Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MOTTO: NA MIPHUN CAAH HMUNHMA THA VA SER PIAK HNA<br />
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
COZAH NIH AN DUH LO CAAH RANGON TUAH SANDAHPIAHNAK AN TUAH<br />
September 22, 2012: International Peace Day ah Sandahpaih ding in Kachin Peace Network nih an hawihawtmi cu Cozah lei nih Naypyidaw kal<br />
an sianh hna lo caah, Yangoon tu ah Sandah kan<br />
piah tiah Sandah Piahnak ah a tel vemi Chin<br />
Ngaknu Aidii nih the <strong>One</strong> <strong>Star</strong> sinah a chim.<br />
Minung 250 hlei nih Chaklei Kawlram i ithahnawnnak<br />
a um cuahmahmi raldohnak hi dihter<br />
cang in Ralkap lutlai umnak headquaters ah daite<br />
in an duhnak langhter an i timh. Nain cozah<br />
nawlngeitu lei nih Buss i cit an sianh hna lo.<br />
Naypyidaw ah kal an i timhnak zong cu<br />
Yangoon i police lutlai nih a kham hna caah<br />
Naypyidaw ah cun kal khawh loin an umnak<br />
cu Jaw Gum nih Irrawaddy <strong>News</strong> sinah a chim.<br />
Naypyidaw ah kal khawh ding kan si lo caah<br />
Yangoon tu ah daite in sandahpiahnak cu tuah an<br />
i timh, nain Yangoon downtawn ah nan piah<br />
kho lo tiah an ti tthan rih hna. Zinglei suimilam<br />
3:30 am ah sandahpiah pawl cu Yangoon ah<br />
Naypyidaw kal ding in an i pumh cang, nain<br />
Naypyidaw an kal kho ti lo i, Yangoon<br />
Downtawn ah piah le an duh fawn lo tikah vaivuan<br />
in an um. A karlak ah Police nih i tthentthek<br />
dih u! Nan i tthen-tthek dihlo ahcun kan in<br />
tthuat hna lai tiah an hro chih hna caah, Sandahpiah<br />
ah aa thawhmi cu pawl an i tthen-tthek dih<br />
hna. Kachin Peace Network nih an hawihawtmi<br />
sandahpiah ahhin Chin Mino 12 hlei nih an telpi hna i, Blue angki a hrukmi hna phu, Chin Mino cu an i tel venak phu nih InnYar Kan hmun ah<br />
cozah nih Kachin an kah lengmangmi hna ngol cang ding in halnak cu an langhter. CC: Irrawaddy/<strong>One</strong>star/<br />
DAW SU LE OBAMA TONNAK AN NGEI<br />
September<br />
20, 2012: Noble<br />
daihnak laksawng<br />
a hmutu<br />
Aung San Suu<br />
Kyi cu America<br />
Congress nih Laksawng<br />
an pekmi a<br />
lak hnu ah USA<br />
ramhun Barack Obama he tonnak an ngei tiah<br />
<strong>thawng</strong> theih a si. 2008 May thla ah America<br />
Congress nih Daw Suu cu Gold Medal an rak<br />
pek nain innchung thongtlak in a can a rak<br />
hman lio a si caah a rak la kho lo.<br />
A tutan USA ram ah ni 17 rau in<br />
khualtlawnnak a rak ngeih can ah hi laksawng<br />
sung cu a hlam pah a si. Mah hi laksawng a<br />
hlamnak ah Daw Suu nih biachimnak a ngei i<br />
“Vawleicung hmunkip ah daihnak cu ruahchannak<br />
pakhat a si”, “Democracy hmuhnak cu kan<br />
dihlak nih kan I tinhmi a si” tiah a chim. Cu<br />
pinah kan ram hmailei can ah rualremnak le<br />
daihnak in kar kan hlang kho lai tiah ai<br />
ruahchannak zong a chim chih. (Cc: RFA)<br />
2013 ah US nih Chin ralzam tam deuh a lak lai..Ch; 4<br />
Mirum hna chungkhar an thihnak konglam<br />
tharchuah an timh..Ch: 6<br />
Daw Su laksawng a hlam<br />
Linsay Lohan an tlaih than...Ch: 7
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
MALAYSIA LOKE YEW UM CHINMI KAN ZUAL TUK CANG<br />
September 27, 2012: Malaysia ah<br />
Laimi tampi khua kan sa. Sangkip<br />
ah Laimi kan um lonak a um<br />
lo. Loke Yew sang ah Chinmi<br />
1,000 in 1,500 kar kan um lai<br />
tiah ruahdamh a si. Zuri ruangah<br />
le tthutdir thiam lo ruangah 2011<br />
ah <strong>The</strong> New Strait thanhca nih<br />
Lai Miphun Loke Yew ummi<br />
pawl kan thangchiatnak le zohdawhlo<br />
kan hmanthlak hna zong<br />
cahmai 2 in tial le phozar a rak si<br />
kha. CDAC le CRC ttanpinak in<br />
pawngkam thianhhlimhnak talin<br />
kan i hlawh lo ahcun tiin kan si<br />
khawh tawk sang thianhhlimhnak<br />
kan tuah.<br />
Thianhhlimhnak lawng a<br />
rak zaa hrim lo. Zantin zuri le<br />
aukhuang kan dong lo. A phan<br />
thar , CRC card he lawng a ummi<br />
ko an ral a tha. Ttih ding le<br />
ngamh ding awk an theih rih lo<br />
cu a si fawn lai lo. Kan zudin<br />
ruangah local mi an mit kan<br />
kemh ko cang hna. Kan rit sawh<br />
a si lo, sualnak ngei lo le mahte i<br />
a um ko mi Motor hna kan va<br />
thong, chuih thulh. Nai zong ah<br />
kan Laimi pakhat nih motor a<br />
chuih. Motor ngeitu a hawipa nih<br />
hi thil hi a ngeitu nih a theih ahcun<br />
an nunh hna lai lo caah keimah<br />
nih ka phisin lai RM 150 in<br />
chuah ulaw Laimi (Myanmar<br />
Orang) nih an hrawk lo, India<br />
pawl an si tiin kan chim piak hna<br />
a kan ti. Cuticun a kan humzual<br />
rih. CDAC upa hna he an in ah<br />
tangka hal ah kan va fuh hna i a<br />
umtti hawi nih an cawih chung.<br />
Cuticun voikhat hnangam in kan<br />
um.<br />
India pa nih kanmah<br />
Chin mi nih (Motor) kan chuih<br />
kha a theih fawn tik ah cupa cu<br />
an kawl. Aa phuhrung rua..<br />
Cheras lei ah a zam tiah <strong>thawng</strong><br />
kan theih. Cheras ah lai misual pa<br />
aa sawm i Loke yew CDAC upa<br />
pakhat Cheras a kal ah velh ding<br />
KANMAH THAWNG<br />
in an rak kawl ti kan theih. Hi ka<br />
chimmi pa lawng hi si lo. Loke Yew<br />
sang ah Zahnaktlang mi si hna seh ,<br />
Falam leimi si hna seh, Zotung lei mi<br />
si hna seh, an zudin tthinh cu chim lo.<br />
Kan zual chin lengmang. Hiti ning te<br />
nan um ko rih ahcun a rauh hlan ah<br />
nan caah thil tthalo a tlung lai tiah ralrin<br />
an kan pek lengmang. Miphun kip<br />
kan i cawhnak Loke Yew sangah i<br />
chimhhrin hi thil fawi a si ti lo.<br />
Khua kan rak umkel khan kan<br />
um hoi. Panchian (pangpar dum ) ah<br />
zu kan ding , kan zudinnak palang<br />
zong zu a um lo hnu ahcun kan khuai<br />
rih. Zu a um lio (din hlan) ah a khuai<br />
ngam kan um lo. Hi hmun hi zingchiar<br />
UN kalmi nih an palmi a si . Palangkuai<br />
nih a chunhmi hna zong an tam<br />
cang. Zan zongah riahnak (Hotel) ah<br />
cu hmun cu kan hman. Zinglei sml<br />
11:00 ah a tho rih lomi zong an um.<br />
Ram ngeitu (local) pawl nih<br />
dinhdamhnak ah an hmanmi hmun hi<br />
kan rolhkanh tuk hna. A SI IN KAN<br />
SI LO. KAN ZUALHMA KO. KAN<br />
TI TUK KO. LOKE YEW SANG<br />
HIN HMUN DANG AH A RANNAK<br />
IN TTHIAL KA DUH KO. KAA<br />
TTHIAL KHO FAWN LO. KAN<br />
ZUAL CHIN, KAN LAIMI ZUDIN<br />
LEI AH. KAN TTHANGCHO CHIN<br />
LENGMANG, HNAHNAWK LE<br />
LURITNAK TUAH LEI AH . KAN-<br />
MAH RUANGAH KAN LAI MI-<br />
PHUN DANG THANG KAN CHIAT<br />
HI RUAT TUAH.<br />
Note: pumpak in i tinak a um lo, thil<br />
sining a tlangpi huap in kan tialmi a<br />
si.<br />
IRAN: LEHRULH DINGAH TIMHCIA KAN SI<br />
September 21, 201: A senior Iran ralkap bawi nih Israel hrocernak<br />
cu zeihmanh ah a relpiak hna lo, a herhning paoh in Iran cu timh cia a si<br />
tiah a chim. Kah an kan timh ahcun fak piin Armed Forces of the Islamic<br />
Republic in lehrulnak a um lai, lehrulnak cu a fak taktak lai tiah Iranian<br />
Army's Ground Forces Brigadier General Ahmad Reza Pourdastan nih report<br />
sinah a chim. Kah ding in a kan timh ahcun an theih awk cu Iran nih a<br />
sangmi hriamnam hman ding cu kan i ngeih ngai ko tiah a chim. November<br />
6 ah a um dingmi US President thimnak a um hlanah hin Israel nih Iran<br />
nuclear hriamnam cu kah an duh. Asinain US nih caan aa tet-khawt tuk<br />
lioah kah ding cun an duh lo. Iran nih hin mipi caah nuclear kan ser an timi<br />
hi ralkap caah an timh tiah an theih tikah Israel nih kan kah hrimhrim a hau<br />
ti a si. September 19 ah Iranian Defense Minister Brigadier General<br />
Ahmad Vahidi nih a chimmi cu kan ralkap hriamnam thazaang kan karhter<br />
chin lengmang cang, cucaah Israel uknak hi a hrawh khawh cang lai tiah a<br />
chim. "Israel nih Iran a kahnak dingah Iran ram runvennak a ttha tuk cang.<br />
Israel hi a hrawh khawh cang lai" tiah Vahidi nih a chim. (Cc: Globalchin)<br />
Cahmai: 2<br />
CHINRAM AH PHAISA DUHAH MINUNG AN FIR HNA<br />
September 17, 2012: U Hla Thun hruaimi<br />
minung 4 nih, Arakan People Army kan si<br />
tiah Paletwa peng, Kara Maih tlangthluan um,<br />
Kungping khuate khuami Chinmi pakhat,<br />
September 12 ah khan an fir tiah Khonumthung<br />
<strong>News</strong> nih September 19 ah a tial.<br />
Minung a firtu pa 4 lak ah pakhat nih<br />
Kung Ping khuami sin in tangka a hal hna i,<br />
an khuabawi U Zaw Zaw le U Kyaw Oo nih tangka an kholh.“Atu ah,<br />
minung firnak kong cu Sinletwa khua um Kawl ralkap le Chin National<br />
Army nih an hlathlai cuahmah lio” tiah Ko Aih, Paletwa<br />
khuami nih a chim. Minung firtu phu pawl cu Mizoram Lawngtlai<br />
district, Lungpuk khua ah an i thup ko lai tiah khuami lung a hrin.<br />
(Cc: Khonumthung)<br />
PALIK NIH CHIN PHUNGCHIM PA INN A CHEH<br />
September 19, 2012: Hakha ah chiahmi police<br />
inspector bawmtu a thin a hung tuk i,<br />
Chinmi phungchimtu a hmai ah a thongh.<br />
September 12, zan sml. 9:00 ah lung in<br />
phungchimtu a inn a cheh tiah Khonumthung<br />
<strong>News</strong> nih nihin September 19 ah a tial. Thun<br />
Lwin, Kawl police pa nih phungchimtu Cung<br />
Aung le a hawile a sik hna, phungchim a<br />
khap hna.<br />
Cung Aung le a hawile nih an innchung ah Khrihfa <strong>thawng</strong>tha<br />
hla an sak lio ah a si. Police pathum nih Pu Cung Aung inn, lung in<br />
an va cheh tthan tiah report nih a chim. A inn thlanglang awng benh<br />
thlalang an khuai. Innpa ngaknu pakhat nih thil a can hnu ah, police<br />
station ah a hei report hna. “Innpa chakthlang an hun chuah tikah cun,<br />
police cu lo diam an kal cang. Police pa 3 – Thun Lwin, Kyaw Mint<br />
Shwe le Aung Pho – cu an tlaih cang hna” tiah inn ngeitu Cung Aung<br />
nih a chim. Police pathum cu cunglei nawlngeitu bawisang deuh nih<br />
action an laak hna lai tiah local newspaper nih a ti.<br />
KAWLPA: CHIN PAWL THLUAK AH EK AI CAWH<br />
Chin State Lah-wah-kah bawi U Than<br />
Lwin nih a zung hmai pal in mawtaw<br />
mawngtu Chinpa sinah Chin pawl thluak<br />
ah ek nak ai cawh tiah volhpamhnak bia a<br />
chimpah in, a hmai ah a bengh tiah<br />
Khonumthung Burmese Version nih nizan<br />
September 19 ah a tial. Hi thil hi September<br />
11 ni ah a cangmi a si; Hakha<br />
khuahlum Pu Ca Mang nih umnak inn ai<br />
tthial lio ah, mawtaw in a innchung thilri<br />
a chek i, Lah-wah-kah zung hmai, a thil<br />
chektu mawtaw nih a pal.<br />
A pal lio ah, Lah-wah-kah bawi nih a hmuh i, ‘Chin pawl hi nan<br />
thluak ah eknak a um’ tiah volhnak bia le cerhronak bia in a tlerhpah in, a<br />
biang ah a bengh tiah mit hmu tehte nih an chim. “Pu Ca Mangte<br />
nih peng huap Lah-wah-kah bawi sin ah zung hmai in mawtaw mawngh<br />
a herhnak kong an chimh hmasa diam ko cang nain, atu bantuk in, ramkulh<br />
huap Lah-wah-kah bawi nih sersat zuamhtai ngai in kut a thlak” tiah<br />
mithmu tehte nih an chim. Zung staff Pu Chia Mawng nih peng huap Lah<br />
-wah-kah bawi sin ah an chimh ko cang dahkaw tiah a hei fianter lio ah,<br />
ramkulh huap Lah-wah-kah bawi nih cun, na hei i thlak ve hrimhrim tiah<br />
a ttang ah a thongh i, a chuih tiah an chim rih.<br />
“A hraang bak si, nan mawtaw kha a cawi in cawi u law, a zawnh<br />
in zawn u” a ti rih hna tiah mithmu tehte nih an chim. Pu Ca Mangte<br />
chungkhar cu, mah cu ruang ah cun, atu tiang in, inn an i tthialkaam kho<br />
rih lo i, mawtaw ngeitu Roman Catholic phungki pa zong an ngaih lawng<br />
a chia ko tiah Khonumthung <strong>News</strong> nih a ti. “Miphun dang pawl nih kanmah<br />
kan khua le kan ram ciacia ah rak ra riangmang in, duh paoh in an<br />
hung tawnglungkio hnawh ve dah mu, a tuar ka tuar kho lo ee...” tiah<br />
Chin tlangval pakhat nih a chim. U Than Lwin (Kawlpa) hi ralkap bawi<br />
in Lah-wah-kah bawi ah a kaimi Kawl miphun a si tiah an ti.<br />
(Globalchin)
v<br />
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
RAMCHUNG DAIHNAK LAM TLANGCUNG PAWL MEETING<br />
AH AN FEHTER<br />
September 18, 2012:<br />
Ramchung raldaihnak kong he<br />
pehtlaih in zulhding 6 aa telmi<br />
cu tlangcung mi meeting ah<br />
fehter a si. Thailand ram ah<br />
September 14 in nithum chung<br />
tuahmi meeting ah ramkhel<br />
kong cabuai cungah ceih ding,<br />
Pinlong bantuk meeting pakhat<br />
tuah ding, rampi huap in<br />
kahdaihnak cozah nih thanh<br />
ding hna aa tel tiah chimnak<br />
nawl ngei Dr. Sui Khar (CNF)<br />
nih Irrawaddy thanhca sinah a<br />
chim. Cozah nih tulio daihnak<br />
a kalpi ning hi tlangcung mi<br />
kong a si lo, anmah ca lawng a<br />
si, cucaah tlangcung mi nih<br />
kanmah kong ceihnak kanmah<br />
tein kan ser a hau cang tiah<br />
Mon pyitit party chungtuan<br />
Naing Han Ta nih a ti.<br />
Daihnak caah lam kan<br />
sermi kan zulh lai. Parliament<br />
lengah daihnak a phi kan kawl<br />
lai, parliament chung cu cozah<br />
minung lawngte an si a ti.<br />
Cozah nih daihnak lam an ser<br />
mi cu kahdaihnak ser in ramri<br />
hngak ralkap dirh ding, 2008<br />
phunghram cohlan ding, party<br />
dirh in thimnak luh ding, hluttaw<br />
chungah ramkhel kong<br />
ceih ding ti hna an si. Tlangcung<br />
mi meeting cu September<br />
14 in 16 tiang Thailand ram<br />
Chaingmai ah tuah a si i, ram<br />
chung ramkhel party hruaitu<br />
pawl, KNU, KIO tiin minung<br />
130 hrawng an kai kho. Cozah<br />
nih ramchung daihnak caah<br />
KAWLRAM THAWNG<br />
ramkhel kong ceihhmainak caah<br />
zapi kan i tel khawhnak meeting<br />
pakhat an tuah lai ti a si nain hi<br />
kongah zeitin kan tuah lai timi<br />
fianternak a um lo, hi meeting a<br />
tlam a tlin khawh ding le ceih<br />
dingmi cozah he tonnak kan<br />
ngeilai tiah Dr. Sui Khar nih a<br />
ti. Hi meeting kong hi daihnak<br />
sertu lutlai chang, president<br />
zung vunci U Aung Min nih<br />
2015 hlanah kan tuah lai i,<br />
tlangcung hriamtlai bu he<br />
ceihhmainak kan ngei tiah a rak<br />
chim cang. Ramchung daihnak<br />
caah ramchung le ramleng ton<br />
biaruahnak le a dotdot tein nu,<br />
mino hna he tuanti a herh tiah<br />
Dr. Sui Khar nih a ti.<br />
Cu pinah ramchung ral<br />
ruangah ralzam dirhmun a phan<br />
mi minung 90,000, Arakan buai<br />
ruang sunghnak vialte cozah nih<br />
a rannak in tawlrel ding zong cu<br />
meeting ah an langhter chih. Hi<br />
meeting biachahnak cu cozah<br />
sinah pek an si lai, cozah nih<br />
daihnak phung an sermi 8 chungah<br />
a cheu cu tlangcung mi nih<br />
pom khawh a si lo an ti.<br />
(Cc; Mizzima)<br />
TLANGLAWNG PALIK PAKHAT KUT IN MIPA A NUNNAK A LIAM<br />
September 17, 2012: Kachin ram Hupin peng, Zuatitkyi khua<br />
tlanglawng palik kutin mipa pakhat nunnak<br />
a liam. September 9 ah Ko Maung Oo timi<br />
pa cu Nankhanchotaung rian a tuannak in a<br />
tlun leiah tlanglawng dinhnak ah rai nih a<br />
fenh i a it ko. Cu lioah tlanglawng rianngeitu<br />
palik Kyaw Soe Lwin cu zu a ri i<br />
mipa cu a hro. A dir ter.<br />
Mizaw pa cu a dir khawh lo caah<br />
palik pa nih a meithal in a tuk, a chuih. Zan<br />
suimilam 11:00 hrawng a si caah minung an<br />
king. Mipa cu a zaw tuk i a dir khawh lo<br />
caah zei bantuk minung ah dah na ka rel tiah palik pa nihcun a<br />
chuih, a tuk. A pawng ngakchia nu pakhat chimnak ahcun voi 82<br />
bak a chuih a ti. Cu mizaw pa cu September 13 ah sizung ah palik<br />
pa velhnak cun a thi. Maung Oo a thihnak kongah Hupin palik sakhan<br />
ah report an tuah. Mithi pa nupi Win Kyi nih zei bantuk in<br />
remnak an tuah zongah a si kholo, ka va cu a thi ko cang i, a<br />
hmanmi thil a chuah ding a biapi ko a ti. (Cc: DVB)<br />
Cahmai: 3<br />
KAWLRAM THONGTLA 514 AN CHUAH HNA<br />
September 17, 2012: Ramdang thongtla<br />
telh in thongtla 514 chuah dingin president<br />
nih nawl a chuah. Hihi U <strong>The</strong>in<br />
Sein American UNO meeting a kai hlan<br />
ni tlawmpal ah a chuah hna hi a si.<br />
Tutan president nih a chuah mi hna<br />
chungah ramkhel ruang thongtla cheukhat<br />
an i tel nain zeizat an i tel ti theih<br />
fiang a si rih lo. Kawlram nih pakhat khat a um paoh ah thongtla a<br />
thlah ton hna nain ramkhel ruang thongtla an tan rih ko caah zei dah<br />
an duhnak a si ti theih a har ko ti a si. Kawlram thonginn chungah<br />
ramkhel ruang thongtla um rih a si. Thlennak an duh taktak ko ahcun<br />
hi hna hi chuah dih ding an si tiah nuhrin covo cawlcanghtu hna nih<br />
an ti. U <strong>The</strong>in Sein a kai hnuin thongtla thlahnak hi voi 6 a um cang i<br />
thongtla an thlah mi hna dihlak 29018 an si cang. Hi chungah<br />
ramkhel ruang thongtla 800 hrawng an si. (Cc: VOA)<br />
UNO PALAI MR. VIJAY NAMBIAR KAWLRAM A TLAWNNAK<br />
September 17, 2012:<br />
September 12 in 17 tiang Kawlram<br />
a rak tlawng mi UNO palai<br />
Mr. Vijar Nambiar a khualtlawnnak<br />
a dihter cang. Kawlram<br />
a um chungah president U <strong>The</strong>in<br />
Sein ruahnak petu pinah pyituh<br />
hluttaw president Thura Shwemann,<br />
ramleng vunci U Wanna<br />
Maung Lwin, ramri vunci bochoh<br />
<strong>The</strong>in Htay, president zung<br />
vunci U Soe <strong>The</strong>in, U Aung<br />
Min, a pakhatnak nu vuncichoh<br />
Daw Myat Myat Ung Khin le<br />
pianciaye vunci U Aung Kyi<br />
pawl a ton hna.<br />
Mr. Nambiar cu tlangcung<br />
bu hna zong a ton hna.<br />
Chin party CPP in U Do Zam,<br />
GNO in Za Boi John, Karen in<br />
Hellen Saw Oo, Karen ni mino<br />
pakhat, Chin pastor pakhat hna a<br />
ton rih hna. Kachin ral daihnak<br />
kongah a si khawh chungin kaa<br />
zuam lai a ti. UNO riantuannak<br />
ah a har mi cu ramchung kong i<br />
thlak hi a fawi lomi a si nain kaa<br />
zuam ko lai a ti. U <strong>The</strong>in Sein<br />
UNO meeting a kai ding kong le<br />
September 27 ah New York UNO<br />
zungah U <strong>The</strong>in Sein biachimnak<br />
a ngei lai timi hna a phuan rih.<br />
Mr. Nambiar hi Arakan buainak a<br />
thawk bak in Kawlram a lut i,<br />
Arakan ram tiang a va phan mi a<br />
si. (Cc: VOA)<br />
KACHIN RAM MAH TEIN I UKNAK CAAH KNO-<br />
THAILAND BU AN DIRH<br />
September 18, 2012: Ramleng<br />
um Kachin (KNO) nih<br />
Kachin ram mah tein i<br />
uknak dingah KNO-<br />
Thailand (Kachin National<br />
Organization-Thailand) cu<br />
Thailand ram Chinmai ah a<br />
um mi kachin hna le KIA<br />
ralkap hlun pawl he September<br />
16-17 ah an dirh. Kachin ram mah tein uknak kan hmuh hlanlo<br />
kan tho lai i raltuknak ah kan um ko lai an ti.<br />
Cozah thar nih ramdaihnak tawlreltu a dirh i, daihnak an ser<br />
cuahmah lioah ramleng um Kachin nih hitin an dirh hi a si. Ramkhel<br />
lei biaruahnak a um hlan lo daihnak kan la lai lo tiah KNO president<br />
Duwa Bawmwang Laraw nih a ti. Ramleng um Kachin (KNO) le<br />
tulio ral a tu cuahmah mi KIO hna cu kan hnu June thla chungah KIA<br />
sakhan laiza ah nihnih chung tonnak an ngei i hnatlaknak anngeih<br />
hnuah hitin an dirh hi a si. (Cc: Kachin <strong>News</strong>)
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
KACHIN RAL KONGAH SUU KYI LUNGPUT U TIN OO NIH<br />
KAWLRAM THAWNG<br />
A PHUAN<br />
September 20, 2012: Kachin ral kongah<br />
Daw Su a kaa a cip ko timi kongah<br />
U Tin Oo nih Daw Su cu democracy<br />
kong le daihnak kongah a kaa a<br />
cip bal lo tiah a ti. Tulio American<br />
laksawng a laknak ah Kachin<br />
chungkhar (Kachin Alliance –KA) nih<br />
kan chuak lai lo tiah September 16 ah<br />
Daw Su sin ca an kuat. Cu hlan ah Daw Su cu mipi hruaitu a si nain a<br />
tu cu Kawl cozah hruaitu pakhat a si cang.<br />
An party zong cozah chung ah aa tel. Hluttaw zong nih cozah<br />
dirpi a si cang tiah Kachin Alliance –KA in hruaitu Nsang Gum San<br />
nih a ti. Kachin ram ral ruangah kan miphun harnak phunphun an<br />
tuar. Minung a sing nih umnak chuah takin ralzam dirhmun an um<br />
lioah zeitindah nuam taktak in kan um khawh lai ti zong a chim.<br />
(Cc: Irrawaddy)<br />
2013 AH US NIH CHIN RALZAM TAM DEUH A LAK LAI<br />
September 20, 2012:<br />
US Cozah nih Chin le Kawlram<br />
in ralzam hna cu kum 2013<br />
(Fiscal Year 2013) zong ah tam<br />
deuhte in a lak ding a pehzulh<br />
tthan lai. Presidential Refugee<br />
Admissions nih kum 2013 caah<br />
vawleicung ram tampi in 70,000<br />
lak tthan ding in State Department<br />
Secretary Hillary Clinton<br />
nih Congress ah September 19,<br />
2012 proposal a phanh pi cang.<br />
US Congress nih an pompi ko<br />
lai tiah zumh a um. An pom hnu<br />
ah President Obama nih hnatlaknak<br />
min a thut te lai.<br />
Hi proposal ah hin East<br />
Asia caah 17,000 an i telh. East<br />
Asia hi tam deuh cu Malaysia le<br />
Thailand in an lakmi hna hi an<br />
si. Hi vialte lak ah 60% cu Malaysia<br />
in an si lai i, 40% hrawng<br />
hi Thailand an si te lai, tiah<br />
theih a si. "Burma ram aa thleng<br />
cuahmah tiah ruah a si in, Chin<br />
ralzam hna an lak ti hnga maw<br />
tiah ruahnak a phunphun a rak<br />
um lio ah hi bantukin US cozah<br />
nih Chin ralzam laknak pezulh<br />
ding an cohlanmi cung ah lawmh<br />
a um ngaingai. FY 2013 ah Malaysia<br />
lei in Chin ralzam tam deuh<br />
an lak lai caah lung a hmui khun",<br />
tiah Salai Elaisa Vahnie nih a<br />
chim. Salai Elaisa Vahnie hi a rak<br />
tuah tawn bantukin kan hnu thla<br />
August ah khan US Department<br />
of State ah Chin ralzam hna caah<br />
chim relpiaknak a ngemi kha a si.<br />
US cozah nih hin vawleicung ralzam<br />
pawl kum khat ah a tlangpiin<br />
60,000 in 70,000 hi a lak tawn<br />
hna. An kum thar hi kumtin tein<br />
October in a thawk in September<br />
ah a dih tawn. Tu kum Fiscal<br />
Year 2013 cu October 2012 ah a<br />
thawk than cang lai.<br />
(Cc: Globalchin)<br />
Cahmai: 4<br />
DAW SU NIH GOLD MEDAL LAKSAWNG A HLAM CANG<br />
September 19, 2012:<br />
Daw Aung San Su<br />
Kyi cu US Congressional<br />
Gold Medal cu<br />
pek a si cang. Mah<br />
laksawng hi 2008 lio<br />
ah an rak pek cangmi<br />
a si nain inn-thong<br />
chung ah a um lio a si<br />
caah, nihin lawng ah<br />
a hlam khawh. US<br />
Treasury nih President<br />
<strong>The</strong>in Sein<br />
cozah cungah sanction an chiahmi a cangka tein Innrangpi ah<br />
President Obama he caan tlawmpal tonnak an ngei. Capitol Rotunda<br />
i Laksawng laknak ceremony ah US Secretary of State<br />
Hillary Clinton le US Frist Lady hlun Laura Bush zong an i tel.<br />
Laksawng laknak ceremony ah Aung San Suu Kyi nih biachimnak<br />
a ngei.<br />
Atu lio hi ka nunnak ah sullam a ngei in a kal lio bik caan a<br />
si" a ti. Nangmah le Democracy a duhtu karlak ah hawi sinak ah<br />
temh chih in le, I theithiamnak hungchoter chuahmah a si cang'<br />
tiah a chim. Laksawng lak dih hnu ah President Obama he, mimal<br />
in i tonnak an ngei tthan. Zei kong dah an chim timi cu hngalh a si<br />
rih lo. Tutan US i laksawng an pekmi hi US ram chung i Civilians<br />
caah a sang bik an tuahmi laksawng a si. Mipi le daihnak caah rian<br />
a tuannak ah a hlawh a tling takmi hna an hlawhtlihnak lawmpinak<br />
caah an pekmi laksawng a si. US tuanbia ahcun, mah laksawng a<br />
hmu hmasa bik cu George Washington a si. BBC<br />
KALAYMYO PAWNGAH BANGALI 10 AN TLAIH HNA<br />
September 19, 2012: Kalay Myo peng<br />
Phottaw khua Zinan chuahnak hmun ah<br />
Bengali minung 10 an tlaih hna i Kalay<br />
Myo Palik pawl nih phunglam ningin<br />
biaceihnak an tuah lai tiah <strong>thawng</strong> theih a<br />
si. “Mah hna pawl hi kan hmuhnak hna cu<br />
Kalay Myo in tlawmte ai hlatnak Phottaw<br />
khua Zinan chuahnak hmun ah a si.<br />
Khuami hna nih an hmuh bakin Khuabawi<br />
hna le Mitat pawl he an va tlaih hna<br />
i Palik Sakhan le Lah-wah-kah pawl <strong>thawng</strong> an thanh colh hna. Kalay<br />
Myo Palik sakhan ah an kal pi hna i phunglam ningin biaceih an si<br />
lai,” tiah khuami pakhat nih a chim. Mah hi Bengali minung 10 hi<br />
India ram Mowre khua in a rak lutmi an si. Hi bantukin Bengali minung<br />
hna hi India ram in <strong>kawlram</strong> an rak luh hi a tu hi a voikhatnak a<br />
si lo, cu hlan zong ah an rak lut pah len cang. Mah hi an tlaihmi hna<br />
hi a tlawmbik kumhnih thong thlak an si lai. Cu hnu ah phunglam<br />
ningin an kong ceih than an si lai. Hiti tlaih a tongmi hna hi kum 20<br />
tluk minung an si hna. Micheu cu kawl holh tlawmte an thiam i Bengali<br />
holh hmangmi an si. (Cc: Hakha Post)<br />
Kenya ram ah thlan nganpi an hmuh<br />
September 20, 2012: Kenya tiva kam ah thlan ngan pipi pahnih an hmuh i minung 20 cu mithattu an si tiah<br />
Police nih an puh hna. Kan hnu thla hrawngah khan khuatemi an i do i minung 100 hrawng an thi ti a si.<br />
Kilelengwani khuate ah thlan cu an hmuh i minung 38 an khanghmi an hmuh, cun police 9 an i tal. Nihnih ni<br />
ah khan police nih minung 20 cu anmah hi mithattu ah aa talmi an si tiah an puhmi an um. Khua khat minung<br />
an si le si lo cu a fiang rih lo. Sual an puhnak hna catlap ah aa ttialmi cu meithal, namte, fei, tbk in khuate ah<br />
cun an rak lut i inn cu an khangh hna cun minung 108 an thah hna tiah a ttial. Local officer David nih a<br />
chimmi cu lunghrinhmi minung hna cu an hriamnam he ram lak ah an i thup ko tiah a chim. President Mwai<br />
Kibaki nih Curfew kan hnu zarh khan a tuah i ralkap hna cu buainak donghter ding in ram lak ah cun a thlah<br />
hna. Cun Regional police chief Aggrey Adoli nih a chimmi cu thlan chungah ruak a ummi hna hi biaceihnak<br />
zung nih hnatlaknak an tuah cun kan hlai lai i kan zoh hna lai. Minung zeizatdah thlanchung ah an um timi hi<br />
kan thei rih lo tiah a chim. (Cc: Globalchin)
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
Hakha AG Biakinn hmai<br />
“C Family” dawr, Kan hnu zarh<br />
cawn nihnih ni ah zaantim sml<br />
1:00 hrawng ah an bauh i<br />
tangka sing thum hrawng an fir<br />
hna. “voi dang ah cun tangka hi<br />
kan manhmi le a dang ca i<br />
khonmi he kan tinpi tawn. Atu<br />
an kan firmi hi, kan dam lo caan<br />
i hman awk ah le bawipa caah<br />
tiin kenret kan thlakmi, tangka<br />
kaa khonmi te a si. Voi dang ah<br />
cun ka tinpi tawn ko. Chun ah<br />
hin inn hngaktu ngaingai kan<br />
ngeih lo caah dawr ah ka chiah-<br />
VAWLEICUNG THAWNG<br />
HAKHA KHUA AH C FAMILY DAWR AN BAUH<br />
nak a si” tiah dawr ngeitu nih a<br />
chim. Hi an fir hna zaan, cawn<br />
nihnih zaan ah hin tangka an<br />
khonmi cu tinpi an philh. Zaan<br />
tim 1:00 hrawng ah uico bao an<br />
theih. An dawr cu a hnulei innka<br />
in an bauhpiak hna i, tangka<br />
kuang cu an laak, dawr in pe 100<br />
hrawng aa hlatnak ah an hrawh i<br />
a chung tangka cu an lak.<br />
A zapi ah sing thum deng<br />
cu a si lai tiah an zumh. “Hi<br />
tangka hi kan fapa a dam lomi<br />
kuat awk le, bawipa caah ti in<br />
kaa khonmi tangka an si” tiah<br />
dawr ngeitu nih a chim. “mah<br />
tangka an kan fir ni chun ah hin<br />
mikhaan niam nawn, zu mawng<br />
nawnmi pakhat nih tangka a ka<br />
hal i, kan tangka chiahnak zong<br />
cu a ngiat pah, mah hlan deuh<br />
zong ah kan inn ah zuri pa a lut i<br />
ka pa a um lo ma aa titer i a<br />
chuak than” tiah a chim chap.<br />
Ch. : Hakha Post <strong>News</strong><br />
ZAHNAKTLANG HAWIKOMHNAK BU PUMPALULH CHUIH<br />
AN LIM CANG<br />
September 20, 2012: Zahnaktlang<br />
Thanchonak Bu<br />
(Malaysia) hruainak in<br />
kum khat voikhat tuah<br />
tawnmi Zahnaktlang khua<br />
kip pumpululh chuih zuamnak<br />
cu September 17,18<br />
ah Cheras ah tuah a si.<br />
Zahnaktlang khua 11 kan i<br />
tel kho. Hi zuamnak ah<br />
Champion Bel cu Sihhmuh<br />
nih an co. Sihhmuh he Final<br />
aa cuhmi khua cu Ruakhua<br />
an si. Malaysia um Sihhmuh hi mi tlawmte kan si.<br />
Zaangtlang, Dawn, Lungler an tei hna hnu ah Ruakhua he Final kan<br />
kai i 2-2 in kan i tluk caah penalty (4-3) in kan tei hna i champion<br />
kan co hi a si." A khua kan tam ruangah nikhat ah puai 3 hna chuih<br />
a si caah chuihtu cu an ba hringhran ko. Ruahnak nakin zuri an um<br />
tuk lomi zong nih puai a nuamhter ngai. Bawlung puai ti ahcun rian<br />
zong an rak off kho ngai lehlam hna, ruah lo leng in . Mino caah<br />
cun lentecelhnak nih hin fellowship a chuahter khawh ngai ti in ka<br />
ruah" tiah khua upa pakhat nih a chim. Malaysia ah Zahnaktlang mi<br />
1,000 in 1,400 kar an um tiah theih a si. Nikum ah champion a rak<br />
latu cu Zaangtlang an si.<br />
Champion : Sihhmuh<br />
Pa 2nak : Ruakhua<br />
Best Player : Simon (Sihhmuh)<br />
Best Defender : Sang Thu (Saikah )<br />
Best midfielder : Ezakiel (Saikah)<br />
Best goal-keeper: Awi Bik (Bungkhua)<br />
Top goalscorer : Tial Peng (Ruakhua- kawl (7)<br />
Khua Tlir (Vice-chairman)<br />
Zahnaktlang Thanchonak Bu (Malaysia)<br />
Cahmai: 5<br />
TULUK RAMAH VA NGEI ZA NUNGAK 200 MILLION A HERH<br />
September 18, 2012: Tuluk cozah nih<br />
ramdang nu firnak lam on bantuk in a<br />
thanh caah Kawlram nu ralrin a hau tiah<br />
Kawlram nu lei covo cawlcanghtu Daw<br />
Susanna Hla Hla Su nih a ti. Tuluk ramah<br />
nu an zuar khunnak hna cu Tuluk cozah<br />
nih one child policy a hman caah<br />
chungkhar nih nu nakin pa deuh hrin an<br />
duh cang hna. Cucaah tulio Tuluk ram<br />
dirhmun in va ngeih a za mi nungak 200<br />
million a herh tiah an ti.<br />
Kawlram ah nu an fir hna i an zuar mi hna tam deuh cu Tuluk<br />
ram an phan. Nu an fir mi hna cu va caah zuar, nu zuarnak dawr<br />
ah tuanter hna a si bik. Nu zuarnak kongah fimnak tampi pek an hau<br />
rih. Ramri ah cozah rianngeitu nih tha tein chek an hau tiah NLD<br />
party in Daw Phyo Phyo <strong>The</strong>in nih a ti. 2012 May thla tiangah Tuluk<br />
ramah nu an zuar mi hna Kawlram a phan than mi 780, Thailand in a<br />
phan than mi 483 le Indonisia in 16 an si. Minung ramdang zuar a<br />
tong mi hna hi 85% cu nu an si i, a zuartu 65% hi nu an si ve.<br />
(Cc: Myit makha Media group)<br />
VOKKUANGLAWNG LEH RUANGAH MINUNG 24 AN THI<br />
September 18, 2012: Pakukku<br />
Peng, Pauh khua pawng, Kaanmaphu<br />
tiva ah vokkuanglawng,<br />
seh tha in mawnghmi aa let i Minung<br />
(24) an thi tiah <strong>thawng</strong> theih<br />
a si. Hi vokkuanglawng ah hin<br />
minung (40) an i cit. Mindat<br />
khuami Khrihfa upa Kan Mana le<br />
a pu zong a thimi ah an i tel tiah<br />
theih a si. An fale nih tangka kuatmi an va hlam i an kir lei ah hi<br />
bantuk in sual an huahnak hi a si. Kanmana le a pu i an cycle le thilri<br />
cu an hmuh na in an ruak cu an hmu rih hna lo tiah <strong>thawng</strong> theih a<br />
si. Hi tiva hi thal ah cun ti a luang menmi a si nain, fur ah hin cun tih<br />
a nung ngaimi a si tiah theih a si. Kum dang zong ah mawtawka hi a<br />
kham tawn hna i a fenhmi le a phummi hna zong an um tiah theih a<br />
si. (Cc: Hakha post)<br />
MITT ROMMNEY: PALESTINIAN NIH DAIHNAK AN DUH<br />
TAK LO<br />
May 17 - Fundraiser lio ah Mitt<br />
Rommney nih donors (lawmbawm<br />
petu) sinah a rak chimmi bia pawl<br />
cu, Obama lei a ttangmi i Mitt<br />
Romney thlak a duhmi nih Video a<br />
rak thlak hna i,"Full Secret Video"<br />
tiah mipi theih khawh ding in<br />
kengkip ah Mother Jones nih a<br />
thlah Mah Video chung i Mitt<br />
Romney nih a chimmi, a bik in an<br />
langhter khunmi cu, Palestinian<br />
kong le President Obama cozah sin<br />
in income tax return a hmu lomi kong hi a si.<br />
Palestinian nih hin daihnak hi an duh taktak lo' cucaah, middle<br />
east ah daihnak umter hi thil si khawhmi a silo tiah Mitt Romney<br />
nih donors sinah a chim. Cun, a chim chap rihmi cu, American ram i<br />
47 percent hi cozah sin in harnak a tuarmi (victim) an si, zeicatiah<br />
income tax an hmu tthan lo" tiah a chim chap. Anmah hna caah hin<br />
ka thin a phang lo. Cun, zei tik hmanh ah ka soilem hna lai lo; an<br />
nunnak caah a herhmi le an pumpak kong cu anmah tein tuanvo an<br />
lak awk a si' tiah a chim. President Obama nih, nizan i David Letterman<br />
Show ah a chim vemi cu, Mr. Romney nih American rammi 47<br />
% cu victim an si a timi hi a palh a si. BBC
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
KAWLRAM THAWNG<br />
MOEKOH MIRUM U MYAH MAUNG A THIHNAK KONG<br />
THARCHUAH AN TIMH<br />
Moekoh mirum 5 an<br />
rak thihnak kong tharchuah<br />
an timh tiah <strong>thawng</strong>pang a<br />
vak. Hi kong hi Nawatah kutneh<br />
a si caah <strong>thawng</strong>pang dik<br />
chuah a har lai a timi an tam.<br />
Thawngpang dik a<br />
chimngam miraltha an um<br />
zong a herh fon. Lunglut<br />
<strong>thawng</strong> pakhat cu a si. An<br />
rak thih lio kuan number an<br />
zoh tikah du-bochohci<br />
Maung Bo kuan number a si an ti. Atu chekhlai than an timh tikah a thi<br />
ciami Maung Bo liangcung an chiah lai, an puh dih lai tiah zumh a si. Hi<br />
mirum a runrun in rak thahnak a hram zoh tikah Pu Than Shwe Than Dar<br />
Shwe thitumnak puai in aa thawk.<br />
Pu Than Shwe fanu va a ngeih lio Dimon vialte kha mirum hna<br />
thihnak lam sialtu a rak si. A chuah ning cu Moekoh mirum U Myah<br />
Maung ti ahcun theih dih a si.<br />
Zeitluk in dah an rum ti ahcun<br />
bank ah phaisa a chiah cia a techin<br />
hna nih nihin tiang an hman.<br />
Dimon an chiah mi hna hi an pupa<br />
chan in rak chiah mi a si caah chan<br />
khat hnu chan khat in zohkhenh<br />
mi a si. U Myah Maung te chung<br />
thah an rak tuarnak hi Mandalay<br />
tainghmu bochoh Ye Myin nupi<br />
Dr. Daw Tin Lin Myint he an i<br />
komhnak in a chuak. Cutin a si<br />
caah Pu <strong>The</strong>n Shwe fanu thitumnak<br />
puaiah Dimon hman ding cu<br />
bochoh Ye Myint nupi an hlan ter<br />
hna. U Myah Maung te chungkhar caah thil har pakhat a si cang. Hlan lo<br />
awk le a tha lo, Dr. Daw Tin Lin Myint mithmai zoh a hau. Pu Than<br />
Shwe fanu ca a si fawn tikah an Dimon vialte cu an hlanh hna. Pu Than<br />
Shwe fanu nih a hman hnuah Dr. Tin Lin Myint sinin bia a vorh chap<br />
hna. Nan dimon vialte hi zuar uh, a man zeizat dah a si lai a ti ter hna.<br />
U Myah Maung nih kan pupa chan in rak kilven mi a si, kanmah<br />
zong nih kan tufa caah zohkhenh ding rian kan ngei, cucaah kan zuar lai<br />
lo, phaisa zong kan herhnak a um lo a ti hna. Pu Than Shwe fanu nih<br />
Kawl phaisa nan duh lo caah a si, Dollar in a man chim uh a ti than hna.<br />
A thi mi chungkhar nih zuarthil a si lo, dollar zong kan herh lo, a dang<br />
thil sisehlaw a lak in laksawng ah kan in pek ko hna lai an ti rih hna. Cu<br />
hnuah a rau ti lo, mirum sen 5 thahnak a chuak colh. Pu Than Shwe fanu<br />
va a ngeih lio Dimon hna cu mirum sen ruak 5 a chuahtertu a si ai.<br />
(Cc: www.mmbloggers-malay.co.c)<br />
Cahmai: 6<br />
MEXICO AH THONGTLA 132 AN ZAM<br />
September 20, 2012: Mexico<br />
nawlngeitu nih US ram<br />
lei kalmi lampi cu an phih i<br />
ramri thong in a zaammi<br />
minung 132 a tlai kho mi<br />
hna cu $15,000 laksawng<br />
pek dingin <strong>thawng</strong> an<br />
thanh. Mah hi thongbauhnak<br />
hi cawn nikhat ni<br />
ah Chaklei Mexico ram,<br />
Coahuila peng, ramri khua<br />
Piedras Negras ah a<br />
cangmi a si. Piedras Negras cu Egle Pass, Texas in meng nga<br />
tluk ai hlatnak le San Antonio in meng 150 ai hlatnak ah a<br />
ummi a si. Mah hi a zaammi pawl nih thonginn kulhnak<br />
thir pawl an cik hnu ah an zam hi a si. Nawlngeitu pawl nih<br />
thong in a zaammi pawl cu an kawl cuahmah lio hna a si i<br />
Palik nih Mexico le US ramri lam cu an phih. Kan hnu February<br />
ah thongtla 30 cu Monterrey thonginn in an zam hnu in a<br />
tu bantukin hi thil hi a cang thanmi a si. (Cc: BBC)<br />
BRITAIN SIANGPAHRANG CHUNGKHAR HMANTHLAK<br />
THALO TARTU DAN AN TAT<br />
September 20, 2012:<br />
Kate Middleton taklawng<br />
hmanthlak a photu France<br />
mekazin Closer cu France<br />
biaceih zung nih US$ 2,000<br />
liam dingin biachanak a tuah.<br />
Cun a phomi hmanthlak vialte<br />
hi suimilam 24 chungah siangpahrang<br />
te chung na pek than<br />
dih lai. Na pek than lo i, na tlai<br />
sual ahcun nikhat US$ 13,100<br />
na liam lai tiah biachahnak a<br />
tuah. Closer mekazin nih<br />
online kan chiah mi kan hnawt than lai an ti.<br />
Hi hmanthlak lio an umnak hmun hi zapikal khawh lonak<br />
hmun a si pinah zapi umkal nakin metre 100 leng aa hlatnak<br />
hmunah a si. Hman an thlak mi hna hi pumpak zalennak hrawh a<br />
si tiin taza an cuai hna hi a si. Closer mekazin nih hmanthlak a tar<br />
mi hi 14 a si. Cu hmanthlak cu Ireland ram chuahmi Irish Daily<br />
<strong>Star</strong> le Italy ram chuahmi Chi mekazin nih an tar ve caah Irish<br />
Daily <strong>Star</strong> Editor Michael O’Kane zong a rian phuah a si. Kan nih<br />
cu careltu caah kan chuahmi a si ko, England ram nih a kan<br />
lehning hi khuaruahhar a si ko. Kate Middleton cu minthang hna<br />
lakah pakhat a si ve tiah kan hmuhmi a si tiin rian an phuah mi pa<br />
nih BBC sinah a chim. (Cc;moemaka.com)<br />
Sarah Catt kum 8 thongdan an pek<br />
September 20, 2012: England ram ahhin nau hrawk duh ahcun zarh 22 hlan ah hrawh ding a si. zarh 22 hlan paoh cu<br />
cozah phung nih nau hrawh hi a awnh ko. Nain zarh 22 hnu kha cu nau hrawh hi lainawng a si cang. Ms Sarah Catt nih<br />
a pasal he an ngeih dingmi fapa te a pawimi cu zarh 39 hnu ah a thah i, a ruak cu khawika dah a phum hngalh a si lo.<br />
Damte in vawleicung ah a rak chuak ko dingmi fapa te cu a chuah-hlan dung-dang ah a nunnak a dihter tikah, a nu cu<br />
lainawng case in sual an phawt i kum 8 chung thong ah umter ding in bia an chah piak cu a si. Khawika dah na fapa<br />
ruak cu na chiah tiah an hal lengmang nain a chim duhlo. Zeitindah a hrawh ning a si timi medical record an kawl tikah<br />
an hmu lo. An hmuhmi cu Indian, Mumbai ah si a rak cahmi a um i, mah si a cahmi cu nau hrawhnak ah hman awk<br />
tha a si tiah an ti. Internet in a cahmi drug hmang in amah tein nau cu a rak thah. Court ah a mah nih a chim ning ahcun,<br />
keimah tein ka um lio ah nau ka rawk i, ka naute a rak chuah tikah a thaw a chuah lo; cucaah, ka phummi a si tiah<br />
a ti. Asinain khawika dah na phum tiah an hal tikah a chim duh lo. Atu bantuk in nau a hrawh i, a pasal nih ngaknu<br />
dang a ngeih tak caah, a lung a fak i a fa a hrawhmi a si tiah an chim. Sarah Catt hi 1999 lio hrawng i University a rak kai lio ah fa pakhat a rak<br />
hrin cang. Nain a thli tein a hrin i, ngakchia cawmtu sinah a rak pek hna i, a nulepa a theihter duh hna lo. Cu khawh i tlangval a ngei tthan i, a<br />
tlangval pa he nau a pawimi cu a tlangvalpa lungtlin buin an hrawhter. Cu hnu ah a tlangval pa he fa pahnih an hrin. Hmasa deuh an hrinmi cu a<br />
pasal nih a thei lo; a pahnihnak a hrinmi belte cu sizung in an auh caah a hngalhmi a si tiah Mirror nih a tial. (Cc; AP)
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012<br />
LINSAY LOHAN AN TLAIH THAN<br />
September 19, 2012: Zan-ttim i New<br />
York Khualipi ah leng a chuakmi<br />
Lindsay Lohan nih Mipa cu a mawtawka<br />
in a suk i, a suknak hmun cu a<br />
kaltak caah Police nih an tlaih. Police<br />
nih an chimning ahcun an tlaih<br />
lio i zan-ttim suimilam 2:25 AM ah<br />
a si i, Manhattan i Nighclub party in<br />
a rak chuak hnu ah a si an ti. Tutan<br />
accident a ton hi zuu rit ruang ah a si<br />
lo; duhsah tein mawtaw a mawngh<br />
ko nain a cang sualmi a si' an<br />
ti. Amah belte an tlaihnak a ruang cu midang hliamhma a tuarter hna<br />
i, hliamhma a tuarternak hmun a kaltak caah sual an phawtmi a si.<br />
Police nih ticket an pek i, A rauh hlan ah Court ah a chuak te lai. A<br />
sukmi pa hi a khuk ah a khawng; sizung ah si an thuh piak hnu ah an<br />
ttinter tthan cang. TMZ nih an chimning ahcun, Zan-tim ah Dream<br />
Hotel parking ah mawtawka ka park lai a ti lio ah kum 30 hrawng<br />
mipa cu a suk' tiah an chim. Cucaah, mi pakhatkhat nih police an auh<br />
piak. Hotel in a chuak hlan zan-ttim 2:25 am ahhin Lindsay Lohan cu<br />
police nih an tlaih rih lo" tiah an tial chap. AP<br />
TUTUK SIANGINN PAKHAT NIH U THEIN SEIN DOCTOR-<br />
ATE DEGREE AN PEK<br />
Tuluk ram nitlak chaklei um<br />
cinthlaknak le thingram lei<br />
sianghleirun nih upatnak ah an<br />
pek mi doctorate drgree cu september<br />
19 ah U <strong>The</strong>in Sein nih<br />
a hlam. laksawng an peknak<br />
kongah sianguk nih a chim mi<br />
cu Kawlram ah cinthlaknak lei<br />
thancho lei a panh caah a si tiah<br />
a ti. Doctorate hi president nih rampi chawletnak lei a sersiamnak<br />
ah cinthlaknak lei, thiamnak lei le mipi thanchonak rian pinah<br />
kanamh ramhnih pehtlaihnak lei a tuanmi thapeknak caah hitin kan<br />
pek hi a si ti zong a chimchih. Cu sianginn nihcun Kawlram cinthlaknak<br />
lei a thanchonak dingah kumtin minung 5 kan auh hna lai<br />
an ti. Tuluk cozah sawmnak in Tuluk ram a phanmi U <strong>The</strong>in Sein<br />
nih upatnak laksawng nan ka pek caah kaa lawm. Kawlram khuate<br />
sifah a lohnak dingah Tuluk he kan i zuam lai a ti. Tutan U <strong>The</strong>in<br />
Sein upatnak a petu sianginn hi kum 77 a upa cang a si i, riantuantu<br />
4,557 le siangngakchia 20,000 an kai. (Cc: 7Day)<br />
Mother Teresa (1910-1997)<br />
Mother Teresa amin taktak cu Agnes<br />
Gonxha Bojaxhiu ti si. 26 August,<br />
1910 ah a chuak. A sinain 27 August<br />
hi tipil a-in ni a si caah 27 August hi a<br />
chuahni taktak ah a cohlan. Unau<br />
chuak pa 5 an si nain pahnih nih an<br />
thih tak hna. Pa pakhat le nu pahnih an<br />
tang. A chuahnak cu Skopje, Yugoslavia<br />
(Macedonia) ah a si. Albanian ciikawr<br />
an si. A pa nih a hngakchiat lio<br />
tein a rak thih tak hna. Kum 12 a si lio<br />
tein Pathian auhnak hi a rak ngei cang.<br />
Kum 18 a si ah Ireland ram nih an tuanmi<br />
Order of the Sisters of Our Lady<br />
of Loreto timi rian ah pehtlaihnak a<br />
ngei. A nu le a u le dang cu a donghnak<br />
bik mangtha a tuah ta hna hnu ah Ireland in India lei kal ai thawh.<br />
Riantuan ai timh hin Sister Teresa timi min hi Thérèse of Lisieux philhlonak<br />
ah ai thim.<br />
Jesuit ministry hruainak in Culkatta ah 30 December, 1925 in an<br />
VAWLEICUNG THAWNG<br />
Cahmai: 7<br />
ministry an thok. Kolkata lawng si loin hmun dang tete zong ah huamsam<br />
tein an riantuannak an rak karh ter chih. Jesuit ministry riantuannak hi Bengal<br />
Mission tiin an riantuannak kong kha ca in an khrihfa bu sinah <strong>thawng</strong><br />
an thanh tawn hna. Cu <strong>thawng</strong>thanhnak cu an i pumhnak ah an rel piak<br />
tawn hna. Teresa nih hi riantuannak a theih tikah Bengal Mission caah a<br />
nunnak ai pe ve. Teresa nih ai tinh ning a tlamtlin hnu kum 18 a van si ah<br />
India ram Calcutta ah Pathian riantuan dingin a rak phan. Riantuan ai<br />
thoknak cu St. Mary’s High School ah a si. Kum 1928 in 1948 tiang siangcachim<br />
rian a tuan. A can ah sianguktu rian zong a tlaih chih tawn. Geography<br />
subject hi a ca chimhmi cu a si. Cupinah Daughter of St. Annie timi<br />
sianginn zongah cachim rian a tuan chih rih.<br />
1946 kum ah thlarau lei thazaang laknak ah tiin Darjeeling a kal lio,<br />
tlanglawng chung a thut lio ah Pathian sin in auhnak thar a hmuh. Cucu<br />
“thildang vialte kal takin Jesuh hnu zulh le sifak lakah sifak cemmi sinah<br />
ministry tuan kha a si”. Cu auhnak cu <strong>The</strong>resa nih ai fiang tuk. El awk tha<br />
loin a thinlung ah cu auhnak nih cun nikhat hnu nikhat in rian a tuan. Cu<br />
tikah Arch Bishop, Calcutta ummi sinah <strong>thawng</strong> a thanh. Cu hnu ah Pope<br />
Pius XII sinah ai tinhmi riantuannak kong cu ca in an kuat. Pope sinin<br />
<strong>thawng</strong>lehnak a hmuh hnu ah Patna ah sii lei mizaw thlawpbulnak caah tiin<br />
training a lut. Teresa nih misifak retheimi sin riantuan ai thokka tein<br />
thilthuam sawhsawh te ai aih. A rangmi angki fual, atlang vandum le a liang<br />
ah vailam tung ai menhmi a aih. 21 December, 1948 kum ah Sainghngakchia<br />
5 he misifak caah tiin sianginn a on. Sii lei thiammi Doctor pawl le<br />
Nurse pawl nih Teresa riantuannak cu an van bawmh cio i Teresa riantuannak<br />
cu nikhat hnu nikhat in a thang cho chin lengmang. Kum 1952 ah “a thi<br />
cuahmahmi chanhnak ministry” timi min bunh in riantuannak thar an thok.<br />
Cu rian cu inn le lo, chunkhat sahlawh le unau ngei lo pawl, lam<br />
cungah zawtfahnak tuarmi, zohkhenhtu ngei lo pawl kha a char hna i a<br />
thlopbul hna. Cu mizaw cheukhat nih damnak an hmuh than. Sihmanhsehlaw<br />
micheu khat cu an nunnak a liam than. Cun nu le pa nih an hlawtmi<br />
hngakchia pawl kha a char than hna i a cawm hna. Kum 1957 kum ah<br />
thinghmui zawtnak in a zawmi pawl thlopbulnak rian a thok than. A riantuannak<br />
hi India ram lawng si loin Ceylon, Tanzania, Venezuela ram tiang a<br />
cul. Nikhat cu Teresa nih thinghmui in a zawmi pa a hma a tawlpiak lio<br />
ramdang pa pakhat nih a hmuh i hitihin bia a hal. “Zeitin dah hi rian hi na<br />
tuan duh kei cu phaisa pek hmanh in hi rian hi ka tuan duh lai lo” a ti.<br />
Teresa nih a lehmi cu “Keizong ka si ve ko. Sinain mizaw pa hmai ahhin<br />
Jesuh ka hmuh caah hi rian hi ka tuannak si” tiah a leh.<br />
Teresa cu a riantuannak hi vawlei pumpi nih theih pi a si. Laksawng zong a<br />
phunphun an pek cu lakah tlawmpal ka van langhterh duh.<br />
1. “Padmashres Award”, 1962 kum.<br />
2. “Pope John XXIII Peace Prize, 6 January, 1971.<br />
3. “<strong>The</strong> Good Samaritan Award”, 26 August, 1971.<br />
4. “John F. Kennedy International Award”, 16 August, 1971.<br />
5. “Doctor Human Letter Degree”, 28 October, 1971.<br />
6. “Jawaharlal Nehru Award”, 15, November, 1972.<br />
7. “Master at Magistra Award”, 19 June, 1974.<br />
8. “Nobel Peace Prize”, 1972.<br />
Mother Teresa chim lo midang nih Pathian riantuannak in Noble laksawng<br />
an hmu tihi theih an si rih loh.<br />
Mother Teresa cu zeitik hmanh ah thil man fak ai hruk bal loh. Thil<br />
sawsawh te peng a aih. Jesuh nun taktak a cawngmi le a nunpi tu a si. Kum<br />
87 a si, 5 September, 1997 ah Pathian sinah a nunnak a din. India rampi nih<br />
Mother Teresa a nunnak a liam cu India ram nih kan sungh taktakmi a si<br />
tiin an phuan. A ruak humh hi Mahatma Gandhi ti dah lo nihin tiang amah<br />
tluk in a sunglawimi an um rih loh.<br />
A Bia Roling tlawmpal:<br />
1. Thilfa te ah zumhtlak si. Zei catiah cu ahcun na thawnnak a um.<br />
2. Mi pakhat cio hi Jesuh ah muicuang khat kan si.<br />
3. Daihnak a um lonak a ruang cu pakhat le pakhat ai neitu kan si kan philh<br />
caah a si.<br />
4. Mi zakhat rawl na pek khawh lo hmanh ah pakhat te tal cu pe ve.<br />
5. Nuamhnak cu dawtnak sur a si i mah cu cun thlarau na tlaih khawh.<br />
6. Hmaipanh tein pakhat le pakhat i tong hna si. Zei ca tiah hmaipanhnak cu<br />
dawtnak hram ai thoknak si.<br />
7. Zawtnak nganbik cu midang caah zeihmanh santlaihnak ngeih lo hi a si.<br />
8. Daihnak cu hmaipanhnak in a thok.<br />
9. Khirh ceunak ai tel lomi bia hna nih muihnak a karh ter.<br />
10. Dawtnak rawl a ttammi cu rawl a ttammi taktak nakin an tuar deuh.<br />
11. Dawtnak cu kan neihnaimbik sinin ai thok awk si. Kan chungkhar in.
EST: SEPT 12, 2010 VOLUME 1 , ISSUE 101 SEPTEMBER 26, 2012 Cahmai: 12<br />
MI DAM LO, MIZAW HNA CAAH THEIHTERNAK<br />
Malaysia um kan Laimi a dam lomi, a zaw<br />
fakmi, thazaang a ngei lomi,Malay siikhaan kal<br />
aa harh deuhmi hna caah man fawi deuh le mah<br />
le holh tein zohkhenh a duhmi hna caah a tanglei<br />
address ah hin nifatin i piah khawh a si<br />
(1) Sii phunphun cawk khawh a si<br />
(2) Drip, tha umnak chunh khawh a si<br />
(3) Hepatitis B vaccine ( thinphin chuahtertu B<br />
rungrul khamhsii ) chun khawh a si<br />
(4) Thla 3 khan nau hlatnak sii chunh khawh a<br />
si<br />
(5) In chungkhar nau ngeih a duh rih lo mi<br />
( Family planning service )<br />
(6) Thithlum, Zunthlum, Thittum, Thikai<br />
tahkhawh a si<br />
(7) A dangdang zawtnak a phunphun ca<br />
ah man fawi tein sii chunh, sii cawk khawh a<br />
si.<br />
8. HIV/ AIDS zong chek khawh a si.<br />
Address: No. 29/A , First Floor,<br />
Jalan Brunei Barat (ACR zung a hnulei, Pudu<br />
plaza pawng<br />
Sii khan on caan:<br />
Nikhat ni in ninga ni tiang, 10:00 AM in 8:00<br />
PM<br />
Zarhte nile zarhpi ni cu<br />
3:00 PM in 8:00 PM<br />
Sayama Mang Tial @ Tially<br />
Contact: No 014 2660 597<br />
NA PHONE CHUNGAH HLA RAWN NA<br />
DUH AHCUN<br />
Man fawideuh mi phone pawl ah Hla khum na<br />
duh ahcun http://www.laitech4all.co.cc/ timi<br />
website ah lut. Hla rawn ning tling tein a um<br />
lai. Phone chungah Bible relnak le English<br />
speaking a aw a tuah cuahmah lio a si. A rawn<br />
leiah harnak na ton a si ahcun ramchung@gmail.com<br />
a si loah 0182364591 ah<br />
hlathlai khawh a si. Amah Kyaw Kyaw Aung<br />
sin zongah rawnter khawh a si.<br />
MALAYSIA LEI KALNAK MAN FAWI TEIN<br />
Malaysia lei cunglei in chungkhar cah le<br />
auh a duhmi paoh AIR TIKET, VISIT,<br />
PASSPORT man fawi tein cawk le tuah<br />
khawh a si. Fiang deuhin theih na duh ahcun<br />
:<br />
Pehtlaihnak<br />
Cung Cung 0095942004460<br />
Pa Duh 0104228724<br />
KUANGKIK REMH LEIIN KAN IN BAWMH LAI<br />
Kuangkik (ye-khe-te-ta) a rawhnak kongah<br />
na lung re theih hrim hlah. Man fawi tein<br />
kan in bawmh lai.<br />
Pehtlaihnak<br />
Ph: 0162862728<br />
FAKLANGHNAK PAWL<br />
SUI PAWN LE ZUAR A DUH MI CAAH<br />
Sui pawn a duhmi le zuar a duhmi nan um ahcun<br />
lungtling tein zuar/pawn khawh a si.<br />
Pehtlaihnak:<br />
Phone: 0173477641/0122687166<br />
Jln Loke Yew (Hleihlak tang)<br />
DICTIONARY CAWK KHAWH A SI<br />
English-Burma-Chin Dictionaty a tha taktak<br />
mi Pu John Kham dawr ah cawk khawh<br />
a si.<br />
Pehtlaihnak 0163533054<br />
Pu John Kham dawr (Imbi)<br />
UN card tlaumi kan hmuh. Card thlen<br />
tharmi te a si.<br />
Min..Sui Par Hnem<br />
Number..791/09C04809<br />
Hlamnak ding..Zophei Centre.<br />
Ph ...0176420492<br />
Pi Bawi Iang Thilthitnak<br />
Na duh ning tein thilthit na duh ahcun Pi<br />
Bawi Iang sinah ra. Hakha ah can saupi a<br />
rak thi cangmi minthang a si. Hlaremhnak<br />
Uniform zong thitter khawh a si. Thilthit<br />
cawn a duh mi zong cawn khawh a si.<br />
Pehtlaihnak, Pudu Plaza Uico zuatnak<br />
pawng<br />
Ph.01114281910 / 0163512393<br />
Saturday 22 September 2012<br />
Swansea v Everton<br />
Chelsea v Stoke<br />
Southampton v Aston Villa<br />
West Brom v Reading<br />
West Ham v Sunderland<br />
Wigan v Fulham<br />
Sunday 23 September 2012<br />
Liverpool v Man Utd<br />
IPHOE 5 ZUAR A SI CANG<br />
September 22, 2012: Apple<br />
company ser thil a uar<br />
tukmi Asia fa nih caansaupi<br />
hngahmi iPhone 5<br />
cu zuar hram an thawk<br />
cang. American Electronic<br />
thil chuahtu company<br />
nih Smart a hnu bik<br />
chuahmi kuttlaih phone cu kan hnu ninga ni<br />
ah vawleicung hmunkip ah zuar hram an<br />
thawk. Australia le Japan ram hna ahcun an<br />
zuar hlan nithum in dawrhmaikhathtup in<br />
an hngak ti a si. Hong Kong ah Apple<br />
zuartu nih an kutdong 5 chuah in iphoe,<br />
iphoe tiah an auh ti a si. American, Canada,<br />
Britain, France, Germany ram hna zongah<br />
an zuar hlan in dawr hmaiah an hngak cia<br />
cang. iPhone 5 cawk a duhmi cuhlan rak<br />
chuah cia a duhmi nakin an tam deuh. An<br />
zuar nikhatnak ah cawk dinginmin a pemi<br />
hna 20 million an si i, september chungah<br />
phone 10 million kan zuar kho lai tiah tuak<br />
a si. (Cc: VOA)<br />
ICH MITHAR COHLAN A SI CANG<br />
Pu Ngun Mang le chungkhar nih dirhmi<br />
ICH rian cu peh lengmang a si. Atu thip<br />
9nak thawk a si cang lai caah min pek<br />
khawh a si cang. Minung 10 in 15 kar cohlan<br />
a si. Thla hnih chung a si lai i pathian<br />
biain nitin i thithruai a si lai. Phaisa thawh<br />
zeihmanh a um lo, rian ngeitu nih<br />
zohkhenh dih a si.<br />
Pehtlaihnak: 010300129<br />
0143206117<br />
0163814902<br />
0176418784<br />
PA THANG THILTHITNAK<br />
Laithil Coat, bawngbi le a dangdang duhn<br />
ing in thitter khawh a si. India ram Aizawl<br />
le lawngtlai ah can saupi a rak cawngmi a a<br />
si. Thantlang zongah min a ngeimi le a<br />
thiam tuk mi a si.<br />
Pehtlaihnak Ph;0163827872<br />
( U Chan Hniang dawr)<br />
HNIPUAN/THILRI THITTER KHAWH A SI<br />
Hnipuan/thilri na duh ning tein tthitter khawh a<br />
si. Kawlram ah cansau pi a tthi cang mi a si. A<br />
thiam, thitman a fawi. Thitter hmanh na ruah<br />
ning leng in a `ha lai.<br />
Contact: 0172198451 / 0149220313<br />
Hello! Pi Khin Shwe<br />
Pudu<br />
THIHLOH I ZOHKHENHNAK BU<br />
Thihloh ton sualah i zohkhenhnak bu a um.<br />
Chungtel sinak ah kumkhat RM 50 thawh a<br />
silai i thihloh tonsual ah RM 10,000 in<br />
zohkhenh a si lai. Zeitik can paohah Emmanuel<br />
Laidawr ah pehtlaih khawh a si.<br />
Pehtlaihnak<br />
Pu Ngun Mang 0061421968816<br />
Gold Berth 0103001209<br />
<strong>The</strong> <strong>One</strong> <strong>Star</strong> Journal TawlreLtu<br />
hna<br />
Chief Editor :<br />
Salai Mang Bik<br />
Editor:<br />
Salai Van Biak Mang<br />
Salai Siang Za Hu<br />
Thawng Tha Lian<br />
Salai Sui Lian Thang<br />
Ngun Hlei Iang<br />
A man RM 2<br />
Copies 500<br />
Kuala Lumpur<br />
Malaysia<br />
mangbik07@gmail.com<br />
Ph : 0126025824<br />
A ngeitu: Zophei Students Union<br />
Web:http://theonestar.org/