21.01.2015 Views

Los manuscritos matemáticos de Karl Marx

Los manuscritos matemáticos de Karl Marx

Los manuscritos matemáticos de Karl Marx

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong><br />

<strong>Marx</strong><br />

Mario Natiello<br />

Centro <strong>de</strong> Ciencias Matemáticas<br />

Universidad <strong>de</strong> Lund<br />

Swe<strong>de</strong>n<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.1/12


Esquema<br />

Esta charla consi<strong>de</strong>rará brevemente:<br />

• Detalles <strong>de</strong> publicación <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.2/12


Esquema<br />

Esta charla consi<strong>de</strong>rará brevemente:<br />

• Detalles <strong>de</strong> publicación <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Una breve historia <strong>de</strong>l cálculo diferencial<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.2/12


Esquema<br />

Esta charla consi<strong>de</strong>rará brevemente:<br />

• Detalles <strong>de</strong> publicación <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Una breve historia <strong>de</strong>l cálculo diferencial<br />

• El contenido matemático <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.2/12


Esquema<br />

Esta charla consi<strong>de</strong>rará brevemente:<br />

• Detalles <strong>de</strong> publicación <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Una breve historia <strong>de</strong>l cálculo diferencial<br />

• El contenido matemático <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Otros usos <strong>de</strong> las matemáticas <strong>de</strong> <strong>Marx</strong><br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.2/12


Esquema<br />

Esta charla consi<strong>de</strong>rará brevemente:<br />

• Detalles <strong>de</strong> publicación <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Una breve historia <strong>de</strong>l cálculo diferencial<br />

• El contenido matemático <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Otros usos <strong>de</strong> las matemáticas <strong>de</strong> <strong>Marx</strong><br />

• Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.2/12


Esquema<br />

Esta charla consi<strong>de</strong>rará brevemente:<br />

• Detalles <strong>de</strong> publicación <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Una breve historia <strong>de</strong>l cálculo diferencial<br />

• El contenido matemático <strong>de</strong> los <strong>manuscritos</strong><br />

• Otros usos <strong>de</strong> las matemáticas <strong>de</strong> <strong>Marx</strong><br />

• Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

FIN<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.2/12


Detalles <strong>de</strong> publicación<br />

• Unas 1000 página manuscritas.<br />

• Edición parcial en ruso/alemán <strong>de</strong> 1933.<br />

• Edición (soviética) extendida <strong>de</strong> 1968 comentada<br />

por matemáticos.<br />

• Traducción a otros idiomas europeos en los años<br />

70.<br />

• Esta edición: 1983 en inglés. Traducción <strong>de</strong> la<br />

edición <strong>de</strong> 1968.<br />

• Más recientemente: Autores marxistas comentan<br />

el texto.<br />

Al índice<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.3/12


El cálculo diferencial I<br />

• Newton & Leibnitz introducen las variaciones<br />

infinitesimales.<br />

• D’Alembert introduce la diferencia finita.<br />

• Lagrange trata funciones “analíticas”.<br />

• Cauchy intenta la primera formalización <strong>de</strong>l<br />

concepto <strong>de</strong> límite.<br />

• Bolzano, Weierstrass: versión “mo<strong>de</strong>rna” (usada<br />

hoy en día) <strong>de</strong> los conceptos <strong>de</strong> límite y<br />

continuidad.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.4/12


El cálculo diferencial II<br />

• Convergencia uniforme <strong>de</strong> series <strong>de</strong> funciones<br />

• Fourier<br />

• Lacroix, Cauchy, Moigno<br />

• Abel<br />

• Sei<strong>de</strong>l<br />

Robinson y el análisis “non-standard”.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.5/12


El cálculo diferencial III<br />

El problema:<br />

1600-1900: La concepción científica <strong>de</strong>l mundo lucha<br />

por imponerse a las concepciones alternativas<br />

preexistentes.<br />

D’Alembert (1743): ...Hasta el presente...se le ha dado<br />

más interés a agrandar el edificio que a iluminar la<br />

entrada, a levantarlo más alto que a darle un sostén<br />

a<strong>de</strong>cuado a los fundamentos...<br />

Hegel (1812-6): ...el cálculo infinitesimal permite y<br />

exige procedimientos que la matemática, en las<br />

operaciones con magnitu<strong>de</strong>s finitas, <strong>de</strong>be<br />

absolutamente rechazar...<br />

Al índice<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.6/12


Breve lista<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong><br />

• On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• On the differential (hay tres borradores y una<br />

“versión final” <strong>de</strong> este manuscrito).<br />

• On the history of differential calculus (incluye<br />

hojas sueltas).<br />

Al índice<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.7/12


On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• <strong>Marx</strong> trabaja con ejemplos.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.8/12<br />

A la lista


On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• <strong>Marx</strong> trabaja con ejemplos.<br />

• Para cualquier polinomio, p(x) − p(x 0 ) es un<br />

polinomio divisible por (x − x 0 ).<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.8/12<br />

A la lista


On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• <strong>Marx</strong> trabaja con ejemplos.<br />

• Para cualquier polinomio, p(x) − p(x 0 ) es un<br />

polinomio divisible por (x − x 0 ).<br />

• Sea el polinomio g(x) = p(x)−p(x 0)<br />

x−x 0<br />

.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.8/12<br />

A la lista


On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• <strong>Marx</strong> trabaja con ejemplos.<br />

• Para cualquier polinomio, p(x) − p(x 0 ) es un<br />

polinomio divisible por (x − x 0 ).<br />

• Sea el polinomio g(x) = p(x)−p(x 0)<br />

x−x 0<br />

.<br />

• g(x 0 ) es la <strong>de</strong>rivada <strong>de</strong> p(x) en el punto x 0 .<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.8/12<br />

A la lista


On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• <strong>Marx</strong> trabaja con ejemplos.<br />

• Para cualquier polinomio, p(x) − p(x 0 ) es un<br />

polinomio divisible por (x − x 0 ).<br />

• Sea el polinomio g(x) = p(x)−p(x 0)<br />

x−x 0<br />

.<br />

• g(x 0 ) es la <strong>de</strong>rivada <strong>de</strong> p(x) en el punto x 0 .<br />

• Un razonamiento similar pue<strong>de</strong> hacerse para<br />

otras funciones elementares (exponenciales,<br />

raíces, <strong>Marx</strong> menciona también log y trig).<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.8/12<br />

A la lista


On the concept of the <strong>de</strong>rived function<br />

• <strong>Marx</strong> trabaja con ejemplos.<br />

• Para cualquier polinomio, p(x) − p(x 0 ) es un<br />

polinomio divisible por (x − x 0 ).<br />

• Sea el polinomio g(x) = p(x)−p(x 0)<br />

x−x 0<br />

.<br />

• g(x 0 ) es la <strong>de</strong>rivada <strong>de</strong> p(x) en el punto x 0 .<br />

• Un razonamiento similar pue<strong>de</strong> hacerse para<br />

otras funciones elementares (exponenciales,<br />

raíces, <strong>Marx</strong> menciona también log y trig).<br />

• Sin el concepto <strong>de</strong> límite, hace falta una receta<br />

para producir g(x 0 ) a partir <strong>de</strong> p(x) y no caer en un<br />

“0/0”.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.8/12<br />

A la lista


On the differential<br />

Consi<strong>de</strong>raciones sobre la relación entre:<br />

f , df,<br />

x, dx<br />

y sus cocientes.<br />

Incluye un razonamiento alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> la <strong>de</strong>rivada <strong>de</strong><br />

un producto.<br />

A la lista<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.9/12


On the history of differential calculus<br />

• Newton & Leibnitz: Cálculo místico. du dv se pone<br />

igual a cero.<br />

• D’Alembert: Cálculo racional. El cociente<br />

incrementalf /x.<br />

• Lagrange: Cálculo algebráico puro. “...The whole<br />

problem is then resolved into finding (algebraic)<br />

methods of <strong>de</strong>veloping all kinds of functions of<br />

x + h in integral ascending powers of h...”<br />

• Algunas notas acerca <strong>de</strong> las formulas <strong>de</strong> Taylor y<br />

McLaurin y <strong>de</strong> su uso en la teoría <strong>de</strong> funciones <strong>de</strong><br />

Lagrange.<br />

Al índice<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.10/12


Otros usos <strong>de</strong> las matemáticas <strong>de</strong> <strong>Marx</strong><br />

• En algunos <strong>de</strong> los borradores aparece la<br />

expresión “límite”, “valor límite”.<br />

• Hay una mención a un libro <strong>de</strong> Moigno en una<br />

lista bibliográfica.<br />

• El concepto <strong>de</strong> regla operacional.<br />

• El uso <strong>de</strong>l signo igual.<br />

Al índice<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.11/12


Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

• <strong>Marx</strong> no <strong>de</strong>scubrió los problemas <strong>de</strong>l cálculo<br />

diferencial (hasta Hegel los conocía).<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.12/12<br />

FIN


Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

• <strong>Marx</strong> no <strong>de</strong>scubrió los problemas <strong>de</strong>l cálculo<br />

diferencial (hasta Hegel los conocía).<br />

• No produjo matemática nueva. No <strong>de</strong>muestra<br />

teoremas y sólo consi<strong>de</strong>ra casos particulares.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.12/12<br />

FIN


Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

• <strong>Marx</strong> no <strong>de</strong>scubrió los problemas <strong>de</strong>l cálculo<br />

diferencial (hasta Hegel los conocía).<br />

• No produjo matemática nueva. No <strong>de</strong>muestra<br />

teoremas y sólo consi<strong>de</strong>ra casos particulares.<br />

• <strong>Marx</strong> pone en evi<strong>de</strong>ncia el proceso evolutivo:<br />

místico → racional → algebraico (→ preciso).<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.12/12<br />

FIN


Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

• <strong>Marx</strong> no <strong>de</strong>scubrió los problemas <strong>de</strong>l cálculo<br />

diferencial (hasta Hegel los conocía).<br />

• No produjo matemática nueva. No <strong>de</strong>muestra<br />

teoremas y sólo consi<strong>de</strong>ra casos particulares.<br />

• <strong>Marx</strong> pone en evi<strong>de</strong>ncia el proceso evolutivo:<br />

místico → racional → algebraico (→ preciso).<br />

• <strong>Marx</strong> no oculta el placer que le produce este<br />

<strong>de</strong>scubrimiento (encuentra un “invento suyo” en<br />

un contexto in<strong>de</strong>pendiente y <strong>de</strong>l todo<br />

inesperado).<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.12/12<br />

FIN


Consi<strong>de</strong>raciones finales<br />

• <strong>Marx</strong> no <strong>de</strong>scubrió los problemas <strong>de</strong>l cálculo<br />

diferencial (hasta Hegel los conocía).<br />

• No produjo matemática nueva. No <strong>de</strong>muestra<br />

teoremas y sólo consi<strong>de</strong>ra casos particulares.<br />

• <strong>Marx</strong> pone en evi<strong>de</strong>ncia el proceso evolutivo:<br />

místico → racional → algebraico (→ preciso).<br />

• <strong>Marx</strong> no oculta el placer que le produce este<br />

<strong>de</strong>scubrimiento (encuentra un “invento suyo” en<br />

un contexto in<strong>de</strong>pendiente y <strong>de</strong>l todo<br />

inesperado).<br />

• Sin saberlo, entra en la escuela “operativa” <strong>de</strong> las<br />

matemáticas.<br />

<strong>Los</strong> <strong>manuscritos</strong> matemáticos <strong>de</strong> <strong>Karl</strong> <strong>Marx</strong> – p.12/12<br />

FIN

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!