Pengenalan kepada Teknologi Maklumat dan - Sajad Studio.Info

UNIT 1 TEKNOLOGI MAKLUMAT 

Sinopsis 

Unit ini dibina supaya pelatih akan dapat mempelajari kaedah dan kemahiran yang 

merangkumi asas dan integrasi Teknologi Maklumat dalam proses pembelajaran 

Teknologi Maklumat dan Komunikasi. Teknik pembelajaraan kendiri diperkenalkan 

supaya pelatih dapat memanfaatkan latihan yang dilakukan supaya mereka akan 

lebih faham apa yang pelajari. Kandungan unit ini akan merangkumi kaedah dari 

persembahan teks, rujukan, latihan hinggalah ke peringkat “hands-on” aplikasiaplikasi 

yang akan dilakukan sendiri oleh pelatih. 

Hasil Pembelajaran 

Di akhir bab ini anda seharusnya dapat 

1. Menjelaskan perkembangan teknologi komputer dan komunikasi dalam 

pengajaran dan pembelajaran 

2. Menjelaskan kepentingan Teknologi Maklumat kepada masyarakat 

3. Menghuraikan pengaruh teknologi komputer dan komunikasi terhadap sistem 

maklumat. 

4. Mengenalpasti komponen-komponen utama dalam komputer. 

5. Menerangkan fungsi peralatan-peralatan yang disambung pada komputer. 

6. Mengklasfikasikan peranti input dan output.Menggunakan arahan-arahan utama 

dalam sistem operasi DOS dan Windows. 

7. Menjaga keselamatan perisian dan perkakasan komputer 

8. Mengenalpasti Virus 

• mengenal tanda-tanda serangan virus 

• mencegah serangan virus 

• mengesan dan menghapuskan virus dengan perisian antvirus 

1- 1

TAJUK 1 

PENGENALAN KEPADA TEKNOLOGI MAKLUMAT DAN 

KOMUNIKASI 

1.1 Sejarah Teknologi Maklumat dan Komunikasi 

Sebelum tahun1940an 

• Ianya bermula dengan idea penggunaan mesin mengira ABAKUS dalam 

tamaddun Mesir dan China. 

• Dikembangkan lagi oleh John Napier, ahli matematik bangsa Scot dengan 

mereka alat mengira moden diberi nama logaritma yang boleh 

menghitung darab dan bahagi dengan mudah. 

• 1617 , Napier menghasilkan alat baru dipanggil; Napier's Bones yang 

mengira dengan menggunakan jadual data. 

• 1642, Blaise Pascal seorang ahli matematik Perancis mencipta mesen 

penghitung digital pertama. Ia dapat mengira dua angka dengan cepat 

serta tepat. Ia merupakan asas keepada penciptaan alat mengira atau 

kalkulator masa kini. 

• 1671, seorang ahli matematik German bernama G.W. Leibnitz mencipta 

alat mengira yang lebih baik . Ianya menggunakan sistem binari dan 

dapat melakukan semua aktiviti arithmatik. 

• Penggunaan sistem binari merupakan asas penting dalam rekacipta 

komputer hari ini. 

• 1812, seorang professor matematik di Universiti Cambridge yang 

bernama Charle Babbage mencipta alat yang dipanggil differeence 

engine yang berjaya melakukan kerja-kerja penjadualan trigonometri dan 

dikatakan berupayaan melakukan kerja sehingga 20 digit. Ia juga berjaya 

mengeluarkan output cetakan. 

• 1835, C. Babbage mencipta alat baru diberi nama Analytical Engine yang 

mempunyai Unit-unit kawalan, arithmatik, ingatan unit storan dan output. 

Unit storan mengandungi 50 penghitung dan berupayaan menyimpan 

1000 nombor yang setiap satu mengandungi 50 digit. 

• Inputnya terdiri dari tiga jenis kad tebuk. 

• George Boole telah mereka litar-litar logik seperti litar AND, OR dan NOT. 

Beliau telah mengemukakan satu simbol algebra betul dan salah dan ini 

telah digunakan dalam reka bentuk komputer moden. 

• Ciptaan awal komputer merupakan satu mesin besar dan berat dengan 

fungsi operasi yang terhad. 

• Makmal Telefon Bell telah mempelopori mesin-mesin elektromekanikal 

dipanggil computer relay (1940) dan berupaya menjalankan operasi ke 

atas nombor-nombor kompleks. 

• 1937, Howard Aiken dari Universiti Harvard berjaya mereka satu mesin 

yang berupaya menjalankan operasi ke atas urutan arithmatik secara 

automatik. 

1- 2

Selepas tahun 1940an 

• 1944, Syarikat IBM dan Howard berkerjasama mengujudkan Kalkulator 

Urutan Terkawal Automatik dikenali dengan Mark 1. 

• Saiz Mark 1 ialah 15.5 meter panjang, 2.44 meter tinggi, 760,000 

bahagian, berat 5 tan dan pendawaian sepanjang 926 KM, 72 penumpuk 

dan 60 set suis untuk pengawalan data. 

• Mark 1 berupaya menjalankan operasi campur, tolak, darab dan bahagi 

disamping beberapa fungsi trigonomentri. 

• Penggunaan secara mekanika adalah sangat lambat dan terbatas. 

Dengan terciptanya tiub hampagas (Vacuum Tube ), maka beroperasi 

komputer lebih pantas beribu kali ganda. Penggunaan tiub vakum yang 

pertama pada tahun 1942. 

• 1943, Komputer colossus telah dicipta oleh British Code and Cipher 

School , Buckinghamshire, England dengan kelajuan 5000 aksara 

sesaat. Ianya bertujuan menganalisa maklumat Kerajaan German ketika 

perang dunia kedua. Output komputer di atas ialah mesin taip elektrik. 

Rajah 1.0 : Komputer Digital ENIAC 

• 1945, J.P. Eckert dan J.W. Mmaunchly dari Universiti Pennsylvania 

mencipta komputer digital serba elektronik serba guna ( Electronic 

Numerical Integrator and Calculator – ENIAC). Memproses data 1000 kali 

lebih cepat dari mark 1. Mesin digunakan untuk program tembakan 

meriam pasukan tentera Amerika. Berat 30 tan, perlukan lokasi seluas 

139.95 meter persegi dan berhawa dingin. Mempunyai 19,000 tiub 

vakum. Berkhidmat sehingga 1955. 

• 1946, UNIVAC 1 dicipta. Merupakan komputer perniagaan pertama 

dipasarkan. 

• 1952, EDVAC ( Electronic Discrete Variable Computer ) dicipta juga oleh 

Eckert dan Mauchly. Ia berkonsepkan program terstor. Ia menggunakan 

sistem perduaan untuk operasi arithmatik dan arahan operasi distor 

dalam bentuk digital dalam ingatannya. 

• 1953, IBM memasang komputer pertama diberi nama IBM 701 dan 

seterusnya IBM 650 yang sangat popular ketika itu. Ia mempunyai 

beberapa bahagian iaitu Input, Output Unit Konsol dan Unit Bekalan 

Kuasa. 

• Komputer-komputer di atas dipanggil komputer generasi pertama. 

1- 3

Komputer Generasi Kedua 

• Bermula 1959, dipasangkan dengan transistor dan dengan ini saiz fizikal 

serta tenaga yang digunakan semakin kecil. Ianya menjadi semakin 

cekap dan berpotensi tinggi. 

• Ianya dimulakan dalam perdagangan. Transistor untuk operasi arithmatik, 

teras magnet untuk ingatan, Pita magnet dan cakera adalah untuk media 

storan. Masa operasi telah menjadi singkat, contohnya untuk mendarab 

dua angka 10 digit mengambil masa hanya 1 uS (mikro saat). 

• Antara komputer yang terkenal ialah IBM 1620 dan IBM 1401. 

Komputer Generasi Ketiga ( 1964 – 1980an) 

• 1971, Dr. Ted Hoff dari Inttel Corporation telah mengembangkan 

mikroprosesor Inttel 4004. 

• 1975, Ethernet dikembangkan di Xerox PARC ( Palo Alto Research 

Center ) oleh Robert Metcalfe. Ethernet merupakan Local Areal Network 

(LAN) pertama. 

• 1976, Steve Wozniak dan Steve Jobs telah membina komputer Appel 

pertama. 

• 1979, Pengaturcaraan Visicalc telah diperkenalkan oleh Bob Frankston 

dan Dan Bricklin. 

• 1980, Bill Gates iaitu pelopor Microsoft coporation telah diberi peluang 

oleh IBM untuk membina sistem pengoparasian MS DOS. 

Komputer Generasi Keempat (1980 – kini) 

• 1984, IBM memperkenalkan komputer peribadi PC AT, yang 

menggunakan mikroprosesor Intel 80286. Apple pula memperkenalkan 

komputer Macintosh. 

• 1987, beberapa komputer peribadi menggunakan mikroprosesor 

berkuasa Intel 80386. 

• 1989, Intel 486 telah menjadi 1,000,000 pertama mikroprosesor transistor. 

Ia telah mengkompres 1,2 juta transistor pada satu silikon perak 

berukuran .4”X.6” dan memberi arahan pada 15 MIPS (juta arahan 

sesaat). 

• 1990, Microsoft telah mengeluarkan Windoews 3.0, versi yang lebih maju 

daripada Windows yang pertama kali diperkenal pada 1985. 

• 1991, World Wide Web Standards telah dikeluarkan yang menjelaskan 

framework untuk menghubung dokumen pada komputer yang berlainan. 

1- 4

1992, Apple telah 

memperkenalkan 

Personal Digital 

Assistant (PDA) yang 

dipanggil 

MessagePad. 

Rajah 1.2 : Komputer dalam Pendidikan 

Rajah 1.1 : 

Personal Digital 

Assistant (PDA) 

• 1993, Sistem komputer menggunakan mikroprosesor Pantium 

diperkenalkan oleh beberapa buah syarikat. Chip Pantium adalah 

kesinambungan kepada mikroprosesor Inttel 486. 

• 1993, Browser Mosaic Graphical Wed diwujudkan oleh Marc Andreesen 

Kejayaan ini membawa kepada penubuhan Netscape Comunications 

Corporation. 

• 1995, Mikroprosesor Pentium Pro mula dipasarkan oleh Inttel. 

• 1997, Inttel memasarkan Mikroprosesor Pantium II yang kepantasannya 

tiga hingga empat kali lebih daripada Pantium Pro. 

• 1998, Mikrosoft mengeluarkan Windows 98 bersama Active Desktop 

suatu peningkatan kepada Windows 95. 

• 2000, Mikrosoft mengeluarkan Windows Me bersama Active Desktop 

1.2 Kepentingan Teknologi Maklumat Mengikut Bidang 

• Pendidikan 

Sistem Maklumat melalui 

penggunaan komputer semakin 

banyak digunakan di sekolah 

rendah, menengah dan institusi 

pengajian tinggi. Pejaba-pejabat di 

institusi-institusi pengajian tersebut 

menggunakan komputer untuk 

kerja administratif seperti suratmenyurat, 

menyimpan pangkalan 

data yang mengandungi butir-butir 

pelajar dalam peperiksaan, 

mencetak borang, kertas ujian dan 

sebagainya. 

Pelajar boleh belajar daripada komputer dengan menggunakan bahan 

yang disediakan oleh guru. Pembelajaran Berbantukan Kompute(PBK) 

ada di pasaran untuk kegunaan pembelajaran. Perisian PBK yang 

bermutu berpotensi meningkatkan minat untuk belajar. 

1- 5

• Pengeluaran 

Biasanya robot digunakan untuk kerja-kerja yang membahayakan 

kesihatan atau nyawa manusia atau kerja-kerja yang lebih cepat jika 

dibuat oleh robot. Misalannya kilang membuat kereta 

• Perdagangan 

Rajah 1.3 : 

Komputer dalam 

Industri 

Komputer banyak digunakan untuk meningkatkan mutu dan tahap 

perdagangan sebuah negara secara umum. Beberapa perkara dalam 

perdagangan boleh dilakukan oleh komputer seperti cara barangan dikod 

menggunakan kod palang. 

Di bank, penggunaan komputer amat ketara utamanya mesin teller 

automatik yang mana menjimatkan dari segi masa dan urusniaga. 

Pengaruh penggunaan kad kredit atau kad caj untuk membeli barang 

atau membayar perkhidmatan amat menakjubkan. Kad ini boleh 

digunakan oleh pelanggan ke mana-mana kedai, hotel, restoran, agensi 

penerbangan, pam minyak dan lain-lain syarikat perniagaan yang 

mempunyai perjanjian dengan pengeluar kad yang menggunakan kad 

tersebut untuk membayar bil. Penggunaan kad telefon yang memudahkan 

penggunaan telefon. Bil-bil yang dicetak komputer mempercepat dan 

memperbaiki perkhidmatan. 

Kegunaan komputer sedikit sebanyak meningkatkan mutu 

perkhidmatan serta kehidupan masyarakat secara umum. 

Rajah 1.4 : 

Komputer dalam 

Perdagangan 

1- 6

• Perhubungan 

Penggunaan telekomunikasi atau komputer yang dirangkaikan diperingkat 

antarabangsa banyak memberi kesan positif. Melalui kemudahan 

telekomunikasi berbagai jenis perhubungan dapat dibuat. Contohnya 

komunikasi antara bank, pengeluar kad kredit, syarikat insuran, syarikat 

penerbangan, institusi pendidikan boleh dibuat dengan pantas melalui 

rangkaian komputer antarabangsa. 

• Pekerjaan 

Rumusan 

Rajah 1.5 : Kaedah komunikasi menggunakan satelit 

Pada hari ini, kebanyakan pekerjaan semakin memerlukan kemahiran 

menggunakan komputer. Kalau dahulu, jurutaip menggunakan mesin taip, 

kini ia menggunakan komputer. Begitu juga juruwang, ahli profesyenal 

seperti guru, doktor, jurutera, akitek, peguam dan sebagainya semakin 

perlu tahu menggunakan komputer. 

Rajah 1.6 : Penggunaan komputer dalam pekerjaan 

Setakat ini anda telah mengetahui serba sedikit mengenai sejarah 

perkembangan teknologi maklumat dan komunikasi (TMK). Sejarah 

perkembangan TMK adalah berkaitan langsung dengan usaha manusia untuk 

memudahkan pekerjaan mereka supaya lebih cekap dan pantas dalam pelbagai 

bidang kehidupan. Sejarah perkembangan TMK diperingkatkan mengikut 

generasi. Sekarang manusia sedang menggunakan komputer dalam generasi 

keempat dan masih berusaha untuk menuju kepada generasi kelima dengan 

percubaan menghasilkan komputer yang mempunyai kecerdasan buatan. 

1- 7

Latihan 1.1 

Setelah anda membaca bahan-bahan ini berkenaan perkembangan 

teknologi maklumat dan komunikasi. 

Adakah anda fikir perkembangan ini akan berterusan? 

Sila ambil masa untuk berehat sebelum kita memulakan sesi yang 

seterusnya. 

1- 8

1.3 Asas Sistem Komputer 

Fungsi dan Bahagian Utama Komputer 

Rajah 1.7 : Bahagian-bahagian sebuah unit komputer dan perkakasan. 

Asas Sistem Komputer terdiri daripada: 

Perkakasan ( Hardware ) 

Unit Pemprosesan 

Perisian ( Software ) 

Perkakasan terdiri daripada: 

1. Peranti Input - di mana pengguna dapat memasukkan data ke 

adalam komputer. 

Di antara contoh-contoh peranti output ialah; 

• kayu ria 

• tetikus 

• papan kunci 

• kad tebuk 

• telefon 

• menyentuh skrin monitor 

2. Pemprosesan (memory) – dimana data diproses. 

• Ingatan Utama – RAM 

- ROM 

• Ingatan Sekunder – disket 

- CD 

3. Peranti Output - dimana data dapat dikeluarkan atau dibaca 

daripada komputer. 

• monitor 

• pencetak 

• pembesar suara 

4. Peranti Input 

Peranti input merupakan perkakasan yang berperanan sebagai 

penyalur bagi membolehkan pengguna memberi arahan dan 

1- 9

maklumat kepada sistem komputer. Ia terdiri daripada papan 

kekunci dan tetikus. Peranti pemprosesan mengandungi Unit 

Pemprosesan Pusat, Memori, dan Storan. Sementara monitor dan 

pencetak pula dikategorikan sebagai peranti output. 

Maklumat yang dimasukan ke dalam komputer untuk diproses akan 

melalui peranti input. Maklumat ini boleh berbentuk: 

• teks 

• data 

• grafik 

• imej 

• bunyi 

Alat-alat input terdiri daripada: 

• Kad tebuk 

Merupakan salah satu cara input data yang mula-mula digunakan 

oleh komputer. Penggunaannya dalam pemprosesan data 

dipopularkan oleh Dr herman Hollerith. Kad ini terdiri daripada turusturus 

96 dan 80. Setiap turus melambang jumlah turus dan setiap 

satu turus mewakili satu abjad, nombor atau simbol. Input pada 

komputer dilakukan oleh mesin pembaca kad tebuk. Maklumat pada 

kad diwakili dalam bentuk kombinasi tebukan lubang-lubang yang 

ditentukan mengikut Kod Hollerith 

• Pita kertas 

Berfungsi sama seperti kad tebuk tetapi ia juga mewakili output di 

samping input. Pada asalnya, pita kertas digunakan untuk 

menghantar pesanan telegraf. Seperti kad tebuk, pita kertas 

membaca dan merekod data berpandukan kombinasi lubang. Setiap 

aksara, nombor dan simbol mempunyai kod tersendiri. Kod ini 

ditafsir maksudnya di dalam komputer oleh mesin pembaca kertas. 

• Papan Kekunci 

Peranti yang berbentuk mesin taip diguna untuk memasuk data atau 

teks ke dalam kenyataan untuk diproses. 

Rajah 1.8 : Papan kekunci jenis 101 kekunci 

1- 10

Terdapat tiga jenis papan kekunci 

o 84 kekunci 

o 101 kekunci 

o 102 kekunci 

Pada umumnya, sesuatu papan kekunci mengandungi jenis 

kunci seperti berikut:: 

o Butang kekunci mesin taip 

o Ruang menaip biasa dengan nombor dan aksara seperti 

mesin taip. 

o Butang kekunci numerik 

o Ruang nombor untuk memasukkan angka. Tekan Numlock 

untuk menggunakannya 

o Butang Kursor 

o Kekunci untuk menggerakkan kursor di antara aksara atau 

barisan. 

o Butang fungsi 

o Kekunci untuk mengendalikan sesuatu fungsi yang 

diprogramkan 

o Butang kekunci komputer 

o Sekumpulan kekunci hanya terdapat pada papan kekunci 

komputer sahaja, contohnya: 

1. ALT ( Alternate) 

2. CTRL (Control) 

3. ESC (Escape) 

4. ENTER 

o Butang kekunci “Toggle” 

o Kekunci yang berfugsi “ON” atau “OFF” sekali tekan 

menghidupkan fungsi dan sekali tekan lagi mematikan fungsi. 

Contohnya 

1. NUM LOCK (Kunci nombor) 

2. CAPS LOCK (Kunci huruf besar/kecil) 

3. SCROLL LOCK (Kunci Paparan) 

Rajah 1.9 : Kayuria dan Tetikus 

1- 11

• Tetikus 

Sesuatu peranti penuding yang disambungkan pada komputer 

berupa seakan-akan seekor tikus yang mempunyai ekor yang 

panjang. 

Tetikus ini sering digunakan dengan animasi, grafik dan program 

desktop publishing. Dengan menggunakan tetikus ini kita dapat 

meletakkan penunding di mana-mana kawasan pada skrin. 

Terdapat 3 jenis tetikus: 

Q Tetikus 1 butang 

R Tetikus 2 butang 

S Tetikus 3 butang 

 

• Tablet grafik 

• Skrin sentuh (Touch screen) 

Rajah 1.11 : Penggunaan jari pada skrin sentuh 

• 

Rajah 1.10 : 

Tablet grafik 

digunakan 

untuk Lukisan 

Terbantu 

Komputer. 

Skrin sentuh 

adalah sejenis 

monitor yang 

sensitif kepada 

sentuhan. Teknik 

ini membolehkan 

pengguna 

menggunakan 

sentuhan jari pada 

ikon di skrin untuk 

mengaktifkan 

sesuatu arahan. 

1- 12

• Pengimbas (Scanner) 

Rajah 1.12 : Pengimbas 

• Pad sentuhan 

• Pemacu cakera 

Rajah 1.14 : Jenis pemacu cakera 

Pengimbas digunakan 

untuk mengimbas teks atau 

imej grafik untuk 

dimasukkan ke dalam 

komputer untuk diproses. 

Ianya perlu disambungkan 

pada sistem unit dengan 

menggunakan program 

pengimbas. 

Rajah 1.13 : 

Pad sentuhan 

pada komputer 

bimbit. 

1- 13

• Kamera digital 

• Pembaca kod bar 

Rajah 1.16 : Pembaca Kod Bar 

5. Peranti Output 

Rajah 1.15 : Kamera 

Digital yang 

digunakan untuk 

komunikasi 

Peranti ini digunakan dengan meluas dalam 

perniagaan. Ianya digunakan untuk mengimbas 

maklumat yang berbentuk kod bar pada barangan 

seperti minuman dalam tin, buku-buku dan 

sebagainya. Peranti ini memerlukan perisian yang 

tertentu dan disambungkan pada komputer sebelum 

ianya dapat digunakan. 

Maklumat-maklumat yang dibaca melalui peranti input akan diproses 

oleh CPU dan dihantar kepada peranti output. Maklumat yang 

dihasilkan boleh berbentuk: 

• Teks 

• Data 

• Grafik / imej 

• Bunyi / suara 

1- 14

Alat-alat output terdiri daripada: 

1. Monitor 

Rajah 1.17 : Monitor 

Terdapat 2 jenis monitor: 

Monitor juga dikenali 

dengan berbagai nama 

seperti VDU 

(Video/Visual Display 

Unit), Console, CRT ( 

Cathode Ray Tube ) atau 

skrin. 

Fungsi monitor adalah 

untuk memaparkan 

maklumat. Apa yang 

ditaipkan pada papan 

kekunci akan dipaparkan 

pada skrin monitor. 

Tanpa monitor kita tidak 

dapat mengetahui apa 

yang kita taip. 

Komunikasi di antara kita 

dengan komputer akan 

terhalang. 

• Monokrom 

• Monitor jenis ini memerlukan kad adapter yang disambungkan 

pada unit sistem sebelum ianya dapat berfungsi sebagai unit 

paparan. 

• Monitor Warna 

• Monitor warna juga memerlukan kad adapter yang disambung 

pada unit sistem sebelum ianya dapat berfungsi. Kita juga perlu 

memahami bahawa apabila dirujuk kepada sistem paparan, 

ianya bermaksud monitor beserta kad adapter. 

• Berikut adalah beberapa jenis monitor warna yang tertdapat 

dalam pasaran: 

• CGA (Color Graphic Adapter) 

• Resolusi 640 x 200 

• EGA (Enhanced Graphic Adapter) 


• 16 warna 

• VGA (Video Graphic Array) 


• 256 warna 

• SVGA (Super Video Graphic Array) 

• Resolusi 800 x 600 dan 1024 x 768 

• XGA (Extended Graphic Array) 

• Resolusi 2048 x 2048 

1- 15

2. Pencetak 

Pencetak Matriks Bintik 

Pencetak Laser 

Pencetak Matriks Bintik 

Output daripada pencetak ini terdiri daripada bintik-bintik halus yang dicetak di 

kertas. Pencetak ini sesuai untuk kerja-kerja yang tidak memerlukan kehalusan. 

Terdapat tiga jenis 

pencetak yang sering 

digunakan. 

Pencetak Pancut Dakwat 

Output daripada pencetak ini 

adalah hasil daripada pancutan 

dakwat daripada katrij 

Pencetak Pancutan Dakwat 

Pencetak Terma 

Pencetak adalah suatu peranti yang digunakan untuk 

menghasilkan maklumat di kertas. 

Pencetak Laser 

Pencetak jenis ini 

memerlukan teknologi 

yang sama seperti mesin 

penyalin foto. Teks yang 

dicetak adalah bermutu 

tinggi, berbagai saiz dan 

stail dan juga boleh dicetak 

dan grafik dalam muka 

surat yang sama. 

Rajah 1.18 : Jenis jenis Pencetak 

1- 16

3. Storan 

Penstoran juga dipanggil storan tambahan atau bantuan 

menyimpan data, arahan dan maklumat untuk kegunaan akan 

datang 

Peranti storan boleh berfungsi sebagai input dan output. 

Contohnya setiap kali peranti storan menghantar data, arahan 

dan maklumat dari perantara storan ke memori - proses ini 

dipanggil 'read' maka ia berfungsi sebagai input. Sebaliknya bila 

peranti storan menghantar data dari memori ke perantara storan 

- proses ini dipanggil 'writing' maka ia berfungsi sebagai output. 

Jenis-jenis storan 

• Pita magnetik 

• Cakera liut 

Cakera liut atau disket ialah perantara storan yang mudah 

dibawa dan murah. Ia boleh digunakan dari satu komputer 

dengan komputer yang lain. Sebelum menyimpan data dalam 

disket ia mestilah di format dahulu. 'Formatting' ialah proses 

memformat sesuatu disket atau cakera keras dengan aplikasi 

tertentu. 

Cakera padat 

Rajah 1.19 : Cakera liut 

Rajah 1.20 : Binaan Dalaman cakera keras 

1- 17

CD - ROM berwarna perak , penggunaannya sama seperti 

teknologi cakera padat pancaran cahaya untuk merekod muzik. 

Ianya tidak boleh dipadamkan atau diubahsuai. Oleh itu 

namanya hanya untuk baca sahaja. 

CD - ROM boleh menyimpan 650 MB data , pengajaran dan 

maklumat. 

Saiz CD adalah bergaris pusat 4.6” 

Rajah 1.22 : Penjagaan CD 

Rajah 1.20 1.21 : 

CD-ROM 

1- 18

• Disk Video Digital 

Jenis DVD mengikut versi: 

- DVD-ROM. Boleh mencapai 4.7 GBSaiz 

tertinggi sehingga 17 GB. 

- DVD-R (recordable) boleh mencapai saiz 

3.9 GB per side . 

- DVD RAM boleh tulis dan baca seperti HD 

• Zip disk 

Sila ambil masa untuk berehat sebelum kita memulakan sesi yang 

seterusnya. 

Rajah 1.23 : 

DVD dan 

pemacunya 

Rajah 1.24 : Zip Disk dan pemacunya jenis bina dalam dan mudahalih. 

1- 19

1.5 Sistem Operasi 

• Pengenalan 

Sistem operasian adalah merupakan satu perisian yang digunakan untuk 

membolehkan sesebuah komputer berfungsi. Ia berfungsi untuk 

membolehkan komputer menguruskan fail, menterjemah arahan daripada 

pengguna dan memuatkan perisian aplikasi. 

DOS – Disk Operating System adalah satu daripada beberapa sistem 

pengoperasian yang digunakan. Ia merupakan satu sistem pengoperasian 

yang berasaskan teks. DOS adalah bahasa komputer yang merupakan satu 

set fail atur cara yang disimpan dalam cakera. Ia dapat mentafsir perintah 

pengguna dan kemudian menyuruh komputer melaksanakan operasi atau 

arahan yang betul. DOS membolehkan PC melakukan fungsi logik, 

menyimpan, bertindak balas dengan pemacu cakera, pemacu keras dan 

ingatan. Dengan kata lain DOS atau sistem operasi membolehkan pengguna 

berhubung dengan komputer. Semua komputer mempunyai sistem operasi. 

MS-DOS adalah singkatan nama Mocrosoft Disk Operating System. Ia 

merupakan sistem operasi yang paling luas digunakan untuk komputer 

peribadi atau IBM/serasi. 

Adalah penting bagi anda untuk membezakan di antara perisian sistem 

operasi (DOS) dengan perisian aplikasi. Perisian aplikasi dibangunkan untuk 

melakukan satu set tugasan yang saling berkaitan. Contohnya perisian MS 

Word digunakan untuk pemprosesan perkataan, perisian MS Power Point 

digunakan untuk membuat persembahan elektronik, Adobe Premier 

digunakan untuk menyunting video dan sebagainya. 

Apabila anda menggunakan perisian MS Word, sudah tentulah anda akan 

menyimpan kerja anda dalam fail atau folder tertentu. Sebenarnya Sistem 

Operasilah yang melaksanakan perintah anda untuk menyimpan fail anda itu 

dalam direktori atau folder berkenaan. Sistem operasi secara sendirian tidak 

boleh melakukan kerja-kerja penyuntingan. 

Komputer dapat melaksanakan sesuatu fungsi apabila pengguna 

mengarahkannya. Arahan ini di lakukan dengan menggunakan DOS. 

Walaupun DOS agak mudah digunakan, namun ia amat cerewet tentang cara 

arahan itu dimasukkan atau ditaip. Kita tidak boleh sewenang-wenangnya 

bertanya kepada komputer sebagaimana kita bertanya kepada orang lain. 

Arahan atau perintah kepada komputer perlu dilakukan dengan 

menggunakan sintaksis tertentu dan sintaksis itu perlulah tepat. Jika anda 

memasukkan perintah yang tidak betul atau sedikit kesilapan dalam perintah 

tersebut, komputer akan memaparkan ralat Bad command or filename. Ia 

tidak apat memberitahu anda mengapa perintah atau arahan itu salah. 

Dengan kata lain, ia tidak faham perintah itu. 

1- 20

Latihan 1.2 

1. Berdasarkan teks di atas dapatkah anda terangkan fungsi DOS? 

2. Bolehkah anda bezakan di antara perisian DOS dengan perisian aplikasi? 

1- 21

• Sistem Operasi Berasaskan Windows 

Fikirkan mengenai soalan yang diberikan. 

Peserta mengimbas semula keperluan melaksanakan sistem komputer 

dengan teratur. 

Membuka Perisian Windows 98 

1. Sila buka suis Sistem Unit, 

2. Tunggu sehingga perisian sistem dilaksanakan. Beberapa mesej akan muncul, 

diikuti dengan logo Windows 98. 

3. Tetingkap Windows 98 seperti berikut akan dipamerkan: 

Rajah 1.25 : Tetingkap Window 98 


a. Cuba anda lihat kandungan tetingkap ini, dan bandingkan kandungan 

tetingkap pada komputer anda dengan komputerkomputer rakan anda 

yang lain, 

b. Apakah perbezaan dan persamaan kandungan yang anda dapati? 

1- 22

Menutup Windows 98 

1. Klik pada butang Start, 

2. Pilih butang Shut Down, 

a. Kekotak dialog berikut muncul: 

b. Klik pada utusan 'Shut Down The Computer?' 

c. Klik pada Yes. 

d. Tunggu untuk beberapa ketika sehingga mesej Your Computer May Now Be 

Shut Down Safely muncul. 

e. Tutup suis Sistem anda. 


a. Mengapakah langkah-langkah menutup perisian Windows 98 perlu 

dilakukan dengan teratur? 

b. Apakah yang mungkin terjadi sekiranya anda terus menutup suis Sistem 

sahaja? 

Fungsi Windows Explorer 

Windows ‘95/98 membekalkan fungsi Windows Explorer yang dapat 

digunakan untuk meneroka atau menjelajah kandungan fail dan dokumen 

pada semua hard disk (termasuk CD-ROM) dan pemacu disket yang 

terpasang pada suatu sistem komputer. 

Melalui Windows Explorer, anda dapat; 

Rajah 1.26 : Kekotak Dialog “Shut Down Windows” 

PERHATIAN! Kalau sistem komputer anda menggunakan kaedah bekalan kuasa jenis 

ATX, maka sistem anda akan tutup terus, dan mesej pada langkah (d) di atas tidak akan 

muncul! 

i. mengesan fail dokumen dan data yang terdapat pada sistem komputer dan disket anda 

dengan cepat dan mudah, 

ii. menyalin fail dokumen dengan mudah, 

iii. menghapuskan fail dengan cepat, 

iv. menyusun kedudukan fail-fail dokumen dengan cepat. 

1- 23

1. Laksanakan Fungsi Windows Explorer 

o Klik pada butang Start, Programs, Windows Explorer. 

Ataupun, 

Rajah 1.27 : Sebahagian daripada “Start Menu” 

o Klik butang kanan di atas butang Start. 

o Pada menu yang muncul pilih Explore. 

a. Tetingkap Windows Explorer akan dipamerkan: 

Rajah 1.28 : Window Explorer 

1- 24

2. Ubah suai bentuk pameran pada tetingkap sebelah kanan: 

o Klik pada menu View. 

o Cuba klik pada Large Icons. 

Apakah yang terbentuk pada tetingkap kanan? 

o Cuba klik pula pada Small Icons. 

Apakah perbezaannya? 

o Cuba klik pula pada List. 

o Cuba klik pula pada Details. 

o Perhatikan perbezaan yang terbentuk pada setiap contoh. 

Klik pada simbol + di sisi kiri suatu folder untuk membuka folder 

tersebut . 

o Perhatikan, folder berkenaan akan dikembangkan serta mempamerkan 

kandungan fail-fail yang terdapat di dalamnya. 

o Gunakan butang skrol untuk ubah suai ruang pameran agar kandungan 

folder dapat dilihat dengan sempurna. 

3. Menghapuskan suatu fail dokumen 

o Klik pada nama satu fail dokumen atau data. 

o Tekan kekunci Delete pada papan kekunci. 

o Mesej berikut akan dipamerkan: 

Rajah 1.29 : Sebahagian dari SubMenu View 

Rajah 1.30 : Sebahagian dari Window Explorer 

Rajah 1.31 : Kekotak Dialog Confirm File Delete 

1- 25

o Klik butang Yes untuk menghapuskan fail berkenaan. 

Perhatian:- Fail berkenaan tidak dihapuskan sepenuhnya – sebaliknya fail tersebut telah 

diletakkan di dalam Recycle Bin atau Tong Sampah. Pengguna boleh memanggil semula 

fail-fail yang telah dimasukkan ke dalam Recycle Bin. 

• Klik 2x di atas ikon Recycle Bin. 

• Klik di atas nama fail berkenaan. 

• Klik menu File, pilih Restore. 

• Fail tersebut akan diletakkan semula pada tempat asalnya pada hard disk anda. 

4. Susun Kedudukan fail-fail dokumen/data 

Katakan, fail-fail dokumen anda telah tersimpan pada beberapa tempat berasingan di 

dalam hard disk. Perkara ini akan membuat anda tercari-cari kedudukan fail 

dokumen tersebut. Sepatutnya, anda telah menyimpan dan menyusun fail-fail 

tersebut di dalam satu folder sedia ada (seperti My Documents) ataupun dalam satu 

folder yang baru. Langkah menyimpan fail di dalam folder dapat menyusun 

kedudukan failfail pada hard disk serta dapat pastikan pengguna sentiasa dapat 

mengakses fail-fail itu dengan mudah dan cepat. 

o Untuk menyusun semula fail-fail dokumen, langkah-langkah berikut boleh dilakukan: 

o Kaedah Pertama 

• Cipta satu folder baru. 

• Klik pada Folder C:\. 

• Klik pada menu File, New, New Folder. 

• Perhatikan satu folder berlabel New Folder muncul. 


• Klik 2x pada folder My Documents untuk membukanya. 

• Klik di atas nama satu fail dokumen yang ada. 

• Klik pada menu Edit, pilih Cut. 

• Perhatikan fail dokumen tersebut dihapuskan pada folder ini. 

• Klik 2x di atas ikon New Folder untuk membukanya. 

• Klik pada menu Edit, pilih Paste. 

• Perhatikan nama folder yang telah anda hapuskan dari folder My 

Document muncul pada folder baru ini. 

1- 26

o Kaedah Kedua 

• Klik 2x pada folder My Documents untuk membukanya. 

• Klik di atas satu nama fail dokumen yang ada. 

• Klik pada menu Edit, pilih Copy. 

• Perhatikan fail dokumen tersebut masih wujud pada folder ini. 

• Klik 2x di atas New Folder untuk membukanya. 

• Klik pada menu Edit, pilih Paste. 

• Perhatikan nama folder yang telah anda salin dari folder My Document 

muncul pada folder baru ini. 

o Kaedah Ketiga 

• Klik 2x pada My Document untuk membukanya. 

• Klik di atas satu nama fail dokumen yang ada. 

• Dengan berhati-hati klik & heret fail berkenaan ke atas nama suatu folder 

lain di dalam kekotak sebelah kiri – dalam latihan ini foldernya ialah New 

Folder. 

5. Semak kandungan New Folder. 

• Klik 2x di atas folder New Folder. 

• Perhatikan nama fail-fail yang sudah tertampal di situ. 

6. Cipta Folder di dalam Folder. 



• Klik pada folder My Documents. 

• Cipta satu folder baru pada tetingkap ini. 

o Letak kursor tetikus pada panel sebelah kanan. 

o Klik butang kanan, dan pada menu yang muncul, pilih New, pilih Folder. 

1- 27

Rajah 1.35 : Sebahagian dari Window Explorer dan submenu New Folder 

o Taipkan satu nama yang sesuai untuk folder berkenaan. 

o Klik pada simbol + yang terdapat pada sisi kiri folder My Documents. 

• Perhatikan folder baru anda juga dipamerkan. 


o Tambah fail ke dalam folder baru berkenaan: 

• Klik pada suatu fail dokumen yang terdapat dalam folder My Documents 

itu. 

• Klik pada menu Edit, pilih Copy. 

• Klik pada nama folder baru anda, kemudian klik pada menu Edit, pilih 

Paste. 

• Apakah yang dapat anda lihat? 

o Tambah satu lagi fail dokumen ke dalam folder baru tersebut: 

• Klik pada satu nama fail dokumen lain. 

• Pastikan nama fail tersebut terpilih. 

• Klik butang kanan di atas nama fail tersebut, dan heret fail berkenaan ke 

panel sebelah kiri, dan letak pada nama folder baru anda. 


• Lepaskan tetikus. 

• Pada menu yang muncul, pilih Copy Here – nyatakan apakah yang 

terhasil. 

1- 28

o Cuba langkah di atas sekali lagi, tetapi pada kali ini, cuba anda pilih Move 

Here pada menu yang muncul. 

• Nyatakan perbezaan hasil yang terbentuk. 

o Klik 2x pada nama folder baru anda untuk membuka folder tersebut. 

• Dapatkah anda melihat nama fail-fail yang telah anda salinkan? 

o Cuba anda masukkan disket ke dalam pemacu A, dan salinkan beberapa 

fail yang terdapat di dalam folder My Documents pada hard disk C: ke 

dalam disket. 

• Dapatkah anda melakukannya? 

Utiliti Memformat Disket 

1. Windows 98 membekal utiliti mudah dan cepat untuk memformat disket. 

a. Klik 2x di atas ikon My Computer. 

b. Klik butang kanan diatas 3½ Floppy A. 

c. Pada menu yang muncul, pilih Format. 

d. Kekotak dialog Format Disket akan muncul: 

e. Klik pada butang Start untuk mulakan proses ini. 

Perhatian: Anda perlu ingat bahawa proses ini akan memadam semua fail-fail dokumen yang 

terdapat pada disket tersebut! 

Kaedah memformat disket adalah dinasihatkan sekiranya disket anda sudah penuh dan fail-fail 

didalamnya tidak diperlukan lagi, dan ataupun, 

Fail-fail dalam disket anda telah diserang oleh virus yang tidak dapat dihapuskan melalui cara-cara 

biasa – memformat akan menghapuskan semua virus. 

Masa rehat 

1- 29

1.6 Peraturan Dan Keselamatan Makmal Komputer 

Peraturan Makmal Komputer 

Pembelajaran Teknologi Maklumat dijalankan dalam makmal komputer. Oleh 

kerana makmal ini dilengkapi dengan peralatan elektronik, maka pengguna 

mesti mematuhi peraturan-peraturan tertentu untuk memastikan keselamatan 

peralatan komputer. 

Di bawah adalah satu contoh Peraturan Makmal Komputer. Baca dan 

tambahkan apa-apa peraturan lain jika anda fikir sesuai dilaksanakan dalam 

satu makmal komputer. 

Peraturan Penggunaan Makmal 

• Semua pelajar dibenarkan masuk bila ada pensyarah TM. 

• Semua beg hendaklah diletak diluar makmal. 

• Semua makanan dan minuman tidak dibenarkan dibawa masuk ke dalam 

makmal komputer. 

• Menanggalkan sebarang sambungan pada sistem komputer akan 

menyebabkan kerosakan atau tidak berfungsinya komputer. 

• Sebarang peralatan dan perisian tidak dibenarkan bawa masuk dan 

keluar kecuali dengan kebenaran pensyarah berkenaan. 

• Penggunaan sistem komputer adalah hanya untuk tujuan pengajaran dan 

pembelajaran sahaja. 

• Akses ke Internet perlu mendapat kebenaran pensyarah. 

• Sebarang kerosakan, bau yang asing perlu dilaporkan segera kepada 

pensyarah. 

Latihan 1.3 

• Peraturan lain yang perlu dilaksanakan 

[senaraikan 5 (lima) lagi Peraturan pengunaan Makmal] 

1- 30

Menjaga Keselamatan Komputer 

• Wujudkan persekitaran yang sesuai . 

• Cahaya yang sesuai dengan keperluan tidak terlalu cerah dan tidak telalu 

gelap. 

• Skrin seeloknya 15 darjah hingga 30 darjah dengan aras mata. 

• Jarak di antara mata dengan skrin seboleh-bolehnya 40 – 70 sm. 

• Meja – kedudukan tangan dengan papan kekunci 90 darjah. 

• Ketinggian kerusi bergantung kepada keselesaan anda, laraskan agar 

pinggang dan belakan tidak berasa sakit 

• Untuk ketahanan elakkan dari tempat berdebu, suhu tinggi, kelembapan 

udara, aras yang tidak stabil dan bebas dari getaran. 

• Saiz meja yang sesuai untuk meletak komputer. 

• Jarak kedudukan komputer dengan dinding atau alat lain lebih kurang 7 

sm untuk peredaran udara. 

• Elak daripada berhampiran dengan alat elektrik- boleh berlaku elektromagnet. 

• Jangan bersihkan skrin dengan larutan yang mengandungi alkohol atau 

acetone. 

• Bersihkan bahagian skrin dengan cecair pembersih yang tidak 

menghakis.Basahkan pada kain dan lap skrin. Jangan spray pada skrin 

kerana cecair mungkin masuk ke dalam. 

Penyenggaraan Bahagian Dalam Unit Sistem 

• Putuskan hubungan bekalan kuasa dan tanggalkan palam dari soket. 

• Tanggalkan kabel bekalan kuasa dan kabel monitor. 

• Buka dan keluarkan tudung casing. 

• Gunakan pembersih hampagas untuk mengeluarkan habuk. 

• Semburkan bahagian-bahagian terlindung dengan menggunakan “canned 

air “. 

• Kemaskan semua sambungan, pasangkan kembali tudung sistem, 

pasangkan semua kabel dan jalankan komputer. 

Menjaga keselamatan data 

• Fail yang dicipta dan disimpan ke dalam cakera keras perlu dibuat salinan 

ke dalam cakera liut atau kedalam storan sekunder yang lain. Ini adalah 

untuk memastikan salinan fail asal ada sekiranya fail asal dirosakkan oleh 

virus. Cakera liut yang ada fail salinan perlu di lindungi tulis (writeprotect). 

Menjaga Keselamatan Cakera Liut ( disket ) 

• Cakera liut harus dipegang pada label dipenjurunya. 

• Label cakera harus ditulis sebelum dilekatkan padanya. Guna pen yang 

mempunyai “felt tip”. 

• Cakera tidak boleh dilipat. 

• Jangan dekatkan cakera dengan bahan magent atau alat-alat yang 

mengandungi magnet seperti telefon, mainan bermotor dan sebagainya, 

sumber yang panas atau dedahkannya pada sinaran terus matahari. 

• Untuk mengelak daripada habuk, cakera harus disimpan dalam bekas 

cakera setelah digunakan. 

1- 31

Penyenggaraan Perkakasan Komputer 

Latihan 1.4 

• Selain daripada menggunakan komputer dengan cara yang betul, peralatan 

komputer perlu dijaga dengan baik. Beri cadangan bagaimanakah anda 

boleh menjaga dan menyenggaraan paralatan komputer di bawah; 

• Alat Paparan Video ( Monitor ) 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• Papan Kekunci ( Keyboard ) 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• Tetikus ( Mouse ) 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• Unit sistem 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

1- 32

• Pencetak 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• Cakera liut ( disket ) 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

• _____________________________________ 

1- 33

Penjagaan Ancaman Virus 

• Terdapat pelbagai perisian untuk menolong manusia menjalankan 

komputer dengan efisyen dan memudahkan kerja seharian. Perisian ini 

boleh didapati dalam pelbagai bentuk. Satu masa dahulu perisian boleh 

didapati dalam bentuk cakera liut. Tetapi dengan kemajuan dalam bidang 

teknologi CD, kebanyakan perisian sekarang terdapat dalam bentuk CD. 

• Setiap perisian yang dibeli akan dibekalkan dengan lesen 

penggunaannya, yang sah untuk penggunaan satu komputer atau lesen 

untuk networking. Tetapi di dalam pasaran sekarang terdapat banyak 

perisian cetak rompak dan harganya adalah murah. Tetapi awas, 

penggunaan perisian cetak rompak ini adalah salah dari sisi undangundang 

Hak Cipta Terpelihara di Malaysia. 

• Perisian yang dipunyai perlu dijaga dengan baik supaya tidak rosak atau 

corrupted. 

• Satu cara perisian atau data boleh dicorrupted adalah kerana Virus. 

• Virus komputer adalah program komputer . Virus komputer tidak timbul 

secara ajaib tetapi ia bangunkan oleh seseorang dengan maksud tertentu. 

Virus komputer berupaya merebak dan menjangkiti program lain pada 

sistem komputer . Biasanya ia tersembunyi. 

• BOMB merupakan program komputer yang tidak merebak tetapi 

menghasilkan “letupan”. Ia tidak dapat diramalkan bila BOMB akan 

meletup. 

• BOMB masa meletup pada sesuatu masa tertentu. Contohnya Friday the 

13 th . meletup pada hari Jumaat 13 Mei 1988. Bagaiamana dengan BOMB 

CIH ? 

• BOMB logik akan meletup apabila sesuatu syarat dipenuhi. Contohnya 

sesuatu program ini digunakan untuk bilangan kali yang tertentu, terutama 

program Games. Bila digunakan sebanyak 10 kali, BOMB akan meletup 

dan program akan rosak. 

• CACING adalah program dengki yang boleh menjangkiti dan merebak 

dalam memori atau dalam cakera sehingga tidak ada memori penuh atau 

tidak ada ruang kosong dalam cakera. Ia tidak boleh meletup. 

• VIRUS adalah program , skrip atau makro yang lebih merbahaya kerana 

ia boleh meletup, merebak dan juga membiak. 

• Virus ditulis oleh orang yang mahir dalam pengaturcaraan komputer. 

Tujuannya adalah untuk sabotaj, penyelidikan, jenaka ayau perniagaan. 

• Virus boleh memasuki sistem komputer dengan dua cara iaitu melalui 

salinan program atau fail dari cakera dan melalui proses replica virus itu 

sendiri. 

• Komputer yang boleh akses ke Internet sangat terdedah kepada jangkitan 

virus melaui " downloading " atau e-mel.Ia banyak menyerang fail .EXE 

dan .COM. Ini menyebabkan pembesaran saiz fail dan seterusnya 

mengubahsuai fail tersebut. Terdapat juga virus yang menyerang fail 

dokumen seperti Virus Winword Concept. 

• Virus komputer juga boleh merebak melalui sektor but ( boot sector ) 

cakera. Apabila virus menyerang sektor but ia dapat mengawal komputer 

setelah komputer diaktifkan. 

1- 34

Contoh-contoh Virus 

• Creeper – virus yang pertama dicipta pada tahun 1970 

• Christmas Virus – dicipta pada Mar 1990. Memaparkan pokok Krismas 

pada 24 Disember hingga 1 Januari setiap tahun 

• Brain – wujud sejak 1986. Rosak sektor but dan FAT dan menukar label 

cakera 

• Dark Avenger – dari Bulgaria pada tahun 1989. Menyerang fail .com , 

.exe dan .ovl 

• Den Zuk dikesan di Indonesia pada 1988. 

• Ping Pong – dicipta pada Mac 1988. Paparan skrin menunjukkan gambar 

bola melantun. 

• Stoned – dicipta pada Februari 1988. 

• Michael Angelo – meletup pada Mac 1992 

Tanda-tanda dijangkiti Virus. 

• Tugas-tugas operasi cakera kelihatan sukar dijalankan. 

• ERROR message dipaparkan. 

• Ingatan RAM yang bebas berkurangan. 

• Program atau fail atau data hilang tanpa sebab. 

• Perubahan pada saiz fail terutama fail dengan sambungan .exe dan 

.com 

• Terdapat fail-fail tersembunyi. 

• Merosakkan File Allocation Table dan sektor but. FAT yang rosak akan 

menyebabkan fail dalam cakera tidak dapat dikesan dan sektor but yang 

rosak tidak dapat memulakan sistem komputer. 

• Meroskkan fail dengan mengubah kod dan kandungan fail menyebabkan 

fail rosak dan tidak dapat digunakan. 

• Melambat dan akhirnya mematikan perjalan sistem dengan membiak 

dan mengisikan diri sendiri dalam ingatan komputer. 

• Mengubah label cakera. 

• Mencipta sektor yang tidak baik pada cakera (bad sector) menyebabkan 

data hilang atau tidak dapat dicapai. 

• Menunjukkan paparan skrin yang tidak benar. 

Cara-cara mengatasi Virus. 

• Kaedah Pencegahan 

o Guna kunci liut ( password )supaya orang-orang tertentu sahaja 

boleh menggunakan komputer itu. 

o Selalu mengesan virus dengan menggunakan program pengesan 

virus seperti MacFee Scan, PcCillin, TAVS dan lain-lain. 

o Selalu tutup tab lindungi tulis ( Write-protect tab ) pada cakera liut. 

o Jangan menyimpan data-data dalam cakera keras kerana sukar 

untuk melindungi tulis pada cakera itu. 

o Selalu buat cakera bantu ( backup ) supaya ada salinan sekiranya 

cakera asal rosak. 

o Jangan berkongsi diskette. Kemungkinan ia dijangkiti virus. 

1- 35

• Kaedah Pertahanan 

o Masukkan perisian anti virus jenis TSR (bearada dalam memori ) 

seperti ARMOUR, DR SOLOMON dan sebagainya. Dengan cara ini, 

virus akan dapat dikesan secara automatik setiap kali cakera diakses. 

• Kaedah Pemulihan 

o Tutup suis komputer anda sekurang-kurangnya 5 minit, kemudian but 

semula dengan menggunakan diskette yang bersih dan writeprotected. 

o Dalam setengah-tengah kes, menutup suis komputer akan 

menghilangkan ingatan komputer. Dengan but panas (Ctrl + Alt + Del) 

selalunya tidak akan menghilangkan virus dari ingatan . Sesetengah 

virus menggunakan but panas ini sebagai cara untuk merebak atau 

melakukan aksi lain. 

o Laksanakan perisian antivirus yang terbaru untuk mengesan dan 

mengenalpasti fail yang terjangkit. 

o Adalah lebih baik jika mempunyai disket sistem yang bersih dengan 

perisian anti virus yang sedia ada di dalamnya. 

o Selepas menghapuskan dan membersihkan virus yang dijangkiti, Shut 

Down komputer. 

o Hidupkan komputer semula dan laksanakan perisian anti virus untuk 

memastikan ianya bersih dari virus. 

o Kebanyakan virus komputer tidak berbahaya dan mungkin berada 

dalam sistem komputer tanpa dikesan tetapi ada setengah virus 

komputer yang boleh merosakkan fail data atau memusnahkan fail 

dan juga cakera. 

1- 36

Latihan 1.5 

o Bagaimanakah anda hendak tahu bahawa sistem komputer anda 

telah dijangkiti virus ? 

o ________________________________________ 

o _______________________________________ 

o _______________________________________ 

Sekiranya sistem anda dijangkiti virus apakah kesannya ke atas 

sistem komputer? 

________________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

Bagaimanakah kita hendak mencegah sistem komputer kita daripada 

dijangkiti virus? 

________________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

Apa maksud dilindungi tulis dan apakah fungsi lindungi tulis ini ? 

________________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

1- 37

TAJUK 2 PEMPROSESAN PERKATAAN 

2.0 Pengenalan Kepada Pemprosesan Perkataan (Microsoft Word) 

Pemprosesan Perkataan digunakan untuk membina, menyimpan dan 

mencetak dokumen. Tujuan utama Pemprosesan Perkataan ialah untuk 

menyediakan dokumen seperti memo, surat, sampul, laporan, manual dan 

lain-lain. Pengguna mestilah mempunyai kemahiran dalam menggunakan 

program ini. 

Microsoft Word 

Perisian ini membolehkan anda menyedia dan mencetak dokumen untuk 

kegunaan peribadi, perniagaan atau kerja-kerja surat menyurat. 

Antara kemudahan yang terdapat di dalam program ini ialah; 

• Membina Header dan footer 

• Membina Jadual dan Indeks 

• Memeriksa ejaan dan grammar 

• Menggunakan "thesaurus" 

• Menyelit grafik dan objek 

• Membina surat yang boleh digabungkan dengan senarai alamat 

• Memotong, menyalin dan memindahkan teks 

• Mencari teks untuk disunting 

• Memformat dokumen secara automatik daripada galeri format 

• Prebiu dokumen sebelum dicetak 

Objektif 

Selepas mengikuti aktiviti ini, anda akan dapat: 

• Membina dokumen baru 

• Memasukkan teks 

• Membatalkan perubahan 

• Membetulkan kesalahan 

• Menyimpan dokumen 

• Prebiu dokumen 

• Mencetak dokumen 

• Menutup fail 

1- 38

2.1 Memulakan MS Word 

Operasi pertama yang perlu dilakukan bila anda hendak memulakan 

perisian Word; 

• Log on kepada sistem rangkaian atau 

• Membuka Windows 

a. Klik butang start dan pilih Programs 

Nota: Skrin menayangkan dua 

butang tutup. Butang pada title bar 

menutup Word; butang pada Menu 

Bar menutup dokumen yang sedang 

dibina 

Rajah 2.1 : 

Memilih 

Aplikasi 

Micsrosoft 

Word 

b. Pilih Program Microsoft Word dan klik. Program akan terbuka 

dalam Windows dan membentuk Document 1. 

2.2 Mengenali elemen di dalam skrin 

. 

Skrin Microsoft Word terdiri daripada beberapa elemen: 

• Application title bar 

• Documen title bar 

• Menu bar 

• Standard tool bar 

• Formatting bar 

• Ruler 

• Insertion point 

• Vertical and horizontal scroll bars 

• Satus bar 

Rajah 2.2 : 

Skrin 

Microsoft 

Word 

1- 39

2.3 Mencipta Fail Dokumen Baru Dengan Cepat 

1. Melalui kaedah ini, pengguna tidak perlu untuk membuka 

program berkenaan terlebih dahulu. 

2. Pengguna hanya tentukan bentuk fail yang bakal dicipta, sama 

ada pemproses kata, helaiankerja, pangkalan data, atau, 

persembahan, pakej MS Office 2000 akan memilih dan memapar 

failnya terus kepada anda ! 

3. Untuk tujuan ini, anda perlu gunakan toolbar Shortcut MS Office 

yang secara default, akan dipamerkan pada bahagian atas sudut 

kanan monitor anda. 

Perhatian – ToolBar ShortCut MSOffice 2000 hanya akan 

terpamer sekiranya pakej MSOffice 2000 telah diinstal secara 

Custom sahaja! 

Rajah 2.4 : Kekotak Dialog “New Office Document” 

2.4 Membuka Fail Dokumen Sedia Ada Dengan Cepat 

Rajah 2.3 : StartUp 

Menu Office 

Klik pada butang Open Office Document. 

MS Office 2000 akan pamerkan senarai nama-nama fail dokumen 

(*.doc), atau helaiankerja (*.xls), ataupersembahan (*.ppt, *.pps), atau 

pangkalan data *.mdb). 

1- 40

1.4.1 

2.5 Membuka Fail Dokumen Sedia Ada Dengan Cepat 

Membina, menyimpan dan mencetak adalah merupakan tugas-tugas 

asas Word. Tiap-tiap pengguna mestilah mempunyai kemahiran 

dalam menggunakan program ini. 

Objektif : 

Selepas melaksanakan projek ini, pelajar akan dapat: 

• Membina dokumen baru 

• Memasukan teks 

• Membatalkan perubahan 

• Membetulkan kesalahan 

• Menyimpan dokumen 

• Prebiu dokumen 

• Mencetak dokumen 

• Menutup fail 

Rajah 2.5 : Sebahagian dari jenis-jenis fail. 

Rajah 2.6 : Kotak Dialog Open Office Document. 

1- 41

2.6 Membina Dokumen Baru 

Apabila anda memulakan Word. dokumen baru yang kosong yang di 

namakan Document 1 akan muncul secara automatik untuk anda. 

Sekarang anda boleh mula menaip. 

a Klik butang start 

Halakan kursor kepada program dan pilih program Microsoft Word. 

Program akan terbuka dan membina dokumen yang dipanggil 

Document 1. 

2.7 Mengedit Dokumen 

Objektif : 

Membina dokumen hanyalah permulaan kerja dalam Pemprosesan 

Perkataan. Selepas membina dokumen, anda biasanya menyemak 

beberapa kali. Dalam projek ini anda akan menjelajah sebahagian 

daripada teknik-teknik menyemak yang biasa digunakan. 


• Membuka dokumen 

• Menjelajah dokumen 

• Memilih teks untuk menukar bentuk 

• Bekerja dengan teks 

• Memeriksa ejaan dan grammar 

• Menukar view 

Rajah 2.7 : Memilih aplikasi Microsoft Word 

1- 42

2.8 Membuka dokumen 

Apabila anda hendak melihat atau menyemak dokumen yang sudah 

disimpan, anda mestilah membuka dokumen terlebih dahulu. 

a. Klik butang open 

b. Klik dua kali (Dwiklik) tajuk fail Ucapan Terima Kasih. Fail tersebut 

akan terbuka. 

2.9 Menjelajah dokumen 

Jika dokumen yang telah siap ditaip tidak muncul pada skrin, anda 

boleh gunakan skrol bar untuk mencari teks atau menggerakkan 

kursor ke atas atau ke bawah satu baris pada satu masa dengan 

menekan anak panah ke atas atau ke bawah 

Skrol dokumen 

a. Tekan untuk skrol dokumen sehingga sampai ke bahagian 

paling bawah dokumen tersebut. 

b. Skrol ke bahagian paling atas dokumen menggunakan anak 

panah di dalam skrol bar menegak. Anda tidak dapat melihat 

kursor kerana ia masih berada di bahagian bawah dokumen. 

Skrol tidak mengubah pergerakan kursor. 

c. Tekan Page Down. Sekarang anda boleh lihat kursor semula. 

2.10 Memilih teks untuk menukar bentuk 

a. Pilih teks terlebih dahulu sebelum melakukan penyemakan 

seperti menyalin teks atau menukar saiz teks. 

b. Teks yang dipilih ditandakan dalam gambarajah 2. 

Kebiasaannya cara yang paling mudah untuk memilih teks ialah 

dengan mengheret kursor tetikus kepada teks 

Rajah 2.8 : Skrin Microsoft Word 

1- 43

2.11 Menukar bentuk teks 

a. Pilih dan highlight perkataan "hormat" dalam perenggan pertama 

surat Ucapan Terima Kasih. 

b. Klik butang Bold dan tekan anak panah kekiri untuk membatal 

pilihan pada teks. 

c. Pilih perkataan "hormat" sekali lagi dan klik butang underline 

Perkataan "hormat" menjadi Bold dan Underline. 

d. Klik butang underline sekali lagi. Underline akan hilang. 

e. Klik butang italic dan tekan anak panah kekiri untuk 

membatalkan pilihan teks. Perkataan "hormat" menjadi Bold dan 

Italic. 

f. Pilih perkataan "hormat" dan tekan butang Ctrl + I. Perkataan 

tersebut akan menjadi Bold sahaja. 

g. Highlight seluruh dokumen. 

h. Klik anak panah ke bawah pada font size. 

i. Pilih 12. 

Rajah 2.9 : Pemilihan Saiz Font 

j. Klik anak panah ke bawah pada Font. Pilih Arial 

1- 44

Rajah 2.10 : Pemilihan Bentuk Font 

2.12 Bekerja dengan teks 

Selain daripada menukar rupa bentuk teks, ia juga perlu dipadam, 

disusun semula, dan disalin bila membuat penyemakan. Bila anda 

menggunakan sebahagian daripada teks berkali-kali, anda boleh 

mengarahkan Word membuat kerja untuk anda dengan membina 

AutoTeks. 

Memadamkan Teks. 

1. Pilih Teks "Sukacita saya merujuk perkara di atas." 

b. Tekan Delete 

Rajah 2.11 : Memadamkan Teks 

1- 45

2.13 Memindahkan Teks 

a. Pilih teks " Sekian dimaklumkan, terima kasih." 

b. Klik butang Cut 

c. Klik kursor selepas " BERKHIDMAT UNTUK NEGARA" 

d. Klik butang Paste 

Nota : 

Klik butang Cut, akan memadamkan teks dan meyimpannya di 

dalam memori yang dipanggil Clipboard. Apabila anda 

memadamkan teks dengan menggunakankekunci Delete, teks 

tidak akan disimpan di dalam Clipboard dan anda tidak boleh 

menampalnya ditempat lain. 

Anda boleh menjajarkan (align) perenggan dalam dokumen supaya ia 

kekiri, kekanan, ketengah atau dijustifikasikan (justified). 

Untuk menjajarkan teks, anda hanya meletakkan kursor dalam 

perenggan dan klik butang kanan, kiri, tengah atau justifikasi pada 

toolbar format. 

2.14 Menyalin Teks. 

a. Pilih Teks "Sukacita saya merujuk perkara di atas." 

b. Klik butang Copy . Teks akan disalin ke dalam Clipboard. 

c. Letakkan kursor selepas "Salam hormat". 

d. Klik butang tampal (paste) 

2.14 Menukar View kepada Page Layout View. 

a. Klik butang Page Layout View dalam skrol bar melintang. 

b. Skrol ke bawah untuk melihat page break 

Rajah 2.12 : 

Page Layout 

View 

1- 46

Nota: 

Word menyediakan beberapa views ketika bekerja dengan dokumen. 

• View Normal tidak menunjukkan ruang putih untuk margin atau kawasan 

pada muka surat yang tidak digunakan. Gunakan View Normal bila anda 

ingin melihat bilangan teks yang maksimum. 

• Page Layout View menunjukkan margin dan ruang yang digunakan beserta 

dengan page break di antara muka surat. Gunakan page layout view bila 

anda ingin melihat muka surat sebenar ketika mencetak. 

2.15 Menyimpan Dokumen 

Jika anda ingin menyimpan dokumen untuk beberapa waktu. Anda 

boleh menyimpannya di dalam disket. Bila menyimpan dokumen, 

anda hendaklah tentukan nama dan lokasi di mana ianya akan 

disimpan 

Menyimpan fail baru. 

Klik butang Save 

Taip "Ucapan Terima Kasih" dalam kotak teks File Name. 

Klik anak panah ke bawah di dalam kotak Save In dan pilih pemacu A 

( atau pemacu dan folder yang ingin di simpan dokumen ) 

Menyimpan fail sedia ada. 

Rajah 2.13 : 

Kotak Dialog 

Save As 

a. Tekan enter dua kali dan taipkan nama ringkas anda, 

menunjukkan anda sebagai jurutaip kepada dokumen tersebut. 

b. Klik Save. Kotak dialog Save As tidak akan muncul. 

Fail akan disimpan dengan nama dan lokasi yang sama. 

1- 47

2.16 Mencetak Dokumen 

• Anda boleh mencetak dokumen daripada tetingkap Print Preview 

atau Tetingkap Document. 

• Menekan butang print, akan mencetak satu salinan lengkap 

dokumen. 

Jika anda ingin mencetak hanya sebahagian daripada dokumen atau 

lebih daripada satu salinan, anda boleh gunakan arahan Print 

daripada Menu File. 

Mencetak Surat Ucapan Terima Kasih. 

a. Pilih File daripada bar menu. 

b. Pilih Print, atau 

c. Klik OK 

2.17 Menformat Dokumen 

Dalam projek ini anda akan menggunakan teknik-teknik format untuk 

menghasilkan dokumen yang lebih menarik seperti; 

• Grafik 

• Perenggan yang diinden 

• Stail 

• Border dan Shading 

• Column 

Rajah 2.14 : 

Kekotak 

Dialog “Print” 

1- 48

Objektif 


• Membina Column 

• Memformat perenggan 

• Mengaplikasi dan mengubah stail 

• Mengaplikasi border dan shading 

• Menyelit dan memanipulasi grafik 

2.18 Cara Membina Tiga Column 

Word boleh membina beberapa column yang mempunyai lebar yang sama 

atau pun tidak. 

Teks di dalam column berikut akan diisi apabila column sebelumnya 

dipenuhi. 

a. Pilih Format pada Bar Menu 

b. Pilih Columns dan klik ikon preset “Three” 

c. Kilk OK . Kotak dialog tertutup. 

Rajah 2.16 : 

Kekotak 

Dialog 

Column 

d. Klik butang Print Preview . Lihat layout yang baru 

dan klik butang Close 

1- 49

2.19 Memasukkan dan Memanipulasikan Grafik 

Perisian Word lebih menarik dengan adanya grafik 

Word menyediakan grafik dalam Clip Gallery yang dipanggil ClipArt 

a. Pilih Insert, Picture . 

b. Pilih Clip Art, pilih OK . Jika Clips 

tambahan ada di dalam CD-ROM, mesej akan wujud dan klik Tab 

pada muka Clip Art jika perlu 

c. Klik Academic 

Rajah 2.16 : 

Submenu 

Insert 

d. Pilih grafik guru sedang mengajar dan klik Insert. 

Rajah 2.17 : 

Kekotak 

Dialog “Clip 

Gallery” 

1- 50

2.20 Memformat Perenggan 

Semua baris disusun mengikut margin kiri, single space dan tidak ada 

spacing sebelum atau selepasnya. 

Dengan memformat perenggan, anda boleh inden baris pertama, 

inden semua baris di dalam perenggan pada sebelah kiri atau kanan, 

menukar line spacing dan menambah spacing sebelum atau selepas 

perenggan. 

2.21 Inden Baris Pertama dalam Perenggan dan Menambah Spacing. 

Klik mana-mana tempat di dalam perenggan yang bermula dengan 

"Salam hormat". 

Pilih Format. 

Pilih perenggan dan klik Indents dan Spacing Tab jika perlu. 

Klik OK . . Kotak dailog tertutup. 

2.22 Mengaplikasi Border dan Shading 

Border dan shading boleh menarik perhatian teks yang penting. 

Border mengandungi baris atas, bawah, kiri, kanan yang mana 

kesemuanya boleh ditayang atau disembunyikan. 

Shading disediakan dengan pelbagai warna. 

d. Tekan Enter, taipkan "Hantarkan Brosur Seminar Hari Ini" dan tekan 

Enter. 

d. Klik butang Show/Hide dalam Standard Toolbar supaya 

anda boleh lihat simbol perenggan. 

Rajah 2.18 : Menunjukkan butang Hide pada dokumen. 

1- 51

c. Pilih simbol perenggan di atas teks, teks dan simbol perenggan di 

bawah teks. 

d. Pilih Format, Borders dan Shading. Klik tab border jika perlu. 

e. Klik ikon pada Box. 

f. Klik Tab Shading dan klik kotak ke empat pada baris pertama. 

g. Klik OK 

h. Klik . Word menyembunyikan perenggan dan simbol. 

i. Klik butang Center 

Rajah 2.19 : Simbol Perenggan 

Rajah 2.20 : Sebahagian daripada dokumen. 

1- 52

Membina Jadual 

Jadual merupakan alat serba guna untuk mempersembahkan data dengan format 

yang mudah dibaca. Selalunya jadual digunakan menggantikan tab yang juga boleh 

mempersembahkan maklumat dalam bentuk column. 

Objektif : 


• Membina Jadual 

• Menjelajah jadual dan 

• memasukkan data 

• Menyelit dan memadamkan baris 

• dan lajur dalam jadual 

• Memformat jadual 

• Menukar saiz lajur 

Jadual 

Jadual mengandungi lajur dan baris. 

Tempat pertemuan antara lajur dan baris dipanggil sel. 

Word 2000 misalnya, menyediakan tiga kaedah membina jadual. 

• Anda boleh menyelitkan jadual kosong 

• menukarkan teks yang sedia ada kepada jadual atau melukis jadual secara 

bebas 

4.1 Menyelit Jadual dalam Dokumen 

a. Pilih Table 

b. Pilih Insert Table 

c. Taipkan 4 untuk bilangan lajur (column); taip 10 untuk bilangan baris (rows); 

dan klik OK. 

Rajah 2.21 : Kekotak Dialog Insert Table 

1- 53

Menjelajah Jadual dan Memasukkan Data 

Jalan yang paling mudah untuk menuju ke sel yang dikehendakki ialah dengan 

mengklik dalam sel berkenaan. 

Tetapi bila memasukkan data ke dalam sel kosong ia lebih berkesan jika 

menggunakan papan kekunci. 

4.2 Cara Memasukkan Data 

a. Klik sel pertama di dalam jadual kosong. Kursor akan berkelip di dalam sel 

pertama. 

b. Taipkan “Bilangan” dan tekan tab. Teks akan wujud di dalam sel dan 

kursor akan berpindah ke sel berikutnya. 

c. Taipkan “Nama” dan tekan tab. Teks akan wujud di dalam sel dan kursor 

akan berpindah ke sel berikutnya. 

d. Taipkan “No. Kad Pengenalan” dan tekan tab. Teks akan wujud di dalam 

sel dan kursor akan berpindah ke sel berikutnya. 

e. Taipkan “Negeri Asal” dan tekan tab. Teks akan wujud di dalam sel dan 

kursor akan berpindah ke sel berikutnya. 

f. Masukkan data rakan-rakan anda ke dalam jadual yang telah dibina. 

Maklumat Pelajar 

1- 54

4.3 Memasukkan dan memadam baris dan lajur dalam jadual 

• Selepas membina jadual, anda mungkin ingin menambah lajur atau baris 

untuk memasukkan data tambahan. Anda juga mungkin ingin memadamkan 

baris dan lajur yang tidak digunakan. Bila anda memadamkan baris atau 

lajur, semua data dalam sel akan turut terpadam. 

• Untuk memadam atau memasukkan baris atau lajur, anda mestilah 

memilihnya terlebih dahulu. 

• Baris yang ingin ditambah akan muncul di atas baris yang dipilih. 

• Lajur yang ingin ditambah akan muncul disebelah kiri lajur yang dipilih. 

4.4 Menyelit dan memadam baris atau lajur 

a. Klik di dalam mana-mana sel di bawah tajuk-tajuk dalam jadual Maklumat 

Pelajar. Kursor berkelip di dalam sel. 

b. Pilih Table, Insert Row. Baris baru akan muncul. 

c. Klik di dalam sel akhir pada baris akhir jadual. Kursor berkelip di dalam sel. 

d. Tekan kekunci Tab . Baris baru akan ditambah pada hujung jadual. 

e. Pilih lajur kedua pada jadual Maklumat Pelajar. 

f. Pilih Table, Insert Columns. Lajur baru akan muncul pada sebelah kiri lajur 

yang dipilih. 

g. Masukkan tajuk "Jantina" pada lajur baru. 

h. Pilih baris terakhir dalam jadual Maklumat Pelajar. 

1- 55

i. Pilih Table, Delete Row. Baris akan terpadam. 

j. Pilih lajur kedua pada jadual Maklumat Pelajar (lihat No.5) 

k. Pilih Table, Delete Columns. Lajur kedua akan terpadam. 

4.5 Memformat jadual 

• Selain menggunakan AutoFormat, anda boleh mengaplikasikan teknik-teknik 

lain seperti bold dan center pada teks dalam jadual. 

• Anda cuma perlu memilih teks berkenaan kemudian format. 

Mengenengahkan (center) teks di dalam lajur 

a. Pilih lajur pertama dan kedua dalam jadual Maklumat Pelajar. 

b. Klik butang Center 

c. Teks dan nombor dalam tiap-tiap sel akan berada di tengahkan 

4.6 Mengubah Saiz Lajur 

• Jika teks dalam lajur turun ke baris yang lain, anda boleh luaskan lajur 

untuk membolehkan teks berada pada baris yang sama. 

• Jika lajur terlalu luas, anda boleh kecilkannya. 

a. Tunjukkan pada sempadan sel antara "Bilangan" dan "Nama" pada baris 

pertama jadual Maklumat Pelajar sehingga anda terlihat panah dua-hala. 

b. Gerakkan kekanan untuk meluaskan lajur "Bilangan". 

1- 56

Mail Merge 

Mail merge merupakan fungsi yang memudahkan pengguna menyediakan satu surat 

atau format sijil untuk mencetak lebih dari satu nama pada surat atau sijil tersebut. 

Objektif : 


2.8.1.1 Menyediakan surat untuk mail merge 

2.8.1.2 Menyediakan fail data 

2.8.1.3 Menggabungkan surat 

5.1 Menyediakan surat untuk mail merge 

1. Sediakan satu surat seperti dibawah, 

17 January 2008 

Sdr/i, 

Maktab Perguruan Besut 

22000 Kota Putera 

Besut 

Terengganu 

Pemberitahuan tarikh Melaporkan Diri 

Sukacita dimaklumkan bahawa tarikh melaporkan diri semester 2 adalah 

seperti berikut: 

Tarikh : 05/01/2002 

Tempat : Dewan Besar 

2. Sekiranya sdr/i mempunyai kemusykilan berkaitan dengan tarikh ini 

harap hubungi pihak MPB 

Sekian, terima kasih. 

Yang menjalankan tugas, 

(Tn. Hj. Abdullah @ Zawawi b. Daud) 

Pengetua 

a. Tutup semua fail yang sedang anda gunakan 

b. Buka satu fail baru, pilih Save As…, taipkan nama Surat1. 

2. Pastikan form letter Mail Merge masih dibuka 

1- 57

3. Klik menu TOOLS I Mail Merge 

4. Kotak dialog berikut akan terpapar: 

Rajah 2.22 : Kekotak Dialog Mail Merge Helper 

5. Untuk menyediakan surat tersebut bagi tujuan mail merge 

a) Klik butang CREATE, dan pilih Form Letters 

Rajah 2.23 : Sebahagian dari Create Form Letters 

b) Apabila anda klik option Form Letters, panel berikut terpapar. Klik 

butang ACTIVE WINDOWS 

1- 58

5.2 Menyediakan Fail Data 

1 Jika Kotak dialog Mail Merge sudah sedia dipaparkan 

a) Klik butang GET DATA 

b) Pilih option, seperti dalam paparan berikut: 

Kotak dialog berikut akan terpapar. 

Rajah 2.25 : Kekotak Dialog Create data Source 

Hapuskan semua nama medan yang sedia ada 

Rajah 2.24 : Sebahagian dari 

Create Data Source 

a. Klik pada butang Remove Field Name 

b. Klik butang ini beberapa kali sehingga semua nama medan yang ada 

dihapuskan (tiada lagi pada kotak field Name ) 

Taipkan nama medan yang akan digunakan iaitu : 

a. taipkan Nama, tekan Enter 

b. taipkan Alamat, tekan Enter 

a. taipkan poskod, tekan Enter 

b. taipkan daerah, tekan Enter 

c. taipkan negeri, tekan Enter 

d. dan klik butang OK 

1- 59

Rajah 2.26 : Memasukkan Medan 

4. Simpan fail data dengan nama Data 

Rajah 2.27 : Kekotak Dialog Save As 

Perhatian: 

Pastikan anda buka folder di mana anda simpan fail Pangkalan data anda. 

(Jika anda telah menutup fail data) 

1- 60

Rajah 2.28 : Kekotak Dialog Edit Data Source 

5. Seterusnya kotak dialog berikut akan terpapar. Klik pada Edit Data Source 

untuk memasukkan maklumat pelajar. 

6. Satu borang disediakan untuk anda memasukkan maklumat seperti 

dipaparkan. 

Rajah 2.29 : Kekotak Dialog Data Form 

7. Masukkan maklumat pelajar kedalam borang anda: 

Nama Alamat Poskod Daerah Negeri 

ROSLIZAWATI BINTI 

RAMLI 

372 FELDA TEMENTI 28300 TRIANG PAHANG 

MARIYATUN BINTI MR01 BATU 11/2, 28000 TEMERLOH PAHANG 

SAHABUDIN 

JALAN MARAN 

NOR RAINI BINTI ISHAK D 47 JENGKA 11 26400 BANDAR 

JENGKA 

PAHANG 

NORZIHAN BT ESHAK 58, JLN. TELIPOK, 

TAMAN SRI MERSING 

86800 MERSING JOHOR 

NOORASIHIKIN BINTI 172-6, JLN. TG. 84000 MUAR JOHOR 

MOHAMED 

BENDAHARA 

WAN NOOR MAHZIRA S740/7JALN ALUR 21030 K. 

TERENGGAN 

BT WAN MUSTAFFA DAMAT, WAKAF 

TERENGGA U 

TENGAH 

NU 

ZALIZAINI BINTI SALILI 202 AYER LANAS 17700 JELI KELANTAN 

8. Klik butang OK, setelah semua data telah dimasukkan 

5.3 Menggabungkan Surat 

1- 61

1. Anda akan dibawa ke form letter yang telah anda sediakan. Anda juga akan 

dapat lihat bar Mail Merge seperti berikut: 

2. Klik titik sisipan dua baris selepas tarikh 

Rajah 2.30 : Bar Mail Merge 

3. Memasukkan FIELD pangkalan data dalam form letter 

a) Nama 

b) Alamat 

Rajah 2.31 : Sebahagian darai SubMenu 

Insert Merge Field. 

• Klik butang INSERT MERGE FIELD pada bar Mail Merge 

• pilih Nama 

• tekan ENTER 


• pilih Alamat 

• tekan ENTER 

c) Poskod dan Daerah 

d) Negeri 


• pilih Poskod 

• tekan SPACE BAR dua kali 

• Khk butang INSERT MERGE FIELD pada bar Mail Merge 

• pilih Bandar 


• pilih Negeri 

4. Hasil dari langkah di atas, anda akan dapat paparan berikut pada form letter 

1- 62

1. Menggabungkan surat anda 

a. Klik butang MAIL MERGE pada bar Mail Merge untuk mendapatkan 

surat kepada semua rekod data pangkalan data. Kotak dialog berikut 

akan dipaparkan. 

Rajah 2.32 : Kotak Dialog Merge New Document 

b. Pada kotak dialog berikut, klik butang MERGE 

Hasilnya anda akan dapat paparan berikut untuk rekod pertama. 

Rajah 2.33 : Paparan Hasil Mail Merge 

6. Untuk melihat surat untuk setiap rekod, klik butang pada bar tatal 

7. Untuk mencetak surat Mail Merge 

• Klik butang merge to printer pada bar toolbar Merge 

8. Simpan dokumen surat Mail Merge 

Klik butang SAVE pada bar toolbat standard. Pada kotak File name taip 

MailMerge1 

1- 63

Latihan 1.5 

Persatuan Pelajar telah menulis sepucuk surat ucapan tahniah dan terima 

kasih kepada Pengarah Bahagian Pendidikan Guru di atas kesudian beliau 

melawat dan merasmikan pelancaran Modul Teknologi Maklumat. 

Anda dikehendaki menulis surat seperti mana contoh di bawah. 

__________________________________________________ 

10 hb Mei 2003 

Pengarah 

Jabatan Pendidikan Negeri 

Pulau Pinang 

Tuan. 

Ucapan Terima Kasih Kerana Perasmian Seminar Teknologi Maklumat 

Sukacita saya merujuk perkara yang tersbeut di atas. 

1. Saya bagi pihak seluruh warga Sekolah Kebangsaan Sungai Acheh, mengambil 

kesempatan ini untuk mengucapkan setinggi-tinggi terima kasih di atas kesudian Tuan 

merasmikan pelancaran Seminar Teknologi Maklumat. 

Sekian dimaklumkan. 

Terima Kasih. 

“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA” 

Saya yang benar 

Wan Ahmad Hafizol Bin Wan Ahmad Maulana 

Ketua Murid 

Persatuan Teknologi Maklumat Dan Komunikasi 

Sekolah Kebangsaan Sungai Acheh, 14320 Nibong Tebal 

s.k. 

/altaj 

Sekolah Kebangsaan Sungai Acheh 

14320 Nibong Tebal 

Tel : 04-5678910 

1. Guru Besar 

Sekolah Kebangsaan Sungai Acheh, 14320 Nibong Tebal 

1- 64

Latihan 1.5 

TUGASAN MS WORD 

1. Anda adalah sorang guru yang mengajar Matapelajaran Sekolah. Anda 

dikehendaki menyediakan satu nota berdasarkan tajuk matapelajaran 

berkenaan yang telah anda pilih. Nota matapelajaran di atas, berdasarkan 

kriteria berikut : 

i. mengandungi berbagai Font / Saiz 

ii. mengandungi berbagai fitur 

iii. mengandungi rajah / graf. 

iv. mengandungi formula 

v. mengandungi jadual 

vi. indeks 

vii. Rujukan 

viii. Dan lain yang difikirkan sesuai 

2. Anda akan mengadakan peperiksaan akhir Tahun. Bagi mengiklankan 

peperiksaan matapelajaran tersebut anda dikehendaki menyediakan satu 

brosur menyatakan peperiksaan tersebut yang mengandungi : 

i. Tajuk dengan menggunakan Word Art 

ii. Objektif 

iii. 3 Column 

iv. Grafik yang sesuai 

v. Bullet dan numbering 

vi. Jadual waktu peperiksaan 

Cetakan belakang-depan. 

* Nyatakan sumber rujukan yang anda gunakan untuk menyiapkan tugasan ini. 

Dokumen atau tugasan perlu juga disimpan atau diserahkan kepada 

pensyarah dalam bentuk ‘soft copy’. 

1- 65

TAJUK 3 PENGENDALIAN ASAS INTERNET DAN RANGKAIAN 

3.1 Asas Internet 

Pengenalan Kepada Internet 

Konsep Internet 

Internet adalah kumpulan atau jaringan komputer yang ada di seluruh dunia. Dalam 

hal ini komputer yang dahulunya digunakan berasingan dapat berhubung terus 

dengan host-host atau komputer-komputer yang lain. 

Defenisi yang lain adalah, Internet bagaikan sebuah kota elektronik yang sangat 

besar dimana setiap penduduk memiliki alamat ( Internet address ) yang dapat 

untuk berkirim surat atau maklumat. Jika kita ingin mengelilingi dunia, di atas alam 

siber atau media telekomunikasi. Jalur lambatnya menggunakan talian telefon, dan 

jalur cepatnya menggunakan talian leased atau ISDN. 

Oleh kerana sifatnya berupa ruang yang mirip dengan dunia kita seharian, maka 

internet boleh disebut dengan ruang siber ( cyber space) 

Sejarah Internet 

Sebelum Internet ada, ARPAnet (US Defense Advanced Research Projects Agency) 

atau Jabatan Pertahanan Amerika pada tahun 1969 membuat jaringan komputer 

yang tersebar di seluruh US untuk menghasilkan maklumat berpusat, yang apabila 

berlaku peperangan, maklumat mudah disebarkan. Jadi bila satu bahagian dari 

sambungan rangkaian terganggu dari serangan musuh, jalur yang melalui 

sambungan itu secara automatik dipindahkan ke sambungan lainnya. Setelah itu 

Internet digunakan oleh kalangan akademik (UCLA) untuk keperluan penelitian dan 

pengembangan teknologi. Setelah itu, pada awal tahun 1990 kerajaan Amerika 

Syarikat membenarkan penggunaan internet untuk tujuan komersial. 

Ringkasan Sejarah Internet 

1960an- Pakar komputer menemui cara untuk membina sistem rangkaian. 

1969 - ARPANET (DoD Advanced Research Project Agency) menyambungkan 

UCLA, University of California di Santa Barbara, University of Utah, dan 

Stanford Research Institute. 

1975 - Pentabdiran internet dipindahkan kepada Agensi Komunikasi Pertahanan 

U.S. 

1979 - USENET mula disebarkan ke sistem perhubungan berita antarabangsa. 

1- 66

1981 - BITNET (Because It's Time Network) mula menawarkan mel-elektronik dan 

‘ list servers ‘ untuk sebaran maklumat. CSNET (Computer Science 

Network) menawarkan servis ‘dial-up’ untuk e-mail. Perkhidmatan internet 

menggunakan komputer pc diperkenalkan. 

1982 - TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) menjadi piawai 

komunikasi rangkaian pada ARPANET. 

1983 - MILNET dan DDN (Defense Data Network) diasingkan dari ARPANET. 

1984 - Sistem Domain Name Server (DNS) diperkenalkan. 

1986 - Cleveland FreeNet memulakan operasi. 

1987 - Agensi Sains Kebangsaan US (NSF) menandatangi perjanjian lima tahun 

($14 juta ), dengan IBM, MCI, dan Michigan Educational Research 

Information Triad untuk menguruskan rangkaian. 

1988 - Robert Morris, Jr. melepaskan "worm" ke Internet. 

1990 - CERN ( European Particle Physics Laboratory di Switzerland) 

memperkembangkan World Wide Web. 

1991 - NSF memperkenalkan undang-undang siber penggunaan internet untuk 

tujuan komersial. DoDDS mula menggunakan CC:Mail. 

1994 - Digital video dan audio mula diperkenalkankan melalui Internet. 

Kegunaan Internet 

Banyak kegunaan yang menguntungkan yang boleh didapati dari Internet dalam 

semua bidang (perniagaan, akademik, kerajaan, organisasi dsb), antara lain: 

1. Maklumat yang boleh diperolehi dengan lebih cepat dan murah dengan 

aplikasi: 

• Mel Elektronik ( e-mail ) 

• World Wide Wide ( www ) 

• NewsGroup 

• Multimedia 

• FTP 

• Gopher 

• dan lain-lain 

2. Mengurangkan perbelanjaan kertas dan kos pengeluaran dan penyebaran, 

contoh: 

• Buku di Internet 

• Majalah, brosur, dsb 

1- 67

3. Sebagai media iklan/promosi, contoh: 

• Imej syarikat 

• Pengenalan, dan pemesanan produk 

4. Komunikasi Interaktif 

• Multimedia 

• E-mail 

• Sidang Video (Videoconferencing) 

• Internet Relay Chat 

• Internet Phone 

5. Sebagai alat Research and Development 

6. Pertukaran data 

Mel Elekronik (E-Mail) 

Mel Elektronik adalah salah satu kemudahan atau aplikasi yang paling banyak 

digunakan di internet. 

Dapat menerima dan menghantar mesej, fail-fail berupa program, gambar grafik dan 

sebagainya dari komputer ke komputer lain dan dihubungkan melalui alat dan 

perisian komunikasi. 

Kelebihan 

• Murah 

• Cepat 

• Mudah 

• Berkesan 

World Wide Web (WWW) 

WWW adalah aplikasi yang paling menarik di internet seperti e-mail aplikasi ini 

sangat penting dan banyak digunakan. Aplikasi ini kadang-kadang disebut “ The 

killer application” atau “the world is in your finger tips” kerana sedemikian 

mudahnya kita dapat mendapatkan maklumat tidak hanya teks tetapi gambar ( imej ), 

maupun multimedia. 

Dalam apklikasi ini banyak kemudahan yang dapat dilaksanakan seperti: 

• Memesan atau membeli sesuatu barang secara online 

• Mendaftar secara online 

• Mengakses multimedia, dsb 

Informasi yang diletakkan di www disebut “HomePage” dan setiap homepage 

mempunyai alamatnya masing-masing. 

1- 68

File Transfer Protokol (FTP) 

File Transfer Protokol (FTP) adalah salah satu aplikasi di Internet untuk mengambil 

(download) dan meletakkan (upload) sesuatu file di FTP server. Dengan ini kita 

dapat bertukar file dengan cepat. Pada masa sekarang terdapat banyak program 

dan software yang percuma (free) untuk di download dari mana-mana homepage di 

internet. 

Sidang Video 

Sidang video merupakan perhubungan antara penguna dari berbagai lokasi yang 

dihubungkan melalui internet. Perkakasan yang diperlukan oleh setiap pengguna 

adalah komputer, kamera tv, perisian komunikasi dan alat untuk perhubungan. 

Ianya boleh dianggap, seperti suatu mesyuarat yang dijalankan diruang siber dimana 

pesertanya terdiri dari pelbagi lokasi yang berlainan. Pengguna boleh berinteraksi 

secara langsung (on-line) antara satu dengan lain. 

News Group 

News Group merupakan forum diskusi yang merupakan ruangan-ruangan diskusi 

yang terpisah dan setiap ruangan mempunyai tajok diskusi yang berbeza-beza. 

Disetiap ruangan boleh terdapat lebih dari seorang yang saling bertukar pendapat 

atau pandangan. Jadi pendapat yang diberikan boleh diterima oleh semua orang 

yang ada di ruangan tersebut. 

Ianya boleh juga dianggap seperti Bulletin Board yang ada di sekolah atau pejabat, 

sehingga setiap orang boleh meletakkan artikel-artikel atau pendapat-pendapatnya 

yang boleh dilihat dan dibaca oleh semua orang. 

Dengan aplikasi News Group artikel atau surat yang dikirim dapat dengan cepat 

terletak di group yang diinginkan. 

Telnet 

Dengan Telnet kita boleh mengakses komputer yang lain tanpa perlu mempunyai 

program komputer berkenaan. Jadi yang dilihat dimonitor komputer adalah isi dari 

komputer yang kita hubungkan tersebut. Ini sering juga disebut “ Remote Login”. 

Contoh-contoh yang dapat dilakukan dengan Telnet : 

• Mencari katalog perpustakaan, kampus, dsb 

• Mengakses pangkalan data 

• Mengakses Buletin Board Organisasi kerajaan. 

Untuk menggunakan Telnet kita harus mempunyai IP adress atau domain name dan 

juga kita harus mempunyai hak untuk mengakses yaitu dengan login name dan 

katakunci (password). 

1- 69

Gopher 

Gopher adalah aplikasi yang dapat mencari informasi yang ada diInternet, tetapi 

hanya teks saja atau berasaskan teks. Untuk mendapatkan maklumat melalui 

Gopher, kita harus menghubungkan dengan Gopher server yang ada di internet. 

Chat 

Chat adalah program aplikasi internet yang memungkinkan kita bercakap secara 

langsung (on-line) dengan pengguna internet yang lain. Program aplikasi ini biasa 

disebut IRC ( Internet Relay Chat ) Disini, berbicara melalui papan kekunci dan harus 

mengadakan hubungan dengan IRC server. 

3.2 Pelayar Internet 

Untuk melayari Internet kita memerlukan sebuah komputer, modem dan talian 

telefon. Kita juga harus mendaftar ke Internet Service Provider untuk membolehkan 

akses ke Internet. Internet Service Provider adalah syarikat yang menyediakan 

laluan ke Internet. Kita juga harus mempunyai alamat di ISP. 

Jenis Laluan 

Jenis laluan yang diberikan oleh Internet Service Provider: 

• IP Connection 

Kalau semua hardware dan sofware kita ingin dihubungkan secara langsung atau 

akses ke Internet, maka kita harus menggunakan IP (Internet Protocol) address. 

• Dial UP Connection 

Kalau kita menggunakan modem untuk dial ke ISP supaya mendapatkan 

sambungan ke Internet, maka dikenal Dial UP akses. 

ISP di Malaysia 

1. JARING 

Joint Advanced Research Integrated NetworkinG 

JARING ditadbir oleh MIMOS (Malaysian Institute of Microelectrinic System) 

2. TMNet 

Telekom Malaysia Networking 

Diuruskan oleh Telekom Malaysia 

1- 70

Alamat Internet (IP Address) 

Alamat IP terdiri dari empat bahagian angka yang dimulai dari angka 1 hingga 255, 

dan setiap bahagian dipisahkan oleh titik (.) Contoh : microsoft , alamat IP adalah 

198.105.232.4 

Nama Domain 

Kod kawasan 

Nama domain adalah penamaan suatu alamat yamg memudahkan kita untuk 

mengingatnya. Nama domain terdiri dari nama sistem rangkaian, nama organisasi 

dan nama jenis organisasi / nama negara. 

Contoh-contoh 

• www.jaring.my 

• www.tm.net.my 

• www.waumail.com.my 

• www.hotmail.com 

Singkatan domain 

Server Web 

1. Negara 

• au : Australia 

• ca : Canada 

• fr : Perancis 

• uk : United Kingdom 

• id : Indonesia 

• my : Malaysia 

• us : USA 

• sg : Singapura 

Organisasi Kumpulan 

Komputer No. komputer 

Organisasi 

Jenis organisasi 

2. Jenis organisasi 

• .com : untuk perusahaan atau badan komersial, contoh : apple.com 

• .edu : untuk institusi pendidikan, contoh : utm.edu.my 

• .gov : untuk badan kerajaan, contoh : moe.gov.my 

• .mil : untuk kalangan tentera, contoh : af.mil 

• .int : untuk badan bebas antarabangsa 

• .net : untuk host yang mengatur jaringan / ISP, contoh : jaring.net 

• .org : untuk organisasi swasta yang tidak tergolong dari di atas 

1- 71

Perisian Web Browser 

Terdapat banyak perisian yang boleh digunakan untuk melayari internet. 

Di antaranya adalah : 

• Internet Explorer 

• Netscape 

Bahasa Internet 

Untuk tujuan membina perisian dalam internet dan membolehkan pengguna lain 

mengakses homepage yang dibina. Pembina homepage perlu menggunakan 

bahasa khusus yang digunakan dalam internet iaitu : 

• Bahasa HTML (hypertext markup language) 

• Bahasa JAVA. 

3.3 Mencapai maklumat menggunakan perkhidmatan internet 

Menggunakan Netscape Communicator 

Netscape Communicator merupakan pengimbas World Wide Web yang popular buat 

masa ini. Ia membolehkan pengguna meneroka Internet dalam persekitaran yang 

penuh warna-warni dan grafik. 

Sebelum, membuka fail netscape, sambungan ke talian perlu dilakukan samada 

menggunakan sistem rangkaian atau dial up seperti rajah di bawah. 

Memulakan Netscape Communicator 

Dwiklik pada ikon Netscape 

Rajah 3.1 : 

Kekotak Dialog 

“Connect To” 

Rajah 3.2 : 

Sebahagian 

dari paparan 

Icon Desktop 

Windows. 

1- 72

Ciri-ciri Antaramuka Netscape 

kembali 

Rajah 3.3 : Antaramuka Netscape 

1. Dalam ruang location masukkan http://www2.moe.gov.my/~bpg/ 

2. Tekan Enter 

Muat semula 

Induk 

3. Dari Homepage BPG senaraikan button atau link yang digunakan untuk 

memudahkan perpindahan pengguna. 

4. Klik Info Maktab Perguruan, 

5. Tuliskan senarai maktab perguruan dan dan struktur Maktab perguruan pilihan 

anda. 

6. Balik, ke homepage BPG. 

Mencari 

Panduan 

7. Klik Kursus KPLI & KDPM, Tuliskan senarai kursus yang terdapat di sini. 

8. Buat satu salinan Perutusan Pengarah BPG . 

Berhenti 

Cetak 

1- 73

Mencari Maklumat Dari Enjin Pencari Yahoo. 

Dalam ruang netsite masukkan http://www.yahoo.com/ 

Tekan Enter 

Rajah 3.3 : Laman Web Yahoo.Com 

Dalam ruang search, taip ‘malaysia’ 

Anda dikehendaki mencari maklumat tentang surat khabar yang terdapat di 

Malaysia. Tuliskan senarai akhbar tersebut. 

Pilih satu akhbar dan dapatkan berita muka depan akhbar berkenaan. 

Rajah 3.4 : Sebahagian dari Laman Web Yahoo.Com 

1- 74

3.4 Menggunakan Mel Elektronik dalam Pengajaran dan Pembelajaran 

Membuat Konfigurasi e-mail dalam Netscape Communicator 

Klik Netscape Communicator 

Pada menu bar , klik Edit 

Klik Preference 

Rajah 3.5 : Sebahagian dari Kaedah Konfigurasi e-mail dalam Netscape Communicator 

Paparan seperti di bawah akan dihasilkan 

• Klik Identity 

Rajah 3.6 : 

Menentukan 

Identity Mail 

• Masukkan Nama (seperti nama dalam server di ISP) dalam ruang Your 

Name 

• Taipkan alamat E-mail dalam ruang Email address 

• Ruang lain boleh diisikan jika perlu 

• Klik OK 

1- 75

• Klik Mail Server 

Rajah 3.7 : 

Menentukan 

Identity Mail 

• Dalam ruang Incoming Mail Server. 

o Klik Add – untuk menambah dan Edit untuk mengubah nama. 

o Taip “pop.tm.net.my” 

Dalam ruang Outgoing MailServer 

o Ruang Outgoing mail (SMTP) server, Taip “smtp.tm.net.my” 

o Ruang Outgoing mail server user name, Nama “seperti nama dalam server 

di ISP “ 

Klik Disk Space 

Rajah 3.8 : 

Menentukan 

Identity Mail 

Dalam ruang ini boleh di edit untuk menjimat ruang dalam HD dan mengedit 

penerimaan surat dan mesej 

Klik “OK” untuk balik ke menu netscape 

1- 76

o Mendaftar E-Mail dengan waumail 

Untuk mendapatkan kemudahan e-mail anda perlu mendaftar dengan platform yang 

memberi perkhidmatan e-mail percuma seperti Yahoo, Hotmail, Waumail dan 

sebaginya. 

Berikut adalah langkah-langkah untuk mendapatkan akaun e-mail melalui 

waumail.com 

Mendaftar untuk mendapat alamat seperti Contoh : whatta@waumail.com 

1. Klik untuk memulakan Netscape Communicator 

2. Taip pada Location “http:/www.waumail.com.my” untuk memulakan site bagi 

mendaftar alamat surat dengan syarikat waumail 

Rajah 3.9 : Contoh waumail.com 

3. Klik “Melayu” untuk menggunakan sistem dalam bahasa melayu. 

4. Klik “Sign-up” untuk memulakan daftar e-mail. 

Rajah 3.10 : 

Pendaftaran 

E-mail 

1- 77

5. Masukkan maklumat seperti yang dikehendaki dalam fail waumail. 

• Account 

• Password 

• Nama 

• Company/Organization : 

• Alamat dll 

6. Klik “Send” 

Rajah 3.11 : 

Pendaftaran 

E-mail 

7. Jika anda tidak menerima apa mesej dari sistem waumail bermakna nama dan 

maklumat anda telah diterima. Jika tidak edit mengikut arahan yang diberikan. 

• Menghantar dan menerima surat 

1. Balik ke menu utama Waumail atau klik back sehingga menu waumail 

2. Masukkan nama dan password seperti yang telah anda daftar sebelum ini. 

3. Klik “Log in” 

Rajah 3.12 : 

Log-in 

kepada 

waumail.com 

1- 78

4. Menu seperti di bawah akan dipaparkan 

5. Klik pada webmail - untuk memaparkan antaramuka surat 

6. Paparan antaramuka surat 

7. Pada sebelah kiri paparan terdapat butang-butang di antaranya : 

Rajah 3.13 : 

Laman Web 

waumail.com 

o Incoming - surat yang diterima 

o compose - surat yang akan dihantar 

o folders - melihat kotak surat 

o Address book - buku alamat, menyimpan alamat dan lain-lain maklumat 

8. Klik pada subjek “tajuk surat” untuk membuka surat yang dihantar 

Rajah 3.14 : 

Paparan 

antaramuka 

surat 

1- 79

Klik pada compose - untuk menulis dan menghantar surat 

Rajah 3.15 : 

Paparan 

antaramuka 

Compose 

surat 

9. Tuliskan sepucuk surat dan hantarkan kepada seorang sahabat anda yang 

mempunyai akaun dalam waumail 

10. Taipkan alamat sahabat anda dalam ruangan to; 

11. Untuk lebih dari seorang penerima gunakan ruangan cc; 

Contoh : nylie@hotmail.com, nazeri@hotmail.com, mshariff@yahoo.com 

12. Taipkan ruangan subject : 

13. Setelah surat siap ditaip, klik “send’ 

14. Anda akan menerima mesej dalam kotak surat jika surat tidak boleh dihantar. 

3.5 Asas Rangkaian 

Konsep Asas Rangkaian 

Rangkaian komputer adalah koleksi sejumlah komputer yang boleh berkomunikasi 

antara satu sama lain melalui media yang di kongsi. Sebelum pembangunan 

teknologi rangkaian, komputer-komputer peribadi adalah terasing diantara satu sama 

lain, melainkan ianya dihubungkan dengan komputer Kerangka Utama (Main Frame). 

Kegunaan Rangkaian Komputer 

• Untuk Berkongsi Sumber atau Perkakasan. 

Dengan rangkaian komputer pengguna dapat berkongsi sumber dan perkakasan 

seperti contohnya file, printer, modem, mesin fax. 

1- 80

• Untuk Berkongsi Perisian 

Pengguna tak perlu mempunyai satu sistem yang boleh memuatkan kesemua 

program atau perisian dalam komputer mereka. Apa yang diperlukan hanyalah 

perisian asas untuk membolehkan komputer beroperasi. Selainnya pengguna 

dapat berkongsi dengan pengguna yang lain ataupun boleh mendapatkannya 

terus daripada pelayan ataupun server. 

• Untuk Meningkatkan Produktiviti 

Dengan menggunakan rangkaian komputer ianya lebih menyenangkan untuk 

berkongsi data dan maklumat dikalangan pengguna. 

• Kos Efektif 

Oleh kerana pengguna dapat berkonsi sumber, perkakasan dan juga perisian 

maka pengguaan rangkaian komputer menjadi murah dan pelaburannya juga 

adalah kos efektif. 

• Cepat dan Segera 

Pengguna tak perlu menghabiskan masa yang lama untuk bertukar-bertukar 

maklumat dengan pengguna yang lain. Apa yang diperlukan adalah sebuah 

komputer yang di rangkaikan dengan rangkaian komputer yang lain. 

Sistem Rangkaian Setempat (Local Area Network) 

Dirujuk kepada Sistem rangkaian komputer yang terletak di kawasan yang kecil, 

seperti dalam satu bangunan atau dalam satu kawasan kampus kolej ataupun 

universiti. Walaupun begitu, rekabentuk sistem rangkaian bagi setiap LAN tidak 

semestinya ringkas dan mudah. Ini adalah kerana adakalanya sebuah LAN itu 

merangkaikanberatus komputer, sistem dan peralatan serta memberi khidmat 

kepada beribu pengguna. 

Topologi 

Dalam rekabentuk LAN terdapat banyak jenis ataupun topologi yang selalu 

digunakan. Diantaranya yang popular ialah: 

• Star atau Hub 

Rajah 3.16 : 

Topologi Star 

atau Hub 

1- 81

• Common Bus 

• Ring 

Rajah 3.17 : 

Topologi 

Common Bus 

Rajah 3.18 : 

Topologi Ring 

1- 82

Peralatan yang diperlukan untuk LAN 

Pada umumnya peralatan yang diperlukan untuk sistem LAN tidak sama diantara 

satu jenis topografi dengan satu topografi yang lain. Tetapi pada asasnya perkaraperkara 

yang mesti ada untuk satu sistem LAN ialah kad rangkaian antara muka, 

kabel, penyambung . 

Secara terperincinya adalah bergantung kepada jenis LAN yang digunakan. 

Contoh peratan yang digunakan untuk satu LAN 

Keterangan gambar 

1. Kad Rangkaian 

Antaramuka 

2. Kabel “Twisted 

Pair” 

3. Sambungan 

“RJ45 modular” 

4. Kabel “Twisted 

Pair” yang 

disambung ke 

server melalui 

wayar hub 

5. Kabel Coaxial 

6. Penyambung 

“BNC twist-lock” 

7. T-connector 

8. Kabel Coaxial 

daripada Server atau 

kepada komputer lain 

Jenis Kabel yang boleh digunakan. 

Rajah 3.19 : Peralatan Sambungan Menggunakan Coaxial dan 

RJ45 

1- 83

Rajah 3.20 : 

Contoh LAN 

yang 

menggunakan 

hub 

Aktiviti 3 : Wide Area Network (WAN) 

Meliputi kawasan yang lebih luas seperti antara bandar dengan bandar ataupun 

negeri dengan negeri dan menggunakan gelombang mikro, kabel telefon, satelit atau 

saluran perhubungan lain. Ianya mungkin terdiri daripada beberapa LAN ataupun di 

sambungkan kepada banyak LAN. 

Rajah 3.21 : 

Wide Area 

Network (WAN) 

1- 84

Protokol 

Protokol rangkaian adalah satu piawaian yang membolehkan komputer dan 

peralatan teknologi maklumat berkomunikasi antara satu dengan yang lain. Protokol 

yang biassa menetapkan bagaimana komputer mengenalpasti antara satu sama lain 

di dalam satu-satu rangkaian, bagaimanakah bentuk yang harus diambil oleh data 

sebelum boleh dipindahkan atau di transmisi dan bagaimanakah data ini akan 

diproses apabila ianya sampai ke destinasi yang dituju. Protokol juga menentukan 

cara pengendalian kerosakan atau kehilangan transmisi atau ‘paket’. Beberapa 

contoh Protokol Rangkaian adalah seperti TCP/IP, IPX, LocalTalk, Open Systems 

Interconnection(OSI). 

Keselamatan Dalam Rangkaian. 

Mengapa perlunya sistem keselamatan dalam rangkaian? 

1. Pengguna bebas untuk berkongsi dalam rangkaian iaitu : 

• Sistem 

Mungkin terdapat setengah-setengah data dan maklumat adalah sulit dan 

perlunya pengawasan. 

• Pengguna 

Pengguna tidak menyalahgunakan maklumat 

Tidak menggunakan rangkaian untuk tujuan yang tidak baik. 

2. Sistem yang komplek 

• Sistem keselamatan di perlukan untuk memastikan rangkaian berjalan 

dengan baik 

• Pengurusan rangkaian komputer memerlukan kepakaran, masa dan kos 

3. Perimeter yang tidak di ketahui 

• Pembesaran rangkaian tanpa kebenaran 

• Sub rangkaian yang baru.yang yang tidak di ketahui oleh pihak pengurusan 

4. Terdapat banyak ruang untuk di salahgunakan 

• Pemindahan fail dan data dari satu hos ke satu hos 

Pemindahan fail tanpa kebenaran 

Kebocoran maklumat 

5 Penceroboh 

• Penceroboh boleh menyamar 

6 Laluan yang tidak diketahui 

• Mesej yang di hantar melalui hos yang tidak dapat dipastikan sebelum 

sampai ke destinasi. 

1- 85

Merangkaikan komputer 

1. Mulakan komputer sehingga anda mendapat paparan desktop windows seperti 

dibawah 

Rajah 3.22 : Paparan Desktop Windows 

2. Klik 2 kali folder My Computer 

3. Klik pada folder (C:) 

Rajah 3.23 : Folder My Computer 

4. Daripada menu file klik Sharing ataupun klik butang kanan pada tetikus dan klik 

Sharing. 

1- 86

5. Anda akan dapat kotak dialog seperti dibawah 

6. Klik Apply 

Anda sudah merangkaikan komputer anda dengan komputer yang lain. Ini 

bermakna komputer yang bersambungan dengan komputer anda akan dapat 

mengakses maklumat daripada komputer anda. 

Untuk melihat samada arahan ‘Sharing’ telah dilaksanakan 

1. Klik 2 kali Folder My Computer pada paparan desktop windows 

2. Tanda tangan pada Folder (C:) akan kelihatan seperti gambarajah di bawah. 

Mengakses komputer dalam rangkaian 

Jika diaktifkan 

pengguna tidak 

bersedia untuk 

berkongsi komputer 

Masukkan nama nama 

Folder 

Aktifkan untuk baca 

sahaja 

Berkongsi penuh 

Rajah 3.24 : Kekotak Dialog Folder Properties 

1. Pada paparan destop windows klik 2 kali pada Folder Network Neighborhood. 

2. Anda akan mendapat paparan yang menunjukkan komputer yang boleh di akses 

seperti contoh paparan dibawah 

Rajah 3.25 : Kekotak Dialog Network Neighbourhood 

3. Klik 2 kali pada Pc1 untuk mengekses komputer rangkaian nombor satu. 

1- 87

Mengakses fail dari komputer Server 

1. Anda hendaklah mengikut langkah 1 hingga 3 dalam aktiviti 2 diatas. 

2. Klik 2 kali pada Ikon Server 

3. Klik 2 kali pada folder C: 

4. Untuk 2 kali pada folder My Document untuk mendapatkan fail dalam foder 

tersebut. 

5. Pilih fail yang dikehendaki. 

Menghantar fail ke komputer lain dalam rangkaian yang sama. 

Pengguna dapat menghantar fail ke komputer lain dalam rangkaian yang sama 

dengan hanya mengendalikan komputer yang digunakannya sahaja. Pengguna tak 

perlu mengendali komputer penerima untuk menghantar fail. 

Langkah-langkah yang perlu diambil ialah: 

1. Mulakan komputer sumber dan juga komputer penerima. 

2. Anda mestilah memastikan kedua-dua komputer telah di rangkaikan (Sharing). 

3. Jika tidak anda hendaklah melalui proses Sharing 

4. Dapatkan fail yang hendak dihantar 

5. Daripada menu Edit dapatkan Copy 

6. Klik 2 kali Network Neighborhood 

7. Klik komputer destinasi 

8. Pastikan dalam folder mana fail tersebut hendak dihantar 

9. Daripada Menu Edit klik Paste 

1- 88

Fikirkan mengenai soalan yang diberikan 

Anda telah pun melalui beberapa aktiviti yang berkaitan dengan internet dan 

rangkaian. Pada pandangan anda mengapakah sebagai seorang guru anda perlu 

dibekalkan dengan pengetahuan dan kemahiran yang berkaitan dengan kedua-dua 

pengetahuan berkenaan. 

Tugasan: 

Latihan 1.6 

1. Senaraikan lima alamat url yang berkaitan dengan mata pelajaran opsyen 

anda yang anda fikirkan boleh digunakan dalam proses pengajaran dan 

pembelajaran dalam bilik darjah. Sediakan sinopsis bagi setiap alamat url 

tersebut. Hantarkan hasil kerja anda semasa sesi tutorial. 

2. Dapatkan akaun e-mail bagi diri anda dengan menggunakan mana-mana 

platform yang menyediakan perkhidmatan e-mail percuma. 

Dokumen atau tugasan perlu juga disimpan atau diserahkan kepada 

pensyarah dalam bentuk ‘soft copy’. 

Itu saja yang perlu anda lakukan.......SELAMAT BERJAYA. 

1- 89

Pengenalan kepada Teknologi Maklumat dan - Sajad Studio.Info

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?