16.05.2015 Views

El pensamiento social latinoamericano y el caso de la sociología en ...

El pensamiento social latinoamericano y el caso de la sociología en ...

El pensamiento social latinoamericano y el caso de la sociología en ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas <strong>social</strong>es <strong>de</strong> un proyecto <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnización se creó <strong>el</strong> Instituto Politécnico<br />

Nacional como <strong>la</strong> universidad ci<strong>en</strong>tífica <strong>de</strong> <strong>la</strong> mo<strong>de</strong>rna industria. <strong>El</strong> concepto <strong>de</strong> autonomía surgió <strong>de</strong><br />

cara a <strong>la</strong> guerra cristera y <strong>el</strong> Instituto <strong>de</strong> Investigaciones Sociales empezó a promover los estudios <strong>de</strong> lo<br />

<strong>social</strong> mi<strong>en</strong>tras que <strong>el</strong> aparato estatal tomó más fuerza con <strong>el</strong> populismo d<strong>el</strong> PRI. Así, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1940 hacía<br />

ad<strong>el</strong>ante se da una etapa <strong>de</strong> conformación <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntidad disciplinaria con <strong>el</strong> impulso <strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación<br />

por ejemplo. <strong>El</strong> <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> agrarismo y antropología (INAH) se hizo más r<strong>el</strong>evante por <strong>la</strong><br />

magnitud <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción indíg<strong>en</strong>a. La instrucción se daba bajo <strong>la</strong> visión <strong>el</strong>itista <strong>de</strong> <strong>la</strong>s c<strong>la</strong>ses p<strong>en</strong>santes<br />

y surgió <strong>la</strong> alfabetización como proceso <strong>de</strong> integración <strong>de</strong> esa visión. Empero, <strong>la</strong> sociología era todavía<br />

muy precaria, <strong>en</strong> sí no existía puesto que eran más bi<strong>en</strong> abogados y politólogos <strong>en</strong>focados <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

sociedad qui<strong>en</strong>es vincu<strong>la</strong>ban <strong>el</strong> <strong>p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to</strong> <strong>social</strong>.<br />

La sociología <strong>en</strong> México vino <strong>de</strong> <strong>la</strong> verti<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> filosofía d<strong>el</strong> discurso humanista fr<strong>en</strong>te al<br />

positivismo para esc<strong>la</strong>recer <strong>la</strong>s causas <strong>de</strong> <strong>la</strong> ci<strong>en</strong>cia y sus principios (mecanismos, causantes). Alfonso<br />

Caso fue <strong>de</strong> los primeros <strong>en</strong> subrayar <strong>el</strong> libre albedrío con su obra <strong>El</strong> at<strong>en</strong>eo <strong>de</strong> <strong>la</strong> juv<strong>en</strong>tud que trata<br />

sobre <strong>la</strong> emancipación <strong>de</strong> <strong>la</strong> filosofía humanista y <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> lucha <strong>social</strong>. <strong>El</strong> <strong>p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to</strong> <strong>social</strong><br />

mexicano también fue influ<strong>en</strong>ciado por <strong>la</strong> educación y <strong>la</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> lo humanista, se institucionalizó <strong>la</strong><br />

metodología básica <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación ci<strong>en</strong>tífica-<strong>social</strong> hacía principio <strong>de</strong> los años veinte. La<br />

preocupación por una metodología <strong>en</strong> <strong>la</strong>s ci<strong>en</strong>cias <strong>social</strong>es le dio una concepción unitaria a <strong>la</strong> ci<strong>en</strong>cia y<br />

una formación ci<strong>en</strong>tífica a <strong>la</strong> sociología <strong>de</strong> carácter ya formativo.<br />

<strong>El</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociología <strong>en</strong> México fue marcado por un periodo <strong>de</strong> investigación que va <strong>de</strong> 1939 a<br />

1950. Los años ses<strong>en</strong>tas se manifestaron con <strong>el</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> estructura institucional para dar pie<br />

<strong>en</strong> los set<strong>en</strong>tas a una política ci<strong>en</strong>tífica. La Revista Mexicana <strong>de</strong> Sociología se publica por primera vez<br />

<strong>en</strong> 1939 por <strong>el</strong> Instituto <strong>de</strong> Investigaciones Sociales <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México<br />

(IISUNAM). <strong>El</strong> periodo histórico se caracteriza por una época <strong>de</strong> estabilidad política y <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong>ntro d<strong>el</strong> cual <strong>la</strong>s ci<strong>en</strong>cias <strong>social</strong>es empezaron a ser consi<strong>de</strong>radas como disciplinas necesarias para <strong>el</strong><br />

mismo <strong>de</strong>sarrollo nacional. La sociología <strong>en</strong> México influ<strong>en</strong>ciada <strong>en</strong> sus principios por <strong>el</strong> positivismo<br />

y <strong>la</strong> teoría <strong>de</strong> los tres estados <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> Augusto Comte <strong>de</strong>stacó que <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to y <strong>el</strong><br />

<strong>p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to</strong> liberal permitían formu<strong>la</strong>r soluciones a problemas nacionales. Después llegó <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te<br />

d<strong>el</strong> funcionalismo vincu<strong>la</strong>do por Emile Durkheim. Asimismo, se <strong>de</strong>jó <strong>de</strong> estudiar <strong>el</strong> progreso y <strong>la</strong>s<br />

ci<strong>en</strong>cias <strong>social</strong>es se <strong>en</strong>focaron <strong>en</strong> <strong>de</strong>stacar <strong>el</strong> or<strong>de</strong>n <strong>social</strong>, <strong>la</strong>s funciones <strong>de</strong> los hechos <strong>social</strong>es y <strong>la</strong><br />

8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!