portobeloeli jadoqari
portobeloeli jadoqari
portobeloeli jadoqari
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
paulo<br />
koelio<br />
<strong>portobeloeli</strong><br />
<strong>jadoqari</strong>
eZRvneba S.F.X-s, romelmac, Tavisi gamoCeniT, mzis darad,<br />
dagvasaCuqra sinaTliTa da siTboTi; imaTda samagaliTod, vinc<br />
Tavis horizontze farTod azrovnebs.
ubiwod mucladRebulo yovladwmida qalwulo, evedre ufals<br />
CvenTvis, da maradi iqneba sasoeba Cveni Senzeda.<br />
aravin aRinTis sanTeli da dadgis farulad, gina xMimirsa<br />
queSe, aramed sasanTlesa zeda, raLTa Semavalni hxedviden<br />
naTelsa.<br />
saxarebaL lukaLsi 11:33
sanam es monaTxrobni Cems sawer magidas datovebdnen da<br />
maTTvis arCeul beds eweodnen, msurda isini tradiciuli,<br />
saguldagulod damuSavebuli biografiis safuZvlad<br />
gamomeyenebina, sadac gadmocemuli iqneboda realuri<br />
istoria.<br />
im imediT, rom es damexmareboda, Sevudeqi sxvadasxva<br />
adamianTa biografiebis kiTxvas, ris Sedegadac mivxvdi:<br />
biografis TvalTaxedva Zlier zegavlenas axdens<br />
misi kvlevis Sedegze. da raki ganzraxuli mqonda, mkiTxvelisaTvis<br />
sakuTari azri ki ara, moqmed pirTa TvaliT<br />
danaxuli `<strong>portobeloeli</strong> jadoqris~ ambavi gadmomeca,<br />
bolos da bolos, uarvyavi wignis Tavdapirveli idea da<br />
vamjobine, ubralod Camewera TviTmxilvelTa monaTxrobi.<br />
hiron raiani<br />
44 wlisa, Jurnalisti<br />
aravin dgams anTebul sanTels kars miRma, vinaidan san-<br />
Teli imisTvis arsebobs, rom gaanaTos, Tvali auxilos<br />
adamianebs da daanaxvos irgvliv arsebuli saswaulebi.<br />
aravin miitans samsxverploze Tavis udides saganZurs,<br />
romelsac siyvaruli hqvia.<br />
aravin andobs Tavis ocnebebs maT, visac maTi damsxvreva<br />
SeuZlia.<br />
aTenas garda.<br />
misi sikvdilidan mravali wlis Semdeg misma yofilma<br />
5
moZRvarma mTxova, Sotlandiis qalaq prestopansSi gavyolodi.<br />
iq, feodaluri kanonebis Sesabamisad, rac erTi<br />
Tvis Semdeg Zaladakargulad cnes, amnistia Seexo oTxmocdaerT<br />
adamians (aseve maT Zu da xvad katebsac), romlebic<br />
dasjilni iyvnen jadoqrobisTvis XVI-XVII saukuneebSi.<br />
baronebis – prestongreinjebisa da dolfinstounebis<br />
oficialurma warmomadgenelma ganacxada: `danaSaulTa<br />
umravlesoba ar dadasturebula da sasamarTlom sasikvdilo<br />
ganaCeni im mowmeTa Cvenebebis mixedviT gamoitana,<br />
romlebic irwmunebodnen, Cven Soris borot sulTa arsebobas<br />
vgrZnobTo~.<br />
ra Tqma unda, ar Rirs warsulis qeqva da saSineli<br />
inkvizaciis gaxseneba Tavisi sawamebeli saknebiTa da<br />
koconebiT, romelic siZulviliTa da SurisgebiT iqna<br />
abrialebuli. magram gzaSi eda erTTavad imas imeorebda,<br />
rom am SewyalebaSi iyo raRac misTvis miuRebeli:<br />
rom qalaqis xelisuflebam da prestongreinjebisa da<br />
dolfinstounebis gvaris meToTxmete baronma ineba da<br />
`Seiwyala~ mxecurad daxocili adamianebi.<br />
– kars mogvdgomia XXI saukune, namdvili damnaSaveebis<br />
memkvidreebi da STamomavlebi ki, romelTa kiserzec sruliad<br />
udanaSaulo adamianTa sicocxlea, fiqroben, rom<br />
ufleba aqvT, `Seiwyalon~ isini. Tavadac xom ici, hiron.<br />
vici romelia... Zalas ikrebs axali nadiroba jadoqrebze,<br />
oRond, amjerad gavarvarebuli SanTebiT ki ara, dacinviTa<br />
da masxarad agdebiT amjobineben moqmedebas. vinc<br />
ki SemTxveviT TAavis Tavs raRac niWs SeamCnevs da gabedavs<br />
mis gamJRavnebas, urwmunod eqcevian. am adamianis<br />
qmari, coli, mama Tu Svili ki imis nacvlad, rom misiT amayobdnen,<br />
am faruli niWis gaxmaurebas ukrZalaven, radgan<br />
devnisa eSiniaT.<br />
adre, aTenas gacnobamde, vfiqrobdi, es yvelaferi<br />
sasowarkveTilebaSi myofi adamianisagan sargeblobis<br />
naxvis upatiosno xerxia-meTqi. vampirebze dokumenturi<br />
filmis gadasaRebad transilvaniaSi rom gavemgzavre,<br />
6
vapirebdi meCvenebina, ra iolia adamianebis motyueba,<br />
radgan crumorwmuneoba, rogori sisulelec ar unda<br />
iyos, mainc Rrmadaa fesvgadgmuli adamianSi. amas ki<br />
kargad iyeneben usindiso manipulatorebi. drakulas<br />
cixe-darbazis daTvalierebisas, romelic mxolod turistebis<br />
mosazidad aRedginaT, Semaxvedres mTavrobis<br />
erT-erT Cinovniks. man saubarSi sityva gadamikra, Tuki<br />
films bi-bi-si aCvenebda, `mniSvnelovan~ saCuqars mivi-<br />
Rebdi. am klerkis TvalSi me legendis gavrcelebis ioli<br />
gza viyavi; miTis waruval Rirebulebas Tu vaRiarebdi,<br />
guluxvad dasaCuqrebis imedic unda mqonoda. gidma<br />
miTxra, turistebis raodenoba yovelwliurad matulobs<br />
da, rogoradac unda moixsenion es adgili – drakulas<br />
cixe-darbazis dekoraciad, amtkicon, vlad drakula<br />
istoriuli personaJia da legendasTan araviTari kav-<br />
Siri ara aqvso, irwmunebdnen, yvelaferi es avadmyofuri<br />
warmosaxvis nayofia viRac irlandielisa (brem stokeri –<br />
red. SeniSv.) 1 , romelic aq arasodes yofilao, – misTvis<br />
yvelaferi mainc sasargebloa.<br />
am wamidan moyolebuli aSkarad mivxvdi, rom rogor mkacradac<br />
unda SemerCia faqtebi da rogor Zlieradac unda<br />
mebrZola simarTlisaTvis, mainc sicruis ganmtkicebas<br />
Sevuwyobdi xels; Cemi filmiT am adgilisaTvis legendis<br />
Saravandedis moxsnac rom mecada, xalxi mainc jiutad<br />
irwmunebda imas, risi rwmenac surda. gidi marTali iyo:<br />
sinamdvileSi me reklama unda gamewia, amitomac uari vTqvi<br />
proeqtze, Tumca Tanxis didi nawili ukve daxarjuli<br />
mqonda.<br />
da mainc, gadauWarbeblad vityvi, rom transilvaniaSi<br />
gamgzavrebam sruliad Secvala Cemi cxovreba – iq Sevxvdi<br />
dedis maZiebel aTenas. daugegmavma cxovrebam erTmaneTs<br />
pirispir Segvaxvedra erT-erTi meorexarisxovani sastumros<br />
ulazaTo holSi. me daveswari aTenasa da dreidas,<br />
1<br />
SeniSvnebi ekuTvnis portugaliur enaze gamocemuli wignis redaqtors.<br />
7
imave edas (rogorc TviTon mowons Tavis moxsenieba),<br />
pirvel saubars. TiTqos Soridan vuTvalTvalebdi Cems<br />
gonebas, rogor gaemarTa gulTan winaswar damarcxebisTvis<br />
ganwiruli brZola, raTa ar movxibluliyavi<br />
qaliT, romelic ar ekuTvnoda Cems samyaros. gavixare,<br />
orTabrZolaSi gulma rom gaimarjva, ris Semdegac sxva<br />
araferi damrCenoda: unda davmorCilebodi da avyolodi<br />
yovlismomcvel vnebas.<br />
am vnebis wyalobiT movixile iseTi Cveulebebi da ritualebi,<br />
romelTa arsebobazec manamde arc ki veWvobdi;<br />
veswrebodi da piradad vuyurebdi, rogor vardebian<br />
transSi. megona, siyvaruli mabrmavebda da ar mindoda imis<br />
WeSmariteba merwmuna, rac Cem Tvalwin xdeboda, magram imis<br />
nacvlad, rom gavSterebuliyavi, Sevborkiliyavi da moZraobis<br />
unari wamrTmeoda, eWvi im okeanisken mimaqanebda,<br />
romlis arsebobis SesaZleblobac manamde warmoudgenlad<br />
meCveneboda. swored es Zala mexmareboda mZime wuTebSi,<br />
raTa davpirispirebodi Jurnalistebis cinizms da mewera<br />
aTenasa da mis saqmianobaze. axla, Tumca, aTena cocxali<br />
aRar aris, siyvaruli Zveleburad cocxlobs, magram suliT<br />
da guliT mxolod erT rameze vocnebob – daviviwyo, rac<br />
vnaxe da viswavle, radgan mxolod aTenasTan xelCakidebuls<br />
SemeZlo im samyaroSi arseboba.<br />
is baRebi, is mdinareebi da mTebi misi iyo. axla igi<br />
aRar aris da Zalian minda, rac SeiZleba male yvelaferi<br />
isev Zveleburad iyos; me seriozulad davinteresdebi<br />
didi britaneTis sagareo politikiT, quCaSi moZraobis<br />
problemebiT, mosaxleobisagan akrefili gadasaxadebis<br />
araracionaluri gamoyenebiT. minda, kvlav virwmuno,<br />
rom jadosnuri samyaro sxva araferia, Tu ara marjved<br />
mofiqrebuli da kargad momzadebuli xriki, rom adamianebi<br />
crumorwmuneobisken arian midrekilni da rom<br />
movlenebs, risi axsnac mecnierebs ar SeuZliaT, ara aqvT<br />
arsebobis ufleba.<br />
im xanebSi, roca portobelo-roudze gamarTuli ritu-<br />
8
alebis gamo didi usiamovnebebi daiwyo, me da aTena xSirad<br />
vkamaTobdiT imis Sesaxeb, Tu rogor unda daeWira Tavi,<br />
magram axla mixaria, rom arasodes mijerebda. SenTvis<br />
Zvirfasi adamianis dakargvis Semdeg am tragediaSi is<br />
mkrTali imedi ganugeSebs, rom SeiZleba yvelaferi ukeTesobisken<br />
Seicvalos.<br />
yoveldRe erTi rwmeniT viZineb da viRviZeb: kargic kia,<br />
rom aTena am cxovrebidan manamde wavida, sanam amqveyniur<br />
jojoxeTSi moxvdeboda. im ambebis datrialebis Semdeg,<br />
rasac SeiZleba `<strong>portobeloeli</strong> <strong>jadoqari</strong>~ vuwodoT,<br />
aTena veRarasodes moipovebda sulier simSvides da mTeli<br />
darCenili sicocxlis manZilze Tavisi sanukvari ocnebisa<br />
da Cveni sinamdvilis mtanjveli dapirispirebisaTvis<br />
unda edevnebina Tvalyuri. mis bunebas kargad vicnobdi<br />
da mjera, bolomde ibrZolebda, Zal-Rones ar daiSurebda<br />
imis dasamtkiceblad, rasac aravin, arasodes, araviTar<br />
SemTxvevaSi ar daujerebda.<br />
advili SesaZlebelia, igi iseve eZebda sikvdils,<br />
rogorc dasaRupad ganwiruli xomaldi kunZuls eZebs<br />
okeaneSi. ueWvelia, didxans idga xolme ukuneT RameSi<br />
metros sadgurebze da Tavdasxmas eloda, magram amaod.<br />
albaT londonis yvelaze saxifaTo ubnebSic daexeteboda,<br />
raTa Tavdamsxmelis danis msxverpli gamxdariyo, magram<br />
mkvleli arsad Canda. is albaT amaod cdilobda, sakuTar<br />
Tavze gamoecada moZaladeTa siSmage.<br />
erTxelac warmatebiT aisrula ganzraxva da mxecurad<br />
mokles. magram, bolos da bolos, romel Cvengans<br />
ar gamoucdia, rom is, rac Cveni cxovrebis mniSvnelovan<br />
nawils Seadgens, raRacnairad qreba da uCinardeba?<br />
me marto adamianebs ki ar vgulisxmob, vgulisxmob Cvens<br />
ideebsa da ocnebebsac. SeiZleba erT dRes, erT kviras an<br />
ramdenime weliwads gavZaliandeT, magram sabolood mainc<br />
dasakargavad varT ganwirulni: sxeuli cocxali rCeba,<br />
suli ki adre Tu gvian sasikvdilo dartymas igemebs. diax,<br />
esaa idealuri danaSauli, vinaidan verasodes vgebulobT,<br />
9
vin da ra mizeziT mokla Cveni yofierebis sixaruli da sad<br />
imaleba damnaSave.<br />
am damnaSaveebs, saxels rom malaven, Secnobili Tu aqvT,<br />
ras sCadian? albaT ara, vinaidan Tavadve xdebian TavianT<br />
mier Seqmnili sinamdvilis msxverplni da ara aqvs mniSvneloba,<br />
daTrgunulebi arian isini Tu Tavxedebi, uZlurebi<br />
Tu Zlevamosilebi.<br />
maT ar esmiT da verc verasodes Seicnoben aTenas<br />
samyaros. ho, ase iTqmis – `aTenas samyaro~. unda vaRiaro,<br />
rom aTena CvenTan gavliT aRmoCnda, TiTqosda viRacis<br />
daxmarebiT. gegonebodaT, mdidrul sasaxleSi cxovrobda,<br />
ucnaur saWmels Wamda, magram, amasTan, Secnobili<br />
hqonda, rom es mxolod zeimi iyo, sasaxle sxvas ekuTvnoda,<br />
es nugbari saWmelebic misi fuliT ar iyo SeZenili da<br />
rom dadgeboda Jami – Caaqrobdnen sinaTles, maspinZlebi<br />
dasaZineblad dawvebodnen, msaxurebi Tav-TavianT oTaxebs<br />
miaSurebdnen, karebi daiketeboda, Cven ki kvlav quCa-<br />
Si aRmovCndebodiT da davucdidiT, taqsi Tu avtobusi<br />
rodis dagvabrunebda Cvens ubadruk yoveldRiurobaSi.<br />
me ukan vbrundebi, ufro sworad, Cemi raRac nawili<br />
ubrundeba im samyaros, sadac mxolod imas aqvs mniSvneloba,<br />
rasac vxedavT, vexebiT da SegviZlia misi ganmarteba.<br />
me minda kvlav damajarimon gadaWarbebuli siCqarisTvis,<br />
rigSi vidge bankis sarkmelTan, vwuwunebde drois mudmiv<br />
ukmarisobaze, vuyurebde saSinelebaTa filmebs da `formula-1~-s.<br />
ai, samyaro, romelTan urTierTobac mosjili<br />
maqvs sicocxlis bolo dReebamde: cols SevirTav, meyoleba<br />
Svilebi, Sors darCeba warsuli da iqceva naxevrad daviwyebul<br />
mogonebad, raTa bolos maiZulos, vikiTxo: netav<br />
ratom viyavi aseTi brma, ratom viyavi aseTi gulubryvilo?<br />
isic vici, rom daRamebisTanave Cemi arsebis meore naxevari<br />
sivrceSi gaagrZelebs xetials da kontaqts daamyarebs<br />
iseTive realur sagnebTan, rogorc kolofi<br />
sigareti an Cem win mdgari jiniT savse Wiqaa. Cemi suli<br />
10
aTenas sulTan erTad icekvebs, erTad viqnebiT sizmarSi,<br />
mere civofldasxmuls gameRviZeba, waval samzareuloSi<br />
wylis dasalevad da mivxvdebi: moCvenebebTan sabrZolvelad<br />
unda gamoiyeno iseTi sagnebi, romlebic sinamdvilis<br />
nawils ar Seadgenen. maSin mivyvebi papaCemis rCevas – gaxsnil<br />
danas davdeb baliSis qveS, raTa xeli SevuSalo cudi<br />
sizmris gagrZelebas.<br />
meore dRes sinanuliT Sevxedav danas, magram verafers<br />
vizam, xelaxla unda Seveguo am samyaros, Torem sxvagvarad<br />
gavgiJdebi.<br />
andrea makkeini<br />
32 wlis msaxiobi<br />
`arcerT Aadamians ar SeuZlia meoriT manipulireba. orives<br />
gacnobierebuli aqvs, rasac akeTeben, Tundac mere erTerTi<br />
maTgani Ciodes, rom is gamoiyenes~.<br />
ase ambobda aTena, magram sawinaaRmdegod iqceoda, radgan<br />
urcxvad sargeblobda CemiT da ise miyenebda, Cems grZnobebs<br />
arafrad agdebda. saqme ufro garTulda, rodesac<br />
magiaze daviwyeT saubari – aTena xom Cemi moZRvari iyo, ese<br />
igi, valdebulic, rom gadmoeca wminda saidumlo da aReZra<br />
yvela CvenganSi mTvlemare cxovrebis idumali Zalebi. roca<br />
am zRvaSi Securav, brmad endobi Sens Tanamgzavrs, radgan<br />
fiqrob, rom man Senze meti icis.<br />
me ki SemiZlia dagarwmunoT, rom ar icis! ar icodnen<br />
arc aTenam, arc edam da arc maTi wyalobiT daaxloebulma<br />
adamianebma. aTena marwmunebda, sxvebs rom aswavli,<br />
Tavadac swavlobo. Tavdapirvelad es ar mjeroda, magram<br />
mogvianebiT davrwmundi, rom marTlac asea da es erTerTi<br />
xerxi iyo mis mravalricxovan xerxTagan – moedunebina<br />
Cveni sifxizle da davmorCilebodiT mis Tilismas.<br />
vinc sulier ZiebaSi arian CarTulni, fiqrebs ar neb-<br />
11
debian, maT Sedegi ainteresebT. maT surT, igrZnon saku-<br />
Tari Zliereba, surT, gamoirCeodnen usaxo, upirovno<br />
umravlesobidan da gansakuTrebulni iyvnen. aTena kargad<br />
TamaSobda adamianTa grZnobebiT.<br />
vfiqrob, adre is uzomod iyo aRfrTovanebuli wminda<br />
terezaTi. kaTolikuri religia ar mainteresebs, magram,<br />
ramdenadac vici, lizielma karmelitma RmerTisgan raRac<br />
mistikuri Tu fizikuri ziareba miiRo. aTenam erTxel<br />
aRiara, minda Cemi bedi wmindanis beds hgavdeso, magram am<br />
SemTxvevaSi monasterSi unda wasuliyo da mTeli cxovreba<br />
TviTganWvretisa da RaribTa daxmarebisTvis mieZRvna.<br />
rasakvirvelia, ase gacilebiT did sargeblobas moutanda<br />
qveynierebas, ufro naklebad saxifaTo iqneboda<br />
CvenTvis – imaTTvis, visac musikiTa da raRac ritualebis<br />
wyalobiT gvamyofebda gansakuTrebul, Tavbrudamxvev<br />
mdgomareobaSi, ris Sedegadac SegveZlo gvexila yvelaze<br />
ufro saukeTeso, magram, amasTan, yvelaze ufro bilwic,<br />
rac TiToeuli Cvenganis sulSia damaluli.<br />
me veZebdi mas, msurda, Cemi cxovrebis azri gamego, Tumca,<br />
Cveni pirveli Sexvedrisas amas vmalavdi. Tavidanve mivxvdi,<br />
rom aTenas es maincdamainc ar ainteresebda – mas surda<br />
sicocxle, cekva, siyvaruli, mogzauroba, Tavis irgvliv<br />
adamianTa Semokreba, raTa maTTvis eCvenebina Tavisi niWi<br />
da sibrZne. uyvarda mezobelTa gaRizianeba, surda yvela<br />
amqveyniuri sikeTiT tkboba, Tanac ise, rom mis Ziebas sulierebis<br />
raRac Saravandedi efineboda.<br />
magiur ritualebze vxvdebodiT erTmaneTs Tu, ubralod,<br />
barSi mivdiodiT, mudmivad vgrZnobdi Cemze mis Zalauflebas,<br />
imdenad Zliers, rom lamis fizikurad iyo xelSesaxebi.<br />
Tavdapirvelad es mxiblavda da mindoda, yvelaferSi aTenas<br />
davmsgavsebodi. magram erTxel, romeliRac barSi yofnisas,<br />
man sityva Camoagdo `mesame ritualze~, rac seqsualurobas<br />
exeboda da es Caidina Cemi sayvarlis TandaswrebiT. sababi<br />
– eswavlebina CemTvis, namdvili mizani ki – ecdunebina<br />
adamiani, romelic miyvarda.<br />
12
a Tqma unda, bolos da bolos, amas miaRwia.<br />
ar varga amqveyniuri cxovrebidan wasul adamianTa<br />
cudad moxsenieba. aTena valdebuli ar iyo, angariSi<br />
Caebarebina CemTvis – is pasuxs agebda mxolod im Zalebis<br />
winaSe, romlebsac mimarTavda ara kacobriobaSi sikeTis<br />
gasamravleblad da sakuTari sulis srulyofisaTvis,<br />
aramed piradi gamorCenis misaRebad.<br />
yvelaze uaresi ki is iyo, rom Cveni erToblivi wamowyeba<br />
SeiZleba warmatebiT dasrulebuliyo, aTenas rom ar<br />
hqonoda raRac sulieri eqshibicionizmis msgavsi Tavis<br />
gamoCenis swrafva. Tavi ufro mokrZalebulad rom daeWira,<br />
dRes erTad SevZlebdiT Cveni daniSnulebis aRsrulebas,<br />
risTvisac viyaviT mowodebulni. magram ara – mas ar<br />
SeeZlo TavSekaveba da Tavs WeSmaritebis damcvelad<br />
miiCnevda, amasTan, darwmunebuli iyo, mxolod Tavisi<br />
cdunebis niWis wyalobiT gadalaxavda yvela dabrkolebas.<br />
ra dagvrCa sabolood? sabolood me marto davrCi.<br />
magram dawyebuli muSaobis Suagzaze mitovebas ar vapireb<br />
– Tumca, xandaxan mwvaved vgrZnob sakuTar sisustes da<br />
niadag gulgatexili da ZalRonegamoleuli var.<br />
sul ar mikvirs, aTenam sicocxle ase rom daasrula:<br />
is mudam safrTxes eTamaSeboda. amboben, TiTqos introvertebis<br />
cxovreba ufro bednierad aewyoba xolme, vidre<br />
eqstravertebisao, romlebic ubedobis anazRaurebas<br />
imiT axerxeben, rom yvelas da, maT Soris, sakuTar Tavsac,<br />
aCveneben, TiTqos yvelafriT kmayofilebi arian, rom mxiarulebsa<br />
da xalisianebs, cxovreba mudam uRimiT. sxvisi ar<br />
vici da aTenasTan dakavSirebiT es namdvilad sworia.<br />
aTena darwmunebuli iyo Tavis qarizmaSi da visac uyvarda,<br />
yvelas tanjva miayena.<br />
maT Soris – mec.<br />
13