You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2016-11-25<br />
Haurraren atxikimendua<br />
eta emozioak<br />
Garun paralisia<br />
Zer egin behar du hezitzaile<br />
batek egokitzapenaren<br />
aurrean?<br />
Haurraren mugimenduaren<br />
prozesua.<br />
Sozializazioa jolasen<br />
bidez<br />
Munduarekin lehen<br />
kontaktua.<br />
Garapen morala<br />
http://marianogales28.wixsite.com/nordahaurra<br />
4,95 €<br />
2
3
Aurkibidea<br />
Altxorraren saskia 3<br />
Haurraren atxikimendua eta emozioak<br />
Egokitzapena<br />
Haurraren mugimenduaren prozesua<br />
4<br />
7<br />
8<br />
Munduarekin lehen kontaktua<br />
Garapen morala<br />
Sozializazioa<br />
10<br />
11<br />
12<br />
Garun paralisia<br />
Munduan zehar<br />
Lupe ipuin kontalaria<br />
Gomendazioak<br />
14<br />
16<br />
18<br />
20<br />
Jostailuak<br />
Glosarioa<br />
22<br />
23<br />
Denbora pasa<br />
Egutegia<br />
24<br />
25<br />
2<br />
4
Abendua<br />
Astelehena Asteartea Azteazkena Osteguna Ostirala Zapatua Igandea<br />
1 2 vaiana ( Elgoibarren)<br />
3 Irurtzun<br />
(Nafarroa)<br />
Frontoian<br />
5 6 7 8 9 10 11 Usurbil<br />
(Gipuzkoa) Kiroldegian<br />
11:30etan<br />
12 13 Larrabetzu<br />
(Bizkaia)<br />
Frontoian 18-<br />
:00etan<br />
19 20 21 22 Barakaldo<br />
(Bizkaia) Antzokian<br />
17:00 eta<br />
19:00etan<br />
26 27 Lupe<br />
Lekuona<br />
(Mutrikun)<br />
14 El bebé jefazo 15 16 17 Ordizia<br />
(Gipuzkoa) Kiroldegian<br />
16:00<br />
-18:30etan<br />
28 Bermeo<br />
(Bizkaia) Euskalduna<br />
jauregian<br />
16:00 eta 19:00<br />
23 Azkoitia<br />
(Gipuzkoa) Antzokia<br />
16:00 eta<br />
18:30 etan<br />
29 30 Zarautz<br />
(Gipuzkoa) Kiroldegian<br />
16:00 eta<br />
18:30 etan<br />
4<br />
24 Canta! 25<br />
31Pixi post y los<br />
genios de la navidad<br />
18 Zeanuri<br />
(Bizkaia) Frontoian<br />
18:00etan<br />
PIRRITX PORROTX ETA MARIMOTOTS.<br />
ZINEMA<br />
IPUIN KONTALARIA<br />
25<br />
5
EGIZU LO<br />
EGIZU LO GOXO-GOXO,<br />
LO EGIZU,<br />
LO EZTIA,<br />
ETA AGURTU<br />
ILUNTZEKO EGUZKIA,<br />
ENE TXIKIA.<br />
EGIZU LO AMESTIA,<br />
SENTI GAUAREN MAGIA,<br />
ZURETZAKO<br />
SEHASKATXO<br />
BIHURTU DU<br />
ILARGIA.<br />
ZURE ONDOAN<br />
EGONGO NAIZ<br />
NIRE TXIKI<br />
NIRE MAITE,<br />
ETA EGIN LO<br />
BIHAR ARTE…(BIS)<br />
JON BROWN<br />
JON BROWN INDIO TXIKI BAT ZEN<br />
JON BROWN INDIO TXIKI BAT ZEN<br />
INDIO TXIKI BAT ZEN JON.<br />
TXIKI BAT, TXIKI BI, HIRU INDIO TXIKI<br />
LAU TXIKI, BOST TXIKI, SEI INDIO TXIKI<br />
ZASPI TXIKI, ZORTZI TXIKI BEDERATZI INDIO TXI-<br />
KI<br />
HAMAR INDIO TXIKI.<br />
JON BROWN INDIO TXIKI BAT ZEN<br />
JON BROWN INDIO TXIKI BAT ZEN<br />
INDIO TXIKI BAT ZEN JON.<br />
TXIKI BAT, TXIKI BI, HIRU INDIO TXIKI<br />
LAU TXIKI, BOST TXIKI, SEI INDIO TXIKI<br />
ZASPI TXIKI, ZORTZI TXIKI BEDERATZI INDIO TXI-<br />
KI<br />
HAMAR INDIO TXIKI<br />
6
Denbora pasa!<br />
NOLA JOLASTEN DA?<br />
Sudokua buruhauste matematikoa<br />
da eta, bere helburua, 3x3ko karratu<br />
txikiz osatutako 9x9 tamainako<br />
koadrikula osatzea da. Karratu txiki<br />
horietan, 1 eta 9 arteko zenbakiak<br />
ipini behar dira, beti ere ilara edota<br />
zutabe berberean zenbaki berdina<br />
errepikatu gabe.<br />
7 DESBERDINDATUNAK AURKITU<br />
24<br />
7
Jostailu<br />
egokituak<br />
Musika clatter-a<br />
12.55 €<br />
Clatter Musical, soinua duen jostailu bat da. Umeak<br />
eragiten dion indarraren arabera soinua klik-klak<br />
leun batetik haundi batera pasatu daiteke, zurezkoa<br />
da eta kolore atseginekin barnizatua dago, asko entretenitzen<br />
duen jostailua da eta aldi berean zentzumenak<br />
estimulatzen ditu. 34 cm ditu luzeeran<br />
eta bere diskoak 6 cm-koak dira.<br />
Zutitutako 6ko sorta harriak<br />
28.9 €<br />
Bereziki umeen oinetarako sortuak daude, ukimenaren<br />
akuilatzeak topa eginez motrizitate-bideak sortzea baimentzen<br />
dute. Oinazpiko masaje atseginak sentsazio<br />
bakarra emanez eskaintzen dituzten esfera malguez estalita<br />
daude. (6 kolore desberdin) 6 harri sorta datoz.<br />
Diametroa: 9cm. Altuera: 3 5,5cm. 3 urtetik aurrerakoentzat.<br />
22<br />
8
SORGINA PIRULIÑA<br />
SORGINA PIRULINA<br />
ERRATZA GAINEAN,<br />
IPURDIA ZIKINA, KAPELA<br />
BURUAN.<br />
SORGINA SORGINA<br />
IPURDIA ZIKINA,<br />
TENTELA ZARA ZU?<br />
EZETZ HARRAPATU<br />
MIMOSA<br />
(MIREN) mimosa bere mimoekin<br />
Ohera joaten da aitatxorekin<br />
Aitatxok eratzi amatxok abestu<br />
(MIREN) mimosa beti kontentu.<br />
LOA LOA<br />
Loa, loa txuntxurrun berde<br />
loa, loa masusta.<br />
Aita guria Gasteizen da<br />
ama mandoan hartuta.<br />
Aita guria Gasteizen da<br />
ama mandoan hartuta.<br />
Loa, loa txuntxurrun berde<br />
loa, loa masusta.<br />
Loa, loa txuntxurrun berde<br />
loa, loa masusta.<br />
Aita guria abiatu da<br />
Vitoriako ferira.<br />
Aita guria abiatu da<br />
Vitoriako ferira.<br />
Loa, loa txuntxurrun berde<br />
loa, loa masusta.<br />
Loa, loa txuntxurrun berde<br />
loa, loa masusta.<br />
Aita guriak diru asko du<br />
ama bidean salduta.<br />
Aita guriak diru asko du<br />
ama bidean salduta.<br />
Loa, loa txuntxurrun berde<br />
loa, loa masusta.<br />
AZAROAK 25<br />
Emakumeenganako indarkeriaren<br />
aurkako Nazioarteko eguna.<br />
Egun garrantzitsua kalera ateratzeko eta<br />
ozen esteko ez dugula emakumenganako<br />
indarkeriarik onartzen. Kalera<br />
atera salatu eta aldarrikatzeko.<br />
9
Glosarioa<br />
AMA: Alaba edo seme bat edo gehiago dituen emakumea.<br />
ATXIKIMENDUA: Maite edo gogoko den zerbaiten alderako edo norbaitenganako lotura.<br />
FAMILIA: Ahaidetasun hurbilak lotzen dituen lagunen multzoa, berez etxe berean bizi direnena;<br />
bereziki, gurasoek eta seme-alabek osatzen dutena.<br />
GARAPEN: Hazi; bereziki, gaitasun bat edo jardunbide bat hazarazi, haren hedatzea bultzatu.<br />
GAIXOTASUN: Osasunean izaten den txarraldia edo gaitza.<br />
GRASPING: esku hartu hatz edo hobetu batekin estimulatuta tolestu egiten du eta hatzak ezkutatzen<br />
ditu. erreflexu hori bigarren edo hirugarren hilabetean desagertzen da.<br />
HAURRA:Gizaki oso gazte eta txikia, adoleszentziara heldu ez dena.<br />
HARREMANA: pertsonen edo pertsona multzoen artean gertatzen den eragin trukea edo komunikazioa.<br />
HAURTZAINDEGI: Ume txiki beste pertsona batzuen ardurapean uzteko tokia.<br />
HAZI: Haur jaioberriak elikatu eta zaindu, handi egin arte.<br />
HEZI: Gizakia, bere ahalmenak garatuz eta gizabidea erakutsiz, gizartean bizitzeko.<br />
HEZITZAILE: gizakiak hezten duen pertsonak<br />
KOMUNIKATU: harremanetan jarri: norbaiti zerbaiten berri eman, zerbait adierazi.<br />
KOLETXO: Haur jaio berria, ohean edo bere sehaskan gurasoen ondoan egoten denean lo egiten.<br />
PIKTOGRAMA:Irudi bakar baten bidez hitz bat adierazten duten marrazkiak dira. Marrazki horiek<br />
oso sinpleak izaten dira adierazten dena ulertu ahal izateko.<br />
PREBENTZIO PALMARRA: oin-zoletan jasotako presio bati erantzunez behealdeko atalak luzatzeko<br />
joera da. Hamargarren hilabete aldera zutik jartzen gai denean desagertzen da.<br />
SINDROMEA: Hainbat ezaugarri, sintoma edo anomaliaren bat-egitea<br />
SUKZIO ERREFLEXUA: amaren titia bilatzen dute eta titipunta xurgatzen hasten dira esnea jasotzeko.<br />
URRITASUN: Urria denaren nolakotasuna; zerbait neurri edo kopuru txikian egotea.<br />
ZAINTZAILE: zerbait edo norbait zaintzen duen pertsona.<br />
ZENTZUMENA: Sentipen mota jakin bat hartako den organo baten bidez hartzeko ahalmena.<br />
Gorputzaren zentzumenak. Ikusmena, entzumena, eta gainerako zentzumenak.<br />
23<br />
10
Altxorraren saskia<br />
Hainbat motatako altxorrak ezagutzen<br />
ditugu, piraten filmetan ikus ditzazkegunak<br />
esaterako. Baina gaurkoan beste<br />
mota batetako altxorrei buruz hitz<br />
egingo dizuet. Altxor honek ez du<br />
urrezko txanponik, ezta aberastuko<br />
gaituen gailurik. Baina ziurta dezaket<br />
haurrentzat urrezko txanponak baino<br />
aberasgarriagoa den zerbait aurki dezakegula.<br />
Altxorraren Saskia adin txikikoei (6-12<br />
hilabeteko haurrentzat) zuzenduta<br />
dago. Bertan, zentzumenen ezberdinak<br />
aztertu eta esploratzeko hainbat<br />
tramankulu aurkituko dituzte betiere<br />
arriskurik gabeak.<br />
Saskia, material ezberdinez osatuko<br />
dugu, eta haurra eserita mantentzen<br />
den momentutik, saskian dauden objektuak<br />
aukeratu eta manipulatzeko<br />
aukera izango du.<br />
Otarrean dagoen materiala arrunta<br />
bada ere, oso aberatsa eta baliagarria<br />
da jolaserako, zentzumen guztiek parte<br />
hartzen baitute. Objektuaren arabera<br />
haurrak sentsazio ezberdinak biziko<br />
ditu (metal eta kristalarekin hotza,<br />
egur eta oihalarekin beroa …).<br />
3<br />
11
Haurraren atxikimendua eta<br />
emozioak<br />
Haurraren garapenean garrantzi handia duen faktoreetako bat atxikimendua da.<br />
Atxikimendua, haurraren bizitzaren lehenengo hilabeteetan zehar garatzen da. Haurraren eta<br />
beste pertsona baten artean garatzen den lotura afektiboa berezia da, denboran zehar mantentzen<br />
dena eta bien arteko interakzioari esker garatzen dena. Atxikimenduan pertsona biren<br />
inplikazioa behar da: haurrarena eta atxikimendu-figura.<br />
Biek elkarrekin dituzten portaera eta jarrerei esker lotura afektibo berezi hori sendotuz<br />
joango da. Honek elkarrekin egoteko nahia eta banatzean larritasuna sortzen ditu. Denboran<br />
zehar mantentzen den lotura afektiboa iraunkorra.<br />
da, Gure bizitzan zehar pertsona bat baino gehiagorekin lotura afektiboak garatzen ditugun<br />
arren, gutxi batzuekin dira bereziak lotura afektibo horiek. Pertsona horiek haurrarentzat oso<br />
bereziak izango dira, eta haien arteko harremana berezia eta lehentasunezkoa izango da.<br />
Atxikimendua denborak aurrera egin ahala garatzen da. Nahiz eta atxikimendu-irudiek,<br />
haurra jaiotzen denetik lotura emozional berezi bat senti dezaketen.<br />
4<br />
12
Gomendazioak<br />
Urte bat bizi guztirako<br />
Idazlea: Mariela Michelena<br />
Editoriala: Temas de hoy<br />
Orrialde zenbakia: 224 orri<br />
Hizkuntza: Gaztelania<br />
ISBN: 9788484608103<br />
Mariela Mitxelena psikoanalistak, haur batek,<br />
lehen urtean, inoiz baino gehiago ikasiko<br />
duela erakusten digu liburu honetan.<br />
Autoreak ez du eskuko liburu bat egitea<br />
izan nahi baizik eta, edozein amari lagungarria<br />
izatea bere haurdunalditik, haurraren lehenengo<br />
urte-arte.<br />
Zergatik gomendatzen dugu<br />
Ama batek, haur baten inguruan dituen<br />
“mitoak” apurtzen ditu eta errealitateari<br />
buruz hitz egiten du liburuak. Haurdunalditik<br />
lehengo urte-arte sortzen diren galderei<br />
erantzunak ematen dizkio, zentsu handiarekin.<br />
Oso erraza da irakurtzeko.<br />
Hik hasi aldizkaria. 197 alea.<br />
Gaia: Haurtzaroan inbertitu egin behar da,<br />
gizartearen obligazioa delako, gainera, gaur<br />
inbertitzen den dena biharko egunera haurrarena<br />
dena izango da.<br />
Egilea: Noemi Beneito<br />
Noemi beneito psikomotrizista eta hezitzaile<br />
argentinarrak, Emmi Piklerren ideiei<br />
jarraiturik, haurrari garapenerako hiru gakoak,<br />
iniziatiba , autonomia eta askatasuna<br />
direla dio; bera baita garun lesioak, arazo<br />
neuromuskularrak edota down sindromea<br />
dituzten kasuak ere.<br />
Haurtzaroan inbertitzea garrantzi handia<br />
du bere ustez, horri, arazo goiztiar egokia<br />
eskaintzeko. Kanpotik estimulu egokia jasotzen<br />
duen haurra hobeto garatuko duelako.<br />
Noemi Benitoren ideiak asko partekatzen<br />
ditut. Haurren autonomia eta askatasuna<br />
eman behar zaiela uste baitu. Haurrak, berak<br />
bakarrik gauzak egiteko gai delako. Nahiz<br />
eta batzuek, haurrak berak bakarrik<br />
ahalko den bezalako galderak egiten garen<br />
harren. Haurrari askatasuna ematen badiogu,<br />
bere iniziatiba gehiago garatuko du,<br />
horregatik inbertitu behar haurtzaroan,<br />
haurrak, beraien garapena asko hobetu dezaketelako.<br />
20<br />
13
GOMENDATURIKO ARTIKULUAK<br />
Hik hasi aldizkaria. 194 alea.<br />
Gaia: ze funtzio bete dezake pentsalekua?<br />
Egilea: Karmele Artetxe eta Elena Herran<br />
( Bilboko irakasleen unibertsitate eskola)<br />
Artikulu honetan pentsalekuaren erabilerari buruz<br />
hitz egiten digu. Bi adituek, pentsalekua zigor<br />
moduan adierazten digute.<br />
Haur batek zerbait gaizki egiten duenean hezitzaileek<br />
eta gurasoek ohitura dute zigortzeko.<br />
Bestalde, artikuluan, pentsalekuari buruz hitz<br />
egiten digu eta zigor moduan azaltzen digu. 0-2<br />
urteko haurrek zigorraren kontzientziarik ez<br />
dute.<br />
Haurrak ez dira gai baloratzeko zer egin duten<br />
gaizki, horregatik, pentsalekua era horretara ikusita<br />
ez ditu puntu positiborik edukikohaurrarengan.<br />
Artikulu honetan agertzen den informazioa oso<br />
garrantzitsua eta interesgarria da gurasoentzat.<br />
Pentsalekuaren eta zigorraren erabilera desegokiaz<br />
hitz egiten digu. Haurrak adin horretan zigortzen<br />
badugu ez dira gai jakiteko edo pentsatzeko<br />
zergatik dauden hor. Horregatik beste metodo<br />
bat erabiltzera gomendatzen dugu.<br />
Hik hasi aldizkaria. 10 alea.<br />
Gaia: Motrizitatrea<br />
Egilea: Juanjo Quintela Psikologoa<br />
Artikulu honetan, idazleak, gurasoek bere<br />
haurraren garapenarekiko duten zalantzak argituko<br />
ditu. Motrizitatearen ingurukoak hain<br />
zuzen. Gurasoek hainbat zalantza dituzte. Ea<br />
arrastaka noiz hasiko den edo lau- hanketan<br />
eta arrastaka ibiltzea gauza bera den. Artikulu<br />
honetan idazleak gurasoen zalantza guztiak<br />
argituko ditu.<br />
Oso interesgarria iruditzen zaigu. Guraso askorentzat<br />
baliagarria izan daitekeelako. Guraso<br />
bat baino gehiagok izaten baitute bere<br />
haurrarekiko zalantza bera.<br />
21<br />
14
HAURRAREN ATXIKIMENDUA ETA EMOZIOAK<br />
Atxikimenduaren faseak<br />
0-3 hilabete Haurrak nahiz<br />
eta amaren ahotsa eta usaina bereizten<br />
dituen , oraindik ez ditu bere zaintzaileak<br />
bereizten. Argi ikusten da pertsonenganako<br />
interesa erakusten duela,<br />
baina hori ez da nahikoa atxikimendua<br />
garatzeko.<br />
3-7 hilabete Argi ikusten da hurbileko<br />
pertsonak bereizten eta ezagutzen<br />
dituela . Ez du larritasunik erakusten<br />
atxikimendu-irudia desagertzen denean.<br />
Hobeto esanda, aurrean duen pertsona<br />
(atxikimendu-irudia edo ezezagun<br />
bat) desagertzen denean haserre ager<br />
daiteke, baina pertsonekin egotea gustuko<br />
duelako, eta ez atxikimendu-irudia<br />
desagertzearen beldur delako.<br />
8-12 hilabete Atxikimendua eta pertsonen<br />
beldurra . Zortzigarren hilabetearen inguruan<br />
atxikimendu-irudiarekiko benetako atxikimendua<br />
garatzen dela esan dezakegu. Orduan,<br />
argi eta garbi ikusiko dugu atxikimendu<br />
-irudiarenganako lehentasuna, eta pertsona<br />
ezezagunen ukapena.<br />
18-24 hilabete Fase honetan aurreko hilabeteetan<br />
ikusitako larritasuna gutxiagotuz<br />
doa . Orain haurrak bere atxikimendu-irudia<br />
irudikatzeko gaitasuna du, eta horrek lasaitu<br />
dezake. Gainera, fase honetan hizkuntza ere<br />
agertuko da, eta horrek ere egoera berrien aurrean<br />
tresna berri batez baliatzen lagunduko<br />
dio: amari hots egin, besteek esaten diotena<br />
hobeto ulertu, eta abar. Haurrak apurkaapurka<br />
ulertuko du amaren desagerpena ez<br />
dela<br />
atzeraezina<br />
izango.<br />
Lau fase horien bukaerak atxikimendu-irudiaren eta haurraren arteko lotura<br />
afektibo sendo baten sorrera dakar. Horrenbestez, haurrak ez dauka atxikimendufigura<br />
horren presentziaren eta kontaktu fisiko etengabearen beharrik, badakielako<br />
pertsona hori hor egongo dela behar duenean.<br />
Lehen aipatu den bezala, atxikimenduarekin batera emozio batzuk agertzen<br />
dira. Emozioak, estimulu baten ondorioz sortzen diren erreakzio fisiko eta psikikoak<br />
dira. Funtsezko elementuak dira gizakiko bizitzan hartzen dituen erabakietan<br />
, emozioen arabera jokatzen dutelako.<br />
5<br />
15
HAURRAREN ATXIKIMENDUA ETA EMOZIOAK<br />
Emozio batek beti hiru motatako erantzunak sortzen ditu<br />
Kognitiboa (pentsatzen duguna), motorra (egiten duguna) fisiologikoa (gure gorputzean aldatzen<br />
dena).<br />
Adibidez, haurra hilabete bat duenean, bat batean besoetatik askatu eta erortzeko keinua egiten<br />
zaionean, beldurra adieraz dezake:<br />
Erantzun kognitiboa: Erori egingo dela izan daiteke.<br />
Erantzun motorra edo jarrerazko erantzuna: Moro erreflexua* martxan jartzen da.<br />
Erantzun fisiologikoa: Izerdia, negarra, hanketako dardara…<br />
Hau guztia kontuan izanik, ikus dezakegu haurraren atxikimendua eta emozioak zein garrantzitsuak<br />
diren bere bizitzako lehenengo urtean. Haurrarekiko dugun jarrerak bere garapenean eragina<br />
izan dezakeela ondoriozta dezakegu .<br />
Moro erreflexua*: Haurra erortzeko arriskua ikustean esku zein hankak zabaltzean datza.<br />
6<br />
16
E: Normalean non egiten dituzu zure saioak? Zenbat haurren aurrean aritzen zara?<br />
L: Liburutegietan, eskoletan, kultur etxeetan, auzo elkarteetan, …<br />
egiten ditut. Leku itxia, txikia eta isila izatea garrantzitsua iruditzen zait, umeak gustura<br />
egoteko. Haurrak gertu sentitu nahi ditut, beraien begiak ikusi, eta horretarako<br />
talde txikia izatea gomendagarria da ( 40 haur inguru).<br />
E: Bukatzeko, zerbait gehituko ahal zenuke gehigarri gisa?<br />
L: Nire saioa egiteko mahai txiki bat eta aulki bat besterik ez ditut behar. Ipuinak, euskaraz<br />
kontatzen ditut, baina gazteleraz ere konta ditzazket nahi izanez gero.<br />
E: Eskerrik asko, Lupe zure arretagatik. Abenduaren 27an ikusiko dugu elkar.<br />
19<br />
17
“ Bizitza etengabeko erantzun<br />
bilaketa dela argi daukat.”<br />
Lupe Lekuona ipuin kontalariarekin elkarrizketa bat izan dugu. Bertan bere bizitzaren<br />
eta ekitaldien inguruan hitz egin digu.<br />
ELKARRIZKETATZAILEA: Kontaiguzu,<br />
nondik zatoz?. Nolatan kontalaria<br />
izateko zaletasun hori?<br />
LUPE:<br />
Hondarribian jaio nintzen 1964ko<br />
irailaren 6an.<br />
Familian, zazpi anai-arreba izanik,<br />
umeen artean hazi eta hezi nintzen,<br />
zoriontsu.<br />
Amak, txiki txikitatik galdera asko<br />
egiten nituela esaten zuen, eta askok<br />
erantzunik ez zutela. Eta nik erantzun<br />
horien bila abiatu nintzen.<br />
Magisteritza ikasketak egin nituen,<br />
umeekin gustura lana eginez 1985tik<br />
2005 arte. Eskola utzita baina umeen<br />
mundua utzi gabe, 2006tik aurrera<br />
ipuin kontalaria naiz.<br />
Galdera askoren erantzunak irakurriz<br />
aurkitu ditut, ipuinetan batez ere,<br />
baina bizitza etengabeko erantzun bilaketa<br />
dela argi daukat.<br />
L: Umeentzako saioak egiten ditut. 3<br />
-10 urteko haurrentzat. Ahal bada,<br />
bi talde egiten ditut 3-6 urte eta 7-<br />
10 urte. Iraupena: 3-6 urte bitartean<br />
,30´- 45´, gutxi gora behera. 7-<br />
10 urte bitartean, 45´- 60´, gutxi gora<br />
behera.<br />
E: Zure ogibidearen inguruan. Nori<br />
zuzendutako saioak egiten dituzu?<br />
Eta zenbaterainoko iraupena izaten<br />
dute?<br />
18<br />
18
Zer egin behar du hezitzaile batek egokitzapenaren<br />
aurrean?<br />
Guk hezitzaile moduan, kontuan eduki behar dugu, haur bakoitza lotura handia dutela gurasoekin<br />
eta egokitzapen prozesua ez dela erraza izango.<br />
Egokitze prozesua aktiboa da, guztien inplikazioa eskatzen duena. Egokitzeko prozesu guztietan,<br />
aldagai asko izan behar ditugu kontuan: nork edo nortzuk egokitu behar duten, eta non,<br />
noiz eta nola egokitu behar duten.<br />
Haurra haur-eskolara etorri aurretik gurasoek zuzendaria eta hezitzailearekin bilera bat edukitzen<br />
dute, eskolan erabiltzen den metodologiari buruz azaltzeko, beste alde batetik gurasoek hezitzaileari,<br />
haurraren erritmoa azaltzen diote.<br />
Hezitzailea haurren erritmoa errespetatu behar du, beti goxotasunez, maitasunez eta babesarekin.<br />
7<br />
19
Haurraren mugimenduaren prozesua<br />
Jaio berriak, erreflexu automatiko batzuk garatzen<br />
ditu instintiboki, erreflexu hauek lehendabiziko<br />
mugimenduak dira eta haurraren biziraupenerako<br />
agertzen dira.<br />
Erreflexu hauek, jaiotzean garatzen hasten dira,<br />
honako hauek dira: *sukzio erreflexua,<br />
*grasping, *prentsio palmarra, *babinsky,<br />
aharrausia, doministikua eta oinez ibiltzea. Haurraren<br />
bizitzako lehen hilabeteak aurrera egin<br />
ahala, erreflexu batzuk desagertzen joten dira.<br />
Erreflexu horiek, gerora borondatezkok jokabide<br />
bezala agertuko dira, martxa erreflexua<br />
(ibiltzea) adibidez. Beste batzuk ordea, bizitza<br />
osoan zehar iraungo dute. Esaterako aharrausia<br />
edo doministikua.<br />
dira, eta hurrengo fasean, eseri egingo da. Esertzerakoan,<br />
haurrak bere oreka landuko du. Jarrita<br />
egotetik, belauniko egotera pasako da eta<br />
fase horretan zerbaiti eutsiz, zutik jartzeko ahalmena<br />
izango du. Zutik egotetik bera bakarrik oinez<br />
egiten hasten denean, oreka dinamiko osoa<br />
menderatzen duela esan nahi du.<br />
Gai honekin loturiko hainbat aditu lotu ditzakegu.<br />
Alde batetik, Emmi pikler pediatrak,<br />
teoria honen sortzaileak, eta Myrtha Chokler<br />
psikologoak diotenez, haurrak gai dira beraiek<br />
bakarrik garapen motorra garatzeko. Adituek<br />
esaten dutena kontuan izanik, ez dugu haurra<br />
behartu behar, automatikoki gai izango dira beraien<br />
mugimenduak garatzeko.<br />
Denbora aurrera doan heinean haurraren mugimenduak<br />
aldatzen eta hobetzen joaten dira.<br />
Etzanda egotetik, hauspez, narraz, eserita, lau<br />
hanketan eta oinez egotera igarotzen dira. Haurrak<br />
bizitzan oreka sistema konplexuak eraikiko<br />
ditu. Mugimendu horiek hainbat fasetan sailkatzen<br />
dira.<br />
Gurasoen kezketako bat haurra estimulatzea<br />
edo aktibatzea da baino hau ez da beharrezkoa;<br />
bere garapena egokia izateko helduek baldintza<br />
egokiak ematea behar du. Horrek onura<br />
batzuk eduki ditzake haurrarengan, adibidez,<br />
konfiantza eta segurtasunarekin haztea.<br />
Lehenengo eta behin, haurra etzanda egoten<br />
da, gora begira, eta poliki-poliki enborra biratzeko,<br />
besoekin laguntzen da. Horren ondorioz,<br />
bera begira geratzea lortzen du. Haur bakoitzaren<br />
garapenaren arabera, postura horretan,<br />
buruan kontrol handiagoa edo gutxiagoa izango<br />
dute. Kontrol gutxiago duten haurren kasuan,<br />
buruak, pisu handiagoa izango du eta bere buruarekiko<br />
kontrola galduko du.<br />
Denbora pasa ahala, besoetan duten indarra<br />
aprobetxatuz, lau hanketan ibiltzera pasatzen<br />
*Sukzio erreflexua: Amaren titia bilatzen dute<br />
eta titipunta xurgatzen hasten dira esnea jasotzeko.<br />
*Prebentzio palmarra: Oin - zoletan jasotako<br />
presio bati erantzunez behealdeko atalak luzatzeko<br />
joera da. Hamargarren hilabete aldera zutik<br />
jartzeko gai denean desagertzen da.<br />
*Grasping: Esku-ahurra hatz edo objektu<br />
batekin estimulatuta tolestu egiten<br />
du eta hatzak ezkutatzen ditu.<br />
Erreflexu hori bigarren edo hirugarren<br />
hilabetean desagertzen da.<br />
*Babinsky: Oin- zoletan marruskaduraren<br />
bat nabaritzen dutenean. Behatzak abaniko<br />
baten modura irekitzen dituzte.<br />
8<br />
20
Munduan zehar!<br />
UNICEF erakundeak datu<br />
ikaragarriak eman ditu<br />
Munduko haurren egoera aztertuta,<br />
datu izugarriak kaleratu berri<br />
ditu UNICEF erakundeak. Horien arabera,<br />
2030ean 69 milioi haur hilko<br />
dira<br />
(aberatsekin alderatuta) bost urte<br />
bete aurretik hiltzeko arrisku bikoitza<br />
dute oraindik ere.<br />
saihestu zitezkeen arrazoiengatik;<br />
beste 167 milioi pobrezian biziko dira;<br />
eta 750 milioi emakume umetan ezkonduko<br />
dira. Munduko herrialde txiroenetan<br />
bizi diren haurren etorkizuna<br />
aipatutakoa izango da, baldin eta<br />
gaur egungo joerak egoera berean jarraitzen<br />
badu eta ahalmena duten gobernuek,<br />
enpresek, laguntzaileek eta<br />
nazioarteko erakundeek ahaleginak<br />
indartzen ez badituzte.<br />
Erakundearen esanetan, 1990etik<br />
aurrerapen handiak lortu dira: bost<br />
urte baino gutxiagoko haurren heriotza<br />
erdira murriztu da, neskatoek eta<br />
mutikoek egoera berean jasotzen dute<br />
oinarrizko hezkuntza 129 herrialdetan,<br />
eta txirotasun egoera larrian bizi direnak<br />
duela 25 urte baino askoz ere gutxiago<br />
dira. Haatik, hobekuntza horiek<br />
ez dira neurri berean gertatu herrialde<br />
guztietan. Izan ere, ume txiroek<br />
17<br />
21
Munduan zehar!<br />
Eskuak garbitzeak haur<br />
askoren bizitza salba dezake<br />
Bost urtetik beherako 300.000 haur baino<br />
gehiago hil ziren 2015ean munduan, edateko ur<br />
eta saneamendu ezari loturiko gaixotasunen eraginez.<br />
Beherakogatik eta antzeko gaixotasunengatik,<br />
zehatzago esanda. Haatik, UNICEF Nazio Batuen<br />
Haurren Laguntzarako Funtsak jakinarazi duenez,<br />
heriotza horietako asko keinu sinple batekin<br />
saihets daitezke: komunetik igaro ostean edota jatorduen<br />
aurretik eskuak xaboiarekin garbituta.<br />
Esku Garbiketaren Nazioarteko Eguna izan zen<br />
urriaren 15ean, eta orduan plazaratu zuen datua<br />
UNICEFek. Izan ere, erakundearen arabera, komunean<br />
izan ostean eta otorduak egin aurretik eskuak<br />
garbituta, % 40 murrizten da beherakoa izateko<br />
arriskua.<br />
Herrialde aberastuetan ez da aparteko arazoa<br />
izaten gaitz hori, baina herrialde<br />
txiroetan heriotza ugari eragiten ditu. Gainera, eskuak<br />
garbituta gaixotasun larri gehiago ere ekidin<br />
daitezke. Esaterako, beti ere UNICEFek jakinarazitako<br />
datuen arabera, “hainbat zantzuk” adierazten<br />
dute pneumonia kutsatzeko indizea % 25 murrizten<br />
dela. Urtero, 1,7 milioi haur hiltzen dira<br />
bost urte bete baino lehen, pneumoniaren edota<br />
beherakoaren eraginez. Datu horiek guztiak aditzera<br />
emanda, eskuak garbitzearen garrantzia nabarmendu<br />
nahi izan du UNICEFek. Batik bat haurrei,<br />
familiei eta komunitateei egin die dei, haien<br />
esku baitago eguneroko ohiturak aldatzea. Nolanahi<br />
ere, herritarren gutxieneko bizi baldintzak<br />
ziurtatzea ez al da nazioarteko gobernu eta erakundeen<br />
ardura? Horiek hobe lukete eskuak garbitzeari<br />
utzi, eta arazoa konpontzeko lanean hasiko<br />
balira …<br />
16<br />
22
HAURRAREN MUGIMENDUAREN PROZESUA<br />
Bestetik, Noemi Beneito<br />
psikomotrizistak, Emmi Plikerren<br />
teorian oinarrituz, ikerketa<br />
bat egin zuen. Ikerketa hark,<br />
dena bizkarretik hasten zela zioen.<br />
bazuen beste gauza askoren artean.<br />
Gurasoek, ikerketa honi jarraiki,<br />
haurrari, askatasun osoa<br />
ematen zien. Horretaz gain, segurtasuna<br />
eskaini eta dituen gaitasunetan<br />
konfiantza osoa ematen<br />
zien. Noemik atera zuen teoriaren<br />
arabera, buruzgorako jarrera<br />
zen jarrerarik egokiena.<br />
Haurra buruzgora jarrita aldaketa<br />
batzuk zeudela ikusi baitzuten,<br />
guk eragiten ez genituenak. Horri<br />
esker, haurrak lasaiago egoteaz<br />
gain, gizartearekin komunikatzeko<br />
erraztasun handiagoa ere<br />
Berak esandakoa kontuan hartuz,<br />
haurra jaiotzetik etzanda<br />
utzi behar dugu. Haurra, askatasun<br />
osoarekin espazio libre<br />
batean utziz gero, bere lehenengo<br />
mugimenduen garapena<br />
ikusiko genuke. Haurrak ez<br />
baitditu estimulurik jasan behar<br />
bere garapena hobetzeko.<br />
Hasiera batean, haurraren bizkarreko<br />
muskuluak indar gehiago<br />
dute sabelekoak baino.<br />
Lepoa etengabe mugitzen dute<br />
gorputzarekin batera, baina ez<br />
dute mugimendu horren kontzientzia<br />
handirik. Mugimendu<br />
horiek beraiek egiten dituztela<br />
ohartarazteko , gerria eta sorbalda<br />
libre eduki behar dute,<br />
horrela poliki-poliki beraien<br />
mugimenduak kontrolatuko dituzte.<br />
Prozesu honetan jarraituz<br />
gero, ikus daitezkeen ondorioetako<br />
batzuk honako hauek<br />
dira: Plazera, segurtasuna, autonomia,<br />
iniziatiba, nortasuna,<br />
garapena eta komunikazioa.<br />
Gure iritziz, teoria hau ,<br />
haur baten heziketarako egokiena<br />
dela uste dugu. Haurrak<br />
autonomia lortzeaz gain horrek<br />
sortzen dion satisfazioa, haurrarentzat,<br />
aberasgarria delako.<br />
OINATZ zapata denda<br />
Mota guztietako oinetakoak<br />
Zure haurrak gustura jantzi ditzan<br />
Tailak 18-36 bitartean.<br />
ETOR ZAITEZ GU BIZITATZERA !!<br />
Barrenkale 2 , baxu 1<br />
Oinatzapatadenda@gmail.com<br />
9<br />
FAMILIA UGARIENTZAKO 10 %<br />
DESKONTUA!!!<br />
23
Munduarekin lehen kontaktua<br />
Haurrak, jaiotzean, munduarekin duen<br />
lehen kontaktua ukimenarekin izaten<br />
da. Gorputzeko azala, organismoaren<br />
kanpoko nerbio-sistema zabalena denez,<br />
haurrari, maitasunez, segurtasunez,<br />
konfiantzaz eta goxotasunez laztandu<br />
edo ukitu behar zaio.<br />
Gurasoek haurrekin kontaktu gehien<br />
duten momentuetako bat fardela aldatzeko<br />
unea da. Fardela aldatzeko unean,<br />
zakarkeriarik gabeko kontaktua izateaz<br />
gain, haurrei hitz-egitea garrantzi handia<br />
du. Haurrak gurasoen edo hezitzaileen<br />
gertutasuna sumatu behar du.<br />
Haurra,sentsazio atsegina eta desatsegina<br />
dena desberdintzeko gai da. Plazera<br />
eta lotura afektiboak izateko behar<br />
handia izaten dute. Adibidez, fardela aldatzean,<br />
genitalak garbitzen ditugu, beraz,<br />
haurrak plazer ezberdina sentitzen<br />
du eta bere ezagutza sexualaren mundua<br />
zabalduz joaten da. Hala ere, Froiden<br />
teoriaren arabera, haurra garbitzea<br />
plazera eman arren, 0-1 urte bitartean,<br />
fase orala da gehien erabiltzen duten bidea<br />
plazer eta ezagutza berriak izateko.<br />
Haurrak 0-1 urte bitartean estimuluak<br />
ezagutzen hasten dira. Helduekin igarotako<br />
bizipenen arabera, oroitzapenak<br />
ere halakoak izango dira. Izaten dituen<br />
estimuluak onak badira, oroitzapen<br />
onak izango ditu bere oroitzapen luzeko<br />
memorian, eta alderantziz. Horregatik,<br />
garrantzi handia du haurra sentikortasun<br />
eta goxotasunez tratatzea.<br />
10<br />
24
Garun paralisia<br />
Gorputzeko atal desberdinetan eragina duen<br />
arren, hainbat mota desberdinetan sailkatzen<br />
da.<br />
Garun paralisi espastikoa: garun paralisi<br />
mota hau garun azala kaltetuta dagoenean<br />
ematen da jaiotzean edo adin goiztiarrean.<br />
Muskuluak etengabe tentsioan egoten dira.<br />
Garunaren eta muskuluaren arteko komunikazioa<br />
kaltetuta dagoenez, mugimendua oztopatu<br />
egiten da.<br />
Paralisi atetoidea: Atetoidea boluntarioak<br />
ez diren mugimenduekin dago lotuta eta<br />
kontrolatzea zaila izaten da. Hala ere, atsedenean<br />
gutxitu edota loak hartuta desagertu<br />
daitezke. Beraz, erlaxazioarekin eta autokontrolarekin,<br />
efektu positiboa lortu daiteke.<br />
Garun paralisi ataxikoa: Mugimendu ezegonkor<br />
eta balantzatsuak esan nahi du. Segurtasun<br />
gabeko mugimendu hauek umea<br />
oreka mantendu, ibili edo eskuekin zerbait<br />
egin nahi duenean nabaritzen dira gehien<br />
bat. Zutik mantentzea eta ibiltzea asko kostatzen<br />
zaie oreka mantentzeko zailtasunak<br />
baitute<br />
Haurrak bere gelakideekin sozializatzea garrantzi<br />
handia izango du. Haurrari egin ahal<br />
duenaren etekin guztia atera behar diogu, gizartearen<br />
parte dela sentiarazi behar diogu.<br />
Inguruak ere bere garrantzia du. Kaletik edo<br />
beste hainbat espaziotik ibiltzen garenean,<br />
oztopo arkitektoniko asko bilatzen ditugu.<br />
Ate ixtuegiak gurpil-errobera batek zeharkatzeko,<br />
aldapa eta espaloi handiak, etab.<br />
Arazo hauek guztiak, haurraren autonomia<br />
mugatzen dituzte, horregatik, haur eskola<br />
guztiak, egokituta egon beharko lirateke.<br />
Lehenik eta behin, ikasgelako altzari egokiak<br />
eta eserleku bereziak jartzean, haurrak,<br />
bere kabuz, gauza gehiago egiteko gai<br />
izango da. Haur eskolan erabiliko zen materiala<br />
egokitu egin beharko zen.<br />
Azkenik, hezitzaile parera hartzen denean,<br />
garrantzitsua da haurraren nondik norakoak<br />
zeintzuk diren jakitea, eta menpekotasun baten<br />
aurrean nola jokatu behar den argi edukitzea.<br />
Garun paralisi mistoa: Haur batzuek garun<br />
paralisi mota ezberdinen ezaugarriak dituzte.<br />
Adibidez, ume batzuk garun paralisi<br />
espasmozko sintoma batzuk izanik, mugimendu<br />
atetoxikoak azaleratzen dituzte.<br />
Garun paralisia duten haurren bizitza arinagoa<br />
izateko, garrantzitsua da, beste haurrekin<br />
sozializatzeko aukera berdinak izatea eta<br />
beren kabuz aritzera bultzatzea. Haurren espazioa<br />
haur eskolan, kalean edo etxean, egokia<br />
izan behar du, giro normalizatu batean,<br />
jolastu, bizi eta ikasi ahal izateko.<br />
Haur bakoitzak bere erritmoa duela ahaztu<br />
gabe aritu behar gara. Kontuan izan behar<br />
dugu, ahalegin handiak egiten dituztela mugimenduak<br />
eta jarrera kontrolatzeko. Mintzairen<br />
arazoak izaten dituzte haur batzuk,<br />
hala ere, ahal den neurrian , hitz egiteko duten<br />
ahalmenari etekina atera behar diegu.<br />
Ezingo balute gurekin komunikatu, beste<br />
sistema batzuk erabiltzen erakutsi beharko<br />
genieke, inguruarekin komunikatu ahal izateko,<br />
piktogramak* erabiliz adibidez.<br />
*Piktograma: Irudi bakar baten bidez<br />
hitz bat adierazten duten marrazkiak<br />
dira. Marrazki horiek oso<br />
sinpleak izaten dira adierazten dena<br />
ulertu ahal izateko.<br />
15<br />
25
Garun paralisia<br />
Gaur egun, garun paralisia, askorentzat interes<br />
handiko gaia da. Urritasun hau pairatzen<br />
duten haurren maila gero eta ugariagoa<br />
da. Horregatik urritasun hau nola<br />
agertzen den eta honi nola aurre egin azalduko<br />
dizuegu.<br />
Garun paralisia, haurdunaldian, jaitzeko<br />
momentuan edo jaio ondoren eman daiteke,<br />
beraz ezin da hereditarioa izan.<br />
Urritasun honek, batez ere garapen motorrean<br />
eragiten du. Horretaz gain, eragina<br />
izan dezake pertzepzio sentsorialean, hizkuntzan<br />
eta komunikazioan, adimenean,<br />
ikaskuntzan, emozioetan, sozializazioan<br />
etab.<br />
Urritasun hau ez da garatzen, ez du ez aurrera<br />
ezta atzera ere egiten, kaltetutako zelula<br />
edo neuronak ezin baitira errekuperatu.<br />
Baina ematen zaion atentzioaren arabera<br />
ondorioak hobetu edo mantendu daitezke.<br />
Garun lesio hauek arrazoi desberdinak direla<br />
eta ager daitezke:<br />
Jaio aurretikoa: haurdunaldiaren lehen hiruhilekoan<br />
ematen da. Eragilea, infekzio<br />
biriko , gaixotasun metaboliko, intoxikazio<br />
edo traumatismo baten ondorioz agertu<br />
daiteke.<br />
Erditzeko momentua: Erditzerako momentuan<br />
haurrak jasaten duen oxigeno faltagatik<br />
gertatzen da.<br />
Tetraplegia, gorputz osoan du eragina.<br />
Paraplegia, beheko gorputz adarretan<br />
eragiten duen eragozpen motorra da.<br />
Hemiplegia, alde berdineko beso zein<br />
hankei eragiten dio.<br />
Diplegia, hankan eragin gehiago besoetan<br />
baino.<br />
Monoplegia, gorputz adar bat bakarrik<br />
izaten da kaltetua.<br />
Jaio ostekoa: Garuna kaltetzen duten infekzio<br />
birikoen ondorioz ematen da, meningitis<br />
eta entzefalitis adibidez.<br />
Zenbait kasutan, urritasunaren kausa ez da<br />
argi izaten. Hala ere, gehienetan gorputzean<br />
izaten du eragina.<br />
14<br />
26
Garapen morala<br />
Nahiz eta garapen moralean<br />
betidanik haurrak eginiko ekintza<br />
bat, zigor batekin konpondu,<br />
baliagarria al da prozesu hori<br />
erabiltzea?<br />
Guraso gehienei, ez zaie haurrei<br />
zigortzea gustatzen. Askotan<br />
ez da baliagarria izaten eta hurrengo<br />
zigorra, mehatxu handiagoz<br />
bota behar diegu eraginkorra<br />
izan dadin. Baina nabaria da,<br />
beste irtenbiderik aurkitu ezean,<br />
teknika berdinarekin jarraituko<br />
dugula. Ba al dago ba zigortzeaz<br />
gain beste irtenbiderik?<br />
Horrelako kasuetan gomendagarria<br />
da haurrarekin enpatia<br />
izatea. Enpatia, besteen<br />
esperientzia eta sentimenduak<br />
ulertzeko gaitasuna da. Haurraren<br />
lekuan jartzen ahalegindu<br />
behar gara, guk izan ditugun esperientzietan<br />
oinarrituta eta<br />
haurrari gertatzen zaionarekin<br />
zentratuta, konponbidea bilatu<br />
dezakegu.<br />
Eta zer diogu mugei buruz?<br />
Carmen Maganto psikologoak<br />
esaten duen bezala, memorian<br />
efektuak eragin handiagoa du<br />
bizitzako lehen urteetan, azkenekoetan<br />
baino. Haurraren garapenean<br />
eragiten duen oinarrizko<br />
faktoreak bi dira: alde batetik,<br />
hasieran jaso duen maitasuna<br />
eta afektua eta bestetik<br />
jartzen zaizkio mugak. Gurasoek<br />
ezarri behar dituzte mugak, interakzio<br />
bat aurkitu behar da<br />
efektua eta mugen tartean.<br />
Ahala ere, ez dugu ahaztu behar,<br />
haurrak, zerbait gaizki egiten<br />
duenean, horrek ondorio<br />
bat ekarriko diola. Adibidez,<br />
Mariak, Leiren panpina puskatzen<br />
badu, guk guraso edo hezitzailea<br />
bezala Mariarekin haserretu<br />
beharrean erakutsi egin<br />
beharko diogu zein mindua sentitzen<br />
den Leire, eta bere panpina<br />
bat eman beharko dio.<br />
Eta zer da haurrari benetan erakutsi nahi dioguna?<br />
Haurrak jokabide desegokia izaten duen moduan,<br />
guraso zein hezitzaileok izaten ditugu,<br />
beti pentsatzen dugu haurrak ez direla ezertaz<br />
konturatzen, txikiak direnez, guztiz okerreko<br />
ideia bat da. Hau kontuan edukita haur baten<br />
aurrean beregan gaizki hitz egiten badugu, horrelako<br />
umilazioa, efektu handia izango du eta<br />
horrek segurtasun eza handia sortuko dio.<br />
11<br />
27
SOZIALIZAZIOA JOLASEN<br />
BIDEZ<br />
Bizitza osoa ematen dugu sozializatzen baina ba al dakigu noiz sortzen den edota zer den?<br />
Sozializazioa, prozesu bat da, eta bertan gizabanako bakoitzak bere gizarteko kultura bereganatu,<br />
identitate propioa garatu eta pertsona egiten da. Bi etapa bereiz ditzakegu. Lehen mailako<br />
sozializazioa, Haurtzaroan gertatzen da, familiaren baitan. Etaparik garrantzitsuena da, gizabanakoa<br />
gizarteratzea baitu helburu. Horretaz gain, esperientzien edo imitazio bidez barneratzen<br />
dugu. Bigarren mailako sozializazioa berriz, afektibitateak ez du garrantzi handirik eta heldutasun<br />
maila bat du.<br />
Sozializazioa, hainbat modutan eman daiteke, horietako bat jolas bidez da. Horretan aditua den<br />
Sonia Kliass elkarrizketatu dugu:<br />
Hezitzailea: Nola sozializatzen da haurra?<br />
Sonia Kliass: Haurra jolasen,mugimenduen<br />
eta ekintzen bidez garatzen da. Adibidez,<br />
umeak pentsatu, sentitu, mugimenduaren eta<br />
jokoaren bidez adierazten dira. Haurraren<br />
barnean dago jolastea. Haurraren barnean<br />
jolasteko gaitasun daukate, preparatuta<br />
daude jolasteko, baina ez badiogu lagatzen<br />
ezin dute.<br />
H: Zer sentitzen du haurra jolasterakoan?<br />
S: Haurrarentzat mugimendua joko bat bezala<br />
dela pentsa dezakegu. jolasekin, bere<br />
ahalmenekin esperimentatzen du, eta horrek<br />
plazera eman dakioke.<br />
S: 0-2 urteekin bakarrik jolastu dezakete,<br />
baina 3-4 urte pasata lagunak behar dituzte<br />
jolasteko, gainera 5 urte betetzen dituztenean<br />
rolen jolasak egiten hasten dira.<br />
H: Noiz jolasten dute hobekien?<br />
S: Haurrak ondo sentitzen badira, hobeto jolasten<br />
dute. Alderantziz, haurrak nekatuta<br />
badaude, ez du edukiko tolerantzia askorik.<br />
Jolasean, haurra aktibo egon behar du, egoera<br />
pasiboa badago, ez da jolasa izango.<br />
H: Zer jarraitzen du Haurrak?<br />
S: Haurrak, bere bulkadak jarraitzen ditu,<br />
berarentzat interesa duena. Une batean bere<br />
buruarengan buelta ematea izango da eta<br />
beste une batean zerbait eraikitzea.<br />
H: Bakarrik ala pertsonekin jolastu behar<br />
dute?<br />
12<br />
28
H: 5 edo 6 hilabeteko haur bati musuzapi bat<br />
ematen badiogu zer gertatuko litzateke?<br />
S: Hezitzaileak musuzapi bat ematen badio haurtxo<br />
bati, honek joko-material gisa balio izango dio;<br />
Hartu dezakeelako, esperimenta dezakeelako, esku<br />
batetik bestera pasatu, ahora eraman, usaindu, etab.<br />
H: Haurra jolastu behar duenean, zer izan behar<br />
dugu kontuan espazioaren aldetik?<br />
S: Garrantzi handia du espazioa eta materiala izatea,<br />
gehiegi ere ez, kaotikoa ez izateko.<br />
Esperimentatzeko objektuak izatea, lurrean egoteko<br />
aukera izatea, etab.<br />
H: Ze jostailu dira hoberenak haurrarentzat?<br />
dendetan saltzen dituztenak onak dira?<br />
dituzte jolasteko. Haurrak maneiatu nahi duenean<br />
lau gauza behar ditu. Jostailuak oso konplexuak badira<br />
haurraren ahalmenak garatzeko eragozpena<br />
izan dezake.<br />
H: onak ahal dira teknologia berriak haurrentzat?<br />
S: Inor ez dago teknologia berrien aurka, nik darabiltzat<br />
eta bikainak dira. Ez da alde banago edo<br />
kontra, kontua da noiz eta nola hasten dugun.<br />
Umeek denbora behar dute, adibidez, bideojoko bat<br />
edo pelikula bat ikusten dutenean, irudiak, mugimendua<br />
eta soinua eginda daude eta horrek ez dio<br />
haurrari bere irudimena erabiltzen lagatzen. imajinazioa<br />
jolas librearekin adibidez ipuinekin, non ez<br />
dagoen irudirik eta haurrak imajinatu behar duen.<br />
S: Jostailu-denda batera bazoaz, jostailuak eros daitezke,<br />
kontsumitzeko eginda daude. Nik esango<br />
nuke saltzen diren jokoen ehuneko laurogeita hemeretzi<br />
ez dutela balio ezertarako, ez dute ezer onik<br />
ematen umeentzat. Umeek oso gauza errazak behar<br />
Testu honi bukaera emateko, gure iritziz sozializazioa jolasaren bidez ematea garrantzitsua<br />
da, batez ere jolas librean.<br />
13<br />
29