04.08.2013 Views

Tavisuflebis instituti, 2007

Tavisuflebis instituti, 2007

Tavisuflebis instituti, 2007

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Tavisuflebis</strong> <strong>instituti</strong>, <strong>2007</strong>


skolis<br />

marTvis saxelmZRvanelo<br />

<strong>Tavisuflebis</strong> <strong>instituti</strong><br />

Tbilisi<br />

<strong>2007</strong>


4<br />

avtorebi: qeTevan CaCxiani<br />

malxaz narindoSvili<br />

vano gogelia<br />

Tea TuTberiZe<br />

Tamar zurabiSvili<br />

Tamar gabisonia<br />

ana maTiaSvili<br />

koba TurmaniZe<br />

redaqtorebi: dali cqitiSvili<br />

lali qadagiZe<br />

gamocema momzadebulia fondebis `Ria sazogadoeba _ saqarTvelo~<br />

da `Ria sazogadoebis <strong>instituti</strong>~ finansuri<br />

mxardaWeriT. teqstSi moyvanili mosazrebebi SeiZleba ar<br />

gamoxatavdes maT Sexedulebebs.<br />

\ <strong>2007</strong>, <strong>Tavisuflebis</strong> <strong>instituti</strong><br />

ISBN 978-99940-885-4-6


Sinaarsi<br />

Tavi I. zogadsaganmanaTleblo skolis<br />

sameurveo sabWosa da direqtoris funqciebi<br />

da ufleba-movaleobebi 9<br />

nawili 1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi 9<br />

1.1. ZiriTadi funqciebisa da ufleba-movaleobebis mimoxilva 9<br />

1.2. sameurveo sabWos roli skolis direqtoris daniSvnisa<br />

da masze zedamxedvelobis sferoSi 14<br />

nawili 2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi 20<br />

nawili 3. sameurveo sabWosa da direqtoris<br />

angariSvaldebulebis sistema 24<br />

3.1. sameurveo sabWos angariSvaldebuleba 24<br />

3.2. direqtoris angariSvaldebuleba 25<br />

Tavi II. strategiuli dagegmva da TviTSefaseba 27<br />

nawili 1. strategiuli dagegmvis arsi, saWiroeba da funqciebi 27<br />

nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

strategiuli dagegmvisa da TviTSefasebis sferoSi 31<br />

2.1. sameurveo sabWos, direqtorisa da pedagogiuri sabWos<br />

funqciebi da ufleba-movaleobebi 31<br />

2.2. sameurveo sabWosa da direqtoris angariSvaldebuleba 32<br />

2.3. monawileoba strategiuli dagegmvis procesSi 33<br />

nawili 3. strategiuli dagegmvis procesi da etapebi 35<br />

3.1. strategiuli gegmis struqtura da misi kavSiri<br />

skolis biujetTan 35<br />

3.2. strategiuli dagegmvis ZiriTadi etapebi 37<br />

3.3. xedvisa da misiis ganacxadis SemuSaveba 37<br />

3.4. strategiuli gadawyvetilebis miReba 39<br />

3.5. skolis ganviTarebis gegmis SemuSaveba 44<br />

3.6. ganviTarebis gegmis monitoringi da Sefaseba 48<br />

nawili 4. skolis TviTSefaseba da xarisxis maCveneblebi 49<br />

4.1. strategiuli dagegmva da TviTSefaseba 49<br />

4.2. skolis TviTSefasebis ZiriTadi komponentebi<br />

da kriteriumebi 55<br />

4.3. yovelwliuri monitoringi da Sefaseba 70<br />

4.4. ganviTarebis gegmaSi cvlilebebis Setana 73<br />

5


Tavi III. finansuri marTva 74<br />

nawili 1. finansuri marTvis arsi, miznebi, funqciebi<br />

da dafinansebis wyaroebi 74<br />

nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

finansuri marTvis sferoSi 75<br />

2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi 75<br />

2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi 77<br />

2.3. pedagogiuri sabWos funqciebi 78<br />

nawili 3. biujetis SemuSavebis procesi 78<br />

3.1. biujetis arsi da mniSvneloba 78<br />

3.2. rogor unda SemuSavdes biujeti? 80<br />

3.3. skolis direqtoris mier biujetis proeqtis momzadeba 85<br />

nawili 4. finansuri marTva da kontroli 91<br />

4.1 biujetis monitoringis procesi 91<br />

4.2. monitoringis angariSis analizi da Sefaseba 92<br />

4.3. damtkicebuli biujetis gadasinjva<br />

da masSi cvlilebebis Setana 98<br />

4.4. Sida safinanso kontroli 99<br />

nawili 5. Sesyidvebi 100<br />

5.1 Sesyidvebis ZiriTadi principebi 100<br />

5.2 Sesyidvis procesis aRwera 102<br />

5.3 monitoringi da Sefaseba 105<br />

Tavi IV. adamianuri resursebis marTva 107<br />

nawili 1. adamianuri resursebis marTvis arsi, miznebi da funqciebi 107<br />

nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

adamianuri resursebis marTvis sferoSi 108<br />

2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi 109<br />

2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi 109<br />

nawili 3. dasaqmebis politika da procedurebi 110<br />

3.1. dasaqmebis politikis ZiriTadi principebi 110<br />

3.2. axali saStato erTeulis saWiroebis gansazRvra da analizi 112<br />

3.3. TanamSromelTa SerCevis procesi 115<br />

3.4. sameurveo sabWos mier skolis direqtoris arCeva 115<br />

nawili 4. TanamSromelTa Sefasebis politika da procedurebi 119<br />

4.1. TanamSromelTa Sefasebis politikis ZiriTadi principebi 119<br />

4.2. TanamSromelTa Sefasebis procesis ZiriTadi etapebi 120<br />

nawili 5. maswavleblebis mozidva da SenarCuneba 128<br />

5.1 maswavleblebis mozidvis strategiebi 129<br />

5.2. maswavleblebis SenarCuneba 133<br />

nawili 6. profesiuli ganviTareba 138<br />

6.1. profesiuli ganviTarebis mniSvneloba 138<br />

6.2. profesiuli ganviTarebis programebis SemuSaveba 138<br />

danarTi _ TanamSromelTa SerCevis procedurebi 144<br />

6


Tavi V. swavleba, swavla da saswavlo gegma 154<br />

nawili 1. swavleba, swavla da saswavlo gegma _ miznebi da funqciebi 154<br />

nawili 2. skolebis mier saxelmZRvaneloebis SerCeva 156<br />

nawili 3. maRali xarisxis swavlebisa da swavlis uzrunvelyofa 159<br />

3.1. ZiriTadi principebi 159<br />

3.2. swavlebis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa 160<br />

3.3. inkluziuri swavleba 162<br />

3.4. swavlis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa 164<br />

nawili 4. swavlebasTan da swavlasTan dakavSirebuli<br />

organizaciuli mxareebi 165<br />

4.1. saswavlo sagnebis gansazRvra 165<br />

4.2. moswavleebis dajildoebis an sanqciebis dakisrebis<br />

procedurebi 165<br />

nawili 5. sasawavlo gegma 167<br />

5.1. pedagogiuri sabWos roli saswavlo sagnebis gansazRvraSi 167<br />

5.2. cxrilisa da saswavlo gegmis Sinaarsis<br />

efeqturobis Sefasebis meqanizmi _ swavlebis xarisxi 168<br />

5.3. SefasebasTan dakavSirebuli pasuxismgeblobis sferos<br />

gansazRvra da Sefasebis sistemis administrireba 168<br />

5.4. xarisxis maCveneblebi 169<br />

Tavi VI. eTikuri qcevis standartebis SemuSaveba, danergva<br />

da usafrTxo garemos uzrunvelyofa<br />

saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo skolebSi 171<br />

nawili 1. eTikuri qcevis standartebis mniSvneloba 171<br />

1.1. eTikuri garemos Seqmna skolaSi 171<br />

1.2. ratom aris qcevis standartebi mniSvnelovani? 172<br />

nawili 2. qcevis standartebis SemuSaveba 173<br />

2.1. direqtoris, sameurveo sabWosa da skolis sazogadoebis<br />

monawileoba 173<br />

2.2. araeTikuri qcevis gamomwvevi mizezebis Seswavla 174<br />

2.3. araeTikuri qcevis magaliTebis gamovlena 176<br />

nawili 3. qcevis standartebis damkvidreba skolaSi 178<br />

3.1. skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi 178<br />

nawili 4. usafrTxo garemos uzrunvelyofa<br />

zogadsaganmanaTleblo skolebSi 181<br />

Tavi VII. samoqalaqo uflebebi da Tavisuflebebi<br />

sajaro skolebSi 184<br />

nawili 1. gamoxatvis Tavisufleba 184<br />

1.1. saklaso diskusiebi da davalebebi 185<br />

1.2. beWdviTi gamoxatva 185<br />

1.3. sabiblioTeko literatura da interneti 186<br />

1.4. demonstraciebi 187<br />

1.5. saxelmwifo droSis aRmarTvis ceremoniali 187<br />

1.6. samosi da samkaulebi 188<br />

1.7. gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvis safuZvlebi 189<br />

7


nawili 2. rwmenis Tavisufleba 191<br />

2.1. religiuri neitraluroba 192<br />

2.2. religiuri ritualebi da locva 193<br />

2.3. religiis Sesaxeb swavleba 193<br />

2.4. religiuri simboloebi 195<br />

2.5. religiuri ideebis gavrceleba 195<br />

2.6. religiuri gaerTianebebi da Sekrebebi 196<br />

2.7. religiuri samosi 197<br />

2.8. religiuri moTxovnebis dakmayofileba 197<br />

nawili 3. piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba 198<br />

3.1. piradi saidumloeba da personaluri monacemebis<br />

Senaxvisa da gankargvis wesi 199<br />

3.2. samedicino Semowmeba 201<br />

3.3. moswavleTa akademiuri Sefaseba 202<br />

3.4. Cxreka da amoReba 203<br />

nawili 4. informaciis Tavisufleba 207<br />

4.1. sajaro informacia 207<br />

4.2. sajaro reestri 208<br />

4.3. sajaro informaciis gacemis wesi 208<br />

4.4. kolegiuri organos sxdomebis sajarooba 209<br />

4.5. yovelwliuri angariSi 211<br />

nawili 5. akademiuri Tavisufleba 211<br />

5.1. maswavleblis akademiuri Tavisufleba 212<br />

5.2. moswavlis akademiuri Tavisufleba 213<br />

5.3. mowveuli spikerebi 214<br />

nawili 6. Sekrebisa da gaerTianebis Tavisufleba 214<br />

nawili 7. Tanasworobis ufleba 216<br />

nawili 8. samarTliani mopyrobis ufleba 217<br />

8.1. gasaCivrebis ufleba 217<br />

8.2. disciplinuri devna 223<br />

Tavi VIII. proeqtebis marTva da fondebis mozidva 227<br />

nawili 1. proeqtebis SemuSaveba da marTva 227<br />

1.1. proeqtis marTvis arsi, funqciebi da mniSvneloba 227<br />

1.2. proeqtis marTvis ZiriTadi etapebi 228<br />

1.3. proeqtis marTvis mniSvnelovani faqtorebi 231<br />

1.4. proeqtis dagegmva 233<br />

1.5. problemis gansazRvra, proeqtis misiis, miznebisa<br />

da amocanebis SemuSaveba 235<br />

1.6. samuSaos gadanawilebis struqtura 237<br />

1.7. proeqtis ganxorcielebis kontroli 238<br />

1.8. proeqtis Sefaseba 240<br />

1.9. proeqtis samuSao jgufis marTva 241<br />

nawili 2. fondebis mozidva 243<br />

2.1. fondebis mozidvis arsi da daniSnuleba 243<br />

2.2. rogor daviwyoT fondebis mozidva? 244<br />

2.3. fondebis moZiebis wyaroebi 246<br />

2.4. donor organizaciebTan TanamSromloba 251<br />

danarTi _ saproeqto ganacxadis SemuSaveba: samuSao kiTxvebi 262<br />

gamoyenebuli literatura 264<br />

8


nawili 1. sameurveo sabWos funqciebi<br />

da ufleba-movaleobebi<br />

Tavi I<br />

zogadsaganmanaTleblo skolis<br />

sameurveo sabWosa da<br />

direqtoris funqciebi<br />

da ufleba-movaleobebi<br />

1.1. ZiriTadi funqciebisa da ufleba-movaleobebis mimoxilva<br />

saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebi irCeven sameurveo<br />

sabWoebs, romlebic zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis Sesabamisad<br />

Sedgeba pedagogebis, mSoblebisa da moswavleTa TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlebisgan. amasTan, saqarTvelos ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saministro da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebi<br />

uflebamosilni arian, sameurveo sabWoebSi daniSnon TiTo wevri<br />

saTaTbiro xmis uflebiT.<br />

sameurveo sabWos wevrs ar gaaCnia uflebamosileba, individualurad<br />

imoqmedos sabWos saxeliT, garda im SemTxvevisa, rodesac sameurveo<br />

sabWo axdens masze garkveuli funqciebis delegirebas, an rodesac<br />

skolis wesdeba iTvaliswinebs Sesabamis gansakuTrebul SemTxvevebs.<br />

sameurveo sabWo strategiul rols asrulebs skolis marTvaSi,<br />

rac gulisxmobs skolis miznebisa da prioritetebis gansazRvras, am<br />

miznebis misaRwevi politikis SemuSavebasa da skolis ganviTarebis<br />

zedamxedvelobas.<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia da gaaCnia kanonmdeblobiT gansazRvruli<br />

valdebuleba, xeli Seuwyos skolaSi erovnuli saswavlo<br />

gegmiT dadgenili saganmanaTleblo standartebis miRwevas. sameurveo<br />

sabWom xeli unda Seuwyos skolis ganviTarebas misi resursebis efeqturi<br />

marTviT da amasTanave unda uzrunvelyos saswavlo gegmis mravalferovneba<br />

da neitraluroba.<br />

sameurveo sabWo aRWurvilia Semdegi ZiriTadi funqciebiT:<br />

9


10<br />

direqtoris arCeva<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonisa da saqarTvelos ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros mier dadgenili wesisa da procedurebis<br />

Sesabamisad sameurveo sabWo kandidatis mier wardgenili programis<br />

safuZvelze siiTi Semadgenlobis umravlesobiT, faruli kenWisyriT,<br />

Tavisufali da Tanaswori arCevnebis safuZvelze irCevs skolis direqtors<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier<br />

wardgenili maqsimum sami (3) kandidaturidan.<br />

dagegmva da zedamxedveloba<br />

sameurveo sabWo ganixilavs da amtkicebs skolis direqtoris mier<br />

wardgenil skolis Sinaganawesis proeqts.<br />

rogorc ukve aRiniSna, sameurveo sabWo strategiul rols asrulebs<br />

skolis marTvaSi, kerZod, igi iRebs gadawyvetilebas imis Sesaxeb,<br />

ras unda miaRwios skolam da SeimuSavebs Sesabamis samoqmedo gegmas.<br />

amdenad, sameurveo sabWo:<br />

gansazRvravs skolis miznebsa da amocanebs;<br />

amtkicebs skolis politikasa da procedurebs;<br />

zedamxedvelobs dasaxuli miznebis ganxorcielebis process;<br />

gansazRvravs da gamoyofs saWiro resursebs (adamianur,<br />

teqnikur da finansur resursebs) skolis saqmianobis<br />

maqsimaluri efeqturobis misaRwevad.<br />

gadawyvetilebis miRebisas sameurveo sabWo valdebulia, ganixilos<br />

skolis direqtorisa da pedagogiuri sabWos rekomendaciebi.<br />

skolis ganviTarebis gegma, Sejerebul politikasTan erTad, marTvis<br />

strategiul CarCos warmoadgens. sameurveo sabWo zedamxedvelobs<br />

am gegmis ganxorcielebas da ganixilavs miRweuli Sedegebis angariSs,<br />

riTac gegmis efeqturobas amowmebs. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis<br />

Tanaxmad, igi yoveli wlis 10 dekembramde direqtorisgan ibarebs<br />

angariSs saswavlo procesis mimdinareobis Sesaxeb.<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia, gamoiyenos skolis saqmianobis<br />

zedamxedvelobis sxvadasxva saSualebebi, raTa Seafasos skolis mu-<br />

Saobis procesi da saWiroebis SemTxvevaSi Seitanos masSi Sesabamisi<br />

cvlilebebi.<br />

finansuri marTva<br />

sameurveo sabWo amtkicebs skolis biujets da skolis direqtoris<br />

mier momzadebul wliur finansur angariSs da uzrunvelyofs maT<br />

sajaroobas.


`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 52-e muxlis Tanaxmad,<br />

sameurveo sabWos Tanxmoba aucilebelia iseTi garigebebis dadebisas,<br />

romelTa Rirebulebac aRemateba skolis biujetis 5%-s.<br />

sameurveo sabWo akontrolebs agreTve skolis administraciis mier<br />

finansebis xarjvasa da qonebis gankargvas: sabWo yovel safinanso<br />

wels amtkicebs biujets, zedamxedvelobas axorcielebs danaxarjebze,<br />

sxvadasxva finansur gadawyvetilebebsa da kanonmdeblobiT nebadarTul<br />

farglebSi sabiujeto Tanxebis gadanacvlebaze, iZiebs finansur<br />

darRvevebsa da sxv.<br />

adamianuri resursebis marTva<br />

sameurveo sabWo skolis direqtorTan da pedagogebTan erTad SeimuSavebs<br />

da amtkicebs adamianuri resursebis marTvis politikas,<br />

romliTac daregulirdeba skolis TanamSromelTa dasaqmebisa da Sefasebis<br />

procedurebi. sameurveo sabWos SeuZlia, dasaqmebisa da Sefasebis<br />

procedurebis SemuSaveba daavalos skolis direqtors pedagogebTan<br />

konsultaciis Sedegad. magram aqve valdebulia, gadaamowmos,<br />

rom es konsultacia Sedga. sasurvelia, sameurveo sabWom direqtorTan<br />

da maswavleblebTan konsultaciis Semdeg yovelwliurad<br />

gadasinjos es dokumenti.<br />

sameurveo sabWos davalebis SemTxvevaSi adamianuri resursebis<br />

marTvis politikas SeimuSavebs skolis direqtori. sameurveo sabWo<br />

amtkicebs am dokuments da uzrunvelyofs mis sajaroobas.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 36-e muxlis me-4<br />

punqtis Sesabamisad, skolis direqtorsa da mis axlo naTesavs Soris<br />

SromiTi xelSekrulebis dadeba SesaZlebelia mxolod sameurveo<br />

sabWos Tanxmobis Semdeg.<br />

sameurveo sabWo irCevs skolis direqtors ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros mier wardgenili ara umetes sami kandidaturidan<br />

da debs masTan SromiT xelSekrulebas. sameurveo sabWo aseve uflebamosilia,<br />

SromiTi xelSekrulebiTa da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

gaTvaliswinebuli moTxovnebis darRvevis SemTxvevaSi xelSekruleba<br />

Seuwyvitos skolis direqtors. amasTanave, sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />

direqtors mosTxovos, vadamde Seuwyvitos SromiTi xelSekruleba<br />

maswavlebels, romelic daarRvevs SromiTi xelSekrulebis<br />

pirobebs, Caidens saaRmzrdelo saqmianobisaTvis Seuferebel qmedebas<br />

an kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi.<br />

sameurveo sabWo skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT irCevs<br />

disciplinur komitets, romlis SemadgenlobaSi Tanabari raodenobiT<br />

11


Sedian maswavleblebi, mSoblebi da saSualo safexuris moswavleebi.<br />

detalebs sxvadasxva komitetebis Seqmnisa da funqcionirebis wesis<br />

Sesaxeb amave TavSi odnav mogvianebiT SevexebiT. Tumca aqve unda aRiniSnos<br />

disciplinuri da saapelacio komitetebis Seqmnisa da Semadgenlobis<br />

specifikuri moTxovnebi:<br />

12<br />

radgan skolis TanamSromelma, moswavlem an mSobelma SeiZleba gaasaCivros<br />

disciplinuri komitetis gadawyvetileba, sameurveo sab-<br />

Wo uflebamosilia, an TviTon ganixilos disciplinuri komitetis<br />

gadawyvetilebis Sesaxeb saCivari, an Seqmnas saapelacio komiteti,<br />

romelic ganixilavs TanamSromlis saCivars.<br />

saapelacio komitetis SemadgenlobaSi ar SeiZleba iyos imaze naklebi<br />

sameurveo sabWos wevri, vidre pirvel komitetSi.<br />

TiToeuli komiteti unda Sedgebodes minimum sami wevrisagan. sameurveo<br />

sabWos imisTvis, rom uSualod hqondes gansaxilvel sakiTxze<br />

warmodgena, SeuZlia komitetebSi Seiyvanos Tavisi warmomadgeneli.<br />

saapelacio komitetis SemadgenlobaSi unda Sediodnen<br />

sameurveo sabWos is wevrebi, romlebic ar monawileobdnen disciplinuri<br />

komitetis saqmianobaSi, riTac uzrunvelyofili iqneba ma-<br />

Ti gadawyvetilebis obieqturoba.<br />

swavleba, swavla da saswavlo gegma – ganaTlebis xarisxi<br />

sameurveo sabWo amtkicebs saswavlo wlis ganmavlobaSi gamosayenebeli<br />

saxelmZRvaneloebis nusxas, romelic Tavis mxriv saswavlo<br />

gegmis Semadgeneli nawilia. saxelmZRvaneloebi SerCeuli unda iyos<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris mier rekomendebuli/grifminiWebuli<br />

saxelmZRvaneloebidan. Tumca maswavlebels<br />

ufleba aqvs, swavlebisas gamoiyenos nebismieri sxva wigni, rogorc<br />

damatebiT, ise ZiriTad saxelmZRvanelod.<br />

sameurveo sabWom Tanxmoba unda gamoxatos pedagogiuri sabWos<br />

mier SemuSavebul saskolo saswavlo gegmebze. am mizniT sameurveo<br />

sabWo valdebulia:<br />

gamoxatos Tanxmoba, Seasworos an ar daamtkicos pedagogiuri sab-<br />

Wos mier momzadebuli saskolo saswavlo gegmebi. sameurveo sabWos<br />

mier saswavlo gegmebis daumtkiceblobis SemTxvevaSi pedagogiuri<br />

sabWo valdebulia, gadaxedos/Secvalos igi sabWos rekomendaci-


ebis safuZvelze da skolis wesdebaSi gansazRvruli wesis mixedviT.<br />

uzrunvelyos saskolo saswavlo gegmebis mravalferovneba, maTi<br />

dabalansebuli xasiaTi da relevanturoba, rac SesaZlebels gaxdis<br />

ganaTlebis maRali standartebis miRwevas.<br />

ganaxorcielos saskolo saswavlo gegmebis Sesrulebaze zedamxedveloba;<br />

imsjelos pedagogiuri sabWos mier wardgenil cvlilebebze<br />

da daamtkicos an ar daamtkicos igi.<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia, daavalos direqtors, erovnuli<br />

saswavlo gegmebis Sesabamisad damamTavrebeli gamocdebis Catarebis<br />

mizniT mimarTos erovnuli gamocdebis centrs da dados masTan Sesabamisi<br />

xelSekruleba.<br />

saCivrebi da disciplina<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia, skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT airCios disciplinuri komiteti. komiteti unda Sedgebodes<br />

Tanabari raodenobiT warmodgenili maswavleblebis, mSoblebisa<br />

da saSualo safexuris moswavleebisagan. sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />

Tavad ganixilos disciplinuri komitetis gadawyvetilebebis<br />

Sesaxeb saCivrebi an Seqmnas saapelacio komiteti.<br />

sameurveo sabWos komitetebi<br />

sameurveo sabWo disciplinuri gadacdomis ganxilvis mizniT skolis<br />

wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT irCevs disciplinur komitets,<br />

romlis SemadgenlobaSi Tanabari raodenobiT Sedian maswavleblebi,<br />

mSoblebi da saSualo safexuris moswavleebi. sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />

wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT disciplinuri komitetis<br />

gadawyvetilebebis Sesaxeb saCivrebi Tavad ganixilos an Seqmnas<br />

saapelacio komiteti. maqsimaluri obieqturobis uzrunvelsayofad<br />

sasurvelia, saapelacio komitetis SemadgenlobaSi ar Sediodnen sameurveo<br />

sabWos is wevrebi, romlebic monawileobas iRebdnen disciplinuri<br />

komitetis gadawyvetilebis miRebis procesSi. sameurveo sab-<br />

Wo ganixilavs agreTve saCivrebs, romlebic exeba direqtoris mier<br />

disciplinur gadacdomebze miRebul gadawyvetilebebs.<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia, saWiroebis SemTxvevaSi Seqmnas<br />

sxvadasxva komitetebi. komitetebis Seqmnis, Semadgenlobis, saqmiano-<br />

13


isa da uflebamosilebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs sameurveo<br />

sabWo. es gadawyvetilebebi yovelwliurad unda gadaisinjos.<br />

TiToeul komitets SeiZleba Tavmjdomareobdes sameurveo sabWos<br />

wevrTagan arCeuli pirovneba. disciplinuri komitetis Tavmjdomaris<br />

daniSvnis wesis gansazRvra sameurveo sabWos uflebamosilebaa. sameurveo<br />

sabWom, sasurvelia, weliwadSi erTxel mainc gadasinjos disciplinuri<br />

komitetis Seqmnis, Semadgenlobis, ufleba-movaleobebis<br />

Sesaxeb gadawyvetilebebi.<br />

garda disciplinuri da saapelacio komitetebisa, saWiroebis Sem-<br />

TxvevaSi sameurveo sabWo uflebamosilia, Seqmnas sxvadasxva komitetebi,<br />

magaliTad, safinanso komiteti, uflebebis dacvis komiteti,<br />

eTikis sakiTxTa Semswavleli komiteti da sxv.<br />

1.2. sameurveo sabWos roli skolis direqtoris daniSvnisa<br />

da masze zedamxedvelobis sferoSi<br />

1.2.1. kandidatTa SerCevisa da daniSvnis wesi<br />

zogadsaganmanaTleblo skolebSi direqtoris arCeva unda moxdes<br />

Ria konkursis safuZvelze, gamWvirvalobis, Tanasworobisa da samar-<br />

Tliani konkurenciis principebis dacviT. konkursi tardeba saqarTvelos<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier dadgenili wesis<br />

Sesabamisad. saministro adgens skolis direqtoris kandidatTa Ser-<br />

Cevis zogad pirobebsa da kriteriumebs. Tumca sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />

SeimuSaos kandidatTa SerCevis specifikuri kriteriumebi<br />

da moTxovnebi (magaliTad, garkveuli enis codna, samuSao gamocdileba<br />

anda unarebi).<br />

skolis direqtorebis SesarCev konkursSi monawileobis miReba SeuZlia<br />

nebismier dainteresebul pirs, Tu igi akmayofilebs ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros mier dadgenil minimalur moTxovnebsa<br />

da sameurveo sabWos mier gansazRvrul damatebiT pirobebs.<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro sameurveo<br />

sabWos warudgens direqtorobis msurvelTa maqsimum sam kandidaturas.<br />

sameurveo sabWo direqtors Semdegi proceduris Sesabamisad ir-<br />

Cevs:<br />

14<br />

konkursis pirveli etapis dasrulebidan ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros mier gansazRvruli vadis ganmavlobaSi kandida-


tebi Sesabamis sameurveo sabWos warudgenen skolis ganviTarebis<br />

gegmas.<br />

skolis ganviTarebis gegmis miRebis bolo vadidan erTi kviris<br />

ganmavlobaSi sameurveo sabWo TiToeul proeqts damoukideblad<br />

ganixilavs.<br />

skolis ganviTarebis gegmis miRebis bolo vadidan erTi kviris Tavze<br />

sameurveo sabWos Tavmjdomare niSnavs sameurveo sabWos sxdomas,<br />

romlis drosac sabWos wevrebi siiTi Semadgenlobis umravlesobiTa<br />

da faruli kenWisyris safuZvelze irCeven skolis direqtors.<br />

Tu direqtorobis kandidati sameurveo sabWos wevria, igi ar monawileobs<br />

kenWisyraSi.<br />

sameurveo sabWos aRmasrulebeli mdivani amzadebs arCevnebis oqmsa<br />

da dadgenilebas, romelTac xels awers sameurveo sabWos Tavmjdomare<br />

da aRmasrulebeli mdivani. es dokumentebi saregistraciod<br />

egzavneba ganaTlebisa da mecnierebis saministros.<br />

zogadi ganaTlebis kanonis Sesabamisad arCevnebis Sedegebi ZalaSi<br />

Sedis am dokumentebis saministroSi registraciis momentidan.<br />

sameurveo sabWo valdebulia, ganaTlebisa da mecnierebis saministros<br />

mier daregistrirebul direqtorTan dados xelSekruleba. sameurveo<br />

sabWos ufleba aqvs, saministros mier registraciaSi gatarebul<br />

direqtors daudos samTviani SromiTi xelSekruleba sagamocdo<br />

vadiT. SromiTi xelSekrulebis sagamocdo vadis amowurvamde ori kviriT<br />

adre sameurveo sabWo iRebs gadawyvetilebas da atyobinebs ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros. samTviani sagamocdo vadis amowurvis<br />

Semdeg, dadebiTi gadawyvetilebis SemTxvevaSi, sameurveo sab-<br />

Wo damtkicebul direqtorTan zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis Sesabamisad<br />

aformebs SromiT xelSekrulebas 5 wlisa da 9 Tvis vadiT.<br />

skolis direqtoris mier sagamocdo vadis warumateblad dasrulebis<br />

SemTxvevaSi igi Tavisufldeba dakavebuli Tanamdebobidan, ris<br />

Semdegac winaswar dadgenil vadebSi ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />

acxadebs axal konkurss.<br />

Tu sameurveo sabWom ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier<br />

wardgenili arc erTi kandidati ar airCia, sabWos gadawyvetilebis<br />

wardgenidan ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier winaswar<br />

gansazRvrul vadebSi saministro skolis sameurveo sabWos warudgens<br />

direqtorobis axal kandidatebs. sameurveo sabWos ganmeorebiTi uaris<br />

SemTxvevaSi ganaTlebisa da mecnierebis saministro uflebamo-<br />

15


silia, daniSnos direqtoris movaleobis Semsrulebeli, romlis uflebamosilebis<br />

vada grZeldeba axali direqtoris arCevamde.<br />

vinaidan skola sajaro samarTlis iuridiuli piria, masze vrceldeba<br />

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis moTxovnebi. Sesabamisad,<br />

rogorc sameurveo sabWos, ise pedagogiuri sabWos sxdomebi<br />

skolaSi Ria da sajaroa. direqtori uflebamosilia, daeswros sameurveo<br />

sabWos sxdomebs, Tumca mas ar aqvs kenWisyraSi monawileobis<br />

da xmis micemis ufleba. sameurveo sabWos ufleba aqvs, mosTxovos<br />

direqtors rCeva/konsultacia misi kompetenciis farglebSi arsebuli<br />

sakiTxebis Sesaxeb da aseve miiRos misgan yvela saWiro informacia.<br />

16<br />

1.2.2. skolis direqtoris saqmianobis zedamxedveloba da Sefaseba<br />

sameurveo sabWo SeimuSavebs an direqtoris wardginebiT amtkicebs<br />

TanamSromelTa Sefasebisa da marTvis politikas, romelic moawesrigebs<br />

pedagogTa da skolis direqtoris saqmianobis Sefasebis sistemas.<br />

am politikisa da procedurebis Sesabamisad sameurveo sabWom yovelwliurad<br />

unda uzrunvelyos skolis direqtoris saqmianobis Sefaseba.<br />

sameurveo sabWo, saWiroebis SemTxvevaSi, uflebamosilia, daniSnos<br />

sabWos ori an sami wevri direqtoris saqmianobis Sesafaseblad. sabWos<br />

aseve SeuZlia moiwvios damoukidebeli eqsperti direqtoris saqmianobis<br />

Sefasebis mizniT.<br />

1.2.3. sameurveo sabWos sxdomebi, sxdomis procedura da sxdomis oqmi<br />

sameurveo sabWo saswavlo wlis ganmavlobaSi minimum samjer ikribeba.<br />

sasurvelia, sameurveo sabWos Sekrebebi gaimarTos saswavlo<br />

wlis yoveli mesamedis dasawyisSi da saswavlo wlis bolos (Sedegebis<br />

Sesajameblad da saboloo angariSis dasamtkiceblad) an saWiroebisamebr,<br />

sameurveo sabWos Tavmjdomaris an sabWos wevrTa erTi mesamedis<br />

moTxovnis safuZvelze. sameurveo sabWos Tavmjdomare xelmZRvanelobs<br />

da warmarTavs sabWos sxdomebs. misi aryofnisas Tavmjdomaris<br />

movaleobas asrulebs sabWos Tavmjdomaris moadgile. aseTis<br />

ararsebobis SemTxvevaSi Tavmjdomaris uflebamosilebis delegireba<br />

droebiT sabWos romelime wevrze moxdeba. sameurveo sabWos sxdomebis<br />

administraciul mxares agvareben sameurveo sabWos Tavmjdomare da<br />

sabWos mdivani.<br />

sameurveo sabWos sxdomebi Riaa nebismieri dainteresebuli pirisaTvis,<br />

garda saqarTvelos administraciuli kodeqsis 28-e muxliT


gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa. saWiroebis SemTxvevaSi konkretul<br />

sakiTxebze msjelobis mizniT sameurveo sabWo uflebamosilia, sxdomaze<br />

nebismieri piri moiwvios.<br />

rogorc ukve aRvniSneT, vinaidan skola sajaro samarTlis iuridiuli<br />

piria, masze vrceldeba saqarTvelos zogadi administraciuli<br />

kodeqsis moTxovnebi. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis<br />

34-e muxlis Tanaxmad, kolegiuri sajaro dawesebuleba valdebulia,<br />

erTi kviriT adre sajarod gamoacxados momavali sxdomis, misi Catarebis<br />

adgilis, droisa da dRis wesrigis Taobaze, xolo Sesabamisi gadawyvetilebis<br />

miRebisas _ agreTve misi daxurvis Sesaxeb.<br />

gadaudebeli aucileblobisas sameurveo sabWo uflebamosilia Caataros<br />

sxdoma am muxlis pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli wesebis<br />

daucvelad. am SemTxvevaSi igi valdebulia, dauyovnebliv gamoacxados<br />

sxdomis Catarebis adgilis, droisa da dRis wesrigis Taobaze, xolo<br />

Sesabamisi gadawyvetilebis miRebisas _ agreTve misi daxurvis Sesaxeb.<br />

sameurveo sabWos mier gadaudebeli aucileblobisas sxdomis Catarebis<br />

an sxdomis daxurvis SemTxvevaSi igi valdebulia, gadawyvetilebis<br />

miRebidan 3 dRis vadaSi ganmartos sxdomaze miRebuli gadawyvetilebis<br />

gasaCivrebis wesi. sameurveo sabWom reestrSi unda Seitanos<br />

sxdomis daxurvis Sesaxeb gadawyvetilebis misaRebad gamarTuli<br />

saxelobiTi kenWisyris Sedegebi, agreTve sxdomis oqmis monacemebi 33-e<br />

muxliT gaTvaliswinebuli wesiT.<br />

rogorc zemoT ukve aRvniSneT, zogadi administraciuli kodeqsis<br />

moqmedeba vrceldeba skolebze, vinaidan skolebi sajaro samarTlis<br />

iuridiuli pirebi arian. Sesabamisad skolaSi rogorc sameurveo, ise<br />

pedagogiuri sabWos sxdomebi Ria da sajaroa, romelze daswrebis uflebac<br />

nebismier msurvels aqvs. Tu gaCndeba eWvi sxdomis arakanonierad<br />

daxurvasTan an gadaudebeli aucileblobiT CatarebasTan dakavSirebiT,<br />

sarCeli sasamarTlos unda waredginos sxdomis Catarebidan<br />

erTi Tvis vadaSi.<br />

sameurveo sabWos pirveli sxdoma, sasurvelia, Catardes sabWos<br />

arCevidan 7 dRis ganmavlobaSi. pirvel sxdomaze sabWo xmaTa umravlesobiT<br />

irCevs Tavmjdomares, Tavmjdomaris moadgiles da sabWos<br />

mdivans.<br />

zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis 38-e muxlis Tanaxmad, sameurveo<br />

sabWo:<br />

a) am kanonis 42-e muxliT gaTvaliswinebuli wesiT, siiTi Semadgenlobis<br />

umravlesobiT irCevs skolis direqtors, romelsac registraciaSi<br />

atarebs saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro;<br />

17


) skolis direqtoris wardginebiT amtkicebs skolis biujets, agreTve<br />

amtkicebs direqtoris mier momzadebul wliur angariSs da<br />

uzrunvelyofs mis sajaroobas;<br />

g) skolis direqtoris wardginebiT amtkicebs skolis Sinaganawess,<br />

romelic amomwuravad gansazRvravs disciplinuri gadacdomebis<br />

nusxas da maTTvis gaTvaliswinebul disciplinur saxdelebs, skolidan<br />

gadayvanis pirobebs;<br />

d) gamoxatavs Tanxmobas pedagogiuri sabWos mier SemuSavebuli saskolo<br />

saswavlo gegmebisa da erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />

centris mier rekomendebuli/grifminiWebuli saxelmZRvaneloebidan<br />

pedagogebis mier SerCeuli, saswavlo wlis ganmavlobaSi<br />

gamosayenebeli saxelmZRvaneloebis nusxis Taobaze;<br />

e) akontrolebs skolis direqciis mier finansebis xarjvasa da qonebis<br />

gankargvas;<br />

v) uflebamosilia SromiTi xelSekrulebiTa da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

gaTvaliswinebuli moTxovnebis darRvevis SemTxvevaSi<br />

xelSekruleba Seuwyvitos skolis direqtors;<br />

z) inaxavs da aRricxavs sameurveo sabWoSi mSobelTa da pedagogiuri<br />

sabWos warmomadgenelTa arCevnebis biuletenebsa da oqmebs;<br />

T) skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT ganixilavs saCivrebs da<br />

iRebs Sesabamis zomebs;<br />

i) uflebamosilia erovnuli saswavlo gegmis Sesabamisad saswavlo<br />

wlis damamTavrebeli gamocdebis Catarebis mizniT daavalos direqtors,<br />

mimarTos erovnuli gamocdebis centrs da dados Sesabamisi<br />

xelSekruleba;<br />

k) uflebamosilia mosTxovos skolis direqtors, vadamde Seuwyvitos<br />

SromiTi xelSekruleba maswavlebels xelSekrulebis pirobebis<br />

darRvevisas, saaRmzrdelo saqmianobisaTvis Seuferebeli qmedebis<br />

Cadenisas da kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi;<br />

l) disciplinuri gadacdomebis ganxilvis mizniT, skolis wesdebiT<br />

gaTvaliswinebuli wesiT irCevs disciplinur komitets, romlis<br />

SemadgenlobaSi Sedis Tanabari raodenobis maswavlebeli, mSobeli<br />

da saSualo safexuris moswavle. sameurveo sabWo uflebamosilia<br />

wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT disciplinuri komitetis gadawyvetilebebis<br />

Sesaxeb saCivrebi Tavad ganixilos an Seqmnas saapelacio<br />

komiteti. saapelacio komiteti, sameurveo sabWo ganixilavs<br />

agreTve saCivrebs, romlebic exeba direqtoris mier disciplinur<br />

gadacdomebze miRebul gadawyvetilebebs. dauSvebelia disciplinuri<br />

komitetis an saapelacio komitetis specialuri Semadgenlobis<br />

mowveva konkretuli SemTxvevis ganxilvis mizniT;<br />

18


m) iTanxmebs skolis direqtoris mier warmodgenil skolis wesdebis<br />

proeqts.<br />

2. am muxlis pirveli punqtis „a“, „b“, „g“, „d“, „k“ da „m“ qvepunqtebiT<br />

gaTvaliswinebul gadawyvetilebebs sameurveo sabWo iRebs siiTi Semadgenlobis<br />

umravlesobiT, xolo „v“ qvepunqtiT gaTvaliswinebul<br />

gadawyvetilebas _ siiTi Semadgenlobis ori mesamediT.<br />

rogorc vxedavT, zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis Tanaxmad, sameurveo<br />

sabWo yvela gadawyvetilebas iRebs siiT Semadgenlobis xmaTa<br />

umravlesobiT, garda erTisa, roca saqme exeba skolis direqtorisTvis<br />

xelSekrulebis Sewyvetis sakiTxs. am SemTxvevaSi sameurveo sabWo<br />

gadawyvetilebas iRebas siiTi Semadgenlobis ori mesamediT.<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia, sabWos wevrTagan airCios aRmasrulebeli<br />

mdivani, romelsac daevaleba sxdomebis oqmebisa da sabWos<br />

sxdomebTan dakavSirebuli sxva dokumentebis momzadeba da Senaxva.<br />

sameurveo sabWos sxdomis daniSvnamde minimum erTi kviriT adre sab-<br />

Wos Tavmjdomare an _ misi aryofnis SemTxvevaSi _ misi moadgile aRmasrulebeli<br />

mdivnisa da skolis administraciis daxmarebiT werilobiT<br />

atyobinebs sabWos TiToeul wevrs da Setyobinebas daurTavs<br />

sxdomis dRis wesrigs, sxdomis Catarebis adgilisa da drois Sesaxeb<br />

informacias. gamonaklisi am wesidan daiSveba mxolod maSin, Tu sabWos<br />

Tavmjdomare an misi moadgile saswrafod miiCnevs konkretuli sakiTxebis<br />

ganxilvas. am SemTxvevaSi werilobiTi gafrTxileba da dRis<br />

wesrigi SedarebiT mokle vadaSi gadaegzavneba sabWos TiToeul wevrs.<br />

sxdomis oqms xels aweren sameurveo sabWos Tavmjdomare da aRmasrulebeli<br />

mdivani, Tavmjdomaris aryofnis SemTxvevaSi _ Tavmjdomaris<br />

moadgile. sameurveo sabWos sxdomis oqmi mniSvnelovani dokumentia,<br />

romelic skolaSi unda inaxebodes da tardebodes skolaSi<br />

arsebul sajaro reestrSi.<br />

sameurveo sabWo uzrunvelyofs sxdomis dRis wesrigis, xelmowerili<br />

oqmisa da sxdomasTan dakavSirebuli sxva dokumentebis (garda<br />

konfidencialuri dokumentebisa) sajaroobas nebismieri dainteresebuli<br />

pirisaTvis. igive wesi vrceldeba sameurveo sabWos mier Seqmnili<br />

nebismieri samuSao jgufis/komitetis sxdomis oqmebze.<br />

daxuruli sxdomis oqmi (konfidencialuri dokumenti) inaxeba da<br />

sajaro xdeba saqarTvelos administraciuli kodeqsis 33-e muxlis<br />

Sesabamisad. igive wesi vrceldeba komitetebis daxurul sxdomebze<br />

miRebul oqmebze. daxuruli sxdomis oqmis gonivrul farglebSi gamocalkevebadi<br />

nebismieri nawili unda gamoqveyndes.<br />

19


20<br />

nawili 2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

skolis direqtoris ZiriTadi funqciaa skolis yoveldRiuri xelmZRvaneloba<br />

da marTva, romlis saSualebiTac uzrunvelyofili iqneba<br />

skolis saqmianobis yvela sferoSi maRali standartebis miRweva.<br />

direqtorma xeli unda Seuwyos skolaSi moswavleTa warmatebisken,<br />

Tanasworobisa da maRali molodinebisaken miswrafebis kulturis<br />

damkvidrebas. direqtori valdebulia, sameurveo sabWosTan erTad<br />

SeimuSaos skolis strategiuli miznebi da amocanebi da uzrunvelyos<br />

maTi ganxorcieleba resursebis optimaluri gamoyenebiT. direqtori,<br />

sxvebTan erTad, valdebulia, Seafasos skolis zogadi saqmianoba da<br />

dasaxos prioritetebi da saqmianobis gaumjobesebisa da standartebis<br />

amaRlebis gzebi da saSualebebi.<br />

direqtori uzrunvelyofs adgilobrivi sazogadoebis CarTvas<br />

skolis cxovrebaSi sxvadasxva dainteresebul jgufebTan, magaliTad,<br />

sxva skolebTan, bavSvebisa da mozardebis sakiTxebze momuSave sxvadasxva<br />

organizaciebTan, adgilobriv TviTmmarTvelobebTan, umaRles<br />

saganmanaTleblo dawesebulebebTan da sxv. efeqturi TanamSromlobiT.<br />

amgvari saqmianobiT direqtori xels uwyobs zogadad ganaTlebis<br />

sistemis ganviTarebasa da adgilobriv doneze standartebis amaRlebas.<br />

direqtoris saqmianobis erT-erTi kritikuli aspeqti sameurveo<br />

da pedagogiur sabWoebTan erToblivi muSaobaa. isini erTad qmnian<br />

skolis saqmianobis saerTo xedvas da strategiuli ganviTarebis gegmas.<br />

strategiuli dagegmvis process gadamwyveti roli eniWeba skolis<br />

saqmianobaSi, mis winsvlasa da warmatebaSi.<br />

direqtori srulyofilad unda erkveodes skolis saswavlo procesSi.<br />

direqtoris mTavari funqciac swored isaa, rom uzrunvelyos<br />

iseTi saswavlo procesis arseboba, romelic saSualebas miscems moswavleebs,<br />

miiRon maRali xarisxis ganaTleba.<br />

direqtori, rogorc skolis xelmZRvaneli piri, valdebulia, gonivrulad<br />

gamoiyenos yvela resursi da saSualeba imisaTvis, rom skolaSi<br />

Seqmnas warmatebuli da usafrTxo saswavlo garemo.<br />

skolis wesdeba /xedva, misia /ganviTarebis gegma<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad skolis direqtori<br />

SeimuSavebs da sameurveo sabWos dasamtkiceblad warudgens skolis<br />

wesdebis proeqts, xolo sabWosTan SeTanxmebul proeqts dasamtkiceblad<br />

ugzavnis ganaTlebisa da mecnierebis saministros.


garda amisa, skolis direqtoris profesiuli movaleobaa skolis<br />

xedvis/misiisa da ZiriTadi miznebis gansazRvra da Sesabamisi politikis<br />

SemuSaveba. man unda marTos skola saerTo xedviTa da mimarTulebebiT<br />

da zedamxedveloba gauwios skolis ganviTarebis gegmis Seqmnis,<br />

ganxorcielebisa da monitorinigis process. am uflebamosilebis ganxorcielebisas<br />

direqtorma unda gaiTvaliswinos sameurveo da pedagogiuri<br />

sabWoebis, skolis sxva TanamSromlebisa da mSoblebis Sexedulebebi.<br />

finansuri marTva<br />

direqtori sameurveo sabWos dasamtkiceblad warudgens skolis<br />

biujets. moTxovnis safuZvelze direqtori amzadebs da sameurveo<br />

sabWos warudgens biujetSi Sesatan mniSvnelovan cvlilebebs sabWos<br />

mier SemuSavebuli miTiTebebis gaTvaliswinebiT.<br />

direqtori Tanxebs gankargavs sameurveo sabWos mier damtkicebuli<br />

skolis biujetis mixedviT. igi uflebamosilia, dados garigebebi,<br />

maT Soris skolis qonebis Sesaxeb, garda im garigebebisa, romlebisTvisac<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT an skolis wesdebiT gaTvaliswinebulia<br />

sameurveo sabWos an kontrolis ganmaxorcielebli organos<br />

Tanxmoba. direqtori valdebulia, moiTxovos sameurveo sabWos<br />

Tanxmoba iseTi garigebebis dadebisas, romelTa Rirebulebac skolis<br />

biujetis 5%-s aRemateba.<br />

`zogadi ganaTlebis kanonis~ Sesabamisad yoveli wlis 10 dekembramde<br />

skolis direqtori sameurveo sabWos abarebs angariSs finansuri<br />

saqmianobis Sesaxeb.<br />

adamianuri resursebis marTva<br />

direqtori sameurveo sabWos moTxovnis safuZvelze da skolis Ti-<br />

Toeul TanamSromlTan konsultaciis gavlis Semdeg valdebulia, SeimuSaos<br />

adamianuri resursebis marTvis politika da procedurebi,<br />

SeuTanxmos sameurveo sabWos da uzrunvelyos misi ganxorcieleba.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad, saqarTvelos ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros mier damtkicebuli pirobebisa da<br />

wesis Sesabamisad skolis direqtori uzrunvelyofs maswavleblebTan<br />

da skolis sxva TanamSromlebTan SromiTi xelSekrulebebis dadebasa<br />

da Sesrulebas.<br />

direqtori pasuxismgebelia rogorc saswavlo, ise teqnikuri da<br />

administraciuli personalis daqiravebasa da marTvaze da maTTvis<br />

21


funqciebis Sesabamis gadanawilebaze. funqciebis gadanawilebis dros<br />

direqtorma unda gaiTvaliswinos TiToeuli TanamSromlis daqiravebis<br />

pirobebi. amasTanave, maswavlebelTa funqciebi imgvarad unda gadaanawilos,<br />

rom maswavleblebs saswavlo procesis warmarTvisa da<br />

moswavleebTan individualurad muSaobis paralelurad profesiuli<br />

ganviTarebisaTvis saWiro drois resursebi hqondeT.<br />

maswavleblis aryofnis SemTxvevaSi direqtori mis funqciebs anawilebs<br />

skolis yvela sxva maswavlebelze (administraciis warmomadgenlebisa<br />

da sakuTari Tavis CaTvliT) maTi samuSao datvirTvis gaTvaliswinebiT.<br />

igi aseve uzrunvelyofs skolis maswavlebelTaTvis<br />

yvela saWiro informaciis miwodebas, rac maT miscemT profesionaluri<br />

movaleobis efeqturad ganxorcielebis SesaZleblobas.<br />

adamianuri resursebis marTvis politikisa da procedurebis Sesabamisad<br />

direqtori uzrunvelyofs skolis TanamSromelTa saqmianobis<br />

Sefasebas. amasTanave, man sameurveo sabWos unda warudginos<br />

wliuri angariSi TanamSromelTa Sefasebis Sedegebis Sesaxeb.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad skolis direqtori<br />

uflebamosilia, vadamde Seuwyvitos maswavlebels SromiTi xel-<br />

Sekruleba xelSekrulebis pirobebis darRvevis, saaRmzrdelo saqmianobisaTvis<br />

Seuferebeli qmedebis Cadenis an kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT arakvalificiurobis dadasturebis SemTxvevaSi.<br />

direqtori valdebulia, uzrunvelyos treningebisa da profesiuli<br />

ganviTarebis sxva SesaZleblobebis xelmisawvdomoba skolis<br />

TiToeuli TanamSromlisaTvis maTi moTxovnilebebisa da saWiroebebis<br />

gaTvaliswinebiT. am TvalsazrisiT gansakuTrebuli yuradReba unda<br />

mieqces damwyeb pedagogebs. direqtorma sameurveo sabWos yovelwliurad<br />

unda warudginos angariSi, romelSic asaxuli iqneba maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis xarisxi da misi Sedegebi swavlebisa<br />

da swavlis procesze.<br />

22<br />

saCivrebi da disciplina<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad direqtori uflebamosilia,<br />

ganixilos saCivrebi skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />

procedurebis mixedviT.<br />

sameurveo sabWos/disciplinuri komitetis mier SemuSavebuli zogadi<br />

principebis Sesabamisad skolis direqtori valdebulia, Seimu-<br />

Saos da ganaxorcielos Sesabamisi politika da procedurebi skolaSi<br />

moswavleTa disciplinisa da eTikuri standartebis damkvidrebis miz-


niT. direqtori valdebulia, es procedurebi xelmisawvdomi gaxados<br />

TiToeuli moswavlisaTvis da uzrunvelyos maTi dacva da ganxorcieleba.<br />

direqtori valdebulia, SeinarCunos wesrigi da disciplina skolis<br />

teritoriaze da maSinac, roca moswavleebi skolis mier nebadar-<br />

Tul saqmianobas axorcieleben, rogorc skolis teritoriaze, ise mis<br />

gareT (mag.: eqskursiisas da a. S.).<br />

saswavlo gegmis SemuSaveba da ganxorcieleba<br />

direqtori skolis pedagogiur sabWosTan erTad SeimuSavebs skolis<br />

saswavlo gegmas da amasTanave zedamxedvelobas uwevs skolaSi<br />

mimdinare saswavlo-saaRmzrdelo process, kerZod, direqtori:<br />

gansazRvravs, SeimuSavebs, dasamtkiceblad warudgens skolis sameurveo<br />

sabWos da SemdgomSi axorcielebs skolis saswavlo gegmas,<br />

romelic unda efuZnebodes moswavleTa moTxovnilebebs, interesebs,<br />

SesaZleblobebsa da ganviTarebis dones da amasTanave skolaSi<br />

arsebul Sesabamis resursebs. direqtori saskolo saswavlo<br />

gegmis SemuSavebaSi rTavs pedagogiur sabWos. Tu direqtoris mier<br />

wardgenil saswavlo gegmas sameurveo sabWo ar daamtkicebs, xdeba<br />

axali saswavlo gegmis SemuSaveba da wardgena an arsebulSi cvlilebebis<br />

Setana;<br />

SeimuSavebs saskolo saswavlo gegmis politikas da uTanxmebs sameurveo<br />

sabWos;<br />

uzrunvelyofs skolis saswavlo gegmis mravalferovnebas, neitralurobasa<br />

da misi saSualebiT maRali standartebis miRwevis SesaZleblobas;<br />

yovelwliurad gadasinjavs skolis saswavlo gegmis politikas da<br />

saWiroebis SemTxvevaSi sameurveo sabWos warudgens rekomendaciebs<br />

saWiro cvlilebebis Sesaxeb.<br />

swavlebasa da swavlaze zedamxedveloba<br />

direqtori valdebulia, mudmivad ganaxorcielos zedamxedveloba<br />

skolis saqmianobaze, Seafasos swavlebisa da swavlis standartebi da<br />

uzrunvelyos Sesabamisi profesiuli standartebis miRweva da Senar-<br />

Cuneba.<br />

skola mudmivad unda eZebdes saWiro gzebsa da axal saSualebebs<br />

moswavleTa Sedegebis gaumjobesebisaTvis. am process uSualo xelm-<br />

23


ZRvaneloba unda gauwios skolis direqtorma. efeqturi swavleba<br />

mTlianad aris damokidebuli TiToeuli moswavlis moTxovnilebebis<br />

dakmayofilebaze, rac pedagogisgan im pirobebis detalur codnas<br />

moiTxovs, romelSic moswavle saukeTesod iTvisebs sagnebs. garda<br />

amisa, pedagogs unda SeeZlos moswavleTa motivaciisa da aqtiurobis<br />

waxaliseba sxvadasxva saklaso samuSaoebiTa Tu meTodebiT. savaldebulo<br />

ar aris, direqtori Tavad iyos profesionali pedagogi, magram<br />

mas unda SeeZlos swavlebis efeqturi meTodebis gansazRvra da maTi<br />

efeqturad gamoyeneba sxvadasxva saswavlo garemoSi.<br />

24<br />

nawili 3. sameurveo sabWosa da direqtoris<br />

angariSvaldebulebis sistema<br />

rogorc ukve aRiniSna, sameurveo sabWos skolis marTvaSi strategiuli<br />

roli akisria, xolo direqtori yoveldRiurad xelmZRvanelobs<br />

skolas da uzrunvelyofs dasaxuli miznebisa da amocanebis<br />

efeqturad ganxorcielebas. imisaTvis, rom rogorc direqtorma, ise<br />

sameurveo sabWom kvalificiurad da keTilsindisierad ganaxorcielon<br />

sakuTari ufleba-movaleobebi, aucilebelia Sesabamisi angariSvaldebulebis<br />

sistemis Seqmna skolaSi. angariSvaldebuleba unda<br />

xorcieldebodes marTvis sxvadasxva doneebze sxvadasxva meqanizmebis<br />

saSualebiT, rogoricaa Sexvedrebis organizeba, angariSebis momzadeba<br />

da wardgena, monitoringi, Semowmeba/Sefaseba da sxv. sasurvelia,<br />

rom direqtorma da sameurveo sabWom erToblivad SeimuSaon skolis<br />

angariSvaldebulebis sistema.<br />

3.1. sameurveo sabWos angariSvaldebuleba<br />

sameurveo sabWo angariSvaldebulia skolisa da mTeli sazogadoebis<br />

winaSe. igi mzad unda iyos, mis mier miRebuli gadawyvetilebebisa<br />

da gatarebuli RonisZiebebis Sesaxeb axsna-ganmarteba misces nebismier<br />

legitimurad dainteresebul pirs, iqneba es skolis TanamSromeli,<br />

moswavle, mSobeli, presisa Tu ganaTlebisa da mecnierebis saministros<br />

warmomadgeneli, Tu resurs-centris warmomadgeneli.<br />

sameurveo sabWos SeuZlia, Tavad SeimuSaos sakuTari angariSvaldebulebis<br />

meqanizmebi da procedurebi, romlebic SeiZleba gulisxmobdes<br />

mSoblebTan, pedagogebTan an zogadad skolis sazogadoebas-<br />

Tan (regularuli an yovelwliuri) Sexvedrebis organizebas, an wli-


uri (kvartaluri) angariSebis momzadebasa da mis gamoqveynebas. sameurveo<br />

sabWos angariSvaldebulebis meqanizmebi da procedurebi Se-<br />

Tanxmebuli unda iyos skolis direqtorTan, pedagogebTan da sxva dainteresebul<br />

pirebTan.<br />

3.2. direqtoris angariSvaldebuleba<br />

angariSvaldebuleba sameurveo sabWos winaSe<br />

direqtori angariSvaldebulia sameurveo sabWos winaSe skolis<br />

saqmianobisa da skolis miznebis misaRwevad saWiro resursebis efeqturad<br />

gamoyenebis Taobaze.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad direqtori yoveli<br />

wlis 10 dekembramde angariSs abarebs sameurveo sabWos finansuri<br />

saqmianobisa da saswavlo procesis mimdinareobis Sesaxeb. direqtori<br />

valdebulia, sakmarisi informacia miawodos sameurveo sabWos, raTa<br />

man Seamowmos da Seafasos skolis miRwevebi da ganviTarebis tendenciebi.<br />

garda amisa, skolis direqtori sameurveo sabWos yovelwliurad<br />

warudgens angariSs maswavlebelTa saqmianobis Sefasebisa da profesiuli<br />

ganviTarebis Sesaxeb.<br />

sameurveo sabWom konstruqciulad unda iTanamSromlos direqtorTan<br />

da saWiroebis SemTxvevaSi mas Sesabamisi daxmareba gauwios.<br />

Tumca amasTanave, skolis interesebis maqsimalurad dacvis uzrunvelsayofad<br />

sameurveo sabWo uflebamosilia, winaaRmdegoba gauwios<br />

direqtoris ama Tu im iniciativas, moiTxovos misgan damatebiTi informacia<br />

da axsna-ganmartebebi da Sesworebebi Seitanos direqtoris<br />

mier warmodgenil iniciativebsa Tu rekomendaciebSi.<br />

angariSv aldebuleba skolis sazogadoebis/mSoblebis winaSe<br />

direqtori angariSvaldebulia farTo sazogadoebis winaSe, gansakuTrebiT<br />

ki moswavleTa da mSobelTa winaSe. direqtors akisria<br />

pasuxismgebloba, uzrunvelyos moswavleebis mier maRali xarisxis<br />

ganaTlebis miReba da skolaSi solidaruli pasuxismgeblobis principis<br />

damkvidreba. direqtori aseve valdebulia, mSoblebisa da moswavleebisaTvis<br />

xelmisawvdomi gaxados informacia saswavlo gegmebis,<br />

moswavleTa miRwevebisa da skolasTan dakavSirebuli sxva sakiTxebis<br />

Sesaxeb.<br />

25


angariSvaldebulebis warmatebiT ganxorcielebis mizniT direqtorma:<br />

keTilsindisierad unda Seasrulos sameurveo sabWosTan dadebuli<br />

xelSekrulebiT nakisri valdebulebebi;<br />

xeli unda Seuwyos iseTi garemos Seqmnas, sadac SesaZlebelia konstruqciuli<br />

TanamSromloba, codnis gaziareba da arsebul Sedegebze<br />

pasuxismgeblobis aReba;<br />

unda uzrunvelyos angariSvaldebulebis sistemis damkvidreba<br />

skolis yvela doneze da aRniSnuli sistemis regularuli gadasinjva<br />

da saWiroebis SemTxvevaSi masSi cvlilebebis Setana;<br />

unda SeimuSaos da skolis sazogadoebas (kerZod, sameurveo sabWos,<br />

maswavleblebs, mSoblebs, moswavleebs, ganaTlebis saministros)<br />

warudginos angariSi skolis saqmianobisa da ZiriTadi miRwevebis<br />

Sesaxeb.<br />

26


Tavi II<br />

strategiuli dagegmva<br />

da TviTSefaseba<br />

nawili 1. strategiuli dagegmvis arsi,<br />

saWiroeba da funqciebi<br />

strategiuli dagegmva nebismieri organizaciis, maT Soris skolis,<br />

normaluri funqcionirebis ganuyofeli nawilia. strategiuli dagegmvis<br />

mizania, gansazRvros skolis xedva da misia, misi grZelvadiani<br />

miznebi da maTi miRwevis saukeTeso da realisturi saSualebebi.<br />

strategiuli gegma momavlis erTgvari prognozia, arsebuli realuri<br />

viTarebisa da perspeqtivebis gaTvaliswinebiT. igi warmoadgens<br />

detalur, kompleqsur gegmas, romlis daniSnulebaa skolis misiis<br />

ganxorcieleba da mis mier dasaxuli miznebis miRweva. strategiuli<br />

dagegmva efuZneba prognozirebadi mimarTulebebisa da momavlis<br />

alternatiuli scenarebis, aseve Sida da gare maCveneblebis analizs.<br />

mas unda axasiaTebdes moqniloba da mravalmxrivi orientacia. strategiuli<br />

dagegmva skolas Tavis garemosTan akavSirebs, radgan qmnis<br />

misi miznebis miRwevisaTvis saWiro konteqsts da mimarTulebas skolis<br />

sasurveli momavlis gansazRvrisaTvis.<br />

strategiuli dagegmva uwyveti procesia: misi arsi ar aris skolis<br />

saqmianobis srulyofili gegmis ganviTareba; igi mimdinare, uwyveti<br />

saswavlo procesia, organizaciuli dialogia, romelic scdeba winaswar<br />

gansazRvruli miznebis miRwevas. amasTanave, strategiuli dagegmva<br />

xarisxobrivi da ideebze orientirebuli procesia. igi iseT monacemebs<br />

moicavs (magaliTad, gamocdilebas, intuicias da ideebs), romlebic<br />

yovelTvis cifrebiT araa gamyarebuli anda gamoxatuli.<br />

strategiuli dagegmvis daniSnulebaa, sameurveo sabWo, direqcia,<br />

pedagogebi da mSoblebi daafiqros imaze, Tu ras surT, rom skolam<br />

miaRwios momavalSi da ra saSualebebiT. amdenad, dagegmvis procesi<br />

mimarTulia organizaciuli fiqrisa da saqmianobis gzebis Camoyali-<br />

27


ebisaken. erTob mniSvnelovania strategiuli dagegmvisa da miT ufro,<br />

ganxorcielebis etapze Sesabamisi pirebisa da jgufebis CarTulobis<br />

uzrunvelyofa. rogorc wesi, warmatebis SemTxvevaSi strategiuli<br />

dagegmva gavlenas iqoniebs skolis saqmianobis nebismier sferoze<br />

da, amasTan, igi organizaciis msoflmxedvelobisa da kulturis nawilad<br />

iqceva.<br />

saganmanaTleblo standartebi fundamentur rols asrulebs<br />

skolis saswavlo sistemaSi. saqarTveloSi saganmanaTleblo standartebi<br />

erovnul doneze muSavdeba. sameurveo sabWos SeuZlia, skolis<br />

doneze damatebiTi standartebi daadginos, romlebic TanxvedraSi<br />

iqneba erovnul standartebTan, magram amasTan ufro detalur gansazRvrebebs<br />

miscems skolas. standartebi saerTo mimarTulebebs iZleva<br />

saklaso swavlebis, Sefasebis sistemisa da resursebis gamoyenebisTvis.<br />

igi exmareba pedagogsa da skolis direqtors, gansazRvros<br />

prioritetebi saswavlo drois gamoyenebis TvalsazrisiT. standartebi<br />

qmnis molodins imisas, rom TiToeulma moswavlem maRali xarisxis<br />

ganaTleba miiRos.<br />

strategiulma gegmam unda asaxos saganmanaTleblo standartebis<br />

`ra~ da `ramdenad kargad~ aspeqtebi; anu skolam unda gansazRvros<br />

konkretuli damokidebulebebi, codna, unarebi da Cvevebi, romelTa<br />

demonstrirebasac igi moelis TiToeuli moswavlisgan (`ra~). amasTan,<br />

skolam unda gansazRvros codnisa da unar-Cvevebis xarisxis minimaluri<br />

donec, romelic TiToeul moswavles moeTxoveba (`ramdenad<br />

kargad~). kargad damuSavebuli standartebi mxolod moswavlis moswrebis<br />

mosalodnel Sedegebs ki ar unda asaxavdes, aramed unda Seicavdes<br />

moswavlis namuSevrebis magaliTebs Sesabamisi SefasebiTa da<br />

komentarebiT.<br />

skolis strategiuli gegma Semdeg SekiTxvebs unda pasuxobdes:<br />

ra aris skolis misia da xedva? ratom arsebobs skola da ris miRweva<br />

surs mas moklevadian da grZelvadian periodSi?<br />

ra momsaxurebas sTavazobs skola sazogadoebas? ra momsaxureba<br />

unda SesTavazos momavalSi?<br />

vin iRebs sargebels skolis momsaxurebiT? rogor SeiZleba Seicvalos<br />

samizne jgufebis moTxovnilebebi momavalSi? rogor upasuxebs<br />

skola am cvlilebebs?<br />

arsebuli garemosa da skolis mimdinare SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT,<br />

romel konkretul sakiTxze unda moaxdinos skolam<br />

sakuTari Zalisxmevisa da resursebis mobilizeba, raTa samomavlo<br />

gegmebi ganaxorcielos?<br />

28


a kriteriumebi iqneba gamoyenebuli dasaxuli miznebis Sesrulebis<br />

kontrolisa da SefasebisaTvis?<br />

ra Zalisxmevas gaiRebs skola dasaxuli miznebisa da prioritetebis<br />

gadasasinjad, Tu garemo pirobebi Seicvleba?<br />

nimuSi 1 asaxavs strategiuli dagegmvis procesis wriul xasiaTs.<br />

procesi iwyeba xedvis Sesaxeb ganacxadiT, romelic asaxavs skolis<br />

ganviTarebis sasurvel momavals. xedvis Sesaxeb ganacxadis safuZvelze<br />

yalibdeba skolis misia, anu daarsebis miznebi da daniSnuleba, da<br />

amasTanave _ mimdinare prioritetebi da saqmianobis ZiriTadi mimar-<br />

Tulebebi. misiis ganmsazRvreli dokumenti asaxavs aseve organizaciul<br />

Rirebulebebs _ rwmenasa da eTikas, romlebic skolis funqcionirebis<br />

mamoZravebel Zalasa da fundaments warmoadgens.<br />

xedvisa da misiis ganacxadis Semdeg muSavdeba skolis strategia,<br />

romelSic asaxulia momdevno periodSi skolis ZiriTadi prioritetebi<br />

da mimarTulebebi. strategiiT ganisazRvreba organizaciis Ti-<br />

Toeuli komponentis uaxloesi mimarTulebebi da miznebi. isini aisaxeba<br />

skolis ganviTarebis gegmaSi, romelsac skolis xedva da prioritetebi<br />

momdevno wlis gansaxorcielebel saqmianobaSi gadahyavs.<br />

ganxorcielebis etapze monitoringis saSualebiT mowmdeba, ramdenad<br />

kargad muSaobs gegma, miiRweva Tu ara sasurveli maCveneblebi<br />

da ra cvlilebebia gasatarebeli maT misaRwevad. momdevno etapze skolis<br />

TviTSefasebis gamoyenebiT fasdeba skolis ganviTarebis gegmis<br />

zegavlena standartebze, xarisxze, moswavleTa miRwevebze, dainteresebuli<br />

pirebis monawileobaze, xelmZRvanelobaze, skolis marTvasa<br />

da skolis saqmianobis sxva sferoebze. amdenad, skolis TviTSefasebis<br />

procesi miuTiTebs, ramdenad warmatebulia skola Tavisi misiis miRwevaSi.<br />

TviTSefasebis Sedegad miRebuli informaciis safuZvelze<br />

cvlilebebi Sedis xedvis/misiis ganmsazRvrel dokumentsa da strategiaSi<br />

da mzaddeba skolis ganviTarebis axali gegma.<br />

29


30<br />

nimuSi 1. strategiuli dagegmvis procesi<br />

TviTSefaseba<br />

t<br />

t<br />

t<br />

ganxorcieleba<br />

t<br />

xedva<br />

misia<br />

monitoringi<br />

t<br />

t<br />

strategia da<br />

prioritetebi<br />

skolis<br />

ganviTarebis<br />

gegma<br />

t<br />

amdenad, strategiuli dagegmva skolisaTvis umniSvnelovanesi<br />

procesia, radganac:<br />

qmnis safuZvels, rom skolam Tavad gansazRvros, Tu ra mimarTuleba<br />

unda airCios sasurveli Sedegebis misaRwevad;<br />

qmnis konkurentuli upiratesobis miRwevis safuZvels;<br />

saSualebas aZlevs yvela dainteresebul pirs, monawileoba miiRos<br />

da sakuTari wvlili Seitanos saerTo miznebis miRwevaSi;<br />

qmnis strategiuli gegmis pirovnuli da organizaciuli kuTvnilebis<br />

gancdas;<br />

saSualebas aZlevs skolas, arsebuli garemos gaTvaliswinebiT dasaxos<br />

samomavlo prioritetebi.


nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

strategiuli dagegmvisa da TviTSefasebis sferoSi<br />

2.1. sameurveo sabWos, direqtorisa da pedagogiuri sabWos<br />

funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

skolis strategiuli ganviTarebis gegma skolis strategiuli safuZvelia.<br />

strategiul sakiTxebis zogadi xelmZRvaneloba sameurveo<br />

sabWos akisria. man unda gamoiyenos monitoringis yvela saSualeba,<br />

raTa Seafasos skolis progresi dasaxul miznebTan mimarTebaSi, gansazRvros,<br />

ramdenad efeqturad xorcieldeba strategiuli gegma da<br />

aris Tu ara saWiro cvlilebebis Setana. Tumca sameurveo sabWos Tavad<br />

ar ekisreba monitoringis monacemebis Segroveba. sabWom direqtorTan<br />

erTad unda SeimuSaos monacemebis Segrovebis meqanizmebi da<br />

procedurebi da uzrunvelyos maTi regularuli ganxilva da analizi.<br />

maqsimaluri Sedegebis miRwevisa da skolis saqmianobis efeqturobis<br />

uzrunvelsayofad aucilebelia pasuxismgeblobisa da angariSvaldebulebis<br />

Sesabamisi sistemis Seqmna. sameurveo sabWom da direqtorma<br />

erToblivad unda imuSaon pasuxismgeblobebis gansazRvrasa<br />

da angariSvaldebulebis procedurebis Seqmnaze. sameurveo sabWo ZiriTadad<br />

strategiul rols asrulebs skolis marTvaSi, xolo direqtori<br />

skolis profesionalur xelmZRvanelobasa da marTvas axorcielebs,<br />

raTa uzrunvelyos skolis prioritetebisa da miznebis realizeba.<br />

angariSvaldebulebis sistema unda Seiqmnas skolis sxvadasxva<br />

doneebze da unda xorcieldebodes sxvadasxva meqanizmis gamoyenebiT,<br />

rogoricaa Sexvedrebi, angariSebis momzadeba, Semowmeba da sxv.<br />

skolis ZiriTadi sferoebis saqmianobis monitoringis mizniT, sasurvelia,<br />

sameurveo sabWom SeimuSaos skolis TviTSefasebis politika.<br />

sabWom yovelwliurad unda gadasinjos es politika da saWiroebisamebr<br />

cvlilebebi Seitanos masSi. sameurveo sabWom amasTanave<br />

unda uzrunvelyos skolis direqtoris saqmianobis regularuli Sefaseba.<br />

ufro metic, sameurveo sabWos SeuZlia sakuTari Semadgenlobidan<br />

ori an sami wevris gamoyofa, romelTac daekisrebaT skolis<br />

direqtoris saqmianobis Sefaseba. sameurveo sabWos SeuZlia aseve, direqtoris<br />

Sefasebis mizniT moiwvios mrCeveli. garda amisa, sasurvelia,<br />

sameurveo sabWom daawesos Sefasebis ciklis konkretuli vadebi.<br />

skolis direqtori valdebulia, zedamxedveloba gauwios skolis<br />

muSaobas, Seafasos saswavlo standartebi da uzrunvelyos saTanado<br />

profesiuli standartebis damkvidreba da SenarCuneba. sameurveo sab-<br />

31


Wos moTxovnis SemTxvevaSi direqtori valdebulia, pedagogiur sab-<br />

WosTan konsultacis Semdeg SeimuSaos skolis TviTSefasebis politika<br />

da sameurveo sabWos miTiTebis safuZvelze uzrunvelyos am politikis<br />

ganxorcieleba. direqtors aseve evaleba sagnebis xelmZRvanelebis<br />

SerCeva, romelTac daekisrebaT swavlebisa da swavlis xarisxis<br />

Sesaxeb angariSis momzadeba.<br />

nimuSi 2 mokled asaxavs sameurveo sabWos, direqtoris, pedagogebisa<br />

da sxva TanamSromlebis ZiriTad ufleba-movaleobebsa da angariSvaldebulebebs<br />

startegiuli gegmis SemuSavebisa da ganxorcielebis<br />

procesSi.<br />

32<br />

nimuSi 2. sameurveo sabWos, direqtorisa da pedagogiuri sabWos<br />

funqciebi strategiuli dagegmvis procesSi<br />

sameurveo sabWo direqtori pedagogebi/<br />

TanamSromlebi<br />

gansazRvravs skolis SeimuSavebs skolis SeimuSaveben pirad<br />

misiasa da xedvas. xedvasa da misias. profesiul miznebs.<br />

amtkicebs strategiuli SeimuSavebs strategiuli axorcieleben<br />

ganviTarebis gegmas. ganviTarebis gegmas. dakisrebul<br />

mimarTulebas aZlevs xelmZRvanelobs amocanebs.<br />

direqtoris saqmianobas. skolis TanamSromlebs. afaseben saqmianobas<br />

afasebs gamoyofili moiTxovs da anawilebs moiTxoven saWiro<br />

resursebis miznobriobas. resursebs. resursebs,<br />

afasebs progress da ganixilavs Sefasebis treningebsa da sxva<br />

skolis saqmianobas. Sedegebsa da mignebebs. daxmarebas.<br />

sTavazobs rekomendaciebsa<br />

da cvlilebebs.<br />

2.2. sameurveo sabWosa da direqtoris angariSvaldebuleba<br />

sameurveo sabWo angariSvaldebulia skolisa da farTo sazogadoebis<br />

winaSe. igi mzad unda iyos, yvela legitimurad dainteresebul<br />

pirs auxsnas Tavisi gadawyvetilebebi da qmedebebi, iqneba es skolis<br />

TanamSromeli, moswavle, mSobeli, presa, ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros adgilobrivi resurs-centri Tu ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministro.<br />

direqtori angariSvaldebulia sameurveo sabWos winaSe skolis<br />

saqmianobasa da arsebuli resursebis efeqturi gamoyenebiT skolis<br />

miznebis miRwevaze. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad,


direqtori yovelwliurad, araugvianes 10 dekembrisa, warudgens angariSs<br />

sameurveo sabWos skolis finansuri saqmianobisa da saswavlo<br />

procesis Sesaxeb. direqtori valdebulia, srulyofili informacia<br />

miawodos sameurveo sabWos, raTa man SeZlos skolis miRwevebisa da<br />

zogadi saqmianobis Semowmeba da Sefaseba.<br />

ufro metic, direqtori angariSvaldebulia ufro farTo sazogadoebis<br />

winaSe, gansakuTrebiT ki moswavleTa da mSoblebis winaSe. igi<br />

valdebulia, uzrunvelyos moswavleebisaTvis maRali xarisxis ganaTlebis<br />

miwodeba da skolaSi saerTo pasuxismgeblobis sistemis damkvidreba.<br />

direqtori aseve valdebulia, Seqmnas iseTi meqanizmi, rom<br />

mSoblebs/skolis sazogadoebas regularulad miewodebodes informacia<br />

skolis saswavlo gegmis, maTi Svilebis progresisa da sxva sakiTxebis<br />

Taobaze.<br />

dabolos, yvela sajaro skola angariSvaldebulia mTavrobis wina-<br />

Se. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad, yoveli wlis araugvianes<br />

1-li maisisa TiToeuli sajaro skola valdebulia, ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros warudginos angariSi saswavlo procesis,<br />

skolis ganviTarebis gegmisa da finansuri saqmianobis Sesaxeb.<br />

angariSis wardgenis formas gansazRvravs saministro.<br />

2.3. monawileoba strategiuli dagegmvis procesSi<br />

rogorc wesi, Tu strategiuli gegma mravali adamianis Sromisa da<br />

kargad koordinirebuli procesis Sedegia, igi SeiZleba skolis saqmianobis<br />

gaumjobesebis sakmaod Zlieri iaraRi gamodges, ramdenadac<br />

yvela SeigrZnobs sakuTar wvlils aRniSnul procesSi. miuxedavad<br />

amisa, ar arsebobs strategiuli gegmis Seqmnis erTi saukeTeso meTodi,<br />

romelic SeiZleba sameurveo sabWom gamoiyenos. zogierTi skolis<br />

gegma didi xnis ganmavlobaSi iwereba da mis SemuSavebaSi araerTi jgufi<br />

monawileobs. magaliTad, direqtori SeiZleba amzadebdes gegmis<br />

erT nawils, romelic skolis Senaxvasa da garemontebas Seexeba, xolo<br />

gegmis nawili, romelic wera-kiTxvis standartebis amaRlebas Seexeba,<br />

SeiZleba pedagogiurma sabWom an sagnis xelmZRvanelma moamzados.<br />

TiToeuli skolis gadasawyvetia, vis sTxovos rCeva da rogor Seagrovos<br />

monacemebi strategiuli gegmis SemuSavebis procesSi. Tumca<br />

moswavleTa, mSoblebisa da damxmare uwyebebis CarTva erTob mniSvnelovania.<br />

monacemebi SeiZleba sxvadasxva saSualebiT Segrovdes, magaliTad,<br />

gamokiTxvebis, fokus jgufebis, saskolo krebebis, yovelwliuri<br />

Sefasebebisa da interviuebis Sedegad. zogierT skolaSi mSoblebs<br />

33


iwveven gakveTilebze dasaswrebad da Sesafaseblad, rac TavisTavad<br />

efeqturi saSualebaa imisTvis, rom maswavlebeli yovelTvis angariSvaldebulad<br />

grZnobdes Tavs moswavleTa mSoblebis winaSe; amave dros<br />

es xels Seuwyobs moswavleebs, ukeTesad warmoaCinon sakuTari SesaZleblobebi<br />

klasis winaSe. Tavis mxriv, es SesaZleblobas iZleva, Sefasdes,<br />

Tu ramdenad momzadebuli Sedis maswavlebeli gakveTilze.<br />

sasurvelia, skolas SemuSavebuli hqondes maswavlebelTa Sefasebis<br />

formebi, romelsac miscems mSobels gakveTilis mimdinareobis procesSi<br />

Sesavsebad. es skolas saSualebas miscems, ukeT Sefasos pedagogTa<br />

SesaZleblobebi.<br />

sameurveo sabWom SeiZleba miiRos gadawyvetileba strategiuli<br />

gegmis SemuSavebis procesSi maqsimalurad bevri dainteresebuli piris<br />

CarTvis Sesaxeb. zogadad cnobilia, rom, rodesac adamianebi gegmis<br />

SemuSavebaSi monawileoben, isini ufro TviTdajerebulni arian<br />

mis SesrulebaSi. Tumca gasaTvaliswinebelia, rom gadaudebeli aucileblobis<br />

SemTxvevaSi farTo sazogadoebasTan konsultaciebi SeiZleba<br />

skolisaTvis saziano aRmoCndes. amitom sameurveo sabWom kargad<br />

unda Seafasos arsebuli mdgomareoba da gaakeTos marTlzomieri ar-<br />

Cevani sazogadoebasTan konsultaciasa da gadawyvetilebis damoukideblad<br />

miRebas Soris.<br />

mravali skola qmnis sameurveo sabWos wevrebis, skolis direqciisa<br />

da pedagogiuri sabWos wevrebisagan dakompleqtebul mcire samuSao<br />

jgufebs, romlebsac strategiuli gegmis samuSao variantis SemuSaveba<br />

evalebaT. rogorc wesi, es praqtika efeqtiania. mniSvnelovania,<br />

rom samurveo sabWos wevrebi srulfasovnad iyvnen CarTuli dagegmvis<br />

procesSi da hqondeT SekiTxvebis dasmisa da rekomendaciebis Semu-<br />

Savebis SesaZlebloba, sanam gegma sabolood iqneba SeTanxmebuli skolis<br />

sxva danarCen jgufebTan (mSoblebTan, moswavleebTan da a. S.).<br />

aRsaniSnavia, rom strategiuli gegmis SemuSaveba mniSvnelovan<br />

drosa da energias moiTxovs. imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli<br />

konkretuli pirebis zedmetad gadatvirTva, sxvadasxva sakiTxebi sxvadasxva<br />

jgufebze unda gadanawildes. ase magaliTad, sasurvelia, arsebobdes<br />

saswavlo gegmis jgufi, sameurneo sakiTxebze momuSave jgufi,<br />

sabiujeto jgufi da sxv.<br />

mniSvnelovania strategiuli dagegmvis jgufebSi mSobelTa, pedagogTa<br />

sabWos, moswavleTa TviTmmarTvelobisa da sxva dainteresebuli<br />

jgufebis warmomadgenlebis CarTva, raTa strategia/biujeti asaxavdes<br />

skolis saerTo xedvas da yvela zemoT moyvanili dainteresebuli<br />

jgufis moTxovnebs akmayofilebdes. garda amisa, sasurvelia,<br />

34


om dagegmvis procesSi saTaTbiro xmis uflebiT monawileobas iRebdnen<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros warmomadgenelebi.<br />

nawili 3. strategiuli dagegmvis procesi da etapebi<br />

3.1. strategiuli gegmis struqtura da misi kavSiri<br />

skolis biujetTan<br />

strategiuli gegmis fiqsirebuli struqtura da formati ar arsebobs,<br />

Tumca SeiZleba gamoiyos is ZiriTadi komponentebi, romlebic<br />

aucileblad unda warmoadgendes strategiuli gegmis nawils.<br />

nimuSi 3. strategiuli gegmis struqtura<br />

nawili Sinaarsi<br />

Sesavali / mokle mimoxilva skolis misiis, faseulobebisa<br />

da konteqstis mokle mimoxilva.<br />

SeTavazebuli mimarTulebebisa<br />

da maTi momgebianobis xazgasma.<br />

misia da xedva srulyofili ganacxadi skolis<br />

xedvisa da misiis Sesaxeb.<br />

strategiuli gegmis<br />

mniSvnelobisa da misi<br />

ganxorcielebis vadebis<br />

gansazRvra.<br />

informacia skolis Sesaxeb skolis mokle istoria da im<br />

ZiriTadi faqtebis mimoxilva,<br />

romlebic mkiTxvels zogad<br />

warmodgenas Seuqmnis skolis<br />

Sesaxeb. skolis warmatebebis<br />

xazgasma.<br />

skolis Sefaseba skolis Zlieri mxareebis,<br />

miRwevebisa da aRiarebebis<br />

xazgasma, aseve susti mxareebis<br />

praqtikuli Sefaseba. xSirad<br />

gamoiyeneba e. w. `svotis~ (SWOT)<br />

analizis Sedegebi.<br />

35


36<br />

samomavlo gegmebi skolis momavali ganviTarebis<br />

mimoxilva. moswavleTa da<br />

zogadad skolis samomavlo<br />

moTxovnilebebisa da<br />

saWiroebebis aRwera.<br />

strategiuli mimarTulebebi skolis samomavlo saqmianobis<br />

ZiriTadi mimarTulebebis<br />

mimoxilva.<br />

strategiuli miznebi saSualo vadaze gaTvlili<br />

miznebis Sesaxeb ganacxadi.<br />

konkretuli miznebis<br />

miRwevasTan dakavSirebuli<br />

amocanebis CamonaTvali.<br />

dafinansebis sakiTxebi gegmis dafinansebis wyaroebi.<br />

pirveli wlis Semosavlebisa da<br />

danaxarjebis prognozi da<br />

momdevno wlebis gaTvlebi.<br />

organizaciuli kompetencia skolis organizaciuli<br />

da gamocdileba kompetenciisa da<br />

gamocdilebis mimoxilva,<br />

romelic SesaZlebels gaxdis<br />

strategiuli gegmis<br />

warmatebiT ganxorcielebas.<br />

samoqmedo gegma skolis wliuri ganviTarebis<br />

gegma prioritetebis,<br />

angariSvaldebuli pirebisa da<br />

vadebis miTiTebiT.<br />

savaldebuloa, rom strategiuli gegma da skolis ganviTarebis<br />

gegma SesabamisobaSi iyos skolis biujetTan. biujeti gansazRvravs<br />

gegmiT gaTvaliswinebuli saqmianobis ganxorcielebisaTvis saWiro<br />

finansur resursebs. amitom direqtori valdebulia, uzrunvelyos<br />

gegmiT gaTvaliswinebuli ZiriTadi sakiTxebis Sesabamisoba wliuri<br />

biujetis prognozirebad SemosavlebTan da xarjebTan. amasTan, biujetis<br />

Sedgenis procesSi direqtorma unda uzrunvelyos gegmiT gaTvaliswinebuli<br />

ZiriTadi sakiTxebis prioritetuloba. skolis gegmisa<br />

da biujetis daxvewis mizniT saWiroa, pedagogiurma sabWom, moswavleTa<br />

warmomadgenlebma da mSobelTa komitetma winaswar ganixilon


es gegma. sasurvelia, ganaTlebis adgilobrivi organoebisa da ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros warmomadgenlebma, romlebic amavdroulad<br />

SeiZleba sameurveo sabWos wevrebi iyvnen, aqtiuri monawileoba<br />

miiRon strategiuli dagegmvis procesSi.<br />

3.2. strategiuli dagegmvis ZiriTadi etapebi<br />

mniSvnelovania, rom skolis marTva, misi finansuri, materialuri,<br />

inteleqtualuri da sxva resursebis gamoyeneba mimarTuli iyos skolaSi<br />

warmatebuli saganmanaTleblo garemos Seqmnisaken. strategiuli<br />

dagegmva skolis saqmianobis uklebliv yvela sakiTxs moicavs.<br />

miuxedavad imisa, rom strategiuli dagegmvis procesi TiToeuli skolis<br />

moTxovnilebebis Sesabamisad muSavdeba, yvela warmatebuli `modeli~<br />

Semdeg nabijebs moicavs:<br />

xedvisa da misiis ganacxadebis SemuSaveba;<br />

strategiuli gadawyvetilebebis miReba;<br />

samoqmedo gegmisa da skolis ganviTarebis gegmis SemuSaveba;<br />

gegmis ganxorcieleba;<br />

monitoringi da Sefaseba.<br />

dagegmvis ciklis xangrZlivoba damokidebulia imaze, aqvs Tu ara<br />

skolas dagegmvis gamocdileba, ramdeni strategiuli sakiTxia gadasawyveti<br />

da ra drois gamoyofas miiCnevs skola saWirod am procesisaTvis.<br />

Tumca sasurvelia, strategiuli dagegmva or an sam TveSi dasruldes.<br />

sxva SemTxvevaSi SeiZleba enTuziazmi gaqres da dagegmvis<br />

procesi CaiSalos. gegmis momzadebasTan dakavSirebuli Sexvedrebi,<br />

sasurvelia, erT-an orkviriani intervaliT imarTebodes. dagegmvis<br />

procesis mniSvnelovani Sedegebi ki farTo sazogadoebisTvis unda<br />

gaxdes cnobili.<br />

skolis wliuri ganviTarebis gegma yoveli saswavlo wlis dawyebamde<br />

unda momzaddes da damtkicdes. iqidan gamomdinare, rom yoveli<br />

wlis pirvel maisamde skola valdebulia, ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros wliuri angariSi warudginos, strategiuli gegmis momzadebisa<br />

da damtkicebisaTvis sakeTeso periodi iqneba maisidan seqtembramde<br />

(axali akademiuri wlis dawyebamde).<br />

3.3. xedvisa da misiis ganacxadis SemuSaveba<br />

nebismieri saxis strategiuli dagegmvis procesis pirveli etapi<br />

moicavs organizaciis xedvisa da misiis gansazRvras. xedva aris ganac-<br />

37


xadi optimalurad sasurveli momavlis Sesaxeb. es im ZiriTadi Sedegebis<br />

erTobliobaa, romelTa miRwevac surs skolas grZelvadian periodSi.<br />

xedvis ganacxadi exmareba skolas organizaciuli miznebis<br />

dasaxvaSi. xedva xels uwyobs skolas winsvlaSi, maSinac ki, rodesac<br />

arsebuli realoba arasaxarbieloa. igi skolis sazogadoebis motivaciis<br />

gazrdis saukeTeso saSualebaa. Tu skolis xedva sakmarisad ambiciuri<br />

da mkafiod Camoyalibebulia da amasTanave misaRebia skolis<br />

sazogadoebisaTvis, misma TiToeulma wevrma SeiZleba uzarmazari<br />

Sroma da energia Cados mis realizebaSi.<br />

misiis ganacxadi ganmartavs skolis daniSnulebasa da arsebobis<br />

mizezebs, skolis ZiriTad miznebsa da saqmianobis mimarTulebebs.<br />

skolis misiis SemuSavebisas pasuxi unda gaeces Semdeg kiTxvebs:<br />

vin varT Cven? (skolis saxeli da iuridiuli statusi)<br />

ra aris Cveni miznebi? (miznebi, faseulobebi, sasurveli cvlilebebi)<br />

vis vemsaxurebiT? (samizne jgufebi da maTi moTxovnilebebi)<br />

sad vemsaxurebiT? (skolis saqmianobis geografiuli areali)<br />

ras vakeTebT Cven? (samizne jgufebze da maT moTxovnilebebze mimarTuli<br />

saqmianoba).<br />

38<br />

kargad formulirebuli misia:<br />

iZleva saqmianobis mimarTulebas;<br />

gansazRvravs skolis umTavres daniSnulebas;<br />

lakonuri da damajerebelia;<br />

advilad gasagebia skolis sazogadoebis TiToeuli wevrisaTvis;<br />

aZlierebs adamianebis motivacias da aerTianebs maT erTi saerTo<br />

miznis garSemo;<br />

gamoxatavs skolis faseulobebs.<br />

skolis direqtori aris pirovneba, romelsac evaleba skolis misiisa<br />

da xedvis ganacxadis proeqtis momzadeba. mniSvnelovania am procesSi<br />

mSoblebis, pedagogebis, moswavleebisa da sxva dainteresebuli<br />

pirebis CarTva. Tavad procesi mniSvnelovania im mxrivac, rom igi xsnis<br />

komunikaciis arxebs _ iwvevs pedagogebsa da TanamSromlebs saerTo<br />

dialogSi. is faqti, rom yvela dainteresebuli piri CarTulia strategiul<br />

azrovnebaSi, ufro mniSvnelovania, vidre saboloo produqti<br />

_ xedva da misia. droTa ganmavlobaSi skolis TanamSromlebi mieCvevian<br />

gadawyvetilebebis miRebas organizaciis strategiuli xedvisa da misiis<br />

farglebSi. strategiuli dagegmva organizaciis mier gadawyve-


tilebis miRebis procesis ganuyofeli nawili gaxdeba da misi monawileebic<br />

yoveldRiuri saqmianobis ganxorcielebisas strategiulad<br />

azrovnebis unar-Cvevebs SeiZenen da gamoiyeneben.<br />

3.4. strategiuli gadawyvetilebis miReba<br />

strategiuli dagegmvis Semdgomi etapia strategiuli gadawyvetilebis<br />

miReba, rac gulisxmobs skolis strategiul analizsa da strategiuli<br />

miznebis SemuSavebas.<br />

3.4.1. skolis strategiuli analizi<br />

skolis strategiuli analizi ZiriTadad moicavs Sida da gare faqtorebis<br />

analizs da SedarebiT (anu konkurentebis saqmianobis) analizs.<br />

Sida faqtorebis analizi gulisxmobs skolis Sida organizaciuli<br />

faqtorebis analizs, xolo gare faqtorebi moicavs ekonomikuri, socialuri,<br />

demografiuli, politikuri, iuridiuli da saerTaSoriso<br />

faqtorebis analizs.<br />

skolis Sida faqtorebis klasificireba SeiZleba or kategoriad<br />

_ Zlier da sust mxareebad, xolo gare faqtorebis _ SesaZleblobebad<br />

da safrTxeebad. am saxis analizs `svot~ analizi (SWOT) ewodeba.<br />

`svot~ analizi skolas exmareba, organizaciis resursebi da SesaZleblobebi<br />

sworad gamoiyenos konkurentul garemoSi. `svoti~ umniSvnelovanes<br />

rols asrulebs strategiis SerCevasa da formulirebaSi.<br />

nimuSi 4 asaxavs garemo faqtorebis analizs `svot~ sqemis mixedviT.<br />

39


40<br />

nimuSi 4. `svot~ analizis struqtura<br />

Sida<br />

faqtorebis<br />

analizi<br />

t<br />

Zlieri<br />

mxareebi<br />

t<br />

t<br />

t<br />

susti<br />

mxareebi<br />

t<br />

garemo<br />

faqtorebis<br />

analizi<br />

t<br />

`svoti~<br />

SesaZleblobebi<br />

gare<br />

faqtorebis<br />

analizi<br />

safrTxeebi<br />

am saxis analizis procesSi Semdeg kiTxvebs unda gaeces pasuxi:<br />

Zlieri mxareebi susti mxareebi<br />

ra upiratesoba aqvs skolas? ra unda gamoasworos<br />

ra mimarTulebiT saqmianobs skolam?<br />

skola warmatebiT? ra mimarTulebiT<br />

ra wyaroebze miuwvdeba saqmianobs skola<br />

skolas xeli? warumateblad?<br />

ra sirTuleebi<br />

xvdeba skolas<br />

saqmianobis procesSi?<br />

SesaZleblobebi safrTxeebi<br />

ra mimarTulebiT xedavs skola ra winaaRmdegobebi<br />

ganviTarebisa da warmatebis xvdeba skolas?<br />

perspeqtivebs? icvleba Tu ara skolis<br />

t<br />

t<br />

t<br />

t<br />

t


a mniSvnelovani politikuri, momsaxurebasTan<br />

socialur-ekonomikuri, dakavSirebuli moTxovnebi?<br />

demografiuli da sxva cvlilebebi SeuZlia Tu ara skolis<br />

arsebobs an mosalodnelia, sust mxareebs<br />

ramac SeiZleba dadebiTad imoqmedos seriozuli safrTxis<br />

skolis saqmianobaze? Seqmna misi<br />

saqmianobisaTvis?<br />

`svot~ analizis dros skolam gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmos<br />

misi momxmareblebis, anu moswavleebisa da mSoblebis, saWiroebebisa<br />

da moTxovnilebebis Seswavlas. am informaciis miReba SesaZlebelia<br />

mSoblebisa da moswavleebis gamokiTxvisa da maTTan Sexvedrebis<br />

saSualebiT. momxmarebelTa Sexedulebebis Sefasebis dros pasuxi<br />

unda gaeces Semdeg ZiriTad kiTxvebs:<br />

vin aris Cveni skolis ZiriTadi momxmarebeli?<br />

ra aris maTi saWiroebebi da ras elian skolis mier gaweuli momsaxurebidan?<br />

mSoblebisa da moswavleebis azriT, ra aris skolis Zlieri an susti<br />

mxareebi? ra gzebiT aris SesaZlebeli skolis yoveldRiuri saqmianobis<br />

gamosworeba?<br />

ra aris sazogadoebis is molodini, romelsac skola ver amarTlebs?<br />

rogoria ganaTlebis bazris ZiriTadi tendenciebi?<br />

skolis adamianuri, socialuri da teqnikuri resursebis marTvis<br />

strategiuli dagegmvisaTvis xSirad gamoiyeneba SedarebiTi, anu konkurentebis<br />

saqmianobis, analizi, romelic warmoadgens organizaciis<br />

saqmianobis, gamocdilebisa da mimarTulebebis Sedarebas imave<br />

sferoSi momuSave sxva dawesebulebis maCveneblebTan. SedarebiTi<br />

analizis gasakeTeblad skolis sameurveo sabWom da direqtorma unda<br />

scadon maT raionSi arsebuli msgavsi profilis mqone skolebis strategiuli<br />

ganviTarebis Sesaxeb informaciis mopoveba, rac maT zogad<br />

warmodgenas Seuqmnis am skolebis mier SeTavazebuli momsaxurebis<br />

specifikis Sesaxeb. am informaciis pirdapiri wesiT Segroveba arc<br />

ise martivi iqneba da amisTvis sameurveo sabWom da direqtorma mWidro<br />

TanamSromloba unda daamyaron am skolebis maswavleblebTan da<br />

mSoblebTan. es informacia skolas daexmareba ganviTarebis iseTi<br />

mimarTulebebis gansazRvraSi, romlebic mas konkurentebisagan gamo-<br />

41


arCevs da sakuTar originalur adgils daumkvidrebs mocemul raionsa<br />

Tu qalaqSi. SedarebiTi analizis saSualebiT skola SeZlebs, miiRos<br />

pasuxebi Semdeg kiTxvebze:<br />

42<br />

romeli skolebi muSaoben msgavs sferoSi qalaqSi, raionSi, regionSi?<br />

rogor gavlenas axdens maTi saqmianoba Tqvens skolaze?<br />

arsebobs Tu ara sxva skolebTan partnioruli urTierTobebis damayarebisa<br />

da erTobliv programebSi monawileobis SesaZlebloba?<br />

riT gansxvavdeba Tqveni da sxva skolebis saqmianoba erTmane-<br />

Tisagan?<br />

romelia Tqveni da sxva skolebis saqmianobis Zlieri da susti mxareebi?<br />

strategiuli analizis farglebSi skola gansazRvravs Tavis<br />

strategiul miznebs, romelic Tanxvdeba mis xedvasa da misias. strategiuli<br />

miznebi is umniSvnelovanesi sakiTxebia, romlebic organizaciis<br />

misiisa da sasurveli momavlis miRwevas emsaxureba. `svotisa~<br />

da SedarebiTi analizis mixedviT strategiebis momzadebisas SesaZlebelia<br />

Semdegi sqemis gamoyeneba:<br />

nimuSi 5. `svotis~ sqema<br />

Zlieri mxareebi susti mxareebi<br />

SesaZleblobebi 1. Zlieri mxareebisa 2. susti mxareebisa<br />

da SesaZleblobebis da SesaZleblobebis<br />

strategia. strategia.<br />

safrTxeebi 3. Zlieri mxareebisa 4. susti mxareebisa da<br />

da safrTxeebis safrTxeebis strategia.<br />

strategia.<br />

1. gamoiyeneT SesaZleblobebi, romelic Tanxvdeba skolis Zlier mxareebs.<br />

2. gamoasworeT susti mxareebi arsebuli SesaZleblobebis gamoyenebis<br />

mizniT.<br />

3. gamoavlineT, rogor SeiZleba gamoiyenos skolam Tavisi<br />

Zlieri mxareebi gare safrTxeebis Tavidan asacileblad.<br />

4. SeimuSaveT Tavdacvis gegma, romelic daexmareba skolas, Tavidan aicilos<br />

gare safrTxeebi skolis sust mxareebTan mimarTebaSi.


unda aRiniSnos, rom ar aris savaldebulo, skolam yvela aSkara<br />

SesaZlebloba dauyovnebliv gamoiyenos. zogierT SemTxvevaSi skolam,<br />

SesaZloa, susti mxareebis gamosworeba gadawyvitos, raTa ukeT moemzados<br />

momavalSi SesaZleblobebis warmatebiT gamoyenebisaTvis.<br />

skolis ganviTarebis gegmis SemuSavebasTan erTad yovelwliurad<br />

unda ganxorcieldes skolis strategiuli analizi, raTa ganisazRvros,<br />

Tu sad imyofeba igi ganviTarebis gegmasTan mimarTebaSi da<br />

ratom. amrigad, skolam unda Seafasos gansxvaveba mis mimdinare mdgomareobasa<br />

da sasurvel momavals Soris. yovelive amis Sedegad skolas<br />

SesaZlebloba miecema, ganaviTaros konkretuli strategiebi da mimarTos<br />

resursebi gansxvavebis aRmosafxvrelad da sasurveli Sedegebis<br />

misaRwevad.<br />

3.4.2. strategiuli miznebis SemuSaveba<br />

strategiuli miznebi aris skolis ganacxadi imis Sesaxeb, ris miRwevac<br />

igegmeba uaxloesi sami an xuTi wlis ganmavlobaSi. konkretuli<br />

strategiuli miznebis SemuSavebamde saWiroa skolam gaakeTos arCevani<br />

strategiuli mimarTulebebis Sesaxeb. arCevani SeiZleba exebodes<br />

Semdeg sakiTxebs:<br />

masStabi gvinda, rom gavfarTovdeT, SevmcirdeT<br />

Tu ucvleli davrCeT?<br />

saqmianoba ra saxis saqmianobebs unda davuTmoT meti,<br />

naklebi yuradReba? ra saxis axali saqmianobebi<br />

unda daviwyoT?<br />

saqmianobis igive Tu gansxvavebuli?<br />

geografiuli<br />

areali<br />

samizne jgufi? igive Tu gafarToebuli?<br />

partniorebi meti, naklebi, sxva?<br />

specializacia/ ramdenad specializebuli an ganzogadebuli gaxdes<br />

ganzogadeba midgoma?<br />

strategiuli mimarTulebebis gansazRvraSi skolas daxmarebas gauwevs<br />

Semdegi obieqturi kriteriumebis gamoyeneba:<br />

skolis xedvasTan, misiasTan da RirebulebebTan Sesabamisoba;<br />

43


44<br />

skolis warsul saqmianobasTan da miRwevebTan Tavsebadoba;<br />

skolis momxmarebelTa arsebul moTxovnilebebTan Tavsebadoba;<br />

Sesabamisi resursebis xelmisawvdomoba;<br />

organizaciuli gamocdilebisa da profesionalizmis Sesabamisoba;<br />

iuridiuli garemo;<br />

riskis albaToba.<br />

strategiuli mimarTulebebis gansazRvris Semdeg skolas SeuZlia<br />

daiwyos muSaoba Sesabamisi strategiuli miznebis SemuSavebaze, romlebic<br />

skolis misiasa da xedvas unda Seesabamebodes. ufro metic,<br />

strategiuli miznebi skolis misiisa da xedvis realobad qcevasa da<br />

ganxorcielebas unda emsaxurebodes. kargad Camoyalibebuli miznebi<br />

unda iyos:<br />

gazomvadi/Sefasebadi;<br />

realuri da miRwevadi;<br />

konkretuli/specifikuri;<br />

konkretul Sedegebze orientirebuli;<br />

droSi gansazRvruli.<br />

strategiul miznebTan erTad skolam unda SeimuSaos samoqmedo<br />

gegma da strategia. samoqmedo gegma gansazRvravs strategiuli miznebis<br />

ganxorcielebis gzebsa da saSualebebs, anu amocanebs. amocanebi<br />

aris konkretuli da gazomvadi formulireba imisa, Tu ra unda gakeTdes<br />

TiToeuli strategiuli miznis misaRwevad. amocanebi unda pasuxobdes<br />

Semdeg kiTxvebs: ra gakeTdeba? vin gaakeTebs? ra vadebSi?<br />

ra resursebi iqneba saWiro? rogor gaizomeba amocanis Sesrulebis<br />

xarisxi?<br />

strategiebi is ZiriTadi midgomebi da meTodebia, romlebic gamoyenebuli<br />

iqneba dasaxuli miznebis misaRwevad da konkretuli problemebis<br />

mosagvareblad. strategiebi erTgvar xids warmoadgens strategiul<br />

miznebsa da samoqmedo gegmaSi aRweril amocanebs Soris.<br />

3.5. skolis ganviTarebis gegmis SemuSaveba<br />

skolis misiis, xedvis, strategiuli analizisa da grZelvadiani<br />

strategiuli miznebis SemuSavebis Semdeg, sasurvelia, dagegmvis<br />

jgufma muSaoba daiwyos skolis ganviTarebis moklevadian, erTwlian,<br />

gegmaze. skolis ganviTarebis gegmis SemuSavebisaTvis saWiroa, skolam


strategiul miznebze dayrdnobiT gansazRvros wlis prioritetebi<br />

da gansaxorcielebeli mimarTulebebi. ganviTarebis gegma naTel warmodgenas<br />

aZlevs skolis sazogadoebas imis Sesaxeb, Tu ra unda gakeTdes<br />

momdevno wlis ganmavlobaSi; gegmis mixedviT xdeba skolis resursebis<br />

koordinacia da amasTanave misi arseboba xels uwyobs angariSgebas<br />

imis Sesaxeb, Tu rogor da ra doneze Sesrulda misi esa Tu is<br />

komponenti.<br />

skolis ganviTarebis warmatebuli gegma erTmaneTTan unda akavSirebdes<br />

mocemuli wlis prioritetul sakiTxebsa da skolis grZelvadian<br />

miznebs. misi formati da struqtura naTeli unda iyos da mkafiod<br />

unda gansazRvravdes, ratom aris konkretuli sakiTxi prioritetuli.<br />

yovel prioritetul sakiTxs Tan unda axldes strategiebisa<br />

da amocanebis nusxa, romelTa saSualebiTac SesaZlebeli gaxdeba momdevno<br />

wlis ganmavlobaSi skolis Semdgomi ganviTareba da gaumjobeseba.<br />

amocanebi rac SeiZleba zustad unda ganisazRvros, raTa SesaZlebeli<br />

iyos Sedegis Sefaseba _ anu gegmis ra nawilia realizebuli<br />

da ramdenad efeqturad. aqedan gamomdinare, aucilebelia, ganisazRvros<br />

amocanebis formulirebis kriteriumebi. amocanebi unda pasuxobdes<br />

Semdeg kiTxvebs:<br />

- konkretulad ra unda gakeTdes?<br />

- ramdeni?<br />

- rodis, ra vadebSi?<br />

- vis mier? visi xelmZRvanelobiT?<br />

- sad?<br />

- visTvis?<br />

- ra resursebiT?<br />

- vis mier ganxorcieldeba monitoringi da Sefaseba?<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom skolam uzrunvelyos skolis<br />

ganviTarebisa da finansuri gegmebis Sesabamisoba. skolis ganvi-<br />

Tarebis gegma detalurad unda aRwerdes misi ganxorcielebisaTvis<br />

saWiro resursebsa da xarjebs (TiToeuli amocanis mixedviT). finansuri<br />

resursebis simciris SemTxvevaSi skolam Sesabamisi cvlilebebi<br />

unda Seitanos amocanebSi. garda amisa, aRsaniSnavia, rom skolas, romelic<br />

efeqturad marTavs sakuTar resursebs, erTwliani detaluri<br />

gegmis garda, unda hqondes strategiuli miznebis Sesabamisi samwliani<br />

finansuri gegmis monaxazi. es skolis stabilurobisa da warmatebis<br />

erT-erT mniSvnelovani winapirobaa.<br />

45


gegmis ganxorcielebis TiToeul etapze naTlad unda iyos Camoyalibebuli<br />

mTavari moqmedi pirebis pasuxismgebloba. gegmis aRsrulebaze<br />

zogadi zedamxedveloba skolis direqtors evaleba. Tumca mas<br />

SeuZlia, garkveuli sakiTxebis Sesrulebis zedamxedveloba sxva xelmZRvanel<br />

pirebs, sagnis xelmZRvanels an pedagogiur sabWos daavalos.<br />

Tu saqmianobis ganxorcielebaSi erTze meti piria CarTuli, maSin<br />

TiToeuli maTganis pasuxismgeblobis sfero cal-calke unda iyos<br />

gawerili. magaliTad, Sefasebis axali sistemis danergvis procesSi<br />

Sefasebis koordinatorsa da sagnis xelmZRvanels SeiZleba sxvadasxva<br />

funqciebi daekisroT. ganviTarebis gegmis Sesrulebis angariSebSi,<br />

romlebic sxvadasxva pasuxismgebeli pirebis mier momzaddeba, asaxuli<br />

unda iyos Semdegi sakiTxebi:<br />

46<br />

vis ekisreba zogadi pasuxismgebloba da xelmZRvaneloba gegmis<br />

ama Tu im komponentis ganxorcielebaze?<br />

kidev vin iyo CarTuli gegmis ganxorcielebaSi da rogor? vin ra<br />

gaakeTa, rodis da rogor?<br />

ganisazRvra Tu ara pasuxismgeblobis vertikali? magaliTad; direqtori,<br />

sagnis xelmZRvaneli/ganyofilebis ufrosi.<br />

aris Tu ara individualuri samuSao Sesrulebadi?<br />

SemuSavebulia Tu ara angariSvaldebulebis sistema _ vin vis winaSe<br />

aris angariSvaldebuli, ra formebiT da ra sixSiriT?<br />

ganviTarebis gegma unda Seicavdes detalur informacias im konkretuli<br />

amocanebisa da RonisZiebebis Sesaxeb, romelTa ganxorcielebiT<br />

SesaZlebeli gaxdeba strategiuli miznebis realizeba. momdevno<br />

wlis ganmavlobaSi gansaxorcielebeli RonisZiebebi rac ufro<br />

konkretulad iqneba SemuSavebuli, miT ufro gauadvildeba skolas<br />

ganviTarebis erTwliani gegmis ganxorcieleba.<br />

konkretuli amocanebisa da RonisZiebebis gansazRvris Semdeg skolam<br />

unda SeimuSaos samoqmedo ganrigi, romelic skolis strategiul<br />

prioritetebs unda efuZnebodes. samoqmedo ganrigi unda asaxavdes<br />

TiToeuli RonisZiebis dawyebis, dasrulebisa da Semowmebis vadebs.<br />

ganrigi daexmareba TanamSromlebsa da sameurveo sabWos, Seafasos,<br />

ramdenad miRwevadia gegma. sasurvelia, gegmas garkveulwilad daCqarebuli<br />

xasiaTi hqondes, Tumca amasTan, saWiroa, RonisZiebebi etapobrivad<br />

da Tanmimdevrulad xorcieldebodes. rogorc wesi, ganrigSi<br />

asaxuli unda iyos Semdegi sakiTxebi:


gansazRvrulia Tu ara ganviTarebis gegmis ZiriTadi etapebi da<br />

maTi ganxorcielebis vadebi?<br />

gansazRvrulia Tu ara wlis ganmavlobaSi gansaxorcielebeli<br />

RonisZiebebis vadebi?<br />

naTelia Tu ara, rodis moxdeba progresis Semowmeba, monitoringi<br />

da Sefaseba?<br />

daTvlilia Tu ara, ra dros dauTmobs TiToeuli piri dakisrebuli<br />

funqciebis Sesrulebas?<br />

aris Tu ara skola mzad, droulad miiRos zomebi arsebuli siZneleebis<br />

aRmosafxvrelad?<br />

aris Tu ara RonisZiebebi, maT Soris monitoringi da Sefaseba, etapobrivad<br />

da Tanmimdevrulad gawerili? Seesabameba Tu ara samoqmedo<br />

ganrigi skolis prioritetebs?<br />

skolis ganviTarebis gegmis warmatebiT ganxorcielebisaTvis sa-<br />

Wiroa misi monitoringisa da Sefasebis sistemis SemuSaveba. monitoringisa<br />

da Sefasebis sistemas safuZvlad unda edos mkafiod gansazRvruli<br />

indikatorebi, romelTa saSualebiTac SesaZlebeli iqneba<br />

miRweuli Sedegebis Sefaseba, rogorc raodenobrivi, ise xarisxobrivi<br />

TvalsazrisiT. indikatorebis daniSnuleba problemebis mizezebisa<br />

da maTi mogvarebis gzebis gamovlena ar aris. indikatorebis saSualebiT<br />

skolas SeuZlia, winaswari informacia miiRos imis Sesaxeb, Tu ra<br />

mimarTulebiT saqmianobs skola warmatebiT an warumateblad da sad<br />

unda eZios problemebi da maTi gamomwvevi mizezebi.<br />

qvemoT mocemulia indikatorebis nusxa, romelic SeiZleba saerTo<br />

iyos skolaTa umravlesobisaTvis.<br />

nimuSi 6. indikatorebi<br />

miRwevebi kiTxvasa da maTematikaSi;<br />

kiTxvasa da maTematikaSi miRwevebs Soris sxvaobis aRmofxvra<br />

gansxvavebuli ekonomikuri statusisa da eTnikuri kuTvnilebis<br />

moswavleTa qvejgufebs Soris;<br />

moswavleTa mozidva _ skolis unari, moizidos moswavleebi<br />

konkurenciisa da Tavisufali arCevanis pirobebSi;<br />

moswavleTa CarTuloba _ moswavleTa CarTulobis indeqsi,<br />

daswrebis, dagvianebis, saskolo RonisZiebebSi monawileobis<br />

CaTvliT;<br />

47


48<br />

moswavleTa SenarCuneba / skolis damTavreba _ swavlebis<br />

safexuris mixedviT: dawyebiTi, sabazo da saSualo;<br />

pedagogTa mozidva da maTi SenarCuneba _ maswavleblis<br />

vakansiaze miRebuli gancxadebebis raodenoba; im pedagogTa<br />

raodenoba, romlebic skolas pensiaze gasvlis mizniT<br />

ar toveben.<br />

skolis ganviTarebis gegmisa da samoqmedo ganrigis srulyofilad<br />

SemuSavebis Semdeg skolis xelmZRvanelobam unda daiwyos Sesabamisi<br />

wlis biujetis SemuSaveba. gasaTvaliswinebelia, rom biujetis Semu-<br />

Savebis procesSi SeiZleba saWiro gaxdes cvlilebebis Setana wliuri<br />

ganviTarebis gegmaSi, radganac Semosavlebisa da xarjebis gaTvlebma<br />

SesaZloa aCvenos, rom skolas ar gaaCnia dagegmili saqmianobisaTvis<br />

sakmarisi Tanxebi an, piriqiT, Tanxebi sakmarisze metia.<br />

3.6. ganviTarebis gegmis monitoringi da Sefaseba<br />

ganviTarebis gegmis monitoringi da Sefaseba iseve mniSvnelovania,<br />

rogorc strategiuli mimarTulebebisa da miznebis gansazRvra. monitoringisa<br />

da Sefasebis mTavari arsia strategiuli miznebisa da amocanebis<br />

warmatebiT ganxorcielebis uzrunvelyofa. monitoringisa<br />

da Sefasebis procesis meSveobiT skolam unda gansazRvros, ra doneze<br />

Sesrulda wina wlis miznebi da ramdenad efeqturi iyo skolis mier<br />

arCeuli strategia.<br />

monitoringi aris skolis ganviTarebis gegmis Sesrulebaze dakvirvebis<br />

procesi. igi gulisxmobs informaciis Segrovebas, romlis safuZvelzec<br />

Semdgom xdeba wliuri gegmisa da strategiuli gegmis saboloo<br />

Sefaseba. yoveli wlis bolos skolis ganviTarebis gegma unda<br />

ganaxldes monitoringisa da Sefasebis Sedegebis gaTvaliswinebiT.<br />

garda amisa, amgvari Sefasebis Sedegad SeiZleba grZelvadiani strategiuli<br />

miznebic Seicvalos.<br />

monitoringis sixSire damokidebulia skolis xasiaTsa da im garemoze,<br />

romelSic igi funqcionirebs. skolebi, romlebic swraf Sida an<br />

gare cvlilebebs ganicdian, sasurvelia, yovelTviurad axdendnen<br />

skolis ganviTarebis gegmis monitorings. rekomendebulia, rom sameurveo<br />

sabWom kvartalSi erTxel mainc ganixilos monitoringis Sedegebi,<br />

direqtorma ki _ TveSi erTxel.<br />

skolis ganviTarebis warmatebuli gegma emyareba skolisa da misi<br />

mTavari dainteresebuli jgufebis moTxovnilebebis Seswavlas. sko-


lis sazogadoebis moTxovnilebebis Sesaswavlad sasargebloa skolis<br />

TviTSefasebis meqanizmebis gamoyeneba. rogorc wesi, es gulisxmobs<br />

skolis TanamSromlebis, direqtoris, mSoblebisa da, zogierT SemTxvevaSi,<br />

moswavleebis gamokiTxvis Catarebas. am gziT skola srulyofil<br />

informacias iRebs skolis sazogadoebis saWiroebebisa da moTxovnilebebis<br />

Sesaxeb, romlebic Semdeg skolis strategiul da wliur<br />

ganviTarebis gegmebSi aisaxeba. Sesabamisad, skolis ganviTarebis gegmis<br />

Sefaseba xdeba mSoblebis, maswavleblebis, moswavlebisa da sxva<br />

dainteresebuli jgufebis Sexedulebebisa da moTxovnilebebis gaTvaliswinebiT.<br />

TviTSefasebis dros pasuxi unda gaeces Semdeg kiTxvebs:<br />

ramdenad kargia moswavleTa moswreba?<br />

ramdenad kargad xorcieldeba skolis marTva?<br />

ramdenad kargad muSaobs skola?<br />

skolis garda, misi saqmianobis monitoringsa da Sefasebas axorcielebs<br />

aseve ganaTlebisa da mecnierebis saministro. am dros, rogorc<br />

wesi, gare Semfaseblebi Sefasebis imave meTodologiasa da kriteriumebs<br />

iyeneben, rasac skola (ramdenad kargia moswavleebis moswreba?<br />

ramdenad kargad xorcieldeba skolis marTva? ramdenad kargad<br />

muSaobs skola?). amdenad, TviTSefaseba da gare Sefaseba skolas saSualebas<br />

aZlevs, akontrolos sakuTari saqmianoba da drouli zomebi<br />

miiRos problemebis aRmosafxvrelad da maRali standartebis misaRwevad.<br />

nawili 4. skolis TviTSefaseba da xarisxis maCveneblebi<br />

4.1. strategiuli dagegmva da TviTSefaseba<br />

skola mudmivad unda iyos CarTuli axali midgomebisa da ideebis<br />

Ziebisa da danergvis procesSi. Sesabamisad icvleba skolis sazogadoebis<br />

Sexedulebebi imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda ganaxorcielos<br />

skolam Tavisi saqmianoba `kargad~ an `saukeTesod~. amdenad,<br />

mudmivi TviTSefaseba, cvlilebebi da inovaciebi mniSvnelovania skolis<br />

efeqturobis uzrunvelsayofad.<br />

rogorc ukve aRiniSna, strategiuli dagegmvis procesi iwyeba skolis<br />

strategiuli analiziT, anu skola cdilobs gaigos, ganviTarebis<br />

ra stadiaze imyofeba igi, ra aris misi susti da Zlieri mxareebi, Se-<br />

49


saZleblobebi da safrTxeebi. amis Semdeg muSavdeba strategiuli mimarTulebebi<br />

da miznebi, romelTa safuZvelzec skola adgens ganviTarebis<br />

gegmas, sadac detalurad aris asaxuli momdevno erTi wlis<br />

samoqmedo gegma. ganviTarebis gegma Seicavs samoqmedo ganrigs, pasuxismgebel<br />

pirebsa da maT funqciebs, ganxorcielebis, monitoringisa<br />

da Sefasebis meqanizmebs. aRsaniSnavia, rom monitoringisa da TviTSefasebis<br />

analizis Sedegad mopovebuli monacemebi strategiuli dagegmvis<br />

procesis erT-erTi mniSvnelovani resursia.<br />

TviTSefasebis procesis erT-erTi umTavresi SekiTxvaa: ramdenad<br />

kargad muSaobs skola? pasuxi am kiTxvaze SesaZlebelia gaices skolis<br />

miRwevebisa da skolis miznebTan dakavSirebuli molodinebis urTierTSedarebis<br />

Sedegad. TviTSefasebis am etapze skolas SeuZlia xarisxis<br />

maCveneblebis gamoyeneba, romlebic skolis saqmianobis xarisxis<br />

Sefasebis saSualebas iZleva. zogadad xarisxis maCveneblebi gansazRvravs<br />

saqmianobis xarisxs dadgenil standartebTan mimarTebaSi.<br />

konkretulad ki es exmareba skolas, gamoavlinos is sferoebi, romlebsac<br />

detaluri monitoringi da Semowmeba sWirdeba, skolis xelmZ-<br />

Rvanelobas ki saSualebas aZlevs, Seafasos skolis saqmianobis susti<br />

da Zlieri mxareebi (xarisxis maCveneblebis magaliTisaTvis ixileT<br />

nimuSi 7).<br />

Semdegi etapia skolis saqmianobis Sesafaseblad damajerebeli<br />

mtkicebulebebis mopoveba. samuSao procesis marTvisaTvis monacemebis<br />

mopoveba da gamoyeneba gulisxmobs konkretul saqmianobasTan<br />

dakavSirebiT monacemTa sistemis SemuSavebas (magaliTad, kompiuteruli<br />

programebis, sabuRaltro aRricxvis da sxva) da am monacemebis<br />

regularul (kviraSi erTxel an yovelTviurad) monitorings. es sa-<br />

Sualebas aZlevs skolas, Seafasos, ramdenad warmatebiT xorcieldeba<br />

skolis miznebi da amocanebi da konkretuli programebi. es monacemebi<br />

da masze dayrdnobiT gakeTebuli Sefasebebi gamoiyeneba programebisa<br />

da momsaxurebaTa efeqturobisa da efeqtianobis Sesafaseblad da<br />

skolis programul, administraciul da finansur saqmianobaSi cvlilebebis<br />

Sesatanad.<br />

skolis strategiuli dagegmvisa da TviTSefasebis procesis zogad<br />

xelmZRanelobas axorcielebs sameurveo sabWo. kerZod ki, sameurveo<br />

sabWo Tanxmobas gamoxatavs xarisxis maCveneblebis sistemaze, ganixilavs<br />

skolis programuli da finansuri saqmianobis Sesaxeb direqtoris<br />

mier momzadebul angariSebs da SeimuSavebs konkretul sferoebSi<br />

skolis saqmianobis gaumjobesebis strategiebs.<br />

direqtori xelmZRvanelobas uwevs xarisxis maCveneblebis sistemis<br />

SemuSavebis process. sameurveo sabWos mier xarisxis maCveneblebze<br />

50


Tanxmobis gamoxatvis Semdeg igi xelmZRvanelobs monacemebis Segrovebis,<br />

analizisa da Sedegebis Sesaxeb angariSis momzadebis process.<br />

monacemTa SegrovebasTan da analizTan dakavSirebuli valdebulebebi<br />

direqtorma SeiZleba pedagogiuri sabWos an skolis administraciis<br />

warmomadgenlebs gadaabaros.<br />

skolis TviTSefasebis Sedegebi da skolis ganviTarebis gegma xelmisawvdomi<br />

unda iyos farTo sazogadoebisaTvis, maT Soris, sameurveo<br />

sabWos wevrebisaTvis, maswavleblebis, mSoblebis, skolis sxva Tanam-<br />

Sromlebis, ganaTlebisa da mecnierebis saministros adgilobrivi<br />

resurs-centrisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebisTvis.<br />

amasTan, sameurveo sabWo, skolis xelmZRvaneloba da sxva<br />

profesionalebi TviTSefasebisa da skolis ganviTarebis gegmis srul<br />

detalebsa da monacemebs unda flobdnen; xolo moswavleebisaTvis,<br />

mSoblebisa da zogadad sazogadoebisaTvis sakmarisia bukletis saxiT<br />

TviTSefasebisa da skolis ganviTarebis gegmis Sedegebis, mimarTulebebisa<br />

da masTan dakavSirebuli cvlilebebis Sesaxeb zogadi informaciis<br />

miwodeba.<br />

nimuSi 7. xarisxis maCveneblebi<br />

Zalian kargi (meoTxe done) _ asaxavs iseT Sedegebs, romlebic Ziri-<br />

Tadad Zlieri mxareebiT xasiaTdeba. SeiniSneba umniSvnelo sisusteebi,<br />

Tumca es xels ar uSlis moswavleTa ganviTarebas. Sefaseba<br />

`Zalian kargi~ niSnavs, rom skolam mniSvnelovani cvlilebebis<br />

gareSe unda ganagrZos saqmianoba. Tumca skolisgan mainc moelian<br />

saqmianobis gamosworebasTan dakavSirebuli SesaZleblobebis<br />

maqsimalurad gamoyenebas.<br />

kargi (mesame done) _ asaxavs iseT Sedegebs, romlebic garkveuli Zlieri<br />

mxareebiT xasiaTdeba. arsebobs sisusteebi, Tumca isini mniSvnelovan<br />

zegavlenas ar axdenen moswavleTa ganviTarebaze. Sefaseba<br />

`kargi~ niSnavs, rom skola warmatebulad muSaobs, Tumca saWiroa<br />

damatebiTi RonisZiebebis gatareba moswavleTa moTxovnebis dakmayofilebisa<br />

da maTi SesaZleblobebis maqsimalurad gamovlenisa<br />

da gamoyenebisTvis.<br />

damakmayofilebeli (meore done) _ asaxavs iseT Sedegebs, romlebic<br />

ufro meti susti mxareebiT xasiaTdeba, vidre ZlieriT. es sisusteebi<br />

mniSvnelovan uaryofiT gavlenas iqonieben moswavleTa ganviTarebaze.<br />

Sefaseba `damakmayofilebeli~ gulisxmobs, rom skolas<br />

struqturuli da drouli RonisZiebebis ganxorcieleba esa-<br />

Wiroeba mdgomareobis gamosasworeblad.<br />

51


aradamakmayofilebeli (pirveli done) _ asaxavs skolis saqmianobis<br />

mniSvnelovan sisusteebs, romlebic dauyovnebliv unda gamoswordes.<br />

im TanamSromlebma, romelTa saqmianobis Sedegad skolam `aradamakmayofilebeli~<br />

Sefaseba miiRo, skolis xelmZRvanelobisgan<br />

mniSvnelovani daxmareba unda miiRon profesiuli saqmianobis<br />

gaumjobesebisaTvis.<br />

52<br />

nimuSi 8. Sedegebis nimuSebi xarisxis maCveneblebis mixedviT<br />

meoTxe done: ganviTarebisa da miRwevebis<br />

monitoringis Sedegebi<br />

TanamSromlebi sistematurad afaseben TiToeuli moswavlis ganviTarebasa<br />

da miRwevebs. regularulad xdeba dagegmili da ganxorcielebuli<br />

saqmianobis urTierTSedareba; skolaSi arsebul tendenciebze<br />

(rogorc dadebiTze, ise uaryofiTze) reagireba xdeba<br />

moswavleebTan da, saWiroebisamebr, mSoblebTan gasaubrebis Sedegad.<br />

moswavleebs saSualeba aqvT, Seafason sakuTari miRwevebi da<br />

TavianTi wvlili Seitanon saswavlo gegmebSi.<br />

moswavleebis moswrebis maCveneblebi (dagegmili da realuri) sistematurad<br />

aRiricxeba. moswavleebis monawileobiT mzaddeba Ti-<br />

Toeuli moswavlis SesaZleblobebis, miRwevebisa da ganviTarebis<br />

amsaxveli srulyofili angariSi. saWiroebisamebr, es angariSi asaxavs<br />

moswavlis klasgareSe miRwevebsac.<br />

realisturi da miRwevadi saswavlo miznebis SesamuSaveblad TanamSromlebi<br />

efeqturad iyeneben Segrovebul informacias da sa-<br />

Sualebas aZleven moswavleebs, monawileoba miiRon sakuTari saswavlo<br />

gegmis SemuSavebaSi. efeqturad xorcieldeba moswavleTa<br />

miRwevebis Sesaxeb informaciis gacvla skolis xelmZRvanelobas,<br />

klasis/sagnis xelmZRvanels, damxmare TanamSromlebsa da mSoblebs<br />

Soris.<br />

pirveli done: TviTSefasebis Sedegebi<br />

TviTSefaseba aRiqmeba, rogorc mxolod xelmZRvaneli pirebis<br />

pasuxismgebloba da am procesSi ar aris CarTuli skolis TanamSromlebis<br />

mniSvnelovani nawili. TviTSefaseba Tanmimdevrulad da<br />

sistematurad ar xorcieldeba. TviTSefasebis ZiriTadi susti mxareebi<br />

moicavs arasakmaris koncentracias moswavleTa ganviTare-


asa da miRwevebis standartebze. Segrovebuli monacemebi arasrulia<br />

an naklebad sandoa saTanado xarisxis uzrunvelsayofad. profesiuli<br />

saqmianobis Sefasebisas TiTqmis ar aris gaTvaliswinebuli<br />

adgilobriv da erovnul doneze arsebuli saukeTeso praqtika.<br />

skola TiTqmis ar ecnoba mSoblebis, moswavleebisa da sxva pirebis<br />

Sexedulebebs skolis saqmianobis xarisxTan dakavSirebiT da<br />

ar uzrunvelyofs maT CarTulobas konsultaciebis procesSi.<br />

TanamSromelTa mier skolis saqmianobis Sefaseba sxvadasxva me-<br />

TodebiT xorcieldeba, Tumca am procesSi mniSvnelovani meTodebis<br />

mxolod umniSvnelo nawils iyeneben. aRniSnuli meTodologia<br />

umniSvnelo yuradRebas aqcevs moswavleTa ganviTarebisa da miRwevebis<br />

Sefasebas. xelmZRvaneli pirebi zedamxedveloben jgufur<br />

muSaobas skolaSi, Tumca regularulad ar afaseben am muSaobis<br />

efeqturobas da ar aanalizeben Sedegebs. aseve regularulad ar<br />

fasdeba ganviTarebis gegmaSi asaxuli miznebis ganxorcieleba, ar<br />

xdeba arsebuli problemebis gamovlena da ar tardeba Sesabamisi<br />

zomebi.<br />

skola TviTSefasebis Sedegebs standartebisa da xarisxis Sesaxeb<br />

angariSis mosamzadeblad iyenebs, magram informacia, romelsac igi<br />

eyrdnoba, zusti da yovlismomcveli ar aris. zogierT ZiriTad<br />

sakiTxs yuradReba eqceva, magram zogi sruliad ugulebelyofilia.<br />

standartebisa da xarisxis Sesaxeb angariSi arazustad afasebs<br />

skolis Zlier da gamosasworebel mxareebs. igi ZiriTadad aRweriT<br />

da ara SefasebiT xasiaTs atarebs.<br />

TviTSefaseba erTjeradi movlena ar aris. igi mimdinare procesi<br />

da skolis saqmianobis gaumjobesebis safuZvelia. skolis xelmZRvaneloba<br />

unda Seecados, monitoringisa da Sefasebis efeqturi da<br />

naklebad biurokratiuli meqnizmebi da procedurebi SeimuSaos, rac<br />

maT saSualebas miscems, yvela saWiro informacia da monacemebi moipovon.<br />

TviTSefasebis Sedegad miRebuli Sedegebi unda aisaxos skolis<br />

yoveldRiur saqmianobaSi, gansakuTrebiT ki Semdegi mimarTulebiT:<br />

TanamSromlebis profesiuli saqmianobis marTva;<br />

profesiuli ganviTarebis uzrunvelyofa;<br />

moswavleTa akademiuri da personaluri ganviTarebis Sefaseba da<br />

standartebis SemuSaveba.<br />

warmatebuli TviTSefasebis safuZvels warmoadgens moswavleTa<br />

miRwevebis analizi. moswavleebis miRwevebisa da Sesabamisi monaceme-<br />

53


is analizi skolas saSualebas aZlevs, skolaSi arsebuli standartebi<br />

da moswavleTa realuri miRwevebi sxva skolebis monacemebs Seadaros.<br />

igi aseve exmareba skolas, gamoavlinos da daisaxos Zneli, magram miRwevadi<br />

prioritetebi da amocanebi skolis saqmianobis gaumjobesebisaTvis.<br />

warmatebuli skolebi SedarebiT analizs iyeneben msgavs mdgomareobaSi<br />

myofi, magram kargi Sedegebis mqone skolebis gamosavlenad<br />

da dawvrilebiT Seiswavlian maTi gamocdilebis detalebs. SedarebiTi<br />

analizis Sedegebi ubiZgebT maswavleblebs, gadaxedon TavianT praqtikas<br />

da yvela Rone ixmaron moswavleTa miRwevebis gasaumjobeseblad.<br />

Tu xelmZRvaneli pirebi arasaTanadod iTvaliswineben SedarebiTi<br />

analizis Sedegebs, maSin naklebad savaraudoa, rom skolam SeZlos<br />

standartebis amaRleba da moswavleTa miRwevebis gaumjobeseba.<br />

skolis sxvadasxva saqmianobis Sesaxeb monacemebi sxvadasxvagvarad<br />

grovdeba. aqedan gamomdinare, skolam, SesaZloa, saqmianobis erT sferoSi<br />

maRali Sefaseba miiRos, meoreSi ki _ gacilebiT dabali. skolam<br />

unda gamoikvlios qulebs Soris uTanasworobis mizezebi da uzrunvelyos,<br />

rom saqmianobis gaumjobesebisaken mimarTuli prioritetebi<br />

da qmedebebi relevantur da statistikurad gamarTul monacemebs<br />

efuZnebodes.<br />

gamocdileba cxadyofs, rom yvelaze efeqturia is skola, romelsac<br />

monacemebis Segrovebis, analizisa da Sefasebis kargad organizebuli<br />

sistema aqvs. am monacemebis mopovebis wyaroebi SeiZleba iyos:<br />

54<br />

mimdinare miRwevebisa da ZiriTad sferoebSi ganxorcielebuli<br />

saqmianobis maCveneblebis monitoringisa da analizis Sedegebi moswavleTa<br />

jgufebis an sagnebis mixedviT, erovnuli maCveneblebis<br />

CaTvliT.<br />

moswavleebis, mSoblebis, maswavleblebisa da sxva dainteresebuli<br />

jgufebis Sexedulebebis Segroveba skolis saqmianobis Sesaxeb da<br />

maTi gaTvaliswineba;<br />

moswavleebis, TanamSromlebisa da xelmZRvaneli pirebis profesiuli<br />

miznebisa da maTi ganxorcielebis xarisxis Sefaseba;<br />

moswavlis individualuri ganviTarebis, weriTi da sxva namuSevrebis<br />

Sefaseba;<br />

TiToeuli moswavlis akademiuri ganviTarebisa da miRwevebis aRricxva;<br />

saswavlo procesis monitoringi da Sefaseba, maT Soris imis Sefaseba,<br />

Tu ramdenad kargad gamoiyeneba mopovebuli monacemebi saswavlo<br />

procesis gasaumjobeseblad;


finansebis, sakadro sakiTxebis, daswrebisa da garicxvis adgilobrivi<br />

da erovnuli maCveneblebis SedarebiTi analizi;<br />

moswavlis ganaTlebasa da mis usafrTxoebaze skolis gaxangrZlivebuli<br />

programebis zegavlenis Sefaseba;<br />

skolis sazogadoebis an skolis partniori organizaciebis mier<br />

momzadebuli angariSebi.<br />

skolis TviTSefasebis angariSis Semdeg skolam unda SeimuSaos an<br />

ganaaxlos erTwliani samoqmedo gegma, romelSic asaxuli unda iyos<br />

TviTSefasebis Sedegad gamovlenili prioritetebi. samoqmedo gegma<br />

mniSvnelovnad gansxvavdeba skolis ganviTarebis gegmisagan. samoqmedo<br />

gegma asaxavs TviTSefasebis Sedegad gamovlenil sust mxareebs<br />

da maTi mogvarebis gzebsa da saSualebebs. ganviTarebis gegma ki skolis<br />

mier erTi wlis ganmavlobaSi gansaxorcielebli saqmianobisa da<br />

RonisZiebebis detaluri aRweraa. imisaTvis, rom skolam warmatebiT<br />

imuSaos da drouli da efeqturi zomebi miiRos arsebuli problemebis<br />

gadasaWrelad, saWiroa, samoqmedo gegma ufro farTo ganviTarebis<br />

gegmis nawili gaxdes.<br />

4.2. skolis TviTSefasebis ZiriTadi komponentebi da kriteriumebi<br />

skolis TviTSefasebis ganxorcielebis mizniT sameurveo sabWo adgens<br />

kriteriumebs Semdegi komponentebis Sesafaseblad:<br />

skolis zogadi maxasiaTeblebi;<br />

moswavleebis, maTi ojaxebisa da sxva dainteresebuli pirebis Sexedulebebi;<br />

miRwevebi da standartebi;<br />

moswavleTa individualuri ganviTareba da usafrTxoeba;<br />

xarisxiani ganaTleba / xarisxis uzrunvelyofa;<br />

xelmZRvaneloba da marTva;<br />

zogadi efeqturoba da efeqtianoba<br />

4.2.1. skolis zogadi maxasiaTeblebi<br />

zogadi maxasiaTeblebis nawili Semdeg sakiTxebs unda moicavdes:<br />

skolis ZiriTadi maxasiaTeblebi, msoflmxedvelobis, xedvisa da<br />

misiis CaTvliT;<br />

55


56<br />

garemo, romelSic skola saqmianobs, misi gansakuTrebuli maxasiaTeblebis<br />

CaTvliT;<br />

nebismieri saxis gansakuTrebuli maxasiaTeblebi an momsaxurebis<br />

damatebiTi sferoebi.<br />

am nawiliT xdeba skolis wardgena, amitom igi unda moicavdes skolis<br />

Sesaxeb ZiriTad informacias, romlis ganvrcoba moxdeba TviT-<br />

Sefasebis sxva komponentebis mixedviT. es nawili SesaZleblobas aZlevs<br />

mkiTxvels, gaecnos skolis garemos da im sirTuleebs, romelic<br />

skolas xvdeba. zogadi maxasiaTeblebis nawilSi skolam unda daadginos<br />

ZiriTadi garemo faqtorebi, romelTa gaTvaliswinebac aucilebelia<br />

skolis ganviTarebis prioritetebis dasasaxad. am komponentis<br />

Sefaseba SesaZlebelia 5 ZiriTadi kiTxvis mixedviT, romlebic moicavs<br />

moswavleTa ZiriTad maxasiaTeblebs, skolis specifikur maxasiaTeblebs,<br />

konkretul garemos an sxva sakiTxebs, romlebic skolis saqmianobaze<br />

aisaxeba, skolis ganviTarebis gegmis ZiriTad mimarTulebebsa<br />

da sxva sakiTxebs, romelebzec skolas surs yuradRebis gamaxvileba.<br />

1. skolis zogadi maxasiaTeblebi<br />

ra aris Tqveni skolis ZiriTadi maxasiaTeblebi?<br />

1.1. aRwereT moswavleTa ZiriTadi maxasiaTeblebi, maT Soris:<br />

_ skolaSi miRebisas maTi miRwevebi da saidan flobT am<br />

informacias.<br />

_ maTi socialuri da ekonomiuri mdgomareoba,<br />

SeZlebulobisa da siRatakis donis maCveneblebis<br />

miTiTebiT.<br />

1.2. mokled SeajameT skolis gansakuTrebuli miznebi da<br />

skolis nebismieri specifikuri maxasiaTeblebi,<br />

magaliTad:<br />

_ apirebs Tu ara skola, gadakeTdes specializebuli an<br />

gansakuTrebuli statusis mqone skolad, an Tu skola ukve<br />

romelime am statusis mqonea, ra ZiriTadi cvlilebebi<br />

gamoiwvia statusis cvlilebam.


_ warmoadgens Tu ara skola zogadi ganaTlebis rigiT<br />

dawesebulebas gansakuTrebuli maxasiaTeblebis gareSe.<br />

_ specialuri ganyofilebebi, damatebiTi sazogadoebrivi<br />

momsaxureba an gaxangrZlivebuli programebi.<br />

_ mniSvnelovani TanamSromloba sxva mimwodeblebTan an<br />

uwyebebTan.<br />

1.3. aRwereT specifikuri garemo pirobebi an sxva sakiTxebi,<br />

romlebic xels uwyobs an xels uSlis skolis<br />

gaumjobesebas, magaliTad:<br />

_ TanamSromlebis an sameurveo sabWos wevrebis mozidvasa<br />

da SenarCunebasTan dakavSirebuli sirTuleebi.<br />

_ bolo periodSi ganxorcielebuli an dagegmili<br />

reorganizacia.<br />

_ moswavleTa mobiluroba.<br />

_ uaxloesi warsulis gansakuTrebiT mniSvnelovani faqtebi,<br />

magaliTad, xelmZRvanelobis cvlileba da sxv.<br />

1.4. aRwereT Tqveni skolis sxva damatebiTi mniSvnelovani<br />

maxasiaTeblebi.<br />

1.5. mokled daaxasiaTeT skolis ganviTarebis gegmis<br />

prioritetebi da maTi gavlena skolis saqmianobis garemoze.<br />

57


58<br />

4.2.2. moswavleebis, maTi ojaxebisa da sxva dainteresebuli<br />

pirebis Sexedulebebi<br />

moswavleebis, maTi ojaxis wevrebisa da sxva dainteresebuli pirebis<br />

Sexedulebebi saSualebas iZleva, skolam Seafasos, ramdenad<br />

iTvaliswinebs igi skolis sazogadoebis azrs. am komponentis Sefaseba<br />

SesaZlebelia 3 SekiTxvis saSualebiT: rogor axdens skola azris gamokiTxvas<br />

da ra sixSiriT; rogoria dainteresebul pirTa Sexedulebebi;<br />

ra RonisZiebebi ganaxorciela skolam am Sexedulebebis sapasuxod.<br />

skolas SeuZlia, efeqturi komunikacia daamyaros mSoblebTan regularuli<br />

gamokiTxvebis, mSobelTa saRamoebis mowyobis an personaluri<br />

kontaqtebis saSualebiT. xSirad am saxis gamokiTxvebis Sedegebi<br />

gaTvaliswinebulia skolis ganviTarebis gegmaSi. ufro metic, moswavleebs<br />

saSualeba eZlevaT, moswavleTa TviTmmarTvelobis saSualebiT<br />

gamoxaton sakuTari Sexedulebebi.<br />

2. moswavleebis, maTi ojaxis wevrebisa<br />

da sxva dainteresebuli pirebis Sexedulebebi<br />

rogoria moswavleebis, maTi ojaxis wevrebisa da sxva pirTa<br />

Sexedulebebi da saidan flobT am informacias?<br />

2.1. ra saSualebebiT da sixSiriT moipovebT moswavleebis, maTi<br />

ojaxis wevrebisa da sxva pirTa Sexedulebebs da rogor<br />

uzrunvelyofT informaciis miukerZoeblobasa da<br />

obieqturobas?<br />

2.2. ra Sexedulebebi aqvT moswavleebs, mSoblebsa da sxva<br />

pirebs moswavleTa standartebze, maT personalur<br />

ganviTarebasa da usafrTxoebaze da skolis saqmianobis<br />

xarisxze?


2.3. rogor uziarebT mSoblebsa da sxva dainteresebul pirebs<br />

Segrovebuli informaciis Sedegebs?<br />

2.4. moiyvaneT im RonisZiebebis magaliTebi, romlebic<br />

ganaxorciela skolam moswavleebis, mSoblebisa da sxva<br />

pirTa Sexedulebebis gaTvaliswinebis mizniT.<br />

aRwereT, ramdenad efeqturi iyo es RonisZiebebi.<br />

_ iyo Tu ara SemTxvevebi, rodesac skolam uari Tqva<br />

sapasuxo RonisZiebebis gatarebaze? ra mizezebiT?<br />

_ arsebobs Tu ara magaliTebi imisa, rogori zegavlena<br />

moaxdina skolis sazogadoebis Sexedulebebma pirvel<br />

kiTxvaSi miTiTebul prioritetebze (gTxovT, aqve<br />

miuTiToT Sesabamisi komentarebi xelmZRvanelobisa da<br />

marTvis nawilSi gaTvaliswinebul sakiTxebze).<br />

4.2.3. miRwevebi da standartebi<br />

miRwevebis maCveneblebiT izomeba moswavlis codna, aTvisebisa da<br />

sxva SesaZleblobebTan dakavSirebuli unarebi. miRwevebi asaxavs moswavleTa<br />

progress da maT mier sakuTari SesaZleblobebis gamoyenebis<br />

xarisxs.<br />

standartebi ki asaxavs moswavlis codnis, aTvisebisa da sxva unarebis<br />

donis Sedarebas imave asakis moswavleebTan mTeli qveynis mas-<br />

StabiT. sruli suraTis Sesaqmnelad Sefasebebi wina akademiuri wlis<br />

monacemebs unda daeyrdnos. Tu skola Tvlis, rom garkveuli monacemebi<br />

mcdari an araobieqturia, man unda ganacxados amis Sesaxeb da<br />

Tavisi mosazrebebi Sesabamisi mtkicebulebebiT daasabuTos.<br />

ufro metic, Sefasebebi skolis moswavleTa sxvadasxva jgufebis<br />

progressa da standartebs unda efuZnebodes. skolis saqmianobis zo-<br />

59


gadi standartebis SefasebasTan erTad, aucilebelia, mokle Sefasebebi<br />

sagnebis mixedviTac xorcieldebodes.<br />

60<br />

3. miRwevebi da standartebi<br />

rogori miRwevebi aqvT moswavleebs?<br />

momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoiyenoT mkafio<br />

mtkicebulebebi, romlebzec damyarebulia Tqveni Sefaseba,<br />

magaliTad: saqmianobis monacemebi, moswavleTa ganviTarebis<br />

monacemebi da Canawerebi da sxv.<br />

3.1. rogoria moswavleebis miRwevebi da standartebi<br />

swavlis procesSi?<br />

_ moswavleebis mier standartebis miRweva testebisa da<br />

gamocdebis Sedegebis mixedviT, Semdegi faqtorebis<br />

gaTvaliswinebiT: moswavleTa jgufebis, saswavlo sagnebisa<br />

da mTavar safexurebs Soris mniSvnelovani gansxvavebebi, sxva<br />

skolebTan SedarebiTi Sefasebebi, moswavleTa mier<br />

SedarebiT rTuli miznebis ganxorcieleba.<br />

_ moswavleTa muSaobis mimdinare saswavlo standartebi maT<br />

saganmanaTleblo miznebTan mimarTebaSi (mimdinare muSaobasa<br />

da uaxloesi warsulis Sefasebebs Soris mniSvnelovani<br />

gansxvavebebis CaTvliT).<br />

_ moswavleTa progresis maCveneblebi maT sawyis donesa da<br />

unarebTan mimarTebaSi, moswavleTa jgufebs Soris<br />

mniSvnelovani gansxvavebebis CaTvliT (aris Tu ara iseTi<br />

jgufebi, romlebic saswavlo procesSi mniSvnelovnad<br />

CamorCebian, Tumca SeuZliaT ukeTesi Sedegebis miRweva).<br />

3.2. sadac es Sesaferisia: rogor swavloben moswavleebi<br />

me-6 klasSi?


3.3. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />

ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />

gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />

moswavleTa miRwevebi zogadad<br />

da maTi swavlis me-6 klasSi<br />

standartebi<br />

Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />

4.2.4. moswavleTa individualuri ganviTareba da usafrTxoeba<br />

daswrebisa da garicxvebis monacemebi saSualebas aZlevs skolas,<br />

Seafasos skolis mier ganxorcielebuli saqmianobis zegavlena moswavleTa<br />

individualur ganviTarebaze, maT miRwevebsa da progresze.<br />

moswavleTa individualuri ganviTarebis sxva monacemebi naklebad<br />

xelmisawvdomia, garda im SemTxvevebisa, Tu skolas ukve gaaCnia amgvari<br />

monacemebis Segrovebis sistema. am nawilSi gamoTqmuli Sefasebebi<br />

mtkice da utyuari unda iyos, radgan skolis wvlili moswavleTa<br />

individualur ganviTarebaSi umniSvnelovanesia. skolis saqmianobis<br />

warmateba moswavleTa ganviTarebis xarisxiT fasdeba.<br />

4. moswavleTa individualuri ganviTareba<br />

da usafrTxoeba<br />

zogadad ramdenad damakmayofilebelia moswavleTa<br />

indvidualuri ganviTareba da usafrTxoeba?<br />

momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoiyenoT mkafio<br />

mtkicebulebebi, romlebzec damyarebulia Tqveni Sefaseba.<br />

4.1. ramdenad misdeven moswavleebi cxovrebis jansaR wess?<br />

_ aqvT Tu ara Sesabamisi fizikuri momzadebis gakveTilebi<br />

da iReben Tu ara jansaR sakvebs?<br />

61


62<br />

_ moswavleTa damokidebuleba cxovrebis jansaRi wesisadmi.<br />

4.2. ramdenad daculad grZnoben moswavleebi Tavs da ra zomebs<br />

mimarTavs skola maTi usafrTxoebis dasacavad?<br />

_ arian Tu ara moswavleebi daculi zewolisa da eTnikuri/<br />

nacionaluri niSniT gaRvivebuli SemTxvevebisgan?<br />

_ ramdenad arian mzad moswavleebi, riskis arsebobis<br />

SemTxvevaSi gaesaubron skolis TanamSromlebs,<br />

pedagogebs, administraciis warmomadgenlebs da sxva<br />

Sesabamis pirebs?<br />

4.3. ramdenad moswonT moswavleebs saganmanaTleblo procesi?<br />

_ gaiTvaliswineT moswavleTa Sexedulebebi, saqcieli da<br />

daswreba.<br />

_ moswavleTa sulieri, moraluri, socialuri, emociuri da<br />

kulturuli ganviTareba.<br />

4.4. ra dadebiTi wvlili SeaqvT moswavleebs sazogadoebriv<br />

cxovrebaSi?<br />

_ moswavleTa damokidebuleba sakuTari da sxva pirebis<br />

uflebebisa da movaleobebisadmi.<br />

_ ramdenad aqtiurad gamoxataven moswavleebi sakuTar<br />

Sexedulebebs da iReben monawileobas sazogadoebriv<br />

saqmianobaSi.<br />

4.5. rogor emzadebian moswavleebi momavali ekonomikuri<br />

keTildReobis misaRwevad?


_ ramdenad kargad muSaoben moswavleebi sakuTari unar-<br />

Cvevebis ganviTarebaze da pirovnul Tvisebebze momavali<br />

ekonomikuri keTildReobis uzrunvelsayofad.<br />

_ moswavleTa damokidebuleba profesiul arCevanTan<br />

dakavSirebiT; Sesabamisi samuSao unar-Cvevebis<br />

gamomuSaveba.<br />

4.6. sadac es Sesaferisia: ramdenad damakmayofilebelia<br />

moswavleTa individualuri ganviTareba da keTildReoba<br />

me-6 klasSi?<br />

4.7. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />

ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />

gTxovT, mocemuli grafa Sesabamisi niSnebiT SeavsoT<br />

moswavleTa miRwevebi zogadad<br />

da maTi swavlis me-6 klasSi<br />

standartebi<br />

Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />

4.2.5. xarisxiani ganaTleba / xarisxis uzrunvelyofa<br />

swavlebis xarisxis Sefasebebi mWidrod ukavSirdeba uSualod<br />

swavlis xarisxs. igi utyuar mticebulebebs unda eyrdnobodes. ase<br />

magaliTad, skolam unda gaiTvaliswinos moswavleTa mier miRweuli<br />

standartebi da progresi da aqedan gamomdinare Seafasos, Tu ra gavlena<br />

iqonia swavlebis xarisxma maT miRwevaze. Tu skola xedavs, rom<br />

63


progresi aris da swavlis xarisxi izrdeba, maSin SeuZlia gazardos<br />

swavlebis standartebi.<br />

swavlebis Sesafaseblad skolebs naTeli warmodgena unda hqondeT<br />

swavlebis xarisxze. Semfaseblebs gansakuTrebiT moeTxovebaT, daaxasiaTon,<br />

ramdenad Seesabameba saswavlo procesi moswavleebis moTxovnilebebs.<br />

es gulisxmobs imis Sefasebas, Tu ramdenad kargad xdeba<br />

monitoringis Sedegad mopovebuli informaciis gamoyeneba. kiTxva:<br />

`saidan flobT am informacias?~ am SemTxvevaSic umniSvnelovanesia.<br />

skolebma aseve unda ganaxorcielon skolis saswavlo gegmis da mzrunvelobisa<br />

da daxmarebis aspeqtebTan dakavSirebuli skolis saqmianobis<br />

naTeli da argumentirebuli Sefaseba.<br />

64<br />

5. xarisxiani ganaTleba/xarisxis uzrunvelyofa<br />

saqmianobis xarisxis Sefasebisas unda gaiTvaliswinoT<br />

maTi gavlena moswavleTa mier miRweul standartebze<br />

da maT individualur ganviTarebasa da keTildReobaze.<br />

momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoyoT mTavari<br />

mtkicebulebebi, romelTac emyareba Tqveni Sefaseba,<br />

ase magaliTad, swavlebis monitoringis Sedegebi da sxva.<br />

5.1. rogoria swavlebisa da swavlis xarisxi?<br />

_ ramdenad Seefereba pedagogTa saqmianoba moswavleTa<br />

moTxovnilebebsa da saswavlo programis moTxovnebs.<br />

_ Sefasebis sistemis Tanxvedra swavlebis dagegmarebasTan da<br />

moswavleTa progresis monitoringTan.<br />

_ individualuri saswavlo moTxovnilebebis Sefaseba da<br />

uzrunvelyofa.<br />

_ mSoblebisa da mzrunvelebis CarTuloba maTi Svilebis<br />

ganaTlebasa da ganviTarebaSi.<br />

5.2. ramdenad pasuxobs saswavlo gegma<br />

moswavleTa moTxovnilebebsa da interesebs?<br />

_ ramdenad pasuxobs saswavlo gegma da sxva saqmianobebi<br />

moswavleTa moTxovnilebebs, miznebsa da SesaZleblobebs,<br />

maTi miRwevebisa da gamocdilebis gaTvaliswinebiT.


_ ramdenad Seesabameba saswavlo gegma gare moTxovnebs da<br />

ramdenad iTvaliswinebs igi adgilobriv viTarebas.<br />

_ ramdenad uwyobs xels skolis saqmianoba moswavleTa<br />

janmrTelobasa da keTildReobas.<br />

_ aqvT Tu ara moswavleebs samewarmeo da finansuri unar-<br />

Cvevebisa da jgufuri muSaobis Seswavlis SesaZlebloba.<br />

_ ra zegavlena aqvs skolis gaumjobesebul momsaxurebas,<br />

magaliTad gaxangrZlivebul programebs, moswavleTa<br />

miRwevebze.<br />

5.3. ramdenad efeqturad xorcieldeba moswavleebis<br />

xelmZRvaneloba/mentoroba da maTTvis saWiro daxmarebis<br />

aRmoCena?<br />

_ mzrunveloba (dRis mzrunvelobis programebis CaTvliT),<br />

rCeva, mimarTulebis micema da sxva saxis daxmareba<br />

moswavleTa usafrTxoebis, individualuri ganviTarebisa da<br />

swavlaSi progresis miRwevis uzrunvelsayofad.<br />

_ moswavlisaTvis saswavlo programebTan (da saWiroebisamebr<br />

_ profesiul zrdasTan) dakavSirebuli informaciis, rCevisa<br />

da mimarTulebis micemis xarisxi da xelmisawvdomoba.<br />

_ ra gavlena aqvs skolas da skolis sxva damatebiT<br />

momsaxurebas moswavleTa janmrTelobaze.<br />

5.4. sadac es Sesaferisia: rogoria me-6 klasSi skolis<br />

saqmianobis xarisxi?<br />

5.5. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />

ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />

gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />

65


66<br />

swavlebisa da zogadad<br />

swavlis xarisxi me-6 klasSi<br />

saswavlo gegmisa da zogadad<br />

sxva saqmianobis me-6 klasSi<br />

xarisxi<br />

moswavleebze zogadad<br />

mzrunvelobis, me-6 klasSi<br />

maTTvis mimarTulebis<br />

micemisa da<br />

daxmarebis aRmoCenis<br />

xarisxi<br />

4.2.6. xelmZRvaneloba da marTva<br />

Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />

es nawili skolis xelmZRvanelobasa da marTvas Seexeba. direqtorisa<br />

da skolis xelmZRvaneli pirebisaTvis am sakiTxebis Sefaseba erTerTi<br />

yvelaze rTuli procesia. amdenad, am nawilis Sevsebisas gare<br />

Sefasebebis moSvelieba sakmaod gamosadegia. rogorc wesi, xelmZRvaneloba<br />

da marTva maTi Sedegebidan gamomdinare fasdeba. xelmZRvanelobisa<br />

da marTvis xarisxis Sefaseba Tanmimdevruli unda iyos TviT-<br />

Sefasebis yvela nawilSi. Tu skolaSi yvelaferi warmatebiT xorcieldeba,<br />

didia albaToba, rom skolis xelmZRvanelobac da marTvac<br />

yvela doneze efeqturad xorcieldebodes, da piriqiT.<br />

ar aris sakmarisi mxolod imis aRniSvna, rom sameurveo sabWo da<br />

skolis direqtori kargad muSaoben; amgvari Sefasebebi argumentirebuli<br />

unda iyos. saWiroa mtkicebulebebze dafuZnebuli Sefasebebis<br />

gakeTeba. magaliTad: saidan icis xelmZRvanelobam, rom skolaSi<br />

xdeba SesaZleblobebis diskriminaciis gareSe gamoyeneba? ra saxis<br />

monitoringi xorcieldeba da rogor pasuxobs skola wamoWril problemebs?<br />

rogor xorcieldeba gare uwyebebTan kavSiris xarisxze<br />

monitoringi? da sxv.


6. xelmZRvaneloba da marTva<br />

xelmZRvanelobisa da marTvis Sefasebisas unda<br />

gaiTvaliswinoT maTi gavlena moswavleTa Sedegebsa da<br />

saqmianobis xarisxze.<br />

momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoyoT mTavari<br />

mtkicebulebebi, romelTac Tqveni Sefaseba emyareba.<br />

6.1. rogoria xelmZRvanelobisa da marTvis zogadi efeqturoba<br />

da efeqtianoba?<br />

_ ramdenad efeqturad axerxeben xelmZRvaneli pirebi, yvela<br />

doneze mkafiod gansazRvron skolis saqmianobis<br />

gasaumjobesebeli mimarTulebebi da xeli Seuwyon maRali<br />

xarisxis mzrunvelobasa da ganaTlebas.<br />

_ ramdenad efeqturad xorcieldeba skolis saqmianobaze<br />

zedamxedveloba da Sesabamisi cvlilebebis gatareba, raTa<br />

xarisxis uzrunvelyofisa da TviTSefasebis meSveobiT<br />

miRweul iqnes yvela rTuli mizani.<br />

_ ramdenad uwyobs xels skola SesaZleblobebis Tanasworobas<br />

yovelgvari diskriminaciis gareSe, raTa TiToeulma<br />

moswavlem SeZlos sakuTari SesaZleblobebis srulyofilad<br />

gamoyeneba.<br />

_ TanamSromlebis, specialuri mowyobilobebis, saswavlo<br />

resursebisa da farTis Sesabamisoba.<br />

_ ramdenad efeqturad da ekonomiurad gamoiyeneba resursebi.<br />

_ ramdenad efeqturad xorcieldeba sxva momwodeblebTan,<br />

TanamSromlebTan da sxva organizaciebTan kavSirebis<br />

damyareba mzrunvelobis, saswavlo procesisa da<br />

gaxangrZlivebuli programebis Serwymis da am gziT<br />

saganmanaTleblo procesis gaumjobesebis mizniT.<br />

6.2. sadac es Sesaferisia: rogoria me-6 klasSi<br />

xelmZRvanelobisa da marTvis efeqturoba da<br />

ekonomiuroba?<br />

67


68<br />

6.3. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />

ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />

gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />

xelmZRvanelobisa zogadad<br />

da marTvis zogadi me-6 klasSi<br />

efeqturoba da<br />

ekonomiuroba<br />

4.2.7. efeqturoba da efeqtianoba<br />

Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />

TviTSefasebis bolo nawilSi Sejamebulia wina TavebSi gamoTqmuli<br />

Sefasebebi. am nawilSi mocemulia 3 kiTxva, romlebic Seexeba:<br />

zogadad skolis saqmianobis efeqturobas (gaxangrZlivebuli momsaxurebis<br />

CaTvliT) da mis Zlier da sust mxareebs.<br />

ukanaskneli Semowmebis Semdeg saqmianobis gaumjobesebis mizniT<br />

gatarebuli RonisZiebebis efeqturobas.<br />

skolis SesaZleblobebs saqmianobis Semdgomi gaumjobesebis kuTxiT.<br />

Sefasebebi da damxmare mtkicebulebebi yvelgan msgavsi unda iyos.<br />

amasTan, Zalian mniSvnelovania, gulwrfelad Sefasdes, Tu rogor<br />

gaumjobesda skolis saqmianoba ukanaskneli Semowmebis/inspeqtirebis<br />

Semdeg, ra aris gasakeTebeli momavali gaumjobesebisaTvis da ra SesaZleblobebs<br />

flobs skola.<br />

7. zogadi efeqturoba da efeqtianoba<br />

ramdenad efeqturi da efeqtiania skolis saqmianoba<br />

saganmanaTleblo, mzrunvelobisa da gaxangrZlivebuli<br />

programebis sferoSi moswavleTa moTxovnilebebis<br />

dasakmayofileblad da ratom?


formis am nawilSi dasmul SekiTxvebze pasuxisas SeajameT wina<br />

nawilebSi gamoTqmuli Sefasebebi. momdevno SekiTxvebze<br />

pasuxisas, gTxovT, gamoyoT mTavari mtkicebulebebi,<br />

romelTac Tqveni Sefaseba emyareba.<br />

7.1. rogoria zogadad skolis saqmianobis efeqturoba<br />

(gaxangrZlivebuli momsaxurebis CaTvliT) da misi Zlieri<br />

da susti mxareebi?<br />

7.2. rogoria ukanaskneli Semowmebis/TviTSefasebis Semdeg<br />

saqmianobis gaumjobesebis mizniT gadadgmuli nabijebis<br />

efeqturoba?<br />

7.3. ra SesaZleblobebi aqvs skolas saqmianobis Semdgomi<br />

gaumjobesebisaTvis?<br />

7.4. ramdenad efeqturia kavSiri sxva organizaciebTan<br />

moswavleTa keTildReobis uzrunvelsayofad?<br />

7.5. ra RonisZiebebi unda gatardes skolis saqmianobis<br />

Semdgomi gaumjobesebisaTvis?<br />

7.6. sadac es Sesaferisia: rogoria me-6 klasSi skolis<br />

saqmianobis efeqturoba da efeqtianoba?<br />

gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />

69


70<br />

zogadad efeqturoba<br />

SesaZleblobebi Semdgomi<br />

gaumjobesebisTvis<br />

ukanaskneli Semowmebis Semdeg<br />

saqmianobis gaumjobesebis Sedegebi<br />

me-6 klasSi saqmianobis efeqturoba<br />

da efeqtianoba<br />

4.3. yovelwliuri monitoringi da Sefaseba<br />

Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />

yoveli wlis bolos skolam unda gadasinjos sakuTari saqmianoba.<br />

skolis ganviTarebis gegmis monitoringisa da SefasebisaTvis, sasurvelia,<br />

sameurveo sabWom Seqmnas monitoringisa da Sefasebis jgufi.<br />

man unda uzrunvelyos skolis sazogadoebidan Sesabamisi informaciis<br />

Segroveba. am mizniT samuSao jgufs SeuZlia gamoiyenos komunikaciis<br />

sxvadasxva formebi, rogoricaa skolis direqtorTan Sexvedrebi,<br />

ganxilvebi pedagogebTan, mSoblebTan, moswavleebTan da sxv.<br />

sameurveo sabWom ki skolis ganviTarebis gegmis Sesrulebaze zedamxedveloba<br />

unda ganaxorcielos skolis direqtoris wliuri da, sasurvelia,<br />

yovelTviuri anda kvartaluri angariSebis ganxilviT.<br />

monitoringi gulisxmobs imis Semowmebas, Tu ramdenad gegmazomierad<br />

da droulad xorcieldeba saqmianoba. Sefaseba aris procesi,<br />

romlis Sedegadac fasdeba saqmianobis zegavlena, anu saqmianobis<br />

efeqti, magaliTad, moswavleTa swavlis gaumjobesebis doneze an maT<br />

miRwevebze. Sefasebis ganxorcieleba skolis xelmZRvaneli pirebisa<br />

da skolis direqtoris pasuxismgeblobaa.<br />

monitoringis etapze aucilebelia Semdegi sakiTxebis gaTvaliswineba:<br />

vin ganaxorcielebs saqmianobis samoqmedo gegmaSi miTiTebuli ganrigis<br />

monitorings?<br />

rodis daiwyeba monitoringi?


ogor momzaddeba monitoringis Sedegebis angariSi?<br />

ra roli akisria skolis xelmZRvanelobas am procesSi?<br />

skolis ganviTarebis gegmaSi miTiTebuli unda iyos, vin da rogor<br />

axorcielebs Sefasebas da rogor momzaddeba Sefasebis angariSi. magaliTad,<br />

naTlad unda iyos asaxuli, ra sixSiriT moxdeba saswavlo<br />

procesze dakvirveba, miiReben Tu ara pedagogebi (da Tu miiReben, ra<br />

formiT) informacias Sefasebis Sedegebis Sesaxeb da momzaddeba Tu<br />

ara erTiani angariSi sameurveo sabWosaTvis, resurs-centrebisaTvis<br />

da a. S. amasTanave, aucilebelia, ganviTarebis gegmaSi asaxuli iyos testebisa<br />

da gamocdebis Sedegebis ganxilvisa da Sefasebis procedurebi.<br />

amdenad, SefasebasTan dakavSirebiT skolis ganviTarebis gegma unda<br />

akonkretebdes Semdeg sakiTxebs:<br />

vin Seafasebs ganxorcielebuli RonisZiebebis gavlenas skolis<br />

saqmianobaze? Sefasebis ra kriteriumebi iqneba gamoyenebuli?<br />

rodis da rogor ganxorcieldeba Sefaseba?<br />

rogor da visTvis momzaddeba Sefasebis Sedegebis angariSi?<br />

skolis direqtorma unda uzrunvelyos skolis ganviTarebis gegmis<br />

Sesruleba, xolo sameurveo sabWom zedamxedveloba unda gauwios<br />

gegmis Sesrulebas da Sefasebis process. saqmianobis xarisxis uzrunvelsayofad<br />

sameurveo sabWos SeuZlia, Seqmnas damatebiTi samuSao<br />

jgufebi, sxvadasxva mimarTulebiT monitoringisa da Sefasebis gansaxorcieleblad<br />

(magaliTad, swavlebisa da swavlis, adamianuri resursebis,<br />

xelmZRvanelobisa da marTvis, safinanso da sxva sakiTxebTan<br />

dakavSirebiT).<br />

sasurvelia, rom sameurveo sabWom da direqtorma erToblivad gansazRvron<br />

Sefasebis SedegebTan dakavSirebuli angariSis momzadebis<br />

formati da procedurebi. Sefasebis angariSSi asaxuli unda iyos Semdegi<br />

sakiTxebi:<br />

miRweul iqna Tu ara sasurveli miznebi da amocanebi? Tu pasuxi<br />

dadebiTia, angariSma dawvrilebiT unda asaxos miRweuli warmatebebi.<br />

uaryofiTi Sedegebis SemTxvevaSi pasuxi unda gaeces Semdeg<br />

kiTxvebs:<br />

miiRweva Tu ara miznebi gegmaSi gaTvaliswinebuli vadebis ganmavlobaSi?<br />

Tu ara _ ratom da ra xelis SemSleli faqtorebi arsebobs?<br />

71


72<br />

xom ar unda Seicvalos Sesrulebis vadebi?<br />

aqvT Tu ara TanamSromlebs miznebis misaRwevad saWiro resursebi<br />

(Tanxebi, teqnikuri aRWurviloba, Senoba, treningebi da sxva)?<br />

kvlavac aris Tu ara miznebi da amocanebi realisturi da miRwevadi?<br />

unda Seicvalos Tu ara prioritetebi, raTa SesaZlebeli gaxdes<br />

dasaxuli miznebis miRweva?<br />

unda Seicvalos Tu ara miznebi?<br />

ra daskvnebi SeiZleba gakeTdes monitoringisa da Sefasebis Sedegad,<br />

saqmianobis dagegmvisa da momavali monitoringisa da Sefasebis<br />

gaumjobesebis mizniT?<br />

bunebrivia, skolis saqmianobis romelime komponentis monitoringi<br />

ar SeiZleba daevalos im pirebs, romlebic aRniSnuli komponentebis<br />

ganxorcielebaze arian pasuxismgebelni. sameurveo sabWom zedamxedveloba<br />

unda gauwios monitoringis process da gansazRvros, ganxorcielda<br />

Tu ara gegmiT gaTvaliswinebuli saqmianoba miTiTebul vadebSi<br />

Sesabamisi pasuxismgebeli pirebis mier. monitoringis procesSi<br />

CarTuli pirebi, kerZod skolis direqtori, sagnis xelmZRvanelebi<br />

an sxva xelmZRvaneli pirebi, valdebulni arian, angariSiT wardgnen<br />

sameurveo sabWos Sesabamisi komitetis winaSe (Tu aseTi arsebobs).<br />

skolebis nawilma SeiZleba sasargeblod CaTvalos skolis ganviTarebis<br />

gegmis monitoringis gansaxorcieleblad konkretuli jgufis<br />

Seqmna. aseTi jgufebi SeiZleba Seqmnas rogorc sameurveo sabWom, ise<br />

skolis direqtorma. jgufebis SemadgenlobaSi SeiZleba Sevidnen pedagogebi,<br />

moswavleTa mSoblebi, moswavleebi, ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros teritoriuli erTeulebis warmomadgenlebi, direqtori<br />

an misi moadgileebi, sameurveo sabWos wevrebi, mowveuli specialistebi<br />

(saWiroebis SemTxvevaSi).<br />

sameurveo sabWo aqtiurad unda iyos CarTuli monitoringis procesSi.<br />

sameurveo sabWom unda Seamowmos, ganxorcielda Tu ara da ramdenad<br />

droulad ganxorcielda dagegmili RonisZiebebi. sasurvelia,<br />

sameurveo sabWom naklebad miiRos monawileoba swavlis standartebze<br />

ganxorcielebuli RonisZiebebis gavlenis SefasebaSi. warmatebuli<br />

SefasebisaTvis saWiroa xelmZRvaneli pirebis, maT Soris direqtoris,<br />

mier swori daskvnebis gamotana, romelic amasTanave dafuZnebuli<br />

iqneba ganaTlebis saministros teritoriuli erTeulebis _ resurscentrebis<br />

damoukidebeli Sefasebebis Sedegebze.


4.4. ganviTarebis gegmaSi cvlilebebis Setana<br />

Cveulebriv, organizaciebis umravlesoba droTa ganmavlobaSi<br />

icvlis Tavis mimarTulebas. rogorc wesi, gegmis amgvari cvlileba<br />

gare faqtorebisa da pirveladi gegmis ganxorcielebasTan dakavSirebuli<br />

resursebis xelmisawvdomobis cvlilebebzea damokidebuli.<br />

skolis ganviTarebis gegma asaxavs, rogor unda mivaRwioT strategiul<br />

miznebs drois garkveul monakveTSi. Tu skolis TviTSefasebis<br />

Sedegad gairkva, rom dagegmili RonisZiebebis gavlena aradamakmayofilebelia,<br />

skolam gegmaSi cvlilebebi unda Seitanos. cvlilebebis<br />

ganxorcielebis yvelaze mniSvnelovani aspeqtia imis codna, ratom<br />

xdeba gegmidan gadaxveva, anu codna imisa, Tu ra xdeba da ratom?<br />

cvlilebebis ganxorcielebaze msjelobisas skolam unda gaiTvaliswinos<br />

Semdegi sakiTxebi:<br />

ra aris cvlilebebis gamomwvevi mizezebi?<br />

ratom aris cvlileba saWiro?<br />

ra SeiZleba Seicvalos (miznebi, amocanebi, pasuxismgebeli pirebi,<br />

vadebi)?<br />

ra daskvnebis gakeTeba SeiZleba strategiuli dagegmvis warsuli<br />

gamocdilebidan, raTa momdevno dagegmvis, monitoringisa da Sefasebis<br />

procesi ufro efeqturi iyos?<br />

wlis ganmavlobaSi skolis ganviTarebis gegmasa da biujetSi ganxorcielebuli<br />

cvlilebebi damtkicebuli unda iyos sameurveo sabWos<br />

mier. skolis ganviTarebis momavali wlis gegmaSi ganxorcielebuli<br />

cvlilebebi monitoringisa da Sefasebis Sedegebs da maT analizs unda<br />

daeyrdnos.<br />

73


74<br />

Tavi III<br />

finansuri marTva<br />

nawili 1. finansuri marTvis arsi, miznebi, funqciebi<br />

da dafinansebis wyaroebi<br />

skolis finansuri resursebis mniSvnelovan nawils saxelmwifo<br />

Tanxebi Seadgens, amdenad, skola yuradRebiT unda axorcielebdes<br />

mTavrobis mier ganaTlebis miznebisaTvis gamoyofili Tanxebis<br />

marTvas. saswavlo programebis raodenoba da xarisxi mTlianad aris<br />

damokidebuli gamoyofil dafinansebasa da mis swor marTvaze. sajaro<br />

skolis dafinanseba ZiriTadad Semdegi wyaroebidan xorcieldeba:<br />

moswavleTa raodenobis mixedviT saxelmwifos mier gamoyofili<br />

dafinansebidan (erT moswavleze gaTvlili finansuri normativis<br />

Sesabamisi vauCeruli dafinanseba); kerZo Semowirulobebidan; saxelmwifo<br />

anda Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTvelobis biujetidan<br />

gamoyofili miznobrivi saxsrebiT; Tanxebis mozidvis Sedegad<br />

an komerciuli saqmianobidan. miRebuli saxsrebi kanonmdeblobis Sesabamisad<br />

mxolod skolis miznebisa da funqciebis ganxorcielebas<br />

xmardeba.<br />

sajaro skolis finansuri marTva gulisxmobs yvela resursis (anu<br />

moswavleTa raodenobis mixedviT saxelmwifos mier gamoyofili dafinansebis,<br />

kerZo Semowirulobebis, moziduli, ekonomikuri an komerciuli<br />

saqmianobidan miRebuli Tanxebis) efeqtur da amavdroulad<br />

efeqtian gamoyenebas, raTa miRweul iqnes skolis saganmanaTleblo<br />

misia. swori finansuri marTva ganapirobebs skolis warmatebas<br />

da saSualebas aZlevs mas, ukeTesad ganaxorcielos saganmanaTleblo<br />

funqcia. skolis strategiuli politikis gansazRvris, miznebisa<br />

da ganviTarebis gegmis Camoyalibebis Sesaxeb vrclad wina Taveb-<br />

Si visaubreT; am TavSi ki dawvrilebiT mogiTxrobT, rogor unda miaRwios<br />

sajaro skolam gansazRvrul miznebs finansebis efeqturi


da efeqtiani marTvis Sedegad. efeqturoba am SemTxvevaSi kavSirSia<br />

dasaxuli miznebis miRwevasTan, xolo finansebis efeqtian marTvaSi<br />

igulisxmeba skolis miznebis misaRwevad resursebis optimaluri<br />

gamoyeneba. maSasadame, sajaro skolis finansuri marTva gulisxmobs<br />

ara marto sasurveli Sedegebis miRwevas, aramed maT miRwevas resursebis<br />

optimalurad gamoyenebiT.<br />

mocemuli Tavi ar asaxavs skolis finansuri marTvis yvela mxares.<br />

masSi yuradReba gamaxvilebulia finansuri marTvis mxolod ZiriTad<br />

sakiTxebze, kerZod ki, biujetis Sedgenasa da dagegmvaze, Sesyidvebze,<br />

xarjebis monitoringze, finansur kontrolsa da angariSvaldebulebaze.<br />

nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

finansuri marTvis sferoSi<br />

finansuri marTvis sferoSi skolis TanamSromelTa Soris funqciebisa<br />

da movaleobebis naTeli gadanawileba gadamwyvet rols TamaSobs<br />

zogadsaganmanaTleblo skolis misiis Sesrulebasa da miznebis<br />

miRwevaSi.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni da saqarTvelos<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier gansazRvruli wesebi<br />

zogadad asaxavs skolis mmarTvel organoebsa da pirebs Soris finansuri<br />

marTvis sakiTxebSi funqciebisa da movaleobebis gadanawilebas;<br />

Tumca TiToeul skolas SeuZlia aseve, zemoT aRniSnuli aqtebis<br />

Sesabamisad damatebiTi Sida saskolo procedurebi SeimuSaos. am<br />

procedurebis Camoyalibebisas skolam unda gaiTvaliswinos, rom finansuri<br />

marTva warmatebulad mxolod im SemTxvevaSi xorcieldeba,<br />

roca masSi profesionalebi monawileoben. amdenad, mniSvnelovania,<br />

rom finansur sakiTxebze gadawyvetilebis miRebisa da misi ganxorcielebis<br />

dros sameurveo sabWos, misi komitetebis, skolis direqtorisa<br />

da sxva TanamSromlebis funqciebi da movaleobebi konkretulad<br />

Camoyalibebuli, gawerili da yvela dainteresebuli pirisaTvis<br />

cnobili da xelmisawvdomi iyos.<br />

2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

finansuri marTvis kuTxiT sameurveo sabWos ZiriTadi funqciaa<br />

skolis misiisa da miznebis ganxorcieleba finansurad gamarTlebu-<br />

75


li, efeqturi da ekonomiuri gzebis gamoyenebiT. am mizniT sameurveo<br />

sabWo:<br />

76<br />

SeimuSavebs anda amtkicebs skolis strategiuli ganviTarebis<br />

gegmas, romelSic asaxulia skolis misia, miznebi, prioritetebi<br />

da grZelvadiani (sasurvelia minimum samwliani) finansuri gegma.<br />

monawileobs sabiujeto politikis SemuSavebaSi, rac gulisxmobs<br />

yovelwliuri sabiujeto procesis administrirebis, sabiujeto<br />

kalendris, angariSvaldebuli pirebisa da vadebis gansazRvras.<br />

skolis direqtoris wardginebiT, siiTi Semadgenlobis umravlesobiT,<br />

amtkicebs skolis biujets, agreTve direqtoris mier momzadebul<br />

wliur angariSs da uzrunvelyofs mis sajaroobas;<br />

ganixilavs skolis finansuri saqmianobis Sesaxeb dirqtoris mier<br />

warmodgenil wliur angariSs da saWiroebis SemTxvevaSi Sesworebebi<br />

Seaqvs skolis biujetSi. aseve rekomendebulia, rom finansuri<br />

angariSebis ganxilvis dros skolis monacemebi Sedarebuli<br />

iyos gare maCveneblebTan da prognozirebad niSnulebTan.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad, Tanxmobas acxadebs<br />

iseTi garigebebis dadebisas, romelTa Rirebulebac skolis<br />

biujetis 5%-s aRemateba.<br />

am uflebebisa da movaleobebis ukeT SesrulebisaTvis rekomendebulia,<br />

rom sameurveo sabWom Seqmnas safinanso komiteti, romlis<br />

Semadgenloba, sasurvelia, ar aRematebodes eqvs wevrs. mcire zomis<br />

skolebSi SeiZleba ar iyos aucilebeli safinanso komitetis Seqmna<br />

da Sesabamisad misi funqciebi mTlianad sameurveo sabWom SeiTavsos.<br />

aseve sasurvelia, rom safinanso komitets xelmZRvanelobdes sameurveo<br />

sabWos Tavmjdomare.<br />

rekomendebulia, rom skolis finansuri komiteti Semdegi funqciebiT<br />

iyos aRWurvili:<br />

uzrunvelyos wliuri sabiujeto procesis efeqturi ganxorcieleba;<br />

gansazRvros skolis sabiujeto politika;<br />

ganixilos direqtoris mier wardgenili yovelwliuri biujetis<br />

proeqti;<br />

ganixilos direqtoris mier wardgenili kvartaluri finansuri<br />

angariSi da uflebamosilebis farglebSi Seitanos Sesabamisi<br />

cvlilebebi skolis biujetSi;


monitoringi gauwios Sesyidvebis process.<br />

2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

skolis direqtori angariSvaldebulia sameurveo sabWos winaSe,<br />

romelic mas bevr finansur sakiTxTan dakavSirebiT pasuxismgeblobas<br />

akisrebs. skolis direqtors finansuri marTvis sferoSi Semdegi<br />

funqciebi aqvs:<br />

SeimuSavebs da sameurveo sabWos dasamtkiceblad warudgens skolis<br />

Sinaganawess;<br />

SeimuSavebs wliuri biujetis proeqts da dasamtkiceblad warudgens<br />

sameurveo sabWos;<br />

gankargavs Tanxebs sameurveo sabWos mier damtkicebuli skolis<br />

biujetis mixedviT;<br />

monawileobs skolis strategiuli ganviTarebis gegmis SemuSavebaSi<br />

da iZleva Sesabamis rekomendaciebs;<br />

monawileobs sabiujeto politikisa da procedurebis gansazRvraSi;<br />

sameurveo sabWos mier damtkicebuli politikisa da procedurebis<br />

Sesabamisad axorcielebs skolis finansur marTvas;<br />

uzrunvelyofs sabiujeto vadebis Sesrulebas;<br />

yoveli wlis 10 dekembramde sameurveo sabWos warudgens wliur<br />

angariSs skolis finansuri saqmianobis Sesaxeb.<br />

skolis direqtors SeuZlia finansur marTvasTan dakavSirebuli<br />

garkveuli funqciebis delegireba moaxdinos masze daqvemdebarebul<br />

pirebze. Tumca igi yovelTvis valdebulia, uzrunvelyos biujetis<br />

sizuste, misi Sesabamisoba sabWos mier gansazRvrul politikasTan<br />

da sabWosTvis biujetis proeqtisa da finansuri angariSis droulad<br />

wardgena. mas Semdeg, rac sabWo daamtkicebs skolis biujets, direqtori<br />

valdebulia:<br />

gaacnos skolis administraciasa da sxva TanamSromlebs damtkicebuli<br />

biujeti;<br />

uzrunvelyos biujetis sajarooba da xelmisawvdomoba yvela dainteresebuli<br />

pirisaTvis;<br />

ganaxorcielos regularuli finansuri kontroli, Seadaros Semosavlebi<br />

da xarjebi biujetiT gaTvaliswinebul monacemebs, am<br />

77


78<br />

informaciaze dayrdnobiT awarmoos kvartaluri da wliuri finansuri<br />

angariSi da warudginos igi safinanso komitetsa (Tu ase-<br />

Ti arsebobs) da sameurveo sabWos;<br />

gaanawilos da gamoiyenos resursebi damtkicebuli biujetis mixedviT.<br />

2.3. pedagogiuri sabWos funqciebi<br />

pedagogiuri sabWos monawileoba wliuri biujetis an grZelvadiani<br />

finansuri gegmis SemuSavebaSi erTob mniSvnelovania. sagnis<br />

xelmZRvanels yvelaze ukeT SeuZlia miawodos skolis direqtors<br />

informacia saswavlo programis moTxovnilebebisa da xarjebis Sesaxeb,<br />

aseve informacia imis Sesaxeb, Tu rogor aisaxeba dafinansebis<br />

gazrda an Semcireba konkretuli sagnis swavlebaze. garda amisa, sagnis<br />

xelmZRvaneli monawileobas unda iRebdes axali programebis biujetis<br />

gansazRvraSi.<br />

skolis direqtors aseve SeuZlia, konkretuli sagnis biujetis<br />

momzadeba mTlianad sagnis xelmZRvanels daavalos. amasTan, skolis<br />

administracia valdebulia, moisminos da gaiTvaliswinos sagnis xelmZRvanelis<br />

mier konkretuli sagnis dafinansebasTan dakavSirebiT<br />

gamoTqmuli SeniSvnebi da rekomendaciebi.<br />

nawili 3. biujetis SemuSavebis procesi<br />

3.1. biujetis arsi da mniSvneloba<br />

skolebSi biujetis SemuSavebis procesi ramdenime ZiriTad sferodaa<br />

dayofili. es safexurebia:<br />

1. sameurveo sabWosa da skolis direqtoris mier prioritetebis,<br />

sabiujeto politikisa da sabiujeto kalendris gansazRvra;<br />

2. biujetis proeqtis momzadeba;<br />

3. sameurveo sabWos an safinanso komitetis (Tu aseTi arsebobs) mier<br />

biujetis proeqtis ganxilva;<br />

4. sajaro sabiujeto mosmenebis organizeba;<br />

5. sameurveo sabWos an safinanso komitetisa (Tu aseTi arsebobs)<br />

da skolis direqtoris mier proeqtis saboloo ganxilva;<br />

6. sameurveo sabWos mier biujetis saboloo ganxilva da damtkiceba.


iujeti aris finansuri gegma, mimarTuli drois garkveul monakveTSi<br />

konkretuli miznebis misaRwevad. kargad momzadebuli biujeti<br />

skolas saSualebas aZlevs:<br />

ekonomiurad gamoiyenos da daxarjos finansuri resursebi;<br />

ganaxorcielos winaswar gansazRvruli miznebi da amocanebi;<br />

miiRos `sufTa~ auditis (finansuri Semowmebis) Sedegebi.<br />

garda amisa, efeqturi biujeti saSualebas aZlevs skolis TiToeul<br />

TanamSromels, icodes:<br />

skolis mier dasaxuli miznebi, romelTa ganxorcielebaSic maT<br />

uSualod unda miiRon monawileoba;<br />

miznebis miRwevisaTvis gansaxorcielebeli samuSao;<br />

samuSaos ganxorcielebisaTvis saWiro da arsebuli resursebis<br />

odenoba;<br />

gansaxorcielebeli samuSaos ganrigi da vadebi;<br />

samuSaos ganxorcielebaze pasuxismgebeli da angariSvaldebuli<br />

pirebis vinaoba.<br />

biujeti aseve saSualebas iZleva, mudmivad gakontroldes danaxarjebi<br />

da Tavidan iqnes acilebuli deficiti. realuri Semosavlisa<br />

da xarjis biujetTan Sedarebis Sedegad sameurveo sabWos da direqtors<br />

SesaZlebloba eZlevaT, Seafason skolis finansuri mdgomareoba<br />

da saWiroebisamebr cvlilebebi Seitanos skolis biujetSi.<br />

kargad momzadebuli biujeti mniSvnelovan gavlenas iqoniebs<br />

skolis imijzec. skolas, romelic finansurad gonivrulad imar-<br />

Teba, savaraudod ukeTesi imiji eqneba, vidre skolas, romelsac finansuri<br />

problemebi aqvs. konkurenciis pirobebSi (resursebis, moswavleTa,<br />

TanamSromelTa an dafinansebis mozidvis kuTxiT) skolas,<br />

romelsac dadebiTi imiji aqvs, warmatebis meti Sansi aqvs.<br />

maSasadame, biujetis dagegmvis procesi mniSvnelovan rols asrulebs<br />

zogadsaganmanaTleblo skolis finansuri marTvisa da saganmanaTleblo<br />

miznebis miRwevisaTvis. Tumca biujetis dagegmvis procesis<br />

efeqturobisaTvis saWiroa Semdegi ZiriTadi principebis dakmayofileba:<br />

biujetis dagegmvis procesi unda iyos saTanadod gaazrebuli<br />

da mizanmimarTuli. biujetis dagegmvis procesi unda moicavdes<br />

79


80<br />

miznebisa da ganviTarebis gegmis zedmiwevniT gansazRvras da resursebis<br />

ganawilebis logikur process.<br />

biujetis dagegmvis procesi unda iyos inkluziuri da yovlismomcveli.<br />

biujeti optimalurad unda asaxavdes yvela dainteresebuli<br />

piris _ moswavlis, mSoblisa Tu skolis TanamSromlis<br />

_ interesebs. biujetis SemuSavebis sawyisi etapidanve aucilebelia<br />

yvela dainteresebuli mxaris CarTva. biujetis damtkicebis<br />

Semdeg ki misi miznebis, prioritetebisa da gegmebis Sesaxeb<br />

dawvrilebiT unda ecnobos yvela dainteresebul jgufs.<br />

biujetis dagegmva mimdinare procesia. skolis xelmZRvanelobam<br />

ar unda CaTvalos, rom biujetis damtkicebis Semdeg misi dagegmvis<br />

procesi momaval wlamde dasrulebulia. biujetis dagegmva<br />

mimdinare procesia da moicavs zedamxedvelobas, monacemebis<br />

Segrovebas, analizs, cvlilebebis Setanasa da SesaZlo alternativebze<br />

msjelobas.<br />

biujeti SesabamisobaSi unda iyos skolis ganviTarebis grZelvadian<br />

gegmasTan. biujeti ar SeiZleba momzaddes skolis strategiisagan<br />

izolirebulad an mimarTuli iyos mxolod moklevadiani<br />

miznebis Sesrulebisken. igi unda aRiqmebodes grZelvadiani<br />

procesis erT-erT komponentad, romelic skolas droTa ganmavlobaSi<br />

Tavisi strategiuli miznebis ganxorcielebamde miiyvans.<br />

3.2. rogor unda SemuSavdes biujeti?<br />

biujetis efeqturobisaTvis mniSvnelovania misi sworad dagegmva.<br />

am mizniT yoveli saswavlo wlis dasrulebamde 3-4 TviT adre<br />

sameurveo sabWom da skolis direqtorma, sasurvelia, pirveli sabiujeto<br />

Sexvedra moawyon. am Sexvedraze sameurveo sabWom da direqtorma<br />

unda gansazRvron:<br />

a) momdevno wlisaTvis mosalodneli saerTo Semosavali da xarjebi;<br />

b) momdevno wlis prioritetebi da miznebi. SeiZleba saWiro gaxdes<br />

skolis grZelvadiani ganviTarebis gegmis gadasinjva da axlad<br />

warmoqmnili garemoebebis gaTvaliswinebiT masSi cvlilebebis<br />

Setana.<br />

g) sabiujeto politika da sabiujeto kalendari.


3.2.1. momdevno wlisaTvis mosalodneli saerTo Semosavlisa<br />

da xarjebis gansazRvra<br />

rogorc ukve aRvniSneT, sajaro skolis dafinansebis ZiriTadi<br />

wyaroebia: skolis moswavleTa raodenobis mixedviT gamoyofili saxelmwifo<br />

dafinanseba; skolis kerZo samewarmeo (biznes) saqmianobidan<br />

Semosuli Tanxebi; kerZo Semowirulobebi (mSobelTa mier skolisaTvis<br />

Sewiruli Tanxebi). saxelmwifo anda Sesabamisi adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis biujetidan gamoyofili miznobrivi saxsrebi;<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT nebadarTuli sxva finansuri<br />

saxsrebi, maT Soris Semosavali ekonomikuri saqmianobidan, da aseve<br />

sxva gzebiT moziduli Tanxebi (magaliTad, donor organizaciebTan<br />

TanamSromlobiT miRebuli Tanxebi). momavali Semosavlis prognozireba<br />

exmareba sameurveo sabWosa da skolis direqtors zogadi prioritetebis<br />

CamoyalibebaSi. miuxedavad imisa, rom am etapze araa savaldebulo<br />

Semosavlebisa da xarjebis detaluri da zusti daangariSeba,<br />

sameurveo sabWosa da skolis direqtors daaxloebiTi warmodgena<br />

unda hqondeT momavali wlis mosalodnel Semosavlebze.<br />

am etapze aseve SesaZlebelia iseTi tipis saqmianobis dagegmva,<br />

romlis Sedegadac SesaZlebeli iqneba Semosavlis miReba, Tanxebis<br />

mozidvisaTvis saWiro kampaniis warmoeba, proeqtebis SemuSaveba<br />

donor organizaciebTan warsadgenad da sxv. am saqmianobebis realurad<br />

ganxorcielebis SesaZlebloba skolis direqtorma unda Seafasos.<br />

3.2.2. momdevno wlis prioritetebisa da miznebis gansazRvra<br />

skolis direqtorma da sameurveo sabWom, skolis grZelvadiani<br />

ganviTarebis gegmis mixedviT, unda gansazRvron momdevno wlis<br />

biujetSi gasaTvaliswinebeli prioritetebi da miznebi. am etapze<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovania konkretuli programebis, prioritetebisa<br />

da miznebis, Semosavlisa da xarjebis maCveneblebis gansazRvra.<br />

am etapzeve SeiZleba saWiro gaxdes skolis misiis gadasinjva.<br />

skolis misiis ganmsazRvrel dokuments gadamwyveti mniSvneloba<br />

aqvs wliuri prioritetebis CamoyalibebaSi. igi exmareba skolas saskolo<br />

da programuli miznebis, aseve konkretuli saqmianobis gagr-<br />

Zelebis an Sewyvetis gansazRvraSi. garda amisa, mniSvnelovania yvela<br />

dainteresebuli mxaris (moswavlis, mSoblis, maswavleblis) moTxovnebis<br />

gaTvaliswineba da SesaZleblobebis farglebSi maTi dakmayofileba.<br />

81


zogadi prioritetebis gansazRvris garda, aucilebelia konkretuli<br />

amocanebis gansazRvrac. magaliTisaTvis, konkretuli amocanebis<br />

gansazRvra gulisxmobs skolis TanamSromlebisaTvis xelfasis<br />

momatebas, skolis saswavlo gegmaSi axali sagnis damatebas da sxv.<br />

mniSvnelovania, rom konkretul sakiTxebze gadawyvetileba Seesabamebodes<br />

skolis mier gansazRvrul prioritetebsa da miznebs. amas-<br />

Tanave, gadawyvetilebis miRebisas saWiroa gaTvaliswinebul iqnes<br />

maTTan dakavSirebuli xarjebi, rac gulisxmobs Semdegs:<br />

82<br />

xarjebis gazrda: gaizrdeba Tu ara TanamSromelTa da pedagogTa<br />

xelfasebi? Tu gaizrdeba, ramdeniT? apirebs Tu ara skola axali<br />

inventaris yidvas, da Tu apirebs, ra iqneba misi Rirebuleba? apirebs<br />

Tu ara skola axali sagnebis swavlebas, da Tu apirebs, ra<br />

Sesabamisi damatebiTi xarjebi eqneba skolas?<br />

Tanxebis mozidvis mizniT ganxorcielebuli RonisZiebebis xarjebi:<br />

Tu biujeti asaxavs momavalSi mosalodnel Semosavals, ase-<br />

Ti Semosavlebis miRebasTan dakavSirebuli xarjebi detalurad<br />

unda iyos asaxuli biujetSi. magaliTad, proeqtis SemuSavebisaTvis<br />

an garkveuli tipis RonisZiebis CatarebisaTvis saWiro finansuri<br />

resursebi.<br />

skolis moklevadiani miznebisa da prioritetebis Sesaxeb nebismieri<br />

gadawyvetileba ganxiluli unda iyos Sesabamis xarjebTan da<br />

skolis strategiuli ganviTarebis gegmasTan kavSirSi. am etapze ar<br />

aris savaldebulo, detalurad iqnes Seswavlili konkretuli xarjebis<br />

sizuste. mniSvnelovania mxolod prioritetebisa da miznebis<br />

gansazRvra mosalodneli Semosavlis TvalsazrisiT da maT misaRwevad<br />

saWiro xarjebis daaxloebiT daangariSeba. xarjebis zust daangariSebas<br />

wliuri biujetis proeqtis formiT skolis direqtori<br />

sameurveo sabWosa da safinanso komitets (Tu aseTi arsebobs) momdevno<br />

etapze warudgens dasamtkiceblad.<br />

3.2.3. sabiujeto kalendris SemuSaveba<br />

biujetis SemuSavebis politikis ganmsazRvreli dokumenti aregulirebs<br />

biujetis proeqtis momzadebisa da formulirebis wess,<br />

kerZod ki gansazRvravs:<br />

a) konkretul amocanebs, maT ganxorcielebaze angariSvaldebul pirebsa<br />

da vadebs;


) sameurveo sabWosaTvis warsadgen biujetis formats;<br />

g) biujetis proeqtis momzadebasTan dakavSirebul procedurebs.<br />

radgan biujeti garkveul vadaSi unda damtkicdes, saWiroa SemuSavdes<br />

sabiujeto kalendari, romelic gansazRvravs:<br />

1. konkretul amocanebs;<br />

2. TiToeuli amocanis Sesrulebis vadebs;<br />

3. amocanis Sesrulebaze pasuxismgebel pirs.<br />

sabiujeto kalendari yovelwliurad unda gadaisinjos da wina<br />

wlis gamocdilebaze dayrdnobiT saWiroebisamebr Seicvalos. sabiujeto<br />

kalendris SemuSavebisaTvis saWiroa:<br />

a) SemuSavdes mTavari amocanebis nusxa. amasTan aucilebelia, gadamowmdes<br />

konkretuli saqonlis fasebi da biujetiT gaTvaliswinebuli<br />

Semosavlis miRebis realuroba. skolis TanamSromlebs<br />

unda ecnoboT sabiujeto procedurebis Sesaxeb. skolis sazogadoebasTan<br />

konsultaciebisa da sabiujeto mosmenebis safuZvelze<br />

unda SemuSavdes biujetis proeqti da dasamtkiceblad waredginos<br />

sameurveo sabWos.<br />

b) ganisazRvros TiToeuli amocanis Sesrulebis vadebi. zogierTi<br />

amocanis Sesrulebaze vadebs awesebs kanoni da aseve ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros mier SemuSavebuli wesebi. Tumca iq,<br />

sadac es vadebi ar aris konkretulad dadgenili an drois garkveul<br />

monakveTzea gawerili, rekomendebulia, rom igi konkretuli<br />

TariRiTa da vadebiT Seicvalos.<br />

g) ganisazRvros TiToeuli amocanis Sesrulebaze pasuxismgebeli<br />

piris vinaoba. miuxedavad imisa, rom kanonmdebloba asaxavs Ziri-<br />

Tad sferoebze pasuxismgebel pirTa wres (magaliTad, direqtoris<br />

funqciaa, SeimuSaos biujetis proeqti, sameurveo sabWos<br />

funqciaa, ganixilos da daamtkicos skolis biujeti da a. S.), aseve<br />

mniSvnelovania, ganisazRvros SedarebiT umniSvnelo amocanebis<br />

ganxorcielebaze pasuxismgebeli pirebi, magaliTad, vin gadaamowmebs<br />

im saqonlis fasebs, romlis SeZenasac apirebs skola.<br />

mas Semdeg, rac ganisazRvreba momavali wlis miznebi da prioritetebi,<br />

SemuSavdeba sabiujeto politika da kalendari, skolis direqtori<br />

skolis TanamSromlebs acnobs pirvel sabiujeto Sexvedraze<br />

miRebul gadawyvetilebebs. garda amisa, direqtori valdebulia,<br />

moisminos da sameurveo sabWos warudginos TanamSromelTa ko-<br />

83


mentarebi da rekomendaciebi. sameurveo sabWom SesaZleblobebis<br />

farglebSi unda gaiTvaliswinos es rekomendaciebi da ganaxorcielos<br />

saWiro cvlilebebi.<br />

nimuSi 9. sabiujeto kalendari<br />

84<br />

TariRi amocana pasuxismgebeli piri<br />

1-2 Tebervali pirveli sabiujeto Sexvedra _ sameurveo sabWo /<br />

sameurveo sabWo/strategiuli direqtori<br />

gegmis gadasinjva, prioritetis<br />

gansazRvra, sabiujeto politikis<br />

gansazRvra<br />

15 Tebervali miznebisa da prioritetebis Sesaxeb sameurveo sabWo /<br />

skolis TanamSromelTa direqtori<br />

rekomendaciebis ganxilva<br />

20-30 Tebervali Semosavlebisa da xarjebis direqtori /<br />

prognozireba buRalteri<br />

3-7 marti sagnis xelmZRvanelebTan da skolis direqtori<br />

sxva TanamSromlebTan konsultacia<br />

10 marti ganaTlebis adgilobriv direqtori<br />

organoebTan konsultacia<br />

15 marti biujetis finansuri gadasinjva direqtori /<br />

buRalteri<br />

20 marti biujetis proeqtis direqtori<br />

safinanso komitetSi wardgena<br />

25-30 marti ganxilva finansuri komiteti<br />

5 aprili biujetis proeqtis sameurveo direqtori<br />

sabWoSi wardgena<br />

10 aprili sajaro mosmena sameurveo sabWo /<br />

sabWo direqtori<br />

20 aprili saboloo ganxilva da damtkiceba sameurveo sabWo


3.3. skolis direqtoris mier biujetis proeqtis momzadeba<br />

skolis TanamSromlebTan biujetis zogad miznebze da sabiujeto<br />

kalendarze SeTanxmebis Semdeg skolis direqtorma unda moamzados<br />

wliuri detaluri biujeti. biujetis proeqtis momzadebis etapze<br />

direqtorma unda uzrunvelyos dainteresebuli mxareebis, anu maswavleblebis,<br />

mSoblebis, moswavleebis, ganaTlebis adgilobrivi organos<br />

_ resurs-centris warmomadgenlis, monawileoba, rac SeiZleba<br />

sabiujeto mosmenebis formiT ganxorcieldes. direqtors aseve SeuZlia,<br />

konkretuli sagnis biujetis momzadeba (magaliTad, maTematikis)<br />

Sesabamisi sagnis xelmZRvanels da kaTedras daavalos.<br />

3.3.1. Semosavlebis prognozireba<br />

rogorc wesi, biujetis Semosavlebis prognozireba pirvel sabiujeto<br />

Sexvedraze xdeba skolis direqtorisa da sameurveo sabWos<br />

mier. am Sexvedraze Semosavlebis prognozirebas zogadi xasiaTi aqvs<br />

da miznad isaxavs gansazRvros, aqvs Tu ara skolas saSualeba, ganaxorcielos<br />

sxvadasxva miznebi da amocanebi. am etapze ki sabiujeto<br />

Semosavlebze zogadi, daaxloebiTi warmodgenis qona sakmarisi araa.<br />

amdenad, direqtorma momavali wlis Semosavlebi maqsimalurad sworad<br />

unda daiangariSos.<br />

Semosavlebis zusti prognozirebis sirTule is aris, rom gaurkvevelia,<br />

namdvilad miiRebs Tu ara skola prognozirebul Tanxebs.<br />

amdenad, direqtoris gadasawyvetia, Seitanos Tu ara sabiujeto Semosavlebis<br />

nawilSi iseTi Tanxebi, romelTa miRebis SesaZlebloba<br />

arsebobs, magram ar arsebobs realuri garantiebi. am saxis gaurkveveli<br />

Semosavali SeiZleba iyos grantebi, romelTa mosapovebladac<br />

skolam proeqtebi SeimuSava, an mosalodneli Semowirulobebi, skolis<br />

mier ganxorcielebuli saqmianobidan Semosavali, magaliTad,<br />

farTis gaqiravebis Sedegad an Tanxebis mozidvis mizniT gamarTuli<br />

RonisZiebebidan misaRebi Tanxebi da sxv. am SemTxvevaSi direqtorma<br />

unda Seafasos amgvari Semosavlis miRebis realuroba da Tu am Tanxebis<br />

miRebis maRali winapiroba arsebobs, maSin igi asaxuli unda iyos<br />

biujetis Semosavlebis nawilSi.<br />

nimuSi 10 detalurad asaxavs Semosavlis wyaroebs, maT odenobasa<br />

da aseTi Semosavlis miRebis albaTobis xarisxs.<br />

85


nimuSi 10. Semosavlis wyaroebi<br />

Tanxa miRebis albaToba aisaxos Tu ara<br />

(larebSi) (procentebSi) biujetSi?<br />

1.<br />

wyaroebi:<br />

saxelmwifo dafinanseba<br />

ra gavlenas moaxdens<br />

universitetSi<br />

studentTa raodenobis<br />

mosalodneli cvlileba<br />

Semosavlebis zrdaze<br />

(klebaze)<br />

————— —————% diax ara<br />

2. komerciuli saqmianobidan miRebuli Semosavali<br />

a. ————— —————% diax ara<br />

b. ————— —————% diax ara<br />

3. kerZo Semowirulobebi<br />

a. ————— —————% diax ara<br />

b. ————— —————% diax ara<br />

4. Tanxebis mozidvis Sedegad miRebuli Semosavlebi (grantebi)<br />

a. ————— —————% diax ara<br />

b.<br />

5. sxva<br />

————— —————% diax ara<br />

a. ————— —————% diax ara<br />

b. ————— —————% diax ara<br />

biujetSi gasaTvaliswinebeli Semosavlis odenobaa ________——___—<br />

aqedan gaTvaliswinebulia gaurkveveli mTliani<br />

Semosavlis odenoba ________——————<br />

gaTvaliswinebuli ar iqna gaurkveveli Semosavlis<br />

Semdegi odenoba ________——————<br />

momdevno wlis dadasturebuli Semosavlis odenobaa ________——————<br />

86<br />

3.3.2. xarjebis prognozireba<br />

zogadsaganmanaTleblo skolis wliuri biujetis yvelaze didi<br />

nawili xelfasebis momsaxurebas uWiravs, rac daaxloebiT skolis<br />

mTliani biujetis 60-80% Seadgens. amitom gansakuTrebiT mniSvnelovania<br />

saxelfaso xarjebis zusti prognozireba, raTa Tavidan iqnes<br />

acilebuli wlis ganmavlobaSi moulodneli finansuri problemebi.


saxelfaso danaxarjebis aRricxvis saukeTeso saSualebaa yvela<br />

dakavebuli da aseve vakanturi Tanamdebobis siis Sedgena. siaSi mi-<br />

TiTebuli unda iyos saaTobrivi anazRaureba, samuSao saaTebi da<br />

xelfasi.<br />

saxelfaso xarjebis garda, aseve aucilebelia, yovelwliurad<br />

Seicvalos sxva saoperacio xarjebi. rogorc wesi, wlidan wlamde<br />

saoperacio xarjebi sxvdasxvagvaria, imitom rom:<br />

a) icvleba sabazro fasebi saqonelsa da momsaxurebaze;<br />

b) icvleba skolis mier moxmarebuli saqonlisa da momsaxurebis<br />

moxmarebis odenoba.<br />

fasebis cvlilebis daangariSebis saukeTeso meTodia konkretuli<br />

saqonlis mwarmoebelTan an momsaxurebis momwodebelTan dakav-<br />

Sireba da mosalodneli fasis cvlilebis Sesaxeb maTi gamokiTxva.<br />

es meTodi gansakuTrebiT efeqturia, Tu skolas didi xnis urTier-<br />

Toba aqvs konkretul momwodebelTan. Tu momwodebeli ar iZleva<br />

aRniSnul informacias, skolam sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT<br />

Tavad unda daiangariSos fasis mosalodneli cvlileba da gaiTvaliswinos<br />

igi biujetis proeqtSi. garkveuli tipis saqonelze moxmarebis<br />

zrdasTan dakavSirebiT ki saWiroa dadgindes am konkretul<br />

produqciaze moxmarebis zrdis mizezebi. garda amisa, SesaZloa gaizardos<br />

moTxovnileba axali tipis produqciaze, magaliTad, im Sem-<br />

TxvevaSi, Tu skola axali sagnis swavlebas iwyebs an mniSvnelovnad<br />

Seicvala moswavleTa raodenoba.<br />

wliuri biujetis xarjviTi nawilis SemuSavebisas, aucilebelia,<br />

gaTvaliswinebul iqnes, rom, rodesac sajaro skola saswavlo gegmaSi<br />

axali sagnis damatebas gegmavs, masTan dakavSirebuli xarjebi,<br />

garda imisa, rom Setanili unda iyos skolis biujetis proeqtSi,<br />

calkec unda iqnes Camoyalibebuli. es saSualebas aZlevs skolas,<br />

zustad daiangariSos axali sagnis swavlebasTan dakavSirebuli xarjebi<br />

da miiRos gadawyvetileba, uRirs Tu ara am sagnis swavleba.<br />

igive exeba nebismieri axali tipis saqmianobas, rasac skola axali<br />

sabiujeto wlisTvis gegmavs.<br />

saswavlo sagnis an konkretuli saqmianobis biujeti unda Seicavdes:<br />

a) am sagnis SemoRebis mizans;<br />

b) sabiujeto wlisaTvis sagnis swavlebis amocanebs;<br />

g) detalurad gaweril xarjebs (kategoriebisa da qvekategoriebis<br />

mixedviT).<br />

87


sasurvelia, biujetis proeqti safinanso komitets an sameurveo<br />

sabWos waredginos araugvianes 30 martisa. safinanso komitetSi an<br />

sameurveo sabWoSi wardgenili dokumentacia unda moicavdes:<br />

a) biujetis proeqts, konkretuli wyaroebis mixedviT daangariSebuli<br />

Semosavlis odenobiTa da kategorebad da qvekategoriebad<br />

dayofili xarjebis CaTvliT (magaliTad, xelfasebi, komunaluri<br />

gadasaxadebi da sxva);<br />

b) ganmartebas saSemosavlo an xarjviT nawilSi wina welTan SedarebiT<br />

arsebul mniSvnelovan gansxvavebaze;<br />

g) miznebsa da amocanebs, romlebic biujetis SemuSavebisas iqna gamoyenebuli<br />

da romlebic skolis ganviTarebis grZelvadian gegmas<br />

Seesabameba, da gaTvlebi, romlebsac es biujeti eyrdnoba;<br />

d) teqnikuri terminologiis ganmartebebs;<br />

e) ukanaskneli kvartalisa da wlis finansur angariSebs.<br />

nimuSi 11 asaxavs biujetis formas, romelic SeiZleba zogadsaganmanaTleblo<br />

skolam gamoiyenos.<br />

88


nimuSi 11. skolis biujetis forma<br />

universitetis Sida<br />

klasifikaciis kodi<br />

010100 Sromis anazRaureba<br />

010101 xelfasi<br />

010102 premia<br />

010103 danamati da wanamati<br />

010104 daxmareba<br />

010105 damqiraveblisagan anaricxi<br />

010200 mivlinebebi<br />

mivlineba qveynis SigniT<br />

mivlineba qveynis gareT<br />

010300 komunaluri xarji<br />

010301 wyali<br />

010302 eleqtroenergia<br />

010303 gaTboba<br />

dizelis sawvavi<br />

gazi<br />

10400 sakancelario xarjebi<br />

010500 sakomunikacio xarjebi<br />

telefonis gadasaxadi<br />

internetis gadasaxadi<br />

010600 sameurneo xarjebi<br />

010700 kvebis xarjebi<br />

010800 saskolo<br />

inventaris SeZena<br />

010900 saskolo<br />

TvalsaCinoebis SeZena<br />

020000 remonti<br />

020001 mimdinare remonti<br />

020002 kapitaluri remonti<br />

030000 Senoba-nagebobebis<br />

SeZenis xarjebi<br />

040000 sxva xarjebi<br />

050000 gauTvaliswinebeli<br />

xarjebi<br />

060000 spec. programis<br />

momsaxureba<br />

070000 spec. programis<br />

momsaxureba<br />

jami<br />

dasaxeleba<br />

xarjebi<br />

dagegmili<br />

xarjebi<br />

saxelmwifo saxsrebi<br />

skolis farTis<br />

gaqiravebiT an sxva<br />

saqmianobiT miRebuli<br />

Semosavlebi<br />

Semosavlebi<br />

skolis fondis saxsrebi<br />

Semowirulobebi<br />

moziduli fondebi<br />

sul Semosavlebi<br />

89


90<br />

3.3.3. sameurveo sabWos mier biujetis proeqtis ganxilva<br />

sasurvelia, rom biujetis proeqtis ganxilvis mizniT safinanso<br />

komitetma an, Tu aseTi ar arsebobs, sameurveo sabWom moawyos minimum<br />

erTi sakomiteto Sexvedra da sajaro ganxilva, anu sabiujeto<br />

mosmena. sasurvelia, safinanso komitetis an sameurveo sabWos wevrebs,<br />

Sesabamisad, sakomiteto ganxilvamde sul mcire 10 dRiT adre<br />

miewodoT biujetis proeqtis aslebi.<br />

biujetis proeqtis ganxilvis dros safinanso komiteti an sameurveo<br />

sabWo:<br />

uzrunvelyofs, rom biujetis proeqti SeTanxmebuli formiT<br />

iyos warmodgenili;<br />

uzrunvelyofs, rom biujetis proeqti asaxavs skolis misias, prioritetebs,<br />

skolis ganviTarebisa da samoqmedo gegmaSi gansazRvrul<br />

miznebsa da amocanebs;<br />

uzrunvelyofs, rom Semosavlebi da xarjebi zustad iyos daangariSebuli;<br />

adarebs mimdinare wlis realur finansur maCveneblebs biujetiT<br />

dagegmil mimdinare wlis maCveneblebs. safinanso komitetma an<br />

sameurveo sabWom gansakuTrebulad unda Seamowmos biujetiT<br />

gaTvaliswinebuli Semosavlebisa da xarjebis maCveneblebis Sesabamisoba<br />

realur maCveneblebTan, identificireba unda gaukeTos<br />

gansxvavebas da amis safuZvelze Seitanos cvlilebebi biujetis<br />

proeqtSi;<br />

uzrunvelyofs, rom SemoTavazebuli biujeti Seicavdes gauTvaliswinebeli<br />

xarjebisaTvis Tanxebs, romelic ar unda aRematebodes<br />

mTeli biujetis 7%-s.<br />

biujetis ganxilvis Semdeg sameurveo sabWos mier Seqmnili finansuri<br />

komiteti an TviTon sameurveo sabWo rekomendaciebsa da<br />

SeniSvnebs ugzavnis skolis direqtors, romelic valdebulia, Sesabamisi<br />

cvlilebebi Seitanos proeqtSi. komitetis rekomendaciebis<br />

gaTvaliswinebis Semdeg komiteti awyobs sajaro sabiujeto mosmenas.<br />

manamde ki direqtorma da sameurveo sabWom unda uzrunvelyon yvela<br />

dainteresebuli pirisaTvis biujetis proeqtis xelmisawvdomoba.


3.3.4. sajaro sabiujeto mosmena<br />

sajaro sabiujeto mosmenis mizania: a) gaacnos skolis sazogadoebas<br />

momavali wlis skolis biujetis proeqti da b) gaiTvaliswinos<br />

maTi SeniSvnebi. sameurveo sabWos Tavmjdomarem an direqtorma damswre<br />

sazogadoebas unda gaacnos biujetis proeqti. maT mier gamoTqmuli<br />

rekomendaciebi da SeniSvnebi SesaZleblobebis farglebSi unda<br />

gaiTvaliswinos skolis direqtorma da Sesabamisi cvlilebebi Seitanos<br />

biujetis proeqtSi. mniSvnelovani cvlilebebis SemTxvevaSi<br />

SeiZleba saWiro gaxdes finansuri komitetis kidev erTi Sexvedris<br />

organizeba, raTa gadawydes, gaziarebul iqnes Tu ara es SeniSvnebi<br />

da rekomendaciebi biujetis proeqtSi.<br />

biujetis saboloo proeqti sameurveo sabWos waredgineba dasamtkiceblad.<br />

Tu sameurveo sabWo ar daamtkicebs skolis biujets,<br />

moqmedebs wina wlis biujeti (kanoni „zogadi ganaTlebis Sesaxeb~,<br />

muxli 52(2)).<br />

nawili 4. finansuri marTva da kontroli<br />

4.1 biujetis monitoringis procesi<br />

sameurveo sabWos mier biujetis damtkicebis Semdeg da misi ganxorcielebis<br />

dawyebisTanave saWiroa moxdes biujetis regularuli<br />

monitoringi. biujetis aRsrulebaze zedamxedveloba finansuri<br />

marTvis mTavari nawilia.<br />

biujetis aRsrulebaze monitoringi saSualebas aZlevs skolis<br />

direqtorsa da sameurveo sabWos, Seafason skolis finansuri mdgomareoba,<br />

gaaanalizon biujetSi arsebuli proficiti da deficiti,<br />

gansazRvron misi gamomwvevi mizezebi da miiRon zomebi maT gamosasworeblad.<br />

biujetis aRsrulebaze monitoringis Sedegad SesaZlebelia<br />

aseve skolis direqtorisa da TanamSromlebis angariSvaldebulebis<br />

sakiTxis dasma.<br />

rekomendebulia, rom biujetis monitoringis Sedegad Seiqmnas<br />

ara marto wliuri angariSi, aramed yovelTviuri da kvartaluri monitoringis<br />

angariSebi. aseT SemTxvevaSi yovelTviuri angariSi, sasurvelia,<br />

ganixilos skolis direqtorma, kvartaluri _ finansurma<br />

komitetma, xolo wliuri _ sameurveo sabWom.<br />

91


sameurveo sabWom unda daawesos monitoringis Sedegebis angari-<br />

Sis wardgenis vadebi da asaxos sabiujeto kalendarSi.<br />

sasurvelia, biujetis monitoringis, anu finansuri saqmianobis<br />

angariSi, or ganzomilebaSi iyos momzadebuli:<br />

a) yuradReba iyos gamaxvilebuli sabiujeto xarjebze ise, rom SesaZlebeli<br />

iyos detalurad TiToeuli muxlis gaanalizeba;<br />

b) mocemuli iyos zogadi finansuri Sedegebi, anu moxdes biujetis<br />

xarjviTi nawilis muxlebis monacemTa Sejameba ise, rom SesaZlebeli<br />

gaxdes skolis finansuri mdgomareobis zogadi suraTis danaxva.<br />

rekomendebulia, rom biujetis monitoringis angariSi Semdegi<br />

Tavebisgan Sedgebodes:<br />

92<br />

gamoyofili sabiujeto Tanxebi;<br />

nakisri valdebulebebi _ ukve ganxorcielebuli SekveTebis asaxva.<br />

Tu SekveTis Tanxa ukve gadaxdilia, monacemebi gadadis gasavlis<br />

qveTavSi;<br />

gadasaxdeli angariSfaqturebi _ saqonelze, romelic skolas ukve<br />

miawodes, magram jer Tanxa ar aris gadaxdili;<br />

gasavali, anu ukve aRricxuli da gadaxdili xarjebi;<br />

xarjebis procentuli maCvenebeli;<br />

darCenili sabiujeto Tanxebi;<br />

proficituri (an deficituri) Tanxebis odenoba.<br />

sameurveo sabWos an safinanso komitetis moTxovnis safuZvelze<br />

SesaZlebelia momzaddes angariSi konkretuli RonisZiebebis mixedviTac.<br />

sasurvelia, rom monitoringis angariSs Tan daerTos wina wlis<br />

angariSic, raTa gaadvildes mimdinare da wina wlis monacemebis Sedareba<br />

da progresis Sefaseba. kvartalur da wliur cifrul maCveneblebs<br />

skolis direqtorma Tan unda daurTos ganmartebiTi angariSi<br />

mniSvnelovani sabiujeto gadaxvevebis, maTi gamomwvevi mizezebisa<br />

da maTi gamosworebis SesaZlo gzebis Sesaxeb.<br />

4.2. monitoringis angariSis analizi da Sefaseba<br />

mas Semdeg, rac kvartaluri angariSi safinanso komitets waredgineba,<br />

xolo _ wliuri angariSi sameurveo sabWos, maT detalurad


unda ganixilon igi da SeimuSaon rekomendaciebi. arsebobs angari-<br />

Sebis analizis 2 ZiriTadi meTodi:<br />

a) biujetis monacemebis Sedareba realur maCveneblebTan da proficitis<br />

an deficitis identificireba;<br />

b) mimdinare wlis maCveneblebis wina wlis maCveneblebTan Sedareba.<br />

orive meTodis gamoyenebiT sameurveo sabWosa da safinanso komitets<br />

SesaZlebloba eZlevaT, gamoavlinon problemuri sferoebi, dasaxon<br />

miznebi da gamosasworebeli RonisZiebebisaTvis gansazRvron<br />

pasuxismgebeli pirebi da vadebi. qvemoT mocemulia nimuSi 12,<br />

romelic sameurveo sabWos da safinanso komitets angariSSi mocemuli<br />

maCveneblebis gaanalizebaSi, maT wina wlis sabiujeto maCveneblebTan<br />

Sedarebasa da Sesworebebis SemuSavebaSi daexmareba.<br />

nimuSi 12<br />

I. moipoveT im periodebis finansuri angariSis aslebi,<br />

romelTa Sedarebac gsurT.<br />

II. SeadareT mimdinare da wina periodebis jamuri monacemebi.<br />

yuradReba miaqcieT jamur maCveneblebSi nebismieri saxis cvlilebebs<br />

1. Semosavalma: moimata daiklo TiTqmis igive darCa<br />

realuri cvlileba: plus ______; ___ % minus ______; ____%<br />

2. xarjebma: moimata daiklo TiTqmis igive darCa<br />

realuri cvlileba: plus ______; ___ % minus ______; ____%<br />

III. moaxdineT mimdinare da wina periodis proficitis<br />

an deficitis identificireba.<br />

SeadareT mTliani Semosavlebi da mTliani xarjebi<br />

1. mimdinare: proficitia ______ lari. deficitia____lari<br />

2. wina periodis: proficitia ______ lari. deficitia____lari<br />

IV. daakvirdiT cvlilebebs Semosavlis individualuri wyaroebis mixedviT<br />

ra tipis Semosavalma romeli wyarodan da ramdeniT moimata?<br />

a. __________ Semosavalma moimata ______lariT; ____%<br />

b. __________ Semosavalma moimata ______lariT; ____%<br />

g. __________ Semosavalma moimata ______lariT; ____%<br />

93


94<br />

ra saxis Semosavali romeli wyarodan da ramdeniT Semcirda?<br />

a. __________ Semosavali Semcirda ______lariT; ____%<br />

b. __________ Semosavali Semcirda ______lariT; ____%<br />

g. __________ Semosavali Semcirda ______lariT; ____%<br />

ra saxis Semosavali romeli wyarodan darCa daaxloebiT igive?<br />

a. __________ Semosavali<br />

b. __________ Semosavali<br />

g. __________ Semosavali<br />

Semosavlis matebis gamomwvevi specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />

a. __________ Semosavalma moimata, imitom rom __________________<br />

b. __________ Semosavalma moimata, imitom rom __________________<br />

g. __________ Semosavalma moimata, imitom rom __________________<br />

Semosavlis Semcirebis gamomwvevi specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />

a. __________ Semosavali Semcirda, imitom rom __________________<br />

b. __________ Semosavali Semcirda, imitom rom __________________<br />

g. __________ Semosavali Semcirda, imitom rom __________________<br />

Semosavlis daaxloebiT imave doneze SenarCunebis specifikuri faqtorebi<br />

da garemoebebi<br />

a. __________ Semosavali imave doneze SenarCunda, imitom rom ______________<br />

b. __________ Semosavali imave doneze SenarCunda, imitom rom ______________<br />

g. __________ Semosavali imave doneze SenarCunda, imitom rom ______________<br />

SeniSvna: gaiTvaliswineT, rom moswavleTa raodenobis momateba (Semcireba) ar<br />

SeiZleba gaxdes Semosavlis momatebis an Semcirebis erTaderTi mizezi. mizezi<br />

SeiZleba ganisazRvros mxolod mas Semdeg, rac ganisazRvreba, Tu ratom<br />

gaizarda (Semcirda) studentTa raodenoba.<br />

gaaanalizeT dasaxelebuli specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />

Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />

ris gakeTeba SeeZlo pasuxismgebel pirs?<br />

faqtori RonisZieba, romlis ganxorcielebac vis mier /<br />

SesaZlebeli iyo pasuxismgebeli piri<br />

1. _______ ______________________________ _____________________<br />

2. _______ ______________________________ _____________________<br />

3. _______ ______________________________ _____________________<br />

4. _______ ______________________________ _____________________


Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />

ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />

faqtori ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />

1. __________ ________________________________________<br />

2. __________ ________________________________________<br />

3. __________ ________________________________________<br />

V. gaaanalizeT mimdinare da wina periodis xarjebi<br />

cvlilebebi xarjebis individualuri kategoriebis mixedviT<br />

1. romeli kategoriis xarjebi gaizarda mniSvnelovnad?<br />

a. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />

b. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />

g. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />

d. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />

e. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />

v. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />

2. romeli kategoriis xarjebi Semcirda mniSvnelovnad?<br />

a. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />

b. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />

g. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />

d. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />

e. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />

v. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />

3. romeli kategoriis xarjebi SenarCunda daaxloebiT imave doneze?<br />

a. xarji, dakavSirebuli_________________<br />

b. xarji, dakavSirebuli_________________<br />

g. xarji, dakavSirebuli_________________<br />

d. xarji, dakavSirebuli_________________<br />

e. xarji, dakavSirebuli_________________<br />

v. xarji, dakavSirebuli_________________<br />

xarjebis zrdis gamomwvevi specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />

a. xarji, dakavSirebuli ________ gaizarda ___lariT; ___%, radgan ________<br />

b. xarji, dakavSirebuli ________ gaizarda ___lariT; ___%, radgan ________<br />

g. xarji, dakavSirebuli ________ gaizarda ___lariT; ___%, radgan ________<br />

xarjebis Semcirebis gamomwvevi specifiuri faqtorebi da garemoebebi<br />

a. xarji, dakavSirebuli ________ Semcirda ___lariT; ___%, radgan ________<br />

b. xarji, dakavSirebuli ________ Semcirda ___lariT; ___%, radgan ________<br />

g. xarji, dakavSirebuli ________ Semcirda ___lariT; ___%, radgan ________<br />

95


96<br />

gaaanalizeT dasaxelebuli specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />

Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />

ris gakeTeba SeeZlo pasuxismgebel pirs?<br />

faqtori RonisZieba, romlis ganxorcielebac vis mier /<br />

SesaZlebeli iyo pasuxismgebeli piri<br />

1. _______ ______________________________ _____________________<br />

2. _______ ______________________________ _____________________<br />

3. _______ ______________________________ _____________________<br />

4. _______ ______________________________ _____________________<br />

Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />

ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />

faqtori ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />

1. __________ ________________________________________<br />

2. __________ ________________________________________<br />

3. __________ ________________________________________<br />

VI. dasaxeT misaRwevi miznebi<br />

ra konkretuli miznebis miRwevaa saWiro?<br />

a. xarjebis kuTxiT _____________________________________________________<br />

b. Semosavlebis kuTxiT _________________________________________________<br />

konkretulad ra RonisZiebebia gasatarebeli miznebis misaRwevad?<br />

mizani miznis misaRwevi RonisZieba vis mier da rodis<br />

1. ____________ _______________________ _________________<br />

2. ____________ _______________________ _________________<br />

3. ____________ _______________________ _________________<br />

4. ____________ _______________________ _________________<br />

nimuSi 12 daexmareba sameurveo sabWos, safinanso komitetsa da<br />

skolis direqtors mimdinare wlis sabiujeto maCveneblebis wina<br />

wlis maCveneblebTan SedarebaSi. Tumca igi ver asaxavs mimdinare<br />

wlis biujetiT gaTvaliswinebul da realur monacemebs Soris<br />

sxvaobas. nimuSi 13 amgvari sxvaobis analizis saSualebas iZleva.


nimuSi 13. muxlebis mixedviT xarjebs Soris sxvaobis analizi<br />

muxli mimdinare weli mimdinare weli sxvaoba sxvaobis analizi<br />

biujetiT realuri larebSi<br />

gaTvaliswinebuli<br />

1. _______ __________ __________ _______ ____________<br />

2. _______ __________ __________ _______ ____________<br />

3. _______ __________ __________ _______ ____________<br />

4. _______ __________ __________ _______ ____________<br />

damtkicebuli biujeti, finansur angariSebTan erTad, efeqturi<br />

finansuri monitoringis safuZvels warmoadgens. skolis xelmZRvanelobam<br />

unda Seadaros damtkicebuli biujetis maCveneblebi finansur<br />

angariSebSi asaxul monacemebs da gaaanalizos danaxarjebi da<br />

saerTo finansuri mdgomareoba. amgvari regularuli Sedarebebi<br />

saSualebas aZlevs skolis xelmZRvanelobas, droulad SeniSnos deficiti,<br />

gadaxarjva an sxva operaciuli problemebi da droulad<br />

miiRos Sesabamisi zomebi. am mimarTulebiT skolis direqtorma, sameurveo<br />

sabWom da finansurma komitetma mWidrod unda iTanamSromlon,<br />

raTa droulad SeniSnon sabiujeto sxvaobebi da SesaZlo<br />

operaciuli problemebi. Tu sxvaoba droze iqna aRmoCenili, mcire<br />

cvlilebebi SesaZloa sakmarisi gaxdes problemis aRmosafxvrelad,<br />

magaliTad, SesaZlebelia garkveuli tipis saqonlis Sesyidvis an vakansiis<br />

gamocxadebis gadavadeba sxva finansuri problemebis Tavidan<br />

asacileblad. idealur situaciaSi biujetidan cdomileba an SesaZlo<br />

problemebis identificireba myisierad unda moxdes, radgan<br />

am SemTxvevaSi advilia misi gamosworeba. magram Tu biujetSi arsebuli<br />

problemebi dagvianebiT iqna SemCneuli an biujetidan gadaxra<br />

didia, aucilebeli gaxdeba ufro seriozuli cvlilebebis gatareba,<br />

magaliTad, SeiZleba saWiro gaxdes garkveuli tipis saqonlis Sesyidvaze<br />

an vakansiebis gamocxadebaze uaris Tqma. aRsaniSnavia, rom<br />

problemebis mogvarebis gadadeba mdgomareobas ufro savalalos<br />

gaxdis da ufro rTul finansur problemebs Seuqmnis skolas.<br />

97


98<br />

4.3. damtkicebuli biujetis gadasinjva<br />

da masSi cvlilebebis Setana<br />

TiTqmis warmoudgenelia iseTi biujetis SemuSaveba da damtkiceba,<br />

romelSic ar gaxdeba saWiro cvlilebebis Setana. biujeti aris<br />

finansuri gegma, romelic skolis momavali saqmianobis erTgvar<br />

prognozirebas axdens. Tumca, amasTanave, aRsaniSnavia, rom prognozis<br />

dros SeuZlebelia yvela arsebuli faqtoris gaTvaliswineba da<br />

zusti gaTvlebis gakeTeba. amitomac mniSvnelovania, skolam regularulad<br />

gadasinjos biujeti da proficitis an deficitis arsebobis<br />

SemTxvevaSi masSi cvlilebebi Seitanos. garda amisa, SeiZleba arsebobdes<br />

operaciuli problemebi da saWiro gaxdes Tanxebis gadanacvleba<br />

biujetis erTi muxlidan meoreSi. biujetSi cvlilebebis Setanasa<br />

da sabiujeto procesebis monitorings Soris pirdapiri kavSiri<br />

arsebobs.<br />

miuxedavad imisa, rom arsebobs biujetSi cvlilebebis Setanis<br />

saWiroeba, cvlilebebis daugegmavad da qaosurad Setanam SeiZleba<br />

gaurkvevloba da problemebi gamoiwvios. amdenad, aucilebelia, skolam<br />

SeimuSaos biujetSi cvlilebebis Setanis procedurebi, romlebic<br />

yuradRebas gaamaxvilebs iseT sakiTxebze, rogoricaa: rodis<br />

unda ganixilebodes biujetSi cvlilebebis Setana, vin unda ganixilos<br />

igi da ra vadebSi, da sxva. es procedurebi asaxuli unda iyos<br />

biujetis momzadebis procedurebis Sesaxeb dokumentSi an SemuSavebuli<br />

unda iyos calke dokumentad.<br />

biujetSi cvlilebebis Setanis procedura unda asaxavdes:<br />

a) cvlilebebis Setanis TariRebs. sameurveo sabWom unda daawesos<br />

konkretuli TariRebi biujetSi cvlilebis ganxilvasTan dakav-<br />

SirebiT. gadaudebel SemTxvevebSi SeiZleba specialuri Sexvedris<br />

mowyoba, raTa droulad iqnes Tavidan acilebuli SesaZlo<br />

problemebi. aseve SesaZlebelia biujetSi cvlilebebis Setanis<br />

Sesaxeb ganxilva daemTxves finansuri angariSebis ganxilvas, radganac,<br />

rogorc wesi, biujetSi cvlilebebis Setanis wyaro finansuri<br />

angariSebis monacemebi xdeba.<br />

b) vin ganixilavs da `amtkicebs biujetSi cvlilebebis Setanas?~<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis mixedviT, wliur biujetSi<br />

10%-is zemoT Tanxebis erTi muxlidan meoreSi gadanacvleba dasaSvebia<br />

mxolod sameurveo sabWos TanxmobiT. sxva SemTxvevaSi<br />

direqtorma Tavad SeiZleba miiRos gadawyvetileba Tanxebis ga-


danawilebis Sesaxeb. miuxedavad am moTxovnisa, sameurveo sabWos<br />

SeuZlia Tavad SeimuSaos Sida saskolo procedurebi, kerZod ki<br />

gadawyvitos, ra viTarebaSi unda moxdes safinanso komitetis mier<br />

sabiujeto cvlilebebis ganxilva, rodis unda ganixilos sameurveo<br />

sabWom es cvlilebebi an rodis aqvs ufleba skolis direqtors,<br />

imoqmedos sakuTari uflebamosilebis farlebSi (am TvalsazrisiT,<br />

aRsaniSnavia, rom skolis mier SemuSavebuli Sida saskolo<br />

procedurebi winaaRmdegobaSi ar unda modiodes `zogadi<br />

ganaTlebis Sesaxeb~ kanonTan an ganaTlebis saministros romelime<br />

sxva normatiul aqtebTan). SeiZleba, skolis xelmZRvanelobam<br />

SeimuSaos biujetSi cvlilebebis Setanis moTxovnis formac, romelic<br />

unda asaxavdes cvlilebebis gamomwvev mizezebs, maT SesaZlo<br />

gavlenas, xarjebs da sxv.<br />

4.4. Sida safinanso kontroli<br />

Sida safinanso kontroli saSualebas aZlevs skolas, Tavidan aicilos<br />

Tanxebis ganzrax an gaufrTxileblobiT Cadenili aramiznobrivi<br />

xarjva. Sida safinanso kontrolis efeqturi sistema saSualebas<br />

aZlevs sameurveo sabWos, uzrunvelyos finansuri saqmianobis<br />

swori aRricxva da Secdomebis an TaRliTobis Tavidan acileba, an,<br />

Tu es mainc moxdeba, misi dauyovneblivi gamovlena. yvela tipis safinanso<br />

kontrolisaTvis umniSvnelovanesi sakiTxia funqciebis sworad<br />

ganawileba. magaliTad, Tu erT pirs avalia qviTrebis miReba,<br />

misi gadaxda da sabuRaltro wignSi gatareba, didia albaToba, rom<br />

am adamianma aramiznobrivad gamoiyenos Tanxebi.<br />

Sida safinanso kontroli amaRlebs skolis saoperacio efeqturobas,<br />

radgan TiToeuli TanamSromlis funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

sizustiT aris gawerili da maT muSaobas mudmivad akontrolebs<br />

direqtori. Sida safinanso kontrolis sistema uzrunvelyofs<br />

Semosavlebis zust aRricxvas (magaliTad, Tanxebi konkretul<br />

saqonelze an momsaxurebaze nadvilad gadaxdilia da a. S.). Sida safinanso<br />

kontroli exeba ZiriTadad Semosavlis, xelfasebis, qonebis,<br />

Sesyidvebis, naRdi fulisa da sabanko angariSebis sakiTxebs.<br />

sameurveo sabWom da direqtorma erTad unda uzrunvelyon, rom<br />

skolis Semosavalebi ar iyos aramiznobrivad daxarjuli an miTvisebuli,<br />

rom isini bankSi inaxebodes da sabanko amonawerebi Seesabamebodes<br />

skolis sabuRaltro aRricxvis monacemebs. garda amisa, regu-<br />

99


larulad unda xorcieldebodes sabanko angariSis kontroli, xolo<br />

qviTrebis miRebisa da maTi aRricxvis funqciebi naTlad unda iyos<br />

gamijnuli.<br />

radgan TanamSromelTa xelfasebi skolis biujetis daaxloebiT<br />

60-80%-s Seadgens, aucilebelia, arsebobdes xelfasebis gacemis<br />

kontrolis efeqturi sistema. es sistema unda akontrolebdes TanamSromelTa<br />

mier xelfasis zusti odenobiT aRebas da maT damowmebas<br />

pasuxismgebeli piris mier, aseve saxelfaso xarjebis sabuRaltro<br />

wignSi sworad aRricxvas.<br />

Sida kontroli Seexeba Sesyidvebsac. skolam unda uzrunvelyos<br />

Sesyidvebis procesis gamWvirvaloba da efeqturi organizeba (ixileT<br />

momdevno nawili Sesyidvebis Sesaxeb). Sida safinanso kontrolma<br />

unda uzrunvelyos skolis daculoba yovelgvari TaRliTuri<br />

garigebebisa da rogorc ganzrax, ise gaufrTxileblobiT Cadenili<br />

Secdomebisgan.<br />

naRdi fuli aseve mimzidveli wyaroa TaRliTebisaTvis; amdenad,<br />

aucilebelia, arsebobdes kontroli skolaSi Senaxuli naRdi fulis<br />

usafrTxoebaze. garda amisa, skolaSi Senaxuli naRdi fuli ar unda<br />

moxmardes personalur xarjebs. amisaTvis aucilebelia, arsebobdes<br />

naRdi fulis gamoyenebaze specialuri nebarTvebis sistema, xolo<br />

masTan dakavSirebuli finansuri operaciebi mkacrad unda aRiricxebodes.<br />

sxva SemTxvevebis msgavsad, aqac aucilebelia, moqmedebdes<br />

funqciebis gamijvnis principi. ar SeiZleba erT pirovnebas evalebodes<br />

naRdi fulis gacemaze nebarTvis gacema, am Tanxis gamoyeneba da<br />

misi aRricxva.<br />

dabolos, sameurveo sabWos valdebulebaa, uzrunvelyos finansuri<br />

procedurebis werilobiTi ganmartebis arseboba. es werilobiTi<br />

dokumentacia sajaro da xelmisawvdomi unda iyos yvelasaTvis.<br />

skola valdebulia, Seinaxos safinanso aRricxvisa da sxva finansuri<br />

dokumentebi kanonmdeblobaSi miTiTebuli da adgilobrivi ganaTlebis<br />

organoebis mier gansazRvruli vadiT.<br />

100<br />

nawili 5. Sesyidvebi<br />

5.1 Sesyidvebis ZiriTadi principebi<br />

rogorc ukve aRiniSna, skola sajaro Tanxebis mniSvnelovan nawils<br />

gankargavs, amitom gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom am Tanxe-


is moxmareba efeqturad da efeqtianad xdebodes. Sesabamisad, produqciis<br />

an momsaxurebis Sesyidvebis Sedegad gankarguli Tanxebic<br />

am or mniSvnelovan kriteriums unda akmayofilebdes da arsebuli<br />

resursebis pirobebSi skolisTvis maqsimaluri sargebeli unda mohqondes.<br />

xSiria SesyidvebSi iseTi Secdomebi, rodesac Semsyidvels<br />

miaCnia, rom saqoneli an momsaxureba, romlis fasic dabalia, yovelTvis<br />

momgebiani arCevania, an maRalfasiani produqcia yovelTvis<br />

xarisxiania. Sesyidvebis ganxorcielebisas skola unda iswrafodes,<br />

Tavisi moTxovnilebebis Sesabamisad saWiro xarisxis produqcia minimalur<br />

fasad SeiZinos. es principi cnobilia saukeTeso Rirebulebis<br />

principis saxeliT da is 4 etapad iyofa: gansazRvra, Sedareba,<br />

konsultacia da Sesyidva.<br />

upirveles yovlisa, skolam kritikulad unda Seafasos, ra tipis<br />

saqoneli an momsaxureba sWirdeba da mxolod amis Semdeg gadawyvitos<br />

misi Sesyidva. am etapze, rogorc wesi, ganisazRvreba, ratom<br />

sWirdeba skolas garkveuli produqtis an momsaxurebis SeZena. ra<br />

ufro ekonomiuri iqneba: misi garedan SeZena Tu aRniSnuli samuSaos<br />

Tavad skolis mier ganxorcieleba? Tu umjobesia, skolam saerTod<br />

uari Tqvas am momsaxurebaze da sxva alternativa moZebnos? magali-<br />

Tad, skolam SesaZloa, ganixilos dasufTavebis an sakvebi produqtebiT<br />

momsaxurebis ekonomiurobis sakiTxi da CaTvalos, rom ufro<br />

efeqturi iqneba, sxva kompanias es aRniSnuli momsaxureba.<br />

Semdegi etapia Sedareba, romelic gulisxmobs skolis mier Sesyidvebis<br />

meTodebisa da saSualebebis Sedarebas sxva msgavsi skolebis<br />

mier ganxorcielebuli Sesyidvebis meTodebTan da saSualebeb-<br />

Tan. Sedarebis etapi mniSvnelovania efeqturobis gasazomad da axali<br />

informaciis mosapoveblad. miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi<br />

jerjerobiT ar arsebobs skolebis mier erTmaneTis saqmianobis<br />

Sedarebis meqanizmi (vinaidan ar arsebobs monacemebi skolebis momaragebaze,<br />

saukeTeso magaliTebze, Sesyidvebis ganxorcielebis me-<br />

Todebze, momwodebelTa informaciaze da a. S.), skolis xelmZRvanelobas<br />

mainc SeuZlia araoficialurad, uSualo TanamSromlobiT moipovos<br />

amgvari informacia kolegebisgan da ganaxorcielos SedarebiTi<br />

analizi.<br />

konsultaciebi mniSvnelovania im kuTxiT, rom am etapze skola<br />

iRebs informacias, Tu ramdenad akmayofilebs skolis moTxovnilebebs<br />

SesaZeni produqcia an momsaxureba. konsultaciis etapze skolis<br />

xelmZRvaneloba regularulad iRebs mSoblebis, moswavleebis,<br />

TanamSromlebisa da eqspertebis Sexedulebebs garkveuli produq-<br />

101


ciis an momsaxurebis Sesaxeb. magaliTad, skolam, SesaZloa, konsultacia<br />

gamarTos moswavleebTan da mSoblebTan skolis menius Taobaze<br />

da a. S.<br />

yovelive zemoT aRniSnulis Semdeg, aucilebelia, skolam gamoacxados<br />

konkursi momwodeblebs Soris, raTa SeZlos saukeTeso xarisxis<br />

produqciisa da momsaxurebis SedarebiT dabal fasebSi SeZena.<br />

zemoT moyvanili principebis praqtikulad gamoyenebisTvis,<br />

aucilebelia, skolas hqondes Sesyidvebis politika da procedurebi,<br />

romlebic unda Seesabamebodes saqarTvelos kanonmdeblobas. Sesyidvebis<br />

procedurebis saSualebiT SesaZlebeli gaxdeba Tanxebis<br />

aramiznobrivi xarjvis Tavidan acileba da saSualebas miscems sameurveo<br />

sabWos, icodes, vin arian Sesyidvebze pasuxismgebeli pirebi.<br />

Sesyidvebis politika da procedurebi unda gansazRvravdes: direqtoris<br />

mier sameurveo sabWosTan konsultaciis gareSe ganxorcielebuli<br />

Sesyidvebis finansur limits, TanamSromelTa mier direqtoris<br />

nebarTvis gareSe ganxorcielebul Sesyidvebze limits,<br />

tenderis gamocxadebasTan dakavSirebul finansur limitebs, Sesyidvebze<br />

pasuxismgebel pirebs Soris funqciebis efeqtur ganawilebasa<br />

da auditis Sedegebs, romelic uzrunvelyofs skolis mier ganxorcielebuli<br />

Sesyidvebis aRricxvas.<br />

mniSvnelovania SesyidvebTan dakavSirebuli procedurebisa da<br />

politikis erT dokumentSi Tavmoyra, romelic skolis TanamSromlebs<br />

unda gaecnos. Sesyidvebis politikisa da procedurebis Semu-<br />

Savebisas, aucilebelia, skolam gaiTvaliswinos, rom Sida saskolo<br />

wesebi ar unda ewinaaRmdegebodes `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanons,<br />

Sesyidvebis Sesaxeb kanons da sxva Sesabamis sakanonmdeblo aqtebs.<br />

102<br />

5.2 Sesyidvis procesis aRwera<br />

sajaro samarTlis iuridiuli pirebis, maT Soris sajaro skolebis,<br />

mier ganxorcielebuli Sesyidvebis procesi detaluradaa aRwerili<br />

kanonSi sajaro Sesyidvebis Sesaxeb, romelic ZiriTadi samuSao<br />

dokumenti unda iyos sameurveo sabWosa da direqtorisaTvis. am<br />

nawilSi Cven ar gavimeorebT kanonis moTxovnebs, romelic advilad<br />

xelmisawvdomia. Cven mxolod aRniSnuli kanonis farglebSi saukeTeso<br />

gamocdilebaze gavamaxvilebT yuradRebas.


zogadad arsebobs Sesyidvebis ganxorcielebis 3 alternativa: a)<br />

saqonlis an momsaxurebis Sesyidva erTi momwodeblisgan; b) Ria<br />

tenderis wesi, roemlic mraval momwodebelzea gaTvlili; g) tenderi,<br />

romelic SezRuduli raodenobis (kanonis moTxovniT _ xuT)<br />

momwodebelzea gaTvlili. TiToeul maTgans Tavisi dadebiTi da<br />

uaryofiTi mxareebi aqvs. ase magaliTad, araefeqturia Sesyidvaze<br />

tenderis gamocxadeba, rodesac produqciis Rirebuleba dabalia.<br />

tenderis Catareba mniSvnelovania maSin, roca skola Zvirad Rirebuli<br />

da mniSvnelovani produqciis SeZenas gadawyvets. am TvalsazrisiT,<br />

skolam ori ZiriTadi faqtori unda gaiTvaliswinos: a) ra<br />

aris produqtis an momsaxurebis Rirebuleba, 2) ramdenad mniSvnelovania<br />

es produqcia an momsaxureba skolisaTvis.<br />

qvemoT moyvanilia Sesyidvis ganxorcielebis procesis etapebi,<br />

romelsac dawvrilebiT ganvixilavT:<br />

moTxovnilebis gansazRvra;<br />

moTxovnilebebisa da gansaxorcielebeli samuSaos maCveneblebis<br />

SemuSaveba;<br />

Sesyidvebis komitetis Seqmna;<br />

tenderis pirobebis SemuSaveba da gamoqveyneba;<br />

biznes-winadadebebis ganxilva;<br />

mowodebis monitoringi da Sefaseba.<br />

Sesyidvebis procesi iwyeba imiT, rom skola iRebs gadawyvetilebas<br />

garkveuli momsaxurebis an produqciis saWiroebasTan dakavSirebiT.<br />

amgvari moTxovnilebis gansazRvraSi, SesaZloa, CarTuli iyvnen<br />

skolis sxvadasxva TanamSromlebi, Tumca upiratesad direqtoris<br />

movaleobaa, gansazRvros skolis moTxovnilebebi da daiwyos<br />

Sesyidvebis procesi. moTxovnilebis gansazRvris etapze skolis direqtori<br />

afasebs saWiro saqonlis (an momsaxurebis) daaxloebiT<br />

fass. Tu saqonlis Rirebuleba sameurveo sabWos mier dawesebul<br />

limitze naklebia, maSin direqtors SeuZlia, aseTi produqciis an<br />

momsaxurebis Sesyidva sameurveo sabWos nebarTvis gareSe ganaxorcielos;<br />

xolo Tu fasi dawesebul limitze metia da aucilebelia<br />

tenderis gamocxadeba, direqtorma sameurveo sabWosTan da finansur<br />

komitetTan erTad (Tu aseTi arsebobs) unda gansazRvros saWiro<br />

produqciis an momsaxurebis monacemebi da maCveneblebi da sameurveo<br />

sabWosgan mis SeZenaze Tanxmoba miiRos. produqciis maCveneb-<br />

103


lebis SemuSavebisas detalurad unda iqnes aRwerili, ra saxis produqti<br />

an momsaxureba esaWiroeba skolas, sad, rodis da rogor unda<br />

moxdes misi mowodeba. sasurvelia, rom maCveneblebis SemuSavebis<br />

etapze skolis mmarTvelma organoebma konsultaciebi gamarTon<br />

TanamSromlebTan da sxva dainteresebul pirebTan da gaiTvaliswinon<br />

maTi Sexedulebebi da rekomendaciebi. garda amisa, produqciis<br />

mowodebis an gaweuli momsaxurebis monitoringisa da Sefasebis mizniT,<br />

aucilebelia, skolam SeimuSaos momsaxurebis an saqonlis xarisxis<br />

maCveneblebi. es mniSvnelovania momwodeblis muSaobis Sefasebisa<br />

da momwodeblis mier winaswargansazRvruli moTxovnebis Sesrulebis<br />

uzrunvelyofisaTvis. es maCveneblebi yvela potenciur<br />

momwodebels unda ecnobos, raTa maT zustad icodnen, ras moelis<br />

maTgan skola da rogor Sefasdeba maT mier gaweuli samuSao. saqonlisa<br />

da momsaxurebis xarisxis maCveneblebi unda iyos:<br />

a) konkretuli _ igi naTlad unda iyos Camoyalibebuli;<br />

b) Sefasebadi _ sasurvelia, rom maCveneblebi cifrebSi iyos mocemuli,<br />

radgan aseT SemTxvevaSi advilia misi Sefaseba, Tumca garkveul<br />

SemTxvevebSi SeiZleba saWiro gaxdes xarisxobrivi maCveneblebis<br />

SemuSavebac;<br />

g) miRwevadi _ ar SeiZleba iseTi moTxovnebis wamoyeneba, romelTa<br />

Sesrulebac warmoudgenelia;<br />

d) realuri _ moTxovnebi unda iyos realuri da gaweuli samuSaos<br />

Sesabamisi;<br />

e) grZelvadiani _ sakmarisi ar aris momwodeblis mier gaweuli momsaxurebis<br />

mxolod erTxel, mowodebis Semdeg, Sefaseba. gaweuli<br />

samuSaos monitoringi regularulad unda xorcieldebodes.<br />

es moTxovnebi unda daurigdeT skolis TanamSromlebs maTgan<br />

SeniSvnebisa da rekomendaciebis miRebis mizniT. moTxovnebis saboloo<br />

versiis SemuSavebis Semdeg, sasurvelia, skolis direqtorma da<br />

sameurveo sabWos Tavmjdomarem Seqmnan Sesyidvebis komiteti. is unda<br />

Sedgebodes daaxloebiT 5 pirisgan, romelTa Sorisac iqnebian<br />

sameurveo sabWos Tavmjdomare, skolis direqtori da pedagogiuri<br />

sabWos Tavmjdomare. Sesyidvebis komitets SeiZleba daevalos tenderis<br />

Catareba, Sesabamisi dokumentaciis SemuSaveba da biznes-winadadebebis<br />

Sefaseba. Sesyidvebis komitetma aseve SeiZleba SeimuSaos<br />

tenderis pirobebi. tenderis pirobebi detalurad aris aRwerili<br />

kanonSi „sajaro Sesyidvebis Sesaxeb~. tenderis pirobebis SemuSave-<br />

104


isas skolam naTlad unda asaxos, ras elis potenciuri momwodeblisgan<br />

(fasebi, xarisxi, gamocdileba da sxva). skola Tanmimdevruli<br />

unda iyos da dauSvebelia romelime mimwodeblis raime niSniT<br />

diskriminacia. es niSnavs, rom tenderis dros yvelas Tanabari raodenobis<br />

informacia unda hqondes da Tanabar pirobebSi unda iyvnen<br />

Cayenebuli. tenderis pirobebis SemuSavebasTan erTad skolam unda<br />

gansazRvros biznes-winadadebebis Sefasebis sistema da kriteriumebi.<br />

tenderis pirobebis gamoqveynebisa da satendero paketebis miRebis<br />

Semdeg Sesyidvebis komitetma unda daiwyos biznes-winadadebebis<br />

Sefasebis procesi. Sefasebis procesi Tanmimdevruli da gamWvirvale<br />

unda iyos, xolo gadawyvetilebebi mxolod srulfasovan mtkicebulebebs<br />

unda eyrdnobodes. satendero winadadebebi ganixileba<br />

tenderis pirobebis mixedviT da fasdeba tenderis pirobebSi miTi-<br />

Tebuli kriteriumebis mixedviT.<br />

Sesyidvebis komitets SeiZleba dasWirdes momwodeblis Sesaxeb<br />

damatebiTi informaciis mopoveba imis Sesaxeb, aris Tu ara igi stabiluri,<br />

finansurad uzrunvelyofili da kompetenturi organizacia;<br />

rogor zedamxedvelobs Tavad momwodebeli mis mier ganxorcielebul<br />

saqmianobas. aseve sasurvelia, komitetis wevrebma moinaxulon<br />

konkretuli momwodeblebis partniori skolebi, adgilze Seamowmon<br />

gaweuli momsaxureba da kolegebs gaesaubron produqciis xarisxis<br />

Sesaxeb. Tu konkursis procesi rTulia da komitetis wevrebs uWirT<br />

gadawyvetilebis miReba, SesaZloa, saWiro gaxdes yvelaze warmatebul<br />

kandidatebTan gasaubrebis Catareba.<br />

momwodeblis SerCevis Semdeg informacia sxva momwodeblebis Sesaxeb<br />

Sesyidvebis komitetma skolis monacemTa bazaSi unda Seinaxos.<br />

es saSualebas miscems skolas, Tu momavalSi kvlav dasWirdeba momwodeblis<br />

SerCeva, Tavidan aicilos SerCevasTan dakavSirebuli mTeli<br />

procesi da dazogos dro da Tanxebi.<br />

5.3 monitoringi da Sefaseba<br />

monitoringi da Sefaseba Sesyidvebis procesis mniSvnelovani nawilia.<br />

sasurvelia, sameurveo sabWom gansazRvros monitoringze<br />

pasuxismgebeli piri. es SeiZleba iyos skolis direqtori an skolis<br />

romelime sxva TanamSromeli, romelic kargad iqneba informirebuli,<br />

Tu ra saxis produqcia an momsaxureba esaWiroeba skolas. amas-<br />

105


Tan, dauSvebelia, Sesyidvis ganxorcielebaze pasuxismgebel pirs<br />

Sesyidvebis procesis monitoringi daevalos. monitoringSi igulisxmeba<br />

mowodebis Sesaxeb informaciis mopoveba, yvela pirobis dakmayofilebis<br />

uzrunvelyofa da raime saxis Seferxebebis arsebobisas<br />

momwodeblis droulad informireba, raTa gamosworebul iqnes Secdomebi.<br />

monitoringi xorcieldeba Sesyidvebis dawyebamde SemuSavebuli<br />

xelSekrulebis pirobebis safuZvelze.<br />

Tu monitoringis dros Sesyiduli produqciis an momsaxurebis<br />

mowodebasTan dakavSirebiT grovdeba monacemebi, Sefasebis etapze<br />

xdeba am monacemebis analizi da keTdeba Sesabamisi daskvnebi. Sefaseba<br />

aris SemuSavebuli standartebis safuZvelze mowodebis xarisxis<br />

Sefaseba, xarvezebis gamovlena da maTi gamomwvevi mizezebis gansazRvra.<br />

SefasebaSi SeiZleba igulisxmebodes aseve gaweuli momsaxurebis<br />

an mowodebuli produqciis xarisxis Sesaxeb skolis Tanam-<br />

Sromlebis, moswavleebisa da mSobelebis gamokiTxva, agreTve mowodebis<br />

procesSi miRebuli saCivrebis ganxilva. Sefasebis Sedegad unda<br />

gairkves, aris Tu ara saWiro momwodeblis Secvla, Rirs Tu ara<br />

aRniSnul momwodebelTan TanamSromloba da unda moiZebnos Tu ara<br />

alternatiuli momwodebeli.<br />

106


Tavi IV<br />

adamianuri resursebis marTva<br />

nawili 1. adamianuri resursebis marTvis arsi,<br />

miznebi da funqciebi<br />

adamianuri resursebis efeqturi marTvis mizania, uzrunvelyos<br />

TanamSromlebis erToblivi warmatebuli muSaoba, ukeT gamoavlinos<br />

maTi Zlieri mxareebi da xeli Seuwyos susti mxareebis gamosworebas.<br />

aqedan gamomdinare, nebismieri skolis warmateba pirdapir kavSirSia<br />

mis mier adamianuri resursebis swor marTvasTan.<br />

skolis adamianuri resursebis marTvis politika unda Seesabamebodes<br />

skolis misiasa da strategias; igi unda gaxdes skolis misiisa<br />

da strategiis ganxorcielebis efeqturi iaraRi, romelic etapobrivad,<br />

skolis yovelwliuri ganviTarebis gegmaSi warmodgenili<br />

gzebisa da midgomebis mixedviT unda Sesruldes. skolis ganviTarebis<br />

gegmaSi mocemuli unda iyos adamianuri resursebis efeqturi<br />

marTvis taqtika, romelic uzrunvelyofs, TanamSromlebs Soris<br />

funqciebis swor gadanawilebas da miscems maT saSualebas gamoavlinon<br />

da skolis warmatebul saqmianobas moaxmaron sakuTari niWi<br />

da unar-Cvevebi, rac sabolood xels Seuwyobs axali ideebisa da iniciativebis<br />

wamoyenebas. skolis yvela TanamSromeli, iqneba es maswavlebeli<br />

Tu administraciis warmomadgeneli, unda zrunavdes imaze,<br />

rom saswavlo procesi iyos efeqturi da sasiamovno moswavleebisaTvis,<br />

raTa maT mieceT saSualeba, maqsimalurad gamoavlinon<br />

sakuTari SesaZleblobebi da miaRwion warmatebebs.<br />

adamianuri resursebis marTvis farglebSi skolam unda SeZlos<br />

saTanado kadrebis mozidva da daqiraveba Sesabamis dros, naTlad<br />

gansazRvros TiToeuli saStato erTeulis daniSnuleba da miznebi,<br />

gadaanawilos funqciebi da pasuxismgeblobebi, aseve uzrunvelyos<br />

motivaciis saSualebebi, raTa xeli Seuwyos TanamSromelTa muSaobis<br />

efeqturobis gazrdas.<br />

107


adamianuri resursebis efeqturi marTvisaTvis skolas unda hqondes:<br />

108<br />

naTlad Camoyalibebuli organizaciuli struqtura;<br />

samarTliani da efeqturi dasaqmebis politika (rac unda moicavdes<br />

samuSaoze ayvanis ZiriTad procedurebs: SerCevas, dasaqmebas<br />

da gaTavisuflebas);<br />

TanamSromelTa profesiuli ganviTarebisa da gadamzadebis programa;<br />

TanamSromelTa Sefasebis sistema, romelSic efeqturad iqneba<br />

gaerTianebuli TanamSromelTa monitoringi, Sefaseba da waxalisebis<br />

meqanizmebi.<br />

adamianuri resursebis marTvis TiToeul aq dasaxelebul funqcias<br />

Tanabari mniSvneloba aqvs da skolis xelmZRvaneloba valdebulia,<br />

uzrunvelyos skolis Sinaganawessa da skolis ganviTarebis<br />

yovelwliur gegmaSi gansazRvruli adamianuri resursebis marTvis<br />

funqciebis zedmiwevniT Sesruleba.<br />

nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

adamianuri resursebis marTvis sferoSi<br />

sameurveo sabWosa da direqtors skolis adamianuri resursebis<br />

marTvis sferoSi umniSvnelovanesi funqciebi akisriaT; TanamSromlobisa<br />

da skolis adamianuri resursebis efeqturad gamoyenebis safuZvelze<br />

maT unda SeZlon skolaSi saukeTeso Sedegebis miRweva.<br />

2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

strategiuli roli, romelic sameurveo sabWos akisria, avaldebulebs<br />

mas, zedamxedveloba gauwios adamianuri resurebis marTvas-<br />

Tan dakavSirebul saqmianobas skolaSi. sameurveo sabWo unda aZlevdes<br />

skolis TanamSromlebs saqmianobis mimarTulebas, raTa maT SeZlon<br />

skolis misiiT gansazRvruli miznebisa da amocanebis warmatebiT<br />

Sesruleba. adamianuri resursebis marTvis sferoSi sameurveo<br />

sabWos Semdegi funqciebi aqvs:<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier wardgenili kandidaturebidan<br />

direqtoris kandidaturis SerCeva da misi saqmianobis<br />

zedamxedveloba;


TanamSromelTa saqmianobis Sefasebis sistemis SemuSaveba anda<br />

damtkiceba;<br />

sakadro politikis ganxorcielebis zedamxedveloba;<br />

direqtoris saqmianobis Sefaseba;<br />

saWiroebis SemTxvevaSi direqtorisaTvis SromiTi xelSekrulebis<br />

Sewyveta;<br />

saWiroebis SemTxvevaSi direqtorisagan TanamSromlisaTvis xel-<br />

Sekrulebis Sewyvetis moTxovna;<br />

disciplinuri komitetis arCeva;<br />

sxva komitetebis Seqmna saWiroebis mixedviT;<br />

saCivrebis ganxilva da Sesabamisi zomebis miReba.<br />

sameurveo sabWo uSualod aris angariSvaldebuli ganaTlebis<br />

saministros winaSe; sameurveo sabWo aseve angariSvaldebulia mTlianad<br />

skolisa da sazogadoebis, maT Soris skolis TanamSromlebis,<br />

moswavleebis, maTi mSoblebis, presis, raionuli ganaTlebis ganyofilebebisa<br />

da damfuZneblebis, winaSe.<br />

2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />

skolis direqtori aris skolis sameurveo sabWos mier arCeuli,<br />

SemdgomSi daqiravebuli piri. adamianuri resursebis marTvis TvalsazrisiT,<br />

direqtoris mTavari funqciaa skolis xelmZRvaneloba da<br />

marTva. man skolaSi iseTi garemos Seqmna unda SeZlos, romelic xels<br />

Seuwyobs moswavleTa Tanasworobas da warmatebas swavlaSi. adamianuri<br />

resursebis marTvis sferoSi direqtors Semdegi funqciebi<br />

akisria:<br />

adamianuri resursebis marTvis politikis SemuSaveba da ganxorcieleba;<br />

biujetis dagegmvis procesSi, sameurveo sabWosTan erTad, Tanam-<br />

SromelTa saxelfaso ganakveTis, premiebisa da saWiroebis SemTxvevaSi,<br />

axal saStato erTeulebTan dakavSirebuli xarjebis gansazRvra;<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsisa da `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~<br />

kanonis Sesabamisad, maswavleblebTan da skolis sxva TanamSromlebTan<br />

SromiTi xelSekrulebis dadeba da Sesruleba;<br />

uflebamosilia, vadamde adre Seuwyvitos maswavlebels SromiTi<br />

xelSekruleba xelSekrulebis pirobebis darRvevis, saaRmzrdelo<br />

saqmianobisaTvis Seuferebeli qmedebis Cadenis an kanonmdeb-<br />

109


110<br />

lobiT gaTvaliswinebuli wesiT arakvalificiurobis dadasturebis<br />

SemTxvevaSi;<br />

sameurveo sabWos moTxovnis SemTxvevaSi TanamSromelTa Sefasebis<br />

politikis SemuSaveba;<br />

TanamSromelTa saqmianobaze zedamxedvelobisa da monitoringis<br />

ganxorcieleba, maTi saqmianobis Sefasebebis warmoeba;<br />

TanamSromelTa profesiuli ganviTarebis programebis SemuSaveba<br />

da ganxorcieleba;<br />

saCivrebis ganxilva da Sesabamisi zomebis miReba.<br />

direqtori angariSvaldebuli da pasuxismgebelia sameurveo sab-<br />

Wos winaSe skolaSi ganxorcielebuli nebismieri saxis saqmianobis-<br />

Tvis; direqtori aseve valdebulia, ganaxorcielos sameurveo sab-<br />

Wos mier SemuSavebuli gegmebi da strategiebi. garda amisa, direqtori<br />

angariSvaldebulia moswavleebis, maTi mSoblebisa da ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministros winaSe.<br />

nawili 3. dasaqmebis politika da procedurebi<br />

3.1. dasaqmebis politikis ZiriTadi principebi<br />

skolis xelmZRvaneloba valdebulia, SeimuSaos dasaqmebis politika<br />

da procedurebi, romelic maqsimalurad Seuwyobs xels skolis<br />

misiisa da miznebis Sesrulebas. aucilebelia, rom skolaSi arsebuli<br />

TanamSromelTa dasaqmebis politika Seiqmnas `zogadi ganaTlebis<br />

Sesaxeb~ kanonisa da Sromis kodeqsis sruli dacviT da uzrunvelyofdes<br />

TanamSromelTa uflebebis dacvas.<br />

skolis warmatebuli saqmianobisaTvis aucilebelia, damqiravebelsa<br />

da daqiravebul TanamSromels Soris arsebobdes Ria da ke-<br />

Tilsindisieri damokidebuleba da urTierTpativiscema. am principebiT<br />

xelmZRvaneloba gansakuTrebiT mniSvnelovania TanamSromel-<br />

Ta SerCevis procesSi. aucilebelia, rom ganmcxadebelsa da da damqiraveblebs<br />

Soris Riad ganixilebodes yvela sakiTxi, raTa Tavidan<br />

iqnes acilebuli imedgacrueba da sxva saxis problemebi momavalSi.<br />

dasaqmebis politika ramdenime safexurs moicavs:<br />

saStato erTeulis analizi;<br />

Sesaferisi kandidatebis mozidva;


kandidatebis SerCeva;<br />

dokumentaciis momzadeba da samuSaos SeTavazeba (xelSekrulebis<br />

gaformeba).<br />

dasaqmebis politikisa da procedurebis efeqturi Camoyalibebisa<br />

da ganxorcielebisaTvis, aucilebelia, mkafiod gaimijnos<br />

sameurveo sabWosa da skolis direqtoris funqciebi da movaleobebi.<br />

dasaqmebis politikasa da procedurebTan mimarTebaSi sameurveo<br />

sabWos funqciebia:<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier wardgenili kandidaturebidan<br />

direqtoris kandidaturis SerCeva da masTan Sromi-<br />

Ti xelSekrulebis dadeba;<br />

SromiTi xelSekrulebiTa da saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli<br />

moTxovnebis darRvevis SemTxvevaSi direqtorisaTvis<br />

xelSekrulebis Sewyveta;<br />

skolis direqtorTan erTad dasaqmebis politikis SemuSaveba da<br />

masze zedamxedveloba;<br />

skolis dasaqmebis politikis gadasinjva da miReba;<br />

maswavleblis mier xelSekrulebis pirobebis darRvevisa da saaRmzrdelo<br />

saqmianobisaTvis Seuferebeli qmedebebis Cadenisas an<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi direqtorisaTvis<br />

maswavlebelTan xelSekrulebis vadamde adre Sewyvetis<br />

moTxovna;<br />

dasaqmebis politikis ganxorcielebis monitoringi da saWiroebisamebr<br />

direqtorisaTvis moTxovna, rom man konkretul sakiTxebze<br />

detaluri informacia warmoadginos;<br />

skolis direqtoris mier warmodgenili dasaqmebis Sesaxeb yovelwliuri<br />

angariSis mosmena da Sefaseba;<br />

SromiTi xelSekrulebebis gadaxedva da Tanxmobis micema, roca<br />

saqme exeba skolis direqtoris axlo naTesavis skolaSi dasaqmebas.<br />

skolis direqtoris funqciebi da movaleobebia:<br />

sameurveo sabWos moTxovnis SemTxvevaSi skolis dasaqmebis politikis<br />

SemuSaveba da ganxorcieleba;<br />

saStato ganrigis SemuSaveba;<br />

111


112<br />

TanamSromelTa SerCevis procesis organizeba da warmarTva:<br />

_ saStato erTeulis analizi;<br />

_ potenciuri kandidatebis rekrutireba;<br />

_ SesarCevi komisiis Seqmna da misi Tavmjdomareoba;<br />

_ TanamSromelTa SerCevis saboloo gadawyvetilebis miReba;<br />

_ axal TanamSromlebTan SromiTi xelSekrulebis gaformeba;<br />

moTxovnis safuZvelze konkretuli sakiTxebis Sesaxeb sameurveo<br />

sabWosaTvis detaluri informaciis miwodeba.<br />

3.2. axali saStato erTeulis saWiroebis gansazRvra da analizi<br />

erT-erTi sakiTxi, romelic skolis momdevno wlis ganviTarebis<br />

gegmis SemuSavebisas sameurveo sabWom da skolis direqtorma unda<br />

gaiTvaliswinon, aris skolaSi axali saStato erTeulebis saWiroebis<br />

gansazRvra. aseTi saWiroeba SeiZleba gamoiwvios skolaSi axali klasebis<br />

gaxsnam an axali saxis momsaxurebis SeTavazebam. aucilebelia<br />

amgvari saWiroebis drouli analizi, raTa skolis biujetSi asaxuli<br />

iyos axal saStato erTeulebTan dakavSirebuli xarjebi. aqve aRsaniSnavia,<br />

rom axali TanamSromlebis ayvanis saWiroeba SeiZleba sxva<br />

mizezebiTac iyos ganpirobebuli: 1) rodesac skolis romelime TanamSromeli<br />

moulodnelad Tavs anebebs samsaxurs an 2) arsebuli TanamSromlebi<br />

acxadeben, rom saqmis saTanadod da droulad Sesasruleblad<br />

damatebiTi TanamSromlebis daxmareba sWirdebaT.<br />

aseT SemTxvevebSi rekomendebulia, rom skolis direqtorma ganixilos<br />

axali Tanamdebobis saWiroeba da sameurveo sabWosTan koordinirebulad<br />

ganaxorcielos saStato erTeulebis analizi. sasurvelia,<br />

rom direqtorma sabWos wevrebs werilobiT warudginos winadadeba<br />

axali Tanamdebobis Sesaxeb, rasac Tan unda erTvodes samuSaos<br />

aRwera, TanamdebobisaTvis aucilebeli kvalifikaciisa da gamocdilebis<br />

moTxovnebis nusxa da aRniSnuli saStato erTeulis dafinansebis<br />

wyaro.<br />

axali programebis an saqmianobis dagegmvidan gamomdinare, axali<br />

saStato erTeulebis saWiroeba, rogorc wesi, naCvenebi unda iyos<br />

skolis ganviTarebis gegmaSi, skolis biujeti ki unda asaxavdes sa-<br />

Tanado Tanxebs aseTi miznebisaTvis. skolis ganviTarebis gegma, skolis<br />

biujetTan erTad, yovelTvis skolis strategiis gaTvaliswinebiT<br />

unda momzaddes da ar unda iyos mimarTuli mxolod moklevadiani<br />

amocanebis Sesrulebaze; piriqiT, isini didi suraTis erT-erT<br />

nawilad unda aRiqmebodes, romelTa saboloo mizania skolis strategiuli<br />

gegmis ganxorcieleba.


skolis TanamSromlis mier Tanamdebobis datovebis SemTxvevaSi<br />

skolis direqtori valdebulia, gansazRvros, aucilebelia Tu ara<br />

axali TanamSromlis ayvana imave saStato erTeulze. konkretuli<br />

viTarebidan gamomdinare, saWiro gaxdes mocemuli Tanamdebobis samuSao<br />

sferos odnav Secvla an misi mTlianad gauqmeba da zogierTi<br />

funqciisa da movaleobis sxva TanamSromlebze gadanawileba. amdenad,<br />

skolis direqtorma pirvel rigSi es saWiroeba unda gaanalizos<br />

da mxolod amis Semdeg Seqmnas samuSaos aRwera da gamoacxados vakansia.<br />

sxva SemTxevebSi, rodesac moqmedi TanamSromlebi acxadeben, rom<br />

dakisrebuli movaleobebis saTanadod gansaxorcieleblad damatebiTi<br />

adamianuri resursebi sWirdebaT, skolis direqtorma pirvel<br />

yovlisa unda gaaanalizos, SesaZlebelia Tu ara funqciebis moqmed<br />

TanamSromlebze sxvagvarad gadanawileba an realurad arsebobs Tu<br />

ara damatebiTi TanamSromlebis ayvanis gadaudebeli saWiroeba<br />

(aseTi SemTxvevebi gansakuTrebiT SeexebaT administraciis TanamSromlebs).<br />

miuxedavad imisa, rom skolis biujetSi yovelTvis unda<br />

iyos Cadebuli gauTvaliswinebeli xarjebisaTvis saWiro Tanxebi<br />

(rogorc wesi, igi ar unda aRematebodes mTeli biujetis 7%-s), SeiZleba<br />

gamoyenebul iqnes sxva originaluri midgomebic, magaliTad:<br />

moqmedi TanamSromlebis gadatvirTuli samuSaos Sesamsubuqeblad<br />

SesaZlebelia sazogadoebriv sawyisebze moxaliseebis dasaqmebis<br />

programebis gamoyeneba. amiT Tavidan iqneba acilebuli gauTvaliswinebeli<br />

xarjebic. moxaliseTa programis Sesaxeb informacia SeiZleba<br />

gamocxaddes klasebSi da mSobelTa krebebze, aseve Sesabamisi<br />

gancxadeba SeiZleba ganTavsdes skolis sainformacio dafaze, adgilobriv<br />

sajaro biblioTekaSi, sxvadasxva axalgazrul dawesebulebebSi,<br />

umaRles saswavleblebSi (Tu skolis geografiuli adgilmdebareoba<br />

iZleva SesaZleblobas, rom studentebi moxaliseebis statusiT<br />

mividnen) da a. S.<br />

zogadad, skolam xeli unda Seuwyos moswavleebis, maTi mSoblebisa<br />

da sazogadoebis sxva wevrebis CarTvas moxaliseTa programebSi.<br />

skolis administraciam unda daarwmunos skolis sazogadoeba, rom<br />

moxaliseobiT, skolis pedagogebis, administraciisa Tu biblioTekisTvis<br />

daxmarebis gaweviT isini maqsimalurad iqnebian CarTuli saskolo<br />

cxovrebaSi.<br />

axali saStato erTeulis saWiroebis gansazRvris Semdeg samuSaos<br />

zusti analizis gansaxorcieleblad saWiroa, Sesruldes Semdegi<br />

saxis samuSao:<br />

113


1. aucilebelia, konkretuli TanamdebobisaTvis Seiqmnas detaluri<br />

samuSaos aRwera, romelic unda Seicavdes:<br />

saStato erTeulis saqmianobis sferos, funqciebs, uflebamovaleobebsa<br />

da angariSvaldebulebis formebs;<br />

samuSao saaTebs;<br />

sawyis xelfass da sxva damatebiT SeRavaTebs, romlebsac<br />

skola SesTavazebs axal TanamSromels.<br />

2. konkretuli Tanamdebobis moTxovnebidan gamomdinare unda Semu-<br />

Savdes kvalifikaciisa da gamocdilebis moTxovnebis nusxa,<br />

romelSic mocemuli unda iyos pirovnebasTan dakavSirebuli gansakuTrebuli<br />

moTxovnebi, maT Soris:<br />

ganaTleba;<br />

samuSao gamocdileba;<br />

specialuri unar-Cvevebi, mag.; garkveuli komputeruli<br />

programebis codna da sxv.<br />

aRniSnuli TanamdebobisaTvis saWiro gansakuTrebuli<br />

pirovnuli Tvisebebi, rogoricaa, magaliTad: gunduri<br />

muSaobis unar-Cvevebi, iniciativisa da analitikuri<br />

azrovnebis unari, komunikabeluroba da sxv.<br />

saStato erTeulis analizis dasrulebis Semdeg unda SemuSavdes<br />

vakansiis gancxadeba, romelic zustad unda aRwerdes funqciebs, uflebebsa<br />

da movaleobebs da Seicavdes kvalifikaciisa da gamocdilebis<br />

Sesaxeb moTxovnebs. am gancxadebis ZiriTadi Rirebuleba is<br />

aris, rom igi rogorc skolas, ise dainteresebul kandidatebs zust<br />

da detalur informacias awvdis SeTavazebuli Tanamdebobis Sesaxeb.<br />

igi daexmareba skolas, SearCios saTanado kandidati, xolo dainteresebul<br />

kandidatebs daanaxvebs, aris Tu ara es Tanamdeboba maT-<br />

Tvis Sesaferisi.<br />

mniSvnelovania, rom vakansiis gancxadebaSi miTiTebuli iyos sakontaqto<br />

piris monacemebi, romelic miiRebs reziumes (CV) anda ganacxadis<br />

formas. gancxadebaSi aseve miTiTebuli unda iyos ganacxadebis<br />

miRebis saboloo vada (damatebiT TanamSromelTa SerCevis<br />

procedurebisaTvis SegiZliaT ixiloT danarTi amave wignis 144-e<br />

gverdze).<br />

114


3.3. TanamSromelTa SerCevis procesi<br />

vakansiis gancxadebis gamoqveynebis Semdeg iwyeba Sesaferisi kandidatebis<br />

SerCevis rTuli procesi. SeiZleba, garkveuli mizezebis<br />

gamo es procesi garTuldes da gaxangrZlivdes: SesaZloa, gaZneldes<br />

Sesaferisi kandidatebis moZieba; warmoiqmnas interesTa konfliqti,<br />

Tu mocemul Tanamdebobaze ganacxads skolis direqtoris an sameurveo<br />

sabWos wevris naTesavi Semoitans; aseve SesaZlebelia, rom kandidatma,<br />

romelic ar iqna SerCeuli, gadawyvetileba gaasaCivros procesis<br />

arasamarTlianobis safuZvliT da a. S. amdenad, SemdgomSi<br />

problemebis Tavidan asacileblad aucilebelia, mTeli procesi dasaqmebis<br />

procedurebis sruli dacviT ganxorcieldes.<br />

kandidatebis SerCevidan samuSaos SeTavazebamde sxvadasxva nabijebia<br />

gadasadgmeli:<br />

vakansiis gamoqveynebisaTvis efeqturi saSualebebis gansazRvra<br />

da gamoyeneba;<br />

kandidatebisaTvis Sesabamisi dokumentaciis warmodgenis moTxovna;<br />

miRebuli dokumentaciis safuZvelze kandidatebis pirveladi<br />

SerCeva;<br />

pirveladi SerCevis Sedegad gamovlenili kandidatebisaTvis weriTi<br />

testirebisa da gasaubrebis Catareba;<br />

kandidatis SerCevis Semdeg Sesabamisi dokumentaciis momzadeba<br />

da SromiTi xelSekrulebis gaformeba.<br />

mniSvnelovania, rom im kandidatebs, romlebic ar iqnen SerCeuli,<br />

skolam werilobiT acnobos SesarCevi procesis Sedegebis Sesaxeb.<br />

garda amisa, sasurvelia, rom im kandidatebis mimarT, romlebic gadawyvetilebas<br />

gaasaCivreben, skolam gamoiCinos profesionalizmi<br />

da SeZlebisdagvarad auxsnas maT is mizezebi, ris gamoc ar moxda<br />

maTi SerCeva.<br />

3.4. sameurveo sabWos mier skolis direqtoris arCeva<br />

sameurveo sabWos erT-erTi umniSvnelovanesi funqciaa skolis<br />

direqtoris arCeva. „zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad,<br />

sameurveo sabWo skolis direqtors ganaTlebis saministros mier<br />

SeTavazebuli maqsimum sami kandidaturidan irCevs.<br />

115


skolis direqtoris SerCevis zogad wesebs da kriteriumebs gansazRvravs<br />

da amtkicebs ganaTlebis saministro; Tumca specifikur<br />

moTxovnebsa da kriteriumebs (magaliTad _ garkveuli enebis codnis<br />

moTxovnebs, garkveul samuSao staJs anda konkretul unar-Cvevebs)<br />

gansazRvravs da amtkicebs sameurveo sabWo, ris safuZvelzec<br />

iwyebs wardgenili kandidatebidan skolis direqtoris SerCevas.<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier wardgenili sami<br />

kandidati Sesabamis skolis sameurveo sabWos warudgens skolis ganviTarebis<br />

gegmis proeqts, ris Semdegac sameurveo sabWo axorcielebs<br />

Semdeg procedurebs:<br />

skolis ganviTarebis gegmis proeqtebis wardgenidan skolis sameurveo<br />

sabWos mier winaswar gansazRvruli vadaSi sameurveo sabWos<br />

TiToeuli wevri damoukideblad ganixilavs aRniSnul proeqtebs.<br />

proeqtebi egzavneba sabWos yvela wevrs, Semdeg ki sameurveo sabWo<br />

atarebs kandidatebTan gasaubrebas.<br />

sasurvelia, sameurveo sabWos Tavmjdomarem gasaubrebis etapze<br />

kandidats mokled gaacnos sameurveo sabWos danarCeni wevrebi. uSualod<br />

SekiTxvebis nawilze gadasvlamde, kargi iqneba, Tu sameurveo<br />

sabWos Tavmjdomare an romelime wevri mokled mimoixilavs skolis<br />

direqtorobis sasurveli kandidatis SerCevisTvis sameurveo sabWos<br />

mier winaswar dadgenil kriteriumebs da moTxovnebs da, Tu kandidats<br />

damatebiTi SekiTxvebi gauCndeba, pasuxs gascems mas. gasaubrebaze<br />

kandidatisTvis dasmuli SekiTxvebi ise unda iyos formulirebuli,<br />

rom pasuxi vrceli informacias miwodebas iTxovdes da ar<br />

Semoifarglebodes mxolod pasuxiT `ki~ an `ara~. aseTi SekiTxvebis<br />

nimuSebia:<br />

1. mokled mogvaxseneT Tqveni samuSao gamocdilebis Sesaxeb.<br />

2. ra iyo Tqveni yvelaze mniSvnelovani profesiuli warmateba da<br />

warumatebloba?<br />

3. ra zomebs miiRebT imisaTvis, rom warmatebulad marToT SezRuduli<br />

resursebis mqone skola?<br />

4. ra iqneba Tqveni, rogorc skolis direqtoris, pirveli nabiji/<br />

qmedeba?<br />

5. rogor unda uzrunvelyoT maswavleblebis mier saswavlo procesis<br />

xarisxianad warmarTva?<br />

6. moswavleebisa da maswavleblebis waxalisebis ra sistemas SemoiRebdiT?<br />

7. disciplinaruli gadacdomebisaTvis dasjis rogori zomebi unda<br />

SemoiRos skolam?<br />

116


8. maswavlebelTa Sefasebis rogor kriteriumebs SemoiRebdiT?<br />

9. ra aris ganaTlebis erovnuli programis prioritetuli sakiTxebi?<br />

ras SecvlidiT am programaSi, ras daumatebdiT?<br />

10. ramdenad kargad icnobT adgilobriv sazogadoebas?<br />

11. Tqveni azriT, ra problemebi aqvs skolas?<br />

12. ra zomebs miiRebdiT rTul moswavleebTan urTierTobaSi?<br />

13. skolas ori saWiroeba aqvs: mas sWirdeba aveji da maTematikis<br />

axali saxelmZRvaneloebi. Tqven mxolod erTi proeqtis samyofi<br />

Tanxa gaqvT biujetSi. romels airCevdiT? ratom?<br />

14. ratom gindaT gaxdeT direqtori?<br />

15. rogori finansuri mdgomareoba gaqvT?<br />

16. rogori saxelfaso moTxovnebi gaqvT?<br />

17. rogor moipovebT informacias profesiuli ganviTarebis<br />

SesaZleblobebis Sesaxeb?<br />

18. Tqveni azriT, saWiroa Tu ara mSobelTa miRebis saaTebis daweseba,<br />

Tu maT skolaSi nebismier dros unda SeeZloT mosvla?<br />

19. ramden xanSi fiqrobT xelSesaxebi Sedegebis miRwevas skolaSi?<br />

20. ra profesiuli da pirovnuli maxasiaTeblebi unda hqondes direqtors?<br />

21. icnobT iseT pirovnebas, romelic, Tqveni azriT, idealuri direqtoria?<br />

22. Tu direqtoris Tanamdebobaze dagniSnaven, ra siaxleebs<br />

hpirdebiT skolas?<br />

23. ra zomebs miiRebT skolis usafrTxoebis uzrunvelsayofad?<br />

24. daeTanxmebiT ganaTlebis saministros gadawyvetilebebs, Tuki es<br />

gadawyvetilebebi ewinaaRmdegeba Tqvens pirovnul Sexedulebebs?<br />

25. rogor fiqrobT skolaSi arsebuli problemebis mogvarebas?<br />

26. gaqvT Tu ara SemuSavebuli specialuri programa unarSezRuduli<br />

moswavleebisaTvis?<br />

27. SegiZliaT Tu ara gundSi muSaoba?<br />

28. SemogvTavazeT Tqven mier gadawyvetilebis miRebis magaliTi.<br />

29. gaqvT finansebis marTvisa da biujetirebis gamocdileba?<br />

30. ra prioritetebi arsebobs biujetirebis procesSi?<br />

31. rogor miawvdiT sazogadoebas informacias skolaSi arsebuli<br />

mdgomareobis Sesaxeb?<br />

32. gaqvT fondebis moZiebis gamocdileba? daakonkreteT.<br />

33. profesiuli ganviTarebis ra SesaZleblobebs SesTavazebT maswavleblebs?<br />

rogor gamoiyenebT skolis biujets am mimarTulebiT?<br />

34. rogor unda iqnes daculi moswavleebis uflebebi skolaSi?<br />

35. vin unda monawileobdes gadawyvetilebis miRebis procesSi? da<br />

sxva.<br />

117


118<br />

skolis direqtorobis kandidatebTan gasaubrebis Semdeg sameurveo<br />

sabWos Tavmjdomare niSnavs sameurveo sabWos sxdomas, romelzec<br />

sabWos wevrebi siiTi Semadgenlobis umravlesobiTa da<br />

faruli kenWisyris safuZvelze irCeven skolis direqtors;<br />

Tu direqtorobis kandidati sameurveo sabWos wevria, igi ar monawileobs<br />

kenWisyraSi;<br />

sameurveo sabWos aRmasrulebeli mdivani amzadebs arCevnebis oqmsa<br />

da dadgenilebas, romelsac xels aweren sameurveo sabWos Tavmjdomare<br />

da aRmasrulebeli mdivani. es dokumentebi saregistraciod<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros egzavneba;<br />

zogadi ganaTlebis kanonis Sesabamisad arCevnebis Sedegebi ZalaSi<br />

Sedis es dokumentebis saministroSi registraciis momentidan.<br />

sameurveo sabWo arCeul da ganaTlebisa da mecnierebis saministros<br />

mier daregistrirebul direqtorTan aformebs SromiT xel-<br />

Sekrulebas. sasurvelia, sameurveo sabWom direqtorTan gaaformos<br />

samTviani SromiTi xelSekruleba, sagamocdo vadiT. sagamocdo vadis<br />

warmatebiT amowurvis SemTxvevaSi sameurveo sabWo damtkicebul<br />

direqtorTan `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad aformebs<br />

SromiT xelSekrulebas 5 wlisa da 9 Tvis vadiT.<br />

skolis direqtoris mier sagamocdo vadis warumateblad dasrulebis<br />

SemTxvevaSi igi Tavisufldeba dakavebuli Tanamdebobidan,<br />

ris Semdegac winaswar gansazRvrul vadebSi ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministro xelaxla warudgens skolas konkursis safuZvelze<br />

SerCeul axal kandidats.<br />

Tu sameurveo sabWom ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier<br />

wardgenili arc erTi kandidati ar airCia, saministro winaswar<br />

gansazRvruli wesiT da winaswar gansazRvrul vadaSi skolebs axal<br />

kandidatebs warudgens. erTi da imave kandidatis wardgena skolis-<br />

Tvis mxolod erTxel xdeba. ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />

skolis sameurveo sabWos mier uaryofil kandidats sabWos Tavidan<br />

veRar warudgens asarCevad. Tu meored wardgenili kandidatebidanac<br />

skolisTvis misaRebi da sasurveli kandidati ver airCa, sameurveo<br />

sabWos ganmeorebiTi uaris SemTxvevaSi ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministro uflebamosilia, daniSnos direqtoris movaleobis<br />

Semsrulebeli, romlis uflebamosilebis vada grZeldeba axali<br />

direqtoris arCevamde.


nawili 4. TanamSromelTa Sefasebis politika<br />

da procedurebi<br />

4.1. TanamSromelTa Sefasebis politikis ZiriTadi principebi<br />

TanamSromelTa Sefasebis politikis mizania, xeli Seuwyos skolis<br />

TiToeuli TanamSromlis mier dakisrebuli movaleobebis warmatebiT<br />

Sesrulebas. erTi mxriv, igi exmareba pedagogebs maTi muSaobis<br />

gaumjobesebasa da profesiul ganviTarebaSi; meore mxriv ki sargebloba<br />

moaqvs moswavleebisaTvis, radgan pedagogebs naTeli suraTi<br />

aqvT TavianTi moswavleebis miRwevebTan dakavSirebul molodinebze.<br />

imisaTvis, rom maswavleblebma da skolis sxva TanamSromlebma maqsimalurad<br />

efeqturad ganaxorcielon TavianTi profesiuli saqmianoba,<br />

skolis xelmZRvaneloba valdebulia, uzrunvelyos isini Sesabamisi<br />

instruqciebiT, rekomendaciebiTa da muSaobis efeqturobis<br />

gazrdis sxvadasxva saSualebebiT, amasTanave xeli Seuwyos maTi motivaciis<br />

gazrdasa da dadebiT damokidebulebas sakuTari saqmianobisadmi.<br />

Sesabamisad, Sefasebis politika Semdeg principebs unda<br />

efuZnebodes:<br />

samarTlianoba _ skolis xelmZRvaneloba valdebulia, uzrunvelyos<br />

Sefasebebis aradiskriminaciuli da `stereotipebisagan~<br />

Tavisufali midgoma;<br />

Tanabari SesaZlebloba _ yvela TanamSromels unda hqondes Tanabari<br />

SesaZlebloba miznebisa da amocanebis Camoyalibebis, maTi<br />

ganxorcielebisa da Sesrulebuli samuSaos Sefasebis procesSi.<br />

dauSvebelia TanamSromlis diskriminacia misi fizikuri SesaZleblobebis,<br />

erovnebis, sqesis, religiisa da sxva niSnebis mixedviT.<br />

TanamSromelTa Sefasebis sistema gamWvirvale da samarTliani<br />

unda iyos, Tumca amasTan savaldebuloa pirovnebis konfidencialurobis<br />

dacva da pativiscema.<br />

maRali standartebi _ samuSaos Sefasebis sistemis pirveli da<br />

umniSvnelovanesi amocanaa skolis standartebis amaRlebis xel-<br />

Sewyoba;<br />

profesiuli ganviTareba _ profesiuli zrdis xelSewyobis mizniT<br />

aucilebelia pedagogebis individualuri ganviTarebis moTxovnilebis<br />

gaTvaliswineba;<br />

monawileoba _ skolis yvela TanamSromeli unda iyos CarTuli<br />

Sesrulebuli samuSaos Sefasebis procesSi.<br />

119


maswavlebelTa Sefasebis ZiriTad wesebsa da kriteriumebs Seimu-<br />

Savebs da gamoscems ganaTlebisa da mecnierebis saministro. Tumca<br />

mniSvnelovania, rom am wesebsa da kriteriumebze dayrdnobiT skolis<br />

xelmZRvanelobam SeimuSaos skolis TanamSromelTa Sefasebis politika<br />

da procedurebi. maT SemuSavebaSi skolis direqtors umniSvnelovanesi<br />

roli akisria. garda amisa, rekomendaciebisa da garkveuli<br />

SeniSvnebis gakeTebis saSualebiT skolis pedagogebma da sxva<br />

TanamSromlebmac unda miiRon monawileoba am politikisa da procedurebis<br />

Camoyalibebasa da ganviTarebaSi. skolis direqtori valdebulia,<br />

ganixilos da SeZlebisdagvarad gaiTvaliswinos yvela miRebuli<br />

SeniSvna.<br />

politikisa da procedurebis SemuSavebis Semdeg skolis direqtori<br />

valdebulia, uzrunvelyos Sesrulebuli samuSaos marTvis<br />

mTliani ciklis ganxorcieleba da jgufis xelmZRvanelebis mier<br />

TavianTi uflebamosilebis efeqturad Sesruleba. am procesis warmatebulad<br />

SesrulebisTvis saWiroa garkveuli kriteriumebis<br />

gansazRvra, romelTa safuZvelzec Sefasdeba Sesrulebuli samu-<br />

Sao. Sefasebis kriteriumebi aucileblad unda efuZnebodes ganaTlebis<br />

erovnul standartebs da amasTanave unda Seesabamebodes skolis<br />

misias da strategias.<br />

Sefasebis politikasTan mimarTebaSi sameurveo sabWos strategiuli<br />

roli akisria. igi valdebulia, uzrunvelyos Sefasebis politikisa<br />

da procedurebis Sesabamisoba skolis ganviTarebisa da<br />

strategiul gegmebTan; sameurveo sabWo axorcielebs mTeli procesis<br />

zedamxedvelobasac.<br />

sameurveo sabWo afasebs skolis direqtoris muSaobas. skolis<br />

direqtoris saqmianobis Sefaseba faqtobrivad TanamSromelTa Sefasebis<br />

sistemis nawilia, im gansxvavebiT, rom am SemTxvevaSi Sefasebas<br />

axorcielebs sameurveo sabWos ori an sami wevri da (sameurveo<br />

sabWos gadawyvetilebis SemTxvevaSi) mowveuli eqsperti.<br />

120<br />

4.2. TanamSromelTa Sefasebis procesis ZiriTadi etapebi<br />

TanamSromelTa Sefasebis procesi erTwliani ciklia da moicavs<br />

rogorc pedagogebis, ise sxva TanamSromlebis saqmianobis Sefasebas.<br />

sasurvelia, rom Sefasebis procesi sam ZiriTad etapad ganxorcieldes:


dagegmva _ TiToeuli TanamSromeli gansazRvravs momavali wlis<br />

prioritetebsa da amocanebs da SeimuSavebs individualur samoqmedo<br />

gegmas.<br />

monitoringi _ skolis direqtori axorcielebs monitorings TanamSromlebis<br />

saqmianobaze, Tu ramdenad warmatebiT axorcieleben<br />

isini im miznebsa da amocanebs, rac wlis dasawyisSi daisaxes.<br />

ganxilva/Sefaseba _ skolis direqtori ganixilavs maswavleblebis<br />

mier wlis ganmavlobaSi Sesrulebuli samuSaos xarisxs da gansazRvravs,<br />

ramdenad Sesrulda dasaxuli amocanebi da iqna Tu<br />

ara gaTvaliswinebuli winaswar gansazRvruli prioritetebi.<br />

sameurveo sabWo zedamxedvelobas axorcielebs direqtoris<br />

saqmianobaze da amiT uzrunvelyofs zemoT moyvanili TiToeuli<br />

etapis marTebulobas da samarTlianobas.<br />

4.2.1. dagegmvis etapi<br />

dagegmvis etapis dasawyisSi skolis direqtorma unda SeimuSaos<br />

skolis TiToeuli TanamSromlis samuSaos aRwera, romelic gansazRvravs<br />

maT ZiriTad uflebebsa da movaleobebs momdevno wlisaTvis.<br />

Semdeg etapze unda ganisazRvros momavali wlis amocanebi da<br />

prioritetebi, romlebic unda Seesabamebodes skolis ganviTarebis<br />

gegmas. TiToeuli TanamSromlis amocanebi da prioritetebi gansxvavebuli<br />

iqneba dakavebuli Tanamdebobebisa da miniWebuli uflebamovaleobebis<br />

mixedviT.<br />

pedagogebis amocanebi da prioritetebi, rogorc wesi, unda<br />

Seexebodes or sferos:<br />

_ profesiuli ganviTareba;<br />

_ moswavleTa miRwevebi.<br />

administraciuli funqciebis mqone TanamSromlebis amocanebi ki<br />

maT damatebiT movaleobebsac ukavSirdeba. magaliTad, skolis<br />

direqtoris amocanebi moicavs:<br />

_ profesiul ganviTarebas;<br />

_ moswavleTa miRwevebs;<br />

_ xelmZRvanelobasa da marTvas.<br />

TiToeuli amocana naTlad da lakonurad unda iyos warmodgenili.<br />

isini saintereso da inovaciuri unda iyos, magram amavdroulad<br />

_ Sesrulebadi da realuri. amocanebis ganxilvisas skolis direq-<br />

121


torma an jgufis xelmZRvanelma unda gaarkvios, ramdenad kargad<br />

esmis TiToeul TanamSromels dasaxuli amocanebis arsi, ramdenad<br />

naTlad xedavs maTi ganxorcielebis gzas da rogor apirebs maT danergvas<br />

uSualod samuSao procesSi. aseve mniSvnelovania, gakeTdes<br />

gare damabrkolebeli faqtorebis analizi, romlebic SesaZlebelia<br />

samuSao procesis dros warmoiSvas.<br />

yvela amocanisa da prioritetis ganxilvisa da Tanxmobis miRwevis<br />

Semdeg isini unda aisaxos individualur samoqmedo gegmaSi, romelsac<br />

xels awers skolis direqtori/uSualo xelmZRvaneli da Sesabamisi<br />

TanamSromeli.<br />

122<br />

4.2.2. monitoringis etapi<br />

TanamSromelTa saqmianobis monitoringis sxvadasxva meTodebi<br />

arsebobs. meTodebi SeiZleba gansxvavebuli iyos Tanamdebobisa da<br />

samuSaos tipis mixedviT, ase magaliTad, skolis direqtorma, SesaZloa,<br />

sxvadasxva meTodebi gamoiyenos pedagogebisa da administraciis<br />

TanamSromlebis saqmianobis monitoringisaTvis. zogadad aseT<br />

meTodebia:<br />

araformaluri diskusiebi/ganxilvebi;<br />

Sesrulebul samuSaoze gakeTebuli yovelTviuri moxsenebebis<br />

ganxilva;<br />

mudmivi dakvirvebisa da monitoringis ganxorcieleba;<br />

gakveTilebze daswreba periodulad (rogorc direqtoris, ise<br />

mentori maswavleblis. gakveTilebs SeiZleba daeswron moswavleTa<br />

mSoblebi, rac winaswar unda iyos SeTanxmebuli skolis direqtorTan<br />

an administraciis sxva warmomadgenelTan);<br />

moswavleTa da mSoblebis Sefasebebi (specialuri kiTxvarebis<br />

gamoyenebiT).<br />

araformaluri diskusiebi/ganxilvebi pedagogebisa da administraciaze<br />

monitoringis ganxorcielebis erT-erTi efeqturi saSualebaa.<br />

am gziT direqtors saSualeba eZleva, gaesaubros TanamSromlebs<br />

maTi samuSao procesis Sesaxeb, moisminos maTi Sexedulebebi<br />

procesTan dakavSirebiT da gaigos TanamSromlis azri mis mier<br />

Sesrulebul samuSaoze. aseTi gasaubreba konstruqciul xasiaTs unda<br />

atarebdes da skolis TanamSromlebs iseTi STabeWdileba unda<br />

rCebodeT, rom skolis direqtori cdilobs, uSualod dainaxos da


daafasos TanamSromelTa miRwevebi, susti mxareebis aRmosafxvrelad<br />

ki _ gauwios daxmareba da misces rekomendaciebi. problemuri<br />

sakiTxebis drouli gamovlena da maTi ganxilva saSualebas miscems<br />

TanamSromlebs, droulad moagvaron arsebuli problemebi, sanam<br />

isini seriozul da negatiur zegavlenas iqonieben zogadad skolis<br />

muSaobaze.<br />

Sesrulebuli saqmianobis Sesaxeb yovelTviuri angariSebi skolis<br />

direqtors saSualebas aZlevs, axlos gaecnos TanamSromelTa<br />

saqmianobasa da maT miRwevebs da ukeT iyos informirebuli maT yoveldRiur<br />

saqmianobaze. yovelTviur angariSebSi warmodgenili sakiTxebi,<br />

SeiZleba, araformaluri diskusiebis sagani gaxdes. yovel-<br />

Tviuri angariSebi unda inaxebodes TanamSromlis pirad saqmeSi da<br />

gamoyenebul iqnes saboloo Sefasebis procesSi.<br />

araformaluri diskusiebisa da yovelTviuri angariSebis garda,<br />

rekomendebulia, skolis direqtorma ganaxorcielos monitoringi<br />

TanamSromlis mimdinare saqmianobasa da miRweul Sedegebze. Tu arsebobs<br />

Sesrulebuli samuSaos (dadebiTi an gasaumjobesebeli) Sedegebis<br />

Sesaxeb garkveuli mtkicebulebebi, skolis direqtori/jgufis<br />

xelmZRvaneli, valdebulia, Sexvdes Sesabamis TanamSromels da<br />

ganixilos masTan es sakiTxebi. mniSvnelovania, rom skolis direqtorma/jgufis<br />

xelmZRvanelma werilobiT CainiSnos dakvirvebis Sedegebi<br />

TanamSromlebis miRwevebsa da sust mxareebze da es Canawerebi<br />

mTeli wlis ganmavlobaSi da wlis bolos oficialuri Sefasebisas<br />

moiSvelios.<br />

TanamSromelTa saqmianobis Sefasebis kidev erTi mniSvnelovani<br />

komponentia moswavleebisa da mSoblebis Sefasebebi specialuri kiTxvarebis<br />

saSualebiT. skolebSi aseTi gamokiTxvebis organizeba SeiZleba<br />

ganxorcieldes weliwadSi erTxel an orjer. kiTxvaris nimu-<br />

Sebi, rogorc wesi, winaswar unda iyos SemuSavebuli da sasurvelia,<br />

rom gamokiTxva anonimuri iyos. aseTi gamokiTxvis Sedegad miRebuli<br />

informacia sasargebloa rogorc skolis xelmZRvanelobisaTvis, ise<br />

maswavleblebisaTvis, radgan es informacia daexmareba maT, ukeTesad<br />

Seafason sakuTari susti an Zlieri mxareebi, aseve miiRon informacia<br />

moswavleebisa da maTi mSoblebis moTxovnilebebis Sesaxeb.<br />

gakveTilze daswreba pedagogebis saqmianobis monitoringisa da<br />

Sefasebis kargad aprobirebuli meTodia. skolam TviTon unda gadawyvitos,<br />

ramden gakveTilze moxdeba wlis ganmavlobaSi daswreba. gakveTilze<br />

daswrebisas skolis direqtori yuradRebas unda amaxvilebdes<br />

imaze, Tu ramdenad kargad axerxebs maswavlebeli miznebisa da<br />

123


amocanebis miRwevas. amasTan, aucilebelia, skolis direqtorma<br />

uzrunvelyos gakveTilis Cveul viTarebaSi Catareba. gakveTilebze<br />

daswrebis Semdeg skolis direqtori valdebulia, maswavlebels gauziaros<br />

dakvirvebis Sedegebi, aRniSnos dadebiTi mxareebi da miuTiTos<br />

naklovanebebsa da maTi gamosworebis gzebze.<br />

pedagogTa saqmianobisa da sagakveTilo procesis Sesafaseblad,<br />

sasurvelia, skolaSi arsebobdes gakveTilebze mSoblebis daswrebis<br />

meqanizmi. aseT SemTxvevaSi unda arsebobdes winaswar SemuSavebuli<br />

kiTxvaris forma, romelic mSobels gakveTilze Sesvlis win miecema<br />

da am kiTxvaris meSveobiT mSobeli Seafasebs sagakveTilo process<br />

da pedagogis saqmianobas gakveTilze. magaliTad: ramdenad SeuZlia<br />

pedagogs moswavleebTan individualuri muSaoba, uTmobs Tu ara igi<br />

yvela moswavles met-naklebad Tanabar dros, xom ar hyavs maswavlebels<br />

klasSi e. w. favoriti moswavleebi, romlebsac yovel gakve-<br />

Tilze iZaxebs, mimarTavs Tu ara gansakuTrebul meTodebs naklebad<br />

motivirebuli moswavleebis sagakveTilo procesSi aqtiurad CarTvisTvis<br />

da a. S. am formis damkvidreba xels Seuwyobs pedagogebis<br />

mudmiv mzaobas, rom isini ukeT momzadebulebi Sediodnen gakveTilebze,<br />

agreTve gazrdis interess moswavleebSi, ukeT warmoaCinon<br />

sakuTari SesaZleblobebi ara marto pedagogis, aramed sakuTari<br />

mSoblisa da TanaklaselTa mSoblebis winaSe. moswavleebi mieCvevian,<br />

ufro Tamamad gamoTqvan sakuTari azrebi rogorc damswreebis, ise<br />

pedagogebis winaSe da aqtiuri monawileoba miiRon sagakveTilo<br />

procesSi. aRniSnuli meqanizmis damkvidreba xels Seuwyobs mSoblis<br />

aqtiurad CarTvas saskolo cxovrebaSi, gazrdis mis pasuxismgeblobas<br />

da interess skolis mimarT. moswavleebi gakveTilze ufro<br />

daemorCilebian disciplinis normebs, rac xels Seuwyobs sagakveTilo<br />

procesis ukeT warmarTvas.<br />

skolaSi, sadac klasSi saSualod 20 moswavlea, mSoblebs SeuZliaT,<br />

gakveTilebze daswrebis grafiki Seadginon da TveSi erTxel<br />

erTi dRe TiTo mSobeli daeswros yvela gakveTils. amis Sesaxeb informirebuli<br />

unda iyos skolis administracia da direqtori. Ti-<br />

Toeuli gakveTilis Sesafaseblad mSoblisTvis klasis damrigeblis<br />

an administraciis warmomadgenlis mier micemuli Sefasebis formebi<br />

gakveTilebis dasrulebis Semdeg unda Cabardes klasis damrigebels<br />

an skolis administracias.<br />

monitoringis aRniSnuli etapebi da meqanizmebi Zalze sasargebloa.<br />

igi saSualebas iZleva, regularulad ganxorcieldes Sefasebis<br />

procesi oficialuri wliuri Sefasebis ganxorcielebamde. amasTa-<br />

124


nave, es sistema iZleva moqnilobis saSualebas, radgan amocanebi da<br />

prioritetebi SesaZlebelia wlis ganmavlobaSi Seicvalos da,<br />

amdenad, skolis TanamSromlebsac SeiZleba dasWirdeT saqmianobis<br />

mimarTulebis Secvla. amasTan mniSvnelovania, rom TanamSromlebma<br />

miiRon samuSaos Sefasebis gamocdileba, raTa ukeT moemzadon da<br />

Sesabamisad, ukeTesi Sedegebi uCvenon wliuri Sefasebis dros.<br />

4.2.3. ganxilvis/Sefasebis etapi<br />

skolis direqtoris mier TanamSromelTa saqmianobis Sefasebis<br />

ZiriTadi mizania rogorc maTi miRwevebis, ise susti mxareebis gamovlena<br />

da Semdgomi profesiuli ganviTarebis saWiroebebis gansaz-<br />

Rvra. skolam unda SeimuSaos saqmianobis Sefasebis standartuli<br />

forma. sasurvelia, rom Sefasebis forma Semdeg informacias moicavdes:<br />

TanamSromlisa da uSualo zedamxedvelis vinaoba;<br />

Sefasebis TariRi;<br />

Sefasebis periodi;<br />

TanamSromlis SesaZleblobebi, ganexorcielebina wlis dasawyis-<br />

Si gansazRvruli amocanebi da maTi Sesrulebis xarisxi;<br />

TanamSromlis yvelaze mniSvnelovani miRweva;<br />

konkretuli sakiTxebi, romelSic TanamSromels sWirdeba gaumjobeseba;<br />

TanamSromlis profesiuli ganviTarebis saWiroebebi da misi piradi<br />

profesiuli miznebi;<br />

TanamSromlis wvlili skolis ganviTarebaSi da sxv.<br />

Cveulebriv, Sefasebis formas pirvelad TviTon TanamSromeli<br />

avsebs. TiToeul sakiTxze TviTSefasebis gakeTebis garda man aseve<br />

unda aRniSnos Tavisi miznebi da amocanebi momavali wlisaTvis. amis<br />

Semdeg Sefasebis formas avsebs direqtori an uSualo xelmZRvaneli.<br />

oficialur Sefasebamde skolis direqtorma unda moamzados Sesabamisi<br />

dokumentacia, monitoringis etapze ganxorcielebuli Canawerebi,<br />

individualuri gegmebi da samuSaos aRwera. Sefasebis procesSi<br />

Semfasebelma unda aRniSnos mTavari miRwevebi, gamomJRavnebuli<br />

Zlieri da susti mxareebi, rekomendaciebi, TanamSromlis profesiuli<br />

ganviTarebis saWiroebebi da sxv.<br />

mas Semdeg, rac direqtori/uSualo xelmZRvaneli da TanamSromeli<br />

Sefasebis formas Seavseben, iniSneba specialuri Sexvedra Se-<br />

125


degebis gansaxilvelad. Tu orive mxare eTanxmeba aRniSnul informacias,<br />

isini xels aweren Sefasebis formas. Tu TanamSromeli skolis<br />

direqtoris/uSualo xelmZRvanelis SefasebiT ukmayofiloa, mas<br />

gaprotesteba SeuZlia direqtoris (Tu direqtori ar aris uSualo<br />

xelmZRvaneli da Semfasebeli) an sameurveo sabWos winaSe. Sesabamisad,<br />

sameurveo sabWo anda direqtori valdebulia, detalurad Seiswavlos<br />

Sesrulebuli samuSaos marTvisa da Sefasebis procesi da<br />

miiRos Sesabamisi gadawyvetileba an SeimuSaos rekomendaciebi.<br />

rogorc wesi, Sefasebis Sedegebi gamoiyeneba ara mxolod skolis<br />

miRweuli warmatebebisa Tu warumateblobebis gansazRvrisaTvis,<br />

aramed TanamSromelTa dawinaurebis an xelfasTan dakavSirebuli<br />

gadawyvetilebebis miRebis drosac. skolas dawinaurebisa da xelfasis<br />

momatebis standartuli sistema unda hqondes. sameurveo sab-<br />

WosTan SeTanxmebiT, skolis direqtori valdebulia, SeimuSaos xelfasis<br />

gazrdis meqanizmebi, romelsac safuZvlad SeiZleba daedos<br />

zogadad Sesrulebuli samuSaos monacemebi, miRweuli warmatebebi,<br />

Tanamdebobrivi dawinaureba, kvalifikaciis amaRleba, skolis biujetis<br />

zrda da sxv.<br />

direqtori TanamSromelTa Sefasebis procesis dasrulebis Semdeg<br />

ZiriTad Sedegebs da mignebebs angariSis saxiT warudgens sameurveo<br />

sabWos da mis mier SemoTavazebul rekomendaciebs da SeniSvnebs<br />

iTvaliswinebs momdevno Sefasebis procesSi.<br />

Tavis mxriv skolis sameurveo sabWo SeimuSavebs direqtoris saqmianobis<br />

Sefasebis kriteriumebs da axdens misi saqmianobis obieqtur<br />

Sefasebas.<br />

126<br />

4.2.4. aradamakmayofilebeli saqmianobis marTva<br />

aradamakmayofilebeli saqmianobis marTva gulisxmobs TanamSromlis<br />

susti mxareebis gamovlenas, saqmianobis etapze arsebuli<br />

problemebis gamoaSkaravebas da am problemebis aRmofxvris mizniT<br />

TanamSromlisTvis daxmarebis aRmoCenas. Tu damqiraveblis mier cudad<br />

Sesrulebuli samuSaos marTvisa da gamosworebis mcdeloba Sedegebs<br />

ar gamoiRebs, SeiZleba, dRis wesrigSi dadges TanamSromlis<br />

samsaxuridan daTxovnis sakiTxi.<br />

skolis direqtorma da sameurveo sabWom monitoringis etapze<br />

gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmon TanamSromlis sust mxareebs.<br />

skolis direqtori pasuxismgebelia pedagogebisa da administraciis<br />

aradamakmayofilebeli saqmianobis gamovlenasa da gamoswo-


ebaze, xolo sameurveo sabWos igive pasuxmismgebloba aqvs skolis<br />

direqtoris saqmianobis mimarT. amasTan, sameurveo sabWo SeiZleba<br />

uSualod iyos CarTuli sxva TanamSromlebis samuSaos Sesrulebas-<br />

Tan dakavSirebuli problemebis mogvarebis sakiTxebSi.<br />

aradamakmayofilebel saqmianobaSi SeiZleba igulisxmebodes<br />

xelSekrulebis pirobebis darRveva, pedagogiur saqmianobasTan Seuferebeli<br />

qmedebis ganxorcieleba anda kanoniT gansazRvruli sxva<br />

darRvevebi. Tu arsebobs cudad Sesrulebuli samuSaos gamosworebis<br />

saSualeba, sasurvelia, skolis direqtorma TanamSromels misces<br />

amis saSualeba. aradamakmayofilebeli saqmianobis marTvis ramdenime<br />

etapi arsebobs (aRniSnuli procedurebi Seexeba mxolod im<br />

TanamSromlebs, romlebmac warmatebiT gaiares sagamocdo periodi):<br />

zepiri gafrTxileba _ problemis gamovlenis Semdeg damqiravebeli<br />

valdebulia, Sexvdes TanamSromels da naTlad auxsnas mas, Tu<br />

ra saxis molodinebi iyo Tavdapirvelad mis mimarT (magaliTad,<br />

samuSaos aRweris dokumentis moSveliebiT), ra saxis sisusteebi gamoikveTa<br />

misi muSaobis periodSi da ra aris maTi mogvarebis gzebi.<br />

am Sexvedris Semdeg damqiravebelma gansakuTrebuli yuradReba unda<br />

gaamaxvilos TanamSromlis mier saqmianobis gaumjobesebis mizniT<br />

ganxorcielebul RonisZiebebze.<br />

werilobiTi gafrTxileba _ zepiri gafrTxilebis Semdeg progresis<br />

ararsebobis SemTxvevaSi damqiravebeli valdebulia, werilobiTi<br />

gafrTxileba gadasces TanamSromels, sadac naTlad iqneba<br />

asaxuli garkveuli drois ganmavlobaSi Sesrulebuli samuSaos gauaresebis<br />

faqtebi.<br />

samsaxuridan daTxovna _ im SemTxvevaSi, Tu zepiri da werilobiTi<br />

gafrTxileba dadebiT Sedegs ar gamoiRebs, skolis direqtors SeuZlia<br />

dasvas TanamSromlis (an sameurveo sabWom _ skolis direqtoris)<br />

samsaxuridan daTxovnis sakiTxi.<br />

skolis sakadro politikas gansazRvravs da uSualod ganagebs<br />

skolis direqtori. skolis direqtori TanamSromlis samsaxuridan<br />

daTxovnaze sakiTxs svams Tavad, aseve sameurveo sabWos anda pedagogiuri<br />

sabWos moTxovnis safuZvelze. samsaxuridan TanamSromlis<br />

daTxovnis gadawyvetilebas iRebs skolis direqtori, magram sasurvelia,<br />

TanamSromlis samsaxuridan ga<strong>Tavisuflebis</strong> Sesaxeb saboloo<br />

gadawyvetilebis miRebamde skolis direqtorma Seqmnas samsaxuridan<br />

gan<strong>Tavisuflebis</strong> komiteti. komitetis wevrebis Semadgenlobis Sesaxeb<br />

gadawyvetilebas am SemTxvevaSi direqtori damoukideblad<br />

iRebs. komitetis SemadgenlobaSi SeiZleba Sediodnen sameurveo<br />

127


sabWos ori an sami warmomadgeneli, skolis sxva TanamSromlebi da<br />

mowveuli specialisti. samsaxuridan daTxovnis komitetis wevrebma<br />

Tavdapirvelad unda ganixilon TanamSromlis mier Sesrulebul<br />

samuSaosTan dakavSirebuli yvela werilobiTi dokumentacia da mxolod<br />

amis Semdeg gamarTon samsaxuridan daTxovnis Sesaxeb sxdoma.<br />

TanamSromelsac eZleva saSualeba, sxdomaze gamoxatos Tavisi mosazreba<br />

skolis direqtoris mier misi saqmianobis Sefasebis samarTlianobasa<br />

da obieqturobaze, amasTan unda daasaxelos is dabrkolebebi,<br />

romlebic mas saqmianobis saTanadod SesrulebaSi uSlida xels.<br />

sxdomis Semdeg komitetma unda imsjelos Sedegebze da miiRos<br />

qvemoT CamoTvlilTagan erT-erTi gadawyvetileba:<br />

128<br />

TanamSromlisaTvis zepiri gafrTxilebis micema;<br />

TanamSromlisaTvis werilobiTi gafrTxilebis micema;<br />

TanamSromlis skolidan ganTavisufleba.<br />

komisiam Tavisi gadawyvetileba werilobiT unda daadasturos.<br />

komitetis werilobiT gadawyvetilebaSi detalurad unda iyos asaxuli<br />

TanamSromlis saqmianobasTan dakavSirebuli pretenziebi, mas-<br />

Tan dakavSirebiT gatarebuli zomebi da TanamSromlis ufleba,<br />

gaasaCivros komitetis gadawyvetileba saapelacio komitetSi.<br />

Tu ganTavisuflebuli TanamSromeli gadawyvetilebas gaasaCivrebs,<br />

am saCivris ganxilvis ufleba aqvs an sameurveo sabWos, an mis<br />

mier Seqmnil saapelacio komitets. mniSvnelovania, saCivris ganxilvisgan<br />

Tavi Seikavon saapelacio an sameurveo sabWos komitetis im<br />

wevrebma, romlebic samsaxuridan daTxovnis komitetis saqmianobaSi<br />

monawileobdnen. saapelacio komitetis gadawyvetileba sabolooa<br />

skolis doneze da misi Sesruleba yvela mxarisaTvis savaldebuloa<br />

(garda im SemTxvevisa, Tu romelime mxare sasamarTlos mimarTavs).<br />

igive procedura gamoiyeneba skolis direqtoris arasaTanado<br />

saqmianobis SemTxvevaSi. aseT dros direqtoris samsaxuridan daTxovnis<br />

iniciativas ayenebs sameurveo sabWo, romelsac sakiTxis ganxilvisas<br />

SeuZlia moiwvios adgilobrivi saganmanaTleblo organos<br />

warmomadgenelic.<br />

nawili 5. maswavleblebis mozidva da SenarCuneba<br />

ganaTlebis xarisxi uSualod aris dakavSirebuli maswavleblebis<br />

kvalifikaciasa da profesionalizmTan. pedagogebs pirdapiri zegav-


lena aqvT skolis warmatebaze da swored amitom skolis xelmZRvanelobis<br />

ZiriTadi amocana kvalificiuri pedagogebis mozidva da<br />

maTi SenarCuneba unda iyos.<br />

pedagogebis mozidva da SenarCuneba erT-erTi yvelaze rTuli<br />

amocanaa, romelsac SeiZleba skolis xelmZRvaneloba waawydes. am<br />

sakiTxSi mTavrobis roli Zalze mniSvnelovania, radgan mTavrobis<br />

mier ganxorcielebuli daxmarebis programebi mniSvnelovan daxmarebas<br />

gauwevs skolas. Tumca skolam Tavadac unda SeimuSaos maswavlebelTa<br />

mozidvisa da SenarCunebis programebi da uzrunvelyos ma-<br />

Ti efeqturi ganxorcieleba.<br />

skolis TanamSromlebis SerCevisa da maTi SenarCunebis movaleoba<br />

direqtors akisria; Tumca sameurveo sabWo valdebulia, zedamxedveloba<br />

gauwios da amasTanave, saTanado daxmareba aRmouCinos direqtors<br />

aRniSnuli saqmianobis dagegmvasa da ganxorcielebaSi.<br />

5.1 maswavleblebis mozidvis strategiebi<br />

maswavlebelTa mozidvisa da maTi SenarCunebis strategiebi Ziri-<br />

Tadad skolis specifikasa da mis geografiul mdebareobazea damokidebuli.<br />

aSkaraa, rom patara soflebSi mdebare skolebs ufro gauWirdebaT<br />

pedagogebis mozidva, vidre SedarebiT did qalaqebSi,<br />

radgan zogierT regionSi rTuli socialur-ekonomikuri mdgomareobidan<br />

gamomdinare, pedagogebs, gansakuTrebiT ki maRalkvalificiur<br />

pedagogebs, rogorc wesi, naklebad eqnebaT rTul pirobebSi<br />

muSaobis survili; isini yovelTvis Seecdebian, ukeTesi SesaZleblobebi<br />

moZebnon did qalaqebSi, sadac SedarebiT ukeTesi sayofacxovrebo<br />

pirobebia. amdenad, am sakiTxebTan mimarTebaSi soflis skolebs<br />

bevrad ufro meti mondomebis gamoCena da damatebiTi xelSewyobis<br />

miRebis mizniT saxelmwifo struqturebTan axlo TanamSromloba<br />

dasWirdebaT.<br />

maswavlebelTa mozidvis erT-erTi mniSvnelovani faqtori skolis<br />

kargi reputaciaa (es faqtori moswavleTa mozidvis TvalsazrisiTac<br />

mniSvnelovania), amdenad, skolis sameurveo sabWosa da skolis<br />

direqtoris erT-erTi umniSvnelovanesi movaleoba skolis dadebiTi<br />

imijis SeqmnisaTvis efeqturi gzebisa da saSualebebis gamonaxvaa.<br />

amis ganxorcielebis saukeTeso saSualebaa adgilobrivi presa<br />

da media. skolisTvis dadebiTi imijis Seqmna sagazeTo statiiTacaa<br />

SesaZlebeli (idealuri iqneboda gazeTis pirvel gverdze statia<br />

129


moswavleTa suraTebiT), romelSic yuradReba iqneba gamaxvilebuli,<br />

Tu ras akeTebs skola axalgazrdebisa da adgilobrivi sazogadoebisaTvis.<br />

statia SeiZleba exebodes moswavleTa miRwevebs, sportul<br />

SejibrebebSi maT gamarjvebas, warmatebebs moswavleTa samecniero<br />

konferenciebze da sxva siaxleebs. yovelive amis gansaxorcieleblad,<br />

sasurvelia, skolis xelmZRvanelobam kargi urTierToba daamyaros<br />

adgilobriv presasTan da mediasTan.<br />

efeqturad ganxorcielebis SemTxvevaSi maswavlebelTa mozidvis<br />

qvemoT CamoTvlili strategiebi SeiZleba gamosadegi aRmoCndes nebismieri<br />

skolisTvis, miuxedavad misi geografiuli mdebareobisa:<br />

130<br />

skolasa da universitets Soris TanamSromlobis damyareba;<br />

alternatiuli mosamzadebeli programebidan kandidatebis mozidva;<br />

pedagogTa momzadebis (daxelovnebis) programebidan kandidatebis<br />

mozidva;<br />

damwyebi maswavleblebisaTvis sxvadasxva daxmarebis programebis<br />

SeTavazeba;<br />

kvalificiuri pedagogebisaTvis maRali saxelfaso anazRaurebis<br />

uzrunvelyofa;<br />

skolisaTvis mniSvnelovan disciplinebSi maswavleblebis gadamzadeba/kvalifikaciis<br />

amaRleba.<br />

skolasa da universitets Soris TanamSromloba saqarTvelos skolebisaTvis<br />

Cveuli da farTod gavrcelebuli strategia ar aris;<br />

magram qveynis masStabiT saganmanaTleblo sistemaSi cvlilebebTan<br />

erTad skolebi ufro advilad unda nergavdnen siaxleebsa da efeqtur<br />

midgomebs sxvadasxva sakiTxebis marTvaSi. amdenad, sasurvelia,<br />

skolebma gaiTvaliswinon es midgoma da saqmiani urTierToba daamyaron<br />

universitetebisa da institutebis im fakultetebTan, romlebic<br />

momaval pedagogebs amzadeben.<br />

rekomendebulia, rom universitetis fakultetebTan axlo partnioruli<br />

kavSirebis Camoyalibeba erT konkretul pirs daevalos<br />

(magaliTad, direqtoris romelime moadgiles) da direqtoris uSualo<br />

zedamxedvelobiT ganxorcieldes. am saqmianobis Sedegebi regularulad<br />

unda ganixilebodes sameurveo sabWos sxdomebze, radgan<br />

erToblivma ganxilvebma da diskusiam, SesaZloa, axali midgomebi<br />

da iniciativebi warmoSvas.


pedagogTa mozidvis aRniSnuli strategiis danergvis mizniT<br />

skolas SeuZlia specialuri xelSekruleba SeimuSaos adgilobriv<br />

institutebTan da universitetebTan, romlis mizani iqneba damamTavrebeli<br />

kursis studentebisaTvis skolaSi staJirebis SeTavazeba.<br />

staJiorebi SeiZleba iyvnen maswavleblebis TanaSemweebi an Secvalon<br />

esa Tu is maswavlebeli gacdenis (magaliTad, avadmyofobis) SemTxvevaSi.<br />

profesiuli codnisa da unar-Cvevebis gasaumjobeseblad sta-<br />

Jior maswavleblebs SesaZlebloba unda hqondeT, daeswron gakve-<br />

Tilebs da monawileoba miiRon pedagogiuri sabWos sxdomebSi. sabolood,<br />

skolas saSualeba eqneba, warmatebuli staJiorebi pedagogebad<br />

daiqiraos: maT ukve eqnebaT skolaSi muSaobis gamocdileba.<br />

unda aRiniSnos is faqti, rom skolasa da universitets Soris<br />

partnioruli urTierTobebis damyareba sasargebloa rogorc<br />

skolisTvis, ise umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebisaTvis. am<br />

partniorobis farglebSi sxvadasxva midgomebis ganviTareba Zalze<br />

sasargeblo iqneba orive mxarisaTvis.<br />

erT-erTi kargad aprobirebuli meTodia aseve alternatiuli<br />

mosamzadebeli programebidan da pedagogTa momzadebis (daxelovnebis)<br />

programebidan kandidatebis mozidva. amisTvis aucilebelia,<br />

rom skolam saTanadod moaxdinos informaciis gacvla im organizaciebTan<br />

da saxelmwifo uwyebebTan, romlebic CarTuli arian am<br />

saxis saqmianobaSi. amasTan, aucilebelia, mudmivad mimdinareobdes<br />

mosamzadebeli programebis Sesaxeb informaciis moZieba, raTa moxdes<br />

yvela arsebuli SesaZleblobis maqsimalurad gamoyeneba.<br />

aseTi programebis Sesaxeb informaciis miRebis Semdeg skolis<br />

warmomadgeneli (es SeiZleba iyos direqtori an misi moadgile, an<br />

sameurveo sabWos wevri), sasurvelia, piradad Sexvdes programis monawileebs.<br />

am etapze skolis warmomadgenels SeuZlia programis monawileebisaTvis<br />

skolis Sesaxeb formaluri prezentaciis Catareba<br />

(raRa Tqma unda, mxolod organizatorebis nebarTviT); aseve SesaZlebelia,<br />

skolis warmomadgenelma pedagogTa momzadebis programis<br />

administrators mimarTos TxovniT, raTa man programis monawileebs<br />

miawodos informacia skolisa da konkretuli vakanturi Statebis<br />

Sesaxeb. aseT SemTxvevaSi dainteresebul monawileebs SeeZlebaT<br />

mividnen skolaSi da gaesaubron skolis warmomadgenlebs maswavleblis<br />

Tanamdebobis dakavebis SesaZleblobaze.<br />

damwyebi maswavleblebisaTvis daxmarebis programebis SeTavazebiT<br />

skolas mniSvnelovnad gauadvildeba maswavleblebis mozidva.<br />

damwyebi pedagogebis mozidva skolisTvis sxvadasxva TvalsazrisiT<br />

131


iqneba xelsayreli: axalgazrda da damwyebi pedagogebi, rogorc wesi,<br />

enTuziazmiT savse da motivirebulebi arian; amasTan, maT meti interesi,<br />

unari da mondomeba aqvT axali ideebisa da midgomebis SeTvisebasa<br />

da danergvaSi.<br />

damwyebi pedagogebis mosazidad sxvadasxva RonisZiebebis Catarebaa<br />

SesaZlebeli. erT-erTi xerxi SeiZleba iyos specialuri sareklamo<br />

bukletis dabeWdva, romelic yuradRebas gaamaxvilebs skolis<br />

Zlier mxareebze, damwyebi pedagogebisaTvis dawesebul SeRavaTebze,<br />

aseve warmoadgens informacias skolis garemoze da sxv. sasurvelia,<br />

bukletebi gavrceldes universitetebsa da institutebSi, aseve gamoikras<br />

sainformacio dafebze. akademiuri wlis ganmavlobaSi SesaZlebelia<br />

studentebTan Sexvedrebis organizeba da maTTvis skolis<br />

Sesaxeb prezentaciebis Catareba. mniSvnelovania, rom skolis warmomadgenlebma<br />

xazi gausvan im daxmarebas, romlis SeTavazebac skolas<br />

SeuZlia damwyebi pedagogebisaTvis (mag.: profesiuli gadamzadebis<br />

kursebi, dajildoebis sistema da a. S.).<br />

kvalificiuri pedagogebisaTvis maRali saxelfaso anazRaurebis<br />

uzrunvelyofa erT-erTi mniSvnelovani midgomaa. biujetis dagegmvisa<br />

da pedagogebisaTvis saxelfaso ganakveTebis dadgenis dros sasurvelia,<br />

rom SedarebiT gamocdil da kvalificiur pedagogebs ma-<br />

Rali saxelfaso anazRaureba daeniSnoT; Tumca es gansakuTrebuli<br />

sifrTxiliT unda gakeTdes, raTa Tavidan iqnes acilebuli konfliqturi<br />

situaciebi pedagogebs Soris. amis gansaxorcieleblad<br />

saWiroa specialuri politikisa da procedurebis ganviTareba, romelic<br />

daaregulirebs im moTxovnebs, romlebic pedagogma unda daakmayofilos<br />

imisaTvis, rom specialuri saxelfaso kategoria miakuTvnon.<br />

ase magaliTad, moTxovnebSi naTlad unda iyos gansazRvruli,<br />

pedagogad muSaobis ramdenwliani staJi da ganaTleba (maT<br />

Soris specialuri treningebi) aris saWiro umaRlesi kategoriis<br />

pedagogTa rigebSi mosaxvedrad, ra moTxovnebia meore kategoriaSi<br />

mosaxvedrad da a. S.<br />

skolisaTvis mniSvnelovan disciplinebSi maswavleblebis gadamzadeba/kvalifikaciis<br />

amaRleba _ zogierT SemTxvevaSi axali pedagogebis<br />

saWiroeba SeiZleba dakmayofildes arsebuli pedagogebis<br />

gadamzadebis gziT. bunebrivia, rom gadamzadeba unda moxdes pedagogisaTvis<br />

Sesabamis disciplinebSi. am meTodiT SesaZlebelia gadaiWras<br />

garkveul sagnebSi pedagogTa simciris problema. unda ganisazRvros,<br />

ramdenad eqvemdebareba gadamzadebas esa Tu is pedagogi,<br />

raTa Tanxebi araefeqturad ar daixarjos.<br />

132


pedagogTa gadamzadebas, ra Tqma unda, saxsrebi da inteleqtualuri<br />

resursebi sWirdeba. Tu amis saSualeba iqneba, sasurvelia,<br />

Tanxebi momdevno wlis biujetis dagegmvis etapze gamoiyos; magram,<br />

Tu saxelmwifo dafinanseba da sxva saxsrebi ar iZleva aRniSnuli<br />

RonisZiebebis Catarebis saSualebas, yovelTvis SesaZlebelia damatebiTi<br />

Tanxebis moZieba grantebis, Semowirulobebisa da sxva saSualebebiT<br />

(damatebiTi detalebisTvis ix. Tavi VIII _ proeqtebis mar-<br />

Tva da fondebis moZieba).<br />

aseve SesaZlebelia, skolis SedarebiT kvalificiurma pedagogebma<br />

Tavad Caataron gadamzadebis kursebi danarCeni maswavleblebisaTvis,<br />

an skolis administracias SeuZlia am mizniT adgilobrivi<br />

institutebisa da universitetebis profesorebisa da adgilobrivi<br />

an saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebis eqspertebis mowveva.<br />

arsebuli pirobebis gaTvaliswinebiT aseTi treningebi SeiZleba<br />

Catardes skolis SenobaSi, universitetebSi, adgilobrivi resurscentris<br />

an arasamTavrobo organizaciis ofisSi.<br />

mimdinare ganaTlebis reformis mizania, saSualeba misces skolebs,<br />

damoukideblad moipovon damatebiTi Tanxebi skolis saqmianobis<br />

gasaumjobeseblad. aqedan gamomdinare, skolis administracias<br />

unda SeeZlos urTierTobis damyareba donor organizaciebTan<br />

da sxva Sesabamis saxelmwifo uwyebebTan damatebiTi Tanxebis mozidvis<br />

mizniT.<br />

5.2. maswavleblebis SenarCuneba<br />

skolis administraciam gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmos<br />

maswavlebelTa korpusis SenarCunebas. skolam SeiZleba warmatebiT<br />

moizidos kvalificiuri pedagogebi, magram Tu Sesabamis samuSao<br />

pirobebs ar Seuqmnis, es warmateba SeiZleba arasasurveli SedegebiT<br />

damTavrdes da maswavleblebma skola datovon.<br />

maswavlebelTa denadobis SemcirebiT skola ara marto dazogavs<br />

sakuTar finansebs, aramed Tavis wvlils Seitans zogadad ganaTlebis<br />

sistemaSi, radgan motivirebuli da gamocdili profesionali pedagogebis<br />

gundi saganmanaTleblo sferos warmatebis safuZvelia.<br />

pedagogTa SenarCunebis problemis gadaWris saukeTeso saSualeba<br />

misi gamomwvevi mizezebis mudmivi Ziebaa, risTvisac saWiroa<br />

Semdegi sakiTxebis garkveva: ratom SeiZleba fiqrobdnen maswavleblebi<br />

skolis datovebas, romel sferoebSi xvdebian isini problemebs,<br />

133


aSi xedaven skolis dadebiT mxareebs da a. S. pedagogTa azris gamokiTxviT<br />

skolis xelmZRvaneloba igebs, ris gamosworeba surT maT<br />

skolaSi. es SeiZleba ganxorcieldes araformaluri gasaubrebis<br />

(romelic Cveulebriv saqmianobis Sefasebis dros tardeba) an<br />

samsaxuridan wasvlis Sesaxeb gancxadebis gakeTebis Semdeg Catarebuli<br />

gasaubrebis gziT.<br />

aseTi gasaubreba miznad isaxavs informaciis mopovebas imasTan<br />

dakavSirebiT, Tu ra mizeziT tovebs pedagogi skolas, ra ar moswons<br />

an moswonda mas da ra mimarTulebiT sWirdeba skolas, misi azriT, gaumjobeseba.<br />

amasTanave, gasaubrebis mizania, gaarkvios, ra pirobebi<br />

unda Seqmnas skolam imisTvis, rom maswavleblebma efeqturad SeZlon<br />

sakuTari ufleba-movaleobebis ganxorcieleba. aseTi gasaubrebebi<br />

aranair damatebiT finansur saxsrebs ar moiTxovs, amasTanave,<br />

xels uwyobs skolisadmi dadebiTi damokidebulebis Seqmnas.<br />

tradiciulad am saxis gasaubrebebi sxvadasxva formiT SeiZleba<br />

Catardes: pirispir, telefoniT, werilobiTi gamokiTxvis formiT<br />

an ufro Tanamedrove teqnologiebis _ kerZod, internetis _ gamoyenebiT<br />

(Tumca es bevri skolisTvis SeiZleba jer kidev problemas<br />

warmoadgendes).<br />

imisaTvis, rom skolis administracia informirebuli iyos skolaSi<br />

arsebuli realur, mdgomareobis Sesaxeb, sxvadasxva saSualebebi<br />

arsebobs. aseTia, magaliTad, gamokiTxvebis Catareba. am formiT<br />

SesaZlebelia informaciis mopoveba maswavlebelTa samuSao pirobebisa<br />

da skolaSi arsebuli realuri garemos Sesaxeb, gansakuTrebiT<br />

maSin, rodesac bevri sakiTxi, SeiZleba arcTu ise kargad iyos cnobili<br />

skolis xelmZRvanelobisaTvis. aseTi gamokiTxvebis Catareba<br />

SesaZlebelia yovelwliurad, kerZod, akademiuri wlis bolos.<br />

amasTan, gamokiTxvebis Catarebisas skolis xelmZRvanelobam respondentebis<br />

anonimuroba unda daicvas, radgan zogierT SemTxvevaSi<br />

pedagogebma SeiZleba Riad ar ilaparakon garkveul sakiTxebze. gamokiTxvis<br />

formebSi unda iyos iseTi kiTxvebi, romlebic maswavlebels<br />

saSualebas miscems, moiyvanos konkretuli magaliTebi Tavisi<br />

samuSao gamocdilebidan.<br />

gasaubrebebisa da gamokiTxvebis Sedegad mopovebuli informacia<br />

gamosadegi iqneba skolisTvis TviTSefasebis etapze, radgan masSi<br />

naCvenebi iqneba, Tu ra mimarTulebiT sWirdeba skolas gaumjobeseba,<br />

rac TavisTavad gaTvaliswinebuli unda iyos skolis ganviTarebis<br />

momdevno wlis gegmaSi.<br />

134


maswavlebelma skola SeiZleba sxvadasxva mizezebis gamo datovos,<br />

Tumca am mizezTa umravlesoba, rogorc wesi, dakavSirebulia<br />

skolis administraciis marTvis araefeqtur sistemasTan, ris gamoc<br />

pedagogebs muSaobis procesSi sxvadasxva problemebi eqmnebaT. swored<br />

amitom sameurveo sabWom da skolis direqtorma gansakuTrebuli<br />

yuradReba unda dauTmon am problemebs. xSirad pedagogebisaTvis<br />

xelfasebis momateba maTi motivaciis gazrdis panacead iTvleba,<br />

magram igi yovelTvis rodia realuri gamosavali. maswavlebelma bevri<br />

sxva mizezis gamo SeiZleba datovos skola. maswavlebelTa denadobis<br />

Semcirebis mizniT skolam, upirveles yovlisa, pedagogTa motivaciis<br />

amaRlebasa da kargi samuSao garemos SeqmnisaTvis unda izrunos.<br />

pedagogTa motivacia skolis warmatebis erT-erTi mniSvnelovani<br />

faqtoria, radgan motivirebuli pedagogis gareSe warmoudgenelia<br />

skolis saganmanaTleblo miznebis miRweva da moswavleTa miRwevebis<br />

amaRleba. skolis warmatebasa Tu warumateblobas mniSvnelovanwilad<br />

pedagogebis muSaoba gansazRvravs; rac ufro motivirebuli iqneba<br />

pedagogi, miT ufro warmatebuli iqneba igi swavlebis procesSi<br />

da naklebad eqneba survili, datovos skola.<br />

aSkaraa, rom skolis xelmZRvanelobisaTvis pedagogebis motivaciis<br />

amaRleba sakmaod rTuli amocanaa. Tu skolis xelmZRvaneloba<br />

arasaTanado yuradRebas dauTmobs pedagogTa motivaciis amaRlebas,<br />

warmoudgeneli iqneba pedagogebisaTvis dadebiTi samuSao pirobebis<br />

Seqmna. am viTarebaSi ki naklebad savaraudoa, rom skolam warmatebas<br />

miaRwios, piriqiT, skola SeiZleba kvalificiuri maswavleblebis SenarCunebis<br />

seriozuli problemebis winaSe aRmoCndes.<br />

imisaTvis, rom pedagogebi kargad grZnobdnen Tavs saswavlo procesSi,<br />

aucilebelia iseTi garemos Seqmna, sadac maT muSaobis survili<br />

da enTuziazmi eqnebaT. rodesac pedagogi motivirebulia, moswavleebic<br />

motivirebulebi xdebian da saswavlo procesi ufro nayofierad<br />

mimdinareobs.<br />

kargi samuSao garemos Seqmnis ZiriTadi pirobebia stresis gamomwvevi<br />

faqtorebis minimumamde Semcireba da motivaciis simciris<br />

mizezebis aRmofxvra. samuSao garemoze uaryofiTi zegavlena SeiZleba<br />

moaxdinos:<br />

konfliqturma garemom skolaSi;<br />

Sedegebis gaumjobesebis mizniT skolis xelmZRvanelobis dausabuTebelma<br />

da zedmetad mkacrma moTxovnebma;<br />

135


136<br />

iniciativebis mimarT negatiurma ganwyobam;<br />

araefeqturma komunikaciam;<br />

waxalisebisa da dajildoebis programebis ugulebelyofam;<br />

saWiro trening-programebis ganuxorcieleblobam.<br />

konfliqturi garemo skolaSi _ skolaSi konfliqturi situaciebis<br />

aRmofxvris mizniT skolis direqtorma xeli unda Seuwyos rogorc<br />

pedagogebs, ise administraciis TanamSromlebs Soris kolegialuri<br />

urTierTobebis Camoyalibebas. amasTanave, mniSvnelovania<br />

gunduri muSaobis principebis damkvidreba skolaSi. gadawyvetilebebis<br />

miRebamde pedagogebTan konsultacia da maTi azris mosmena<br />

gaaZlierebs pedagogTa kmayofilebisa da sakuTrebis gancdas da<br />

xels Seuwyobs urTierTpativiscemaze damyarebuli urTierTobebis<br />

Camoyalibebas.<br />

Sedegebis gaumjobesebis mizniT skolis xelmZRvanelobis<br />

mxridan dausabuTebeli zedmetad mkacri moTxovnebi _ miuxedavad<br />

imisa, rom skolis xelmZRvanelobis amocanaa yvelanairi resursis<br />

mobilizeba da efeqturad gamoyeneba skolis Sedegebis gasaumjobeseblad,<br />

mniSvnelovania, rom mis mier maswavleblebisaTvis wamoyenebuli<br />

moTxovnebi zomieri da Sesrulebadi iyos; maswavlebels unda<br />

hqondes dakisrebuli movaleobis SesrulebisTvis saWiro dro da<br />

resursebi. winaaRmdeg SemTxvevaSi pedagogma SeiZleba dakargos skolaSi<br />

muSaobis interesi da sxva samsaxuris moZebnas Seecados, sadac<br />

mas muSaobis ukeTes pirobebs SesTavazeben.<br />

amdenad, saqmianobis Sefasebis dagegmvis etapze skolis xelmZRvanelobam<br />

unda gaiTvaliswinos, rom maswavleblisadmi wayenebuli<br />

moTxovnebi iyos: konkretuli, Sefasebadi, misaRebi, realuri, drouli<br />

da SesaZleblobebze gaTvlili.<br />

iniciativebis mimarT negatiuri ganwyoba _ skolis xelmZRvanelobam<br />

xeli unda Seuwyos TanamSromlebis mxridan inovaciuri midgomebis<br />

gamovlenasa da ganxorcielebas. adamianebi, romelTac mniSvnelovani<br />

wvlilis Setana SeuZliaT saskolo cxovrebaSi, mxolod<br />

rutinuli administraciuli davalebebiT ar unda iyvnen dakavebuli.<br />

skolis xelmZRvanelobis mxridan saintereso iniciativebis ugulebelyofis<br />

SemTxvevaSi SeiZleba TanamSromlebma dakargon skolaSi<br />

muSaobis survili da misi datoveba gadawyviton.<br />

araefeqturi komunikacia _ skolis warmatebuli saqmianobisaTvis<br />

aucilebelia, skolaSi arsebobdes komunikaciis efeqturi meqanizmebi,<br />

rac xels Seuwyobs informaciis gacvlas skolis sazogado-


ebaSi. efeqturi komunikaciis saSualebebi nebismieri organizaciis,<br />

da maT Soris skolis, `sicocxlis wyaroa~. araefeqturi komunikaciis<br />

aRmosafxvrelad skolis direqtori valdebulia, kviraSi erTxel<br />

an orjer moiwvios skolis TanamSromlebis kreba; sasurvelia<br />

aseve, cal-calke Catardes kreba pedagogebisa da administraciis TanamSromlebisaTvis.<br />

aseTi krebebis Catareba sasargebloa maSinac ki, rodesac ar arsebobs<br />

konkretuli problemebi, Tumca am SemTxvevaSi direqtori<br />

valdebulia, Tvali adevnos krebis xangrZlivobas (mxolod problemebis<br />

arsebobis SemTxvevaSi krebebis Catareba Seqmnis krizisebze<br />

orientirebul garemos, romelSic maswavlebelma SeiZleba CaTvalos,<br />

rom misi mTavari amocana mxolod problemis mogvarebaa). krebebze<br />

TiToeul TanamSromels SesaZlebloba unda mieces, warmoadginos<br />

Tavisi samuSaos, moswavleTa moswrebis mokle mimoxilva da monawileoba<br />

miiRos gaxilvebsa da diskusiebSi.<br />

waxalisebebisa da dajildoebis programebis ugulebelyofa<br />

_ mniSvnelovania, rom skolis xelmZRvanelobam saTanadod Seafasos<br />

maswavleblebis warmatebebi. xelmZRvanelobis mxridan misi warmatebis<br />

ugulebelyofis SemTxvevaSi mosalodnelia, rom pedagogma dakargos<br />

enTuziazmi, ufro metic, skeptikuri da cinikuri gaxdes skolaSi<br />

mimdinare procesebis mimarT.<br />

warmatebuli muSaobisaTvis pedagogebis dajildoeba-waxaliseba<br />

uSualod skolis direqtoris movaleobaa. skolis direqtori rac<br />

ufro droulad gamoiyenebs waxalisebis saSualebebs, miT ufro<br />

naTeli iqneba maswavleblisaTvis, rom direqtori kmayofilia misi<br />

saqmianobiT.<br />

aseve sasurvelia, skolam SeimuSaos dajildoebis sistema da yovelwliurad<br />

daajildovos wlis saukeTeso pedagogi an pedagogebi.<br />

pedagogi an pedagogebi SeiZleba SeirCes moswavleTa da maswavlebelTa<br />

gamokiTxvis Sedegad; dajildoebis safuZveli SeiZleba gaxdes<br />

aseve moswavleTa warmatebebisa da miRwevebis maCveneblebi.<br />

mniSvnelovania, rom warmatebuli saqmianobis Sesabamisi Sefaseba<br />

miiRos ara marto maswavlebelma, aramed direqtormac. direqtoris<br />

Sefaseba sameurveo sabWos uflebamosilebis sferos ganekuTvneba.<br />

sameurveo sabWos unda esmodes, rom skolis warmatebuli marTvisaTvis<br />

gadamwyveti mniSvneloba eniWeba motivirebuli direqtoris<br />

arsebobas, romelic mTel Tavis enTuziazms skolis miznebis Sesrulebas<br />

moaxmars. amdenad, mniSvnelovania, rom sameurveo sabWom<br />

saTanadod daafasos direqtoris miRwevebi da wvlili. sameurveo<br />

137


sabWos amis gakeTeba SeuZlia krebebze direqtorisTvis madlobis<br />

gamocxadebiT, misTvis damatebiTi premiis gamoyofiT da sxva saSualebebiT.<br />

138<br />

nawili 6. profesiuli ganviTareba<br />

6.1. profesiuli ganviTarebis mniSvneloba<br />

profesiuli ganviTarebis arsia profesiuli codnisa da pirovnuli<br />

unar-Cvevebis mudmivi ganviTareba da gaumjobeseba. profesiuli<br />

ganviTarebis efeqturi sistemis danergviT skolas saSualeba<br />

eqneba, gaaumjobesos Tavisi saqmianoba da xeli Seuwyos siaxleebis<br />

danergvas.<br />

skolis mudmivi gaumjobeseba savaldebulo moTxovnaa, romelic<br />

skolam unda Seasrulos, Tu surs, mudmivad daakmayofilos saganmanaTleblo<br />

sferos maRali moTxovnebi. imisaTvis, rom regularulad<br />

dainergos swavlebis axali meTodebi, gaumjobesdes saswavlo gegmebi,<br />

damkvidrdes kvlevis axali meTodologiebi, dakmayofildes moswavleTa<br />

moTxovnilebebi, gaumjobesdes moswavleTa moswreba, skolam<br />

gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcios TanamSromelTa profesiul<br />

ganviTarebas. skolis xelmZRvaneloba valdebulia, saTanadod<br />

Seafasos profesiuli ganviTarebis arsebuli saWiroebebi da<br />

sakmarisi resursebi gamoyos aRniSnuli miznebisaTvis. ufro metic,<br />

profesiuli ganviTareba skolis erT-erTi mTavari prioriteti da<br />

strategiuli ganviTarebis gegmis ganuyofeli nawili unda iyos.<br />

6.2. profesiuli ganviTarebis programebis SemuSaveba<br />

6.2.1. profesiuli ganviTarebis saWiroebebis Seswavla da analizi<br />

skolis direqtoris movaleobaa, SeimuSaos profesiuli ganviTarebis<br />

programebi da uzrunvelyos TiToeuli TanamSromlis monawileoba<br />

maTi profesiuli moTxovnebisa da saWiroebebis gaTvaliswinebiT.<br />

direqtori TanamSromelTa mimdinare profesiuli ganviTarebis<br />

sakiTxebTan dakavSirebiT warudgens angariSs sameurveo sab-<br />

Wos, xolo sameurveo sabWo Tavis mxriv monitorings da zedamxedvelobas<br />

axorcielebs am programebis mimdinareobaze.


uwyveti profesiuli ganviTarebis programebis SemuSavebisas<br />

skolis direqtorma unda uzrunvelyos maTi Sesabamisoba skolis<br />

moTxovnilebebTan. aseTi programebi yovelTvis gansakuTrebuli<br />

efeqturobiT unda ganxorcieldes da uzrunvelyofil unda iqnes<br />

realuri Sedegebis miRweva. mniSvnelovania, SemuSavdes mosaxerxebeli<br />

ganrigi da Sedegebi adekvaturad Sefasdes. saTanado dro unda<br />

gamoiyos profesiuli ganviTarebis RonisZiebebis dagegmvis, momzadebisa<br />

da ganxorcielebisaTvis.<br />

profesiuli ganviTareba grZelvadiani procesia da misi mizania,<br />

skolis TanamSromlebs gauRrmaos arsebul moTxovnebTan Sesabamisi<br />

codna; Tumca am programebis dagegmvamde aucilebelia, gaTvaliswinebuli<br />

iyos is konkretuli sferoebi, romlebic mimdinare profesiuli<br />

ganviTarebis programebis sagani unda gaxdes.<br />

imis dasadgenad, Tu ra codna da unar-Cvevebi esaWiroebaT Tanam-<br />

Sromlebs, aucilebelia, Sefasdes TanamSromelTa saqmianoba da mxolod<br />

amis safuZvelze SemuSavdes programebis saswavlo miznebi. am<br />

moTxovnebis gamovlena SesaZlebelia TanamSromelTa Sefasebis<br />

formebisa da e. w. `svot~ (SWOT) analizis safuZvelze, romelic<br />

gulisxmobs Semdegi saxis SekiTxvebis dasmas:<br />

ras miaRwies TanamSromlebma mocemuli etapisaTvis?<br />

ra Zlieri da susti mxareebi aqvT TanamSromlebs?<br />

ra SesaZleblobebi da safrTxeebi arsebobs, romlebmac SesaZloa,<br />

zegavlena moaxdinon TanamSromlebis saqmianobaze?<br />

TanamSromelTa Sefasebisa da `svot~-analizis garda, TanamSromelTa<br />

moTxovnilebebis gamovlena SesaZlebelia aseve saswavlo procesze<br />

regularuli monitoringiT, romelsac skolis direqtori<br />

axorcielebs, an skolis saqmianobis konkretul sferoebSi problemebis<br />

gamovleniT (es gansakuTrebiT Seexeba administraciis TanamSromlebis<br />

moTxovnilebebs); garda amisa, gasaumjobesebeli sferoebis<br />

gamoavlenisaTvis sasargeblo iqneba gamokiTxvis saSualebiT<br />

mopovebuli informaciac. ra Tqma unda, skolis administracia mudmivad<br />

unda iTvaliswinebdes im faqts, rom profesiuli ganviTarebis<br />

programebi yovelTvis axlo kavSirSi unda iyos skolis moTxovneb-<br />

Tan da xels uwyobdes skolis ganviTarebis gegmaSi dasaxuli miznebis<br />

Sesrulebas.<br />

pedagogebisaTvis gankuTvnili profesiuli ganviTarebis programebi<br />

miznad unda isaxavdes profesiuli kompetenciis amaRlebas<br />

qvemoT CamoTvlili sakixebidan erT-erTSi mainc:<br />

139


140<br />

sagnis codna;<br />

Sefasebis strategiebi;<br />

meTodebi da saswavlo gegma;<br />

ganaTlebis sistemis erovnuli prioritetebi;<br />

ganaTlebis procesSi axali teqnologiebis gamoyeneba.<br />

profesiuli ganviTarebis ZiriTadi mimarTulebebis gansazRvris<br />

Semdeg aucilebelia, daisaxos konkretuli RonisZiebebi, romelic<br />

saSualebas miscems pedagogs, unar-Cvevebisa da codnis gaRrmavebiT<br />

sasurvel Sedegebs miaRwios; aseve mniSvnelovania, ganisazRvros,<br />

rogor moxdeba Sedegebis Sefaseba; Sefasebis procesis efeqturad<br />

warmarTvisaTvis aucilebelia Sefasebis Sesabamisi kriteriumebis<br />

SemuSaveba.<br />

uwyveti profesiuli ganviTarebis gegma unda SemuSavdes erTi an<br />

maqsimum sami wlis vadiT. Tu gegma erT welze meti vadiTaa miRebuli,<br />

maSin savaldebuloa misi yovelwliuri ganxilva/gadasinjva. skolis<br />

direqtorma da sameurveo sabWom unda Seafason misi Sesabamisoba<br />

skolis arsebul moTxovnebTan, amocanebTan da miznebTan da saWiroebisamebr<br />

Seitanon masSi cvlilebebi.<br />

uwyveti profesiuli ganviTarebis RonisZiebebis dagegmvisas<br />

skolis direqtorma unda:<br />

uzrunvelyos, rom profesiuli ganviTarebis programebi iyos<br />

sistematuri, kvlevaze dafuZnebuli, skolis saqmianobis Sesabamisi,<br />

uwyveti da Sedegebze orientirebuli.<br />

gamoyos profesiuli ganviTarebisaTvis saWiro resursebi (dro,<br />

biujeti, administraciuli resursebi da sxv.), raTa SesaZlebeli<br />

gaxdes maTi efeqturi ganxorcieleba. Tu skolis biujeti amis<br />

SesaZleblobas ar iZleva, izrunos damatebiTi saxsrebis moZiebaze.<br />

profesiuli ganviTarebis programebis Tematikis Sesaxeb gadawyvetilebis<br />

miRebisas gamoiyenos gamokiTxvebisa da sxva kvlevebis<br />

monacemebi da Sedegebi.<br />

miawodos informacia moswavleebs, mSoblebsa da skolis sazogadoebis<br />

wevrebs skolis saqmianobis gaumjobesebis gegmisa da profesiuli<br />

ganviTarebisaTvis saWiro resursebis Sesaxeb.


6.2.2. profesiuli ganviTarebis programebis ganrigis SemuSaveba<br />

aRsaniSnavia, rom ganrigis efeqtur SemuSavebas didi mniSvneloba<br />

eniWeba pedagogTa profesiuli ganviTarebis dagegmvisas. aSkaraa,<br />

rom skola ukeTesobisken ver Seicvleba, Tu maswavlebels ar eqneba<br />

dro sakuTari saqmianobis gaumjobesebisaTvis. amasTanave, maswavlebelTa<br />

monawileobam gadamzadebis programebSi xeli ar unda SeuSalos<br />

saganmanaTleblo process skolaSi.<br />

skolis xelmZRvaneloba valdebulia, TanamSromlebs auxsnas, rom<br />

profesiuli zrdisa da moswavleTa ganaTlebis gaumjobesebis mizniT<br />

mniSvnelovania profesiuli ganviTarebisaTvis saTanado drois<br />

gamoyofa da maTTvis saWiro programebSi srulfasovani monawileobis<br />

miReba.<br />

profesiuli ganviTarebis dagegmvisas sasargeblo iqneba Semdegi<br />

strategiebis gamoyeneba:<br />

gaxangrZlivebuli samuSao dRe _ profesiuli ganviTarebisaTvis<br />

saWiro dro SeiZleba gamoinaxos samuSao dRis gaxangrZlivebiT (dilis<br />

an saRamos saaTebis damatebiT) an SuadRis Sesvenebis drois<br />

gazrdiT. miuxedavad imisa, rom aseTi midgoma, faqtobrivad, ar Seaferxebs<br />

skolis saswavlo process, igi SeiZleba rTuli gansaxorcielebeli<br />

aRmoCndes TviTon maswavleblisaTvis, romelsac skolaSi<br />

muSaobis garda, piradi valdebulebebi aqvs sakuTari ojaxis winaSe,<br />

an SesaZloa, CarTuli iyos sxva klasgareSe RonisZiebebSi da amdenad,<br />

gauWirdes damatebiTi valdebulebebis aReba samuSao saaTebis dawyebamde<br />

an mis Semdeg. magram miuxedavad amisa, skolis xelmZRvanelobasa<br />

da pedagogebs Soris molaparakebis safuZvelze aucileblad<br />

unda gamoinaxos dro profesiuli ganviTarebis programebisaTvis.<br />

samuSao dReebis gazrda _ skolas SeuZlia, profesiuli ganviTarebis<br />

programebis ganxorcielebisTvis gazardos samuSao dReebis<br />

raodenoba. miuxedavad imisa, rom es damatebiT xarjebTanaa dakavSirebuli,<br />

akademiuri TvalsazrisiT igi gamarTlebuli iqneba.<br />

sazafxulo treningebi _ skolas SeuZlia, efeqturad da umtkivneulod<br />

gamoiyenos zafxulis periodi (rodesac skolaSi gakveTilebi<br />

ar tardeba) profesiuli ganviTarebis programebis ganxorcielebisaTvis.<br />

maswavlebelTa Canacvleba _ skolam SeiZleba SeimuSaos gakveTilebis<br />

iseTi cxrili, romelic SesaZlebels gaxdis erTi maswavleblis<br />

mier gadamzadebis programaSi monawile maswavleblis droebiT<br />

Canacvlebas.<br />

141


SabaT-kvira _ zogierT SemTxvevaSi SeiZleba saWiro gaxdes SabaTkviris<br />

gamoyenebac. aman, SesaZloa, pedagogTa ukmayofileba gamoiwvios,<br />

magram mainc SeiZleba darCes erT-erT gansaxilvel variantad.<br />

ra Tqma unda, SabaT-kviris xSirad gamoyeneba aseTi miznebisaTvis<br />

ar aris sasurveli da mizanSewonili.<br />

142<br />

6.2.3. profesiuli ganviTarebis programebis saxeebi<br />

profesiuli ganviTarebis miznebis miRweva SesaZlebelia sxvadasxva<br />

RonisZiebebiT, magram maTi dagegmvisas aucilebelia imis gaTvaliswineba,<br />

rom konkretuli RonisZieba miznad unda isaxavdes codnisa<br />

da unar-Cvevebis SeZenasa da gaumjobesebas saWiro sferoSi.<br />

profesiuli ganviTarebis moTxovnilebis uzrunvelsayofad skolam<br />

qvemoT CamoTvlili RonisZiebebidan unda SearCios iseTi, romelic<br />

yvelaze metad Seesabameba mis specifikasa da pirobebs:<br />

skolasa da universitets Soris TanamSromloba _ skolasa da adgilobriv<br />

universitetsa da instituts Soris TanamSromlobis Sedegad<br />

SesaZlebelia pedagogebisa da administraciis TanamSromlebisaTvis<br />

specialuri kursebis Seqmna, romelic SeiZleba Catardes<br />

skolaSi an, arsebuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, SesaZloa, skolis<br />

TanamSromlebs mouwioT, Sesabamis kursebs universitetebSi an<br />

institutebSi daeswron.<br />

nebismieri saxiT/nebismier dros profesiuli ganviTareba _ aseTi<br />

midgoma misaRebi da gamosadegia nebismieri disciplinisaTvis. ganviTareba<br />

SeiZleba xelmisawvdomi iyos sxvadasxva formatiT, maT Soris,<br />

videokasetebis, internetisa da distanciuri swavlebis kursebis<br />

(rac savaraudod mxolod qalaqis skolebisTvis iqneba xelmisawvdomi)<br />

an sxva mediasaSualebebis gamoyenebiT.<br />

arasamTavrobo organizaciebis an saxelmwifo uwyebebis mier<br />

SeTavazebuli specialuri kursebi (seminarebi, treningebi) _ aseTi<br />

specialuri kursebi xSirad ewyoba arasamTavrobo organizaciebis<br />

mier. skolis administraciis movalobaa, uzrunvelyos amgvari seminarebisa<br />

da treningebis Sesaxeb informaciis mopoveba da gavrceleba<br />

skolaSi. sasargebloa am RonisZiebebSi CarTuli organizaciebis<br />

warmomadgenlebTan mWidro TanamSromlobis damyareba, raTa skola<br />

droulad iyos informirebuli maT mier ganxorcielebuli programebis<br />

Sesaxeb.<br />

proeqtebis SemuSaveba _ profesiuli ganviTarebis erT-erT saSualebas<br />

warmoadgens aseve specialuri proeqtebis SemuSaveba, rome-


lic uSualod iqneba dakavSirebuli skolis ganviTarebis arsebul<br />

moTxovnilebebTan. am proeqtebisTvis dafinansebis moZieba SesaZlebelia<br />

ganaTlebis sakiTxebze momuSave donori organizaciebidan.<br />

aseve SesaZlebelia, am miznebisaTvis arsebobdes specialuri saxelmwifo<br />

saxsrebi.<br />

konferenciebi _ konferenciebSi monawileoba codnis amaRlebisa<br />

da ideebis gacvlis kargi saSualebaa rogorc pedagogebisaTvis, ise<br />

administraciis warmomadgenlebisTvis. zogierT SemTxvevaSi konferenciebze<br />

daswreba, SesaZloa, garkveul xarjebTan iyos dakavSirebuli.<br />

skolis xelmZRvanelobis movaleobaa, SeZlebisdagvarad uzrunvelyos<br />

am miznebisaTvis Tanxebis gamoyofa.<br />

skolebTan TanamSromloba _ adgilobriv skolebTan TanamSromloba<br />

efeqturi midgomaa ara marto konkretulad erTi skolis profesiuli<br />

ganviTarebisaTvis, aramed mTeli raionis masStabiT arsebuli<br />

skolebisaTvis. mrgvali magidebi, erToblivi konferenciebi<br />

da sxvadasxva RonisZiebebi daexmareba saSualo skolebs saganmanaTleblo<br />

warmatebebis erToblivi ZalisxmeviT miRwevaSi.<br />

kolegebis gamocdilebis gaziareba _ profesiuli ganviTarebis<br />

kidev erTi kargi saSualebaa kolegebis saqmianobaze dakvirveba da<br />

maTi gamocdilebis gaziareba. am procesis dros maswavlebeli akvirdeba<br />

Tavisi kolegis praqtikas, xolo Semdeg acnobs mas Tavisi<br />

dakvirvebis Sedegebs. imisaTvis, rom dakvirveba orive mxarisaTvis<br />

iyos momgebiani, aucilebelia, kolegebs Soris ndoba da urTierTdaxmarebis<br />

survili arsebobdes. es meTodi gansakuTrebiT gamosadegia<br />

swavlebis axali strategiebis ganviTarebisas.<br />

sasargeblo iqneboda amgvari dakvirvebis ganxorcieleba sxvadasxva<br />

skolis maswavleblebs Soris, miuxedavad imisa, rom aseTi Ronis-<br />

Zieba SeiZleba sakmaod rTuli Candes, gansakuTrebiT skolebs Soris<br />

arsebul konkurencias Tu gaviTvaliswinebT. sxvadasxva skolis pedagogebs<br />

Soris swavlebasTan dakavSirebuli midgomebis gaziareba<br />

sasargeblo iqneba TiToeuli skolisaTvis. skolis xelmZRvanelobaze<br />

iqneba damokidebuli aseTi RonisZiebebis mxrdaWera da pedagogebis<br />

darwmuneba am praqtikis sasargeblo mxareebSi.<br />

mentoroba _ damwyebi da naklebad gamocdili pedagogebisaTvis<br />

warmatebul da gamocdil pedagogTan, rogorc mentorTan, muSaoba<br />

profesiuli ganviTarebis Zalian kargi saSualebaa. amisaTvis aucilebelia<br />

eqspert- maswavleblebis momzadeba, rom maT SeeZloT mentorobis<br />

gaweva, profesiuli dialogis warmarTva da Sefasebebis<br />

gakeTeba. mentoroba SeiZleba sxvadasxva saSualebiT ganxorciel-<br />

143


des, magaliTad: regularuli Sexvedrebis organizebiT, gakveTilebze<br />

dakvirvebiT da sxv.<br />

TanamSromelTa profesiuli ganviTarebis mizniT skolebs nebismieri<br />

zemoT moyvanili saSualebis gamoyeneba SeuZliaT. Tumca Tavad<br />

skolam unda gadawyvitos, romeli meTodi ufro Seesabameba misi<br />

TanamSromlebis saWiroebebs da moTxovnilebebs.<br />

144<br />

danarTi – TanamSromelTa SerCevis procedurebi<br />

vakansiis gancxadeba<br />

arsebuli praqtika cxadyofs, rom arc ise advilia kvalificiuri<br />

da dainteresebuli kandidatebis mozidva. amdenad, skolis direqtorma<br />

da administraciam saTanado yuradReba unda dauTmon vakansiis<br />

swori saSualebebiT reklamirebas. arsebobs kandidatTa mozidvis<br />

ramdenime ZiriTadi meTodi, maT Soris: gancxadebis ganTavseba<br />

internetSi specialur veb-gverdze, popularul gazeTSi, skolis<br />

sainformacio dafaze da sxva. arsebobs kidev sxv. meTodebi kandidatebis<br />

mosazidad. es meTodebi ufro specifikuria da damokidebulia<br />

gamocxadebul vakansiasa da samizne jgufze. magaliTad, skolam,<br />

romelic vakansias acxadebs pedagogebis Tanamdebobaze, sasurvelia,<br />

gancxadeba gaagzavnos universitetisa da institutebis Sesabamis<br />

fakultetebze. rodesac skola gamocdil buRaltrebs eZebs<br />

vakanturi Tanamdebobis dasakaveblad, man gancxadeba iseT organizaciebs<br />

unda gaugzavnos, sadac SeiZleba kvalificiuri buRaltrebi<br />

muSaobdnen.<br />

sabuTebis miReba<br />

rogorc wesi, skolam dainteresebul kandidatebs reziumesa (avtobiografiis)<br />

da samotivacio werilis warmodgena unda mosTxovos.<br />

es saukeTeso meTodia kandidatis Sesaxeb sruli informaciis misa-<br />

Rebad erTi an ori gverdidan. amasTan, skolam kandidats SeiZleba<br />

damatebiTi anketis formis Sevsebac mosTxovos. reziumesa da samotivacio<br />

werilTan SedarebiT anketis formas ramdenime upiratesoba<br />

aqvs. igi uzrunvelyofs, rom yvela kandidatma uSualod damqiraveblisaTvis<br />

saintereso kiTxvebze gasces pasuxi. aseTi kiTxvebis<br />

magaliTi SeiZleba iyos: ra konkretuli funqciebi hqonda kandidats


wina samsaxurSi; ratom fiqrobs kandidati, rom igi vakanturi TanamdebobisaTvis<br />

Sesaferisi kandidaturaa; ra treningebi da seminarebi<br />

aqvs gavlili Tavisi specializaciis sferoSi da a. S. anketis formis<br />

kidev erTi upiratesoba is aris, rom masze aris kandidatis xelmowera<br />

imis dasadastureblad, rom warmodgenili informacia sworia.<br />

amasTan, aplikaciis formiT SesaZlebelia im pirebis vinaobisa da<br />

sakontaqto monacemebis mopoveba, romlebic rekomendacias gauweven<br />

kandidats.<br />

reziumes anda anketis formasTan erTad skolam SeiZleba saWirod<br />

miiCnios kandidatebis mier daxasiaTebebis warmodgena. Tumca maTi<br />

moTxovna SesaZloa moxdes gasaubrebis Semdegac, sanam komisia saboloo<br />

gadawyvetilebas miiRebs. rogorc wesi, daxasiaTeba yofili<br />

damqiraveblebis an leqtoris mier unda iyos gacemuli.<br />

Tu gamoqveynebul vakansiaze ar aris aqtiuri gamoxmaureba an arakvalificiur<br />

kandidatebs aqvT sabuTebi Semotanili, rekomendebulia,<br />

rom skolam xelaxla gaakeTos ganacxadi vakansiis Sesaxeb. am<br />

viTarebaSi skolis direqtorma unda gamoikvlios mizezebi, ratom<br />

ar gamoexmaurnen sakmarisi da saTanado kvalifikaciis kandidatebi<br />

da moiZios da gamoiyenos reklamirebis ufro efeqturi saSualebebi.<br />

kandidatebis SerCeva<br />

kandidatebis SerCevis procesi SeiZleba gansxvavdebodes gamocxadebuli<br />

vakansiis tipis an skolis dasaqmebis procedurebidan gamomdinare.<br />

sasurvelia, skolas hqondes kandidatebis SerCevis Semdegi<br />

etapebi: reziumeebis (avtobiografiebis) gacxrilva, weriTi<br />

testebis Catareba, gasaubreba da praqtikuli davalebis Sesruleba.<br />

TiToeuli es etapi exmareba damqiravebels, swori gadawyvetileba<br />

miiRos. magaliTad, zogierTi pirovneba SeiZleba Zalian STambeWdavi<br />

iyos warmodgenili sabuTebis mixedviT, kerZod, hqondes araCveulebrivad<br />

warmodgenili reziume, magram damqiravebeli SesaZloa sruliad<br />

sxva realobas waawydes masTan piradi gasaubrebis Semdeg. aseve<br />

zogierTma pirovnebam SeiZleba kargi STabeWdileba datovos gasaubrebaze,<br />

magram cudi Sedegebi aCvenos testirebisa da praqtikuli<br />

davalebis Sesrulebis dros. amdenad, SerCevis dros sxvadasxva etapebis<br />

gamoyenebiT damqiravebeli kandidats sxvadasxva rakursiT<br />

afasebs da amis Sedegad iRebs dabalansebul gadawyvetilebas.<br />

SerCevis procesis dawyebisas rekomendebulia, rom skolis direqtorma<br />

da sameurveo sabWom gaiTvaliswinon Semdegi principebi:<br />

145


146<br />

kompetenturoba _ SemrCev komisiaSi unda iyvnen Sesabamisi kompetenciis<br />

mqone adamianebi. amasTanave, Sefasebis kriteriumebi, aseve<br />

vakanturi saStato erTeulis kvalifikaciisa da ganaTlebis<br />

moTxovnebi profesionalurad unda iyos SemuSavebuli.<br />

miukerZoebloba _ dauSvebelia saboloo gadawyvetilebis miReba<br />

SerCevis procesis dasrulebamde da yvela kandidatTan gasaubrebamde.<br />

procesis mimdinareobisas savaldebuloa yvela kandidatis<br />

Tanabar pirobebSi Cayeneba da obieqturi da samarTliani<br />

gadawyvetilebis miReba.<br />

gamWvirvaloba _ kandidatebis SerCevis procesi gamWvirvale unda<br />

iyos rogorc monawile kandidatebisaTvis, ise mTlianad sazogadoebisaTvis.<br />

sasurvelia, rom nebismier kandidats, romlis<br />

SerCevac ar moxda komisiis mier, hqondes gadawyvetilebis gasa-<br />

Civrebis ufleba. sasurvelia, skolis xelmZRvanelobam aseT kandidats<br />

auxsnas is mizezebi, ris gamoc ar moxda misi SerCeva.<br />

SerCevis procesis dawyebamde skolis xelmZRvaneloba valdebulia,<br />

SeimuSaos SerCevis kriteriumebi. rogorc wesi, SerCevis kriteriumebi<br />

unda efuZnebodes samuSaos aRweras, romelSic miTiTebulia<br />

is konkretuli unar-Cvevebi da kvalifikacia, romelic damqiravebelma<br />

SerCevis procesis samive etapze unda Seafasos.<br />

reziumeebis gacxrilva<br />

reziumeebis gacxrilva SerCevis procesis mniSvnelovani nawilia.<br />

skolam SeiZleba uamravi reziume miiRos gamocxadebul vakansiaze,<br />

magram, radgan yvela kandidatTan gasaubreba da testireba fizikurad<br />

SeuZlebelia, kandidatTa sia reziumeebis gacxrilvis Sedegad<br />

unda Semcirdes. rac ufro meti reziumea miRebuli, miT ufro Znelia<br />

maTi SerCeva. amdenad, sasurvelia, reziumeebis gacxrilvis procesi<br />

or etapad daiyos. pirvel etapze unda gaicxrilos im kandidatebis<br />

reziumeebi, romlebic ar akmayofileben kvalifikaciisa da ganaTlebis<br />

moTxovnebs. magaliTad, avtomaturad unda gaicxrilon iseTi<br />

kandidatebi, romelTa samuSao gamocdileba an ganaTleba gansxvavdeba<br />

vakanturi Tanamdebobis moTxovnebisagan. meore etapze reziumeebi<br />

kandidatebis susti da Zlieri mxareebis mixedviT unda dajgufdes.<br />

kandidatTa susti mxareebi Semdeg sferoebSi SeiZleba gamovlindes:<br />

ganaTlebis grZeli CamonaTvali (rac imaze miuTiTebs,<br />

rom kandidats mwiri samuSao gamocdileba aqvs), profesiul saqmi-


anobaSi wyveta, zedmetad didi raodenobiT warmodgenili piradi<br />

informacia; mxolod samuSao adgilisa da Tanamdebobis miTiTeba<br />

uSualo funqciebisa da miRwevebis aRniSvnis gareSe; beWdviTi Secdomebi<br />

da sxv.<br />

weriTi testebi<br />

SerCevis procesis morigi etapi SeiZleba iyos testireba. es gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovania maSin, rodesac saWiroa kandidatebis<br />

teqnikuri codnis Sefaseba. am dros SesaZlebelia sxvadasxva saxis<br />

testis gamoyeneba, magaliTad, ramdenime savaraudo pasuxidan swori<br />

variantis SerCeva, konkretul kiTxvaze werilobiTi pasuxis gacema<br />

mokle Temis saxiT, vrceli Temis dawera da sxv. mniSvnelovania, testi<br />

ise iyos Sedgenili, rom damqiravebels SeeZlos misi saSualebiT<br />

kandidatis realuri codnis Sefaseba konkretul sferoSi.<br />

skolis xelmZRvanelobam unda gansazRvros, konkretul SemTxvevaSi<br />

ramdenad mizanSewonilia testirebis meTodis gamoyeneba. Ser-<br />

Cevis procesis dros testirebis meTodis gamoyenebis Sesaxeb gadawyvetilebis<br />

miRebisas saWiroa imis gaTvaliswineba, realurad ramdenad<br />

efeqturi iqneba am meTodis gamoyeneba mocemul situaciaSi<br />

Tundac finansuri xarjis TvalsazrisiT. testirebis gamoyeneba gansakuTrebiT<br />

efeqturi da sasargeblo iqneba, Tu reziumeebis gacxrilvis<br />

Sedegad SerCeul kandidatTa ricxvi gansakuTrebiT maRalia<br />

da mosalodnelia, rom maTi raodenoba sagrZnoblad Semcirdeba<br />

testirebis Sedegebis Semdeg. magram skolam SeiZleba CaTvalos, rom<br />

testireba misTvis naklebad efeqturia, radgan masTan dakavSirebuli<br />

xarjebi Zalze didia.<br />

gasaubreba<br />

gasaubreba SerCevis procesis yvelaze gavrcelebuli formaa. igi<br />

exmareba damqiravebels da kandidats, erTmaneTi Seafason pirispir<br />

Sexvedris dros. efeqturi gasaubrebis Casatareblad saWiroa misi<br />

sworad dagegmva da bevri sxvadasxva detalis gaTvaliswineba. rogorc<br />

wesi, gasaubrebis dawyebamde saWiroa ramdenime sakiTxis mogvareba:<br />

a) sasurvelia, skolis direqtorma Seqmnas SemrCevi komisia, romlis<br />

SemadgenlobaSic iqneba ramdenime profesionali da kompetentu-<br />

147


i pirovneba. SemrCevi komisiis mravalricxovneba SeiZleba arakomfortuli<br />

iyos kandidatisaTvis, magram am gziT ufro metad<br />

aris SesaZlebeli gasaubrebis obieqturad da profesionalurad<br />

Catareba. sasurvelia, rom SemrCevi komisiis erTi wevri mainc<br />

iyos sameurveo sabWos warmomadgeneli, gansakuTrebiT im SemTxvevaSi,<br />

Tu skolis maRal Tanamdebobazea vakansia gamocxadebuli.<br />

aseve mniSvnelovania, rom SemrCevi komisiis erT-erT wevri mainc<br />

iyos im sferoSi kompetenturi, romelSic skolas vakansia aqvs<br />

gamocxadebuli.<br />

b) SemrCevi komisiis wevrebi winaswar unda SeTanxmdnen SerCevis<br />

ZiriTad kriteriumebze. maT winaswar unda daurigdeT kandidatebis<br />

reziumeebi da anketis formebi, raTa sakmarisi dro hqondeT<br />

gasaubrebisaTvis mosamzadeblad. garda amisa, SemrCevma komisiam<br />

unda moamzados SekiTxvebis sia. yvela SekiTxva samuSaos-<br />

Tan dakavSirebul funqciebs da moTxovnebs unda exebodes. miuxedavad<br />

imisa, rom SekiTxvebis Tanmimdevroba da Sinaarsi SeiZleba<br />

sxvadasxva kandidatebTan mimarTebaSi gansxvavebuli iyos,<br />

samarTlianobis dacvis mizniT aucilebelia, rom yvela kandidats<br />

msgavsi SekiTxvebi daesvas.<br />

g) SemrCevi komisiis wevrebTan konsultaciis safuZvelze unda Sedges<br />

gasaubrebis realisturi ganrigi. gasaubrebis xangrZlivoba<br />

damokidebuli iqneba dasmuli SekiTxvebis raodenobaze da imaze,<br />

Tu ra dros moandomebs TiToeuli kandidati maTze pasuxis gacemas.<br />

d) aucilebelia, rom SerCeul kandidatebs winaswar, sul mcire 2-3<br />

dRiT adre, ecnobos gasaubrebis TariRi da dro. rekomendebulia,<br />

rom skolis administraciam kandidats gasaubrebamde miawodos<br />

gamocxadebuli vakansiis samuSao aRwera.<br />

gasaubrebis sawyis etapze SesarCevi komisiis Tavmjdomarem mokled<br />

unda gaacnos kandidats komisiis danarCeni wevrebi. uSualod SekiTxvebis<br />

nawilze gadasvlamde, sasurvelia, skolis direqtorma<br />

kidev erTxel mimoixilos gamocxadebuli vakansiis moTxovnebi da,<br />

Tu kandidats damatebiTi SekiTxvebi gauCndeba, pasuxi gasces maT.<br />

kandidatisTvis dasmuli SekiTxvebi ise unda iyos formulirebuli,<br />

rom pasuxi vrceli informaciis miwodebas iTxovdes da ar Semoifarglebodes<br />

mxolod pasuxiT `ki~ an `ara~. aseTi SekiTxvebis nimuSebia:<br />

148


atom dainteresdiT am vakansiiT?<br />

ra codna da kvalifikacia gaqvT am samuSaos Sesasruleblad?<br />

ra iqneba pirveli nabiji, romelsac Tqven am Tanamdebobaze SerCevis<br />

SemTxvevaSi gadadgamT?<br />

ramdenad Seesabameba Tqveni samuSao gamocdileba da ganaTleba<br />

am Tanamdebobas? mokled mogvaxseneT Tqveni samuSao gamocdilebis<br />

Sesaxeb.<br />

ra iyo yvelaze didi problema, romelsac Tqveni profesiuli saqmianobis<br />

dros SexvdiT da ra zomebi miiReT mis mosagvareblad?<br />

ra iyo Tqveni yvelaze didi warmateba profesiul saqmianobaSi?<br />

ramdenad ukavSirdeba aRniSnuli samuSao Tqvens samomavlo<br />

profesiul gegmebs?<br />

ratom fiqrobT, rom Sesaferisi kadidati brZandebiT aRniSnuli<br />

TanamdebobisaTvis? da sxv.<br />

miuxedavad imisa, rom zemoT moyvanili yvela SekiTxvis magaliTi<br />

Seesabameba rogorc pedagogiur, ise administraciul Tanamdebobebze<br />

gamocxadebul vakansias, sasurvelia, rom SemrCevma komisiam maswavleblobis<br />

kandidatebs ufro specifikuri kiTxvebi dausvas. es<br />

SekiTxvebi, rogorc wesi, miznad unda isaxavdes kandidatis Sefasebas<br />

Semdeg kriteriumebze dayrdnobiT:<br />

profesiuli gamocdileba:<br />

mogviTxreT Tqveni pedagogiuri gamocdilebis Sesaxeb.<br />

gaqvT Tu ara sxvadasxva kulturis warmomadgenel moswavleebTan<br />

muSaobis gamocdileba?<br />

ramdenad kargad mogamzadaT universitetma pedagogiuri saqmianobisaTvis?<br />

swavlebis meTodologia:<br />

daasaxeleT sami inovaciuri meTodi, romlebic saswavlo procesis<br />

dros gamogiyenebiaT.<br />

rogor SeafasebT moswavleebs (rogorc formalurad, ise araformalurad)?<br />

ra masalas gamoiyenebT moswavleTa Zlieri da susti<br />

mxareebis gamosavlenad?<br />

149


150<br />

ra meTods gamoiyenebT gakveTilze moswavleTa aqtiuri monawileobis<br />

uzrunvelsayofad?<br />

ra meTodebs gamoiyenebT naklebad motivirebul moswavleebTan<br />

muSaobis dros?<br />

Tqveni azriT, maswavlebelma TviTon unda moamzados saswavlo<br />

gegma da SeimuSaos saswavlo procesTan dakavSirebul amocanebi,<br />

Tu mas aseTi masalebi mza saxiT unda miawodon?<br />

gakveTilis marTvisa da disciplinis damyarebis unari:<br />

ra wesebs iyenebT gakveTilze disciplinis dasamyareblad?<br />

ra iyo disciplinasTan dakavSirebuli yvelaze didi problema,<br />

romelsac muSaobis procesSi SexvdiT da rogor moagvareT igi?<br />

masalis codna:<br />

profesiuli daxelovnebis romeli kursebi gaqvT gavlili, romelic<br />

Tqvens kvalifikaciasa da TanamdebobisaTvis mzaobas ganapirobebs?<br />

ra saxis cvlilebebi gsurT dainaxoT saswavlo gegmebSi momavali<br />

5 wlis ganmavlobaSi?<br />

dagegmvis unari:<br />

rogor SeimuSavebT yoveldRiuri gakveTilis ganrigs? ramdenad<br />

zedmiwevniT mihyvebiT Tqven mierve SemuSavebul gegmebs?<br />

ra moculobis saSinao davalebas aZlevT moswavleebs? rogor<br />

gansazRvravT moswavleebis mier saSinao davalebis SesrulebisaTvis<br />

saWiro dros?<br />

skolis xelmZRvanelobasTan, mSoblebTan<br />

da moswavleebTan urTierToba:<br />

ras unda moelodes direqtori pedagogisgan da piriqiT?<br />

ra roli akisria pedagogs skolis marTvis procesSi?<br />

rogor xedavT maswavleblis/moswavlis rols skolis cxovreba-<br />

Si?


sasurvelia, rom SemrCevi komisiis wevrebma gasaubrebis procesSi<br />

CainiSnon kandidatis pasuxebi. aseve sasurvelia, komisiam uzrunvelyos<br />

TiToeuli gasaubrebis pozitiur ganwyobaze dasruleba. kandidats,<br />

misi survilis Sesabamisad, saSualeba unda mieces, Tavadac<br />

dasvas SekiTxvebi, magaliTad, gamocxadebuli Tanamdebobis funqciebsa<br />

da ufleba-movaleobebze, samuSaos dawyebis savaraudo TariRze<br />

da a. S.<br />

Sefaseba praqtikuli davalebis saSualebiT<br />

Sefasebis erT-erTi efeqturi meTodia kandidatisaTvis praqtikuli<br />

davalebis Sesrulebis moTxovna. magaliTad, maswavleblobis<br />

kandidatebs SeiZleba mosTxovoT erTi an ori saCvenebeli gakveTilis<br />

Catareba. aseTi davalebis Sefasebisas SemrCev komisias saSualeba<br />

eZleva, Seafasos, rogor axerxebs kandidati gakveTilis dagegmvas,<br />

Catarebas, moswavleebis marTvasa da disciplinis damyarebas.<br />

SerCevis procesis dasruleba<br />

SerCevis procesis yvela etapis dasrulebis Semdeg SemrCevma komisiam<br />

SeiZleba saWirod CaTvalos kandidatis rekomendatorebTan<br />

dakavSireba da maTgan garkveuli informaciis miReba. amiT garkveulwilad<br />

SesaZlebelia komisiis mier kandidatis Sesaxeb Sexedulebebis<br />

gadamowmeba. rekomendatorebTan dakavSirebis dros komisiis<br />

wevrebma unda gaiTvaliswinon isic, rom garkveuli mizezebis<br />

gamo yofilma damqiraveblebma SesaZloa Tavi Seikavon uaryofiTi<br />

Sefasebebisgan an zedmetad uaryofiTad daaxasiaTon kandidati, Tu<br />

damqiraveblis interesSi Sedis am kandidatis mier misi organizaciis<br />

datoveba. nebismier SemTxvevaSi, sasurvelia, saboloo gadawyvetilebis<br />

miRebamde komisia rekomendatorebs daukavSirdes. amasTanave,<br />

mniSvnelovania, rom rekomendatorebTan dakavSirebamde miiRoT Tvi-<br />

Ton kandidatis Tanxmoba, rac SeiZleba anketis formis erT-erT punqtSi<br />

Sediodes.<br />

SerCevis procesis bolo etapze skolis direqtorma unda sTxovos<br />

komisiis wevrebs, Seajamon SerCeuli kandidatebis testirebisa<br />

da gasaubrebis Sedegebi da gaakeTon maTi reitingi. amis Semdeg, sasurvelia,<br />

gaimarTos saerTo sxdoma, sadac wevrebi Seajameben yve-<br />

151


la kandidatis gasaubrebis, testirebis, praqtikuli davalebebisa<br />

da rekomendaciebis Sedegebs da moaxdenen saboloo SerCevas. Sesar-<br />

Cevi komisiis wevrebs Soris gansxvavebuli azris arsebobis SemTxvevaSi<br />

skolis direqtori valdebulia, gaarkvios, romelia is erTi an<br />

ori sakiTxi, romelSic komisiis wevrebi ar eTanxmebian erTmaneTs<br />

da moawyos ganxilva am konkretul sakiTxebTan dakavSirebiT. mniSvnelovania,<br />

rom TiToeul wevrs sakuTari mosazrebis gamoxatvis<br />

saSualeba hqondes. rogorc wesi, aseTi ganxilvebis Semdeg komisia<br />

sabolood aRwevs erTsulovnebas romelime kandidatis sasargeblod.<br />

sasurvelia, SesarCevma komisiam uaryofis oficialuri werili<br />

gaugzavnos im kandidatebs, romlebic ar iqnen SerCeuli gamocxadebuli<br />

vakaniisaTvis. aseTi midgoma skolis xelmZRvanelobis profesionalizmsa<br />

da obieqturobaze metyvelebs. aseTi saxis werilebs,<br />

rogorc wesi, standartuli Sinaarsi aqvs. miuxedavad imisa, rom aseT<br />

werilSi araa savaldebulo, detalurad iyos gadmocemuli is mizezebi,<br />

ris gamoc ar SeirCa kandidati, gasaCivrebis SemTxvevaSi direqtori<br />

mzad unda iyos, mocemuli Tanamdebobis specifikuri moTxovnebis<br />

safuZvelze auxsnas kandidats misi dawunebis mizezebi da<br />

dawvrilebiTi informacia miawodos mas misi Sedegebis Sesaxeb.<br />

saboloo gadawyvetilebas SerCeuli kandidatis daqiravebisa da<br />

masTan xelSekrulebis gaformebaze iRebs skolis direqtori. Tu<br />

skolis direqtori CaTvlis, rom SemrCevma komisiam subieqturad<br />

moaxdina kandidatis anda kandidatebis SerCeva, mas SeuZlia, uari<br />

ganacxados SerCeul kandidatebTan xelSekrulebis gaformebaze,<br />

gamoacxados xelaxali konkursi da Seqmnas axali SesarCevi komisia.<br />

152<br />

dokumentaciis momzadeba da samsaxuris SeTavazeba<br />

direqtorma SerCeul kandidats samsaxuri SeiZleba SesTavazos<br />

oficialuri werilis saSualebiT, sadac miTiTebuli unda iyos misi<br />

anazRaureba, SeRavaTebi da samuSaos dawyebis TariRi. werils Tan<br />

unda erTvodes samuSaos detaluri aRwera. Tu kandidati Tanxmobas<br />

ganacxadebs SeTavazebaze, saWiroa danarCeni sabuTebis momzadeba,<br />

kerZod ki, aucilebelia, momzaddes SromiTi xelSekruleba, romelsac<br />

guldasmiT unda gaecnos kandidati. Tu damqiravebeli da kandidati<br />

xelSekrulebis pirobebs eTanxmebian, orive mxare xels awers<br />

xelSekrulebas, ris Semdegac kandidati skolis oficialuri TanamSromeli<br />

xdeba. skolis mxridan SromiT xelSekrulebas xels awers


skolis direqtori. Tu TanamSromeli skolis direqtoris axlo naTesavia,<br />

daqiravebis Sesaxeb Tanxmoba man sameurveo sabWosgan unda miiRos,<br />

raTa Tavidan iqnes acilebuli interesTa konfliqti.<br />

rogorc wesi, SromiT xelSekrulebaSi gaTvaliswinebuli unda<br />

iyos Semdegi sakiTxebi:<br />

mxareTa vinaoba;<br />

gansaxorcielebeli samuSaos aRwera;<br />

adgilmdebareoba da samuSao saaTebi;<br />

xelfasis odenoba;<br />

dasvenebis dReebi, sajaro dResaswaulebi, avadmyofobis gamo<br />

samuSaodan gan<strong>Tavisuflebis</strong> dReebis maqsimaluri raodenoba;<br />

samuSaos datovebis procedurebi;<br />

qcevis wesebi, skolaSi moqmedi Sinaganawesis, eTikis kodeqsis,<br />

sxva dokumentebisa da normebis dacvis valdebuleba;<br />

sxva uflebebi da movaleobebi, romlebic daekisreba SerCeul<br />

kandidats SromiT xelSekrulebaze xelis moweris Semdeg;<br />

konfidencialuri informaciis Senaxvis valdebuleba muSaobis<br />

ganmavlobaSi da samuSao xelSekrulebis Sewyvetis Semdeg.<br />

SromiT xelSekrulebaSi SeiZleba miTiTebuli iyos sagamocdo vadac.<br />

sagamocdo periodis ganmavlobaSi TanamSromeli samuSao kontraqtSi<br />

miTiTebuli yvela uflebiT unda sargeblobdes.<br />

skolis direqtorma unda uzrunvelyos, rom axal TanamSromels<br />

muSaobis pirvelive dReebSi gaacnon skolis saqmianoba. amisaTvis<br />

sasurvelia, skolis direqtorma axal TanamSromels xelmZRvaneli<br />

dauniSnos. sasurvelia, pirveli dReebis ganmavlobaSi uSualo xelmZRvaneli<br />

Sexvdes axal TanamSromels da gaacnos mas skolis sxva<br />

TanamSromlebi. aseve mniSvnelovania, miewodos mas yvela saWiro dokumentacia<br />

(skolis debuleba, Sinaganawesi, ganviTarebis gegma da<br />

sxv.). skolis garemosTan axali TanamSromlis warmatebuli integrirebis<br />

mizniT, sasurvelia, pirveli 6 kviris ganmavlobaSi xelmZRvaneli<br />

Sexvdes mas yoveli kviris bolos an dasawyisSi da gaesaubros<br />

im problemur sakiTxebze, romlebic, SesaZloa, axlad ayvanil Tanam-<br />

Sromels hqondes.<br />

153


154<br />

Tavi V<br />

swavleba, swavla<br />

da saswavlo gegma<br />

nawili 1. swavleba, swavla da saswavlo gegma _<br />

miznebi da funqciebi<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris valdebulebaa,<br />

moamzados erovnuli saswavlo gegmebi, SeimuSaos saswavlo procesis<br />

erovnuli Sefasebebis sistema da gansazRvros saswavlo procesisTvis<br />

rekomendebuli saxelmZRvaneloebis sia.<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris gadawyvetilebebis<br />

safuZvelze skolebi valdebuli arian, uzrunvelyon saswavlo<br />

gegmebis, swavlis da swavlebis marTva, romelic mimarTuli<br />

iqneba iseTi garemos Seqmnisken, romelSic xorcieldeba efeqturi<br />

swavleba da swavla mravalferovani, moqnili da dabalansebuli saswavlo<br />

gegmisa da swavlebisa da swavlis efeqturi Sefasebis sistemis<br />

safuZvelze.<br />

pedagogiuri sabWo valdebulia, SeimuSaos skolis saswavlo gegma<br />

da SearCios saxelmZRvaneloebi erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />

centris mier rekomendebuli saxelmZRvaneloebidan. saswavlo<br />

gegma unda asaxavdes skolis sazogadoebis moTxovnilebebsa da<br />

molodinebs; misi Sinaarsi da swavlebis meTodologia kargad unda<br />

iyos organizebuli. saswavlo gegma naTlad unda avlendes moswavleTa<br />

saganmanaTleblo amocanebis, misaRwevi Sedegebis, swavlebisa<br />

da swavlis xarisxis Sefasebis maCveneblebs.<br />

sameurveo sabWos uflebamosilebaa, ganixilos da gamoxatos Tanxmoba,<br />

pedagogiuri sabWos mier momzadebul saswavlo gegmasa da Ser-<br />

Ceul saxelmZRvaneloebze an uaryos isini. pedagogiuri sabWo uflebamosilia,<br />

sameurveo sabWosTan SeTanxmebiT daamtkicos saswavlo<br />

gegmebi da SerCeuli saxelmZRvaneloebi. am mimarTulebiT sameurveo<br />

sabWom unda uzrunvelyos, rom:


saswavlo gegmebi saTanadod iyos momzadebuli da Seesabamebodes<br />

adgilobriv moTxovnilebebs;<br />

saswavlo gegmebi Tanabar pirobebSi ayenebdes yvela moswavles,<br />

maT Soris akademiuri sirTuleebis mqone da unarSezRudul moswavleebs.<br />

rekomendebulia, rom direqtorma SeimuSaos skolis saswavlo gegmis<br />

politika, romelSic warmodgenili iqneba, Tu ris miRweva surs<br />

skolas, ra sagnebi unda, rom iswavlebodes da rogori meTodologiiT.<br />

Sesabamisad, es politika SeTanxmebuli da gaziarebuli unda<br />

iyos sameurveo sabWos mier. amasTanave, sasurvelia, direqtorma yovelwliurad<br />

gadaxedos skolis saswavlo gegmis politikas da Sesabamisi<br />

cvlilebebi warudginos sameurveo sabWos skolis TviTSefasebisa<br />

da skolis ganviTarebis gegmis farglebSi.<br />

direqtori, axorcielebs ra skolis zogad xelmZRvanelobas, monawileobas<br />

iRebs pedagogiuri sabWos mier saswavlo gegmis SemuSavebaSi.<br />

direqtorma unda uzrunvelyos pedagogiuri sabWos mier SemuSavebuli<br />

saswavlo gegmis Sesabamisoba ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministrosa da erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris<br />

mier dawesebul moTxovnebTan. direqtorma aseve unda uzrunvelyos<br />

pedagogiuri sabWos TiToeuli wevris aqtiuri monawileoba saswavlo<br />

gegmis SemuSavebasa da mis organizaciaSi, riTac xels Seuwyobs<br />

jgufur muSaobas da uzrunvelyofs efeqtur kavSirs sxvadasxva sagnebs<br />

Soris, raTa saswavlo gegmaSi gaTvaliswinebuli iyos moswavleTa<br />

yvela moTxovnileba, interesi, gamocdileba da yvela arsebuli<br />

resursi.<br />

saswavlo gegmis efeqturi gamoyeneba da marTva direqtoris movaleobaa.<br />

direqtori xelmZRvanelobs swavlebisa da swavlis monitoringsa<br />

da Sefasebas da maTi Sedegebis Sesaxeb angariSs sameurveo<br />

sabWos warudgens. direqtori valdebulia, iseTi garemo Seqmnas, romelic<br />

xels Seuwyobs efeqtur swavlebasa da swavlas.<br />

sagnis maswavleblebma, rogorc pedagogiuri sabWos wevrebma, monawileoba<br />

unda miiRon saswavlo gegmis SemuSavebaSi. isini valdebulni<br />

arian, uzrunvelyon TiToeuli sagnisaTvis Sesabamisi saaTebis<br />

gamoyofa, sagnebis Tanmimdevruloba da momavali saswavlo procesisaTvis<br />

myari safuZvlis Seqmna. sagnis xelmZRvanelebma da maswavleblebma<br />

unda SeimuSaon sagnis gegma (moklevadiani/grZelvadiani<br />

programebi), riTac ganxorcieldeba saswavlo gegmis efeqturi danergva.<br />

maT unda Seqmnan Ria da mimzidveli saklaso garemo, romel-<br />

155


Sic TiToeuli moswavlis moTxovnileba iqneba gaTvaliswinebuli,<br />

ganxorcieldeba moswavleTa miRwevebis monitoringi da Sefaseba,<br />

moxdeba codnis gadacema swavlebis aqtiuri meTodebis gamoyenebiT,<br />

romlebic, Tavis mxriv, xels Seuwyobs saswavlo masalebis kritikul<br />

ganxilvas da moswavleTa saswavlo procesSi aqtiur CarTvas. maswavleblebma<br />

sistematurad da obieqturad unda Seafason moswavleebis<br />

saSinao davalebebi; amasTanave, maT unda miuTiTon moswavleebs maT<br />

sust mxareebze da uCvenon maTi gamosworebis gzebi.<br />

156<br />

nawili 2. skolebis mier saxelmZRvaneloebis SerCeva<br />

saxelmZRvaneloebi Semdegi wlisTvis unda SearCion sagnobrivma<br />

kaTedrebma yoveli saswavlo wlis dasrulebidan araugvianes 1 Tvis<br />

farglebSi. TiToeul klasSi SerCeuli unda iyos maqsimum erTi saxelmZRvanelo<br />

(magaliTad: mesame klasis maTematikis saxelmZRvanelo<br />

erTia mTeli skolisTvis) minimum 3 wliT (gamonaklisi daiSveba<br />

mxolod im SemTxvevaSi, rodesac axali saswavlo gegmis danergvasTan<br />

erTad saxelmZRvaneloebic icvleba). saxelmZRvaneloebis SerCevisas<br />

da gamoyenebisas skolam unda gaiTvaliswinos, rom:<br />

TiToeuli klasis yvela ganayofSi erTi da igive saxelmZRvanelo<br />

unda iswavlebodes;<br />

TiToeuli saxelmZRvanelo xmarebaSi unda iyos minimum 3 wliT<br />

da Sesabamisad, wlis ganmavlobaSi saxelmZRvanelos Secvla dauSvebelia;<br />

saxelmZRvaneloebis arCeva unda moxdes kaTedris mier;<br />

saxelmZRvaneloebis arCeva unda moxdes saswavlo wlis dawyebamde<br />

minimum ori kviriT adre;<br />

maswavlebels aqvs ufleba, swavlebisas gamoiyenos erovnuli saswavlo<br />

gegmebisa da Sefasebis centris mier rekomendebuli saxelmZRvaneloebis<br />

siaSi arSesuli wignebi an sxva saswavlo masalebi,<br />

Tu is Tvlis, rom es wigni mas erovnul saswavlo gegmaSi asaxuli<br />

miznebis miRwevaSi gamoadgeba;<br />

arCeuli saxelmZRvaneloebis sia gamokruli unda iyos mSoblebisTvis<br />

TvalsaCino adgilas.<br />

saxelmZRvanelos arCevis dros kaTedram unda Seadaros saxelm-<br />

ZRvaneloebi, gaarCios erTi da imave Temis Sesabamisi gakveTili sxva-


dasxva saxelmZRvanelodan da gamoikvlios, rogor warmoadgenen am<br />

Temas sxvadasxva avtorebi. imis gasarkvevad, sainteresoa Tu ara saxelmZRvanelo<br />

an ramdenad iqneba is saintereso Sesabamisi asakis moswavleebisTvis,<br />

sasurvelia, Catardes sacdeli gakveTilebi da pedagogebma<br />

erTmaneTs gauziaron mosazrebebi. Tavdapirvelad yurad-<br />

Reba unda mivaqcioT imas, daainteresa Tu ara moswavleebi saxelmZRvanelom?<br />

aris Tu ara masala sainteresod warmodgenili? yvelaze<br />

saintereso masalamac ki SeiZleba ar daainteresos moswavleebi, Tu<br />

is mimzidvelad ar aris warmodgenili da ar emsaxureba moswavlis<br />

aqtiur CarTvas saswavlo procesSi. wigni kargad unda iyos ilustrirebuli,<br />

magram teqstsa da ilustracias Soris balansi unda iyos<br />

daculi. erTi kargi suraTi SeiZleba aTas sityvas sjobdes, gansakuTrebiT<br />

dawyebiT klasebSi, magram ilustracia pirdapir kavSirSi<br />

unda iyos gakveTilis TemasTan. suraTi patara ar unda iyos: patara<br />

suraTebi efeqts naklebad iZleva.<br />

aris Tu ara gakveTilebi dayofili mosaxerxebel nawilebad ise,<br />

rom gakveTilis organizebas Seuwyos xeli?<br />

Zalian mniSvnelovania, ramdenad gasageb enazea saxelmZRvanelo<br />

dawerili Sesabamisi asakobrivi jgufisaTvis da aqvs Tu ara instruqciebi,<br />

teqsti da aqtivobebi. wignSi gakveTilebi mosaxerxebel<br />

nawilebad unda iyos dayofili. saskolo saxelmZRvaneloSi unda<br />

gvxvdebodes mokle winadadebebi da yoveldRiur cxovrebaSi gamoyenebuli<br />

gamarTuli qarTuli. mniSvnelovania, aris Tu ara martivi<br />

da rTuli informacia monacvleobiT warmodgenili teqstSi, aris<br />

Tu ara saxelmZRvanelo moswavleze orientirebuli da aZlevs Tu<br />

ara saSualebas moswavleebs, dasvan kiTxvebi, CaerTon msjelobasa<br />

da kvlevaSi. mniSvnelovania, ramdenad acnobs saxelmZRvanelo moswavleebs<br />

gakveTilis miznebs, iZleva Tu ara naswavli masalis Sejamebis<br />

saSualebas da ramdenad aris praqtikuli samuSaoebi saxelmZ-<br />

RvaneloSi mocemuli. Tu saxelmZRvanelo patara SriftiTaa dabeWdili,<br />

ar aris sasurveli misi SerCeva, gansakuTrebiT dawyebiTi 4<br />

klasisTvis, radgan rTulad aRsaqmelia. gakveTili unda moicavdes<br />

swavlisa da swavlebis sxvadasxva xerxisa da saSualebis gamoyenebis<br />

SesaZleblobas. masala mxolod TxrobiTi formis ar unda iyos.<br />

kaTedram saxelmZRvanelos SerCevis procesSi yuradReba unda<br />

miaqcios, ramdenad iZleva saxelmZRvanelo imis SesaZleblobas, rom<br />

yvela moswavle iyos CarTuli saswavlo procesSi, radenad aswavlis<br />

saxelmZRvanelo klasificirebas an sxva moqmedebebs imisTvis, rom<br />

moswavleebma axali masala efeqturad Seiswavlon.<br />

157


Tu wignSi uxeS Secdomebs aRmoaCenT, umjobesia, uari TqvaT wignis<br />

gamoyenebaze.<br />

saxelmZRvanelo kargad unda iyos struqturirebuli. mniSvnelovania,<br />

aqvs Tu ara wigns sarCevi? dayofilia Tu ara saxelmZRvanelo<br />

gakveTilebad an Tavebad? ra moculobisaa TiToeuli Tavi?<br />

gamoyenebulia Tu ara saxelmZRvaneloebis weris principi, rodesac<br />

wignis gadaSlisas marjvena da marcxena gverdebze erTi gakveTilis<br />

masalaa mocemuli? Tu wigni feradia, aris Tu ara sxvadasxva seqcia<br />

gansxvavebuli ferebiT aRniSnuli am seqciis povnis gasaadvileblad?<br />

SesaZlebelia Tu ara saxelmZRvaneloSi Cawera?<br />

eTmoba Tu ara saxelmZRvaneloSi adgili davalebebis Sesrulebas?<br />

(Tu es asea, wignis gamoyeneba sxva moswavleebs aRar SeeZlebaT<br />

da ramdenad aris es TqvenTvis mniSvnelovani?). aqvs Tu ara saxelm-<br />

ZRvanelos savarjiSoebis rveuli? apirebT Tu ara saxelmZRvanelos-<br />

Tan arsebuli maswavleblis wignis SeZenas?<br />

axali erovnuli saswavlo gegmis mixedviT Seqmnil yvela saxelmZRvanelos<br />

Tan erTvis maswavleblis wigni. Tu maswavleblis wignis<br />

SeZenasac apirebT, maSin yuradReba unda miaqcioT: mocemulia Tu<br />

ara maswavleblis saxelmZRvaneloSi samuSao gegmebi, pasuxebi, damatebiTi<br />

axsna-ganmartebebi? dagexmarebaT maswavleblis wigni<br />

moswavleebis kiTxvebze ufro vrceli pasuxebis gacemaSi? gexmarebaT<br />

Tu ara maswavleblis wigni sxvadasxva saWiroebebis mqone moswavleebTan<br />

urTierTobaSi? Seicavs Tu ara maswavleblis wigni damatebiT<br />

resurss (magaliTad: samuSao furclebs, TamaSebs, gamocanebs<br />

da sxv.). gaZlevT Tu ara maswavleblis wigni rCevebs, sad da rogor<br />

moiZioT saWiro damatebiTi informacia?<br />

sasurvelia, Tu skola xels Seuwyobs mSoblebs, rom maT survilisamebr<br />

SeZlon gamoyenebuli saxelmZRvaneloebis skolaSi gayidva<br />

saswavlo wlis damTavrebis Semdeg. Tu skolis biujeti SesaZleblobas<br />

iZleva, kargi iqneba, skolam SemoiRos saxelmZRvaneloebis<br />

gaqiravebis sistema. gaqiravebis sistemis erT-erTi formaa, rodesac<br />

skola sakuTari biujetidan yidulobs garkveuli raodenobis wignebs<br />

da Semdeg moswavleebs miaqiravebs sabazro fasze nakleb fasSi.<br />

Tu skolas aqvs SesaZlebloba, saskolo biblioTekaSi unda hqondes<br />

saxelmZRvanelos ramdenime egzemplari, raTa moswavlem SeZlos gakveTilebis<br />

Semdeg davalebis skolaSive gakeTeba.<br />

saxelmZRvaneloebiT sargeblobisas maswavleblebma unda gaiTvaliswinon,<br />

rom saxelmZRvanelo erT-erTi da ara erTaderTi saSualebaa,<br />

romelic erovnuli saswavlo gegmis sagnobriv programebSi<br />

158


mocemuli Sedegebis miRwevas emsaxureba. aseve unda gvaxsovdes, rom<br />

saxelmZRvanelo ar aris TavisTavad programa, Sesabamisad, maswavlebeli<br />

saxelmZRvaneloSi mocemuli `masalis gavlaze~ ki ar unda<br />

iyos orientirebuli, aramed saxelmZRvaneloebSi mocemuli teqstebis,<br />

savarjiSoebisa Tu ilustraciebis gamoyenebaze sagnobrivi<br />

standartebis Sedegebis misaRwevad. maswavlebeli saxelmZRvanelos<br />

moswavleebis saWiroebebs argebs da ara piriqiT, rodesac maswavlebeli<br />

cdilobs, saxelmZRvanelos moergos. maswavlebels SeuZlia, ar<br />

gamoiyenos romelime teqsti an aqtivoba, Secvalos drois xangrZlivoba,<br />

romelic romelime konkretul Temas eTmoba, daamatos saku-<br />

Tari aqtivobebi da sxv.<br />

nawili 3. maRali xarisxis swavlebisa<br />

da swavlis uzrunvelyofa<br />

3.1. ZiriTadi principebi<br />

SeuZlebeli iqneba ganaTlebis maRali donis miRweva, Tu ar iqna<br />

miRweuli rogorc swavlebis, ise swavlis maRali xarisxi. direqtorma<br />

pedagogiur sabWosTan da kaTedrebTan erTad, erovnuli saswavlo<br />

gegmebisa da Sefasebis centris mier miRebuli programis Tanaxmad,<br />

unda SeimuSaos swavlebisa da swavlis xarisxis monitoringisa da<br />

Sefasebis programa, romelic SeTanxmebul unda iqnes sameurveo sab-<br />

WosTan.<br />

programa unda Sedgebodes monitoringisa da Sefasebis naTeli<br />

procedurebisa da meTodebisgan. igi unda gansazRvravdes skolis<br />

direqtoris valdebulebas, uzrunvelyos monitoringisa da Sefasebis<br />

sistematuroba da swavlebisa da swavlis xarisxis Sesaxeb monacemebis<br />

regularuli Segroveba.<br />

swavlebisa da swavlis xarisxis monitoringisa da Sefasebis Sedegebi<br />

gamoiyeneba saswavlo gegmaSi Sesabamisi cvlilebebis/Sesworebebis<br />

Sesatanad, raTa swavleba da swavla ufro efeqturi gaxdes da<br />

miRweul iqnes sasurveli Sedegebi. direqtori valdebulia, saswavlo<br />

procesis sistematuri monitoringis gziT uzrunvelyos swavlebisa<br />

da swavlis maRali xarisxi, skolaSi kargi ganaTlebis miRebis<br />

saSualeba, moswavleebis mier maRali standartebis miRweva da moswavleTa<br />

usafrTxoeba da keTildReoba.<br />

saqmianobis maRali donis misaRwevad skolam unda ganaxorcielos<br />

regularuli TviTSefaseba (ix. Tavi I I ). TviTSefaseba gamoavlens, Tu<br />

159


ogor funqcionirebs erTi konkretuli skola, da miznad isaxavs<br />

swavlebisa da swavlis xarisxis sistematur Sefasebas. skolis TviT-<br />

SefasebisaTvis gamoyenebul unda iqnes xarisxis maCveneblebi, raTa<br />

SesaZlebeli gaxdes skolis saqmianobis srulyofili Sefaseba, skolis<br />

sxvadasxva programebis efeqturobis analizi da skolis susti<br />

da Zlieri mxareebis drouli gamovlena.<br />

sameurveo sabWo axorcielebs zogad xelmZRvanelobas skolis<br />

TviTSefasebis procesze, direqtori ki uzrunvelyofs TviTSefasebis<br />

ganxorcielebasa da misi Sedegebis marTvas.<br />

160<br />

3.2.swavlebis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa<br />

saqarTvelos parlamenti amtkicebs saqarTvelos mTavrobis mier<br />

miRebul zogadi ganaTlebis erovnuli miznebis dokuments, xolo ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministro SeimuSavebs ganaTlebis sistemis<br />

indikatorebis amsaxvel ZiriTad dokuments. am dokumentebis<br />

Sesabamisad, pedagogiurma sabWom unda SeimuSaos swavlebisa da swavlis<br />

xarisxis monitoringisa da Sefasebis specialuri programa, romlis<br />

ganxorcielebac unda uzrunvelyos direqtorma.<br />

programis mizania, pedagogs hqondes saWiro codna, kvalifikacia<br />

da unari, Seqmnas iseTi saklaso garemo:<br />

romelic xels uwyobs moswavleebs Soris interesisa da enTuziazmis<br />

gaRvivebas;<br />

sadac maswavlebeli efeqturad gadascems moswavles codnas;<br />

sadac disciplina uzrunvelyofilia, xolo cudi yofaqceva efeqturad<br />

aris aRkveTili;<br />

sadac saklaso dro mizanmimarTulad ixarjeba jgufur an individualur<br />

swavlaze;<br />

romelic yvela moswavles aZlevs kritikuli azrovnebis ganvi-<br />

Tarebis SesaZleblobas;<br />

romelic Seesabameba TiToeuli moswavlis individualur interesebs;<br />

sadac Camoyalibebulia maRali, magram amavdroulad miRwevadi,<br />

standartebi romlebic iTvaliswinebs TiToeuli moswavlis SesaZleblobebs;<br />

sadac regularulad fasdeba TiToeuli moswavlis swavla da<br />

warmatebebi:<br />

sadac mravalferovani saswavlo meTodebis gamoyeneba xels uwyobs<br />

TiToeuli moswavlis warmatebul swavlas.


swavlebis Sefaseba unda moicavdes sagnis swavlebis zogadi miznebis<br />

Sefasebas, maT Soris qvemoT moyvanil sakiTxebs:<br />

_ sagnis rogori meTodiT swavleba uwyobs xels swavlis unaris maqsimalurad<br />

ganviTarebas;<br />

_ ramdenad miesadageba sagani moswavleebis saganmanaTleblo moTxovnilebebs;<br />

_ ramdenad xelmisawvdoms xdis sagani umaRlesi ganaTlebis miRebis<br />

SesaZleblobas.<br />

sagnis swavleba momdevno sakiTxebTan mimarTebaSi unda Sefasdes:<br />

a. winaswar dagegmili Sedegebi, romlebic swavlis Sedegad unda iqnes<br />

miRweuli;<br />

b. saswavlo gegmebi da Sefasebis meTodebi;<br />

g. swavlis miRebis SesaZleblobebis xarisxi;<br />

d. standartebisa da xarisxis SenarCunebisa da gaumjobesebis procedurebi.<br />

swavlebis maRali xarisxis misaRwevad sagnobrivi jgufebis maswavlebelTa<br />

kaTedrebi xSirad unda ikribebodnen, rom dagegmon gakveTilebi,<br />

Seafason moswavleTa warmatebebi, ganixilon swavlebis<br />

strategiebi, SeimuSaon strategiuli midgomebi gansakuTrebuli<br />

moTxovnilebebis mqone moswavleebisaTvis da monawileoba miiRon<br />

profesiul ganviTarebaSi. maRali xarisxis swavlebis misaRwevad direqtori<br />

valdebulia, uzrunvelyos Sesabamisi resursebi, maT Soris<br />

saswavlo masalebi, saklaso oTaxebis, biblioTekebisa da laboratoriebis<br />

mowyoba Sesabamisi aRWurvilobiT.<br />

profesiul ganviTarebas/gadamzadebas sistematuri xasiaTi unda<br />

hqondes. direqtori valdebulia, xeli Seuwyos pedagogebis profesiul<br />

zrdas, rom isini gaecnon Sefasebis axal meTodebs, strategiebs,<br />

romlebic uzrunvelyofs TiToeuli moswavlis CarTvas saswavlo<br />

procesSi. pedagogebis profesiuli ganviTareba skolis politikis<br />

ganuyofel nawilad unda moiazrebodes. igi unda ganixilebodes<br />

skolis saqmianobis marTvisa da skolis ganviTarebis gegmis farglebSi,<br />

raTa SesaZlebeli gaxdes swavlebisa da swavlis standartebis<br />

amaRleba.<br />

pedagogebis profesiuli ganviTarebis uzrunvelsayofad, sasurvelia,<br />

Seiqmnas specialuri saswavlo jgufebi, romlebic swavlebis,<br />

161


mentorobisa da mwvrTnelobis demonstrirebas moaxdenen, da riTac<br />

gaumjobesdeba swavlebis praqtika. direqtori uzrunvelyofs specialuri<br />

jgufis wevrebis SerCevas da misive valdebulebaa skolis<br />

yvela TanamSromlisaTvis Sesabamisi rCevis, treningisa Tu profesiuli<br />

ganviTarebis SesaZleblobebis uzrunvelyofa. amdenad, direqtoris<br />

movaleobaa, aqcios skola profesiuli saswavlo dawesebulebad,<br />

romelSic mimdinareobs pedagogebis sistematuri profesiuli<br />

zrda. direqtorma sameurveo sabWos periodulad unda warudginos<br />

angariSi TanamSromlebis profesiuli ganviTarebis Sesaxeb.<br />

direqtori an direqtoris mier daniSnuli Semfasebeli regularulad<br />

unda axorcielebdes maswavleblebis Sefasebas (gakveTilze<br />

daswrebas da sxv.). kriteriumebi, romelTa mixedviTac unda Catardes<br />

aRniSnuli Sefaseba, zemoT ukve CamovTvaleT. maswavlebelTa Sefasebis<br />

Sedegebs direqtori yovelwliurad warudgens sameurveo sab-<br />

Wos.<br />

skolam aseve SeiZleba danergos moswavleTa azris gamokiTxvebis<br />

praqtika, romelic miznad isaxavs moswavleebis azris gagebas swavlebis<br />

xarisxTan dakavSirebiT. gamokiTxvebi SeiZleba gamoyenebul<br />

iqnes moswavleebis mier sakuTari swavlis donis gamosavlenadac.<br />

aRniSnul meqanizms sakmaod mniSvnelovani monacemebis gamovlena SeuZlia,<br />

romelic swavlis xarisxis gasaumjobeseblad unda iqnes gamoyenebuli.<br />

162<br />

3.3.inkluziuri swavleba<br />

ganaTleba xelmisawvdomi unda iyos uklebliv yvela bavSvisaTvis.<br />

imisTvis, rom es ufleba daculi yofiliyo, aucilebeli gaxda bav-<br />

SvTa da gansakuTrebiT, gansxvavebuli SesaZleblobis mqone pirTa<br />

uflebebis dacva ganaTlebis sferoSi saerTaSoriso aqtebis meSveobiT.<br />

miRebul iqna araerTi saerTaSoriso aqti: `adamianis uflebebis<br />

sayovelTao deklaracia~, `gaeros bavSvis uflebebis konvencia~,<br />

`jomTenis (tailandi) msoflio konferencia _ ganaTleba yvelasaTvis~,<br />

`salamankis deklaracia inkluziuri ganaTlebis Sesaxeb~, `gaeros<br />

konvencia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis<br />

Sesaxeb~ (2006 weli) da sxva. am deklaraciebma Camoayalibes ZiriTadi<br />

principebi, raTa yvela bavSvs mieces SesaZlebloba, iswavlos saskolo<br />

dawesebulebaSi da yvela bavSvs hqondes SesaZlebloba, miiRos<br />

Sesaferisi ganaTleba.


salamankis deklaracia, gaeros bavSvis uflebebis konvencia da<br />

SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb konvencia<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvTa ganaTlebis TvalsazrisiT<br />

uaRresad mniSvnelovani dokumentebia.<br />

inkluzia ar gulisxmobs mxolod bavSvebis ganawilebas im skoleb-<br />

Si, sadac inkluziuri ganaTleba xorcieldeba. didi mniSvneloba eni-<br />

Weba xarisxiani ganaTlebis miRebas megobrul garemoSi, sadac arsebobs<br />

mravalferovneba da igi aRiarebulia, rogorc TiToeuli moswavlis<br />

sulieri gamdidrebis wyaro. inkluzia TavisTavad gulisxmobs<br />

kurikulumisa da saswavlo meTodebis, midgomebis Secvlas. aseve<br />

xazi unda gavusvaT swavlebis socialur aspeqts, romelic gulisxmobs<br />

maswavleblisa da bavSvis dialogs, mSoblisa da bavSvis dialogis<br />

msgavsad. maswavleblebi unda grZnobdnen bavSvebis moTxovnilebebs<br />

da saWiroebebs. moswavleebs Soris unda arsebobdes Tanadgomis<br />

da ara metoqeobis principi. maswavleblebma moqnili saswavlo<br />

marTvis sistema unda gamoiyenon. yvelas, maT Soris SezRuduli<br />

SesaZleblobebis mqone bavSvebsac da maTac, romlebic siZneleebs<br />

awydebian swavlebis, ganviTarebisa da aqtiuri monawileobis<br />

procesSi, aqvs xarisxiani ganaTlebis miRebis ufleba. esaa ufleba<br />

_ swavlobdnen skolaSi, romelic maT unar-Cvevebis gamovlenis SesaZleblobas<br />

miscems. yvela bavSvs aqvs ufleba, iswavlos teritoriulad<br />

axlos mdebare skolebSi da asakis Sesabamis klasebSi.<br />

inkluziis procesis ganxorcieleba mxolod kanonmdeblobiTa da<br />

wesebiT SeuZlebelia. es sakmaod xangrZlivi da rTuli procesia,<br />

romlis aucilebeli pirobebia:<br />

SezRuduli SesaZleblobebis sakiTxisadmi da SezRuduli SesaZleblobis<br />

mqone pirTa mimarT damokidebulebis Secvla;<br />

skolaSi moswavlis miznebis reorientacia;<br />

garemos Secvla, Sefasebis, swavlebis meTodologiisa da klasis<br />

marTvis reforma;<br />

maswavleblebis rolisa da adamianuri resursebis gansazRvra inkluziis<br />

procesSi;<br />

maswavleblebisaTvis profesiuli daxmarebis aRmoCena Semdegi<br />

saxiT:<br />

1. maswavleblebis gadamzadeba im mizniT, rom SeeZloT mniSvnelovani<br />

rolis Sesruleba da saWiro cvlilebebis ganxorcieleba inkluziis<br />

procesSi;<br />

163


2. maswavleblebis, direqtorebisa da damrigeblebis swavlebis me-<br />

Todologiis ganaxleba da reforma im mizniT, rom maT aseve SeeZloT<br />

mniSvnelovani wvlilis Setana da saWiro cvlilebebis ganxorcieleba<br />

inkluziis procesSi;<br />

3. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis gadaadgilebis SesaZleblobis<br />

uzrunvelyofa saWiroebis SemTxvevaSi;<br />

4. maswavleblebsa da mSoblebs Soris TanamSromlobis ganviTareba<br />

maT Soris gamocdilebis urTierTgaziarebisa da urTierTdaxmarebis<br />

intensifikaciis mizniT.<br />

maswavleblebis ganaTlebis reorientacia xels Seuwyobs inkluziis<br />

procesis ganviTarebas da igi asocirebulia moqnil sistemas-<br />

Tan, inovaciur azrovnebasa da SemoqmedebiTobasTan, rac nebismieri<br />

skolis prerogativaa.<br />

mniSvnelovania, gvaxsovdes, rom SeuZlebelia inkluziis erTiani<br />

erovnuli modelis SemuSaveba. inkluzia moiTxovs TiToeuli skolis,<br />

sazogadoebis, mTeli eris Zalisxmevas inkluziis procesSi individualuri<br />

midgomis gansaxorcieleblad.<br />

aucilebelia, skolam specialuri daxmareba aRmouCinos ara mxolod<br />

unarSezRudul da mZime emociuri problemebis mqone moswavleebs,<br />

aramed moswavleebs Raribi ojaxebidan. pedagogebis drouli<br />

da efeqturi Careva saSualebas miscems am tipis moswavleebs, ar CamorCnen<br />

saswavlo programas da regularulad Seasrulon saSinao<br />

davalebebi.<br />

skolas unda hyavdes inkluziaze pasuxismgebeli piri, romelic<br />

agrovebs saWiro informacias da qmnis pirobebs problemebis gadasaWrelad.<br />

164<br />

3.4. swavlis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa<br />

aucilebelia, sistematurad Segrovdes informacia moswavleTa<br />

swavlisa da miRwevebis Sesaxeb. Sefaseba saWiroa pirveladi amocanebisa<br />

da dadgenili standartebis miRwevebis uzrunvelsayofad.<br />

imis Sesamowmeblad, aRweven Tu ara moswavleebi dadgenil standartebs,<br />

pedagogebma unda Seamowmon saSinao davalebebi, Caataron testirebebi<br />

da gamocdebi. moswavleebis winsvlis/warmatebis Sefaseba<br />

regularulad da obieqturad unda xorcieldebodes, raTa maswavlebels<br />

naTeli warmodgena Seeqmnas moswavleebis saWiroebebze da SeZlos<br />

swavlebis meTodologiis maT moTxovnilebebze morgeba. peda-


gogebi valdebulebi arian, TavianT SefasebebSi yuradReba gaamaxvilon<br />

moswavleebis Zlier da sust mxareebze da swavlis xarisxis<br />

gaumjobesebis gzebze.<br />

nawili 4. swavlebasTan da swavlasTan dakavSirebuli<br />

organizaciuli mxareebi<br />

4.1. saswavlo sagnebis gansazRvra<br />

pedagogiuri sabWo erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />

centris mier SemuSavebuli erovnuli saswavlo gegmis safuZvelze<br />

gansazRvravs skolaSi saswavlo sagnebis nusxas. pedagogiuri sabWo,<br />

moswavleebis miTxovnilebebis, codnisa da miRwevebis Sesabamisad,<br />

direqtoris monawileobiT SeimuSavebs skolis saswavlo gegmebs. saswavlo<br />

gegmis damtkiceba xdeba sameurveo sabWosTan SeTanxmebiT.<br />

yvela skolas SeuZlia, sakuTari survilisa da SesaZleblobebis farglebSi<br />

moswavleebs damatebiTi saganmanaTleblo da saaRmzrdelo<br />

momsaxureba SesTavazos. damatebiTi sagani SeiZleba iswavlebodes<br />

fakultatiuri an savaldebulo saxiT. pedagogiuri sabWo adgens<br />

aseve saswavlo sagnebis saaTebis odenobas.<br />

skolam maqsimalurad unda gamoiyenos saswavlo dro efeqturi<br />

cxrilis SedgeniT. efeqturi cxrili sakmaris dasvenebasac unda iTvaliswinebdes.<br />

swavlis procesSi moswavleebis aqtiuri monawileobis<br />

uzrunvelsayofad, rogorc gakveTilis msvlelobisas, ise sa-<br />

Sinao davalebebSi miTiTebuli unda iyos garkveuli amocanis Sesrulebis<br />

vadebi.<br />

4.2.moswavleebis dajildoebis<br />

an sanqciebis dakisrebis procedurebi<br />

saskolo ganaTleba efeqturi ver iqneba, Tu ar moxdeba moswavleebis<br />

kargi yofaqcevis waxaliseba. mowavleTa dajildoebis an dasjis/sanqciebis<br />

dakisrebis procedurebs skolis Sinaganawesi gansaz-<br />

Rvravs. sameurveo sabWo uflebamosilia, skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT airCios disciplinuri komiteti, romelic skolis<br />

Sinaganawesis Sesabamisad ganaxorcielebs disciplinuri darRvevebis<br />

ganxilvas. sameurveo sabWo uflebamosilia, Seqmnas saapelacio<br />

komiteti an Tavad ganixilos disciplinuri komitetis gadawyve-<br />

165


tilebebis Sesaxeb saCivrebi. sameurveo sabWo pasuxismgebelia disciplinur<br />

procedurebsa da politikaze, zedamxedvelobs direqtoris,<br />

disciplinuri komitetis an saapelacio komitetis mier maT<br />

efeqtur ganxorcielebas.<br />

rogorc disciplinur komitets, ise direqtors SeuZlia ganixilos<br />

disciplinuri gadacdomebi da maT Sesaxeb angariSi warudginos<br />

sameurveo sabWos an saapelacio komitets.<br />

direqtori valdebulia, ganumartos skolis mTel sazogadoebas<br />

_ moswavleebs, maT mSoblebs, maswavleblebs _ qcevis standartebi.<br />

standartebi mimarTuli unda iyos moswavlis saqcielis daregulirebisa<br />

da moswavleTa TviTdisciplinis gamomuSavebisaken. cudi yofaqcevis<br />

moswavleebisaTvis skolam unda SeimuSaos specialuri procedurebi,<br />

romlebic mimarTuli iqneba maTi yofaqcevis gamosworebaze.<br />

mniSvnelovania cudi yofaqcevis moswavlis ojaxis wevrebTan<br />

klasis damrigeblis anda skolis administraciis xSiri urTierToba,<br />

informaciis sistematuri gacvla da maTi aqtiuri CarTva Znelad<br />

aRsazrdeli moswavlis skolis mier dadgenili qcevis standartebis<br />

SesrulebaSi. ojaxis daxmarebis gareSe Zneli iqneba dadebiTi Sedegebis<br />

miRweva.<br />

ar SeiZleba cudi yofaqcevisTvis moswavlis sajarod gakicxva/<br />

gasamarTleba (misi saqmis sajarod ganxilva skolaSi), warumatebeli<br />

akademiuri moswrebis Sesaxeb sajarod saubari anda akademiuri warumateblobisTvis<br />

moswavlis dasja. ar SeiZleba, mSobels sajarod<br />

gamoecxados misi Svilis cudi yofaqcevis Sesaxeb.<br />

kargi yofaqcevis mqone warmatebuli moswavleebis ojaxebs unda<br />

miewodos informacia maTi Svilebis miRwevebis Sesaxeb.<br />

aRsaniSnavia, rom moswavlis yofaqceva ar SeiZleba maswavleblis<br />

mxridan moswavlisTvis niSnis daklebisa mizezi gaxdes.<br />

skolas unda hqondes dajildoebis/waxalisebis sistemebi skolis<br />

Sinaganawesis Sesabamisad, romelic miznad unda isaxavdes moswavleTa<br />

winsvlas da warmatebebis stimulirebas. moswavles jildo niSnebisa<br />

da miRwevebis safuZvelze unda gadaeces.<br />

moswavlis akademiuri warumateblobis SemTxvevaSic mniSvnelovania<br />

mSoblis aqtiuri CarTva saklaso saqmianobaSi. es daexmareba<br />

bavSvs, daZlios CamorCena. drouli da efeqturi Carevis gareSe moswavle<br />

CamorCeba saswavlo process. sagnis maswavlebels da skolis<br />

direqtors unda SeeZloT, umtkivneulod da efeqturad moagvaron<br />

amgvari problemebi.<br />

166


nawili 5. saswavlo gegma<br />

5.1. pedagogiuri sabWos roli saswavlo sagnebis gansazRvraSi<br />

pedagogiuri sabWo aris organo, romelic valdebulia, SeimuSaos<br />

skolis saswavlo gegma erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />

centris mier momzadebuli erovnuli saswavlo gegmis Sesabamisad.<br />

erovnuli saswavlo gegma warmoadgens dokuments, romelic gansaz-<br />

Rvravs saswavlo garemos organizebis pirobebsa da rekomendaciebs,<br />

moswavleTa aucilebel datvirTvas, im standartebis CamonaTvals,<br />

romelTac moswavlem unda miaRwios yoveli safexuris damTavrebisas.<br />

skolis saswavlo gegma konkretuli skolisTvis SemuSavebuli<br />

gegmaa. skolis pedagogiuri sabWo azustebs erovnul saswavlo gegmaSi<br />

mocemul datvirTvas, sagnebis odenobas; gansazRvravs damatebiT<br />

saganmanaTleblo momsaxurebas da swavlebisa da swavlis standartebs.<br />

skolis direqtori aqtiurad unda iyos CarTuli saswavlo gegmis<br />

SemuSavebis yvela etapze. igi valdebulia, SeimuSaos saswavlo gegmis<br />

politika, anu imis xedva, Tu ras unda miaRwios TiToeulma moswavlem<br />

maTi moTxovnilebebis, codnis, gamocdilebis, interesebis, ganviTarebis<br />

donisa da skolis resursebis Sesabamisad.<br />

saswavlo gegmis Sinaarsis gansazRvra pedagogiuri sabWos erTerTi<br />

yvelaze mniSvnelovani funqciaa. saswavlo gegmis Sinaarsis gansazRvrisas<br />

gadamwyveti principia is, Tu ra sagnebi unda iswavlebodes<br />

skolaSi. rogorc ukve aRvniSneT, skolas SeuZlia, SesaZleblobis<br />

farglebSi SesTavazos moswavleebs damatebiTi saganmanaTleblo<br />

da saaRmzrdelo momsaxureba, romelic SeiZleba iswavlebodes fakultatiuri<br />

an savaldebulo saxiT. safexurebis mixedviT sagnebis<br />

SerCeva, sagnebis Sinaarsi da maTi Tanmimdevroba logikuri da harmoniuli<br />

unda iyos.<br />

saswavlo gegma mxolod saswavlo sagnebs ki ar unda gansazRvravdes,<br />

aramed unda asaxavdes saswavlo strategias, romliTac moswavleebis<br />

maqsimaluri progresi miiRweva. saswavlo gegma gansaz-<br />

Rvravs, rogor unda iyos organizebuli saswavlo procesi, rogor<br />

da ramdeni xnis manZilze unda iswavlebodes konkretuli sagnebi.<br />

igi gansazRvravs principebs, romlebic mimarTulia TiToeuli moswavlis<br />

susti da Zlieri mxareebis gamovlenisken da amasTan, adgens<br />

individualuri moTxovnilebebis ganxorcielebis meqanizmebs.<br />

167


direqtori pasuxismgebelia saswavlo gegmis ganxorcielebaze,<br />

mis monitoringsa da Sefasebaze. pedagogiurma sabWom yovelwliurad<br />

unda ganaaxlos saswavlo gegma sxvadasxva garemoebebis (erovnuli<br />

standartebi, moswavleebis warmatebebi da akademiuri moTxovnilebebi)<br />

gaTvaliswinebiT.<br />

168<br />

5.2. cxrilisa da saswavlo gegmis Sinaarsis<br />

efeqturobis Sefasebis meqanizmi _ swavlebis xarisxi<br />

skolas unda hqondes cxrilisa da saswavlo gegmis Sinaarsis efeqturobis<br />

Sefasebis meqanizmi, riTac mowmdeba TiToeuli moswavlis<br />

progresi da swavlebis xarisxTan dakavSirebuli monitoringisa da<br />

Sefasebis Sedegebi. am saqmianobidan miRebuli informacia sistematuri<br />

da Tanmimdevruli unda iyos, riTac moxdeba mTlianad swavlebis<br />

efeqturobis Semowmeba.<br />

saswavlo procesis adekvaturi SefasebisaTvis SeiZleba pedagogiurma<br />

sabWom, direqtoris aqtiuri monawileobiT, moamzados testebi<br />

da sagamocdo masalebi, romlebic dasamtkiceblad waredgineba<br />

sameurveo sabWos. im SemTxvevaSi, Tu sameurveo sabWo ar daamtkicebs<br />

maT, pedagogiuri sabWo axal testiebs da gamocdebs amzadebs. saswavlo<br />

gegmis, testebis, gamocdebisa da gamokiTxvis formebis momzadebisas<br />

pedagogiuri sabWo uflebamosilia, iTanamSromlos sxva<br />

skolebTan, erovnul an regionalur organoebTan. Tumca unda aRiniSnos,<br />

rom aucilebeli araa, Semowmeba gamocdebisa da testrebis<br />

meTodis gamoyenebiT moxdes. aseTi SemowmebisTvis skolam SeiZleba<br />

gamoiyenos sajaro prezentaciebis formebi, gamofenebi, portfolioebi<br />

da sxv.<br />

5.3. SefasebasTan dakavSirebuli pasuxismgeblobis sferos<br />

gansazRvra da Sefasebis sistemis administrireba<br />

skolis Sefasebis sistemas direqtoris xelmZRvanelobiT da sameurveo<br />

sabWosTan SeTanxmebiT SeimuSavebs pedagogiuri sabWo. skolis<br />

Sefasebis sistema unda Seesabamebodes erovnuli Sefasebis sistemas,<br />

romlis saSualebiTac saxelmwifo amowmebs, ramdenad Seesabameba<br />

moswavleTa miRwevebi erovnuli saswavlo gegmebiT dadgenil miRwevaTa<br />

standartebs. direqtoris rolia, uxelmZRvanelos Sefasebis<br />

kriteriumebisa da saxeebis gansazRvras.


direqtori valdebulia, danergos Sefasebebis efeqturi sistema,<br />

romelic swavlis xarisxis Sesaxeb sistematur monacemebs iZleva.<br />

direqtori uzrunvelyofs Sefasebis Sedegebis gamoyenebas saswavlo<br />

gegmasa da saswavlo procesSi saWiro cvlilebebisa da Sesworebebis<br />

Sesatanad. im SemTxvevaSic ki, Tu direqtori uaRresad gamocdili<br />

pedagogi ar aris, man unda SeZlos swavlebisa da Sefasebebis iseTi<br />

strategiebis identifikacia, romlebic ama Tu im saswavlo konteqstSi<br />

maqsimalurad dadebiT Sedegs moitans.<br />

rac ufro detaluri, swori da sistematuria Sefasebis procesi,<br />

miT ufro dadebiTi Sedegebi moaqvs mas saswavlo procesSi. moswavlis<br />

muSaobasTan dakavSirebuli sistematuri werilobiTi/zepiri<br />

komentarebi unda Seicavdes ara marto Sinaarsisa da struqturis<br />

Sefasebas, aramed samuSaos gaumjobesebasTan dakavSirebul unar-<br />

Cvevebs. amgvari komentarebi moswavles exmareba, dainaxos sakuTari<br />

susti da Zlieri mxareebi, rac SeiZleba damatebiTi motivaciis wyaro<br />

gaxdes. Sefasebis Sedegebis Sesaxeb skolis direqtori sistematurad<br />

abarebs angariSs sameurveo sabWos.<br />

Sefasebis sistemebi moqnili unda iyos da sul cota weliwadSi<br />

erTxel mainc unda ganixilebodes pedagogiuri sabWosa da direqtoris<br />

mier. nebismieri saxis cvlilebebi Sefasebis sistemebSi dasamtkiceblad<br />

unda waredginos sameurveo sabWos.<br />

5.4. xarisxis maCveneblebi<br />

TiToeulma skolam unda gansazRvros sakuTari saqmianobis xarisxis<br />

maCveneblebi, romelTa monitoringi da Sefaseba regularulad<br />

unda xorcieldebodes. monacemTa Segrovebis ZiriTadi auditoriaa<br />

skolis moswavleebi, maswavleblebi da sxva dainteresebuli<br />

jgufebi.<br />

akademiuri wlis ganmavlobaSi unda ganxorcieldes moswavleTa<br />

miRwevebis sistematuri monitoringi da Sefaseba, xolo saswavlo<br />

semestris/wlis bolos tardeba testebi da gamocdebi, romlebic<br />

naTlad asaxavs akademiuri wlis ganmavlobaSi moswavlis mier miRweul<br />

progress. gamocdebis/testebis Sedegebi aseve mniSvnelovania<br />

saswavlo gegmis, swavlebisa da swavlis procesis Zlieri da susti<br />

mxareebis gamosavlenad. amdenad, igi mniSvnelovania skolaSi maRali<br />

xarisxis ganaTlebis uzrunvelsayofad.<br />

moswavleTa miRwevebis Sedegebi, sxvadasxva programebisa da maswavlebelTa<br />

Sefasebebi sameurveo sabWos mier damtkicebuli xaris-<br />

169


xis maCveneblebis konteqstSi fasdeba da skolis TviTSefasebis safuZvels<br />

warmoadgens. es monacemebi gamoiyeneba:<br />

170<br />

saswavlo procesis SezRudvebisa da upiratesobebis dasadgenad;<br />

skolis momavali saqmianobis gasaumjobeseblad;<br />

saswavlo gegmasa da programebSi cvlilebebis Sesatanad;<br />

profesiuli ganviTarebis (gadamzadebis) ganxorcielebisaTvis im<br />

sferoebSi, romlebsac es yvelaze metad esaWiroeba;<br />

skolis ganviTarebis gegmis gadaxedvisas.


nawili 1. eTikuri qcevis standartebis mniSvneloba<br />

1.1. eTikuri garemos Seqmna skolaSi<br />

Tavi VI<br />

eTikuri qcevis standartebis<br />

SemuSaveba, danergva<br />

da usafrTxo garemos<br />

uzrunvelyofa<br />

saqarTvelos<br />

zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebSi<br />

zogadsaganmanaTleblo skola is adgilia, romelic xels unda<br />

uwyobdes pasuxismgeblobis, pativiscemis, zrdilobisa da akademiuri<br />

warCinebis ganviTarebas eTikur da amavdroulad usafrTxo saswavlo<br />

garemoSi. samwuxarod, saqarTvelos uaxlesi warsulis realobam<br />

sawinaaRmdego dagvanaxva; faqtia, rom korufcia da araeTikuri<br />

qcevis magaliTebi sajaro skolebis umravlesobaSi iyo gavrcelebuli.<br />

araeTikuri qceva farTod gavrcelebuli praqtikaa skolebSi.<br />

araeTikurad iqceva yvela dainteresebuli piri: skolis xelmZRvanelebi,<br />

romlebic sakuTar uflebamosilebas piradi interesebisaTvis<br />

iyeneben; pedagogebi, romlebic araeTikurad iqcevian moswavleebisa<br />

da sakuTari saqmianobis mimarT; mSoblebi, romlebic sakuTari<br />

Svilebis gansakuTrebul pirobebSi Cayenebas iTxoven, da moswavleebi,<br />

romlebic araeTikurad iqcevian saswavlo procesis dros skolis<br />

teritoriaze. amgvari praqtika udavod uaryofiT gavlenas iqoniebs<br />

skolaze, radgan araeTikur klimats qmnis da ganaTlebis xarisxis<br />

dacemas iwvevs.<br />

imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli aseTi savalalo Sedegebi,<br />

aucilebelia iseTi garemos Seqmna, romelic xels uwyobs pasuxismgeblobis,<br />

pativiscemis, zrdilobisa da akademiuri warCinebis ganviTarebas.<br />

aucilebelia, skolis TiToeulma wevrma zustad icodes,<br />

ra moeTxoveba mas da pasuxi agos sakuTar saqcielze.<br />

am problemis mogvarebis erT-erTi saSualebaa qcevis standartebisa<br />

da disciplinuri gadacdomebisTvis normebis SemuSaveba,<br />

171


omlebic skolis SinaganawesSi unda iyos asaxuli (SesaZlebelia<br />

maTi calke dokumentSi Tavmoyrac, magaliTad, eTikis kodeqsSi). am<br />

standartebis dacva savaldebulo unda iyos skolis nebismieri<br />

wevrisTvis.<br />

172<br />

1.2. ratom aris qcevis standartebi mniSvnelovani?<br />

skolis Sinaganawesi mniSvnelovani dokumentia, romelic asaxavs<br />

skolis misias, Rirebulebebsa da miznebs da maT kavSirs profesiuli<br />

qcevis standartebTan. eTikis Sesaxeb SemuSavebuli institucionaluri<br />

politika saSualebas iZleva, nebismierma dainteresebulma mxarem<br />

gaiTavisos skolis mTavari Rirebulebebi da miznebi da maTi miRwevisaTvis<br />

aucilebeli qcevis standartebi. eTikis politika uzrunvelyofs<br />

agreTve msjelobis waxalisebas eTikuri da araeTikuri<br />

sakiTxebis, eTikuri dilemis mogvarebis gzebis Sesaxeb.<br />

arsebobs Sexeduleba, rom qcevis standartebis danergva aucilebeli<br />

ar aris. amgvari Sexedulebis mimdevarTa mTavari argumentia,<br />

rom TiToeul skolas gaaCnia misia da Rirebulebebi da yvelas-<br />

Tvis isedac naTelia, rom unda daicvan da misdion am Rirebulebebs<br />

da principebs. Tumca uaRresad mniSvnelovania, rom isini eTikis<br />

normebisa da standartebis SemuSavebisa da danergvis formiT gamoixatos.<br />

zogadi Rirebulebebis arseboba da aRiareba ar aris sakmarisi<br />

imisTvis, rom praqtikaSi dainergos.<br />

garda amisa, gasaTvaliswinebelia is faqtoric, rom zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebi mravalferovani da mravalkulturuli dawesebulebebia,<br />

amitomac imis Tqma, rom misi TiToeuli warmomadgeneli<br />

erTmaneTis Rirebulebebsa da faseulobebs iziarebs, mcdaria. Tu<br />

skolas aqvs survili, misi TiToeuli wevri icavdes saerTo Rirebulebebsa<br />

da principebs, maSin aucilebelia, rom maT srulfasovani<br />

informacia hqondeT eTikuri qcevis standartebis Sesaxeb.<br />

skolam sakuTari misiisa da strategiis safuZvelze iseTi standartebi<br />

unda SeimuSaos, romlebic iq arsebul garemos, specifikasa<br />

da saWiroebebs Seesabameba. amasTanave, mniSvnelovania, rom skolis<br />

standartebi skolis saqmianobis nebismier sferos asaxavdes. is saxelmZRvanelo<br />

principebis erTobliobas unda warmoadgendes skolis<br />

nebismieri wevrisaTvis: sameurveo sabWosTvis, direqciis warmomadgenlebisaTvis,<br />

maswavleblebisTvis, moswavleebisa da sxva dainteresebuli<br />

pirebisaTvis. dokumenti qcevis standartebis Sesaxeb<br />

advilad kiTxvadi da gasagebi unda iyos. dabolos, Sinaganawesisa


da qcevis standartebis SemuSaveba ar aris sakmarisi skolaSi eTikuri<br />

normebis danergvisaTvis. saWiroa, SemuSavdes misi ganxorcielebisa<br />

da monitoringis efeqturi meqanizmebi.<br />

nawili 2. qcevis standartebis SemuSaveba<br />

2.1. direqtoris, sameurveo sabWosa<br />

da skolis sazogadoebis monawileoba<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad, skolis Sinaganawess<br />

direqtoris wardginebiT amtkicebs sameurveo sabWo. rekomendebulia,<br />

rom skolis Sinaganawesisa da qcevis standartebis SemuSavebis<br />

procesSi aqtiurad iyos CarTuli skolis mTeli sazogadoeba,<br />

kerZod: moswavleebi, mSoblebi, maswavleblebi, sameurveo sabWo da<br />

sxv. aRniSnul procesSi skolis sazogadoebis CarTuloba dainteresebul<br />

pirebs saSualebas aZlevs, sakuTari wvlili Seitanon qcevis<br />

standartebis SemuSavebaSi. Sesabamisad, es uzrunvelyofs skolis<br />

farTo sazogadoebis mxardaWeras da loialurobas qcevis standartebisadmi.<br />

skolis sazogadoebis CarTva qcevis standartebis SemuSavebaSi<br />

SesaZlebelia sxvadasxva saSualebebiT:<br />

sasurvelia, skolis direqtorma Seqmnas e. w. eTikis komiteti, romlis<br />

mTavari mizanic iqneba qcevis standartebis SemuSaveba. mniSvnelovania,<br />

rom komitetSi Tanabrad iyos warmodgenili yvela dainteresebuli<br />

jgufi: moswavleebi, maswavleblebi, mSoblebi da sxv.<br />

direqtorma, sameurveo sabWos Tavmjdomarem da skolis xelmZRvanelobis<br />

sxva warmomadgenlebma sajarod unda mimarTon skolis<br />

sazogadoebas da sTxovon maT, aqtiuri monawileoba miiRon skolis<br />

qcevis standartebis SemuSavebaSi. xazgasmiT unda aRiniSnos,<br />

rom maTi winadadebebi da rekomendaciebi saTanadod iqneba ganxiluli<br />

da gaTvaliswinebuli.<br />

SeiZleba, moewyos `mrgvali magidebi~ pedagogiuri sabWos wevrebis,<br />

administraciis TanamSromlebis, mSoblebisa da ufrosklaselebis<br />

monawileobiT.<br />

pedagogebsa da administraciis TanamSromlebs pedagogiuri sab-<br />

Wos sxdomebze da administraciis Sexvedrebze, SeiZleba, daevaloT<br />

eTikuri problemebis identificireba da eTikis komitetisaTvis<br />

maTi wardgena.<br />

skolis farTo sazogadoebis winadadebebisa da rekomendaciebis<br />

misaRebad SesaZlebelia specialuri safosto yuTis, elfostis<br />

an satelefono nomris organizeba.<br />

173


174<br />

aseve mniSvnelovania miRweuli Sedegebis perioduli Sefaseba da<br />

skolis sazogadoebis mxridan gaweuli wvlilis sajarod aRniSvna.<br />

Sedegebisa da warmatebebis saTanado dafaseba adamianebs sakuTrebis<br />

gancdas uRvivebs, rac TavisTavad momavali qmedebebisaTvis<br />

qmnis motivacias. igi waaxalisebs im pirebsac, romlebic<br />

Tavdapirvelad ar iyvnen proeqtSi CarTuli, monawileoba miiRon<br />

masSi.<br />

skolam SeiZleba konsultaciebi gaiaros sxvadasxva jgufebTan,<br />

magaliTad: damfinansebel organoebTan, saxelmwifo uwyebebis warmomadgenlebTan,<br />

resurs-centrebTan an adgilobriv mosaxleobas-<br />

Tan. skolam aseve SeiZleba gaiTvaliswinos da gaecnos eTikis sakiTxebTan<br />

dakavSirebiT sxva skolebis, institutebis an arasamTavrobo<br />

organizaciebis gamocdilebas.<br />

sasurvelia, rom eTikis komitetis saqmianobaSi aqtiuri monawileoba<br />

miiRon sameurveo sabWos mier Seqmnili disciplinuri komitetis<br />

wevrebma. sasurvelia, direqtorma xeli Seuwyos rogorc sameurveo<br />

sabWos, ise danarCeni jgufebis aqtiur monawileobas.<br />

skolis direqtorma unda gaiTvaliswinos, rom qcevis standartebis<br />

SemuSaveba mniSvnelovan drosa da energias moiTxovs. radgan<br />

pedagogebs, mSoblebs, administraciis TanamSromlebs isedac datvirTuli<br />

ganrigi da xSir SemTxvevaSi, arasaTanado anazRaureba aqvT,<br />

ararealuri iqneba, maT movTxovoT, drois mniSvnelovani nawili aRniSnul<br />

iniciativas dauTmon, Tu ar Seiqmneba saTanado mastimulirebeli<br />

garemoebebi. magaliTad, SesaZloa, saWiro gaxdes maswavleblis<br />

an skolis sxva TanamSromlis droebiT ZiriTadi saqmianobisgan<br />

CamoSoreba, raTa man saTanado dro dauTmos am proeqts; an Tu arsebobs<br />

Sesabamisi saxsrebi, mcire damatebiTi anazRaurebac ki<br />

sakmarisi gaxdeba maTi motivaciis asamaRleblad. Tu finansuri waxaliseba<br />

SeuZlebelia, maSin mniSvnelovania raime sxva formiT maTi<br />

muSaobis dafaseba. skolis xelmZRvanelobis mxardaWera am sakiTxebSi<br />

Zalze mniSvnelovania, radgan swored mas miuwvdeba xeli saTanado<br />

resursebze da gaaCnia uflebamosileba finansuri an sxva saxis<br />

stimulis Sesaqmnelad.<br />

2.2. araeTikuri qcevis gamomwvevi mizezebis Seswavla<br />

problemis gadaWris saukeTeso gzebis saZieblad saWiroa misi gamomwvevi<br />

mizezebis codna. aqedan gamomdinare, qcevis standartebisa


da araeTikuri qcevis prevenciisa da disciplinuri saxdelebis SemuSavebamde<br />

skolam, pirvel yovlisa, arsebuli viTareba/garemo unda<br />

Seiswavlos da misTvis damaxasiaTebeli Sida da gare faqtorebis<br />

gaanalizebis Sedegad konkretuli midgomebi SeimuSaos. rogorc wesi,<br />

skolebis umravlesobisTvis araeTikuri da korufciuli qcevis<br />

gamomwvevi mizezebi erTnairia da SeiZleba moicavdes:<br />

ekonomikur faqtorebs: mwir dafinansebas, maswavleblebis dabal<br />

anazRaurebas da waxalisebis araefeqtur sistemas, romelic<br />

efeqturi saqmianobisaTvis saTanado motivacias ar qmnis;<br />

socialur faqtorebs: arsebobs pirdapiri kavSiri qveyanaSi arsebul<br />

korufciul garemosa da skolaSi arsebul korufcias Soris.<br />

naTesauri kavSirebi da loialuroba ufro metad fasobs, vidre<br />

obieqturi da iuridiuli principebi da faseulobebi. kulturulad<br />

misaRebi gaxda ojaxuri an naTesauri kavSirebis gamoyeneba<br />

akademiuri Tu profesiuli dawinaurebebis misaRwevad.<br />

marTvis araefeqtur meqanizmebsa da procedurebs.<br />

zemoT moyvanili faqtorebis gaTvaliswinebiT, saqarTvelos skolebSi<br />

gavrcelebuli araeTikuri qcevis saxeebia:<br />

meqrTameoba _ magaliTad, moswavlisaTvis maRali niSnis dawera<br />

saCuqris an garkveuli fuladi Tanxis sanacvlod.<br />

repetitorobis <strong>instituti</strong> / kerZo gakveTilebi _ zogierT SemTxvevaSi<br />

maswavleblebi moswavleebs saTanado Sefasebas ar uweren,<br />

Tu isini maT kerZo gakveTilebs ar daeswrebian. amdenad, moswavlis<br />

mier gadaxdili swavlebis safasuri SeiZleba de-faqto qrTamad<br />

CaiTvalos.<br />

favoritizmi _ warmoadgens skolis resursebis, magaliTad wignebis<br />

an teqnikuri aRWurvilobis, mikerZoebul gadanawilebas,<br />

aseve moswavlis akademiuri moswrebis mikerZoebul Sefasebas.<br />

nepotizmi _ favoritizmis erT-erTi yvelaze gavrcelebuli saxe,<br />

romlis drosac pedagogi an administraciis TanamSromeli daumsaxurebel<br />

privilegirebul mdgomareobaSi ayenebs sakuTari<br />

ojaxis wevrebs, naTesavebs an megobrebis Svilebs.<br />

zewola _ maswavleblis korufciul garigebaSi CarTvis mizniT<br />

skolis direqtoris an skolis administraciis sxva maRalCinosanis<br />

mier sakuTari Zalauflebis gamoyeneba. magaliTad, direqtorma<br />

samsaxuridan daTxovnis muqariT SeiZleba zewola gana-<br />

175


176<br />

xorcielos pedagogze, raTa man maRali niSani dauweros misi ojaxis<br />

wevrs, naTesavs an sxvas.<br />

akademiuri siyalbe _ piradi gamorCenis mizniT ganxorcielebuli<br />

araeTikuri qceva, romelic SeiZleba moicavdes meqrTameobas,<br />

moswavlis mxridan TaRliTobis waxalisebas (maswavlebelma<br />

SeiZleba motyuebis saSualeba misces moswavles; an SeiZleba Tavad<br />

gadaasworos moswavlis namuSevari da mas daumsaxureblad<br />

maRali Sefaseba misces), informaciis gayidvas (maswavlebelma SeiZleba<br />

winaswar miawodos moswavles sagamocdo sakiTxebi, testebi)<br />

da sxv.<br />

xSirad moswavleebic sxvadasxva saxis araeTikur qmedebaSi arian<br />

CarTulebi, magaliTad, gamocdebisa da testebis gadawera (rac<br />

akademiuri siyalbis yvelaze gavrcelebuli formaa). zogierT<br />

SemTxvevaSi moswavleebi (umeteswilad ufrosklaselebi) eleqtronul<br />

mowyobilobebs iyeneben gamocdebze gadasawerad an pasuxebis<br />

karnaxiT Tu winaswar SeTanxmebuli niSnebis gamoyenebiT<br />

exmarebian sxva moswavleebs gadaweraSi.<br />

mowavleebis mier Cadenili sxva areTikuri qmedebebi SeiZleba gamoixatebodes<br />

disciplinur sakiTxebSi, kerZod ki, moswavlis<br />

upativcemulobaSi pedagogis, skolis administraciis an sxva moswavleebis<br />

mimarT.<br />

zemoT skolis doneze araeTikuri qmedebebis gamomwvevi sxvadasxva<br />

mizezebi da magaliTebi davasaxeleT, magram ZiriTadi problema<br />

mainc im wesebisa da standartebis ubralo ignorirebaa, romlebic<br />

saganmanaTleblo dawesebulebaSi dasaSvebi da dauSvebeli qcevis<br />

saxeebs asaxaven. amdenad, erTiani saskolo qcevis standartebis SemuSavebiT<br />

skola eTikur sakiTxebTan dakavSirebul erTgvar gzamkvlevs<br />

miiRebs. igi saSualebas miscems skolas, ganaviTaros profesiuli<br />

qcevis standartebi, romlebic SesabamisobaSi iqneba skolis<br />

misiasTan, faseulobebTan da principebTan.<br />

2.3. araeTikuri qcevis magaliTebis gamovlena<br />

imis gaTvaliswinebiT, rom skolis Sinaganawesi da masSi moyvanili<br />

qcevis standartebisa da disciplinuri gadacdomebis nusxa skolis<br />

nebismieri wevris saxelmZRvanelo dokumentia, masSi cal-calke unda<br />

iyos gawerili TiToeuli jgufis (maswavleblebis, administraciis,<br />

sameurveo sabWos, moswavleebis da sxv.) qcevis standartebi.


amisaTvis saWiroa eTikis sakiTxebisa da problemebis identificireba,<br />

romlebic skolis sazogadoebas xvdeba yoveldRiuri saqmianobis<br />

procesSi da romelzec skolam unda gaamaxvilos yuradReba.<br />

sasargeblo iqneba, amasTan dakavSirebiT Sexvedrebi Catardes maswavleblebTan,<br />

administraciis warmomadgenlebTan, moswavleebTan,<br />

mSoblebTan Semdeg sakiTxebze:<br />

araeTikuri qcevebi, romlebic warsulSi arsebobda<br />

ra Secdomebi iqna daSvebuli warsulSi? ra iyo yvelaze metad<br />

gavrcelebuli araeTikuri qcevis forma, romelSic CarTulni<br />

iyvnen maswavleblebi, moswavleebi, administraciis warmomadgenlebi,<br />

sameurveo sabWos wevrebi, mSoblebi?<br />

eTikuri problemebi/dilemebi, romlebsac warsulSi<br />

Sexvdnen skolis sxvadasxva dainteresebuli jgufebi.<br />

ra saxis eTikur problemebs/dilemebs awydebodnen warsulSi skolis<br />

direqtori, sameurveo sabWo, maswavleblebi, administraciis<br />

TanamSromlebi, moswavleebi, mSoblebi?<br />

sadavo eTikuri sakiTxebi.<br />

eTikuri gadawyvetilebebis miRebisas yovelTvis calsaxad keTdeboda<br />

Tu ara arCevani `swor~ da `araswor~ gamosavals Soris?<br />

SexvedriaT Tu ara maswavleblebs, moswavleebs, administraciis<br />

warmomadgenlebs, mSoblebs iseTi eTikuri problema, romlis<br />

mogvarebis erTmniSvnelovani gza ar arsebobda?<br />

eTikuri sakiTxebis/problemebis mogvareba.<br />

ramdenad warmatebuli iyo skola eTikuri sakiTxebis/problemebis<br />

mogvarebaSi warsulSi?<br />

eTikuri problemebi, romlebic SesaZloa momavalSi warmoiSvas.<br />

ra eTikuri problemebi SeiZleba warmoiSvas momavalSi? ra saxis<br />

eTikuri problemis winaSe SeiZleba dadges direqtori, sameurveo<br />

sabWo, maswavleblebi, administraciis TanamSromlebi, moswavleebi,<br />

mSoblebi?<br />

177


skolis sazogadoebis TiToeul jgufs sakuTari roli da pasuxismgebloba<br />

aqvs da dawesebulebis saqmianobis sxvadasxva sferoSia<br />

CarTuli. aqedan gamomdinare, garda imisa, rom arsebobs garkveuli<br />

tipis eTikuri problemebi, romlebic SeiZleba saerTo iyos dawesebulebis<br />

TiToeuli wevrisaTvis, arsebobs iseTi eTikuri sakiTxebi,<br />

romlebic mxolod konkretuli jgufisTvisaa relevanturi. amitom<br />

qcevis standartebis SemuSavebis procesSi gaTvaliswinebul unda<br />

iqnes saqmianobis yvela is sfero, romelSic TiToeuli jgufia Car-<br />

Tuli da yvela sxva roli da pasuxismgebloba, romelic maT gaaCniaT.<br />

mniSvnelovania, rom skolis Sinaganawesi Seicavdes disciplinuri<br />

devnis CamonaTvals, romelic gamoyenebul iqneba yvela im piris winaaRmdeg,<br />

romlebic qcevis standartebs daarRveven. disciplinuri<br />

devnis formebi detalurad unda iyos SemuSavebuli qcevis standartebisa<br />

da disciplinuri gadacdomebis Sesabamisad. aseve mniSvnelovania,<br />

skolis Sinaganawesma uzrunvelyos pedagogebis, administraciis<br />

TanamSromlebisa da moswavleebis dacva SurisZiebis nebismieri<br />

mcdelobisgan im SemTxvevaSi, rodesac maTi mxridan moxdeba<br />

araeTikuri qmedebis mxileba. skolam unda SeimuSaos gasaCivrebis<br />

efeqturi meqanizmi da saTanadod gamoiZios disciplinuri gadacdomebis<br />

yoveli SemTxveva (saCivris sistemis Sesaxeb ixileT Tavi V I I ).<br />

qcevis standartebis SemuSavebisas eTikis komitetma unda uzrunvelyos<br />

dokumentSi skolis faseulobebis asaxva, misi Sesabamisoba<br />

kanonmdeblobisa da sxva wesebis moTxovnebTan da uzrunvelyos, rom<br />

dokumentSi asaxuli molodinebi ar arRvevdes skolis wevrebis kanonier<br />

uflebebs. amasTanave, qcevis standartebi unda emsaxurebodes<br />

skolis misiisa da startegiuli miznebis ganxorcielebas.<br />

178<br />

nawili 3. qcevis standartebis damkvidreba skolaSi<br />

3.1. skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi<br />

skolis Singanawesisa da qcevis standartebis SemuSaveba skolaSi<br />

eTikuri sakiTxebis gadaWris pirveli etapia. momdevno etapia qcevis<br />

standartebis damkvidrebis strategiis SemuSaveba. yvelaze rTul<br />

amocanas ki warmoadgens imis uzrunvelyofa, rom skolis Sinaganawesi<br />

da masSi moyvanili standartebi skolis TiToeulma wevrma waikiTxos,<br />

gaiziaros, gamoiyenos da daicvas. am strategiis SemuSavebisas<br />

yuradReba unda gamaxvildes Semdeg sakiTxebze:


vin iqneba qcevis standartebis damkvidrebaze pasuxismgebeli<br />

piri?<br />

rogor da sad gamoqveyndeba qcevis standartebisa da disciplinuri<br />

gadacdomebis nusxa? rogor iqneba uzrunvelyofili misi<br />

xelmisawvdomoba nebismieri dainteresebuli pirisaTvis?<br />

Seiqmneba Tu ara mudmivmoqmedi eTikis komiteti, Tu aRniSnul<br />

funqciebs srulad SeiTavsebs disciplinaruli komiteti? ra<br />

konkretuli funqciebi daekisreba eTikis komitets/disciplinur<br />

komitets?<br />

rogor ganxorcieldeba Sinaganawesis efeqturobis monitoringi?<br />

Seiqmneba Tu ara `cxeli xazis~ samsaxuri, romlis daniSnulebac<br />

iqneba darRvevebis Sesaxeb informaciis miReba da skolis sazogadoebisaTvis<br />

konsultaciebis gaweva eTikisa da disciplinis<br />

sakiTxebTan dakavSirebiT?<br />

ra sixSiriT gadaisinjeba skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi?<br />

sameurveo sabWos mier skolis Sinaganawesis damtkicebis Semdeg<br />

aucilebelia misi sajaroobisa da gavrcelebis uzrunvelyofa. skolis<br />

direqtors SeuZlia gamarTos sainformacio Sexvedrebi skolis<br />

sazogadoebasTan qcevis standartebisa da disciplinuri devnis<br />

formebis Sesaxeb. SesaZloa, ufro efeqturi iyos qcevis standartebis<br />

bukletis saxiT gamoqveyneba, radgan ufro advilad moxerxdeba<br />

misi am formiT gavrceleba da yvela dainteresebuli pirisaTvis<br />

misi xelmisawvdomobis uzrunvelyofa.<br />

SeiZleba, skolam miiRos gadawyvetileba, rom skolis sazogadoebis<br />

yvela warmomadgenelma (maswavlebelma, moswavlem, mSobelma da<br />

a. S.), romelsac exeba skolis Sinaganawesi Tu eTikis kodeqsi, moaweros<br />

xeli mas, rac imis gamoxatuleba iqneba, rom isini gaecnen aRniSnul<br />

dokuments da iReben valdebulebas mis Sesrulebaze. rodesac<br />

skolaSi moswavles iReben, sasurvelia, arsebobdes wesi, rom mSobeli<br />

bavSvis sabuTebis Setanis dros ecnobodes skolaSi arsebul<br />

Sinaganawess Tu eTikis normebs da awerdes xels misi Sesrulebis<br />

valdebulebaze. qcevis wesebis darRvevisTvis skolas disciplinuri<br />

sanqciebi unda hqondes.<br />

dedaqalaqisa da sxva qalaqebis skolebs, SeiZleba, ukve aqvT sakuTari<br />

veb-gverdi. amdenad, skolis Sinaganawesis veb-gverdze gamoqveyneba<br />

kargi praqtikaa, Tumca amasTan mniSvnelovania, rom skolis<br />

TiToeuli wevri gaecnos da gamoiyenos es dokumenti. kargi iqneba<br />

179


skolis TiToeuli wevri flobdes Sinaganawesis asls. Tu Tanxebis<br />

simciris an sxva mizezebis gamo es SeuZlebelia, maSin unda ganxorcieldes<br />

TanamSromlebis informireba dokumenti arsebobis Sesaxeb da<br />

maTi waxaliseba, gaecnon da ixelmZRvanelon skolis SinaganawesiT.<br />

SeiZleba aRniSnuli dokumentis gamoikras kedelze, TvalsaCino adgilze.<br />

imisaTvis, rom Sefasdes, ramdenad qmediTia skolis Sinaganawesi<br />

da ramdenad mniSvnelovani gavlena moaxdina man skolaSi arsebul<br />

mdgomareobaze, sasurvelia, ganxorcieldes monitoringi da Sefaseba.<br />

aseve mniSvnelovania, SemuSavdes is ZiriTadi indikatorebi, romelTa<br />

safuZvelzec moxdeba eTikasTan dakavSirebiT skolaSi arsebuli<br />

mdgomareobis Sefaseba. mniSvnelovania, rom es indikatorebi<br />

uzrunvelyofdes relevanturi informaciis miRebisa da daskvnebis<br />

gamotanis SesaZleblobas. indikatorebis SemuSavebis procesSi skolam<br />

mxedvelobaSi unda miiRos Semdegi sakiTxebi:<br />

180<br />

TanamSromelTa gamokiTxvis an Sefasebis Sedegebi, romelic moicavs<br />

qcevis standartebTan dakavSirebul SekiTxvebs, an direqtoris,<br />

pedagogebis, moswavleebis Tu sxva TanamSromlebis uSualod<br />

eTikis sakiTxebTan dakavSirebuli gamokiTxvebis Sedegebi;<br />

pedagogebis, TanamSromlebisa da moswavleebis procentuli raodenoba,<br />

romelTac gaacnes skolis Sinaganawesi da miawodes informacia<br />

qcevis standartebis Sesaxeb;<br />

eTikis sakiTxebTan dakavSirebiT moswavlebTan, pedagogebTan,<br />

TanamSromlebTan da sxva pirebTan Catarebuli Sexvedrebisa da<br />

gamokiTxvebis raodenoba;<br />

`cxel xazze~ Semosuli zarebis raodenoba an im pirTa odenoba,<br />

romlebmac isargebles qcevis wesebTan dakavSirebuli Sida<br />

saskolo konsultaciebiT;<br />

wlis ganmavlobaSi Semosuli saCivrebisa da disciplinuri sanqciebis<br />

raodenoba;<br />

sasamarTloSi ganxiluli saqmeebis raodenoba, romlebic skolaSi<br />

warmoqmnil eTikur sakiTxebTan iyo dakavSirebuli.<br />

sasurvelia, qcevis standartebisa da disciplinuri sanqciebis<br />

gadasinjva xdebodes sam weliwadSi erTxel mainc. es sakmaris dros<br />

iZleva imisaTvis, rom monitoringis Sedegad gamovlindes problemuri<br />

sferoebi. qcevis standartebis gadasinjvis procesSi mniSvnelovania<br />

sxvadasxva dainteresebuli jgufebis CarTva, radgan es


saSualebas iZleva, ufro naTlad moxdes Sinaganawesis araefeqturi<br />

komponentebis identificireba da aseve im standartebis gamovlena,<br />

romlebic srulad ar asaxavs qcevasTan dakavSirebul realobas. aseve<br />

mniSvnelovania Sinaganawesis moyvana sajaro seqtorSi moqmed axal<br />

kanonmdeblobasTan SesabamisobaSi. garda amisa, savaraudod, garkveuli<br />

periodis gasvlasTan erTad skolaSi axali eTikuri sakiTxebi<br />

wamoiWreba, romlebic aucileblad unda aisaxos skolis SinaganawesSi.<br />

dabolos, imisaTvis, rom skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi<br />

qmediTi iyos, aucilebelia, skolam reagireba moaxdinos nebismieri<br />

saxis darRvevasa da disciplinur gadacdomaze. saCivrebis ganxilvis<br />

dros disciplinurma komitetma unda ixelmZRvanelos winaswar<br />

SemuSavebuli disciplinuri saxdelebiT. amasTanave, uzrunvelyofil<br />

unda iqnes saCivrebis ganxilvis samarTliani, gamWvirvale<br />

da martivi procedurebis SemuSaveba (saCivrebis sistemis Sesaxeb ixileT<br />

Tavi V I I).<br />

nawili 4. usafrTxo garemos uzrunvelyofa<br />

zogadsaganmanaTleblo skolebSi<br />

imisTvis, rom zogadsaganmanaTleblo skolebSi srulad ganxorcieldes<br />

zogadi ganaTlebis erovnuli miznebi, erovnuli sasawavlo<br />

gegmiT dadgenili moTxovnebi, sxva saWiroebebTan erTad skolaSi,<br />

saWiroa, arsebobdes usafrTxo garemo. samwuxarod, dRes arcTu iSviaTobaa<br />

mozardebs Soris danaSauli, romelic xSirad savalalo SedegiT<br />

mTavrdeba. mSobeli Svilis skolaSi yofnis periodSi daculad<br />

unda grZnobdes Tavs. skolaSi usafrTxo garemos uzrunvelsayofad<br />

skolam, sasurvelia, Seqmnas usafrTxoebis komiteti, romelSic Sevlen<br />

moswavleTa TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi, mSoblebi, maswavleblebi,<br />

direqtori, sameurveo sabWos warmomadgeneli. usafrTxoebis<br />

komitetis SemadgenlobaSi saTaTbiro xmis uflebiT SeiZleba<br />

iyvnen socialuri muSakebi, adgilobrivi municipalitetis warmomadgeneli,<br />

policiis TanamSromeli, ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros adgilobrivi resurs-centris warmomadgeneli, samezoblo<br />

amxanagobis warmomadgeneli. usafrTxoebis komitetis Semadgenlobas<br />

unda amtkicebdes skolis sameurveo sabWo, xolo skolis<br />

direqtorma unda uzrunvelyos samuSao pirobebis Seqmna.<br />

usafrTxoebis komitetma unda Seafasos/gaaanalizos da Seiswavlos<br />

imis statistika, Tu ramdenad arsebobs skolaSi usafrTxo ga-<br />

181


emo. unda moxdes arsebuli saWiroebebisa da problemebis, Sida da<br />

gare faqtorebis Seswavla da monacemebis Segroveba. am monacemebis<br />

Segroveba SesaZlebelia rogorc formaluri, ise araformaluri<br />

gziT (Sexvedrebi maswavleblebTan, moswavleebTan, mSoblebTan, interviuebi,<br />

fokus-jgufebi, kvlevebi da a. S.). mas Semdeg, rac moxdeba<br />

Sefaseba da analizi, usafrTxoebis komitetma unda SeimuSaos strategia,<br />

gansazRvros meTodebi, SearCios programebi da aqtivobebi,<br />

SeimuSaos samoqmedo gegma, gansazRvros vadebi da pasuxismgebeli<br />

pirebi.<br />

skolis Sinaganawesi unda iTvaliswinebdes klasis damrigeblis<br />

winaswar gafrTxilebas moswavlis sapatio mizeziT gakveTilze daswrebis<br />

SeuZleblobisa da safuZvlis Sesaxeb, xolo klasis damrigebeli<br />

Tavis mxriv am informacias sxva pedagogebs unda awvdides. Tu<br />

aseTi winaswari gafrTxileba ar arsebobs da moswavle gakveTils<br />

gaacdens, unda arsebobdes gacdenis mizezis da mSoblis Setyobinebis<br />

valdebuleba. Znelad aRsazrdel moswavleebTan pedagogebi<br />

individualurad unda muSaobdnen, xolo Tu klasSi bevri moswavlea,<br />

moswavleTa raodenoba unda Semcirdes (moswavleebi sxva klasebSi<br />

unda gadanawildnen an axali klasi unda daematos), raTa gaadvildes<br />

Znelad aRsazrdel bavSvebze dakvirveba da maTTan muSaoba. sistematurad<br />

unda xdebodes moswavlis mSobelTan informaciis gacvla.<br />

saWiroa, skolam efeqturi programebi ganaxorcielos skolaSi<br />

usafrTxo garemos uzrunvelsayofad. skola unda axorcielebdes<br />

Zaladobis, narkotikebis, alkoholizmis, vandalizmis, qonebis ganadgurebisa<br />

da gakveTilebis gacdenis sawinaaRmdego programebs.<br />

mniSvnelovania, skolaSi xorcieldebodes pozitiuri kampaniebi da<br />

programebi. magaliTad: eseebis konkursi (Temaze: Zaladoba, narkotikebi<br />

da a. S.); skolebs Soris Teatraluri dadgmebis konkursi (imave<br />

Temebze); warmatebuli moswavleebisTvis waxalisebis meTodebis<br />

danergva; sportuli Sejibrebebisa da gasarTobi RonisZiebebis Catareba;<br />

sazogadoebrivi aqtivobebi (magaliTad: skolis gazeTis gamocema,<br />

moswavleTa klubebis daarseba interesebis mixedviT, dalagebisa<br />

da galamazebis aqciebi); warmatebuli adamianebis mowveva skolaSi<br />

da maTTan saubari da a.S. am programebis meSveobiT skola axdens<br />

moswavleTa TviTSegnebis amaRlebas.<br />

sasurvelia, skolam SezRudos skolis teritoriaze ucxo pirebis<br />

Sesvla legitimuri mizezis gareSe da moaxdinos im gareSe pirebis<br />

registracia, romlebic skolaSi Sevlen.<br />

182


skolaSi unda arsebobdes moswavleTa piradi saqmeebi, sadac moswavlis<br />

Sesaxeb yvelanairi informacia iqneba Tavmoyrili (magaliTad:<br />

moswavlis akademiuri moswreba, sakontrolo weris namuSevrebi an<br />

testebi, disciplinuri darRvevebisa da dakisrebuli sanqciebis<br />

Sesaxeb informacia, gacdenebis Sesaxeb informacia, moswavlis mimarT<br />

saCivrebis raodenoba, civi iaraRis, basri nivTebis, Zaladobis,<br />

Cxubis, daSinebis, vandalizmisa da qonebis dazianebis da sxva disciplinuri<br />

darRvevebis anda sxva antisazogadoebrivi qmedebebis<br />

Sesaxeb informacia da a. S.). moswavles da mis mSobels (mSoblis aryolis<br />

SemTxvevaSi meurves, mzrunvels an sxva kanonier warmomadgenels)<br />

unda hqondeT piradi saqmis gacnobis ufleba. Tu moswavle<br />

danaSauls Caidens, mozardis mimarT devnis dawyebis SemTxvevaSi<br />

skolis administraciam es informaciebi Sesabamis samarTladamcav<br />

organoebs unda miawodos.<br />

183


sajaro skolis maswavleblebi da moswavleebi arian rogorc akademiuri<br />

sazogadoebis wevrebi, ise saqarTvelos sruluflebiani moqalaqeebi.<br />

rogorc moqalaqeebi, isini saqarTvelos konstituciiT<br />

garantirebuli uflebebiTa da TavisuflebebiT sargebloben; xolo<br />

rogorc akademiuri sazogadoebis warmomadgenlebs, maT garkveuli<br />

valdebulebebi ekisrebaT. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanoni azustebs adamianis samoqalaqo uflebebisa da Tavisuflebebis<br />

konstituciur garantiebs sajaro skolis konteqstSi, agreTve<br />

adgens maTi SezRudvis safuZvlebs sajaro skolis saganmanaTleblo<br />

miznebis uzrunvelsayofad.<br />

wignis es Tavi miznad isaxavs saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo<br />

dawesebulebebis akademiuri sazogadoebis warmomadgenelTa<br />

codnis gaRrmavebas adamianis samoqalaqo uflebebsa da TavisuflebebSi;<br />

agreTve sajaro skolebisaTvis saxelmZRvanelo wesebis Camoyalibebas<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonisa da saqarTvelos<br />

sxva sakanonmdeblo aqtebis moTxovnebis Sesasruleblad.<br />

184<br />

Tavi VII<br />

samoqalaqo uflebebi<br />

da Tavisuflebebi<br />

sajaro skolebSi<br />

nawili 1. gamoxatvis Tavisufleba<br />

sajaro skolaSi moswavleebi da maswavleblebi sargebloben gamoxatvis<br />

TavisuflebiT im farglebSi, rac xels uwyobs cenzurisgan<br />

Tavisufali saskolo garemos formirebasa da skolis saganmanaTleblo<br />

miznebis miRwevas. isini ar arian SezRudulni skolis an skolis<br />

warmomadgenlebis oficialuri SexedulebebiT. moswavles da<br />

maswavlebels ufleba aqvT, saskolo dros an skolis teritoriaze<br />

moiZion, miiRon, Seqmnan, Seinaxon, daamuSaon an gaavrcelon nebismieri<br />

informacia da ideebi, agreTve gamoiyenon skolis resursebi in-


formaciisa da ideebis mosaZieblad, misaRebad, Sesaqmnelad, Sesanaxad,<br />

dasamuSaveblad an gasavrceleblad. amave dros, gamoxatvis Tavisufleba<br />

absoluturi ar aris. moswavleTa da maswavlebelTa gamoxatvis<br />

Tavisufleba unda dabalansdes mozardebisaTvis socialurad<br />

misaRebi qcevis swavlebis, erovnuli da skolis saswavlo gegmebiT<br />

gaTvaliswinebuli miRwevis donis daZlevisa da skolaSi Semwynareblobisa<br />

da urTierTpativiscemis garemos formirebis legitimur<br />

sazogadoebriv interesTan.<br />

1.1. saklaso diskusiebi da davalebebi<br />

maswavlebeli valdebulia, waaxalisos swavlebis saganTan dakav-<br />

Sirebuli saklaso diskusiebi da ganxilvebi. moswavles ufleba aqvs,<br />

gamoTqvas sakuTari azri da moiTxovos azris gamoxatvis uflebis<br />

pativiscema sxva pirebis mxridan. saklaso oTaxSi saswavlo procesis<br />

mimdinareobisas moswavlis es ufleba maswavleblis mxridan SeiZleba<br />

daeqvemdebaros legitimur pedagogiur interesTan dakavSirebul<br />

SezRudvebs. kerZod, moswavleebs SeuZliaT, SeuzRudavad gamoTqvan<br />

sakuTari Sexedulebebi gakveTilze gansaxilvel TemasTan<br />

dakavSirebul sakiTxze; Tumca moswavlis survili, gamovides sityviT<br />

im sakiTxze, romelic kavSirSi ar aris swavlebis saganTan, SeiZleba<br />

maswavleblis mxridan SezRudvas daeqvemdebaros. magaliTad,<br />

Tu moswavles SeuZlia politikuri an religiuri Sinaarsis sityviT<br />

gamovides klasgareSe periodSi, imave Sinaarsis sityviT gamosvla,<br />

magaliTad, maTematikis gakveTilze maswavleblis mxridan SezRudvas<br />

eqvemdebareba.<br />

moswavleebs sruli ufleba aqvT, gamoTqvan sakuTari azri, rogorc<br />

zepir, ise werilobiT saskolo davalebebSi. gamoTqmuli azri<br />

unda eqceodes maswavleblis mier saskolo davalebisaTvis gansaz-<br />

Rvrul farglebSi.<br />

1.2. beWdviTi gamoxatva<br />

beWdviTi masalebis/literaturis gavrceleba gamoxatvis erTerTi<br />

ZiriTadi formaa. beWdviTi masalis gavrceleba moicavs Jurnal-gazeTebis,<br />

pamfletebis, broSurebis, wignebisa Tu sxva beWdviTi<br />

formatis mqone sagnebis gavrcelebas. sajaro skolas ufleba aqvs,<br />

aradiskriminaciul niadagze SezRudos literaturis gavrceleba<br />

skolis farglebSi arasrulwlovanTa dasacavad asakis Seusabamo<br />

185


literaturis mavne zegavlenisgan. skola uflebamosilia, SezRudos<br />

im publikaciis gavrceleba, romelic:<br />

186<br />

Seicavs uxamsobas an ciliswamebas;<br />

qadagebs siZulvils;<br />

qmnis saswavlo procesis msvlelobisa da skolis normaluri funqcionirebis<br />

arsebiTi Seferxebis an kanonsawinaaRmdego Sedegis<br />

miRebis safrTxes.<br />

moswavleebs SeuZliaT, gamoscen da skolaSi gaavrcelon rogorc<br />

sakuTari, ise saskolo literatura. kanoni `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~<br />

uzrunvelyofs saskolo publikaciebis saredaqcio damoukideblobas.<br />

moswavleebi Tavad gansazRvraven saskolo gamocemis Sinaarss.<br />

skolas SeuZlia, mxolod mrCevlis roli Seasrulos, raTa uzrunvelyos<br />

saskolo gamocemaTa gramatikulad gamarTuli xasiaTi<br />

da Jurnalistikis eTikuri da profesiuli standartebis dacva.<br />

skola uflebamosilia, gonivruli, neitraluri da aradiskriminaciuli<br />

SezRudvebi daawesos moswavleTa publikaciebis gavrcelebis<br />

droze, adgilsa da formaze. am SezRudvebis mizani skolis<br />

normaluri funqcionirebis uzrunvelyofa unda iyos. kerZod, publikaciebis<br />

gavrcelebam xeli ar unda SeuSalos saswavlo procesis<br />

msvlelobas an moswavleTa Tavisufal gadaadgilebas skolis teritoriaze.<br />

sajaro skolas ufleba aqvs, saskolo dros an skolis teritoriaze<br />

aradiskriminaciul safuZvelze SezRudos gareSe pirTa uflebebi<br />

da Tavisuflebebi. Sesabamisad, gareSe pirTa mier skolis teritoriaze<br />

literaturis gavrcelebis ufleba eqvemdebareba, rogorc<br />

zogadi xasiaTis SezRudvebs, aseve SeiZleba SeizRudos skolis<br />

mier dadgenili sxva safuZvlebiT. sajaro skolam yvela gareSe piris<br />

mimarT unda daicvas aradiskriminaciulobis principi. kerZod, yvela<br />

gareSe pirisTvis saerTo pirobebi unda iqnes dadgenili. dauSvebelia<br />

pirTa romelime jgufis privilegirebul mdgomareobaSi Cayeneba.<br />

1.3. sabiblioTeko literatura da interneti<br />

gamoxatvis Tavisufleba moswavleebs aniWebs skolis resursebis<br />

gamoyenebis uflebas informaciis moZiebisa da miRebisaTvis. skola-<br />

Si srulfasovani informaciis miRebis erT-erTi saukeTeso saSuale-


aa skolis biblioTeka. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanoni krZalavs wignebis cenzuras skolis biblioTekaSi. skola uflebamosilia,<br />

daawesos mxolod aradiskriminaciuli da neitraluri<br />

SezRudvebi, raTa uzrunvelyos arasrulwlovanTa dacva asakis Seusabamo<br />

literaturis mavne zegavlenisgan. dauSvebelia skolis mier<br />

wignis gamotana biblioTekidan mxolod imitom, rom ar iziarebs mas-<br />

Si gamoTqmul mosazrebas. SezRudvas SeiZleba daeqvemdebaros arasrulwlovanTaTvis<br />

Seusabamo seqsualurad gamomwvevi da vulgaruli<br />

literatura.<br />

interneti moswavleebs aZlevs unikalur SesaZleblobas, miiRon<br />

informacia an gauziaron sakuTari mosazrebebi msoflios kompiuteruli<br />

qselis momxmarebel milionobiT adamians. moswavleebs ufleba<br />

aqvT, amisaTvis gamoiyenon skolis resursebi, kerZod, qselSi CarTuli<br />

kompiuterebi. skola uflebamosilia, gamoiyenos `internet-filtrebi~<br />

(specialuri kompiuteruli programa), romlebic SezRudavs<br />

uxamsobis Semcveli gamosaxulebebisa da arasrulwlovanTaTvis Seusabamo<br />

seqsualurad gamomwvevi masalebis xelmisawvdomobas moswavleebisTvis.<br />

1.4. demonstraciebi<br />

piketi, msvleloba da mSvidobiani demonstraciis sxva saxeebi<br />

protestis an solidarobis simboluri gamoxatvis formebia da, Sesabamisad,<br />

gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> konstituciuri garantiiTaa daculi.<br />

skolis teritoriaze moswavleTa an maswavlebelTa demonstracia<br />

mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba SeizRudos, Tu is xels uSlis<br />

saswavlo procesis msvlelobas an skolis teritoriaze moswavleTa<br />

Tavisufal gadaadgilebas, agreTve Seicavs skolis normaluri funqcionirebis<br />

arsebiTi Seferxebis an kanonsawinaaRmdego Sedegis mi-<br />

Rebis safrTxes.<br />

1.5. saxelmwifo droSis aRmarTvis ceremoniali<br />

sajaro skolam unda izrunos moswavleebSi erovnuli cnobierebis<br />

gaRrmavebasa da patriotuli grZnobis ganmtkicebaze, Tumca mas<br />

ar aqvs ufleba, moiTxovos moswavleebisgan patriotizmis savaldebulo<br />

gamovlineba. moswavleebs aqvT konstituciuri ufleba, ar im-<br />

Reron himni an saerTod uari Tqvan saxelmwifo droSis aRmarTvis<br />

ceremonialSi monawileobaze. aseT ceremonialSi monawileobis iZuleba<br />

moswavleebis gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> uxeS xelyofas niSnavs.<br />

187


188<br />

1.6. samosi da samkaulebi<br />

moswavleebsa da maswavleblebs sakuTari mosazrebebisa Tu ideebis<br />

gamoxatva SeuZliaT, rogorc zepiri da werilobiTi, ise simboluri<br />

formiT _ samosiTa da sxvadasxva samkauliT. samosi an samkauli<br />

SeiZleba gamoxatavdes politikur, religiur Tu sxva saxis Sexedulebebs,<br />

romelime sportuli gundis, momRerlis an TviT cxovrebis<br />

wesis mxardaWeras. am formis gamoxatvis erT-erTi gansakuTrebuli<br />

niSan-Tviseba misgan momdinare `mesijis~ uwyveti xasiaTia. TiTqmis<br />

SeuZlebelia, samosidan an samkaulidan momdinare ideis gavrceleba<br />

iseTive SezRudvas daeqvemdebaros, rogorc, magaliTad, literaturis<br />

gavrcelebis an saubris Sewyvetaa SesaZlebeli saklaso<br />

oTaxSi Sesvlamde.<br />

moswavlisa da maswavleblis samosi da samkaulebi eqvemdebareba<br />

skolaSi gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> zogad SezRudvebs. is ar unda<br />

eweodes narkotikis propagandas, ar unda Seicavdes uxamsobas, ucenzuro<br />

sityvebs, ciliswamebas, ar unda qadagebdes siZulvils an<br />

qmnides saswavlo procesis msvlelobisa da skolis normaluri funqcionirebisaTvis<br />

xelis SeSlis safuZvlian da gardauval safrTxes.<br />

garda amisa, SeiZleba SeizRudos seqsualurad gamomwvevi samosis<br />

tareba skolis teritoriaze.<br />

maswavleblebze, rogorc saxelmwifos warmomadgenlebze, pasuxismgeblobis<br />

maRali donis gaTvaliswinebiT damatebiTi moTxovnebic<br />

vrceldeba. kerZod, maswavlebels ekrZaleba skolis teritoriaze<br />

religiuri an sxva iseTi samosis tareba, romelzec politikuri<br />

an religiuri `mesijia~ gamosaxuli; agreTve dauSvebelia maswavleblis<br />

mier religiuri samkaulebis tareba moswavleTaTvis TvalSi sacemi<br />

formiT.<br />

skolas ufleba aqvs, SemoiRos erTiani saskolo forma disciplinisa<br />

da pozitiuri saganmanaTleblo garemos danergvis mizniT,<br />

Tumca valdebulia, usamarTlod ar SezRudos moswavleTa gamoxatvis<br />

Tavisufleba. moswavles ufleba aqvs, uari ganacxados saskolo<br />

formis tarebaze. uari mniSvnelovani mizezebiT unda iyos motivirebuli.<br />

magaliTad, moswavles ufleba aqvs, uari Tqvas saskolo formis<br />

tarebaze im motiviT, rom es Zireulad ewinaaRmdegeba mis religiur<br />

mrwamss.


1.7. gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvis safuZvlebi<br />

skolaSi moswavleTa da maswavlebelTa gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong><br />

SezRudvis safuZvlebi SeiZleba pirobiTad or ZiriTad kategoriad<br />

daiyos: 1) gamoxatvis Sinaarsobrivi da 2) Sinaarsobrivad neitraluri<br />

SezRudva. mniSvnelovania orive kategoriis SezRudvis safuZvlebis<br />

kargad gaazreba. Sinaarsobrivi SezRudvis safuZvlebia:<br />

1. uxamsoba;<br />

2. ciliswameba;<br />

3. siZulvilis qadageba;<br />

4. skolis normaluri funqcionirebis arsebiTi Seferxebis an kanonsawinaaRmdego<br />

Sedegis miRebis safrTxe.<br />

uxamsoba _ uxamsoba aris gamoxatva, romelsac ar aqvs politikuri,<br />

kulturuli, saganmanaTleblo an samecniero Rirebuleba da<br />

romelic uxeSad laxavs sazogadoebaSi sayovelTaod damkvidrebul<br />

eTikur normebs. magaliTad, skolis sazogadoebis farglebSi uxamsobad<br />

CaiTvleba ucenzuro sityvebi.<br />

ciliswameba _ moswavlisa da maswavleblis gamoxatvis SezRudva<br />

ciliswamebis safuZvelze potenciurad didi safrTxis Semcvelia<br />

azris gamoxatvis usamarTlo SezRudvis TvalsazrisiT. aqedan gamomdinare,<br />

skolam gansakuTrebuli sifrTxile unda gamoiCinos ciliswamebis<br />

gansazRvrisas. imisaTvis, rom gancxadeba ciliswamebad<br />

CaiTvalos, is or ZiriTad moTxovnas unda akmayofilebdes:<br />

gancxadeba unda Seicavdes arsebiTad mcdar faqts;<br />

gancxadeba unda iyos pirisaTvis zianis mimyenebeli, misi saxelis<br />

gamtexi.<br />

rogorc vxedavT, ciliswamebad ar CaiTvleba gancxadeba, romelic<br />

mxolod mcire faqtobriv Secdomebs Seicavs, is `arsebiTad~<br />

mcdari unda iyos. garda amisa, gancxadebis Sedegad pirs ziani unda<br />

miadges. Sesabamisad, dauSvebelia, moswavlis an maswavleblis gamoxatva<br />

mxolod imitom SeizRudos, rom vinmem Seuracxyofilad `igrZno~<br />

Tavi. gancxadebis Sedegs unda warmoadgendes piris reputaciis<br />

Selaxva sxvebis TvalSi.<br />

Tu moswavlis an maswavleblis gancxadeba sajaro pirs Seexeba,<br />

garda zemoaRniSnuli ori elementisa, unda dadasturdes, rom gancxadebis<br />

avtori boroti ganzraxviT moqmedebda, anu winaswar icoda<br />

189


gavrcelebuli gancxadebis cilismwamebluri xasiaTis Sesaxeb. sajaro<br />

pirebad iTvlebian sajaro Tanamdebobis pirebi, agreTve piri,<br />

romliskenac misi garkveuli qmedebis Sedegad calkeul sakiTxebTan<br />

dakavSirebiT mimarTulia sazogadoebrivi yuradReba. sazogadoebrivi<br />

yuradReba aris sazogadoebrivi interesi im movlenisadmi, romelic<br />

dakavSirebulia demokratiul saxelmwifoSi sazogadoebrivi<br />

TviTmmarTvelobis ganxorcielebasTan. sazogadoebriv interesad<br />

ar CaiTvleba ubralo cnobismoyvareoba. skolis TanamSromlebi sajaro<br />

pirebad iTvlebian skolis saqmianobasTan dakavSirebul sakiTxebSi;<br />

skolis efeqturi funqcionireba ki aSkarad gamokveTili sazogadoebrivi<br />

interesis Semcveli sakiTxia. aqedan gamomdinare, moswavleebsa<br />

da maswavleblebs aqvT ufleba, akritikon maswavlebelTa<br />

an skolis sxva TanamSromelTa saqmianoba. garda amisa, ciliswamebis<br />

sakiTxis gadawyvetisas skola valdebulia, gaiTvaliswinos, rom:<br />

190<br />

dauSvebelia, moswavlis an maswavlebelis gamoxatva SeizRudos<br />

ciliswamebis gamo, Tu man ar icoda da arc SeiZleboda scodnoda,<br />

rom ciliswamebas avrcelebda;<br />

ciliswamebad ar CaiTvleba gancxadeba, romelic pirTa ganusaz-<br />

Rvreli wrisken aris mimarTuli an Tu SeuZlebelia gancxadebaSi<br />

pirovnebis erTmniSvnelovnad identificireba;<br />

gancxadeba saxelmwifos an administraciuli organos mimarT, maT<br />

Soris skolis mmarTveli organoebis mimarT ar eqvemdebareba Sez-<br />

Rudvas ciliswamebis motiviT;<br />

ciliswamebad ar CaiTvleba mosazrebis gamoTqma, kerZod SefasebiTi<br />

msjeloba, Tvalsazrisi, komentari, agreTve nebismieri saxiT<br />

iseTi Sexedulebis gamoxatva, romelic asaxavs romelime pirovnebis,<br />

movlenis an sagnisadmi damokidebulebas da ar Seicavs dadasturebad<br />

an uaryofad faqts.<br />

siZulvilis qadageba _ siZulvilis qadageba warmoadgens gamoxatvas,<br />

romelic mimarTulia sxvisi damcirebis, daSinebis, zianis<br />

mimyenebeli qmedebis waqezebis an Zaladobis provocirebisken eTnikuri,<br />

erovnuli an socialuri warmomavlobis, religiuri mrwamsis<br />

an sxva safuZvelze. aseTad CaiTvleba nebismieri fraza an simboluri<br />

gamoxatva, romelic winaswar gamiznulad an Seugneblad gamoxatavs<br />

siZulvils da motivirebulia gansxvavebuli eTnikuri, erovnuli an<br />

socialuri warmomavlobiT, religiuri mrwamsiT an sxva niSniT. si-<br />

Zulvilis qadagebis gamo skolaSi maswavleblis an moswavlis gamo-


xatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudva dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi,<br />

Tu arsebobs Seuracxmyofeli, mtruli an damaSinebeli saganmanaTleblo<br />

garemos Seqmnis an Zaladobis provocirebis aSkara, pirdapiri<br />

da gardauvali safrTxe.<br />

skolis normaluri funqcionirebis arsebiTi Seferxebis an<br />

kanonsawinaaRmdego Sedegis miRebis safrTxe _ skolis normaluri<br />

funqcionirebis arsebiT SeferxebaSi igulisxmeba saskolo disciplinis<br />

uxeSi darRveva, masobrivi uwesrigoba, skolis sakuTrebis dazianeba<br />

an ganadgureba. gamoxatva, romelic mxolod cxare debatebisa<br />

da diskusiis waxalisebas axdens, ar SeiZleba aseTi safrTxis<br />

Semcvelad CaiTvalos. skolis funqcionirebis arsebiTi Seferxebis<br />

gamo gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvisaTvis aucilebelia arsebobdes<br />

faqtobrivi mtkicebulebebi, romlebic safuZvliani da gardauvali<br />

safrTxis arsebobaze miuTiTebs. mxolod disciplinis dar-<br />

Rvevis an uwesrigobis warmoqmnis eWvi, winaTgrZnoba an SiSi ar aris<br />

sakmarisi. mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli rogorc warsuli gamocdileba,<br />

ise arsebuli pirobebi, romlebic gavlenas axdens moswavleTa<br />

da maswavlebelTa midgomebsa da qcevaze.<br />

gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvis safuZveli SeiZleba gaxdes<br />

agreTve mowodeba kanonsawinaaRmdego qmedebis Cadenis an skolaSi<br />

arsebuli wesrigis darRvevisken. mowodeba aris gancxadeba, romlis<br />

avtoric miznad isaxavs an aSkarad uSvebs kanonsawinaaRmdego an skolaSi<br />

arsebuli wesrigis sawinaaRmdego Sedegis gamowvevas da qmnis<br />

am Sedegis miRebis aSkara, pirdapir da arsebiT safrTxes.<br />

Sinaarsobrivad neitraluri SezRudva _ SeiZleba iTvaliswinebdes<br />

mxolod adgilis, droisa da formis mixedviT gamoxatvis iseT<br />

aradiskriminaciul SezRudvas, romelic gavlenas ar axdens informaciis<br />

an ideebis Sinaarsze Tu gamomxatvelobiT efeqtze an tovebs<br />

maTi sxva gzebiT gamoxatvis efeqtian SesaZleblobas. nebismieri ase-<br />

Ti SezRudva gonivrul xasiaTs unda atarebdes da dakavSirebuli unda<br />

iyos skolaSi mimdinare saswavlo procesis Seuferxebeli msvlelobisa<br />

da skolis normaluri funqcionirebis uzrunvelyofis interesTan.<br />

Sinaarsobrivad neitraluri SezRudvisas dauSvebelia gamoxatvis<br />

sagnis SezRudva.<br />

nawili 2. rwmenis Tavisufleba<br />

rwmenis Tavisufleba adamianis Rirsebaze damyarebuli fundamenturi<br />

da xelSeuvali uflebaa. rwmenis Tavisufleba gulisxmobs Ti-<br />

191


Toeuli adamianis uflebas, iyos nebismieri religiuri mrwamsis mimdevari,<br />

Tavisuflad gamoxatos Tavisi religia an saerTod ar swamdes,<br />

saxelmwifos mxridan yovelgvari zemoqmedebis gareSe.<br />

rwmenis sakiTxi gansakuTrebul sifrTxiles moiTxovs skolis<br />

farglebSi, sadac saqme gvaqvs moumwifebel moswavleebTan. zogadi<br />

ganaTlebis sistema aris sfero, sadac demokratiul saxelmwifos<br />

aqvs Sansi da valdebulebac, monawileoba miiRos sazogadoebis yvelaze<br />

daucveli wevrebis ideebisa da mosazrebebis formirebis procesSi.<br />

Tumca mkafio sazRvari unda iqnes gavlebuli indoqtrinacias,<br />

rogorc pirovnebis religiur arCevanSi Carevasa, da saxelmwifos<br />

Zalisxmevas Soris, xeli Seuwyos mozardebs, ipovon sakuTari Tavi<br />

sazogadoebaSi.<br />

192<br />

2.1. religiuri neitraluroba<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni adgens sajaro<br />

skolebis damoukideblobas religiuri da politikuri gaerTianebebisgan.<br />

es niSnavs sajaro skolebis religiuri neitralurobis<br />

principis aRiarebas, romlis Tanaxmad, sajaro skolebi ar aris arc<br />

indoqtrinaciis, arc religiis damcirebis adgili. neitraluroba<br />

ar niSnavs ignorirebas an religiuri perspeqtivebis cenzuras saklaso<br />

oTaxSi, aramed moiTxovs samarTlianobas religiasTan mimar-<br />

TebaSi, TiToeuli moswavlisa da maswavleblis religiuri mrwamsis<br />

pativiscemasa da dacvas.<br />

saxelmwifos religiuri neitralurobis principi sajaro skolis<br />

administraciis wevrebisa da pedagogebisagan, rogorc saxelmwifos<br />

warmomadgenlebisgan, moiTxovs neitraluri poziciis dakavebas religiisa<br />

da rwmenis sakiTxebSi. sajaro skolis akademiuri sazogadoebis<br />

wevrebsa da sxva TanamSromlebs ufleba ar aqvT, organizeba<br />

gauwion an monawileoba miiRon moswavleTa locvaSi an sxva saxis<br />

religiur saqmianobaSi; maT ekrZalebaT indoqtrinacia, radgan sarwmunoebis<br />

formirebaze zegavlenis moxdena scildeba sajaro skolis<br />

kompetencias.<br />

sajaro skolebis religiuri neitraluroba warmmarTveli principia<br />

rwmenis TavisuflebasTan dakavSirebuli qvemoT moyvanili sakiTxebis<br />

ganxilvisas: sajaro skolebi asruleben saqarTvelos konstituciisa<br />

da kanonmdeblobis moTxovnebs, rodesac uzrunvelyofen<br />

iseTi saganmanaTleblo garemos arsebobas, romelic Tavisufalia<br />

indoqtrinaciisa da zewolisgan, uzrunvelyofs maswavleblebs,


moswavleebsa da maT mSoblebs Soris Semwynareblobisa da urTier-<br />

Tpativiscemis danergvas.<br />

2.2. religiuri ritualebi da locva<br />

sajaro skolebis religiuri neitralurobis principis Tanaxmad,<br />

dauSvebelia: 1) sajaro skolam an skolis warmomadgenelma organizeba<br />

gauwios religiuri ritualis Catarebas, warmarTos is an monawileoba<br />

miiRos masSi moswavleebTan erTad; 2) saswavlo procesi<br />

gamoyenebul iqnes religiuri ritualis CatarebisaTvis. es ar niSnavs<br />

religiuri ritualis srul akrZalvas sajaro skolis teritoriaze.<br />

sajaro skolis teritoria, SeiZleba, gamoyenebul iqnes religiuri<br />

ritualis Casatareblad, Tumca mxolod arasaskolo dros da<br />

religiuri ganaTlebis miRebis mizniT. saskolo drod iTvleba skolis<br />

saswavlo gegmiT gansazRvruli procesis, agreTve skolis mier<br />

inicirebuli, organizebuli, kontrolirebuli, dafinansebuli, aseve<br />

misi sponsorobiT Catarebuli nebismieri RonisZiebis mimdinareobis<br />

dro. garda amisa, kanoni krZalavs religiur ritualSi monawileobis<br />

iZulebas. iZuleba gulisxmobs, rogorc pirdapir fizikur<br />

an fsiqologiur zewolas, ise moswavleebze zewolis arapirdapiri<br />

gzas, maT Soris ritualis im formiT Catarebas, rac moswavles skolis<br />

mxridan ritualis mxardaWeris STabeWdilebas Seuqmnida.<br />

moswavleebs ufleba aqvT, ilocon individualurad an jgufurad<br />

klasgareSe periodSi, Tu es xels ar uSlis saswavlo process an skolis<br />

normalur funqcionirebas. maT Tavisuflad SeuZliaT locva<br />

gakveTilebs Soris periodSi saklaso oTaxebsa da koridorebSi. nebismier<br />

SemTxvevaSi locva nebayoflobiTi unda iyos da Tavad moswavleebis<br />

mier organizebuli. sajaro skolis teritoriaze individualuri<br />

an jgufuri locvis uflebiT sargebloben maswavleblebic,<br />

mxolod klasgareSe periodSi da moswavleTa dauswreblad. maT<br />

Tavi unda Seikavon agreTve maswavleblis statusis gamoyenebisgan<br />

skolis farglebSi an mis gareT moswavleebTan urTierTobaSi religiuri<br />

saqmianobis mxardaWeris an damcirebisTvis.<br />

2.3. religiis Sesaxeb swavleba<br />

sajaro skolas ekisreba valdebuleba, xeli Seuwyos moswavleebs,<br />

maT mSoblebsa da maswavleblebs Soris urTierTpativiscemisa da<br />

Semwynareblobis damkvidrebas. religiasTan mimarTebaSi es niSnavs<br />

193


moswavleTa aRzrdas rwmenis <strong>Tavisuflebis</strong>, rogorc <strong>Tavisuflebis</strong>a<br />

da demokratiis erT-erTi fundamenturi elementis, principebze.<br />

rwmenis Tavisufleba, Tavis mxriv, saswavlo programasTan mimarTebaSi<br />

gulisxmobs TiToeuli moswavlisa da misi mSoblebis religiuri<br />

mrwamsis pativiscemas, indoqtrinaciisa da prozelitizmis dauSveblobas.<br />

sajaro skolis valdebuleba, uzrunvelyos rwmenis Tavisufleba<br />

da daicvas religiuri neitralurobis principi, ar niSnavs, rom is<br />

unda gaeqces religiuri masalis swavlebas. mniSvnelovania, erTmaneTisgan<br />

ganvasxvaoT ori ZiriTadi cneba: `religiis swavleba~ da<br />

`religiis Sesaxeb swavleba~. `religiis swavlebis~ mizania, uzrunvelyos<br />

erTguleba konkretuli sarwmunoebisa Tu aRmsareblobisadmi,<br />

sxva sityvebiT, gaaZlieros moswavlis rwmena konkretul religiur<br />

tradiciaSi. `religiis Sesaxeb swavleba~ ki gulisxmobs moswavlis<br />

informirebas sxvadasxva religiuri tradiciebis, kulturasa<br />

da istoriaSi maTi wvlilis, eTikuri konfliqtebisa da religiuri<br />

pluralizmis Sesaxeb. misi mizania axalgazrdebs Soris religiuri<br />

Semwynareblobis garemos formirebis xelSewyoba da srulfasovani<br />

ganaTlebis uzrunvelyofa.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis moTxovna erovnuli<br />

da sajaro skolis saswavlo gegmebiT gaTvaliswinebuli sagnebis<br />

akademiuri, obieqturi, neitraluri da pluralisturi wesiT<br />

swavlebisa da saswavlo procesis indoqtrinaciisa da prozelitizmisaTvis<br />

gamoyenebis dauSveblobis Sesaxeb krZalavs `religiis<br />

swavlebas~. dasaSvebia moswavleebisaTvis mxolod iseTi religiuri<br />

informaciisa da codnis gadacema, romelic Tavisi arsiT pluralisturi,<br />

inkluziuri, dabalansebuli da Tavisufalia mikerZoebisgan<br />

da orientirebulia konkretul religiur tradiciaze an religiur<br />

tradiciaTa konkretul jgufze.<br />

sajaro skolaSi religiuri masala SeiZleba ori formiT iswavlebodes.<br />

`religiis Sesaxeb swavlebas~ SeiZleba daeTmos specialuri<br />

saskolo sagani sazogadoebrivi mecnierebebis saswavlo programis<br />

farglebSi; an religiuri informaciis gavrceleba SeiZleba moxdes<br />

erovnuli an skolis saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli sxva regularuli<br />

disciplinebis farglebSi, rogoricaa istoria, literatura<br />

da a. S. orive SemTxvevaSi religiuri masalis gadacema unda efuZnebodes<br />

Semdeg principebs:<br />

194<br />

sajaro skolis midgoma religiisadmi akademiuri xasiaTisaa;


sajaro skolis mizania religiebis Sesaxeb moswavleebis codnis<br />

amaRleba da ara romelime religiuri mimdinareobis an zogadad<br />

religiis mxardaWera an damcireba;<br />

sajaro skola moswavles acnobs mravalferovan religiur Sexedulebebs<br />

da ar axvevs Tavs garkveul religiur msoflmxedvelobas;<br />

sajaro skola afinansebs `swavlebas religiis Sesaxeb~ da ara<br />

religiis aRmsareblobas.<br />

gadawyvetileba religiuri masalis saswavlo programaSi CarTvisa<br />

da misTvis gamoyofili drois Sesaxeb sajaro skolam moswavleebis<br />

asakisa da Sesabamisi kursis akademiuri moTxovnilebebis gaTvaliswinebiT<br />

unda miiRos. saklaso oTaxSi religiis Sesaxeb ganxilvebi<br />

unda Catardes garemoSi, romelic Tavisufali iqneba maswavleblis<br />

mxridan yovelgvari propagandisa da mikerZoebisgan. religiuri<br />

tradiciebis ufro srulfasovani gacnobisTvis spikerebis mowvevisas<br />

sajaro skola da maswavlebeli valdebulni arian, uzrunvelyon,<br />

rom mowveuli piri akademiuri wreebis warmomadgeneli iyos.<br />

2.4. religiuri simboloebi<br />

dauSvebelia sajaro skolis teritoriaze religiuri simboloebis<br />

ganTavseba araakademiuri mizniT. maTi gamoyeneba SeiZleba saswavlo<br />

procesis Semadgenel nawilad, rogorc istoriuli da kulturuli<br />

memkvidreobis nimuSebi. religiuri simboloebis demonstrireba<br />

mxolod droebiT xasiaTs unda atarebdes, rogorc akademiuri<br />

programis Semadgeneli nawili. es niSnavs, rom religiuri simboloebi<br />

mxolod saswavlo miznebs unda emsaxurebodes da dauSvebelia<br />

maTi religiuri daniSnulebiT gamoyeneba. moswavleebs SeuZliaT<br />

Seqmnan religiuri simboloebi, rogorc xelovnebis nimuSi, Tumca<br />

pedagogebs ar aqvT ufleba, miscen maT aseTi davaleba.<br />

2.5. religiuri ideebis gavrceleba<br />

moswavleebs ufleba aqvT, gamoTqvan da gaavrcelon religiuri<br />

Sexedulebebi zepirad, werilobiT an sxva nebismieri formiT. maT<br />

SeuZliaT, gamoTqvan religiuri mosazrebebi rogorc werilobiT,<br />

ise zepir saskolo davalebebSi. moswavleebi Cveulebrivi akademiuri<br />

standartebis Sesabamisad unda Sefasdnen. moswavleebi sargebloben<br />

195


agreTve religiuri xasiaTis literaturis gavrcelebis uflebiT<br />

imave pirobebiT, ra pirobebiTac xdeba sxva saxis literaturis gavrceleba<br />

skolis farglebSi.<br />

sajaro skola uflebamosilia, SezRudos literaturis gavrceleba<br />

aradiskriminaciul niadagze asakis Seusabamo literaturis<br />

mavne zegavlenisgan arasrulwlovanTa dacvis mizniT. kerZod, skolas<br />

SeuZlia SezRudos literatura, romelic aRvivebs eTnikur an<br />

religiur SuRls, Seicavs uxamsobas, ciliswamebas da a. S. sajaro<br />

skola aseve uflebamosilia, daawesos aradiskriminaciuli da neitraluri<br />

SezRudvebi religiuri literaturis gavrcelebis droze,<br />

adgilsa da formaze saswavlo procesis, skolis normaluri funqcionirebisa<br />

da skolis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis<br />

xelis SeSlis Tavidan acilebis mizniT. nebismieri SezRudva samarTliani,<br />

gonivruli da minimaluri unda iyos da SeiZleba ganxorcieldes<br />

mxolod dadgenili wesis safuZvelze. es niSnavs, rom, magali-<br />

Tad, mxolod religiur niadagze literaturis gavrcelebis Sez-<br />

Rudva kanonieri ar iqneba da diskriminaciad CaiTvleba.<br />

moswavleebis msgavsad, maswavleblebic sargebloben religiis<br />

gamoxatvis TavisuflebiT, Tumca pasuxismgeblobis maRali donis<br />

gaTvaliswinebiT zogadi SezRudvebis garda pedagogebze damatebiTi<br />

moTxovnebic vrceldeba. saswavlo procesis indoqtrinaciisa da<br />

prozelitizmisaTvis gamoyenebis dauSvebloba maTgan gansakuTrebuli<br />

sifrTxilis gamoCenas moiTxovs religiuri mosazrebebis gamoTqmisas.<br />

dauSvebelia maswavleblis mier romelime an zogadad religiis<br />

mxardaWeris gamoxatva an misi damcireba moswavleTa TandaswrebiT.<br />

es SezRudva vrceldeba maswavleblebis mier religiuri<br />

ideebis gavrcelebaze rogorc zepirad, ise werilobiT da sxva formiT.<br />

magaliTad, dauSvebelia maswavleblebma skolaSi iseTi samosiT<br />

iaron, romelzec aSkara religiuri `mesijia~ gamosaxuli. es ar niSnavs,<br />

rom maswavleblebs arasdros aqvT religiaze laparakis ufleba,<br />

vinaidan is istoriis, kulturisa da Tanamedrove movlenebis<br />

mniSvnelovania nawilia. maT aseve SeuZliaT ataron jvari an sxva<br />

religiuri simbolo, romelic mianiSnebs maT religiur kuTvnilebaze,<br />

mxolod moswavleTaTvis ara TvalSi sacemi formiT.<br />

196<br />

2.6. religiuri gaerTianebebi da Sekrebebi<br />

moswavleebs ufleba aqvT, gaerTiandnen da Seqmnan religiuri<br />

klubebi. maT ufleba aqvT, SeuzRudavad gaavrcelon informacia<br />

religiuri Sekrebis Sesaxeb, maT Soris sajaro skolis sainformacio


saSualebebis gamoyenebiT, imave pirobebiT, ra pirobebiTac xdeba<br />

informaciis gavrceleba sxva saxis Sekrebebis Taobaze.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni krZalavs sajaro<br />

skolis nebismieri saxiT Carevas religiuri gaerTianebis mar-<br />

Tvasa da saqmianobaSi. aseve dauSvebelia, skolam akontrolos an warmarTos<br />

moswavleTa Sekreba maTi survilis sawinaaRmdegod. Tumca<br />

saWiroebis SemTxvevaSi skolis administracia uflebamosilia, daeswros<br />

Sekrebas. magaliTad, aseTi aucilebloba SeiZleba warmoiSvas<br />

dasabuTebuli eWvis arsebobisas, rom Sekrebas gareSe pirebi warmar-<br />

Taven, an rodesac arsebobs safuZvliani safrTxe:<br />

janmrTelobis, sicocxlisa da sakuTrebis usafrTxoebisTvis;<br />

narkotikebis, alkoholis an Tambaqos moxmarebis an ukanono qmedebis<br />

waxalisebisa;<br />

saswavlo procesis msvlelobis, skolis saqmianobis an skolis<br />

teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis xelis SeSlisa.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis safuZvelze<br />

SezRudulia gareSe pirTa monawileoba moswavleTa religiuri gaerTianebebis<br />

saqmianobaSi: `gareSe pirs ufleba aqvs, daeswros moswavleTa<br />

Sekrebas mxolod maTi mowvevis safuZvelze~. kanoniT aseve<br />

dauSvebelia, rom gareSe pirma akontrolos moswavleTa gaerTianeba.<br />

2.7. religiuri samosi<br />

sajaro skola uflebamosilia, daawesos erTiani saskolo forma<br />

disciplinisa da pozitiuri saganmanaTleblo garemos danergvis mizniT.<br />

amave dros, is valdebulia, pativi sces moswavleTa uflebas, gamoxaton<br />

sakuTari rwmena religiuri samosis tarebiT. moswavles<br />

ufleba aqvs, dasabuTebuli uari Tqvas saskolo formis tarebaze.<br />

kerZod, moswavlis moTxovnebi, romlis religia mkacrad moiTxovs<br />

religiuri samosis tarebas an Tu skolis mier SemoRebuli forma Zireulad<br />

ewinaaRmdegeba mis religiur mrwamss, unda dakmayofildes.<br />

maswavleblebs ufleba ar aqvT, ataron religiuri samosi saku-<br />

Tari movaleobis Sesrulebisas. Tumca isini ar arian SezRudulni<br />

skolis farglebs miRma religiuri samosis gamoyenebisgan.<br />

2.8. religiuri moTxovnebis dakmayofileba<br />

moswavles ar SeiZleba daekisros iseTi valdebulebis Sesruleba,<br />

romelic Zireulad ewinaaRmdegeba mis rwmenas, aRmsareblobas an<br />

197


sindiss, Tu es ar laxavs sxvaTa uflebebs, an xels ar uSlis erovnuli<br />

saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli miRwevis donis daZlevas. sxva<br />

sityvebiT, sajaro skolam qmedebaTa is mimarTuleba unda airCios,<br />

romelic ar laxavs moswavlis religiasa da rwmenas, xolo nebismieri<br />

SezRudva minimaluri unda iyos. magaliTad, skolam SeZlebisdagvarad<br />

unda daakmayofilos moswavleTa religiuri safuZvliT gamyarebuli<br />

moTxovna religiur dResaswaulze gakveTilebidan ga<strong>Tavisuflebis</strong><br />

Sesaxeb. Txovnis SemTxvevaSi moswavleebs aradiskriminaciul<br />

safuZvelze SeiZleba mieceT sapatio gacdenebis gonivruli<br />

raodenoba. skolas aseve ufleba aqvs, daakmayofilos mSobelTa<br />

Txovna religiuri ganaTlebis miRebisaTvis saswavlo dros moswavlis<br />

mier skolis datovebis Sesaxeb. aqac skolis midgoma aradiskriminaciuli<br />

unda iyos da Semdeg principebs unda emyarebodes:<br />

198<br />

religiuri swavleba ar unda iyos skolis mier organizebuli da<br />

unda ganxorcieldes skolis farglebs gareT;<br />

moswavlis skolidan gaTavisuflebam ar unda SeuSalos xeli saswavlo<br />

process, skolis saganmanaTleblo saqmianobasa da erovnuli<br />

da skolis saswavlo gegmebiT gaTvaliswinebuli miRwevis<br />

donis daZlevas;<br />

dauSvebelia, maswavleblebma an skolis sxva TanamSromlebma waaxalison,<br />

mxari dauWiron, sxvagvarad xeli Seuwyon an SeuSalon<br />

moswavleebis monawileobas aseT programaSi;<br />

mSoblebis nebarTva aucilebeli piroba unda iyos aseT programaSi<br />

monawileobisaTvis;<br />

sajaro skolebs ufleba aqvT, moiTxovon moswavlis janmrTelobis<br />

dazRveva an daadginon damatebiTi moTxovnebi moswavleebis<br />

usafrTxoebisa da jerovani ganaTlebis uzrunvelsayofad;<br />

programaSi monawile religiurma organizaciebma skolis mier<br />

dadgenili periodulobiT unda miawodon mas informacia religiur<br />

swavlebaze moswavleebis daswrebis Sesaxeb.<br />

nawili 3. piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba<br />

saganmanaTleblo saqmianobis specifikis gaTvaliswinebiT skolis<br />

administraciasa da pedagogebs xSirad aqvT Sexeba moswavleebis, ma-<br />

Ti mSoblebisa da maswavleblebis pirad saidumloebas mikuTvnebul<br />

informaciasTan. moswavleebi, mSoblebi da maswavleblebi TavianT


pirad informacias andoben skolas TavianTi interesebis ukeT uzrunvelsayofad.<br />

imisaTvis, rom daculi iyos moswavleebis, maswavleblebisa<br />

da maTi ojaxebis piradi cxovreba, skola, rogorc samar-<br />

Tlebrivad, ise moralurad pasuxismgebelia skolaSi daculi piradi<br />

informaciis marTlzomier gamoyenebaze.<br />

3.1. piradi saidumloeba da personaluri monacemebis<br />

Senaxvisa da gankargvis wesi<br />

piradi saidumloeba aris piradi faseulobis mqone informacia,<br />

romelTan dakavSirebiTac pirovnebas gaaCnia piradi cxovrebis xel-<br />

Seuxeblobis gonivruli molodini, kerZod, iseTi informacia, romelic<br />

dakavSirebulia adamianis janmrTelobasTan, mis finansebTan<br />

an sxva kerZo sakiTxebTan. skolaSi dacul pirad saidumloebas miekuTvneba<br />

informacia moswavlisa da maswavleblis janmrTelobis<br />

mdgomareobisa da samedicino Semowmebis Sedegebis Sesaxeb; informacia<br />

moswavlis akademiuri moswrebisa da disciplinuri pasuxismgeblobis<br />

Sesaxeb; sakontrolo/sagamocdo naSromebi; moswavlisa da<br />

maswavleblis fotosuraTi an im personaluri maxasiaTeblebis aRweriloba,<br />

romelic maTi identificirebis saSualebas iZleva da a. S.<br />

pirad saidumloebas ar miekuTvneba sacnobaro informacia:<br />

moswavlis, mSoblisa da maswavleblis saxeli, gvari, sacxovrebeli<br />

adgilis misamarTi da binis telefonis nomeri;<br />

moswavlis, mSoblisa da maswavleblis dabadebis TariRi da adgili;<br />

moswavlis monawileoba skolis mier organizebul an sxva saxis<br />

oficialur eqstrakurikulur RonisZiebebSi.<br />

skolis mier moswavleebisa da maswavleblebis piradi cxovrebis<br />

xelSeuxeblobis uzrunvelsayofad aucilebelia Semdegi moTxovnebis<br />

dacva:<br />

moswavleTa da maswavlebelTa piradi monacemebis Senaxva unda<br />

moxdes mkacrad konfidencialuri formiT;<br />

maswavlebels, moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels<br />

dauyovnebliv unda ecnobos maTi personaluri monacemebis<br />

gacemis moTxovnis Sesaxeb;<br />

informaciis gacema dasaSvebia mxolod maswavleblis, moswavlis<br />

mSoblis an sxva kanonieri warmomadgenlis werilobiTi Tanxmobis<br />

199


200<br />

safuZvelze. werilobiTi Tanxmoba unda Seicavdes zust miTiTebas<br />

im informaciaze, romlis gacemazec Tanaxmaa maswavlebeli,<br />

moswavlis mSobeli an sxva kanonieri warmomadgeneli;<br />

uzrunvelyofil unda iqnes maswavleblis, moswavlis, misi mSoblisa<br />

da sxva kanonieri warmomadgenlis ufleba, Seamowmon maT<br />

Sesaxeb skolaSi daculi informacia da saWiroebis SemTxvevaSi<br />

moiTxovon misi Sesworeba;<br />

skolam unda aRricxos moswavlisa da maswavleblis piradi informaciis<br />

moTxovnisa da gacemis yoveli faqti, moTxovnisa da<br />

gacemis TariRi da mizani, momTxovnisa da mimRebis vinaoba da misamarTi.<br />

winaswari Tanxmoba ar sWirdeba moswavlisa da maswavleblis piradi<br />

informaciis gadacemas skolis im TanamSromlebisaTvis, romlebsac<br />

`legitimuri saganmanaTleblo interesi~ aqvT. legitimuri saganmanaTleblo<br />

interesis mqoned CaiTvleba skolis TanamSromeli,<br />

romelsac moswavlis Sesaxeb skolaSi daculi informacia Tavisi<br />

profesiuli movaleobebis Sesrulebis procesSi sWirdeba:<br />

saganmanaTleblo Tu disciplinuri amocanebis gansaxorcieleblad;<br />

moswavleebisa da maswavleblebisaTvis saswrafo samedicino daxmarebisa<br />

da sxva gadaudebeli momsaxurebis gasawevad;<br />

sasamarTlo brZanebis an gankargulebis Sesasruleblad.<br />

winaswar Tanxmobas aseve ar saWiroebs moswavlisa da maswavleblis<br />

piradi informaciis gadacema im skolis oficialuri warmomadgenlebisTvis,<br />

sadac moswavle gegmavs swavlis, xolo maswavlebeli<br />

_ muSaobis gagrZelebas. maswavlebels, moswavlis mSobels an sxva<br />

kanonier warmomadgenels unda ecnobos amis Sesaxeb da mieces SesaZlebloba,<br />

pretenziebi gamoTqvan monacemebis sizustesTan dakav-<br />

SirebiT.<br />

moswavleTa piradi informacia SeiZleba gaices saqarTvelos ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministrosa da sxva uflebamosili saxelmwifo<br />

organoebis mier an maTi dafinansebiT skolaSi Catarebuli<br />

kvlevebis miznebisaTvis. amgvari kvlevebisaTvis gamoyenebuli moswavleTa<br />

piradi informacia xelmisawvdomi unda iyos moswavlis<br />

mSoblebis an sxva kanonieri warmomadgenlebisaTvis. moswavlis mSobelTa<br />

an sxva kanonier warmomadgenelTa pirdapiri Tanxmoba sWirdeba<br />

informaciis Segrovebas:


moswavlis an misi ojaxis wevrebis politikuri, religiuri, eTnikuri<br />

Tu erovnuli kuTvnilebis Sesaxeb;<br />

gonebrivi da fsiqologiuri problemebis Sesaxeb;<br />

seqsualuri qcevisa da midgomebis Sesaxeb;<br />

advokatis, Jurnalistis, eqimisa da sasuliero pirebisaTvis<br />

gamxelili faqtebisa Tu mosazrebebis Sesaxeb.<br />

moswavlis mSoblebsa da sxva kanonier warmomadgenlebs ufleba<br />

aqvT, uari Tqvan nebismieri sxva organoebisa da organizaciebis<br />

kvlevebSi moswavlis monawileobaze. maT ufleba aqvT, gaecnon kvlevis<br />

sagansa da masTan dakavSirebul mTel dokumentacias.<br />

3.2. samedicino Semowmeba<br />

skolas ufleba aqvs, mosTxovos moswavles an maswavlebels, gaiaron<br />

samedicino Semowmeba daavadebebze, alkoholsa da narkotikebze,<br />

raTa uzrunvelyos moswavleebisa da pedagogebis janmrTelobisaTvis<br />

usafrTxo saskolo garemo. samedicino Semowmeba unda<br />

ganxorcieldes moswavlisa da maswavleblis Rirsebis pativiscemis<br />

safuZvelze, minimalurad Semawuxebeli da saimedo meTodologiis<br />

gamoyenebiT. samedicino Semowmebis Catarebamde maswavlebelsa da<br />

moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels gasagebi<br />

formiT unda ecnobos Semowmebis wesebis Sesaxeb. es informacia unda<br />

Seicavdes:<br />

Semowmebis gavlis safuZvlebs;<br />

Semowmebaze uaris Tqmis Sedegebs;<br />

Semowmebis samarTlebriv Sedegebs;<br />

Semowmebis saxes, mis meTodologias, agreTve misi saimedoobisa<br />

da cdomilebis SesaZlo dones, Sefasebis kriteriumebs;<br />

Semowmebis Camtareblis saxelwodebasa da misamarTs, agreTve mis<br />

kvalifikacias;<br />

xelaxali Semowmebis gavlis uflebas;<br />

Semowmebis Sedegebis gasaCivrebis uflebas.<br />

Semowmebis Sedegebi dauyovnebliv unda ecnobos maswavlebels,<br />

moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels. skola valdebulia,<br />

uzrunvelyos SemowmebasTan dakavSirebuli nebismieri<br />

informaciis an masalis usafrTxo da konfidencialuri formiT Se-<br />

201


naxva 90 dRis ganmavlobaSi, xolo Semowmebis saboloo Sedegebis mi-<br />

Rebidan 90 dRis Semdeg _ SemowmebasTan dakavSirebuli nebismieri<br />

masalisa da informaciis ganadgureba. 90 dRis ganmavlobaSi Sesabamis<br />

moswavles an maswavlebels unda mieces ganmeorebiTi Semowmebis<br />

gavlis SesaZlebloba. Tu ganmeorebiTi Semowmebis gavlis Sedegad<br />

gansxvavebuli Sedegebi dafiqsirda, maSin pirveladi Semowmebis Sedegebi<br />

baTildeba. aseT SemTxvevaSi skola valdebulia, aanazRauros<br />

ganmeorebiTi Semowmebis xarjebi. dauSvebelia samarTaldamcavi<br />

organoebisaTvis samedicino Semowmebis Sedegebis Sesaxeb informaciis<br />

miwodeba. samedicino Semowmebis Sedegad narkotikuli saSualebebis<br />

an alkoholis miRebis faqtis gamovlena SeiZleba gaxdes moswavlis<br />

an maswavleblis disciplinuri pasuxismgeblobis safuZveli.<br />

202<br />

3.3. moswavleTa akademiuri Sefaseba<br />

akademiuri niSnebi moswavleTa piradi saidumloebaa, romlis<br />

gacnobis ufleba mxolod legitimuri pedagogiuri interesis mqone<br />

maswavleblebs, Tavad moswavlesa da mis mSoblebs an sxva kanonier<br />

warmomadgenlebs aqvT. aqedan gamomdinare, moswavleTa akademiuri<br />

niSnebis sajarod gamokvra an gamocxadeba ise, rom SesaZlebeli iyos<br />

moswavleTa identificireba, moswavlis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis<br />

uxeS xelyofas warmoadgens. erTaderTi misaRebi procedura<br />

imisaTvis, rom moswavleTa akademiuri niSnebis sajarod gamocxadeba/gamokvra<br />

kanonis CarCoebSi moeqces, aris moswavlis araidentificirebadi<br />

formiT amis ganxorcieleba. amisaTvis moswavleebs<br />

SeiZleba mieniWoT specialuri nomrebi SemTxveviTi SerCevis gziT.<br />

am nomrebis gamoyeneba mTeli saswavlo semestris ganmavlobaSi SeiZleba.<br />

sakontrolo/sagamocdo naSromebi da saskolo davalebebi moswavleTa<br />

personalur informacias miekuTvneba. es dokumentebi SeiZleba<br />

Seicavdes moswavlis saxels, mis pirad mosazrebebsa da Sexedulebebs,<br />

maswavleblis SeniSvnebsa da Sefasebebs. skolam gonivruli<br />

zomebi unda miiRos imis uzrunvelsayofad, rom informacia arauflebamosili<br />

pirebis xelSi ar moxvdes.<br />

sagamocdo/sakontrolo naSromebisa da saskolo davalebebis<br />

gacnobis ufleba unda mieces mxolod maT avtor moswavles, mis mSoblebs<br />

an sxva kanonier warmomadgenlebs da araviTar SemTxvevaSi sxva<br />

pirovnebas. am masalebis Senaxva da gamoyeneba unda moxdes konfidencialurobis<br />

mkacri dacviT. specialuri zomebis gansazRvra yo-


veli maswavleblis diskreciaSi Sedis. pedagogis mier gamoyenebuli<br />

meTodebi moswavlis piradi saidumloebis gonivrul dacvas unda<br />

uzrunvelyofdes.<br />

3.4. Cxreka da amoReba<br />

disciplinisa da usafrTxo saskolo garemos SenarCunebisa da<br />

moswavleTa keTildReobis uzrunvelyofis mizniT SesaZloa ganxorcieldes<br />

moswavleTa piradi, agreTve maT sakuTrebaSi arsebuli niv-<br />

Tebis Cxreka. Cxreka aris skolis saamisod uflebamosili piris qmedeba,<br />

romlis mizania disciplinuri gadacdomis iaraRis, im sagnis,<br />

romelsac disciplinuri gadacdomis kvali atyvia, disciplinuri gadacdomiT<br />

mopovebuli sagnis an dokumentis, romelic saWiroa disciplinuri<br />

gadacdomis garemoebaTa gasarkvevad, aRmoCena da amo-<br />

Reba.<br />

Cxrekis nebismieri SemTxveva pirad cxovrebaSi Carevaa, swored<br />

amitom aucilebelia jerovani balansis dacva moswavleTa da skolis<br />

TanamSromelTa usafrTxoebis dacvis aucileblobasa da piradi<br />

cxovrebis xelSeuxeblobis uflebas Soris. akrZalulia moswavlis<br />

TviTneburi da usafuZvlo Cxreka. moswavlis Cxreka dasaSvebia mxolod<br />

im SemTxvevaSi, Tu skolis TanamSromels dasabuTebuli varaudi<br />

aqvs, rom Cxrekis Sedegad moswavlis mier kanonsawinaaRmdego qmedebis<br />

an skolis SinaganawesiT gaTvaliswinebuli gadacdomis Cadenis<br />

faqti gamovlindeba. `dasabuTebuli varaudi~ aris varaudi, romelic<br />

arsebiT mtkicebulebebs emyareba. mxolod eWvis an intuiciis<br />

arseboba sakmarisi ar aris kanonis moTxovnebis dacviT Cxrekis CatarebisTvis.<br />

Cxrekis Catarebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebisas skolis uflebamosilma<br />

TanamSromelma unda ganixilos mis xelT arsebuli<br />

mtkicebulebebis erToblioba, iseTi garemoebebis CaTvliT, rogoricaa<br />

informaciis wyaros sandooba warsuli gamocdilebisa da<br />

reputaciis gaTvaliswinebiT da gamoitanos gonivruli daskvnebi.<br />

Sesabamisad, Tu skolis TanamSromeli Seeswro moswavlis mier sigaretis<br />

an narkotikuli saSualebebis moxmarebis faqts, mas SeuZlia<br />

gonivrulad daaskvnas, rom moswavle, SesaZloa, sigarets zurgCan-<br />

TaSi an jibeSi inaxavdes. Cxrekis safuZveli SeiZleba aseve gaxdes:<br />

moswavlis yofna alkoholis, narkotikuli an toqsikuri nivTierebebis<br />

zemoqmedebis qveS; sagangebo viTarebis arseboba, rodesac skolis<br />

TanamSromels SeuZlia moswavlis Cxrekis Sedegad Tavidan<br />

203


aicilos arsebiTi da imwuTieri safrTxe, romelic emuqreba moswavlis<br />

an maswavleblis janmrTelobasa da sicocxles; sigaretis specifikuri<br />

sunis arseboba da a. S.<br />

Cxrekis kanonierebis erT-erTi mniSvnelovani piroba misi `individualizebuli~<br />

xasiaTia, rac gulisxmobs konkretuli moswavlis<br />

mimarT kanonsawinaaRmdego an skolis SinaganawesiT akrZaluli<br />

qmedebis Cadenis mtkicebulebebis arsebobas. garkveul SemTxvevebSi<br />

eWvmitanil moswavleTa wre SeiZleba erTi pirovnebiT ar Semoifarglebodes.<br />

akrZalulia koleqtiuri Cxrekis Catareba, Tumca skolas<br />

ar moeTxoveba eWvmitanilTa wris aucileblad erT moswavlemde dayvana.<br />

magaliTad, Tu Carazul oTaxSi, sadac mxolod ori moswavle<br />

imyofeboda, qurdoba moxda, kanonis moTxovnebTan srul SesabamisobaSi<br />

iqneba orive maTganis gaCxreka, vinaidan orives mimarT Tanabrad<br />

arsebobs kanonsawinaaRmdego qmedebis Cadenis dasabuTebuli varaudi.<br />

Tumca, meore mxriv, msgavs viTarebaSi asamde moswavlis yofna<br />

ar warmoqmnis TiToeuli maTganis gaCxrekis kanonier safuZvels.<br />

Cxrekis individualizebuli xasiaTis moTxovnis dakmayofilebis<br />

mizniT moswavleTa maqsimaluri raodenobis gansazRvrisas mxedvelobaSi<br />

unda iqnes miRebuli arsebuli mtkicebulebebis xasiaTi da<br />

Cadenili kanondarRvevis an gadacdomis simZime.<br />

Cxreka SeiZleba ganaxorcielos mxolod saamisod uflebamosilma<br />

pirma, garda im SemTxvevisa, rodesac arsebobs janmrTelobis an sakuTrebis<br />

dazianebis aSkara da imwuTieri safrTxe. Cxrekas unda daeswros<br />

skolis erTi TanamSromeli mainc. Cxrekis dawyebamde moswavles<br />

unda mieces SesaZlebloba, Tavad daTanxmdes Sesabamisi sagnis<br />

Cabarebas. amisaTvis mas zustad unda ganemartos is sagani an sxva<br />

saxis mtkicebuleba, romlis aRmoCenasac isaxavs miznad Cxreka.<br />

Cxrekis xangrZlivoba da moculoba gonivrul kavSirSi unda iyos<br />

Cxrekis legitimur mizanTan. es niSnavs, rom Cxreka saZiebo obieqtis<br />

aRmoCenisTanave unda Sewydes, garda im SemTxvevisa, roca Cxrekis<br />

procesSi warmoiqmneba dasabuTebuli varaudi, rom SeiZleba gamovlenil<br />

iqnes konkretuli SemTxvevisaTvis mniSvnelovani damatebiTi<br />

mtkicebuleba an sxva kanonsawinaaRmdego qmedebis an gadacdomis<br />

faqti. garda amisa, dauSvebelia kanonieri safuZvlis mqone Cxrekis<br />

procesSi Semowmdes saZiebo obieqtTan kavSirSi armyofi sagnebi. magaliTad,<br />

dasabuTebuli varaudi, rom moswavle Tavis zurgCanTaSi<br />

narkotikul nivTierebas inaxavs, ar rTavs nebas skolis uflebamosil<br />

TanamSromels, waikiTxos zurgCanTaSi moTavsebuli piradi dRiuri.<br />

Cxrekis uaryofiTi Sedegebis ganeitralebis erT-erTi ZiriTa-<br />

204


di saSualebaa imis uzrunvelyofa, rom Cxreka sxva moswavleebis TandaswrebiT<br />

ar Catardes. Sesabamisad, Tu ar arsebobs janmrTelobisa<br />

da sakuTrebis dazianebis aSkara da imwuTieri safrTxe, Cxreka sxva<br />

moswavleebisgan gancalkevebulad unda Catardes.<br />

Cxrekas SeiZleba daeqvemdebaros rogorc moswavlis sakuTrebaSi<br />

arsebuli nivTebi, ise piradad moswavle. skolis Sesabamisma Tanam-<br />

Sromelma gansakuTrebuli sifrTxile unda gamoiCinos moswavlis<br />

piradi Cxrekisas; kanoni misgan eTikuri normebis srul dacvas moiTxovs.<br />

dauSvebelia, Cxrekisas moswavles moeTxovos gaSiSvleba,<br />

garda zamTris zeda tanisamosis gaxdisa. gamonaklisia SemTxveva, rodesac<br />

aSkara da imwuTieri safrTxe emuqreba adamianis sicocxlesa<br />

da janmrTelobas. nebismier SemTxvevaSi, mxedvelobaSi unda iqnes<br />

miRebuli gamosavleni gadacdomisa Tu kanondarRvevis simZime da<br />

xasiaTi. es niSnavs, rom dauSvebelia Cxrekis meTodad fizikuri Sexebis<br />

gamoyeneba sxeulis intimur adgilebSi, Tu mxolod msubuqi<br />

gadacdomis faqtTan gvaqvs saqme. aseve aucilebelia, piradi Cxreka<br />

imave sqesis pirma ganaxorcielos.<br />

skola uflebamosilia, samarTaldarRvevis an gadacdomis gamovlenis<br />

dasabuTebuli varaudis gareSe Seamowmos saklaso merxebi,<br />

moswavleTa saTavsebi da skolis sakuTrebaSi Semavali sxva qoneba.<br />

es Semowmeba TviTnebur xasiaTs ar unda atarebdes da skolis mier<br />

dadgenili neitraluri da aradiskriminaciuli procedurebis Sesabamisad<br />

unda ganxorcieldes. moswavle piradad pasuxismgebelia Semowmebis<br />

Sedegad gamovlenil narkotikul an toqsikur saSualebebze,<br />

cecxlsasrol an civ iaraRze, agreTve skolis SinaganawesiT akrZalul<br />

sxva sagnebze da SeiZleba disciplinuri pasuxismgebloba<br />

daekisros.<br />

skola aseve uflebamosilia, gamoiyenos e. w. metalodeteqtorebi<br />

imisaTvis, rom aRkveTos cecxlsasroli da civi iaraRis, aseve metalisgan<br />

damzadebuli sxva saxis akrZaluli sagnebis moxvedra skolis<br />

teritoriaze. am xelsawyoebis gamoyeneba SeiZleba mxolod skolis<br />

mier dadgenili neitraluri da aradiskriminaciuli procedurebis<br />

safuZvelze. metalodeteqtorebis gamoyeneba ar CaiTvleba Cxrekad<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis miznebisaTvis, vinaidan<br />

is adamianis pirad cxovrebaSi Carevis gacilebiT naklebi doniT<br />

xasiaTdeba. imisaTvis, rom Carevis done kidev ufro Semcirdes,<br />

aucilebelia, moswavle da misi mSobeli, aseve skolis SenobaSi Sesvlis<br />

msurveli nebismieri sxva piri winaswar iqnes gafrTxilebuli<br />

SesaZlo Semowmebis Sesaxeb. garda amisa, metalodeteqtoris aqtiva-<br />

205


ciis SemTxvevaSi moswavleebs SesaZlebloba unda mieceT, Tavad warmoadginon<br />

metalisgan damzadebuli yvela is nivTi, romelzec reagirebs<br />

xelsawyo. mxolod mas Semdeg, rac moswavle ar/ver gaakeTebs<br />

amas, SesaZloa, ganxorcieldes misi sakuTrebis SezRuduli Semowmeba<br />

akrZaluli sagnis identificirebisaTvis. sxva sityvebiT, metalodeteqtoriT<br />

Semowmebisas Cxreka gamoyenebuli unda iyos rogorc<br />

ukanaskneli saSualeba im moswavleTa mimarT, romelTac skolis teritoriaze<br />

Sesvla da gakveTilebze daswreba evalebaT.<br />

skolis uflebamosil TanamSromlebs iZulebis zomebi mxolod<br />

im SemTxvevaSi SeuZliaT gamoiyenon, rodesac sxvagvarad Cxrekis Catareba<br />

SeuZlebelia. iZulebis gamoyeneba ar unda aRematebodes imas,<br />

rac aucilebelia moswavlis dakavebis, mtkicebulebaTa ganadgurebis<br />

an janmrTelobisaTvis saSiSi iaraRis gamoyenebis Tavidan acilebisaTvis.<br />

iZulebis gamoyenebamde skolis uflebamosili TanamSromlebi<br />

valdebulni arian, gaafrTxilon moswavle, rom winaaRmdegobis<br />

gawevis SemTxvevaSi Zalas gamoiyeneben. sasurvelia, Cxrekis Catarebamde<br />

moxdes moswavlis izolireba direqtoris kabinetSi an sxva adgilas,<br />

raTa Semcirdes mis mier winaaRmdegobis gawevis albaToba.<br />

Cxrekis Sedegad amoRebuli sagnebi Sesabamisi disciplinuri procedurebis<br />

dasrulebamde specialur daluqul saTavsSi unda mo-<br />

Tavsdes. ukanono sagnebi da danaSaulis mtkicebulebebi droulad<br />

unda gadaeces samarTaldamcav organoebs, xolo sxva sagnebi _ moswavleTa<br />

mSoblebs an sxva kanonier warmomadgenlebs. yoveli Cxrekis<br />

Semdeg skolis Sesabamisma TanamSromelma unda Seadginos oqmi, sadac<br />

miTiTebuli iqneba:<br />

206<br />

moswavlis saxeli, gvari, asaki, sqesi;<br />

im piris samuSao misamarTi da telefonis nomeri, romelmac Caatara<br />

Cxreka an daeswro mas;<br />

Cxrekis Catarebis dro da adgili;<br />

Cxrekis Catarebis safuZveli, is kanondarRveva an gadacdoma,<br />

romlis gamovlenis mizniTac ganxorcielda Cxreka;<br />

miTiTeba im informaciis an sxva mtkicebulebisa da misi wyaros<br />

Sesaxeb, romelic dasabuTebuli varaudis aRZvris safuZveli gaxda;<br />

Catarebuli Cxrekis forma da meTodi;<br />

Cxrekis Sedegad amoRebuli sagani.


moswavleTa Cxrekis ufleba aqvT agreTve policiis TanamSromlebs<br />

mxolod sasamarTlo brZanebis safuZvelze an mis gareSe gadaudebeli<br />

aucileblobisas. saskolo dros an skolis teritoriaze<br />

moswavlesTan Sexvedramde, garda gadaudebeli aucileblobis arsebobisas,<br />

policiis TanamSromeli valdebulia, Seatyobinos skolas<br />

Sexvedris mizani da saqmis garemoeba, agreTve misi meSveobiT daukavSirdes<br />

moswavles. skola, Tavis mxriv, valdebulia, amis Sesaxeb<br />

dauyovnebliv acnobos moswavlis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels<br />

da moswavles ganumartos misi uflebebi.<br />

nawili 4. informaciis Tavisufleba<br />

informaciis Tavisufleba uzrunvelyofs sajaro skolis xelmZ-<br />

Rvaneli pirebisa da organoebis saqmianobis gamWvirvalobas, rac korufciis<br />

aRmofxvrisa da skolis marTvis gaumjobesebis mTavari pirobaa.<br />

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi saqarTvelos<br />

moqalaqeebs aniWebs uflebas, gaecnon sajaro dawesebulebebSi, maT<br />

Soris sajaro skolaSi, arsebul oficialur dokumentebs, Tu isini<br />

ar Seicavs saxelmwifo, profesiul, pirad an komerciul saidumloebas;<br />

agreTve daeswron kolegiuri organoebis sxdomebs.<br />

4.1. sajaro informacia<br />

sajaro informacia aris sajaro skolaSi daculi yvela oficialuri<br />

dokumenti (maT Soris naxazi, maketi, gegma, sqema, fotosura-<br />

Ti, eleqtronuli informacia, video- da audioCanawerebi), agreTve<br />

sajaro skolis an TanamSromlis mier samsaxurebriv saqmianobasTan<br />

dakavSirebiT miRebuli, damuSavebuli, Seqmnili an gagzavnili informacia.<br />

Riaa nebismieri informacia, romelic kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT ar aris gasaidumloebuli. daxuruli informacia aris sajaro<br />

skolaSi daculi, agreTve sajaro skolis an TanamSromlis mier samsaxurebriv<br />

saqmianobasTan dakavSirebiT miRebuli, damuSavebuli,<br />

Seqmnili an gagzavnili informacia, romelic Seicavs saxelmwifo,<br />

komerciul an pirad saidumloebas. skolaSi piradi saidumloebis<br />

dacvis sakiTxi ganxilulia piradi cxovrebis xelSeuxeblobis paragrafSi,<br />

xolo komerciuli da saxelmwifo saidumloebis sakiTxebi,<br />

207


skolis saqmianobis specifikidan gamomdinare, ar saWiroebs detalur<br />

mimoxilvas da, Sesabamisad, maTze ar SevCerdebiT.<br />

208<br />

4.2sajaro reestri<br />

yvela sajaro dawesebuleba, maT Soris sajaro skola, valdebulia,<br />

awarmoos sajaro reestri. sajaro reestrSi Setanil unda iqnes<br />

yvela is informacia da dokumenti, romelic SeiZleba arsebobdes<br />

skolaSi, magaliTad: skolis wesdeba, Sinaganawesi, eTikis kodeqsi,<br />

sameurveo sabWos da pedagogiuri sabWos sxdomis oqmebi, direqtoris<br />

brZanebebi, sajaro skolis angariSebi da a. S. sajaro reestrSi<br />

Setanil unda iqnes sajaro informaciaze miTiTeba misi miRebidan,<br />

Seqmnidan, damuSavebidan an gamocemidan 2 dRis vadaSi, sajaro informaciis<br />

dasaxelebis, miRebis, Seqmnis, damuSavebis, gamocemis TariRis,<br />

im fizikuri an iuridiuli piris, sajaro mosamsaxuris, sajaro<br />

dawesebulebis dasaxelebis miTiTebiT, romlisganac Semovida<br />

anda romelsac gaegzavna es informacia.<br />

4.3. sajaro informaciis gacemis wesi<br />

sajaro skola valdebulia, uzrunvelyos sajaro informaciis<br />

xelmisawvdomoba, risTvisac unda gansazRvros sajaro informaciis<br />

gacemaze pasuxismgebeli piri. am movaleobis Sesruleba skolis Sida<br />

administraciuli aqtis safuZvelze SeiZleba SeiTavsos skolis TanamSromelma,<br />

romelsac sxva funqciebis ganxorcielebac evaleba.<br />

misi vinaoba, telefonis nomeri da sxva sakontaqto informacia skolaSi<br />

yvelasaTvis xelmisawvdom da TvalsaCino adgilas unda moTavsdes.<br />

gancxadeba sajaro informaciis gacemis Taobaze werilobiTi<br />

formis unda iyos. piri ar aris valdebuli, Tavis gancxadebaSi miuTiTos<br />

sajaro informaciis moTxovnis motivi an mizani. sajaro<br />

skola, kerZod informaciis gacemaze specialurad pasuxismgebeli<br />

piri, valdebulia, dauyovnebliv gasces sajaro informacia. es gulisxmobs,<br />

rom informacia unda gaices gancxadebis Setanisa da registraciisTanave,<br />

imave dRes. am wesidan kanoni awesebs gamonakliss,<br />

kerZod, skolis mier aTdRiani vadiT sargeblobis uflebas, Tu informaciis<br />

gacema moiTxovs mniSvnelovani moculobis erTmaneTTan<br />

daukavSirebeli calkeuli dokumentebis moZiebasa da damuSavebas.


skola uflebamosilia, uari ganacxados informaciis gacemaze,<br />

Tu is pirad saidumloebas Seicavs. aseT SemTxvevaSi skola valdebulia,<br />

dauyovnebliv acnobos ganmcxadebels miRebuli gadawyvetilebis,<br />

misi safuZvlisa da im normatiuli aqtis Sesaxeb, romlis mixedviTac<br />

moxda gadawyvetilebis miReba. informaciis gacemaze uaris<br />

Sesaxeb gadawyvetilebis miRebidan 3 dRis vadaSi skola valdebulia,<br />

werilobiT ganumartos moqalaqes misi uflebebi da gadawyvetilebis<br />

gasaCivrebis wesi, agreTve dausaxelos is sajaro dawesebuleba, romelTanac<br />

warmoebda konsultacia informaciis gacemaze uaris Tqmis<br />

Taobaze gadawyvetilebis miRebisas.<br />

sajaro informacia skolaSi SeiZleba inaxebodes sxvadasxva formiT,<br />

magaliTad, qaRaldze an videofirze da a. S. skola valdebulia,<br />

moqalaqes informacia mis mier moTxovnili formiT miawodos. piri<br />

aseve uflebamosilia, gaecnos informacias dedanSi. Tu originalis<br />

dazianebis safrTxe arsebobs, sajaro skolas ekisreba dokumentis<br />

zedamxedvelobis qveS gacnobis uzrunvelyofis an saTanado wesiT<br />

damowmebuli aslis wardgenis valdebuleba.<br />

moqalaqes aqvs aseve sajaro informaciis aslis miRebis ufleba.<br />

skola valdebulia, uzrunvelyos is informaciis aslis gadaRebis<br />

SesaZleblobiT. aslis gadaRebis xarjebs Tavad moqalaqe gaiRebs.<br />

Tu piri skolaSi dacul Tavis personalur monacemebs moiTxovs, aslis<br />

gadaRebisaTvis aucilebeli Tanxis anazRaurebis valdebuleba<br />

skolas ekisreba. sajaro skolas ara aqvs ufleba, daawesos gadasaxadi<br />

an mosakrebeli sajaro informaciis gasacemad, garda aslis gadaRebisaTvis<br />

saWiro Tanxis anazRaurebisa.<br />

4.4. kolegiuri organos sxdomebis sajarooba<br />

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Tanaxmad, TiToeuli<br />

kolegiuri sajaro dawesebuleba valdebulia, Riad da sajarod<br />

warmarTos Tavisi sxdomebi, garda im SemTxvevisa, roca sxdomaze<br />

ganixileba saxelmwifo, komerciuli an piradi saidumloebis<br />

Semcveli informacia. nebismier moqalaqes SeuZlia daeswros amgvar<br />

sxdomebs. sxdomaze damswreTa raodenoba SeiZleba SeizRudos mxolod<br />

gonivruli safuZvlebis arsebobisas da aradiskriminaciuli<br />

wesiT. SezRudvis safuZveli SeiZleba iyos sxdomaze daswrebis yvela<br />

msurvelis dakmayofilebis SeuZlebloba sakmarisi sivrcis ararsebobis<br />

gamo. moqalaqes SeuZlia daeswros sxdomas, Tumca ar aqvs mas-<br />

209


Si monawileobis miRebis ufleba. gareSe pirs SeiZleba mieces<br />

sxdomaze sityviT gamosvlis nebarTva, Tumca mxolod winaswari Se-<br />

Tanxmebis safuZvelze da dadgenili procedurebis dacviT.<br />

kolegiuri organos sxdomad CaiTvleba mxolod skolis TanamSromelTa<br />

oficialuri Sexvedra, agreTve sameurveo sabWosa da moswavleTa<br />

TviTmmarTvelobis sxdoma gadawyvetilebis miRebis an momzadebis<br />

sakiTxis ganxilvis mizniT. Sesabamisad, sxdomad ar CaiTvleba<br />

Sexvedra, romelic Tumca oficialur xasiTs atarebs, magram<br />

ar emsaxureba gadawyvetilebis miRebasa Tu momzadebas. gamonaklisi<br />

SemTxvevebis garda, skolis xelmZRvaneli da saTaTbiro organoebis<br />

sxdoma Riaa da masze daswreba yvela msurvelisaTvis xelmisawvdomi<br />

unda iyos. Riaobisa da sajaroobis principi skolisgan moiTxovs<br />

agreTve sxdomis mimdinareobis, misi oqmebisa da sxva miRebuli<br />

dokumentebis gamoqveynebas.<br />

sajaro skola valdebulia, erTi kviriT adre sajarod gamoacxados<br />

momavali sxdomis, misi Catarebis adgilis, droisa da dRis<br />

wesrigis Taobaze. aseve winaswar unda gamocxaddes gadawyvetileba<br />

sxdomis daxurvis Sesaxeb. sajaro gamocxadeba gulisxmobs, rom informacia<br />

sxdomis Sesaxeb unda ganTavsdes yvelasTvis xelmisawvdom<br />

da TvalsaCino adgilas an gamocxaddes skolaSi moqmedi sainformacio<br />

saSualebebiT. am wesidan gamonaklisi dasaSvebia mxolod gadaudebeli<br />

aucileblobisas. gadaudebeli aucilebloba mxolod im<br />

SemTxvevaSi warmoiqmneba, rodesac arsebobs kanonmdeblobis darRvevis<br />

realuri safrTxe. aseT SemTxvevaSi skola valdebulia, dauyovnebliv<br />

gamoacxados sxdomis Catarebis adgilis, droisa da dRis<br />

wesrigis Sesaxeb.<br />

skolis kolegiuri organoebis sxdomebis sajaroobasTan kavSir-<br />

Sia sxdomis an misi nawilis daxurulad gamocxadebis wesi. sxdomis<br />

an misi nawilis daxurvis Taobaze gadawyvetileba SeiZleba mxolod<br />

im organom miiRos, romlis sxdomac cxaddeba daxurulad. gadawyvetileba<br />

miiReba kenWisyris safuZvelze xmaTa umravlesobiT an xma-<br />

Ta im raodenobiT, romelic Cveulebriv sakmarisia aRniSnuli organos<br />

mier gadawyvetilebis misaRebad. kenWisyra unda iyos saxelobiTi<br />

da sxdomis oqmSi unda dafiqsirdes daxurvis momxre da mowinaaRmdege<br />

pirTa vinaoba. sxdomis oqmi sajaroa, imis miuxedavad,<br />

sxdoma daixureba Tu ara.<br />

Tu dainteresebuli piri CaTvlis, rom sameurveo sabWos sxdomis<br />

daxurva arasworad an kanonis darRveviT ganxorcielda, mas SeuZlia<br />

sxdomis daxurvis gadawyvetileba sasamarTloSi gaasaCivros. im<br />

210


SemTxvevaSi, Tu sasamarTlo gamoitans gadawyvetilebas imis Taobaze,<br />

rom sxdomis daxurva arasworad moxda da daxurvis safuZveli<br />

ar arsebobda, maSin aRniSnul sxdomaze miRebuli gadawyvetileba,<br />

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Tanaxmad, sasamar-<br />

Tlos mier baTilad iqneba gamocxadebuli.<br />

4.5. yovelwliuri angariSi<br />

sajaro skola valdebulia, saqarTvelos prezidentsa da parlaments<br />

yoveli wlis 10 dekembers warudginos angariSi sajaro informaciasTan<br />

dakavSirebiT miRebuli zomebis Sesaxeb. angariSi unda<br />

Seicavdes Semdeg informacias: skolaSi Semosuli sajaro informaciis<br />

gacemisa da sajaro informaciaSi Sesworebis Setanis moTxovnaTa<br />

raodenoba; moTxovnis dakmayofilebis an masze uaris Tqmis Taobaze<br />

miRebul gadawyvetilebaTa raodenoba; moTxovnis dakmayofilebaze<br />

an masze uaris Tqmis Sesaxeb gadawyvetilebis mimRebi skolis<br />

TanamSromlis vinaoba; informacia skolis kolegiuri organos mier<br />

sakuTari sxdomis daxurvis Sesaxeb miRebuli gadawyvetilebebis<br />

Sesaxeb, aseTi gadawyvetilebebis raodenoba; skolis TanamSromlis<br />

mier sajaro informaciis Riaobis sakiTxTan dakavSirebiT kanonis<br />

moTxovnaTa darRvevis raodenobisa da pasuxismgebeli piris mimarT<br />

disciplinuri saxdelis dakisrebis Sesaxeb; im normatiuli aqtebis<br />

Sesaxeb, romlebsac skola eyrdnoboda sajaro informaciis gacemaze<br />

uaris Tqmisas an kolegiuri organos sxdomis daxurvisas; sajaro<br />

informaciis gacemaze uaris Tqmis Sesaxeb miRebuli gadawyvetilebis<br />

gasaCivrebis Sesaxeb; skolis mier informaciis damuSavebasa da gacemasTan,<br />

agreTve informaciis gacemaze uaris Tqmis Sesaxeb miRebuli<br />

gadawyvetilebis an skolis kolegiuri organos sxdomis daxurvis<br />

Taobaze miRebuli gadawyvetilebis gasaCivrebasTan dakavSirebuli<br />

xarjebis, maT Soris mxaris sasargeblod gadaxdili Tanxebis, Sesaxeb.<br />

nawili 5. akademiuri Tavisufleba<br />

inteleqtualuri gamocdilebis gavrceleba da gaRrmaveba sajaro<br />

skolebis akademiuri sazogadoebis ZiriTadi pasuxismgeblobaa.<br />

akademiuri Tavisufleba uzrunvelyofs instituciuri cenzurisgan<br />

Tavisufali da Ria akademiuri sazogadoebis arsebobas, sadac waxa-<br />

211


lisebulia kritikuli azrovneba da Ria diskusia, aRkveTilia indoqtrinaciisa<br />

da prozelitizmis nebismieri mcdeloba.<br />

akademiuri Tavisufleba moicavs codnis gaRrmavebisa da ideaTa<br />

formirebis procesSi skolis akademiuri personalisa da moswavleebis<br />

inteleqtualur damoukideblobas, agreTve skolis farglebSi<br />

yovelgvari ideologiuri, politikuri an religiuri zemoqmedebis<br />

dauSveblobas. akademiuri Tavisufleba erTdroulad maswavleblebisa<br />

da moswavleebis koleqtiuri uflebaa. maT aqvT swavlis,<br />

swavlebisa da kvlevis akademiuri Tavisufleba im farglebSi,<br />

romelic ar ewinaaRmdegeba erovnuli saswavlo gegmiT dasaxuli<br />

miznebis miRwevas.<br />

212<br />

5.1. maswavleblis akademiuri Tavisufleba<br />

maswavlebeli Tavisufalia instituciuri cenzurisgan da sruli<br />

TavisuflebiT sargeblobs saklaso oTaxSi sagnis ganxilvisas,<br />

Tumca valdebulia, didi dro ar dauTmos im sakiTxebze saubars,<br />

romlebic kavSirSi ar aris Sesabamis saswavlo disciplinasTan. agreTve<br />

uzrunvelyofilia maswavleblis ufleba, saklaso oTaxs miRma<br />

gamoTqvas sakuTari azri skolis instituciur politikaze da awarmoos<br />

Ria diskusia sxva kolegebTan da skolis administraciis warmomadgenlebTan.<br />

amave dros, pedagogs ekisreba valdebuleba, daicvas<br />

profesiuli eTikis normebi da gamoiCinos jerovani pativiscema<br />

sxvebis Sexdulebebisadmi.<br />

rogorc moqalaqe, pedagogi uflebamosilia, skolis farglebs<br />

gareT srulad miiRos monawileoba sazogadoebriv cxovrebaSi da<br />

yovelgvari SezRudvis gareSe gamoxatos sakuTari pozicia sadavo<br />

politikur da sazogadoebriv sakiTxebze. Tumca am uflebas Tan<br />

sdevs garkveuli pasuxismgebloba, radgan sazogadoebam pedagogis<br />

profesia an saganmanaTleblo dawesebuleba SeiZleba mis mier gamoTqmuli<br />

mosazrebis safuZvelze Seafasos. pedagogis gansakuTrebuli<br />

roli da adgili sazogadoebaSi avaldebulebs mas, saWiroebis Sem-<br />

TxvevaSi jerovani TavSekaveba gamoiCinos da naTeli gaxados, rom<br />

skolis saxeliT ar laparakobs.<br />

swavlebis meTodebi _ maswavlebeli uflebamosilia, Tavad gansazRvros<br />

Sesabamisi sagnis swavlebis meTodebi. SerCeuli meTodi<br />

gonivrul kavSirSi unda iyos gansaxilvel saganTan da skolis saganmanaTleblo<br />

miznebis miRwevas unda emsaxurebodes. dauSvebelia<br />

swavlebis iseTi meTodebis gamoyeneba, romlebic axdens narkotike-


is, alkoholis an Tambaqos moxmarebis, an ukanono qmedebis waxalisebas,<br />

ciliswamebis an uxamsobis gavrcelebas, agreTve eTnikuri an<br />

religiuri SuRlis gaRvivebas, danaSaulis an Zaladobisken waqezebas.<br />

saswavlo programis Sinaarsi _ akademiuri personalis warmomadgenlebi<br />

yvelaze kompetenturni arian swavlebis ama Tu im dargSi<br />

relevanturi sakiTxebis gansasazRvrad. Sesabamisad, saswavlo programebis<br />

Sinaarsi saganmanaTleblo programis farglebSi ganisazRvreba<br />

maswavleblis mier. saswavlo programa xels unda uwyobdes<br />

erovnuli da skolis saswavlo gegmebiT gaTvaliswinebuli miRwevis<br />

donis daZlevasa da skolis saganmanaTleblo miznebis realizebas.<br />

indoqtrinaciisa da saswavlo procesis politizebis akrZalva<br />

_ akademiuri Tavisufleba absoluturi ar aris. misi dabalanseba<br />

unda moxdes skolis legitimur interesTan, daicvas saklaso oTaxi<br />

indoqtrinaciis nebismieri mcdelobisgan. erovnuli da skolis saswavlo<br />

gegmebiT gaTvaliswinebuli sagnebis swavleba akademiuri,<br />

obieqturi, neitraluri da pluralisturi unda iyos, dauSvebelia,<br />

maswavlebelma isargeblos moswavleTa moumwifeblobiT da maT sakuTari<br />

mosazrebebi moaxvios Tavs. magaliTad, dauSvebelia im Teoriis<br />

an faqtis warmoCena mecnierulad, romelsac mecnieruli safuZveli<br />

ar gaaCnia. maswavlebels ufleba aqvs, Tavisuflad warmoadginos<br />

sakuTari mosazreba gakveTilze gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT,<br />

Tumca, amave dros, is valdebulia, moswavleebs gaacnos<br />

gansxvavebuli mosazrebebis farTo speqtri, agreTve xeli Seuwyos<br />

swavlebis saganTan dakavSirebiT Tavisufali diskusiis warmarTvas<br />

saklaso oTaxSi. aseve dauSvebelia skolaSi saswavlo procesis politizeba.<br />

maswavlebeli valdebulia, Tavi Seikavos politikurad sadavo<br />

iseTi sakiTxebis ganxilvisgan, romlebic ar aris gonivrul<br />

kavSirSi swavlebis saganTan.<br />

5.2. moswavlis akademiuri Tavisufleba<br />

moswavlis akademiuri Tavisufleba moicavs srulfasovani ganaTlebis<br />

miRebisa da Sesabamis saganmanaTleblo doneze swavlebis saganTan<br />

dakavSirebiT arsebuli informaciis xelmisawvdomobis uflebas,<br />

agreTve sakuTari mosazrebis gamoxatvis Tavisuflebas gakve-<br />

Tilze gansaxilveli Temis Sesaxeb. moswavles ufleba aqvs, ar gaiziaros<br />

maswavleblisa da Tanaklaselebis mosazrebebi, agreTve dasvas<br />

gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebuli SekiTxvebi. garda amisa,<br />

213


skolam SeZlebisdagvarad unda uzrunvelyos moswavlis monawileoba<br />

saswavlo programebisa da maswavleblebis SeCevaSi.<br />

moswavlis codnis Sefaseba. maswavleblis mier moswavlis akademiuri<br />

moswreba unda Sefasdes obieqturi Sefasebis safuZvelze. akrZalulia<br />

skolis mxridan nebismieri saxis Careva maswavleblis mier<br />

moswavlis akademiuri moswrebis Sefasebis procesSi. aseve dauSvebelia,<br />

moswavlis codnis akademiuri Sefaseba ganpirobebuli iyos<br />

misi discipliniT, SexedulebebiT, eTnikuri warmomavlobiT, religiuri<br />

mrwamsiT an sxva aramarTlzomieri faqtorebiT. garda amisa,<br />

skola valdebulia, yvela zoma miiRos moswavlis codnis samarTliani<br />

Sefasebis uzrunvelsayofad. amisaTvis skolam unda SeimuSaos<br />

moswavlis codnis samarTliani Sefasebis procedurebi.<br />

214<br />

5.3. mowveuli spikerebi<br />

moswavleebisa da maswavleblebis inteleqtualuri gamocdilebis<br />

gaRrmavebis erT-erTi saukeTeso saSualebaa saklaso oTaxSi calkeuli<br />

sakiTxebis ganxilvasTan dakavSirebiT ama Tu im dargis aRiarebuli<br />

specialistebis mowveva. skolam da pedagogebma spikerebi<br />

inteleqtualuri pluralizmis principis dacviT unda SearCion.<br />

skolaSi SeiZleba mowveul iqnen cnobili sportsmenebi, msaxiobebi,<br />

sazogado moRvaweebi, sxvadasxva cnobili adamianebi, politikuri<br />

liderebi da a. S. dauSvebelia spikeris SerCeva religiuri niSnis<br />

mixedviT. akrZalulia nebismieri saxis obstruqcia mowveuli spikerisadmi.<br />

mas yovelgvari Seferxebis gareSe unda mieces sakuTari prezentaciis<br />

SesaZlebloba.<br />

nawili 6. Sekrebisa da gaerTianebis Tavisufleba<br />

moswavle da maswavlebeli skolis farglebSi sruli moculobiT<br />

sargebloben Sekrebisa da gaerTianebis TavisuflebiT. maT ufleba<br />

aqvT, winaswari Setyobinebis safuZvelze Tavisuflad Seikribon skolis<br />

teritoriaze, agreTve gaerTiandnen skolis mxridan yovelgvari<br />

Carevis gareSe.<br />

Sekrebis Tavisufleba. dauSvebelia, skolam warmarTos an akontrolos<br />

moswavleTa, mSobelTa da maswavlebelTa Sekreba maTi survilis<br />

sawinaaRmdegod. skolas ufleba aqvs, saWiroebis SemTxvevaSi


daeswros moswavleTa, mSobelTa da maswavlebelTa Sekrebas. amgvari<br />

saWiroeba warmoiqmneba mxolod maSin, rodesac arsebobs gareSe pir-<br />

Ta mier Sekrebis warmarTvis, agreTve Sekrebaze narkotikebis, alkoholis<br />

an Tambaqos moxmarebis, ukanono qmedebis waxalisebis an janmrTelobis,<br />

sakuTrebisa da usafrTxoebisaTvis safrTxis Seqmnis safuZvliani<br />

eWvi. gareSe pirs ufleba aqvs, moswavleTa Sekrebas mxolod<br />

maTi nebarTvis safuZvelze daeswros.<br />

SekrebisaTvis aucilebelia skolis winaswari gafrTxileba, magram<br />

ara nebarTvis aReba. moswavleebsa da maswavleblebs ufleba<br />

aqvT, SeuzRudavad gaavrcelon informacia Sekrebis Sesaxeb, maT Soris<br />

skolis sainformacio saSualebebiTac. skolas ufleba aqvs, aradiskriminaciuli<br />

da neitraluri SezRudvebi daawesos moswavleTa<br />

da maswavlebelTa Sekrebis Tavisuflebaze, rodesac arsebobs safuZvliani<br />

da gardauvali safrTxe:<br />

janmrTelobis, sicocxlisa da sakuTrebis usafrTxoebisTvis;<br />

narkotikebis, alkoholis Tu Tambaqos moxmarebis an ukanono qmedebis<br />

waxalisebisa;<br />

saswavlo procesis msvlelobis, skolis normaluri funqcionirebis<br />

an skolis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis<br />

xelis SeSlisa.<br />

gaerTianebis Tavisufleba. gaerTianebis Seqmnas skolis nebar-<br />

Tva ar sWirdeba. aseve dauSvebelia, skola Caerios gaerTianebis saqmianobaSi.<br />

moswavleTa da maswavlebelTa gaerTianebis Tavisufleba<br />

SeiZleba daeqvemdebaros mxolod aradiskriminaciul da neitralur<br />

SezRudvebs, rodesac arsebobs safuZvliani da gardauvali safrTxe:<br />

janmrTelobis, sicocxlisa da sakuTrebis usafrTxoebisTvis;<br />

narkotikebis, alkoholis an Tambaqos moxmarebis an ukanono qmedebis<br />

waxalisebisa;<br />

saswavlo procesis msvlelobis, skolis normaluri funqcionirebis<br />

an skolis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis<br />

xelis SeSlisa.<br />

moswavleTa da maswavlebelTa gaerTianeba damoukidebelia, rogorc<br />

skolis, ise gareSe pirTa zemoqmedebisgan. dauSvebelia, gareSe<br />

pirma akontrolos da warmarTos moswavleTa gaerTianeba.<br />

215


216<br />

nawili 7. Tanasworobis ufleba<br />

Tanasworobis ufleba gulisxmobs Tanabar mopyrobas da diskriminaciis<br />

dauSveblobas moswavleebis, mSoblebis, maswavleblebisa da<br />

maTi gaerTianebebis, aseve gareSe pirebisa da organizaciebis mimarT<br />

erovnuli, eTnikuri an socialuri warmomavlobis, religiuri mrwamsis,<br />

msoflmxedvelobis, sqesis, asakis an sxva niSnis miuxedavad. gamonaklisia<br />

SemTxveva, rodesac skolis gansxvavebuli qmedeba samar-<br />

Tliani da gonivrulia da TiToeuli pirisa da jgufis Tavisufali<br />

ganviTarebisa da Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofas emsaxureba.<br />

dauSvebelia raime saxis diskriminacia skolaSi miRebisas. es ar<br />

gamoricxavs SesarCevi konkursis Catarebis SesaZleblobas. Tu skola<br />

xarisxzea orientirebuli da misTvis xarisxi ufro mniSvnelovania,<br />

vidre moswavleTa raodenoba (Sesabamisad _ moswavleze mibmuli<br />

vauCeri), SeuZlia SeimuSaos kriteriumebi, maT safuZvelze Caataros<br />

SesarCevi konkursi da am gziT ganaxorcielos skolaSi moswavleTa<br />

miReba. SesarCevi konkursi SeiZleba Caataron im zogadsaganmanaTleblo<br />

dawesebulebebmac, romlebic axorcieleben profesiul, saxelovnebo<br />

da sasporto momzadebasa da ganaTlebas.<br />

dauSvebelia skolis mier maswavleblis diskriminacia samuSaoze<br />

miRebisas, ga<strong>Tavisuflebis</strong>as, saaTebis ganawilebis, an nebismieri<br />

sxva qmedebis ganxorcielebisas.<br />

saskolo resursebis xelmisawvdomoba. dauSvebelia skolis mier<br />

Tavisi uflebamosilebebisa da resursebis imgvarad gamoyeneba,<br />

ramac SeiZleba pirdapir an iribad gamoiwvios maswavleblis, moswavlis,<br />

mSoblis an maTi gaerTianebebis raime diskriminacia. es moicavs<br />

skolis Senobis, saklaso oTaxebis, skolis gazeTis, finansuri saxsrebis,<br />

sxva sargeblisa Tu Ria resursis xelmisawvdomobas.<br />

skola uflebamosilia, saskolo dros an skolis teritoriaze<br />

aradiskriminaciul safuZvelze SezRudos gareSe pirTa uflebebi<br />

da Tavisuflebebi. xolo im SemTxvevaSi, Tu skola Tavis Senobas da<br />

sxva resursebs xelmisawvdoms xdis gareSe pirebisTvis, calkeul pirebs<br />

an pirTa jgufs uari SeiZleba eTqvas mxolod saerTo safuZvlebze<br />

dadgenili wesis Sesabamisad. skolas SeuZlia daadginos zogadi<br />

xasiaTis SezRudvebi. mas ufleba ara aqvs, daadginos iseTi wesebi<br />

da procedurebi, romlebic specialurad mizanmimarTulia calkeul<br />

pirTa mimarTvebis uarsayofad an romelTa ZiriTadi Sedegi<br />

maTi gamoricxvaa skolis sxvagvarad Ria resursebiT sargeblobis-


gan. magaliTad, dasaSvebia, saskolo resursebis xelmisawvdomobis<br />

SezRudva gareSe pirTa im jgufisTvis, romelic safuZvlian da gardauval<br />

safrTxes uqmnis skolis normalur funqcionirebas. am Sem-<br />

TxvevaSic aucilebelia faqtobrivi mtkicebulebebis arseboba. Sez-<br />

Rudvis safuZvels ar SeiZleba warmoadgendes mxolod SiSi an winaTgrZnoba,<br />

rom momavalSi pirTa ama Tu im jgufma SeiZleba xeli<br />

SeuSalos skolis saqmianobas.<br />

nawili 8. samarTliani mopyrobis ufleba<br />

Tavisi saganmanaTleblo misiis Sesasruleblad sajaro skola<br />

SeimuSavebs Sinaganawessa da saskolo cxovrebis maregulirebel sxva<br />

wesebs. skolis mier dadgenili qcevis standartebi unda uzrunvelyofdes<br />

samarTlian mopyrobas saskolo sazogadoebis TiToeuli wevrisadmi.<br />

samarTliani mopyrobis principi gulisxmobs sajaro skolis<br />

valdebulebas, nebismieri funqciis Sesrulebisas, romelsac is<br />

Tavis Tavze iRebs swavlebisa da aRmzrdelobiT dargSi, uzrunvelyos<br />

moswavleebis, maTi mSoblebisa da maswavleblebis <strong>Tavisuflebis</strong>a<br />

da Rirsebis pativiscema.<br />

8.1. gasaCivrebis ufleba<br />

sajaro skolebis ZiriTadi daniSnuleba moswavleebisaTvis ma-<br />

Rali xarisxis saganmanaTleblo momsaxurebis uzrunvelyofaa. amitom<br />

sajaro skola valdebulia, xeli Seuwyos iseTi samuSao da saswavlo<br />

garemos formirebas, romelic SesabamisobaSi iqneba mis saganmanaTleblo<br />

misiasTan. saCivrebis efeqturi sistemis arseboba sajaro<br />

skolis marTvis procesSi arsebuli xarvezebis aRmoCenisa da aRmofxvris<br />

ZiriTadi meqanizmia.<br />

`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad, sajaro<br />

skolam unda uzrunvelyos TiToeuli moswavlis, mSoblisa da<br />

maswavleblis ufleba, gaasaCivros maswavleblisa da skolis ukanono<br />

da sxva aramarTlzomieri qmedebebi, agreTve miiRos miyenebuli zianis<br />

sruli anazRaureba. amis misaRwevad skolam unda SeimuSaos sa-<br />

Civrebis miukerZoebeli da damoukidebeli ganxilvis efeqtiani sa-<br />

Sualeba. saCivrebis efeqturi sistema Semdeg ZiriTad principebs<br />

unda emyarebodes:<br />

wamoWrili problemis araformaluri mogvarebis mxardaWera;<br />

217


218<br />

saCivrebis procedurebis xelmisawvdomoba;<br />

saCivrebis procedurebis simartive;<br />

gonivruli da mkafiod gansazRvruli drois farglebi saCivris<br />

ganxilvis/gamoZiebisa da gadawyvetisaTvis;<br />

saCivriT wamoWrili sakiTxebis samarTliani, sruli da miuker-<br />

Zoebeli ganxilva/gamoZieba da gadawyveta.<br />

xelmisawvdomoba da sajarooba. sajaro skolaSi moqmedi saCivrebis<br />

procedurebi sajaro da farTod xelmisawvdomi unda iyos.<br />

TiToeul dainteresebul pirs unda hqondes SesaZlebloba, amomwuravi<br />

informacia miiRos Tavisi uflebebis, skolaSi arsebuli saCivrebis<br />

sistemisa da procedurebis Sesaxeb. informacia saCivrebis<br />

procedurebis Sesaxeb unda gavrceldes moswavleebs, maT mSoblebsa<br />

da maswavleblebs Soris skolaSi swavlis an muSaobis dawyebisas,<br />

aseve gamoqveyndes:<br />

skolis veb-gverdze;<br />

skolis SenobaSi TvalsaCino adgilas.<br />

mniSvnelovania, rom problemis warmoqmnis SemTxvevaSi moswavleebsa<br />

da sxva dainteresebul pirebs hqondeT drouli rCevis miRebis<br />

SesaZlebloba am problemis mogvarebis saSualebebis Sesaxeb. amisaTvis<br />

sajaro skolam unda uzrunvelyos yvela dainteresebuli piris<br />

SesaZlebloba, gaiaros konsultacia skolis mier specialurad<br />

uflebamosil pirebTan. aseTi konsultacia konfidencialur xasiaTs<br />

unda atarebdes da ar unda CaiTvalos formaluri saqmiswarmoebis<br />

dawyebad.<br />

problemis araformaluri mogvareba. sajaro skola sagamoZiebo<br />

dawesebuleba ar aris. saCivrebis sistemis arseboba da mis safuZvelze<br />

garkveuli gamoZiebis ganxorcieleba skolis mier misi saganmanaTleblo<br />

funqciis Sesrulebas emsaxureba. garda amisa, skolebis<br />

efeqturi funqcionirebis ZiriTadi piroba skolis TanamSromlebsa<br />

da moswavleebs Soris keTilganwyobisa da ndobis maRali xarisxia.<br />

Sesabamisad, formaluri saCivris wardgenamde yvela dainteresebuli<br />

piri valdebulia, warmoqmnili problemis gadaWras araformalurad,<br />

sadavo sakiTxze pasuxismgebeli pirisadmi mimarTvis gziT<br />

Seecados. gamonaklisia SemTxveva, rodesac saqme gvaqvs uflebebisa<br />

da Tavisuflebebis uxeS darRvevasTan, religiuri, eTnikuri an sxva<br />

niSniT devnasTan an rodesac nebismierma dayovnebam SeiZleba mniSv-


nelovani ziani miayenos pirovnebis kanonier interesebs. am SemTxvevaSi<br />

dainteresebul pirs ufleba aqvs, pirdapir waradginos formaluri<br />

saCivari.<br />

saCivrebis ganmxilveli organo. skolis wesdebis mixedviT, sa-<br />

Civrebs ganixilavs direqtori, sameurveo sabWo an saapelacio komiteti,<br />

romelic iqmneba sameurveo sabWos mier. dauSvebelia, saqmis<br />

ganxilva/gamoZiebasa da gadawyvetilebis miRebaSi monawileoba miiRos<br />

pirma, romelsac piradi interesi aqvs saqmis Sedegisadmi, saCivriT<br />

inicirebuli saqmis warmoebis mxarea, saqmiswaroebis erT-erT<br />

mxaresTan, Tanamdebobrivi urTierTobis garda, aqvs naTesauri, megobruli<br />

an sxva axlobluri urTierToba. interesTa konfliqtis<br />

warmoqmnis SemTxvevaSi direqtori, sameurveo sabWos an saapelacio<br />

komitetis wevri valdebulia, ganacxados TviTacileba. Tu is ar ganacxadebs<br />

TviTacilebas, mas acileba SeiZleba miscen saqmiswarmoebis<br />

mxareebma. gancxadeba acilebis Sesaxeb dasabuTebuli unda iyos.<br />

pirs, romelsac acileba misces, acilebis sakiTxis ganxilvamde ufleba<br />

aqvs, misces ganmarteba. saapelacio komitetis acilebuli wevris<br />

Canacvleba unda moxdes sameurveo sabWos mier SerCeuli piriT,<br />

xolo direqtoris nacvlad saCivars ganixilavs sameurveo sabWo an<br />

saapelacio komiteti.<br />

saCivris subieqti. formaluri saCivris wardgenis ufleba aqvs<br />

yvela dainteresebul pirs, romlis kanonier interesze gavlenas axdens<br />

skolis mier gamocemuli administraciuli aqti an sxva qmedeba,<br />

skolis administraciis warmomadgenlis an maswavleblis qmedeba.<br />

saCivris wardgena unda moxdes sadavo qmedebis ganxorcielebidan<br />

an administraciuli aqtis gamocemidan 30 dRis vadaSi. gaSvebuli<br />

vada unda aRdges, Tu 30-dRiani vadis gaSveba moxda dauZleveli Zalis,<br />

avadmyofobis, skolis an sxva sapatio mizeziT. skolis administraciis<br />

wevrs ufleba ar aqvs, waradginos saCivari mis mier administraciuli<br />

funqciebis SesrulebasTan dakavSirebiT.<br />

warmomadgenlobis ufleba. saCivris safuZvelze inicirebuli<br />

saqmiswarmoebis mxares ufleba aqvs, saCivarTan dakavSirebul nebismier<br />

ganxilvaze Tu Sexvedraze kanonieri warmomadgenlis an damcvelis<br />

TanxlebiT gamocxaddes.<br />

mtkicebis tvirTi da standarti. moswavlisa da maswavleblis<br />

uflebebiTa da TavisuflebebiT sargeblobisas maTi kanoniereba ivaraudeba<br />

da maT Sesaxeb warmoSobili davisas momCivnis moTxovnebis<br />

usafuZvlobis mtkicebis tvirTi SezRudvis iniciators ekisreba.<br />

saCivari unda dakmayofildes, Tu SezRudvis iniciatori ver SeZlebs<br />

219


moswavlis an maswavleblis moTxovnebis usafuZvlobis damajereblad<br />

damtkicebas.<br />

saCivris ganxilva/gamoZieba da gadawyveta. saCivrebis ganxilva/<br />

gamoZieba da gadawyveta maqsimalurad swrafad da efeqturad unda<br />

moxdes. saCivris miRebidan 3 samuSao dRis vadaSi direqtori, sameurveo<br />

sabWos an saapelacio komitetis Tavmjdomare werilobiT daudasturebs<br />

saCivris miRebas, xolo 5 dRis vadaSi werilobiT ganumartavs<br />

momCivans skolaSi moqmed saCivrebis procedurebs, aseve<br />

Seatyobinebs momCivans, mopasuxes, mowmeebs, sxva dainteresebul<br />

pirebs da sameurveo sabWos an saapelacio komitetis wevrebs sakiTxis<br />

ganxilvis drosa da adgils.<br />

direqtori, sameurveo sabWos an saapelacio komitetis Tavmjdomare<br />

uzrunvelyofs saCivris ganxilvas misi miRebidan 10 dRis vadaSi.<br />

saCivarTan dakavSirebuli mTeli dokumentacia sameurveo sab-<br />

Wos an saapelacio komitetis TiToeuli wevrsa da meore mxares unda<br />

gadaeces saCivris ganxilvamde araugvianes 5 dRisa. im SemTxvevaSi,<br />

Tu romelime mxares surs, damatebiTi mtkicebulebebi an mowmeebi<br />

warmoadginos, saCivris ganxilva SeiZleba gadatanil iqnes gonivruli<br />

vadiT imisaTvis, rom meore mxarem moamzados pasuxi damatebiT<br />

warmodgenil mtkicebulebebze.<br />

saCivris ganxilvidan araugvianes 10 dRisa skolis direqtori,<br />

sameurveo sabWo an saapelacio komiteti gamoitans gadawyvetilebas.<br />

miRebuli gadawyvetilebis Sesaxeb dauyovnebliv unda ecnobos orive<br />

mxares. saCivarTan dakavSirebiT damatebiTi gamoZiebis Catarebis<br />

aucileblobisas saboloo gadawyvetilebis miReba unda moxdes sa-<br />

Civris wardgenidan araugvianes 30 dRisa. saCivarTan dakavSirebiT<br />

miRebuli gadawyvetileba dasabuTebuli unda iyos da `zogadi ganaTlebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis moTxovnebs emyarebodes. dauSvebelia,<br />

gadawyvetilebis miRebisas mxedvelobaSi iqnes miRebuli<br />

is mtkicebulebebi, romlebic xelmisawvdomi ar iyo momCivnis an mopasuxisTvis.<br />

saCivarTan dakavSirebiT direqtors, sameurveo sabWos<br />

an saapelacio komitets gamoaqvs gadawyvetileba:<br />

220<br />

saCivris dakmayofilebis Sesaxeb;<br />

saCivris dakmayofilebaze uaris Tqmis Sesaxeb;<br />

saCivris nawilobriv dakmayofilebis Sesaxeb.<br />

administraciuli saCivari. maswavlebeli, moswavle, mSobeli an<br />

moswavlis sxva kanonieri warmomadgeneli uflebamosilia, gaasaCiv-


os skolis mier gamocemuli administraciuli aqti. administraciuli<br />

saCivris wardgenis safuZveli SeiZleba gaxdes agreTve moswavlis<br />

an maswavleblis diskriminacia, maTi uflebebisa da kanonieri<br />

interesebis usamarTlo SezRudva skolis mier. saCivari SeiZleba<br />

dakavSirebuli iyos aseve skolis mier saganmanaTleblo an sxva saxis<br />

momsaxurebis uzrunvelyofasTan. administraciuli saCivris wardgena<br />

aCerebs gasaCivrebuli administraciuli aqtis moqmedebas,<br />

garda im SemTxvevisa, rodesac administraciuli aqtis moqmedebis<br />

SeCereba gamoiwvevs mniSvnelovan materialur zians an safrTxes Seuqmnis<br />

skolaSi arsebul wesrigs.<br />

sajarooba da gamWvirvaloba administraciuli saCivris safuZvelze<br />

inicirebuli saqmiswarmoebis obieqturad warmarTvis erTerTi<br />

ZiriTadi garantiaa. amitom skola valdebulia, uzrunvelyos<br />

yvela dainteresebuli piris SesaZlebloba, daeswros saCivris ganxilvas.<br />

informacia administraciuli saCivris sajaro ganxilvis adgilisa<br />

da TariRis Sesaxeb unda gamoqveyndes da gavrceldes aranakleb<br />

7 dRiT adre saCivris ganmxilveli organos sxdomis gamar-<br />

Tvamde. aseve sajarod unda gamoqveyndes saCivarTan dakavSirebiT<br />

miRebuli gadawyvetileba.<br />

akademiuri saCivari. moswavlis akademiuri moswrebis Sefaseba<br />

maswavleblis diskrecias (uflebamosilebas) ganekuTvneba. saganmanaTleblo<br />

funqciebis SesrulebaSi, maT Soris moswavlis codnis SefasebaSi,<br />

Carevisgan pedagogi akademiuri <strong>Tavisuflebis</strong> principiTaa<br />

daculi. amave dros, skolas ekisreba yvela gonivruli zomis miRebis<br />

valdebuleba moswavlis codnis samarTliani SefasebisaTvis. am mizniT<br />

skola SeimuSavebs moswavlis codnis samarTliani Sefasebis procedurebs.<br />

Tu moswavle, misi mSobeli an sxva kanonieri warmomadgeneli gadawyvets<br />

miRebuli Sefasebis gasaCivrebas, sasurvelia, is Tavdapirvelad<br />

klasis damrigebels gaesaubros. damrigebeli moswavles<br />

da mSobels exmareba sakiTxis garkvevaSi, konsultacias gadis pedagogTan<br />

da arkvevs moswavlis codnis Sefasebis kriteriumebs. saWiroebis<br />

SemTxvevaSi mSobeli damrigebelTan erTad xvdeba pedagogs<br />

da arkvevs sakuTari pretenziebis gonivrulobas. mxolod amis Semdeg<br />

aqvs moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels<br />

ufleba, waradginos formaluri saCivari. akademiuri saCivari unda<br />

dakmayofildes, Tu dadasturda, rom moswavlis codnis Sefasebisas<br />

maswavlebelma iseTi aramarTlzomieri faqtorebiT ixelmZRvanela,<br />

rogoricaa moswavlis Sexedulebebi, eTnikuri warmomavloba an re-<br />

221


ligiuri mrwamsi, aseve Tu uxeSad iqna darRveuli Sesabamis saganSi<br />

codnis Sefasebis akademiuri standartebi. akademiuri saCivris dakmayofilebis<br />

safuZvelia agreTve skolis mier dadgenili moswavlis<br />

codnis samarTliani Sefasebis procedurebis darRveva.<br />

saCivarze uaris Tqma. momCivans ufleba aqvs, uari ganacxados<br />

sakuTar moTxovnebze saCivris ganmxilveli organos mier gadawyvetilebis<br />

miRebamde. uari saCivarze werilobiT unda gaformdes. saqmis<br />

zepiri ganxilvisas momCivani uflebamosilia, saCivarze zepiradac<br />

ganacxados uari. saCivarze uaris Tqma aCerebs saqmiswarmoebas.<br />

skolis iurisdiqcia. skolis organoebi ar arian aRWurvilni<br />

mniSvnelovani sagamoZiebo uflebamosilebiTa da srulfasovani<br />

gamoZiebis CatarebisaTvis aucilebeli unar-CvevebiT. Sesabamisad,<br />

skolis iurisdiqcias scildeba sisxlissamarTlebrivi wesiT dasjadi<br />

qmedebis gamoZieba. yoveli aseTi faqti dauyovnebliv unda ecnobos<br />

samarTaldamcav organoebs. skola agreTve ver ganixilavs sa-<br />

Civars, Tu:<br />

222<br />

arsebobs sasamarTlos gadawyvetileba davis imave saganze;<br />

sasamarTlo ganixilavs davas imave mxareebs Soris, imave saganze<br />

da imave safuZvliT;<br />

arsebobs skolis uflebamosili organos mier miRebuli gadawyvetileba<br />

davis imave mxareebs Soris, imave saganze da safuZvliT;<br />

gasulia saCivris wardgenis vada;<br />

saCivari Setanilia arauflebamosili piris mier.<br />

saCivris forma. saCivari unda iyos werilobiTi formis, Sedgenili<br />

saxelmwifo, qarTul enaze, xolo afxazeTSi _ afxazur enazec.<br />

im SemTxvevaSi, Tu saCivari an gancxadeba ucxo enazea Sedgenili,<br />

momCivani valdebulia, drois gonivrul monakveTSi warmoadginos<br />

misi Targmani. werilobiTi saCivari an gancxadeba formaluri saqmiswarmoebis<br />

dawyebis safuZvelia da unda Seicavdes davis sagnis<br />

zust da mkafio aRwerilobas, aseve sxva detalebs saCivris wardgenis<br />

TariRis, misi avtoris saxelisa da gvaris CaTvliT. saCivris forma,<br />

aseve miTiTebebi misi Sinaarsis Sesaxeb farTod unda iyos xelmisawvdomi.<br />

saCivari unda Seicavdes Semdeg monacemebs:<br />

momCivnis saxeli, gvari da misamarTi;<br />

im piris vinaoba, romlis qmedebac saCivrdeba;<br />

gasaCivrebuli qmedeba, xolo administraciuli aqtis gasaCivrebis<br />

SemTxvevaSi _ Sesabamisi administraciuli aqtis zusti saxelwodeba;


uflebis an kanonieri interesis darRvevis mkafio aRweriloba;<br />

arsebobis SemTxvevaSi _ mowmeTa vinaoba;<br />

im zomebis CamonaTvali, romelTa miRebasac moiTxovs momCivani;<br />

arsebobis SemTxvevaSi _ warmomadgenlis an damcvelis vinaoba;<br />

saCivarze TandarTuli sabuTebis nusxa da sxva dokumenturi<br />

mtkicebulebebi.<br />

momCivnis dacvis uzrunvelyofa da aSkarad usafuZvlo saCivrebi.<br />

skolis administraciam da sameurveo sabWom unda uzrunvelyon<br />

keTilsindisieri momCivnis dacva yovelgvari SurisZiebis an ukanono<br />

zemoqmedebisgan. saCivarTan dakavSirebiT nebismieri zemoqmedeba<br />

momCivanze an misi daSinebis mcdeloba disciplinuri pasuxismgeblobis<br />

dakisrebis safuZvelia. mxolod im SemTxvevaSi, Tu dadasturdeba,<br />

rom momCivnis moTxovnebi aSkarad usafuZvloa da is boroti<br />

ganzraxviT moqmedebda, mis mimarT SeiZleba ganxorcieldes disciplinuri<br />

zemoqmedebis RonisZiebebi.<br />

8.2. disciplinuri devna<br />

skolis erT-erTi ZiriTadi funqcia iseTi akademiuri garemos<br />

formirebaa, romelic skolis sazogadoebis wevrebs Soris eTikisa<br />

da moralis faseulobebis danergvas uwyobs xels. am funqciis Sesasruleblad<br />

skola SeimuSavebs Sinaganawess, romelic iTvaliswinebs<br />

moswavlisa da maswavleblis disciplinur pasuxismgeblobas<br />

skolis mier dadgenili qcevis wesebisa da disciplinis darRvevisaTvis.<br />

saqarTvelos kanoni `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ adgens minimalur<br />

moTxovnebs disciplinuri devnis mimdinareobisas moswavlisa<br />

da maswavleblis uflebebisa da kanonieri interesebis dasacavad.<br />

moswavlis an maswavleblis mimarT disciplinuri devna SeiZleba ganxorcieldes<br />

mxolod skolis SinaganawesiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi,<br />

jerovani da samarTliani proceduris safuZvelze. es niSnavs,<br />

rom skolis Sinaganawesi ar unda Seicavdes orazrovan an bundovan<br />

debulebebs da maswavleblebsa da moswavleebs saSualebas unda<br />

aZlevdes, daareguliron sakuTari qceva, agreTve winaswar gansazRvron<br />

misi samarTlebrivi Sedegebi. skola valdebulia, uzrunvelyos<br />

skolis Sinaganawesis, aseve masSi Sesuli cvlilebebis farTo<br />

xelmisawvdomoba.<br />

SinaganawesiT dadgenili moTxovnebis darRvevis safuZvelze disciplinuri<br />

devna da saxdeli gonivruli, dasabuTebuli da Tanazo-<br />

223


madi unda iyos. skolas ar aqvs ufleba, daadginos iseTi wesebi, romlebic<br />

TviTneburia da ar ukavSirdeba skolis legitimur aRmzrdelobiT<br />

an saganmanaTleblo interess, ewinaaRmdegeba saqarTvelos<br />

kanons `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ da usamarTlod zRudavs moswavleebis,<br />

maTi mSoblebisa da maswavleblebis uflebebsa da kanonier<br />

interesebs.<br />

moswavlis mimarT disciplinuri devnis dawyebis, agreTve disciplinuri<br />

saxdelis dakisrebis Sesaxeb dauyovnebliv unda ecnobos mis<br />

mSobels an sxva kanonier warmomadgenels. moswavlesa da maswavlebels<br />

ufleba aqvT, monawileoba miiRon maTi sakiTxis ganxilvaSi an<br />

gadawyvetaSi uSualod, mSobelTan an sxva kanonier warmomadgenel-<br />

Tan erTad, agreTve warmoadginon sakuTari mticebulebebi da mowmeebi.<br />

skola valdebulia, werilobiTi formiT garkveviT ganumartos<br />

maswavlebels an moswavles mis mier Cadenili disciplinuri gadacdomis<br />

arsi da saqmis ganxilvamde gonivruli vadiT adre warudginos<br />

skolis xelT arsebuli mtkicebulebebi, romlebic adasturebs<br />

moswavlis an maswavleblis mier disciplinuri gadacdomis Cadenis<br />

faqts. gonivrulad CaiTvleba vada, romelic saSualebas miscems<br />

disciplinur devnaSi myof moswavles an maswavlebels, saTanadod<br />

moemzadon disciplinuri ganxilvisaTvis.<br />

dasaSvebia moswavlis skolidan droebiT daTxovna an maswavleblis<br />

droebiT CamoSoreba samsaxurebrivi movaleobebis Sesrulebisgan<br />

Sesabamisi disciplinuri procedurebis dawyebamde, rodesac<br />

moswavle an maswavlebeli aSkara da imwuTier safrTxes uqmnis sxvaTa<br />

usafrTxoebas, sakuTrebas an saswavlo procesis mimdinareobas. skolidan<br />

moswavlis droebiT daTxovnisas aucilebelia misi mSoblebis<br />

an sxva kanonieri warmomadgenlebis gafrTxileba. skolis direqtorma<br />

unda Seadginos oqmi im garemoebebis miTiTebiT, romlebic gaxda<br />

moswavlis droebiTi daTxovnis an maswavleblis samsaxurebrivi movaleobis<br />

Sesrulebisgan droebiT CamoSorebis safuZveli.<br />

disciplinuri saxdelis saxiT skolidan moswavlis 5 dRemde vadiT<br />

daTxovnis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs skolis direqtori.<br />

im SemTxvevaSi, Tu moswavles 5-dan 10 dRemde skolidan daTxovna an<br />

skolidan garicxva emuqreba, misi disciplinuri pasuxismgeblobis<br />

sakiTxs ganixilavs disciplinuri komiteti. disciplinuri komiteti<br />

wyvets agreTve maswavleblebis disciplinuri pasuxismgeblobis sakiTxs.<br />

disciplinur komitets skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT irCevs sameurveo sabWo, romelSic Tanabari raodenobiT Sedian<br />

maswavleblebi, mSoblebi da saSualo safexuris moswavleebi.<br />

224


moswavlis an maswavleblis disciplinur pasuxismgeblobasTan dakav-<br />

SirebiT skolis direqtoris da disciplinuri komitetis mier miRebuli<br />

gadawyvetileba SeiZleba gasaCivrdes sameurveo sabWoSi an<br />

saapelacio komitetSi.<br />

dauSvebelia, disciplinuri pasuxismgeblobis sakiTxi ganixilos<br />

pirma, romelsac piradi interesi aqvs saqmis Sedegisadmi an romelic<br />

disciplinuri saqmiswarmoebis erT-erTi mxarea. aseve dauSvebelia<br />

naTesauri, megobruli an sxva axlobluri urTierTobis arseboba<br />

disciplinuri komitetis wevrs an direqtorsa da disciplinuri saqmiswarmoebis<br />

mxareebs Soris, garda Tanamdebobrivi urTierTobisa.<br />

interesTa konfliqtis warmoqmnis SemTxvevaSi disciplinuri komitetis<br />

wevri an direqtori valdebulia, ganacxados TviTacileba.<br />

Tu is ar ganacxadebs TviTacilebas, mas acileba SeiZleba miscen saqmiswarmoebis<br />

mxareebma. gancxadeba acilebis Sesaxeb dasabuTebuli<br />

unda iyos. pirs, romelsac acileba misces, acilebis sakiTxis ganxilvamde<br />

ufleba aqvs, misces ganmarteba. disciplinuri komitetis<br />

acilebuli wevris Canacvleba unda moxdes sameurveo sabWos mier<br />

SerCeuli piriT, xolo direqtoris nacvlad disciplinuri pasuxismgeblobis<br />

sakiTxs ganixilavs disciplinuri komiteti.<br />

disciplinuri komitetis sxdoma an skolis direqtoris mier disciplinuri<br />

gadacdomis saqmis ganxilva daxurulia, garda im SemTxvevisa,<br />

Tu dazaralebuli da eWvmitanili werilobiT Tanxmobas ganacxadeben<br />

sxdomis sajarod warmarTvaze. disciplinuri komitetis<br />

an skolis direqtoris mier saqmis ganxilvisas maswavlebels, moswavles,<br />

mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels ufleba aqvT,<br />

gamovidnen sityviT da warmoadginon mtkicebulebebi da mowmeebi,<br />

agreTve kiTxvebi dausvan mowmes an dazaralebuls. mowmeebi valdebulni<br />

arian, miscen Cveneba da pasuxi gascen dasmul SekiTxvebs. moswavlis<br />

an maswavleblis mier disciplinuri gadacdomis Cadenis mtkicebis<br />

tvirTi ekisreba skolas. moswavles da maswavlebels aqvT dumilis<br />

ufleba. ar SeiZleba, maT raime saxis ganmartebis warmodgena<br />

moeTxovoT. dauSvebelia, moswavlis an maswavleblis mier dumilis<br />

uflebiT sargebloba disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis<br />

erTaderTi safuZveli gaxdes.<br />

gadawyvetileba disciplinuri saxdelis dakisrebis Sesaxeb unda<br />

emyarebodes mxolod disciplinuri komitetis an direqtoris winaSe<br />

warmodgenil mtkicebulebebs, romlebic damajereblad adasturebs<br />

moswavlis an maswavleblis mier dadgenili Sinaganawesisa da qcevis<br />

sxva wesebis darRvevis faqts. dauSvebelia iseTi disciplinuri<br />

225


saxdelis dakisreba, romelic Seusabamoa Cadenili gadacdomis xasiaTTan<br />

da simZimesTan, aseve laxavs pirovnebis pativsa da Rirsebas.<br />

ikrZaleba moswavlis fizikuri dasja. disciplinuri saxdelis dakisrebisas<br />

mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli moswavlis akademiuri<br />

moswreba, aseve moswavlisa da maswavleblis warsuli yofaqceva. gadawyvetileba<br />

disciplinur devnasTan dakavSirebiT dauyovnebliv<br />

unda ecnobos orive mxares werilobiTi formiT.<br />

dauSvebelia skolis mier moswavlis an maswavleblis disciplinuri<br />

devna im qmedebisaTvis, romelic man saskolo droisgan Tavisufal<br />

dros an skolis teritoriis gareT Caidina, garda im SemTxvevisa,<br />

rodesac skolas dasabuTebuli interesi aqvs. dasabuTebuli<br />

interesi warmoiqmneba maSin, rodesac saskolo droisgan Tavisufal<br />

dros an skolis teritoriis farglebs gareT Cadenili qmedeba pirdapir<br />

kavSirSia skolis disciplinasTan, zians ayenebs moswavlis an<br />

maswavleblis kanonier interesebs da ikrZaleba skolis SinaganawesiT.<br />

aseve dauSvebelia moswavlis an maswavleblis disciplinuri<br />

devna imave qmedebisaTvis, romlisTvisac is ukve micemul iqna sisxlissamarTlebriv<br />

pasuxisgebaSi.<br />

saqarTvelos kanoni `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ maswavleblis<br />

mier moswavlis gakveTilidan gaZevebas disciplinuri saxdelis erTerT<br />

saxed icnobs. am dros ar warmoiqmneba disciplinuri saqmiswarmoebisaTvis<br />

gaTvaliswinebuli dacvis proceduruli uflebebi, garda<br />

im SemTxvevisa, rodesac garemoeba, romelic safuZvlad daedo<br />

gaZevebas, SeiZleba moswavlis skolidan daTxovnis an sxva ufro mZime<br />

disciplinuri saxdelis dakisrebis safuZveli gaxdes. moswavlis<br />

gakveTilidan gaZeveba dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, Tu is xels<br />

uSlis gakveTilis normalur mimdinareobas da maswavleblis gadawyvetileba<br />

ar aris TviTneburi, aramed moswavlis qcevis obieqtur<br />

Sefasebas emyareba. gadawyvetileba moswavlis gakveTilidan gaZevebis<br />

Sesaxeb SeiZleba gasaCivrdes direqtorTan, sameurveo sabWoSi<br />

an saapelacio komitetSi skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT.<br />

226


Tavi VIII<br />

proeqtebis marTva<br />

da fondebis mozidva<br />

nawili 1. proeqtebis SemuSaveba da marTva<br />

1.1. proeqtis marTvis arsi, funqciebi da mniSvneloba<br />

dRes skolis xelmZRvanelobas skolasTan dakavSirebuli yvela<br />

saxis saqmianobis damoukideblad ganxorcielebis gazrdili pasuxismgebloba<br />

akisria; zogadi ganaTlebis reforma skolis warmatebaze<br />

upirveles pasuxismgeblobas skolis xelmZRvanelobas akisrebs.<br />

Sesabamisad, aucilebelia, arsebobdes Zlieri, inovaciuri da kvalificiuri<br />

xelmZRvaneloba, romelic uzrunvelyofs skolis warmatebiT<br />

ganviTarebas.<br />

zogadsaganmanaTleblo skolis avtonomiurobis zrdasTan erTad<br />

proeqtebis SemuSavebisa da marTvis meTodebi im saxiT, rogorc es<br />

biznes _ da arasamTavrobo seqtorSia damkvidrebuli, SeiZleba Zalian<br />

sasargeblo aRmoCndes skolebisTvis. ra Tqma unda, ganaTlebaSi,<br />

kerZod ki zogadi ganaTlebis sistemaSi, proeqtebis marTvisaTvis<br />

gansxvavebuli garemoa, magram, miuxedavad amisa, biznesis sferodan<br />

namdvilad bevris swavlaa SesaZlebeli, gansakuTrebiT, rodesac<br />

saqme rTul garemoSi sasurveli Sedegis miRwevas exeba. udavoa<br />

is faqti, rom proeqtebis marTvis meTodebis warmatebul gamoyenebas<br />

SeuZlia gaaumjobesos skolis, e. w. `mTavari biznessaqmianoba~ _ ganaTleba.<br />

proeqtebis efeqturi marTvis Sedegad SesaZlebeli gaxdeba<br />

arsebuli problemebis axali da inovaciuri gzebiTa da saSualebebiT<br />

gadaWra da mniSvnelovani warmatebis miRweva.<br />

skolebSi proeqtebis efeqturi marTvis danergvisaTvis saWiroa<br />

ganisazRvros, sad SeiZleba misi realuri da marTebuli gamoyeneba,<br />

raTa moxdes misi harmoniuli Serwyma skolis zogad saqmianobasTan.<br />

227


aSkaraa, rom proeqtebi skolaSi izolirebulad ver ganxorcieldeba.<br />

amdenad, yvela proeqti pirdapir kavSirSi unda iyos strategiul<br />

miznebTan da skolis ganviTarebis gegmasTan da uzrunvelyos maTi<br />

warmatebuli ganxorcieleba. skolebSi proeqtebis marTvis damkvidrebis<br />

yvelaze mniSvnelovani sargebeli is aris, rom am meTodis Ziri-<br />

Tad princips _ „vakeToT meti nakleb droSi da naklebi resursebiT~<br />

_ mniSvnelovani wvlilis Setana SeuZlia mTlianad skolis warmatebaSi.<br />

proeqtis marTva konkretuli da xSir SemTxvevaSi erTjeradi<br />

amocanis ganxorcielebis guldasmiT dagegmili da organizebuli<br />

mcdelobaa. magaliTad, saskolo proeqtebi SeiZleba Semdegi saxis<br />

iyos: skolis parkis mowyoba, maswavleblebisaTvis konkretul kompiuterul<br />

programaze treningis Catareba, skolis veb-gverdis Seqmna<br />

da sxv.…<br />

TiTqmis yvela saqmianoba, romelsac ganmeorebadi xasiaTi ara aqvs,<br />

SeiZleba iyos proeqti. magram Zalian didi sxvaobaa mciremasStabiani<br />

(erTi an ori adamianis momcveli) proeqtis ganxorcielebasa da iseTi<br />

proeqtebis ganxorcielebas Soris, romlebSic mravali piri, organizacia<br />

da amocana kompleqsurad aris warmodgenili.<br />

proeqtis marTva iseTi komponentebis erTobliobaa, rogoricaa<br />

kontroli, lideroba, jgufuri muSaoba, resursebis marTva da a. S.,<br />

anu yvelaferi is, rac warmatebuli proeqtis ganuyofeli nawilia.<br />

proeqtis qaRaldze mokled gadmotana ki SesaZlebelia misi garkveuli<br />

komponentebis miTiTebiT, magaliTad: proeqtis mizani da amocanebi,<br />

dawyebisa da dasrulebis TariRebi, gansaxorcielebeli saqmianoba<br />

da misi Sesrulebis vadebi, proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />

saWiro resursebi (es SeiZleba iyos adamianuri, teqnikuri da sxva<br />

resursebi).<br />

228<br />

1.2. proeqtis marTvis ZiriTadi etapebi<br />

TiToeuli proeqti konkretuli etapebis mixedviT unda SemuSavdes<br />

da ganxorcieldes. nimuSi 14 im etapebs uCvenebs, rac aucilebelia<br />

proeqtis warmatebiT ganxorcielebisaTvis:


nimuSi 14. proeqtis marTvis etapebi<br />

saWiroebis gansazRvra<br />

problemis mogvarebis gzebis SemuSaveba<br />

q<br />

proeqtis dagegmva<br />

ra unda gakeTdes?<br />

vin unda ganaxorcielos?<br />

rogor unda ganxorcieldes?<br />

rodis unda ganxorcieldes?<br />

ra iqneba misi Rirebuleba?<br />

ratom aris saWiro misi ganxorcieleba?<br />

ra kriteriumebiT unda Sefasdes proeqtis warmateba?<br />

q<br />

gegmis ganxorcieleba<br />

q<br />

progresis monitoringi da kontroli<br />

vasrulebT Tu ara gegmas?<br />

Tu ara, maSin ra Sesabamisi zomebi unda iqnes miRebuli?<br />

saWiro aris Tu ara gegmis Secvla?<br />

q<br />

proeqtis dasruleba<br />

ra ganxorcielda kargad?<br />

ra unda gaumjobesdes?<br />

ra viswavleT?<br />

229


230<br />

saWiroebis/problemis gansazRvra _ winaswar unda iyos gansaz-<br />

Rvruli is saWiroeba Tu problema, romlis gadaWras da mogvarebasac<br />

emsaxureba proeqti. amgvari midgoma xels uwyobs sasurveli<br />

Sedegebis naTlad danaxvas: ra Seicvleba? anu skolis romeli<br />

saWiroeba dakmayofildeba an romeli konkretuli problema/<br />

problemebi mogvardeba am proeqtis saSualebiT.<br />

problemis mogvarebis gzebis SemuSaveba _ konkretuli problemis<br />

gadaWris mravali gza SeiZleba arsebobdes, amdenad, aucilebelia<br />

im erTi gzis povna, romlis saSualebiTac proeqtze momuSave<br />

gundi yvelaze efeqturad SeZlebs sasurveli Sedegebis miRwevas.<br />

proeqtis TanamSromlebma unda gansazRvron, maT mier ar-<br />

Ceuli gzebis saSualebiT mTlianad problemis mogvareba gaxdeba<br />

SesaZlebeli, Tu mxolod misi romelime komponentis. am SekiTxvaze<br />

pasuxis gacemis saukeTeso saSualebaa e. w. `gonebrivi ieri-<br />

Sis~ warmarTva proeqtis jgufis Sexvedraze, sadac TiToeuli<br />

wevri SeZlebs sakuTari Sexedulebis gamoxatvas saukeTeso variantis<br />

mosaZebnad. amasTanave, mniSvnelovania, winaswar ganisaz-<br />

Rvros, vin imuSavebs konkretul proeqtze, SeuZlia Tu ara erT<br />

pirovnebas, ganaxorcielos mTeli proeqti, Tu aucilebeli iqneba<br />

jgufis Seqmna.<br />

proeqtis dagegmva _ dagegmva gulisxmobs iseT SekiTxvebze pasuxis<br />

gacemas, rogoricaa: ra unda gakeTdes, vis mier, ramdenad,<br />

rogor, rodis da a. S. es procesi Zalze mniSvnelovania, radgan,<br />

Tu adamianebs konkretulad ar ecodinebaT, ra aris gansaxorcielebeli,<br />

naklebad aris SesaZlebeli, rom maT problemis gadaWris<br />

kuTxiT raime Sedegs miaRwion.<br />

gegmis ganxorcieleba _ gegmis SemuSavebis Semdeg saWiroa misi<br />

ganxorcieleba. sainteresoa is faqti, rom xSirad adamianebi did<br />

energias xarjaven gegmis SemuSavebaSi, Tumca ver axerxeben mis<br />

saTanadod ganxorcielebas. Tu gegma ar ganxorcielda, Tavad<br />

dagegmvis procesi namdvilad azrs kargavs.<br />

monitoringi da kontroli _ gegmis SemuSavebis ZiriTadi mizania<br />

sasurveli Sedegis miRweva. magram Tu ar moxdeba ganxorcielebis<br />

procesisa da Sedegebis monitoringi, maSin naklebad SesaZlebeli<br />

iqneba saboloo warmatebis miRweva. Tu moxdeba winaswar SemuSavebuli<br />

gegmidan gadaxveva, saWiroa ganisazRvros mdgomareobis<br />

gamosworebis gzebi; xolo Tu es SeuZlebelia, maSin arsebuli situaciis<br />

gaTvaliswinebiT gegmaSi cvlilebebi unda Sevides.


proeqtis dasruleba _ sasurveli miznis miRwevasTan erTad proeqtic<br />

sruldeba, magram saWiroa saboloo nabijebis gadadgma. am<br />

etapze yuradReba unda gamaxvildes iseT kiTxvebze, rogoricaa:<br />

ra ganxorcielda warmatebiT? ra unda gaumjobesdes? ra axali<br />

codna da unar-Cvevebi SeviZineT? SekiTxvas `ra ganxorcielda<br />

cudad?~ savaraudod Tavdacvis mcdeloba mohyveba im adamianebisgan,<br />

romlebic proeqtis ganxorcielebaSi iRebdnen monawileobas.<br />

magram am SemTxvevaSi prioritetulia warumateblobis mizezebisa<br />

da maTi gamosworebis gzebis Zieba da ara _ Secdomebis<br />

sxvaze gadabralebis mcdeloba. es saSualebas miscems skolas,<br />

kargad gaaanalizos konkretuli proeqtis ganxorcielebis dros<br />

arsebuli problemebi da gaiTvaliswinos momaval saqmianobaSi.<br />

1.3. proeqtis marTvis mniSvnelovani faqtorebi<br />

proeqtis ganxorcielebis etapebis srulyofili codna sakmarisi<br />

ar aris proeqtis warmatebiT ganxorcielebisaTvis. amisaTvis proeqtis<br />

xelmZRvanelma ramdenime mniSvnelovani faqtori unda gaiTvaliswinos,<br />

romlebic nebismieri warmatebuli proeqtis safuZveli<br />

da proeqtis marTvis sistemis ganuyofeli nawilia. xSiria SemTxvevebi,<br />

rodesac xelmZRvanelebi sirTuleebs xvdebian proeqtis erT<br />

an ramdenime komponentTan mimarTebaSi, rac sabolood sirTuleebs<br />

warmoSobs proeqtebis ganxorcielebaSi.<br />

proeqtis warmatebas bevri sxvadasxva faqtori ganapirobebs, magaliTad:<br />

problemis swori gansazRvra, efeqturi dagegmva, realisturi<br />

vadebis daweseba da sxv. Tumca proeqtis warmatebiT ganxorcielebis<br />

erT-erTi umTavresi pirobaa samuSao jgufis sworad Ser-<br />

Ceva da marTva. aris SemTxvevebi, rom proeqtis samuSao jgufSi kadrebis<br />

SerCeva efuZneba Tavisufali drois qonis kriteriums da ara<br />

maT kvalifikaciasa da konkretuli proeqtisaTvis Sesabamis gamocdilebas.<br />

aseTi midgoma, bunebrivia, sawyisi etapidanve eWvqveS ayenebs<br />

proeqtis warmatebiT ganxorcielebas. amitom sakadro sakiTxebis<br />

gadawyveta gansakuTrebuli sifrTxiliTa da profesionalizmiT<br />

unda ganxorcieldes. imave principebiT unda SeirCes proeqtis<br />

xelmZRvanelic, radgan proeqtis warmateba pirdapir aris damokidebuli<br />

proeqtis samuSao jgufis swor marTvasa da zogadad proeqtis<br />

efeqtur xelmZRvanelobaze.<br />

231


adamianuri resursebis komponenti proeqtebis marTvis sistemis<br />

umTavresi elementia da proeqtis xelmZRvanels warmatebuli Sedegebis<br />

misaRwevad jgufis swori marTva unda SeeZlos. mniSvnelovania,<br />

rom xelmZRvanels garkveuli unar-Cvevebi hqondes (Tumca SeiZleba<br />

igi SedarebiT susti iyos romelime sakiTxSi, ris gamosworebac sasurveli<br />

iqneboda damatebiTi treningis saSualebiT, ra Tqma unda,<br />

Tu skolas amis SesaZlebloba eqneba). proeqtis xelmZRvanels Semdegi<br />

unar-Cvevebi unda hqondes:<br />

232<br />

liderobis unari;<br />

molaparakebis efeqturad warmarTvis unari;<br />

gunduri muSaobis, gundis Seqmnis unari;<br />

gundis motivirebis unari;<br />

komunikaciis unari;<br />

gadawyvetilebis miRebis unari.<br />

zogierT adamians lideris/xelmZRvanelis unar-Cvevebi dabadebidanve<br />

aqvs, Tumca SesaZlebelia am unar-Cvevebis sxvadasxva saSualebebiT<br />

gamomuSavebac, magaliTad, specialuri treningebis saSualebiT.<br />

molaparakebis unari proeqtis xelmZRvanelis erT-erTi yvelaze<br />

mniSvnelovani unaria, radgan xelmZRvanelebs xSirad mouwevT<br />

molaparakebebis warmarTva xelSekrulebis pirobebze an skolis isedac<br />

SezRuduli resursebis gamoyenebaze.<br />

aseve mniSvnelovania gunduri muSaobisa da gundis Seqmnis unari.<br />

moklevadian proeqtebSi SedarebiT ufro Znelia gunduri muSaobis<br />

uzrunvelyofa, radgan am SemTxvevaSi adamianebi mxolod droebiT<br />

arian CarTuli mocemul proeqtSi da amavdroulad, SeiZleba, TavianTi<br />

mudmivi samsaxurebrivi movaleobebis Sesruleba uwevdeT.<br />

swored amitom isini SeiZleba ufro erTgulebi iyvnen TavianTi ZiriTadi<br />

samuSaos mimarT da naklebi yuradReba da mondomeba gamoiCinon<br />

moklevadiani proeqtisadmi.<br />

proeqtis xelmZRvanels unda SeeZlos proeqtis gundis wevrebis<br />

motivireba da proeqtisadmi maTi enTuziazmis amaRleba. bevria<br />

iseTi magaliTi, rodesac adamianebs motivacia maTi araswori marTvis<br />

an cudi samuSao garemos gamo uqrebaT. amitomac proeqtebis ganxorcielebisas<br />

am faqtoris gaTvaliswineba aucilebelia.<br />

araswori komunikacia SeiZleba seriozuli problemebis mizezi<br />

gaxdes. xSirad xelmZRvanelebs araswori damokidebuleba aqvT komunikaciis<br />

mimarT. isini acxadeben, rom piradad maT informaciis swo-


ad gadmocemis aranairi problema ar aqvT da proeqtis samuSao jgufis<br />

wevrebs adanaSauleben uyuradRebobaSi. komunikaciis unarTan<br />

dakavSirebiT mniSvnelovania, xelmZRvanelma gaiTvaliswinos, ramdenad<br />

sworad aRiqvams mis naTqvams gundis esa Tu is wevri an wevrebi.<br />

araswori komunikaciis SemTxvevaSi SeiZleba aucilebeli gaxdes<br />

garkveuli samuSaos Tavidan Sesruleba. amdenad, mniSvnelovania, Tavidanve<br />

moxdes informaciis sworad gadacema, anu swori komunikacia.<br />

aseve mniSvnelovania, proeqtis xelmZRvanels hqondes gadawyvetilebis<br />

miRebis unari. kargma xelmZRvanelma unda icodes, rodis<br />

aris saWiro individualuri da rodis _ jgufuri gadawyvetilebis<br />

miReba. aris SemTxvevebi, rodesac konsensusi aucilebelia. kargma<br />

xelmZRvanelma unda icodes, mocemul momentSi rogori gadawyvetileba<br />

miiRos da ra formiT.<br />

garda xelmZRvanelis aucilebeli unar-Cvevebisa, arsebobs sxvadasxva<br />

faqtorebi, romelTa gaTvaliswineba proeqtebze muSaobisas<br />

savaldebuloa. zogjer skolis kultura, iq damkvidrebuli standartebi<br />

da tradiciebi SeiZleba proeqtis warmatebis an warumateblobis<br />

mizezi gaxdes. es gansakuTrebiT mravalerovan skolebs Seexeba,<br />

sadac moswavleTa eTnikuri warmomavloba mTlianad skolis<br />

kulturaze axdens zegavlenas. aseT garemoSi jgufis wevrebi, TavianTi<br />

eTnikuri kulturidan gamomdinare, SeiZleba sxvadasxvanairad<br />

afasebdnen situacias da gansxvavebuli Rirebulebebi hqondeT. aseT<br />

garemoSi saWiroa TiToeuli kulturis codna da misi pativiscema.<br />

proeqtis marTvis sxva mniSvnelovani faqtorebi, magaliTad, funqciebisa<br />

da pasuxismgeblobebis sferoebis gansazRvra, dagegmvis<br />

procesSi monawileobis principis uzrunvelyofa, informaciis Tavmoyra<br />

da kontroli, amave TavSi mogvianebiT iqneba ganxiluli.<br />

1.4. proeqtis dagegmva<br />

skolis proeqtebis marTvaze pasuxismgebeli pirebis movaleobaa<br />

sasurveli Sedegebis misaRwevad isedac SezRuduli resursebis gankargvis<br />

kontroli. amdenad, am SemTxvevaSi kontroli da marTva sinonimuri<br />

cnebebia. kontrols xSirad ganmartaven, rogorc proeqtiT<br />

dagegmili saqmianobisa da Sesrulebuli samuSaos urTierTSedarebas,<br />

da saWiroebis SemTxvevaSi gegmidan gadaxvevis gamosworebas.<br />

amdenad, kontrolis gansaxorcieleblad saWiroa detalurad Semu-<br />

Savebuli gegma, romlis mixedviTac Sefasdeba proeqtis mimdinareoba<br />

Tavisi Zlieri da susti mxareebiT.<br />

233


gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs proeqtis sworad dagegmvas da<br />

TviT proeqtis dagegmvis procesis dagegmvas. imisaTvis, rom dagegmvis<br />

dros Tavidan iqnes acilebuli qaosuri situaciebi, unda arsebobdes<br />

dRis wesrigi, gansazRvruli iyos TiToeuli Sexvedris xangrZlivoba<br />

da monawileebi mkacrad icavdnen mas. aseve mniSvnelovania,<br />

rom is pirebi, romlebic proeqtis ganxorcielebaSi miiReben<br />

monawileobas, CarTulni iyvnen dagegmvis procesSi, rac xels Seuwyobs<br />

maT loialur ganwyobas proeqtis mimarT. dagegmvis procesi<br />

unda daiwyos problemis/saWiroebis gansazRvriT da proeqtiT gaTvaliswinebuli<br />

TiToeuli RonisZieba misi gadaWrisken unda iyos mimarTuli.<br />

aucilebelia, dagegmvis etapze pasuxi gaeces Semdeg kiTxvebs: ra<br />

unda ganxorcieldes? vin unda ganaxorcielos? ra iqneba misi Rirebuleba?<br />

da a. S. am procesSi yvelaze mniSvnelovania swori mimarTulebis<br />

SerCeva, romlis meSveobiTac ganxorcieldeba samuSao. proeqtis<br />

ganxorcielebis strategiebis SerCeva Zalze mniSvnelovania,<br />

radgan am etapze jgufi wyvets, problemis mogvarebis romeli gzaa<br />

yvelaze efeqturi da amavdroulad efeqtiani.<br />

234<br />

proeqtis dagegmvis ZiriTadi etapebia:<br />

1. proeqtis mier gadasaWreli problemis gansazRvra;<br />

2. proeqtis misiis formulireba da ZiriTadi amocanebis SemuSaveba;<br />

3. proeqtis strategiis SemuSaveba, romelic SesabamisobaSi iqneba<br />

proeqtis amocanebTan;<br />

4. proeqtis moculobis/masStabis gansazRvra;<br />

5. samuSao jgufis wevrebis funqciebis gawera;<br />

6. samuSao vadebis, saWiro resursebisa da xarjebis prognozireba<br />

(skolis garemo pirobebis Sesabamisad);<br />

7. proeqtis ganrigisa da biujetis SemuSaveba;<br />

8. proeqtis organizaciuli struqtura;<br />

9. proeqtis SemuSavebul gegmaze yvela dainteresebuli piris<br />

Tanxmobis miReba.<br />

proeqtis gegmis SemuSaveba ar gulisxmobs masze muSaobis dasrulebas.<br />

xSir SemTxvevaSi saWiro xdeba gegmis pirvel variantSi cvlilebebis<br />

Setana, radgan warmoudgenelia yvela SesaZlo problemis<br />

Tavidanve gaTvaliswineba. dagegmvis dros, sasurvelia, gaTvaliswinebul<br />

iqnes mosalodneli sirTuleebi da sxva faqtorebi, romleb-


mac SeiZleba gavlena iqonios proeqtis ganxorcielebis procesze.<br />

Tumca, Tu problemebi mainc wamoiWreba, saWiroa maTi drouli da<br />

Tanmimdevruli mogvareba. Tu aucilebeli cvlilebebi droulad ar<br />

ganxorcieldeba, maSin, SesaZloa, moxdes biujetis gadaxarjva,<br />

vadebSi CamorCena da sabolood proeqtma kraxi ganicados. mniSvnelovania,<br />

kargad gaanalizebuli da aRwerili iyos proeqtebSi cvlilebebis<br />

Setanis mizezebi, raTa momavali proeqtebis dagegmvis dros<br />

SesaZlebeli gaxdes warsuli gamocdilebis gamoyeneba.<br />

1.5. problemis gansazRvra, proeqtis misiis,<br />

miznebisa da amocanebis SemuSaveba<br />

`Tu ar ici, saiT midixar, rogor gaigeb, rodis mixval iq?~ _ esaa<br />

proeqtis misiis SemuSavebis aucileblobis ZiriTadi mizezi. proeqtis<br />

misiis mixedviT muSavdeba miznebi da amocanebi.<br />

proeqtis misia 3 SekiTxvas unda pasuxobdes:<br />

1. ras vakeTebT?<br />

2. visTvis vakeTebT?<br />

3. rogor vakeTebT?<br />

pirvel SekiTxvaze pasuxisas proeqtis jgufma yuradReba unda<br />

gaamaxvilos proeqtis amocanebsa da saboloo Sedegebze. meore SekiTxva<br />

gansazRvravs proeqtis momxmarebels. skolis SemTxvevaSi ase-<br />

Tebi SeiZleba iyvnen moswavleebi, pedagogebi an skolis sxva Tanam-<br />

Sromlebi. mesame SekiTxva gulisxmobs imis gansazRvras, Tu ra gzebiT<br />

apirebs proeqtis jgufi sasurveli Sedegebis miRwevas. rogorc<br />

wesi, mesame SekiTxvaze pasuxi sakmaod vrceli da detaluri unda<br />

iyos.<br />

magaliTad, vTqvaT, Seiqmna proeqti, romlis mizanic aris pedagogebisaTvis<br />

Microsoft Word-Si trening-programis Catareba. am konkretuli<br />

proeqtis problemis gansazRvra SeiZleba Semdegnairi iyos:<br />

skolis maswavleblebs ar aqvT kompiuterTan, gansakuTrebiT ki<br />

Microsoft Word-is programaze, muSaobis sakmarisi codna da unar-<br />

Cvevebi, rac saWiroa maTi efeqturi muSaobisTvis. am programis<br />

dauflebisaTvis saWiro masalebi an wignebi qarTul enaze ar moipoveba,<br />

maTi umravlesoba mxolod rusul an inglisur enebzea<br />

xelmisawvdomi. ar arsebobs konkretuli trening-programebi,<br />

235


236<br />

romlebic yuradRebas amaxvilebs Microsoft Word-is programis iseT<br />

komponentebze, romlebic uSualod skolis maswavleblebis sa-<br />

Wiroebebs pasuxobs (mag., konspeqtebis, moswavleTa siis, cxrilis<br />

da a. S. momzadebas). aRniSnuli kompiuteruli unar-Cvevebi,<br />

erTi mxriv, SesaZleblobas miscems maswavleblebs, gacilebiT<br />

efeqturad da ekonomiurad gamoiyenon samuSao saaTebi, meore<br />

mxriv ki, daexmareba maT swavlebis efeqturi meTodologiis SemuSavebaSi.<br />

problemis gansazRvris Semdeg saWiroa misiis formulireba, romelsac<br />

SeiZleba Semdegi saxe hqondes:<br />

proeqtis misiaa maswavleblebisaTvis Microsoft Word-is kompiuteruli<br />

programis swavlebis gziT xeli Seuwyos skolis efeqtur<br />

muSaobas. proeqtis mizania, daexmaros maswavleblebs swavlebis<br />

procesis gaumjobesebaSi. am miznis miRwevisaTvis saWiro iqneba<br />

qarTul enaze trening-masalebis momzadeba da efeqturi trening-kursis<br />

dagegmva, romelsac informatikis specialistebi Caatareben<br />

skolaSi.<br />

momdevno etapia proeqtis miznebis SemuSaveba. proeqtis mizani<br />

gacilebiT konkretuli unda iyos, vidre misia, da masSi asaxuli unda<br />

iyos mosalodneli Sedegi. zemoT moyvanili magaliTis SemTxvevaSi<br />

proeqtis mTavari miznis formulireba Semdegnairad aris SesaZlebeli:<br />

proeqtis mizania maswavleblebisaTvis iseTi codnis micema,<br />

rom maT SeZlon axali akademiuri wlis dawyebamde Microsoft Word-is<br />

meore donis testis warmatebiT Cabareba. amasTanave, mniSvnelovania,<br />

rom proeqtis miznebi iyos konkretuli, gazomvadi, miRwevadi, realuri<br />

da droSi SezRuduli.<br />

proeqtis miznebis gansazRvris Semdeg SesaZlebeli gaxdeba maTi<br />

ganxorcielebisaTvis saWiro amocanebis SemuSaveba. proeqtis amocanebis<br />

magaliTebia: qarTul enaze treningis masalebis SemuSavebisaTvis<br />

Sesabamisi eqspertebis moZieba; kompiuteruli programis im<br />

komponentebis gansazRvra, romlebic maswavleblebisaTvis yvelaze<br />

gamosadegi da saWiro iqneba da sxv.<br />

proeqtis ganxorcielebas SemuSavebuli miznebisa da amocanebis<br />

mixedviT, SesaZloa, garkveulma garemoebebma SeuSalos xeli. swored<br />

amitom saWiroa risk-analizis Catareba SesaZlo problemebis prognozirebis<br />

mizniT. risk-analizi SeiZleba e.w. `gonebrivi ieriSis~


meSveobiT ganxorcieldes _ proeqtis jgufis wevrebs SeuZliaT,<br />

furcelze Camoweron yvela SesaZlo riski da maTi Tavidan acilebisa<br />

da gadaWris gzebis Sesaxeb ifiqron.<br />

1.6. samuSaos gadanawilebis struqtura<br />

proeqtis warumateblobis Tavidan asacileblad saWiroa misi yoveli<br />

detalis gaTvaliswineba. gansaxorcielebeli saqmianobis gansazRvris<br />

Semdeg aucilebelia, ganisazRvros misi aRsrulebisaTvis<br />

saWiro resursebi da vadebi. am process prognozireba ewodeba da<br />

misi ganxorcielebis saukeTeso saSualebaa samuSaos gadanawilebis<br />

struqturis gamoyeneba. TiToeuli amocana iyofa sxvadasxva komponentebad<br />

da qvekomponentebad. am dros mniSvnelovania imis gaTvaliswineba,<br />

Tu ra dros moiTxovs TiToeuli komponentis ganxorcieleba<br />

da ra iqneba misi uSualo Rirebuleba.<br />

samuSaos gadanawilebis struqtura gamoiyeneba didi proeqtebis<br />

mcire komponentebad dasayofad, rac aadvilebs saWiro resursebisa<br />

da xarjebis prognozirebas. proeqtebis warumateblobis ZiriTadi<br />

mizezi swored isaa, rom xSirad garkveuli detalebi aviwydebaT an<br />

ugulebelyofen maT. samuSaos gadanawilebis struqtura, gegmis SefasebasTan<br />

erTad, amgvari problemebis Tavidan acilebis saukeTeso<br />

saSualebaa. igi proeqtis srulyofili suraTis warmodgenis saSualebas<br />

iZleva. samuSaos gadanawilebis struqtura gamoiyeneba aseve<br />

proeqtSi CarTuli pirebis funqciebis gasawerad. rogorc wesi, samuSaos<br />

gadanawilebis struqturaSi dasaxelebul TiToeul saqmianobaze<br />

konkretuli pirovneba unda iyos pasuxismgebeli. aqve aRsaniSnavia,<br />

rom samuSaos gadanawilebis struqtura ar asaxavs proeqtis<br />

amocanebisa da misi komponentebis ganxorcielebis Tanmimdevrobas,<br />

radgan am miznisaTvis proeqtis ganrigi gamoiyeneba.<br />

dagegmvis Semdegi etapia TiToeuli amocanisa da misi komponentebis<br />

ganxorcielebisaTvis saWiro drois gansazRvra. rogorc wesi,<br />

prognozireba saSualo maCveneblebis mixedviT xdeba. bunebrivia,<br />

rom zogierTi saqmianoba ufro met dros moiTxovs, vidre gansaz-<br />

Rvruli iyo, zogic _ ufro naklebs. SeZlebisdagvarad, prognozi<br />

gamocdilebaze dayrdnobiT unda keTdebodes da aseve gaTvaliswinebul<br />

unda iqnes, vis daevalos konkretuli saqmianobis ganxorcieleba.<br />

prognozebi kvalificiuri unda iyos da Semdeg kiTxvebs unda<br />

pasuxobdes: ramdenad sworad moxda maTi daangariSeba? rogor momzadda<br />

prognozi? ra saxis SezRudvebs/risks moicavs igi?<br />

237


ganrigis SemuSavebis TvalsazrisiT, proeqtebis marTva gansxvavdeba<br />

zogadi marTvisgan. proeqtis ganrigis SemuSavebis mTavari arsia<br />

realisturad gawerili vadebis daweseba. rogorc wesi, arc erTi<br />

saqmianobis Sesrulebis vada 4-6 kviras ar unda aRematebodes. 24kviriani<br />

saqmianoba advilad SeiZleba daiyos 5 an 6 SedarebiT mcire<br />

zomis komponentebad. ganrigis aseTi formiT SemuSaveba ufro efeqturs<br />

xdis proeqtis gundis muSaobas da uzrunvelyofs dawesebuli<br />

vadebis Sesrulebas.<br />

proeqtis ganrigis SemuSavebisas, mniSvnelovania, ganisazRvros<br />

amocanebisa da maTi Semadgeneli komponentebis ganxorcielebis Tanmimdevroba.<br />

xandaxan SesaZlebelia ramdenime RonisZiebis erTdroulad<br />

ganxorcieleba. amasTanave, amocanebisa da maTi Semadgeneli<br />

komponentebis Tanmimdevrobis gansazRvris dros aucilebelia maTi<br />

ganxorcielebisaTvis saWiro vadebis miTiTeba, ris Semdegac advili<br />

gaxdeba mTlianad proeqtis SesrulebisaTvis saWiro vadebis realisturi<br />

gaTvla.<br />

238<br />

1.7. proeqtis ganxorcielebis kontroli<br />

zemoT aRwerili TiToeuli nabiji emsaxureba erT mizans _ proeqtis<br />

ganxorcielebaze kontrolis uzrunvelyofas. proeqtis mar-<br />

Tvis kontroli gulisxmobs proeqtis mimdinareobis Sedarebas Tavdapirvel<br />

gegmasTan, raTa nebismieri saxis cdomilebis aRmoCenis<br />

SemTxvevaSi moxdes saWiro zomebis miReba. kontrolis amgvari gansazRvreba<br />

ufro metad informaciis gamoyenebas gulisxmobs, vidre<br />

Zalauflebis gamoyenebas. amisaTvis saWiroa swori sainformacio<br />

sistemebis gamoyeneba, romlis farglebSic proeqtis xelmZRvanelsa<br />

da proeqtSi CarTul sxva monawileebs Soris droulad da efeqturad<br />

gaicvleba saWiro informacia.<br />

proeqtis ganxorcielebis kontrolis uzrunvelsayofad saWiroa,<br />

proeqtis jgufis TiToeulma wevrma gaakontrolos sakuTari<br />

saqmianoba. amisaTvis 5 ZiriTadi piroba unda dakmayofildes:<br />

1. jgufis TiToeul wevrs unda ganemartos sakuTari saqmianobis<br />

miznebi da amocanebi. amasTan, ar unda moxdes miznebisa da amocanebis<br />

aRreva maT funqciebSi.<br />

2. jgufis TiToeulma wevrma unda moamzados individualuri samu-<br />

Sao gegma. rogorc zemoT ukve aRvniSneT, gegmis ararsebobis Sem-<br />

TxvevaSi SeuZlebeli iqneba kontrolis ganxorcieleba. es Seexeba<br />

individualur doneze saqmianobasac.


3. jgufis TiToeul wevrs unda hqondes sakuTari saqmianobis ganxorcielebisaTvis<br />

aucilebeli unar-Cvevebi da resursebi. proeqtis<br />

ganxorcielebas rom resursebi sWirdeba, naTelia, magram<br />

amasTan erTad, SeiZleba, aucilebeli gaxdes jgufis zogierTi<br />

wevris garkveuli codnisa da unar-Cvevebis amaRlebis xelSewyobac;<br />

raRa Tqma unda, Tu skolas ar hyavs iseTi TanamSromeli,<br />

romelsac saWiro codna da unar-Cvevebi aqvs, maSin aucilebeli<br />

iqneba maTi kvalifikaciis amaRleba an axali TanamSromlis skolis<br />

farglebs gareT moZebna.<br />

4. SeafaseT jgufis TiToeuli wevris saqmianoba. proeqtis xelmZRvanelma<br />

unda uzrunvelyos jgufis TiToeul wevrTan efeqturi<br />

komunikaciis damyareba, maTTvis saqmianobis Sedegebis Sesaxeb<br />

informaciisa da muSaobis gaumjobesebisaTvis saWiro<br />

rekomendaciebis miwodeba.<br />

5. jgufis TiToeulma wevrma unda icodes, rom proeqtis ganxorcielebis<br />

dros gamovlenili problemebis gamosworeba mis uSualo<br />

pasuxismgeblobas warmoadgens. Tu nebismieri problemis dros<br />

jgufis wevri proeqtis xelmZRvanels mimarTavs gadawyvetilebis<br />

misaRebad, es imas niSnavs, rom xelmZRvaneli mas arasakmaris pasuxismgeblobasa<br />

da uflebamosilebas aniWebs. garda amisa,<br />

aRsaniSnavia, rom TiToeuli mcire problemis mogvareba proeqtis<br />

xelmZRvanelisaTvis didi tvirTi iqneba da xels SeuSlis mas<br />

ZiriTadi funqciebis efeqturad ganxorcielebaSi.<br />

proeqtis ganxorcielebaze kontrolis dawesebis uamravi meTodi<br />

arsebobs, magram nebismieri saxis kontrolis sistemas ramdenime<br />

saerTo maxasiaTebeli unda hqondes:<br />

mniSvnelovan sakiTxebze yuradRebis gamaxvileba _ proeqtis xelmZRvanelma<br />

regularulad unda akontrolos proeqtis gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovani komponentebi. Tumca, amasTanave, unda uzrunvelyos<br />

proeqtis yvela mimarTulebis xarisxianad da droulad<br />

ganxorcieleba. sakmarisi ar aris, proeqtis xelmZRvaneli<br />

mxolod proeqtis biujetisa da ganrigis kontroliT Semoifarglos,<br />

radgan am SemTxvevaSi SeiZleba seriozuli safrTxe Seeqmnas<br />

proeqtis xarisxian ganxorcielebas.<br />

gamovlenili problemebis gamosworebis mizniT cvlilebebis ganxorcieleba<br />

_ Tu garkveuli mizezebis gamo proeqti winaswar gansazRvruli<br />

gegmis mixedviT ar xorcieldeba, aucilebelia, pro-<br />

239


240<br />

eqtis jgufma gamoavlinos muSaobis susti mxareebi da maTi mizezebi<br />

da gaataros saTanado RonisZiebebi arsebuli siZneleebis<br />

dasaZlevad.<br />

drouli da efeqturi zomebis miReba _ ra Tqma unda, mniSvnelovania<br />

cvlilebebis droulad ganxorcieleba, radgan, Tu problemebi<br />

gvian gamoswordeba, es cvlilebebi da masTan erTad kontrolis<br />

sistemac araefeqturi iqneba. amitom aucilebelia, rom<br />

proeqtis xelmZRvaneli regularulad agrovebdes informacias<br />

proeqtis mimdinareobis Sesaxeb. proeqtis specifikidan gamomdinare,<br />

informaciis Segroveba sxvadasxva gziT SeiZleba: yovelkvireuli<br />

angariSebi, proeqtis jgufis Sexvedrebi, samizne jgufebis<br />

gamokiTxva, samuSao vizitebi da sxv.<br />

imisaTvis, rom uzrunvelyofil iqnes proeqtis mTavari miznis<br />

miRweva, aucilebelia, ganxorcieldes proeqtis miznebisa da amocanebis<br />

kontroli. amisaTvis saWiroa iseTi kontolis sistemisa da<br />

meqanizmebis SemuSaveba, romelic pasuxs gascems Semdegi saxis SekiTxvebs:<br />

_ ra aris skolisaTvis mniSvnelovani?<br />

_ ris miRwevas vcdilobT proeqtis saSualebiT?<br />

_ saqmianobis romeli sferoebi unda gakontroldes yvelaze mkacrad?<br />

_ proeqtis mimdinareobis romel etapzea kontrolis ganxorcieleba<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovani?<br />

1.8. proeqtis Sefaseba<br />

proeqtis Sefasebis mizania, ganisazRvros, ramdenad srulyofilad<br />

da warmatebiT SeZlo proeqtma dasaxuli miznis miRweva. Sefaseba<br />

proeqtis ganxorcielebis bolo etapia. Tumca imisaTvis, rom<br />

proeqtis xelmZRvanelobas srulyofili warmodgena hqondes proeqtis<br />

mimdinareobis Sesaxeb, Sefaseba mTeli procesis ganmavlobaSi<br />

xorcieldeba, gansakuTrebiT ki mniSvnelovani etapebis dasrulebis<br />

Semdeg. garda amisa, Sefaseba gamoiyeneba proeqtis sirTuleebisa<br />

da problemebis gamosavlenad: misi meSveobiT xdeba arsebuli siZneleebisa<br />

da maTi gamosworebis gzebis gamovlena. proeqtis saboloo<br />

Sefasebisas ganisazRvreba, miaRwia Tu ara proeqtma Tavdapirvel


misias da amasTan, igi gamoiyeneba momavali proeqtebis marTvis gasaumjobeseblad.<br />

proeqtis Sefaseba SeiZleba sxvadasxva meTodebiT ganxorcieldes.<br />

igi SeiZleba iyos srulyofili an nawilobrivi; formaluri an<br />

araformaluri. rogorc wesi, formaluri da srulyofili Sefasebis<br />

Sedegad mzaddeba angariSi, romelic momdevno sakiTxebs unda moicavdes:<br />

1. proeqtis arsebuli mdgomareoba _ mocemuli momentisaTvis miRweuli<br />

Sedegebis Sefaseba.<br />

2. proeqtis momavali ganviTarebis Sefaseba _ proeqtis momavali<br />

ganviTarebis prognozireba mosalodneli sirTuleebis, gadaxarjvis<br />

an SesaZlo cvlilebebis TvalsazrisiT.<br />

3. gansakuTrebiT mniSvnelovani komponentebis Sefaseba _ aq yurad-<br />

Reba unda iyos gamaxvilebuli iseT amocanebsa da RonisZiebebze,<br />

romelTa ganxorcielebac garkveul teqnikur risk-faqtorebTan<br />

aris dakavSirebuli da romelTa gansaxorcielebladac SeiZleba<br />

kontraqtorebis daqiraveba gaxdes saWiro.<br />

4. risk-faqtorebis Sefaseba _ proeqtis ganxorcielebis etapze yvela<br />

saxis risk-faqtoris identificireba, romelmac SeiZleba gamoiwvios<br />

fuladi danakargebi, proeqtis warumatebloba an sxva<br />

sirTuleebi.<br />

1.9. proeqtis samuSao jgufis marTva<br />

garda zemoT ganxiluli faqtorebisa, proeqtis warmateba mniSvnelovnad<br />

aris damokidebuli proeqtis samuSao jgufis efeqtur<br />

marTvaze. arsebobs oTxi mTavari etapi, romelTa gaTvaliswinebac<br />

aucilebelia proeqtis samuSao jgufis Seqmnis dros:<br />

1. proeqtis farglebSi Sesasrulebeli samuSaos gansazRvra da Sesabamisi<br />

funqciuri datvirTvis gawera:<br />

2. aRniSnuli samuSaos SesrulebisaTvis saWiro adamianuri resursebis<br />

gansazRvra; TiToeuli sakadro erTeulis funqciebis detaluri<br />

gawera;<br />

3. kvalificiuri kadrebis SerCeva;<br />

4. SerCeuli kadrebis monawileobiT proeqtis ganxorcielebis gegmis<br />

saboloo versiis SemuSaveba.<br />

241


samuSao jgufis wevrebis SerCeva unda moxdes Semdegi kriteriumebis<br />

gaTvaliswinebiT:<br />

_ kandidats unda hqondes Sesabamisi unar-Cvevebi dagegmili saqmianobis<br />

droulad da efeqturad ganxorcielebisaTvis;<br />

_ kandidats unda hqondes gunduri muSaobis unari, raTa man SeZlos<br />

rogorc proeqtis xelmZRvanelTan da jgufis sxva wevrebTan, ise<br />

sxva SesaZlo partniorebTan erToblivi muSaoba.<br />

proeqtis samuSao jgufs unda SeeZlos Semdegi sakiTxebis efeqturi<br />

gadawyveta:<br />

proeqtis misiis, miznebisa da amocanebis gansazRvra<br />

ra Tqma unda, erT-erTi yvelaze mniSvnelovani sakiTxia proeqtis<br />

miznebis, rogorc skolis misiis Semadgeneli nawilis, gansazRvra,<br />

radgan ar SeiZleba proeqts hqondes misia, romelic ewinaaRmdegeba<br />

skolis zogad misias. skolam Tavi unda Seikavos iseTi saqmianobis<br />

ganxorcielebisagan, romlis Sesaxeb mwiri codna da kompetencia<br />

gaaCnia an saerTod ar gaaCnia. ufro metic, savaldebuloa, jgufis<br />

wevrebis miznebi da amocanebi erTmaneTs Seesabamebodes. amasTan<br />

dauSvebelia, jgufis wevris piradma miznebma xeli SeuSalos proeqtis<br />

warmatebas. proeqtis xelmZRvanelis movaleobaa, SeniSnos ase-<br />

Ti faqtebi da droulad miiRos Sesabamisi zomebi.<br />

funqciebisa da movaleobebis gansazRvra<br />

proeqtis misiisa da miznebis gansazRvris Semdeg unda ganisazRvros<br />

jgufis TiToeuli wevris funqciebi da movaleobebi. amisaTvis<br />

saWiroa jgufis wevrebis gamokiTxva imasTan dakavSirebiT, Tu ramdenad<br />

kargad esmiT maT sakuTari funqciebi da movaleobebi. es aucilebelia,<br />

radgan xSirad jgufis wevrebs ar surT xolme imis aRiareba,<br />

rom maT zustad ar esmiT sakuTari movaleobebi. aseTi viTarebis<br />

Tavidan asacileblad proeqtis xelmZRvanelma xeli unda Seuwyos<br />

iseTi garemos Seqmnas, rom jgufis TiToeulma wevrma Riad<br />

da gulwrfelad gamoxatos sakuTari Sexedulebebi.<br />

samuSao procedurebis SemuSaveba<br />

imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli sxvadasxva garTulebebi,<br />

aucilebelia, samuSao jgufma erToblivad SeimuSaos samuSao procedurebi.<br />

SemdgomSi TiToeulma wevrma unda daicvas es wesebi da<br />

procedurebi da pativi sces maT.<br />

242


pirovnuli urTierTobebis marTva<br />

jgufSi uTanxmoebebis arseboba arcTu iSviaTi movlenaa. gaugebrobebi,<br />

eWvianoba an piradi dapirispirebebi SeiZleba seriozul<br />

problemebSi gadaizardos da xeli SeuSalos proeqtis warmatebiT<br />

ganxorcielebas. amitomac proeqtis xelmZRvanelis movaleobaa<br />

amgvari uTanxoebebis daregulireba da jgufis wevrebs Soris harmoniuli<br />

da konstruqciuli urTierTobebis damyareba.<br />

amdenad, proeqtebis efeqturi marTva skolis mxridan did Zalisxmevasa<br />

da profesionalizms moiTxovs. aucilebelia, saskolo proeqtebis<br />

ganxorcielebaze pasuxismgebelma pirebma gaiTvaliswinon<br />

yvela is mniSvnelovani faqtori, romlebic aucilebelia, erTi mxriv,<br />

proeqtis warmatebiT dagegmvisaTvis, meore mxriv ki _ misi warmatebiT<br />

ganxorcielebisaTvis.<br />

nawili 2. fondebis mozidva<br />

2.1. fondebis mozidvis arsi da daniSnuleba<br />

fondebis mozidva saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo skolebSi<br />

naklebad gavrcelebuli praqtikaa. Tumca ganaTlebis sistemis reformasTan<br />

erTad, romelic skolebis avtonomiurobis zrdas iTvaliswinebs,<br />

TviTgaumjobesebisa da konkurenciis gadalaxvis mizniT<br />

skolebi iZulebulni gaxdebian, saxelmwifo dafinansebis paralelurad<br />

dafinansebis alternatiuli gzebis Zieba daiwyon.<br />

am Tavis pirvel nawilSi ganvixileT, ramdenad mniSvnelovania<br />

proeqtebis efeqturi marTva skolebisaTvis. Tumca aRsaniSnavia,<br />

rom skolis saWiroebebsa da problemebze orientirebuli proeqtebis<br />

SemuSaveba sakmarisi ar aris. Tu skolas maTi ganxorcielebisaTvis<br />

saWiro saxsrebi ar gaaCnia, aseTi proeqtebis SemuSaveba azrs<br />

kargavs. faqtia, rom saxelmwifo dafinansebidan miRebuli resursebi<br />

sakmarisi ar iqneba skolis yvela moTxovnilebis dasakmayofileblad.<br />

swored amitom skolas dasWirdeba damatebiTi codnis SeZena<br />

da fondebis mozidvis tradiciis damkvidreba.<br />

fondebis mozidva niSnavs organizaciis mier sxvadasxva efeqturi<br />

meTodebis gamoyenebas finansuri saxsrebis mopovebis mizniT, romelTa<br />

saSualebiTac SesaZlebeli gaxdeba organizaciis misiisa da<br />

miznebis Sesabamisi konkretuli programebisa da proeqtebis ganxorcieleba.<br />

243


fondebis mozidva advili amocana ar aris. swored amitom skolebs,<br />

romlebsac arasdros ganuxorcielebiaT amgvari RonisZiebebi,<br />

am sferoSi warmatebis misaRwevad fondebis mozidvis praqtikasTan<br />

dakavSirebuli bevri sxvadasxva aspeqtis Seswavla dasWirdebaT.<br />

fondebis mozidvis gansxvavebuli midgomebis arsebobis miuxedavad,<br />

aris garkveuli wesebi, romlebic nebismier SemTxvevaSi aucilebeli<br />

da sasargebloa. am TvalsazrisiT umniSvnelovanesi faqtori, ra Tqma<br />

unda, profesionalizmia, anu profesionalurad unda gamoiyurebodeT<br />

da SegeZloT damajerebelad laparaki. fondebis mozidva ar gulisxmobs<br />

im drois lodins, rodesac saxelmwifoSi ekonomikuri situacia<br />

gaumjobesdeba da saxelmwifodan miRebuli dafinanseba gaizrdeba;<br />

erT dRes es SeiZleba marTlac realobad iqces, magram fondebis<br />

moZiebis mTeli arsi is aris, rom organizaciam, da maT Soris<br />

skolam, Tavad miiRos zomebi imisaTvis, rom SeZlos konkurentul<br />

garemoSi warmatebis miRweva.<br />

skolaSi fondebis mozidvis tradiciis damkvidrebisaTvis aucilebelia,<br />

rom mudmivad moxdes moziduli Tanxebis Sedegad ganxorcielebuli<br />

saqmianobis Sedegebis sajarod gamocxadeba, am saqmianobaSi<br />

CarTuli adamianebis wvlilis aRiareba, donori organizaciebisa<br />

da moxaliseebisaTvis gansakuTrebuli madlobis gadaxda. amgvari<br />

midgomiT skola donori organizaciebisa da moxaliseebis ke-<br />

Tilganwyobas moipovebs, skolaSi mimdinare movlenebisadmi sakuTrebis<br />

gancdas gauCens da, Sesabamisad, gazrdis maT motivaciasa da<br />

survils, momavalSic iTanamSromlon skolasTan.<br />

244<br />

2.2. rogor daviwyoT fondebis mozidva?<br />

fondebis mozidvisaTvis saWiro RonisZiebebis dawyebamde skolebma,<br />

upirveles yovlisa, TavianTi saqmianobis is sferoebi unda<br />

gansazRvron, romlebSic cvlilebebis Setanaa saWiro, raTa skolam<br />

ufro warmatebiT SeZlos sakuTari misiisa da miznebis ganxorcieleba.<br />

skolis saWiroebebi skolis TviTSefasebis saSualebiT unda<br />

ganisazRvros. saTanadod gakeTebuli TviTSefaseba daexmareba skolas,<br />

naTlad dainaxos, ra mimarTulebiT sWirdeba mas saqmianobis<br />

gaumjobeseba da damatebiTi resursebis mobilizeba. mniSvnelovania,<br />

rom, fondebis mozidvis kuTxiT, skolis mier gamovlenili saWiroebebi<br />

Seesabamebodes skolis strategiul miznebs da asaxuli iyos<br />

skolis wliuri ganviTarebis gegmaSi. sasurvelia, skola moeridos<br />

fondebis moZiebas iseTi proeqtebisa Tu programebis gansaxorci-


eleblad, romlebic skolis startegiuli ganviTarebis prioritetul<br />

sakiTxebs ar warmoadgens.<br />

fondebis mozidvis procesi kompleqsuri samuSaoa da did drosa<br />

da energias moiTxovs. imis gaTvaliswinebiT, rom sameurveo sabWos<br />

wevrebsa da direqtors isedac bevri sxva movaleoba aqvT skolaSi,<br />

sasurvelia, skolaSi calke arsebobdes fondebis mozidvis menejeris<br />

Tanamdeboba. piri, romelic am Tanamdebobas daikavebs, sameurveo<br />

sabWosTan da direqtorTan TanamSromlobis safuZvelze, uxelmZ-<br />

Rvanelebs skolis fondebis mozidvis RonisZiebebs. Tumca zogjer<br />

SeiZleba samuSao imdenad kompleqsuri iyos, rom mis gansaxorcieleblad<br />

erTi pirovneba ar iyos sakmarisi da am saqmianobaSi ufro<br />

meti piris CarTva gaxdes saWiro. amitom skolam, SesaZloa, saWirod<br />

CaTvalos samuSao jgufis Seqmna, romelsac fondebis mozidvis menejeri<br />

uxelmZRvanelebs (aseT SemTxvevaSi fondebis mozidvis menejerisa<br />

da samuSao jgufis wevrebis Sromis anazRaureba SesaZlebelia<br />

moxdes maT mier ganxorcielebuli warmatebuli proeqtis biujetidan).<br />

jgufis wevrebi SeiZleba iyvnen rogorc pedagogebi, ise<br />

administraciis warmomadgenlebi, mSoblebi da sxva dainteresebuli<br />

pirebi. jgufis muSaobas uSualo xelmZRvaneloba unda gauwios skolis<br />

direqtorma, radgan skolis resursebis mobilizebis mTavari<br />

pasuxismgebloba swored mas akisria. amasTanave, savaldebuloa, rom<br />

resursebis mozidvis mniSvnelovani sakiTxebi SeTanxmebuli iyos<br />

skolis sameurveo sabWosTan.<br />

ra Tqma unda, savaldebuloa, rom fondebis mozidvis menejers<br />

fondebis moZiebis sakiTxebis marTvasTan dakavSirebuli yvela sa-<br />

Wiro unar-Cveva hqondes da mzad iyos, mTeli Tavisi samuSao dro<br />

da energia fondebis moZiebis kampanias dauTmos. mas unda SeeZlos<br />

fondebis moZiebis rogorc klasikuri, ise inovaciuri midgomebis<br />

gamoyeneba da kampaniisaTvis aucilebeli yvela saWiro saSualebebis<br />

uzrunvelyofa, rogoricaa oficialuri werilebi, siebi, saproeqto<br />

winadadebebi, saWiro monacemebis Segroveba, SesaZlo partniorebTan<br />

Sexvedrebis organizeba da a. S.<br />

naklebad realuria, rom skolis TanamSromlebs fondebis mozidvisaTvis<br />

aucilebeli unar-Cvevebi hqondeT, amitom skolam SeiZleba<br />

gadawyvitos fondebis mozidvis specialistis daqiraveba moklevadiani<br />

kontraqtis safuZvelze (da misi anazRaureba ganisazRvrebodes<br />

moziduli fondebis odenobis mixedviT) an SemoiRos axali saStato<br />

erTeuli am TanamdebobisaTvis fiqsirebuli saxelfaso ganakveTiT.<br />

245


fondebis mozidvisaTvis gare eqspertis daqiravebaze gadawyvetilebis<br />

miRebamde unda moxdes Semdegi sakiTxebis ganxilva:<br />

246<br />

ra odenobis sahonoraro an saxelfaso anazRaurebis gadaxda SeuZlia<br />

skolas;<br />

SesaZlebelia Tu ara am anazRaurebis gadaxda moziduli fondebidan;<br />

Tu fondebis mozidvebis menejeri sahonoraro anazRaurebaze mu-<br />

Saobs, rogor uzrunvelyofs skola mis Semdgom dainteresebas<br />

skolis proeqtebis mimarT, radgan aseTi interesi mas sxva organizaciebis<br />

an skolebis proeqtebis mimarTac SeiZleba hqondes;<br />

rogor uzrunvelyofs skola imas, rom mowveuli eqsperti skolis<br />

erTiani gundis wevri gaxdes da saTanadod warmoaCinos skola<br />

donorebisa Tu sponsorebis winaSe.<br />

aRsaniSnavia, rom fondebis moZiebis kuTxiT kvalifikaciis amaRlebis<br />

erT-erTi efeqturi saSualebaa treningebi, sadac skolis TanamSromlebi<br />

SeZleben Sesabamisi codnis miRebasa da unar-Cvevebis<br />

gamomuSavebas. Tu donor organizacias konkretuli proeqtis an skolis<br />

mimarT didi interesi aqvs, SeiZleba TviTonve daexmaros skolas<br />

am proeqtis SemuSavebaSi.<br />

2.3. fondebis moZiebis wyaroebi<br />

erTia imis gacnobiereba, rom skolas damatebiTi finansuri resursebi<br />

sWirdeba, magram sul sxvaa imis codna, Tu sad SeiZleba am<br />

resursebis moZieba. amdenad, pirveli, rac skolam unda gaakeTos,<br />

Sesaferisi dafinansebis wyaroebis Sesaxeb informaciis mopoveba da<br />

analizia.<br />

im qveynebSi, sadac fondebis mozidvis didi gamocdileba arsebobs,<br />

sxvadasxva midgomebia SemuSavebuli am praqtikis gansaxorcieleblad;<br />

magram am SemTxvevaSi Cven ZiriTadad im midgomebze gavamaxvilebT<br />

yuradRebas, romlebic sasargeblo da realuri iqneba<br />

uSualod saqarTvelos skolebisaTvis.<br />

rogorc wesi, ganasxvaveben sami tipis dafinansebis wyaros:<br />

1. saxelmwifo dafinanseba;<br />

2. sakuTari resursebi, Semosavlebi da individualuri Semowirulobebi;


3. damoukidebeli damfinanseblebi: fondebi da biznes-organizaciebi.<br />

sxvadasxva proeqtebisa Tu ufro farTomasStabiani programebis<br />

finansuri uzrunvelyofis mizniT skolebs SeuZliaT dafinansebis<br />

aRniSnuli wyaroebis rogorc calkeuli, ise kombinirebuli strategiebis<br />

gamoyeneba. magaliTad, romelime konkretuli proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />

skolam SeiZleba gadawyvitos rogorc saxelmwifo<br />

dafinansebis, ise donorebisagan mopovebuli Tanxebis gamoyeneba.<br />

2.3.1. saxelmwifo dafinanseba<br />

saqarTvelos skolebis mier vauCeris saxiT miRebuli saxelmwifo<br />

dafinanseba xSir SemTxevaSi mwiria. igi ZiriTadad pedagogTa xelfasebs<br />

da Senobisa da teqnikuri aRWurvilobis xarjebs moicavs;<br />

Tumca SedarebiT didkontingentian skolebs SeuZliaT optimalurad<br />

gamoiyenon saxelmwifosgan vauCeris saxiT miRebuli dafinanseba da<br />

am saxsrebis nawili skolisaTvis mniSvnelovani proeqtebis ganxorcielebas<br />

moaxmaron. garda amisa, aRsaniSnavia, rom sxvadasxva saxelmwifo<br />

struqturebi (magaliTad, ganaTlebisa da mecnierebis saministro)<br />

skolebs sxvadasxva sagranto programebs sTavazoben. am<br />

programebSi warmatebiT monawileobis SemTxvevaSi skolebs konkretuli<br />

miznebisaTvis damatebiTi saxelmwifo dafinansebis mopoveba<br />

SeuZliaT.<br />

2.3.2. sakuTari resursebi, Semosavlebi<br />

da individualuri Semowirulobebi<br />

rodesac dafinansebis sxvadasxva wyaroebzea laparaki, skolam<br />

yovelTvis unda gaiTvaliswinos TviTdaxmarebis SesaZlebloba:<br />

upirveles yovlisa, saWiroa yvela im gzisa da saSualebis gaanalizeba<br />

da gamovlena, romelic skolas saSualebas miscems, gare damfinanseblebis<br />

gareSe moipovos finansuri saxsrebi. aseTi saxis resursebi<br />

skolas SeuZlia Semdegi gzebiT moizidos:<br />

skolis fondi<br />

ukve garkveuli xania, skolebSi moqmedebs skolis fondisaTvis<br />

gadasaxadebis Segrovebis praqtika, rac Tanxebis Segrovebis erTerT<br />

saxes warmoadgens. Tanxebis SegrovebasTan erTad am RonisZiebas<br />

247


sxva mxarec aqvs, kerZod ki, igi xels uwyobs skolis mimarT sakuTrebisa<br />

da valdebulebis gancdis ganviTarebas. am gziT moswavleebs<br />

da mSoblebs, romlebic aRniSnul gadasaxads ixdian, garkveuli periodulobiT<br />

axseneben, rom isini skolis nawils warmoadgenen,<br />

romelic maTTvis da maT gamo arsebobs. amasTan, mniSvnelovania, rom<br />

moswavleebma da maTma mSoblebma zustad icodnen, raSi ixarjeba es<br />

Tanxebi. am SemTxvevaSi mSoblebs gadasaxadebis gadaxdis meti motivacia<br />

eqnebaT da ufro metic, zog SemTxvevaSi SeiZleba specialuri<br />

Semowirulobac ki gaukeTon skolas. amasTanave, es gadasaxadi<br />

savaldebulo ar unda iyos.<br />

skolis farTis gaqiraveba<br />

skolis farTis gaqiravebac sakmaod gavrcelebuli praqtikaa saqarTvelos<br />

skolebSi: skolis Senobis an teritoriis sxvadasxva mizniT<br />

gaqiraveba, iqneba es adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebis<br />

mier Catarebuli konferenciebisaTvis, skolis fexburTis moednis<br />

gaqiraveba moyvaruli fexburTelebisaTvis SabaT-kviris ganmavlobaSi<br />

da a. S.; saswavlo procesisaTvis xelis SeSlis gareSe skolis<br />

farTis gaqiraveba skolisTvis damatebiTi Tanxebis moZiebis Zalian<br />

kargi saSualebaa, rac skolam SeiZleba saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad gaakeTos.<br />

momsaxurebis SeTavazeba<br />

skolis mier SeTavazebuli momsaxureba SeiZleba skolis saqmianobis<br />

erT-erTi mTavari sfero gaxdes. skolas SeiZleba iseTi specifikuri<br />

eqspertuli codna hqondes, romliTac SesaZloa sxvebi<br />

dainteresdnen. momsaxureba SeiZleba SesTavazoT adgilobriv organizaciebs<br />

an individualur pirebs, romlebic mzad iqnebian, am momsaxurebaSi<br />

garkveuli Tanxa gadaixadon. magaliTad, Tu skolas germanuli<br />

enis inovaciuri saswavlo programa aqvs da maRali kvalifikaciis<br />

maswavleblebi hyavs, mas SeuZlia sxva skolebis germanuli<br />

enis maswavleblebs fasiani treningebi SesTavazos germanuli enis<br />

swavlebis meTodologiaSi.<br />

im SemTxvevaSic ki, Tu skolas ar SeuZlia garkveuli eqspertuli<br />

momsaxurebis SeTavazeba, mas fondebis mozidva sxvadasxva saqmianobiT<br />

SeuZlia. am TvalsazrisiT skolis TanamSromlebi, moswavleebi<br />

da maTi mSoblebi mniSvnelovan resurss warmoadgenen. skolis maswavleblebs,<br />

moswavleebsa da maT mSoblebs SeuZliaT, adgilobriv<br />

sazogadoebas regularulad an erTjeradad SesTavazon sxvadasxva<br />

248


saxis momsaxurebebi da miRebuli Semosavlebi skolas gadascen. qvemoT<br />

moyvanili zogierTi magaliTi SeiZleba dReisaTvis uCveulo<br />

iyos saqarTvelos skolebisaTvis, magram es praqtika warmatebiT<br />

xorcieldeba sazRvargareTis bevr skolaSi da, sasurvelia, saqar-<br />

Tvelos skolebSic damkvidrdes.<br />

momsaxurebis SeTavazebis erT-erTi magaliTia manqanebis recxvis<br />

aqcia. es RonisZieba aprobirebulia amerikis SeerTebuli Statebisa<br />

da zogierTi evropuli qveynis axalgazrduli organizaciebis mier.<br />

moswavleebTan erTad organizebuli e. w. `manqanebis recxvis dRe~<br />

SeiZleba SabaT-kviras moewyos. rogorc wesi, manqanis mepatroneebi<br />

aqtiurad erTvebian aseT aqciaSi, radgan garkveuli safasuris<br />

sanacvlod isini ara marto manqanas recxaven, aramed SesaZlebloba<br />

eZlevaT, sakuTari wvlili Seitanon skolis winsvlaSi. imisaTvis,<br />

rom es aqcia ufro saxaliso iyos moswavleebisaTvis, sasurvelia,<br />

gamomuSavebuli Tanxis nawili gamoyenebul iqnes samuSao dRis bolos<br />

moswavleebisaTvis gasarTobi RonisZiebis organizebisaTvis. amgvari<br />

momsaxurebis sxva magaliTebi SeiZleba iyos dasufTavebis<br />

aqcia, Teatraluri warmodgena bavSvebisaTvis da sxv.<br />

erTi SexedviT aseTi RonisZiebebis organizeba SeiZleba advili<br />

Candes, magram aucilebelia, gaiTvaliswinoT, rom Tanxebis mosazidad<br />

am saxis RonisZiebebs gansakuTrebuli dagegmva da kargi koordinacia<br />

sWirdeba. gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom pedagogebma,<br />

moswavleebma, mSoblebma da moxaliseebma dainaxon, rom maTi Sroma<br />

fuWad ar ikargeba da maTi SromiT mopovebuli Tanxebi miznobrivad<br />

da efeqturad gamoiyeneba skolisa da maTi keTildReobisaTvis.<br />

fondebis mozidvis klasikuri magaliTebi<br />

fondebis mozidvisTvis skolebs SeuZliaT gamoiyenon sxvadasxva<br />

klasikuri meTodebi, magaliTad:<br />

_ sezonuri bazrobebis mowyoba;<br />

_ auqcionebis Catareba;<br />

_ latariis gaTamaSebis mowyoba;<br />

_ wveulebebis/ diskoTekebis mowyoba;<br />

_ sportuli Sejibrebebis organizeba.<br />

amgvari RonisZiebebis organizebis dros skola unda Seecados,<br />

minimumamde Seamciros saorganizacio xarjebi da SesaZlo Semosavlebis<br />

maqsimumi miiRos. xarjebis Semcireba gulisxmobs ara momsaxurebis<br />

xarisxis Semcirebas, aramed saorganizacio xarjebis SeZle-<br />

249


isdagvarad minimumamde dayvanas. Semosavlebis gazrdis TvalsazrisiT,<br />

sasurvelia, RonisZiebis TiToeuli komponentis gadaxedva<br />

da damatebiTi saxsrebis misaRebad gamoyeneba. rogorc wesi, mcire<br />

RonisZiebebis xSirad organizebis nacvlad umjobesia maStaburad<br />

didi RonisZiebis SedarebiT iSviaTad gamarTva. amgvari midgoma sazogadoebis<br />

mobilizebis ukeTes SesaZleblobasa da naklebi ZalisxmeviT<br />

meti Tanxebis Segrovebis saSualebas iZleva.<br />

250<br />

2.3.3. damoukidebeli damfinanseblebi:<br />

fondebi da biznes-organizaciebi<br />

arsebobs sxvadsxva kategoriis damoukidebeli damfinanseblebi:<br />

_ fondebi / saerTaSoriso da adgilobrivi donori<br />

organizaciebi;<br />

_ adgilobrivi biznes-organizaciebi;<br />

_ individualuri filantropebi.<br />

TiToeuli kategoria garkveuli TaviseburebebiT xasiaTdeba da<br />

TiToeulTan midgomis stilic gansxvavebuli unda iyos. miuxedavad<br />

imisa, rom saqarTveloSi aris SemTxvevebi, rodesac individualuri<br />

filantropebi garkveul Tanxebs gascemen, aseTi tradicia, SeiZleba<br />

iTqvas, aq mainc naklebadaa damkvidrebuli.<br />

adgilobriv biznesTan urTierToba fondebis mozidvis erT-erTi<br />

saSualebaa. miuxedavad imisa, rom aseTi SemTxvevebi arcTu ise xSiria<br />

Cvens qveyanaSi, mainc arsebobs adgilobrivi biznesidan fondebis<br />

mozidvis SesaZleblobebi. am SemTxvevaSi skolam unda SeZlos biznesorganizaciebisaTvis<br />

iseTi proeqtebis SeTavazeba, saidanac garkveul<br />

sargebels isinic miiReben. aseTi SeiZleba iyos biznesis mxridan<br />

ufaso reklamis gakeTebis survili, romlis sanacvlodac igi SeiZleba<br />

mzad iyos, daafinansos garkveuli RonisZiebebi, magaliTad:<br />

fexburTis, CogburTis an kalaTburTis Cempionatebi, koncertebi<br />

da a. S. Tumca aqve aRsaniSnavia, rom skolam kargad unda gansazRvros,<br />

romeli biznes-organizaciebidan ra saxis sargeblis sanacvlod<br />

surs mas dafinansebis miReba. rogorc wesi, skolebi uars amboben<br />

iseT SemoTavazebebze, rodesac magaliTad, ama Tu im RonisZiebis<br />

dafinansebis sanacvlod ufaso reklama gaukeTdeba Tambaqos.<br />

anu mniSvnelovania, rom skolam mxolod iseT biznes-organizacieb-<br />

Tan daamyaros partnioruli urTierTobebi, romelTa Rirebulebebi<br />

skolis misiasa da Rirebulebebs Seesabameba.


saqarTvelos skolebisaTvis damoukidebeli damfinanseblebidan<br />

fondebis moZiebis yvelaze xelsayreli saSualeba mainc saerTaSoriso<br />

da ramdenime adgilobrivi fondi SeiZleba CaiTvalos, romlebic<br />

mzad arian, garkveuli miznebiT gascen Tanxebi. imis gamo, rom am<br />

fondebis umravlesoba sakuTari donorebis winaSe arian angariSvaldebulebi,<br />

maT sxvadasxva biurokratiuli procedurebi axasiaTebT,<br />

romelic bevr garTulebul procedurasa da wess moicavs.<br />

swored amis gamo maTTan urTierToba SeiZleba xSirad droSi gawelili<br />

da rTuli Candes skolebisaTvis.<br />

xSir SemTxvevaSi saerTaSoriso da adgilobriv fondebs saqmianobis<br />

konkretuli sfero aqvT. zogierTi maTganis saqmianoba SeiZleba<br />

mxolod saswavlo programebis dafinansebiT Semoifarglebodes,<br />

sxvebi ki, SesaZloa, mzad iyvnen, daafinanson teqnikuri aRWurvilobis<br />

Sesyidva, konferenciebis organizebis xarjebi da a. S. aseTi<br />

fondebi arasamTavrobo organizaciebis Semosavlebis mniSvnelovan<br />

wyaros warmoadgenen da efeqturi TanamSromlobis SemTxvevaSi SeiZleba<br />

zogadsaganmanaTleblo skolebmac imave warmatebas miaRwion.<br />

2.4. donor organizaciebTan TanamSromloba<br />

2.4.1. ZiriTadi principebi da strategiebi<br />

imisaTvis, rom donor organizaciebTan warmatebiT iTanamSromlos,<br />

skolam sxvadasxva mniSvnelovani faqtorebi unda gaiTvaliswinos.<br />

kerZod:<br />

skolam pirvel rigSi unda Seadginos fondebis monacemTa baza<br />

da gansakuTrebiT kargi kontaqtebi daamyaros im pirebTan, romlebic<br />

amgvar organizaciebSi fondebis gankargvaze arian pasuxismgebelni.<br />

gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces iseT organizaciebs,<br />

romlebic ganaTlebis sferoSi muSaoben.<br />

donor organizaciebs unda waredginos yvela saWiro informacia<br />

SeTavazebuli proeqtis Sesaxeb da moxdes maTi darwmuneba dafinansebis<br />

aucileblobaSi. fondebTan urTierTobis dros skolam<br />

ar unda miiCnios, rom donorebs maTgan damoukideblad eqnebaT<br />

informacia uSualod am skolis Sesaxeb da, amasTanave, ecodinebaT<br />

fondebis mozidvis konkretuli kampaniis mizezi.<br />

fondebis mozidvis kampania yovelTvis realur da miRwevad miznebze<br />

unda iyos gamiznuli. sanam skola romelime fonds mimar-<br />

251


252<br />

Tavs TxovniT Tanxebis gamoyofaze, igi unda darwmundes, rom mas<br />

namdvilad Seswevs dasaxuli miznis ganxorcielebis SesaZlebloba.<br />

proeqtis biujeti yovelTvis detaluri unda iyos, donorisaTvis<br />

gasagebi da unda Seesabamebodes proeqtis programul nawils.<br />

aseve mniSvnelovania, skolam gansakuTrebuli yuradRebiT Seiswavlos<br />

donori organizaciebis mier gamocxadebuli sagranto<br />

programebis instruqciebi, moxdes vadebis gaTvaliswineba da<br />

moTxovnili informaciis drouli wardgena. aseT SemTxvevebSi SesaZlebelia<br />

piradi kontaqtebis damyareba da iseTi urTierTobis<br />

Camoyalibeba, romelic dafinansebis sakiTxebs Tqveni skolis sasargeblod<br />

gadawyvets.<br />

skolam unda gaiTvaliswinos, rom donori organizacia yoveldRiurad<br />

uamrav ganacxads iRebs da yovelTvis ara aqvs sakmarisi<br />

dro, TiToeul maTgans zedmiwevniT gaecnos. amitom mniSvnelovania,<br />

rom ganacxadis formebi miTiTebuli formatis mixedviT<br />

momzaddes da donors misTvis saWiro da mniSvnelovani informacia<br />

miewodos. amgvari midgoma skolis mier dafinansebis miRebis<br />

SesaZleblobas mniSvnelovnad gazrdis. mwiri gamocdilebidan<br />

gamomdinare, pirvel etapze yovelive es SeiZleba arcTu ise advili<br />

iyos; magram gamocdilebis zrdasTan erTad skola aucileblad<br />

SeiZens saWiro unar-Cvevebs da droTa ganmavlobaSi ukeTesad<br />

gaarTmevs Tavs aRniSnul procedurebs.<br />

fondebis mozidvis dros skolam aucileblad unda gamoiyenos Semdegi<br />

strategiebi: TviTdajerebuloba da drois swori gadanawileba.<br />

TviTdajerebuloba _ skolebs, romlebsac sagranto programebSi<br />

monawileobis mwiri gamocdileba aqvT, an saerTod ar aqvT aseTi<br />

gamocdileba, SeiZleba naklebi rwmena hqondeT imisa, rom maT mier<br />

SemuSavebuli saproeqto winadadeba konkurentunariania da misi dafinanseba<br />

donori organizaciis mier realuria. aseTi midgomiT skola<br />

verasodes SeZlebs warmatebis miRwevas fondebis moZiebis kuTxiT.<br />

Tu skolas TviTon ar sjera sakuTari proeqtis warmatebis, igi<br />

verc donori organizaciis darwmunebasa da dafinansebis miRebas<br />

SeZlebs. amdenad, skolis xelmZRvanelobas yovelTvis unda sjerodes<br />

sakuTari SesaZleblobebis da amasTanave, mzad unda iyos, ibrZolos<br />

TavisTvis sasargeblo gadawyvetilebisaTvis, miuxedavad imisa,<br />

Tu ra SedegiT dasrulda maTi pirveli mcdeloba.


donorebis dasarwmuneblad skolis xelmZRvanelma (an fondebis<br />

mozidvis menejerma) unda gamoiyenos iseTi frazebi, rogoricaa: `Cven<br />

SegviZlia~, `Cven ganvaxorcielebT~, da Tavi Seikavos iseTi frazebisagan,<br />

rogorebicaa: `ar iqneba cudi~ an `Cven SevecdebiT~. Tqveni<br />

optimizmi daarwmunebs donorebs, rom Tqven realurad SegiZliaT<br />

SeTavazebuli proeqtis ganxorcieleba.<br />

drois efeqturi gadanawileba _ kargi saproeqto ganacxadis dawera<br />

erT dReSi SeuZlebelia. ganacxadis TiToeuli detali zedmiwevniT<br />

unda iyos ganxiluli da SemuSavebuli. rac ufro adre daiwyeba<br />

saproeqto winadadebaze muSaoba, miT ukeTesi, radgan am SemTxvevaSi<br />

skolas ufro meti dro eqneba donoris moTxovnebisa da interesis<br />

sferos dawvrilebiT Sesaswavlad.<br />

sagranto programebis gziT fondebis moZiebis TvalsazrisiT,<br />

mniSvnelovania, skolam gaiTvaliswinos, rom:<br />

fondebis mozidva moiTxovs dafinansebis mopovebisaTvis mudmiv<br />

mcdelobasa da muSaobas.<br />

rac ufro didia proeqtis biujeti, miT ufro rTulia Sesabamisi<br />

Tanxebis moZieba, gansakuTrebiT maSin, rodesac proeqtis avtors<br />

proeqtebis marTvis mcire gamocdileba aqvs. aseT SemTxvevaSi donorebi,<br />

rogorc wesi, iSviaTad iReben dadebiT gadawyvetilebas<br />

dafinansebis Sesaxeb.<br />

donori organizaciidan dafinansebis miReba ar niSnavs momavali<br />

dafinansebis garantiebs imave organizaciidan. skola ar unda Semoifarglos<br />

erT organizaciasTan TanamSromlobiT. piriqiT,<br />

mudmivad unda ecados axali partniorebis Ziebas.<br />

dafinansebis miRebasTan erTad skola mniSvnelovan pasuxismgeblobebs<br />

iRebs sakuTar Tavze. fondidan dafinansebis miRebis Semdeg<br />

skola valdebulia, garkveuli periodulobiT warudginos<br />

donors angariSi proeqtis mimdinareobis Sesaxeb da, amasTanave,<br />

Seasrulos damfinansebeli organizaciis sxva moTxovnebi.<br />

gulwrfeloba _ es donor organizaciebTan urTierTobis sauke-<br />

Teso taqtikaa. fondebis mozidvis Sansebis gazrdisTvis skolam<br />

SeiZleba saWirod CaTvalos Tavisi SesaZleblobebis gazviadebulad<br />

warmoCena potenciuri damfinanseblis TvalSi. magram, Tu<br />

donori organizacia aRmoaCens, rom adgili hqonda siyalbes, ara<br />

mxolod skolis reputacias Seeqmneba safTxe, aramed SeiZleba,<br />

donorma gamoyofili Tanxis ukan dabrunebac moiTxovos.<br />

dafinansebis mopovebisTvis skolam donori organizaciis interesebi<br />

upirates mdgomareobaSi ar unda Caayenos Tavis organiza-<br />

253


254<br />

ciul interesebTan SedarebiT. am SemTxevaSi skola unda Seecados,<br />

sakuTari interesebi donoris interesebTan Seajeros.<br />

SezRuduli sagranto Tanxebis mopovebas uamravi organizacia<br />

cdilobs. konkretul sagranto programaSi warumatebloba ar unda<br />

gaxdes skolis mier donor organizaciebTan TanamSromlobaze<br />

uaris Tqmis mizezi. piriqiT, sasurvelia, skolam donori organizaciisagan<br />

gamoiTxovos uaryofiTi Sefasebis mizezebi, gaaanalizos<br />

isini da momdevno mcdelobis dros gamoasworos Secdomebi.<br />

skolas fondebis moZiebis ukeTesi SesaZleblobebi aqvs im SemTxvevaSi,<br />

rodesac mas strategiuli ganviTarebis xedva gaaCnia (anu SemuSavebuli<br />

aqvs skolis misia da xedva, strategiuli miznebi da amocanebi<br />

da maTi ganxorcielebis strategiebi) da donorisaTvis SeTavazebuli<br />

proeqti am xedvis Semadgenel nawils warmoadgens. amdenad,<br />

aucilebelia, skolam uzrunvelyos iseTi proeqtebis SemuSaveba,<br />

romlebic skolis strategiuli miznebis ganxorcielebas emsaxureba.<br />

garda amisa, mniSvnelovania, skolam daanaxvos donor organizacias,<br />

rom igi mniSvnelovnad gansxvavdeba sxva skolebisagan Tavisi<br />

saqmianobis sferoebiT. maSinac ki, rodesac skolis misia ufro<br />

zogad interesebs emsaxureba, mainc aucilebeli da sasargeblo iqneba<br />

imis warmoCena, rom skolas iseTi programebi aqvs da iseT saqmianobas<br />

axorcielebs, romelic arc erT sxva skolas an organizacias<br />

ar gaaCnia. amisTvis ki skolam unda Seafasos sakuTari saqmianoba da<br />

gansazRvros, ra saxis programebsa da momsaxurebas sTavazobs igi<br />

Tavis moswavleebsa da sxva dainteresebul pirebs, rac mas mniSvnelovnad<br />

ganasxvavebs sxva skolebisagan. Sesabamisad, saproeqto winadadebaSi<br />

naTlad unda Candes, rom mis mier warmodgenili proeqti<br />

sxva skolis an organizaciis mier warmodgenili proeqtisagan gansxvavebul<br />

miznebs emsaxureba. xSirad SeiZleba exebodes geografiul<br />

mdebareobasTan dakavSirebuli sirTuleebis an sxva romelime problemuri<br />

sakiTxis specifikuri saWiroebebis mogvarebas.<br />

bunebrivia, skolis sazogadoebis sxvadasxva jgufebs sxvadasxva<br />

saproeqto iniciativebi eqnebaT. imisaTvis, rom fondebis moZiebis<br />

procesi efeqturad warimarTos, aucilebelia im saproeqto winadadebebis<br />

gamoyofa, romelTa dafinansebis mosapovebladac skola<br />

fondebis mozidvas awarmoebs. amisaTvis ki aucilebelia gansakuTrebiT<br />

prioritetuli saproeqto iniciativebis SerCeva. mniSvnelovania,<br />

rom am procesSi skolis sameurveo sabWosa da direqtorTan


erTad sxvadasxva dainteresebuli jgufebi CaerTon, raTa erToblivad<br />

gamovlindes iseTi proeqtebi, romlebic yvelaze metad pasuxobs<br />

skolis strategiul prioritetebs da misi saqmianobis gaumjobesebis<br />

realur saSualebas warmoadgens.<br />

2.4.2. saproeqto ganacxadis SemuSaveba<br />

skolisaTvis prioritetuli proeqtebis gansazRvris Semdeg skolas<br />

SeuZlia daiwyos fondebis mozidvis procesi. amisaTvis skola<br />

yvela im organizacias unda daukavSirdes, romlebmac, SesaZloa, interesi<br />

gamoxaton skolis mier SeTavazebuli proeqtebisadmi. rogorc<br />

wesi, donori organizaciebi garkveuli periodulobiT acxadeben<br />

sagranto programebs, romlebSic skolas SeuZlia monawileobis<br />

miReba. am programebSi monawileobis misaRebad skolam unda<br />

SeimuSaos saproeqto ganacxadi donori organizaciis mier miTiTebuli<br />

moTxovnebis Sesabamisad.<br />

skolam Tavidanve unda gaicnobieros, rom dafinansebis mopovebisaTvis<br />

uamravi skola Tu sxva organizacia iRvwis. Sesabamisad, SesaZloa,<br />

aTi sagranto ganacxadidan mxolod erTi dafinansdes. imisaTvis,<br />

rom skolam warmatebiT gaarTvas Tavi arsebul konkurencias,<br />

aucilebelia saproeqto ganacxadebis maqsimalurad maRal doneze<br />

SemuSaveba, rac fondebis mozidvis warmatebuli kampaniis qvakuTxeds<br />

warmoadgens.<br />

saproeqto ganacxadis SemuSavebis mravali gza arsebobs. Tumca<br />

gamoiyofa 10 ZiriTadi komponenti, romlebic nebismieri saproeqto<br />

winadadebis Semadgeneli nawilia:<br />

Tavfurceli/proeqtis anotacia;<br />

informacia ganmcxadeblisa da Semsruleblis Sesaxeb;<br />

saWiroebebis gansazRvra;<br />

miznebi da amocanebi (proeqtis saWiroebebis gansazRvra, misi miznebi<br />

da amocanebi yovelTvis skolis TviTSefasebasTan unda iyos<br />

kavSirSi da unda iTvaliswinebdes skolis saganmanaTleblo xarisxis<br />

gaumjobesebas);<br />

meTodologia da proeqtis Sesrulebis ganrigi;<br />

Sefaseba;<br />

biujetis ganmartebiTi furceli;<br />

dafinansebis momavali gegmebi;<br />

detaluri biujeti;<br />

danarTebi.<br />

255


Tavfurceli/proeqtis anotacia<br />

saproeqto winadadeba unda Seicavdes proeqtis ZiriTadi sakiTxebis<br />

mokle mimoxilvas. es SeiZleba mocemuli iyos TavfurcelSi<br />

an proeqtis dasawyisSive _ proeqtis anotaciis saxiT. orive SemTxvevaSi<br />

swored am gziT gaecnoba damfinansebeli Tqvens saproeqto winadadebas.<br />

rogorc wesi, skolis direqtorma da sameurveo sabWos Tavmjdomarem<br />

xeli unda moaweron aRniSnul Tavfurcels, romelic dawerili<br />

unda iyos organizaciis an Sesabamisi programis xelmZRvanelis<br />

saxelze. aRniSnuli piris vinaoba winaswar unda iyos moZiebuli<br />

da gansazRvruli.<br />

Tavfurceli an proeqtis anotacia xazgasmiT unda warmoaCendes<br />

saproeqto winadadebis mTavar sakiTxebs. garda proeqtis mTavari<br />

miznebisa da amocanebisa, anotaciaSi gadmocemuli unda iyos is Ziri-<br />

Tadi mizezebi, ris gamoc konkretul donor organizaciaze SeaCereT<br />

yuradReba (amisaTvis skolam detalurad unda Seiswavlos es organizacia,<br />

misi misia da saqmianobis ZiriTadi sferoebi). garda amisa,<br />

anotaciaSi ganxiluli unda iyos saproeqto winadadebis upiratesobebi<br />

da Sesabamisoba konkretuli donori organizaciis intereseb-<br />

Tan da prioritetebTan. aseTi dasawyisi sasurvel kavSirs Camoayalibebs<br />

skolasa da damfinansebels Soris da am ukanasknels SemoTavazebuli<br />

proeqtis detalurad gacnobis motivacias gauCens.<br />

proeqtis ZiriTadi sferoebisa da maT sakuTar interesebTan Sesabamisobis<br />

garda, damfinansebels, rogorc wesi, Tavidanve daainteresebs,<br />

ra raodenobis da ra saxis daxmarebas iTxovs skola misgan.<br />

amitom proeqtis saerTo Rirebuleba anotaciaSive unda iyos miTi-<br />

Tebuli.<br />

informacia ganmcxadeblisa da Semsruleblis Sesaxeb<br />

(Sesavali)<br />

donorTan urTierTobis dros skolam arasodes ar unda ixelmZ-<br />

Rvanelos im principiT, rom donor organizacias misgan damoukideblad<br />

aqvs srulyofili informacia mis Sesaxeb. SesaZloa, mas garkveuli<br />

warmodgena hqondes konkretuli skolis Sesaxeb, magram naklebad<br />

savaraudoa, rom sruli informacia hqondes skolis programebisa<br />

da warmatebebis Sesaxeb. amitom saproeqto ganacxadis SesavalSi<br />

aucileblad unda iyos mokled aRwerili skolis misia, istoriis<br />

mokle mimoxilva, saqmianoba da ZiriTadi miRwevebi. SesavalSi<br />

aseve warmoCenili unda iyos skolis SesaZleblobebi, romelTa<br />

saSualebiTac igi SeZlebs proeqtis warmatebiT ganxorcielebas.<br />

256


SesavalSi SeiZleba dasaxeldnen is TanamSromlebi, romlebic dafinansebis<br />

miRebis SemTxvevaSi am proeqtis xelmZRvanelobas iTaveben<br />

(maTi reziumeebi warmodgenili unda iyos danarTSi) da aseve<br />

skolis sameurveo sabWos wevrebi. Tu romelime maTgans proeqtis<br />

Sesabamisi gamocdileba da kvalifikacia aqvs, sasurvelia, danarTSi<br />

maTi reziumeebic iyos warmodgenili.<br />

saWiroebebis/problemis gansazRvra<br />

saproeqto winadadebaSi lakonurad, magram amavdroulad detalurad<br />

da damajereblad unda iqnes warmoCenili is saWiroebebi da<br />

problemebi, romelTa mogvarebasac isaxavs miznad konkretuli proeqti.<br />

sasurvelia, gakeTdes problemis zogadi konteqstis mokle mimoxilvac,<br />

radgan es saSualebas miscems mkiTxvels, ufro kargad<br />

warmoidginos arsebuli problemisa da saWiroebis mTliani suraTi.<br />

meti damajereblobisaTvis, saWiroebebis aRwerisas gamoyenebul unda<br />

iqnes Sesabamisi faqtebi, realuri magaliTebi an statistikuri<br />

monacemebi. Tumca, amasTanave, aucilebelia, rom es monacemebi da<br />

faqtebi detalurad gadamowmebuli da zusti iyos.<br />

proeqtis saWiroebebis analizis dros pasuxi unda gaeces Semdeg<br />

kiTxvebs:<br />

ra saWiroebebi da problemebi aqvT samizne jgufebs?<br />

ramdenad prioritetulia es saWiroebebi mTliani sazogadoebisaTvis?<br />

surT Tu ara samizne jgufis da zogadad adgilobrivi sazogadoebis<br />

warmomadgenlebs am problemebis gadaWra da mdgomareobis<br />

Secvla?<br />

xom ar imeorebs es proeqti warsulSi ganxorcielebul sxva<br />

proeqtebs?<br />

ra xelSesaxebi cvlilebebia mosalodneli am proeqtis ganxorcielebis<br />

Sedegad?<br />

miznebi da amocanebi<br />

proeqtis mizani warmoadgens pasuxs kiTxvaze: risTvis xorcieldeba<br />

proeqti? ra Sedegebis miRweva igegmeba am proeqtis saSualebiT?<br />

miznebis Sesabamisad unda SemuSavdes amocanebi, anu miznis miRwevis<br />

realuri gzebi da saSualebebi. rogorc wesi, amocanebiT unda<br />

ganisazRvros, ra gakeTdeba proeqtis farglebSi. Tavis mxriv, amoca-<br />

257


nebi dayofili unda iyos qveamocanebad, anu konkretul RonisZiebebad.<br />

amocanebi da RonisZiebebi konkretuli, xelSesaxebi da Sefasebadi<br />

Sedegebia, romlebic miznis misaRwevad winaswar gansazRvrul<br />

vadebSi unda Sesruldes.<br />

meTodologia da proeqtis Sesrulebis ganrigi<br />

saproeqto winadadebaSi aRwrili unda iyos proeqtis meTodologia,<br />

anu proeqtis ganxorcielebis xerxebi da gzebi da ZiriTadi<br />

strategiuli midgomebi. mniSvnelovania, rom meTodologiis sxvadasxva<br />

komponentebi Tavsebadi da Tanmimdevruli iyos.<br />

aranakleb mniSvnelovania proeqtis Sesrulebis ganrigis SemuSaveba.<br />

proeqtis ganrigSi detalurad unda iyos aRwerili proeqtis<br />

dawyebisa da dasrulebis TariRi da saproeqto RonisZiebebis Sesrulebis<br />

vadebi. garda amisa, ganrigis SemuSavebis dros yuradReba<br />

unda gamaxvildes Semdeg sakiTxebze:<br />

258<br />

mosamzadebeli samuSaoebis xangrZlivoba;<br />

TiToeuli RonisZiebis dawyebisa da dasrulebis TariRebi;<br />

amocanebis, RonisZiebebisa da miznebis Tavsebadoba;<br />

RonisZiebebis urTierTTavsebadoba Sinaarsisa da drois TvalsazrisiT;<br />

saWiroebis SemTxvevaSi cvlilebebis Setanis SesaZlebloba _ SesaZlo<br />

Semaferxebeli garemoebebis gaTvaliswineba.<br />

proeqtis ganxorcielebis ganrigis SemuSavebis dros gaTvaliswinebuli<br />

unda iyos aseve saproeqto ganacxadebis Setanisa da gadawyvetilebis<br />

miRebis saboloo vadebi.<br />

Sefaseba da monitoringi<br />

saproeqto winadadebis mimarT damfinanseblis ndobis asamaRleblad,<br />

saWiroa, SemuSavdes proeqtis monitoringisa da Sefasebis procedurebi<br />

da kriteriumebi, romelTa saSualebiTac Sefasdeba proeqtis<br />

mimdinareoba. proeqtis specifikis mixedviT, SeiZleba gamoyenebul<br />

iqnes sxvadasxva meTodebi: testebi, kiTxvarebi, sociologiuri<br />

gamokiTxva da sxv. Sefasebis mTavari azri is aris, rom Sefasdes<br />

proeqtis mimdinareoba da saWiroebis SemTxvevaSi Sevides Sesabamisi<br />

cvlilebi. amitom proeqtiT gaTvaliswinebul unda iqnes rogorc<br />

saboloo, ise Sualeduri Sefasebebi.<br />

biujetis ganmartebiTi furceli<br />

am nawilSi warmodgenili unda iyos proeqtis mTliani Rirebuleba,<br />

konkretuli donorisgan moTxovnili Tanxis odenoba da al-


ternatiuli dafinansebis raodenoba da wyaroebi (Tu aseTi arsebobs).<br />

biujetis forma unda SemuSavdes donoris moTxovnebisa da<br />

instruqciebis mixedviT.<br />

biujetis SemuSavebis dros gaTvaliswinebul unda iqnes Semdegi<br />

sakiTxebi:<br />

1. jer unda daiangariSoT TiToeuli erTeulis Rirebuleba da Semdeg<br />

_ proeqtis saerTo Rirebuleba;<br />

2. proeqtis ganxorcielebisaTvis saWiro nebismieri xarji asaxuli<br />

unda iyos biujetSi;<br />

3. biujeti unda Seicavdes mxolod proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />

saWiro Tanxebs;<br />

4. TiToeuli erTeulis Rirebuleba unda efuZnebodes sabazro fasis<br />

Sesaxeb gadamowmebul informacias;<br />

5. biujetSi miTiTebuli Tanxebi xelovnurad ar unda gazardoT.<br />

gauTvaliswinebeli xarjebisaTvis biujetis calke muxli arsebobs.<br />

grantebi fiqsirebuli vadiT gaicema. miuxedavad amisa, donori<br />

SeiZleba dainteresdes, rogor gegmavs skola aRniSnuli proeqtis<br />

gagrZelebas dafinansebis periodis amowurvis Semdeg, Tu amas konkretuli<br />

proeqti iTvaliswinebs. gaiTvaliswineT, rom Tqveni gegmebi<br />

aucileblad realuri unda iyos. am sakiTxis bundovanma ganmartebam,<br />

SeiZleba, donoris mxridan Tqveni organizaciis mimarT ndoba Seamciros.<br />

amitom skolam detalurad unda aRweros, dafinansebis romeli<br />

wyaroebis gamoyenebas apirebs proeqtis gagrZelebis uzrunvelsayofad.<br />

2.4.3. proeqtis ganacxadis SemuSaveba _ rekomendaciebi<br />

moipoveT uaxlesi informacia<br />

darwmundiT, rom Tqven mier damfinansebel organizaciaze mopovebuli<br />

informacia uaxlesia. fondebis umetesoba garkveuli periodulobiT<br />

gascems grantebs, Sesabamisad, sagranto periodebs Soris maT<br />

SeiZleba Secvalon sagranto pirobebi, wesebi da ganacxadis formatic.<br />

dros nu dakargavT moZvelebuli ganacxadis formis Sesavsebad.<br />

upirveles yovlisa, yuradRebiT waikiTxeT sagranto programis<br />

instruqciebi, raTa detaluri informacia miiRoT Semdegi sakiTxebis<br />

Sesaxeb:<br />

damfinanseblis/dafinansebis programebis miznebi, amocanebi da<br />

mimdinare prioritetebi;<br />

259


260<br />

ganacxadis Setanis procedurebi da vadebi;<br />

organizaciis Sesabamisobis kriteriumebi: rogori tipis organizacias<br />

SeuZlia Semoitanos ganacxadi, proeqtis ganxorcieleba<br />

partniorebTan erTad aris aucilebeli Tu partniorebis gareSe;<br />

grantis minimaluri da maqsimaluri odenoba;<br />

Tanadafinansebis minimaluri odenoba da sxv.<br />

ecadeT, weroT martivad da gasagebad<br />

proeqti warmodgenili unda iyos Tanmimdevrulad da advilad<br />

gasagebi eniT. saWiroeba/problemebi, miznebi, amocanebi /RonisZiebebi<br />

da resursebi logikurad unda ebmodes erTmaneTs. amocanebi<br />

proeqtis zogad miznebs unda Seesabamebodes. meTodebi/RonisZiebebi<br />

adekvaturi unda iyos da proeqtis amocanebs Seesabamebodes, xolo<br />

moTxovnebi resursebTan mimarTebaSi naTlad da zustad unda iyos<br />

gawerili da dasabuTebuli. miaqcieT yuradReba, rom dokumentebSi<br />

ar iyos orTografiuli an gramatikuli Secdomebi, radgan es, rogorc<br />

wesi, samuSaos zedapirul Sesrulebaze miuTiTebs. gamoyaviT<br />

calkeuli Tavebi da qveTavebi, raTa teqsti advilad ikiTxebodes.<br />

sasurvelia, teqstSi gamoiyenoT diagramebi, cxrilebi an sxva naxazebi.<br />

amasTanave, saproeqto winadadebebi mokled da lakonurad<br />

unda iyos Camoyalibebuli.<br />

Tu Tqveni midgoma originaluri da araordinaluria, ganmarteT<br />

da naTlad aRwereT, ratom SearCieT igi. inovacias mxolod maSin<br />

afaseben, Tu igi gasagebia, sxva SemTxvevaSi igi ubralod gaurkvevlobas<br />

gamoiwvevs.<br />

Tavi SeikaveT specifikuri terminebis gamoyenebisagan<br />

specialuri terminologiis gamoyeneba uCvenebs, rom Tqven kargad<br />

gesmiT sakiTxi, magram ar SegiZliaT sxva sferoSi momuSave pirebs<br />

gasageb enaze auxsnaT igi. amdenad, SeZlebisdagvarad SeikaveT<br />

Tavi specifikuri terminebis gamoyenebisgan. Tu maTi gamoyeneba<br />

saWiroa, aucileblad daurTeT ganmarteba anotaciaSi an Tandar-<br />

Tul terminologiis saZiebelSi.<br />

Tavi SeikaveT zedmeti sabuTebis gamoyenebisgan<br />

donorebi, rogorc wesi, ganacxadis formaSi miuTiTeben, ra saxis<br />

dokumentaciis miRebas moelian isini Tqvengan. pirvel etapze maT<br />

SeiZleba mxolod mokle ganacxadi mogTxovon, amis safuZvelze ki<br />

mogvianebiT _ sruli saproeqto winadadebis wardgena. amitom mxolod<br />

is sabuTebi da masalebi gaagzavneT, romlebc donori uSualod<br />

iTxovs. Tqven SeiZleba CaTvaloT, rom skolis saqmianobis amsaxveli<br />

damatebiTi masalebis, magaliTad videofirebis an wliuri angari-


Sebis, gagzavniT Tqveni warmatebis Sansebs gazrdiT. magram aseTi<br />

moqmedebiT Tqven SesaZloa, piriqiT, ziani miayenoT Tqvens imijs da<br />

SeamciroT dafinansebis miRebis SesaZlebloba. rodesac donori<br />

proeqtTan erTad damatebiT informacias moiTxovs _ magaliTad,<br />

TanamSromlebis reziumeebs an finansur informacias _ aRniSnuli<br />

dokumentacia calke danarTis saxiT warmoadgineT, raTa misi moZieba<br />

da gacnoba advili iyos donorisaTvis.<br />

drois faqtori<br />

yovelTvis gaxsovdeT, rom grantis mopoveba sakmaod did dros<br />

moiTxovs mas Semdeg, rac saproeqto ganacxads warudgenT donors.<br />

saWiroa, zustad icodeT ganacxadis Setanis saboloo vada da saboloo<br />

Sedegebis gamocxadebis TariRi. es vadebi gaTvaliswinebuli<br />

unda iyos ganacxadis formaSi da ar unda mosTxovoT damfinansebels,<br />

ganacxadis Setanidan meore dResve miiRos gadawyvetileba _<br />

amis saboloo Sedegi SeiZleba dafinansebaze uaris miReba iyos.<br />

gamoiyeneT damfinanseblis terminologia<br />

SeiswavleT donori organizaciis gamocemebi, presrelizebi, bukletebi,<br />

wliuri angariSebi. proeqtis ZiriTadi sakiTxebis SemuSavebis<br />

dros ZiriTadi sakiTxebis (rogoricaa: amocanebi, samizne jgufebi,<br />

ZiriTadi RonisZiebebi) SemuSavebis dros gamoiyeneT donori<br />

organizaciis terminologia.<br />

iyaviT gulwrfeli da damajerebeli<br />

gadaWarbebulad nu warmoaCenT Tqveni skolis SesaZleblobebs.<br />

SeimuSaveT iseTi proeqti, romlis ganxorcielebisaTvis saWiro resursebi<br />

da kompetencia gagaCniaT.<br />

amasTanave, daarwmuneT damfinansebeli, rom Tqvens organizacias<br />

mniSvnelovani codna da gamocdileba aqvs Sesabamis sferoSi, saTanadod<br />

aqvs Seswavlili arsebuli problemebi da saWiroebebi da samizne<br />

jgufebi.<br />

SeecadeT, donors daanaxvoT, rom Tqvens TanamSromlebs saqmis<br />

mimarT pozitiuri midgoma aqvT da rom Tqven mier wardgenili proeqti<br />

am saqmianobis gagrZelebisa da specifikuri problemebis mogvarebis<br />

saSualeba iqneba. uzrunvelyaviT, rom proeqtis mimarT Tqveni<br />

enTuziazmi uSualod proeqtis teqstSic aSkarad Candes.<br />

261


262<br />

danarTi _ saproeqto ganacxadis SemuSaveba: samuSao kiTxvebi<br />

1. proeqtis dasaxeleba, adgilmdebareoba, xangrZlivoba,<br />

samizne jguf(eb)i<br />

2. proeqtis misia _ saWiroebaTa analizi _ ratom? visTvis?<br />

ra saxis problemebis mogvarebas Seecdeba proeqti? ra konkretuli<br />

saWiroebebi arsebobs?<br />

vin aris proeqtis samizne jgufi? surT Tu ara samizne jgufis da<br />

zogadad adgilobrivi sazogadoebis warmomadgenlebs aRniSnuli<br />

problemebis gadaWra da mdgomareobis Secvla?<br />

rogoria albaToba imisa, rom samizne jgufma ar miiRos proeqti?<br />

ar CaerTos an pasiurad CaerTos proeqtSi?<br />

ra saxis statistikuri an sxva saxis monacemebi gaqvT aRniSnuli<br />

saWiroebis dasasabuTeblad?<br />

ratom aris mniSvnelovani am saWiroebebis dakmayofileba?<br />

sazogadoebis sxva wevrebi Tu iziareben Tqvens Sexedulebebs arsebul<br />

problemasTan dakavSirebiT?<br />

xom ar imeorebs aRniSnuli proeqti warsulSi ganxorcielebul sxva<br />

proeqtebs?<br />

rogor apirebT saqmianobis Semdgom gagrZelebas?<br />

3. miznebi da amocanebi _ risTvis? ra?<br />

ra aris proeqtis mosalodneli Sedegi?<br />

rogori zegavlena eqneba proeqts samizne jgufze?<br />

ra aris proeqtis mosalodneli grZelvadiani da moklevadiani<br />

Sedegebi?<br />

rogor aisaxeba proeqtis miznebi Tqveni organizaciis miznebze?<br />

rogor SeZlebT dasaxuli miznis miRwevas?<br />

ra iqneba proeqtis ganxorcielebis ZiriTadi mimarTulebebi?<br />

RonisZiebebi?<br />

SeniSvna: proeqtis miznebi da amocanebi unda iyos konkretuli, droSi<br />

gawerili, Sefasebadi, gazomvadi da miRwevadi.<br />

4. strategia da meTodologia _ rogor?<br />

ra gzebsa da saSualebebs gamoiyenebT dasaxuli miznebis misaRwevad?<br />

ratom SearCieT konkretulad esa Tu is RonisZieba? amocana?<br />

partniori?<br />

gaTvaliswinebulia Tu ara srul saStato ganakveTze momuSave<br />

programis koordinatoris Tanamdeboba? vin monawileobs proeqtis<br />

ganxorcielebaSi da rogor?


5. saWiro resursebi _ ra saSualebebiT?<br />

ra saxis finansuri, adamianuri Tu teqnikuri resursebia saWiro<br />

proeqtis ganxorcielebisaTvis?<br />

ra aris proeqtis saerTo Rirebuleba?<br />

gaaCnia Tu ara skolas sakuTari resursebi an resursebis mozidvis<br />

alternatiuli wyaroebi?<br />

aris Tu ara biujeti proeqtTan SesabamisobaSi? gaTvaliswinebulia<br />

Tu ara yvela xarji (mgzavrobis, Senobis, masalebis, TanamSromlebis<br />

da sxv.)?<br />

sakmarisad detalurad aris Tu ara gawerili biujeti?<br />

6. proeqtis marTva _ vis mier?<br />

aris Tu ara gadawyvetili proeqtis koordinatoris vinaoba da<br />

sakontaqto informacia (saxeli, misamarTi, telefoni, faqsi,<br />

elfosta)?<br />

ra iqneba misi konkretuli funqciebi? eqneba Tu ara mas<br />

gadawyvetilebebis miRebis Tavisufleba? ramdenad myari kavSiri aqvs<br />

am pirs organizaciis wevrebTan da gadawyvetilebis mimReb<br />

organoebTan?<br />

vin iqneba CarTuli proeqtis ganxorcielebaSi? ramdeni adamiani?<br />

ra iqneba maTi funqciebi da ufleba-movaleobebi?<br />

7. proeqtis ganxorcielebis ganrigi da RonisZiebebi _ ra? sad? rodis?<br />

rodis daiwyeba da dasruldeba proeqti? misi TiToeuli etapi?<br />

ra calkeuli RonisZiebebisagan Sedgeba proeqti?<br />

rogori TanmimdevrobiT ganxorcieldeba proeqtis RonisZiebebi?<br />

ra dro aris saWiro mosamzadebeli samuSaoebisaTvis?<br />

sad ganxorcieldeba RonisZiebebi?<br />

ramdenad realisturia proeqtis ganxorcielebis ganrigi?<br />

ra etapze varaudobT TanamSromlebis ayvanas?<br />

8. Sefaseba<br />

rogor da ra meTodebiT Sefasdeba proeqti?<br />

ra iqneba Sefasebis kriteriumebi?<br />

proeqtis romel ZiriTad komponentebSi gakeTdeba Sefaseba?<br />

rogor iqneba Sefasebis Sedegebi asaxuli mocemul proeqtSi/ momaval<br />

proeqtebSi?<br />

9. partniorebi _ visTan erTad?<br />

vin SeiZleba iyos proeqtis partniori?<br />

ramdenad mniSvnelovania partniorebis CarTva aRniSnul proeqtSi?<br />

partniorebTan koordinaciisa da efeqturad TanamSromlobis<br />

ra xelSemwyobi da xelis SemSleli pirobebi arsebobs?<br />

263


1. Blazek, J. (1996). Financial Planning for Nonprofit Organizations. John Wiley & Sons,<br />

Inc.<br />

2. Bournemouth Borough Council. (2002). Teacher Recruitment and Retention Strategy.<br />

3. Bryan Independent School District (2005-2006). Student Code of Conduct.<br />

4. Celio, M. B., Harvey, J. (2005). Buried Treasure: Developing a Management Guide<br />

from Mountains of School Data. School of Public Affairs, University of Washington.<br />

5. Council of Europe and European Commission (2004). T-kit on Funding and Financial<br />

Management.<br />

6. Country background report for Finland (2003). Attracting, Developing and Retaining<br />

Effective Teachers.<br />

7. Department for Education and Skills. (2004) National Standards for Headteachers.<br />

8. Dropkin, M., LaTouche, B. (1998). The Budget Building Book for Nonprofits. and Bill.<br />

Jossey-Bass Inc.<br />

9. Gemberling, K.W., Smith, S.W., Villani, J.S. (2000). The Key Work of School Boards<br />

Guidebook. National School Boards Association. Alexandria, Virginia.<br />

10. Harlen, W. (1994). Evaluating Curriculum Materials. The Scottish Council for Research<br />

in Education.<br />

11. Hill, P.W., What Headteachers Need to Know about Teaching and Learning. Center<br />

for Applied Educational Research, University of Melbourne.<br />

12. Lewis, P. J. (1997) Fundamentals of Project Management.<br />

13. McLaughlin, T. A. (1995). Financial Basics for Nonprofit Managers. John Wiley&Sons,<br />

Inc.<br />

14. metreveli, n. (2004). monawileobiTi biujetireba skolebSi. <strong>Tavisuflebis</strong><br />

<strong>instituti</strong>.<br />

15. North Central Regional Educational Laboratory: Critical Issue: Finding Time for Professional<br />

Development, from www.ncrel.org.<br />

16. Ontario Schools (2001). Code of Conduct.<br />

17. saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb. 2005.<br />

18. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi. 1999.<br />

19. saqarTvelos Sromis kodeqsi. 2006.<br />

20. School System Development Division, Office of School Education (2005). Guidelines<br />

for Strategic Planning in Schools. Department of Education and Training, Virginia.<br />

264<br />

gamoyenebuli literatura

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!