Nola idatzi sententzia bat
Nola idatzi sententzia bat
Nola idatzi sententzia bat
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
NOLA IDATZI SENTENTZIA BAT<br />
Mikel Von Wichmann Pavletich.<br />
(231. ikasgela)<br />
Euskara Juridikoa II.<br />
2011/06/22. Donostian.
1. SARRERA. (3.orria.)<br />
AURKIBIDEA:<br />
2. SENTENTZIAREN EGITURA.(3-6. orria.)<br />
- 248. Artikulua.<br />
3. SENTENTZIAREN BETEBEHARRAK. (6. Orria.)<br />
4. ERREDAKZIOA. (6-7. Orriak.)<br />
5. SAILKAPENA. (7. Orria.)<br />
- Emaitzaren arabera.<br />
- Helburuaren arabera.<br />
- Egite/ez egite <strong>sententzia</strong>.<br />
6. EUSKARAZKO ADIBIDEA (SENTENTZIA). (7-9.orriak.)<br />
7. NOLA EZ IDATZI SENTENTZIA BAT. (9-10.orria.)<br />
8. SENTENTZIETAKO ESAPIDEEN ZERRENDA. (10-12.orriak)<br />
- Justizia hitzaren eremu semantikoa.<br />
- Justizia hitzaren konbinazio lexiko ohizkoenak.<br />
- Epaile hitzaren konbinazio lexiko ohizkoenak (Adjektiboak).<br />
- Epaile hitzaren konbinazio lexiko ohizkoenak (substantiboak eta<br />
aditzak).<br />
- Eskaera hitzaren espresioa. Hitzaren sinonimoak.<br />
9. KONKLUSIOA. (12-13.orriak.)
1.Sarrera:<br />
Sententzia, epaile <strong>bat</strong>ek edo epaitegi <strong>bat</strong>ek diktaturiko erresoluzio judizial <strong>bat</strong> da, zeinak<br />
amaiera ematen dion litis-ari (zibila, familiakoa, merkantila, laborala, kontentzioso<br />
administratiboa,…) edo kausa penalari.<br />
Sententziak, alderdi <strong>bat</strong>i arrazoia eman, onartu edo deklaratzen dio, beste alderdiari hau<br />
betetzera behartuz. Zigor Zuzenbidean, <strong>sententzia</strong>k akusatua absolbitu edo kondenatzen du ,<br />
dagokion zigorra inposatuz.<br />
Sententzien idazkerari arreta eginez, ageria da, hauek ez direla askotan herritarren harrerari<br />
zuzenduak egoten, hauen konplexutasunari begira. Zuzenbidearen ulergarritasuna mantendu<br />
beharreko oinarri <strong>bat</strong> da, hizkuntza juridikoaren argitasunaren bidez eta honekin <strong>bat</strong>era noski<br />
hizkuntza anitzen erabileraz.<br />
2.Sententziaren Egitura:<br />
Hasiera moduan, kontutan izan behar da, Sententzia prozesuari amaiera ematen dion<br />
jurisdikzio egintza dela.<br />
Sententzien idazketa aztertzeko, lehenik Sententzia <strong>bat</strong>ek izan behar duen egitura azaldu<br />
behar dugu. Honen inguruan, Botere Judizialeko Lege Organikoaren 244-248. Art-ek,<br />
<strong>sententzia</strong>ren egitura formalaren oinarrizko arauketa azaltzen digu, aipamen berezia eginez<br />
248. Artikuluko 3. Paragrafoari:<br />
- 248. Artikulua.<br />
• Probidentzien formula, agindutakoari eta epaile edo dagokion auzitegiari mugatuko da, hitzarturiko epe<br />
mugaren barruan, eta epaile edo presidentearen sinadura eta idazkariarena gehituaz. Hala ere, ezin<br />
izango dira moti<strong>bat</strong>uak izan baldin eta behar beharrezkoa ez bada.<br />
• 2. (…)<br />
• 3. Sententziak ondorengoa bete beharko du; Goiburu <strong>bat</strong>en ondoren, parrafo banatuez eta zenbakituez,<br />
egitateak, egitate frogatuak, zuzenbidezko oinarriak, eta azkenik, ebazpena. Ematen duten epaileak,<br />
magistratu edo magistratuek sinatu beharko dituzte.<br />
Bestetik, sarreran aipatu dugun moduan, testuaren ulergarritasuna mantendu beharreko<br />
eskakizuna da, zehaztasunarekin <strong>bat</strong>era, beraz ondorengo ezaugarriak bete behar dira testuan<br />
zehar:<br />
1. Autonomia: Sententziak ulergarria behar du izan bere puntu esanguratsu guztietan, kanpoko<br />
beste pieza arrotzak aipatu gabe.<br />
2.Osotasuna: Sententziak, aldeek aurkezturiko argumentu guztiak azaltu behar ditu, eta<br />
kasurako esanguratsuak diren frogen aurkezpena egin behar du. Azalduko ez diren gaiak,<br />
zergaitiak azaldu behar dira fundamentatuz.
3. Argitasuna: Sententziak konkretua behar du izan, anbiguotasunak saihetsiz, terminologia<br />
legala-ren erabileran gehiegikeriarik egin gabe. Kaleko edozein herritarrek ulertzeko moduan<br />
egon beharko luke <strong>idatzi</strong>a, nahiz eta hauek ez izan formazio juridiko zehatzik.<br />
4.Konkretutasuna: Sententzia ahalik eta konkretuena izango da, gaiaren azalpenera eramaten<br />
gaituzten idazketak saihetsiz.<br />
5. Konsistentzia: Sententziak koherentzia kontzeptual eta estilistikoa izan behar du bere<br />
forma eta estrukturan.<br />
6. Transparentzia: Sententziak argi azaldu behar ditu kasuaren iturri, froga, esaldi eta<br />
epaiketan presente dauden autoritateak.<br />
Prozedura Zibilaren Legean, 209. Art-an azaltzen den <strong>sententzia</strong>ren egitura kontuan izanik,<br />
epaiak, ondorengo erregelak betez emango dira:<br />
-Goiburuan: alderdien izenak, eta beharrezkoa bada euren ordezkarienak.<br />
-Egitateetan: ahalik eta laburren azalduko dira, paragrafoz eta zenbakiz banatuz, aldeen uziak<br />
edo eskakizunak, egitateak, gauzatutako eta proposatuak izan diren frogak eta frogatuak izan<br />
diren frogak.<br />
-Zuzenbidezko Oinarriak: banaturik azalduko dira, eman beharreko epaitzaren arrazoiak eta<br />
lege-oinarriak bertan azalduz, eta aplikagarri zaizkion arauak argi adierazita.<br />
-Epaitza: zenbakituta, alderdien uziei dagozkien erabakiak, 216. Artikuluan eta<br />
ondorengoetan ezarritakoari egokituta. Non auziaren emaitza emango den.<br />
Prozedura Zibilaren Legearekin jarraituz, Zioak azaltzeko, hizkuntza juridikoaren terminoak<br />
sinonimo gisa erabiltzen dira; <strong>bat</strong>zuetan, “uzia” hitza erabiltzen da, eta akzioa beste <strong>bat</strong>zuetan.<br />
218.2 artikuluan, honako zehaztasunak jasotzen ditu:<br />
Epaiak arrazoitu egingo dira, frogak aintzat hartuz, zuzenbidearen aplikazio eta<br />
interpretaziorakoak aipatuz, baloratzeko arrazoinamendu egitezkoak eta zuzenbidekoak azalduz.<br />
Hemen, lau arlo bereizten dira arrazoibide judizialean <strong>sententzia</strong> <strong>bat</strong> modu egokian egituratzeko:<br />
a) Arlo faktikoa:<br />
Arrazoimendu judizialaren barruan, egitateen azterketa suposatzen du, hauen ondorio<br />
juridikoak ondorioztatzeko. Honetarako, epaileak, gertakari garrantzitsuenak azpimarratuz,<br />
alderdiek auzitan aritutakoaren laburpena egiten du.<br />
Arrazoitze faktikoa bi zatitan banatzen da:
1) Gertakarien azalpena<br />
2) Gertakari bakoitzaren frogapena:<br />
- frogabideen fidagarritasuna finkatu .<br />
- gertakarien interpretazio eta balorazioa.<br />
b) Arlo arautzailea:<br />
Kasu bakoitzean aplikagarri diren norma juridikoen determinazioan datza. Sententzia<br />
bakoitzak arau juridikoaz baliatuz arrazoitu behar dute kasu konkretu bakoitzaren ebazpena.<br />
Norma hori aplikatzera eraman gaituen arrazonamendua azaltzea beharrezkoa da.<br />
c) Arlo logikoa:<br />
Arau juridikoak interpretatu eta aplikatzeko, arrazoiketa egokia egitean datza.<br />
Aplikatu beharreko arau juridikoa eta egitate frogatuen arteko harreman <strong>bat</strong> eginbehar da<br />
emaitza logiko <strong>bat</strong> izateko.<br />
d) Arlo linguistikoa:<br />
Epaileak, bere epaiak eragina izan dezan, hizkuntza juridikoa aproposa erabiliaz, modu<br />
aproposean eman beharko du aditzera.<br />
Sententzia <strong>bat</strong> idazterakoan, epaileak hiru puntu izan beharko ditu kontutan:<br />
1) Hizkuntza juridiko – teknikoa erabili hizkuntza ohikoaren ordez, baina ulerterraza izaten<br />
jarraituz.<br />
2) Helarazi nahi duen ideia ongi ulertzeko, hau hobekien adierazten duten hitza erabiltzen<br />
saiatu.<br />
3) Kontuan izan beharreko aspektu <strong>bat</strong>, puntu zeinuak modu egokian erabiltzearena izango da,<br />
hauek testuaren zentzua asko baldintzatu baitezakete.<br />
Azkenik, <strong>sententzia</strong> egitean, epaileak argitasunez zehaztu behar ditu alderdiek eta lekukoek<br />
kasuan egin dituzten deklarazioak, adituen txostenak eta abokatuen argudioak.
3.Sententziaren Betebeharrak:<br />
Sententziak denbora, leku eta formazko betebeharrak bete behar ditu:<br />
Epaile edo epaitegiak honetarako duen errealizaziorako duen epe mugan eman beharko da.<br />
Prozedimendu motaren arabera desberdintzen da epe honen zehaztapena.<br />
Formaren aldetik, Sententziak hiru sekziotan konposatzen dira:<br />
- Goiburua: epea eta ematen den hiriaren izena, parte hartzen duten aldeak,<br />
prokuradoreak, abokatuak, eskakizunak, akzioak eta aldeek aurkezturiko defentsak.<br />
- Parte konsideratiboa: Zuzenbidezko eta izatezko Oinarriak.<br />
- Zati Erresolutiboa: demandatuaren edo akusatuaren kondenazko edo absoluziozko<br />
“Fallo” edo erabakia izango litzakeena. Hemen, epailearen izena eta eta erabakian<br />
parte hartu dutenen firmak azalduko dira.<br />
Beste alde <strong>bat</strong>etik, kongruentzia eman behar da, hau da, Fallo-ak edo epaiak, ezingo du aldeek<br />
eskaturikoa baina gehiago . Sententzia Penalei dagozkienean, kongruentziarekin adierazten<br />
duguna da, <strong>sententzia</strong>ren eta beteriko akzio penalaren arteko erlazioa egon behar dela.<br />
Inkongruentzia eman daiteke <strong>sententzia</strong>n, ondorengo kasuetan: 1) Falta de exhaustividad, 2)<br />
Incongruencia ultrapetitum, aktoreak eskaturikoa baina gehiago ematen denean, 3)<br />
Incongruencia Extrapetitum, autoreak eskaturikoaz gaindiko zerbait ematen denean<br />
eskaturikoa eman ordez.<br />
4.Erredakzioa:<br />
Sententziaren erredakzioa, hau diktatu duen epaileari dagokio (pertsona bakarreko organo<br />
jurisdikzional <strong>bat</strong> bada), edo bere kideetako <strong>bat</strong>i, organo kolegiatu <strong>bat</strong>i badagokio (kasu<br />
honetan, auzitegiko kideen <strong>sententzia</strong>ren aurreko deliberazioaz eta bozkaketaz).<br />
Behin Sententzia epaile edo Auzitegiko kideek sinaturik, ezagutzera ematen da audientzia<br />
publikoan egingo den irakurketa bidez, edo aldeei egingo zaien jakinarazpen <strong>idatzi</strong>aren bidez.<br />
5.Sailkapena:<br />
Sententziak mota askotarikoak izan daitezke, baina hauek sailkatzerako orduan, ondorengo<br />
irizpideak dira nagusienak:<br />
Emaitzaren arabera:<br />
Sententzia honen emaitzak, jokoan dauden alderdientzat izango dituen ondorioen arabera:
- aintzat hartzen diren edo kontutan hartuak izan ez diren <strong>sententzia</strong>k .<br />
Helburuaren arabera (Prozesuaren amaierari begira: )<br />
- Sententzia Esentzialak: egoera juridiko <strong>bat</strong> sortzen, aldatzen edo iraungitzen duten<br />
<strong>sententzia</strong>k.<br />
- Adierazpenezko <strong>sententzia</strong>k: dagoeneko badagoen harreman juridikoaren<br />
aintzatespena duena ondoriotzat<br />
- Epai Penalak: alderdietako <strong>bat</strong>i eginbehar edo betebehar <strong>bat</strong> agintzen dutenak (egite<br />
edo ez egitezkoak izan daitezke).<br />
Egite (-ez egite) <strong>sententzia</strong>k :<br />
- Behin betiko <strong>sententzia</strong>: kasu hauetan gorako epaileengatik aldagarria den <strong>sententzia</strong> <strong>bat</strong>en<br />
aurrean egongo gara.<br />
- Gora jotzerik ez dagoeneko epaia<br />
6.Euskarazko adibidea: (Sententzia)<br />
Ondorengo Sententzia, Euskerazko Sententzien adibide <strong>bat</strong> da, non Euskal Autonomia<br />
Erkidegoko Justiziako Auzitegi Nagusiak Jarduera Ekonomikoen Gaineko Zergaren inguruko<br />
desadostasunak eta zehaztapenak agertzen dira, Hotel instalazio <strong>bat</strong>zuen handitze obretan.<br />
“EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO JUSTIZIAKO AUZITEGI NAGUSIA<br />
2003ko martxoaren 10eko Sententzia<br />
JARDUERA EKONOMIKOEN GAINEKO ZERGA. Ondorioa izan aurreko ekitaldian jakinarazi behar da Jarduera<br />
Ekonomikoen gaineko Zergan “azalera” elementua aldatu izana. Kasu honetan, hotel instalazio <strong>bat</strong>zuk handitu<br />
dira, aurretik Zerga Administrazioari hori jakinarazi gabe. Horri dagokionez Euskadiko Justiziako Auzitegi<br />
Nagusiak deklaratu du Jarduera Ekonomikoen gaineko Zergaren (JEZ) subjektu pasiboak kuotaren<br />
zehaztapenari eragiten dioten zerga elementuetako <strong>bat</strong>en murrizpena gozatu nahi duenean, murrizpenaren<br />
arrazoia arretaz aitortu behar duela. Horrek berarekin dakar jardueraren lokalen azaleraren aldaketak ondorioa<br />
izan aurreko ekitaldian aitortzeko beharra.<br />
Bestela, zirkunstantzia hori onartua izateko eskubideak eraginkortasuna galduko du.
Z U Z E N B I D E Z K O O I N A R R I A K<br />
• LEHENA.- Administrazioarekiko auzi errekurtso honetan, kontra egin zaio Bizkakiko Auzitegi<br />
EkonomikoAdministratiboak 1998ko urriaren 9an hartutako Erabakiari, Jarduera Ekonomikoen gaineko Zergaren<br />
1994ko likidazioaren aurkako 1031/1995 zenbakiko erreklamazioa ezetsi ondoren. Jarduera hauxe zen:<br />
ostalaritzako zerbitzuak hotel eta moteletan, 681.00 epigrafea. 351 logelako zerga elementuaren gainean.<br />
Ordainarazpena deuseztatzeko asmoaren oinarri gisa, errekurtsoan adierazten da sozietate auzijartzaileak alta<br />
eman zuela zerga horretan eta 1993ko urrian aitortu zuela hotelak 351 logela zituela, baina garai hartan ezin izan<br />
zuela aurreikusi obrak egingo zituenik (horren ondorioz, 1994. urtean logelen hiru laurdenak erabili gabe geratu<br />
ziren). Aldaketa fisikoa gertatu aurreko urtean hori aitortu ez izanak ez du zertan ekarri zerga osoa ordaintzeko<br />
beharra, zeren eta beharbezala frogatuta baitzegoen ekitaldiaren barruan ahalmena murriztuta egon dela. Foru<br />
Aldundiak kontra egin dio errekurtsoari, eta adierazi du subjektu pasiboa behartuta zegoela zerga elementuen<br />
aldaketak aitortzera, JEZaren kudeaketa arauei buruzko abenduaren 27ko 192/1991 Foru Dekretuak 5.1<br />
artikuluan jasotakoaren arabera, ondorengo ekitaldian ondorioa izango bazuen. Halere, ez zituen aitortu.<br />
• BIGARRENA.- 133/1999 autoetan hartutako aldeko irtenbidean ez bezala, ezin da onartu prozesu honetan<br />
agertutako asmoa, areto eta sekzio honek berak 2001eko abenduaren 20an emandako Sententziari jarraituta,<br />
auzitan jarri baitzen likidazioan kontuan hartutako okerreko azalera. JEZaren kudeaketa arauei buruzko 1991ko<br />
abenduaren 27ko 192/1991 Foru Dekretuak 5.1 artikuluan, zergadunen errolda edo matrikula bidez exijitutako<br />
zergei buruzko arau orokorra den aldetik, eta ekainaren 30eko 6/1989 Foru Dekretuak 13.2 artikuluan<br />
jasotakoaren arabera, zergaduna behartuta dago aitorpena aurkeztera, zergapeko jarduerak egitean gerta<br />
daitezkeen aldaketa fisiko, ekonomiko edo juridikoak jakinarazita; aldaketa horiek aitorpenaren ondorengo<br />
zergalditik aurrera izango dituzte ondorioak. Gertatutakoaren ikuspuntutik inork ez du zalantzan jartzen abagunea<br />
eta hotel establezimenduaren eraberrikuntza-obra direla-eta hotelak benetako ahalmena galdu izanaren<br />
zirkunstantzia. Zirkunstantzia hori ez da kontuan hartu arauan edo, kontuan hartu bada (bi alderdiek hala<br />
pentsatu omen dute), aldaketa fisiko horrekin lotu behar da.<br />
Zentzu horretan, Auzitegi Ekonomiko-Administratiboak ulertu du alderdi auzijartzaileak hotela birgaitzeko obrak<br />
egiteko zuen asmoak sortu zuela aldaketa-aitorpena egiteko betebeharra. Kasu honetan, era<strong>bat</strong>eko oinarria du<br />
araudian ezarritakoak: elementu <strong>bat</strong>en murrizketa horrek (ikusi dugun bezala, ez da izan luzerako asmotan<br />
egina), interesatuak aprobetxatu nahiz izanez gero, behar bezala aitortu behar da. Errekurtsoaren tesiaren<br />
oinarria, ordea, zerga-gaiari buruzko baieztapen jurisprudentzial orokorrak dira, eta ez dute ezeztatzen eta<br />
ahultzen aldaketaren egokitze-aldi <strong>bat</strong>en exijigarritasuna, kontuan hartuta 1994ko JEZa zergaldiko lehendabiziko<br />
egunean sortzen dela, JEZari buruzko Foru Arauak 12.1 artikuluan jasotakoaren arabera. Beraz, zerga-gaia<br />
sortuta egongo litzateke, eztabaidan jarri ahal gabe. Hori dela medio, hoteleko logeelen zati <strong>bat</strong> denbora tarte<br />
hartan erabili gabe egon izanari buruzko froga material soilak ezin ditu aldatu zergaldi horretako zergaren<br />
determinazioak eta exijigarritasuna.<br />
• HIRUGARRENA.- Errekurtsoa ezetsi egin da, eta auzipeko egintzak baieztatu, kostuen ezarpena espresuki<br />
aipatu gabe (Administrazioarekiko Auzietarako Jurisdikzioaren Legearen 139. artikulua).<br />
Aipatu xedapenak eta auzipeko kasuan aplikazio orokorrekoak diren gainerakoak ikusirik, Aretoak epai hau egin<br />
du:<br />
•EPAIA<br />
Auzitegietako prokuradore andreak, beste <strong>bat</strong>en ordezkaritzan, jarritako administrazioarekiko auzietarako<br />
errekurtsoa ezetsi egin dugu. Hain zuzen, errekurtsoa aurkeztu zen Bizkaiko Foru Auzitegi Ekonomiko-
Administratiboak 1998ko urriaren 9an Udal Zergen Administrazioak 1994ko Jarduera Ekonomikoen gaineko<br />
Zergan ordaintzeko 2.819.895 pezetako zorragatik egindako likidazioaren aurkako 1031/1995 zenbakiko<br />
erreklamazioa ezesteko hartu zuen Erabakia zela-eta; likidazio hura 1994ko azaroaren 24ko Erabakiaz baieztatu<br />
zen. Era berean, egintza horiek zuzenbidearekin <strong>bat</strong> datozela deklaratzen dugu, kosturik ezarri gabe.”<br />
7.<strong>Nola</strong> ez <strong>idatzi</strong> Sententzia <strong>bat</strong>:<br />
Hemen, Sententziak egitean, eman ohi diren akats arruntenak aztertuko ditugu. Baina<br />
azterketa hau, estilo arazoaren aldetik egingo dugu, ez eta <strong>sententzia</strong>k berak duen funtsa edo<br />
erabaki judiziala, hau da, aztertuko duguna, agertu daitezkeen espresio arazoak dira.<br />
Kontutan izan behar dugu betiere, akatsak egoteak, ez duela nahita nahiez esan nahi <strong>sententzia</strong><br />
hori ebazpen bidegabekoa denik, edo arbitrarioa denik.<br />
-Akats arruntak:<br />
Jurisprudentziaren eta Doktrinaren desitxuraketa:<br />
Hemen akatsa aipamenetan egiten da, hauek oker egiten dira. Esaterako, aipamen<br />
eguneratu gabeak, ezegokiak,…<br />
Hauen okertasuna eztabaidaezina balitz bezala hartzen da, nahiz eta salbuespen <strong>bat</strong> izan<br />
daitezkeen.<br />
Sententziak Gertatutakoari ez dionean erreferentzia egiten:<br />
Galdu egiten direnean edo ez direnean agertzen ongi azalduak aldeek egindako alegazioak<br />
eta kasuan emandako gertaera guztiak.<br />
Sententziak Gehiegi luzatu direnean: Sententziak luzeegiak direnean.ç<br />
Menpeko argudiatzea:<br />
- Sententziak, administrazio txosten <strong>bat</strong>en edo behe mailako <strong>bat</strong>en iritzia jasotzen badu.<br />
Kasu hauetan, prozesuan parte hartu ez dutenentzat ulertezina izango da <strong>sententzia</strong>.<br />
- Beste <strong>sententzia</strong> ezberdin <strong>bat</strong>ean esandakora bidali.<br />
Sententziak oso astunak direnean: <strong>sententzia</strong>n erabilitako idazketan termino juridiko<br />
eta aipamen astun gehiegi daudenean.
8.SENTENTZIETAKO ESAPIDEEN ZERRENDA:<br />
Azken puntu honetan, Sententzia <strong>bat</strong> idazterako orduan, ohikoak diren hitzak edo esapideak<br />
taldekatu eta zerrendatuko ditugu. Oinarritzat hartuko ditugu “Justizia”, “epaile”, eta<br />
“eskakizun” hitzak, eta hauekin erlaziona ditzazkegun esapideak zerrendatuko ditugu:<br />
-Justizia hitzaren eremu semantikoa: Justizia hitzaren eremu semantikora dagozkien<br />
zenbait hitzen zerrenda:<br />
- Hilarazi (Ajusticiar): gizabanako <strong>bat</strong>i heriotza zigorra aplikatzea.<br />
- Arbitrariotasuna (Arbitrariedad): zuzenbideaz edo legeaz gain, gatazka <strong>bat</strong>en<br />
erresoluzioan ematen den interes propioko jarrera.<br />
- Audientzia (Audiencia): kolejiaturiko justizia auzitegia / epaiketan aldeei<br />
erresoluzioaren berri ematen zaion unea.<br />
- Bihozberatasuna (Clemencia): justizia aplikatzean epaileak izan dezakeen moderazioa.<br />
- Injustizia (Injusticia): ekitate edo legearen aurka doan ekintza edo portaera.<br />
- Justizia Epaitegia (Tribunal de Justicia): organo jurisdikzionala.<br />
-Justizia hitzaren konbinazio lexiko ohizkoenak: Justizia hitza erabili ohi da ondorengo<br />
konbinazio lexikoetan:<br />
- Justizia administratzea.<br />
- Justiziaren aurrean deklaratzea.<br />
- Justizia egitea.<br />
- Justiziaz ihes egitea.<br />
- Justizia eskatzea.<br />
- Justiziaren esku jartzea.<br />
- Justiziari helegitea.<br />
- Justizia bere esku hartzea.<br />
-Epaile hitzaren konbinazio lexiko ohizkoenak (Adjektiboak): Hona hemen, epaile,<br />
magistratu eta auzitegien inguruan hitz egitean erabili ohi diren zenbait adjektibo.<br />
- Irekiak.<br />
- Arbitrarioak.<br />
- Kautelazkoak.<br />
- Korruptoak.<br />
- Gaizkin.<br />
- Ustel.<br />
- Ekilibratuak.<br />
- Hotzak.<br />
- Inpartzialak.
- Justuak.<br />
- Liberalak.<br />
- Moderatuak.<br />
- Objektiboak.<br />
- …<br />
- Epaile hitzaren konbinazio lexiko ohizkoenak (substantiboak eta aditzak):<br />
Epaile, magistratu edo auzitegi <strong>bat</strong>ek “egin/eman” dezake:<br />
- Absolbitu (prozesatu <strong>bat</strong>).<br />
- Onartu (prozesuen akumulazioa).<br />
- Artxi<strong>bat</strong>u (denuntzia <strong>bat</strong>).<br />
- Kondenatu (prozesatu <strong>bat</strong>).<br />
- Errudun edo errugabe deklaratu.<br />
- Desestimatu (eskubide edo eskaerak).<br />
- Sententzia diktatu.<br />
- Estimatu (errekurtso <strong>bat</strong>).<br />
- Sententziak ezarri (<strong>sententzia</strong>k diktatu).<br />
- Eskubideak onartu.<br />
Beste alde <strong>bat</strong>etik, epaile, magistratu edo auzitegi <strong>bat</strong>en aurrean egin daiteke:<br />
- Apelatu.<br />
- Deklaratu.<br />
- Manifestatu.<br />
- Errekurritu.<br />
- Eskatu.<br />
Aurreko aditz hauez baliatuz, zenbait substantibo eratu daitezke:<br />
- Onespena.<br />
“Epaileak egin du kasuan onespena”.<br />
- Erresoluzioa.<br />
“Justiziarekiko dagoen konfiantza faltak eragin du erresoluzioaren atzerapena.”<br />
- Desestimazioa .<br />
“demandatuari bere eskaeraren desestimazioaren berri eman zaio”.<br />
- Ukatzea.<br />
“obra eskaeraren ukatzea meditatzen ari dira”.<br />
Hala ere, substantibo erabiliena, “erresoluzioa” da: “erresoluzioak prozesuari amaiera ematen<br />
dio”.
-Eskaera hitzaren espresioa. Hitzaren sinonimoak:<br />
- Eskatu.<br />
- Exijitu.<br />
- Erreklamatu.<br />
- Erreibindikatu.<br />
- Galde egin.<br />
- Instantzia (formulario <strong>bat</strong>i dagokionean).<br />
9.Konklusioa:<br />
Lan honetan aztergai izan dugun gaia hain zuzen <strong>sententzia</strong> <strong>bat</strong>en idazketa izan da, hemen<br />
ondorio nagusia, herritarrei luzatzeko nahi hori errealitatera eramatea, ulergarritasuna aintzat<br />
hartuz eta honi garrantzia emanez, testua prestakuntza juridiko espezifikorik ez duen<br />
edozeinentzat ulergarria izango den idazkera erabiltzeko beharra hain zuzen.<br />
Beraz oso garrantzitsua da epaileak <strong>sententzia</strong>ren diktaketa egiten duen orduan, modu sinple<br />
eta ulergarrian egitea. Honen barruan ere aipatzekoa da, zein arraroa den euskarazko<br />
<strong>sententzia</strong>k ikustea, eta hau benetan ulergarritasun oinarriarekin <strong>bat</strong> ez datorren errealitatearen<br />
islada da, hain zuzen, hasieran esandako moduan, hizkuntza ofizialen erabilpena<br />
beharrezkotzat hartzen dugu herritar guztiei eskuragarri izan dakiokeen informazioa<br />
zabaltzeko ideia izanik.<br />
Mikel Von Wichmann Pavletich