12.07.2015 Views

saqarTvelos kanonis proeqtze `profesiuli ganaTlebis Sesaxeb~

saqarTvelos kanonis proeqtze `profesiuli ganaTlebis Sesaxeb~

saqarTvelos kanonis proeqtze `profesiuli ganaTlebis Sesaxeb~

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>saqarTvelos</strong> <strong>kanonis</strong> <strong>proeqtze</strong><strong>`profesiuli</strong> <strong>ganaTlebis</strong> <strong>Sesaxeb~</strong>sazogadoebrivi azris gamokiTxvis Sedegebi da saerTaSorisopraqtikis mimoxilva(dekemberi, 2006 weli)1.1. fokus jgufebis analizi 12006 wlis oqtomber-noemberSi `saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom~`Sveicariis ganviTarebisa da TanamSromlobis saagentos~ finansurimxardaWeriT quTaisSi, ozurgeTSi, gorsa da bolnisSi Caatara fokusjgufebi <strong>`profesiuli</strong> <strong>ganaTlebis</strong> <strong>Sesaxeb~</strong> <strong>saqarTvelos</strong> <strong>kanonis</strong> <strong>proeqtze</strong>.fokus jgufebSi monawileoba miiRes adgilobrivi TviTmmarTvelobiswarmomadgenlebma, <strong>ganaTlebis</strong>a da mecnierebis saministros teritoriuliorganos – saganmanaTleblo resurscentrebis TanamSromlebma, umaRlesi,dawyebiTi da saSualo profesiuli saganmanaTleblo dawesebulebebisTanamSromlebma, masmediisa da adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebiswarmomadgenlebma da sxva dainteresebuli pirebma. TiToeul Sexvedras 12-14adamiani eswreboda. sul ganxilvebSi monawileoba miiRo 54-ma adamianma.Sexvedris monawileebisTvis „saerTaSoriso gamWvirvaloba saqarTvelom“moamzada specialuri kiTxvari, romelic, kanonproeqtTan erTad, Sexvedrebzemowveul pirebs winaswar daurigdaT, raTa maT hqonodaT saSualeba, ukeTgascnobodnen gansaxilvel sakiTxs da moemzadebinaT TavianTi SeniSvnebi dawinadadebi.fokus jgufebis monawileebis mier gamoTqmuli mosazrebebi:kanonproeqtis ZiriTadi dadebiTi mxareebiSexvedrebis monawileebma dadebiTad Seafases kanonproeqtis ZiriTadi mizanida aRniSnes, rom profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis reabilitacia daganviTareba da misi evropul standartebTan misadageba, arsebuliumuSevrobis pirobebSi, aucileblad unda gaxdes mTavrobis samoqmedopolitikis erT-erTi prioritetuli sakiTxi.1 fokus jgufebis angariSi asaxavs monawileTa Sexedulebebs da SesaZloa ar warmoadgendes`saerTaSoriso gamWvirvaloba <strong>saqarTvelos</strong>~ da `Sveicariis ganviTarebis da TanamSromlobissaagentos~ mosazrebebs.1


pozitiurad Sefasda aseve:(a) kanonpreoqtiT gaTvaliswinebuli profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>konkurentunarianobis uzrunvelyofa, rac momavalSi gaxdebaboloniis erTian sivrceSi kvalifikaciis Semdgomi amaRlebisSesaZleblobis Seqmnis winapiroba;(b) profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> diferenciacia sxvadasxva safexurebad,kerZod, saxelobo, umaRles da araformalur ganaTlebad;(g) profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis dakavSireba Sromis bazarTan,kerZod, damsaqmebelTa CarTva profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> politikisSemuSavebaSi da sakvalifikacio moTxovnebisa da profesiulistandartebis CamoyalibebaSi, rac uzrunvelyofs profesiuli<strong>ganaTlebis</strong> efeqturobis da Sesabamisad, kvalifikaciuri kadrebisdasaqmebis perspeqtivis gazrdas;(d) novacia araformaluri <strong>ganaTlebis</strong> aRiarebis saxiT, rac xelsSeuwyobs im adamianTa dasaqmebas, romelTac profesiuli unar-CvevebisaganmanaTleblo dawesebulebebisagan damoukideblad aqvT SeZenili.Sexvedrebze erTxmad aRiniSna, rom dRes arsebuli profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>sistema araadekvaturia Sromis bazris moTxovnebTan mimarTebaSi. igi veruzrunvelyofs kvalificiuri kadrebis momzadebas, Sesabamisad, sistemaufunqcioa da ar gaaCnia araviTari sazogadoebrivi prestiJi.monawileebis azriT, axali kanonproeqti unda emsaxurebodes (a)kvalificiuri, praqtikaze orientirebuli kadrebis momzadebis gziTumuSevrobis problemis daZlevas da (b) regionebis dargobrivi ganviTarebismoTxovnilebebis gaTvaliswinebiT specifiuri programebis mqonesaswavleblebis Seqmnas.kanonproeqtis Sesaxeb gamoTqmuli SeniSvnebidadebiT mxareebTan erTad fokus jgufebze saubari iyo kanonproeqtisnaklovanebebzec. monawileebi ZiriTad ukmayofilebas gamoTqvamdnen SemdegsakiTxebTan mimarTebaSi:(a) kanonproeqtis rTuli iuridiuli ena – monawileTa azriT,kanonproeqtis terminTa ganmartebis Tavi saWiroebs daxvewas. asevezogadad gasasamartivebelia kanonproeqtis ena. kanonproeqti ZalianZnelad ikiTxeba da Sesabamisad, rTulia misi aRqmac;(b) profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis detaluri regulirebisararseboba – kanonproeqtSi detalurad ar aris gaweriliprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> regulirebis meqanizmebi. proeqtis Tanaxmad,mTeli rigi sakiTxebis gadawyveta unda moxdes ministris brZanebebissafuZvelze;2


(g) kanonproeqtis rigi debulebebis bundovneba – kanonproeqtisbevri debuleba ar aris saTanadod gamarTuli, rac gaugebars xdismaT da savaraudod, momavalSi gamoiwvevs maT sxvadasxvagvaradinterpretirebas da am mxriv seriozuli sirTuleebis Seqmnas;(d) profesiul saswavleblebSi zogadi <strong>ganaTlebis</strong> komponentisamoReba – fokus jgufebis monawileebis azriT, garkveuli doziTzogadi <strong>ganaTlebis</strong> micema profesiul saswavleblebSic undaxdebodes, raTa studentebs hqondeT saSualeba airCion, momavalSicam mimarTulebiT gaagrZeleben swavlas, Tu umaRles ganaTlebasdaefulebian. garda amisa, saxelmwifo unda iyos dainteresebuli,rom xeli Seuwyos sazogadoebaSi zogadi <strong>ganaTlebis</strong> donisamaRlebas da am mxriv qveynis Semdgom gaZlierebas.damatebiT gamoiTqva mosazrebebi Semdeg sakiTxebzec:(a) profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis saxelmwifo kontrolimonawileTa azri profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis saxelmwifo kontrolTandakavSirebiT araerTgvarovani iyo. nawilis SefasebiT, is faqti, romkanonproeqti kontrolis procesSi rTavs ramdenime saxelisuflebostruqturas xels Seuwyobs efeqturi urTierTkontrolis ganxorcielebas daSezRudavs darRvevebis SesaZleblobas. danarCenebma kanonproeqtiTwarmodgenili sqema gaakritikes da Tqves, rom zedamxedvelobisganxorcielebaSi monawileoba unda miiRos mxolod <strong>ganaTlebis</strong>a damecnierebis saministrom misi teritoriuli organoebis (saganmanaTlebloresurs centrebis) meSveobiT, romelTac amisTvis sruliad sakmarisiresursebi aqvT. maTi azriT, am tipis kontroli ufro moqnili daSesabamisad, ufro Sedegiani iqneba.fokus jgufebis ganxilvebis zogierTma monawilem miuReblad miiCnia<strong>saqarTvelos</strong> Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosprerogativa, axorcielebdes saxelmwifo kontrols sajaro samarTlisiuridiul pirze - erovnul profesiul saagentoze da aRniSna, rom amprocesSi <strong>ganaTlebis</strong>a da mecnierebis saministro unda monawileobdes.(b) profesiuli saswavleblebis akreditacia da dafinansebaakreditaciasTan da dafinansebasTan dakavSirebiT monawileebis poziciebierTmaneTs daemTxva – akreditaciasTan mimarTebaSi maT mxari dauWires yvelasaswavleblis davaldebulebas, rom gaiaron rogorc instituciuri, iseprogramuli atestacia, xolo dafinansebis Sesaxeb aRniSnes, rom profesiuliswavleba unda daafinansos saxelmwifom srulad, vauCerebis saxiT.monawileebis azriT, programuli akreditacia uzrunvelyofs profesiulisaswavleblebis momzadebisa da gadamzadebis programebis xarisxisamaRlebas, am saswavleblebs Soris konkurenciis gazrdas da Sesabamisad,3


ukeTesi kadrebis momzadebas. profesiul swavlebasTan dakavSirebulixarjebis saxelmwifos mier srulad dafarvis aucilebloba ki imiTganmartes, rom arsebuli mwvave socialur-ekonomikuri mdgomareobis gamo,mosaxleobis didi nawili ver SeZlebs sakuTari <strong>ganaTlebis</strong> dafinanasebas daamdenad, profesiuli saswavleblebis saqmianoba ver iqioniebs realurgavlenas qveyanaSi umuSevrobis donis Semcirebaze.(g) kvalificiuri kadrebis ararsebobaTiTqmis yvela Sexvedraze monawileebma xazi gausves <strong>saqarTvelos</strong> Sromisbazarze kvalificiuri da profesionali kadrebis simwires, rig sferoebSi ki– maT ararsebobas da gamoTqves imedi, rom axali kanonproeqti SeZlebsamgvari kadrebis momzadebas swrafi da imavdroulad efeqturi profesiuli<strong>ganaTlebis</strong> damkvidrebis gziT.(g) saxelwmifo kontrolis sferokanonproeqtis Tanaxmad, saxelmwifo, <strong>ganaTlebis</strong>a da mecnierebis saministrosmeSveobiT, ganaxorcielebs profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis zogadkontrols da rig SemTxvevebSi, detalur inspeqtirebas. am sakiTxTanmimarTebaSi gamoiTqva mosazreba, rom kanonproeqti unda Seicavdes detaluraRweras imis Sesaxeb, Tu ra wesebis dacviT ganaxorcielebs saministro amfunqciebs da rogor moxdeba saxelwmifos mxridan gadaWarbebuli CarevisTavidan acileba. fokus jgufebis monawileTa nawilis azriT, profesiuli<strong>ganaTlebis</strong> saswavleblebs unda mieniWoT akademiuri damoukidebloba, maTunda hqondeT ufleba, rom danergon sxvadasxva evropuli momzadebagadamzadebisprogramebi.(d) kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis efeqturoba damosalodneli Sedegebimonawileebma aRniSnes, rom aucilebelia, saTanado yuradReba daeTmoskanonproeqtiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis efeqturobis Sefasebas. ametapze mosaxleobaSi arsebobs eWvi imis Sesaxeb, rom profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>axali sistemis danergva mniSvnelovan sirTuleebTan iqneba dakavSirebuli dadidi dro daWirdeba.1.2. profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemebis evropuli modelebismimoxilvaanalizSi mimoxilulia evropul qveynebSi arsebuli profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>sistemebi. es, erTis mxriv, ganpirobebulia <strong>saqarTvelos</strong> miswrafebiT gaxdeserTiani evropuli saganmanaTleblo sivrcis nawili, meore mxriv, ki4


mniSvnelovania evropis mravalsaukunovani <strong>ganaTlebis</strong> sistemis gamocdilebisgaziareba.profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis evropis sxvadasxva qveynebSi arsebulimodelebi TiTqmis identuria, rac ganpirobebulia erTiani evropispolitikiTa da nostrifikaciis evropuli koncefciiT.analizSi ganxilulia baltiispireTis qveynebis gamocdileba da iq arsebuliprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> modeli. aseve, mimoxilulia dasavleT evropuliqveynebis _ germaniisa da safrangeTis magaliTebi.baltiispireTis qveynebSi (latvia, litva) profesiuli ganaTlebaregulirdeba ori mniSvnelovani kanoniT:kanoni <strong>ganaTlebis</strong> Sesaxeb;kanoni profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> Sesaxeb.baltiispireTis qveynebis kanonmdebloba profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sferoSiagebulia UNESCO-s generaluri konferenciis mier 1997 wels miRebul<strong>ganaTlebis</strong> saerTaSoriso standartul klasifikaciaze (International StandardClassification of Education (ISDED). koncefciiT mocemulia profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>sami done:dawyebiTi;saSualo;umaRlesi.litvis kanoniT profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> Sesaxeb profesiuli kvalifikaciisdone warmoadgens Teoriul da praqtikul safuZvels, rac iZlevakonkretuli moculobis samuSaos Sesrulebis SesaZleblobas, romelic,Tavis mxriv, pasuxobs sirTulisa da pasuxismgeblobis garkveul dones.aRniSnuli <strong>kanonis</strong> Tanaxmad, dawyebiTi profesiuli ganaTleba da momzadebawarmodgens <strong>ganaTlebis</strong> bazisur safexurs, rac iZleva pirveli donisprofesiul kvalifikacias.saSualo profesiuli ganaTleba da momzadeba warmoadgens 4 wlian saswavloprogramas da gankuTvnilia im moswavleebisaTvis, romelTac profesiuli<strong>ganaTlebis</strong> skolebSi (rogoricaa gimnaziebi da teqnikumebi) warmatebiTgaiares ZiriTadi savaldebulo ganaTleba. aRniSnuli programis dasrulebisSemdeg moswavleebs saSualo skolis dasrulebisTanave eZlevaTSesaZlebloba miiRon mesame donis kvalifikacia.ori an samwliani profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis programagankuTvnilia im moswavleebisaTvis, romelTac daasrules ZiriTadisaganmanaTleblo programa. maT, Sesabamisad, eZlevaT saSualeba miiRon meoredonis profesiuli kvalifikacia. saswavlo procesi SeiZleba gagrZeldes 2weli mesame donis kvalifikaciis miniWebiT an erTidan or wlamde saSualo<strong>ganaTlebis</strong> atestatis miRebiT.5


ZiriTadi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da gadamzadebis programa grZeldeba samiweli da gankuTvlinia im moswavleebisaTvis, romelTac ar aqvT miRebulibazisuri (ZiriTadi) ganaTleba (7 klasis dasrulebis Semdeg magram 15 wlisasakamde). pirveli da meore donis profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> miRebis gardastudentebs eZlevaT SesaZlebloba daasrulon ZiriTadi saganmanaTlebloprograma.miuxedavad profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> programisa yvela moswavle valdebuliaCaabaros saboloo makvalificirebeli gamocda, ris Sedegadac moswavleiRebs Semdegi saxis diploms/sertifikats:saSualo profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis diplomi;ZiriTadi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis sertifikati;dawyebiTi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis sertifikati.moswavleebs, romlebic daeuflebian saSualo profesiul ganaTlebas damiiReben diploms, ufleba aqvT ganacxadi gaakeTon umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong>miRebaze.baltiispireTis qveynebis gamocdilebiT arsebobs saSualos SemdgomiaraumaRlesi profesiuli ganaTleba (ISCED meoTxe done). am kategoriaSiSedis gangrZobadi da dasaqmebaze orientirebuli profesiuli ganaTleba,romlis miReba SesaZlebelia zogadi da saSualo profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>bazaze. am programis xangrZlivoba Seadgens erT an or wels. aseve arsebobsprofesiuli gadaxalisebisa da ganviTarebis programa (xangrZlivobaaraumetes 160 saswavlo saaTisa). aRniSnuli programebis mizania profesiuliunarCvevebisa da codnis daufleba kvalifikaciis konkretuli donismoTxovnebis dakmayofilebis paralelurad. saswavlo procesi da Sefasebissistema saSualo profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis programisidenturia.aRniSnuli sferos saxelwmifo regulirebas axdens <strong>ganaTlebis</strong> saministroda mis struqturul daqvemdebarebaSi myofi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a dagadamzadebis centri. es ori uwyeba uzruvnelyofs saxelwmifo politikisgavrcelebas dawyebiT, ZiriTad, saSualo, gangrZobad da dasaqmebazeorientirebul profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sferoebSi.am kuTxiT aseve mniSvnelovani da sainteresoa germaniis federaciulirespublikis gamocdileba. gansakuTrebiT sayuradReboa im reformismiRwevebi, romelic germaniaSi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sferoSi axlaxansganxorcielda. 2005 wlis 1 aprils germaniis bundestagma miiRo da Semdgombundesratma daamtkica kanoni “profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebisSesaxeb”. am kanoniT gauqmda 1969 wlis profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> aqti da 1981wlis profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> waxalisebis aqti.aRniSnuli <strong>kanonis</strong> ZiriTad miRwevad miiCneven profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a damomzadebis sistemis Tanamedrove moTxovnebTan Sesabamisobas. radikalurcvlilebad iTvleba saboloo gamocdebis safexurovani Cabarebis sistemisSemoReba. aseve mniSvnelovania qveynis gareT ganxorcielebli profesiuli<strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis nostrificirebis sistemis damkvidreba.6


axali koncefcia gamijnavs profesiul ganaTlebasa da profesiulmomzadebas. profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> yvela skola (X/XI klasi) iZlevasaSualebas moswavle daeuflos zogadi <strong>ganaTlebis</strong> sertifikats. rogorcwesi, profesiuli ganaTleba ganixileba saSualoze maRali <strong>ganaTlebis</strong>konteqstSi da mimdinareobs 2-3 weli saSualo <strong>ganaTlebis</strong> dasrulebisTanave.moswavles SeuZlia Tavad airCios umaRles saganmanaTleblo dawesebulebaSian profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> skolaSi (magaliTad gimnaziaSi) swavlisgagrZeleba.zogadi saSualo skolebis paralelurad zogadi da profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>sistemaSive arsebobs specialuri skolebi fizikuri Tu mentaluri naklismqone moswavleebisTvis. aseve funqcionirebs sruli ganakveTis (srulidatvirTvis) da naxevarganakveTis (arasruli datvirTvis) profesiuliskolebi (ZiriTadad X/XI klasebisTvis). profesiuli skolebi SeiZlebaatarebdnen gimnaziis, teqnikumis da sxv. saxelwodebas.profesiuli momzadeba ori paraleluri sistemiT aris warmodgenili: saxelmwifos mier regulirebuli profesiuli momzadebis sistema; kerZo komerciuli profesiuli momzadebis sistema.saxelmwifos mier regulirebuli profesiuli momzadeba mimdinareobsprofesiuli momzadebis specialur saxelmwifo skolebSi da miznad isaxavsstudentebs misces konkretuli samuSaos mosapoveblad aucilebeliTeoriuli codna da profesiuli gamocdileba. programis dasrulebisTanavestudentis Sesabamisi donis daswreba-moswrebis safuZvelze gaicemasertifikati. es sistema funqcionirebs landebis (administraciulierTeulebi) garkveuli TaviseburebebiT Sesabamisad.profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistemis saintereso modeli arsebobs safrangeTSi.mTeli rigi reformebis Sedegad safrangeTma ganaviTara da Camoayalibaprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> gansxvavebuli koncefcia, romelic moswavleebisSesaZleblobebs efuZneba.safrangeTis saSualo <strong>ganaTlebis</strong> sistema or etapat aris dayofili. 1975wlidan safrangeTSi arsebobs e. w. kolejis erTiani sistema. am sistemiT 11-dan 15 wlamde moswavleebi erTad swavloben sami weli. mesame klasidan xdebamaTi sxvadasxva jgufebSi diferencireba zogadi, teqnikuri da profesiuliniSnis mixedviT. aseTi diferencireba studentebs aZlevs bakalavriatisgamocdebisaTvis momzadebis saSulebas. aRniSnul gamocdas moswavleebiabareben, rogorc wesi, 18 wlis asakis miRwevisTanave.profesiuli skolebis zogad menejments safrangeTSi axorcielebs<strong>ganaTlebis</strong> saministro, Tumca specialuri profesiuli saswavleblebis(fizikuri da fsiqikuri naklis mqonde moswavleebisaTvis) administrirebasaxdens jandacvis saministro.konkretuli samuSao poziciebisaTvis mosamzadeblad zogadi profesiuliskolebis paralelurad arsebobs specializirebuli profesiuli momzadebiscentrebi. moswavleebs SeuZliaT aseT skolebs mimarTon ukve 16 wlisasakidan.7


profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis kuTxiT saintereso gamocdilebaarsebobs safrangeTSi specialuri profesiuli saswavlo klasebis (xSirSemTxvevaSi programis) saxiT, romelic integrirebulia saSualo skolissaganmanaTleblo sistemaSi. aseTi saxis profesiul programebs warmoadgenenCLIS, SEGPA da CAP klasebi, rac uzrunvelyofs saSualo saganmanaTleblosistemidan amovardnili axalgazrdebisaTvis sxvadasxva profesiulimimarTulebebiT minimaluri donis unar-Cvevebis Seswavlas.profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> dafinansebis sistemastatistikuri informacia profesiul ganaTlebaze e.w. moTxovnis arsebobisSesaxebprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> mmarTveli organoebi da fuqnciebis gamijvnabaltiispireTis qveynebSi (latvia, litva) profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>dafinansebis sakiTxi ganisazRvreba Sedgenili kurikulumiT (saswavlo gegma)profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> Sesaxeb da studentTa raodenobis mixedviT.profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> skolebs ZiriTadSi saxelmwifo afinansebs(finansdeba saxelmwifo biujetidan). damatebiTi finansuri wyaroebimozardTa mier swavlis qiridan da umuSevarTa momzadeba-gadamzadebidanSemosuli Tanxebia. latviis magaliTze qveynis mTliani Sida produqtis 6.8%mTlianad moxmarda zogadad <strong>ganaTlebis</strong> sferos, maT Soris 0.7% profesiulganaTlebaze daixarja.<strong>ganaTlebis</strong> saministro aris pasuxismgebeli organo profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>ada momzadebis sferoSi da Sesabamisad masve ekisreba profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>skolebze finansebis gadanawilebis valdebuleba. statistikurad profesiuli<strong>ganaTlebis</strong>aTvis gankuTvnili biujetis 97% ixarjeba maswavleblisxelfasebsa da skolis xarjebze, xolo darCenili 3% inovaciurisiaxleebisaTvis aris gaTvaliswinebuli.profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> dafinansebis damatebiT wyaros warmoadgensevrogaerTianebis specialuri programebi baltiispireTis qveynebSi. aseTiprogramebia: centraluri evropis qveynebis daxmarebis programa profesiulmomzadebasa da gadamzadebaze – 1.5 milioni dolari; evrogaerTianebis Lleonardo da vinCis programa – 1.150 milionidolari; evropis momzadeba-gadamzadebis fondis dafinanseba – 1.5 milionidolar.rac Seexeba profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> prestiJulobis sakiTxs latviaSi2001/2002 wlebisaTvis saSualo skolis moswavleebis 38.3% profesiuli<strong>ganaTlebis</strong> sferoze modioda. daaxloebiT igive maCvenebeli litvaSiaRniSnuli periodisaTvis Seadgenda 32.2%-s.latviaSi profesiul ganaTlebaze pasuxismgebeli sami saministroagamoyofili – <strong>ganaTlebis</strong>a da mecnierebis, soflis meurneobis da socialuridacvisa da kulturis saministroebi. <strong>ganaTlebis</strong> saministro pasuxismgebelia8


profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> koncefciis Seqmnasa da implementaciaze. aseve isaris iniciatori mTeli rigi sakanonmdeblo aqtebisa profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>sferoSi. amave saministros ekisreba saswavlo gegmebis Sedgenazezedamxedvelobis funqcia. jandacvis saministro profesiuli momzadebagadamzadebissferos kurirebs, xolo soflis meurneobis saministro masdaqvemdebarebul profesiul skolebs uwevs menejments.litvaSic profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> dafinanseba saxelwmifo centraluribiujetidan xdeba. profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> dafinansebis xvedriTi wiliqveynis biujetis 1.8%-s Seadgenda, aqedan 1.3% kolejis tipis skolebze modis.xolo zogadad ganaTlebaze gamoyofili biujetis 10.92 % profesiulganaTlebaze ixarjeba. didi Tanxebi ixarjeba momzadeba-gadamzadebazec. 2001wlis monacemebiT aqtiuli Sromis bazris politikis gansazRvrisaTvisgaTvaliwsinebuli xarjebis 46.4 procenti momzadeba-gadamzadebisTvisdaixarja.mniSvnelovania damatebiTi dafinanseba evrogaerTianebis finansuriwyaroebidan. marto e.w. “tempusis”, profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> reformisa daumaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> reformis proeqtebidad profesiul ganaTlebazegaTvaliswinebulma Tanxebma gadaaWarba 25 milion dolars.germaniaSi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sistema Zalian popularulia. moswavleTaraodenoba, romlebic saSualo skolis damTavrebis Semdeg (garkveul asakSiZiriTadSi 16-19 wlis asakobriv WrilSi) mimarTavs profesiul ganaTlebasmoswavleTa saerTo raodenobis 70% Seadgens. mxolod moswavleebis 10%mimarTavs profesiul ganaTlebas saskolo <strong>ganaTlebis</strong> periodSi. asevesainteresoa statistikuri maCvenebeli universitetis studentebSiprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> miRebis kuTxiT. germaniaSi studentTa saerToraodenobis 30%-s gavlili aqvs profesiuli ganaTleba ormagi sistemiT, racgulisxmobs profesiul ganaTlebas plius maspecializirebeli praqtikulikursebi. es yovelive xels uwyobs students swavlis dasrulebis Semdegkonkurentrunariani iyos germaniis samuSao bazarze moxvedrisas.germaniaSi <strong>ganaTlebis</strong> dafinansebis ormagi sistema arsebobs: federaluri daadgilobrivi. federaluri ineqciebis finansuri wyaro germaniis centraluribiujetia. xolo adgilobriv doneze profesiuli ganaTleba landebislokaluri biujetiT finansdeba. Tumca federaluri boujetidan profesiulganaTlebasa da momzadebaze gamoyofili Tanxebi 5-10%-iT metia adgilobrivineqciebTan SedarebiT. aseve mniSvnelovania specialuri mosakrebeli,romelsac gadasaxadis gadamxdelebi ixdian sakuTari xelfasidan, racdaaxloebiT 1%-s Seadgens. profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> finansirebis wyarosgermaniisaTvis saerTaSoriso donaciebic warmoadgens.germaniaSi profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> administrirebaSi Semdegi organoebimonawileoben:ekonomikis federaluri saministro<strong>ganaTlebis</strong>a da mecnierebis federaluri saministroprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> federaluri isntituti.9


aRniSnuli institutis mizania profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> sferoSi ZiriTadipolitikis gansazRvra. instituti warmoadgens damoukidebel organos,romelsac marTavs specialuri sabWo, romelSic Sedian federalurimTavrobis, landebis, profesiuli kavSirebisa da asociaciebiswarmoamdgenlebi. es organo gansazRvravs profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> yvelaakademiur Tu statistikur maCvenebels. maT Soris, Tu rogori unda iyoskurikulumi calkeuli donis profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>Tvis, ra raodenobisprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> mqone sWirdeba germaniis Sromis bazars da a.S.yuradRebas imsaxurebs moldovas magaliTi, imdenad ramdenadac, sulramodenime wlis win molovaSi ganxorcielda profesiuli <strong>ganaTlebis</strong>reforma evrogaerTianebis TACIS-is programis farglebSi. radikaluricvlileba moxda decentralizaciis kuTxiT. TviTmmarTvel erTeulebs miecaTufleba profesiuli <strong>ganaTlebis</strong> skolebis administrirebaze. zogadiadministrireba, iseve rogorc am sferoSi politikis gatareba, warmarTva daimplementacia <strong>ganaTlebis</strong> saministros kompetenciaSi darCa. saministroSiSeiqmna specialuri uwyeba departamentis saxiT, romelic axdens profesiuli<strong>ganaTlebis</strong>a da momzadebis sferos marTvas. dafinansebis wyaro amSemTxvevaSic saxelmwifo biujetia da 2000 wlisaTvis profesiuliganaTlebaze mTliani Sida produqtis 0.6%-is investireba moxda. profesiuli<strong>ganaTlebis</strong> popularizaciis kuTxiT moldovaSi 2001 wlis monacemebiTprofesiuli <strong>ganaTlebis</strong> mimReb moswavleTa raodenobam saSualo skoladamTavrebul moswavleTa saerTo raodenobis 35 % Seadgina.10

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!