MALE REPRODUCTIVE SYSTEM ถ
MALE REPRODUCTIVE SYSTEM ถ
MALE REPRODUCTIVE SYSTEM ถ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>MALE</strong> <strong>REPRODUCTIVE</strong> <strong>SYSTEM</strong><br />
กายวิภาคศาสตร 1/8<br />
Testis<br />
Testis เปน compound tubular gland หุมดวย fibrous capsule หนา (tunica albuginea). ทาง<br />
ดานหนา ของ testis มี fibrous tissue จาก capsule ยื่นเปนรัศมีเขาไปเปน septum แบง testis ออกเปน<br />
lobule จํานวนประมาณ 250 lobules. ภายในแตละ lobule มี seminiferous tubule ขดกันอยูประมาณ 1-4<br />
tubules. แตละ tubule มีเสนผาศูนยกลาง 150-250 ไมครอน, และยาวประมาณ 30-70 ซม. ลักษณะเปน<br />
loop หรือเปนทอปลายตันที่มีปลายเปดอยูทาง apex ของ lobule, ติดตอโดยตรงกับ tubuli recti (เปนสวน<br />
แรกของ secretory duct ของระบบสืบพันธุเพศชาย) ซึ่งจะเปด รวมกันที่ rete testis บริเวณ mediastinum.<br />
Seminiferous tubule เหลานี้ทําหนาที่เปน exocrine portion ของ testis มี secretion เปน spermatozoa (เปน<br />
holocrine secretory product).<br />
ลึกตอชั้น tunica albuginea เปนชั้น tunica vascularis ลักษณะเปน loose connective tissue แทรก<br />
ไปตาม septum และแทรกไประหวาง seminiferous tubule เปน interstitial tissue ซึ่งประกอบดวย<br />
fibroblast, macrophage, mast cell, perivascular mesenchymal cell และ epitheloid interstitial cell อยูเปน<br />
กลุม ๆ เรียก Leydig cell ทําหนาที่เปน endocrine tissue ของ testis สรางฮอรโมน testosterone.<br />
Seminiferous tubule<br />
Lamina propria เปนชั้น adventitial cell layer หุมรอบ seminiferous tubule มีลักษณะเปน<br />
flattened polygonal cell ยึดติดกันเปน epitheloid sheet หุมรอบ tubule. ลักษณะเซลลคลาย smooth<br />
muscle cell และหดตัวไดเรียก myoid cell หรือ peritubular contractile cell. ในสัตวชั้นสูงชั้นนี้ประกอบดวย<br />
เซลลหลายชั้นชั้นในลักษณะคลายกลามเนื้อชั้นนอกเปน fibroblast.<br />
Seminiferous epithelium seminiferous tubule ของผูใหญดาดดวย stratified epithelium. ซึ่ง<br />
ประกอบดวยเซลล 2 กลุม คือ; (1) supporting cell มีชนิดเดียวคือ Sertoli cell, (2) spermatogenic cell<br />
เปน germ cell ที่มีการเพิ่มจํานวนและเจริญเปนระยะ ๆ ติดตอกันโดยลักษณะเซลลเปลี่ยนแปลงไปตามระยะ<br />
ตาง ๆ ดวย ไดแก spermatogonia, primary spermatocyte, secondary spermatocyte, spermatid และ<br />
spermatozoa.<br />
Sertoli cell คือ elongated pyramidal cells ซึ่ง interdigitate กับ spermatogenic cells, ฐานเซลลอยู<br />
บน basal lamina ตัวเซลลยื่นยาวขึ้นไป<strong>ถ</strong>ึงผิวของ epithelium. ดานขางยื่นคลายแขนงแทรกไประหวาง<br />
sperma-togenic cell. ซึ่งไมสามาร<strong>ถ</strong>เห็นขอบเขตของเซลลดวย LM จาก EM พบ spermatogenic cell<br />
แทรกอยูตามผิวของ Sertoli cell ทําให Sertoli cell มีรูปรางไมแนนอนเปลี่ยนแปลงตาม germ cell ที่อยู<br />
ขางเคียง.<br />
นิวเคลียสของ Sertoli cell เปนรูป oval อาจมีรอยคอดเขาไป 1-2 แหง ขนาดประมาณ 9-12 ไมครอน.<br />
มี nucleolus ใหญและเห็นชัดเจน ภายใน cytoplasm ของ Sertoli cell พบ mitochondria จํานวนมาก รูปราง<br />
ยาว อยูตามแนวยาวของเซลล, lipid droplet จํานวนมาก อยูใกลฐานเซลล, rough endoplasmic reticulum มี<br />
นอย แตมี smooth endoplasmic reticulum เจริญดีอยูใกลกับฐานเซลล ซึ่งยังไมทราบหนาที่แนชัด,<br />
lysosomal system ทําหนาที่กําจัด residual cytoplasm ของ spermatozoa, filament ขนาด 70-90 Å รอบ<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 2/8<br />
นิวเคลียส บางครั้งอยูขนานกับแกนยาวของเซลล filament และ microtubule เหลานี้อาจเกี่ยวของกับ<br />
cytoplasmic movement.<br />
หนาที่ของ Sertoli cells มีอยางนอย 3 หนาที่คือ<br />
(1) Support, protection และ nutritional regulation ของ spermatozoa ที่กําลัง develop.<br />
(2) Phagocytosis ระหวาง spermatogenesis, excess spermatic cytoplasm <strong>ถ</strong>ูกขับออกไปเปน<br />
residual bodies, cytoplasmic fragment นี้<strong>ถ</strong>ูก phagocytosed, broken down, และ resorbed โดย Sertoli cell<br />
lysosomes.<br />
(3) Secretion. Sertoli cells secrete fluid เขาสู seminiferous tubule ตลอดเวลา fluid นี้ไหลใน<br />
ทิศทางของ genital ducts ซึ่งใชในการขนสง sperm. Sertoli cells secrete androgen-binding protein<br />
ภายใตการควบคุมของ FSH และ testosterone และใชในการ concentrate testosterone ใน seminiferous<br />
tubuli ซึ่งใชใน spermatogenesis.<br />
Spermatogenesis<br />
เปนขบวนการเพิ่มจํานวนของเซลลสืบพันธุเพศชายตั้งแต spermatogonia จนเปน spermatozoa<br />
สามาร<strong>ถ</strong>แบงเปน 3 ระยะ คือ<br />
1. Spermatocytogenesis เปนระยะที่ spermatogonia แบงตัวเพิ่มจํานวนแบบ mitosis หลาย<br />
generation จนได primary spermatocyte.<br />
2. Meiosis ระยะนี้ spermatocyte แบงตัว 2 ครั้งเพื่อลด chromosome ลงครึ่งหนึ่ง ผลที่ไดคือ<br />
spermatid.<br />
3. Spermiogenesis เปนการเปลี่ยนแปลงลักษณะเซลลจาก spermatid เปน spermatozoa.<br />
Spermatogonia<br />
Proliferation<br />
(mitosis)<br />
Primary<br />
Spermatocyte<br />
Growth<br />
(meiosis)<br />
Secondary spermatocyte<br />
Spermatid<br />
Spermatozoa<br />
Maturation<br />
Trans formation<br />
(spermiogenesis)<br />
Diagram แสดงระยะตางๆของ spermatogenesis<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 3/8<br />
ขบวนการ spermatogenesis นี้ มี spermatogonia เปน stem cell สวนหนึ่งคงทําหนาที่เปน stem<br />
cell ตอไป และสวนหนึ่งจะแบงตัวเจริญไปเปน spermatocyte. ใน testicular tissue ของคนมี<br />
spermatogonia 2 ชนิดคือ type A และ B โดย Type A แบงตัวแบบ mitosis ไปเปน Type B ซึ่งจะแบงตัว<br />
แบบ mitosis ตอไปจนได primary spermatocyte.<br />
Primary spermatocyte มีขนาดใหญขึ้นและอยูหางจาก basal lamina ของ germinal epithelium เริ่ม<br />
มีการแบงตัวแบบ meiosis ซึ่งมีการแบงตัว 2 ระยะ ระยะแรกได secondary spermatocyte ที่มี<br />
chromosome เพียงครึ่งหนึ่งของ primary spermatocyte คือ haploid chromosome number. ระยะที ่ 2<br />
ของ meiosis, secondary spermatocyte แบงตัวเปน spermatid มีจํานวน chromosome เปน haploid<br />
number.<br />
จากการศึกษาการแบงตัวของเซลลสืบพันธุเพศชายดวย EM พบวาภายหลังจากการแบงนิวเคลียส<br />
(karyokinesis) แลว จะตามมาดวยการแบง cell body (cytokinesis) ที่ไมสมบูรณแบบ ทําใหเซลลที่ไดยังคงมี<br />
cytoplasm ติดตอ<strong>ถ</strong>ึงกันได จนกวาจะเจริญเปน spermatozoa.<br />
Spermatogenic cells จัดตัวเปนแ<strong>ถ</strong>วระหวางและอยูรอบ Sertoli cells, ใน sections spermatogenic<br />
cells ปรากฏทับอยูบน Sertoli cells ปดบัง cytoplasm ของ Sertoli cells. Spermatogonia อยูติด<br />
basement membrane ของ seminiferous tubule, spermatogonia แบงตัวใหหลาย generations เมื่อมองดวย<br />
กลอง จุลทรรศนที่มีกําลังขยายมาก ๆ, ใน human testis มี spermatogonia 3 type ไดแก pale type A<br />
sperma-togonia, cytoplasm ติดสีจาง, nucleus กลมหรือรูปไขติดสีจาง, มี finely granular chromatin<br />
กระจายตลอด nucleus, อาจมี 1 หรือ 2 nucleoli ติดอยูกับ nuclear membrane. ชนิดที่ 2 คือ dark type A<br />
spermatogonia ลักษณะคลายกัน แต chromatin ติดสีทึบกวา ชนิดที่ 3 ไดแก type B spermatogonia มี<br />
chromatin granule มีขนาดตาง ๆ กันอยูใน nucleus ซึ่งมีรูปรางกลมและแจกจายไปตาม nuclear<br />
membrane, มี central nucleolus.<br />
Type A spermatogonia เปน stem cells แบงตัวให type A และ type B spermatogonia ซึ่งอยู<strong>ถ</strong>ัด<br />
จาก spermatogonia ใกลไปทาง tubular lumen. Type B spermatogonia แบงตัวให primary<br />
spermatocyte ซึ่งมีขนาดใหญที่สุดใน seminiferous tubules อยูตอนกลางของ germinal epithelium และ<br />
ลักษณะของ chromatin เปน coiling. Primary spermotocyte โดย first meiotic division ให secondary<br />
spermatocyte แตกตางจาก primary spermatocyte ที่มีขนาดเล็กกวาและ nuclear chromatin dense นอย<br />
กวา. Cells เหลานี้แบงตัวทันทีหลังจากที่ form ขึ้นจึงไมคอยเห็นใน strained section, secondary meiotic<br />
(maturation) division นี้ให spermatid.<br />
Spermatids เปน cells ขนาดเล็ก nuclei ขนาดเล็ก บรรจุดวย fine และ larger chromatin granule,<br />
cells อยูกันเปน groups ใน luminal portion ของ seminiferous tubule epithelium, cells อยูใกลชิดกับ<br />
surface ของ Sertoli cells และ differentiate ไปเปน spermatozoa โดยขบวนการ spermiogenesis.<br />
Head ของ spermatozoa ติดสีเขมและมีขนาดเล็กฝงใน cytoplasm ของ Sertoli cells ขณะที่ tail ยื่น<br />
เขาไปใน lumen ของ seminiferous tubule.<br />
Spermatozoa เปน secretory product ของ seminiferous tubule ที่สามาร<strong>ถ</strong>เคลื่อนที่ (motile) ได<br />
อยางอิสระจาก lumen ของ tubule ไปตาม excretory duct ของระบบสืบพันธุเพศชายออกสูภายนอกรางกาย.<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 4/8<br />
Spermatozoa เจริญเปลี่ยนแปลงมาจาก spermatid ในขบวนการ spermiogenesis. มันประกอบดวยสวน<br />
head และ tail (flagellum).<br />
Head of sperm เปนที่อยูของนิวเคลียสและเปนสวนที่สามาร<strong>ถ</strong><strong>ถ</strong>ายทอดลักษณะตาง ๆ ทางกรรมพันธุ<br />
ของพอไปสูลูก. Chromatin (haploid number) ภายในนิวเคลียสอยูเบียดกันหนาแนนเพื่อใหหัว sperm มี<br />
ขนาดเล็กสะดวกตอการเคลื่อนที่และเปนการปองกันอันตรายในขณะเคลื่อนไปสู egg ดวย, ดานหนาของ<br />
นิวเคลียสประมาณ 2/3 คลุมดวย acrosomal cap ซึ่งเชื่อวาภายในมี enzyme มีบทบาทสําคัญสําหรับ sperm<br />
penetration ในขบวนการ fertilization.<br />
Tail of sperm ยาวประมาณ 55 ไมครอน. ตรงสวนฐานหนาประมาณ 1 ไมครอน. แบงเปน 4 สวน<br />
ยอยจากฐาน<strong>ถ</strong>ึงปลายคือ neck, middle piece, principal piece และ end piece. แตละสวนมีโครงสราง<br />
ภายในแตกตางกันอยางชัดเจน ทําหนาที่เกี่ยวกับ motility ชวยนํา sperm ไปสูตําแหนงที่มี fertilization<br />
และจัดตัวพอเหมาะสําหรับแทงทะลุผานผิว ovum.<br />
Interstitial tissue<br />
Interstitial space ระหวาง seminiferous tubule เปน endocrine part ของ testis. มีพวก Leydig<br />
cell ทําหนาที่สรางฮอรโมน testosterone. ไปตามกระแสโลหิตสู target organ. Tissue บริเวณนี้เปน loose<br />
areolar connective tissue ที่มี blood vessel, lymphatic plexus, fibroblast, collagen fiber, macrophage,<br />
mast cell และ undifferentiated cell ที่มีกําเนิดจาก mesenchyme และสามาร<strong>ถ</strong>เจริญไปเปน Leydig cell ได.<br />
Interstitial cell of Leydig มักอยูเปนกลุมขนาดตาง ๆ กัน รูปรางเซลลเปน polyhedral shape เมื่ออยู<br />
เปนกลุม <strong>ถ</strong>าอยูเดี่ยวอาจเปน spindle shape. นิวเคลียสกลมขนาดใหญ, nucleoli 1-2 อันชัดเจน, อาจพบ<br />
เปน binucleated cell. Cytoplasm ติดสี acid dye. ภายในมี Golgi complex ชัดเจน, mitochondria<br />
จํานวนมาก. ขนาดและรูปรางไมแนนอน, smooth endoplasmic reticulum จํานวนมากเหมือนของเซลลที่<br />
สราง steroid ทั่วไป นอกจากนี้มี lysosome และ lipochrome pigment.<br />
Leydig cell แตกตางจาก germinal cell ของ testis ที่ไม sensitive ตออุณหภูมิ ดังนั้นในพวก<br />
cryptorchidism (testis ไมเคลื่อนลงไปใน scrotum) ยังคงสามาร<strong>ถ</strong>มี secondary sex characteristic ปกติ แตมี<br />
สภาพเปนหมันเนื่องจากมี atrophy ของ seminiferous tubule.<br />
Activity ของ Leydig cell อยูภายใตการควบคุมของ gonadotrophic hormone คือ LH หรือ ICSH<br />
จากตอมใตสมองตางควบคุมการทํางานซึ่งกันและกัน (Reciprocal relation).<br />
Blood-testis barrier<br />
เปนคุณสมบัติของ seminiferous tubule ในการยับยั้งพวก vital dye และสารโมเลกุลใหญไมใหผาน<br />
epithelial cell เขาไปสู lumen สวนที่ทําหนาที่เปน barrier คือ junctional complex ระหวาง Sertoli cell.<br />
โดย Sertoli cell ที่อยูใกลกันจะยื่น process ออกไปประสานกันเหนือตอ spermatogonia, แบง epithelium<br />
เปน 2 สวน คือ basal compartment (เปนที่อยูของพวก spermatogonia) กับ adluminal compartment อยู<br />
เหนือกวาสวนแรก เปนที่อยูของ germ cells ระยะตาง ๆ.<br />
Blood-testis barrier นอกจากทําหนาที่กั้นสารโมเลกุลใหญแลว ยังอาจทําหนาที่รักษาสภาพแวดลอม<br />
ที่พอเหมาะ สําหรับการ differentiation ของ germ cell ใน adluminal compartment. นอกจากนี้พวก<br />
postmeiotic germ cell ยังมี gene แตกตางจากของ parent cell ดังนั้น blood-testis barrier อาจทําหนาที่<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 5/8<br />
ปองกัน foreign protein จากเซลลเหลานี้ผานไปสูเลือดเพื่อกระตุนการสราง antibody ดวย, จึงเปนการปองกัน<br />
seminiferous epithelium จาก autoimmune reaction.<br />
Excretory Duct of Testis<br />
Tubuli recti and rete testis<br />
Tubulus rectus (straigh tubule) เปน Channel แคบและสั้นอยูตรงปลายของ seminiferous tubule,<br />
เชื่อม tubule กับ rete testis. Epithelium บริเวณนี้ไมมี germ cell มี microvilli เล็กนอยและบางเซลลมี<br />
flagellum ยื่นไปที่ lumen.<br />
Rete testis อยูบริเวณ mediastinum of testis ลักษณะเปน labyrinthine plexus ที่ดาดดวย simple<br />
cuboidal epithelium ลักษณะคลายของ tubuli recti.<br />
Ductuli efferentes (efferent ductules)<br />
มีประมาณ 12 ductuli efferentes ยื่นจาก posterosuperior aspect ของ testis. แลวขดเปนรูป<br />
cone จํานวน 5-10 อัน. แตละอันมีฐานอยูที่ head of epididymis และยอดอยูตรง mediastinum. Duct<br />
เหลานี้จะทะลุเขาสู cranial region of epididymis.<br />
Epithelium ของ efferent ductule ประกอบดวย tall columnar cell สลับกับ cuboidal cell ทําใหผิว<br />
ดานในของ tubule ลักษณะสูง ๆ ต่ํา ๆ ไมสม่ําเสมอ, นอกจากนี้ยังมี rounded cell แทรกระหวางเซลล เหลานี้<br />
ดาด อยูตาม basal lamina แตยื่นขึ้นไปไม<strong>ถ</strong>ึง lumen. ทําให epithelium บริเวณนี้มีลักษณะเปน pseudostratified<br />
type. Epithelial cell ของ ductuli efferentes ไมมีลักษณะที่แสดงหนาที่เปน secretory cell. พวก<br />
low cell สวนใหญมี microvilli สวน tall cell มี cilia ชวยในการโบกพัด nonmotile sperm ไปสู epididymis.<br />
Spermatozoa ขนสงไปยัง epididymis โดยอยูใน testicular fluid ที่ผลิตโดย Sertoli cells และ rete<br />
testis. Fluid นี้ประกอบดวย steroids, proteins, ions และ specific androgen-binding protein.<br />
Ductus epididymis<br />
Efferent ductules รวมกันเปน single ductus epididymis ซึ่งขดรวมกันเปนอวัยวะที่มีขนาดเพียง 6-<br />
7 ซม. <strong>ถ</strong>ายืดออกเปนทอตรงมีขนาดยาวประมาณ 6 เมตร. Epididymis เปนที่สะสมและเก็บ sperm ผลจาก<br />
สัตวทดลองพบวา sperm ที่ออกจาก testis ยังไมเจริญเต็มที่ยังตองการความสามาร<strong>ถ</strong>ในดาน fertilize และ<br />
motility เพิ่มขึ้น, และความสามาร<strong>ถ</strong>เหลานี้จะไดรับในขณะที่มันเคลื่อนผาน epididymal duct, ดังนั้น<br />
epithelium ที่บริเวณนี้อาจมีบทบาทสําคัญในการสรางสภาพแวดลอมที่พอเหมาะสําหรับ maturation ของ<br />
sperm.<br />
Epididymis แบงเปน 3 สวน คือ caput (head), corpus (body) และ cauda (tail) สวนปลายอยูติดกับ<br />
ductus deferens. Duct of epididymis ดาดดวย pseudostratified columnar epithelium ซึ่งประกอบดวย<br />
เซลล 2 ชนิดคือ principal และ basal cells.<br />
Principal cell บริเวณ caput สูงมาก คอย ๆ ลดลงเปน low columnar หรือ cuboidal cell ใน cauda<br />
epididymis. Free surface ของแตละเซลลมี nonmotile stereocilia บางมากแตไมมี basal body. ศึกษา<br />
จาก EM พบลักษณะเปน microvilli ขนาดใหญที่มี fine filament เปนแกนยื่นลงไปใน apical cytoplasm.<br />
ผิวเซลลที่อยูระหวาง stereocilia ไมเรียบและใน apical cytoplasm ของเซลลมี vesicle จํานวนมาก ทําใหเชื่อ<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 6/8<br />
วา epididymal epithelium ทําหนาที่เกี่ยวกับ absorption, และมี fluid จาก testis ประมาณ 90 % <strong>ถ</strong>ูกดูดซึม<br />
ออกไปจาก ductuli efferentes และ ductus epididymis.<br />
Basal cell เปน round cell หรือ pyramidal cell แทรกระหวางฐานของ principal cell. หนาที่ยังไม<br />
ทราบ.<br />
นอกตอ epithelium ของ ductus epididymis เปนชั้น muscular layer บาง ๆ เรียงตัว circular จํานวน<br />
คอย ๆ เพิ่มขึ้นเมื่อใกลกับ ductus deferens จะมี longitudinal bundle อีกชั้น และเปน 3 ชั้น ตรง junction.<br />
ลักษณะของกลามเนื้อเหลานี้แตกตางกันตามสวนตาง ๆ โดยสัมพันธกับ motility ของ ductus epididymis.<br />
คือบริเวณ caput และ corpus ลักษณะเปน slender muscle cell. มี rhythmic peristaltic contraction<br />
ลําเลียง sperm ไปตาม duct อยางชา ๆ การหดตัวของเซลลบริเวณนี้ไมขึ้นกับ nervous stimuli. สวน<br />
บริเวณ cauda เปนแหลงเก็บ sperm, พวก smooth muscle fiber มีขนาดใหญขึ้นและทํางานภายใตกระตุน<br />
ของ adrenergic sympathetic, เพื่อขับ sperm ในระหวาง ejaculatory reflex.<br />
Ductus deferens<br />
เปน genital duct ที่สําคัญ อยูตอจาก epididymis. สวนตนทอดตาม epididymis ลักษณะเปน coil,<br />
ตอมายืดตรงและรวมอยูใน spermatic cord. เขาไปในชองทองสิ้นสุดที่ prostatic portion ของ urethra.<br />
และชวงกอนเขา prostate มีขนาดใหญขึ้นเปน ampulla.<br />
ผนังของ ductus deferens มี 3 ชั้น คือ<br />
1. Mucosa ดาดดวย pseudostratified columnar epithelium คลายของ ductus epididymis แตเตี้ย<br />
กวา. Stereocilia ไมสม่ําเสมอมีเฉพาะบางเซลลเทานั้น. Connective tissue รอบ epithelium (lamina<br />
propria) มี elastic fiber และหลอดเลือดจํานวนมาก. Mucosa มีลักษณะเปน longitudinal fold ทําให lumen<br />
เปน star-shaped ใน transverse section.<br />
2. Muscularis ประกอบดวย smooth muscular layer 3 ชั้น ชั้นใน longitudinal ชั้นกลาง circular และ<br />
ชั้นนอก longitudinal.<br />
3. Fibrosa เปน fibroelastic tissue ที่มีหลอดเลือดและเสนประสาท นอกจากนี้อาจมี smooth muscle<br />
fiber เล็กนอย.<br />
Ampulla of ductus deferens. Muscosa ลักษณะเปน fold จํานวนมากยื่นไปที่ lumen. มี<br />
บางสวนลักษณะคลาย tube ยื่นเขาไปใน muscular layer ดาดดวย cuboidal หรือ columnar epithelium<br />
ลักษณะคลาย gland.<br />
Ejaculatory duct<br />
Mucous membrane เปน fold ยื่นเขาไปใน lumen และมีสวนยื่นลงไปเปน gland เหมือนของ<br />
ampulla. Epithelium เปนชนิด simple columnar หรือ pseudostratified columnar และเปน transition ตรง<br />
ใกลกับ urethral opening. ใต epithelium มี elastic fiber จํานวนมาก. สวนตน ๆ มี muscular layer แต<br />
สวนที่อยูใน prostate ไมมี muscular layer มีแต fibromuscular tissue ของ prostate แทนที่.<br />
Accessory Genital Organs<br />
Seminal vesicle<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 7/8<br />
เปน elongated saccular organ. เกิดจาก evagination ของ ductus deferens และมีโครงสราง<br />
คลายกัน. ผนังชั้นนอกเปน connective tissue layer ที่มี elastic fiber มาก. ชั้นกลางเปน smooth<br />
muscular layer บางกวาของ ductus deferens ในชั้นนี้มี nerve plexus และ sympathetic ganglion ดวย.<br />
ชั้น mucosa ลักษณะเปน fold ที่แตกแขนงเปน secondary และ tertiary fold ยื่นเขาไปใน lumen และมัก<br />
ประสานกันเกิดเปน cavity ขนาดตาง ๆ.<br />
ลักษณะของ epithelium ขึ้นกับอายุและสภาพทาง physiology ปกติเปนชนิด pseudostratified<br />
epithelium ที่ประกอบดวย round basal cell และ cuboid หรือ low columnar cell ขนาดใหญกวา.<br />
Secretion ของ seminal vesicle เปนของเหลวขนสีเหลืองออนมี fructose มาก. ทําหนาที่เปน<br />
แหลงพลังงานของ sperm.<br />
Prostate<br />
เปน accessory gland ขนาดใหญที่สุดของระบบสืบพันธุเพศชาย, secretion ของ seminal vesicle<br />
และ prostate ทําหนาที่เปนพาหนะนํา sperm จากเพศชายไปสูเพศหญิง. Prostate มีตําแหนงอยูรอบ<br />
urethra สวนตน, เปน compound tubuloalveolar gland, มีประมาณ 30-50 gland, และมี excretory duct 16-<br />
32 อันเปดโดยตรงสู urethra. Glands สวนใหญดาดดวย simple หรือ pseudostratified columnar<br />
epithelium, พวก alveolus ที่มี cavity ใหญ epithelium อาจเปน low cuboid หรือ squamous, ใตตอ<br />
epithelium เปน basal lamina ที่มี dense elastic network และ blood capillary จํานวนมาก.<br />
Prostatic glands แบงตาม area ที่อยูเปน 3 types คือ mucosal, submucosal และ main glands.<br />
Glands ทั้ง 3 types นี้อยูรอบ urethra, glands ขนาดเล็กอยูใน mucosa และลอมรอบดวย submucosal<br />
glands, main หรือ principal gland อยูรอบนอก เปนสวนที่ใหสวนใหญของ prostatic secretion.<br />
Stroma ของ prostate เปน dense connective tissue ที่มี collagen fiber, elastic network และ<br />
smooth muscle จํานวนมาก. มี connective tissue หุมขอบนอกของ gland เปน capsule และแทรกเปน<br />
septum ยื่นจาก colliculus seminalis ไปยังขอบนอกของ gland ดวย. Smooth muscles บริเวณรอบ<br />
urethra จะโอบรอบเปน internal sphincter ของ urinary bladder.<br />
Secretory process ของ prostate ขึ้นอยูกับ testosterone, secretion ของ prostate เปนของเหลว<br />
โปรงแสง, pH 6.5 มี protein นอย, เปนแหลงสราง citric acid และ acid phosphatase ของ semen ภายใน<br />
gland บางครั้งพบ prostatic concretion ซึ่งเชื่อวาเปน condensation ของ secretion, อาจมี calcification และ<br />
บางครั้งปนออกไปกับ semen. Prostatic concretion มีลักษณะกลมขนาดเสนผาศูนยกลางเล็กวา 0.2 mm<br />
มีสวนประกอบของ glycoprotein, ความสําคัญยังไมทราบ และมีมากขึ้นตามอายุ carcinoma ของ prostate จะ<br />
มี acid phosphatase จํานวนมากทั้งใน tumor และใน blood ดังนั้นการวัดปริมาณของ serum acid<br />
phosphatase เปนทั้งการวินิจฉัยและติดตามผูปวยที่เปน tumor, carcinoma ของ prostate พบบอยในคน<br />
สูงอายุ.<br />
Bulbourethral gland (Cowper's gland)<br />
ขนาดเทาเม็ด<strong>ถ</strong>ั่ว, เปน compound tubuloalveolar gland ลักษณะคลาย mucous gland, มี duct เปด<br />
ที่ urethra. Connective tissue แทรกระหวาง lobule ของ gland เปน fibroelastic tissue ที่มี striated และ<br />
smooth muscle เล็กนอย.<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 8/8<br />
Balbourethral gland ดาดดวย columnar หรือ low cuboidal epithelium มีนิวเคลียสอยูฐานเซลล ใน<br />
alveolus ขนาดใหญอาจดาดดวย flattened cell ภายใน cytoplasm มี mucoid droplet และ inclusion ที่ติด<br />
สี acid. สวน excretory duct ดาดดวย pseudostratified epithelium คลายของ urethra.<br />
Secretion ลักษณะขนคลาย mucous. มี sialoprotein มากอาจทําหนาที่เกี่ยวกับ lubricant.<br />
Penis<br />
Penis ประกอบดวย erectile tissue (cavernous tissue) รูปรางเปน cylindrical body 3 อัน ไดแก<br />
corpora cavernosa penis 2 อัน ทาง dorsal และ corpus cavernosum urethrae (corpus spongiosum) 1<br />
อัน ซึ่งภายในมี urethra และตรงปลายขนาดใหญขึ้นเปน glans penis คลุมปลายทั้งสองของ corpora<br />
cavernosa penis. Corpus cavernosum แตละอันหุมดวย tunica albuginea ซึ่งเปน dense capsule ที่มี<br />
collagen fiber ชั้นในจัดตัวแบบ circular ชั้นนอกเปน longitudinal นอกจากนี้มี elastic fiber จํานวนมาก<br />
แทรกระหวาง corpus. ภายใน body แตละอันเปน network ของ space หรือ lacuna ที่ดาดดวย<br />
endothelium และ fibrous trabeculae ที่มี smooth fiber จัดตัวทั้งแบบ circular และ longitudinal.<br />
สวนกลางของ body เปน lacuna ขนาดใหญที่มี trabeculae บาง. สวนขอบ ๆ เปน lacuna ขนาดเล็กติดตอ<br />
กับ venous plexus ใน tunica albuginea.<br />
Corpus spongiosum มีโครงสรางคลายกับ corpus cavernosum มี tunica albuginea บางและมี<br />
elastic fiber มาก. Trabeculae บาง, lacuna ขนาดพอ ๆ กัน lacuna สวนที่อยูใกล urethra ติดตอกับ<br />
venous plexus ของ mucosa และสวนที่อยูขอบ ๆ ติดตอกับ venous network ของชั้น albuginea ภายใน<br />
glans penis ประกอบดวย erectile tissue ลักษณะเปน dense venous plexus บริเวณนี้ไมมี tunica<br />
albuginea หุม. ผิวหนังยึดติดแนนกับ erectile tissue.<br />
ผิวหนังหุม penis บาง มี dermal papillae ยาว epidermis บางและมี pigment ในชั้น basal layer.<br />
Subcutaneous tissue บริเวณนี้มี smooth muscle แตไมมี adipose tissue. บริเวณ root of penis มีขน<br />
หยาบ shaft มี fine lanugo hair สวนบริเวณ glans penis และดานในของ prepuce ไมมีขน.<br />
…………………………………….<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 9/8<br />
Objectives and Outline of Contents<br />
นักศึกษาปที่ 2<br />
รหัสวิชา DTAN 223 (จุลกายวิภาคศาสตร 2)<br />
ภาควิชา กายวิภาคศาสตร<br />
ชื่อเรื่อง Male reproductive system<br />
ผูสอน ผูชวยศาสตราจารยปานจิตต ชุณหบัณฑิต<br />
เวลาสอน บรรยาย 1 ชั่วโมง ภาคปฏิบัติ 1 คาบ<br />
เนื้อหาการสอน<br />
Testis<br />
Seminiferous tubule<br />
Spermatogenesis<br />
Interstitial tissue<br />
Blood-testis barrier<br />
Secretory Duct of Testis<br />
Tubuli recti and rete testis<br />
Ductuli efferentes<br />
Ductus epididymis<br />
Ductus deferens<br />
Ejaculatory duct<br />
Accessory Genital Organ<br />
Seminal vesicle<br />
Prostate<br />
Bulbo-urethral gland<br />
Penis<br />
Male Reproductive system
กายวิภาคศาสตร 10/8<br />
____________________________<br />
Male Reproductive system
Change language