25.06.2013 Views

Télécharger le cours - CHU de Rouen

Télécharger le cours - CHU de Rouen

Télécharger le cours - CHU de Rouen

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Traumatologie du membre<br />

supérieur<br />

Spécificités <strong>de</strong> l’enfant<br />

Joël LECHEVALLIER<br />

Clinique Chirurgica<strong>le</strong> Infanti<strong>le</strong><br />

<strong>CHU</strong> <strong>de</strong> <strong>Rouen</strong><br />

www.chu-rouen.fr/


Fractures <strong>de</strong> la pa<strong>le</strong>tte<br />

huméra<strong>le</strong> <strong>de</strong> l’enfant<br />

Joël LECHEVALLIER (ROUEN)


3500<br />

3000<br />

2500<br />

2000<br />

1500<br />

1000<br />

500<br />

0<br />

3421<br />

Epidémiologie<br />

3009<br />

2385<br />

2010<br />

1612<br />

Main Poignet Cou<strong>de</strong> Epau<strong>le</strong> Avant bras Bras<br />

172


3500<br />

3000<br />

2500<br />

2000<br />

1500<br />

1000<br />

500<br />

0<br />

3009<br />

Epidémiologie<br />

1736<br />

910<br />

Poignet Clavicu<strong>le</strong> Pronation<br />

douloureuse<br />

764<br />

521<br />

FSC Phalange<br />

dista<strong>le</strong>


Fractures <strong>de</strong> la clavicu<strong>le</strong><br />

• Fracture fréquente,<br />

• Choc direct moignon<br />

<strong>de</strong> l’épau<strong>le</strong><br />

• Fracture obstétrica<strong>le</strong><br />

– 5 à 25 / 1000 naissances


Fracture en Y <strong>de</strong> la clavicu<strong>le</strong><br />

D’après J.L. Clément D’après moi


Fractures <strong>de</strong> la clavicu<strong>le</strong><br />

• Traitement orthopédique :<br />

– anneaux, écharpe pendant 3 semaines<br />

• Traitement chirurgical : exceptionnel<br />

– 1/3 externe (clavicu<strong>le</strong> en Y)<br />

– Complications cutanée ou vasculaire


Fracture du col <strong>de</strong><br />

l’humérus<br />

• Rares : 3,5 % <strong>de</strong>s fractures <strong>de</strong> l’enfant<br />

• Choc direct, chute avec réception sur <strong>le</strong><br />

cou<strong>de</strong> ou la main cou<strong>de</strong> en extension<br />

• Gran<strong>de</strong> capacité <strong>de</strong> remo<strong>de</strong>lage (80% <strong>de</strong><br />

la croissance)


Fracture du col <strong>de</strong><br />

l’humérus<br />

• Fracture métaphysaire : 77 %<br />

• Décol<strong>le</strong>ment épiphysaire <strong>de</strong> type I ou II :<br />

23 %


Fracture du col <strong>de</strong><br />

l’humérus<br />

• Fracture pathologique : kyste osseux<br />

essentiel<br />

– Cicatrisation plus rapi<strong>de</strong>?<br />

– Immobilisation simp<strong>le</strong><br />

– Traitement secondaire


Fractures du col <strong>de</strong><br />

Traitement<br />

• Immobilisation simp<strong>le</strong><br />

• Réduction<br />

orthopédique<br />

– Appareillage <strong>de</strong><br />

Dujarrier<br />

– Appareillage Thoracobrachial<br />

l’humérus


Fractures du col <strong>de</strong><br />

l’humérus<br />

Traitement<br />

• Immobilisation simp<strong>le</strong><br />

• Réduction orthopédique<br />

• Traitement chirurgical<br />

– Embrochage élastique<br />

• Fracture instab<strong>le</strong><br />

• Grand déplacement<br />

• Fracture pathologique connue<br />

• Pronostic fonctionnel excel<strong>le</strong>nt


La diaphyse huméra<strong>le</strong><br />

• Fractures peu fréquentes (1,5%)<br />

• Nerf radial


J 0 J 21<br />

J 120


La diaphyse huméra<strong>le</strong><br />

• Traitement orthopédique<br />

– Dujarier 30-45 jours si isolée<br />

– Attel<strong>le</strong> <strong>de</strong> Mer<strong>le</strong> d’Aubigné<br />

– Appareillage thoraco-brachial<br />

• Traitement Chirurgical<br />

– Embrochage élastique (polytraumatisé, grand<br />

enfant)<br />

• Séquel<strong>le</strong>s exceptionnel<strong>le</strong>s


Le cou<strong>de</strong><br />

• Fracture supra-condylienne (6.8%)<br />

• Fracture du condy<strong>le</strong> latéral<br />

• Fracture <strong>de</strong> l’épicondy<strong>le</strong> médial<br />

• Fracture du col du radius (3,5%)<br />

• Lésion <strong>de</strong> Monteggia<br />

• Fracture <strong>de</strong> l’olécrane<br />

• Luxation du cou<strong>de</strong><br />

• Subluxation:Pronation douloureuse (8,1%)


Traumatismes du membre<br />

14%<br />

supérieur<br />

18%<br />

1%<br />

32% 25%<br />

10%<br />

Epau<strong>le</strong><br />

Bras<br />

Cou<strong>de</strong><br />

Avant<br />

bras<br />

Poignet<br />

Main


Traumatismes du cou<strong>de</strong><br />

6%<br />

15%<br />

12%<br />

12%<br />

14%<br />

41%<br />

Supra-condyliennes Condy<strong>le</strong> Latéral<br />

Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />

Olécrane Autres


Bases du diagnostic<br />

• Examen Clinique<br />

– Repères osseux<br />

– Oedème<br />

– Dou<strong>le</strong>ur<br />

– Hématome<br />

• Radio<br />

– Cartilages <strong>de</strong> croissance


Fractures supra-condyliennes<br />

4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />

– 1: Non Déplacé<br />

– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />

– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />

– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />

Jacques LEFORT


4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />

Fractures supra-<br />

condyliennes<br />

– 1: Non Déplacé<br />

– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />

– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />

– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />

Jacques LEFORT


4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />

Fractures supra-<br />

condyliennes<br />

– 1: Non Déplacé<br />

– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />

– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />

– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />

Jacques LEFORT


4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />

Fractures supra-<br />

condyliennes<br />

– 1: Non Déplacé<br />

– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />

– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />

– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux<br />

Jacques LEFORT


Fractures supra-condyliennes<br />

4 sta<strong>de</strong>s (Rigault)<br />

– 1: Non Déplacé<br />

– 2: Bascu<strong>le</strong> postérieure<br />

– 3: Troub<strong>le</strong> rotationnel<br />

– 4: Perte <strong>de</strong> contact osseux


FSC: Principes du traitement<br />

• Réduction en urgence<br />

• Respecter <strong>le</strong>s ponts périostés<br />

• 4 mains


FSC: Reduction<br />

• Palpation <strong>de</strong>s reliefs osseux<br />

• Traction sur la main en supination et<br />

cou<strong>de</strong> en extension


FSC: Réduction<br />

• Palpation <strong>de</strong>s reliefs osseux<br />

• Traction sur la main en supination et<br />

cou<strong>de</strong> en extension<br />

• Correction du déplacement latéral<br />

• F<strong>le</strong>xion du cou<strong>de</strong>, en maintenant une<br />

pression sur l’olécrâne


FSC: Technique <strong>de</strong> Ju<strong>de</strong>t<br />

• Hyper f<strong>le</strong>xion<br />

• Amplificateur <strong>de</strong> brillance<br />

– Ne pas donner <strong>de</strong> Rotation Externe<br />

– Tourner l’amplificateur


FSC: Technique <strong>de</strong> Ju<strong>de</strong>t<br />

• Hyperf<strong>le</strong>xion<br />

• Contrô<strong>le</strong> ampli <strong>de</strong> brillance: pas <strong>de</strong><br />

rotation pour <strong>le</strong> profil<br />

• Deux broches externes


FSC: Métho<strong>de</strong> <strong>de</strong> Blount<br />

• Hyperf<strong>le</strong>xion<br />

• Ampli <strong>de</strong> brillance<br />

• Pas <strong>de</strong> rotation pour <strong>le</strong> profil<br />

• Immobilisation du cou<strong>de</strong> en<br />

hyperf<strong>le</strong>xion<br />

Contre indications<br />

Complication vasculaire<br />

Oedème<br />

Traitement retardé


FSC: Immobilisation <strong>de</strong><br />

• Plusieurs types…<br />

– Mayo<br />

– Dujarrier<br />

– Thoraco brachial<br />

l’épau<strong>le</strong>


FSC: Traction trans-<br />

olécranienne


FSC:Complications<br />

• Complications nerveuses (11%)<br />

– Pas d’indication en urgence<br />

– Chirurgie précoce si lésion complète<br />

– Surveillance si incomplète<br />

• Complications vasculaires (6%)<br />

– Réduction rapi<strong>de</strong><br />

– Main chau<strong>de</strong>: surveillance<br />

– Main blanche: exploration


Cubitus varus<br />

C’est un cal vicieux rotationnel<br />

et non troub<strong>le</strong> <strong>de</strong> croissance<br />

• Conséquences esthétiques<br />

• Risque <strong>de</strong> fracture itérative<br />

• Traitement chirurgical<br />

comp<strong>le</strong>xe et compliqué…


Cubitus valgus<br />

• Cal vicieux rotationnel<br />

• Moindres conséquences esthétiques


15%<br />

6%<br />

12%<br />

12%<br />

Condy<strong>le</strong> latéral<br />

14%<br />

41%<br />

Supra condylienne Condy<strong>le</strong> latéral<br />

Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />

Olécrane Autres


Condy<strong>le</strong> latéral


Condy<strong>le</strong> latéral<br />

Pratiquement toutes <strong>le</strong>s fractures<br />

doivent être fixées


Condy<strong>le</strong> latéral<br />

Pratiquement toutes <strong>le</strong>s<br />

fractures doivent être<br />

fixées


Cal Vicieux


• Orthopédique<br />

Condy<strong>le</strong> latéral<br />

Traitement<br />

– BABP avec immobilisation <strong>de</strong> l’épau<strong>le</strong><br />

• Chirurgical<br />

– Brochage percutané: St 1<br />

– Brochage à foyer ouvert: St 2 et 3


15%<br />

6%<br />

12%<br />

Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

12%<br />

14%<br />

41%<br />

FSC Condy<strong>le</strong> Latéral<br />

Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />

Olécrane Autres


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong> Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong> Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du cou<strong>de</strong><br />

Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong> Classification <strong>de</strong> Marion et Faysse


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong><br />

Peut être instab<strong>le</strong>


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong><br />

R<br />

E<br />

D<br />

U<br />

C<br />

T<br />

I<br />

O<br />

N<br />

Peut être instab<strong>le</strong><br />

Peut être stab<strong>le</strong>


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong><br />

R<br />

E<br />

D<br />

U<br />

C<br />

T<br />

I<br />

O<br />

N<br />

Peut être instab<strong>le</strong><br />

Peut être stab<strong>le</strong><br />

Jamais stab<strong>le</strong>


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• St 1: Non Déplacé<br />

• St 2: Déplacé<br />

• St 3: Incarcéré<br />

• St 4: Luxation du<br />

cou<strong>de</strong><br />

R<br />

E<br />

D<br />

U<br />

C<br />

T<br />

I<br />

O<br />

N<br />

Peut être instab<strong>le</strong><br />

Peut être stab<strong>le</strong><br />

Jamais stab<strong>le</strong><br />

Peut être stab<strong>le</strong>


Epicondy<strong>le</strong><br />

médial:complications<br />

• Paralysie nerf ulnaire<br />

– Déplacement secondaire<br />

– Fixation percutanée<br />

• Cal hypertrophique<br />

• Cicatrice inesthétique


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• Type 1: Stab<strong>le</strong><br />

– A: Non déplacé<br />

– B: Déplacé, Réductib<strong>le</strong><br />

• Type 2: Instab<strong>le</strong><br />

– A: Déplacé<br />

– B: Incarcéré<br />

TT Ortho.<br />

TT Chir.


Epicondy<strong>le</strong> médial<br />

• Sta<strong>de</strong> 1: Stab<strong>le</strong><br />

– A: Non déplacé<br />

– B: Déplacé, Réductib<strong>le</strong><br />

• Sta<strong>de</strong> 2: Instab<strong>le</strong><br />

– A: Non déplacé<br />

– B: Déplacé<br />

– C: Incarcéré


Luxation <strong>de</strong> la tête radia<strong>le</strong><br />

• Examen Clinique<br />

• Repères radiologiques


Luxation <strong>de</strong> la tête radia<strong>le</strong><br />

• Examen Clinique<br />

• Repères radiologiques


Luxation <strong>de</strong> la tête radia<strong>le</strong><br />

• Examen Clinique<br />

• Repères radiologiques<br />

• Rechercher la fracture <strong>de</strong> l’ulna<br />

• Réduire rapi<strong>de</strong>ment


Lésion Monteggia<br />

3 types (Trillat GEOP)<br />

• Type 1: fracture diaphysaire <strong>de</strong> l’ulna<br />

• Type 2: fracture <strong>de</strong> l’olécrane<br />

• Type 3: Fracture <strong>de</strong> l’ulna associée à<br />

toute autre fracture du membre<br />

supérieur


Lésion Monteggia<br />

2 mecanismes<br />

• Trauma direct<br />

– Luxation antérieure<br />

• Trauma indirect<br />

– Luxation postérieure<br />

– Luxation latéra<strong>le</strong><br />

– Luxation antérieure


Rappel


Lésion Monteggia<br />

Traitement<br />

• Réduction <strong>de</strong> la fracture et stabilisation<br />

• Abord <strong>de</strong> la luxation exceptionnel<br />

• Lésion ancienne: ostéotomie ulna


Déborah 5 ans


Recent case<br />

• Reduce the ulna fracture<br />

• If need be add a wire<br />

• Seldom open the elbow to reduce the<br />

dislocation<br />

• Hea<strong>le</strong>d case<br />

– Osteotomy of the ulna


15%<br />

Fracture du col du radius<br />

6%<br />

12%<br />

12%<br />

14%<br />

41%<br />

Supra condylienne Condy<strong>le</strong> latéral<br />

Epicondy<strong>le</strong> médial Col du radius<br />

Olécrâne Autres


Fracture du col du radius<br />

• Type 1: Non Déplacé<br />

• Type 2: Déplacé<br />

– Sans bascu<strong>le</strong>


Fracture du col du radius<br />

• Type 3: Déplacé<br />

– Bascu<strong>le</strong> < 30°<br />

• Type 4: Déplacé<br />

– Bascu<strong>le</strong> > 30°


Fracture du col du radius<br />

• Types 1 ,2, 3<br />

– Tt Orthopédique<br />

• Type 4<br />

– Métaizeau


Fracture du col du radius


6%<br />

15%<br />

Fracture <strong>de</strong> l'olécrâne<br />

12%<br />

12%<br />

14%<br />

41%<br />

Supracondylar Lateral condy<strong>le</strong><br />

Medial epicondy<strong>le</strong> Radial neck<br />

O<strong>le</strong>cranon Others


Fracture <strong>de</strong> l'olécrâne


Fracture <strong>de</strong> l'olécrâne<br />

• Non déplacée<br />

– TT ortho F30°<br />

• Déplacé<br />

– 2 broches en croix<br />

– Haubannage chez<br />

l’ado<strong>le</strong>scent


Rééducation


Fractures <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux os <strong>de</strong><br />

l’avant bras<br />

• Formes topographiques<br />

– Fractures « diaphysaires »<br />

– Fractures du quart inférieur<br />

– Fractures à la jonction<br />

« tiers moyen – quart inférieur »


Fractures <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux os <strong>de</strong><br />

l’avant bras<br />

• Formes anatomiques<br />

– Fracture complète<br />

– Fracture en bois vert<br />

– Fracture plastique


J 0<br />

Fractures <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux os <strong>de</strong><br />

• Fractures itératives<br />

l’avant bras<br />

J 30<br />

J 60<br />

J 90


Fractures du tiers moyen<br />

Traitement<br />

• BABP 3 mois


Fractures du tiers moyen<br />

Traitement<br />

• BABP 3 mois<br />

• ECMES


Décol<strong>le</strong>ment épiphysaire<br />

Salter 2


Décol<strong>le</strong>ment épiphysaire<br />

Salter 2 instab<strong>le</strong>


Fractures du quart inférieur<br />

Manœuvre <strong>de</strong> « Pilcher »<br />

Kapandji


Fractures <strong>de</strong> la main<br />

• Acci<strong>de</strong>nts domestiques, sportifs<br />

• Mêmes conditions <strong>de</strong> traitement<br />

que pour <strong>le</strong>s autres fractures<br />

• Fractures diaphysaires<br />

• Fractures métaphysaires<br />

• Fractures articulaires<br />

• Troub<strong>le</strong>s rotationnels<br />

Peu <strong>de</strong><br />

remo<strong>de</strong>lage<br />

Pas <strong>de</strong><br />

correction


Fractures <strong>de</strong>s métacarpiens<br />

• Fractures métaphysaires dista<strong>le</strong>s du 5éme<br />

métacarpien<br />

– Traitement orthopédique ou ostéosynthèse


Fractures <strong>de</strong>s doigts<br />

• DE II base P1<br />

La plus fréquente<br />

Traitement : réduction et attel<strong>le</strong><br />

Risque <strong>de</strong> déplacement secondaire


Fractures <strong>de</strong>s doigts<br />

• DE II base P1<br />

• Fracture métaphysaire proxima<strong>le</strong>


Fractures <strong>de</strong>s doigts<br />

• DE II base P1<br />

• Fracture métaphysaire proxima<strong>le</strong><br />

• Fracture diaphysaire

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!