Data eta ordua (PDF 225Kb) - Zierbena
Data eta ordua (PDF 225Kb) - Zierbena
Data eta ordua (PDF 225Kb) - Zierbena
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Data</strong> <strong>eta</strong> <strong>ordua</strong><br />
1. Orduak adierazteko:<br />
- ordu bata da - ordu batean - ordu bateko meza…<br />
- ordu biak dira - ordu bi<strong>eta</strong>n<br />
- hirurak dira… - hirur<strong>eta</strong>n…<br />
Orduren ordez oren ere erabil daiteke, iparraldean: oren bata, bi orenak/biak, hiru<br />
orenak/hirurak…<br />
2. Erdia adierazteko:<br />
- ordu bat <strong>eta</strong> erdiak - sei <strong>eta</strong> erdi<strong>eta</strong>n<br />
- hiru <strong>eta</strong> erdiak - zortzi <strong>eta</strong> erdi<strong>eta</strong>n…<br />
- bost <strong>eta</strong> erdiak…<br />
3. Laurdena adierazteko:<br />
- ordu bat <strong>eta</strong> laurdenak edo ordu bata <strong>eta</strong> laurden<br />
- ordu bi <strong>eta</strong> laurdenak edo ordu biak <strong>eta</strong> laurden…<br />
- hiru <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n edo hirurak <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n<br />
- sei <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n edo seiak <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n…<br />
4. Zenbat minutu gutxi adierazteko:<br />
Gutxi/guti <strong>eta</strong> gutxiago, biak onartzea proposatzen du Euskaltzaindiak.<br />
Nolanahi ere, gogorarazi nahi du gutxi/guti dela hedatuena:<br />
- hamarrak hamar gutxi dira / hamarrak hamar gutxiago dira<br />
- hamarrak hamar gutxitan / hamarrak hamar gutxiagotan<br />
- bostak laurden gutxitan / bostak laurden gutxiagotan<br />
5. Zenbat minutu gehiago adierazteko:<br />
Euskaltzaindiak kasu-marka singularrean ematea gomendatzen du:<br />
- seiak <strong>eta</strong> bostean<br />
- hamarrak <strong>eta</strong> hamarrean
- laurak <strong>eta</strong> hogeian…<br />
6. Ordua zifr<strong>eta</strong>n ematen denean:<br />
Bi punturekin bereiziko dira <strong>ordua</strong>k <strong>eta</strong> minutuak, <strong>eta</strong> bakoitzeko bi zifra erabiliko<br />
dira beti.<br />
Gomendioak:<br />
a) Taul<strong>eta</strong>n zenbakiak kasu-markarik gabe idatzi. Adibidez, Bilbotik<br />
Donostiarako autobusen irteera-<strong>ordua</strong>k:<br />
09:00 10:15 12:30<br />
Edo denda bat zein ordutatik zein ordutara dagoen zabalik:<br />
- Goiz<strong>eta</strong>n 10:00 - 13:30<br />
- Arratsalde<strong>eta</strong>n 16:00 - 19:30<br />
b) Deklinatzerakoan, orduei pluraleko kasu-marka ezarriko zaie, <strong>eta</strong> minutuei<br />
singularrekoa (behar denean lotura-bokala erantsiz):<br />
15:00<strong>eta</strong>n 15:00<strong>eta</strong>ra / 15:00ak arte 15:00<strong>eta</strong>tik<br />
15:01ean 15:01era / 15:01 arte 15:01etik<br />
15:04an 15:04ra 15:04tik<br />
15:15ean 15:15era 15:15etik<br />
c) Irakurtzeko <strong>ordua</strong>n, eguneroko hizkeran (irrati, telebista, <strong>eta</strong> abarr<strong>eta</strong>n):<br />
- Arratsaldeko hirur<strong>eta</strong>n<br />
- Arratsaldeko hirurak arte<br />
- Arratsaldeko hirurak <strong>eta</strong> bostean…<br />
• Era berean, erabilera informalean:<br />
- 00:00, gaueko nahiz gauerdiko hamabiak<br />
- 00:30, gauerditan edo gaueko hamabi <strong>eta</strong> erdi<strong>eta</strong>n…
• Erabilera formalago<strong>eta</strong>n, ordea, ontzat ematen dira:<br />
- hamabost<strong>eta</strong>n<br />
- hamabostak <strong>eta</strong> bostean<br />
- hamabostak <strong>eta</strong> hamabostean<br />
- hamabostak <strong>eta</strong> hogeita hamarrean<br />
- zero <strong>ordua</strong>n / orenean<br />
- zero <strong>ordua</strong> / orena <strong>eta</strong> hogeita hamarrean…<br />
7. Egitarau, kartel <strong>eta</strong> antzeko<strong>eta</strong>n, erdibide hau ere ontzat ematen da:<br />
- Arratsaldeko 5<strong>eta</strong>n<br />
- Goizeko 11,30<strong>eta</strong>n / goizeko 11 <strong>eta</strong> erdi<strong>eta</strong>n<br />
- Iluntzeko 8<strong>eta</strong>tik 11k arte<br />
- Arratsaldeko 3<strong>eta</strong>tik gaueko 12ak arte…<br />
<strong>Data</strong> nola adierazi<br />
1. Toki- <strong>eta</strong> denbora-marka osorik ematen denean, bi idazkera hauek aukeran uzten<br />
dira, -n kasu-marka erabiliz edo erabili gabe:<br />
- Durangon, 1983ko martxoaren 7an<br />
- Durango, 1983ko martxoaren 7a<br />
2. Denbora zenbaki hutsez ematen denean, idazkera hauek ematen dira aukeran:<br />
1995/03/07; 1995-03-07; 1995-III-07; 1995/III/07<br />
Deklinatzerakoan:<br />
- 1993-03-07ko Euskaldunon Egunkaria-n<br />
- 1993-11-23ko agiriak dioenez…<br />
3. Ez da ontzat ematen, data arrunta emateko, urtarrilak 20 bezalako formarik.<br />
Forma hau aposizio<strong>eta</strong>n bakarrik erabil daiteke:<br />
- Datorren urtarrilaren 20an bilduko da epaimahaia.<br />
- *Datorren urtarrilak 20an bilduko da epaimahaia.<br />
- Datorren ostegunean,urtarrilak 20, bilduko da epaimahaia.<br />
Arik<strong>eta</strong>:<br />
Aukeratu erantzun zuzena.
1. a) Mikel 1.905ean jaio zen.<br />
b) Mikel 1905ean jaio zen<br />
2. a) 1.906garren urtean jaio zen Patxi.<br />
b) 1906an jaio zen Patxi.<br />
c) 1906. urtean jaio zen Patxi.<br />
3. a) Bilera astelehen batean egin genuen, uztailaren 10ean.<br />
b) Bilera Astelehen batean egin genuen, Uztailaren 10ean.<br />
4. a) Maiatzan deialdia eginen dugu. Uztailan, berriz, azterk<strong>eta</strong>.<br />
b) Maiatzean deialdia eginen dugu. Uztailean, berriz, azterk<strong>eta</strong>.<br />
5. a) <strong>Zierbena</strong>, 2001eko urriaren 28<br />
b) <strong>Zierbena</strong>, 2001eko urriaren 28a<br />
c) <strong>Zierbena</strong>, 2001eko urriak 28<br />
d) <strong>Zierbena</strong>n, 2001eko urriak 28an<br />
6. a) Izena emateko epea ekainak 28tik uztailak 8ra dago zabalik.<br />
b) Izena emateko epea ekainaren 28tik uztailaren 8ra dago zabalik.<br />
7. a) Ordubiak dira.<br />
b) Ordu biak dira.<br />
8. a) Hirur<strong>eta</strong>n sartu nintzen ohera <strong>eta</strong> seir<strong>eta</strong>n esnatu.<br />
b) Hiru<strong>eta</strong>n sartu nintzen ohera <strong>eta</strong> seir<strong>eta</strong>n esnatu.<br />
c) Hirur<strong>eta</strong>n sartu nintzen ohera <strong>eta</strong> sei<strong>eta</strong>n esnatu.<br />
d) Hiru<strong>eta</strong>n sartu nintzen ohera <strong>eta</strong> sei<strong>eta</strong>n esnatu.<br />
9. a) Autobusa ez da zazpiak arte irtengo.<br />
b) Autobusa ez da zazpirak arte irtengo.<br />
10. a) Sei <strong>eta</strong> erdi<strong>eta</strong>n heltzen naiz etxera egunero.<br />
b) Sei t’erdi<strong>eta</strong>n heltzen naiz etxera egunero.
11. a) Zortziak hogei gutxitan sartzen naiz lanera.<br />
b) Zortziak hogei gutxiagotan sartzen naiz lanera.<br />
12. a) Udaletxea 09:00tik 14:00ra egon ohi da zabalik.<br />
b) Udaletxea 09:00<strong>eta</strong>tik 14:00<strong>eta</strong>ra egon ohi da zabalik.<br />
13. a) 08:40<strong>eta</strong>n heltzen naiz lantokira <strong>eta</strong> 17:30<strong>eta</strong>n irteten.<br />
b) 08:40an heltzen naiz lantokira <strong>eta</strong> 17:30<strong>eta</strong>n irteten.<br />
c) 08:40an heltzen naiz lantokira <strong>eta</strong> 17:30ean irteten.<br />
14. a) Hala ere, gehienak 17:20an irteten dira.<br />
b) Hala ere, gehienak 17:20<strong>eta</strong>n irteten dira.<br />
15. a) Bostak <strong>eta</strong> hamabost<strong>eta</strong>n irteten dira gehienak.<br />
b) Bostak <strong>eta</strong> hamabostean irteten dira gehienak.<br />
c) Bostak <strong>eta</strong> laurdenean irteten dira gehienak.<br />
16. Zein da zuzena<br />
a) Hamaikak laurden gutxigotan irten naiz ileapaindegitik.<br />
b) Nire gosaria seiak <strong>eta</strong> hamarr<strong>eta</strong>n hartu behar dut.<br />
c) Hiruak <strong>eta</strong> hogeitabost<strong>eta</strong>n geratu naiz Amaiarekin zinemara joateko.<br />
d) Zortziak hamar gutxitan hasiko da filma.<br />
17. Zein dago gaizki<br />
a) Ordu bi <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n hasiko da bazkaria.<br />
b) Lau<strong>eta</strong>n aterako gara gaur ikastolatik.<br />
c) Hamarrak hamar gutxiagotan elkartu gara aitarekin.<br />
d) Ordu bat <strong>eta</strong> erdi<strong>eta</strong>n ixten dute fruta denda.<br />
18. Zein da zuzena<br />
a) Hiruak <strong>eta</strong> seitan amaitu ditut etxeko lanak.<br />
b) Lauak <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n hasiko da teleberria.<br />
c) Seiak laurden gutxiagotan iritsi gara <strong>Zierbena</strong>ra.<br />
d) Aretx etorri zenerako, zortzirak emanda zeuden.
19. Zein dago gaizki<br />
a) Seirak <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n geratu naiz Mikelekin.<br />
b) Ordu bat <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n hasiko da tortilla txapelk<strong>eta</strong>.<br />
c) Hamarrak <strong>eta</strong> hamarrean hasiko da nire telesail gustukoena.<br />
d) Goizeko bost <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n esnatu naiz minaren minez.<br />
20. Zein dago zuzen<br />
a) Goizeko lauak <strong>eta</strong> laurden<strong>eta</strong>n itxiko dituzte tabernak.<br />
b) Ordu batean izango da batzarra.<br />
c) Hamar t'erdi<strong>eta</strong>n etorriko da aita nire bila.<br />
d) Denda irekita egongo da goizeko 10:00tatik eguerdiko 13:00<strong>eta</strong>ra.<br />
1-b, 2-b, 3-a, 4-b, 5-a, 6-b, 7-b, 8-c, 9-a, 10-a, 11-b, 12-b, 13-c, 14-a, 15-c, 16-d, 17-b,<br />
18-c, 19-a, 20-b