EIBARKO KANTUAK - Ego Ibarra

Sasoi hartako aratostiak halakuak ziran: Eguen Zuri umien eguna izaten zan. Domeka
gabian koko dantza egoten zan Untzaga Antzokixan, Breton orkestiaren eskutik. Aurreko
mende bukaeran astelehenetan zezena ibiltzen zan kalez kale, eta kanpoko konparsen
eguna izaten zan. Plaentxiakuak oso zaliak ziran etortzen. Martitzenian senargaixa
lehenengoz sartzen zan neskalagunaren etxian, baiña ez bakarrik, bere koadrilla osuakin
baizik. 30 lagunetik gora be elkartzen ziran! Berakatz zopia ta arraultzak ziran menua,
baitta aratostietako peillak eta errebanadak be. Aratoste martitzena konparsen eguna
zan. Kuadrillak gurdi batian ibiltzen ziran kalez kale kantuan, ta batzen zeben dirua
bazkari edo afarimerienda egiteko izaten zan; zeozer sobratu ezkero, Ospittalerako.
Gabian Astelena pelotalekuan dantzaldixa egoten zan.
Rev. Eibar, Pedro Zelaia. 89ko otsa. 9.or.
153. Pelotari haundixa eta gizon umoretsua zan Marino. Bere urtenaldixak dozenaka
gogoratzen dira Eibarren. Horretako asko Don Pedro Zelaiaren Umore giroan liburuan
jasotzen dira.Kantuak asmatzen be erremia zan.
154. “Astelena pelotalekuko taberna geure familixaren esku zeguan. Behiñ erre egin zan,
eta Goinek ekitaldi bat antolau zeban konponketarako dirua lortzeko. Kantu hau asmatu
eban eta gure anaia Jose Marikin batera kantau zeban. Oso gizon jator eta eskuzabala
zan.” Anjel Urdanpilleta.
155. Eibarren txikiteorako afiziño haundixa dago, baiña egixa esan, ohittura hori ez da
haiñ antxiñakua. Lehen kuadrillak taberna jakin batian biltzen ziran ta bertan jarduten
zeben edanian. Krisiaren ondoren, 1914ko gerriakin batera etorri zan dirua Eibarrera, eta
1919xan 8 orduko laneguna jarri zanetik hasi zan Eibarren txikiteua, dirua zegualako eta
aisialdirako denbora gehixago.
159. Ondarrutarrek Bilbon estropada irabazi zebenekua da. Eibarren kantatzen diran
bertsuek ez dake jatorrizkuen trazarik.
Eibarren kostaldeko kantu ugari kantatzen zan; izan be, kostaldeko herrixen eta Eibarren
arteko hartuemona oso estua izan zan mende hasieran. Itsasuan ezbeharrak izaten
ziranian, han urtetzen ziran Eibarko musikarixak, Goin buru zala, kalez kale eta herriz herri
diru bilketan.
Eibarren, 1911ko krisialdixa latza izan zan. Taillarretan lanik ez eta Arrateko bidia egittiari
ekin zotsen. Jantoki popularrak be ezarri ziran, herritar guztixek jan ahal izateko. Garai
latz haretan kostaldetik arrain kamioikadak bidali zittuen eibartarreri laguntasuna
emotiarren. Horretaz gaiñ eziñ ahaztu uda partian eibartarrek kostaldera jotzen zebela eta
Alfak be udalekuak Ondarrun kokatu zittuala. Eibarko arraindun asko be Ondarrutarrak
ziran.
160. Ondarruko Arraindunak etortzen ziran Aratostietan ta kalez kale kantatzen zeben.
Orduko Eibarko arraindun batzuk hauek ziran: Maria eta Juana Ondarru, Juana Gordia,
Gedeonesia, Pajarosia, Fabiana, Ursula, Kontxa Uranga, Laureana Kukusia, Dorotea
Irunesia, Pantxika... ta egunero Ondarrutik etortzen zan Buena. Eibar, 87ko azaroa.
Eskerrak emon nahi detsaguz Arrate Irratiari kantuaren grabaziñua lagatziarren.
165. Oso kantu ezaguna. Eibarren askok “eragiok Santi errotari” kantatzen dabe. Santi
Errota Elgetakalian bizi zan, baiña ez zan errotarixa, lurperatzaillia baiño.Rev.
Eibar,1978ko abendua.17.orr.
Kantu honen bukaeria T. Etxebarriaren lexikoian azaltzen da.
166. “Felix Uranga eta Tokaiok kantatzen zeben; jarraixan aurreskua dantzatzen zeben.”
J. R. Orozko.
Felix Uranga Txiriokaleko oillartokiko enkargaua zan. Emaztiak, Maria Legarrek, hasarre
egiten zetsan oillarrak etxian izaten zittualako. Ultimatuma be emon zetsan:
-Oillarrak ala heu. Kasurik egiñ ez eta handik aurrera Felixek noizian behin Kaporala be
ekartzen zeban etxera.