04.08.2013 Views

seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia

seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia

seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 1<br />

From choice, a world of possibilities<br />

<strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>:<br />

<strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>


2 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

vin varT Cven<br />

<strong>IPPF</strong> (saerTaSoriso ojaxis dagegmvis federacia) aris<br />

sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis dacvis servisprovaideri<br />

da <strong>uflebebi</strong>s damcveli. Cven warmovadgenT msoflio<br />

erovnuli organizaciebis moZraobas, romelic ara mxolod<br />

TanamSromlobs sazogadoebasTan da calkeul pirebTan, aramed<br />

konkretulad muSaobs sazogadoebisa da calkeuli pirebisaTvis.<br />

Cveni muSaoba mimarTulia samyaros iseTi modelis Seqmnisken,<br />

romelSic nebismier individuums, miuxedavad sqesisa, ufleba<br />

eqneba gankargos sakuTari sxeuli da xSir SemTxvevaSi, aqedan<br />

gamomdinare, sakuTari bedic. samyaro, romelSic adamianebs Tavad<br />

ZaluZT airCion, gaxdnen Tu ara mSoblebi; gadawyviton, ramdeni<br />

Svili eyolebaT da Tavad dagegmon maTi SeZenis dro; icxovron<br />

jansaRi sqesobrivi cxovrebiT, SeZlon Tavis dacva arasasurveli<br />

orsulobisa da sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebisagan,<br />

miiRon sruli informacia adamianis imunodeficituri virusis<br />

Sesaxeb da SiSis gareSe Caitaron gamokvlevebi. samyaro, romelSic<br />

sqesi Tu seqsualoba aRar warmoadgens uTanasworobisa Tu<br />

sircxvilis wyaros. Cven yvelafers gavakeTebT imisaTvis, rom<br />

davicvaT esoden mniSvnelovani arCevani da <strong>uflebebi</strong> rogorc<br />

axlandeli, ise momavali TaobebisaTvis.


Sinaarsi<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 3<br />

winasityvaoba .......................................................................................................................5<br />

istoria .................................................................................................................................6<br />

warmomadgenlobiTi reziume ..........................................................................................8<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> ...............................................................13<br />

preambula .......................................................................................................................14<br />

zogadi principebi .......................................................................................................16<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>, romlebic seqsualobasTan aris dakavSirebuli .........22<br />

referenciebi da SeniSvnebi ...........................................................................................26<br />

SeniSvnebi da ganmartebebi ............................................................................................27


4 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>


winasityvaoba<br />

seqsualoba aris cxovrebis bunebrivi da<br />

maRali Rirebulebebis mqone aspeqti, romelic<br />

kacobriobis aucilebeli da fundamenturi<br />

nawilia. imisaTvis, rom adamianma miaRwios<br />

janmrTelobis umaRles standarts, pirvel rigSi,<br />

mas unda hqondes arCevanis ufleba sakuTar<br />

seqsualur da reproduqciul cxovrebaSi; man<br />

unda igrZnos ndoba da usafrTxoeba sakuTari<br />

sqesobrivi identurobis gamoxatvaSi.<br />

dResdReobiT, diskriminacia, stigma,<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 5<br />

<strong>uflebebi</strong>s Semadgenel nawils. es <strong>uflebebi</strong> qmnian<br />

seqsualobasTan dakavSirebul ganviTarebadi<br />

<strong>uflebebi</strong>s kompleqts, romelsac udidesi<br />

wvlili Seaqvs yoveli adamianis TavisuflebaSi, Sexual Rights: An <strong>IPPF</strong> De<br />

Tanasworobasa da RirsebaSi. amitom maTi<br />

ignorireba dauSvebelia. Cven unda gavagrZeloT<br />

muSaoba, ar unda wavideT daTmobebze da<br />

unda gamoviCinoT maqsimaluri Zalisxmeva<br />

stigmas Sesamcireblad da momsaxureobebis<br />

Foreword<br />

xelmisawvdomad qcevisTvis. mocemuli qmedebebi<br />

SiSi da Zaladoba realur safrTxes uqmnis<br />

mogvcems saSualebas avamaRloT seqsualobis,<br />

mraval adamians. es safrTxeebi da maT mier<br />

rogorc adamianis sicocxlis pozitiuri<br />

provocirebuli qmedebebi – gulgatexilobidan aspeqtis, mniSvneloba. marginalizebuli jgufebi,<br />

sicocxlisaTvis saxifaTomde – ar aZlevs<br />

rogoricaa axalgazrdoba, transgenderuli<br />

mraval adamians sabazo <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa mosaxleoba, seqs-muSakebi, mamakacebi, romelTac<br />

da janmrTelobis Sexuality standartis is a natural miRwevis and precious aspect of life, seqsi an mamakacebTan Sexual aqvT, rights cisferebi, are a component lesboselebi of human rights, th<br />

SesaZleblobas. essential and fundamental part of our humanity. Tu For biseqsualebi, are an arasrulwlovani evolving set of entitlements daojaxebuli related to sexualit<br />

<strong>IPPF</strong>-is mier people dasaxuli to attain miznebis the highest miRwevas standard of health, gogonebi they must Tu dedebi, that contribute gansakuTrebiT to the freedom, saWiroeben equality and dignity o<br />

safuZvlad udevs first be problemisadmi empowered to exercise iseTi choice in their sexual Cvens and TanagrZnobasa people, and da Tanamonawileobas.<br />

they cannot be ignored. We must persev<br />

midgoma, romelic reproductive moicavs lives; adamianis they must <strong>uflebebi</strong>s feel confident and <strong>deklaracia</strong> safe in Tanabrad we must be exeba uncompromising im gogonebsa and da passionate in our e<br />

universalurobis, expressing urTierTkavSiris,<br />

their own sexual identity. qalebs, romlebic to decrease imyofebian stigma genderuli<br />

and improve access to services, an<br />

urTierTdamokidebulebisa Today, discrimination, da ganuyoflobis<br />

stigma, fear and violence Zaladobis pose real riskis to increase qveS, recognition an romlebmac of sexuality ukve as a positive aspe<br />

principebs. Cven threats to many people. These threats and the actions ganicades they amgvari human Zaladoba, life. Marginalized maT Soris, groups iseTi such as young peop<br />

yvelafers gavakeTebT trigger – ranging imisaTvis, from disheartening rom Cveni to life-threatening tradiciuli wesebis transgender gamo, people, rogoricaa sex workers, qalis men having sex wit<br />

momsaxureobebis in nature gawevisa – prevent da dacvis many people meSveobiT from attaining sqesobrivi basic organoebis men, people dazianeba who are gay, da lesbian diskriminacia or bi-sexual, child b<br />

garantirebuli sexual iqnas rights <strong>seqsualuri</strong> and health. <strong>uflebebi</strong>s <strong>IPPF</strong> is committed _ to fulfilling mamakacTa its preferenciebis and girl mothers safuZvlad.<br />

particularly need our compassion. T<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s goals through pativiscema an approach kidev that ufro embodies the principles <strong>seqsualuri</strong> Declaration <strong>uflebebi</strong>: applies <strong>IPPF</strong> equally <strong>deklaracia</strong> to girls and women who a<br />

farTo sazogadoebriv of universality, sferoSi. interrelatedness, interdependence warmoadgens and aucilebel vulnerable to instruments or have been subjected yvela im to gender-base<br />

<strong>seqsualuri</strong> indivisibility <strong>uflebebi</strong>: of all <strong>IPPF</strong> human <strong>deklaracia</strong> rights. We will do all we organizaciis, can to violence, aqtivistis, including mkvlevaris, traditional norms politikisa such as female g<br />

warmoadgens or ensure welze that meti sexual xnis rights ganmavlobaSi<br />

– human rights – are respected da gadawyvetilebis mutilation mimRebi and discrimination jgufebisaTvis, based on male preferen<br />

Catarebuli, globaluri through our own masStabis service provision samuSaoebis and advocacy, romlebic and also muSaoben Sexual adamianis Rights: An <strong>uflebebi</strong>s <strong>IPPF</strong> Declaration dacvis is an indispensa<br />

kulminacias. mis in the ganviTarebas wider public sphere. xelmZRvanelobda xelSewyobasa tool da garantirebaze. for all organizations, es activists, <strong>deklaracia</strong> researchers, policy<br />

calkeul pirTa Sexual mravaltipobrivi Rights: An <strong>IPPF</strong> jgufi: Declaration represents <strong>seqsualuri</strong> the da decision-makers reproduqciuli who are janmrTelobisa<br />

working to promote and en<br />

saerTaSoriso culmination masStabiT of cnobili more than eqspertebi two years of work that da spanned adamianis human rights. The Declaration will enable members o<br />

sqesobrivi da the reproduqciuli globe. Its development janmrTelobis,<br />

was guided by a diverse <strong>uflebebi</strong>s group the dacvis sexual sazogadoebebis and reproductive wevrebs health and human rights<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s, of individuals: kanonisa internationally-renowned da jandacvis experts miscems in sexual <strong>seqsualuri</strong> communities <strong>uflebebi</strong>s to create Seqmnis, change and Secvlisa build on the mom<br />

sferoSi; ufrosi and reproductive <strong>IPPF</strong> moxaliseebi, health, human romelTagan rights, law and da public gafarToebis that impulss, has already rac begun mniSvnelovnad<br />

around sexual rights in prepa<br />

TiToeulma warmoadgina health; senior unikaluri <strong>IPPF</strong> volunteers, regionaluri<br />

each of whom brought xels Seuwyobs for saerTaSoriso the next International konferenciis Conference on Population a<br />

perspeqtivebi, unique xolo regional erToblivad perspectives – gamocdileba<br />

and who together mosamzadebel represented Development samuSaoebs, in romelic 2015. 2015<br />

da Zlieri mxareebi; a range aseve of experience <strong>IPPF</strong> samdivnos and strengths; sami and three wels senior Catardeba. Too xangrZlivad often denied uaryofili and too long da neglected, sexual r<br />

ufrosi direqtori. directors of the <strong>IPPF</strong> secretariat. The Declaration ugulebelyofili developed deserve <strong>seqsualuri</strong> our attention <strong>uflebebi</strong> and priority. Cvens It is time to respec<br />

<strong>deklaracia</strong> through SemuSavebuli regional meetings iqna regionaluri<br />

and events that took yuradRebasa place da them. prioritetulobas It is time to demand imsaxurebs.<br />

them.<br />

Sexvedrebisa da across iventebis the Federation Sedegad, and romlebic built on the <strong>IPPF</strong> Charter droa, of pativi vceT maT. droa, moviTxovoT am<br />

Catarebul iqna Sexual federaciis and Reproductive masStabiT. Rights. While there has <strong>uflebebi</strong>s already dacva. We trust gvwams, that the rom Declaration <strong>deklaracia</strong> will karg serve you well on t<br />

<strong>deklaracia</strong>s safuZvlad been some progress daedo toward <strong>IPPF</strong> wesdeba meeting the Millennium samsaxurs gagiwevT journey momaval ahead. qmedebebSi.<br />

<strong>seqsualuri</strong> da Development reproduqciuli Goals and <strong>uflebebi</strong>s the targets of the 1994 ICPD<br />

Sesaxeb. miuxedavad (International imisa, Conference rom ukve garkveuli<br />

on Population and Development)<br />

progresia miRweuli Programme aTaswleulis of Action, there ganviTarebisa<br />

is still much work to be done.<br />

da 1994 ICPD (mosaxleobisa da ganviTarebis<br />

saerTaSoriso konferenciis) samoqmedo gegmis<br />

miznebisaken mimaval gzaze, jer isev bevri ram<br />

aris gasakeTebeli.<br />

Jacqueline Sharpe, President of <strong>IPPF</strong><br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> warmoadgens adamianis<br />

Jaklin Sarpi, <strong>IPPF</strong> prezidenti


6 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

istoria<br />

2006 wlis noemberSi, <strong>IPPF</strong>is<br />

umaRlesma direqciam –<br />

mmarTvelma sabWom – Seqmna<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacvis komiteti, romlis<br />

uflebamosilebaTa sferos<br />

warmoadgenda federaciis<br />

xelmZRvaneloba da mxardaWera<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

deklaraciis SemuSavebaSi.<br />

gaTvaliswinebuli iqna, rom <strong>deklaracia</strong> SemuSavdeboda<br />

<strong>IPPF</strong> <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacvis wesdebis safuZvelze. es iyo RirsSesani-<br />

Snavi dokumenti, romelic uaRresad popularuli<br />

aRmoCnda da warmatebiT waswia win adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

integracia <strong>IPPF</strong>-is momsaxureobebisa da<br />

dacvis samuSaoebis meSveobiT. uaxlesma naSromma<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis Sesaxeb, romelic<br />

SemuSavebuli iqna <strong>IPPF</strong> dasavleT naxevarsferos<br />

regionis mier, didi wvlili Seitana am deklaraciis<br />

SemuSavebaSi. da bolos, 2008 wlis maisSi, <strong>deklaracia</strong>,<br />

misi prezentaciis Semdeg, miRebuli iqna<br />

<strong>IPPF</strong>-is mmarTveli komitetis mier.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis komiteti Sedga<br />

<strong>IPPF</strong>-is ufrosi moxaliseebisa da personalisgan<br />

<strong>IPPF</strong>-is eqvsive regionidan, aseve saerTaSoriso<br />

masStabiT cnobili eqspertebisagan <strong>seqsualuri</strong><br />

da reproduqciuli janmrTelobisa da <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacvis sferoSi mTeli msoflios masStabiT.<br />

komitetis wevrebi iyvnen:<br />

• meriem mint ahmed aiCa<br />

mmarTveli komitetis wevri, mavritania<br />

• hosam bahgaTi<br />

piradi <strong>uflebebi</strong>s dacvis egviptes iniciativis<br />

direqtori, egvipte<br />

• doqtori karmen barozo<br />

regionaluri direqtori, <strong>IPPF</strong>/WHR<br />

• gert-inge branderi<br />

mmarTveli komitetis wevri, SvedeTi<br />

• profesori pol hanti<br />

gaerTianebuli erebis specialuri momxsenebeli<br />

jandacvis <strong>uflebebi</strong>s sakiTxebSi<br />

• doqtori elis mileri<br />

kolumbiis universiteti/berklis samarTali kaliforniis<br />

univesritetSi, aSS<br />

• madhu bala naTi<br />

regionaluri direqtori, <strong>IPPF</strong>/SARO<br />

• doqtori naomi mapelo seboni<br />

mmarTveli komitetis wevri, botsvana<br />

• doqtori nono simelela<br />

teqnikuri codnisa da mxardaWeris direqtori<br />

• tang kuni<br />

mmarTveli komitetis wevri, CineTi<br />

• doqtori esTer visente (Tavmjdomare)<br />

mmarTveli komitetis wevri, puerto riko<br />

• doqtori gil griri (Tanamdebobis ZaliT)<br />

<strong>IPPF</strong> generaluri direqtori<br />

• doqtori Jaklin Sarpi (Tanamdebobis ZaliT)<br />

<strong>IPPF</strong> prezidenti<br />

pirvel Sexvedraze, romelic 2007 wlis ianvarSi


gaimarTa, komitetis wevrebi SeTanxmdnen, rom <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s dacvis deklaraciis SemuSaveba<br />

fundamenturi iqneboda <strong>IPPF</strong>-is xedvisa da misiis<br />

realizaciis saqmisaTvis. miuxedavad imisa, rom <strong>IPPF</strong><br />

wesdebam <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacvis Sesaxeb axali sityva Tqva federaciaSi,<br />

1994 wlidan (rodesac wesdeba gamoqveynda) axalma<br />

problemebma da sakiTxebma iCina Tavi da Seiqmna seqsualobis<br />

iseTi aspeqtebis Seswavlisa da im <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s identificirebis aSkara aucilebloba,<br />

romlebic iyo myife da romlebsac bevri<br />

ugulebelyofda da saeWvod miiCnevda. wesdebam<br />

safuZveli Cauyara seqsualur da reproduqciul<br />

uflebebs Soris gansxvavebebis codnis xarisxis<br />

amaRlebas; gaCnda aucilebloba saproceso kodeqsis<br />

daxvewisa konkretulad seqsualobis sferoSi.<br />

komiteti SeTanxmda, rom <strong>deklaracia</strong> SesaZlebels<br />

gaxdida <strong>IPPF</strong>-is klientebis janmrTelobisa da<br />

keTildReobis gaumjobesebas da xels Seuwyobda<br />

aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevas.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis deklaraciis SemuSavebis<br />

procesi, rogorc aseTi, warmoadgenda<br />

federaciis Sida ganmartebiT-propagandistul<br />

instruments. diversificirebuli erovnuli, regionaluri<br />

da saerTaSoriso monawileobis Sedegad,<br />

deklaraciis SemuSavebam gazarda federaciis<br />

moxaliseebisa da personalis mier adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s, adamianis seqsualobasTan dakavSirebuli<br />

<strong>uflebebi</strong>s xasiaTis da, aseve, seqsualur da<br />

reproduqciul uflebebs Soris arsebuli gansxvavebebisa<br />

da saerTo maxasiaTeblebis gaTviTcnobierebis<br />

xarisxi. eqspertebs Soris warmarTulma<br />

diskusiebma safuZveli Cauyara codnas fizikuri<br />

da sulieri janmrTelobis umaRlesi standartis<br />

miRwevis Sesaxeb. diskusiebma naTlad daanaxes sazogadoebas,<br />

Tu raoden mniSvnelovania <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s dacva. aseve aRiniSna, <strong>seqsualuri</strong> Tanasworobis<br />

ganviTarebis, Tavisuflebis da Rirsebis<br />

uflebebs Soris urTierTkavSiris mniSvneloba.<br />

swored es codna iqna asaxuli <strong>deklaracia</strong>Si.<br />

deklaraciis SemuSavebis procesSi sxvadasxva<br />

regionebis qveynebis kulturuli da religiuri<br />

garemos gaTvaliswinebis aucilebloba gaCnda.<br />

komitetis wevrebi warmoadgendnen gansxvavebul,<br />

zogjer konfliqtur perspeqtivebs <strong>seqsualuri</strong><br />

uflebebTan, rogorc adamianis <strong>uflebebi</strong>s nawilTan<br />

dakavSirebiT. amave dros, monawileebi miesalmebodnen<br />

seqsualobisken mimarTuli sakiTxebis irgvliv<br />

Riad saubris SesaZleblobas – maT Soris,<br />

kulturisa da religiis, bavSvTa qorwinebis, seqs-<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 7<br />

muSakebis <strong>uflebebi</strong>s, genderuli identurobis, <strong>seqsualuri</strong><br />

orientaciis, reproduqciuli teqnologiebis<br />

Sesaxeb – romlebic federaciis yoveldRiuri<br />

muSaobis nawils Seadgenen.<br />

<strong>IPPF</strong> regionebis mier gamokvleuli iqna <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong> maTi sakuTari istoriisa da kulturuli<br />

gamocdilebis konteqstSi. am gamocdilebam<br />

aseve, didi wvlili Seitana deklaraciis SemuSavebaSi.<br />

Arab World-is mier 2007 wlis maisSi rabatSi<br />

Catarebuli iqna Sexvedra, romelsac Sedegad<br />

mohyva <strong>deklaracia</strong> <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />

<strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb. European Network-is mier 2007 wlis<br />

ivnisSi Catarebuli iqna seminari cisferebis, lesboselebisa<br />

da transgenderebis sakiTxebTan dakav-<br />

SirebiT, romelSic monawileobdnen eqspertebi,<br />

maT Soris lesboselebisa da cisferebis saerTa-<br />

Soriso asociaciis (ILGA) evropis prezidenti. deklaraciis<br />

proeqti da <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> ganxiluli<br />

iqna afrikis, samxreT aziis, aRmosavleT da<br />

samxreT-aRmosavleT aziisa da okeaniis regionebis<br />

regionaluri komitetis erTobliv Sexvedraze.<br />

dasavleT naxevarsferos regionalur TaTbirze<br />

monawileebis mier Catarebuli iqna diskusia,<br />

romelsac xelmZRvanelobda eqspertTa komiteti.<br />

aRniSnuli komitetis wevrebi iyvnen sonia korea,<br />

adamianis uflebaTa dacvis aqtivisti, entoni<br />

romero, amerikis samoqalaqo Tavis<strong>uflebebi</strong>s kav-<br />

Siris aRmasrulebeli direqtori da humberto<br />

arango, dasavleT naxevarsferos regionaluri<br />

ofisis warmomadgeneli. iseve, rogorc Arab Worldis<br />

monawileebma rabatSi, dasavleT naxevarsferos<br />

delegatebmac gamosces <strong>deklaracia</strong>. yovel regionalur<br />

Sexvedraze, <strong>IPPF</strong>-is generaluri direqtori<br />

saubrobda <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />

deklaraciis Sesaxeb da monawileobas iRebda Semdgom<br />

diskusiebSi.<br />

2007 wlis noemberSi, komitetma mmarTvel komitets<br />

warudgina proeqti: <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacva: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> da komitetis wevrebs, regionaluri<br />

ofisebisa da wevri asociaciebis personals<br />

da mmarTvel wevrebs sTxova, gamoeTqvaT<br />

SeniSvnebi, romlebic Semdgom gaTvaliswinebuli<br />

iqna saboloo dokumentis momzadebisas. 2008 wlis<br />

maisSi <strong>deklaracia</strong> damtkicebuli iqna mmarTveli<br />

komitetis mier. aRniSnuli deklaraciis meSveobiT,<br />

<strong>IPPF</strong> imedovnebs iseTi samyaros Seqmnis perspeqtivas,<br />

romelSic garantirebuli iqneba yoveli<br />

adamianis Tavisufleba, Tanasworoba da Rirseba,<br />

gansakuTrebiT seqsualobasTan dakavSirebul sakiTxebSi.


8 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

warmomadgenlobiTi reziume<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>:<br />

<strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> efuZneba<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />

umniSvnelovanes saerTaSoriso<br />

dokumentebs, saerTaSoriso<br />

standartebis avtoritetul<br />

interpretaciebs da damatebiT<br />

uflebebs, romlebic<br />

dakavSirebulia adamianis<br />

seqsualobasTan da Tavis mxriv,<br />

<strong>IPPF</strong>-is azriT, am uflebebSi<br />

moiazreba.<br />

<strong>deklaracia</strong> Seesabameba im saerTaSoriso xel-<br />

Sekrulebebs, romlebsac <strong>IPPF</strong> awers xels. deklaraciis<br />

struqtura ukve farTo areals moicavs<br />

<strong>IPPF</strong>-isa da wevri-asociaciebis arsebul publikaciebSi<br />

da asaxavs <strong>IPPF</strong>-is misias, xedvasa da Rirebulebebs.<br />

<strong>deklaracia</strong> dasabuTebulia gaerTianebuli<br />

erebis organizaciis xelSekrulebebis ramdenime<br />

monawilisa da specialuri momxseneblis<br />

daskvnebiTa da rekomendaciebiT, kerZod, 2004 wlis<br />

moxsenebiT janmrTelobis umaRlesi standartis<br />

miRwevis <strong>uflebebi</strong>s dacvis Sesaxeb. <strong>deklaracia</strong><br />

SemuSavebuli iqna eqspertebis komitetis mier,<br />

romelic Sedgeboda <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />

janmrTelobisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />

sferoSi saerTaSoriso masStabiT aRiarebuli liderebisagan,<br />

rogoricaa, magaliTad, pol hanti,<br />

gaerTianebuli erebis specialuri momxsenebeli<br />

janmrTelobis dacvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb.<br />

warmomadgenlobiTi reziume ar moiazreba<br />

rogorc deklaraciis alternativa, aramed rogorc<br />

Sesavali misi sxvadasxva nawilebisa da SinaarsisTvis.<br />

winamdebare warmomadgenlobiT reziumes yovelTvis<br />

Tan unda erTvodes sruli <strong>deklaracia</strong>,<br />

rom <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da maTi winapirobebis<br />

yoveli detali mudmivad xelmisawvdomi iyos<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> Sedgeba<br />

sami nawilisagan:<br />

• preambula,<br />

romelSic warmodgenilia de-<br />

klaraciis koncefcia, moicavs <strong>IPPF</strong>-is misias da<br />

xedvas, <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli janm-<br />

rTelobisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvasTan<br />

dakavSirebuli saerTaSoriso xelSekrulebebisa<br />

da dokumentebis konteqstSi. aqve mocemulia<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis struqturis Ziri-<br />

Tadi miznis monaxazi;<br />

• Svidi saxelmZRvanelo principi,<br />

romelic war-<br />

moadgens <strong>deklaracia</strong>Si gaerTianebuli yvela<br />

<strong>seqsualuri</strong> uflebis struqturas da uzrunvelyofs<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s pativiscemas,<br />

dacvasa da wina planze wamowevas TviT federaciaSi.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> ganixileba adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s kanonis farglebSi, romelic<br />

universaluri, ganuyofelia da uaryofs diskriminaciis<br />

yovelgvar gamovlinebas.<br />

bolo nawili, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> da seqsualobasTan<br />

dakavSirebuli adamianis <strong>uflebebi</strong>.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> moicavs im uflebaTa kompleqss,<br />

romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan<br />

da Tavis mxriv, gamomdinareobs yvela adamianis<br />

Tavisuflebis, Tanasworobis, kerZo cxovrebis<br />

xelSeuxeblobis, avtonomiis da Rirsebis <strong>uflebebi</strong>dan.<br />

vinaidan yovelTvis gaTvaliswinebuli unda<br />

iyos erovnuli da regionaluri Taviseburebebisa<br />

da gansxvavebuli istoriuli, kulturuli da religiuri<br />

garemos mniSvneloba, msoflios yvela<br />

regionSi momuSave organizaciebsa da calkeul<br />

pirebs SeuZliaT deklaraciis struqturisa da<br />

ZiriTadi principebis CarTva TavianT saqmianobaSi,<br />

momsaxureobebsa da programebSi. es xels Seuwyobs<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s wina planze wamowevasa da<br />

dacvas.<br />

gvwams ra, rom es Tanmimdevruli da integrirebuli,<br />

adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma<br />

xels Seuwyobs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s, rogorc<br />

globaluri samarTlianobis erT-erTi aspeqtis<br />

realizacias, vadasturebT principebs, romelTa<br />

arsi SemdegSi mdgomareobs:<br />

principi 1. seqsualoba warmoadgens yoveli adamianis<br />

individualobis ganuyofel nawils. am mizniT,<br />

aucilebelia iseTi xelsayreli garemos Seqmna,<br />

romelSic yvelas SeeZleba <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s,<br />

rogorc ganviTarebis procesis ganuyofeli<br />

nawilis, gamoyeneba. seqsualoba warmoadgens nebismieri<br />

sazogadoebis nebismieri wevris individualobis<br />

ganuyofel nawils. miuxedavad imisa, rom<br />

cakleuli pirebi iseTi wesebiT iyeneben sakuTar<br />

seqsualur uflebebs, romlebic erTmaneTisagan<br />

gansxvavdeba Sida Tu gare faqtorebze damokidebulebiT,<br />

seqsualobasTan dakavSirebuli adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>, maTi dacva da wina planze wamoweva unda


warmoadgendes TiToeuli adamianis yoveldRiuri<br />

arsebobis nawils, ra garemoSic ar unda imyofebodes<br />

igi. garda amisa, seqsualoba aRqmuli unda<br />

iqnas, rogorc sicocxlis pozitiuri aspeqti.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> warmoadgens adamianis<br />

universalur uflebebs, dafuZnebuls yoveli adamianis<br />

Tavisuflebaze, Rirsebasa da Tanasworobaze.<br />

<strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />

wesdebis Sesabamisad, <strong>IPPF</strong> adasturebs, rom TviT<br />

pirovneba warmoadgens ganviTarebis centralur<br />

subieqts da aRiarebs iseTi xelsayreli garemos<br />

Seqmnis mniSvnelobas, romelSic yovel adamians<br />

SeeZleba Tavisi <strong>seqsualuri</strong> uflebis gamoyeneba<br />

imisaTvis, rom SesZlos aqtiuri monawileobis<br />

miReba ekonomikuri, socialuri, kulturuli da<br />

politikuri ganviTarebis procesSi. seqsualoba<br />

adamianisa socialuri cxovrebis aspeqtia, romel-<br />

Sic gaerTianebulia sxeuli, suli, politika, janmrTeloba<br />

da sazogadoeba.<br />

principi 2. Tvramet (18) wlamde asakis adamianebis<br />

garantirebuli <strong>uflebebi</strong> da dacva gansxvavdeba<br />

mozrdilTa <strong>uflebebi</strong>sagan. mniSvnelovania, rom<br />

calkeuli bavSvisTvis arsebobdes imis SesaZlebloba,<br />

raTa man gamoiyenos Tavisi <strong>uflebebi</strong> saku-<br />

Tari saxeliT. <strong>IPPF</strong>-isaTvis cnobilia, rom Tvramet<br />

(18) wlamde asakis adamianebis garantirebuli<br />

<strong>uflebebi</strong> da dacva saerTaSoriso da erovnuli<br />

kanonis farglebSi, zogjer gansxvavdeba mozrdilTa<br />

<strong>uflebebi</strong>sagan. es gansxvavebebi exeba<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s yvela aspeqts. aucilebelia<br />

konkretuli midgoma <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

TvalsazrisiT. <strong>IPPF</strong> iwyebs im mosazrebiT, rom<br />

Tvramet (18) wlamde asakis adamianebi warmoadgenen<br />

<strong>uflebebi</strong>s mflobelebs da rom Cvilobis,<br />

bavSvobisa da mozardobis speqtris sxvadasxva<br />

wertilSi garkveuli <strong>uflebebi</strong> da dacva met an<br />

nakleb mniSvnelobas SeiZens. garda amisa, ganvi-<br />

Tarebadi SesaZleblobis principi zrdis pativiscemas<br />

bavSvebisadmi, maTi Rirsebisadmi. unda<br />

iqnes gaTviTcnobierebuli bavSvis ufleba: iyos<br />

daculi yovelgvari saxis zianisgan. sazogadoebebma<br />

unda Seqmnan iseTi garemo, romelSic bavSvebs<br />

SeeZlebaT maTi optimaluri SesaZleblobis<br />

(unaris) gamovlena da romelSic kidev ufro<br />

didi mniSvneloba mieniWeba sakuTar cxovrebaSi<br />

monawileobisa da gadawyvetilebebis miRebis potencialsa<br />

da pasuxismgeblobas.<br />

principi 3. <strong>IPPF</strong>-isaTvis cnobilia, rom ara-diskriminaciis<br />

struqtura safuZvlad udevs adamianis<br />

yvela uflebis dacvasa da win wamowevas. ara-<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 9<br />

diskriminaciis es struqtura krZalavs yovelgvar<br />

gamorCevas, gamoyofas Tu SezRudvas sqesis,<br />

asakis, genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong><br />

orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi<br />

istoriis Tu qcevis - realuris Tu saeWvosi – rasis,<br />

kanis feris, eTnikuri warmomavlobis, enis, religiis,<br />

politikuri Tu sxva Sexedulebis, erovnuli<br />

Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis,<br />

fizikuri Tu gonebrivi invalidobis, janmrTelobis,<br />

maT Soris aiv/Sidsis – mdgomareobis da samoqalaqo,<br />

politikuri, socialuri Tu sxva statusis<br />

mixedviT. vinaidan amgvari gamorCeva miznad isaxavs<br />

an iwvevs adamianis uflebis xelyofas. agreTve,<br />

politikuri, socialuri, ekonomikuri, kulturuli,<br />

samoqalaqo Tu sxva sferoSi arsebuli fundamentaluri<br />

Tavis<strong>uflebebi</strong>s aRiarebis, flobisa da<br />

gamoyenebis Seferxebas. calkeuli pirebi sxvadasxvagvar<br />

barierebs awydebian maTi <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacvis moTxovnisas. realuri Tanasworoba<br />

moiTxovs am barierebis aRmofxvras, raTa yoveli<br />

adamianis sxvebTan Tanasworobis safuZveli iyos<br />

fundamenturi <strong>uflebebi</strong> da Tavisufleba. es Sei-<br />

Zleba moiTxovdes gansakuTrebuli yuradRebis<br />

miqcevas marginalizebuli da mzrunveloba-moklebuli<br />

jgufebisaTvis.<br />

principi 4. seqsualoba da misgan gamomdinare<br />

siamovneba warmoadgens adamianis sicocxlis<br />

erT-erT umniSvnelovanes aspeqts, amitom adamiani<br />

seqsualur cxovrebas eweva ara mxolod gamravlebis<br />

mizniT. sqesobrivi janmrTeloba mTel<br />

cxovrebas moicavs. seqsualoba aris TiTqmis<br />

yvela reproduqciuli gadawyvetilebis erTerTi<br />

ganuyofeli faqtori; Tumca, amave dros, es<br />

aris adamianis Semadgeneli nawili. seqsualoba ar<br />

aris mxolod reproduqciuli interesebis damakmayofilebeli<br />

instrumenti. reproduqciisagan<br />

damoukidebeli seqsualobisa da seqsualobisagan<br />

damoukidebeli reproduqciis ufleba daculi<br />

unda iqnas, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda<br />

mieqces im jgufebs, romlebic warsulSi Tu amJamad<br />

aseT uflebebs moklebulni arian.<br />

principi 5. TiToeuli adamianis garantirebuli<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> niSnavs misi Tavisuflebis<br />

dacvis valdebulebas da aseve mis dacvas zianis<br />

miyenebisgan. swored Zaladobisa da zianis yvelanairi<br />

gamovlinebis winaaRmdeg mimarTuli kanonieri<br />

qmedebebis SesaZlebloba amyarebs seqsualur<br />

uflebebs. seqsualobasTan dakavSirebuli saziano<br />

qmedeba moicavs rogorc Zaladobas, ise fizikuri,<br />

sityvieri, fsiqologiuri, ekonomikuri da sqesobrivi<br />

xasiaTis Seuracxyofas. aseve igivdeba Zala-


10 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

dobad ama Tu im pirebis mimarT maTi sqesis, asakis,<br />

genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis,<br />

ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriisa<br />

da qcevis, <strong>seqsualuri</strong> gamocdilebis an <strong>seqsualuri</strong><br />

gamovlinebis gamo maTi diskriminacia.<br />

yvela bavSvs da mozards aqvs specialuri ufleba,<br />

daculi iyos eqsploataciis yovelgvari formisagan.<br />

es moicavs dacvas sqesobrivi eqsploataciisagan,<br />

bavSvTa prostituciisagan da sqesobrivi<br />

Seuracxyofis, Zaladobisa da Seviwroebis yovelgvari<br />

formisagan. aseve bavSvis iZulebiTi CarTva<br />

ama Tu im sqesobriv aqtivobaSi Tu praqtikaSi da<br />

bavSvebis gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa<br />

da masalebSi.<br />

principi 6. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> SeiZleba eqvemdebarebodes<br />

mxolod kanoniT dadgenil SezRudvebs<br />

im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa <strong>uflebebi</strong>,<br />

sayovelTao keTildReobis adeqvaturi aRqma da<br />

pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>, iseve, rogorc adamianis<br />

sxva <strong>uflebebi</strong>, SeiZleba daeqvemdebaros mxolod im<br />

SezRudvebs, romlebic kanoniT aris dadgenili da<br />

emsaxureba sazogadoebrivi jandacvisa da wesrigis<br />

adeqvatur aRTqmas adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb<br />

kanonis Sesabamisad. aseTi SezRudvebi unda iyos<br />

ara-diskriminaciuli, aucilebeli da proporciuli<br />

legitimuri miznis miRwevisaTvis. <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s gamoyeneba unda efuZnebodes pirad da<br />

socialur interesebs Soris dinamiur urTierTobas,<br />

xedvis mravlobiTobis arsebobis aRiarebas da<br />

Tanasworobas, Rirsebisa da gansxvavebulobis mimarT<br />

pativiscemis garantirebas.<br />

principi 7. pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis<br />

valdebuleba vrceldeba yvela seqsualur uflebasa<br />

da Tavisuflebaze. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

da Tavisufleba moicavs ZiriTad samarTlebriv<br />

moTxovnebs da am moTxovnebis dakmayofilebis sa-<br />

Sualebebis xelmisawvdomobas. iseve, rogorc adamianis<br />

sxva <strong>uflebebi</strong>s SemTxvevaSi, saxelmwifoebs<br />

Semdegi valdebulebebi ekisreba: yvela adamianis<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s pativiscema, dacva da aRsruleba.<br />

pativiscemis valdebuleba saxelmwifoebisagan<br />

moiTxovs, Tavi Seikavon pirdapiri Tu<br />

arapirdapiri Carevisagan ama Tu im uflebaSi, am<br />

SemTxvevaSi, seqsualur uflebebSi. dacvis valdebuleba<br />

saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon iseTi<br />

zomebi, romlebic mesame mxares ar aZleven <strong>uflebebi</strong>s<br />

aRsrulebaSi Carevis uflebas. aRsrulebis<br />

valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon<br />

saTanado sakanonmdeblo, administraciuli,<br />

sabiujeto, sasamarTlo, sareklamo da sxva zomebi<br />

<strong>uflebebi</strong>s sruli realizaciis miznisaTvis.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

da adamianis <strong>uflebebi</strong>,<br />

romlebic dakavSirebulia<br />

seqsualobasTan<br />

<strong>IPPF</strong> adasturebs, rom <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s ZiriTadi nawili. <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong> Sedgeba im <strong>uflebebi</strong>sagan, romlebic<br />

dakavSirebulia seqsualobasTan da romlebic<br />

gamomdinareobs yvela adamianis Tavisuflebis,<br />

Tanasworobis, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis,<br />

avtonomiis, xelSeuxeblobisa da Rirsebis <strong>uflebebi</strong>dan.<br />

aTi <strong>seqsualuri</strong> ufleba:<br />

muxli 1. Tanasworobis ufleba, kanonis Tanaswori<br />

dacva da Tavisufleba diskriminaciis yovelgvari<br />

formisagan, romelic efuZneba sqess,<br />

seqsualobas an genders.<br />

yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori<br />

Rirsebisa da <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT. yvela adamians<br />

unda hqondes ufleba, Tanasworad iqnas daculi<br />

kanoniT diskriminaciis yovelgvari formisagan,<br />

romelic efuZneba maT seqsualobas, seqss Tu sqess.<br />

muxli 2. monawileobis ufleba, sqesis, seqsualobis<br />

Tu genderuli individualobis miuxedavad.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, icxovros iseT garemoSi,<br />

romelSic SesaZlebelia aqtiuri, Tavisufali<br />

da azriani monawileoba da wvlilis Setana<br />

adamianis socialur, ekonomikur, kulturul da<br />

politikur aspeqtebSi adgilobriv, erovnul, regionalur<br />

da saerTaSoriso doneze. Sedegad Sesa-<br />

Zlebelia adamianis <strong>uflebebi</strong>sa da fundamenturi<br />

Tavis<strong>uflebebi</strong>s realizeba.<br />

muxli 3. sicocxlis, Tavisuflebis, dacvisa da<br />

xelSeuxeblobis <strong>uflebebi</strong>.<br />

yvela adamians aqvs ufleba sicocxlisa da Tavisuflebisa,<br />

ufleba ar daeqvemdebaros wamebas,<br />

arahumanur da Rirsebis Semlaxvel mopyrobas gansakuTrebiT<br />

sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis,<br />

<strong>seqsualuri</strong> orientaciis, ojaxuri<br />

mdgomareobis, sqesobrivi warsulis Tu qcevis – realuris<br />

Tu saeWvosi – da aiv/Sidsis statusis gamo.<br />

yovel adamians unda hqondes ufleba, sakuTari seqsualoba<br />

gankargos Zaladobisa da iZulebis gareSe.<br />

muxli 4. kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba.


yvela adamians aqvs ufleba, ar dauSvas TviTneburi<br />

Careva mis kerZo cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi, dokumentebsa<br />

Tu korespondenciaSi. daicvas kerZo<br />

cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba, romelic<br />

aucilebelia sqesobrivi damoukideblobisaTvis.<br />

muxli 5. personaluri damoukideblobisa da<br />

kanonis winaSe aRiarebis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebisa da <strong>seqsualuri</strong><br />

Tavisuflebis ufleba, romelic moicavs<br />

adamianis SesaZleblobas, Tavad gaakontrolos<br />

da gadawyvitos seqsualobasTan dakavSirebuli<br />

sakiTxebi, airCios <strong>seqsualuri</strong> partniori, srulad<br />

gamoavlinos sakuTari <strong>seqsualuri</strong> potenciali da<br />

miiRos siamovneba, sxvaTa <strong>uflebebi</strong>s ara-diskriminaciis<br />

da bavSvebis ganviTarebadi unaris saTanado<br />

pativiscemis farglebSi.<br />

muxli 6. fiqris, azrisa da gamoxatvis ufleba;<br />

urTierTobis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs fiqris, azrisa da gamoxatvis<br />

ufleba seqsualobasTan,seqsualur orientaciasTan<br />

Tu genderul identurobasTan dakavSirebiT,<br />

TviTneburi Carevisa da SezRudvis gareSe dominanturi<br />

kulturuli rwmenisa Tu politikuri ideologiebis,<br />

an sazogadoebrivi wesrigis, moralis,<br />

jandacvisa Tu usafrTxoebis diskriminaciuli<br />

niSnis safuZvelze.<br />

muxli 7. jandacvisa da mecnieruli progresis<br />

miRwevebis xelmisawvdomobis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos fizikuri<br />

da sulieri janmrTelobis dacvis umaRlesi<br />

standartiT, romelic moicavs janmrTelobisa da<br />

sqesobrivi janmrTelobis dacvis determinantebs<br />

yovelgvari sqesobrivi problemisa da aSlilobis<br />

prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobisaTvis.<br />

muxli 8. ganaTlebisa da informirebulobis<br />

ufleba.<br />

yvela adamians, yovelgvari diskriminaciis gareSe,<br />

aqvs srulyofili sqesobrivi ganaTlebisa da informaciis<br />

miRebis ufleba, romelic aucilebeli<br />

da sasargebloa srulyofili moqalaqeobisa da Tanasworobis<br />

<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisaTvis kerZo,<br />

sazogadoebriv da politikur sferoSi.<br />

muxli 9. qorwinebis, ojaxis Seqmnisa da dagegmvis<br />

da Svilebis yolis, Svilebis yolis gzebisa<br />

da drois arCevnis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, airCios, daqorwindes<br />

Tu ara, Seqmnas da degegmos Tu ara ojaxi, rodis<br />

iyolios Svilebi, Tavisuflad da pasuxismgeblobis<br />

grZnobiT gadawyvitos maTi raodenoba. icxov-<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 11<br />

ros iseT garemoSi, sadac kanoni da politika aRiarebs<br />

ojaxis formebis sxvadasxvagvarobas, maT Soris<br />

iseT formebs, romlebic ar aris gansazRvruli<br />

memkvidreobiT Tu qorwinebiT.<br />

muxli 10. angariSvaldebulebisa da kompensaciis<br />

ufleba<br />

yvela adamians aqvs ufleba efeqtur, adekvatur,<br />

xelmisawvdom da Sesabamis aRmzrdelobiT, sakanonmdeblo,<br />

samarTlebriv da sxva zomebze. ufleba,<br />

moiTxovos Tavisi <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacva<br />

im pirebisagan, romlebic am sakiTxTan dakavSirebiT<br />

angariSvaldebulni arian. es bevrad efeqturs<br />

gaxdis <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebisa da<br />

maTi darRvevis SemTxvevaSi samarTlebrivi dacvis<br />

saSualebebis xelmisawvdomobis monitoringis SesaZleblobas.<br />

aseve sruli kompensaciis xelmisawvdomobas<br />

restituciis, reabilitaciis, dakmayofilebis,<br />

ganumeoreblobis garantiis Tu sxva sa-<br />

Sualebebis meSveobiT.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> uzrunvelyofs<br />

erTmniSvnelovan struqturas. am struqturis<br />

farglebSi wevr-asociaciebs SeuZliaT TavianTi,<br />

rogorc servis-provaiderebis, pasuxismgeblobebis<br />

gageba. isini ukeT iqnebian aRWurvilni<br />

imisaTvis, rom daiwyon an gaafarTovon TavianTi<br />

muSaoba, rac iTvaliswinebs xelmisawvdomobis gazrdas<br />

yvelasaTvis. servis-provaiderebs eZlevaT<br />

saSualeba miscen klientebs <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />

<strong>uflebebi</strong>s sruli realizebis Sesa-<br />

Zlebloba. <strong>deklaracia</strong>, aseve, Seasrulebs saxelmwifoebisaTvis<br />

maTi pasuxismgeblobis Sexsenebis<br />

instrumentis funqcias. kerZod, momdevno globaluri<br />

iniciativis dagegmvisas, romelic yuradRebas<br />

gaamaxvilebs seqsualur da reproduqciul janmrTelobasa<br />

da uflebebze.<br />

deklaraciis ganmartebiTi propaganda samTavrobo<br />

organizaciebs daexmareba grZelvadiani<br />

valdebulebebis gaTviTcnobierebasa da dasaxvaSi.<br />

agreTve, amgvari propaganda ukeT gaaSuqebs seqsualur<br />

uflebebs, sazogadoebriv jandacvasa da<br />

ganviTarebas Soris arsebuli kavSirs .<br />

<strong>IPPF</strong>, mis mier dasaxuli miznebis miRwevisaTvis,<br />

muSaobs adamianis <strong>uflebebi</strong>s farglebSi, rac<br />

moicavs adamianis yvela uflebis universalurobis,<br />

urTierTkavSiris, urTierTdamokidebulebisa<br />

da ganuyoflobis principebs. <strong>IPPF</strong> darwmunebulia<br />

da aRiarebs, rom <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s erT-erT komponentia da mTlianobaSi,<br />

seqsualobasTan dakavSirebuli <strong>uflebebi</strong>s ganvi-<br />

Tarebad kompleqss warmoadgens. kompleqss, romelsac<br />

didi wvlili Seaqvs yvela adamianis Tavisuflebis,<br />

Tanasworobisa da Rirsebis garantirebaSi.


12 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 13<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>:<br />

<strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>


14 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

preambula<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

efuZneba adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis umniSvnelovanes<br />

saerTaSoriso dokumentebs, saerTaSoriso<br />

standartebis avtoritetul interpretaciebs da<br />

damatebiT uflebebs, romlebic dakavSirebulia<br />

adamianis seqsualobasTan, da Tavis mxriv, <strong>IPPF</strong>-is<br />

azriT, am uflebebSi igulisxmeba.<br />

<strong>deklaracia</strong>s safuZvlad udevs dokumentebi,<br />

romlebic SemuSavebuli iqna gaerTianebuli erebis<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio konferenciaze 1993<br />

wels; gaerTianebuli erebis mosaxleobisa da ganviTarebis<br />

saerTaSoriso konferenciaze 1994 wels;<br />

gaerTianebuli erebis qalTa meoTxe msoflio konferenciaze<br />

1995 wels, dokumentSi_“gaerTianebuli<br />

erebis aTaswleulis <strong>deklaracia</strong> da aTaswleulis<br />

ganviTarebis gegmebi“. masSi, aseve, asaxulia gaer-<br />

Tianebuli erebis xelSekrulebebis monawile mxareebisa<br />

da gaerTianebuli erebis specialuri momxseneblebis<br />

daskvnebi da rekomendaciebi, kerZod,<br />

jandacvis umaRlesi xarisxis miRwevis <strong>uflebebi</strong>s<br />

Sesaxeb specialuri momxseneblis mier adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s dacvis komisiisaTvis warmodgenili moxseneba<br />

2004 wels.<br />

<strong>deklaracia</strong> avsebs <strong>IPPF</strong> wesdebas <strong>seqsualuri</strong> da<br />

reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb. misi mizania<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s naTlad identificireba da<br />

seqsualobis yovlismomcveli xedvis mxardaWera.<br />

es xedva miznad isaxavs yvela adamianis <strong>seqsualuri</strong><br />

damoukideblobis <strong>uflebebi</strong>s pativiscemas, dacvasa<br />

da win wamowevas da sqesobrivi janmrTelobisa da<br />

<strong>uflebebi</strong>s dacvis xelSewyobas ara-diskriminaciis<br />

farglebSi. <strong>IPPF</strong> darwmunebulia, rom janmrTelobis<br />

dacva warmoadgens adamianis erT-erT fundamentur<br />

uflebas, romelic aucilebelia adamianis yvela<br />

sxva uflebiT sargeblobisaTvis. igi, aseve, darwmunebulia,<br />

rom <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli<br />

janmrTelobis dacva warmoadgens yvela adamianis<br />

uflebas, hqondes fizikuri da sulieri janmrTelobis<br />

SeZlebisdagvarad umaRlesi standarti.<br />

sqesobrivi janmrTelobis miRweva Tu SenarCuneba<br />

SeuZlebelia <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s gareSe,<br />

magram, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> moicavs janmrTelobasTan<br />

dakavSirebul uflebamosilebaze mets.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> exeba specialur normebs,<br />

romlebic warmoiqmneba maSin, rodesac adamianis<br />

arsebuli <strong>uflebebi</strong> seqsualobaze vrceldeba. es<br />

<strong>uflebebi</strong> moicavs yvela adamianis Tavisuflebas,<br />

Tanasworobas, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobas,<br />

damoukideblobasa da Rirsebas; im principebs,<br />

romlebic aRiarebulia mraval saerTaSoriso dokumentSi,<br />

romlebic konkretulad seqsualobas<br />

exeba.


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> gvTavazobs midgomas,<br />

romelic moicavs da scildeba kidec konkretuli<br />

individualurobebis dacvas. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

warmoadgens iseTi pirobebis garantias,<br />

romlebSic SesaZlebelia seqsualobis gamoxatva<br />

yovelgvari iZulebis, diskriminaciis, Zaladobis<br />

gareSe da Rirsebisadmi pativiscemis konteqstSi.<br />

<strong>IPPF</strong> aRiarebs, rom seqsualoba adamianobis erTerTi<br />

centraluri aspeqtia mTeli sicocxlis ganmavlobaSi.<br />

miuxedavad imisa,rom seqsualoba SeiZleba<br />

moicavdes yvela momdevno ganzomilebas, yvela<br />

maTganis gamocdileba Tu gamoxatva yovelTvis ar<br />

xdeba. es aris ganviTarebadi koncefcia, romelic<br />

moicavs seqsualur aqtivobas, genderul individualurobebs,<br />

seqsualur orientacias, erotizms,<br />

siamovnebas, intimurobasa da reproduqcias. igi<br />

Sedgeba biologiuri, fsiqologiuri, socialuri,<br />

ekonomikuri, politikuri, kulturuli, eTikuri,<br />

samarTlebrivi, istoriuli, religiuri da<br />

sulieri faqtorebisagan. seqsualobis gancda da<br />

gamoxatva xdeba fiqrebSi, fantaziebSi, survileb-<br />

Si, rwmenaSi, damokidebulebebSi, RirebulebebSi,<br />

qcevebSi, praqtikebSi da urTierTobebSi.<br />

<strong>IPPF</strong>-saTvis cnobilia, rom seqsualobis bevri<br />

gamoxatuleba arareproduqciulia da rom seqsualobis<br />

globaluri cnobiereba ganviTarebadia.<br />

amdenad, <strong>IPPF</strong> aRiarebs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

konkretuli, ara reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>sa da<br />

reproduqciuli janmrTelobis qvejgufad identificirebis<br />

saWiroebas. <strong>IPPF</strong> aRiarebs, rom <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s nebadamrTveli pirobebis Seqmnis<br />

valdebuleba avsebs mis ufro farTo valdebulebas.<br />

amgvari valdebuleba moicavs lokalur da<br />

globalur brZolas TanasworobisaTvis regresis,<br />

mSvidobis, zogadi, socialuri da saerTaSoriso<br />

wesrigis uflebis xelmisawdomobis TvalsazrisiT,<br />

rodesac SesaZlebelia yvela adamianis Rirsebis,<br />

<strong>uflebebi</strong>sa da Tavisuflebis srulad realizeba.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s aRsruleba aucilebelia<br />

individis, rogorc ekonomikuri, socialuri, kulturuli<br />

da politikuri ganviTarebis procesis<br />

subieqtis, aqtiuri monawilisa da beneficiaris<br />

prioritetulobisaTvis. romelSic SesaZlebelia<br />

adamianis yvela uflebisa da fundamenturi Tavisuflebis<br />

srulad realizeba. <strong>IPPF</strong> darwmunebulia,<br />

rom <strong>uflebebi</strong>T sargeblobisaTvis saWiro<br />

pirobebis Seqmnis erT-erTi mTavari aspeqtis safuZvels<br />

warmoadgens angariSvaldebuli struqturebis<br />

ganviTareba. aseTi struqturebi unda<br />

uzrunvelyofdnen ara marto individualur samarTlebriv<br />

dacvasa da kompensacias, aramed,<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 15<br />

aseve, im Zalauflebis, praqtikisa da mniSvnelobis<br />

meqanizmebiT dainteresebas, romlebic iwveven <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s darRvevas. <strong>IPPF</strong> aRiarebs, rom<br />

swored es aZlevs safuZvels misi momsaxureobebis<br />

gawevisa da ganmartebiT-propagandistul Zalisxmevas.<br />

amdenad, <strong>IPPF</strong> mis wevr-asociaciebs urCevs:<br />

<strong>deklaracia</strong>, maTi saqmianobis mTels procesSi,<br />

saxelmZRvanelod gamoiyenon <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

pativiscemis, dacvisa da win wamowevisaTvis.<br />

aseve valdebulebis integrirebisa da maTi mimdinare<br />

politikis, strategiebisa da programebis ganmtkicebisa<br />

da gafarToebisTvis.<br />

<strong>deklaracia</strong> warmoadgens struqturas, romelic<br />

xels uwyobs adamianis sabazo <strong>uflebebi</strong>s seqsualobaze<br />

gavrcelebis gaTviTcnobierebis xarisxis<br />

amaRlebas. federaciis yvela komponents ZaluZs<br />

am struqturisa da misi sabazo principebis gaer-<br />

Tianeba Tavis saqmianobaSi, momsaxureobebsa da<br />

programebSi. am RonisZiebis danergviT, ukeT iqneba<br />

Sesrulebuli <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s win wamowevisa<br />

da dacvis pasuxismgebloba, ganmtkicebuli<br />

da gafarToebuli iqneba misi mimdinare politikebi<br />

da strategiebi. <strong>IPPF</strong> emxroba adamianis universaluri,<br />

xelSeuvali da ganuyofeli <strong>uflebebi</strong>s,<br />

maT Soris <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s xedvas. Tumca,<br />

igi aRiarebs, rom ama Tu im qveyanaSi arsebulma<br />

pirobebma SeiZleba garkveuli Semaferxebeli<br />

zegavlena moaxdinos winamdebare <strong>deklaracia</strong>Si<br />

gansazRvruli principebisa da <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebaze.<br />

aseTi situaciebis gansazRvrisa da<br />

mxedvelobaSi miRebis mizniT specialuri procesebi<br />

iqneba ganxorcielebuli.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> <strong>IPPF</strong><br />

mmarTveli komitetis mier 2008 wlis 10 maiss iqna<br />

miRebuli.


16 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

zogadi principebi<br />

<strong>IPPF</strong> elis, rom yvela wevriasociacia<br />

gaiziarebs<br />

federaciis misias, xedvasa<br />

da Rirebulebebs, maT<br />

Soris, im proncipebs,<br />

romlebic safuZvlad udevs<br />

winamdebare <strong>deklaracia</strong>s<br />

da gaerTianebulia masSi.<br />

es principebi asaxuli unda<br />

iqnas im programebsa da<br />

strategiebSi, romlebic<br />

federaciis komponentebis<br />

mier iqna SemuSavebuli im<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

win wamowevis, dacvisa<br />

da aRsrulebis mizniT,<br />

romlebic miTiTebulia<br />

winamdebare deklaraciis<br />

Semdegi dasaxelebis nawilSi:<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

aris adamianis <strong>uflebebi</strong>,<br />

romlebic seqsualobasTan<br />

aris dakavSirebuli.<br />

principi 1<br />

seqsualoba aris yoveli<br />

adamianis pirovnebis erTerTi<br />

ganuyofeli nawili. amis<br />

gaTvaliswinebiT, aucilebelia<br />

iseTi garemos Seqmna, romelSic<br />

TiToeul adamians SeeZleba<br />

yvela <strong>seqsualuri</strong> uflebiT<br />

sargebloba ganviTarebis<br />

procesis farglebSi.<br />

miuxedavad imisa, rom calkeuli pirebis seqsualobis<br />

gancda iseTi gzebiT xdeba, romlebic gansxvavdeba<br />

erTmaneTisagan Sida da gare faqtorebze<br />

damokidebulebiT, adamianis seqsualobasTan<br />

dakavSirebuli <strong>uflebebi</strong>, maTi dacva da win wamoweva<br />

unda warmoadgendes TiToeuli adamianis<br />

yoveldRiuri arsebobis nawils, sadac ar unda imyofebodes<br />

igi. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris adamianis<br />

universaluri <strong>uflebebi</strong>, romlebsac safuZvlad<br />

udevs yvela adamianis Tavisufleba, Rirseba<br />

da Tanasworoba. siRaribe aris sqesobrivi janmrTelobis<br />

gauaresebisa da <strong>seqsualuri</strong> uTanasworobisa<br />

da gamonaklisebis rogorc mizezi, ise<br />

Sedegi. programis dagegmva unda moicavdes siRaribis<br />

kavSirs aRniSnul problemebTan da mis<br />

rols adamianis <strong>uflebebi</strong>T sargeblobasa da maT<br />

xelyofaSi gansakuTrebiT, mis zegavlenas seqsualur<br />

uflebebze.<br />

uTanasworoba. genderuli uTanasworobisa da<br />

cudi janmrTelobis problemebis gadaWras unda<br />

isaxavdes miznad ganviTarebis yvela proeqti,<br />

programa da struqtura – romelic SemuSavebulia<br />

aTaswleulis ganviTarebis miznebis safuZvlad.<br />

aTaswleulis ganviTarebis gegmebis miRweva<br />

– dedebis janmrTelobis gaumjobeseba, bavSvTa<br />

sikvdilianobis Semcireba, genderuli Tanasworobis<br />

xelSewyoba da brZola aiv da Sids-is winaaRmdeg<br />

– sxva miznebs Soris, pirdapirdamokidebulebaSia<br />

sqesobrivi janmrTelobis dacvis momsaxureobebis<br />

sayovelTao xelmisawvdomobis uzrunvelyofasa<br />

da <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvasTan. <strong>seqsualuri</strong>


da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s dacvis wesdebis<br />

Sesabamisad, <strong>IPPF</strong> adasturebs, rom adamiani aris<br />

ganviTarebis centraluri subieqti da aRiarebs<br />

iseTi xelsayreli garemos Seqmnis mniSvnelobas,<br />

romelSic TiToeul adamians SeeZleba <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>T sargebloba, raTa SesZlos aqtiuri<br />

monawileobis miReba ekonomikuri, socialuri,<br />

kulturuli da politikuri ganviTarebis procesSi.<br />

seqsualoba aris adamianisa da socialuri<br />

cxovrebis erT-erTi aspeqti, romelic moicavs<br />

sxeuls, gonebas, politikas, janmrTelobasa da sazogadoebas.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> moicavs gamoxatviT,<br />

asociaciur da monawileobiT elementebs<br />

da mWidrod aris dakavSirebuli erTianobasa da<br />

damoukideblobasTan. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s aRiarebisa<br />

da maTi garantirebisaTvis valdebulebis<br />

dakisrebiT <strong>IPPF</strong> adasturebs, rom am <strong>uflebebi</strong>s<br />

pativiscema, dacva da aRsruleba moiTxovs yuradRebis<br />

miqcevas yvela am sferosa da elementze;<br />

rac, Tavis mxriv, warmoadgens adamianuri aqtivobis<br />

kerZo da sajaro sferoebSi mimdinare istoriuli<br />

procesebis nawils.<br />

principi 2<br />

Tvramet wlamde asakis<br />

adamianebisaTvis<br />

garantirebuli <strong>uflebebi</strong><br />

da dacvis saSualebebi<br />

gansxvavdeba mozrdilebis<br />

<strong>uflebebi</strong>sa da dacvis<br />

saSualebebisagan.<br />

es <strong>uflebebi</strong> da dacva unda iTvaliswinebdes<br />

calkeuli bavSvis ganviTarebad unars, Tavad<br />

isargeblos sakuTari <strong>uflebebi</strong>T. <strong>IPPF</strong> aRiarebs,<br />

rom Tvramet wlamde asakis adamianebisaTvis garantirebuli<br />

<strong>uflebebi</strong> da dacvis saSualebebi,<br />

saerTaSoriso da erovnuli kanonebis Sesabamisad,<br />

zogjer gansxvavdeba mozrdilebis <strong>uflebebi</strong>sagan.<br />

es gansxvavebebi ukavSirdeba adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

yvela aspeqts, magram moiTxovs konkretul<br />

midgomebs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s mimarT. <strong>IPPF</strong><br />

gamomdinareobs is mosazrebidan, rom Tvramet (18)<br />

wlamde asakis adamianebi <strong>uflebebi</strong>s mflobelebi<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 17<br />

arian da rom Cvilobis, bavSvobisa da mozardobis<br />

sxvadasxva momentSi garkveuli <strong>uflebebi</strong> da dacvis<br />

saSualebebi met an nakleb mniSvnelobas iZenen.<br />

bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb konvenciis me-5 muxlis<br />

Tanaxmad, bavSvze pasuxismgebeli mSoblebis<br />

an meurveebis mier micemuli mimarTuleba Tu<br />

gaweuli xelmZRvaneloba unda iTvaliswinebdes<br />

bavSvisTvis SesaZleblobas, Tavad isargeblos<br />

sakuTari <strong>uflebebi</strong>T. bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis<br />

koncefcia moiTxovs balanss Semdegs<br />

Soris: bavSvebis aRiareba aqtiur pirovnebebad<br />

sakuTar cxovrebaSi, romlebic imsaxureben<br />

pativiscemas, rogorc moqalaqeebi, rogorc<br />

xalxi da maTi aRiareba <strong>uflebebi</strong>s matareblebad,<br />

romelTa damoukidebloba sul ufro da ufro izrdeba.<br />

amave dros, bavSvebs ufleba aqvT, daculni<br />

iyvnen maTi daucvelobis xarisxis Sesabamisad.<br />

es koncefcia aRiarebs, rom dacvis xarisxi iseT<br />

saqmianobaSi monawileobisagan, romelic SeiZleba<br />

saziano aRmoCndes bavSvebisaTvis, Semcirdeba<br />

maTi ganviTarebadi SesaZleblobis mixedviT.<br />

garda amisa, ganviTarebadi SesaZleblobis principi<br />

aerTianebs pativiscemas bavSvebisa da maTi<br />

Rirsebis mimarT. aniWebs maT uflebas, daculni<br />

iyvnen zianis nebismieri formisagan, Tumca, amave<br />

dros aRiarebs maTi wvlilis mniSvnelobas maTive<br />

dacvaSi..<br />

sazogadoebam unda Seqmnas iseTi garemo, romel-<br />

Sic optimaluri SesaZleblobebis miRweva da ufro<br />

didi pativiscema iqneba gamoxatuli bavSvebis sakuTar<br />

cxovrebaSi monawileobis, pasuxismgeblobisa<br />

da gadawyvetilebebis miRebis potencialis<br />

mimarT. bavSvebis uflebebsa da sxva interesebs<br />

Soris urTierTkavSirs ramdenime umTavresi principi<br />

aregulirebs. maT Sorisaa: Tvramet wlamde<br />

asakis pirebis aRqma <strong>uflebebi</strong>s mflobelebad;<br />

bavSvis saukeTeso interesebis dacva; bavSvis ganviTarebadi<br />

SesaZleblobebi; ara-diskriminacia da<br />

pasuxismgebloba keTildReobisaTvis Sesaferisi<br />

pirobebis uzrunvelyofaze. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

konteqstSi, es principebi moiTxovs individualizebul<br />

midgomas, romelSic asaxulia simwifis<br />

demonstracia da im garkveuli garemoebebis<br />

gaTvaliswineba, rogoricaa bavSvis Tu mozardis<br />

specifiuri cnobiereba, aqtivoba, fizikuri da sulieri<br />

janmrTelobis mdgomareoba, urTierToba<br />

mSoblebTan an sxva dainteresebul pirebTan da arsebuli<br />

problemebis xasiaTi.


18 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

principi 3<br />

ara-diskriminacia<br />

safuZvlad udevs<br />

adamianis yvela uflebis<br />

dacvasa da xelSewyobas.<br />

<strong>IPPF</strong> adasturebs, rom ara-diskriminaciis struqtura<br />

safuZvlad udevs adamianis yvela uflebis<br />

dacvasa da xelSewyobas. es struqtura krZalavs<br />

raime saxis gamorCevas, gamoricxvas Tu SezRudvas<br />

sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis,<br />

<strong>seqsualuri</strong> orientaciis, ojaxuri mdgomareobis,<br />

sqesobrivi istoriis – realuris Tu saeWvos,<br />

rasis, kanis feris, eTnikuri warmomavlobis, enis,<br />

religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis gamo.<br />

ara-diskriminaciis struqtura aseve krZalavs<br />

gamorCevas erovnuli, socialuri Tu geografiuli<br />

warmoSobis niSniT. aseve dauSvebelia gamorCeva<br />

qonebis, dabadebis, fizikuri Tu gonebrivi invalidobis,<br />

janmrTelobis – maT Soris aiv – mdgomareobis<br />

da samoqalaqo, politikuri, socialuri Tu sxva<br />

mdgomareobis gamo. amgvari struqturis mizania<br />

politikur, ekonomikur, socialur, kulturul,<br />

samoqalaqo Tu sxva sferoSi adamianis <strong>uflebebi</strong>sa<br />

da fundamenturi Tavis<strong>uflebebi</strong>s Tanaswori aRiareba.<br />

miuRebelia am <strong>uflebebi</strong>s xelyofa an maTi<br />

gamoyenebisaTvis barieris Seqmna.<br />

diskriminacia, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT,<br />

SeiZleba gamoixatos kulturuli, ekonomikuri,<br />

politikuri Tu socialuri <strong>uflebebi</strong>s<br />

uTanasworo xelmisawvdomobaSi sqesis, asakis, genderis,<br />

genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong><br />

orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi<br />

istoriis – realuris Tu saeWvosi, <strong>seqsualuri</strong><br />

praqtikis an <strong>seqsualuri</strong> orientaciis gamo. diskriminacia<br />

gamoixateba aseve, iseTi <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s xelyofaSi, rogoricaa sqesobrivi<br />

janmrTelobis dacvis momsaxureobebiT sargebloba,<br />

srulyofili ganaTleba seqsualobis sferoSi<br />

da samarTlebrivi dacva <strong>seqsualuri</strong> Zaladobis<br />

SemTxvevaSi, rac aferxebs ama Tu im piris<br />

mier <strong>uflebebi</strong>T sargeblobas sxva adamianebTan<br />

Tanasworobis safuZvelze. calkeuli pirebi sxvadasxvagvar<br />

barierebs awydebian maTi <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisas. realuri Tanasworoba<br />

moiTxovs am barierebis aRmofxvras imisaTvis, rom<br />

adamianebma isargeblon fundamenturi <strong>uflebebi</strong>-<br />

Ta da TavisuflebiT sxvaTa msgavsad. es moiTxovs<br />

gansakuTrebuli yuradRebis miqcevas marginalizebuli<br />

da mzrunveloba-moklebuli jgufebisaTvis.<br />

principi 4<br />

seqsualoba da misgan<br />

gamomdinare siamovneba<br />

kacobriobis arsebobis erTerTi<br />

centraluri aspeqtia,<br />

miuxedavad imisa, surs Tu ara<br />

ama Tu im pirs gamravleba<br />

sqesobrivi janmrTeloba mTels cxovrebas moicavs.<br />

seqsualoba aris TiTqmis yvela reproduqciuli<br />

gadawyvetilebis erT-erTi ganuyofeli faqtori;<br />

Tumca, amave dros, es aris adamianis sicocxlis<br />

erT-erTi umniSvnelovanesi aspeqti, miuxedavad<br />

imisa, surs Tu ara mas gamravleba. seqsualoba ar<br />

aris mxolod reproduqciuli interesebis damakmayofilebeli<br />

instrumenti. reproduqciisagan<br />

damoukidebeli seqsualobisa da seqsualobisagan<br />

damoukidebeli reproduqciis ufleba daculi<br />

unda iqnas, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda<br />

mieqces im jgufebs, romlebic warsulSi Tu amJamad<br />

aseT uflebebs moklebulni arian.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, iyos iseT pirobeb-<br />

Si, romlebSic SesaZlebelia siamovnebis momtani<br />

seqsualobis gancda. siamovneba efuZneba individualur<br />

da urTierTobriv damoukideblobas,<br />

risTvisac aucilebelia, arsebobdes iseTi saxelmwifo<br />

politika, romelic exeba seqsualobis saganmanaTleblo<br />

sferos, janmrTelobis dacvis<br />

samsaxurebs, Tavisuflebas iZulebiTi da Zaladobrivi<br />

qmedebebis gareSe, aseve, aucilebelia eTikuri<br />

normebis SemuSaveba samarTlianobis, Tanasworobisa<br />

da Tavisuflebis sakiTxebis irgvliv.<br />

imis gaTvaliswinebiT, rom siamovneba seqsualobis<br />

damaxasiaTebel aspeqts warmoadgens, misi miRebis,<br />

gamoxatvisa da drois gansazRvris ufleba aravisTvis<br />

ar unda iqnas xelyofili.<br />

principi 5<br />

TiToeuli adamianis<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

garantireba moicavs<br />

Tavisuflebisa da zianisagan<br />

dacvis valdebulebas .<br />

swored Zaladobisa da zianis yvela formisagan<br />

daculobisa da maT winaaRmdeg regresis ufleba<br />

amyarebs seqsualur uflebebs. seqsualobasTan


dakavSirebuli ziani moicavs fizikuri, sityvieri,<br />

fsiqologiuri, ekonomikuri da sqesobrivi xasiaTis<br />

Seuracxyofas da, aseve, Zaladobas ama Tu im<br />

pirebis mimarT maTi sqesis, asakis, genderuli individualobis,<br />

<strong>seqsualuri</strong> orientaciis, ojaxuri<br />

mdgomareobis, sqesobrivi istoriisa da qcevis<br />

– realuris Tu ararealuri` <strong>seqsualuri</strong><br />

gamocdilebis gamo da Tu ra saxiT avlenen isini sakuTar<br />

seqsualobas. yvela bavSvs da mozards aqvs<br />

specialuri ufleba, daculi iyos eqsploataciis<br />

yovelgvari formisagan. es moicavs dacvas sqesobrivi<br />

eqsploataciisagan, bavSvTa prostituciisagan<br />

da sqesobrivi Seuracxyofis, Zaladobisa<br />

da Seviwroebis yovelgvari formisagan, maT Soris,<br />

bavSvis iZulebiTi CarTva ama Tu im sqesobriv aqtivobaSi<br />

Tu praqtikaSi da bavSvebis gamoyeneba<br />

pornografiul warmodgenebsa da masalebSi.<br />

principi 6.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

SeiZleba eqvemdebarebodes<br />

mxolod kanoniT dadgenil<br />

SezRudvebs im mizniT,<br />

rom daculi iqnas<br />

sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa da<br />

Tavisuflebis, sayovelTao<br />

keTildReobis adeqvaturi<br />

aRqma da pativiscema yovel<br />

demokratiul sazogadoebaSi.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>, iseve, rogorc adamianis<br />

sxva <strong>uflebebi</strong>, SeiZleba daeqvemdebaros mxolod<br />

im SezRudvebs, romlebic kanoniT aris dadgenili<br />

im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa da<br />

Tavisuflebis, sayovelTao keTildReobis, sazogadoebrivi<br />

jandacvisa da wesrigis adeqvaturi aRqma<br />

da pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb kanonis Sesabamisad.<br />

aseTi SezRudvebi unda iyos ara-diskriminaciuli,<br />

aucilebeli da proporciuli legitimuri miznis<br />

miRwevisaTvis. <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s gamoyeneba<br />

unda xelmZRvanelobdes pirad da socialur interesebs<br />

Soris dinamiuri urTierTobis, xedvis<br />

mravlobiTobis arsebobis aRiarebas, Tanasworobis,<br />

Rirsebisa da gansxvavebulobis mimarT pativiscemis<br />

garantirebis saWiroebas.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 19<br />

principi 7.<br />

pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis<br />

valdebuleba vrceldeba<br />

yvela seqsualur<br />

uflebasa da Tavisuflebaze<br />

.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> da Tavis<strong>uflebebi</strong> moicavs<br />

ZiriTad samarTlebriv moTxovnebs da am moTxovnebis<br />

dakmayofilebis saSualebebis xelmisawvdomobas.<br />

iseve, rogorc adamianis sxva <strong>uflebebi</strong>s<br />

SemTxvevaSi, saxelmwifoebs Semdegi valdebulebebi<br />

ekisreba: yvela adamianis <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

pativiscema, dacva da aRsruleba. pativiscemis<br />

valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, Tavi<br />

Seikavon pirdapiri Tu arapirdapiri Carevisagan<br />

ama Tu im uflebaSi, am SemTxvevaSi, seqsualur<br />

uflebebSi. dacvis valdebuleba saxelmwifoebisagan<br />

moiTxovs, miiRon iseTi zomebi, romlebic mesame<br />

mxares ar aZleven adamianis <strong>uflebebi</strong>s garantiebSi<br />

Carevis uflebas.<br />

aRsrulebis valdebuleba saxelmwifoebisagan<br />

moiTxovs, miiRon saTanado sakanonmdeblo, administraciuli,<br />

sabiujeto, sasamarTlo, sareklamo<br />

da sxva zomebi <strong>uflebebi</strong>s sruli realizaciis miznebisaTvis.<br />

miuxedavad imisa, rom saxelmwifo rCeba<br />

upirveles pasuxismgebel pirad adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis sferoSi,<br />

samoqalaqo sazogadoebis sxva wevrebs, romelTa<br />

qmedebebi Tu Secdomebi uaryofiT zegavlenas<br />

axdens <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>T sargeblobaze,<br />

aseve, garkveuli pasuxismgebloba unda daekisroT.<br />

es SeiZleba moicavdes sxva saxelmwifoebs, transsasazRvro<br />

organoebsa da programebs, romlebic<br />

muSaoben daxmarebis gawevis mizniT, usafrTxoebis<br />

dacvis struqturebs da sxva aliansebs, aseve, arasaxelmwifo<br />

organoebs, romlebic moicaven rogorc<br />

komerciul, ise aramomgebian da religiur sazogadoebebs<br />

da, aseve, calkeul pirebs. aqedan gamomdinare,<br />

saxelmwifoebma Tavi unda Seikavon adamianis<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s darRvevisa an am uflebebSi<br />

Carevisagan, unda daicvan es <strong>uflebebi</strong> mesame<br />

mxaris mier xelyofisa da darRvevisagan da unda<br />

miiRon pozitiuri zomebi da qmedebebi. amgvari<br />

zomebia efeqturi, TanamgrZnobi da pasuxismgebeli<br />

dawesebulebebis Seqmna da resursebis ganawileba<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s realizebis miznebisaTvis.<br />

<strong>IPPF</strong> valdebulebas iRebs, gaakeTos yvelaferi,<br />

rac mis ZalaSia, imisaTvis, rom daarwmunos yvela<br />

wevri-asociacia, sakuTari roli Seasrulon <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s pativiscemis dacvasa da aRsrulebaSi,<br />

maTi sakanonmdeblo, administraciuli, sabiujeto<br />

da sxva politikisa da praqtikis farglebSi.


20 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>, romlebic<br />

dakavSirebulia seqsualobasTan<br />

<strong>IPPF</strong> adasturebs, rom <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong> aris adamianis <strong>uflebebi</strong>.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> Sedgeba<br />

im <strong>uflebebi</strong>sagan, romlebic<br />

dakavSirebulia seqsualobasTan<br />

da romlebic gamomdinareobs<br />

yvela adamianis Tavisuflebis,<br />

Tanasworobis, kerZo cxovrebis<br />

xelSeuxeblobis, damoukideblobis,<br />

piradi xelSeuxeblobisa da<br />

Rirsebis <strong>uflebebi</strong>dan.<br />

mravali saerTaSoriso dokumenti, norma Tu standarti,<br />

aRiarebs im mniSvnelovan principebs, romlebic<br />

seqsualobasTan aris dakavSirebuli.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> aris specifiuri normebi,<br />

romlebic warmoiqmneba maSin, rodesac adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong> vrceldeba seqsualobaze. <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong> icavs ama Tu im Taviseburebas, magram<br />

scdeba am farglebs da icavs yvela adamianis uflebas,<br />

hqondes SesaZlebloba, aRasrulos da gamoxatos<br />

sakuTari seqsualoba, sxva adamianebis <strong>uflebebi</strong>s<br />

saTanado dacviT da ara-diskriminaciis koncefciis<br />

farglebSi.<br />

Semdegi,(qvemoT CamonaTvali), <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s sabazo da damkvidrebul<br />

principebs avrcelebs adamianis seqsualobis<br />

sferoze. maTi gamoyeneba gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovania Raribi, marginalizebuli, socialurad<br />

ugulebelyofili da mzrunveloba-moklebuli<br />

jgufebisaTvis, miuxedavad imisa, rom amgvari<br />

maxasiaTeblebi Soreul Tu axlo warsuls ekuTvnis.<br />

imis gaTvaliswinebiT, rom <strong>IPPF</strong> adasturebs<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s universalurobas, urTierTkavSirs,<br />

urTierTdamokidebulebasa da ganuyoflobas,<br />

is Tanmimdevroba, romliTac Semdegi<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> gaerTianebulia winamdebare<br />

<strong>deklaracia</strong>Si, ar gulisxmobs raime konkretul<br />

ierarqias. Semdegi(qvemoT CamonaTvali) muxlebis<br />

ganxorcieleba unda iTvaliswinebdes maT<br />

winamorbed zogad principebs.<br />

muxli 1.<br />

Tanasworobis ufleba, kanonis<br />

Tanaswori dacva da Tavisufleba<br />

diskriminaciis yovelgvari<br />

formisagan, romelic efuZneba<br />

seqss, seqsualobas an sqess.<br />

- yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori<br />

- Rirsebisa da <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT. yvela<br />

adamians unda hqondes ufleba, kanoniT Tanasworad<br />

iqnas daculi diskriminaciis yovelgvari<br />

formisagan, romelic efuZneba maT seqsualobas,<br />

seqss Tu sqess;<br />

- yvela adamianisaTvis garantirebuli unda iqnas<br />

iseTi garemo, romelSic yvelas Tanasworad Seu-<br />

Zlia saxelmwifos mier miniWebuli <strong>uflebebi</strong>T<br />

sargebloba da maTi gamoyeneba. saxelmwifoebma<br />

da samoqalaqo sazogadoebebma unda miiRon zomebi,<br />

rom xeli Seewyos socialuri da kulturuli<br />

praqtikis modifikacias, romelic efuZneba<br />

qalebisa da mamakacebis stereotipul rols an<br />

sqesis Tu genderuli gamoxatvebis srulfasovneba-arasrulfasovnebis<br />

mosazrebebs.<br />

- yvela adamians aqvs ufleba, imuSaos, miiRos<br />

ganaTleba, jandacvis momsaxureobebi, socialuri<br />

dacva da sxva ekonomikuri, socialuri Tu<br />

kulturuli <strong>uflebebi</strong>; aseve, is saSualebebi,<br />

momsaxureobebi da pirobebi, romlebic aucilebelia<br />

maTi realizebisaTvis, raime mizeziT diskriminaciis<br />

gareSe.<br />

- yvela adamians unda mieniWos samarTlebrivi funqcia<br />

da SesaZleblobebi am funqciis gansaxorcieleblad,<br />

Tanaswori <strong>uflebebi</strong> xelSekrulebebis<br />

gasaformeblad da qonebis samarTavad, aseve,<br />

Tanaswori damokidebuleba sasamarTlo procesisa<br />

Tu tribunalis nebismier etapze.<br />

- yvela adamians erTnairi ufleba unda hqondes im<br />

kanonis TvalsazrisiT, romelic exeba adamianebis<br />

gadaadgilebas da mis mier sacxovreblis ar-<br />

Cevis Tavisuflebas, yovelgvari diskriminaciis<br />

gareSe.


muxli 2.<br />

monawileobis ufleba, sqesis,<br />

seqsualobis Tu genderis<br />

miuxedavad.<br />

- yvela adamians aqvs ufleba, icxovros iseT garemoSi,<br />

romelSic SesaZlebelia aqtiuri, Tavisufali<br />

da azriani monawileoba da sakuTari wvlilis<br />

Setana adamianis sicocxlis socialur, ekonomikur,<br />

kulturul da politikur aspeqtebSi adgilobriv,<br />

erovnul, regionalur da saerTaSoriso<br />

doneze. es muxli SesaZlebels xdis adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>sa da fundamenturi Tavis<strong>uflebebi</strong>s<br />

realizebas.<br />

- yvela adamians aqvs ufleba, monawileoba miiRos<br />

iseTi politikis SemuSavebasa da ganxorcieleba-<br />

Si, romelic adgens mis keTildReobas, sqesobriv<br />

da reproduqciul janmrTelobas, formaluri<br />

Tu araformaluri barierebis gareSe, magaliTad,<br />

qorwinebis kvalifikaciebi, aiv mdgomareobasTan<br />

dakavSirebuli pirobebi an diskriminaciuli genderuli<br />

normebi, stereotipebi da crurwmenebi,<br />

romlebic gamoricxaven an zRudaven adamianebis<br />

monawileobas genderuli da sqesobrivi Taviseburebebis<br />

mosazrebis gamo.<br />

- xalgazrdobas, romelsac xSirad gamoricxaven,<br />

unda hqondes monawileobisa da protagonistobis<br />

ufleba cvlilebebis ganxorcielebis procesSi.<br />

maT unda hqondeT imis saSualeba, rom garkveuli<br />

wvlili Seitanon da pasuxismgebloba gaiziaron<br />

im politikisa da programebis SemuSavebaSi, romlebic<br />

exeba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis<br />

dacvas, xelSewyobasa da aRsrulebas.<br />

- yvela adamians unda hqondes SesaZlebloba,<br />

monawileoba miiRos sazogadoebriv da politikur<br />

cxovrebaSi, maT Soris, daikavos saxelmwifo<br />

Tanamdeboba da Seasrulos sajaro funqciebi,<br />

yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />

- monawileobis aucilebeli pirobaa, rom yvela<br />

adamians hqondes gadaadgilebisa da samSoblodan<br />

wasvlis Tu samSobloSi dabrunebis ufleba, aseve,<br />

im dokumentebis Tanaswori xelmisawvdomoba, romlebic<br />

aucilebelia amgvari gadaadgilebisa da mgzavrobisTvis,<br />

yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 21<br />

muxli 3.<br />

sicocxlis, Tavisuflebis, dacvisa<br />

da xelSeuxeblobis <strong>uflebebi</strong>.<br />

- yvela adamians aqvs Tavisuflebis da sicocxlis<br />

ufleba. ufleba, ar daeqvemdebaros wamebas, arahumanur<br />

da Rirsebis Semlaxvel mopyrobas, gansakuTrebiT,<br />

diskriminaciis safuZvelze. yovel<br />

adamians unda hqondes ufleba, sakuTari seqsualoba<br />

gankargos Zaladobisa Tu iZulebis gareSe.<br />

- yvela adamians aqvs sicocxlisa da sxeulis integrirebulobis<br />

ufleba. am uflebas safrTxes<br />

an risks ar unda uqmnides ojaxis „RirsebisaTvis<br />

miyenebuli Seuracxyofis SurisZieba”.<br />

adamiani ar unda daeqvemdebaros sasamarTlo<br />

Tu arasasamarTlo mkvlelobas, dasjas sxeulze<br />

zianis miyenebis saxiT, misi sqesobrivi warsulis an<br />

qcevis, genderuli Taviseburebis an TviTgamoxatvis<br />

gamo.<br />

qalis sicocxle da janmrTeloba ar unda iqnas<br />

dayenebuli riskis qveS samedicino daxmarebis gauwevlobis<br />

gamo, misi fizikuri Tu gonebrivi mdgomareobis<br />

mizeziT. an sxva mizezebiT, romlebic<br />

konkurentul mniSvnelobas aniWeben mis nayofs,<br />

romelsac igi SeiZleba atarebdes.(an mizeziT,sadac<br />

orsulobis SemTxvevaSi,prioriteti eniWeba nayofs,<br />

)<br />

qals ar unda miesajos iZulebiTi dedoba misi<br />

seqsualobis gamoyenebis Sedegad.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, Tavisufali iyos<br />

zianis momtani tradiciuli wesebisagan, maT Soris<br />

igulisxmeba qalis sasqeso organoebis dazianeba<br />

da iZulebiTi an naadrevi qorwineba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, gaTavisufldes<br />

Zaladobisgan, maT Soris, fizikuri, sityvieri,<br />

fsiqologiuri Tu ekonomikuri Seuracxyofis<br />

yovelgvari formisagan, <strong>seqsualuri</strong> Seviwroebisagan,<br />

gaupatiurebisa da iZulebiTi seqsis sxva<br />

formebisgan qorwinebis farglebSi Tu mis farglebs<br />

gareT, SeiaraRebul konfliqtSi Tu patimrobaSi.<br />

yvela adamians, maT Soris yvela sqesis seqs-mu-<br />

Sakebs, aqvs ufleba, realuri Tu saeWvo <strong>seqsualuri</strong><br />

aqtivobis SemTxvevaSi, ar daeqvemdebaros


22 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

Zaladobis risks, romelic Seqmnilia stigmasa da<br />

diskriminaciis Sedegad misi sqesis, seqsualobis<br />

Tu genderis gamo.<br />

aravin unda daeqvemdebaros TviTnebur dakavebas,<br />

an TviTneburi Tu diskriminatoruli sanqciebis<br />

dakisrebas sisxlis samarTlis im arazusti da<br />

bundovani debulebebis darRvevisaTvis, romlebic<br />

exeba SeTanxmebul seqss.<br />

adamianis <strong>seqsualuri</strong> arCevani, praqtika Tu<br />

gamoxatva, maT Soris, seqs-samuSaos realuri Tu<br />

saeWvo praqtika, ar unda iqces Zaladobis, Seuracxyofis<br />

da Seviwroebis gamarTlebis, patiebis<br />

an dasjis Serbilebis faqtorad.<br />

yvela migrantisa da migranti muSakisaTvis, gansakuTrebiT<br />

axalgazrdebis, qalebisa da transgenderebisaTvis,<br />

im qveyanaSi, romelSic isini cxovroben<br />

da muSaoben, xelmisawvdomi unda iyos maTi<br />

<strong>seqsualuri</strong> Tu genderuli gamoxatvis gamo sxeulis<br />

dazianebis, Zaladobisa da Seuracxyofisagan<br />

dacvis saSualebebi. aseve mniSvnelovania maTi sqesobrivi<br />

janmrTelobisa da <strong>uflebebi</strong>s dacva da aRsruleba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, iTxovos da isargeblos<br />

TavSesafriT devnis dros, maT Soris, iseTi<br />

devnis dros, romelic gamowveulia saxelmwifos<br />

qmedebebiT an arasakmarisi zomebis miRebiT adamianis<br />

seriozuli Seuracxyofis winaaRmdeg, roca<br />

es Seuracxyofa miyenebulia misi sqesis, genderis,<br />

genderuli individualobis, sqesobrivi warsulis<br />

Tu qcevis, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis, an aiv mdgomareobis<br />

niadagze.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, ar daeqvemdebaros<br />

gayvanas, eqstradicias Tu gadasaxlebas an amis safrTxes<br />

iseT saxelmwifoSi, romelSic igi SeiZleba<br />

ganicdides dasabuTebul SiSs devnis gamo misi<br />

sqesis, genderuli individualobis, <strong>seqsualuri</strong><br />

warsulis, qcevis, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis an aiv<br />

mdgomareobis niadagze.<br />

muxli 4.<br />

kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis<br />

ufleba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, ar daeqvemdebaros<br />

TviTnebur Carevas mis kerZo cxovrebaSi, ojax-<br />

Si, saxlSi, dokumentebsa Tu korespondenciaSi<br />

da kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis uflebaSi,<br />

romelic aucilebelia sqesobrivi damoukideblobis<br />

gancdisaTvis.<br />

yvela adamians aqvs <strong>seqsualuri</strong> damoukideblobis<br />

ufleba. mas unda SeeZlos gadawyvetilebebis<br />

miReba misi seqsualobis, <strong>seqsualuri</strong> qcevisa da intimurobis<br />

Sesaxeb, yovelgvari TviTneburi Care-<br />

vis gareSe.<br />

yvela adamians aqvs konfidencialobis ufleba<br />

sqesobrivi jandacvis momsaxureobebTan dakav-<br />

SirebiT da, zogadad, im informaciis dacvis ufleba,<br />

romelic mis aiv-statuss exeba. mas aqvs ufleba,<br />

daculi iqnas TviTneburi gamJRavnebisagan (mxilebisgan),<br />

nebadarTuli SezRudvebis farglebSi<br />

da yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, gaakontrolos im<br />

informaciis gamJRavneba, romelic exeba mis sqesobriv<br />

arCevnebs, warsuls, seqsualur partniorebs,<br />

qcevas da seqsualobasTan dakavSirebul sxva<br />

sakiTxebs.<br />

muxli 5.<br />

personaluri damoukideblobisa da<br />

kanonis winaSe aRiarebis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebisa da <strong>seqsualuri</strong><br />

Tavisuflebis ufleba, romelic moicavs<br />

adamianis SesaZleblobas, Tavad gaakontrolos<br />

da gadawyvitos seqsualobasTan dakavSirebuli<br />

sakiTxebi, airCios <strong>seqsualuri</strong> partniori, srulad<br />

gamoavlinos sakuTari <strong>seqsualuri</strong> potenciali da<br />

miiRos siamovneba. am uflebiT sargebloba xdeba<br />

ara-diskriminaciis farglebSi da sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa<br />

da bavSvebis ganviTarebadi unaris saTanado<br />

pativiscemiT.<br />

yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebis<br />

ufleba, sadac ar unda imyofebodes, ama Tu im<br />

niadagze gamowveuli diskriminaciis gareSe.<br />

yvela adamians aqvs damoukidebeli da urTier-<br />

TobiTi <strong>seqsualuri</strong> praqtikisa da qcevis ufleba<br />

iseTi socialuri, politikuri da ekonomikuri pirobebis<br />

garemoSi, romelSic SesaZlebelia yvela<br />

uflebisa da Tavisuflebis realizeba Tanasworobis<br />

safuZvelze; diskriminaciis, Zaladobisa da<br />

iZulebis gareSe.<br />

adamiani ar unda daeqvemdebaros wesebs, romlebic<br />

TviTneburad axdenen SeTanxmebuli <strong>seqsualuri</strong><br />

urTierTobebis Tu praqtikis kriminalizacias.<br />

adamiani ar unda daeqvemdebaros dapatimrebas<br />

an dakavebas sqesis, seqsualobis, an SeTanxmebuli<br />

<strong>seqsualuri</strong> praqtikisa Tu qcevis niadagze.<br />

yvela TavisuflebaaRkveTil adamians aqvs ufleba,<br />

ar daeqvemdebaros Seuracxyofas an zianis<br />

risks diskriminaciis akrZaluli formebis niadagze.<br />

yvela TavisuflebaaRkveTil adamians aqvs<br />

ufleba, iyos daculi marginalizaciisagan da<br />

hqondes regularuli ojaxuri vizitebi.<br />

yvela adamians unda hqondes ufleba, daculi iqnas<br />

trefikingisgan.<br />

adamiani ar unda daeqvemdebaros iZulebiT


samedicino gamokvlevas da procedurebs, samedicino<br />

testirebas an iZulebiT moTavsebas samedicino<br />

dawesebulebaSi <strong>seqsualuri</strong> orientaciis,<br />

sqesobrivi warsulis Tu qcevis – realuris Tu<br />

eWvmitanilis, aseve genderuli individualobis<br />

gamoxatvis gamo.<br />

adamiani ar unda aiZulon gaiaros samedicino<br />

procedurebi, maT Soris sqesis Secvlis operacia,<br />

sterilizacia an hormonaluri Terapia, rogorc<br />

moTxovna misi genderuli individualobis kanoniT<br />

aRiarebisaTvis. adamiani ar unda daeqvemdebaros<br />

zewolas misi sqesis, asakis, genderuli individualobis<br />

Tu <strong>seqsualuri</strong> orientaciis damalvis, da-<br />

Trgunvis an xelyofis mizniT.<br />

adamians aqvs ufleba, miiRos piradobis damadasturebeli<br />

dokumentebi miTiTebuli sqesiT,<br />

romlebic asaxaven am adamianis mier gansazRvrul<br />

genderul individualobas, maT Soris, dabadebis<br />

mowmoba, pasporti da saarCevno dokumentebi.<br />

muxli 6.<br />

fiqris, azrisa da gamoxatvis<br />

ufleba; urTierTobis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs fiqris, azrisa da gamoxatvis<br />

ufleba seqsualobasTan, seqsualur orientaciasTan<br />

Tu genderul individualobasTan dakavSirebiT,<br />

TviTneburi Carevisa Tu SezRudvis gareSe.<br />

SezRudvebs xSir SemTxvevaSi safuZvlad udevs<br />

dominanturi kulturuli rwmena, politikuri<br />

ideologia, sazogadoebrivi wesrigis, moralis,<br />

jandacvisa Tu usafrTxoebis diskriminaciuli<br />

faqtori.<br />

yvela adamians aqvs fiqris, sindisisa da religiis<br />

Tavisuflad gamoxatvis neba, maT Soris ufleba,<br />

hqondes sakuTari Sexedulebebi yovelgvari<br />

Carevis gareSe, ara-diskriminaciis farglebSi da<br />

bavSvebis ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, gamoscados saku-<br />

Tari seqsualoba, hqondes ocnebebi Tu fantaziebi,<br />

gamoxatos Tavisi survilebi SiSis, sircxvilis,<br />

danaSaulis, yalbi rwmenebisa da sxva barierebis<br />

gareSe, sxvaTa <strong>uflebebi</strong>s mimarT sruli pativiscemiT.<br />

yvela adamians, gansakuTrebiT qals, aqvs ufleba,<br />

individualoba gamoxatos saubris, qcevis, Cacmulobis,<br />

sxeulis maxasiaTeblebis, saxelis arCevisa<br />

da sxva saSualebebis meSveobiT, yovelgvari<br />

SezRudvebis gareSe.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, moiZios, miiRos da<br />

sxvas gadasces informacia da mosazrebebi adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s, seqsua-<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 23<br />

luri orientaciis, genderuli individualobisa<br />

da seqsualobis Sesaxeb nebismieri kanonieri wyarodan<br />

da sazRvrebis mouxedavad. procesi unda<br />

warimarTos ara-diskriminaciis farglebSi da sxvaTa<br />

<strong>uflebebi</strong>sa da bavSvTa ganviTarebadi Sesa-<br />

Zleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />

yvela adamians aqvs mSvidobiani Sekrebis, jgufeb-<br />

Si, organizaciebsa da sxvagasxvagvar formirebebSi<br />

gaerTianebis an maTi Seqmnis ufleba. yvela adamians<br />

aqvs ufleba adamianis uflebebTan, seqsualur<br />

uflebebTan, seqsualobasTan, seqsualur orientaciasa<br />

da genderul individualobasTan dakavSirebuli<br />

sakiTxebis Sesaxeb informaciisa da mosazrebebis<br />

SemuSaveba, gacvla, reklamireba da gadacema<br />

nebismieri saSualebiT. amisaTvis aucilebelia<br />

iseTi socialuri wyoba, romelSic SesaZlebelia<br />

yvela adamianis uflebisa da Tavisuflebis realizeba.<br />

muxli 7.<br />

jandacvisa da mecnieruli<br />

progresis miRwevebis<br />

xelmisawvdomobis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos fizikuri<br />

da sulieri janmrTelobis dacvis umaRlesi<br />

standartiT, romelic moicavs janmrTelobisa da<br />

sqesobrivi janmrTelobis dacvis determinantebs<br />

yovelgvari sqesobrivi problemis, aSlilobis<br />

prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobisaTvis.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, daJinebiT moiTxovos<br />

usafrTxo seqsi arasasurveli orsulobisa da<br />

sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebis, maT Soris<br />

aiv-isa da Sids-is prevenciis mizniT.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, monawileoba miiRos<br />

kanonebis, politikis, programebisa da momsaxureobebis<br />

dawesebaSi, romlebic dakavSirebulia sazogadoebriv<br />

jandacvasTan sazogadoebaSi.<br />

jandacvis yovelgvari intervencia unda iTvaliswinebdes<br />

marginalizebuli pirebisa da sazogadoebebis<br />

specialur saWiroebebs.<br />

yvela adamianisaTvis xelmisawvdomi unda iyos<br />

jandacvis momsaxureobebi, am momsaxureobebis<br />

provaiderebis Segnebuli protestis miuxedavad.<br />

yvela adamians aqvs im informaciis xelmisawvdomobis<br />

ufleba, romelic exeba seqsualur uflebebs,<br />

seqsualur orientacias, seqsualobasa da<br />

genderul individualobas janmrTelobis dacvis<br />

konteqstiT. aseve jandacvis SeZlebisdagvarad<br />

saukeTeso momsaxureobebis xelmisawvdomobis<br />

ufleba, romlebic efuZneba damtkicebul da mecnierulad<br />

dasabuTebul kvlevebs.


24 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

yvela adamians, maT Soris seqs-muSakebs, aqvs<br />

usafrTxo pirobebSi muSaobis, jandacvis momsaxureobiT<br />

sargeblobisa da dacvis ufleba, romelic<br />

aucilebelia imisaTvis, rom yvela partniorisa<br />

da klientisagan moiTxovos usafrTxo seqsis praqtika.<br />

yvela adamians, SeiaraRebul konfliqtSi Tu<br />

iZulebiT gadaadgilebisas, unda hqondes srulyofili<br />

momsaxureobebisa da dacvis ufleba sqesobrivi<br />

da reproduqciuli janmrTelobis sferoSi.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos mecnieruli<br />

progresis miRwevebiT da maTi gamoyenebiT seqsualur<br />

uflebebsa da sqesobrivi jandacvis sferoSi.<br />

yvela adamians unda hqondes reproduqciuli<br />

janmrTelobis dacvis teqnologiebis, momsaxureobebis<br />

Tu samedicino intervenciebis gamoyenebis<br />

an uaryofis ufleba da saSualebebi Tanasworobis<br />

safuZvelze yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />

asakobrivi SezRudvebi am uflebebze unda akmayofilebdes<br />

aradiskriminaciis moTxovnebs da bavSvis<br />

ganviTarebadi SesaZleblobebis princips.<br />

muxli 8.<br />

ganaTlebisa da informirebulobis<br />

ufleba.<br />

yvela adamians, yovelgvari diskriminaciis gareSe,<br />

aqvs srulyofili sqesobrivi ganaTlebisa da informaciis<br />

miRebis ufleba, romelic aucilebeli<br />

da sasargebloa srulyofili moqalaqeobisa da Tanasworobis<br />

<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisaTvis kerZo,<br />

sazogadoebriv da politikur sferoSi.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, miiRos ganaTleba,<br />

romelic miznad isaxavs stigmisa da diskriminaciis<br />

aRmofxvras axalgazrdobaSi. es xels Seuwyobs<br />

maT Camoyalibebas da ganviTarebas informirebul<br />

pirovnebebad, romlebic pasuxismgeblebi iqnebian<br />

sakuTar sicocxleze. amgvari ganaTleba maT<br />

uflebas aZlevs, monawileoba miiRon sqesobriv<br />

jandacvasa da seqsualobis Sesaxeb informirebulobasTan<br />

dakavSirebuli politikis gansazRvraSi.<br />

yvela adamians da, gansakuTrebiT, axalgazrdobas,<br />

aqvs ufleba, gasces informacia seqsualobis<br />

srulyofili saganmanaTleblo programebisa da<br />

seqsualobasTan dakavSirebuli politikis Sesaxeb.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, hqondes saSualeba,<br />

gamoimuSaos ufro Zlieri da Tanaswori urTier-<br />

Tobebis miRwevis unar-Cvevebi.<br />

yvela adamians, qveynis sazRvrebis miuxedavad,<br />

nebismieri wyaros meSveobiT, unda hqondes yvela<br />

im tradiciuli da aratradiciuli informaciis<br />

xelmisawvdomobis ufleba, romelic anmtkicebs<br />

seqsualobas, seqsualur uflebebs da sqesobriv<br />

janmrTelobas. gansakuTrebuli yuradReba unda<br />

mieqces axalgazrdobis uflebebs <strong>seqsualuri</strong> da<br />

genderuli SeuTavseblobisa da sqesobrivi urTierTobebis<br />

Sesaxeb informaciis xelmisawvdomobis<br />

sakiTxSi.<br />

yvela adamians unda hqondes sazogadoebis,<br />

skolis, jandacvis momsaxureobebis provaiderebis<br />

mier mowodebuli seqsualobas dakavSirebuli<br />

informaciis xelmisawvdomobis ufleba misTvis<br />

gasageb enaze. aq igulisxmeba is informaciac,<br />

romelic exeba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis<br />

dacvas da gadawyvetilebebis miRebas,<br />

Tu rodis, rogor da visTan daamyaros man sqesobrivi<br />

urTierToba. aseve mniSvnelovania, axalgazrdam<br />

icodes: rodis xdeba sqesobrivi qceva reproduqciuli.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, miiRos sakmarisi<br />

ganaTleba da informacia, raTa nebismieri gadawyvetileba<br />

misi sqesobrivi da reproduqciuli cxovrebis<br />

Sesaxeb miRebuli iqnas damoukideblad,<br />

Tavisufali nebiT da sruli informirebulobis<br />

safuZvelze.<br />

muxli 9.<br />

qorwinebis, ojaxis Seqmnis,<br />

dagegmvisa da Svilebis yolis<br />

ufleba. Svilebis yolis gzebisa da<br />

drois arCevnis ufleba.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, airCios: daqorwindes<br />

Tu ara, Seqmnas da degegmos Tu ara ojaxi, rodis<br />

iyolios Svilebi, Tavisuflad da pasuxismgeblobis<br />

grZnobiT gadawyvitos Svilebis raodenoba<br />

iseT garemoSi, romelSic kanoni da politika aRiarebs<br />

ojaxis formebis sxvadasxvagvarobas, maT Soris<br />

iseT formebs, romlebic ar aris gansazRvruli<br />

memkvidreobiT Tu qorwinebiT.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, Tavisuflad da sruli<br />

TanxmobiT daqorwindes an sxvagvari urTier-<br />

Toba daamyaros aradiskriminaciis farglebSi da<br />

bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />

yvela adamians aqvs ojaxTan dakavSirebuli socialuri<br />

keTildReobiTa, da sxva sazogadoebrivi<br />

upiratesobebiT sargeblobis ufleba romlebic<br />

dakavSirebulia dasaqmebasa da emigraciasTan<br />

ojaxis formisagan damoukideblad, maT Soris igulisxmeba<br />

ojaxis iseTi modelebi, romlebic ar aris


gansazRvruli memkvidreobiT Tu qorwinebiT.<br />

yvela adamians aqvs informaciisa da ganaTlebis<br />

miRebis ufleba. misTvis xelmisawvdomi unda iyos<br />

saSualebebi, romlebic aucilebelia Svilebis yola-aryolis,<br />

maTi raodenobis, gaCenis xelsayreli<br />

drois da bavSvebs Soris intervalebis dagegvmisaTvis.<br />

yoveli aseTi gadawyvetileba miRebuli unda<br />

iqnas Tavisuflad da pasuxismgeblobis grZnobiT.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, gaakeTos Tavisufali<br />

arCevani reproduqciasa da ojaxis Seqmnas-<br />

Tan dakavSirebiT; mas aqvs ufleba, miiRos gadawyvetileba<br />

biologiuri Tu naSvilebi Svilebis<br />

yola-aryolis Sesaxeb, gamoiyenos nayofierebis<br />

regulirebis yvela usafrTxo, efeqturi, misaRebi<br />

da xelmisawvdomi meTodebi, isargeblos reproduqciuli<br />

teqnologiebiTa da mkurnalobiT.<br />

yvela adamians aqvs sakonsultacio da sxva momsaxureobebis<br />

xelmisawvdomobis ufleba, romlebic<br />

dakavSirebulia reproduqciasTan, uSvilobasa<br />

da orsulobis SewyvetasTan ojaxuri mdgomareobis<br />

miuxedavad, aradiskriminaciis farglebSi da<br />

bavSvebis ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.<br />

yvela qals aqvs ufleba, miiRos informacia,<br />

ganaTleba da momsaxureoba, romelic aucilebelia<br />

reproduqciuli janmrTelobis dacvisTvis,<br />

usafrTxo dedobisa da usafrTxo abortisaTvis<br />

da romelic xelmisawvdomi, misaRebi da gamosadegia<br />

yvela momxmareblisTvis. yvela adamians unda<br />

hqondes Tanaswori <strong>uflebebi</strong> da pasuxismgeblobebi<br />

im sakiTxebSi, romlebic exeba meurveobas, mzrunvelobas<br />

da bavSvebis Svilad ayvanas, aseve im<br />

dawesebulebebs, romlebSic, aradiskriminaciis<br />

farglebSi, es koncefciebi erovnul kanonmdeblobaSia<br />

Cadebuli; yvela SemTxvevaSi, bavSvTa interesebs<br />

upirvelesi mniSvneloba eniWeba.<br />

muxli 10.<br />

angariSvaldebulebisa da<br />

kompensaciis ufleba<br />

yvela adamians aqvs ufleba efeqtur, adeqvatur,<br />

xelmisawvdom da Sesabamis aRmzrdelobiT, sakanonmdeblo,<br />

samarTlebriv da sxva zomebze imisaTvis,<br />

rom moiTxovos im adamianebisagan, romlebic<br />

valdebulni arian, daicvan <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>,<br />

srulad angariSvaldebulni iyvnen mis winaSe. es<br />

moicavs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebisa<br />

da maTi darRvevis SemTxvevaSi samarTlebrivi<br />

dacvis saSualebebis xelmisawvdomobis monitoringis<br />

SesaZleblobas, maT Soris, sruli kompensaciis<br />

xelmisawvdomobas restituciis, kompensaciis, re-<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 25<br />

abilitaciis, dakmayofilebis, ganumeoreblobis<br />

garantiis Tu sxva saSualebebis meSveobiT.<br />

saxelmwifoebma unda Seqmnan angariSvaldebulebis<br />

meqanizmebi imisaTvis, rom daculi iqnas<br />

maTi, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s garantirebasTan<br />

dakavSirebuli valdebulebebi.<br />

yvela adamians unda hqondes angariSvaldebulebisa<br />

da samarTlebrivi dacvis saSualebebis<br />

efeqturi meqanizmebis xelmisawvdomobis ufleba<br />

SeiaraRebuli konfliqtis dros, gansakuTrebiT<br />

sqesobrivi da genderuli Zaladobis SemTxvevaSi.<br />

yvela adamians unda hqondes im informaciisa da<br />

daxmarebis xelmisawvdomobis ufleba, romelic<br />

aucilebelia imisaTvis, rom moiTxovos samarTlebrivi<br />

dacvis saSualebebi da uzrunvelyofili<br />

kompensacia maTi <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s darRvevis<br />

SemTxvevaSi.<br />

yvela adamians aqvs ufleba, pasuxi mosTxovos im<br />

arasamTavrobo pirebs, romelTa qmedebebi da Secdomebi<br />

uaryofiT zegavlenas axdens mis mier misi<br />

sakuTari <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>T sargeblobaze.<br />

es moicavs samarTlebrivi dacvis saSualebebisa<br />

da kompensaciis moTxovnis SesaZleblobas <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s darRvevis SemTxvevaSi.<br />

saxelmwifoebma unda miiRon zomebi imisaTvis,<br />

rom mesame mxarem ar daarRvios sxvaTa <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>. <strong>IPPF</strong> valdebulebas iRebs, yvelaferi gaakeTos,<br />

misi SesaZleblobebis farglebSi, maT Soris<br />

teqnikuri da finansuri daxmarebis gaweva, imisaTvis,<br />

rom misma yvela wevrma-asociaciam awarmoos<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s ganmartebiTi propaganda,<br />

uzrunvelyos sqesobrivi janmrTelobis dacvis<br />

klientze orientirebuli, aradiskriminatoruli<br />

momsaxureobebis gaweva, informireba da seqsualobasTan<br />

dakavSirebuli srulyofili saganmanaTleblo<br />

saqmianoba da mis personalsa da misi<br />

programebisa da proeqtebis monawileebs moepyros<br />

winamdebare <strong>deklaracia</strong>Si gaerTianebuli principebisa<br />

da <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s Sesabamisad.


26 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

referenciebi da<br />

SeniSvnebi<br />

qvemod moyvanil SeniSvnebSi miTiTebulia im principebisa da<br />

<strong>uflebebi</strong>s wyaroebi, romlebic <strong>IPPF</strong>-is mier Camoyalibebuli<br />

iqna dokumentSi: <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>.<br />

es wyaroebi moicavs adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis umniSvnelovanes saerTaSoriso<br />

dokumentebs da saerTaSoriso standartebis avtoritetul interpretaciebs.<br />

Cven, aseve, CavrTeT referenciebi, romlebic adastureben im damatebiT uflebebs,<br />

romlebsac, <strong>IPPF</strong>-is azriT, moicavs umniSvnelovanesi saerTaSoriso standartebi.<br />

es wyaroebi moicavs erovnuli mTavrobebis mier miRebul kanonebsa da politikebs,<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis saerTaSoriso swavlulebisa da damcvelebis<br />

gamonaTqvamebs da <strong>IPPF</strong> wevri-asociaciebis mier ganxorcielebul procesebs.<br />

- <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s <strong>IPPF</strong> wesdebis (1995) sruli teqsti<br />

ixileT Semdeg veb-saitze: www.ippf.org/en/Resources/Statements/<strong>IPPF</strong>+Charter+on+Sexual+an<br />

d+Reproductive+Rights.html<br />

- saerTaSoriso standartebisa da gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvis<br />

organizaciebis moxsenebebis sruli teqsti ixileT adamianis <strong>uflebebi</strong>s umaRlesi<br />

komisris gaeros ofisis veb-saitze: www.ohchr.org<br />

- <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da sqesobrivi janmrTelobis dacvis Sesaxeb jandacvis<br />

msoflio organizaciis mier Catarebuli diskusiebi ixileT Semdeg veb-saitze:<br />

www.who.int/reproductive-health/gender/sexualhealth.html#4<br />

- iogiakartas principebis (Yogyakarta Principles) sruli teqsti: adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

Sesaxeb saerTaSoriso kanonis gamoyenebis principebi <strong>seqsualuri</strong> orientaciisa<br />

da genderuli individualobis mimarT (Yogyakarta Principles) (2007) ixileT Semdeg vebsaitze:<br />

www.yogyakartaprinciples.org


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 27<br />

SeniSvnebi da ganmartebebi<br />

saerTasoriso kanoni adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb:<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong> (UDHR).<br />

saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (ICCPR) da misi ori ofcionaluri<br />

protokoli.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (ICESCR).<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s umniSvnelovanesi saerTaSoriso dokumentebi da maTi makontrolebeli organoebi:<br />

saerTaSoriso konvencia rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb (ICERD) –<br />

makontrolebeli organo: CERD.<br />

konvencia qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb (CEDAW) - makontrolebeli<br />

organo: CEDAW da misi ofcionaluri protokoli<br />

konvencia wamebisa da ulmobeli, araadamianuri an Rirsebis Semlaxavi mopyrobis yvelanairi formis<br />

winaaRmdeg (CAT) - makontrolebeli organo: CAT da misi ofcionaluri protokoli.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (CRC) - makontrolebeli organo: CRC da misi ori ofcionaluri<br />

protokoli.<br />

saerTaSoriso konvencia migranti muSakebisa da maTi ojaxis wevrebis <strong>uflebebi</strong>s dacvis Sesaxeb (CMW)<br />

- makontrolebeli organo: CMW.<br />

konvencia Sromisuunaro pirebis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb (ZalaSi Sesvlis TariRi: 2008 wlis 3 maisi).<br />

saerTaSoriso konvencia yvela adamianis iZulebiTi gauCinarebisagan dacvis Sesaxeb (ZalaSi Sesvlis<br />

TariRi: 2008 wlis maisi).<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s umTavresi xelSekrulebebis garda, arsebobs adamianis <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso<br />

dokumentebic, romlebic, Tumca samarTlebrivad savaldebulo ar aris, warmoadgenen udavo moralur<br />

Zalas da uzrunvelyofen praqtikul xelmZRvanelobas saxelmwifoebisaTvis maTi qcevis sferoSi. es dokumentebia:<br />

venis <strong>deklaracia</strong> da samoqmedo programa.<br />

gaerTianebuli erebis aTaswleulis <strong>deklaracia</strong>.<br />

gaerTianebuli erebis <strong>deklaracia</strong> qalebis winaaRmdeg Zaladobis aRmofxvris Sesaxeb.<br />

gaerTianebuli erebis <strong>deklaracia</strong> ganviTarebis uflebis Sesaxeb.<br />

konvencia qorwinebis, qorwinebis minimaluri asakisa da qorwinebebis registraciis SeTanxmebis Sesaxeb.<br />

aiv/Sids-Tan dakavSirebuli valdebulebis <strong>deklaracia</strong>.<br />

CESCR komitetma ganacxada, rom jandacvis ufleba moicavs Tavisuflebas, romelic, Tavis mxriv,<br />

moicavs gadawyvetilebis miRebis uflebas adamianis janmrTelobisa da sxeulis Sesaxeb, maT Soris, seqsualur<br />

da reproduqciul Tavisuflebas.<br />

ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s komiteti:<br />

zogadi komentari: janmrTelobis SeZlebisdagvarad umaRlesi standartis miRwevis ufleba. gaeros<br />

dokumenti E/C.12/2000/4 11 agvisto, 2000 w.<br />

specialuri momxseneblis moxseneba jandacvis uflebis Sesaxeb, romelic warmodgenili iqna<br />

gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s komisiis me-60 sxdomaze.<br />

gaeros dokumenti E/CN.4/2004/49 (2004) punqti 9.<br />

seqsualoba mdebareobs socialurisa da individualuris gadakveTis wertilSi da gamomdinareobs<br />

socialur, politikur, ekonomikur da kulturul struqturebs Soris dinamiuri urTierTqmedebidan<br />

adgilobriv, erovnul da saerTaSoriso doneze. es dinamika asaxavs yvela adamianis mier<br />

sakuTari Tavisa da sxvebis SegrZnebas <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s mqone adamianebad.<br />

specialuri momxseneblis moxseneba jandacvis uflebis Sesaxeb, E/CN.4/2004/49 (2004) punqti 55.<br />

aseTi situaciebis aRiarebis procesi iqneba analogiuri im procesisa, romelic gamoyenebulia wevriasociaciebis<br />

mier strategiuli struqturis ramdenime miznis ganxorcielebisas. aq igulisxmeba procesi<br />

iseTi miznebis gansaxorcieleblad, romlebic Sesaferisia maTi qveynis pirobebisTvis, kanonmdeblobis<br />

CaTvliT. ama Tu im qveynis situaciuri analizi Catarebuli iqneba wevri-asociaciis mier. analizi dokumentirebuli<br />

iqneba. xelSekruleba gaformdeba regionalur direqtors, regionalur aRmasrulebel<br />

komitetsa da wevr-asociacias Soris.


28 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

ix.: Ilkkaracan, P. & Jolly, S. (2007) sqesi da seqsualoba: mimoxilvis moxseneba (BRIDGE: ganviTarebis kvlevebis<br />

instituti) Semdeg veb-saitze: www.bridge.ids.ac.uk/reports_gend_CEP.html#Sexuality<br />

Tanasworoba aris samarTlianoba da samarTali SeRavaTebisa da pasuxismgeblobebis ganawileba-<br />

Si. genderuli Tanasworobis koncefcia aRiarebs, rom qalebsa da mamakacebs gansxvavebuli saWiroeba<br />

da Zalaufleba aqvT. amitom es gansxvavebebi identificirebuli da gadaWrili unda iqnas iseTi gziT,<br />

romelic daaregulirebs disbalanss sqesebs Soris<br />

Tanasworoba aris diskriminaciis ararseboba SesaZleblobebSi, resursebisa da SeRavaTebis ganawilebaSi<br />

da momsaxureobebis xelmisawvdomobaSi.<br />

genderuli Tanasworoba exeba qalebisa da mamakacebis gazomvad Tanabar warmomadgenlobas. genderuli<br />

Tanasworoba imas ki ar gulisxmobs, rom qalebi da mamakacebi erTnairebi arian, aramed imas, rom maT<br />

aqvT Tanabari Rirebuleba da rom maT Tanabrad unda moepyran. genderuli Tanasworoba exeba rogorc<br />

qalebis, ise mamakacebis SesaZleblobas: Tanabrad miiRon Zalaufleba da zegavlena; iqonion Tanabari<br />

SesaZleblobebi, <strong>uflebebi</strong> da valdebulebebi sajaro da kerZo sferoebSi, maT Soris, muSaobasa da Semosavlebis<br />

miRebaSi; iqonion xarisxiani ganaTlebis miRebis SesaZlebloba; iqonion sakuTari potencialis<br />

sruli ganviTarebis Tanabari ufleba rogorc ojaxSi, ise zogadad sazogadoebaSi arsebuli<br />

resursebisa da momsaxureobebis Tanabari xelmisawvdomobis ufleba. aseve mniSvnelovania iqonion Tanabrad<br />

mopyrobis SesaZlebloba kanonisa da politikis farglebSi. genderuli Tanasworoba imas ki ar gulisxmobs,<br />

rom qalebi da mamakacebi erTnairebi arian, aramed imas, rom maTi <strong>uflebebi</strong>, pasuxismgebloba<br />

da SesaZleblobebi ar aris damokidebuli maT sqesze.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 5. mxareebma pativi unda scen mSoblebis, an didi ojaxebis<br />

wevrebis an sazogadoebis - rogorc gaTvaliswinebulia adgilobrivi adaT-wesebiT – anderZiT meurveebis<br />

an bavSvze samarTlebrivad pasuxismgebeli sxva pirebis pasuxismgeblobebs, imisaTvis, rom uzrunvelyofili<br />

iqnas, bavSvis ganviTarebadi SesaZleblobebis Sesabamisi gzebiT, saTanado mimarTuleba da<br />

xelmZRvaneloba bavSvis mier winamdebare konvenciaSi aRiarebuli <strong>uflebebi</strong>T sargeblobisas. www.ohchr.<br />

org/english/law/crc.htm<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, gansazRvravs cnebas: 18 wlamde asakis adamianebi – <strong>uflebebi</strong>s<br />

mflobelebi. bavSvi, saerTaSoriso kanonis Tanaxmad, niSnavs Tvramet wlamde asakis yovel adamians.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 1: winamdebare konvenciis miznebisaTvis, bavSvi niSnavs<br />

Tvramet wlamde asakis yovel adamians, Tu, kanoni, romelic am bavSvze vrceldeba, ar gansazRvravs<br />

srulwlovanebis miRwevas Tvramet wlamde asakSi.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 3 (1). bavSvebTan dakavSirebul yvela qmedebaSi,<br />

romelsac axorcieleben socialuri keTildReobis sajaro Tu kerZo dawesebulebebi, sasamarTloebi,<br />

administraciuli Tu sakanonmdeblo organoebi, upirvelesi mniSvnelobis sferos warmoadgens bavSvis<br />

saukeTeso interesebi. (2) saxelmwifo mxareebi valdebulni arian, uzrunvelyon bavSvis iseTi dacva da<br />

movla, romelic aucilebelia misi keTildReobisaTvis, misi mSoblebis, meurveebis an masze kanoniT<br />

pasuxismgebeli sxva pirebis <strong>uflebebi</strong>sa da movaleobebis gaTvaliswinebiT . am miznis misaRwevad, maT<br />

unda miiRon yovelgvari saTanado sakanonmdeblo da administraciuli zomebi. (3) saxelmwifo-mxareebma<br />

unda uzrunvelyon, rom bavSvebis movlasa da dacvaze pasuxismgebeli dawesebulebebi da samsaxurebi<br />

akmayofilebdnen kompetenturi organoebis mier dadgenil standartebs, gansakuTrebiT usafrTxoebis,<br />

jandacvis, personalis raodenobisa da kompetenturi zedamxedvelobis sferoebSi.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 5: mxareebma pativi unda scen mSoblebis, didi ojaxebis<br />

wevrebis, sazogadoebis(Tu es gaTvaliswinebulia adgilobrivi adaT-wesebiT), anderZiT meurveebis an<br />

bavSvze samarTlebrivad pasuxismgebeli sxva pirebis pasuxismgeblobas, imisaTvis, rom uzrunvelyofili<br />

iqnas, saTanado mimarTuleba da xelmZRvaneloba winamdebare konvenciaSi aRiarebuli <strong>uflebebi</strong>T<br />

sargeblobisas bavSvis SesaZleblobebis ganviTarebisaTvis.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 2.1: saxelmwifo mxareebi pativs unda scemdnen da icavdnen<br />

winamdebare konvenciaSi mocemul uflebebs TiToeuli bavSvisaTvis, maTi iurisdiqciis farglebSi,<br />

yovelgvari diskriminaciis gareSe, bavSvis mSoblebis an meurveebis rasis, kanis feris, sqesis, enis,<br />

religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebis,<br />

Sromisuunarobis, dabadebis Tu sxva mdgomareobisagan damoukideblad.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 6.2: saxelmwifo mxareebi unda uzrunvelyofdnen,<br />

maqsimaluri SesaZleblobebis farglebSi, bavSvis gadarCenasa da ganviTarebas.<br />

ara-diskriminaciis struqtura exeba yvela miTiTebas diskriminaciis Sesaxeb, romelic winamdebare<br />

dokumentSia mocemuli.<br />

sqesi – biologiuri maxasiaTeblebi, romlebic gansazRvraven adamianebis mamrobiTobasa da mdedrobiTobas.<br />

miuxedavad imisa, rom biologiuri maxasiaTeblebi urTierTgamomricxavi ar aris, radgan arseboben<br />

pirebi, romlebsac orive maxasiaTebeli aqvT, adamianebi erTmaneTisagan gansxvavdebian mamrobi-<br />

Tobisa da mdedrobiTobis mixedviT.


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 29<br />

ix.: winamdebare deklaraciis principi 2. diskriminacia asakis niadagze analogiurad vrceldeba xan-<br />

SiSesul adamianebzec.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />

2.2: winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebi iReben valdebulebas, uzrunvelyon, rom masSi<br />

Camoyalibebuli <strong>uflebebi</strong> gamoyenebuli iqneba, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri<br />

Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis<br />

niadagze yovelgvari diskriminaciis gareSe.<br />

genderi exeba socialur, kulturul da ekonomikur atributebsa da SesaZleblobebs, romlebic<br />

dakavSirebulia mamrobiTobasa Tu mdedrobiTobasTan drois garkveul monakveTSi.<br />

genderuli individualoba – ama Tu im piris mdedrobiTobis Tu mamrobiTobis, mamrobiTi Tu mdedrobiTi<br />

sqesis Sida grZnoba.<br />

<strong>seqsualuri</strong> orientacia niSnavs upirates sqesobriv mimzidvelobas igive, sapirispiro an orive sqesis<br />

mimarT.<br />

ara-diskriminaciasTan dakavSirebuli saerTaSoriso kanonebis interpretaciebis magaliTebi yvela<br />

sferoSi rogorc gamiznuli, ise “realuri” diskriminaciuli qmedebebis TvalsazrisiT. aseve diskriminaciis<br />

magaliTebi rasasTan, sqesTan da genderTan dakavSirebuli aspeqtebis konteqstSi, ixileT adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi komentari #18: ara-diskriminacia, gaeros dokumenti HRI/GEN/1/<br />

Rev.6 at 146, 2003.<br />

aseve, ixileT rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris komitetis zogadi rekomendacia<br />

25: rasobrivi diskriminaciis genderuli ganzomilebebi, gaeros dokumenti A/55/18, 2000.<br />

CLADEM manifesti (meore versia, <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s konvenciis<br />

kampania, 2006 wlis 25 oqtomberi), punqti 26.<br />

www.convencion.org.uy<br />

adreuli da gavleniani gadawyvetileba, romelic miRebuli iqna sasamarTlos mier sqesobrivi zianisagan<br />

dacvis specialuri saSualebebis Sesaxeb, ixileT: adamianis <strong>uflebebi</strong>s evropuli sasamarTlo, X<br />

AND Y v. niderlandebi, 1985 wlis 26 marti.<br />

konvencia bavSvis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 34: saxelmwifo-mxareebi iReben valdebulebas, daicvan<br />

bavSvi sqesobrivi eqsploataciisa da Seuracxyofis yovelgvari formisagan. am miznebisaTvis, saxelmwifo-mxareebma<br />

unda miiRon yvela saTanado erovnuli, ormxrivi da sammxrivi zomebi imisaTvis, rom aRmofxvrili<br />

iqnas: (a) bavSvis biZgeba an iZuleba, CaerTos ama Tu im ukanono sqesobriv aqtivobaSi; (b) bavSvebis<br />

eqsploatatoruli gamoyeneba prostituciaSi an sxva ukanono sqesobriv praqtikaSi; (g) bavSvebis<br />

eqsploatatoruli gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa da masalebSi.<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, muxli 29: (1) yovel adamians aqvs movaleobebi im sazogadoebis<br />

winaSe, romelSic SesaZlebelia misi pirovnebis Tavisufali da sruli ganviTareba. (2) <strong>uflebebi</strong>-<br />

Ta da Tavis<strong>uflebebi</strong>T sargeblobisas, yoveli adamiani unda daeqvemdebaros mxolod kanoniT dadgenil<br />

SezRudvebs, sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa da Tavis<strong>uflebebi</strong>s saTanado aRiarebis, demokratiul sazogadoebaSi<br />

moralurobis, sazogadoebrivi wesrigisa da pativiscemis gaTvaliswinebiT.. (3) es <strong>uflebebi</strong> da Tavisufleba<br />

araviTar SemTxvevaSi ar unda iqnas gamoyenebuli gaerTianebuli erebis miznebisa da principebis<br />

sapirispirod. ix.: www.un.org/Overview/rights.html<br />

saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />

12:1. winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos<br />

fizikuri da gonebrivi janmrTelobis dacvis SeZlebisdagvarad umaRlesi standartiT. 2. winamdebare<br />

xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebis mier am uflebis srulad realizaciisaTvis saWiro zomebi<br />

unda moicavdes iseT qmedebebs, romlebic aucilebelia: (1) mkvdradSobilebis SemTxvevebisa da bavSvTaA<br />

sikvdilianobis Semcirebisa da bavSvis jansaRi ganviTarebis uzrunvelyofisaTvis; (2) ekologiuri da<br />

industriuli higienis yvela aspeqtis gaumjobesebisTvis; (3) epidemiuri, endemiuri, profesiuli da sxva<br />

daavadebebis prevenciis, mkurnalobisa da kontrolisTvis; (4) iseTi pirobebis SeqmnisaTvis, romlebic<br />

uzrunvelyofen yovelgvari samedicino momsaxurebisa da movlis xelmisawvdomobas avadmyofobis dros.<br />

ixileT, aseve, ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s dacvis komitetis zogadi komentari<br />

14: jandacvis maqsimalurad SesaZlebeli standartis xelmisawvdomobis ufleba, gaeros dokumenti<br />

E/C.12/2000/4 11 agvisto 2000, punqti: 28-29.<br />

samuSaoa Casatarebeli imisaTvis, rom cvlilebebi iqnas Setanili kanoniT dadgenil iseT SezRudvebSi,<br />

romlebic ar Seesabameba am principSi asaxul legitimur miznebs.<br />

ixileT: CLADEM manifesti (me-2 versia, <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s konvenciis moZraoba,<br />

2006 wlis oqtomberi), punqti: 33. www.convencion.org.uy<br />

adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma ganviTarebis TanamSromlobis mimarT: gaeros saagentoebs<br />

Soris saerTo azris miRwevisaken. ixileT: www.undp.org/governance/docs/HR_Guides_CommonUnderstanding.pdf<br />

“pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis” koncefcia miRebuli iqna ekonomikuri, socialuri da kulturuli<br />

<strong>uflebebi</strong>s komitetis mier - organo, romelic akontrolebs saerTaSoriso SeTanxmebas ekono


30 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

mikur, socialur da kulturul uflebebze, saxelmwifo-mxareebis im saxelSekrulebo valdebulebebis<br />

analizis saxiT, romlebic dakavSirebulia, sxva uflebebTan erTad, jandacvis uflebasTan. ekonomikuri,<br />

socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s komiteti (CESCR) zogadi komentari # 14, punqti 34-37.<br />

ixileT: CESCR, zogadi komentari # 14, punqti 39.<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, 1948, muxli 1: yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori<br />

Rirsebisa da <strong>uflebebi</strong>s TvalsazrisiT.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 2(1): winamdebare<br />

xelSekrulebis monawile TiToeuli saxelmwifo-mxare iRebs valdebulebas, pativi sces da uzrunvelyos<br />

masSi aRiarebuli <strong>uflebebi</strong> mis teritoriaze arsebuli da mis iurisdiqcias daqvemdebarebuli<br />

TiToeuli adamianisaTvis, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis,<br />

erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis gamo yovelgvari saxis<br />

diskriminaciis gareSe.<br />

muxli 3: winamdebare xelSekrulebis TiToeuli saxelmwifo-mxare iRebs valdebulebas, uzrunvelyos<br />

mamakacebisa da qalebis Tanabari ufleba, isargeblon xelSekrulebaSi miTiTebuli samoqalaqo da politikuri<br />

<strong>uflebebi</strong>T.<br />

muxli 26: yvela adamiani Tanasworia kanonis winaSe da yvelas aqvs ufleba, yovelgvari diskriminaciis<br />

gareSe, Tanasworad iqnas daculi kanoniT. am TvalsazrisiT, kanoni unda krZalavdes yovelgvar diskriminacias<br />

da yvela adamianisaTvis unda uzrunvelyofdes Tanaswor da efeqtur dacvas diskriminaciis<br />

yovelgvari formisagan, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis,<br />

erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis an sxva mdgomareobis niadagze. adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

komitetma, es debulebebi, maTi interpretaciis Semdeg, sqesobriv diskriminacias miusadaga. ix.:<br />

HRC zogadi komentari 18: ara-diskriminacia, gaeros dokumenti HRI/GEN/1/Rev.6 at 146, 2003.<br />

konvencia qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb, 1979, muxli<br />

1: winamdebare konvenciis miznebisaTvis, termini “diskriminacia qalebis winaaRmdeg” gamoiyeneba,<br />

rogorc sqesis gamo gamorCevis, gamoyofis an SezRudvis aRmniSvneli termini, romlis mizania qalebisaTvis<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>Ta da fundamenturi TavisuflebiT sargeblobis, maTi gamoyenebisa da aRiarebis<br />

Seferxeba an gauqmeba politikur, ekonomikur, socialur, kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi,<br />

miuxedavad maTi ojaxuri mdgomareobisa. ixileT: rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris<br />

komitetis zogadi rekomendacia 25, gaeros dokumenti A/55/18, 2000. aseve, ixileT: gaerTianebuli<br />

erebis ekonomikuri da socialuri komitetis damatebiTi dokumenti rasizmis winaaRmdeg msoflio<br />

konferenciisaTvis (1999) E/CN.4/1999/WG.1/BP.7, romelic ganixilavs kavSirs rasobriv diskriminaciasa da<br />

<strong>seqsualuri</strong> orientaciis niadagze diskriminacias Soris.<br />

bavSvis <strong>uflebebi</strong>s konvencia, 1989, muxli 2 (1): saxelmwifo-mxareebma, maTi iurisdiqciis farglebSi,<br />

unda uzrunvelyos TiToeuli bavSvis dacva diskriminaciis yovelgvari formisagan bavSvis, misi<br />

mSoblebis Tu meurveebis rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis<br />

gamo. aseve erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebis, Sromisuunarobis, dabadebis Tu sxva<br />

mdgomareobis gamo.. (2) saxelmwifo-mxareebma unda miiRon yovelgvari Sesabamisi zoma imis uzrunvelsayofad,<br />

rom bavSvi daculi iyos diskriminaciis Tu dasjis yovelgvari formisagan bavSvis mSoblebis,<br />

meurveebis Tu ojaxis wevrebis statusis, saqmianobis, Sexedulebebis Tu rwmenebis gamo.<br />

Sromisuunaro pirTa <strong>uflebebi</strong>s konvencia, muxli 1, 2, 3 da 4; aseve, diskriminaciis konkretuli<br />

akrZalva me-5 muxlSi: Tanasworoba da ara-diskriminacia:<br />

1. saxelmwifo-mxareebi aRiareben, rom yvela adamiani Tanasworia kanonis winaSe yovelgvari diskriminaciis<br />

gareSe, yvela adamians aqvs ufleba, Tanabrad iyos daculi kanoniT da Tanabrad isargeblos kanoniT<br />

gaTvaliswinebuli SeRavaTebiT.<br />

2. saxelmwifo-mxareebma unda akrZalon yovelgvari diskriminacia Sromisuunarobis niadagze da<br />

Sromisuunaro adamianebi unda uzrunvelyon Tanaswori da efeqturi samarTlebrivi dacviT diskriminaciis<br />

yovelgvari formis winaaRmdeg. ixileT, aseve: Sromisuunaro adamianebis <strong>uflebebi</strong>s konvenciis<br />

me-2 muxli, romelSic “diskriminacia Sromisuunarobis niadagze” gansazRvrulia, rogorc gamoyofa,<br />

gamorCeva Tu SezRudva Sromisuunarobis gamo. amis mizani an Sedegia politikur, ekonomikur, socialur,<br />

kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi, Tanasworobis principiT, adamianis <strong>uflebebi</strong>Ta da fundamenturi<br />

Tavis<strong>uflebebi</strong>T sargeblobis, maTi gamoyenebis da aRiarebis Seferxeba an gauqmeba. es moicavs diskriminaciis<br />

yvela formas, maT Soris, misaRebi pirobebis mqone sacxovrebliT uzrunvelyofis aucileblobis<br />

ugulebelyofas. seqsualobisa da, konkretulad, <strong>seqsualuri</strong> orientaciis niadagze diskriminaciis<br />

prevenciis specialuri wyaroebi ixileT: adamianis <strong>uflebebi</strong>s komitetis gadawyvetileba, romelic<br />

miRebuli iqna rigiT ormocdameaTe sxdomaze, Toonen v. Australia, Setyobineba # 488/1992, gaeros dokumenti<br />

CCPR/C/50/D/488/1992 (1994); http://hrw.org/lgbt/pdf/toonen.pdf da adamianis <strong>uflebebi</strong>s komitetis momdevno<br />

Setyobinebebsa da daskvniT SeniSvnebSi, romlebic gaegzavna saxelmwifoebs. aseve, I., Saiz (2004) Bracketing<br />

Sexuality: adamianis <strong>uflebebi</strong> da <strong>seqsualuri</strong> orientacia – ganviTarebis erTi aTwleuli, gaero. 7 (2) janmrTeloba<br />

da adamianis <strong>uflebebi</strong>, kvartaluri gamocema, pp. 49-80. im qalebisaTvis, romlebic Tanasworo-


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 31<br />

bis uflebas moklebulni arian maTi seqsualobis Sesaxeb gavrcelebuli Sexedulebis gamo, ixileT adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi komentari # 28, ICCPR me-3 muxlis interpretaciasTan dakavSirebiT:<br />

uflebaTa Tanasworoba mamakacebsa da qalebs Soris (2000), gaeros dokumenti CCPR/C/21/Rev.1/Add.10.<br />

gaeros (2003) saerTo SeTanxmebis gancxadeba: adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma ganviTarebis<br />

TanamSromlobis mimarT – gaeros saagentoebs Soris saerTo SeTanxmebis miRwevisaken. gaeros saagentoTaSoriso<br />

seminari, 2003 wlis maisi. ixileT: qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis<br />

aRmofxvris konvencia, muxli 7: saxelmwifo-mxareebma unda miiRon saWiro zomebi imisaTvis, rom aRmoifxvras<br />

diskriminacia qalebis winaaRmdeg, qveynis politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi. kerZod,<br />

unda uzrunvelyon qalebi, mamakacebTan Tanasworobis safuZvelze, Semdegi <strong>uflebebi</strong>T:<br />

a. xmis micemis ufleba nebismier arCevnebsa da sazogadoebriv referendumebSi da sajarod arCeuli<br />

organoebis arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba;<br />

b. monawileobis miReba samTavrobo politikis formulirebasa da mis ganxorcielebaSi, saxelmwifo<br />

Tanamdebobis dakaveba da Sesabamisi funqciebis Sesruleba mTavrobis yvela doneze;<br />

g. monawileoba arasamTavrobo organizaciebsa da asociaciebSi, romlebic dainteresebulni arian<br />

qveynis sazogadoebrivi da politikuri cxovrebiT. yovelive es, aseve, gamoiTqva CEDAW komitetis zogad<br />

rekomendaciaSi #23 politikuri da sazogadoebrivi cxovrebis Sesaxeb, mis me-16 sxdomaze, romelic 1997<br />

wels Catarda. aseve, ixileT: iogiakartas 25-e principi (Yogyakarta Principle 25): sazogadoebriv cxovrebaSi<br />

monawileobis ufleba – iogiakartas principebi: adamianis <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso kanonis gamoyeneba<br />

<strong>seqsualuri</strong> orientaciis da genderuli individualobis sferoSi.<br />

saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-SidsTan da adamianis uflebebTan dakavSirebiT (2006 konsolidirebuli<br />

versia). adamianis <strong>uflebebi</strong>sa da UNAIDS-is umaRlesi komisris ofisi da: www.ohchr.org/english/<br />

issues/hiv/guidelines.htm<br />

ix.: bavSvis <strong>uflebebi</strong>s konvenciis komitetis zogadi komentari 4 “mozardebis janmrTeloba da ganviTareba<br />

bavSvis <strong>uflebebi</strong>s konvenciis konteqstSi (2003) punqti 8: pativiscema bavSvis Sexedulebebisadmi:<br />

Sexedulebebis gamoxatvis Tavisufleba da maTi gaTvaliswineba (muxli 12), aseve, fundamenturia<br />

mozardTa janmrTelobis dacvisa da ganviTarebis uflebis realizacia. saxelmwifo-mxareebma unda<br />

uzrunvelyon, rom mozardebs mieceT sakuTari azrebis Tavisuflad gamoxatvis SesaZlebloba yvela im<br />

sakiTxze, romelic uaryofiT zegavlenas axdens maTze, gansakuTrebiT ojaxSi, skolaSi da maT garemomcvel<br />

sazogadoebaSi. imisaTvis, rom mozardebma usafrTxod da jerovnad SesZlon am uflebiT sargebloba,<br />

saxelmwifo organoebma, mSoblebma da sxva mozrdilebma, romlebic muSaoben bavSvebTan, unda Seqmnan<br />

ndobis, informaciis gaziarebis, mosmenis unarisa da xelmZRvanelobis xelsayreli garemo, romelic<br />

xels Seuwyobs mozardebis Tanaswor monawileobas gadawyvetilebebis miRebis procesebSi. ixileT,<br />

sqesobrivi diskriminaciisa da cvalebadobis konteqstSi, adamianis <strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi<br />

komentari #28, mamakacebsa da qalebs Soris <strong>uflebebi</strong>s Tanasworobis Sesaxeb. ixileT, aseve, iogiakartas<br />

principi 22 (Yogyakarta Principle 22) gadaadgilebis Tavisuflebis Sesaxeb, aseve, saerTaSoriso<br />

rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 2006.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 1996, muxli 9.1: yovel<br />

adamians aqvs Tavisuflebisa da usafrTxoebis ufleba. aravin ar unda daeqvemdebaros TviTnebur dapatimrebas<br />

an dakavebas. aravis ar unda CamoarTvan Tavisufleba, garda im mizezebisa da procedurebis<br />

Sesabamisad, romlebic kanoniT aris dadgenili.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 1966, muxli 7: “aravin<br />

ar unda daeqvemdebaros wamebas an sastik, arahumanur, Rirsebis Semlaxav mopyrobas da dasjas. kerZod,<br />

aravin ar unda daeqvemdebaros, Tavisufali nebis gareSe, samedicino an samecniero eqsperimentebs”.<br />

wamebis winaaRmdeg Seqmnilma komitetma (Committee Against Torture) amgvari dacvis saSualebebi, aSS cixeebSi<br />

myofi qalebis winaaRmdeg sqesobrivi Zaladobis sakiTxebs miusadaga. amasTanave, komitetis saqmianoba<br />

efeqturia wamebisa da sastiki arahumanuri da Semlaxavi mopyrobis winaaRmdeg brZolaSi. gaeros (2000)<br />

wamebis winaaRmdeg komitetis daskvnebi da rekomendaciebi: amerikis SeerTebuli Statebi. dokumenti<br />

A/55/44, punqti: 175-180. aseve, komitetma, wamebisa da sastiki, arahumanuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis<br />

winaaRmdeg dacvis saSualebebi daawesa, kerZod, gaSiSvlebisa da Cxrekis uflebis borotad gamoyenebisa<br />

da sxva meTodebisTvis, romlebic mimarTulia homo<strong>seqsualuri</strong> an sqesTan Seusabamo pirebisaken.<br />

wamebis winaaRmdeg komitetis specialurma momxsenebelma analogiurad gamoxata seriozuli wuxili <strong>seqsualuri</strong><br />

Tavdasxmisa da wamebis, sastiki, arahumanuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis meTodebis gamoyenebis<br />

Sesaxeb, romlebic mimarTulia sqesobrivi Tu genderuli individualobis mqone pirebisaken. ixileT:<br />

saerTaSoriso sasamarTlo organos saxelmZRvanelo, gv. 106-122. gaeros dokumenti EICN.4/2002/76.<br />

sxeulis integrirebulobis ufleba sul ufro da ufro aqtiurad gamoiyeneba im garantiebis mopovebisTvis,<br />

romlebic aucilebelia imisaTvis, rom adamianebi, gansakuTrebiT ki qalebi, daculni iqnan Zaladobisa<br />

da sxva saxis Seuracxyofisagan, rasac Sedegad mohyveba janmrTelobis gauareseba da damoukideblobisa<br />

da Tavisuflebis SezRudva. ixileT: gaeros meoTxe msoflio konferebcia qalebis samoqmedo<br />

platformis Sesaxeb (FWCW), pekini, CineTi: 4 – 15 seqtemberi, 1995 weli, punqti 112. aseve, ixileT:<br />

gaeros generaluri mdivnis mier Catarebuli Rrma kvleva, romelic exeba qalebis winaaRmdeg Zaladobis


32 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

yvela formas, sxeulis integrirebulobis <strong>uflebebi</strong>s gaTvaliswinebiT. gaeros dokumenti A162/122/Add.,<br />

punqti 277.<br />

gaeros generaluri asambleis rezolucia A/Res/S-23/3, punqti 69, pekinis deklaraciisa da samoqmedo<br />

platformis ganxorcielebis xuTwliani mimoxilvis Sedegebis Sesaxeb: www.un.org/womenwatch/daw/followup/<br />

ress233e.pdf<br />

ixileT generaluri mdivnis specialuri warmomadgenlis moxseneba adamianis <strong>uflebebi</strong>s damcvelTa<br />

mdgomareobis Sesaxeb, E/ CN.4/2006/95/Add.1, 22 marti, 2006; qalebis winaaRmdeg Zaladobis, misi<br />

mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxsenebeli; E/CN.4/2005/72/Add. 3, 10 Tebervali, 2005, punqti<br />

21; adamianis <strong>uflebebi</strong>s komiteti, daskvniTi SeniSvnebi: Cile, CCPR/C/79/ Add.104, 30 marti, 1999, punqti<br />

20; arasasamarTlo sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2002/74, 9<br />

ianvari, 2002; arasasamarTlo, arasamarTlebrivi an TviTneburi sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri<br />

momxseneblis angariSi, E/CN.4/2001/9, 11 ianvari, 2001 da E/CN.4/2001/9/Add.1, 17 ianvari, 2001, punqti<br />

175. ixileT, aseve, iuristebis saerTaSoriso komisia, sqesobrivi orientacia da genderuli individualoba<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb kanonSi, iurisprudenciisa da gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

sistemis doqtrinis referenciebi, 2007 wlis oqtomberi, Semdeg veb-saitze: www.icj.org/news.php3?id_<br />

article=4209&lang=en<br />

es sakiTxi naTlad aris asaxuli saerTaSoriso kanonSi adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, magaliTisaTvis<br />

ixileT: qalebis statusis komisiis rezolucia 51/2 qalis sasqeso organoebis dazianebis Sewyvetis<br />

Sesaxeb, rezolucia 51/3 mdedrobiTi sqesis bavSvTa iZulebiTi qorwinebis Sesaxeb gaeros dokumenti<br />

E/2007/27-E/CN.6/2007/9; qalebis winaaRmdeg Zaladobis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi: kulturuli<br />

wesebi qalebis mimarT moZalade ojaxebSi, E/CN.4/2002/83 31 ianvari, 2002.<br />

saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 2006 wlis konsolidirebuli<br />

versia, gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s umaRlesi komisris ofisi da UNAIDS: http://www.ohchr.org/english/<br />

issues/hiv/guidelines.htm<br />

aseve, evropaSi seqs-muSakebis manifesti da evropaSi seqs-muSakebis <strong>uflebebi</strong>s <strong>deklaracia</strong>: http://<br />

www.sexworkeurope.org/site/index.php?option=com_content&task=view&id=24&Itemid=201<br />

ixileT saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis <strong>uflebebi</strong>s Seaxeb (2006) konsolidirebuli<br />

versia, adamianis <strong>uflebebi</strong>s umaRlesi komisris ofisi da UNAIDS: www.ohchr.org/english/issues/hiv/<br />

guidelines.htm<br />

ixileT, aseve, iogiakartas principi 7 (Yogyakarta Principle 7).<br />

ixileT iogiakartas principi 5 (Yogyakarta Principle 5).<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s komisiis rezolucia 1998/52, qalebis winaaRmdeg Zaladobis aRmofxvra, ES-<br />

COR Supp. (No. 3) 171, gaeros dokumenti E/CN.4/1998/52 (1998); qalebis winaaRmdeg Zaladobis, misi mizezebisa<br />

da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, qalbatoni radhika kumarasuomi (Ms. Radhika<br />

Coomaraswamy), wardgenili adamianis <strong>uflebebi</strong>s komisiis 1997/44 rezoluciis Sesabamisad, gaeros dokumenti<br />

E/CN.4/1998/54.<br />

genderul niadagze devnis Sesaxeb SeniSvnebi cisferebTan da sqesTan Seusabamo pirebTan (transgenderebi,<br />

transseqsualebi) da TavSesafriT uzrunvelyofasTan dakavSirebiT, ixileT: arasasamarTlo<br />

sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2002/74, 9 ianvari, 2002;<br />

arasasamarTlo, arasamarTlebrivi an TviTneburi sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis<br />

angariSi, E/CN.4/2001/9, 11 ianvari, 2001 da E/ CN.4/2001/9/Add.1, 17 ianvari, 2001, punqti 175. aseve, ixileT<br />

iuristebis saerTaSoriso komisia: sqesobrivi orientacia da genderuli individualoba adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb kanonSi, gaeros adamianis <strong>uflebebi</strong>s sistemis iurisprudenciisa da doqtrinis referenciebi,<br />

2007 wlis oqtomberi, gv. 177-180, Semdeg veb-saitze: www.icj.org/news.php3?id_article=4209&lang=en<br />

gaeros ltolvilTa umaRlesi komisris (1995) rekomendaciebi ltolvilTa winaaRmdeg <strong>seqsualuri</strong><br />

Zaladobis prevenciasa da masze reagirebasTan dakavSirebiT: www.unhcr.org/publ/PUBL/3b9cc26c4.pdf<br />

ixileT, aseve, iogiakartas principi 23 (Yogyakarta Principle 23).<br />

ixileT, aseve: gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari (2003): ltolvilTa, samSobloSi dabrunebulTa<br />

da qveyanaSi iZulebiT gadaadgilebulTa winaaRmdeg <strong>seqsualuri</strong> da genderuli Zaladoba:<br />

prevenciisa da reagirebis rekomendaciebi da iogiakartas principi 23.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli 17: aravin ar<br />

unda daeqvemdebaros TviTnebur an arakanonier Carevas mis pirad cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi an korespondenciaSi<br />

da arc arakanonier Tavdasxmas mis Rirsebasa da reputaciaze.<br />

ixileT: jandacvis msoflio organizaciis (2004) aiv statusis gamJRavneba <strong>seqsualuri</strong> partniorebisaTvis:<br />

Sefasebebi, barierebi da Sedegebi qalebisaTvis. Jeneva: jandacvis msoflio organizacia WHO.<br />

www.who.int/gender/documents/en/VCTinformationsheet_%5b92%20KB%5d.pdf<br />

sruli angariSisaTvis ixileT: www.who.int/gender/documents/en/genderdimensions.pdf<br />

iogiakarta principi 9 (Yogyakarta Principle 9).


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 33<br />

Ibid.<br />

gaeros protokoli adamianTa, gansakuTrebiT qalebisa da bavSvebis trefikingis prevenciis, aRmofxvrisa<br />

da dasjis Sesaxeb, romelic Tan erTvis gaerTianebuli erebis konvencias transnacionaluri organizebuli<br />

danaSaulis winaaRmdeg, Semdeg veb-saitze: www.unodc.org/unodc/en/crime_cicp_convention.html#final<br />

iogiakarta principi 19 (Yogyakarta Principle 19).<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, 1948, muxli 19: yvelas aqvs azrisa da misi gamoxatvis Tavisufleba;<br />

es ufleba moicavs azris qonis uflebas yovelgvari Carevis gareSe da informaciisa da mosazrebebis<br />

moZiebis, miRebisa da gadacemis ufleba nebismieri mediiT, sazRvrebis miuxedavad.<br />

iogiakarta principi 19 (Yogyakarta Principle 19).<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s msoflio <strong>deklaracia</strong>, muxli 20: yvelas aqvs mSvidobiani Sekrebisa da asociaciis<br />

Tavisuflebis ufleba. dauSvebelia iZulebiTi gaerTianeba ama Tu im asociaciaSi.<br />

saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />

12.1: winamdebare xelSekrulebis mxare-saxelmwifoebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos<br />

fizikuri da gonebrivi janmrTelobis maqsimalurad SesaZlebeli umaRlesi standartiT.<br />

ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s komitetis zogadi komentari 14: janmrTelobis<br />

maqsimalurad maRali standartis ufleba (socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso<br />

xelSekrulebis muxli 12, 2000).<br />

<strong>IPPF</strong> wesdeba sqesobrivi da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb: www.ippf.org/en/Resources/Statements/IPP<br />

F+Charter+on+Sexual+and+Reproductive+Rights.html<br />

aseve, iogiakartas principi 21 (Yogyakarta Principle 21).<br />

saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, muxli<br />

15.1(b): winamdebare xelSekrulebis mxare-saxelmwifoebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos<br />

(b) mecnieruli progresis miRwevebiT da maTi gamoyenebiT.<br />

qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris konvencia, muxli 10(T): mxaresaxelmwifoebma<br />

unda miiRon yvela saWiro zoma imisaTvis, rom aRmoifxvras diskriminacia qalebis winaaRmdeg,<br />

raTa maTTvis garantirebuli iqnas mamakacebTan Tanaswori <strong>uflebebi</strong> ganaTlebis sferoSi. gansakuTrebiT,<br />

(T) im specialuri saganmanaTleblo informaciis xelmisavwdomoba, romelic xels Seuwyobs<br />

ojaxebis janmrTelobisa da keTildReobis gaumjobesebas, maT Soris igulisxmeba informacia ojaxis<br />

dagegmvis Sesaxeb.<br />

ixileT saerTaSoriso konferencia mosaxleobis ganviTarebis Sesaxeb, mTavari qmedebebi mosaxleobis<br />

ganviTarebis Sesaxeb saerTaSoriso konferenciis samoqmedo gegmis Semdgomi ganxorcielebisaTvis,<br />

gaeros dokumenti A/Res/S-21/2, punqti 73: yvela saxelmwifos mTavrobam, axalgazrdobis sruli<br />

monawileobiT da saerTaSoriso Tanasazogadoebis mxardaWeriT, prioritetis saxiT, yovelgvari zoma<br />

unda miiRos imisaTvis, rom ganxorcielebuli iqnas samoqmedo gegma 7.45 da 7.46 punqtebis Sesabamisad,<br />

mozardTa sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis TvalsazrisiT. gaTvaliswinebuli unda iyos<br />

mSoblebis <strong>uflebebi</strong>, movaleobebi da pasuxismgebloba. daculi unda iyos mozardTa ganviTarebis SesaZleblobebisa<br />

da reproduqciuli janmrTelobis Sesaxeb ganaTlebisa da informaciisa miRebis ufleba. aseve<br />

mniSvnelovania maTi kulturuli Rirebulebebisa da religiuri rwmenis pativiscema.… aucilebelia,rom<br />

mozardma, rogorc skolaSi, ise mis gareT, miiRos saWiro informacia, prevenciis, ganaTlebis, konsultaciisa<br />

da jandacvis momsaxureobebis Sesaxeb, rac mas miscems pasuxismgebluri da informirebuli arCevanisa<br />

da gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas sqesobriv da reproduqciul janmrTelobasTan dakav-<br />

SirebiT da imisaTvis, rom, inter alia, Semcirdes mozardTa orsulobis SemTxvevebis ricxvi. www.unfpa.org/<br />

icpd/docs/icpd5/resolution/icpd5_eng.pdf<br />

<strong>IPPF</strong> wesdeba <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, 8.1:<br />

www.ippf.org/en/Resources/Statements/<strong>IPPF</strong>+Charter+on+Sexual+and+Reproductive+Rights.htm.<br />

iogiakartas principi 24 (Yogyakarta Principle 24)<br />

konvencia qalebis diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb, muxli 16(1)(e): mxaresaxelmwifoebma<br />

unda miiRon yovelgvari SesaZlo zomebi imisaTvis, rom aRmoifxvras qalTa diskriminacia<br />

yvela sakiTxSi, romelic dakavSirebulia qorwinebasa da ojaxur urTierTobebTan. qalebisa da<br />

mamakacebis Tanasworobis safuZvelze uzrunvelyofili unda iqnas................ (e) Tanabari ufleba; Tavisuflad<br />

da sruli pasuxismgeblobiT miiRon gadawyvetileba Svilebis raodenobisa da maT Soris intervalebis<br />

Sesaxeb. yvelasaTvis xelmisawvdomi unda iyos im informaciis, ganaTlebisa da saSualebebis mopoveba,<br />

romelic maT am <strong>uflebebi</strong>T sargeblobis SesaZleblobas miscems.<br />

iogiakartas principi 28 da principi 29 (Yogyakarta Principle 28 and 29).


34 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong>


<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> 35<br />

`xangrZlivad uaryofili da<br />

ugulebelyofili <strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong> Cvens yuradRebasa da<br />

prioritetulobas imsaxurebs.<br />

droa, pativi vceT maT. droa,<br />

moviTxovoT am <strong>uflebebi</strong>s dacva.~<br />

Jaklin Sarpi, <strong>IPPF</strong> prezidenti


36 <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong><br />

gamoqveynebulia 2008<br />

wlis oqtomberSi <strong>IPPF</strong>-is<br />

mier<br />

4 Newhams Row<br />

londoni SE1 3UZ<br />

gaerTianebuli<br />

samefo<br />

tel.: +44 (0)20 7939 8200<br />

faqsi: +44 (0)20 7939<br />

8300<br />

<strong>seqsualuri</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong><br />

<strong>deklaracia</strong><br />

sayovelTao, urTierTdakavSirebuli,<br />

urTierTdamokidebuli da ganuyofeli<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong> warmoadgens adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s erT-erT nawils. am uflebebSi<br />

gaerTianebulia im uflebamosilebebis<br />

kompleqsi, romlebic xels uwyoben yvela<br />

adamianis Tavisuflebas, Tanasworobas da<br />

Rirsebas.<br />

<strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>: <strong>IPPF</strong> <strong>deklaracia</strong> SemuSavebuli iqna<br />

komitetis mier, romelic Sedgeboda saerTaSoriso masStabiT<br />

cnobili eqspertebisagan sqesobrivi da reproduqciuli<br />

jandacvis sferoSi. <strong>deklaracia</strong>s safuZvlad udevs adamianis<br />

uflebebTan dakavSirebuli umTavresi saerTaSoriso<br />

xelSekrulebebi da sxva dokumentebi. <strong>deklaracia</strong> avsebs<br />

<strong>IPPF</strong> wesdebas <strong>seqsualuri</strong> da reproduqciuli <strong>uflebebi</strong>s<br />

Sesaxeb da miznad isaxavs <strong>seqsualuri</strong> <strong>uflebebi</strong>s naTlad<br />

identificirebas da seqsualobis inkluziuri xedvis<br />

ganmtkicebas. <strong>deklaracia</strong>, rogorc Seufasebeli instrumenti,<br />

muSaobaSi daexmareba yvela im organizacias, aqtivists,<br />

mkvlevars, politikuri gadawyvetilebebis mimReb pirs,<br />

romelic muSaobs adamianis <strong>uflebebi</strong>s xelSewyobisa da<br />

garantirebisaTvis. vmuSaobT ra SeTanxmebulad, Cven SegviZlia<br />

iseTi samyaros Cveneuli xedvis realizeba, romelSic yoveli<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong> pativcemuli, daculi da win wamoweuli<br />

iqneba.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!