Bioteknologia
Bioteknologia
Bioteknologia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
__________________________ERREPORTAJEA<br />
BIOTEKNOLOGIA<br />
GAUR EGUNGO<br />
ZIENTZIA
TRANSGENIKOAK<br />
● Zer dira?<br />
● Beste espezie<br />
bateko geneak hartu<br />
dituzten landare edo<br />
animalietatik<br />
datozen janariak<br />
dira transgenikoak.<br />
Genetikoki eraldatutako organismoak (GEO) ingeniaritza genetikoaren<br />
bidez aldatutakoak dira. Beste organismo baten gene bat transgene<br />
izenekoa sartzen zaie, edo haien gene bat kendu edo eraldatzen zaie.
Nola eta zertarako ekoizten dira<br />
● Informazio genetikoa<br />
manipulatuz dauden<br />
organismoak aldatzen,<br />
eta berriak ere sortzen,<br />
Ingenieritza Genetikoa<br />
erabiliz.<br />
● Aspalditik saiatu da<br />
gizakia uztak hobetzen<br />
eta jateko landare hobeak<br />
eta sendoagoak lortzen.<br />
XX. Mendearen hasieran,<br />
genetikaren ezagurpenek<br />
produktibitate handiko<br />
mutanteak lortzea<br />
ahalbidetu zuen, landare<br />
haziak X izpiez tratatuz.<br />
1983An lehengo landare<br />
trasgenikoak lortu zen.<br />
Landare baten DNA-tik nahi den propietatea hartu eta beste landare bati bere DNA- an txertatze<br />
zaio. Horrela, adibidez letxuga batek ur asko behar ez izateko, basamortuko kaktusaren<br />
propietateak txertatzen zaizkio.
Aldeko eta aurkako argudioak<br />
● Aldeko gauzak: produktu<br />
interesgarriak ekoitzi<br />
ditzakeela; landareetan,<br />
gene berriak sartuz,<br />
hauen ezaugarrik hobetu<br />
egiten direla; elikagai<br />
berriak sortzen dituela<br />
ezaugarri bereziekin;<br />
intsektuen aurka<br />
erresistenteak direla...<br />
etab.<br />
● Alergiak sor<br />
ditzakete eta<br />
kontsumitzeko<br />
orduan toxikoak izan<br />
daitezke.
Aldeko eta aurkako argudioak<br />
● Alde: nekazaritza<br />
ekoizpena handitu<br />
eta gose arazoak<br />
konpontzen lagun<br />
dezakete<br />
transgenikoak.<br />
● Aurka:<br />
transgenikoak<br />
enpresa pribatuak<br />
sortzen dituzte eta<br />
gero patentatu<br />
egiten dituzte.<br />
Zilegia al da<br />
bizidunak<br />
patentatzea?
Egileak<br />
Imanol Esnal<br />
Kristian Rubio<br />
Mikel Sein<br />
Amaia Turrillas<br />
Txomin Olalde
<strong>Bioteknologia</strong> gizakiari aplikatua<br />
(Nagore Elizegi, Maider Arratibel, Jon Delgado, Maria Garcia)
Terapia Genikoa<br />
● Alterazio genetikoek sortzen dituzten<br />
gaixotasunak tratatzen ditu.<br />
● Duela gutxira arte, gaixotasun horiek tratatzeko<br />
modu bakarra gaitzaren ondorioak arintzeko<br />
substantziak ematea zen.<br />
● Genea akastuna ordezkatzen du ondo<br />
funtzionatzen duen gene batekin.
In Vivo<br />
● Geneak zuzenean sartzen dira gaixoan. Gene<br />
horiek han dihardute arazoa konponduz.
Ex Vivo<br />
● Akatsa duen genea atera eta kanpoan<br />
zuzentzen da eta ondoren berriro sartu.
Giza Genoma Proiektua<br />
● Nukleotidoak giza kromosomen ADN kateetan<br />
zer ordenetan kokatuta dauden jakiteko sortu.<br />
● Nazioartean koordinatutako lehen ahalegina<br />
(1980an hasi ziren). Helburu hauek zituen:<br />
-Giza gene guztiak identifikatzea eta<br />
kromosometan zer lekutan dauden jakitea<br />
-Gene bakoitza sekuentziatzea<br />
-Gene bakoitzak zer funtzio duen zehaztea
Egungo Ezagutzak<br />
Giza genoma ia osorik ezagutzen da.<br />
Lortutako emaitzak:<br />
-Gure genomak 25.000 gene ditu<br />
-Gure genomak 2900 milioi base pare ditu<br />
-Geneetako asko zenbait mikroorganismo primitibotatik<br />
datoz<br />
-Gizakiok genetikoki oso antzekoak gara (%99,99an<br />
berdinak gara). Arraza kontzeptuak ez du oinarririk.<br />
-Gene bakoitzak hainbat proteinen sintesian hartzen du<br />
parte<br />
-Gene askok beste geneen erregulatzaile gisa jokatzen<br />
dute.<br />
- Oraindik ez dakigu zehazki gene guztien funtzioa.
● Terapia genikoa:<br />
Arazoak<br />
-Susmoak zabaldu du gizakiekin erabiltzea.<br />
● Giza genoma proiektua:<br />
-Ezagutzak handitu dira, gaixotasun genetikoei<br />
eta herentziazko gaixotasunei dagokienez.<br />
-Arazo etikoak sortu dira identitate<br />
pertsonalarekin edota intimitatearekin ere.
● http://www.youtube.com/watch?v=ZwBZpKWwYQo<br />
● http://www.youtube.com/watch?v=CqYYy9uTiTA