11.01.2013 Views

Historia - Gipuzkoako museoak

Historia - Gipuzkoako museoak

Historia - Gipuzkoako museoak

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

HISTORIA<br />

GM<br />

<strong>Gipuzkoako</strong> Museoak<br />

Sarrera<br />

Introducción<br />

<strong>Historia</strong>urretik egundaino<br />

Oroimena galtzen den garaietatik gaurdaino<br />

Gipuzkoak historia aberatsa eta berezia gordetzen du.<br />

<strong>Gipuzkoako</strong> museoetan zaindu eta erakusten diren<br />

harribitxiek lagunduko digute gaurko Gipuzkoa<br />

ulertzen. Tradizioen eta jakintzaren Gipuzkoar<br />

lurraldean murgildu gaitezen 14.000 urteko bidaia<br />

zirraragarria egiteko prest.<br />

Desde la prehistoria hasta hoy<br />

Desde los tiempos en los que los recuerdos se diluyen<br />

hasta hoy, Gipuzkoa guarda una rica y particular historia.<br />

Por ello las joyas conservadas y expuestas en los museos<br />

de Gipuzkoa nos ayudarán a entender nuestro presente.<br />

Sumerjámonos en la tradición y conocimiento de<br />

Gipuzkoa dispuestos a hacer un viaje de 14.000 años.<br />

kronologia<br />

Cronología<br />

-14000<br />

Ekaingo zaldiak marraztu zituzten<br />

Erromatarren iritsiera<br />

Nafarroako Antso VIa Jakintsuak Donostia fundatzen du<br />

Erdi Aroko leinuen gudaren amaiera<br />

Burdinola tradizionalaren krisialdia<br />

Lehen Karlistadaren amaiera<br />

Eibarko langileak Bigarren Errepublika aldarrikatzen lehenak dira<br />

Pintaron los caballos de Ekain -35 Llegada de los romanos 1181 Sancho VI el sabio de Navarra funda San Sebastián 1450Fin de la Guerra de Bandos de la Edad Media 1796 Crisis de las ferrerías tradicionales 1839 Fin de la Primera Guerra Carlista 1931 Los trabajadores de Eibar son los primeros en proclamar la Segunda República<br />

Ekaingo biztanleak<br />

Gipuzkoa historiaurreko gune<br />

garrantzitsua da, Ekain eta Altxerri<br />

haitzuloetako margo harrigarriak,<br />

Aralarko trikuharriak, edo Burdin<br />

Aroko herrixkak dira gure aztarnarik<br />

zaharrenetarikoak. Gure historiaren<br />

abiapuntuak.<br />

Los habitantes de Ekain<br />

Gipuzkoa tiene importantes<br />

yacimientos prehistóricos. Las pinturas<br />

murales de Altxerri o Ekain, los<br />

dólmenes de Aralar y los poblados de<br />

la Edad de Hierro son algunos de los<br />

más antiguos. El punto de partida de<br />

nuestra historia.<br />

Erromanizazioa<br />

Erromatarrak Gipuzkoara iritsi zirenean<br />

bertakoekin bat egin zuten, truke eta<br />

merkataritzan oinarritutako erlazioa<br />

sortuz. Produktuz betetako ontziek<br />

gipuzkoar kostaldeko zenbait kaia zituzten<br />

jomuga, hala nola gaur eguneko Irun,<br />

Hondarribia, Zarautz edo Getaria, garai<br />

hartako Oiasso, Menosca edo Morogi izan<br />

daitezkeenak.<br />

La romanización<br />

Cuando los romanos llegaron a<br />

Gipuzkoa contactaron con aquellos que<br />

vivían aquí, entablando una relación basada<br />

en el trueque y el comercio. Barcos<br />

rebosantes de productos tenían como<br />

meta puntos de la costa guipuzcoana. Así,<br />

los actuales Irun, Hondarribia, Zarautz o<br />

Getaria pueden ser los Oiasso, Menosca y<br />

Morogi de antaño.<br />

Santuak eta bandokideak<br />

Hiri-gutunak lortu eta gipuzkoarrek<br />

herri izaera hartzen hasi ziren<br />

XIII.mendeaz geroztik, herriak hesi baten<br />

barruan eraikiz eta eliza eta hilerri<br />

inguruan antolatuz, Zarauzkoa kasu,<br />

bestalde kristautasunaren argiak Loiolako<br />

San Inazio piztu zuen Urola bailaran eta<br />

ondorengoek eraiki zuten betirako gure<br />

artean dagoen Loiolako basilika paregabea.<br />

Santos y banderizos<br />

A partir del siglo XII con la concesión<br />

de las cartas pueblas los guipuzcoanos<br />

desarrollaron sus pueblos, edificando<br />

murallas y, como el caso de Zarautz,<br />

parroquias rodeadas de cementerios.<br />

Además, en el valle del Urola comenzó el<br />

camino de santidad de Ignacio de Loyola y<br />

allí se puede admirar la grandiosa basílica<br />

construida, más tarde, en su honor.<br />

Inazio Deuna<br />

San Ignacio Tomas Zumalakarregi<br />

Jo eta su<br />

Guda izan zen Gipuzkoan<br />

protagonista. Napoleonen tropen<br />

aurkako gudak eta karlistadek gure<br />

lurra kolore gorriz margotu arazi<br />

zuten, samin eta negar malkoen<br />

garaia, gatazka eta istilu haien<br />

ondorioz armagintza ikaragarri<br />

garatu zen, Gipuzkoa industria gune<br />

garrantzitsua bihurtuz.<br />

A sangre y fuego<br />

La Guerra ha sido protagonista<br />

de la historia guipuzcoana. Las<br />

guerras napoleónicas y carlistas<br />

tiñeron de rojo nuestra tierra. Fue<br />

una época de dolor y llanto que<br />

trajo el desarrollo de la armería y<br />

convirtió a Gipuzkoa en un<br />

importante centro industrial.<br />

Etorkizunera begira<br />

Gipuzkoaren historia idazteke dago, egunero bizitzeko<br />

aukera dugun historia da eta etengabe idazten ari garena,<br />

Gipuzkoara datorren bisitaria protagonista izan daiteke,<br />

museo, monumentu, edo herriak eszenatoki moduan<br />

hartu eta anima zaitez zure istorioa bizitzera.<br />

Mirando al fururo<br />

La historia de Gipuzkoa está aún por escribir pues es<br />

una historia que vamos construyendo a diario. Si visitas<br />

Gipuzkoa podrás redactar tu propia leyenda tomando<br />

como escenario los museos, monumentos y pueblos<br />

guipuzcoanos. ¡Anímate a vivir tu propia historia!<br />

GAUR<br />

HOY<br />

Munduari irekia<br />

Abierta al mundo


www.gipuzkoako<strong>museoak</strong>.net<br />

01 San Telmo Museoa<br />

Museo de San Telmo<br />

Plaza Zuloaga/<br />

Zuloaga enparantza, 1<br />

20003<br />

Donostia - San Sebastian<br />

tel:943481580<br />

www.santelmomuseoa.com<br />

santelmo@donostia.org<br />

25 Ekainberri<br />

Portale, 1<br />

20740 Zestoa<br />

tel:943868811<br />

www.ekainberri.com<br />

info@ekainberri.com<br />

Oiasso Erromatar Museoa<br />

26<br />

Museo Romano Oiasso<br />

Eskoleta, 1<br />

20302 Irun<br />

tel:943639353<br />

www.oiasso.com<br />

info-oiassomuseo@irun.org<br />

27<br />

Igartubeiti Baserri Museoa<br />

Caserío Museo Igartubeiti<br />

Ezkio bidea, Km.1<br />

20709 Ezkio - Itsaso<br />

tel:943722978<br />

www.igartubeitibaserria.net<br />

igartubeiti@gipuzkoa.net<br />

28 Barandiaran Museoa<br />

Museo Barandiaran<br />

Larruntza errota. San Gregorio auzoa<br />

20211 Ataun<br />

tel:943180335<br />

kultura@ataun.net<br />

29<br />

Ardixarra Etxea<br />

Erdi Aroko Interpretazio Zentroa<br />

Casa Ardixarra - Centro de Interpretación Medieval<br />

Kale Nagusia, 12<br />

20214 Segura<br />

tel:943801749<br />

www.seguragoierri.net<br />

turismo.segura@udal.gipuzkoa.net<br />

30<br />

13<br />

<strong>Historia</strong> eta Artearen Museoa.<br />

Santa Maria La Real.<br />

Arkeologia eta monumentu multzoa<br />

Museo de Arte e <strong>Historia</strong>. Santa Maria La Real.<br />

Conjunto arqueológico monumental de Zarautz<br />

Elizaurre,1<br />

20800 Zarautz<br />

tel:943835281<br />

www.menosca.com<br />

info@menosca.com<br />

Iturraran Parketxea. Pagoetako Informazio Puntua eta<br />

Agorregiko Burdinola eta Errotak<br />

Iturraran Centro de Interpretación de Pagoeta y<br />

conjunto ferromolinero de Agorregi<br />

Pagoetako Parke Naturala, s/n<br />

20809 Aia<br />

tel:943835389<br />

www.aiapagoeta.com<br />

iturraran@gipuzkoa.net<br />

31 Victor Hugo Etxea<br />

Casa Victor Hugo<br />

Donibane, 63<br />

20110 Pasai Donibane<br />

tel:943341556<br />

www.victorhugopasaia.net<br />

turismo.pasaia@oarsoaldea.net<br />

32 Zumalakarregi Museoa<br />

Museo Zumalakarregi<br />

Muxika eguastokia, 6<br />

20216 Ormaiztegi<br />

tel:943889900<br />

www.zumalakarregimuseoa.net<br />

mzumalakarregi@gipuzkoa.net<br />

15 Armagintzaren Museoa<br />

Museo de la Industria Armera<br />

Bista-Eder, 10 - 5º<br />

20600 Eibar<br />

tel:943708446<br />

www.armia-eibar.net<br />

museo@eibar.net<br />

16<br />

Makina-erremintaren Museoa<br />

Museo de la máquina herramienta<br />

Azkue Auzoa, 1<br />

20870 Elgoibar<br />

tel:943748456<br />

www.museo-maquina-herramienta.com<br />

museo@imh.es<br />

17 Burnibidearen Euskal Museoa<br />

Museo Vasco del Ferrocarril<br />

Julian Elorza, 8<br />

20730 Azpeitia<br />

tel:943150677<br />

www.www.euskotren.es/<br />

castellano/museo/index.html<br />

museoa@euskotren.es<br />

14 Arditurriko Meatze Gunea<br />

Coto Minero de Arditurri<br />

Arditurri bidea,3<br />

Aiako Harria Parke Naturala<br />

20180 Oiartzun<br />

tel:943494521<br />

www.arditurri.com<br />

arditurri@arditurri.com<br />

34 San Martin Ondaregune<br />

Museo de Arqueología<br />

San Martin Auzoa, 1<br />

20720 Azkoitia<br />

tel:943857170<br />

lia@azkoitia.net<br />

35 Ibarraundi Museoa<br />

Museo Ibarraundi<br />

12 Euskal Burdinaren Museoa<br />

Museo del Hierro Vasco<br />

33 Museum Cemento Rezola<br />

36 Herri Museoa<br />

Avda. Añorga, 36<br />

20018<br />

Donostia - San Sebastian<br />

tel:943364192<br />

www.museumcemento.rezola.net<br />

museumcemento@k6gestioncultural.com<br />

Intxaurtxueta Auzoa, s/n<br />

20540 Eskoriatza<br />

tel:943943715453<br />

www.eskoriatza.net/ezagutu<br />

ibarraundi@eskoriatza.net<br />

Mirandaola Parkea,<br />

Telleriarte Auzoa, s/n<br />

20230 Legazpi<br />

tel:943730428<br />

www.lenbur.com<br />

mirandaola@lenbur.com<br />

San Esteban plaza<br />

20159 Larraul<br />

tel:688803608<br />

Bisitak aurretikako zitaz/<br />

Visitas con cita previa<br />

larraul@udal.gipuzkoa.net<br />

05<br />

23<br />

35<br />

ARRASATE<br />

MONDRAGON<br />

EIBAR<br />

ELGETA LGETA<br />

ARETXABALETA<br />

RETXABALETA<br />

ESKORIATZA<br />

SKORIATZA<br />

LEINTZ L - GATZAGA GGATZAGA<br />

ELGOIBAR<br />

MUTRIKU<br />

16 55<br />

04<br />

40<br />

BERGARA<br />

ANTZUOLA<br />

OÑATI<br />

39<br />

DEBA<br />

MENDARO<br />

49<br />

08<br />

LEGAZPI<br />

ZUMAIA<br />

ZESTOA<br />

15 07 17<br />

SORALUZE AZKOITIA ZKOITIA<br />

PLACENCIA DE LAS ARMAS 34 07 45<br />

53<br />

URRETXU RRETXU<br />

ZUMARRAGA<br />

22<br />

21<br />

06<br />

54<br />

12<br />

GABIRIA ABIRIA<br />

ZERAIN<br />

52<br />

43 06 02<br />

05<br />

08<br />

30<br />

09<br />

25<br />

EZKIO<br />

27<br />

ZEGAMA<br />

AZPEITIA<br />

32<br />

29<br />

GETARIA<br />

AIZARNAZABAL<br />

ORDIZIA<br />

BEASAIN<br />

AINTZA<br />

A<br />

AMEZKETA<br />

18 A<br />

01<br />

BALTZISKETA<br />

46 ZALDIBIA<br />

LAZKAO<br />

OLABERRIA LABERRIA<br />

IDIAZABAL<br />

19<br />

ERREZIL<br />

LEGORRETA<br />

ITSASONDO<br />

ZARAUTZ ARAUTZ<br />

28<br />

13<br />

IKAZTEGIETA<br />

ATAUN TAUN<br />

AIA<br />

BIDANIA<br />

ASTEASU<br />

LARRAUL ARRAUL<br />

ALKIZA<br />

ORIO<br />

ANOETA<br />

HERNIALDE<br />

ALBIZTUR LBIZTUR<br />

Z<br />

36<br />

TOLOSA<br />

38 37 01<br />

DONOSTIA ONOSTIA<br />

02<br />

SAN<br />

AN SEBASTIÁN SEBASTI EBASTIÁN ÁN<br />

44<br />

33 22<br />

03<br />

ADUNA<br />

ILLABONA<br />

BELAUNTZA<br />

BARRA<br />

EABURU<br />

ANDOAIN NDOAIN<br />

GAZTELU<br />

ALEGIA<br />

LIZARTZA<br />

ORENDAIN RENDAIN<br />

ALIARRAIN<br />

48<br />

HERNANI ASTIGARRAGA<br />

USURBIL<br />

HERNANI ERNANI<br />

LASARTE - ORIA<br />

ASTIGARRAGA<br />

USURBIL<br />

H<br />

LASARTE ASARTE - O OORIA<br />

BERROBI<br />

47<br />

OREXA<br />

PASAI ASAI<br />

PASAI<br />

DONIBANE ONIBANE<br />

SAN AN PEDRO P PPEDRO<br />

EDRO<br />

31 LEZO EZO<br />

PASAI ASAI<br />

ERRENTERIA<br />

RRENTERIA<br />

ANTXO NTXO<br />

URNIETA<br />

ELDUAIN LDUAIN<br />

42<br />

41<br />

BERASTEGI ERASTEGI<br />

11 51<br />

HONDARRIBIA<br />

ONDARRIBIA<br />

OIARTZUN O IARTZUN<br />

03<br />

IRUN<br />

14<br />

50 04<br />

26 56<br />

01<br />

02<br />

03<br />

04<br />

Igartza monumentu multzoa<br />

Erdi Aroko jauntxo batek menperatzen zuen lur-eremuan,<br />

haren dorretxea, olak eta errotak bisita daitezke Beasainen.<br />

Conjunto medieval de Igartza<br />

En el entorno, controlado en la Edad Media por un señor feudal,<br />

se pueden visitar su torre, ferrería, molino y demás<br />

infraestructuras.<br />

San Salvador, Getaria<br />

XIV. mendeko eliza gotiko horretan bildu zen lehengoz<br />

<strong>Gipuzkoako</strong> Batzar Nagusiak 1397an.<br />

Aquí se reunieron por primera vez las Juntas Generales<br />

de Gipuzkoa en 1397.<br />

Hondarribiko Alde Zaharra<br />

Hiribildu Harresituak eta arrantzaleen auzo koloretsuak<br />

Bidasoa ibaiaren bestaldetik etorritako frantses-tropen<br />

eraso ugari jasan dituzte.<br />

Casco antiguo de Hondarribia<br />

La villa amurallada y el colorista barrio de pescadores han<br />

sufrido cuantiosos ataques de las tropas francesas venidas<br />

del otro lado del río Bidasoa.<br />

Bergarako Alde Zaharra<br />

Jauntxo feudalek utzitako dorretxe eta jauregi ederrez gain,<br />

Bergaran Elhuyar anaiek tungstenoa isolatu zuten Errege<br />

Seminarioa ikus daiteke.<br />

Casco antiguo de Bergara<br />

Además de las torres y palacios de los señores feudales,<br />

en Bergara se puede ver el Seminario Real, donde los hermanos<br />

Elhuyar aislaron el tungsteno.<br />

05<br />

06<br />

07<br />

08<br />

Leintz-Gatzaga<br />

Antzina jakiak gordetzeko behar-beharrezkoa zen gatza<br />

ekoizten irakatsiko dizute <strong>Gipuzkoako</strong> hego-mendebaldean<br />

dagoen herri txiki horretan.<br />

En este pueblo del suroeste de Gipuzkoa te enseñarán a<br />

producir aquella sal que antaño fue imprescindible para<br />

conservar los alimentos.<br />

Antigua<br />

Zurezko ganga ederrez apaindutako Zumarragako baseliza<br />

XIII berant-erromanikoa.<br />

Ermita de Zumárraga, tardorrománica, del siglo XIII,<br />

con bella cubrición de madera.<br />

Loiola<br />

Azpeitian, <strong>Gipuzkoako</strong> bihotzean, Italiako barrokoaren<br />

aberastasuna erakusten duen basilika eta Loiolako Inazio<br />

jaio zen erdi-aroko dorretxea.<br />

En Azpeitia, en el corazón de Gipuzkoa, basílica que muestra<br />

el esplendor del barroco italiano y la casa-torre donde nació<br />

San Ignacio.<br />

Arantzazu<br />

Aizkorri-Aratz parkearen baitan euskal kultura eta artea<br />

sustatzen dituen Oñatiko espiritualtasun gunea.<br />

Centro de espiritualidad situado en Oñati en el parque<br />

Aizkorri-Aratz, desde donde se fomentan la cultura y<br />

el arte vascos.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!