16.06.2015 Views

SuSebis

SuSebis

SuSebis

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

vano CxikvaZe<br />

<strong>SuSebis</strong><br />

omi<br />

romani


vano CxikvaZe<br />

<strong>SuSebis</strong> omi<br />

pirveli gamocema bakur sulakauris gamomcemloba, Tbilisi 2013<br />

© vano CxikvaZe, 2012<br />

yvela ufleba daculia<br />

Sps `bakur sulakauris gamomcemloba`<br />

daviT aRmaSeneblis 150, 0112, Tbilisi<br />

elfosta: info@sulakauri.ge<br />

ISBN 978-9941-15-764-6<br />

Vano Chkhikvadze<br />

THE GLASS WAR<br />

© Vano Chkhikvadze, 2012<br />

All rights reserved<br />

First published in 2013 by Bakur Sulakauri Publishing<br />

Agmashenebeli Ave. 150<br />

0112 Tbilisi, Georgia<br />

E-mail: info@sulakauri.ge<br />

www.sulakauri.ge<br />

vano CxikvaZe – Zveli, kargad nacnobi saxeli da misi axali romani,<br />

wigni, romlis furclebi isev savsea tkiviliTa da dardiT.<br />

axali wigni – axali TemebiTa da Zveli problemebiT: beletristuli<br />

matiane 2008 wlis agvistos omisa, romelmac mourCeneli<br />

iarebi dautova saqarTvelos.<br />

aq ori omi mZvinvarebs – omi gareSe mterTan da omi sakuTar<br />

TavTan. pirveli omi saukuneze metia mimdinareobs, meore ki<br />

axlaxan, erovnuli suverenitetis aRdgenis Semdeg daiwyo.<br />

demokratizmis TeoriiT dabneuli qarTveloba eZebs dakargul<br />

samSoblos da samSobloSi dakargul Tavis Tavs.<br />

ibombeba qarTli, iwamleba Tbilisi, suli ki borgavs galiaSi<br />

gamomwyvdeuli mxeciviT.<br />

oms aqvs kanoni – ulmoblobis kanoni; oms aqvs gemo – jojoxeTis<br />

simware; oms aqvs suni – cremlis, sircxvilisa da damcirebis<br />

suni.<br />

magram oms sxva wesic aqvs, is gmirebs Sobs.<br />

hoda, isinic aq arian, am wignSi, – Seuracxyofilni, magram<br />

gautexelni, mamapapur Targze moWrili qarTvelebi, romlebic<br />

sityviT da dumiliT icaven samSoblos Rirsebas.<br />

maTTan erTad aris avtoric, romelic, marTalia, saswaulmoqmedi<br />

ar aris, magram SeuZlia tkivili Svebad, sevda sixarulad,<br />

uimedoba ki imedad aqcios, raRa Tqma unda, prozis kanonebis<br />

Sesabamisad.<br />

vano amirxanaSvili


1.<br />

dedaqalaqidan Camosul Tojinur dass, Teatris meore sar-<br />

Tulis foieSi, speqtakli unda warmoedgina.<br />

skolidan roca mogviyvanes, Teatris SesasvlelTan, bavSvebis<br />

teva aRar iyo.<br />

vidre kars gagviRebdnen, mamakacur pijakiani qali, Cvenma<br />

klasis damrigebelma administratori rom uwoda, xelebis JestikulaciiTa<br />

da uCveulo boxi xmiT yvelas uxsnida, foies ver<br />

gavberavT, rac aris, es aris, bevrni xarT, amitom skamebze orori<br />

bavSvi dasviTo.<br />

etyoboda, administrators, aso-bgera `r~, Zalian moswonda,<br />

radgan gansakuTrebulad, mkveTrad gagrZelebulad gamoTqvamda.<br />

ai, ase:<br />

– orr-orri... giTxarriT, orr-orri-meTqi!<br />

pirvelklasel biWs, `administratori,~ am ucnauri qalbatonis<br />

saxeli megona da gulSi mec `gansakuTrebulad~ vimeorebdi:<br />

`administrratorrr... administrratorrr...~<br />

rogorc iqna davlagdiT, davwynardiT da saxeldaxelo, patara<br />

scenis cicqna farda rom gaswies, iseT aliaqoTSi amovyaviT Tavi,<br />

administratori viRas axsovda.<br />

mokled, boroti batonis, senior makarones mecadineobiT,<br />

Raribi mwyemsi gogo-biWis ambavi, albaT Zalian sevdianad dam-<br />

Tavrdeboda, mxiaruli da eSmaki pulCinela mxsnelad rom ar<br />

movlinebodaT.<br />

rac am jambazma iq oinebi daatriala, marto patarebs ki ara,<br />

didebsac piri daaRebina da sicilisagan sul cremlebi awmendina.<br />

pulCinelam magrad acucuraka da Tavbedi awyevlina senior<br />

makarones. is uxeiro leqsic maxsovs, maTxovris tansacmelSi<br />

gadacmuli batons rom miumRerebda xolme:<br />

5


`Tqven rom qveyana gaZarcveT,<br />

me xom amitom vSimSilob.<br />

senior, iqneb wyaloba gaiRoT,<br />

anda oboli miSviloT.~<br />

modi da nu icinebdi – pulCinela, erTi xeliT mowyalebas rom<br />

iTxovda, meoreTi gaumaZRar batons qisaSi uZvreboda, magram im<br />

qisidan awapnuli fuli TavisTvis ki ar undoda, visac makarone<br />

Zarcvavda, isev imaT urigebda...<br />

warmodgena dasrulda, farda daxures. scenis ukan SeyuJuli<br />

msaxiobebi TojinebiT gamovidnen, Tavi dagvikres da madloba aqeT<br />

gadagvixades, Zalian, Zalian gagvaxareT Tqveni stumrobiTo.<br />

netavi ar gamosuliyvnen – loyawiTeli, gaberili makarone<br />

daCutuli burTiviT ekida mavTulebze, lamaz mwyems gogosa<br />

da biWsac daexuWaT grZelwamwamebiani Tvalebi da erTmaneTi<br />

aRarc ainteresebdaT.<br />

guli gansakuTrebiT pulCinelaze damwyda – TavCaqindruls<br />

qudis pomponi fexebamde dahkonwialebda da sicocxlisa da<br />

xalisis niSanwyalic aRar etyoboda.<br />

gaiRviZe, pulCinela-meTqi, Cemdauneburad xmamaRla davuZaxe.<br />

gaRimebulma msaxiobma Tojina Cemsken moabruna da mosalmebis<br />

niSnad xeli aawevina.<br />

gasasvlelisaken daviZariT.<br />

Teatris TanamSromlebma, foies ovalur TaRebian maRal fanjrebze<br />

daSvebuli mZime xaverdis fardebi gaswies da Semodgomis<br />

feradebiT moxasxase foTlebiani alvis xeebi SigniT Semoaxedes.<br />

dablidan ase lamazad arasodes momCvenebia alvebi, iqneb imitom,<br />

rom axla maT totebSi Camavali mzis sxivi ki ara, yurebamde<br />

gacinebuli, mxiaruli pulCinela daxtoda.<br />

mas Semdeg, senior makaroneze gulacruebuli jambazi, samudamod<br />

CemTan darCa. rodesac miWirs, mwyurvaliviT mWirdeba<br />

erTi ylupi sicili, xan kalmis wveridan gadmomixteba da sawer<br />

magidaze damiskupdeba, xanac ubeSi gafaCundeba da, rom gamaRimos,<br />

namceca TiTs iRliasTan momiTaTunebs.<br />

Tan, ra Tqma unda, ZaliT daboxebuli xmiT SesZaxebs:<br />

– administrratorrr!..<br />

ubis wignakidan<br />

2.<br />

21.07.2008<br />

`meTxuTmete weliwadia, erTi da igive xma mesmis:<br />

– boTlebs vibareb, boTlebs!<br />

urikian kacs WaRara Tma ukve ferflisferi gauxda, mxrebSi<br />

moxrils SesamCnevad amoeyara kuzi, win gamoweuli SubliT da<br />

axrColebuli, mundStukiani papirosiT TandaTan xelmokle<br />

oficris `denSCikis~ samovarze Camocmul Ceqmas daemgvana, Cais<br />

asaduReblad nakverCxals rom uqSutunebdnen xolme.<br />

TxuTmeti weliwadia boTlebis Semgrovebeli midi-modis,<br />

icvleba hava, klimati, xelisufleba, magram ar icvleba am kacis<br />

cxovreba...<br />

etyoba, aRarc Casabarebeli boTlia ioli saSovni – kacs urikaze,<br />

carieli tomrebi udevs.<br />

axlac Sua ezoSi gaCerda, aayola Tvali ayudebul korpuss da,<br />

gaumarTla – bolo sarTulidan CamosZaxes, amobrZandi, Caibare<br />

boTlebio.<br />

cqvitad gamoiqca. manamde Turquli fqvilis carieli tomara<br />

amoido iRliaSi.<br />

gavida sul aTiode wuTi da sadarbazoSi, erTdroulad sxvadasxva<br />

xmaze atyda <strong>SuSebis</strong> WaxaWuxi, wamovida namsxvrevebi,<br />

kibeebze dabzrialebuli, kedels mixeTqebuli boTlebi, Tavpiris<br />

mtvreviT qvemoT garbian, miilewebian, yovel dacemaze<br />

kidev ufro qucmacdebian, moajiridan gadamxtrebi betonis<br />

safexurebze skdebian...<br />

rogorc iqna Sewyda boTlebiscvena. Camovarda siCume da am<br />

siCumeSi, kibeze, damfrTxali, Sewuxebuli boTlebis Semgrovebelis<br />

fexis xma gaisma.<br />

ra moxda, rad dagvbombe am dilaadriano, hkiTxes gaRizianebulma<br />

mezoblebma.<br />

Turme, zurgze rom unda moekida, boTlebiT gatenili tomara<br />

kacma moajirze Semodga, vidre mxrebze gadatarebul xelebs Caav-<br />

6 7


lebda, tomris piri TiTebidan gausxlta da Zirs mopirqvavda...~<br />

5.10.2006<br />

Ramis sami saaTia. gareT ukve grila,<br />

aJrJolebT sibneleSi gaZarcul xeebs –<br />

bordiuris ydaSi foToli Srialebs,<br />

rogorc wignebis daSlili tomi...<br />

televizorSi isev isvrian,<br />

sasxletze udevs jariskacs TiTi,<br />

da uneburad amekviata –<br />

xval ra moxdeba, iqneba Tu ara omi,<br />

romliTac amdeni welia gvaSineben?..<br />

samis wuTebze Svilma damireka meore qalaqidan<br />

(yurmilis aRebamde mivxvdi, rom is iqneboda!)<br />

orive xmadabla vsaubrobdiT,<br />

momibodiSa, dabadebis dReze rom ver Camovida.<br />

mSoblebs vin mogvca wyenis ufleba? –<br />

hoda, mec gavCumdi, ukan Cavsxi sayveduris sityvebi...<br />

albaT, dro aris aseTi gulgrili,<br />

da Sen arafer SuaSi xar, Cemo biWiko! –<br />

davagde yurmili.<br />

mere fanjara gamovaRe da wvimis cremlebs gemo gavusinje...<br />

qari aryevda xeebs,<br />

sadRac kioda Ramis gul-mucelSi gayrili `saswrafos~ sirena.<br />

sibneleSi TavSerguli, uimedo kenweroebi,<br />

umweo bartyebiviT mofuTfuTe foTlebs<br />

sibraluliT Camohyurebdnen...<br />

iqneb, ufalic uZluria?..<br />

xval ra moxdeba?<br />

netavi, iqneba omi?<br />

ukve Zalian gviania –<br />

axla unda mivide sawolamde da Zils Cavbarde...<br />

moica, jariskaco,<br />

sasxlets gauSvi orkapiviT gamodebuli TiTi,<br />

qveyana daiRala xmauriT,<br />

moica, jariskaco,<br />

ar mokla siCume...<br />

mec daviRale,<br />

ise Zalian,<br />

ise Zalian,<br />

rom daZinebac ar SemiZlia<br />

da safeTqelTan CarWobil lursmans<br />

amosaglejad vejajgurebi –<br />

netavi, iqneba omi?<br />

3.<br />

gagania agvistoa, me ki zamTris ganwyobiT vcxovrob. SeiZleba<br />

sardafidan amyva cieba, Sinagani JrJola amitans, amakankalebs,<br />

lamis kbils kbilze maceminebs. qalbatoni lolasi rom ar meridebodes,<br />

pleds movixuravdi, Camsxvreul SuSabandTan axlos<br />

mividgamdi savarZels da, gasusuli, yurs mivugdebdi zemo<br />

sarTulebidan Camomsxvreuli SuSebiT daCexil, CamobalTul<br />

alublis totebze mocaxcaxe beRurebis wuwuns.<br />

Tumca, beRura ki ara, ezoSi Citis saxsenebelic gaqra, Torem<br />

aqamde ukve gemos gausinjavdnen. xeivanze, aqa-iqa, kimpalSewiTlebul<br />

mtevnebs.<br />

omi movida, Cems qalaqSi, viqtor petroviC. amitom aorTqlda<br />

frinveli, kata, ZaRli... adamianebic, or korpusSi, ramdenimeRa<br />

Tu daRivRivebs. danarCenebi wavidnen, gaixvetnen, manqaniT,<br />

fexiT, matarebliT, naCqarevad Sekruli xelbargiT gaaswres,<br />

gaeridnen dasabombad ganwirul qalaqs.<br />

aki sul gvayvedrebdiT, samamulo omma Cvens kiserze gadaiara,<br />

ar ginaxavT Tqvens miwa-wyalzeo da xom gvanaxveT, meti raRa<br />

gindaT!<br />

8 9


aqamde WaxWaxi mxolod SaSvisa gamegona – uTenia, rogorc<br />

qalwuli abazanaSi, mze jer kidev gril burusSi rom nebivrobs<br />

da, am dros, Wax-Wax-Wax!.. sawolidan Citis xma wamogagdebs. Caicvam,<br />

gaiqcevi baRis bolosaken, gagelumpeba wvivebi lobios<br />

budnebidan akrefili namiT, CaaRwev beber, fiTrmoreul msxlebTan,<br />

magram sadRaa SaSvi. gayuCdeba, gainabeba da, rogorc<br />

ki gamobrunebas daapireb, axla baRis meore kuTxeSi, sxva xeze<br />

daixmaurebs, oRond TviTon mainc ar dagenaxveba, foToliT<br />

Sebumbluli cacxvis rto Seirxeva mxolod...<br />

geTamaSeba eSmaki SaSvi da arc erTma ar iciT, rom sxva WaxWaxic<br />

arsebobs, damangreveli, sikvdilis mTesveli...<br />

ukve meoTxe dRea, rac Cemi qalaqis caSi, gamayruebeli kiviliT<br />

mSobiaroben rusuli bombdamSenebi.<br />

guSindeli dila mainc gansakuTrebuli iyo:<br />

qalaqis mTavar moedanze, Cvens ezoSi da oTxmocdaaTiani<br />

wlebis pirveli `talRis~ ltolvilebiT Casaxlebul, yofili<br />

profteqnikumis Zveli, dabenZRebuli Senobis siaxloves jer<br />

haerSi, mere miwaze, erTdroulad, raRac gaugonari WaxaniT<br />

gaskda, Searyia, Seadandgara ca, miwa, Cems win ayudebuli korpusi.<br />

SuSabands momskdarma uxilavma Rvarcofma fanjrebi lamis<br />

anjamebidan amoyara, SuSebi Semolewa, skamianad amayirava, qeCoze<br />

damayena da ukanali am dampali yofisaTvis mimaSverina.<br />

– gaimeore, boziSvilo! – amovigmine TavSi xelebwavlebulma.<br />

ver gaigona, Torem mfrinavi guls namdvilad ar damwyvetda<br />

– erTxelac gemrielad dagvajaxebda.<br />

divansa da macivars Soris CaWedils, samzareulodan, qalbatoni<br />

lolas xma momesma, Cqara, sardafSio.<br />

raRa dros sardafi iyo, Cems wil tyviebs divansawolis ukan<br />

gakruli, gaxunebuli paneli daexvritaT da Rrmad, baTqaSSi<br />

gaWediliyvnen.<br />

mfrinavis `Semkoba~ davamTavre Tu ara, qalbatoni lolac<br />

wamomadga. aseT araseriozul mdgomareobaSi rom mnaxa, muxlebi<br />

gamoiTqvifa, magram roca darwmunda seriozuli araferi<br />

mWirda, sveli tilo kefaze damafina da, mainc daweqi, Seryeva<br />

ar gqondeso, mirCia.<br />

sardafSi CabrZaneba TviTonac gadaifiqra, lojiis boloSi<br />

axdil Casasvlels gadaeyuda da CasZaxa, deda, rogor xaro.<br />

pasuxic mdgomareobis Sesaferisi miiRo, ise var, ukeTesad<br />

ar SeiZlebao.<br />

– oTxmocdacxra wlisaa da iumoris grZnoba mainc ar Ralatobs.<br />

– magaria Zveli xalxi.<br />

– ki, ki... es gansakuTrebiT... – qalbatonma lolam rusebis `qebadidebiT~<br />

SeaRo Camsxvreuli sastumros kari da male misi moTqma<br />

momesma, – oi, mamaCemo, mamaCemo, es ra uqniaT am RmerTgamwyralebs,<br />

ha? amis mere kidev namusi moeTxovebaT? Tumca, rom movTxovo,<br />

xom unda gaaCndeT!.. ise waxvedi am qveynidan, rusze Zvirs ver<br />

gaTqmevinebdiT, vera! – mere tirilis toni Secvala da datuqsvaze<br />

gadavida, – egec Sen, kidev itrabaxe, kadris oficeri viyavio da<br />

gansxvavebuli sasmisiT dalie `wiTeli Robis~ sadRegrZelo!..<br />

Sevedi, ra sWirs-meTqi.<br />

– Sexede, mamaCems, am sacodav fronti-nikas, sami omi moiara,<br />

fineTis, germaniis, iaponiis, ise Camovida, nakawri ar hqonia da<br />

exla ar momikles?<br />

alublis kurkis simsxo tyvias, gadidebul Sav-TeTr sura-<br />

Tze, samxedro formiani fronti-nikasaTvis Subli gaexvrita da<br />

momeCvena, sayeloze rombebdakerebul oficers, gaocebisagan<br />

Tvalebi daeWyita.<br />

tyvias, CarCos SuSaSi, sufTad gaevlo, arc ki daefSxala.<br />

– dedaCems ar uTxra, ver gadaitans!<br />

gamecina:<br />

– Tqven Tu ar damaswrebT, me vecdebi... ratom ver gadaitans?<br />

– mamaCemze guli roca mouvidoda, sul eubneboda, im dasaqcev<br />

germaniaSi Seni sargo tyvia rogor ver Camoasxes, Senc moisvenebdi<br />

da meco...<br />

qalbatoni lolas deda da Cemi meuRlis deida, didi qalbatoni<br />

amalia, sardafSi gvyavs moyuCebuli.<br />

pirveli dabombvis Semdeg, radgan qalaqidan gasvlas ar vapirebdi,<br />

meoTxe sarTulidan dabla, pirvelze, beRelaSvilebTan<br />

Camovinacvle, rom saWiroebis SemTxvevaSi, RamiT mainc TavSesafarSi<br />

vyofiliyavi.<br />

10 11


aw gardacvlili, qalbaton lolas meuRlis, zaqaria beRelaSvilis<br />

Rvinis marnad mowyobil sardafs, operatiulad dizaini<br />

da profili SevucvaleT – bocebi, samwnile da konservis qilebi,<br />

boTlebi kedelTan an Taroebze davalageT, wvivSi fexmotexil,<br />

fronti-nikas Tanamecxedres gasaSleli sawoli davudgiT, CvenTvis<br />

ki didi da Rrma savarZlebi CamovitaneT.<br />

Tuki gvaclian da TviTmfrinavebi krazanebis nayariviT ar<br />

zuzuneben, savarZlebSi waZinebasac vaxerxebT.<br />

ojaxis memkvidre, papis mosaxele qirurgi, nika beRelaSvili,<br />

dRedaRam saavadmyofoSia, Cvens bunkerSi Tavis Sesafareblad<br />

sad scalia, xandaxan Tu Semoirbens, avadmyofs wamlebs moutans,<br />

fexs gadauxvevs, moefereba da ukan garbis.<br />

Bbebias, did qalbatons nika eZaxis, aba, dedaCemisagan raRaciT<br />

xom unda gavarCioTo.<br />

eh, an erTs, an meores qalbatonobas aRaraferi ukliaT!..<br />

sirenebis xmaze qalaqis mTavari moednisaken gaviqeci.<br />

aba, iq damxvda codvis kiTxva – municipalitetis win, Zeglis<br />

gareSemo kasetur bombs daeTxara asfalti, gadaekenka kedlebi.<br />

CamoeRo bankebis, maRaziebis veeberTela SuSebi, Caemsxvria asbinianis,<br />

fostisa da gadamkveTi quCis gayolebaze Carigebuli<br />

Senobebis fanjrebi da, rac yvelaze samwuxaroa, oxrad eyara<br />

daWrili da gardacvlili.<br />

roca mivedi, farRalala municipalitetidan, moednis kuTxekunWulebidan,<br />

samalavebidan gamodiodnen humanitaruli daxmarebisa<br />

da puris maZiebeli moqalaqeebi, Jurnalistebi, dacxrilul<br />

manqanebs mofarebuli mZRolebi, sxvadasxva misiebis warmomadgenlebi,<br />

koleqtiurad rom Semoesivnen konfliqtis zonas.<br />

yvela cdilobda, saswrafoebis eqimebsa da sanitrebs dazaralebulebis<br />

patronobaSi miSveleboda.<br />

mec gaverie maraqaSi, miwisqveSa gadasasvlelis Tavze gavlebul<br />

rkinis moajirze xelCakidebul, fexakanCurebul ucxoels<br />

mxarTan Sevudeqi.<br />

ucxoeli askinkiliT Zlivs momdevda. kbilebiT qveda tuCs<br />

Cafrenili kvnesoda, Tan mxarze gadaxveul xels magrad miWerda,<br />

albaT imis SiSiT, rom ar gamovclodi da ar mimetovebina.<br />

vidre saswrafo daxmarebis manqanamde miviyvandi, didi jafa<br />

damadga. mereRa SevamCnie, Cems `pacients~ muxlSi gadamsxvreuli<br />

fexi mowyvetiliviT mosTrevda da sportuli fexsacmeli sisxlSi<br />

hqonda dambali.<br />

manqanaSi sakaciT ukve viRac daesvenebinaT, sikvdilis win<br />

tkivilisagan mobRunkuli da saxe waSlili. amitom, Cemi miyvanili<br />

ucxoeli, romeliRac misiis TeTrdroSian manqanaSi Casves, eqimebma<br />

Wriloba saxeldaxelod gadauxvies da Tbilisisaken gaaqanes.<br />

gverdiT rom Cavuare, Tvali kvlav karRia `saswrafosaken~<br />

gameqca – gardacvlilis dafleTili gulmkerdidan isev moJonavda<br />

sisxli.<br />

uceb sasaklaos oxSivaris saSineli suni meca.<br />

moednidan Zlivs gavaswari.<br />

gazonSi, xes miyudebulma, humanitaruli, obis gemoiani, diliT<br />

mirTmeuli wiwibura davamRere.<br />

bordiurze Camovjeqi da gabruebuli Tavi xelebSi Cavrge.<br />

iseTi SegrZneba dameufla, TiTqos namdvil msxverplTSewirvas<br />

daveswari, im kerpis winaSe, kvarcxlbekze amaRlebuli, Sinelsa<br />

da CeqmebSi, proletar upovarTa Seudrekel winamZRolad rom<br />

gamoiyureboda.<br />

ugunurobebs SeCveul samyaros aRaraferi ukvirs – axlac tye<br />

gaiCexa da nafoti dacvivda!<br />

presas da telearxebs axal-axali ngreva da msxverpli sWirdeba<br />

– sensaciur sanaxaobebSi did fuls ixdis kacobrioba, `xarebi~<br />

da `gladiatorebi~ amaod Sehyureben mbrZanebelTa loJas, imperatoris<br />

aweul cerze Sewyalebis Citi ar Semojdeba...<br />

Tavi roca avwie, televizorSi bevrjer nanaxi, maRali, yoCaRi<br />

operatori biWi davinaxe, moedanze rom darboda da iqaurobas<br />

afiqsirebda.<br />

operators adevnebul gogos ise eWira Sokoladisferi mikrofoni,<br />

TiTqos undoda moyirWebuli nayiniviT vinmesTvis<br />

SeeCeCebina.<br />

sxvebic gamoCndnen, interviusaTvis SuaSi moiqcies Savi jipidan<br />

gadmosuli, koRos nakbeniviT tuCebdaRududebuli, sagangebo<br />

prescentris parlamentari xelmZRvaneli. misi interviudan sul<br />

12 13


es gavige – mterma, mSvidobiani mosaxleobis winaaRmdeg saerTa-<br />

Soriso normebiT akrZaluli iaraRi, kaseturi bombebi gamoiyena,<br />

rac dauyovnebliv ecnobeba saerTaSoriso organizaciebsa da<br />

megobar qveynebso.<br />

bolos, Zalad gaRimebulma dasZina, mdgomareoba stabilurad<br />

mZimea da situacias vakontrolebTo.<br />

prescentris xelmZRvanelma audiencia moTavebulad CaTvala,<br />

TanmxleblebTan erTad miatova gaveranebuli moedani.<br />

anda meti ra unda eqna.<br />

– etyoba, es `stabilurad mZime~ raRac damaimedebels niSnavs!<br />

– ceri amiwia Cemma ubnelma WroRam da wiTlad aJinJRilebul<br />

nafotasTan erTad, aTi metris radiusSi mainc iaffasiani arayis<br />

suni moafrqvia.<br />

– ukve moaswariT?<br />

– es ra gviyo, kaco, alesTan vsvamdiT da da ro dagvcxo da<br />

savse Wiqebi dagvayrevina! – xelebi gakvirvebiT gaSala nafotam.<br />

qalaqis misadgomebTan jer kidev guSinwin gamoCndnen Cveni<br />

ukan daxeuli, armiis regularuli nawilebi, rezervistebi, mZime<br />

teqnika... manamde, frontis xazidan modioda da modioda `saswrafoebis~<br />

qaravani, gamafrTxilebeli signaliT Serbodnen<br />

wiTeljvriani manqanebi hospitalis ezoSi.<br />

rezervistebis umravlesoba damfrTxali, SeSinebuli Canda,<br />

jariskacebi ki – ukandaxevis gamo gulmosulebi da ufrosobaze<br />

gabrazebulebi, RvTis anabarad migvatoveso.<br />

konkretulad vin igulisxmeboda am zogad `ufrosobaSi~, amis<br />

garkvevisaTvis aravis scxeloda, arc poziciebidan gamoqceulebs<br />

da arc quCispirebs momdgar mosaxleobas, romelic sul<br />

raRac ramdenime dRis win, Tavisi jaris triumfiT dabrunebas<br />

elodeboda.<br />

mokled, kaci bWobda!..<br />

udreki `stabilurad mZime~ da `situaciis kontroli,~ denis<br />

gamorTvamde, Zalovani ministris moadgile qalbatonic televiziiT<br />

xSirad rom imeorebda, im optimizmis aCrdils elaciceboda,<br />

ukanaskneli ori aTwleulis ganmavlobaSi, qarTvel ers,<br />

araerTxel rom Caakvda xelebSi.<br />

wyalze daRvrili mazuTiviT swrafad moiwevda okupaciis laqa.<br />

rezervistebiT gadamwvanda qalaqis centri da centridan<br />

gamavali mTavari quCa. veeberTela ormoSi Camdgari, daruebuli<br />

wyaliviT, am quCiT da mtkvarze gadebuli rkinigzis xidiT miiwriteboda<br />

mwvane masa Tu gaurkvevlobiT dabneuli mosaxleoba.<br />

`wyalsasrutebma,~ erTic da meorec, swrafad gaiwoves, Seafares<br />

dedaqalaqs da sadguris dasaxlebis iqiT, mTebSi SeyuJul soflebs.<br />

caSi moboriale, smolenskis saaviacio eskadriliis mzveravi<br />

`arwivi~, ase `naturalurad~ romel eqstremalur filmSi naxavda,<br />

budemoSlili WianWvelebiviT rom garboda did-patara.<br />

miTumetes, TviTmfrinavidan danaxul adamians xom araferi<br />

asxvavebs WianWvelasagan.<br />

dRes mainc gamorCeulad `dagvasaCuqres,~ Tvalis daxamxamebaSi<br />

daimsxvra da daingra yvelaferi, rasac ki yvelganmavali<br />

tyviebi da Wurvis namsxvrevebi moxvda, wamierma qaraSotma civi<br />

namqeriviT miayara quCebis orive mxareze, saxlebis gayolebas,<br />

fexdaudebeli TovliviT agvistos mzeze abrWyvialebuli, dafSvnili<br />

SuSa.<br />

wamovedi, magram sasaklaos gulisamrevi suni Tan gamomyva.<br />

daviynose xelebi, tansacmeli. ase megona yvelaferi yarda, sityvebic<br />

ki am suniT gaiJRinTa, erTmaneTs rom gadaugdebdnen<br />

xolme kanti-kuntad gavlili adamianebi.<br />

Cvens quCaze Sevuxvie. mofarebulSi Zveli, dafaxfaxebuli<br />

manqanidan purs arigebdnen.<br />

rac ar unda moxdes, cocxal adamians puri mainc sWirdeba –<br />

ori cali margunes, orive Cacomebuli. aluminis yuTebSi, etyoba,<br />

puri cxel-cxeli Cayares,<br />

SeiZleba gaRvivebac ar acales, gunda ise Cades yalibebSi...<br />

dawyevlili komunistebi – fasi xom xelmisawvdomi iyo da,<br />

puri ufro kargad rom dabrawuliyo, gundas zemodan kvercxis<br />

gulsac ki usvamdnen, puric mSvenieri hqondaT, misatanebelic,<br />

magram raRac ar uvargodaT da im raRacam dagvRupa, Cvenc da<br />

isinico, – es qalbatoni lolas azria, romelsac, Tu ar gaiziareb,<br />

dumiliT mainc unda Sexvde da winaaRmdegoba ar unda gauwio.<br />

14 15


xelisgulisodena, Cacomebul purs rom mivitan, ara xar mar-<br />

Talio, modi da gaamtyune Cemi maspinZeli – vici, xelSi xazgasmuli<br />

ironiiT Seatrialebs, es rom babanaSvilis purkombinats<br />

gamoeSva, direqtors da imis amqars, mxolod moxsnas vin akmarebdao.<br />

rogorc zogierTi sxva ram, babanaSvilis purkombinatic qalaqis<br />

tkbil mogonebebSi CarCa. axla vin acxobs, ras acxobs da<br />

rogor acxobs, vin aris gamkiTxavi.<br />

Sexedav, ukvercxisgulodac, purs zogjer TiTqos ara uSavs,<br />

magram SeWam da, kargi snaiperiviT, pirdapir kuWsa da naRvlis<br />

buSts urtyams.<br />

am ambidan xeirSi mxolod babanaSvilia – dRes, qalaqSi, ma-<br />

Sindelze ukeTesi puri rom cxvebodes, kvebis teqnologiis<br />

fakultetis kursdamTavrebul, mudam qalebze Tvalebdaprawul,<br />

jagaraTmian jeels, viRa gaixsenebda.<br />

axla, mgoni, dedaqalaqSi, isev puris saqmeSia Camdgari, aqeT<br />

iSviaTad gamoCndeba xolme da Zvel damsaxurebas Tu gauxseneben,<br />

kmayofili Caaxvelebs, fqvilis xarisxis saqme ise midis, momavalSi<br />

kidev ufro mogenatrebiTo.<br />

umuSevrobiT gawamebul moqalaqeebs meti ra saqme aqvT, dganan<br />

da vin moTvlis, purTan erTad, kidev ramdeni ram enatrebaT da<br />

enatrebaT...<br />

pirvelad dabombes Tu ara, kaixnis gauqmebuli, miviwyebuli<br />

Tavdacvis saqalaqo Stabic ki gaaxsendaT da moenatraT, saWiroebis<br />

SemTxvevaSi, mosaxleoba droulad da organizebulad rom<br />

unda gaeyvana qalaqidan an gaenawilebina winaswar gamzadebul,<br />

usafrTxo bunkerebSi.<br />

TavSesafars vin Civis, ise pirwmindad gaixvetnen, rogor moviqceTo,<br />

rom gvekiTxa, pasuxisgamcemic aRar darCa arc municipalitetSi,<br />

arc municipalitetis misadgomebTan.<br />

gana gaemtyunebaT? suli tkbilia!<br />

madloba RmerTs, rogorc xma movida, adgilobrivi saxelisuflebo<br />

gundi, `Tbil qveynebSi~ ise gadabargda, samSvidobos ise<br />

gaaRwies, Tmis Reric ar dahklebiaT.<br />

jaris ukan daxevam mainc Zalian gamamwara.<br />

mimavali jariskacebi, quCispiris gayolebaze Sekrebil moqalaqeebs,<br />

Tvals ver gvisworebdnen.<br />

ubnis `purismWameli biWebi~ calke jgufad idgnen da SuaSi,<br />

sarqenad dakopil buRasaviT, ale gnoliZe CaeyenebinaT. saxeze<br />

etyobodaT, rom cota-cota sasmeli SeeSvaT, daboRmilebi kbilebs<br />

akraWunebdnen, viRacas Tu viRacebs aginebdnen.<br />

– mxari xom ar geqcaT, saiT garbixarT, biWebo? – rogorc iqna<br />

xma amoiRo dadumebulma alem.<br />

ramdenime saxedaZmarebulma erTdroulad moxeda.<br />

– orfolos poligonze qva-qvaze ar datoves... rac amaT iq<br />

ivarjiSes... – Tavi gadaaqnia Careqam.<br />

– ra ginda, mere, mSvenieri sirbili uswavliaT! – `gamoesarCla~<br />

WroRa rezervistebs.<br />

megona avtomatis jers miuSvebdnen.<br />

sabednierod ase ar moxda, jariskacebi usityvod gaeridnen<br />

gaRizianebul moqalaqeebs.<br />

vidre daviSlebodiT, gnoliZeebis mezobeli, noniaSvilebis<br />

fexmZime rZali, nunu movarda, riJa nugzara daiWrao.<br />

gaviqeciT.<br />

wevs nugzari divan-sawolze gadasvenebuli.<br />

TbilisSia gadasayvanio, Semogvtira colma.<br />

veci telefons – sad darekav, saswrafos Senoba afeTqebulia,<br />

nikas mobiluri – gaTiSuli.<br />

iqneb saavadmyofoSi waviyvanoT-meTqi.<br />

ara, aq ver mixedaven, Tanac saavadmyofoc xom daicalao, qali<br />

ratomRac safeTqlebs usresavs ferwasul nugzars.<br />

noniaSvilebis rZali, Tavisi muclis miuxedavad, yoCaRad<br />

gavarda gareT.<br />

male, ezosTan manqana damuxruWda.<br />

gavxede – dafxavebul, jariskacebiT savse `Jiguls~ nunu gadasdgomia<br />

da manqanidan gadmosul mZRols eubneba, an daWrils<br />

gaiyolebT, anda gadamiareT da ise wadiTo.<br />

danarCenebic gadmovidnen, Cven sulac davrCebodiT da daWrils<br />

gavagzavnidiT, magram mterma formianebi rom gvnaxos,<br />

Cagvxocaveno.<br />

16 17


ar daidoT am kacis codva da RmerTi giSveliTo, fexi ar<br />

moicvala noniaSvilebis rZalma.<br />

ra qnan, Tan qalia, Tan fexmZime, nugzarsac rom daxedes, mixvdnen,<br />

drois dakargva aRar SeiZleboda – aba, gaviyvanoTo, oTxivem<br />

divanze gadafenil fardags kuTxeebSi Caavles xeli, Cvenc mivexmareT<br />

da nugzari, Tavis meuRlesTan erTad, ukana savarZelze<br />

movaTavseT. jariskacebidan, ori mZRolis gverdiT dajda, oric<br />

– axades sabarguls da Sig CaikunWa.<br />

magari yofilxar, Tu gadavrCiT, biWis Zeoba ar gamogvaparovo,<br />

– xeli auwia mZRolma nunus da manqana daZra.<br />

TandaTan dacarielda moedani, gzajvaredinebi, quCebi, morCa<br />

misvla-mosvla, yayani, miwyda areuli fexis xma, ganiavda namwvis<br />

sunic da, mokvda qalaqi, Camovarda Wkuidan SemSleli siCume,<br />

romelic yvelaze ufro did xmaursa da Rriancelze metad angrevda<br />

nervebs.<br />

4.<br />

omi movida-meTqi, Cems qalaqSi, viqtor petroviC.<br />

yvelaferi ise uceb moxda, gaocebac ver movaswari, SiSiT ki,<br />

icocxle, aZgerebuli guli kakanaTSi gabmuliviT afarTxalda.<br />

ifarTxalos ramdenic unda, ras gaxdeba!<br />

moulodnelad dacarielda samyaro da uwonadobaSi aRmovCndi.<br />

fanjridan Ria kosmosSi gasrolili, usazRvro, ufero araferSi,<br />

Tavzardamcem usasrulobaSi vtrialeb. iqneb arc vtrialeb da<br />

didi, gaberili Waobis mwvane bayayiviT wylis zedapirze vilandebi.<br />

im bayayiviT, kidurebgaSeSebuli, sacekvaod dakvanwuliviT<br />

rom tivtivebs xolme... xan Cems Tavs xis Tojinas vadareb, Teatraluri<br />

sezonis Semdeg bnel, aSmorebul, ablabudian rekvizitis<br />

oTaxSi, Tasmebze dakonwialebuli rom miatoves. Tumca, Tojinas<br />

Tu raRac mainc imagrebs, me ra Zala miWers haerSi, mxolod<br />

uwonadoba, Cemi javriT gasiebuli gulis Semkavebelia?! ratom<br />

mgonia, sadacaa Cameglijeba da sizifes lodiviT dagordeba?<br />

Tu dagordeba, ukan amis amomtani var?<br />

omi maRlidan movida: ukidegano sivrceSi, meocnebe TvalebisaTvis<br />

saintereso aRaraferi darCa, aRarc mTvare, aRarc varskvlavebi<br />

da aRarc dilis sxivebiT dazolili haeri, sul rom<br />

elodebi, es sxivebi simebiviT rodis daiwkrialeben.<br />

rasac amerikuli kinostudiebis agresiuli, xmauriani, erTnair<br />

siuJetiani, mxatvruli Tu dokumenturi, sabrZolo filmebi<br />

gvTavazoben, ager, realurad ufro did ekranze gadis da es<br />

ekrani Cems qalaqs Tavze axuravs.<br />

pirveli Wurvi Camovarda Tu ara, mobinadreebisagan, TviTmclelis<br />

qviSiani ZarasaviT, uceb Camoicala sadarbazoebi,<br />

giJurma ritmma aamoZrava, aaCqara bavSvebiani qalebiT dawiokebuli<br />

qalaqi, xalxis talRebi win da ukan awydebodnen, quCebi<br />

gawelili garmoniviT ikecebodnen da iSlebodnen, Tavs damtydari<br />

jojoxeTidan adamianebTan erTad isinic garbodnen...<br />

oriode dRiT adre xom verc warmovidgendi, axla Tu beRelaSvilebis,<br />

pirveli sarTulis lojiis qveS, betonis filebiT Sekrul<br />

sardafSi vijdebodi.<br />

omis `surneli~ ukve karga xania trialebda, aRizianebda cxviris<br />

nestoebs da kuWis Tavs swvavda, magram amas mainc vin ifiqrebda...<br />

eka TbilisSi, bavSvebTan wavida.<br />

gavacile.<br />

Senc wamodi, guli cuds meubnebao.<br />

vin daujera.<br />

colis guls xom mxolod manamde vujerebT, vidre Cveni gaxdeba.<br />

sawer magidasTan xangrZlivi, martoobiT tkbobisaTvis vemzadebodi.<br />

gasaocaria, dabombvis wina saRamos, Tqvens cimbirul moTxrobebs<br />

vkiTxulobdi. moTxroba `ratom tirian naZvebic~ CavaTave,<br />

sinaTle gamovrTe da loginSi Sevweqi.<br />

ukve gviani iyo. Tvalebi mexuWeboda. ver vxedavdi, magram<br />

vicodi, sadRac, karierze, dabCenili CamCiT, eqskavators xreSi<br />

amohqonda. CamCis gaprialebuli kbilebi qvebze xrWialebdnen<br />

da ar maZinebdnen.<br />

18 19


xrWiali, ZilquSadqceul korpusSi albaT Cems garda aravis<br />

esmoda.<br />

cxra aprilis Semdeg, es mWaxe xmebi ar maZleven mosvenebas. rac<br />

dro gadis, TandaTan ufro iSviaTad, magram mainc gamixseneben<br />

xolme.<br />

`rameTu devna mterma suli Cemi, da daamdabla qveynad cxovrebai<br />

Cemi, damsua me bnelsa Sina, viTarca mkvdari saukunoi, da<br />

moewyina Cem Tana sulsa Cemsa~... – meramdened vimeorebdi da<br />

ratomRac survili momeZala vinmesTvis werili gamegzavna,<br />

Tundac bavSvobisdroindeli gulubryvilo dasawyisiT, `viReb<br />

kalams, giZRvni salams~... Tumca, ra uSavs, gulubryviloba<br />

sikeTis niSania, sikeTis gareSe kidev an werils ra madli aqvs,<br />

an – salams...<br />

mere gadavwyvite TqvenTvis momewera... ra moxda, werilebs<br />

micvalebulebsac ugzavnian, miTumetes iseTebs, TavianTi danatovari<br />

wignebiT mTeli cxovreba rom gvesaubrebian da xSirad<br />

iseT kiTxvebzec gvpasuxoben, saerTod rom ar dagvisvams...<br />

damezara adgoma.<br />

yurebze xelisgulebi avifare, damaviwyda, rom xmauri garedan<br />

ki ara, Signidan modioda, manjRrevda, maforiaqebda.<br />

mainc gailia qvrivis qveSagebiviviT natanji, gaWianurebuli,<br />

gabezrebuli cxeli Rame.<br />

`rameTu devna mterma suli Cemi~...<br />

`rameTu devna~...<br />

`rameTu~...<br />

jer kidev loginSi vSuSdebodi, roca qalaqis dasavleTiT,<br />

dasaxlebul ubnebSi, Tqvenma moieriSeebma pirveli `kvercxebi~<br />

dades...<br />

vidre dabla beRelaSvilebs Sevexiznebodi, wamiT gamielva,<br />

aq rom Weri Camoiqces, ra meZvirfaseba, risi gadarCena minda,<br />

ra waviRo-meTqi. veraferi movifiqre, mxolod saojaxo albomi<br />

da, wina saRamos megobris morTmeuli, plastmasis orlitrianiT<br />

WanWuris arayi gamoviyole. araysac, radgan jer kidev SemosasvlelSi<br />

idga, ufro instiqturad davavle xeli.<br />

kargadac moviqeci.<br />

sardafi sacxovreblad roca movawyveT, me da nikam, `mxneobisaTvis~<br />

TiTo naTali Wiqa gadavuSviT.<br />

rogorc ki sasmelma ZarRvebi Tbilad daiara, kidev erTxel<br />

daibraguna, axla ukve aRmosavleTiT, Tanac ufro axlos.<br />

daibraguna da zemo sarTulebis fanjrebze <strong>SuSebis</strong> nawili<br />

pirvelad maSin CamoifSvna.<br />

sardafSic wkrialiT Seaskdnen erTmaneTs carieli boTlebi<br />

da qilebi.<br />

TiToco, waswvda boTls nika.<br />

aRar dameloda, me rodis davlevdi, gadahkra da saavadmyofoSi<br />

gaiqca.<br />

qalebma raRac miaZaxes, albaT, Tavs gaufrTxildio.<br />

gugunis vibraciiT safeTqlebi kamertoniviT imeorebdnen<br />

afeTqebis xmas – qalebis mxolod tuCebis moZraoba davinaxe,<br />

sityvebi ar gamigonia.<br />

saavadmyofo Sors ar aris, magram...<br />

`RmerTo, mSvidobiT moiyvane,~ – qalebs rom ar davenaxe, Cumad<br />

gadaviwere pirjvari da gulisjibeSi Txelydian locvans<br />

xelisguliT frTxilad Sevexe.<br />

Cemi SeCoCqolebuli guli mkerdSi ki ara, am patara wignakSi<br />

feTqavda.<br />

meore Wiqamac wyaliviT Caiara.<br />

swored ase, im cofiviT arayis gemoc ver vigrZeni, qaSueTSi,<br />

mama elizbarma rom momawoda.<br />

gaziT daxuTuls, spazmebi maxrCobdnen da ki ar SemomTavaza,<br />

mibrZana, ramdenime ylupi ueWvelad mosvio.<br />

davlie da gamexsna sunTqva.<br />

maSin, gasuli wlis noemberSi, Cvenebma dagvcxes:<br />

jer xom prospeqtze Semogrialebuli specialuri manqanidan<br />

wylis Wavli mogviSves, gaagriles momitingeTa gaxurebuli Sublebi<br />

da gulebi, mere airwinaRebianebma SemogvinTes maxrCobela<br />

gazi, bolos ki, yvelaze ufro ficxma, Tavis gamoCenis wyurviliT<br />

Tu kidev sxva saSualebebiT aRgznebulma, yviTellabadianma<br />

ymawvilebma xelketebiT gamoscades gaqceulTa xerxemalisa da<br />

neknebis gamZleoba.<br />

20 21


erTi Cveni Zveli, mosulelo fexburTis komentatorisa ar<br />

iyos, ise `yoCaRad irjebodnen~, Tavi rom mqonoda, aRtacebisagan,<br />

taSs davukravdi.<br />

im dros ki, noembris marTlac mSvenier amindSi, roca aqoTda<br />

rusTavelis prospeqti, vinc axlomaxlo videqiT, yvela qaSueTma<br />

Segvifara:<br />

Semocvivda xalxi, qalebi daecnen muxlebze da loculoben.<br />

dabneul, wveraCeCil mamaoebs gaocebisagan saxe SeSliaT.<br />

viRacam cxra aprili axsena, viRacam cxra marti...<br />

paralelebi gaavebuli gvelxokerebiviT iklaknebian.<br />

nebismieri cudi ambavi ufro Zvel, ukve momxdar mZime SemTxvevas<br />

gaxsenebs.<br />

1795 wlis Tbilisis aklebis momswre cocxali rom yofiliyo,<br />

albaT, imas TerTmeti seqtemberi daudgeboda Tvalwin...<br />

qaSueTis SemosasvlelTan isev axrColda mxuTavi gazi.<br />

– wyali ar dalioT, uaresia! – dazaralebulTa Soris dafrialebs<br />

mama elizbaris anafora.<br />

– gviSveleT, mamao, SeaCereT es garewrebi! – ivedrebian, ixvewebian<br />

SiSiT, gakvirvebiT, moulodnelobiT gadmokarkluli<br />

Tvalebi... Tvalebi... Tvalebi...<br />

meti ra qnan, loculoben aranakleb gakvirvebuli mamaoebi.<br />

spazmi yelSi miWers, cremli mdis.<br />

sakurTxevelis gverdiT oTaxSi onkans cxvirsaxoci SevuSvire.<br />

sunma aqac SemoaRwia. rogorc iqna Caketes rusTavelze gamavali<br />

taZris kari.<br />

axalgazrda xelisuflebis avadmyofurad gaRimebuli, jgufuri<br />

portreti, momwavleli airis Savbnel `SaravandedSi~ exveva...<br />

am `gaugebrobaSi~ SemTxveviT movxvdi.<br />

universitetSi, nacnobma miTxra, mgoni, dRes, rusTavelze<br />

momitingeTa darbevas apirebeno.<br />

Wori iqneba-meTqi, ar davijere, magram mainc ver movisvene,<br />

qaSueTTan gamovedi da, daiwyo kidec...<br />

taZarSi veRar gavCerdi.<br />

`iqneb es yvelaferi avi sizmaria da cxadi sxvaa!~ – qaSueTis<br />

siaxloves, skveris ganapiras, Zeglis win vdgavar da mainc ver<br />

gamigia, Slapa axuravs Tu moxdili aqvs lado gudiaSvils. Cems<br />

jeelobaSi aq viRacis granitis skulptura idga xolme. idga da<br />

aRar dgas. mxolod adamianebi ki ara, amqveynidan Zeglebic midian...<br />

ho, gamaxsenda, profesionali revolucioneris Zegli... ase<br />

eZaxdnen da ase gvaswavlidnen – e. i. areulobisa da revoluciis<br />

agoreba maTi profesia iyo.<br />

mokled purs (da zogjer sxva ramesac) amiT Wamdnen.<br />

Cveneburi kamoc profesionali revolucioneri brZandeboda.<br />

wiTlebis gamarjvebis Semdeg, roca Tavisi `profesiiT~ aq<br />

aRaraferi esaqmeboda, kamom moiTxova, iranSi gamiSviT, revolucias<br />

movaxdeno.<br />

leninma ar qna. mgoni trockim da stalinmac ganWvrites iranuli<br />

revoluciis uperspeqtivoba.<br />

uTxres, Zvirfaso simon ter-petrosiano (revoluciuri<br />

`kliCkiT~ – kamo, albaT, Segnebulad, aRar moixsenies), irani<br />

jer mzad ar aris yvela qveynis proletariatis sanukvari ocnebis<br />

gansaxorcieleblad, axla an naTeli momavlis aSenebaSi<br />

dagvexmare, anda fexi fexze gadaide da mSvidad icxovreo.<br />

profesionalis boboqarma sulma mainc ver moisvena – sabeWdi<br />

manqana, mdivani da furclebi moiTxova, amxela gamocdilebas<br />

miwaSi ver waviReb, memuarebs mainc davwero...<br />

kremlma, dabejiTebiT, es ganzraxvac dauwuna, magram kerpi<br />

iyo cxonebuli, `pirvel Cvenebas~ bolomde miawva, ara da arao,<br />

Cems nanaxsa da gancdils saflavSi ver waviRebo.<br />

xazina da bankebi `mihqonda~ da gamocdilebis `waReba~ ar undoda!<br />

radgan ar iSli, ra gaewyobao – moarTves sabeWdi manqana, furclebi,<br />

dauniSnes mdivan-memanqanec. male saqmes unda Sesdgomodnen,<br />

magram moulodnelad (!) veris daRmarTze, velosipedi<br />

da manqana Seejaxa erTmaneTs...<br />

am katastrofaSi daRupuli kamo, ra Tqma unda, velosipedze<br />

ijda...<br />

maSindel TbilisSi, manqana dinozavriviT iSviaToba iyo. Aamitom<br />

am SemTxvevam yvela gaaoca, garda im bedismweralisa, romelic<br />

caSi ki ara, sul axlos, `Cekas~ saidumlo ganyofilebaSi<br />

brZandeboda.<br />

22 23


darCa oxrad sabeWdi furclebi da gacrecilTiTeba, kargi<br />

anazRaurebis momlodine memanqane gogo – uxelfasod.<br />

gamosaTxovar sityvaSi, meore profesionali, Salva eliava,<br />

gardacvlils ase dastiroda – Zvirfaso kamo, ar damaviwydeba<br />

Seni STagonebuli saxe, erT xelSi revolveriT, meoreSi – yumbariTo...<br />

ra gamoepareboda cxonebuli Salvas maxvil Tvals – marTlac<br />

Zneli warmosadgenia ufro meti STagoneba, romelic SeiZleba<br />

kbilebamde SeiaraRebuli revolucioneris saxeze aRibeWdos.<br />

arc `Svidnoembrelebis~ STagonebuli saxeebia dasaviwyebeli,<br />

Cems Tvalwin, yofili aleqsandras baRis kuTxidan rom gamocvivdnen<br />

da prospeqtidan gamoqceul xalxs xelketebiT gza uyeles.<br />

vikadre da fexs avuCqare.<br />

Seuracxyofils, gamwarebuls da gacamtverebuls, imiT rac<br />

irgvliv xdeboda, orTaWalaSi, memuarebze momuSave sxva `profesionali~<br />

gamaxsenda. imasac araerTxel hqonda STagonebuli<br />

saxe, rodesac Tavisi moqalaqeebisa Tu qveynis ubedurebaze<br />

xels awerda.<br />

memuarebi aseTebisaTvis gansawmendelad iqca.<br />

sakuTar Tavze karg veqils sad naxav?..<br />

viRac bRavis, mgoni, erovnuli biblioTekis midamoebSi...<br />

viRacas manqanis kapotze gadawolils asuliereben.<br />

isev mewvis yeli da Tvalebi. meCveneba, rom Sededebuli mxuTavi<br />

gazi aRarasodes gava qalaqidan.<br />

afsus, sad aris mama elizbaris arayi!<br />

baRis boloSi, avtobusSi avedi.<br />

vuyureb gamoqceulebs.<br />

`daiTrguneba xalxi, kaci kacs daCexavs, moyvasi moyvass; bavSvi<br />

gaumedidurdeba moxucs, uRirsi – pativcemuls,~ – ase `dainaxa~<br />

da `aRwera~ dRevandeli dRe esaia winaswarmetyvelma.<br />

gverdiT asakiani qalbatoni damijda. acaxcaxebuli TiTebiT<br />

wina skamis sazurges Caafrinda, rogorc dasaRrCobad ganwiruli<br />

wyalSi motivtive sagans.<br />

– naxeT, sadamde mogvyvnen? krwaniseli pensioneris lekvebi!<br />

ra ikadres, RmerTo! – CamaCerda fosoebSi Cakarguli, Tavzardacemuli<br />

TvalebiT, – iciT, ra vqeni, erTs niRabis Camosaglejad<br />

veci, maCvene Seni naZirala saxe, xval rom Semxvdebi unda<br />

SegafurTxo-meTqi...<br />

– amaT SefurTxebiT gaakvirvebT an SeuracxyofT, qalbatono?<br />

– CaidudRuna win mjdomma mamakacma da, yoveli SemTxvevisaTvis,<br />

mainc miixed-moixeda.<br />

me ki, swored mis mxarze Camoskupebuli pulCinela davinaxe<br />

– mwared gameRima da mTeli gza amekviata:<br />

`es krwaniseli mogvi,<br />

yvelas deda rom mogvi...<br />

aCxrialebul bambas –<br />

memuarebs rom lambavs~...<br />

meti veRar gavagrZele da aRarc iyo saWiro.<br />

ra ikadreso! –<br />

qalbatoni SeSinebulze metad Seuracxyofili Canda.<br />

Tan – gakvirvebuli.<br />

Tan...<br />

mokled iseTi, Svilisagan gawkeplili mSobeli rom SeiZleba<br />

iyos...<br />

sardafis kuTxeSi raRac faCunobs. netav Tagvia Tu virTxa?<br />

rogor davinaxo, gadabrunebul qvabze dadgmul sasanTleSi<br />

CamoRvenTili kelaptari TavisTavsac Zlivs anaTebs.<br />

qalebs sZinavT.<br />

sabakuriane, naqsov qudCamofxatuli, qalbatoni amalia xandaxan<br />

amoikvnesebs. wvivi, albaT, ZilSic awuxebs.<br />

fexebi damibuJda - savarZelSi gverdi vicvale.<br />

isev faCunobs raRac. iqneb qaRaldia da niavi aSrialebs.<br />

niavi ara zRvauri... am gemis triumiviT Caketil marTkuTxedSi,<br />

ise saidan an rogor dauberavs, rom axla gazeTic aaSrialos.<br />

Tagvs mainc ra uSavs, ai, virTxa ufro Zneli asatania.<br />

ra undaT, ras eCaliCebian, beRelaSvilebis sardafSi, amaTac<br />

marcvleulis tomrebi ar aRmoaCinon.<br />

iqneb avide, lojiaSi adamianurad davwve?<br />

24 25


Rame mainc moisvenon – sadRac, Ramis ubeSi TviTmfrinavi daZrwis.<br />

SeiZleba samgzavroa... Tumca, saqarTvelos caSi, axla samgzavros<br />

ra unda...…… kaliningradidan vladivostokamde gadaWimuli<br />

zecis patronma, es patara cis naglejic ar wamarTva?<br />

gulubryvilo Samili:<br />

Tu TeTr xelmwifes amxela qveyana hqonda, mTis mwvervalebze<br />

dakiduli, Cemi patara daRestanisagan ra undodao.<br />

undoda, unda da momavalSic endomeba, imamo!<br />

oi, `Боже царья храни!~<br />

ra unda am TviTmfrinavs, caSi ras dabodialebs!<br />

`Seni gamomSvebis deda!~ – gineba TavisTavad swydeba bageebs.<br />

`gamomSvebi,~ am SemTxvevaSi, dambadebels rom ar niSnavs, mgoni<br />

yvela mixvdeba.<br />

omis win Tqvens cimbirul moTxrobebs vkiTxulobdi-meTqi.<br />

cimbiri, CemTvis, gadasaxlebulTa ZvalSesalagi, katorRelTa<br />

kvnesa, xundebis Cxriali, tyeebis okeaneSi dakarguli bilikebi,<br />

Taviseburi, ukareba silamaze da yinvis sacecebia, sxeuls rom<br />

boWavs da sunTqvas gikravs.<br />

TqvenTvis ki, simkacris miuxedavad, iseTi tkbili, mSobliuri<br />

da sayvarelia, rom rodesac kicxavT, maSinac ki eferebiT,<br />

elaqucebiT, ixutebT, fexqveS ugordebiT, siyvarulisagan Zvlebi<br />

gtexT da gidnebaT.<br />

samSobloa Tqveni da imitom!<br />

me, Tqveni wigniT xelSi, daaxloebiT im situaciaSi aRmovCndi,<br />

TqvenTvis du-fus an lao-Zis kiTxvisas, Cinur bombdamSenebs rom<br />

daeymuvlaT zemodan, Srapnels gaesxipa ulamazesi cimbiruli<br />

naZvis koromebi, pirqve damxobiliyo saxlebi da adamianebs Tagvis<br />

soroebi eZebnaT.<br />

gana yvela tyvia Tqvens gulSi ar gaivlida?<br />

gaivlida ki ara, saceriviT daafxavebda.<br />

ase var, axla, me da, albaT, im gazeTis Tu qaRaldis naglejs is<br />

orpiri aSrialebs, Cems gaburRul mkerdSi rom gadi-gamodis...<br />

ra unda, ar asvenebs gamCeni!<br />

xom SeiZleba, am mfrinavis papa da papaCemi, omis damTavrebis<br />

wina dRes, rva maiss rom daiRupa, sangarSi gverdigverd isxdnen,<br />

`erTa Zmur kavSirs~ icavdnen da yuaze dayvanil, qaRaldSi<br />

gadaxveul, mware, jariskacur `maxorkas~ morigeobiT eweodnen!<br />

`ratom mucelSi ar gawyalda, es nabiWvari!~<br />

mZime droa, yvelani, mzareuliT dawyebuli da prezidentiT<br />

damTavrebuli, maT Soris esec – axla haerSi rom dayuryutebs<br />

– dakveTaze muSaoben.<br />

amitom miatova, romeliRac guberniis miyruebuli, naxevrad<br />

daclili sofeli, raTa rogorc samxedro mfrinavma, mucel-<br />

RmerTa saxelmwifosi da... cimbiruli moTxrobebis avtoris<br />

dakveTa Seasrulos!<br />

dRes-xval ueWvelad ikiTxaven, omi pirvelma vin daiwyoo.<br />

es omi, viqtor petroviC, Tqven daiwyeT!<br />

daiwyeT da Tanac jer kidev rodis!<br />

ubis wignakidan<br />

5.<br />

23. 05. 2007<br />

`wuxelis, sizmarSi, soxumi davibruneT.<br />

sadRac, rkinigzis siaxloves, palmebTan vdgavar, sixaruliT<br />

vtiri da yelSi waWerili boRma maxrCobs.<br />

gameRviZa. wamovjeqi.<br />

Zlivs amovisunTqe, Zlivs moviTqvi suli –<br />

rogor minda isev im sizmarSi dabruneba!~<br />

26 27

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!