24.12.2012 Views

kawlram thawng - The One Star News

kawlram thawng - The One Star News

kawlram thawng - The One Star News

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

MOTTO: NA MIPHUN CAAH HMUNHMA THA VA SER PIAK HNA<br />

EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

COZAH NIH AN DUH LO CAAH RANGON TUAH SANDAHPIAHNAK AN TUAH<br />

September 22, 2012: International Peace Day ah Sandahpaih ding in Kachin Peace Network nih an hawihawtmi cu Cozah lei nih Naypyidaw kal<br />

an sianh hna lo caah, Yangoon tu ah Sandah kan<br />

piah tiah Sandah Piahnak ah a tel vemi Chin<br />

Ngaknu Aidii nih the <strong>One</strong> <strong>Star</strong> sinah a chim.<br />

Minung 250 hlei nih Chaklei Kawlram i ithahnawnnak<br />

a um cuahmahmi raldohnak hi dihter<br />

cang in Ralkap lutlai umnak headquaters ah daite<br />

in an duhnak langhter an i timh. Nain cozah<br />

nawlngeitu lei nih Buss i cit an sianh hna lo.<br />

Naypyidaw ah kal an i timhnak zong cu<br />

Yangoon i police lutlai nih a kham hna caah<br />

Naypyidaw ah cun kal khawh loin an umnak<br />

cu Jaw Gum nih Irrawaddy <strong>News</strong> sinah a chim.<br />

Naypyidaw ah kal khawh ding kan si lo caah<br />

Yangoon tu ah daite in sandahpiahnak cu tuah an<br />

i timh, nain Yangoon downtawn ah nan piah<br />

kho lo tiah an ti tthan rih hna. Zinglei suimilam<br />

3:30 am ah sandahpiah pawl cu Yangoon ah<br />

Naypyidaw kal ding in an i pumh cang, nain<br />

Naypyidaw an kal kho ti lo i, Yangoon<br />

Downtawn ah piah le an duh fawn lo tikah vaivuan<br />

in an um. A karlak ah Police nih i tthentthek<br />

dih u! Nan i tthen-tthek dihlo ahcun kan in<br />

tthuat hna lai tiah an hro chih hna caah, Sandahpiah<br />

ah aa thawhmi cu pawl an i tthen-tthek dih<br />

hna. Kachin Peace Network nih an hawihawtmi<br />

sandahpiah ahhin Chin Mino 12 hlei nih an telpi hna i, Blue angki a hrukmi hna phu, Chin Mino cu an i tel venak phu nih InnYar Kan hmun ah<br />

cozah nih Kachin an kah lengmangmi hna ngol cang ding in halnak cu an langhter. CC: Irrawaddy/<strong>One</strong>star/<br />

DAW SU LE OBAMA TONNAK AN NGEI<br />

September<br />

20, 2012: Noble<br />

daihnak laksawng<br />

a hmutu<br />

Aung San Suu<br />

Kyi cu America<br />

Congress nih Laksawng<br />

an pekmi a<br />

lak hnu ah USA<br />

ramhun Barack Obama he tonnak an ngei tiah<br />

<strong>thawng</strong> theih a si. 2008 May thla ah America<br />

Congress nih Daw Suu cu Gold Medal an rak<br />

pek nain innchung thongtlak in a can a rak<br />

hman lio a si caah a rak la kho lo.<br />

A tutan USA ram ah ni 17 rau in<br />

khualtlawnnak a rak ngeih can ah hi laksawng<br />

sung cu a hlam pah a si. Mah hi laksawng a<br />

hlamnak ah Daw Suu nih biachimnak a ngei i<br />

“Vawleicung hmunkip ah daihnak cu ruahchannak<br />

pakhat a si”, “Democracy hmuhnak cu kan<br />

dihlak nih kan I tinhmi a si” tiah a chim. Cu<br />

pinah kan ram hmailei can ah rualremnak le<br />

daihnak in kar kan hlang kho lai tiah ai<br />

ruahchannak zong a chim chih. (Cc: RFA)<br />

2013 ah US nih Chin ralzam tam deuh a lak lai..Ch; 4<br />

Mirum hna chungkhar an thihnak konglam<br />

tharchuah an timh..Ch: 6<br />

Daw Su laksawng a hlam<br />

Linsay Lohan an tlaih than...Ch: 7


EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

MALAYSIA LOKE YEW UM CHINMI KAN ZUAL TUK CANG<br />

September 27, 2012: Malaysia ah<br />

Laimi tampi khua kan sa. Sangkip<br />

ah Laimi kan um lonak a um<br />

lo. Loke Yew sang ah Chinmi<br />

1,000 in 1,500 kar kan um lai<br />

tiah ruahdamh a si. Zuri ruangah<br />

le tthutdir thiam lo ruangah 2011<br />

ah <strong>The</strong> New Strait thanhca nih<br />

Lai Miphun Loke Yew ummi<br />

pawl kan thangchiatnak le zohdawhlo<br />

kan hmanthlak hna zong<br />

cahmai 2 in tial le phozar a rak si<br />

kha. CDAC le CRC ttanpinak in<br />

pawngkam thianhhlimhnak talin<br />

kan i hlawh lo ahcun tiin kan si<br />

khawh tawk sang thianhhlimhnak<br />

kan tuah.<br />

Thianhhlimhnak lawng a<br />

rak zaa hrim lo. Zantin zuri le<br />

aukhuang kan dong lo. A phan<br />

thar , CRC card he lawng a ummi<br />

ko an ral a tha. Ttih ding le<br />

ngamh ding awk an theih rih lo<br />

cu a si fawn lai lo. Kan zudin<br />

ruangah local mi an mit kan<br />

kemh ko cang hna. Kan rit sawh<br />

a si lo, sualnak ngei lo le mahte i<br />

a um ko mi Motor hna kan va<br />

thong, chuih thulh. Nai zong ah<br />

kan Laimi pakhat nih motor a<br />

chuih. Motor ngeitu a hawipa nih<br />

hi thil hi a ngeitu nih a theih ahcun<br />

an nunh hna lai lo caah keimah<br />

nih ka phisin lai RM 150 in<br />

chuah ulaw Laimi (Myanmar<br />

Orang) nih an hrawk lo, India<br />

pawl an si tiin kan chim piak hna<br />

a kan ti. Cuticun a kan humzual<br />

rih. CDAC upa hna he an in ah<br />

tangka hal ah kan va fuh hna i a<br />

umtti hawi nih an cawih chung.<br />

Cuticun voikhat hnangam in kan<br />

um.<br />

India pa nih kanmah<br />

Chin mi nih (Motor) kan chuih<br />

kha a theih fawn tik ah cupa cu<br />

an kawl. Aa phuhrung rua..<br />

Cheras lei ah a zam tiah <strong>thawng</strong><br />

kan theih. Cheras ah lai misual pa<br />

aa sawm i Loke yew CDAC upa<br />

pakhat Cheras a kal ah velh ding<br />

KANMAH THAWNG<br />

in an rak kawl ti kan theih. Hi ka<br />

chimmi pa lawng hi si lo. Loke Yew<br />

sang ah Zahnaktlang mi si hna seh ,<br />

Falam leimi si hna seh, Zotung lei mi<br />

si hna seh, an zudin tthinh cu chim lo.<br />

Kan zual chin lengmang. Hiti ning te<br />

nan um ko rih ahcun a rauh hlan ah<br />

nan caah thil tthalo a tlung lai tiah ralrin<br />

an kan pek lengmang. Miphun kip<br />

kan i cawhnak Loke Yew sangah i<br />

chimhhrin hi thil fawi a si ti lo.<br />

Khua kan rak umkel khan kan<br />

um hoi. Panchian (pangpar dum ) ah<br />

zu kan ding , kan zudinnak palang<br />

zong zu a um lo hnu ahcun kan khuai<br />

rih. Zu a um lio (din hlan) ah a khuai<br />

ngam kan um lo. Hi hmun hi zingchiar<br />

UN kalmi nih an palmi a si . Palangkuai<br />

nih a chunhmi hna zong an tam<br />

cang. Zan zongah riahnak (Hotel) ah<br />

cu hmun cu kan hman. Zinglei sml<br />

11:00 ah a tho rih lomi zong an um.<br />

Ram ngeitu (local) pawl nih<br />

dinhdamhnak ah an hmanmi hmun hi<br />

kan rolhkanh tuk hna. A SI IN KAN<br />

SI LO. KAN ZUALHMA KO. KAN<br />

TI TUK KO. LOKE YEW SANG<br />

HIN HMUN DANG AH A RANNAK<br />

IN TTHIAL KA DUH KO. KAA<br />

TTHIAL KHO FAWN LO. KAN<br />

ZUAL CHIN, KAN LAIMI ZUDIN<br />

LEI AH. KAN TTHANGCHO CHIN<br />

LENGMANG, HNAHNAWK LE<br />

LURITNAK TUAH LEI AH . KAN-<br />

MAH RUANGAH KAN LAI MI-<br />

PHUN DANG THANG KAN CHIAT<br />

HI RUAT TUAH.<br />

Note: pumpak in i tinak a um lo, thil<br />

sining a tlangpi huap in kan tialmi a<br />

si.<br />

IRAN: LEHRULH DINGAH TIMHCIA KAN SI<br />

September 21, 201: A senior Iran ralkap bawi nih Israel hrocernak<br />

cu zeihmanh ah a relpiak hna lo, a herhning paoh in Iran cu timh cia a si<br />

tiah a chim. Kah an kan timh ahcun fak piin Armed Forces of the Islamic<br />

Republic in lehrulnak a um lai, lehrulnak cu a fak taktak lai tiah Iranian<br />

Army's Ground Forces Brigadier General Ahmad Reza Pourdastan nih report<br />

sinah a chim. Kah ding in a kan timh ahcun an theih awk cu Iran nih a<br />

sangmi hriamnam hman ding cu kan i ngeih ngai ko tiah a chim. November<br />

6 ah a um dingmi US President thimnak a um hlanah hin Israel nih Iran<br />

nuclear hriamnam cu kah an duh. Asinain US nih caan aa tet-khawt tuk<br />

lioah kah ding cun an duh lo. Iran nih hin mipi caah nuclear kan ser an timi<br />

hi ralkap caah an timh tiah an theih tikah Israel nih kan kah hrimhrim a hau<br />

ti a si. September 19 ah Iranian Defense Minister Brigadier General<br />

Ahmad Vahidi nih a chimmi cu kan ralkap hriamnam thazaang kan karhter<br />

chin lengmang cang, cucaah Israel uknak hi a hrawh khawh cang lai tiah a<br />

chim. "Israel nih Iran a kahnak dingah Iran ram runvennak a ttha tuk cang.<br />

Israel hi a hrawh khawh cang lai" tiah Vahidi nih a chim. (Cc: Globalchin)<br />

Cahmai: 2<br />

CHINRAM AH PHAISA DUHAH MINUNG AN FIR HNA<br />

September 17, 2012: U Hla Thun hruaimi<br />

minung 4 nih, Arakan People Army kan si<br />

tiah Paletwa peng, Kara Maih tlangthluan um,<br />

Kungping khuate khuami Chinmi pakhat,<br />

September 12 ah khan an fir tiah Khonumthung<br />

<strong>News</strong> nih September 19 ah a tial.<br />

Minung a firtu pa 4 lak ah pakhat nih<br />

Kung Ping khuami sin in tangka a hal hna i,<br />

an khuabawi U Zaw Zaw le U Kyaw Oo nih tangka an kholh.“Atu ah,<br />

minung firnak kong cu Sinletwa khua um Kawl ralkap le Chin National<br />

Army nih an hlathlai cuahmah lio” tiah Ko Aih, Paletwa<br />

khuami nih a chim. Minung firtu phu pawl cu Mizoram Lawngtlai<br />

district, Lungpuk khua ah an i thup ko lai tiah khuami lung a hrin.<br />

(Cc: Khonumthung)<br />

PALIK NIH CHIN PHUNGCHIM PA INN A CHEH<br />

September 19, 2012: Hakha ah chiahmi police<br />

inspector bawmtu a thin a hung tuk i,<br />

Chinmi phungchimtu a hmai ah a thongh.<br />

September 12, zan sml. 9:00 ah lung in<br />

phungchimtu a inn a cheh tiah Khonumthung<br />

<strong>News</strong> nih nihin September 19 ah a tial. Thun<br />

Lwin, Kawl police pa nih phungchimtu Cung<br />

Aung le a hawile a sik hna, phungchim a<br />

khap hna.<br />

Cung Aung le a hawile nih an innchung ah Khrihfa <strong>thawng</strong>tha<br />

hla an sak lio ah a si. Police pathum nih Pu Cung Aung inn, lung in<br />

an va cheh tthan tiah report nih a chim. A inn thlanglang awng benh<br />

thlalang an khuai. Innpa ngaknu pakhat nih thil a can hnu ah, police<br />

station ah a hei report hna. “Innpa chakthlang an hun chuah tikah cun,<br />

police cu lo diam an kal cang. Police pa 3 – Thun Lwin, Kyaw Mint<br />

Shwe le Aung Pho – cu an tlaih cang hna” tiah inn ngeitu Cung Aung<br />

nih a chim. Police pathum cu cunglei nawlngeitu bawisang deuh nih<br />

action an laak hna lai tiah local newspaper nih a ti.<br />

KAWLPA: CHIN PAWL THLUAK AH EK AI CAWH<br />

Chin State Lah-wah-kah bawi U Than<br />

Lwin nih a zung hmai pal in mawtaw<br />

mawngtu Chinpa sinah Chin pawl thluak<br />

ah ek nak ai cawh tiah volhpamhnak bia a<br />

chimpah in, a hmai ah a bengh tiah<br />

Khonumthung Burmese Version nih nizan<br />

September 19 ah a tial. Hi thil hi September<br />

11 ni ah a cangmi a si; Hakha<br />

khuahlum Pu Ca Mang nih umnak inn ai<br />

tthial lio ah, mawtaw in a innchung thilri<br />

a chek i, Lah-wah-kah zung hmai, a thil<br />

chektu mawtaw nih a pal.<br />

A pal lio ah, Lah-wah-kah bawi nih a hmuh i, ‘Chin pawl hi nan<br />

thluak ah eknak a um’ tiah volhnak bia le cerhronak bia in a tlerhpah in, a<br />

biang ah a bengh tiah mit hmu tehte nih an chim. “Pu Ca Mangte<br />

nih peng huap Lah-wah-kah bawi sin ah zung hmai in mawtaw mawngh<br />

a herhnak kong an chimh hmasa diam ko cang nain, atu bantuk in, ramkulh<br />

huap Lah-wah-kah bawi nih sersat zuamhtai ngai in kut a thlak” tiah<br />

mithmu tehte nih an chim. Zung staff Pu Chia Mawng nih peng huap Lah<br />

-wah-kah bawi sin ah an chimh ko cang dahkaw tiah a hei fianter lio ah,<br />

ramkulh huap Lah-wah-kah bawi nih cun, na hei i thlak ve hrimhrim tiah<br />

a ttang ah a thongh i, a chuih tiah an chim rih.<br />

“A hraang bak si, nan mawtaw kha a cawi in cawi u law, a zawnh<br />

in zawn u” a ti rih hna tiah mithmu tehte nih an chim. Pu Ca Mangte<br />

chungkhar cu, mah cu ruang ah cun, atu tiang in, inn an i tthialkaam kho<br />

rih lo i, mawtaw ngeitu Roman Catholic phungki pa zong an ngaih lawng<br />

a chia ko tiah Khonumthung <strong>News</strong> nih a ti. “Miphun dang pawl nih kanmah<br />

kan khua le kan ram ciacia ah rak ra riangmang in, duh paoh in an<br />

hung tawnglungkio hnawh ve dah mu, a tuar ka tuar kho lo ee...” tiah<br />

Chin tlangval pakhat nih a chim. U Than Lwin (Kawlpa) hi ralkap bawi<br />

in Lah-wah-kah bawi ah a kaimi Kawl miphun a si tiah an ti.<br />

(Globalchin)


v<br />

EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

RAMCHUNG DAIHNAK LAM TLANGCUNG PAWL MEETING<br />

AH AN FEHTER<br />

September 18, 2012:<br />

Ramchung raldaihnak kong he<br />

pehtlaih in zulhding 6 aa telmi<br />

cu tlangcung mi meeting ah<br />

fehter a si. Thailand ram ah<br />

September 14 in nithum chung<br />

tuahmi meeting ah ramkhel<br />

kong cabuai cungah ceih ding,<br />

Pinlong bantuk meeting pakhat<br />

tuah ding, rampi huap in<br />

kahdaihnak cozah nih thanh<br />

ding hna aa tel tiah chimnak<br />

nawl ngei Dr. Sui Khar (CNF)<br />

nih Irrawaddy thanhca sinah a<br />

chim. Cozah nih tulio daihnak<br />

a kalpi ning hi tlangcung mi<br />

kong a si lo, anmah ca lawng a<br />

si, cucaah tlangcung mi nih<br />

kanmah kong ceihnak kanmah<br />

tein kan ser a hau cang tiah<br />

Mon pyitit party chungtuan<br />

Naing Han Ta nih a ti.<br />

Daihnak caah lam kan<br />

sermi kan zulh lai. Parliament<br />

lengah daihnak a phi kan kawl<br />

lai, parliament chung cu cozah<br />

minung lawngte an si a ti.<br />

Cozah nih daihnak lam an ser<br />

mi cu kahdaihnak ser in ramri<br />

hngak ralkap dirh ding, 2008<br />

phunghram cohlan ding, party<br />

dirh in thimnak luh ding, hluttaw<br />

chungah ramkhel kong<br />

ceih ding ti hna an si. Tlangcung<br />

mi meeting cu September<br />

14 in 16 tiang Thailand ram<br />

Chaingmai ah tuah a si i, ram<br />

chung ramkhel party hruaitu<br />

pawl, KNU, KIO tiin minung<br />

130 hrawng an kai kho. Cozah<br />

nih ramchung daihnak caah<br />

KAWLRAM THAWNG<br />

ramkhel kong ceihhmainak caah<br />

zapi kan i tel khawhnak meeting<br />

pakhat an tuah lai ti a si nain hi<br />

kongah zeitin kan tuah lai timi<br />

fianternak a um lo, hi meeting a<br />

tlam a tlin khawh ding le ceih<br />

dingmi cozah he tonnak kan<br />

ngeilai tiah Dr. Sui Khar nih a<br />

ti. Hi meeting kong hi daihnak<br />

sertu lutlai chang, president<br />

zung vunci U Aung Min nih<br />

2015 hlanah kan tuah lai i,<br />

tlangcung hriamtlai bu he<br />

ceihhmainak kan ngei tiah a rak<br />

chim cang. Ramchung daihnak<br />

caah ramchung le ramleng ton<br />

biaruahnak le a dotdot tein nu,<br />

mino hna he tuanti a herh tiah<br />

Dr. Sui Khar nih a ti.<br />

Cu pinah ramchung ral<br />

ruangah ralzam dirhmun a phan<br />

mi minung 90,000, Arakan buai<br />

ruang sunghnak vialte cozah nih<br />

a rannak in tawlrel ding zong cu<br />

meeting ah an langhter chih. Hi<br />

meeting biachahnak cu cozah<br />

sinah pek an si lai, cozah nih<br />

daihnak phung an sermi 8 chungah<br />

a cheu cu tlangcung mi nih<br />

pom khawh a si lo an ti.<br />

(Cc; Mizzima)<br />

TLANGLAWNG PALIK PAKHAT KUT IN MIPA A NUNNAK A LIAM<br />

September 17, 2012: Kachin ram Hupin peng, Zuatitkyi khua<br />

tlanglawng palik kutin mipa pakhat nunnak<br />

a liam. September 9 ah Ko Maung Oo timi<br />

pa cu Nankhanchotaung rian a tuannak in a<br />

tlun leiah tlanglawng dinhnak ah rai nih a<br />

fenh i a it ko. Cu lioah tlanglawng rianngeitu<br />

palik Kyaw Soe Lwin cu zu a ri i<br />

mipa cu a hro. A dir ter.<br />

Mizaw pa cu a dir khawh lo caah<br />

palik pa nih a meithal in a tuk, a chuih. Zan<br />

suimilam 11:00 hrawng a si caah minung an<br />

king. Mipa cu a zaw tuk i a dir khawh lo<br />

caah zei bantuk minung ah dah na ka rel tiah palik pa nihcun a<br />

chuih, a tuk. A pawng ngakchia nu pakhat chimnak ahcun voi 82<br />

bak a chuih a ti. Cu mizaw pa cu September 13 ah sizung ah palik<br />

pa velhnak cun a thi. Maung Oo a thihnak kongah Hupin palik sakhan<br />

ah report an tuah. Mithi pa nupi Win Kyi nih zei bantuk in<br />

remnak an tuah zongah a si kholo, ka va cu a thi ko cang i, a<br />

hmanmi thil a chuah ding a biapi ko a ti. (Cc: DVB)<br />

Cahmai: 3<br />

KAWLRAM THONGTLA 514 AN CHUAH HNA<br />

September 17, 2012: Ramdang thongtla<br />

telh in thongtla 514 chuah dingin president<br />

nih nawl a chuah. Hihi U <strong>The</strong>in<br />

Sein American UNO meeting a kai hlan<br />

ni tlawmpal ah a chuah hna hi a si.<br />

Tutan president nih a chuah mi hna<br />

chungah ramkhel ruang thongtla cheukhat<br />

an i tel nain zeizat an i tel ti theih<br />

fiang a si rih lo. Kawlram nih pakhat khat a um paoh ah thongtla a<br />

thlah ton hna nain ramkhel ruang thongtla an tan rih ko caah zei dah<br />

an duhnak a si ti theih a har ko ti a si. Kawlram thonginn chungah<br />

ramkhel ruang thongtla um rih a si. Thlennak an duh taktak ko ahcun<br />

hi hna hi chuah dih ding an si tiah nuhrin covo cawlcanghtu hna nih<br />

an ti. U <strong>The</strong>in Sein a kai hnuin thongtla thlahnak hi voi 6 a um cang i<br />

thongtla an thlah mi hna dihlak 29018 an si cang. Hi chungah<br />

ramkhel ruang thongtla 800 hrawng an si. (Cc: VOA)<br />

UNO PALAI MR. VIJAY NAMBIAR KAWLRAM A TLAWNNAK<br />

September 17, 2012:<br />

September 12 in 17 tiang Kawlram<br />

a rak tlawng mi UNO palai<br />

Mr. Vijar Nambiar a khualtlawnnak<br />

a dihter cang. Kawlram<br />

a um chungah president U <strong>The</strong>in<br />

Sein ruahnak petu pinah pyituh<br />

hluttaw president Thura Shwemann,<br />

ramleng vunci U Wanna<br />

Maung Lwin, ramri vunci bochoh<br />

<strong>The</strong>in Htay, president zung<br />

vunci U Soe <strong>The</strong>in, U Aung<br />

Min, a pakhatnak nu vuncichoh<br />

Daw Myat Myat Ung Khin le<br />

pianciaye vunci U Aung Kyi<br />

pawl a ton hna.<br />

Mr. Nambiar cu tlangcung<br />

bu hna zong a ton hna.<br />

Chin party CPP in U Do Zam,<br />

GNO in Za Boi John, Karen in<br />

Hellen Saw Oo, Karen ni mino<br />

pakhat, Chin pastor pakhat hna a<br />

ton rih hna. Kachin ral daihnak<br />

kongah a si khawh chungin kaa<br />

zuam lai a ti. UNO riantuannak<br />

ah a har mi cu ramchung kong i<br />

thlak hi a fawi lomi a si nain kaa<br />

zuam ko lai a ti. U <strong>The</strong>in Sein<br />

UNO meeting a kai ding kong le<br />

September 27 ah New York UNO<br />

zungah U <strong>The</strong>in Sein biachimnak<br />

a ngei lai timi hna a phuan rih.<br />

Mr. Nambiar hi Arakan buainak a<br />

thawk bak in Kawlram a lut i,<br />

Arakan ram tiang a va phan mi a<br />

si. (Cc: VOA)<br />

KACHIN RAM MAH TEIN I UKNAK CAAH KNO-<br />

THAILAND BU AN DIRH<br />

September 18, 2012: Ramleng<br />

um Kachin (KNO) nih<br />

Kachin ram mah tein i<br />

uknak dingah KNO-<br />

Thailand (Kachin National<br />

Organization-Thailand) cu<br />

Thailand ram Chinmai ah a<br />

um mi kachin hna le KIA<br />

ralkap hlun pawl he September<br />

16-17 ah an dirh. Kachin ram mah tein uknak kan hmuh hlanlo<br />

kan tho lai i raltuknak ah kan um ko lai an ti.<br />

Cozah thar nih ramdaihnak tawlreltu a dirh i, daihnak an ser<br />

cuahmah lioah ramleng um Kachin nih hitin an dirh hi a si. Ramkhel<br />

lei biaruahnak a um hlan lo daihnak kan la lai lo tiah KNO president<br />

Duwa Bawmwang Laraw nih a ti. Ramleng um Kachin (KNO) le<br />

tulio ral a tu cuahmah mi KIO hna cu kan hnu June thla chungah KIA<br />

sakhan laiza ah nihnih chung tonnak an ngei i hnatlaknak anngeih<br />

hnuah hitin an dirh hi a si. (Cc: Kachin <strong>News</strong>)


EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

KACHIN RAL KONGAH SUU KYI LUNGPUT U TIN OO NIH<br />

KAWLRAM THAWNG<br />

A PHUAN<br />

September 20, 2012: Kachin ral kongah<br />

Daw Su a kaa a cip ko timi kongah<br />

U Tin Oo nih Daw Su cu democracy<br />

kong le daihnak kongah a kaa a<br />

cip bal lo tiah a ti. Tulio American<br />

laksawng a laknak ah Kachin<br />

chungkhar (Kachin Alliance –KA) nih<br />

kan chuak lai lo tiah September 16 ah<br />

Daw Su sin ca an kuat. Cu hlan ah Daw Su cu mipi hruaitu a si nain a<br />

tu cu Kawl cozah hruaitu pakhat a si cang.<br />

An party zong cozah chung ah aa tel. Hluttaw zong nih cozah<br />

dirpi a si cang tiah Kachin Alliance –KA in hruaitu Nsang Gum San<br />

nih a ti. Kachin ram ral ruangah kan miphun harnak phunphun an<br />

tuar. Minung a sing nih umnak chuah takin ralzam dirhmun an um<br />

lioah zeitindah nuam taktak in kan um khawh lai ti zong a chim.<br />

(Cc: Irrawaddy)<br />

2013 AH US NIH CHIN RALZAM TAM DEUH A LAK LAI<br />

September 20, 2012:<br />

US Cozah nih Chin le Kawlram<br />

in ralzam hna cu kum 2013<br />

(Fiscal Year 2013) zong ah tam<br />

deuhte in a lak ding a pehzulh<br />

tthan lai. Presidential Refugee<br />

Admissions nih kum 2013 caah<br />

vawleicung ram tampi in 70,000<br />

lak tthan ding in State Department<br />

Secretary Hillary Clinton<br />

nih Congress ah September 19,<br />

2012 proposal a phanh pi cang.<br />

US Congress nih an pompi ko<br />

lai tiah zumh a um. An pom hnu<br />

ah President Obama nih hnatlaknak<br />

min a thut te lai.<br />

Hi proposal ah hin East<br />

Asia caah 17,000 an i telh. East<br />

Asia hi tam deuh cu Malaysia le<br />

Thailand in an lakmi hna hi an<br />

si. Hi vialte lak ah 60% cu Malaysia<br />

in an si lai i, 40% hrawng<br />

hi Thailand an si te lai, tiah<br />

theih a si. "Burma ram aa thleng<br />

cuahmah tiah ruah a si in, Chin<br />

ralzam hna an lak ti hnga maw<br />

tiah ruahnak a phunphun a rak<br />

um lio ah hi bantukin US cozah<br />

nih Chin ralzam laknak pezulh<br />

ding an cohlanmi cung ah lawmh<br />

a um ngaingai. FY 2013 ah Malaysia<br />

lei in Chin ralzam tam deuh<br />

an lak lai caah lung a hmui khun",<br />

tiah Salai Elaisa Vahnie nih a<br />

chim. Salai Elaisa Vahnie hi a rak<br />

tuah tawn bantukin kan hnu thla<br />

August ah khan US Department<br />

of State ah Chin ralzam hna caah<br />

chim relpiaknak a ngemi kha a si.<br />

US cozah nih hin vawleicung ralzam<br />

pawl kum khat ah a tlangpiin<br />

60,000 in 70,000 hi a lak tawn<br />

hna. An kum thar hi kumtin tein<br />

October in a thawk in September<br />

ah a dih tawn. Tu kum Fiscal<br />

Year 2013 cu October 2012 ah a<br />

thawk than cang lai.<br />

(Cc: Globalchin)<br />

Cahmai: 4<br />

DAW SU NIH GOLD MEDAL LAKSAWNG A HLAM CANG<br />

September 19, 2012:<br />

Daw Aung San Su<br />

Kyi cu US Congressional<br />

Gold Medal cu<br />

pek a si cang. Mah<br />

laksawng hi 2008 lio<br />

ah an rak pek cangmi<br />

a si nain inn-thong<br />

chung ah a um lio a si<br />

caah, nihin lawng ah<br />

a hlam khawh. US<br />

Treasury nih President<br />

<strong>The</strong>in Sein<br />

cozah cungah sanction an chiahmi a cangka tein Innrangpi ah<br />

President Obama he caan tlawmpal tonnak an ngei. Capitol Rotunda<br />

i Laksawng laknak ceremony ah US Secretary of State<br />

Hillary Clinton le US Frist Lady hlun Laura Bush zong an i tel.<br />

Laksawng laknak ceremony ah Aung San Suu Kyi nih biachimnak<br />

a ngei.<br />

Atu lio hi ka nunnak ah sullam a ngei in a kal lio bik caan a<br />

si" a ti. Nangmah le Democracy a duhtu karlak ah hawi sinak ah<br />

temh chih in le, I theithiamnak hungchoter chuahmah a si cang'<br />

tiah a chim. Laksawng lak dih hnu ah President Obama he, mimal<br />

in i tonnak an ngei tthan. Zei kong dah an chim timi cu hngalh a si<br />

rih lo. Tutan US i laksawng an pekmi hi US ram chung i Civilians<br />

caah a sang bik an tuahmi laksawng a si. Mipi le daihnak caah rian<br />

a tuannak ah a hlawh a tling takmi hna an hlawhtlihnak lawmpinak<br />

caah an pekmi laksawng a si. US tuanbia ahcun, mah laksawng a<br />

hmu hmasa bik cu George Washington a si. BBC<br />

KALAYMYO PAWNGAH BANGALI 10 AN TLAIH HNA<br />

September 19, 2012: Kalay Myo peng<br />

Phottaw khua Zinan chuahnak hmun ah<br />

Bengali minung 10 an tlaih hna i Kalay<br />

Myo Palik pawl nih phunglam ningin<br />

biaceihnak an tuah lai tiah <strong>thawng</strong> theih a<br />

si. “Mah hna pawl hi kan hmuhnak hna cu<br />

Kalay Myo in tlawmte ai hlatnak Phottaw<br />

khua Zinan chuahnak hmun ah a si.<br />

Khuami hna nih an hmuh bakin Khuabawi<br />

hna le Mitat pawl he an va tlaih hna<br />

i Palik Sakhan le Lah-wah-kah pawl <strong>thawng</strong> an thanh colh hna. Kalay<br />

Myo Palik sakhan ah an kal pi hna i phunglam ningin biaceih an si<br />

lai,” tiah khuami pakhat nih a chim. Mah hi Bengali minung 10 hi<br />

India ram Mowre khua in a rak lutmi an si. Hi bantukin Bengali minung<br />

hna hi India ram in <strong>kawlram</strong> an rak luh hi a tu hi a voikhatnak a<br />

si lo, cu hlan zong ah an rak lut pah len cang. Mah hi an tlaihmi hna<br />

hi a tlawmbik kumhnih thong thlak an si lai. Cu hnu ah phunglam<br />

ningin an kong ceih than an si lai. Hiti tlaih a tongmi hna hi kum 20<br />

tluk minung an si hna. Micheu cu kawl holh tlawmte an thiam i Bengali<br />

holh hmangmi an si. (Cc: Hakha Post)<br />

Kenya ram ah thlan nganpi an hmuh<br />

September 20, 2012: Kenya tiva kam ah thlan ngan pipi pahnih an hmuh i minung 20 cu mithattu an si tiah<br />

Police nih an puh hna. Kan hnu thla hrawngah khan khuatemi an i do i minung 100 hrawng an thi ti a si.<br />

Kilelengwani khuate ah thlan cu an hmuh i minung 38 an khanghmi an hmuh, cun police 9 an i tal. Nihnih ni<br />

ah khan police nih minung 20 cu anmah hi mithattu ah aa talmi an si tiah an puhmi an um. Khua khat minung<br />

an si le si lo cu a fiang rih lo. Sual an puhnak hna catlap ah aa ttialmi cu meithal, namte, fei, tbk in khuate ah<br />

cun an rak lut i inn cu an khangh hna cun minung 108 an thah hna tiah a ttial. Local officer David nih a<br />

chimmi cu lunghrinhmi minung hna cu an hriamnam he ram lak ah an i thup ko tiah a chim. President Mwai<br />

Kibaki nih Curfew kan hnu zarh khan a tuah i ralkap hna cu buainak donghter ding in ram lak ah cun a thlah<br />

hna. Cun Regional police chief Aggrey Adoli nih a chimmi cu thlan chungah ruak a ummi hna hi biaceihnak<br />

zung nih hnatlaknak an tuah cun kan hlai lai i kan zoh hna lai. Minung zeizatdah thlanchung ah an um timi hi<br />

kan thei rih lo tiah a chim. (Cc: Globalchin)


EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

Hakha AG Biakinn hmai<br />

“C Family” dawr, Kan hnu zarh<br />

cawn nihnih ni ah zaantim sml<br />

1:00 hrawng ah an bauh i<br />

tangka sing thum hrawng an fir<br />

hna. “voi dang ah cun tangka hi<br />

kan manhmi le a dang ca i<br />

khonmi he kan tinpi tawn. Atu<br />

an kan firmi hi, kan dam lo caan<br />

i hman awk ah le bawipa caah<br />

tiin kenret kan thlakmi, tangka<br />

kaa khonmi te a si. Voi dang ah<br />

cun ka tinpi tawn ko. Chun ah<br />

hin inn hngaktu ngaingai kan<br />

ngeih lo caah dawr ah ka chiah-<br />

VAWLEICUNG THAWNG<br />

HAKHA KHUA AH C FAMILY DAWR AN BAUH<br />

nak a si” tiah dawr ngeitu nih a<br />

chim. Hi an fir hna zaan, cawn<br />

nihnih zaan ah hin tangka an<br />

khonmi cu tinpi an philh. Zaan<br />

tim 1:00 hrawng ah uico bao an<br />

theih. An dawr cu a hnulei innka<br />

in an bauhpiak hna i, tangka<br />

kuang cu an laak, dawr in pe 100<br />

hrawng aa hlatnak ah an hrawh i<br />

a chung tangka cu an lak.<br />

A zapi ah sing thum deng<br />

cu a si lai tiah an zumh. “Hi<br />

tangka hi kan fapa a dam lomi<br />

kuat awk le, bawipa caah ti in<br />

kaa khonmi tangka an si” tiah<br />

dawr ngeitu nih a chim. “mah<br />

tangka an kan fir ni chun ah hin<br />

mikhaan niam nawn, zu mawng<br />

nawnmi pakhat nih tangka a ka<br />

hal i, kan tangka chiahnak zong<br />

cu a ngiat pah, mah hlan deuh<br />

zong ah kan inn ah zuri pa a lut i<br />

ka pa a um lo ma aa titer i a<br />

chuak than” tiah a chim chap.<br />

Ch. : Hakha Post <strong>News</strong><br />

ZAHNAKTLANG HAWIKOMHNAK BU PUMPALULH CHUIH<br />

AN LIM CANG<br />

September 20, 2012: Zahnaktlang<br />

Thanchonak Bu<br />

(Malaysia) hruainak in<br />

kum khat voikhat tuah<br />

tawnmi Zahnaktlang khua<br />

kip pumpululh chuih zuamnak<br />

cu September 17,18<br />

ah Cheras ah tuah a si.<br />

Zahnaktlang khua 11 kan i<br />

tel kho. Hi zuamnak ah<br />

Champion Bel cu Sihhmuh<br />

nih an co. Sihhmuh he Final<br />

aa cuhmi khua cu Ruakhua<br />

an si. Malaysia um Sihhmuh hi mi tlawmte kan si.<br />

Zaangtlang, Dawn, Lungler an tei hna hnu ah Ruakhua he Final kan<br />

kai i 2-2 in kan i tluk caah penalty (4-3) in kan tei hna i champion<br />

kan co hi a si." A khua kan tam ruangah nikhat ah puai 3 hna chuih<br />

a si caah chuihtu cu an ba hringhran ko. Ruahnak nakin zuri an um<br />

tuk lomi zong nih puai a nuamhter ngai. Bawlung puai ti ahcun rian<br />

zong an rak off kho ngai lehlam hna, ruah lo leng in . Mino caah<br />

cun lentecelhnak nih hin fellowship a chuahter khawh ngai ti in ka<br />

ruah" tiah khua upa pakhat nih a chim. Malaysia ah Zahnaktlang mi<br />

1,000 in 1,400 kar an um tiah theih a si. Nikum ah champion a rak<br />

latu cu Zaangtlang an si.<br />

Champion : Sihhmuh<br />

Pa 2nak : Ruakhua<br />

Best Player : Simon (Sihhmuh)<br />

Best Defender : Sang Thu (Saikah )<br />

Best midfielder : Ezakiel (Saikah)<br />

Best goal-keeper: Awi Bik (Bungkhua)<br />

Top goalscorer : Tial Peng (Ruakhua- kawl (7)<br />

Khua Tlir (Vice-chairman)<br />

Zahnaktlang Thanchonak Bu (Malaysia)<br />

Cahmai: 5<br />

TULUK RAMAH VA NGEI ZA NUNGAK 200 MILLION A HERH<br />

September 18, 2012: Tuluk cozah nih<br />

ramdang nu firnak lam on bantuk in a<br />

thanh caah Kawlram nu ralrin a hau tiah<br />

Kawlram nu lei covo cawlcanghtu Daw<br />

Susanna Hla Hla Su nih a ti. Tuluk ramah<br />

nu an zuar khunnak hna cu Tuluk cozah<br />

nih one child policy a hman caah<br />

chungkhar nih nu nakin pa deuh hrin an<br />

duh cang hna. Cucaah tulio Tuluk ram<br />

dirhmun in va ngeih a za mi nungak 200<br />

million a herh tiah an ti.<br />

Kawlram ah nu an fir hna i an zuar mi hna tam deuh cu Tuluk<br />

ram an phan. Nu an fir mi hna cu va caah zuar, nu zuarnak dawr<br />

ah tuanter hna a si bik. Nu zuarnak kongah fimnak tampi pek an hau<br />

rih. Ramri ah cozah rianngeitu nih tha tein chek an hau tiah NLD<br />

party in Daw Phyo Phyo <strong>The</strong>in nih a ti. 2012 May thla tiangah Tuluk<br />

ramah nu an zuar mi hna Kawlram a phan than mi 780, Thailand in a<br />

phan than mi 483 le Indonisia in 16 an si. Minung ramdang zuar a<br />

tong mi hna hi 85% cu nu an si i, a zuartu 65% hi nu an si ve.<br />

(Cc: Myit makha Media group)<br />

VOKKUANGLAWNG LEH RUANGAH MINUNG 24 AN THI<br />

September 18, 2012: Pakukku<br />

Peng, Pauh khua pawng, Kaanmaphu<br />

tiva ah vokkuanglawng,<br />

seh tha in mawnghmi aa let i Minung<br />

(24) an thi tiah <strong>thawng</strong> theih<br />

a si. Hi vokkuanglawng ah hin<br />

minung (40) an i cit. Mindat<br />

khuami Khrihfa upa Kan Mana le<br />

a pu zong a thimi ah an i tel tiah<br />

theih a si. An fale nih tangka kuatmi an va hlam i an kir lei ah hi<br />

bantuk in sual an huahnak hi a si. Kanmana le a pu i an cycle le thilri<br />

cu an hmuh na in an ruak cu an hmu rih hna lo tiah <strong>thawng</strong> theih a<br />

si. Hi tiva hi thal ah cun ti a luang menmi a si nain, fur ah hin cun tih<br />

a nung ngaimi a si tiah theih a si. Kum dang zong ah mawtawka hi a<br />

kham tawn hna i a fenhmi le a phummi hna zong an um tiah theih a<br />

si. (Cc: Hakha post)<br />

MITT ROMMNEY: PALESTINIAN NIH DAIHNAK AN DUH<br />

TAK LO<br />

May 17 - Fundraiser lio ah Mitt<br />

Rommney nih donors (lawmbawm<br />

petu) sinah a rak chimmi bia pawl<br />

cu, Obama lei a ttangmi i Mitt<br />

Romney thlak a duhmi nih Video a<br />

rak thlak hna i,"Full Secret Video"<br />

tiah mipi theih khawh ding in<br />

kengkip ah Mother Jones nih a<br />

thlah Mah Video chung i Mitt<br />

Romney nih a chimmi, a bik in an<br />

langhter khunmi cu, Palestinian<br />

kong le President Obama cozah sin<br />

in income tax return a hmu lomi kong hi a si.<br />

Palestinian nih hin daihnak hi an duh taktak lo' cucaah, middle<br />

east ah daihnak umter hi thil si khawhmi a silo tiah Mitt Romney<br />

nih donors sinah a chim. Cun, a chim chap rihmi cu, American ram i<br />

47 percent hi cozah sin in harnak a tuarmi (victim) an si, zeicatiah<br />

income tax an hmu tthan lo" tiah a chim chap. Anmah hna caah hin<br />

ka thin a phang lo. Cun, zei tik hmanh ah ka soilem hna lai lo; an<br />

nunnak caah a herhmi le an pumpak kong cu anmah tein tuanvo an<br />

lak awk a si' tiah a chim. President Obama nih, nizan i David Letterman<br />

Show ah a chim vemi cu, Mr. Romney nih American rammi 47<br />

% cu victim an si a timi hi a palh a si. BBC


EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

KAWLRAM THAWNG<br />

MOEKOH MIRUM U MYAH MAUNG A THIHNAK KONG<br />

THARCHUAH AN TIMH<br />

Moekoh mirum 5 an<br />

rak thihnak kong tharchuah<br />

an timh tiah <strong>thawng</strong>pang a<br />

vak. Hi kong hi Nawatah kutneh<br />

a si caah <strong>thawng</strong>pang dik<br />

chuah a har lai a timi an tam.<br />

Thawngpang dik a<br />

chimngam miraltha an um<br />

zong a herh fon. Lunglut<br />

<strong>thawng</strong> pakhat cu a si. An<br />

rak thih lio kuan number an<br />

zoh tikah du-bochohci<br />

Maung Bo kuan number a si an ti. Atu chekhlai than an timh tikah a thi<br />

ciami Maung Bo liangcung an chiah lai, an puh dih lai tiah zumh a si. Hi<br />

mirum a runrun in rak thahnak a hram zoh tikah Pu Than Shwe Than Dar<br />

Shwe thitumnak puai in aa thawk.<br />

Pu Than Shwe fanu va a ngeih lio Dimon vialte kha mirum hna<br />

thihnak lam sialtu a rak si. A chuah ning cu Moekoh mirum U Myah<br />

Maung ti ahcun theih dih a si.<br />

Zeitluk in dah an rum ti ahcun<br />

bank ah phaisa a chiah cia a techin<br />

hna nih nihin tiang an hman.<br />

Dimon an chiah mi hna hi an pupa<br />

chan in rak chiah mi a si caah chan<br />

khat hnu chan khat in zohkhenh<br />

mi a si. U Myah Maung te chung<br />

thah an rak tuarnak hi Mandalay<br />

tainghmu bochoh Ye Myin nupi<br />

Dr. Daw Tin Lin Myint he an i<br />

komhnak in a chuak. Cutin a si<br />

caah Pu <strong>The</strong>n Shwe fanu thitumnak<br />

puaiah Dimon hman ding cu<br />

bochoh Ye Myint nupi an hlan ter<br />

hna. U Myah Maung te chungkhar caah thil har pakhat a si cang. Hlan lo<br />

awk le a tha lo, Dr. Daw Tin Lin Myint mithmai zoh a hau. Pu Than<br />

Shwe fanu ca a si fawn tikah an Dimon vialte cu an hlanh hna. Pu Than<br />

Shwe fanu nih a hman hnuah Dr. Tin Lin Myint sinin bia a vorh chap<br />

hna. Nan dimon vialte hi zuar uh, a man zeizat dah a si lai a ti ter hna.<br />

U Myah Maung nih kan pupa chan in rak kilven mi a si, kanmah<br />

zong nih kan tufa caah zohkhenh ding rian kan ngei, cucaah kan zuar lai<br />

lo, phaisa zong kan herhnak a um lo a ti hna. Pu Than Shwe fanu nih<br />

Kawl phaisa nan duh lo caah a si, Dollar in a man chim uh a ti than hna.<br />

A thi mi chungkhar nih zuarthil a si lo, dollar zong kan herh lo, a dang<br />

thil sisehlaw a lak in laksawng ah kan in pek ko hna lai an ti rih hna. Cu<br />

hnuah a rau ti lo, mirum sen 5 thahnak a chuak colh. Pu Than Shwe fanu<br />

va a ngeih lio Dimon hna cu mirum sen ruak 5 a chuahtertu a si ai.<br />

(Cc: www.mmbloggers-malay.co.c)<br />

Cahmai: 6<br />

MEXICO AH THONGTLA 132 AN ZAM<br />

September 20, 2012: Mexico<br />

nawlngeitu nih US ram<br />

lei kalmi lampi cu an phih i<br />

ramri thong in a zaammi<br />

minung 132 a tlai kho mi<br />

hna cu $15,000 laksawng<br />

pek dingin <strong>thawng</strong> an<br />

thanh. Mah hi thongbauhnak<br />

hi cawn nikhat ni<br />

ah Chaklei Mexico ram,<br />

Coahuila peng, ramri khua<br />

Piedras Negras ah a<br />

cangmi a si. Piedras Negras cu Egle Pass, Texas in meng nga<br />

tluk ai hlatnak le San Antonio in meng 150 ai hlatnak ah a<br />

ummi a si. Mah hi a zaammi pawl nih thonginn kulhnak<br />

thir pawl an cik hnu ah an zam hi a si. Nawlngeitu pawl nih<br />

thong in a zaammi pawl cu an kawl cuahmah lio hna a si i<br />

Palik nih Mexico le US ramri lam cu an phih. Kan hnu February<br />

ah thongtla 30 cu Monterrey thonginn in an zam hnu in a<br />

tu bantukin hi thil hi a cang thanmi a si. (Cc: BBC)<br />

BRITAIN SIANGPAHRANG CHUNGKHAR HMANTHLAK<br />

THALO TARTU DAN AN TAT<br />

September 20, 2012:<br />

Kate Middleton taklawng<br />

hmanthlak a photu France<br />

mekazin Closer cu France<br />

biaceih zung nih US$ 2,000<br />

liam dingin biachanak a tuah.<br />

Cun a phomi hmanthlak vialte<br />

hi suimilam 24 chungah siangpahrang<br />

te chung na pek than<br />

dih lai. Na pek than lo i, na tlai<br />

sual ahcun nikhat US$ 13,100<br />

na liam lai tiah biachahnak a<br />

tuah. Closer mekazin nih<br />

online kan chiah mi kan hnawt than lai an ti.<br />

Hi hmanthlak lio an umnak hmun hi zapikal khawh lonak<br />

hmun a si pinah zapi umkal nakin metre 100 leng aa hlatnak<br />

hmunah a si. Hman an thlak mi hna hi pumpak zalennak hrawh a<br />

si tiin taza an cuai hna hi a si. Closer mekazin nih hmanthlak a tar<br />

mi hi 14 a si. Cu hmanthlak cu Ireland ram chuahmi Irish Daily<br />

<strong>Star</strong> le Italy ram chuahmi Chi mekazin nih an tar ve caah Irish<br />

Daily <strong>Star</strong> Editor Michael O’Kane zong a rian phuah a si. Kan nih<br />

cu careltu caah kan chuahmi a si ko, England ram nih a kan<br />

lehning hi khuaruahhar a si ko. Kate Middleton cu minthang hna<br />

lakah pakhat a si ve tiah kan hmuhmi a si tiin rian an phuah mi pa<br />

nih BBC sinah a chim. (Cc;moemaka.com)<br />

Sarah Catt kum 8 thongdan an pek<br />

September 20, 2012: England ram ahhin nau hrawk duh ahcun zarh 22 hlan ah hrawh ding a si. zarh 22 hlan paoh cu<br />

cozah phung nih nau hrawh hi a awnh ko. Nain zarh 22 hnu kha cu nau hrawh hi lainawng a si cang. Ms Sarah Catt nih<br />

a pasal he an ngeih dingmi fapa te a pawimi cu zarh 39 hnu ah a thah i, a ruak cu khawika dah a phum hngalh a si lo.<br />

Damte in vawleicung ah a rak chuak ko dingmi fapa te cu a chuah-hlan dung-dang ah a nunnak a dihter tikah, a nu cu<br />

lainawng case in sual an phawt i kum 8 chung thong ah umter ding in bia an chah piak cu a si. Khawika dah na fapa<br />

ruak cu na chiah tiah an hal lengmang nain a chim duhlo. Zeitindah a hrawh ning a si timi medical record an kawl tikah<br />

an hmu lo. An hmuhmi cu Indian, Mumbai ah si a rak cahmi a um i, mah si a cahmi cu nau hrawhnak ah hman awk<br />

tha a si tiah an ti. Internet in a cahmi drug hmang in amah tein nau cu a rak thah. Court ah a mah nih a chim ning ahcun,<br />

keimah tein ka um lio ah nau ka rawk i, ka naute a rak chuah tikah a thaw a chuah lo; cucaah, ka phummi a si tiah<br />

a ti. Asinain khawika dah na phum tiah an hal tikah a chim duh lo. Atu bantuk in nau a hrawh i, a pasal nih ngaknu<br />

dang a ngeih tak caah, a lung a fak i a fa a hrawhmi a si tiah an chim. Sarah Catt hi 1999 lio hrawng i University a rak kai lio ah fa pakhat a rak<br />

hrin cang. Nain a thli tein a hrin i, ngakchia cawmtu sinah a rak pek hna i, a nulepa a theihter duh hna lo. Cu khawh i tlangval a ngei tthan i, a<br />

tlangval pa he nau a pawimi cu a tlangvalpa lungtlin buin an hrawhter. Cu hnu ah a tlangval pa he fa pahnih an hrin. Hmasa deuh an hrinmi cu a<br />

pasal nih a thei lo; a pahnihnak a hrinmi belte cu sizung in an auh caah a hngalhmi a si tiah Mirror nih a tial. (Cc; AP)


EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />

LINSAY LOHAN AN TLAIH THAN<br />

September 19, 2012: Zan-ttim i New<br />

York Khualipi ah leng a chuakmi<br />

Lindsay Lohan nih Mipa cu a mawtawka<br />

in a suk i, a suknak hmun cu a<br />

kaltak caah Police nih an tlaih. Police<br />

nih an chimning ahcun an tlaih<br />

lio i zan-ttim suimilam 2:25 AM ah<br />

a si i, Manhattan i Nighclub party in<br />

a rak chuak hnu ah a si an ti. Tutan<br />

accident a ton hi zuu rit ruang ah a si<br />

lo; duhsah tein mawtaw a mawngh<br />

ko nain a cang sualmi a si' an<br />

ti. Amah belte an tlaihnak a ruang cu midang hliamhma a tuarter hna<br />

i, hliamhma a tuarternak hmun a kaltak caah sual an phawtmi a si.<br />

Police nih ticket an pek i, A rauh hlan ah Court ah a chuak te lai. A<br />

sukmi pa hi a khuk ah a khawng; sizung ah si an thuh piak hnu ah an<br />

ttinter tthan cang. TMZ nih an chimning ahcun, Zan-tim ah Dream<br />

Hotel parking ah mawtawka ka park lai a ti lio ah kum 30 hrawng<br />

mipa cu a suk' tiah an chim. Cucaah, mi pakhatkhat nih police an auh<br />

piak. Hotel in a chuak hlan zan-ttim 2:25 am ahhin Lindsay Lohan cu<br />

police nih an tlaih rih lo" tiah an tial chap. AP<br />

TUTUK SIANGINN PAKHAT NIH U THEIN SEIN DOCTOR-<br />

ATE DEGREE AN PEK<br />

Tuluk ram nitlak chaklei um<br />

cinthlaknak le thingram lei<br />

sianghleirun nih upatnak ah an<br />

pek mi doctorate drgree cu september<br />

19 ah U <strong>The</strong>in Sein nih<br />

a hlam. laksawng an peknak<br />

kongah sianguk nih a chim mi<br />

cu Kawlram ah cinthlaknak lei<br />

thancho lei a panh caah a si tiah<br />

a ti. Doctorate hi president nih rampi chawletnak lei a sersiamnak<br />

ah cinthlaknak lei, thiamnak lei le mipi thanchonak rian pinah<br />

kanamh ramhnih pehtlaihnak lei a tuanmi thapeknak caah hitin kan<br />

pek hi a si ti zong a chimchih. Cu sianginn nihcun Kawlram cinthlaknak<br />

lei a thanchonak dingah kumtin minung 5 kan auh hna lai<br />

an ti. Tuluk cozah sawmnak in Tuluk ram a phanmi U <strong>The</strong>in Sein<br />

nih upatnak laksawng nan ka pek caah kaa lawm. Kawlram khuate<br />

sifah a lohnak dingah Tuluk he kan i zuam lai a ti. Tutan U <strong>The</strong>in<br />

Sein upatnak a petu sianginn hi kum 77 a upa cang a si i, riantuantu<br />

4,557 le siangngakchia 20,000 an kai. (Cc: 7Day)<br />

Mother Teresa (1910-1997)<br />

Mother Teresa amin taktak cu Agnes<br />

Gonxha Bojaxhiu ti si. 26 August,<br />

1910 ah a chuak. A sinain 27 August<br />

hi tipil a-in ni a si caah 27 August hi a<br />

chuahni taktak ah a cohlan. Unau<br />

chuak pa 5 an si nain pahnih nih an<br />

thih tak hna. Pa pakhat le nu pahnih an<br />

tang. A chuahnak cu Skopje, Yugoslavia<br />

(Macedonia) ah a si. Albanian ciikawr<br />

an si. A pa nih a hngakchiat lio<br />

tein a rak thih tak hna. Kum 12 a si lio<br />

tein Pathian auhnak hi a rak ngei cang.<br />

Kum 18 a si ah Ireland ram nih an tuanmi<br />

Order of the Sisters of Our Lady<br />

of Loreto timi rian ah pehtlaihnak a<br />

ngei. A nu le a u le dang cu a donghnak<br />

bik mangtha a tuah ta hna hnu ah Ireland in India lei kal ai thawh.<br />

Riantuan ai timh hin Sister Teresa timi min hi Thérèse of Lisieux philhlonak<br />

ah ai thim.<br />

Jesuit ministry hruainak in Culkatta ah 30 December, 1925 in an<br />

VAWLEICUNG THAWNG<br />

Cahmai: 7<br />

ministry an thok. Kolkata lawng si loin hmun dang tete zong ah huamsam<br />

tein an riantuannak an rak karh ter chih. Jesuit ministry riantuannak hi Bengal<br />

Mission tiin an riantuannak kong kha ca in an khrihfa bu sinah <strong>thawng</strong><br />

an thanh tawn hna. Cu <strong>thawng</strong>thanhnak cu an i pumhnak ah an rel piak<br />

tawn hna. Teresa nih hi riantuannak a theih tikah Bengal Mission caah a<br />

nunnak ai pe ve. Teresa nih ai tinh ning a tlamtlin hnu kum 18 a van si ah<br />

India ram Calcutta ah Pathian riantuan dingin a rak phan. Riantuan ai<br />

thoknak cu St. Mary’s High School ah a si. Kum 1928 in 1948 tiang siangcachim<br />

rian a tuan. A can ah sianguktu rian zong a tlaih chih tawn. Geography<br />

subject hi a ca chimhmi cu a si. Cupinah Daughter of St. Annie timi<br />

sianginn zongah cachim rian a tuan chih rih.<br />

1946 kum ah thlarau lei thazaang laknak ah tiin Darjeeling a kal lio,<br />

tlanglawng chung a thut lio ah Pathian sin in auhnak thar a hmuh. Cucu<br />

“thildang vialte kal takin Jesuh hnu zulh le sifak lakah sifak cemmi sinah<br />

ministry tuan kha a si”. Cu auhnak cu <strong>The</strong>resa nih ai fiang tuk. El awk tha<br />

loin a thinlung ah cu auhnak nih cun nikhat hnu nikhat in rian a tuan. Cu<br />

tikah Arch Bishop, Calcutta ummi sinah <strong>thawng</strong> a thanh. Cu hnu ah Pope<br />

Pius XII sinah ai tinhmi riantuannak kong cu ca in an kuat. Pope sinin<br />

<strong>thawng</strong>lehnak a hmuh hnu ah Patna ah sii lei mizaw thlawpbulnak caah tiin<br />

training a lut. Teresa nih misifak retheimi sin riantuan ai thokka tein<br />

thilthuam sawhsawh te ai aih. A rangmi angki fual, atlang vandum le a liang<br />

ah vailam tung ai menhmi a aih. 21 December, 1948 kum ah Sainghngakchia<br />

5 he misifak caah tiin sianginn a on. Sii lei thiammi Doctor pawl le<br />

Nurse pawl nih Teresa riantuannak cu an van bawmh cio i Teresa riantuannak<br />

cu nikhat hnu nikhat in a thang cho chin lengmang. Kum 1952 ah “a thi<br />

cuahmahmi chanhnak ministry” timi min bunh in riantuannak thar an thok.<br />

Cu rian cu inn le lo, chunkhat sahlawh le unau ngei lo pawl, lam<br />

cungah zawtfahnak tuarmi, zohkhenhtu ngei lo pawl kha a char hna i a<br />

thlopbul hna. Cu mizaw cheukhat nih damnak an hmuh than. Sihmanhsehlaw<br />

micheu khat cu an nunnak a liam than. Cun nu le pa nih an hlawtmi<br />

hngakchia pawl kha a char than hna i a cawm hna. Kum 1957 kum ah<br />

thinghmui zawtnak in a zawmi pawl thlopbulnak rian a thok than. A riantuannak<br />

hi India ram lawng si loin Ceylon, Tanzania, Venezuela ram tiang a<br />

cul. Nikhat cu Teresa nih thinghmui in a zawmi pa a hma a tawlpiak lio<br />

ramdang pa pakhat nih a hmuh i hitihin bia a hal. “Zeitin dah hi rian hi na<br />

tuan duh kei cu phaisa pek hmanh in hi rian hi ka tuan duh lai lo” a ti.<br />

Teresa nih a lehmi cu “Keizong ka si ve ko. Sinain mizaw pa hmai ahhin<br />

Jesuh ka hmuh caah hi rian hi ka tuannak si” tiah a leh.<br />

Teresa cu a riantuannak hi vawlei pumpi nih theih pi a si. Laksawng zong a<br />

phunphun an pek cu lakah tlawmpal ka van langhterh duh.<br />

1. “Padmashres Award”, 1962 kum.<br />

2. “Pope John XXIII Peace Prize, 6 January, 1971.<br />

3. “<strong>The</strong> Good Samaritan Award”, 26 August, 1971.<br />

4. “John F. Kennedy International Award”, 16 August, 1971.<br />

5. “Doctor Human Letter Degree”, 28 October, 1971.<br />

6. “Jawaharlal Nehru Award”, 15, November, 1972.<br />

7. “Master at Magistra Award”, 19 June, 1974.<br />

8. “Nobel Peace Prize”, 1972.<br />

Mother Teresa chim lo midang nih Pathian riantuannak in Noble laksawng<br />

an hmu tihi theih an si rih loh.<br />

Mother Teresa cu zeitik hmanh ah thil man fak ai hruk bal loh. Thil<br />

sawsawh te peng a aih. Jesuh nun taktak a cawngmi le a nunpi tu a si. Kum<br />

87 a si, 5 September, 1997 ah Pathian sinah a nunnak a din. India rampi nih<br />

Mother Teresa a nunnak a liam cu India ram nih kan sungh taktakmi a si<br />

tiin an phuan. A ruak humh hi Mahatma Gandhi ti dah lo nihin tiang amah<br />

tluk in a sunglawimi an um rih loh.<br />

A Bia Roling tlawmpal:<br />

1. Thilfa te ah zumhtlak si. Zei catiah cu ahcun na thawnnak a um.<br />

2. Mi pakhat cio hi Jesuh ah muicuang khat kan si.<br />

3. Daihnak a um lonak a ruang cu pakhat le pakhat ai neitu kan si kan philh<br />

caah a si.<br />

4. Mi zakhat rawl na pek khawh lo hmanh ah pakhat te tal cu pe ve.<br />

5. Nuamhnak cu dawtnak sur a si i mah cu cun thlarau na tlaih khawh.<br />

6. Hmaipanh tein pakhat le pakhat i tong hna si. Zei ca tiah hmaipanhnak cu<br />

dawtnak hram ai thoknak si.<br />

7. Zawtnak nganbik cu midang caah zeihmanh santlaihnak ngeih lo hi a si.<br />

8. Daihnak cu hmaipanhnak in a thok.<br />

9. Khirh ceunak ai tel lomi bia hna nih muihnak a karh ter.<br />

10. Dawtnak rawl a ttammi cu rawl a ttammi taktak nakin an tuar deuh.<br />

11. Dawtnak cu kan neihnaimbik sinin ai thok awk si. Kan chungkhar in.


EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012 Cahmai: 12<br />

MI DAM LO, MIZAW HNA CAAH THEIHTERNAK<br />

Malaysia um kan Laimi a dam lomi, a zaw<br />

fakmi, thazaang a ngei lomi,Malay siikhaan kal<br />

aa harh deuhmi hna caah man fawi deuh le mah<br />

le holh tein zohkhenh a duhmi hna caah a tanglei<br />

address ah hin nifatin i piah khawh a si<br />

(1) Sii phunphun cawk khawh a si<br />

(2) Drip, tha umnak chunh khawh a si<br />

(3) Hepatitis B vaccine ( thinphin chuahtertu B<br />

rungrul khamhsii ) chun khawh a si<br />

(4) Thla 3 khan nau hlatnak sii chunh khawh a<br />

si<br />

(5) In chungkhar nau ngeih a duh rih lo mi<br />

( Family planning service )<br />

(6) Thithlum, Zunthlum, Thittum, Thikai<br />

tahkhawh a si<br />

(7) A dangdang zawtnak a phunphun ca<br />

ah man fawi tein sii chunh, sii cawk khawh a<br />

si.<br />

8. HIV/ AIDS zong chek khawh a si.<br />

Address: No. 29/A , First Floor,<br />

Jalan Brunei Barat (ACR zung a hnulei, Pudu<br />

plaza pawng<br />

Sii khan on caan:<br />

Nikhat ni in ninga ni tiang, 10:00 AM in 8:00<br />

PM<br />

Zarhte nile zarhpi ni cu<br />

3:00 PM in 8:00 PM<br />

Sayama Mang Tial @ Tially<br />

Contact: No 014 2660 597<br />

NA PHONE CHUNGAH HLA RAWN NA<br />

DUH AHCUN<br />

Man fawideuh mi phone pawl ah Hla khum na<br />

duh ahcun http://www.laitech4all.co.cc/ timi<br />

website ah lut. Hla rawn ning tling tein a um<br />

lai. Phone chungah Bible relnak le English<br />

speaking a aw a tuah cuahmah lio a si. A rawn<br />

leiah harnak na ton a si ahcun ramchung@gmail.com<br />

a si loah 0182364591 ah<br />

hlathlai khawh a si. Amah Kyaw Kyaw Aung<br />

sin zongah rawnter khawh a si.<br />

MALAYSIA LEI KALNAK MAN FAWI TEIN<br />

Malaysia lei cunglei in chungkhar cah le<br />

auh a duhmi paoh AIR TIKET, VISIT,<br />

PASSPORT man fawi tein cawk le tuah<br />

khawh a si. Fiang deuhin theih na duh ahcun<br />

:<br />

Pehtlaihnak<br />

Cung Cung 0095942004460<br />

Pa Duh 0104228724<br />

KUANGKIK REMH LEIIN KAN IN BAWMH LAI<br />

Kuangkik (ye-khe-te-ta) a rawhnak kongah<br />

na lung re theih hrim hlah. Man fawi tein<br />

kan in bawmh lai.<br />

Pehtlaihnak<br />

Ph: 0162862728<br />

FAKLANGHNAK PAWL<br />

SUI PAWN LE ZUAR A DUH MI CAAH<br />

Sui pawn a duhmi le zuar a duhmi nan um ahcun<br />

lungtling tein zuar/pawn khawh a si.<br />

Pehtlaihnak:<br />

Phone: 0173477641/0122687166<br />

Jln Loke Yew (Hleihlak tang)<br />

DICTIONARY CAWK KHAWH A SI<br />

English-Burma-Chin Dictionaty a tha taktak<br />

mi Pu John Kham dawr ah cawk khawh<br />

a si.<br />

Pehtlaihnak 0163533054<br />

Pu John Kham dawr (Imbi)<br />

UN card tlaumi kan hmuh. Card thlen<br />

tharmi te a si.<br />

Min..Sui Par Hnem<br />

Number..791/09C04809<br />

Hlamnak ding..Zophei Centre.<br />

Ph ...0176420492<br />

Pi Bawi Iang Thilthitnak<br />

Na duh ning tein thilthit na duh ahcun Pi<br />

Bawi Iang sinah ra. Hakha ah can saupi a<br />

rak thi cangmi minthang a si. Hlaremhnak<br />

Uniform zong thitter khawh a si. Thilthit<br />

cawn a duh mi zong cawn khawh a si.<br />

Pehtlaihnak, Pudu Plaza Uico zuatnak<br />

pawng<br />

Ph.01114281910 / 0163512393<br />

Saturday 22 September 2012<br />

Swansea v Everton<br />

Chelsea v Stoke<br />

Southampton v Aston Villa<br />

West Brom v Reading<br />

West Ham v Sunderland<br />

Wigan v Fulham<br />

Sunday 23 September 2012<br />

Liverpool v Man Utd<br />

IPHOE 5 ZUAR A SI CANG<br />

September 22, 2012: Apple<br />

company ser thil a uar<br />

tukmi Asia fa nih caansaupi<br />

hngahmi iPhone 5<br />

cu zuar hram an thawk<br />

cang. American Electronic<br />

thil chuahtu company<br />

nih Smart a hnu bik<br />

chuahmi kuttlaih phone cu kan hnu ninga ni<br />

ah vawleicung hmunkip ah zuar hram an<br />

thawk. Australia le Japan ram hna ahcun an<br />

zuar hlan nithum in dawrhmaikhathtup in<br />

an hngak ti a si. Hong Kong ah Apple<br />

zuartu nih an kutdong 5 chuah in iphoe,<br />

iphoe tiah an auh ti a si. American, Canada,<br />

Britain, France, Germany ram hna zongah<br />

an zuar hlan in dawr hmaiah an hngak cia<br />

cang. iPhone 5 cawk a duhmi cuhlan rak<br />

chuah cia a duhmi nakin an tam deuh. An<br />

zuar nikhatnak ah cawk dinginmin a pemi<br />

hna 20 million an si i, september chungah<br />

phone 10 million kan zuar kho lai tiah tuak<br />

a si. (Cc: VOA)<br />

ICH MITHAR COHLAN A SI CANG<br />

Pu Ngun Mang le chungkhar nih dirhmi<br />

ICH rian cu peh lengmang a si. Atu thip<br />

9nak thawk a si cang lai caah min pek<br />

khawh a si cang. Minung 10 in 15 kar cohlan<br />

a si. Thla hnih chung a si lai i pathian<br />

biain nitin i thithruai a si lai. Phaisa thawh<br />

zeihmanh a um lo, rian ngeitu nih<br />

zohkhenh dih a si.<br />

Pehtlaihnak: 010300129<br />

0143206117<br />

0163814902<br />

0176418784<br />

PA THANG THILTHITNAK<br />

Laithil Coat, bawngbi le a dangdang duhn<br />

ing in thitter khawh a si. India ram Aizawl<br />

le lawngtlai ah can saupi a rak cawngmi a a<br />

si. Thantlang zongah min a ngeimi le a<br />

thiam tuk mi a si.<br />

Pehtlaihnak Ph;0163827872<br />

( U Chan Hniang dawr)<br />

HNIPUAN/THILRI THITTER KHAWH A SI<br />

Hnipuan/thilri na duh ning tein tthitter khawh a<br />

si. Kawlram ah cansau pi a tthi cang mi a si. A<br />

thiam, thitman a fawi. Thitter hmanh na ruah<br />

ning leng in a `ha lai.<br />

Contact: 0172198451 / 0149220313<br />

Hello! Pi Khin Shwe<br />

Pudu<br />

THIHLOH I ZOHKHENHNAK BU<br />

Thihloh ton sualah i zohkhenhnak bu a um.<br />

Chungtel sinak ah kumkhat RM 50 thawh a<br />

silai i thihloh tonsual ah RM 10,000 in<br />

zohkhenh a si lai. Zeitik can paohah Emmanuel<br />

Laidawr ah pehtlaih khawh a si.<br />

Pehtlaihnak<br />

Pu Ngun Mang 0061421968816<br />

Gold Berth 0103001209<br />

<strong>The</strong> <strong>One</strong> <strong>Star</strong> Journal TawlreLtu<br />

hna<br />

Chief Editor :<br />

Salai Mang Bik<br />

Editor:<br />

Salai Van Biak Mang<br />

Salai Siang Za Hu<br />

Thawng Tha Lian<br />

Salai Sui Lian Thang<br />

Ngun Hlei Iang<br />

A man RM 2<br />

Copies 500<br />

Kuala Lumpur<br />

Malaysia<br />

mangbik07@gmail.com<br />

Ph : 0126025824<br />

A ngeitu: Zophei Students Union<br />

Web:http://theonestar.org/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!