You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
vano CxikvaZe<br />
<strong>SuSebis</strong><br />
omi<br />
romani
vano CxikvaZe<br />
<strong>SuSebis</strong> omi<br />
pirveli gamocema bakur sulakauris gamomcemloba, Tbilisi 2013<br />
© vano CxikvaZe, 2012<br />
yvela ufleba daculia<br />
Sps `bakur sulakauris gamomcemloba`<br />
daviT aRmaSeneblis 150, 0112, Tbilisi<br />
elfosta: info@sulakauri.ge<br />
ISBN 978-9941-15-764-6<br />
Vano Chkhikvadze<br />
THE GLASS WAR<br />
© Vano Chkhikvadze, 2012<br />
All rights reserved<br />
First published in 2013 by Bakur Sulakauri Publishing<br />
Agmashenebeli Ave. 150<br />
0112 Tbilisi, Georgia<br />
E-mail: info@sulakauri.ge<br />
www.sulakauri.ge<br />
vano CxikvaZe – Zveli, kargad nacnobi saxeli da misi axali romani,<br />
wigni, romlis furclebi isev savsea tkiviliTa da dardiT.<br />
axali wigni – axali TemebiTa da Zveli problemebiT: beletristuli<br />
matiane 2008 wlis agvistos omisa, romelmac mourCeneli<br />
iarebi dautova saqarTvelos.<br />
aq ori omi mZvinvarebs – omi gareSe mterTan da omi sakuTar<br />
TavTan. pirveli omi saukuneze metia mimdinareobs, meore ki<br />
axlaxan, erovnuli suverenitetis aRdgenis Semdeg daiwyo.<br />
demokratizmis TeoriiT dabneuli qarTveloba eZebs dakargul<br />
samSoblos da samSobloSi dakargul Tavis Tavs.<br />
ibombeba qarTli, iwamleba Tbilisi, suli ki borgavs galiaSi<br />
gamomwyvdeuli mxeciviT.<br />
oms aqvs kanoni – ulmoblobis kanoni; oms aqvs gemo – jojoxeTis<br />
simware; oms aqvs suni – cremlis, sircxvilisa da damcirebis<br />
suni.<br />
magram oms sxva wesic aqvs, is gmirebs Sobs.<br />
hoda, isinic aq arian, am wignSi, – Seuracxyofilni, magram<br />
gautexelni, mamapapur Targze moWrili qarTvelebi, romlebic<br />
sityviT da dumiliT icaven samSoblos Rirsebas.<br />
maTTan erTad aris avtoric, romelic, marTalia, saswaulmoqmedi<br />
ar aris, magram SeuZlia tkivili Svebad, sevda sixarulad,<br />
uimedoba ki imedad aqcios, raRa Tqma unda, prozis kanonebis<br />
Sesabamisad.<br />
vano amirxanaSvili
1.<br />
dedaqalaqidan Camosul Tojinur dass, Teatris meore sar-<br />
Tulis foieSi, speqtakli unda warmoedgina.<br />
skolidan roca mogviyvanes, Teatris SesasvlelTan, bavSvebis<br />
teva aRar iyo.<br />
vidre kars gagviRebdnen, mamakacur pijakiani qali, Cvenma<br />
klasis damrigebelma administratori rom uwoda, xelebis JestikulaciiTa<br />
da uCveulo boxi xmiT yvelas uxsnida, foies ver<br />
gavberavT, rac aris, es aris, bevrni xarT, amitom skamebze orori<br />
bavSvi dasviTo.<br />
etyoboda, administrators, aso-bgera `r~, Zalian moswonda,<br />
radgan gansakuTrebulad, mkveTrad gagrZelebulad gamoTqvamda.<br />
ai, ase:<br />
– orr-orri... giTxarriT, orr-orri-meTqi!<br />
pirvelklasel biWs, `administratori,~ am ucnauri qalbatonis<br />
saxeli megona da gulSi mec `gansakuTrebulad~ vimeorebdi:<br />
`administrratorrr... administrratorrr...~<br />
rogorc iqna davlagdiT, davwynardiT da saxeldaxelo, patara<br />
scenis cicqna farda rom gaswies, iseT aliaqoTSi amovyaviT Tavi,<br />
administratori viRas axsovda.<br />
mokled, boroti batonis, senior makarones mecadineobiT,<br />
Raribi mwyemsi gogo-biWis ambavi, albaT Zalian sevdianad dam-<br />
Tavrdeboda, mxiaruli da eSmaki pulCinela mxsnelad rom ar<br />
movlinebodaT.<br />
rac am jambazma iq oinebi daatriala, marto patarebs ki ara,<br />
didebsac piri daaRebina da sicilisagan sul cremlebi awmendina.<br />
pulCinelam magrad acucuraka da Tavbedi awyevlina senior<br />
makarones. is uxeiro leqsic maxsovs, maTxovris tansacmelSi<br />
gadacmuli batons rom miumRerebda xolme:<br />
5
`Tqven rom qveyana gaZarcveT,<br />
me xom amitom vSimSilob.<br />
senior, iqneb wyaloba gaiRoT,<br />
anda oboli miSviloT.~<br />
modi da nu icinebdi – pulCinela, erTi xeliT mowyalebas rom<br />
iTxovda, meoreTi gaumaZRar batons qisaSi uZvreboda, magram im<br />
qisidan awapnuli fuli TavisTvis ki ar undoda, visac makarone<br />
Zarcvavda, isev imaT urigebda...<br />
warmodgena dasrulda, farda daxures. scenis ukan SeyuJuli<br />
msaxiobebi TojinebiT gamovidnen, Tavi dagvikres da madloba aqeT<br />
gadagvixades, Zalian, Zalian gagvaxareT Tqveni stumrobiTo.<br />
netavi ar gamosuliyvnen – loyawiTeli, gaberili makarone<br />
daCutuli burTiviT ekida mavTulebze, lamaz mwyems gogosa<br />
da biWsac daexuWaT grZelwamwamebiani Tvalebi da erTmaneTi<br />
aRarc ainteresebdaT.<br />
guli gansakuTrebiT pulCinelaze damwyda – TavCaqindruls<br />
qudis pomponi fexebamde dahkonwialebda da sicocxlisa da<br />
xalisis niSanwyalic aRar etyoboda.<br />
gaiRviZe, pulCinela-meTqi, Cemdauneburad xmamaRla davuZaxe.<br />
gaRimebulma msaxiobma Tojina Cemsken moabruna da mosalmebis<br />
niSnad xeli aawevina.<br />
gasasvlelisaken daviZariT.<br />
Teatris TanamSromlebma, foies ovalur TaRebian maRal fanjrebze<br />
daSvebuli mZime xaverdis fardebi gaswies da Semodgomis<br />
feradebiT moxasxase foTlebiani alvis xeebi SigniT Semoaxedes.<br />
dablidan ase lamazad arasodes momCvenebia alvebi, iqneb imitom,<br />
rom axla maT totebSi Camavali mzis sxivi ki ara, yurebamde<br />
gacinebuli, mxiaruli pulCinela daxtoda.<br />
mas Semdeg, senior makaroneze gulacruebuli jambazi, samudamod<br />
CemTan darCa. rodesac miWirs, mwyurvaliviT mWirdeba<br />
erTi ylupi sicili, xan kalmis wveridan gadmomixteba da sawer<br />
magidaze damiskupdeba, xanac ubeSi gafaCundeba da, rom gamaRimos,<br />
namceca TiTs iRliasTan momiTaTunebs.<br />
Tan, ra Tqma unda, ZaliT daboxebuli xmiT SesZaxebs:<br />
– administrratorrr!..<br />
ubis wignakidan<br />
2.<br />
21.07.2008<br />
`meTxuTmete weliwadia, erTi da igive xma mesmis:<br />
– boTlebs vibareb, boTlebs!<br />
urikian kacs WaRara Tma ukve ferflisferi gauxda, mxrebSi<br />
moxrils SesamCnevad amoeyara kuzi, win gamoweuli SubliT da<br />
axrColebuli, mundStukiani papirosiT TandaTan xelmokle<br />
oficris `denSCikis~ samovarze Camocmul Ceqmas daemgvana, Cais<br />
asaduReblad nakverCxals rom uqSutunebdnen xolme.<br />
TxuTmeti weliwadia boTlebis Semgrovebeli midi-modis,<br />
icvleba hava, klimati, xelisufleba, magram ar icvleba am kacis<br />
cxovreba...<br />
etyoba, aRarc Casabarebeli boTlia ioli saSovni – kacs urikaze,<br />
carieli tomrebi udevs.<br />
axlac Sua ezoSi gaCerda, aayola Tvali ayudebul korpuss da,<br />
gaumarTla – bolo sarTulidan CamosZaxes, amobrZandi, Caibare<br />
boTlebio.<br />
cqvitad gamoiqca. manamde Turquli fqvilis carieli tomara<br />
amoido iRliaSi.<br />
gavida sul aTiode wuTi da sadarbazoSi, erTdroulad sxvadasxva<br />
xmaze atyda <strong>SuSebis</strong> WaxaWuxi, wamovida namsxvrevebi,<br />
kibeebze dabzrialebuli, kedels mixeTqebuli boTlebi, Tavpiris<br />
mtvreviT qvemoT garbian, miilewebian, yovel dacemaze<br />
kidev ufro qucmacdebian, moajiridan gadamxtrebi betonis<br />
safexurebze skdebian...<br />
rogorc iqna Sewyda boTlebiscvena. Camovarda siCume da am<br />
siCumeSi, kibeze, damfrTxali, Sewuxebuli boTlebis Semgrovebelis<br />
fexis xma gaisma.<br />
ra moxda, rad dagvbombe am dilaadriano, hkiTxes gaRizianebulma<br />
mezoblebma.<br />
Turme, zurgze rom unda moekida, boTlebiT gatenili tomara<br />
kacma moajirze Semodga, vidre mxrebze gadatarebul xelebs Caav-<br />
6 7
lebda, tomris piri TiTebidan gausxlta da Zirs mopirqvavda...~<br />
5.10.2006<br />
Ramis sami saaTia. gareT ukve grila,<br />
aJrJolebT sibneleSi gaZarcul xeebs –<br />
bordiuris ydaSi foToli Srialebs,<br />
rogorc wignebis daSlili tomi...<br />
televizorSi isev isvrian,<br />
sasxletze udevs jariskacs TiTi,<br />
da uneburad amekviata –<br />
xval ra moxdeba, iqneba Tu ara omi,<br />
romliTac amdeni welia gvaSineben?..<br />
samis wuTebze Svilma damireka meore qalaqidan<br />
(yurmilis aRebamde mivxvdi, rom is iqneboda!)<br />
orive xmadabla vsaubrobdiT,<br />
momibodiSa, dabadebis dReze rom ver Camovida.<br />
mSoblebs vin mogvca wyenis ufleba? –<br />
hoda, mec gavCumdi, ukan Cavsxi sayveduris sityvebi...<br />
albaT, dro aris aseTi gulgrili,<br />
da Sen arafer SuaSi xar, Cemo biWiko! –<br />
davagde yurmili.<br />
mere fanjara gamovaRe da wvimis cremlebs gemo gavusinje...<br />
qari aryevda xeebs,<br />
sadRac kioda Ramis gul-mucelSi gayrili `saswrafos~ sirena.<br />
sibneleSi TavSerguli, uimedo kenweroebi,<br />
umweo bartyebiviT mofuTfuTe foTlebs<br />
sibraluliT Camohyurebdnen...<br />
iqneb, ufalic uZluria?..<br />
xval ra moxdeba?<br />
netavi, iqneba omi?<br />
ukve Zalian gviania –<br />
axla unda mivide sawolamde da Zils Cavbarde...<br />
moica, jariskaco,<br />
sasxlets gauSvi orkapiviT gamodebuli TiTi,<br />
qveyana daiRala xmauriT,<br />
moica, jariskaco,<br />
ar mokla siCume...<br />
mec daviRale,<br />
ise Zalian,<br />
ise Zalian,<br />
rom daZinebac ar SemiZlia<br />
da safeTqelTan CarWobil lursmans<br />
amosaglejad vejajgurebi –<br />
netavi, iqneba omi?<br />
3.<br />
gagania agvistoa, me ki zamTris ganwyobiT vcxovrob. SeiZleba<br />
sardafidan amyva cieba, Sinagani JrJola amitans, amakankalebs,<br />
lamis kbils kbilze maceminebs. qalbatoni lolasi rom ar meridebodes,<br />
pleds movixuravdi, Camsxvreul SuSabandTan axlos<br />
mividgamdi savarZels da, gasusuli, yurs mivugdebdi zemo<br />
sarTulebidan Camomsxvreuli SuSebiT daCexil, CamobalTul<br />
alublis totebze mocaxcaxe beRurebis wuwuns.<br />
Tumca, beRura ki ara, ezoSi Citis saxsenebelic gaqra, Torem<br />
aqamde ukve gemos gausinjavdnen. xeivanze, aqa-iqa, kimpalSewiTlebul<br />
mtevnebs.<br />
omi movida, Cems qalaqSi, viqtor petroviC. amitom aorTqlda<br />
frinveli, kata, ZaRli... adamianebic, or korpusSi, ramdenimeRa<br />
Tu daRivRivebs. danarCenebi wavidnen, gaixvetnen, manqaniT,<br />
fexiT, matarebliT, naCqarevad Sekruli xelbargiT gaaswres,<br />
gaeridnen dasabombad ganwirul qalaqs.<br />
aki sul gvayvedrebdiT, samamulo omma Cvens kiserze gadaiara,<br />
ar ginaxavT Tqvens miwa-wyalzeo da xom gvanaxveT, meti raRa<br />
gindaT!<br />
8 9
aqamde WaxWaxi mxolod SaSvisa gamegona – uTenia, rogorc<br />
qalwuli abazanaSi, mze jer kidev gril burusSi rom nebivrobs<br />
da, am dros, Wax-Wax-Wax!.. sawolidan Citis xma wamogagdebs. Caicvam,<br />
gaiqcevi baRis bolosaken, gagelumpeba wvivebi lobios<br />
budnebidan akrefili namiT, CaaRwev beber, fiTrmoreul msxlebTan,<br />
magram sadRaa SaSvi. gayuCdeba, gainabeba da, rogorc<br />
ki gamobrunebas daapireb, axla baRis meore kuTxeSi, sxva xeze<br />
daixmaurebs, oRond TviTon mainc ar dagenaxveba, foToliT<br />
Sebumbluli cacxvis rto Seirxeva mxolod...<br />
geTamaSeba eSmaki SaSvi da arc erTma ar iciT, rom sxva WaxWaxic<br />
arsebobs, damangreveli, sikvdilis mTesveli...<br />
ukve meoTxe dRea, rac Cemi qalaqis caSi, gamayruebeli kiviliT<br />
mSobiaroben rusuli bombdamSenebi.<br />
guSindeli dila mainc gansakuTrebuli iyo:<br />
qalaqis mTavar moedanze, Cvens ezoSi da oTxmocdaaTiani<br />
wlebis pirveli `talRis~ ltolvilebiT Casaxlebul, yofili<br />
profteqnikumis Zveli, dabenZRebuli Senobis siaxloves jer<br />
haerSi, mere miwaze, erTdroulad, raRac gaugonari WaxaniT<br />
gaskda, Searyia, Seadandgara ca, miwa, Cems win ayudebuli korpusi.<br />
SuSabands momskdarma uxilavma Rvarcofma fanjrebi lamis<br />
anjamebidan amoyara, SuSebi Semolewa, skamianad amayirava, qeCoze<br />
damayena da ukanali am dampali yofisaTvis mimaSverina.<br />
– gaimeore, boziSvilo! – amovigmine TavSi xelebwavlebulma.<br />
ver gaigona, Torem mfrinavi guls namdvilad ar damwyvetda<br />
– erTxelac gemrielad dagvajaxebda.<br />
divansa da macivars Soris CaWedils, samzareulodan, qalbatoni<br />
lolas xma momesma, Cqara, sardafSio.<br />
raRa dros sardafi iyo, Cems wil tyviebs divansawolis ukan<br />
gakruli, gaxunebuli paneli daexvritaT da Rrmad, baTqaSSi<br />
gaWediliyvnen.<br />
mfrinavis `Semkoba~ davamTavre Tu ara, qalbatoni lolac<br />
wamomadga. aseT araseriozul mdgomareobaSi rom mnaxa, muxlebi<br />
gamoiTqvifa, magram roca darwmunda seriozuli araferi<br />
mWirda, sveli tilo kefaze damafina da, mainc daweqi, Seryeva<br />
ar gqondeso, mirCia.<br />
sardafSi CabrZaneba TviTonac gadaifiqra, lojiis boloSi<br />
axdil Casasvlels gadaeyuda da CasZaxa, deda, rogor xaro.<br />
pasuxic mdgomareobis Sesaferisi miiRo, ise var, ukeTesad<br />
ar SeiZlebao.<br />
– oTxmocdacxra wlisaa da iumoris grZnoba mainc ar Ralatobs.<br />
– magaria Zveli xalxi.<br />
– ki, ki... es gansakuTrebiT... – qalbatonma lolam rusebis `qebadidebiT~<br />
SeaRo Camsxvreuli sastumros kari da male misi moTqma<br />
momesma, – oi, mamaCemo, mamaCemo, es ra uqniaT am RmerTgamwyralebs,<br />
ha? amis mere kidev namusi moeTxovebaT? Tumca, rom movTxovo,<br />
xom unda gaaCndeT!.. ise waxvedi am qveynidan, rusze Zvirs ver<br />
gaTqmevinebdiT, vera! – mere tirilis toni Secvala da datuqsvaze<br />
gadavida, – egec Sen, kidev itrabaxe, kadris oficeri viyavio da<br />
gansxvavebuli sasmisiT dalie `wiTeli Robis~ sadRegrZelo!..<br />
Sevedi, ra sWirs-meTqi.<br />
– Sexede, mamaCems, am sacodav fronti-nikas, sami omi moiara,<br />
fineTis, germaniis, iaponiis, ise Camovida, nakawri ar hqonia da<br />
exla ar momikles?<br />
alublis kurkis simsxo tyvias, gadidebul Sav-TeTr sura-<br />
Tze, samxedro formiani fronti-nikasaTvis Subli gaexvrita da<br />
momeCvena, sayeloze rombebdakerebul oficers, gaocebisagan<br />
Tvalebi daeWyita.<br />
tyvias, CarCos SuSaSi, sufTad gaevlo, arc ki daefSxala.<br />
– dedaCems ar uTxra, ver gadaitans!<br />
gamecina:<br />
– Tqven Tu ar damaswrebT, me vecdebi... ratom ver gadaitans?<br />
– mamaCemze guli roca mouvidoda, sul eubneboda, im dasaqcev<br />
germaniaSi Seni sargo tyvia rogor ver Camoasxes, Senc moisvenebdi<br />
da meco...<br />
qalbatoni lolas deda da Cemi meuRlis deida, didi qalbatoni<br />
amalia, sardafSi gvyavs moyuCebuli.<br />
pirveli dabombvis Semdeg, radgan qalaqidan gasvlas ar vapirebdi,<br />
meoTxe sarTulidan dabla, pirvelze, beRelaSvilebTan<br />
Camovinacvle, rom saWiroebis SemTxvevaSi, RamiT mainc TavSesafarSi<br />
vyofiliyavi.<br />
10 11
aw gardacvlili, qalbaton lolas meuRlis, zaqaria beRelaSvilis<br />
Rvinis marnad mowyobil sardafs, operatiulad dizaini<br />
da profili SevucvaleT – bocebi, samwnile da konservis qilebi,<br />
boTlebi kedelTan an Taroebze davalageT, wvivSi fexmotexil,<br />
fronti-nikas Tanamecxedres gasaSleli sawoli davudgiT, CvenTvis<br />
ki didi da Rrma savarZlebi CamovitaneT.<br />
Tuki gvaclian da TviTmfrinavebi krazanebis nayariviT ar<br />
zuzuneben, savarZlebSi waZinebasac vaxerxebT.<br />
ojaxis memkvidre, papis mosaxele qirurgi, nika beRelaSvili,<br />
dRedaRam saavadmyofoSia, Cvens bunkerSi Tavis Sesafareblad<br />
sad scalia, xandaxan Tu Semoirbens, avadmyofs wamlebs moutans,<br />
fexs gadauxvevs, moefereba da ukan garbis.<br />
Bbebias, did qalbatons nika eZaxis, aba, dedaCemisagan raRaciT<br />
xom unda gavarCioTo.<br />
eh, an erTs, an meores qalbatonobas aRaraferi ukliaT!..<br />
sirenebis xmaze qalaqis mTavari moednisaken gaviqeci.<br />
aba, iq damxvda codvis kiTxva – municipalitetis win, Zeglis<br />
gareSemo kasetur bombs daeTxara asfalti, gadaekenka kedlebi.<br />
CamoeRo bankebis, maRaziebis veeberTela SuSebi, Caemsxvria asbinianis,<br />
fostisa da gadamkveTi quCis gayolebaze Carigebuli<br />
Senobebis fanjrebi da, rac yvelaze samwuxaroa, oxrad eyara<br />
daWrili da gardacvlili.<br />
roca mivedi, farRalala municipalitetidan, moednis kuTxekunWulebidan,<br />
samalavebidan gamodiodnen humanitaruli daxmarebisa<br />
da puris maZiebeli moqalaqeebi, Jurnalistebi, dacxrilul<br />
manqanebs mofarebuli mZRolebi, sxvadasxva misiebis warmomadgenlebi,<br />
koleqtiurad rom Semoesivnen konfliqtis zonas.<br />
yvela cdilobda, saswrafoebis eqimebsa da sanitrebs dazaralebulebis<br />
patronobaSi miSveleboda.<br />
mec gaverie maraqaSi, miwisqveSa gadasasvlelis Tavze gavlebul<br />
rkinis moajirze xelCakidebul, fexakanCurebul ucxoels<br />
mxarTan Sevudeqi.<br />
ucxoeli askinkiliT Zlivs momdevda. kbilebiT qveda tuCs<br />
Cafrenili kvnesoda, Tan mxarze gadaxveul xels magrad miWerda,<br />
albaT imis SiSiT, rom ar gamovclodi da ar mimetovebina.<br />
vidre saswrafo daxmarebis manqanamde miviyvandi, didi jafa<br />
damadga. mereRa SevamCnie, Cems `pacients~ muxlSi gadamsxvreuli<br />
fexi mowyvetiliviT mosTrevda da sportuli fexsacmeli sisxlSi<br />
hqonda dambali.<br />
manqanaSi sakaciT ukve viRac daesvenebinaT, sikvdilis win<br />
tkivilisagan mobRunkuli da saxe waSlili. amitom, Cemi miyvanili<br />
ucxoeli, romeliRac misiis TeTrdroSian manqanaSi Casves, eqimebma<br />
Wriloba saxeldaxelod gadauxvies da Tbilisisaken gaaqanes.<br />
gverdiT rom Cavuare, Tvali kvlav karRia `saswrafosaken~<br />
gameqca – gardacvlilis dafleTili gulmkerdidan isev moJonavda<br />
sisxli.<br />
uceb sasaklaos oxSivaris saSineli suni meca.<br />
moednidan Zlivs gavaswari.<br />
gazonSi, xes miyudebulma, humanitaruli, obis gemoiani, diliT<br />
mirTmeuli wiwibura davamRere.<br />
bordiurze Camovjeqi da gabruebuli Tavi xelebSi Cavrge.<br />
iseTi SegrZneba dameufla, TiTqos namdvil msxverplTSewirvas<br />
daveswari, im kerpis winaSe, kvarcxlbekze amaRlebuli, Sinelsa<br />
da CeqmebSi, proletar upovarTa Seudrekel winamZRolad rom<br />
gamoiyureboda.<br />
ugunurobebs SeCveul samyaros aRaraferi ukvirs – axlac tye<br />
gaiCexa da nafoti dacvivda!<br />
presas da telearxebs axal-axali ngreva da msxverpli sWirdeba<br />
– sensaciur sanaxaobebSi did fuls ixdis kacobrioba, `xarebi~<br />
da `gladiatorebi~ amaod Sehyureben mbrZanebelTa loJas, imperatoris<br />
aweul cerze Sewyalebis Citi ar Semojdeba...<br />
Tavi roca avwie, televizorSi bevrjer nanaxi, maRali, yoCaRi<br />
operatori biWi davinaxe, moedanze rom darboda da iqaurobas<br />
afiqsirebda.<br />
operators adevnebul gogos ise eWira Sokoladisferi mikrofoni,<br />
TiTqos undoda moyirWebuli nayiniviT vinmesTvis<br />
SeeCeCebina.<br />
sxvebic gamoCndnen, interviusaTvis SuaSi moiqcies Savi jipidan<br />
gadmosuli, koRos nakbeniviT tuCebdaRududebuli, sagangebo<br />
prescentris parlamentari xelmZRvaneli. misi interviudan sul<br />
12 13
es gavige – mterma, mSvidobiani mosaxleobis winaaRmdeg saerTa-<br />
Soriso normebiT akrZaluli iaraRi, kaseturi bombebi gamoiyena,<br />
rac dauyovnebliv ecnobeba saerTaSoriso organizaciebsa da<br />
megobar qveynebso.<br />
bolos, Zalad gaRimebulma dasZina, mdgomareoba stabilurad<br />
mZimea da situacias vakontrolebTo.<br />
prescentris xelmZRvanelma audiencia moTavebulad CaTvala,<br />
TanmxleblebTan erTad miatova gaveranebuli moedani.<br />
anda meti ra unda eqna.<br />
– etyoba, es `stabilurad mZime~ raRac damaimedebels niSnavs!<br />
– ceri amiwia Cemma ubnelma WroRam da wiTlad aJinJRilebul<br />
nafotasTan erTad, aTi metris radiusSi mainc iaffasiani arayis<br />
suni moafrqvia.<br />
– ukve moaswariT?<br />
– es ra gviyo, kaco, alesTan vsvamdiT da da ro dagvcxo da<br />
savse Wiqebi dagvayrevina! – xelebi gakvirvebiT gaSala nafotam.<br />
qalaqis misadgomebTan jer kidev guSinwin gamoCndnen Cveni<br />
ukan daxeuli, armiis regularuli nawilebi, rezervistebi, mZime<br />
teqnika... manamde, frontis xazidan modioda da modioda `saswrafoebis~<br />
qaravani, gamafrTxilebeli signaliT Serbodnen<br />
wiTeljvriani manqanebi hospitalis ezoSi.<br />
rezervistebis umravlesoba damfrTxali, SeSinebuli Canda,<br />
jariskacebi ki – ukandaxevis gamo gulmosulebi da ufrosobaze<br />
gabrazebulebi, RvTis anabarad migvatoveso.<br />
konkretulad vin igulisxmeboda am zogad `ufrosobaSi~, amis<br />
garkvevisaTvis aravis scxeloda, arc poziciebidan gamoqceulebs<br />
da arc quCispirebs momdgar mosaxleobas, romelic sul<br />
raRac ramdenime dRis win, Tavisi jaris triumfiT dabrunebas<br />
elodeboda.<br />
mokled, kaci bWobda!..<br />
udreki `stabilurad mZime~ da `situaciis kontroli,~ denis<br />
gamorTvamde, Zalovani ministris moadgile qalbatonic televiziiT<br />
xSirad rom imeorebda, im optimizmis aCrdils elaciceboda,<br />
ukanaskneli ori aTwleulis ganmavlobaSi, qarTvel ers,<br />
araerTxel rom Caakvda xelebSi.<br />
wyalze daRvrili mazuTiviT swrafad moiwevda okupaciis laqa.<br />
rezervistebiT gadamwvanda qalaqis centri da centridan<br />
gamavali mTavari quCa. veeberTela ormoSi Camdgari, daruebuli<br />
wyaliviT, am quCiT da mtkvarze gadebuli rkinigzis xidiT miiwriteboda<br />
mwvane masa Tu gaurkvevlobiT dabneuli mosaxleoba.<br />
`wyalsasrutebma,~ erTic da meorec, swrafad gaiwoves, Seafares<br />
dedaqalaqs da sadguris dasaxlebis iqiT, mTebSi SeyuJul soflebs.<br />
caSi moboriale, smolenskis saaviacio eskadriliis mzveravi<br />
`arwivi~, ase `naturalurad~ romel eqstremalur filmSi naxavda,<br />
budemoSlili WianWvelebiviT rom garboda did-patara.<br />
miTumetes, TviTmfrinavidan danaxul adamians xom araferi<br />
asxvavebs WianWvelasagan.<br />
dRes mainc gamorCeulad `dagvasaCuqres,~ Tvalis daxamxamebaSi<br />
daimsxvra da daingra yvelaferi, rasac ki yvelganmavali<br />
tyviebi da Wurvis namsxvrevebi moxvda, wamierma qaraSotma civi<br />
namqeriviT miayara quCebis orive mxareze, saxlebis gayolebas,<br />
fexdaudebeli TovliviT agvistos mzeze abrWyvialebuli, dafSvnili<br />
SuSa.<br />
wamovedi, magram sasaklaos gulisamrevi suni Tan gamomyva.<br />
daviynose xelebi, tansacmeli. ase megona yvelaferi yarda, sityvebic<br />
ki am suniT gaiJRinTa, erTmaneTs rom gadaugdebdnen<br />
xolme kanti-kuntad gavlili adamianebi.<br />
Cvens quCaze Sevuxvie. mofarebulSi Zveli, dafaxfaxebuli<br />
manqanidan purs arigebdnen.<br />
rac ar unda moxdes, cocxal adamians puri mainc sWirdeba –<br />
ori cali margunes, orive Cacomebuli. aluminis yuTebSi, etyoba,<br />
puri cxel-cxeli Cayares,<br />
SeiZleba gaRvivebac ar acales, gunda ise Cades yalibebSi...<br />
dawyevlili komunistebi – fasi xom xelmisawvdomi iyo da,<br />
puri ufro kargad rom dabrawuliyo, gundas zemodan kvercxis<br />
gulsac ki usvamdnen, puric mSvenieri hqondaT, misatanebelic,<br />
magram raRac ar uvargodaT da im raRacam dagvRupa, Cvenc da<br />
isinico, – es qalbatoni lolas azria, romelsac, Tu ar gaiziareb,<br />
dumiliT mainc unda Sexvde da winaaRmdegoba ar unda gauwio.<br />
14 15
xelisgulisodena, Cacomebul purs rom mivitan, ara xar mar-<br />
Talio, modi da gaamtyune Cemi maspinZeli – vici, xelSi xazgasmuli<br />
ironiiT Seatrialebs, es rom babanaSvilis purkombinats<br />
gamoeSva, direqtors da imis amqars, mxolod moxsnas vin akmarebdao.<br />
rogorc zogierTi sxva ram, babanaSvilis purkombinatic qalaqis<br />
tkbil mogonebebSi CarCa. axla vin acxobs, ras acxobs da<br />
rogor acxobs, vin aris gamkiTxavi.<br />
Sexedav, ukvercxisgulodac, purs zogjer TiTqos ara uSavs,<br />
magram SeWam da, kargi snaiperiviT, pirdapir kuWsa da naRvlis<br />
buSts urtyams.<br />
am ambidan xeirSi mxolod babanaSvilia – dRes, qalaqSi, ma-<br />
Sindelze ukeTesi puri rom cxvebodes, kvebis teqnologiis<br />
fakultetis kursdamTavrebul, mudam qalebze Tvalebdaprawul,<br />
jagaraTmian jeels, viRa gaixsenebda.<br />
axla, mgoni, dedaqalaqSi, isev puris saqmeSia Camdgari, aqeT<br />
iSviaTad gamoCndeba xolme da Zvel damsaxurebas Tu gauxseneben,<br />
kmayofili Caaxvelebs, fqvilis xarisxis saqme ise midis, momavalSi<br />
kidev ufro mogenatrebiTo.<br />
umuSevrobiT gawamebul moqalaqeebs meti ra saqme aqvT, dganan<br />
da vin moTvlis, purTan erTad, kidev ramdeni ram enatrebaT da<br />
enatrebaT...<br />
pirvelad dabombes Tu ara, kaixnis gauqmebuli, miviwyebuli<br />
Tavdacvis saqalaqo Stabic ki gaaxsendaT da moenatraT, saWiroebis<br />
SemTxvevaSi, mosaxleoba droulad da organizebulad rom<br />
unda gaeyvana qalaqidan an gaenawilebina winaswar gamzadebul,<br />
usafrTxo bunkerebSi.<br />
TavSesafars vin Civis, ise pirwmindad gaixvetnen, rogor moviqceTo,<br />
rom gvekiTxa, pasuxisgamcemic aRar darCa arc municipalitetSi,<br />
arc municipalitetis misadgomebTan.<br />
gana gaemtyunebaT? suli tkbilia!<br />
madloba RmerTs, rogorc xma movida, adgilobrivi saxelisuflebo<br />
gundi, `Tbil qveynebSi~ ise gadabargda, samSvidobos ise<br />
gaaRwies, Tmis Reric ar dahklebiaT.<br />
jaris ukan daxevam mainc Zalian gamamwara.<br />
mimavali jariskacebi, quCispiris gayolebaze Sekrebil moqalaqeebs,<br />
Tvals ver gvisworebdnen.<br />
ubnis `purismWameli biWebi~ calke jgufad idgnen da SuaSi,<br />
sarqenad dakopil buRasaviT, ale gnoliZe CaeyenebinaT. saxeze<br />
etyobodaT, rom cota-cota sasmeli SeeSvaT, daboRmilebi kbilebs<br />
akraWunebdnen, viRacas Tu viRacebs aginebdnen.<br />
– mxari xom ar geqcaT, saiT garbixarT, biWebo? – rogorc iqna<br />
xma amoiRo dadumebulma alem.<br />
ramdenime saxedaZmarebulma erTdroulad moxeda.<br />
– orfolos poligonze qva-qvaze ar datoves... rac amaT iq<br />
ivarjiSes... – Tavi gadaaqnia Careqam.<br />
– ra ginda, mere, mSvenieri sirbili uswavliaT! – `gamoesarCla~<br />
WroRa rezervistebs.<br />
megona avtomatis jers miuSvebdnen.<br />
sabednierod ase ar moxda, jariskacebi usityvod gaeridnen<br />
gaRizianebul moqalaqeebs.<br />
vidre daviSlebodiT, gnoliZeebis mezobeli, noniaSvilebis<br />
fexmZime rZali, nunu movarda, riJa nugzara daiWrao.<br />
gaviqeciT.<br />
wevs nugzari divan-sawolze gadasvenebuli.<br />
TbilisSia gadasayvanio, Semogvtira colma.<br />
veci telefons – sad darekav, saswrafos Senoba afeTqebulia,<br />
nikas mobiluri – gaTiSuli.<br />
iqneb saavadmyofoSi waviyvanoT-meTqi.<br />
ara, aq ver mixedaven, Tanac saavadmyofoc xom daicalao, qali<br />
ratomRac safeTqlebs usresavs ferwasul nugzars.<br />
noniaSvilebis rZali, Tavisi muclis miuxedavad, yoCaRad<br />
gavarda gareT.<br />
male, ezosTan manqana damuxruWda.<br />
gavxede – dafxavebul, jariskacebiT savse `Jiguls~ nunu gadasdgomia<br />
da manqanidan gadmosul mZRols eubneba, an daWrils<br />
gaiyolebT, anda gadamiareT da ise wadiTo.<br />
danarCenebic gadmovidnen, Cven sulac davrCebodiT da daWrils<br />
gavagzavnidiT, magram mterma formianebi rom gvnaxos,<br />
Cagvxocaveno.<br />
16 17
ar daidoT am kacis codva da RmerTi giSveliTo, fexi ar<br />
moicvala noniaSvilebis rZalma.<br />
ra qnan, Tan qalia, Tan fexmZime, nugzarsac rom daxedes, mixvdnen,<br />
drois dakargva aRar SeiZleboda – aba, gaviyvanoTo, oTxivem<br />
divanze gadafenil fardags kuTxeebSi Caavles xeli, Cvenc mivexmareT<br />
da nugzari, Tavis meuRlesTan erTad, ukana savarZelze<br />
movaTavseT. jariskacebidan, ori mZRolis gverdiT dajda, oric<br />
– axades sabarguls da Sig CaikunWa.<br />
magari yofilxar, Tu gadavrCiT, biWis Zeoba ar gamogvaparovo,<br />
– xeli auwia mZRolma nunus da manqana daZra.<br />
TandaTan dacarielda moedani, gzajvaredinebi, quCebi, morCa<br />
misvla-mosvla, yayani, miwyda areuli fexis xma, ganiavda namwvis<br />
sunic da, mokvda qalaqi, Camovarda Wkuidan SemSleli siCume,<br />
romelic yvelaze ufro did xmaursa da Rriancelze metad angrevda<br />
nervebs.<br />
4.<br />
omi movida-meTqi, Cems qalaqSi, viqtor petroviC.<br />
yvelaferi ise uceb moxda, gaocebac ver movaswari, SiSiT ki,<br />
icocxle, aZgerebuli guli kakanaTSi gabmuliviT afarTxalda.<br />
ifarTxalos ramdenic unda, ras gaxdeba!<br />
moulodnelad dacarielda samyaro da uwonadobaSi aRmovCndi.<br />
fanjridan Ria kosmosSi gasrolili, usazRvro, ufero araferSi,<br />
Tavzardamcem usasrulobaSi vtrialeb. iqneb arc vtrialeb da<br />
didi, gaberili Waobis mwvane bayayiviT wylis zedapirze vilandebi.<br />
im bayayiviT, kidurebgaSeSebuli, sacekvaod dakvanwuliviT<br />
rom tivtivebs xolme... xan Cems Tavs xis Tojinas vadareb, Teatraluri<br />
sezonis Semdeg bnel, aSmorebul, ablabudian rekvizitis<br />
oTaxSi, Tasmebze dakonwialebuli rom miatoves. Tumca, Tojinas<br />
Tu raRac mainc imagrebs, me ra Zala miWers haerSi, mxolod<br />
uwonadoba, Cemi javriT gasiebuli gulis Semkavebelia?! ratom<br />
mgonia, sadacaa Cameglijeba da sizifes lodiviT dagordeba?<br />
Tu dagordeba, ukan amis amomtani var?<br />
omi maRlidan movida: ukidegano sivrceSi, meocnebe TvalebisaTvis<br />
saintereso aRaraferi darCa, aRarc mTvare, aRarc varskvlavebi<br />
da aRarc dilis sxivebiT dazolili haeri, sul rom<br />
elodebi, es sxivebi simebiviT rodis daiwkrialeben.<br />
rasac amerikuli kinostudiebis agresiuli, xmauriani, erTnair<br />
siuJetiani, mxatvruli Tu dokumenturi, sabrZolo filmebi<br />
gvTavazoben, ager, realurad ufro did ekranze gadis da es<br />
ekrani Cems qalaqs Tavze axuravs.<br />
pirveli Wurvi Camovarda Tu ara, mobinadreebisagan, TviTmclelis<br />
qviSiani ZarasaviT, uceb Camoicala sadarbazoebi,<br />
giJurma ritmma aamoZrava, aaCqara bavSvebiani qalebiT dawiokebuli<br />
qalaqi, xalxis talRebi win da ukan awydebodnen, quCebi<br />
gawelili garmoniviT ikecebodnen da iSlebodnen, Tavs damtydari<br />
jojoxeTidan adamianebTan erTad isinic garbodnen...<br />
oriode dRiT adre xom verc warmovidgendi, axla Tu beRelaSvilebis,<br />
pirveli sarTulis lojiis qveS, betonis filebiT Sekrul<br />
sardafSi vijdebodi.<br />
omis `surneli~ ukve karga xania trialebda, aRizianebda cxviris<br />
nestoebs da kuWis Tavs swvavda, magram amas mainc vin ifiqrebda...<br />
eka TbilisSi, bavSvebTan wavida.<br />
gavacile.<br />
Senc wamodi, guli cuds meubnebao.<br />
vin daujera.<br />
colis guls xom mxolod manamde vujerebT, vidre Cveni gaxdeba.<br />
sawer magidasTan xangrZlivi, martoobiT tkbobisaTvis vemzadebodi.<br />
gasaocaria, dabombvis wina saRamos, Tqvens cimbirul moTxrobebs<br />
vkiTxulobdi. moTxroba `ratom tirian naZvebic~ CavaTave,<br />
sinaTle gamovrTe da loginSi Sevweqi.<br />
ukve gviani iyo. Tvalebi mexuWeboda. ver vxedavdi, magram<br />
vicodi, sadRac, karierze, dabCenili CamCiT, eqskavators xreSi<br />
amohqonda. CamCis gaprialebuli kbilebi qvebze xrWialebdnen<br />
da ar maZinebdnen.<br />
18 19
xrWiali, ZilquSadqceul korpusSi albaT Cems garda aravis<br />
esmoda.<br />
cxra aprilis Semdeg, es mWaxe xmebi ar maZleven mosvenebas. rac<br />
dro gadis, TandaTan ufro iSviaTad, magram mainc gamixseneben<br />
xolme.<br />
`rameTu devna mterma suli Cemi, da daamdabla qveynad cxovrebai<br />
Cemi, damsua me bnelsa Sina, viTarca mkvdari saukunoi, da<br />
moewyina Cem Tana sulsa Cemsa~... – meramdened vimeorebdi da<br />
ratomRac survili momeZala vinmesTvis werili gamegzavna,<br />
Tundac bavSvobisdroindeli gulubryvilo dasawyisiT, `viReb<br />
kalams, giZRvni salams~... Tumca, ra uSavs, gulubryviloba<br />
sikeTis niSania, sikeTis gareSe kidev an werils ra madli aqvs,<br />
an – salams...<br />
mere gadavwyvite TqvenTvis momewera... ra moxda, werilebs<br />
micvalebulebsac ugzavnian, miTumetes iseTebs, TavianTi danatovari<br />
wignebiT mTeli cxovreba rom gvesaubrebian da xSirad<br />
iseT kiTxvebzec gvpasuxoben, saerTod rom ar dagvisvams...<br />
damezara adgoma.<br />
yurebze xelisgulebi avifare, damaviwyda, rom xmauri garedan<br />
ki ara, Signidan modioda, manjRrevda, maforiaqebda.<br />
mainc gailia qvrivis qveSagebiviviT natanji, gaWianurebuli,<br />
gabezrebuli cxeli Rame.<br />
`rameTu devna mterma suli Cemi~...<br />
`rameTu devna~...<br />
`rameTu~...<br />
jer kidev loginSi vSuSdebodi, roca qalaqis dasavleTiT,<br />
dasaxlebul ubnebSi, Tqvenma moieriSeebma pirveli `kvercxebi~<br />
dades...<br />
vidre dabla beRelaSvilebs Sevexiznebodi, wamiT gamielva,<br />
aq rom Weri Camoiqces, ra meZvirfaseba, risi gadarCena minda,<br />
ra waviRo-meTqi. veraferi movifiqre, mxolod saojaxo albomi<br />
da, wina saRamos megobris morTmeuli, plastmasis orlitrianiT<br />
WanWuris arayi gamoviyole. araysac, radgan jer kidev SemosasvlelSi<br />
idga, ufro instiqturad davavle xeli.<br />
kargadac moviqeci.<br />
sardafi sacxovreblad roca movawyveT, me da nikam, `mxneobisaTvis~<br />
TiTo naTali Wiqa gadavuSviT.<br />
rogorc ki sasmelma ZarRvebi Tbilad daiara, kidev erTxel<br />
daibraguna, axla ukve aRmosavleTiT, Tanac ufro axlos.<br />
daibraguna da zemo sarTulebis fanjrebze <strong>SuSebis</strong> nawili<br />
pirvelad maSin CamoifSvna.<br />
sardafSic wkrialiT Seaskdnen erTmaneTs carieli boTlebi<br />
da qilebi.<br />
TiToco, waswvda boTls nika.<br />
aRar dameloda, me rodis davlevdi, gadahkra da saavadmyofoSi<br />
gaiqca.<br />
qalebma raRac miaZaxes, albaT, Tavs gaufrTxildio.<br />
gugunis vibraciiT safeTqlebi kamertoniviT imeorebdnen<br />
afeTqebis xmas – qalebis mxolod tuCebis moZraoba davinaxe,<br />
sityvebi ar gamigonia.<br />
saavadmyofo Sors ar aris, magram...<br />
`RmerTo, mSvidobiT moiyvane,~ – qalebs rom ar davenaxe, Cumad<br />
gadaviwere pirjvari da gulisjibeSi Txelydian locvans<br />
xelisguliT frTxilad Sevexe.<br />
Cemi SeCoCqolebuli guli mkerdSi ki ara, am patara wignakSi<br />
feTqavda.<br />
meore Wiqamac wyaliviT Caiara.<br />
swored ase, im cofiviT arayis gemoc ver vigrZeni, qaSueTSi,<br />
mama elizbarma rom momawoda.<br />
gaziT daxuTuls, spazmebi maxrCobdnen da ki ar SemomTavaza,<br />
mibrZana, ramdenime ylupi ueWvelad mosvio.<br />
davlie da gamexsna sunTqva.<br />
maSin, gasuli wlis noemberSi, Cvenebma dagvcxes:<br />
jer xom prospeqtze Semogrialebuli specialuri manqanidan<br />
wylis Wavli mogviSves, gaagriles momitingeTa gaxurebuli Sublebi<br />
da gulebi, mere airwinaRebianebma SemogvinTes maxrCobela<br />
gazi, bolos ki, yvelaze ufro ficxma, Tavis gamoCenis wyurviliT<br />
Tu kidev sxva saSualebebiT aRgznebulma, yviTellabadianma<br />
ymawvilebma xelketebiT gamoscades gaqceulTa xerxemalisa da<br />
neknebis gamZleoba.<br />
20 21
erTi Cveni Zveli, mosulelo fexburTis komentatorisa ar<br />
iyos, ise `yoCaRad irjebodnen~, Tavi rom mqonoda, aRtacebisagan,<br />
taSs davukravdi.<br />
im dros ki, noembris marTlac mSvenier amindSi, roca aqoTda<br />
rusTavelis prospeqti, vinc axlomaxlo videqiT, yvela qaSueTma<br />
Segvifara:<br />
Semocvivda xalxi, qalebi daecnen muxlebze da loculoben.<br />
dabneul, wveraCeCil mamaoebs gaocebisagan saxe SeSliaT.<br />
viRacam cxra aprili axsena, viRacam cxra marti...<br />
paralelebi gaavebuli gvelxokerebiviT iklaknebian.<br />
nebismieri cudi ambavi ufro Zvel, ukve momxdar mZime SemTxvevas<br />
gaxsenebs.<br />
1795 wlis Tbilisis aklebis momswre cocxali rom yofiliyo,<br />
albaT, imas TerTmeti seqtemberi daudgeboda Tvalwin...<br />
qaSueTis SemosasvlelTan isev axrColda mxuTavi gazi.<br />
– wyali ar dalioT, uaresia! – dazaralebulTa Soris dafrialebs<br />
mama elizbaris anafora.<br />
– gviSveleT, mamao, SeaCereT es garewrebi! – ivedrebian, ixvewebian<br />
SiSiT, gakvirvebiT, moulodnelobiT gadmokarkluli<br />
Tvalebi... Tvalebi... Tvalebi...<br />
meti ra qnan, loculoben aranakleb gakvirvebuli mamaoebi.<br />
spazmi yelSi miWers, cremli mdis.<br />
sakurTxevelis gverdiT oTaxSi onkans cxvirsaxoci SevuSvire.<br />
sunma aqac SemoaRwia. rogorc iqna Caketes rusTavelze gamavali<br />
taZris kari.<br />
axalgazrda xelisuflebis avadmyofurad gaRimebuli, jgufuri<br />
portreti, momwavleli airis Savbnel `SaravandedSi~ exveva...<br />
am `gaugebrobaSi~ SemTxveviT movxvdi.<br />
universitetSi, nacnobma miTxra, mgoni, dRes, rusTavelze<br />
momitingeTa darbevas apirebeno.<br />
Wori iqneba-meTqi, ar davijere, magram mainc ver movisvene,<br />
qaSueTTan gamovedi da, daiwyo kidec...<br />
taZarSi veRar gavCerdi.<br />
`iqneb es yvelaferi avi sizmaria da cxadi sxvaa!~ – qaSueTis<br />
siaxloves, skveris ganapiras, Zeglis win vdgavar da mainc ver<br />
gamigia, Slapa axuravs Tu moxdili aqvs lado gudiaSvils. Cems<br />
jeelobaSi aq viRacis granitis skulptura idga xolme. idga da<br />
aRar dgas. mxolod adamianebi ki ara, amqveynidan Zeglebic midian...<br />
ho, gamaxsenda, profesionali revolucioneris Zegli... ase<br />
eZaxdnen da ase gvaswavlidnen – e. i. areulobisa da revoluciis<br />
agoreba maTi profesia iyo.<br />
mokled purs (da zogjer sxva ramesac) amiT Wamdnen.<br />
Cveneburi kamoc profesionali revolucioneri brZandeboda.<br />
wiTlebis gamarjvebis Semdeg, roca Tavisi `profesiiT~ aq<br />
aRaraferi esaqmeboda, kamom moiTxova, iranSi gamiSviT, revolucias<br />
movaxdeno.<br />
leninma ar qna. mgoni trockim da stalinmac ganWvrites iranuli<br />
revoluciis uperspeqtivoba.<br />
uTxres, Zvirfaso simon ter-petrosiano (revoluciuri<br />
`kliCkiT~ – kamo, albaT, Segnebulad, aRar moixsenies), irani<br />
jer mzad ar aris yvela qveynis proletariatis sanukvari ocnebis<br />
gansaxorcieleblad, axla an naTeli momavlis aSenebaSi<br />
dagvexmare, anda fexi fexze gadaide da mSvidad icxovreo.<br />
profesionalis boboqarma sulma mainc ver moisvena – sabeWdi<br />
manqana, mdivani da furclebi moiTxova, amxela gamocdilebas<br />
miwaSi ver waviReb, memuarebs mainc davwero...<br />
kremlma, dabejiTebiT, es ganzraxvac dauwuna, magram kerpi<br />
iyo cxonebuli, `pirvel Cvenebas~ bolomde miawva, ara da arao,<br />
Cems nanaxsa da gancdils saflavSi ver waviRebo.<br />
xazina da bankebi `mihqonda~ da gamocdilebis `waReba~ ar undoda!<br />
radgan ar iSli, ra gaewyobao – moarTves sabeWdi manqana, furclebi,<br />
dauniSnes mdivan-memanqanec. male saqmes unda Sesdgomodnen,<br />
magram moulodnelad (!) veris daRmarTze, velosipedi<br />
da manqana Seejaxa erTmaneTs...<br />
am katastrofaSi daRupuli kamo, ra Tqma unda, velosipedze<br />
ijda...<br />
maSindel TbilisSi, manqana dinozavriviT iSviaToba iyo. Aamitom<br />
am SemTxvevam yvela gaaoca, garda im bedismweralisa, romelic<br />
caSi ki ara, sul axlos, `Cekas~ saidumlo ganyofilebaSi<br />
brZandeboda.<br />
22 23
darCa oxrad sabeWdi furclebi da gacrecilTiTeba, kargi<br />
anazRaurebis momlodine memanqane gogo – uxelfasod.<br />
gamosaTxovar sityvaSi, meore profesionali, Salva eliava,<br />
gardacvlils ase dastiroda – Zvirfaso kamo, ar damaviwydeba<br />
Seni STagonebuli saxe, erT xelSi revolveriT, meoreSi – yumbariTo...<br />
ra gamoepareboda cxonebuli Salvas maxvil Tvals – marTlac<br />
Zneli warmosadgenia ufro meti STagoneba, romelic SeiZleba<br />
kbilebamde SeiaraRebuli revolucioneris saxeze aRibeWdos.<br />
arc `Svidnoembrelebis~ STagonebuli saxeebia dasaviwyebeli,<br />
Cems Tvalwin, yofili aleqsandras baRis kuTxidan rom gamocvivdnen<br />
da prospeqtidan gamoqceul xalxs xelketebiT gza uyeles.<br />
vikadre da fexs avuCqare.<br />
Seuracxyofils, gamwarebuls da gacamtverebuls, imiT rac<br />
irgvliv xdeboda, orTaWalaSi, memuarebze momuSave sxva `profesionali~<br />
gamaxsenda. imasac araerTxel hqonda STagonebuli<br />
saxe, rodesac Tavisi moqalaqeebisa Tu qveynis ubedurebaze<br />
xels awerda.<br />
memuarebi aseTebisaTvis gansawmendelad iqca.<br />
sakuTar Tavze karg veqils sad naxav?..<br />
viRac bRavis, mgoni, erovnuli biblioTekis midamoebSi...<br />
viRacas manqanis kapotze gadawolils asuliereben.<br />
isev mewvis yeli da Tvalebi. meCveneba, rom Sededebuli mxuTavi<br />
gazi aRarasodes gava qalaqidan.<br />
afsus, sad aris mama elizbaris arayi!<br />
baRis boloSi, avtobusSi avedi.<br />
vuyureb gamoqceulebs.<br />
`daiTrguneba xalxi, kaci kacs daCexavs, moyvasi moyvass; bavSvi<br />
gaumedidurdeba moxucs, uRirsi – pativcemuls,~ – ase `dainaxa~<br />
da `aRwera~ dRevandeli dRe esaia winaswarmetyvelma.<br />
gverdiT asakiani qalbatoni damijda. acaxcaxebuli TiTebiT<br />
wina skamis sazurges Caafrinda, rogorc dasaRrCobad ganwiruli<br />
wyalSi motivtive sagans.<br />
– naxeT, sadamde mogvyvnen? krwaniseli pensioneris lekvebi!<br />
ra ikadres, RmerTo! – CamaCerda fosoebSi Cakarguli, Tavzardacemuli<br />
TvalebiT, – iciT, ra vqeni, erTs niRabis Camosaglejad<br />
veci, maCvene Seni naZirala saxe, xval rom Semxvdebi unda<br />
SegafurTxo-meTqi...<br />
– amaT SefurTxebiT gaakvirvebT an SeuracxyofT, qalbatono?<br />
– CaidudRuna win mjdomma mamakacma da, yoveli SemTxvevisaTvis,<br />
mainc miixed-moixeda.<br />
me ki, swored mis mxarze Camoskupebuli pulCinela davinaxe<br />
– mwared gameRima da mTeli gza amekviata:<br />
`es krwaniseli mogvi,<br />
yvelas deda rom mogvi...<br />
aCxrialebul bambas –<br />
memuarebs rom lambavs~...<br />
meti veRar gavagrZele da aRarc iyo saWiro.<br />
ra ikadreso! –<br />
qalbatoni SeSinebulze metad Seuracxyofili Canda.<br />
Tan – gakvirvebuli.<br />
Tan...<br />
mokled iseTi, Svilisagan gawkeplili mSobeli rom SeiZleba<br />
iyos...<br />
sardafis kuTxeSi raRac faCunobs. netav Tagvia Tu virTxa?<br />
rogor davinaxo, gadabrunebul qvabze dadgmul sasanTleSi<br />
CamoRvenTili kelaptari TavisTavsac Zlivs anaTebs.<br />
qalebs sZinavT.<br />
sabakuriane, naqsov qudCamofxatuli, qalbatoni amalia xandaxan<br />
amoikvnesebs. wvivi, albaT, ZilSic awuxebs.<br />
fexebi damibuJda - savarZelSi gverdi vicvale.<br />
isev faCunobs raRac. iqneb qaRaldia da niavi aSrialebs.<br />
niavi ara zRvauri... am gemis triumiviT Caketil marTkuTxedSi,<br />
ise saidan an rogor dauberavs, rom axla gazeTic aaSrialos.<br />
Tagvs mainc ra uSavs, ai, virTxa ufro Zneli asatania.<br />
ra undaT, ras eCaliCebian, beRelaSvilebis sardafSi, amaTac<br />
marcvleulis tomrebi ar aRmoaCinon.<br />
iqneb avide, lojiaSi adamianurad davwve?<br />
24 25
Rame mainc moisvenon – sadRac, Ramis ubeSi TviTmfrinavi daZrwis.<br />
SeiZleba samgzavroa... Tumca, saqarTvelos caSi, axla samgzavros<br />
ra unda...…… kaliningradidan vladivostokamde gadaWimuli<br />
zecis patronma, es patara cis naglejic ar wamarTva?<br />
gulubryvilo Samili:<br />
Tu TeTr xelmwifes amxela qveyana hqonda, mTis mwvervalebze<br />
dakiduli, Cemi patara daRestanisagan ra undodao.<br />
undoda, unda da momavalSic endomeba, imamo!<br />
oi, `Боже царья храни!~<br />
ra unda am TviTmfrinavs, caSi ras dabodialebs!<br />
`Seni gamomSvebis deda!~ – gineba TavisTavad swydeba bageebs.<br />
`gamomSvebi,~ am SemTxvevaSi, dambadebels rom ar niSnavs, mgoni<br />
yvela mixvdeba.<br />
omis win Tqvens cimbirul moTxrobebs vkiTxulobdi-meTqi.<br />
cimbiri, CemTvis, gadasaxlebulTa ZvalSesalagi, katorRelTa<br />
kvnesa, xundebis Cxriali, tyeebis okeaneSi dakarguli bilikebi,<br />
Taviseburi, ukareba silamaze da yinvis sacecebia, sxeuls rom<br />
boWavs da sunTqvas gikravs.<br />
TqvenTvis ki, simkacris miuxedavad, iseTi tkbili, mSobliuri<br />
da sayvarelia, rom rodesac kicxavT, maSinac ki eferebiT,<br />
elaqucebiT, ixutebT, fexqveS ugordebiT, siyvarulisagan Zvlebi<br />
gtexT da gidnebaT.<br />
samSobloa Tqveni da imitom!<br />
me, Tqveni wigniT xelSi, daaxloebiT im situaciaSi aRmovCndi,<br />
TqvenTvis du-fus an lao-Zis kiTxvisas, Cinur bombdamSenebs rom<br />
daeymuvlaT zemodan, Srapnels gaesxipa ulamazesi cimbiruli<br />
naZvis koromebi, pirqve damxobiliyo saxlebi da adamianebs Tagvis<br />
soroebi eZebnaT.<br />
gana yvela tyvia Tqvens gulSi ar gaivlida?<br />
gaivlida ki ara, saceriviT daafxavebda.<br />
ase var, axla, me da, albaT, im gazeTis Tu qaRaldis naglejs is<br />
orpiri aSrialebs, Cems gaburRul mkerdSi rom gadi-gamodis...<br />
ra unda, ar asvenebs gamCeni!<br />
xom SeiZleba, am mfrinavis papa da papaCemi, omis damTavrebis<br />
wina dRes, rva maiss rom daiRupa, sangarSi gverdigverd isxdnen,<br />
`erTa Zmur kavSirs~ icavdnen da yuaze dayvanil, qaRaldSi<br />
gadaxveul, mware, jariskacur `maxorkas~ morigeobiT eweodnen!<br />
`ratom mucelSi ar gawyalda, es nabiWvari!~<br />
mZime droa, yvelani, mzareuliT dawyebuli da prezidentiT<br />
damTavrebuli, maT Soris esec – axla haerSi rom dayuryutebs<br />
– dakveTaze muSaoben.<br />
amitom miatova, romeliRac guberniis miyruebuli, naxevrad<br />
daclili sofeli, raTa rogorc samxedro mfrinavma, mucel-<br />
RmerTa saxelmwifosi da... cimbiruli moTxrobebis avtoris<br />
dakveTa Seasrulos!<br />
dRes-xval ueWvelad ikiTxaven, omi pirvelma vin daiwyoo.<br />
es omi, viqtor petroviC, Tqven daiwyeT!<br />
daiwyeT da Tanac jer kidev rodis!<br />
ubis wignakidan<br />
5.<br />
23. 05. 2007<br />
`wuxelis, sizmarSi, soxumi davibruneT.<br />
sadRac, rkinigzis siaxloves, palmebTan vdgavar, sixaruliT<br />
vtiri da yelSi waWerili boRma maxrCobs.<br />
gameRviZa. wamovjeqi.<br />
Zlivs amovisunTqe, Zlivs moviTqvi suli –<br />
rogor minda isev im sizmarSi dabruneba!~<br />
26 27