Jakintza-arloa: Hizkuntzalaritza Larresoroko euskara

Adibide horretan ez da ageri aditzoinaren subjekturik, baina agertzen
denean ere erabiltzen da aditzoina. Lekorneko adibide hauek halakoak dira,
laguntzailerik gabeak eta subjektua (pertsona izenordaina) agerian dutenak:
Dener gue lana emaiten tzaunkuten: hik xerritei hori huts eta hiaurt, hik
xerrien pazka inen duk, hik ttipiena, arroltzia(k) bil, ta bestiak abarra
xeha.
Galdera erretoriko eta harridurazkoetan ere ager daiteke aditzoina:
Nork fida halakoari?
Non koka honenbertze yende?
Nun ezar?
Nok erran?
Zehargalderetan ere erabiltzen da aditzoina, baina orduan aditz
laguntzailea isiltzen da beti:
Eztakit nola esplika nik.
Eztakit zoin hauta.
Zer pentsa emaiten du.
Eztaki noat itzul.
Kontzesio kutsua duten zenbait esaeratan ere bada: zer gerta ere, zer nai
gosta.
Bada aditzoina beti agertzen den egitura berezi bat: [aditzoina + eta +
aditzoina]. Hurrengo adibideetan ez dago erraza asmatzen partizipiorik
gabeko bi aditzen arteko koordinazioa dagoen ala lehen aditza partizipioko
atzizkiduna den eta bigarrena atzizkirik gabekoa:
Ixtan pat yarriik eon ta berritz as.
Eskuien beotzeko zonbeit aldiz an ai izan eta geo berriz lanian as.
Lafitteren adibide hau mota berekoa dela ikusirik, pentsatzekoa da bi
aditzoinen aurrean gaudela goiko horietan ere:
Eror eta chuti bagabiltza gure bizi guzia (1995 [1944]: 208).
Aurrekoaren tankera hartzen diet hauei ere, baina aditz nagusi gisa:
Batzuutan iraaz eta bertze batzutan gal (Beskoitze, Etxebarria 1994: 61).
Mañexek bertsuak astiki eta izkiribuz ontzen ohi zituen: maiz gauaz, loa jin
artean, asma, eta biharamunean paperean ezar (Lafitte 2001: 70).
Kontua da batzuetan, goiko horietan bezala, partizipio balio hutsa
hartzen duela aditzoinak; Lafonen esanetan, “l’idée verbale pure et simple”
(1980 [1944] II: 20). Beraz, beti ez du agindua edo eskakizuna adierazten.
Ezin elementu modalaren ondotik ere erabil daiteke:
116