08.06.2015 Views

Site 4

Site 4

Site 4

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Laïus 10 : Groupements et<br />

test de Mantel<br />

Par : Marie-Hélène Ouellette


Objectifs<br />

A) Apprendre à faire des groupements<br />

à liens simples<br />

à liens complets<br />

UPGMA<br />

B) Matrice cophénétique<br />

C) Test de Mantel


A1) Groupement à lien simple<br />

1. Calculez la matrice de ressemblance<br />

<strong>Site</strong> 2 <strong>Site</strong> 3 <strong>Site</strong> 4 <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1 0,464 0,675 0,524 0,566<br />

<strong>Site</strong> 2 0,640 0,868 0,840<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,693 0,730<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,773<br />

2. Mettre similarité en ordre<br />

décroissant<br />

Paire<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 4 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 2<br />

Similarité<br />

0,868<br />

0,840<br />

0,773<br />

0,730<br />

0,693<br />

0,675<br />

0,640<br />

0,566<br />

0,524<br />

0,464


A1) Groupement à lien simple<br />

2. Mettre similarité en ordre<br />

décroissant<br />

Paire<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 4 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 2<br />

Similarité<br />

0,868<br />

0,840<br />

0,773<br />

0,730<br />

0,693<br />

0,675<br />

0,640<br />

0,566<br />

0,524<br />

0,464<br />

3. Groupement<br />

1. [ 2 - 4 ] : 0,868<br />

2. [ 2 - 4 - 5 ] : 0,840<br />

3. [ 2 - 4 - 5 - 3 ] : 0,730<br />

4. [ 2 - 4 - 5 - 3 - 1 ] : 0,675


A1) Groupement à lien simple<br />

3. Groupement<br />

1. [ 2 - 4 ] : 0,868<br />

2. [ 2 - 4 - 5 ] : 0,840<br />

3. [ 2 - 4 - 5 - 3 ] : 0,730<br />

4. [ 2 - 4 - 5 - 3 - 1 ] : 0,675<br />

4. Dendrogramme


A2) Groupement à lien complet<br />

1. Calculez la matrice de ressemblance<br />

<strong>Site</strong> 2 <strong>Site</strong> 3 <strong>Site</strong> 4 <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1 0,464 0,675 0,524 0,566<br />

<strong>Site</strong> 2 0,640 0,868 0,840<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,693 0,730<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,773<br />

2. Mettre similarité en ordre<br />

décroissant<br />

Paire<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 4 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 2<br />

Similarité<br />

0,868<br />

0,840<br />

0,773<br />

0,730<br />

0,693<br />

0,675<br />

0,640<br />

0,566<br />

0,524<br />

0,464


A2) Groupement à lien complet<br />

2. Mettre similarité en ordre<br />

décroissant<br />

Paire<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 4 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 3 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 2 - <strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 1 - <strong>Site</strong> 2<br />

Similarité<br />

0,868<br />

0,840<br />

0,773<br />

0,730<br />

0,693<br />

0,675<br />

0,640<br />

0,566<br />

0,524<br />

0,464<br />

3. Groupement<br />

1. [ 2 - 4 ] : 0,868<br />

2. [ 2 - 4 - 5 ] : 0,773<br />

3. [ 3 - 1 ] : 0,675<br />

4. [ 2 - 4 - 5 ] - [ 3 - 1 ] : 0,464


A2) Groupement à lien complet<br />

3. Groupement<br />

1. [ 2 - 4 ] : 0,868<br />

2. [ 2 - 4 - 5 ] : 0,773<br />

3. [ 3 - 1 ] : 0,675<br />

4. [ 2 - 4 - 5 ] - [ 3 - 1 ] : 0,464<br />

4. Dendrogramme


A3) Groupement (UPGMA)<br />

1. Joindre objet ou groupe d’objet ayant la plus<br />

grande ressemblance<br />

2. Recalculer ressemblances pour le nouveau groupe<br />

formés : ressemblance moyenne<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

0,464<br />

0,675<br />

0,524<br />

0,566<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

0,640<br />

0,868<br />

0,840<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,693<br />

0,730<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,773


A3) Groupement (UPGMA)<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

0,464<br />

0,675<br />

0,524<br />

0,566<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

0,464<br />

0,675<br />

0,524<br />

0,566<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

0,640<br />

0,868<br />

0,840<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

0,640<br />

0,868<br />

0,840<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,693<br />

0,730<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,693<br />

0,730<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,773<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,773<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

0,494<br />

0,675<br />

0,566<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4<br />

0,667<br />

0,807<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,730<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 : 0,868


A3) Groupement (UPGMA)<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

0,494<br />

0,675<br />

0,566<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

0,494<br />

0,675<br />

0,566<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4<br />

0,667<br />

0,807<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4<br />

0,667<br />

0,807<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,730<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,730<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5<br />

0,530<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,675<br />

0,699<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 : 0,868<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 : 0,807


A3) Groupement (UPGMA)<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5<br />

0,530<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,675<br />

0,699<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5<br />

0,530<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,675<br />

0,699<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 - <strong>Site</strong> 3<br />

0,603<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 : 0,868<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 : 0,807<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 - site 3 : 0,699<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 - site 3 - site 1 : 0,603


A3) Groupement (UPGMA)<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 : 0,868<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 : 0,807<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 - site 3 : 0,699<br />

<strong>Site</strong> 2 - site 4 - site 5 - site 3 - site 1 : 0,557


B) Matrice cophénétique<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,868<br />

0,807<br />

0,688<br />

0,557<br />

<strong>Site</strong> 1<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

<strong>Site</strong> 2<br />

0,557<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,557<br />

0,688<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,557<br />

0,868<br />

<strong>Site</strong> 5<br />

0,557<br />

0,807<br />

<strong>Site</strong> 3<br />

0,688<br />

0,688<br />

<strong>Site</strong> 4<br />

0,807


C ) Test de Mantel<br />

Corrélation entre deux matrices de ressemblance<br />

Exemple<br />

En 1986, Sokal, Smouse et Neel ont cherché à savoir si la<br />

distance génétique entre les populations des tribus indiennes<br />

Yanomimi est corrélé avec la distance spatiale entre les tribus.<br />

Les tribus étant relativement isolées les unes des autres, quatre<br />

dialectes linguistiques différents se sont développés. Voici les<br />

données pour cinq des 19 tribus.<br />

Y a-t-il une corrélation entre les distances génétiques et les<br />

distances géographiques ?


Hypothèses !<br />

H 0 : Il n’y a pas d’association linéaire entre<br />

les matrices de distances géographiques et<br />

génétiques.<br />

H 1 : Il y a une association linéaire entre les<br />

matrices de distances géographiques et<br />

génétiques.


Exemple d’une permutation<br />

Tribu 2<br />

Tribu 3<br />

Tribu 4<br />

Tribu 5<br />

35<br />

9<br />

Tribu 2<br />

Tribu 3<br />

Tribu 4<br />

Tribu 5<br />

Tribu 1<br />

35<br />

44<br />

47<br />

52<br />

44<br />

28<br />

Tribu 1<br />

9<br />

28<br />

152<br />

149<br />

Tribu 2<br />

38<br />

56<br />

65<br />

47<br />

152<br />

Tribu 2<br />

20<br />

161<br />

158<br />

Tribu 3<br />

Tribu 4<br />

59<br />

67<br />

30<br />

52<br />

38<br />

149<br />

20<br />

Tribu 3<br />

Tribu 4<br />

178<br />

175<br />

7<br />

56<br />

161<br />

65<br />

158<br />

59<br />

178<br />

67<br />

175<br />

30<br />

7


Exemple d’une permutation<br />

r M<br />

= 1<br />

d ! 1<br />

( ( i j<br />

"<br />

$<br />

#<br />

x ij<br />

! x<br />

s x<br />

%<br />

'<br />

&<br />

"<br />

$<br />

#<br />

y ij<br />

! y %<br />

' = 0,8915<br />

&<br />

s y


Exemple d’une permutation<br />

Tribu 2<br />

Tribu 3<br />

Tribu 4<br />

Tribu 5<br />

Tribu 3<br />

Tribu 2<br />

Tribu 4<br />

Tribu 5<br />

Tribu 1<br />

35<br />

44<br />

47<br />

52<br />

Tribu 1<br />

44<br />

35<br />

47<br />

52<br />

Tribu 2<br />

38<br />

56<br />

65<br />

Tribu 3<br />

38<br />

59<br />

67<br />

Tribu 3<br />

59<br />

67<br />

Tribu 2<br />

56<br />

65<br />

Tribu 4<br />

30<br />

Tribu 4<br />

30<br />

… puis on recommence du début …


Test de Mantel<br />

perm

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!