01.03.2013 Views

Eusebius. Historia ecclesiatica

Eusebius. Historia ecclesiatica

Eusebius. Historia ecclesiatica

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Eusebius</strong><br />

<strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1<br />

Library of<br />

Ruslan Khazarzar<br />

1) Lib. 1–4: Eusèbe de Césarée. Histoire ecclésiastique. vol. 1 //<br />

Sources chrétiennes 31. Paris: Cerf, 1952, pp. 3–215.<br />

2) Lib. 5–7: Eusèbe de Césarée. Histoire ecclésiastique. vol. 2 //<br />

Sources chrétiennes 41. Paris: Cerf, 1955, pp. 4–231.<br />

3) Lib. 8–10: Eusèbe de Césarée. Histoire ecclésiastique. vol. 3 //<br />

Sources chrétiennes 55. Paris: Cerf, 1958, pp. 3–120.<br />

EUSEBIOU<br />

EKKLHSIASTIKHS ISTORIAS<br />

<br />

Ta/de h( prw/th perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

Ti/j h( th=j e)paggeli/aj u(po/qesij.<br />

)Epitomh\ kefalaiw/dhj peri\ th=j kata\ to\n swth=ra kai\ ku/rion<br />

h(mw=n to\n Cristo\n tou= qeou= proupa/rxew/j te kai\ qeologi/aj.<br />

(Wj kai\ to\ )Ihsou= o) /noma kai\ au)to\ dh\ to\ tou= Cristou= e) /gnwsto/<br />

te a)ne/kaqen kai\ teti/mhto para\ toi=j qespesi/oij profh/taij.<br />

(Wj ou) new/teroj ou)de\ xeni/zwn h) =n o( tro/poj th=j pro\j au)tou=<br />

kataggelqei/shj pa=si toi=j e) /qnesin eu)sebei/aj.<br />

Peri\ tw=n cro/nwn th=j e)pifanei/aj au)tou= th=j ei)j a)nqrw/pouj.<br />

(Wj kata\ tou\j cro/nouj au)tou= a)kolou/qwj tai=j profhtei/aij<br />

e)xe/lipon a) /rcontej oi( to\ pri\n e)k progo/nwn diadoch=j tou=<br />

)Ioudai/wn e) /qnouj h(gou/menoi prw=to/j te a)llo/fuloj basileu/ei<br />

au)tw=n (Hrw/ |dhj.<br />

Peri\ th=j e)n toi=j eu)aggeli/oij nomizome/nhj diafwni/aj th=j<br />

peri\ tou= Cristou= genealogi/aj.<br />

Peri\ th=j (Hrw/ |dou kata\ tw=n pai/dwn e)piboulh=j kai\ oi( /a meth=lqen<br />

au)to\n katastrofh\ bi/ou.<br />

Peri\ tw=n kata\ Pila=ton cro/nwn.<br />

Peri\ tw=n para\ )Ioudai/oij a)rciere/wn kaq' ou( \j o( Cristo\j th\n<br />

didaskali/an e)poih/sato.<br />

Ta\ peri\ )Iwa/nnou tou= baptistou= kai\ tou= Cristou= memarturhme/na.<br />

Peri\ tw=n maqhtw=n tou= swth=roj h(mw=n.<br />

(Istori/a peri\ tou= tw=n )Edesshnw=n duna/stou.


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1, 1, 1 Ta\j tw=n i(erw=n a)posto/lwn diadoca\j su\n kai\ toi=j a)po\ tou=<br />

swth=roj h(mw=n kai\ ei)j h(ma=j dihnusme/noij cro/noij, o( /sa te kai\<br />

phli/ka pragmateuqh=nai kata\ th\n e)kklhsiastikh\n i(stori/an le/getai,<br />

kai\ o( /soi tau/thj diaprepw=j e)n tai=j ma/lista e)pishmota/taij<br />

paroiki/aij h(gh/santo/ te kai\ proe/sthsan, o( /soi te kata\ genea\n<br />

e(ka/sthn a)gra/fwj h) \ kai\ dia\ suggramma/twn to\n qei=on e)pre/sbeusan<br />

lo/gon, ti/nej te kai\ o( /soi kai\ o(phni/ka newteropoii/aj i(me/rw|<br />

pla/nhj ei)j e) /scaton e)la/santej, yeudwnu/mou gnw/sewj ei)shghta\j<br />

e(autou\j a)nakekhru/casin, a)feidw=j oi( =a lu/koi barei=j th\n Cristou=<br />

1, 1, 2 poi/mnhn e)pentri/bontej, pro\j e)pi\ tou/toij kai\ ta\ parauti/ka<br />

th=j kata\ tou= swth=roj h(mw=n e)piboulh=j to\ pa=n )Ioudai/wn<br />

e) /qnoj perielqo/nta, o( /sa te au) = kai\ o(poi=a kaq' oi( /ouj te cro/nouj<br />

pro\j tw=n e)qnw=n o( qei=oj pepole/mhtai lo/goj, kai\ phli/koi kata\<br />

kairou\j to\n di' ai( /matoj kai\ basa/nwn u(pe\r au)tou= diexh=lqon<br />

a)gw=na, ta/ t' e)pi\ tou/toij kai\ kaq' h(ma=j au)tou\j martu/ria kai\<br />

th\n e)pi\ pa=sin i( /lew kai\ eu)menh= tou= swth=roj h(mw=n a)nti/lhyin<br />

grafh= | paradou=nai proh|rhme/noj, ou)d' a) /lloqen h) \ a)po\ prw/thj<br />

a) /rxomai th=j kata\ to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n )Ihsou=n to\n<br />

1, 1, 3 Cristo\n tou= qeou= oi)konomi/aj. a)lla/ moi suggnw/mhn eu)gnwmo/nwn<br />

e)nteu=qen o( lo/goj ai)tei=, mei/zona h) \ kaq' h(mete/ran du/namin<br />

o(mologw=n ei) =nai th\n e)paggeli/an e)ntelh= kai\ a)para/leipton u(poscei=n,<br />

e)pei\ kai\ prw=toi nu=n th=j u(poqe/sewj e)piba/ntej oi( =a/ tina e)rh/mhn<br />

kai\ a)tribh= i)e/nai o(do\n e)gceirou=men, qeo\n me\n o(dhgo\n kai\ th\n tou=<br />

kuri/ou sunergo\n sch/sein eu)co/menoi du/namin, a)nqrw/pwn ge mh\n<br />

ou)damw=j eu(rei=n oi( =oi/ te o) /ntej i) /cnh gumna\ th\n au)th\n h(mi=n prowdeuko/twn,<br />

mh\ o( /ti smikra\j au)to\ mo/non profa/seij, di' w( =n a) /lloj<br />

a) /llwj w( =n dihnu/kasi cro/nwn merika\j h(mi=n kataleloi/pasi dihgh/seij,<br />

po/rrwqen w( /sper ei) pursou\j ta\j e(autw=n proanatei/nontej<br />

fwna\j kai\ a) /nwqe/n poqen w(j e)x a)po/ptou kai\ a)po\ skoph=j bow=ntej<br />

kai\ diakeleuo/menoi, h( = | crh\ badi/zein kai\ th\n tou= lo/gou porei/an<br />

1, 1, 4 a)planw=j kai\ a)kindu/nwj eu)qu/nein. o( /sa, toi/nun ei)j th\n prokeime/nhn<br />

u(po/qesin lusitelei=n h(gou/meqa tw=n au)toi=j e)kei/noij spora/dhn<br />

mnhmoneuqe/ntwn, a)nalexa/menoi kai\ w(j a) \n e)k logikw=n<br />

leimw/nwn ta\j e)pithdei/ouj au)tw=n tw=n pa/lai suggrafe/wn<br />

a)panqisa/menoi fwna/j, di' u(fhgh/sewj i(storikh=j peiraso/meqa<br />

swmatopoih=sai, a)gapw=ntej, ei) kai\ mh\ a(pa/ntwn, tw=n d' ou) =n ma/lista<br />

diafanesta/twn tou= swth=roj h(mw=n a)posto/lwn ta\j diadoca\j<br />

kata\ ta\j diaprepou/saj e) /ti kai\ nu=n mnhmoneuome/naj e)kklhsi/aj<br />

1, 1, 5 a)naswsai/meqa. a)nagkaio/tata de/ moi ponei=sqai th\n u(po/qesin<br />

h(gou=mai, o( /ti mhde/na pw ei)j deu=ro tw=n e)kklhsiastikw=n suggrafe/wn<br />

die/gnwn peri\ tou=to th=j grafh=j spoudh\n pepoihme/non to\<br />

me/roj: e)lpi/zw d' o( /ti kai\ w)felimwta/th toi=j filoti/mwj peri\<br />

1, 1, 6 to\ crhstomaqe\j th=j i(stori/aj e) /cousin a)nafanh/setai. h) /dh me\n<br />

ou) =n tou/twn kai\ pro/teron e)n oi( =j dietupwsa/mhn cronikoi=j kano/sin<br />

2


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)pitomh\n katesthsa/mhn, plhresta/thn d' ou) =n o( /mwj au)tw=n e)pi\ tou=<br />

paro/ntoj w(rmh/qhn th\n a)fh/ghsin poih/sasqai.<br />

1, 1, 7 Kai\ a) /rxetai/ ge/ moi o( lo/goj, w(j e) /fhn, a)po\ th=j kata\ to\n Cristo\n<br />

e)pinooume/nhj u(yhlote/raj kai\ krei/ttonoj h) \ kata\ a) /nqrw-<br />

1, 1, 8 pon oi)konomi/aj te kai\ qeologi/aj. kai\ ga\r to\n grafh= | me/llonta<br />

th=j e)kklhsiastikh=j u(fhgh/sewj paradw/sein th\n i(stori/an,<br />

a) /nwqen e)k prw/thj th=j kat' au)to\n to\n Cristo/n, o( /tiper e)x<br />

au)tou= kai\ th=j proswnumi/aj h)xiw/qhmen, qeiote/raj h) \ kata\ to\<br />

dokou=n toi=j polloi=j oi)konomi/aj a)nagkai=on a) \n ei) /h kata/rxasqai.<br />

1, 2, 1 dittou= de\ o) /ntoj tou= kat' au)to\n tro/pou, kai\ tou= me\n sw/matoj<br />

e)oiko/toj kefalh= |, h( = | qeo\j e)pinoei=tai, tou= de\ posi\ paraballome/nou,<br />

h( = | to\n h(mi=n a) /nqrwpon o(moiopaqh= th=j h(mw=n au)tw=n e( /neken u(pe/du<br />

1, 2, 1, 3 swthri/aj, ge/noit' a) \n h(mi=n e)nteu=qen e)ntelh\j h( tw=n a)kolou/qwn<br />

dih/ghsij, ei) th=j kat' au)to\n i(stori/aj a(pa/shj a)po\ tw=n kefalaiwdesta/twn<br />

kai\ kuriwta/twn tou= lo/gou th\n u(fh/ghsin poihsai/meqa:<br />

tau/th| de\ kai\ th=j Cristianw=n a)rcaio/thtoj to\ palaio\n<br />

o(mou= kai\ qeoprepe\j toi=j ne/an au)th\n kai\ e)ktetopisme/nhn, cqe\j<br />

kai\ ou) pro/teron fanei=san, u(polamba/nousin a)nadeicqh/setai.<br />

1, 2, 2 Ge/nouj me\n ou) =n kai\ a)xi/aj au)th=j te ou)si/aj tou= Cristou= kai\<br />

fu/sewj ou) /tij a) \n ei)j e) /kfrasin au)ta/rkhj ge/noito lo/goj, h( = | kai\ to\<br />

pneu=ma to\ qei=on e)n profhtei/aij "th\n genea\n au)tou=" fhsi\n<br />

"ti/j dihgh/setai;" o( /ti dh\ ou) /te to\n pate/ra tij e) /gnw, ei) mh\ o(<br />

ui(o/j, ou) /t' au) = to\n ui(o/n tij e) /gnw pote\ kat' a)xi/an, ei) mh\ mo/noj<br />

o( gennh/saj au)to\n path/r, to/ te fw=j to\ proko/smion kai\ th\n pro\<br />

1, 2, 3 ai)w/nwn noera\n kai\ ou)siw/dh sofi/an to/n te zw=nta kai\ e)n a)rch= |<br />

para\ tw= | patri\ tugca/nonta qeo\n lo/gon ti/j a) \n plh\n tou= patro\j<br />

kaqarw=j e)nnoh/seien, pro\ pa/shj kti/sewj kai\ dhmiourgi/aj o(rwme/nhj<br />

te kai\ a)ora/tou to\ prw=ton kai\ mo/non tou= qeou= ge/nnhma,<br />

to\n th=j kat' ou)rano\n logikh=j kai\ a)qana/ton stratia=j a)rcistra/thgon,<br />

to\n th=j mega/lhj boulh=j a) /ggelon, to\n th=j a)rrh/tou<br />

gnw/mhj tou= patro\j u(pourgo/n, to\n tw=n a(pa/ntwn su\n tw= |<br />

patri\ dhmiourgo/n, to\n deu/teron meta\ to\n pate/ra tw=n o( /lwn<br />

ai) /tion, to\n tou= qeou= pai=da gnh/sion kai\ monogenh=, to\n tw=n<br />

genhtw=n a(pa/ntwn ku/rion kai\ qeo\n kai\ basile/a to\ ku=roj o(mou=<br />

kai\ to\ kra/toj au)th= | qeo/thti kai\ duna/mei kai\ timh= | para\ tou=<br />

patro\j u(podedegme/non, o( /ti dh\ kata\ ta\j peri\ au)tou= mustika\j<br />

tw=n grafw=n qeologi/aj "e)n a)rch= | h) =n o( lo/goj, kai\ o( lo/goj h) =n<br />

pro\j to\n qeo/n, kai\ qeo\j h) =n o( lo/goj: pa/nta di' au)tou= e)ge/neto,<br />

1, 2, 4 kai\ cwri\j au)tou= e)ge/neto ou)de\ e( /n". tou=to/ toi kai\ o( me/gaj<br />

Mwush=j, w(j a) \n profhtw=n a(pa/ntwn palaio/tatoj, qei/w| pneu/mati<br />

th\n tou= panto\j ou)si/wsi/n te kai\ diako/smhsin u(pogra/fwn,<br />

to\n kosmopoio\n kai\ dhmiourgo\n tw=n o( /lwn au)tw= | dh\ tw= | Cristw= |<br />

kai\ ou)de\ a) /llw| h) \ tw= | qei/w| dhladh\ kai\ prwtogo/nw| e(autou= lo/gw|<br />

th\n tw=n u(pobebhko/twn poi/hsin paracwrou=nta dida/skei au)tw= |<br />

te koinologou/menon e)pi\ th=j a)nqrwpogoni/aj: "ei) =pen ga\r" fhsi\n<br />

3


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"o( qeo\j poih/swmen a) /nqrwpon kat' ei)ko/na h(mete/ran kai\ kaq'<br />

1, 2, 5 o(moi/wsin". tau/thn de\ e)ggua=tai th\n fwnh\n profhtw=n a) /lloj,<br />

w( =de/ pwj e)n u( /mnoij qeologw=n "au)to\j ei) =pen, kai\ e)genh/qhsan:<br />

au)to\j e)netei/lato, kai\ e)kti/sqhsan", to\n me\n pate/ra kai\ poihth\n<br />

ei)sa/gwn w(j a) \n panhgemo/na basilikw= | neu/mati prosta/ttonta,<br />

to\n de\ tou/tw| deutereu/onta qei=on lo/gon, ou)c e( /teron tou= pro\j<br />

h(mw=n khruttome/nou, tai=j patrikai=j e)pita/xesin u(pourgou=nta.<br />

1, 2, 6 tou=ton kai\ a)po\ prw/thj a)nqrwpogoni/aj pa/ntej o( /soi dh\ dikaiosu/nh|<br />

kai\ qeosebei/aj a)reth= | diapre/yai le/gontai, a)mfi/ te to\n me/gan<br />

qera/ponta Mwuse/a kai\ pro/ ge au)tou= prw=toj )Abraa\m tou/tou<br />

te oi( pai=dej kai\ o( /soi mete/peita di/kaioi pefh/nasin kai\ profh=tai,<br />

kaqaroi=j dianoi/aj o) /mmasi fantasqe/ntej e) /gnwsa/n te kai\ oi( =a<br />

1, 2, 7 qeou= paidi\ to\ prosh=kon a)pe/neiman se/baj, au)to/j te, ou)damw=j<br />

a)porra|qumw=n th=j tou= patro\j eu)sebei/aj, dida/skaloj toi=j pa=si<br />

th=j patrikh=j kaqi/stato gnw/sewj. w) =fqai gou=n ku/rioj o( qeo\j<br />

a)nei/rhtai oi( =a/ tij koino\j a) /nqrwpoj tw= | )Abraa\m kaqhme/nw| para\<br />

th\n dru=n th\n Mambrh= |: o( d' u(popesw\n au)ti/ka, kai/toi ge a) /nqrwpon<br />

o)fqalmoi=j o(rw=n, proskunei= me\n w(j qeo/n, i(keteu/ei de\ w(j<br />

ku/rion, o(mologei= te mh\ a)gnoei=n o( /stij ei) /h, r(h/masin au)toi=j le/gwn<br />

1, 2, 8 "ku/rie o( kri/nwn pa=san th\n gh=n, ou) poih/seij kri/sin;" ei) ga\r<br />

mhdei\j e)pitre/poi lo/goj th\n a)ge/nhton kai\ a) /trepton ou)si/an qeou=<br />

tou= pantokra/toroj ei)j a)ndro\j ei) =doj metaba/llein mhd' au) =<br />

genhtou= mhdeno\j fantasi/a| ta\j tw=n o(rw/ntwn o) /yeij e)xapata=n<br />

mhde\ mh\n yeudw=j ta\ toiau=ta pla/ttesqai th\n grafh/n, qeo\j<br />

kai\ ku/rioj o( kri/nwn pa=san th\n gh=n kai\ poiw=n kri/sin, e)n a)nqrw/pou<br />

o(rw/menoj sch/mati, ti/j a) \n e( /teroj a)nagoreu/oito, ei) mh\ fa/nai<br />

qe/mij to\ prw=ton tw=n o( /lwn ai) /tion, h) \ mo/noj o( prow\n au)tou= lo/goj;<br />

peri\ ou( = kai\ e)n yalmoi=j a)nei/rhtai "a)pe/steilen to\n lo/gon au)tou=,<br />

kai\ i)a/sato au)tou/j, kai\ e)rru/sato au)tou\j e)k tw=n diafqorw=n<br />

1, 2, 9 au)tw=n". tou=ton deu/teron meta\ to\n pate/ra ku/rion safe/stata<br />

Mwush=j a)nagoreu/ei le/gwn "e) /brexe ku/rioj e)pi\ So/doma kai\<br />

Go/morra qei=on kai\ pu=r para\ kuri/ou": tou=ton kai\ tw= | )Iakw\b<br />

au) =qij e)n a)ndro\j fane/nta sch/mati, qeo\n h( qei/a prosagoreu/ei<br />

grafh/, fa/skonta tw= | )Iakw/b "ou)ke/ti klhqh/setai to\ o) /noma/ sou<br />

)Iakw/b, a)ll' )Israh\l e) /stai to\ o) /noma/ sou, o( /ti e)ni/scusaj meta\<br />

qeou=", o( /te kai\ "e)ka/lesen )Iakw\b to\ o) /noma tou= to/pou e)kei/nou<br />

Ei) =doj qeou=", le/gwn "ei) =don ga\r qeo\n pro/swpon pro\j pro/sw-<br />

1, 2, 10 pon, kai\ e)sw/qh mou h( yuch/". kai\ mh\n ou)d' u(pobebhko/twn<br />

a)gge/lwn kai\ leitourgw=n qeou= ta\j a)nagrafei/saj qeofanei/aj<br />

u(ponoei=n qe/mij, e)peidh\ kai\ tou/twn o( /te tij a)nqrw/poij parafai/netai,<br />

ou)k e)pikru/ptetai h( grafh/, o)nomasti\ ou) qeo\n ou)de\<br />

mh\n ku/rion, a)ll' a)gge/louj crhmati/sai le/gousa, w(j dia\ muri/wn<br />

1, 2, 11 marturiw=n pistw/sasqai r(a/ |dion. tou=ton kai\ o( Mwuse/wj dia/docoj<br />

)Ihsou=j, w(j a) \n tw=n ou)rani/wn a)gge/lwn kai\ a)rcagge/lwn<br />

tw=n te u(perkosmi/wn duna/mewn h(gou/menon kai\ w(j a) \n ei) tou=<br />

4


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

patro\j u(pa/rconta du/namin kai\ sofi/an kai\ ta\ deuterei=a th=j<br />

kata\ pa/ntwn basilei/aj te kai\ a)rch=j e)mpepisteume/non, a)rcistra/thgon<br />

duna/mewj kuri/ou o)noma/zei, ou)k a) /llwj au)to\n h) \ au) =qij<br />

1, 2, 12 e)n a)nqrw/pou morfh= | kai\ sch/mati qewrh/saj. ge/graptai gou=n:<br />

"kai\ e)genh/qh, w(j h) =n )Ihsou=j e)n )Iericw/, kai\ a)nable/yaj o(ra= |<br />

a) /nqrwpon e(sthko/ta kate/nanti au)tou=, kai\ h( r(omfai/a e)spasme/nh<br />

e)n th= | ceiri\ au)tou=, kai\ proselqw\n )Ihsou=j ei) =pen, h(me/teroj ei) = h) \<br />

tw=n u(penanti/wn; kai\ ei) =pen au)tw= |, e)gw\ a)rcistra/thgoj duna/mewj<br />

kuri/ou: nuni\ parage/gona. kai\ )Ihsou=j e) /pesen e)pi\ pro/swpon<br />

e)pi\ th\n gh=n kai\ ei) =pen au)tw= |, de/spota, ti/ prosta/sseij tw= |<br />

sw= | oi)ke/th|; kai\ ei) =pen o( a)rcistra/thgoj kuri/ou pro\j )Ihsou=n,<br />

lu=sai to\ u(po/dhma e)k tw=n podw=n sou: o( ga\r to/poj, e)n w( = | su\ e( /sthkaj,<br />

1, 2, 13 to/poj a( /gio/j e)stin". e) /nqa kai\ e)pisth/seij a)po\ tw=n au)tw=n r(hma/twn<br />

o( /ti mh\ e( /teroj ou( =toj ei) /h tou= kai\ Mwusei= kecrhmatiko/toj,<br />

o( /ti dh\ au)toi=j r(h/masi kai\ e)pi\ tw= |de/ fhsin h( grafh/ "w(j de\ ei) =den<br />

ku/rioj o( /ti prosa/gei i)dei=n, e)ka/lesen au)to\n ku/rioj e)k tou= ba/tou<br />

le/gwn, Mwush= Mwush=: o( de\ ei) =pen, ti/ e)stin; kai\ ei) =pen, mh\ e)ggi/sh|j<br />

w( =de: lu=sai to\ u(po/dhma e)k tw=n podw=n sou: o( ga\r to/poj, e)n w( = |<br />

su\ e( /sthkaj e)p' au)tou= gh= a(gi/a e)sti/n. kai\ ei) =pen au)tw= |, e)gw/ ei)mi o(<br />

qeo\j tou= patro/j sou, qeo\j )Abraa\m kai\ qeo\j )Isaa\k kai\ qeo\j<br />

1, 2, 14 )Iakw/b". kai\ o( /ti ge/ e)stin ou)si/a tij proko/smioj zw=sa kai\<br />

u(festw=sa, h( tw= | patri\ kai\ qew= | tw=n o( /lwn ei)j th\n tw=n genhtw=n<br />

a(pa/ntwn dhmiourgi/an u(phrethsame/nh, lo/goj qeou= kai\ sofi/a<br />

crhmati/zousa, pro\j tai=j teqeime/naij a)podei/xesin e) /ti kai\ au)th=j<br />

e)x i)di/ou prosw/pou th=j sofi/aj e)pakou=sai pa/restin, dia\ Solomw=noj<br />

leuko/tata w( =de/ pwj ta\ peri\ au)th=j mustagwgou/shj: "e)gw\ h(<br />

sofi/a kateskh/nwsa boulh/n, kai\ gnw=sin kai\ e) /nnoian e)gw\ e)peka-<br />

1, 2, 15 lesa/mhn. di' e)mou= basilei=j basileu/ousin, kai\ oi( duna/stai<br />

gra/fousi dikaiosu/nhn: di' e)mou= megista=nej megalu/nontai, kai\<br />

tu/rannoi di' e)mou= kratou=si gh=j": oi( =j e)pile/gei: "ku/rioj e) /ktise/n<br />

me a)rch\n o(dw=n au)tou= ei)j e) /rga au)tou=, pro\ tou= ai)w=noj e)qemeli/wse/n<br />

me: e)n a)rch= | pro\ tou= th\n gh=n poih=sai, pro\ tou= proelqei=n<br />

ta\j phga\j tw=n u(da/twn, pro\ tou= o) /rh e(drasqh=nai, pro\ de\ pa/ntwn<br />

bounw=n genna= | me. h(ni/ka h(toi/mazen to\n ou)rano/n, sumparh/mhn<br />

au)tw= |, kai\ w(j a)sfalei=j e)ti/qei phga\j th=j u(p' ou)rano/n, h) /mhn su\n<br />

au)tw= | a(rmo/zousa. e)gw\ h) /mhn h( = | prose/cairen kaq' h(me/ran,<br />

eu)fraino/mhn de\ e)nw/pion au)tou= e)n panti\ kairw= |, o( /te eu)frai/neto<br />

1, 2, 16 th\n oi)koume/nhn suntele/saj". o( /ti me\n ou) =n proh=n kai\ tisi\n,<br />

ei) kai\ mh\ toi=j pa=sin, o( qei=oj lo/goj e)pefai/neto, tau=q' h(mi=n w(j<br />

e)n brace/sin ei)rh/sqw.<br />

1, 2, 17 Ti/ dh\ ou) =n ou)ci\ kaqa/per ta\ nu=n, kai\ pa/lai pro/teron ei)j pa/ntaj<br />

a)nqrw/pouj kai\ pa=sin e) /qnesin e)khru/tteto, w( =de a) \n ge/noito pro/dhlon.<br />

ou)k h) =n pw cwrei=n oi( =o/j te th\n tou= Cristou= pa/nsofon<br />

1, 2, 18 kai\ pana/reton didaskali/an o( pa/lai tw=n a)nqrw/pwn bi/oj. eu)qu\j<br />

me/n ge e)n a)rch= | meta\ th\n prw/thn e)n makari/oij zwh\n o( prw=toj<br />

5


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a) /nqrwpoj h( =tton th=j qei/aj e)ntolh=j fronti/saj, ei)j toutoni\ to\n<br />

qnhto\n kai\ e)pi/khron bi/on katape/ptwken kai\ th\n e)pa/raton<br />

tauthni\ gh=n th=j pa/lai e)nqe/ou trufh=j a)ntikathlla/xato, oi( / te<br />

a)po\ tou/tou th\n kaq' h(ma=j su/mpasan plhrw/santej polu\ cei/rouj<br />

a)nafane/ntej e)kto\j e(no/j pou kai\ deute/rou, qhriw/dh tina\ tro/pon<br />

1, 2, 19 kai\ bi/on a)bi/wton e)panh/ |rhnto: a)lla\ kai\ ou) /te po/lin ou) /te politei/an,<br />

ou) te/cnaj, ou)k e)pisth/maj e)pi\ nou=n e)ba/llonto, no/mwn<br />

te kai\ dikaiwma/twn kai\ prose/ti a)reth=j kai\ filosofi/aj ou)de\<br />

o)no/matoj metei=con, noma/dej de\ e)p' e)rhmi/aj oi( =a/ tinej a) /grioi<br />

kai\ a)phnei=j dih=gon, tou\j me\n e)k fu/sewj prosh/kontaj logismou\j<br />

ta/ te logika\ kai\ h( /mera th=j a)nqrw/pwn yuch=j spe/rmata au)toproaire/tou<br />

kaki/aj u(perbolh= | diafqei/rontej, a)nosiourgi/aij de\<br />

pa/saij o( /louj sfa=j e)kdedwko/tej, w(j tote\ me\n a)llhlofqorei=n,<br />

tote\ de\ a)llhloktonei=n, a) /llote de\ a)nqrwpoborei=n, qeomaci/aj<br />

te kai\ ta\j para\ toi=j pa=sin bowme/naj gigantomaci/aj e)pitolma=n,<br />

kai\ gh=n me\n e)piteici/zein ou)ranw= | dianoei=sqai, mani/a| de\ fronh/matoj<br />

e)kto/pou au)to\n to\n e)pi\ pa=sin polemei=n paraskeua/zesqai:<br />

1, 2, 20 e)f' oi( =j tou=ton e(autoi=j %ei)&sa/gousi to\n tro/pon, kataklusmoi=j<br />

au)tou\j kai\ purpolh/sesin w( /sper a)gri/an u( /lhn kata\ pa/shj th=j<br />

gh=j kecume/nhn qeo\j o( pa/ntwn e) /foroj meth/ |ei, limoi=j te sunece/si<br />

kai\ loimoi=j pole/moij te au) = kai\ keraunw=n bolai=j a) /nwqen au)tou\j<br />

u(pete/mneto, w( /sper tina\ deinh\n kai\ calepwta/thn no/son yucw=n<br />

1, 2, 21 pikrote/roij a)ne/cwn toi=j kolasthri/oij. to/te me\n ou) =n, o( /te dh\<br />

kai\ polu\j h) =n e)pikecume/noj o)li/gou dei=n kata\ pa/ntwn o( th=j<br />

kaki/aj ka/roj, oi( =a me/qhj deinh=j, ta\j a(pa/ntwn scedo\n a)nqrw/pwn<br />

e)piskiazou/shj kai\ e)piskotou/shj yuca/j, h( prwto/gonoj kai\ prwto/ktistoj<br />

tou= qeou= sofi/a kai\ au)to\j o( prow\n lo/goj filanqrwpi/aj<br />

u(perbolh= | tote\ me\n di' o)ptasi/aj a)gge/lwn toi=j u(pobebhko/si,<br />

tote\ de\ kai\ di' e(autou= oi( =a qeou= du/namij swth/rioj e(ni/ pou kai\<br />

deute/rw| tw=n pa/lai qeofilw=n a)ndrw=n ou)k a) /llwj h) \ di' a)nqrw/pou<br />

morfh=j, o( /ti mhd' e(te/rwj h) =n dunato\n au)toi=j, u(pefai/neto.<br />

1, 2, 22 w(j d' h) /dh dia\ tou/twn ta\ qeosebei/aj spe/rmata ei)j plh=qoj<br />

a)ndrw=n katabe/blhto o( /lon te e) /qnoj e)pi\ gh=j qeosebei/a| prosane/con<br />

e)k tw=n a)ne/kaqen (Ebrai/wn u(pe/sth, tou/toij me\n, w(j a) \n ei) plh/qesin<br />

e) /ti tai=j palaiai=j a)gwgai=j e)kdedih|thme/noij, dia\ tou= profh/tou<br />

Mwuse/wj ei)ko/naj kai\ su/mbola sabba/tou tino\j mustikou= kai\<br />

peritomh=j e(te/rwn te nohtw=n qewrhma/twn ei)sagwga/j, a)ll' ou)k<br />

1, 2, 23 au)ta\j e)nargei=j paredi/dou mustagwgi/aj: w(j de\ th=j para\ tou/toij<br />

nomoqesi/aj bowme/nhj kai\ pnoh=j di/khn eu)w/douj ei)j a( /pantaj<br />

a)nqrw/pouj diadidome/nhj, h) /dh to/te e)x au)tw=n kai\ toi=j plei/osin<br />

tw=n e)qnw=n dia\ tw=n pantaco/se nomoqetw=n te kai\ filoso/fwn<br />

h(me/rwto ta\ fronh/mata, th=j a)gri/aj kai\ a)phnou=j qhriwdi/aj e)pi\ to\<br />

pra=on metabeblhme/nhj, w(j kai\ ei)rh/nhn baqei=an fili/aj te kai\<br />

e)pimixi/aj pro\j a)llh/louj e) /cein, thnikau=ta pa=si dh\ loipo\n<br />

a)nqrw/poij kai\ toi=j a)na\ th\n oi)koume/nhn e) /qnesin w(j a) \n prowfe-<br />

6


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

lhme/noij kai\ h) /dh tugca/nousin e)pithdei/oij pro\j paradoch\n th=j<br />

tou= patro\j gnw/sewj, o( au)to\j dh\ pa/lin e)kei=noj o( tw=n a)retw=n<br />

dida/skaloj, o( e)n pa=sin a)gaqoi=j tou= patro\j u(pourgo/j, o( qei=oj kai\<br />

ou)ra/nioj tou= qeou= lo/goj, di' a)nqrw/pou kata\ mhde\n sw/matoj ou)si/a|<br />

th\n h(mete/ran fu/sin dialla/ttontoj a)rcome/nhj th=j (Rwmai/wn<br />

basilei/aj e)pifanei/j, toiau=ta e) /drase/n te kai\ pe/ponqen, oi( =a<br />

tai=j profhtei/aij a)ko/louqa h) =n, a) /nqrwpon o(mou= kai\ qeo\n e)pidhmh/sein<br />

tw= | bi/w| parado/xwn e) /rgwn poihth\n kai\ toi=j pa=sin e) /qnesin<br />

dida/skalon th=j tou= patro\j eu)sebei/aj a)nadeicqh/sesqai to/<br />

te para/doxon au)tou= th=j gene/sewj kai\ th\n kainh\n didaskali/an<br />

kai\ tw=n e) /rgwn ta\ qau/mata e)pi/ te tou/toij tou= qana/tou to\n<br />

tro/pon th/n te e)k nekrw=n a)na/stasin kai\ e)pi\ pa=sin th\n ei)j ou)ra-<br />

1, 2, 24 nou\j e) /nqeon a)pokata/stasin au)tou= prokhruttou/saij. th\n gou=n<br />

e)pi\ te/lei basilei/an au)tou= Danih\l o( profh/thj qei/w| pneu/mati<br />

sunorw=n, w( =de/ ph| e)qeoforei=to, a)nqrwpinw/teron th\n qeopti/an<br />

u(pogra/fwn: "e)qew/roun ga\r" fhsi\n "e( /wj ou( = qro/noi e)te/qhsan, kai\<br />

palaio\j h(merw=n e)ka/qhto. kai\ to\ e) /nduma au)tou= w(j ei) ciw\n<br />

leuko/n, kai\ h( qri\x th=j kefalh=j au)tou= w(j ei) e) /rion kaqaro/n: o(<br />

qro/noj au)tou= flo\x puro/j, oi( trocoi\ au)tou= pu=r fle/gon: potamo\j<br />

puro\j ei( =lken e) /mprosqen au)tou=. ci/liai cilia/dej e)leitou/rgoun<br />

au)tw= |, kai\ mu/riai muria/dej pareisth/keisan e) /mprosqen au)tou=.<br />

1, 2, 25 krith/rion e)ka/qisen, kai\ bi/bloi h)new/ |cqhsan". kai\ e(xh=j "e)qew/roun",<br />

fhsi\n "kai\ i)dou\ meta\ tw=n nefelw=n tou= ou)ranou= w(j ei)<br />

ui(o\j a)nqrw/pou e)rco/menoj, kai\ e( /wj tou= palaiou= tw=n h(merw=n<br />

e) /fqasen, kai\ e)nw/pion au)tou= proshne/cqh: kai\ au)tw= | e)do/qh h( a)rch\<br />

kai\ h( timh\ kai\ h( basilei/a, kai\ pa/ntej oi( laoi\ fulai\ glw=ssai<br />

au)tw= | douleu/sousin. h( e)xousi/a au)tou= e)xousi/a ai)w/nioj, h( /tij<br />

ou) pareleu/setai: kai\ h( basilei/a au)tou= ou) diafqarh/setai".<br />

1, 2, 26 tau=ta de\ safw=j ou)d' e)f' e( /teron, a)ll' e)pi\ to\n h(me/teron swth=ra,<br />

to\n e)n a)rch= | pro\j to\n qeo\n qeo\n lo/gon, a)nafe/roito a) /n, ui(o\n<br />

a)nqrw/pou dia\ th\n u(sta/thn e)nanqrw/phsin au)tou= crhmati/zonta.<br />

1, 2, 27 a)lla\ ga\r e)n oi)kei/oij u(pomnh/masin ta\j peri\ tou= swth=roj h(mw=n<br />

)Ihsou= Cristou= profhtika\j e)kloga\j sunagago/ntej a)podeiktikw/tero/n<br />

te ta\ peri\ au)tou= dhlou/mena e)n e(te/roij susth/santej, toi=j<br />

ei)rhme/noij e)pi\ tou= paro/ntoj a)rkesqhso/meqa.<br />

1, 3, 1 ( /Oti de\ kai\ au)to\ tou) /noma tou= te )Ihsou= kai\ dh\ kai\ tou= Cristou=<br />

par' au)toi=j toi=j pa/lai qeofile/sin profh/taij teti/mhto, h) /dh<br />

1, 3, 2 kairo\j a)podeiknu/nai. septo\n w(j e) /ni ma/lista kai\ e) /ndoxon to\<br />

Cristou= o) /noma prw=toj au)to\j gnwri/saj Mwush=j tu/pouj ou)rani/wn<br />

kai\ su/mbola musthriw/deij te ei)ko/naj a)kolou/qwj crhsmw= |<br />

fh/santi au)tw= | "o( /ra, poih/seij pa/nta kata\ to\n tu/pon to\n deicqe/nta<br />

soi e)n tw= | o) /rei" paradou/j, a)rciere/a qeou=, w(j e)nh=n ma/lista<br />

dunato\n a) /nqrwpon, e)pifhmi/saj, tou=ton Cristo\n a)nagoreu/ei,<br />

kai\ tau/th| ge th= | kata\ th\n a)rcierwsu/nhn a)xi/a|, pa=san u(perballou/sh|<br />

par' au)tw= | th\n e)n a)nqrw/poij proedri/an, e)pi\ timh= | kai\<br />

7


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

do/xh| to\ tou= Cristou= periti/qhsin o) /noma: ou( /twj a) /ra to\n Cristo\n<br />

1, 3, 3 qei=o/n ti crh=ma h)pi/stato. o( d' au)to\j kai\ th\n tou= )Ihsou= proshgori/an<br />

eu) = ma/la pneu/mati qei/w| proi dw/n, pa/lin tino\j e)xaire/tou<br />

pronomi/aj kai\ tau/thn a)xioi=. ou) /pote gou=n pro/teron e)kfwnhqe\n<br />

ei)j a)nqrw/pouj, pri\n h) \ Mwusei= gnwsqh=nai, to\ tou= )Ihsou= pro/srhma<br />

tou/tw| Mwush=j prw/tw| kai\ mo/nw| periti/qhsin, o( \n kata\<br />

tu/pon au) =qij kai\ su/mbolon e) /gnw meta\ th\n au)tou= teleuth\n dia-<br />

1, 3, 4 dexo/menon th\n kata\ pa/ntwn a)rch/n. ou) pro/teron gou=n to\n<br />

au)tou= dia/docon, th= | tou= )Ihsou= kecrhme/non proshgori/a|, o)no/mati<br />

de\ e(te/rw| tw= | Au)sh= |, o( /per oi( gennh/santej au)tw= | te/qeintai,<br />

kalou/menon, )Ihsou=n au)to\j a)nagoreu/ei, ge/raj w( /sper ti/mion,<br />

panto\j polu\ mei=zon basilikou= diadh/matoj, tou) /noma au)tw= | dwrou/menoj,<br />

o( /ti dh\ kai\ au)to\j o( tou= Nauh= )Ihsou=j tou= swth=roj<br />

h(mw=n th\n ei)ko/na e) /feren, tou= mo/nou meta\ Mwuse/a kai\ to\ sumpe/rasma<br />

th=j di' e)kei/nou paradoqei/shj sumbolikh=j latrei/aj, th=j<br />

a)lhqou=j kai\ kaqarwta/thj eu)sebei/aj th\n a)rch\n diadexame/nou.<br />

1, 3, 5 kai\ Mwush=j me\n tau/th| ph| dusi\ toi=j kat' au)to\n a)reth= | kai\ do/xh|<br />

para\ pa/nta to\n lao\n profe/rousin a)nqrw/poij, tw= | me\n a)rcierei=,<br />

tw= | de\ met' au)to\n h(ghsome/nw|, th\n tou= swth=roj h(mw=n )Ihsou=<br />

1, 3, 6 Cristou= proshgori/an e)pi\ timh= | th= | megi/sth| perite/qeitai: safw=j<br />

de\ kai\ oi( meta\ tau=ta profh=tai o)nomasti\ to\n Cristo\n proanefw/noun,<br />

o(mou= th\n me/llousan e) /sesqai kat' au)tou= suskeuh\n tou=<br />

)Ioudai/wn laou=, o(mou= de\ kai\ th\n tw=n e)qnw=n di' au)tou= klh=sin<br />

promarturo/menoi, tote\ me\n w( =de/ pwj (Ieremi/aj le/gwn "pneu=ma<br />

prosw/pou h(mw=n Cristo\j ku/rioj sunelh/fqh e)n tai=j diafqorai=j<br />

au)tw=n, ou( = ei) /pomen e)n th= | skia= | au)tou= zhso/meqa e)n toi=j e) /qnesin",<br />

tote\ de\ a)mhcanw=n Daui\d dia\ tou/twn "i( /na ti/ e)fru/axan e) /qnh kai\<br />

laoi\ e)mele/thsan kena/; pare/sthsan oi( basilei=j th=j gh=j, kai\ oi(<br />

a) /rcontej sunh/cqhsan e)pi\ to\ au)to/, kata\ tou= kuri/ou kai\ kata\<br />

tou= Cristou= au)tou=". oi( =j e(xh=j e)pile/gei e)x au)tou= dh\ prosw/pou<br />

tou= Cristou=: "ku/rioj ei) =pen pro/j me ui(o/j mou ei) = su/, e)gw\ sh/meron<br />

gege/nnhka/ se. ai) /thsai par' e)mou=, kai\ dw/sw soi e) /qnh<br />

th\n klhronomi/an sou, kai\ th\n kata/scesi/n sou ta\ pe/rata th=j<br />

1, 3, 7 gh=j". ou) mo/nouj de\ a) /ra tou\j a)rcierwsu/nh| tetimhme/nouj,<br />

e)lai/w| skeuastw= | tou= sumbo/lou criome/nouj e( /neka, to\ tou= Cristou=<br />

kateko/smei par' (Ebrai/oij o) /noma, a)lla\ kai\ tou\j basile/aj,<br />

ou( \j kai\ au)tou\j neu/mati qei/w| profh=tai cri/ontej ei)konikou/j<br />

tinaj Cristou\j a)peirga/zonto, o( /ti dh\ kai\ au)toi\ th=j tou= mo/nou<br />

kai\ a)lhqou=j Cristou=, tou= kata\ pa/ntwn basileu/ontoj qei/ou lo/gou,<br />

basilikh=j kai\ a)rcikh=j e)xousi/aj tou\j tu/pouj di' e(autw=n e) /feron.<br />

1, 3, 8 h) /dh de\ kai\ au)tw=n tw=n profhtw=n tina\j dia\ cri/smatoj Cristou\j<br />

e)n tu/pw| gegone/nai pareilh/famen, w(j tou/touj a( /pantaj th\n<br />

e)pi\ to\n a)lhqh= Cristo\n, to\n e) /nqeon kai\ ou)ra/nion lo/gon, a)nafora\n<br />

e) /cein, mo/non a)rcie/rea tw=n o( /lwn kai\ mo/non a(pa/shj kti/sewj<br />

basile/a kai\ mo/non profhtw=n a)rciprofh/thn tou= patro\j<br />

8


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1, 3, 9 tugca/nonta. tou/tou d' a)po/deixij to\ mhde/na pw tw=n pa/lai<br />

dia\ tou= sumbo/lou kecrisme/nwn, mh/te i(ere/wn mh/te basile/wn<br />

mh/te mh\n profhtw=n, tosau/thn a)reth=j e)nqe/ou du/namin kth/sasqai,<br />

o( /shn o( swth\r kai\ ku/rioj h(mw=n )Ihsou=j o( mo/noj kai\ a)lhqino\j<br />

1, 3, 10 Cristo\j e)pide/deiktai. ou)dei/j ge/ toi e)kei/nwn, kai/per a)xiw/mati<br />

kai\ timh= | e)pi\ plei/staij o( /saij geneai=j para\ toi=j oi)kei/oij<br />

dialamya/ntwn, tou\j u(phko/ouj pw/pote e)k th=j peri\ au)tou\j<br />

ei)konikh=j tou= Cristou= prosrh/sewj Cristianou\j e)pefh/misen.<br />

a)ll' ou)de\ seba/smio/j tini tou/twn pro\j tw=n u(phko/wn u(ph=rxe<br />

timh/: a)ll' ou)de\ meta\ th\n teleuth\n tosau/th dia/qesij, w(j kai\<br />

u(perapoqnh/skein e(toi/mwj e) /cein tou= timwme/nou: a)ll' ou)de\<br />

pa/ntwn tw=n a)na\ th\n oi)koume/nhn e)qnw=n peri/ tina tw=n to/te<br />

tosau/th ge/gone ki/nhsij, e)pei\ mhde\ tosou=ton e)n e)kei/noij h( tou=<br />

sumbo/lou du/namij oi( /a te h) =n e)nergei=n, o( /son h( th=j a)lhqei/aj pa-<br />

1, 3, 11 ra/stasij dia\ tou= swth=roj h(mw=n e)ndeiknume/nh: o( \j ou) /te su/mbola<br />

kai\ tu/pouj a)rcierwsu/nhj para/ tou labw\n, a)ll' ou)de\ ge/noj<br />

to\ peri\ sw=ma e)x i(erwme/nwn kata/gwn, ou)d' a)ndrw=n dorufori/aij<br />

e)pi\ basilei/an proacqei\j ou)de\ mh\n profh/thj o(moi/wj toi=j pa/lai<br />

geno/menoj, ou)d' a)xi/aj o( /lwj h) / tinoj para\ )Ioudai/oij tucw\n<br />

proedri/aj, o( /mwj toi=j pa=sin, ei) kai\ mh\ toi=j sumbo/loij, a)ll'<br />

1, 3, 12 au)th= | ge th= | a)lhqei/a| para\ tou= patro\j keko/smhto, ou)c o(moi/wn<br />

d' ou) =n oi( =j proeirh/kamen, tucw/n, pa/ntwn e)kei/nwn kai\ Cristo\j<br />

ma=llon a)nhgo/reutai, kai\ w(j a) \n mo/noj kai\ a)lhqh\j au)to\j w) \n o(<br />

Cristo\j tou= qeou=, Cristianw=n to\n pa/nta ko/smon, th=j o) /ntwj<br />

semnh=j kai\ i(era=j au)tou= proshgori/aj, kate/plhsen, ou)ke/ti tu/pouj<br />

ou)de\ ei)ko/naj, a)ll' au)ta\j gumna\j a)reta\j kai\ bi/on ou)ra/nion<br />

1, 3, 13 au)toi=j a)lhqei/aj do/gmasin toi=j qiasw/taij paradou/j, to/ te<br />

cri=sma, ou) to\ dia\ swma/twn skeuasto/n, a)ll' au)to\ dh\ pneu/mati<br />

qei/w| to\ qeoprepe/j, metoch= | th=j a)gennh/tou kai\ patrikh=j qeo/thtoj<br />

a)peilh/fei: o( \ kai\ au)to\ pa/lin (Hsai/ aj dida/skei, w(j a) \n<br />

e)x au)tou= w( =de/ pwj a)nabow=n tou= Cristou=. "pneu=ma kuri/ou e)p'<br />

e)me/, ou( = ei( /neken e) /crise/n me: eu)aggeli/sasqai ptwcoi=j a)pe/stalke/n<br />

1, 3, 14 me, khru=xai ai)cmalw/toij a) /fesin kai\ tufloi=j a)na/bleyin". kai\<br />

ou) mo/noj ge (Hsai/ aj, a)lla\ kai\ Daui\d ei)j to\ au)tou= pro/swpon<br />

a)nafwnei= le/gwn: "o( qro/noj sou, o( qeo/j, ei)j to\n ai)w=na tou= ai)w=noj:<br />

r(a/bdoj eu)qu/thtoj h( r(a/bdoj th=j basilei/aj sou. h)ga/phsaj<br />

dikaiosu/nhn kai\ e)mi/shsaj a)nomi/an: dia\ tou=to e) /crise/n se, o( qeo/j,<br />

o( qeo/j sou e) /laion a)gallia/sewj para\ tou\j meto/couj sou": e)n<br />

oi( =j o( lo/goj e)n me\n tw= | prw/tw| sti/cw| qeo\n au)to\n e)pifhmi/zei, e)n<br />

1, 3, 15 de\ tw= | deute/rw| skh/ptrw| basilikw= | tima= |, ei) =q' e(xh=j u(poba\j meta\<br />

th\n e) /nqeon kai\ basilikh\n du/namin tri/th| ta/xei Cristo\n au)to\n<br />

gegono/ta, e)lai/w| ou) tw= | e)x u( /lhj swma/twn, a)lla\ tw= | e)nqe/w| th=j<br />

a)gallia/sewj h)leimme/non, pari/sthsin: par' o( \ kai\ to\ e)xai/reton<br />

au)tou= kai\ polu\ krei=tton kai\ dia/foron tw=n pa/lai dia\ tw=n ei)ko/-<br />

1, 3, 16 nwn swmatikw/teron kecrisme/nwn u(poshmai/nei. kai\ a)llacou=<br />

9


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

de\ o( au)to\j w( =de/ pwj ta\ peri\ au)tou= dhloi= le/gwn "ei) =pen o( ku/rioj<br />

tw= | kuri/w| mou: ka/qou e)k dexiw=n mou, e( /wj a) \n qw= tou\j e)cqrou/j<br />

sou u(popo/dion tw=n podw=n sou", kai\ "e)k gastro\j pro\ e(wsfo/rou<br />

e)ge/nnhsa/ se. w) /mosen ku/rioj kai\ ou) metamelhqh/setai: su\ ei) =<br />

1, 3, 17 i(ereu\j ei)j to\n ai)w=na kata\ th\n ta/xin Melcisede/k". ou( =toj<br />

de\ ei)sa/getai e)n toi=j i(eroi=j lo/goij o( Melcisede\k i(ereu\j tou=<br />

qeou= tou= u(yi/stou, ou)k e)n skeuastw= | tini cri/smati a)nadedeigme/noj,<br />

a)ll' ou)de\ diadoch= | ge/nouj prosh/kwn th= | kaq' (Ebrai/ouj i(erwsu/nh|:<br />

di' o( \ kata\ th\n au)tou= ta/xin, a)ll' ou) kata\ th\n tw=n a) /llwn su/mbola<br />

kai\ tu/pouj a)neilhfo/twn Cristo\j kai\ i(ereu\j meq' o( /rkou para-<br />

1, 3, 18 lh/yewj o( swth\r h(mw=n a)nhgo/reutai: o( /qen ou)de\ swmatikw=j<br />

para\ )Ioudai/oij crisqe/nta au)to\n h( i(stori/a paradi/dwsin, a)ll'<br />

ou)d' e)k fulh=j tw=n i(erwme/nwn geno/menon, e)x au)tou= de\ qeou= pro\<br />

e(wsfo/rou me/n, tou=t' e)sti\n pro\ th=j tou= ko/smou susta/sewj,<br />

ou)siwme/non, a)qa/naton de\ kai\ a)gh/rw th\n i(erwsu/nhn ei)j to\n<br />

1, 3, 19 a) /peiron ai)w=na diakate/conta. th=j d' ei)j au)to\n genome/nhj<br />

a)swma/tou kai\ e)nqe/ou cri/sewj me/ga kai\ e)narge\j tekmh/rion to\<br />

mo/non au)to\n e)x a(pa/ntwn tw=n pw/pote ei)j e) /ti kai\ nu=n para\ pa=sin<br />

a)nqrw/poij kaq' o( /lou tou= ko/smou Cristo\n e)pifhmi/zesqai o(mologei=sqai/<br />

te kai\ marturei=sqai pro\j a(pa/ntwn e)pi\ th= | proshgori/a|<br />

para/ te ( /Ellhsi kai\ barba/roij mnhmoneu/esqai, kai\ ei)j<br />

e) /ti nu=n para\ toi=j a)na\ th\n oi)koume/nhn au)tou= qiasw/taij tima=sqai<br />

me\n w(j basile/a, qauma/zesqai de\ u(pe\r profh/thn, doxa/zesqai/<br />

te w(j a)lhqh= kai\ mo/non qeou= a)rciere/a, kai\ e)pi\ pa=si tou/toij,<br />

oi( =a qeou= lo/gon proo/nta kai\ pro\ ai)w/nwn a(pa/ntwn ou)siwme/non<br />

th/n te seba/smion timh\n para\ tou= patro\j u(peilhfo/ta, kai\<br />

1, 3, 20 proskunei=sqai w(j qeo/n: to/ ge mh\n pa/ntwn paradoxo/taton,<br />

o( /ti mh\ fwnai=j au)to\ mo/non kai\ r(hma/twn yo/foij au)to\n gerai/romen<br />

oi( kaqwsiwme/noi au)tw= |, a)lla\ kai\ pa/sh| diaqe/sei yuch=j,<br />

w(j kai\ au)th=j protima=n th=j e(autw=n zwh=j th\n ei)j au)to\n martu-<br />

1, 4, 1 ri/an. tau=ta me\n ou) =n a)nagkai/wj pro\ th=j i(stori/aj e)ntau=qa/<br />

moi kei/sqw, w(j a) \n mh\ new/tero/n tij ei) =nai nomi/seien to\n swth=ra<br />

kai\ ku/rion h(mw=n )Ihsou=n to\n Cristo\n dia\ tou\j th=j e)nsa/rkou<br />

politei/aj au)tou= cro/nouj.<br />

i( /na de\ mhde\ th\n didaskali/an au)tou= ne/an ei) =nai kai\ xe/nhn,<br />

w(j a) \n u(po\ ne/ou kai\ mhde\n tou\j loipou=j diafe/rontoj a)nqrw/pouj<br />

susta=san, u(ponoh/seie/n tij, fe/re, brace/a kai\ peri\ tou/tou dia-<br />

1, 4, 2 la/bwmen. th=j me\n ga\r tou= swth=roj h(mw=n )Ihsou= Cristou=<br />

parousi/aj newsti\ pa=sin a)nqrw/poij e)pilamya/shj, ne/on o(mologoume/nwj<br />

e) /qnoj, ou) mikro\n ou)d' a)sqene\j ou)d' e)pi\ gwni/aj poi gh=j<br />

i(drume/non, a)lla\ kai\ pa/ntwn tw=n e)qnw=n poluanqrwpo/tato/n te<br />

kai\ qeosebe/staton tau/th| te a)nw/leqron kai\ a)h/tthton, h( = | kai\<br />

ei)j a)ei\ th=j para\ qeou= bohqei/aj tugca/nei, cro/nwn proqesmi/aij<br />

a)rrh/toij a)qro/wj ou( /twj a)nape/fhnen, to\ para\ toi=j pa=si th= |<br />

1, 4, 3 tou= Cristou= proshgori/a| tetimhme/non. tou=to kai\ profhtw=n<br />

10


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

katepla/gh tij, qei/ou pneu/matoj o)fqalmw= | to\ me/llon e) /sesqai<br />

proqewrh/saj, w(j kai\ ta/de a)nafqe/gxasqai: "ti/j h) /kousen toiau=ta,<br />

kai\ ti/j e)la/lhsen ou( /twj; ei) w) /dinen gh= e)n mia= | h(me/ra|, kai\ ei)<br />

e)te/cqh e) /qnoj ei)j a( /pax". u(poshmai/nei de/ pwj kai\ th\n me/llousan<br />

o( au)to\j proshgori/an, le/gwn: "toi=j de\ douleu/ousi/n moi<br />

1, 4, 4 klhqh/setai o) /noma kaino/n, o( \ eu)loghqh/setai e)pi\ th=j gh=j". a)ll'<br />

ei) kai\ ne/oi safw=j h(mei=j kai\ tou=to kaino\n o) /ntwj o) /noma to\ Cristianw=n<br />

a)rti/wj para\ pa=sin e) /qnesin gnwri/zetai, o( bi/oj d' ou) =n o( /mwj<br />

kai\ th=j a)gwgh=j o( tro/poj au)toi=j eu)sebei/aj do/gmasin o( /ti mh\<br />

e) /nagcoj u(f' h(mw=n e)pipe/plastai, e)k prw/thj d' w(j ei)pei=n a)nqrwpogoni/aj<br />

fusikai=j e)nnoi/aij tw=n pa/lai qeofilw=n a)ndrw=n<br />

1, 4, 5 katwrqou=to, w( =de/ pwj e)pidei/xomen. ou) ne/on, a)lla\ kai\ para\<br />

pa=sin a)nqrw/poij a)rcaio/thti tetimhme/non e) /qnoj, toi=j pa=si kai\<br />

au)to\ gnw/rimon, to\ (Ebrai/wn tugca/nei. lo/goi dh\ para\ tou/tw|<br />

kai\ gra/mmata palaiou\j a) /ndraj perie/cousin, spani/ouj me\n<br />

kai\ a)riqmw= | bracei=j, a)ll' o( /mwj eu)sebei/a| kai\ dikaiosu/nh| kai\<br />

pa/sh| th= | loiph= | dienegko/ntaj a)reth= |, pro\ me/n ge tou= kataklusmou=<br />

diafo/rouj, meta\ de\ kai\ tou=ton e(te/rouj, tw=n te tou= Nw=e pai/dwn<br />

kai\ a)pogo/nwn a)ta\r kai\ to\n )Abraa\m, o( \n a)rchgo\n kai\ pro-<br />

1, 4, 6 pa/tora sfw=n au)tw=n pai=dej (Ebrai/wn au)cou=si. pa/ntaj dh\<br />

e)kei/nouj e)pi\ dikaiosu/nh| memarturhme/nouj, e)x au)tou= )Abraa\m<br />

e)pi\ to\n prw=ton a)niou=sin a) /nqrwpon, e) /rgw| Cristianou/j, ei) kai\<br />

mh\ o)no/mati, proseipw/n tij ou)k a) \n e)kto\j ba/loi th=j a)lhqei/aj.<br />

1, 4, 7 o( \ ga/rtoi dhlou=n e)qe/loi tou) /noma, to\n Cristiano\n a) /ndra dia\ th=j<br />

tou= Cristou= gnw/sewj kai\ didaskali/aj swfrosu/nh| kai\ dikaiosu/nh|<br />

karteri/a| te bi/ou kai\ a)reth=j a)ndrei/a| eu)sebei/aj te o(mologi/a|<br />

e(no\j kai\ mo/nou tou= e)pi\ pa/ntwn qeou= diapre/pein, tou=to pa=n<br />

1, 4, 8 e)kei/noij ou) cei=ron h(mw=n e)spouda/zeto. ou) /t' ou) =n sw/matoj au)toi=j<br />

peritomh=j e) /melen, o( /ti mhde\ h(mi=n, ou) sabba/twn e)pithrh/sewj,<br />

o( /ti mhde\ h(mi=n, a)ll' ou)de\ tw=n toiw=nde trofw=n parafulakh=j<br />

ou)de\ tw=n a) /llwn diastolh=j, o( /sa toi=j mete/peita prw=toj<br />

a(pa/ntwn Mwush=j a)rxa/menoj e)n sumbo/loij telei=sqai parade/dwken,<br />

o( /ti mhde\ nu=n Cristianw=n ta\ toiau=ta. a)lla\ kai\ safw=j<br />

au)to\n h) / |desan to\n Cristo\n tou= qeou=, ei) / ge w) =fqai me\n tw= | )Abraa/m,<br />

crhmati/sai de\ tw= | )Isaa/k, lelalhke/nai de\ tw= | )Israh/l, Mwusei=<br />

te kai\ toi=j meta\ tau=ta profh/taij w(milhke/nai prode/deiktai:<br />

1, 4, 9 e) /nqen au)tou\j dh\ tou\j qeofilei=j e)kei/nouj eu( /roij a) \n kai\ th=j<br />

tou= Cristou= kathxiwme/nouj e)pwnumi/aj, kata\ th\n fa/skousan<br />

peri\ au)tw=n fwnh/n: "mh\ a( /yhsqe tw=n Cristw=n mou, kai\ e)n<br />

1, 4, 10 toi=j profh/taij mou mh\ ponhreu/esqe": w( /ste safw=j prw/thn<br />

h(gei=sqai dei=n kai\ pa/ntwn palaiota/thn te kai\ a)rcaiota/thn<br />

qeosebei/aj eu( /resin au)tw=n e)kei/nwn tw=n a)mfi\ to\n )Abraa\m qeofilw=n<br />

a)ndrw=n th\n a)rti/wj dia\ th=j tou= Cristou= didaskali/aj<br />

1, 4, 11 pa=sin e) /qnesin kathggelme/nhn. ei) de\ dh\ makrw= | poq' u( /steron<br />

peritomh=j fasi to\n )Abraa\m e)ntolh\n ei)lhfe/nai, a)lla\ pro/ ge<br />

11


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tau/thj dikaiosu/nhn dia\ pi/stewj marturhqei\j a)nei/rhtai, w( =de/<br />

pwj tou= qei/ou fa/skontoj lo/gou: "e)pi/steusen de\ )Abraa\m tw= |<br />

1, 4, 12 qew= |, kai\ e)logi/sqh au)tw= | ei)j dikaiosu/nhn". kai\ dh\ toiou/tw| pro\<br />

th=j peritomh=j gegono/ti crhsmo\j u(po\ tou= fh/nantoj e(auto\n<br />

au)tw= | qeou= #ou( =toj d' h) =n au)to\j o( Cristo/j, o( tou= qeou= lo/go$j<br />

peri\ tw=n e)n toi=j mete/peita cro/noij to\n o( /moion au)tw= | dikaiou=sqai<br />

tro/pon mello/ntwn r(h/masin au)toi=j proeph/ggeltai le/gwn: "kai\<br />

e)neuloghqh/sontai e)n soi\ pa=sai ai( fulai\ th=j gh=j", kai\ w(j o( /ti:<br />

"e) /stai ei)j e) /qnoj me/ga kai\ polu/, kai\ e)neuloghqh/sontai e)n au)tw= |<br />

pa/nta ta\ e) /qnh th=j gh=j". tou/tw| de\ kai\ e)pisth=sai ei)j h(ma=j<br />

1, 4, 13 e)kpeplhrwme/nw| pa/restin. pi/stei me\n ga\r e)kei=noj th= | ei)j<br />

to\n o)fqe/nta au)tw= | tou= qeou= lo/gon to\n Cristo\n dedikai/wto,<br />

patrw/ |aj me\n a)posta\j deisidaimoni/aj kai\ pla/nhj bi/ou prote/raj,<br />

e( /na de\ to\n e)pi\ pa/ntwn o(mologh/saj qeo\n kai\ tou=ton e) /rgoij a)reth=j,<br />

ou)ci\ de\ qrhskei/a| no/mou tou= meta\ tau=ta Mwuse/wj qerapeu/saj,<br />

toiou/tw| te o) /nti ei) /rhto o( /ti dh\ pa=sai ai( fulai\ th=j gh=j<br />

1, 4, 14 kai\ pa/nta ta\ e) /qnh e)n au)tw= | eu)loghqh/setai: e) /rgoij de\ lo/gwn<br />

e)nargeste/roij e)pi\ tou= paro/ntoj para\ mo/noij Cristianoi=j kaq'<br />

o( /lhj th=j oi)koume/nhj a)skou/menoj au)to\j e)kei=noj o( th=j qeosebei/aj<br />

1, 4, 15 tou= )Abraa\m a)nape/fhne tro/poj. ti/ dh\ ou) =n loipo\n e)mpodw\n<br />

a) \n ei) /h, mh\ ou)ci\ e( /na kai\ to\n au)to\n bi/on te kai\ tro/pon eu)sebei/aj<br />

h(mi=n te toi=j a)po\ Cristou= kai\ toi=j pro/palai qeofile/sin o(mologei=n;<br />

w( /ste mh\ ne/an kai\ xe/nhn, a)ll' ei) dei= fa/nai a)lhqeu/onta,<br />

prw/thn u(pa/rcein kai\ mo/nhn kai\ a)lhqh= kato/rqwsin eu)sebei/aj th\n<br />

dia\ th=j tou= Cristou= didaskali/aj paradoqei=san h(mi=n a)podei/knusqai.<br />

kai\ tau=ta me\n w( =de e)ce/tw.<br />

1, 5, 1 fe/re de\ h) /dh, meta\ th\n de/ousan prokataskeuh\n th=j proteqei/shj<br />

h(mi=n e)kklhsiastikh=j i(stori/aj h) /dh loipo\n a)po\ th=j e)nsa/rkou tou=<br />

swth=roj h(mw=n e)pifanei/aj oi( =a/ tinoj o(doipori/aj e)fayw/meqa, to\n<br />

tou= lo/gou pate/ra qeo\n kai\ to\n dhlou/menon au)to\n )Ihsou=n Cristo\n<br />

to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n, to\n ou)ra/nion tou= qeou= lo/gon, bohqo\n<br />

h(mi=n kai\ sunergo\n th=j kata\ th\n dih/ghsin a)lhqei/aj e)pikalesa/-<br />

1, 5, 2 menoi. h) =n dh\ ou) =n tou=to deu/teron kai\ tessarakosto\n e) /toj th=j<br />

Au)gou/stou basilei/aj, Ai)gu/ptou d' u(potagh=j kai\ teleuth=j<br />

)Antwni/ou kai\ Kleopa/traj, ei)j h( \n u(sta/thn h( kat' Ai) /gupton tw=n<br />

Ptolemai/wn kate/lhxe dunastei/a, o) /gdoon e) /toj kai\ ei)kosto/n,<br />

o(phni/ka o( swth\r kai\ ku/rioj h(mw=n )Ihsou=j o( Cristo\j e)pi\ th=j<br />

to/te prw/thj a)pografh=j, h(gemoneu/ontoj Kurini/ou th=j Suri/aj,<br />

a)kolou/qwj tai=j peri\ au)tou= profhtei/aij e)n Bhqlee\m genna=tai<br />

1, 5, 3 th=j )Ioudai/aj. tau/thj de\ th=j kata\ Kuri/nion a)pografh=j kai\ o(<br />

tw=n par' (Ebrai/oij e)pishmo/tatoj i(storikw=n Flau/ioj )Iw/rhpoj<br />

mnhmoneu/ei, kai\ a) /llhn e)pisuna/ptwn i(stori/an peri\ th=j tw=n<br />

Galilai/wn kata\ tou\j au)tou\j e)pifuei/shj cro/nouj ai(re/sewj, h( =j<br />

kai\ par' h(mi=n o( Louka=j e)n tai=j Pra/xesin mnh/mhn w( =de/ pwj<br />

le/gwn pepoi/htai: "meta\ tou=ton a)ne/sth )Iou/daj o( Galilai=oj e)n<br />

12


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tai=j h(me/raij th=j a)pografh=j, kai\ a)pe/sthse lao\n o)pi/sw au)tou=<br />

ka)kei=noj a)pw/leto, kai\ pa/ntej o( /soi e)pei/sqhsan au)tw= |, dieskorpi/-<br />

1, 5, 4 sqhsan". tou/toij d' ou) =n kai\ o( dedhlwme/noj e)n o)ktwkaideka/tw|<br />

th=j )Arcaiologi/aj suna/ |dwn tau=ta parati/qetai kata\<br />

le/xin:<br />

"Kuri/nioj de\ tw=n ei)j th\n boulh\n sunagome/nwn, a)nh\r ta/j te<br />

a) /llaj a)rca\j e)pitetelekw\j kai\ dia\ pasw=n o(deu/saj u( /patoj<br />

gene/sqai ta/ te a) /lla a)xiw/mati me/gaj, su\n o)li/goij e)pi\ Suri/aj<br />

parh=n, u(po\ Kai/saroj dikaiodo/thj tou= e) /qnouj a)pestalme/noj kai\<br />

timhth\j tw=n ou)siw=n genhso/menoj."<br />

1, 5, 5 kai\ meta\ brace/a fhsi/n:<br />

" )Iou/daj de\, Gaulani/thj a)nh\r e)k po/lewj o) /noma Gamala,<br />

Sa/ddokon Farisai=on proslabo/menoj, h)pei/geto e)pi\ a)posta/sei,<br />

th/n te a)poti/mhsin ou)de\n a) /llo h) \ a) /ntikruj doulei/an e)pife/rein<br />

le/gontej kai\ th=j e)leuqeri/aj e)p' a)ntilh/yei parakalou=ntej to\<br />

e) /qnoj".<br />

1, 5, 6 kai\ e)n th= | deute/ra| de\ tw=n i(storiw=n tou= )Ioudai kou= pole/mou<br />

peri\ tou= au)tou= tau=ta gra/fei:<br />

"e)pi\ tou/tou tij a)nh\r Galilai=oj )Iou/daj o) /noma ei)j a)postasi/an<br />

e)nh=ge tou\j e)picwri/ouj, kaki/zwn ei) fo/ron te (Rwmai/oij telei=n<br />

u(pomenou=sin kai\ meta\ to\n qeo\n oi) /sousi qnhtou\j despo/taj".<br />

tau=ta o( )Iw/shpoj.<br />

1, 6, 1 Thnikau=ta de\ kai\ tou= )Ioudai/wn e) /qnouj (Hrw/ |dou prw/tou to\<br />

ge/noj a)llofu/lou dieilhfo/toj th\n basilei/an h( dia\ Mwuse/wj<br />

perigrafh\n e)la/mbanen profhtei/a: "ou)k e)klei/yein a) /rconta e)x<br />

)Iou/da ou)de\ h(gou/menon e)k tw=n mhrw=n au)tou=" fh/sasa, "e( /wj a) \n<br />

e) /lqh| w( = | a)po/keitai," o( \n kai\ a)pofai/nei prosdoki/an e) /sesqai e)qnw=n.<br />

1, 6, 2 a)telh= ge/ toi ta\ th=j prorrh/sewj h) =n kaq' o( \n u(po\ toi=j oi)kei/oij<br />

tou= e) /qnouj a) /rcousi dia/gein au)toi=j e)xh=n cro/non, a) /nwqen e)x au)tou=<br />

Mwuse/wj katarxame/noij kai\ ei)j th\n Au)gou/stou basilei/an<br />

diarke/sasin, kaq' o( \n prw=toj a)llo/fuloj (Hrw/ |dhj th\n kata\<br />

)Ioudai/wn e)pitre/petai u(po\ (Rwmai/wn a)rch/n, w(j me\n )Iw/shpoj<br />

paradi/dwsin, )Idoumai=oj w) \n kata\ pate/ra to\ ge/noj )Ara/bioj de\<br />

kata\ mhte/ra, w(j d' )Afrikano/j, #ou)c o( tucw\n de\ kai\ ou( =toj<br />

ge/gone suggrafeu/$j, fasi\n oi( ta\ kat' au)to\n a)kribou=ntej )Anti/patron<br />

#tou=ton d' ei) =nai au)tw= | pate/r$a (Hrw/ |dou tino\j )Askalwni/tou<br />

tw=n peri\ to\n new\ tou= )Apo/llwnoj i(erodou/lwn kaloume/nwn<br />

1, 6, 3 gegone/nai: o( \j )Anti/patroj u(po\ )Idoumai/wn lh|stw=n paidi/on<br />

ai)cmalwtisqei\j su\n e)kei/noij h) =n, dia\ to\ mh\ du/nasqai to\n pate/ra<br />

ptwco\n o) /nta kataqe/sqai u(pe\r au)tou=, e)ntrafei\j de\ toi=j e)kei/nwn<br />

e) /qesin u( /steron (Urkanw= | tw= | )Ioudai/wn a)rcierei= filou=tai.<br />

1, 6, 4 tou/tou gi/netai o( e)pi\ tou= swth=roj h(mw=n (Hrw/ |dhj. ei)j dh\ ou) =n<br />

to\n toiou=ton th=j )Ioudai/wn perielqou/shj basilei/aj, e)pi\ qu/raij<br />

h) /dh kai\ h( tw=n e)qnw=n a)kolou/qwj th= | profhtei/a| prosdoki/a parh=n,<br />

a( /te dialeloipo/twn e)x e)kei/nou tw=n par' au)toi=j e)x au)tou= Mwu-<br />

13


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1, 6, 5 se/wj kata\ diadoch\n a)rxa/ntwn te kai\ h(ghsame/nwn. pro\ me/n<br />

ge th=j ai)cmalwsi/aj au)tw=n kai\ th=j ei)j Babulw=na metanasta/sewj<br />

e)basileu/onto, a)po\ Saou\l prw/tou kai\ Daui\d a)rxa/menoi.<br />

pro\ de\ tw=n basile/wn a) /rcontej au)tou\j diei=pon, oi( prosagoreuo/menoi<br />

kritai/, a) /rxantej kai\ au)toi\ meta\ Mwuse/a kai\ to\n tou/tou<br />

1, 6, 6 dia/docon )Ihsou=n: meta\ de\ th\n a)po\ Babulw=noj e)pa/nodon ou)<br />

die/lipon politei/a| crw/menoi a)ristokratikh= | meta\ o)ligarci/aj #oi(<br />

ga\r i(erei=j proesth/kesan tw=n pragma/twn$, a) /cri ou( = Pomph/ioj<br />

(Rwmai/wn strathgo\j e)pista\j th\n me\n (Ierousalh\m poliorkei=<br />

kata\ kra/toj miai/nei te ta\ a( /gia me/cri tw=n a)du/twn tou= i(erou=<br />

proelqw/n, to\n d' e)k progo/nwn diadoch=j ei)j e)kei=no tou= kairou=<br />

diarke/santa basile/a te o(mou= kai\ a)rciere/a, )Aristo/bouloj<br />

o) /noma h) =n au)tw= |, de/smion e)pi\ (Rw/mhj a( /ma te/knoij e)kpe/myaj,<br />

(Urkanw= | me\n tw= | tou/tou a)delfw= | th\n a)rcierwsu/nhn paradi/dwsin,<br />

to\ de\ pa=n )Ioudai/wn e) /qnoj e)x e)kei/nou (Rwmai/oij u(po/-<br />

1, 6, 7 foron katesth/sato. au)ti/ka gou=n kai\ (Urkanou=, ei)j o( \n u( /staton<br />

ta\ th=j tw=n a)rciere/wn perie/sth diadoch=j, u(po\ Pa/rqwn ai)cmalw/tou<br />

lhfqe/ntoj, prw=toj, w(j gou=n e) /fhn, a)llo/fuloj (Hrw/ |dhj<br />

u(po\ th=j sugklh/tou (Rwmai/wn Au)gou/stou te basile/wj to\ )Ioudai/wn<br />

e) /qnoj e)gceiri/zetai, kaq' o( \n e)nargw=j th=j tou= Cristou=<br />

1, 6, 8 parousi/aj e)nsta/shj, kai\ tw=n e)qnw=n h( prosdokwme/nh swthri/a<br />

te kai\ klh=sij a)kolou/qwj th= | profhtei/a| parhkolou/qhsen: e)x ou( =<br />

dh\ cro/nou tw=n a)po\ )Iou/da a)rco/ntwn te kai\ h(goume/nwn, le/gw<br />

de\ tw=n e)k tou= )Ioudai/wn e) /qnouj, dialeloipo/twn, ei)ko/twj au)toi=j<br />

kai\ ta\ th=j e)k progo/nwn eu)staqw=j e)pi\ tou\j e) /ggista diado/couj<br />

kata\ genea\n proi ou/shj a)rcierwsu/nhj paracrh=ma sugcei=tai .<br />

1, 6, 9 e) /ceij kai\ tou/twn a)xio/crewn to\n )Iw/shpon ma/rtura, dhlou=nta<br />

w(j th\n basilei/an para\ (Rwmai/wn e)pitrapei\j (Hrw/ |dhj ou)ke/ti<br />

tou\j e)x a)rcai/ou ge/nouj kaqi/sthsin a)rcierei=j, a)lla/ tisin a)sh/moij<br />

th\n timh\n a)pe/nemen: ta\ o( /moia de\ pra=xai tw= | (Hrw/ |dh| peri\<br />

th=j katasta/sewj tw=n i(ere/wn )Arce/lao/n te to\n pai=da au)tou=<br />

kai\ meta\ tou=ton (Rwmai/ouj, th\n a)rch\n tw=n )Ioudai/wn parei-<br />

1, 6, 10 lhfo/taj. o( d' au)to\j dhloi= w(j a) /ra kai\ th\n i(era\n stolh\n tou=<br />

a)rciere/wj prw=toj (Hrw/ |dhj a)poklei/saj u(po\ i)di/an sfragi=da<br />

pepoi/htai, mhke/t' au)th\n toi=j a)rciereu=sin e) /cein u(f' e(autou\j<br />

e)pitre/yaj: tau)to\n de\ kai\ to\n met' au)to\n )Arce/laon kai\ meta\<br />

1, 6, 11 tou=ton (Rwmai/ouj diapra/xasqai. kai\ tau=ta d' h(mi=n ei)rh/sqw<br />

ei)j e(te/raj a)po/deixin profhtei/aj kata\ th\n e)pifa/neian tou=<br />

swth=roj h(mw=n )Ihsou= Cristou= peperasme/nhj. safe/stata gou=n<br />

e)n tw= | Danih\l e(bdoma/dwn tinw=n a)riqmo\n o)nomasti\ e( /wj Cristou=<br />

h(goume/nou perilabw\n o( lo/goj, peri\ w( =n e)n e(te/roij dieilh/famen,<br />

meta\ to\ tou/twn sumpe/rasma e)xoloqreuqh/sesqai to\ para\ )Ioudai/oij<br />

cri=sma profhteu/ei: kai\ tou=to de\ safw=j kata\ to\n kairo\n<br />

th=j tou= swth=roj h(mw=n )Ihsou= Cristou= gene/sewj a)podei/knutai<br />

sumpeplhrwme/non. tau=ta d' h(mi=n a)nagkai/wj ei)j para/stasin<br />

14


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th=j tw=n cro/nwn a)lhqei/aj protethrh/sqw.<br />

1, 7, 1 )Epeidh\ de\ th\n peri\ tou= Cristou= genealogi/an diafo/rwj h(mi=n<br />

o( / te Matqai=oj kai\ o( Louka=j eu)aggelizo/menoi paradedw/kasi<br />

diafwnei=n te nomi/zontai toi=j polloi=j tw=n te pistw=n e( /kastoj<br />

a)gnoi/a| ta)lhqou=j eu(rhsilogei=n ei)j tou\j to/pouj pefiloti/mhtai,<br />

fe/re, kai\ th\n peri\ tou/twn katelqou=san ei)j h(ma=j i(stori/an paraqw/meqa,<br />

h( \n di' e)pistolh=j )Aristei/dh| gra/fwn peri\ sumfwni/aj<br />

th=j e)n toi=j eu)aggeli/oij genealogi/aj o( mikrw= | pro/sqen h(mi=n<br />

dhlwqei\j )Afrikano\j e)mnhmo/neusen, ta\j me\n dh\ tw=n loipw=n<br />

do/xaj w(j a) \n biai/ouj kai\ dieyeusme/naj a)pele/gxaj, h( \n d' au)to\j<br />

parei/lhfen i(stori/an, tou/toij au)toi=j e)ktiqe/menoj toi=j r(h/masin:<br />

1, 7, 2 " )Epeidh\ ga\r ta\ o)no/mata tw=n genw=n e)n )Israh\l h)riqmei=to h) \<br />

fu/sei h) \ no/mw|, fu/sei me/n, gnhsi/ou spe/rmatoj diadoch= |, no/mw| de/,<br />

e(te/rou paidopoioume/nou ei)j o) /noma teleuth/santoj a)delfou= a)te/knou<br />

#o( /ti ga\r ou)de/pw de/doto e)lpi\j a)nasta/sewj safh/j, th\n me/llousan<br />

e)paggeli/an a)nasta/sei e)mimou=nto qnhth= |, i( /na a)ne/kleipton to\<br />

1, 7, 3 o) /noma mei/nh| tou= methllaco/to$j: e)pei\ ou) =n oi( th= | genealogi/a| tau/th|<br />

e)mfero/menoi, oi( \ me\n diede/xanto pai=j pate/ra gnhsi/wj, oi( \ de\<br />

e(te/roij me\n e)gennh/qhsan, e(te/roij de\ prosete/qhsan klh/sei,<br />

a)mfote/rwn ge/gonen h( mnh/mh, kai\ tw=n gegennhko/twn kai\ tw=n w(j<br />

gegennhko/twn. ou( /twj ou)de/teron tw=n eu)aggeli/wn yeu/detai,<br />

1, 7, 4 kai\ fu/sin a)riqmou=n kai\ no/mon: e)pepla/kh ga\r a)llh/loij ta\ ge/nh,<br />

to/ te a)po\ tou= Solomw=noj kai\ to\ a)po\ tou= Naqan, a)nasta/sesin<br />

a)te/knwn kai\ deuterogami/aij kai\ a)nasta/sei sperma/twn, w(j<br />

dikai/wj tou\j au)tou\j a) /llote a) /llwn nomi/zesqai, tw=n me\n dokou/ntwn<br />

pate/rwn, tw=n de\ u(parco/ntwn: w(j a)mfote/raj ta\j dihgh/seij<br />

kuri/wj a)lhqei=j ou) /saj e)pi\ to\n )Iwsh\f poluplo/kwj me/n, a)ll'<br />

1, 7, 5 a)kribw=j katelqei=n. i( /na de\ safe\j h) = to\ lego/menon, th\n e)nallagh\n<br />

tw=n genw=n dihgh/somai. a)po\ tou= Daui\d dia\ Solomw=noj ta\j<br />

genea\j katariqmoume/noij tri/toj a)po\ te/louj eu(ri/sketai Matqan,<br />

o( \j e)ge/nnhse to\n )Iakw/b, tou= )Iwsh\f to\n pate/ra: a)po\ de\ Naqan tou=<br />

Daui\d kata\ Louka=n o(moi/wj tri/toj a)po\ te/louj Melci: )Iwsh\f ga\r<br />

ui(o\j (Hli tou= Melci. skopou= toi/nun h(mi=n keime/nou tou= )Iwsh/f,<br />

1, 7, 6 a)podeikte/on pw=j e(ka/teroj au)tou= path\r i(storei=tai, o( / te )Iakw\b<br />

o( a)po\ Solomw=noj kai\ (Hli o( a)po\ tou= Naqan e(ka/teroj kata/gontej<br />

ge/noj, o( /pwj te pro/teron ou( =toi dh/, o( / te )Iakw\b kai\ o( (Hli,<br />

du/o a)delfoi/, kai\ pro/ ge, pw=j oi( tou/twn pate/rej, Matqan kai\<br />

Melci, diafo/rwn o) /ntej genw=n, tou= )Iwsh\f a)nafai/nontai pa/ppoi.<br />

1, 7, 7 kai\ dh\ ou) =n o( / te Matqan kai\ o( Melci, e)n me/rei th\n au)th\n a)gago/menoi<br />

gunai=ka, o(momhtri/ouj a)delfou\j e)paidopoih/santo, tou=<br />

no/mou mh\ kwlu/ontoj chreu/ousan, h) /toi a)polelume/nhn h) \ kai\ te-<br />

1, 7, 8 leuth/santoj tou= a)ndro/j, a) /llw| gamei=sqai: e)k dh\ th=j )Esqa<br />

#tou=to ga\r kalei=sqai th\n gunai=ka parade/dota$i prw=toj Matqan,<br />

o( a)po\ tou= Solomw=noj to\ ge/noj kata/gwn, to\n )Iakw\b genna= |, kai\<br />

teleuth/santoj tou= Matqan Melci, o( e)pi\ to\n Naqan kata\ ge/noj<br />

15


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)nafero/menoj, chreu/ousan, e)k me\n th=j au)th=j fulh=j, e)x a) /llou<br />

de\ ge/nouj w) /n, w(j proei=pon, a)gago/menoj au)th/n, e) /scen ui(o\n to\n<br />

1, 7, 9 (Hli. ou( /tw dh\ diafo/rwn du/o genw=n eu(rh/somen to/n te )Iakw\b<br />

kai\ to\n (Hli o(momhtri/ouj a)delfou/j, w( =n o( e( /teroj, )Iakw/b,<br />

a)te/knou tou= a)delfou= teleuth/santoj (Hli, th\n gunai=ka paralabw/n,<br />

e)ge/nnhsen e)x au)th=j tri/ton to\n )Iwsh/f, kata\ fu/sin me\n<br />

e(autw= | #kai\ kata\ lo/gon, di' o( \ ge/graptai: " )Iakw\b de\ e)ge/nnhsen<br />

to\n )Iwsh/f"$, kata\ no/mon de\ tou= (Hli ui(o\j h) =n: e)kei/nw| ga\r o(<br />

1, 7, 10 )Iakw\b, a)delfo\j w) /n, a)ne/sthsen spe/rma. di' o( /per ou)k a)kurwqh/setai<br />

kai\ h( kat' au)to\n genealogi/a: h( \n Matqai=oj me\n o( eu)aggelisth\j<br />

e)xariqmou/menoj: " )Iakw\b de/" fhsi/n "e)ge/nnhsen to\n<br />

)Iwsh/f", o( de\ Louka=j a)na/palin "o( \j h) =n, w(j e)nomi/zeto #kai\ ga\r<br />

kai\ tou=to prosti/qhsin$ tou= )Iwsh\f tou= (Hli tou= Melci". th\n<br />

ga\r kata\ no/mon ge/nesin e)pishmo/teron ou)k h) =n e)xeipei=n, kai\ to\<br />

"e)ge/nnhsen" e)pi\ th=j toia=sde paidopoii/aj a) /cri te/louj e)siw/phsen,<br />

th\n a)nafora\n poihsa/menoj e( /wj "tou= )Ada\m tou= qeou="<br />

kat' a)na/lusin. ou)de\ mh\n a)napo/deikton h) \ e)scediasme/non e)sti\n<br />

1, 7, 11 tou=to. tou= gou=n swth=roj oi( kata\ sa/rka suggenei=j, ei) /t' ou) =n<br />

fanhtiw=ntej ei) /q' a(plw=j e)kdida/skontej, pa/ntwj de\ a)lhqeu/ontej,<br />

pare/dosan kai\ tau=ta: w(j )Idoumai=oi lh|stai\ )Aska/lwni po/lei th=j<br />

Palaisti/nhj e)pelqo/ntej, e)x ei)dwlei/ou )Apo/llwnoj, o( \ pro\j toi=j<br />

tei/cesin i( /druto, )Anti/patron (Hrw/ |dou tino\j i(erodou/lou pai=da<br />

pro\j toi=j a) /lloij su/loij ai)cma/lwton a)ph=gon, tw= | de\ lu/tra u(pe\r<br />

tou= ui(ou= kataqe/sqai mh\ du/nasqai to\n i(ere/a o( )Anti/patroj toi=j<br />

tw=n )Idoumai/wn e) /qesin e)ntrafei/j, u( /steron (Urkanw= | filou=tai<br />

1, 7, 12 tw= | th=j )Ioudai/aj a)rcierei=: presbeu/saj de\ pro\j Pomph/ion u(pe\r<br />

tou= (Urkanou= kai\ th\n basilei/an e)leuqerw/saj au)tw= | u(po\ )Aristobou/lou<br />

tou= a)delfou= perikoptome/nhn, au)to\j hu)tu/chsen, e)pimelhth\j<br />

th=j Palaisti/nhj crhmati/saj: diade/cetai de\ to\n )Anti/patron,<br />

fqo/nw| th=j pollh=j eu)tuci/aj dolofonhqe/nta, ui(o\j (Hrw/ |-<br />

dhj, o( \j u( /steron u(p' )Antwni/ou kai\ tou= Sebastou= sugklh/tou<br />

do/gmati tw=n )Ioudai/wn e)kri/qh basileu/ein: ou( = pai=dej (Hrw/ |dhj<br />

oi( / t' a) /lloi tetra/rcai. tau=ta me\n dh\ koina\ kai\ tai=j (Ellh/nwn<br />

1, 7, 13 i(stori/aij: a)nagra/ptwn de\ ei)j to/te e)n toi=j a)rcei/oij o) /ntwn tw=n<br />

(Ebrai kw=n genw=n kai\ tw=n a) /cri proshlu/twn a)naferome/nwn, w(j<br />

)Aciw\r tou= )Ammani/tou kai\ (Rou\q th=j Mwabi/tidoj tw=n te a)p'<br />

Ai)gu/ptou sunekpeso/ntwn e)pimi/ktwn, o( (Hrw/ |dhj, ou)de/n ti<br />

sumballome/nou tou= tw=n )Israhlitw=n ge/nouj au)tw= | kai\ tw= | suneido/ti<br />

th=j dusgenei/aj krouo/menoj, e)ne/prhsen au)tw=n ta\j a)nagrafa\j<br />

tw=n genw=n, oi)o/menoj eu)genh\j a)nafanei=sqai tw= | mhd' a) /llon e) /cein<br />

e)k dhmosi/ou suggrafh=j to\ ge/noj a)na/gein e)pi\ tou\j patria/rcaj<br />

h) \ proshlu/touj tou/j te kaloume/nouj geiw/raj, tou\j e)pimi/ktouj.<br />

1, 7, 14 o)li/goi dh\ tw=n e)pimelw=n i)diwtika\j e(autoi=j a)pografa\j h) \ mnhmoneu/santej<br />

tw=n o)noma/twn h) \ a) /llwj e) /contej e)x a)ntigra/fwn,<br />

e)nabru/nontai sw|zome/nh| th= | mnh/mh| th=j eu)genei/aj: w( =n e)tu/gcanon<br />

16


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

oi( proeirhme/noi, despo/sunoi kalou/menoi dia\ th\n pro\j to\ swth/rion<br />

ge/noj suna/feian a)po/ te Naza/rwn kai\ Kwcaba kwmw=n )Ioudai kw=n<br />

th= | loiph= | gh= | e)pifoith/santej kai\ th\n prokeime/nhn genealogi/an<br />

e) /k te th=j Bi/blou tw=n h(merw=n, e)j o( /son e)xiknou=nto, e)xhghsa/menoi.<br />

1, 7, 15 ei) /t' ou) =n ou( /twj ei) /t' a) /llwj e) /coi, safeste/ran e)xh/ghsin ou)k a) \n<br />

e) /coi tij a) /lloj e)xeurei=n, w(j e) /gwge nomi/zw pa=j te o( \j eu)gnw/mwn<br />

tugca/nei, kai\ h(mi=n au( /th mele/tw, ei) kai\ a)ma/rturo/j e)stin, tw= | mh\<br />

krei/ttona h) \ a)lhqeste/ran e) /cein ei)pei=n: to/ ge/ toi eu)agge/lion<br />

pa/ntwj a)lhqeu/ei."<br />

1, 7, 16 kai\ e)pi\ te/lei de\ th=j au)th=j e)pistolh=j prosti/qhsi tau=ta:<br />

"Matqan o( a)po\ Solomw=noj e)ge/nnhse to\n )Iakw/b. Matqan<br />

a)poqano/ntoj, Melci o( a)po\ Naqan e)k th=j au)th=j gunaiko\j e)ge/nnhse<br />

to\n (Hli. o(momh/trioi a) /ra a)delfoi\ (Hli kai\ )Iakw/b.<br />

(Hli a)te/knou a)poqano/ntoj o( )Iakw\b a)ne/sthsen au)tw= | spe/rma,<br />

gennh/saj to\n )Iwsh/f, kata\ fu/sin me\n e(autw= |, kata\ no/mon de\ tw= |<br />

(Hli. ou( /twj a)mfote/rwn h) =n ui(o\j o( )Iwsh/f".<br />

1, 7, 17 tosau=ta o( )Afrikano/j. kai\ dh\ tou= )Iwsh\f w( =de/ pwj genealogoume/nou,<br />

duna/mei kai\ h( Mari/a su\n au)tw= | pe/fhnen e)k th=j<br />

au)th=j ou) =sa fulh=j, ei) / ge kata\ to\n Mwuse/wj no/mon ou)k e)xh=n<br />

e(te/raij e)pimi/gnusqai fulai=j: e(ni\ ga\r tw=n e)k tou= au)tou= dh/mou<br />

kai\ patria=j th=j au)th=j zeu/gnusqai pro\j ga/mon parakeleu/etai,<br />

w(j a) \n mh\ peristre/foito tou= ge/nouj o( klh=roj a)po\ fulh=j e)pi\<br />

fulh/n. w(di\ me\n ou) =n kai\ tau=ta e)ce/tw:<br />

1, 8, 1 a)lla\ ga\r tou= Cristou= gennhqe/ntoj tai=j profhtei/aij a)kolou/qwj<br />

e)n Bhqlee\m th=j )Ioudai/aj kata\ tou\j dedhlwme/nouj cro/nouj,<br />

(Hrw/ |dhj e)pi\ th= | tw=n e)x a)natolh=j ma/gwn a)nerwth/sei o( /ph| ei) /h<br />

diapunqanome/nwn o( tecqei\j basileu\j tw=n )Ioudai/wn, e(orake/nai<br />

ga\r au)tou= to\n a)ste/ra kai\ th=j tosh=sde porei/aj tou=t' ai) /tion au)toi=j<br />

gegone/nai, oi( =a qew= | proskunh=sai tw= | tecqe/nti dia\ spoudh=j pepoihme/noij,<br />

ou) smikrw=j e)pi\ tw= | pra/gmati, a( /te kinduneuou/shj,<br />

w( /j ge dh\ w) / |eto, au)tw= | th=j a)rch=j, diakinhqei/j, puqo/menoj tw=n<br />

para\ tw= | e) /qnei nomodidaska/lwn pou= to\n Cristo\n gennhqh/sesqai<br />

prosdokw= |en, w(j e) /gnw th\n Micai/ou profhtei/an e)n Bhqlee\m<br />

proanafwnou=san, e(ni\ prosta/gmati tou\j u(pomazi/ouj e) /n te th= |<br />

Bhqlee\m kai\ pa=si toi=j o(ri/oij au)th=j a)po\ dietou=j kai\ katwte/rw<br />

pai=daj, kata\ to\n a)phkribwme/non au)tw= | cro/non para\ tw=n ma/gwn,<br />

a)naireqh=nai prosta/ttei, pa/ntwj pou kai\ to\n )Ihsou=n, w( /j ge h) =n<br />

ei)ko/j, th=j au)th=j toi=j o(mh/lixi sunapolau=sai sumfora=j oi)o/menoj.<br />

1, 8, 2 fqa/nei ge mh\n th\n e)piboulh\n ei)j Ai) /gupton diakomisqei\j o( pai=j,<br />

di' e)pifanei/aj a)gge/lou to\ me/llon promemaqhko/twn au)tou= tw=n<br />

gone/wn. tau=ta me\n ou) =n kai\ h( i(era\ tou= eu)aggeli/ou dida/skei<br />

1, 8, 3 grafh/: a) /xion d' e)pi\ tou/toij sunidei=n ta)pi/ceira th=j (Hrw/ |dou<br />

kata\ tou= Cristou= kai\ tw=n o(mhli/kwn au)tw= | to/lmhj, w(j parauti/ka,<br />

mhde\ smikra=j a)nabolh=j gegenhme/nhj, h( qei/a di/kh perio/nta<br />

e) /t' au)to\n tw= | bi/w| metelh/luqen, ta\ tw=n meta\ th\n e)nqe/nde a)pal-<br />

17


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1, 8, 4 lagh\n diadexome/nwn au)to\n e)pideiknu=sa prooi/mia. w(j me\n ou) =n<br />

ta\j kata\ th\n basilei/an au)tw= | nomisqei/saj eu)pragi/aj tai=j kata\<br />

to\n oi) =kon e)pallh/loij h)mau/rwsen sumforai=j, gunaiko\j kai\ te/knwn<br />

kai\ tw=n loipw=n tw=n ma/lista pro\j ge/nouj a)nagkaiota/twn te kai\<br />

filta/twn miaifoni/aij, ou)de\ oi( =o/n te nu=n katale/gein, tragikh\n<br />

a( /pasan dramatourgi/an e)piskiazou/shj th=j peri\ tou/twn u(poqe/sewj,<br />

h( \n ei)j pla/toj e)n tai=j kat' au)to\n i(stori/aij o( )Iw/shpoj<br />

1, 8, 5 dielh/luqen: w(j d' a( /ma th= | kata\ tou= swth=roj h(mw=n kai\ tw=n a) /llwn<br />

nhpi/wn e)piboulh= | qeh/latoj au)to\n katalabou=sa ma/stix ei)j qa/naton<br />

sunh/lasen, ou) cei=ron kai\ tw=n fwnw=n tou= suggrafe/wj e)pakou=sai,<br />

kata\ le/xin e)n e(ptakaideka/tw| th=j )Ioudai kh=j )Arcaiologi/aj<br />

th\n katastrofh\n tou= kat' au)to\n bi/ou tou=ton gra/fontoj<br />

to\n tro/pon:<br />

" (Hrw/ |dh| de\ meizo/nwj h( no/soj e)nepikrai/neto, di/khn w( =n parh-<br />

1, 8, 6 no/mhsen e)kprassome/nou tou= qeou=. pu=r me\n ga\r malako\n h) =n,<br />

ou)c w( =de pollh\n a)poshmai=non toi=j e)pafwme/noij th\n flo/gwsin,<br />

o( /shn toi=j e)nto\j proseti/qei th\n ka/kwsin, e)piqumi/a de\ deinh\ tou=<br />

de/xasqai/ ti, ou)de\ h) =n mh\ ou)c u(pourgei=n, kai\ e( /lkwsij tw=n te<br />

e)nte/rwn kai\ ma/lista tou= ko/lou deinai\ a)lghdo/nej kai\ fle/gma<br />

1, 8, 7 u(gro\n peri\ tou\j po/daj kai\ diauge/j: paraplhsi/a de\ kai\ peri\ to\<br />

h) =tron ka/kwsij h) =n, nai\ mh\n kai\ tou= ai)doi/ou sh=yij, skw/lhkaj<br />

e)mpoiou=sa, pneu/mato/j te o)rqi/a e) /ntasij, kai\ au)th\ li/an a)hdh\j<br />

a)cqhdo/ni te th=j a)pofora=j kai\ tw= | puknw= | tou= a) /sqmatoj, e)spasme/noj<br />

te peri\ pa=n h) =n me/roj, i)scu\n ou)c u(pomenhth\n prostiqe/-<br />

1, 8, 8 menoj. e)le/geto gou=n u(po\ tw=n qeiazo/ntwn kai\ oi( =j tau=ta proapofqe/ggesqai<br />

sofi/a pro/keitai, poinh\n tou= pollou= kai\ dussebou=j<br />

tau/thn o( qeo\j ei)spra/ttesqai para\ tou= basile/wj."<br />

tau=ta me\n e)n th= | dhlwqei/sh| grafh= | parashmai/netai o( proeirh-<br />

1, 8, 9 me/noj: kai\ e)n th= | deute/ra| de\ tw=n (Istoriw=n ta\ paraplh/sia peri\<br />

tou= au)tou= paradi/dwsin, w( =de/ pwj gra/fwn:<br />

e) /nqen au)tou= to\ sw=ma pa=n h( no/soj dialabou=sa poiki/loij pa/qesin<br />

e)me/rizen. pureto\j me\n ga\r h) =n cliaro/j, knhsmo\j d' a)fo/rhtoj<br />

th=j e)pifanei/aj o( /lhj kai\ ko/lou sunecei=j a)lghdo/nej<br />

peri/ te tou\j po/daj w(j u(drwpiw=ntoj oi)dh/mata tou= te h) /trou<br />

flegmonh\ kai\ di' ai)doi/ou shpedw\n skw/lhka gennw=sa, pro\j<br />

tou/toij o)rqo/pnoia kai\ du/spnoia kai\ spasmoi\ pa/ntwn tw=n melw=n,<br />

1, 8, 10 w( /ste tou\j e)piqeia/zontaj poinh\n ei) =nai ta\ nosh/mata le/gein. o( de\<br />

palai/wn tosou/toij pa/qesin o( /mwj tou= zh=n a)ntei/ceto, swthri/an te<br />

h) /lpizen, kai\ qerapei/aj e)peno/ei. diaba\j gou=n to\n )Iorda/nhn<br />

toi=j kata\ Kalliro/hn qermoi=j e)crh=to: tau=ta de\ e) /xeisin me\n ei)j<br />

th\n )Asfalti=tin li/mnhn, u(po\ gluku/thtoj de/ e)sti kai\ po/tima.<br />

1, 8, 11 do/xan e)ntau=qa toi=j i)atroi=j e)lai/w| qermw= | pa=n a)naqa/lyai to\<br />

sw=ma calasqe\n ei)j e)lai/ou plh/rh pu/elon, e)klu/ei kai\ tou\j o)fqalmou\j<br />

w(j e)kluqei\j a)ne/streyen. qoru/bou de\ tw=n qerapo/ntwn<br />

genome/nou, pro\j me\n th\n plhgh\n a)nh/negken, ei)j de\ to\ loipo\n<br />

18


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)pognou\j th\n swthri/an, toi=j te stratiw/taij a)na\ dracma\j<br />

penth/konta e)ke/leusen dianei=mai kai\ polla\ crh/mata toi=j h(gemo/si<br />

1, 8, 12 kai\ toi=j fi/loij. au)to\j d' u(postre/fwn ei)j (Iericou=nta paragi/netai,<br />

melagcolw=n h) /dh kai\ mo/non ou)k a)peilw=n au)tw= | ti tw= |<br />

qana/tw|: proe/koyen d' ei)j e)piboulh\n a)qemi/tou pra/xewj.<br />

tou\j ga\r a)f' e(ka/sthj kw/mhj e)pish/mouj a) /ndraj e)x o( /lhj )Ioudai/aj<br />

sunagagw\n ei)j to\n kalou/menon i(ppo/dromon e)ke/leusen sugklei=-<br />

1, 8, 13 sai, proskalesa/menoj de\ Salw/mhn th\n a)delfh\n kai\ to\n a) /ndra<br />

tau/thj )Alexa=n: oi) =da, e) /fh, )Ioudai/ouj to\n e)mo\n e(orta/sontaj<br />

qa/naton, du/namai de\ penqei=sqai di' e(te/rwn kai\ lampro\n e)pita/fion<br />

scei=n, a) \n u(mei=j qelh/shte tai=j e)mai=j e)ntolai=j u(pourgh=sai.<br />

tou/sde tou\j frouroume/nouj a) /ndraj, e)peida\n e)kpneu/sw, ta/cista<br />

ktei/nate peristh/santej tou\j stratiw/taj, i( /na pa=sa )Ioudai/a kai\<br />

pa=j oi) =koj kai\ a) /kwn e)p' e)moi\ dakru/sh|".<br />

1, 8, 14 kai\ meta\ brace/a fhsi/n<br />

"au) =qij de\, kai\ ga\r e)ndei/a trofh=j kai\ bhci\ spasmw/dei dietei/neto,<br />

tw=n a)lghdo/nwn h(sqei\j fqa/sai th\n ei(marme/nhn e)peba/lleto:<br />

labw\n de\ mh=lon, h) / |thse kai\ macai/rion: ei)w/qei ga\r a)pote/mnwn<br />

e)sqi/ein: e) /peita periaqrh/saj mh/ tij o( kwlu/swn au)to\n<br />

ei) /h, e)ph=ren th\n dexia\n w(j plh/xwn e(auto/n."<br />

1, 8, 15 e)pi\ de\ tou/toij o( au)to\j i(storei= suggrafeu\j e( /teron au)tou= gnh/sion<br />

pai=da pro\ th=j e)sca/thj tou= bi/ou teleuth=j, tri/ton e)pi\ dusi\n<br />

h) /dh proanh|rhme/noij, di' e)pita/xewj a)nelo/nta, paracrh=ma th\n<br />

1, 8, 16 zwh\n ou) meta\ smikrw=n a)lghdo/nwn a)porrh=xai. kai\ toiou=to<br />

me\n to\ pe/raj th=j (Hrw/ |dou ge/gonen teleuth=j, poinh\n dikai/an<br />

e)kti/santoj w( =n a)mfi\ th\n Bhqlee\m a)nei=len pai/dwn th=j tou= swth=roj<br />

h(mw=n e)piboulh=j e( /neka: meq' h( \n a) /ggeloj o) /nar e)pista\j e)n<br />

Ai)gu/ptw| diatri/bonti tw= | )Iwsh\f a)pa=rai a( /ma tw= | paidi\ kai\ th= |<br />

tou/tou mhtri\ e)pi\ th\n )Ioudai/an parakeleu/etai, teqnhke/nai<br />

dhlw=n tou\j a)nazhtou=ntaj th\n yuch\n tou= paidi/ou. tou/toij<br />

d' o( eu)aggelisth\j e)pife/rei le/gwn: "a)kou/saj de\ o( /ti )Arce/laoj<br />

basileu/ei a)nti\ (Hrw/ |dou tou= patro\j au)tou=, e)fobh/qh e)kei=<br />

a)pelqei=n: crhmatisqei\j de\ kat' o) /nar a)necw/rhsen ei)j ta\ me/rh<br />

1, 9, 1 th=j Galilai/aj". th= | d' e)pi\ th\n a)rch\n meta\ to\n (Hrw/ |dhn tou=<br />

)Arcela/ou katasta/sei suna/ |dei kai\ o( proeirhme/noj i(storiko/j,<br />

to/n te tro/pon a)nagra/fwn, kaq' o( \n e)k diaqhkw=n (Hrw/ |dou tou=<br />

patro\j e)pikri/sew/j te Kai/saroj Au)gou/stou th\n kata\ )Ioudai/wn<br />

basilei/an diede/xato, kai\ w(j th=j a)rch=j meta\ dekae/th cro/non<br />

a)popeso/ntoj oi( a)delfoi\ Fi/lippo/j te kai\ o( ne/oj (Hrw/ |dhj a( /ma<br />

Lusani/a| ta\j e(autw=n diei=pon tetrarci/aj.<br />

1, 9, 2 (O d' au)to\j e)n o)ktwkaideka/tw| th=j )Arcaiologi/aj kata\ to\<br />

dwde/katon e) /toj th=j Tiberi/ou basilei/aj #tou=ton ga\r th\n kaq'<br />

o( /lwn a)rch\n diade/xasqai e(pta\ e)pi\ penth/konta e) /tesin th\n h(gemoni/an<br />

e)pikrath/santoj Au)gou/sto$u Po/ntion Pila=ton th\n )Ioudai/an<br />

e)pitraph=nai dhloi=, e)ntau=qa de\ e)f' o( /loij e) /tesin de/ka scedo\n<br />

19


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1, 9, 3 ei)j au)th\n paramei=nai th\n Tiberi/ou teleuth/n. ou)kou=n safw=j<br />

a)pelh/legktai to\ pla/sma tw=n kata\ tou= swth=roj h(mw=n u(pomnh/mata<br />

cqe\j kai\ prw/ |hn diadedwko/twn, e)n oi( =j prw=toj au)to\j o( th=j<br />

parashmeiw/sewj cro/noj tw=n peplako/twn a)pele/gcei to\ yeu=doj.<br />

1, 9, 4 e)pi\ th=j teta/rthj d' ou) =n u(patei/aj Tiberi/ou, h( \ ge/gonen e) /touj<br />

e(bdo/mou th=j basilei/aj au)tou=, ta\ peri\ to\ swth/rion pa/qoj au)toi=j<br />

tolmhqe/nta perie/cei, kaq' o( \n dei/knutai cro/non mhd' e)pista/j<br />

pw th= | )Ioudai/a| Pila=toj, ei) / ge tw= | )Iwsh/pw| ma/rturi crh/sasqai<br />

de/on, safw=j ou( /twj shmai/nonti kata\ th\n dhlwqei=san au)tou=<br />

grafh\n o( /ti dh\ dwdeka/tw| e)niautw= | th=j Tiberi/ou basilei/aj e)pi/tro-<br />

1, 10, 1 poj th=j )Ioudai/aj u(po\ Tiberi/ou kaqi/statai Pila=toj. e)pi\<br />

tou/twn dh\ ou) =n, kata\ to\n eu)aggelisth\n e) /toj pentekaide/katon<br />

Tiberi/ou Kai/saroj a) /gontoj, te/tarton de\ th=j h(gemoni/aj Ponti/ou<br />

Pila/tou, th=j te loiph=j )Ioudai/aj tetrarcou/ntwn (Hrw/ |dou<br />

kai\ Lusani/ou kai\ Fili/ppou, o( swth\r kai\ ku/rioj h(mw=n )Ihsou=j o(<br />

Cristo\j tou= qeou=, a)rco/menoj w(j ei) e)tw=n tria/konta, e)pi\ to\<br />

)Iwa/nnou ba/ptisma paragi/netai, katarch/n te poiei=tai thnikau=ta<br />

tou= kata\ to\ eu)agge/lion khru/gmatoj.<br />

1, 10, 2 Fhsi\n de\ au)to\n h( qei/a grafh\ to\n pa/nta th=j didaskali/aj diatele/sai<br />

cro/non e)pi\ a)rciere/wj ) /Anna kai\ Kai a/fa, dhlou=sa o( /ti<br />

dh\ e)n toi=j metaxu\ th=j tou/twn e) /tesin leitourgi/aj o( pa=j th=j<br />

didaskali/aj au)tw= | sunepera/nqh cro/noj. a)rxame/nou me\n kata\<br />

th\n tou= ) /Anna a)rcierwsu/nhn, me/cri de\ th=j a)rch=j tou= Kai a/fa<br />

paramei/nantoj ou)d' o( /loj o( metaxu\ tetrae/thj pari/statai cro/noj.<br />

1, 10, 3 tw=n ga/r toi kata\ to\n no/mon h) /dh pwj kaqairoume/nwn e)x e)kei/nou<br />

qesmw=n, le/luto me\n w( = | dia\ bi/ou kai\ e)k progo/nwn diadoch=j ta\<br />

th=j tou= qeou= qerapei/aj prosh/konta h) =n, u(po\ de\ tw=n (Rwmai kw=n<br />

h(gemo/nwn a) /llote a) /lloi th\n a)rcierwsu/nhn e)pitrepo/menoi, ou)<br />

1, 10, 4 plei=on e) /touj e(no\j e)pi\ tau/thj diete/loun. i(storei= d' ou) =n o(<br />

)Iw/shpoj te/ssaraj kata\ diadoch\n e)pi\ Kai a/fan a)rcierei=j meta \<br />

to\n ) /Annan diagene/sqai, kata\ th\n au)th\n th=j )Arcaiologi/aj<br />

grafh\n w( =de/ pwj le/gwn:<br />

"Ou)ale/rioj Gra=toj, pau/saj i(era=sqai ) /Ananon, )Isma/hlon<br />

a)rciere/a a)pofai/nei to\n tou= Fabi, kai\ tou=ton de\ met' ou) polu\<br />

metasth/saj, )Elea/zaron to\n )Ana/nou tou= a)rciere/wj ui(o\n a)po-<br />

1, 10, 5 dei/knusin a)rciere/a. e)niautou= de\ diagenome/nou kai\ to/nde<br />

pau/saj, Si/mwni tw= | Kami/qou th\n a)rcierwsu/nhn paradi/dwsin.<br />

ou) ple/on de\ kai\ tw= |de e)niautou= th\n timh\n e) /conti diege/neto<br />

cro/noj, kai\ )Iw/shpoj, o( kai\ Kai a/faj, dia/docoj h) =n au)t˘".<br />

1, 10, 6 Ou)kou=n o( su/mpaj ou)d' o( /loj tetrae/thj a)podei/knutai th=j tou=<br />

swth=roj h(mw=n didaskali/aj cro/noj, tessa/rwn e)pi\ te/ssarsin<br />

e) /tesin a)rciere/wn a)po\ tou= ) /Anna kai\ e)pi\ th\n tou= Kai a/fa kata/stasin<br />

e)niau/sion leitourgi/an e)kteteleko/twn. to/n ge/ toi Kai a/fan<br />

a)rciere/a ei)ko/twj tou= e)niautou=, kaq' o( \n ta\ tou= swthri/ou pa/qouj<br />

e)petelei=to, h( tou= eu)aggeli/ou pareshmh/nato grafh/, e)x h( =j kai\<br />

20


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

au)th=j ou)k a)pa/ |dwn th=j prokeime/nhj e)pithrh/sewj o( th=j tou=<br />

1, 10, 7 Cristou= didaskali/aj, a)podei/knutai cro/noj. a)lla\ ga\r o( swth\r<br />

kai\ ku/rioj h(mw=n ou) meta\ plei=ston th=j katarch=j tou= khru/gmatoj<br />

tou\j dw/deka a)posto/louj a)nakalei=tai, ou( \j kai\ mo/nouj tw=n loipw=n<br />

au)tou= maqhtw=n kata/ ti ge/raj e)xai/reton a)posto/louj w)no/masen,<br />

kai\ au) =qij a)nadei/knusin e(te/rouj e(bdomh/konta, ou( \j kai\ au)tou\j<br />

"a)pe/steilen a)na\ du/o du/o pro\ prosw/pou au)tou= ei)j pa/nta to/pon<br />

kai\ po/lin ou( = h) /mellen au)to\j e) /rcesqai".<br />

1, 11, 1 Ou)k ei)j makro\n de\ tou= baptistou= )Iwa/nnou u(po\ tou= ne/ou<br />

(Hrw/ |dou th\n kefalh\n a)potmhqe/ntoj, mnhmoneu/ei me\n kai\ h( qei/a<br />

tw=n eu)aggeli/wn grafh/, sunistorei= ge mh\n kai\ o( )Iw/shpoj<br />

o)nomasti\ th=j te (Hrw|dia/doj mnh/mhn pepoihme/noj kai\ w(j a)delfou=<br />

gunai=ka ou) =san au)th\n h)ga/geto pro\j ga/mon (Hrw/ |dhj, a)qeth/saj<br />

me\n th\n prote/ran au)tw= | kata\ no/mouj gegamhme/nhn # )Are/ta<br />

de\ h) =n au( /th tou= Petrai/wn basile/wj quga/th$r, th\n de\ (Hrw|dia/da<br />

1, 11, 2 zw=ntoj diasth/saj tou= a)ndro/j. di' h( \n kai\ to\n )Iwa/nnhn a)nelw\n<br />

po/lemon ai) /retai pro\j to\n )Are/tan, w(j a) \n h)timasme/nhj au)tw= |<br />

th=j qugatro/j, e)n w( = | pole/mw| ma/chj genome/nhj pa/nta fhsi\n to\n<br />

(Hrw/ |dou strato\n diafqarh=nai kai\ tau=ta peponqe/nai th=j e)pi-<br />

1, 11, 3 boulh=j e( /neken th=j kata\ tou= )Iwa/nnou gegenhme/nhj. o( d'<br />

au)to\j )Iw/shpoj e)n toi=j ma/lista dikaio/taton kai\ baptisth\n<br />

o(mologw=n gegone/nai to\n )Iwa/nnhn, toi=j peri\ au)tou= kata\ th\n<br />

tw=n eu)aggeli/wn grafh\n a)nagegramme/noij summarturei=, i(storei=<br />

de\ kai\ to\n (Hrw/ |dhn th=j basilei/aj a)popeptwke/nai dia\ th\n au)th\n<br />

(Hrw|dia/da, meq' h( =j au)to\n kai\ ei)j th\n u(perori/an a)pelhla/sqai,<br />

1, 11, 4 Bi/ennan th=j Galli/aj po/lin oi)kei=n katadikasqe/nta. kai\ tau=ta/<br />

ge au)tw= | e)n o)ktwkaideka/tw| th=j )Arcaiologi/aj dedh/lwtai, e) /nqa<br />

sullabai=j au)tai=j peri\ tou= )Iwa/nnou tau=ta gra/fei:<br />

"tisi\ de\ tw=n )Ioudai/wn e)do/kei o)lwle/nai to\n (Hrw/ |dou strato\n<br />

u(po\ tou= qeou=, kai\ ma/la dikai/wj tinnume/nou kata\ poinh\n )Iwa/nnou<br />

1, 11, 5 tou= kaloume/nou baptistou=. ktei/nei ga\r tou=ton (Hrw/ |dhj,<br />

a)gaqo\n a) /ndra kai\ toi=j )Ioudai/oij keleu/onta a)reth\n e)paskou=sin<br />

kai\ ta\ pro\j a)llh/louj dikaiosu/nh| kai\ pro\j to\n qeo\n eu)sebei/a|<br />

crwme/nouj baptismw= | sunie/nai. ou( /tw ga\r dh\ kai\ th\n ba/ptisin<br />

a)podekth\n au)tw= | fanei=sqai, mh\ e)pi/ tinwn a(marta/dwn paraith/sei<br />

crwme/nwn, a)ll' e)f' a(gnei/a| tou= sw/matoj, a( /te dh\ kai\ th=j yuch=j<br />

1, 11, 6 dikaiosu/nh| proekkekaqarme/nhj. kai\ tw=n a) /llwn sustrefome/nwn<br />

#kai\ ga\r h) /rqhsan e)pi\ plei=ston th= | a)kroa/sei tw=n lo/gwn$,<br />

dei/saj (Hrw/ |dhj to\ e)pi\ toso/nde piqano\n au)tou= toi=j a)nqrw/poij,<br />

mh\ e)pi\ a)posta/sei tini\ fe/roi #pa/nta ga\r e)oi/kesan sumboulh= | th= |<br />

e)kei/nou pra/xonte$j, polu\ krei=tton h(gei=tai, pri/n ti new/teron<br />

u(p' au)tou= gene/sqai, prolabw\n a)nairei=n, h) \ metabolh=j genome/nhj<br />

ei)j pra/gmata e)mpesw\n metanoei=n. kai\ o( me\n u(poyi/a| th= | (Hrw/ |dou<br />

de/smioj ei)j to\n Macairou=nta pemfqei/j, to\ proeirhme/non frou/rion,<br />

tau/th| kti/nnutai".<br />

21


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

1, 11, 7 tau=ta peri\ tou= )Iwa/nnou dielqw\n, kai\ tou= swth=roj h(mw=n<br />

kata\ th\n au)th\n tou= suggra/mmatoj i(stori/an w( =de/ pwj me/mnhtai:<br />

"gi/netai de\ kata\ tou=ton to\n cro/non )Ihsou=j, sofo\j a)nh/r, ei) /<br />

ge a) /ndra au)to\n le/gein crh/. h) =n ga\r parado/xwn e) /rgwn poihth/j,<br />

dida/skaloj a)nqrw/pwn tw=n h(donh= | ta)lhqh= decome/nwn, kai\ pollou\j<br />

me\n tw=n )Ioudai/wn, pollou\j de\ kai\ a)po\ tou= (Ellhnikou= e)phga/-<br />

1, 11, 8 geto. o( Cristo\j ou( =toj h) =n, kai\ au)to\n e)ndei/xei tw=n prw/twn<br />

a)ndrw=n par' h(mi=n staurw= | e)pitetimhko/toj Pila/tou, ou)k e)pau/santo<br />

oi( to\ prw=ton a)gaph/santej: e)fa/nh ga\r au)toi=j tri/thn<br />

e) /cwn h(me/ran pa/lin zw=n, tw=n qei/wn profhtw=n tau=ta/ te kai\<br />

a) /lla muri/a peri\ au)tou= qauma/sia ei)rhko/twn. ei)j e) /ti te nu=n<br />

tw=n Cristianw=n a)po\ tou=de w)nomasme/nwn ou)k e)pe/lipe to\ fu=lon".<br />

1, 11, 9 tau=ta tou= e)x au)tw=n (Ebrai/wn suggrafe/wj a)ne/kaqen th= |<br />

e(autou= grafh= | peri/ te tou= baptistou= )Iwa/nnou kai\ tou= swth=roj<br />

h(mw=n paradedwko/toj, ti/j a) \n e) /ti lei/poito a)pofugh\ tou= mh\<br />

a)naiscu/ntouj a)pele/gcesqai tou\j ta\ kat' au)tw=n plasame/nouj<br />

u(pomnh/mata; a)lla\ tau=ta me\n e)ce/tw tau/th|:<br />

1, 12, 1 tw=n ge mh\n tou= swth=roj a)posto/lwn panti/ tw| safh\j e)k tw=n<br />

eu)aggeli/wn h( pro/srhsij: tw=n de\ e(bdomh/konta maqhtw=n kata/logoj<br />

me\n ou)dei\j ou)damh= | fe/retai, le/getai/ ge mh\n ei( =j au)tw=n<br />

Barnaba=j gegone/nai, ou( = diafo/rwj me\n kai\ ai( Pra/xeij tw=n<br />

a)posto/lwn e)mnhmo/neusan, ou)c h( /kista de\ kai\ Pau=loj Gala/taij<br />

gra/fwn. tou/twn d' ei) =nai/ fasi kai\ Swsqe/nhn to\n a( /ma Pau/lw|<br />

1, 12, 2 Korinqi/oij e)pistei/lanta: h( d' i(stori/a para\ Klh/menti kata\ th\n<br />

pe/mpthn tw=n (Upotupw/sewn: e)n h( = | kai\ Khfa=n, peri\ ou( = fhsin<br />

o( Pau=loj: "o( /te de\ h) =lqen Khfa=j ei)j )Antio/ceian, kata\ pro/swpon<br />

au)tw= | a)nte/sthn", e( /na fhsi\ gegone/nai tw=n e(bdomh/konta maqhtw=n,<br />

1, 12, 3 o(mw/numon Pe/trw| tugca/nonta tw= | a)posto/lw|. kai\ Matqi/an de\<br />

to\n a)nti\ )Iou/da toi=j a)posto/loij sugkatalege/nta to/n te su\n au)tw= |<br />

th= | o(moi/a| yh/fw| timhqe/nta th=j au)th=j tw=n e(bdomh/konta klh/sewj<br />

h)xiw=sqai kate/cei lo/goj. kai\ Qaddai=on de\ e( /na tw=n au)tw=n ei) =nai/<br />

fasi, peri\ ou( = kai\ i(stori/an e)lqou=san ei)j h(ma=j au)ti/ka ma/la e)kqh/-<br />

1, 12, 4 somai. kai\ tw=n e(bdomh/konta de\ plei/ouj tou= swth=roj pefhne/nai<br />

maqhta\j eu( /roij a) \n e)pithrh/saj, ma/rturi crw/menoj tw= |<br />

Pau/lw|, meta\ th\n e)k nekrw=n e) /gersin w) =fqai au)to\n fh/santi<br />

prw=ton me\n Khfa= |, e) /peita toi=j dw/deka, kai\ meta\ tou/touj<br />

e)pa/nw pentakosi/oij a)delfoi=j e)fa/pax, w( =n tina\j me\n e) /fasken<br />

kekoimh=sqai, tou\j plei/ouj d' e) /ti tw= | bi/w|, kaq' o( \n kairo\n au)tw= |<br />

1, 12, 5 tau=ta suneta/tteto, perime/nein: e) /peita d' w) =fqai au)to\n )Iakw/bw|<br />

fhsi/n: ei( =j de\ kai\ ou( =toj tw=n ferome/nwn tou= swth=roj a)delfw=n<br />

h) =n. ei) =q' w(j para\ tou/touj kata\ mi/mhsin tw=n dw/deka plei/stwn<br />

o( /swn u(parxa/ntwn a)posto/lwn, oi( =oj kai\ au)to\j o( Pau=loj h) =n,<br />

prosti/qhsi le/gwn: "e) /peita w) /fqh toi=j a)posto/loij pa=sin". tau=ta<br />

me\n ou) =n peri\ tw=nde.<br />

1, 13, 1 th=j de\ peri\ to\n Qaddai=on i(stori/aj toiou=toj ge/gonen o( tro/-<br />

22


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

poj. h( tou= kuri/ou kai\ swth=roj h(mw=n )Ihsou= Cristou= qeio/thj,<br />

ei)j pa/ntaj a)nqrw/pouj th=j paradoxopoiou= duna/mewj e( /neken<br />

bowme/nh, muri/ouj o( /souj kai\ tw=n e)p' a)llodaph=j porrwta/tw<br />

o) /ntwn th=j )Ioudai/aj no/swn kai\ pantoi/wn paqw=n e)lpi/di qera-<br />

1, 13, 2 pei/aj e)ph/geto. tau/th| toi basileu\j ) /Abgaroj, tw=n u(pe\r<br />

Eu)fra/thn e)qnw=n e)pishmo/tata dunasteu/wn, pa/qei to\ sw=ma deinw= |<br />

kai\ ou) qerapeutw= | o( /son e)p' a)nqrwpei/a| duna/mei katafqeiro/menoj,<br />

w(j kai\ tou) /noma tou= )Ihsou= polu\ kai\ ta\j duna/meij sumfw/nwj<br />

pro\j a(pa/ntwn marturoume/naj e)pu/qeto, i(ke/thj au)tou= pe/myaj<br />

di' e)pistolhfo/rou gi/netai, th=j no/sou tucei=n a)pallagh=j a)xiw=n.<br />

1, 13, 3 o( de\ mh\ to/te kalou=nti u(pakou/saj, e)pistolh=j gou=n au)to\n i)di/aj<br />

kataxioi=, e( /na tw=n au)tou= maqhtw=n a)poste/llein e)pi\ qerapei/a|<br />

th=j no/sou o(mou= te au)tou= swthri/a| kai\ tw=n proshko/ntwn a(pa/ntwn<br />

1, 13, 4 u(piscnou/menoj. ou)k ei)j makro\n de\ a) /ra au)tw= | e)plhrou=to ta\<br />

th=j e)paggeli/aj. meta\ gou=n th\n e)k nekrw=n a)na/stasin au)tou=<br />

kai\ th\n ei)j ou)ranou\j a) /nodon Qwma=j, tw=n a)posto/lwn ei( =j tw=n<br />

dw/deka, Qaddai=on, e)n a)riqmw= | kai\ au)to\n tw=n e(bdomh/konta tou=<br />

Cristou= maqhtw=n kateilegme/non, kinh/sei qeiote/ra| e)pi\ ta\ ) /Edessa<br />

kh/ruka kai\ eu)aggelisth\n th=j peri\ tou= Cristou= didaskali/aj<br />

e)kpe/mpei, pa/nta te di' au)tou= ta\ th=j tou= swth=roj h(mw=n te/loj<br />

1, 13, 5 e)la/mbanen e)paggeli/aj. e) /ceij kai\ tou/twn a)na/grapton th\n<br />

marturi/an, e)k tw=n kata\ ) /Edessan to\ thnika/de basileuome/nhn<br />

po/lin grammatofulakei/wn lhfqei=san: e)n gou=n toi=j au)to/qi dhmosi/oij<br />

ca/rtaij, toi=j ta\ palaia\ kai\ ta\ a)mfi\ to\n ) /Abgaron pracqe/nta<br />

perie/cousi, kai\ tau=ta ei)j e) /ti nu=n e)x e)kei/nou pefulagme/na<br />

eu( /rhtai, ou)de\n de\ oi( =on kai\ au)tw=n e)pakou=sai tw=n e)pistolw=n, a)po\<br />

tw=n a)rcei/wn h(mi=n a)nalhfqeisw=n kai\ to/nde au)toi=j r(h/masin e)k<br />

th=j Su/rwn fwnh=j metablhqeisw=n to\n tro/pon.<br />

ANTIGRAFON EPISTOLHS GRAFEISHS UPO ABGA-<br />

ROU TOPARCOU TWI IHSOU KAI PEMFQEISHS<br />

AUTWI DI' ANANIOU TACUDROMOU EIS IEROSO-<br />

LUMA<br />

1, 13, 6 " ) /Abgaroj Ou)cama topa/rchj )Ihsou= swth=ri a)gaqw= | a)nafane/nti<br />

e)n to/pw| (Ierosolu/mwn cai/rein. h) /koustai/ moi ta\ peri\<br />

sou= kai\ tw=n sw=n i)ama/twn, w(j a) /neu farma/kwn kai\ botanw=n u(po\<br />

sou= ginome/nwn. w(j ga\r lo/goj, tuflou\j a)nable/pein poiei=j,<br />

cwlou\j peripatei=n, kai\ leprou\j kaqari/zeij, kai\ a)ka/qarta<br />

pneu/mata kai\ dai/monaj e)kba/lleij, kai\ tou\j e)n makronosi/a|<br />

1, 13, 7 basanizome/nouj qerapeu/eij, kai\ nekrou\j e)gei/reij. kai\ tau=ta<br />

pa/nta a)kou/saj peri\ sou=, kata\ nou=n e)qe/mhn to\ e( /teron tw=n du/o,<br />

h) \ o( /ti su\ ei) = o( qeo\j kai\ kataba\j a)po\ tou= ou)ranou= poiei=j tau=ta, h) \<br />

1, 13, 8 ui(o\j ei) = tou= qeou= poiw=n tau=ta. dia\ tou=to toi/nun gra/yaj e)deh/qhn<br />

sou skulh=nai pro/j me kai\ to\ pa/qoj, o( \ e) /cw, qerapeu=sai.<br />

kai\ ga\r h) /kousa o( /ti kai\ )Ioudai=oi katagoggu/zousi/ sou kai\ bou/-<br />

23


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

lontai kakw=sai/ se. po/lij de\ mikrota/th moi/ e)sti kai\ semnh/,<br />

h( /tij e)xarkei= a)mfote/roij".<br />

TA ANTIGRAFENTA UPO IHSOU DIA ANANIOU<br />

TACUDROMOU TOPARCHI ABGARWI<br />

1, 13, 10 "Maka/rioj ei) = pisteu/saj e)n e)moi/, mh\ e(orakw/j me. ge/graptai<br />

ga\r peri\ e)mou= tou\j e(orako/taj me mh\ pisteu/sein e)n e)moi/, kai\ i( /na<br />

oi( mh\ e(orako/tej me au)toi\ pisteu/swsi kai\ zh/sontai. peri\ de\<br />

ou( = e) /graya/j moi e)lqei=n pro\j se/, de/on e)sti\ pa/nta di' a( \ a)pesta/lhn<br />

e)ntau=qa, plhrw=sai kai\ meta\ to\ plhrw=sai ou( /twj a)nalhfqh=nai<br />

pro\j to\n a)postei/lanta/ me. kai\ e)peida\n a)nalhfqw=, a)postelw=<br />

soi/ tina tw=n maqhtw=n mou, i( /na i)a/shtai/ sou to\ pa/qoj kai\ zwh/n<br />

soi kai\ toi=j su\n soi\ para/schtai".<br />

1, 13, 11 Tau/taij de\ tai=j e)pistolai=j e) /ti kai\ tau=ta sunh=pto th= | Su/rwn<br />

fwnh= |:<br />

"Meta\ de\ to\ a)nalhfqh=nai to\n )Ihsou=n a)pe/steilen au)tw= |<br />

)Iou/daj, o( kai\ Qwma=j, Qaddai=on a)po/stolon, e( /na tw=n e(bdomh/konta.<br />

o( \j e)lqw\n kate/menen pro\j Twbi/an to\n tou= Twbi/a.<br />

w(j de\ h)kou/sqh peri\ au)tou=, e)mhnu/qh tw= | )Abga/rw| o( /ti e)lh/luqen<br />

1, 13, 12 a)po/stoloj e)ntau=qa tou= )Ihsou=, kaqa\ e)pe/steile/n soi. h) /rxato<br />

ou) =n o( Qaddai=oj e)n duna/mei qeou= qerapeu/ein pa=san no/son kai\<br />

malaki/an, w( /ste pa/ntaj qauma/zein. w(j de\ h) /kousen o( ) /Abgaroj<br />

ta\ megalei=a kai\ ta\ qauma/sia a( \ e)poi/ei, kai\ w(j e)qera/peuen,<br />

e)n u(ponoi/a| ge/gonen w(j o( /ti au)to/j e)stin peri\ ou( = o( )Ihsou=j e)pe/steilen<br />

le/gwn: e)peida\n a)nalhfqw=, a)postelw= soi/ tina tw=n maqhtw=n<br />

1, 13, 13 mou, o( \j to\ pa/qoj sou i)a/setai. metakalesa/menoj ou) =n to\n Twbi/an,<br />

par' w( = | kate/menen, ei) =pen: h) /kousa o( /ti a)nh/r tij duna/sthj e)lqw\n<br />

kate/meinen e)n th= | sh= | oi)ki/a|: a)na/gage au)to\n pro/j me. e)lqw\n<br />

de\ o( Twbi/aj para\ Qaddai/w|, ei) =pen au)tw= |: o( topa/rchj ) /Abgaroj<br />

metakalesa/meno/j me ei) =pen a)nagagei=n se par' au)tw= |, i( /na qerapeu/sh|j<br />

au)to/n. kai\ o( Qaddai=oj: a)nabai/nw, e) /fh, e)peidh/per<br />

1, 13, 14 duna/mei par' au)tw= | a)pe/stalmai. o)rqri/saj ou) =n o( Twbi/aj<br />

th= | e(xh=j kai\ paralabw\n to\n Qaddai=on h) =lqen pro\j to\n ) /Abgaron.<br />

w(j de\ a)ne/bh, paro/ntwn kai\ e(stw/twn tw=n megista/nwn<br />

au)tou=, paracrh=ma e)n tw= | ei)sie/nai au)to\n o( /rama me/ga e)fa/nh tw= |<br />

)Abga/rw| e)n tw= | prosw/pw| tou= a)posto/lou Qaddai/ou: o( /per i)dw\n<br />

) /Abgaroj proseku/nhsen tw= | Qaddai/w|, qau=ma/ te e) /scen pa/ntaj<br />

tou\j periestw=taj: au)toi\ ga\r ou)c e(ora/kasi to\ o( /rama, o( \ mo/nw|<br />

1, 13, 15 tw= | )Abga/rw| e)fa/nh: o( \j kai\ to\n Qaddai=on h) /reto ei) e)p' a)lhqei/aj<br />

maqhth\j ei) = )Ihsou= tou= ui(ou= tou= qeou=, o( \j ei)rh/kei pro/j me: a)postelw=<br />

soi/ tina tw=n maqhtw=n mou, o( /stij i)a/setai/ se kai\ zwh/n soi pare/xei.<br />

kai\ o( Qaddai=oj e) /fh: e)pei\ mega/lwj pepi/steukaj ei)j to\n<br />

a)postei/lanta/ me, dia\ tou=to a)pesta/lhn pro\j se/. kai\ pa/lin,<br />

e)a\n pisteu/sh|j e)n au)tw= |, w(j a) \n pisteu/sh|j e) /stai soi ta\ ai)th/mata<br />

1, 13, 16 th=j kardi/aj sou. kai\ o( ) /Abgaroj pro\j au)to/n: ou( /twj e)pi/steusa,<br />

24


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

fhsi\n, e)n au)tw= |, w(j kai\ tou\j )Ioudai/ouj tou\j staurw/santaj<br />

au)to\n boulhqh=nai du/namin paralabw\n katako/yai, ei) mh\ dia\ th\n<br />

basilei/an th\n (Rwmai/wn a)neko/phn tou/tou. kai\ o( Qaddai=oj<br />

ei) =pen: o( ku/rioj h(mw=n to\ qe/lhma tou= patro\j au)tou= peplh/rwken<br />

1, 13, 17 kai\ plhrw/saj a)nelh/fqh pro\j to\n pate/ra. le/gei au)tw= | ) /Abgaroj:<br />

ka)gw\ pepi/steuka ei)j au)to\n kai\ ei)j to\n pate/ra au)tou=. kai\<br />

o( Qaddai=oj: dia\ tou=to, fhsi\, ti/qhmi th\n cei=ra/ mou e)pi\ se\ e)n<br />

o)no/mati au)tou=. kai\ tou=to pra/xantoj, paracrh=ma e)qerapeu/qh<br />

1, 13, 18 th=j no/sou kai\ tou= pa/qouj ou( = ei) =cen. e)qau/mase/n te o( ) /Abgaroj<br />

o( /ti kaqw\j h) /koustai au)tw= | peri\ tou= )Ihsou=, ou( /twj toi=j e) /rgoij<br />

pare/laben dia\ tou= maqhtou= au)tou= Qaddai/ou, o( \j au)to\n a) /neu<br />

farmakei/aj kai\ botanw=n e)qera/peusen, kai\ ou) mo/non, a)lla\ kai\<br />

) /Abdon to\n tou= ) /Abdou, poda/gran e) /conta: o( \j kai\ au)to\j proselqw\n<br />

u(po\ tou\j po/daj au)tou= e) /pesen, eu)ca/j te dia\ ceiro\j<br />

labw\n e)qerapeu/qh, pollou/j te a) /llouj sumpoli/taj au)tw=n o(<br />

au)to\j i)a/sato, qaumasta\ kai\ mega/la poiw=n kai\ khru/sswn to\n<br />

1, 13, 19 lo/gon tou= qeou=. meta\ de\ tau=ta o( ) /Abgaroj: su\ Qaddai=e, e) /fh,<br />

su\n duna/mei tou= qeou= tau=ta poiei=j kai\ h(mei=j au)toi\ e)qauma/samen:<br />

a)ll' e)pi\ tou/toij de/omai/ sou, dih/ghsai/ moi peri\ th=j e)leu/sewj<br />

tou= )Ihsou= pw=j e)ge/neto, kai\ peri\ th=j duna/mewj au)tou=, kai\<br />

1, 13, 20 e)n poi/a| duna/mei tau=ta e)poi/ei a( /tina h) /koustai/ moi. kai\ o( Qaddai=oj:<br />

nu=n me\n siwph/somai, e) /fh, e)pei\ de\ khru=xai to\n lo/gon<br />

a)pesta/lhn, au) /rion e)kklhsi/aso/n moi tou\j poli/taj sou pa/ntaj,<br />

kai\ e)p' au)tw=n khru/xw kai\ sperw= e)n au)toi=j to\n lo/gon th=j<br />

zwh=j, peri/ te th=j e)leu/sewj tou= )Ihsou= kaqw\j e)ge/neto,<br />

kai\ peri\ th=j a)postolh=j au)tou=, kai\ e( /neka ti/noj a)pesta/lh u(po\<br />

tou= patro/j, kai\ peri\ th=j duna/mewj kai\ tw=n e) /rgwn au)tou= kai\<br />

musthri/wn w( =n e)la/lhsen e)n ko/smw|, kai\ poi/a| duna/mei tau=ta<br />

e)poi/ei, kai\ peri\ th=j kainh=j au)tou= khru/xewj, kai\ peri\ th=j<br />

mikro/thtoj kai\ peri\ th=j tapeinw/sewj, kai\ pw=j e)tapei/nwsen<br />

e(auto\n kai\ a)pe/qeto kai\ e)smi/krunen au)tou= th\n qeo/thta, kai\<br />

e)staurw/qh, kai\ kate/bh ei)j to\n ) /Aidhn, kai\ die/scise fragmo\n<br />

to\n e)x ai)w=noj mh\ scisqe/nta, kai\ a)nh/geiren nekrou\j kai\ kate/bh<br />

mo/noj, a)ne/bh de\ meta\ pollou= o) /clou pro\j to\n pate/ra au)tou=.<br />

1, 13, 21 e)ke/leusen ou) =n o( ) /Abgaroj th= | e( /wqen suna/xai tou\j poli/taj<br />

au)tou= kai\ a)kou=sai th\n kh/ruxin Qaddai/ou, kai\ meta\ tau=ta prose/taxen<br />

doqh=nai au)tw= | cruso\n kai\ a) /shmon. o( de\ ou)k e)de/xato,<br />

ei)pw/n. ei) ta\ h(me/tera kataleloi/pamen, pw=j ta\ a)llo/tria lhyo/-<br />

1, 13, 22 meqa; e)pra/cqh tau=ta tessarakostw= | kai\ triakosiostw= | e) /tei:<br />

a( \ kai\ ou)k ei)j a) /crhston pro\j le/xin e)k th=j Su/rwn metablhqe/nta<br />

fwnh=j e)ntau=qa/ moi kata\ kairo\n kei/sqw.<br />

25


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

Ta/de kai\ h( b perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

Peri\ th=j meta\ th\n a)na/lhyin tou= Cristou= diagwgh=j tw=n<br />

a)posto/lwn.<br />

( /Opwj Tibe/rioj u(po\ Pila/tou ta\ peri\ tou= Cristou= didacqei\j<br />

e)kinh/qh.<br />

( /Opwj ei)j pa/nta to\n ko/smon e)n bracei= cro/nw| die/dramen o(<br />

peri\ tou= Cristou= lo/goj.<br />

(Wj meta\ Tibe/rion Ga/i oj )Ioudai/wn basile/a kaqi/sthsin<br />

)Agri/ppan, to\n (Hrw/ |dhn a)i di/w| zhmiw/saj fugÕ.<br />

(Wj Fi/lwn u(pe\r )Ioudai/wn presbei/an e)stei/lato pro\j Ga/i on .<br />

( /Osa )Ioudai/oij sunerru/h kaka\ meta\ th\n kata\ tou= Cristou=<br />

to/lman.<br />

(Wj kai\ Pila=toj e(auto\n diecrh/sato.<br />

Peri\ tou= kata\ Klau/dion limou=.<br />

Martu/rion )Iakw/bou tou= a)posto/lou.<br />

(Wj )Agri/ppaj o( kai\ (Hrw/ |dhj tou\j a)posto/louj diw/xaj th=j<br />

qei/aj parauti/ka di/khj h) / |sqeto.<br />

Peri\ Qeuda= tou= go/htoj.<br />

Peri\ (Ele/nhj th=j tw=n )Adiabhnw=n basili/doj.<br />

Peri\ Si/mwnoj tou= ma/gou.<br />

Peri\ tou= kata\ (Rw/mhn khru/gmatoj Pe/trou tou= a)posto/lou.<br />

Peri\ tou= kata\ Ma/rkon eu)aggeli/ou.<br />

(Wj prw=toj Ma/rkoj toi=j kat' Ai) /gupton th\n ei)j to\n Cristo\n<br />

gnw=sin e)kh/ruxen.<br />

Oi( /a peri\ tw=n kat' Ai) /gupton a)skhtw=n o( Fi/lwn i(storei=.<br />

( /Osa tou= Fi/lwnoj ei)j h(ma=j perih=lqen suggra/mmata.<br />

Oi( /a tou\j e)n (Ierosolu/moij )Ioudai/ouj sumfora\ meth=lqen e)n<br />

th= | tou= pa/sca h(me/ra|.<br />

Oi( /a kai\ kata\ Ne/rwna e)n toi=j (Ierosolu/moij e)pra/cqh.<br />

Peri\ tou= Ai)gupti/ou, ou( = kai\ tw=n a)posto/lwn ai( Pra/xeij<br />

e)mnhmo/neusan.<br />

(Wj e)k th=j )Ioudai/aj ei)j th\n (Rw/mhn de/smioj a)napemfqei\j<br />

Pau=loj a)pologhsa/menoj pa/shj a)pelu/qh ai)ti/aj.<br />

(Wj e)martu/rhsen )Ia/kwboj o( tou= kuri/ou crhmati/saj a)delfo/j.<br />

(Wj meta\ Ma/rkon prw=toj e)pi/skopoj th=j )Alexandre/wn<br />

e)kklhsi/aj )Anniano\j kate/sth.<br />

Peri\ tou= kata\ Ne/rwna diwgmou=, kaq' o( \n e)pi\ (Rw/mhj<br />

Pau=loj kai\ Pe/troj toi=j u(pe\r eu)sebei/aj marturi/oij katekosmh/qhsan.<br />

(Wj muri/oij kakoi=j perihla/qhsan )Ioudai=oi, kai\ w(j to\n<br />

u( /staton pro\j (Rwmai/ouj h) /ranto po/lemon.<br />

Sunh=ktai h(mi=n h( bi/bloj a)po\ tw=n Klh/mentoj Tertullianou=<br />

)Iwsh/pou Fi/lwnoj.<br />

<br />

26


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

2, 1, Pref, 1 " ( /Osa me\n th=j e)kklhsiastikh=j i(stori/aj e)crh=n w(j e)n prooimi/w|<br />

diastei/lasqai th=j te qeologi/aj pe/ri tou= swthri/ou lo/gou kai\ th=j<br />

a)rcaiologi/aj tw=n th=j h(mete/raj didaskali/aj dogma/twn a)rcaio/thto/j<br />

te th=j kata\ Cristianou\j eu)aggelikh=j politei/aj, ou)<br />

mh\n a)lla\ kai\ o( /sa peri\ th=j genome/nhj e) /nagcoj e)pifanei/aj au)tou=,<br />

ta/ te pro\ tou= pa/qouj kai\ ta\ peri\ th=j tw=n a)posto/lwn e)klogh=j,<br />

e)n tw= | pro\ tou/tou, suntemo/ntej ta\j a)podei/xeij, dieilh/famen:<br />

2, 1, Pref, 2 fe/re d', e)pi\ tou= paro/ntoj h) /dh kai\ ta\ meta\ th\n a)na/lhyin au)tou=<br />

diaskeyw/meqa, ta\ me\n e)k tw=n qei/wn parashmaino/menoi gramma/twn,<br />

ta\ d' e) /xwqen prosistorou=ntej e)x w( =n kata\ kairo\n mnhmoneu/somen<br />

u(pomnhma/twn.<br />

2, 1, 1 Prw=toj toigarou=n ei)j th\n a)postolh\n a)nti\ tou= prodo/tou<br />

)Iou/da klhrou=tai Matqi/aj, ei( =j kai\ au)to/j, w(j dedh/lwtai, tw=n<br />

tou= kuri/ou geno/menoj maqhtw=n. kaqi/stantai de\ di' eu)ch=j kai\<br />

ceirw=n e)piqe/sewj tw=n a)posto/lwn ei)j diakoni/an u(phresi/aj<br />

e( /neka tou= koinou= a) /ndrej dedokimasme/noi, to\n a)riqmo\n e(pta/,<br />

oi( a)mfi\ to\n Ste/fanon: o( \j kai\ prw=toj meta\ to\n ku/rion a( /ma th= |<br />

ceirotoni/a|, w( /sper ei)j au)to\ tou=to proacqei/j, li/qoij ei)j qa/naton<br />

pro\j tw=n kuriokto/nwn ba/lletai, kai\ tau/th| prw=toj to\n au)tw= |<br />

ferw/numon tw=n a)xioni/kwn tou= Cristou= martu/rwn a)pofe/retai<br />

2, 1, 2 ste/fanon. to/te dh=ta kai\ )Ia/kwbon, to\n tou= kuri/ou lego/menon<br />

a)delfo/n, o( /ti dh\ kai\ ou( =toj tou= )Iwsh\f w)no/masto pai=j, tou= de\<br />

Cristou= path\r o( )Iwsh/f, w( = | mnhsteuqei=sa h( parqe/noj, pri\n<br />

h) \ sunelqei=n au)tou/j, eu(re/qh e)n gastri\ e) /cousa e)k pneu/matoj a(gi/ou,<br />

w(j h( i(era\ tw=n eu)aggeli/wn dida/skei grafh/: tou=ton dh\ ou) =n au)to\n<br />

)Ia/kwbon, o( \n kai\ di/kaion e)pi/klhn oi( pa/lai di' a)reth=j e)ka/loun<br />

proterh/mata, prw=ton i(storou=sin th=j e)n (Ierosolu/moij e)kklh-<br />

2, 1, 3 si/aj to\n th=j e)piskoph=j e)gceirisqh=nai qro/non: Klh/mhj e)n e( /ktw|<br />

tw=n (Upotupw/sewn gra/fwn w( =de pari/sthsin:<br />

"Pe/tron ga/r fhsin kai\ )Ia/kwbon kai\ )Iwa/nnhn meta\ th\n<br />

a)na/lhyin tou= swth=roj, w(j a) \n kai\ u(po\ tou= swth=roj protetimhme/nouj,<br />

mh\ e)pidika/zesqai do/xhj, a)lla\ )Ia/kwbon to\n di/kaion<br />

e)pi/skopon tw=n (Ierosolu/mwn e(le/sqai."<br />

2, 1, 4 o( d' au)to\j e)n e(bdo/mw| th=j au)th=j u(poqe/sewj e) /ti kai\ tau=ta<br />

peri\ au)tou= fhsin:<br />

" )Iakw/bw| tw= | dikai/w| kai\ )Iwa/nnh| kai\ Pe/trw| meta\ th\n a)na/stasin<br />

pare/dwken th\n gnw=sin o( ku/rioj, ou( =toi toi=j loipoi=j a)posto/loij<br />

pare/dwkan, oi( de\ loipoi\ a)po/stoloi toi=j e(bdomh/konta: w( =n<br />

2, 1, 5 ei( =j h) =n kai\ Barnaba=j. du/o de\ gego/nasin )Ia/kwboi, ei( =j o( di/kaioj,<br />

o( kata\ tou= pterugi/ou blhqei\j kai\ u(po\ gnafe/wj xu/lw| plhgei\j<br />

ei)j qa/naton, e( /teroj de\ o( karatomhqei/j."<br />

au)tou= dh\ tou= dikai/ou kai\ o( Pau=loj mnhmoneu/ei gra/fwn:<br />

"e( /teron de\ tw=n a)posto/lwn ou)k ei) =don, ei) mh\ )Ia/kwbon to\n a)delfo\n<br />

2, 1, 6 tou= kuri/ou." e)n tou/toij kai\ ta\ th=j tou= swth=roj h(mw=n pro\j<br />

27


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

to\n tw=n )Osrohnw=n basile/a te/loj e)la/mbanen u(posce/sewj. o(<br />

gou=n Qwma=j to\n Qaddai=on kinh/sei qeiote/ra| e)pi\ ta\ ) /Edessa<br />

kh/ruka kai\ eu)aggelisth\n th=j peri\ tou= Cristou= didaskali/aj<br />

e)kpe/mpei, w(j a)po\ th=j eu(reqei/shj au)to/qi grafh=j mikrw= | pro/sqen<br />

2, 1, 7 e)dhlw/samen: o( \ de\ toi=j to/poij e)pista/j, to/n te ) /Abgaron i)a=tai<br />

tw= | Cristou= lo/gw| kai\ tou\j au)to/qi pa/ntaj toi=j tw=n qauma/twn<br />

parado/xoij e)kplh/ttei. i(kanw=j te au)tou\j toi=j e) /rgoij diaqei\j<br />

kai\ e)pi\ se/baj a)gagw\n th=j tou= Cristou= duna/mewj, maqhta\j<br />

th=j swthri/ou didaskali/aj katesth/sato. ei)j e) /ti te nu=n e)x<br />

e)kei/nou h( pa=sa tw=n )Edesshnw=n po/lij th= | Cristou= prosana/keitai<br />

proshgori/a|, ou) to\ tuco\n e)piferome/nh dei=gma th=j tou= swth=roj<br />

2, 1, 8 h(mw=n kai\ ei)j au)tou\j eu)ergesi/aj. kai\ tau=ta d' w(j e)x a)rcai/wn<br />

i(stori/aj ei)rh/sqw: meti/wmen d' au) =qij e)pi\ th\n qei/an grafh/n.<br />

genome/nou dh=ta e)pi\ th= | tou= Stefa/nou marturi/a| prw/tou kai\<br />

megi/stou pro\j au)tw=n )Ioudai/wn kata\ th=j e)n (Ierosolu/moij<br />

e)kklhsi/aj diwgmou= pa/ntwn te tw=n maqhtw=n plh\n o( /ti mo/nwn<br />

tw=n dw/deka a)na\ th\n )Ioudai/an te kai\ Sama/reian diaspare/ntwn,<br />

tine\j, h( = | fhsin h( qei/a grafh/, dielqo/ntej e( /wj Foini/khj kai\ Ku/prou<br />

kai\ )Antiocei/aj, ou) /pw me\n e) /qnesin oi( =oi/ te h) =san tou= th=j pi/stewj<br />

metadido/nai lo/gou tolma=n, mo/noij de\ tou=ton )Ioudai/oij kath/ggellon.<br />

2, 1, 9 thnikau=ta kai\ Pau=loj e)lumai/neto ei)j e) /ti to/te th\n e)kklhsi/an,<br />

kat' oi) /kouj tw=n pistw=n ei)sporeuo/menoj su/rwn te a) /ndraj kai\<br />

2, 1, 10 gunai=kaj kai\ ei)j fulakh\n paradidou/j. a)lla\ kai\ Fi/lippoj,<br />

ei( =j tw=n a( /ma Stefa/nw| proceirisqe/ntwn ei)j th\n diakoni/an, e)n<br />

toi=j diasparei=sin geno/menoj, ka/teisin ei)j th\n Sama/reian, qei/aj<br />

te e) /mplewj duna/mewj khru/ttei prw=toj toi=j au)to/qi to\n lo/gon,<br />

tosau/th d' au)tw= | qei/a sunh/rgei ca/rij, w(j kai\ Si/mwna to\n ma/gon<br />

2, 1, 11 meta\ plei/stwn o( /swn toi=j au)tou= lo/goij e(lcqh=nai. e)pi\ tosou=ton<br />

d' o( Si/mwn bebohme/noj kat' e)kei=no kairou= tw=n h)pathme/nwn<br />

e)kra/tei gohtei/a|, w(j th\n mega/lhn au)to\n h(gei=sqai ei) =nai du/namin<br />

tou= qeou=. to/te d' ou) =n kai\ ou( =toj ta\j u(po\ tou= Fili/ppou duna/mei<br />

qei/a| teloume/naj kataplagei\j paradoxopoii/aj, u(podu/etai kai\<br />

2, 1, 12 me/cri loutrou= th\n ei)j Cristo\n pi/stin kaqupokri/netai: o( \ kai\<br />

qauma/zein a) /xion ei)j deu=ro gino/menon pro\j tw=n e) /ti kai\ nu=n th\n<br />

a)p' e)kei/nou miarwta/thn metio/ntwn ai( /resin, oi( \ th= | tou= sfw=n<br />

propa/toroj meqo/dw| th\n e)kklhsi/an loimw/douj kai\ ywrale/aj<br />

no/sou di/khn u(poduo/menoi, ta\ me/gista lumai/nontai tou\j oi( =j e)napoma/xasqai<br />

oi( =oi/ te a) \n ei) =en to\n e)n au)toi=j a)pokekrumme/non dusalqh=<br />

kai\ calepo\n i)o/n. h) /dh ge/ toi plei/ouj tou/twn a)pew/sqhsan,<br />

o(poi=oi/ tinej ei) =en th\n mocqhri/an, a(lo/ntej, w( /sper ou) =n kai\ o( Si/mwn<br />

au)to\j pro\j tou= Pe/trou katafwraqei\j o( \j h) =n, th\n prosh/kousan<br />

e) /tisen timwri/an.<br />

2, 1, 13 a)lla\ ga\r ei)j au) /xhn o(shme/rai proi o/ntoj tou= swthri/ou khru/gmatoj,<br />

oi)konomi/a tij h) =gen a)po\ th=j Ai)qio/pwn gh=j th=j au)to/qi<br />

28


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

basili/doj, kata/ ti pa/trion e) /qoj u(po\ gunaiko\j tou= e) /qnouj ei)j<br />

e) /ti nu=n basileuome/nou, duna/sthn: o( \n prw=ton e)x e)qnw=n pro\j<br />

tou= Fili/ppou di' e)pifanei/aj ta\ tou= qei/ou lo/gou o) /rgia metasco/nta<br />

tw=n te a)na\ th\n oi)koume/nhn pistw=n a)parch\n geno/menon, prw=ton<br />

kate/cei lo/goj e)pi\ th\n pa/trion palinosth/santa gh=n eu)aggeli/sasqai<br />

th\n tou= tw=n o( /lwn qeou= gnw=sin kai\ th\n zwopoio\n ei)j<br />

a)nqrw/pouj tou= swth=roj h(mw=n e)pidhmi/an, e) /rgw| plhrwqei/shj di'<br />

au)tou= th=j: "Ai)qiopi/a profqa/sei cei=ra au)th=j tw= | qew= |" perie-<br />

2, 1, 14 cou/shj profhtei/aj. e)pi\ tou/toij Pau=loj, to\ th=j e)klogh=j<br />

skeu=oj, ou)k e)x a)nqrw/pwn ou)de\ di' a)nqrw/pwn, di' a)pokalu/yewj<br />

d' au)tou= )Ihsou= Cristou= kai\ qeou= patro\j tou= e)gei/rantoj au)to\n<br />

e)k nekrw=n, a)po/stoloj a)nadei/knutai, di' o)ptasi/aj kai\ th=j kata\<br />

th\n a)poka/luyin ou)rani/ou fwnh=j a)xiwqei\j th=j klh/sewj.<br />

2, 2, 1 Kai\ dh\ th=j parado/xou tou= swth=roj h(mw=n a)nasta/sew/j te kai\<br />

ei)j ou)ranou\j a)nalh/yewj toi=j plei/stoij h) /dh periboh/tou kaqestw/shj,<br />

palaiou= kekrathko/toj e) /qouj toi=j tw=n e)qnw=n a) /rcousi ta\<br />

para\ sfi/sin kainotomou/mena tw= | th\n basi/leion a)rch\n e)pikratou=nti<br />

shmai/nein, w(j a) \n mhde\n au)to\n diadidra/skoi tw=n ginome/nwn,<br />

ta\ peri\ th=j e)k nekrw=n a)nasta/sewj tou= swth=roj h(mw=n )Ihsou=<br />

ei)j pa/ntaj h) /dh kaq' o( /lhj Palaisti/nhj bebohme/na Pila=toj<br />

Tiberi/w| basilei= koinou=tai, ta/j te a) /llaj au)tou= puqo/menoj<br />

terasti/aj kai\ w(j o( /ti meta\ qa/naton e)k nekrw=n a)nasta\j h) /dh<br />

2, 2, 2 qeo\j ei) =nai para\ toi=j polloi=j pepi/steuto. to\n de\ Tibe/rion<br />

a)nenegkei=n e)pi\ th\n su/gklhton e)kei/nhn t' a)pw/sasqai/ fasi to\n<br />

lo/gon, tw= | me\n dokei=n, o( /ti mh\ pro/teron au)th\ tou=to dokima/sasa<br />

h) =n, palaiou= no/mou kekrathko/toj mh\ a) /llwj tina\ para\ (Rwmai/oij<br />

qeopoiei=sqai mh\ ou)ci\ yh/fw| kai\ do/gmati sugklh/tou, th= | d' a)lhqei/a|,<br />

o( /ti mhde\ th=j e)x a)nqrw/pwn e)pikri/sew/j te kai\ susta/sewj h(<br />

swth/rioj tou= qei/ou khru/gmatoj e)dei=to didaskali/a: tau/th| d'<br />

ou) =n a)pwsame/nhj to\n prosaggelqe/nta peri\ tou= swth=roj h(mw=n<br />

2, 2, 3 lo/gon th=j (Rwmai/wn boulh=j, to\n Tibe/rion h( \n kai\ pro/teron<br />

ei) =cen gnw/mhn thrh/santa, mhde\n a) /topon kata\ th=j tou= Cristou=<br />

didaskali/aj e)pinoh=sai.<br />

2, 2, 4 tau=ta Tertulliano\j tou\j (Rwmai/wn no/mouj h)kribwkw/j, a)nh\r<br />

ta/ te a) /lla e) /ndoxoj kai\ tw=n ma/lista e)pi\ (Rw/mhj lamprw=n, e)n<br />

th= | grafei/sh| me\n au)tw= | (Rwmai/wn fwnh= |, metablhqei/sh| d' e)pi\<br />

th\n (Ella/da glw=ttan u(pe\r Cristianw=n a)pologi/a| ti/qhsin,<br />

kata\ le/xin tou=ton i(storw=n to\n tro/pon:<br />

2, 2, 5 "i( /na de\ kai\ e)k th=j gene/sewj dialecqw=men tw=n toiou/twn<br />

no/mwn, palaio\n h) =n do/gma mhde/na qeo\n u(po\ basile/wj kaqierou=sqai,<br />

pri\n u(po\ th=j sugklh/tou dokimasqh=nai. Ma/rkoj Ai)mi/lioj<br />

ou( /twj peri/ tinoj ei)dw/lou pepoi/hken )Albou/rnou. kai\ tou=to<br />

u(pe\r tou= h(mw=n lo/gou pepoi/htai, o( /ti par' u(mi=n a)nqrwpei/a| dokimh= |<br />

h( qeo/thj di/dotai. e)a\n mh\ a)nqrw/pw| qeo\j a)re/sh|, qeo\j ou) gi/netai:<br />

2, 2, 6 ou( /twj kata/ ge tou=to a) /nqrwpon qew= | i( /lew ei) =nai prosh=ken. Tibe/-<br />

29


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

rioj ou) =n, e)f' ou( = to\ tw=n Cristianw=n o) /noma ei)j to\n ko/smon ei)selh/luqen,<br />

a)ggelqe/ntoj au)tw= | e)k Palaisti/nhj tou= do/gmatoj tou/tou,<br />

e) /nqa prw=ton h) /rxato, th= | sugklh/tw| a)nekoinw/sato, dh=loj<br />

w) \n e)kei/noij w(j tw= | do/gmati a)re/sketai. h( de\ su/gklhtoj, e)pei\<br />

ou)k au)th\ dedokima/kei, a)pw/sato: o( de\ e)n th= | au)tou= a)pofa/sei<br />

e) /meinen, a)peilh/saj qa/naton toi=j tw=n Cristianw=n kathgo/roij."<br />

th=j ou)rani/ou pronoi/aj kat' oi)konomi/an tou=t' au)tw= | pro\j nou=n<br />

ballome/nhj, w(j a) \n a)parapodi/stwj a)rca\j e) /cwn o( tou= eu)aggeli/ou<br />

lo/goj pantaco/se gh=j diadra/moi.<br />

2, 3, 1 Ou( /tw dh=ta ou)rani/w| duna/mei kai\ sunergi/a| a)qro/wj oi( =a/ tij<br />

h(li/ou bolh\ th\n su/mpasan oi)koume/nhn o( swth/rioj kathu/gaze<br />

lo/goj. au)ti/ka tai=j qei/aij e(pome/nwj grafai=j e)pi\ "pa=san"<br />

proh/ |ei "th\n gh=n o( fqo/ggoj" tw=n qespesi/wn eu)aggelistw=n<br />

au)tou= kai\ a)posto/lwn, "kai\ ei)j ta\ pe/rata th=j oi)koume/nhj ta\<br />

2, 3, 2 r(h/mata au)tw=n". kai\ dh=ta a)na\ pa/saj po/leij te kai\ kw/maj,<br />

plhquou/shj a( /lwnoj di/khn, muri/androi kai\ pamplhqei=j a)qro/wj<br />

e)kklhsi/ai sunesth/kesan, oi( / te e)k progo/nwn diadoch=j kai\ th=j<br />

a)ne/kaqen pla/nhj palaia= | no/sw| deisidaimoni/aj ei)dw/lwn ta\j<br />

yuca\j pepedhme/noi, pro\j th=j tou= Cristou= duna/mewj dia\ th=j<br />

tw=n foithtw=n au)tou= didaskali/aj te o(mou= kai\ paradoxopoii/aj<br />

w( /sper deinw=n despotw=n a)phllagme/noi ei(rgmw=n te calepwta/twn<br />

lu/sin eu(ra/menoi, pa/shj me\n daimonikh=j kate/ptuon poluqei/<br />

aj, e( /na de\ mo/non ei) =nai qeo\n w(molo/goun, to\n tw=n sumpa/ntwn<br />

dhmiourgo/n, tou=to/n te au)to\n qesmoi=j a)lhqou=j eu)sebei/aj di'<br />

e)nqe/ou kai\ sw/fronoj qrh|skei/aj th=j u(po\ tou= swth=roj h(mw=n tw= |<br />

tw=n a)nqrw/pwn bi/w| katasparei/shj e)ge/rairon.<br />

2, 3, 3 a)lla\ ga\r th=j ca/ritoj h) /dh th=j qei/aj kai\ e)pi\ ta\ loipa\ ceome/nhj<br />

e) /qnh kai\ prw/tou me\n kata\ th\n Palaisti/nwn Kaisa/reian<br />

Kornhli/ou su\n o( /lw| tw= | oi) /kw| di' e)pifanei/aj qeiote/raj u(pourgi/aj<br />

te Pe/trou th\n ei)j Cristo\n pi/stin katadexame/nou plei/stwn te<br />

kai\ a) /llwn e)p' )Antiocei/aj (Ellh/nwn, oi( =j oi( kata\ to\n Stefa/nou diwgmo\n<br />

diaspare/ntej e)kh/ruxan, a)nqou/shj a) /rti kai\ plhquou/shj th=j<br />

kata\ )Antio/ceian e)kklhsi/aj e)n tau)tw= | te e)piparo/ntwn plei/stwn<br />

o( /swn tw=n te a)po\ (Ierosolu/mwn profhtw=n kai\ su\n au)toi=j Barnaba=<br />

kai\ Pau/lou e(te/rou te plh/qouj e)pi\ tou/toij a)delfw=n, h( Cristianw=n<br />

proshgori/a to/te prw=ton au)to/qi w( /sper a)p' eu)qalou=j kai\<br />

2, 3, 4 goni/mou phgh=j a)nadi/dotai. kai\ ) /Agaboj me/n, ei( =j tw=n suno/ntwn<br />

au)toi=j profhtw=n, peri\ tou= me/llein e) /sesqai limo\n proqespi/zei,<br />

Pau=loj de\ kai\ Barnaba=j e)xuphrethso/menoi th= | tw=n a)delfw=n<br />

parape/mpontai diakoni/a|.<br />

2, 4, 1 Tibe/rioj me\n ou) =n a)mfi\ ta\ du/o kai\ ei) /kosi basileu/saj e) /th<br />

teleuta= |, meta\ de\ tou=ton Ga/i oj th\n h(gemoni/an paralabw/n,<br />

au)ti/ka th=j )Ioudai/wn a)rch=j )Agri/ppa| to\ dia/dhma periti/qhsin,<br />

basile/a katasth/saj au)to\n th=j te Fili/ppou kai\ th=j Lusani/ou<br />

tetrarci/aj, pro\j ai( =j met' ou) polu\n au)tw= | cro/non kai\ th\n (Hrw/ |dou<br />

30


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tetrarci/an paradi/dwsin, a)i di/w| fugh= | to\n (Hrw/ |dhn # ou( =toj d' h) =n<br />

o( kata\ to\ pa/qoj tou= swth=ro$j su\n kai\ th= | gunaiki\ (Hrw|dia/di<br />

plei/stwn e( /neka zhmiw/saj ai)tiw=n. ma/rtuj )Iw/shpoj kai\ tou/twn.<br />

2, 4, 2 Kata\ dh\ tou=ton Fi/lwn e)gnwri/zeto plei/stoij, a)nh\r ou) mo/non<br />

tw=n h(mete/rwn, a)lla\ kai\ tw=n a)po\ th=j e) /xwqen o(rmwme/nwn paidei/aj<br />

e)pishmo/tatoj. to\ me\n ou) =n ge/noj a)ne/kaqen (Ebrai=oj<br />

h) =n, tw=n d' e)p' )Alexandrei/aj e)n te/lei diafanw=n ou)deno\j cei/rwn,<br />

2, 4, 3 peri\ de\ ta\ qei=a kai\ pa/tria maqh/mata o( /son te kai\ o(phli/kon<br />

ei)senh/nektai po/non, e) /rgw| pa=si dh=loj, kai\ peri\ ta\ filo/sofa de\<br />

kai\ e)leuqe/ria th=j e) /xwqen paidei/aj oi( =o/j tij h) =n, ou)de\n dei= le/gein,<br />

o( /te ma/lista th\n kata\ Pla/twna kai\ Puqago/ran e)zhlwkw\j<br />

a)gwgh/n, dienegkei=n a( /pantaj tou\j kaq' e(auto\n i(storei=tai.<br />

2, 5, 1 kai\ dh\ ta\ kata\ Ga/i on ou( =toj )Ioudai/oij sumba/nta pe/nte bibli/oij<br />

paradi/dwsin, o(mou= th\n Gai/ ou diexiw\n frenobla/beian, w(j qeo\n<br />

e(auto\n a)nagoreu/santoj kai\ muri/a peri\ th\n a)rch\n e)nubriko/toj,<br />

ta/j te kat' au)to\n )Ioudai/wn talaipwri/aj kai\ h( \n au)to\j steila/menoj<br />

e)pi\ th=j (Rwmai/wn po/lewj u(pe\r tw=n kata\ th\n )Alexa/ndreian<br />

o(moeqnw=n e)poih/sato presbei/an, o( /pwj te e)pi\ tou=<br />

Gai/ ou katasta\j u(pe\r tw=n patri/wn no/mwn, ou)de/n ti ple/on ge/lwtoj<br />

kai\ diasurmw=n a)phne/gkato, mikrou= dei=n kai\ to\n peri\ th=j<br />

2, 5, 2 zwh=j a)natla\j ki/ndunon. me/mnhtai kai\ tou/twn o( )Iw/shpoj, e)n<br />

o)ktwkaideka/tw| th=j )Arcaiologi/aj kata\ le/xin tau=ta gra/fwn:<br />

"kai\ dh\ sta/sewj e)n )Alexandrei/a| genome/nhj )Ioudai/wn te oi( \<br />

e)noikou=si, kai\ (Ellh/nwn, trei=j a)f' e(kate/raj th=j sta/sewj<br />

2, 5, 3 presbeutai\ ai(reqe/ntej parh=san pro\j to\n Ga/i on. kai\ h) =n ga\r<br />

tw=n )Alexandre/wn pre/sbewn ei( =j )Api/wn, o( \j polla\ ei)j tou\j<br />

)Ioudai/ouj e)blasfh/mhsen, a) /lla te le/gwn kai\ w(j tw=n Kai/saroj<br />

timw=n periorw= |en: pa/ntwn gou=n, o( /soi th= | (Rwmai/wn a)rch= |<br />

u(potelei=j ei) =en, bwmou\j tw= | Gai/ w| kai\ naou\j i(drume/nwn ta/ te<br />

a) /lla e)n pa=sin au)to\n w( /sper tou\j qeou\j decome/nwn, mo/nouj<br />

tou/sde a) /doxon h(gei=sqai a)ndria=si tima=n kai\ o( /rkion au)tou= to\<br />

2, 5, 4 o) /noma poiei=sqai: polla\ de\ kai\ calepa\ )Api/wnoj ei)rhko/toj, u(f'<br />

w( =n a)rqh=nai h) /lpizen to\n Ga/i on kai\ ei)ko\j h) =n, Fi/lwn o( proestw\j<br />

tw=n )Ioudai/wn th=j presbei/aj, a)nh\r ta\ pa/nta e) /ndoxoj )Alexa/ndrou<br />

te tou= a)laba/rcou a)delfo\j w) \n kai\ filosofi/aj ou)k<br />

a) /peiroj, oi( =o/j te h) =n e)p' a)pologi/a| cwrei=n tw=n kathgorhme/nwn,<br />

2, 5, 5 diaklei/ei d' au)to\n Ga/i oj, keleu/saj e)kpodw\n a)pelqei=n, periorgh/j<br />

te w) \n fanero\j h) =n e)rgaso/meno/j ti deino\n au)tou/j. o( de\ Fi/lwn<br />

e) /xeisi periubrisme/noj, kai/ fhsin pro\j tou\j )Ioudai/ouj oi( \ peri\<br />

au)to\n h) =san, w(j crh\ qarrei=n, Gai/ ou me\n au)toi=j w)rgisme/nou ,<br />

e) /rgw| de\ h) /dh to\n qeo\n a)ntiparexa/gontoj".<br />

2, 5, 6 tau=ta o( )Iw/shpoj. kai\ au)to\j de\ o( Fi/lwn e)n h( = | sune/grayen<br />

Presbei/a| ta\ kata\ me/roj a)kribw=j tw=n to/te pracqe/ntwn au)tw= |<br />

dhloi=, w( =n ta\ plei=sta parei/j, e)kei=na mo/na paraqh/somai, di'<br />

w( =n toi=j e)ntugca/nousi profanh\j genh/setai dh/lwsij tw=n a( /ma<br />

31


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

te kai\ ou)k ei)j makro\n tw=n kata\ tou= Cristou= tetolmhme/nwn<br />

e( /neken )Ioudai/oij sumbebhko/twn.<br />

2, 5, 7 Prw=ton dh\ ou) =n kata\ Tibe/rion e)pi\ me\n th=j (Rwmai/wn po/lewj<br />

i(storei= Shiano/n, tw=n to/te para\ basilei= polla\ duna/menon, a) /rdhn<br />

to\ pa=n e) /qnoj a)pole/sqai spoudh\n ei)saghoce/nai, e)pi\ de\ th=j )Ioudai/aj<br />

Pila=ton, kaq' o( \n ta\ peri\ to\n swth=ra teto/lmhto, peri\<br />

to\ e)n (Ierosolu/moij e) /ti to/te sunesto\j i(ero\n e)piceirh/santa/ ti<br />

para\ to\ )Ioudai/oij e)xo/n, ta\ me/gista au)tou\j a)natara/xai.<br />

2, 6, 1 meta\ de\ th\n Tiberi/ou teleuth\n Ga/i on th\n a)rch\n pareilhfo/ta ,<br />

polla\ me\n ei)j pollou\j kai\ a) /lla e)nubri/sai, pa/ntwn de\ ma/lista<br />

to\ pa=n )Ioudai/wn e) /qnoj ou) smikra\ katabla/yai: a( \ kai\ e)n bracei=<br />

pa/restin dia\ tw=n au)tou= katamaqei=n fwnw=n, e)n ai( =j kata\ le/xin<br />

tau=ta gra/fei:<br />

2, 6, 2 "tosau/th me\n ou) =n tij h( tou= Gai/ ou peri\ to\ h) =qoj h) =n a)nwmali/a<br />

pro\j a( /pantaj, diafero/ntwj de\ pro\j to\ )Ioudai/wn ge/noj, w( = |<br />

calepw=j a)pecqano/menoj ta\j me\n e)n tai=j a) /llaij po/lesin proseuca/j,<br />

a)po\ tw=n kat' )Alexa/ndreian a)rxa/menoj, sfeteri/zetai,<br />

kataplh/saj ei)ko/nwn kai\ a)ndria/ntwn th=j i)di/aj morfh=j, #o( ga\r<br />

e(te/rwn a)natiqe/ntwn e)fiei/j, au)to\j i(dru/eto duna/me$i, to\n d' e)n<br />

th= | i(eropo/lei new/n, o( \j loipo\j h) =n a) /yaustoj, a)suli/aj h)xiwme/noj<br />

th=j pa/shj, meqhrmo/zeto kai\ meteschma/tizen ei)j oi)kei=on i(ero/n,<br />

i( /na Dio\j )Epifanou=j Ne/ou crhmati/zh| Gai/ ou".<br />

2, 6, 3 muri/a me\n ou) =n a) /lla deina\ kai\ pe/ra pa/shj dihgh/sewj o( au)to\j<br />

kata\ th\n )Alexa/ndreian sumbebhko/ta )Ioudai/oij e)pi\ tou= dhloume/nou<br />

e)n deute/rw| suggra/mmati w( =n e)pe/grayen "Peri\ a)retw=n"<br />

i(storei=: suna/ |dei d' au)tw= | kai\ o( )Iw/shpoj, o(moi/wj a)po\ tw=n<br />

Pila/tou cro/nwn kai\ tw=n kata\ tou= swth=roj tetolmhme/nwn<br />

ta\j kata\ panto\j tou= e) /qnouj e)na/rxasqai shmai/nwn sumfora/j.<br />

2, 6, 4 a) /koue d' ou) =n oi( =a kai\ ou( =toj e)n deute/rw| tou= )Ioudai kou= pole/mou<br />

au)tai=j sullabai=j dhloi= le/gwn:<br />

"pemfqei\j de\ ei)j )Ioudai/an e)pi/tropoj u(po\ Tiberi/ou Pila=toj<br />

nu/ktwr kekalumme/naj ei)j (Ieroso/luma pareiskomi/zei ta\j<br />

Kai/saroj ei)ko/naj: shmai=ai kalou=ntai. tou=to meq' h(me/ran<br />

megi/sthn tarach\n h) /geiren toi=j )Ioudai/oij. oi( / te ga\r e)ggu\j<br />

pro\j th\n o) /yin e)xepla/ghsan, w(j pepathme/nwn au)toi=j tw=n no/mwn:<br />

ou)de\n ga\r a)xiou=sin e)n th= | po/lei dei/khlon ti/qesqai".<br />

2, 6, 5 tau=ta de\ sugkri/naj th= | tw=n eu)aggeli/wn grafh= |, ei) /sh| w(j ou)k<br />

ei)j makro\n au)tou\j meth=lqen h( \n e) /rrhxan e)p' au)tou= Pila/tou<br />

fwnh/n, di' h( =j ou)k a) /llon h) \ mo/non e) /cein e)pebo/wn Kai/sara basile/a.<br />

2, 6, 6 ei) =ta de\ kai\ a) /llhn e(xh=j o( au)to\j suggrafeu\j i(storei= metelqei=n<br />

au)tou\j sumfora\n e)n tou/toij:<br />

"meta\ de\ tau=ta tarach\n e(te/ran e)ki/nei, to\n i(ero\n qhsauro/n,<br />

kalei=tai de\ korbana=j, ei)j katagwgh\n u(da/twn e)xanali/skwn:<br />

kath/ |ei de\ a)po\ triakosi/wn stadi/wn. pro\j tou=to tou= plh/qouj<br />

a)gana/kthsij h) =n, kai\ tou= Pila/tou paro/ntoj ei)j (Ieroso/luma,<br />

32


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

2, 6, 7 perista/ntej a( /ma katebo/wn. o( de\ proh/ |dei ga\r au)tw=n th\n<br />

tarach\n kai\ tw= | plh/qei tou\j stratiw/taj e)no/plouj, e)sqh/sesin<br />

i)diwtikai=j kekalumme/nouj, e)gkatami/xaj kai\ xi/fei me\n crh/sasqai<br />

kwlu/saj, xu/loij de\ pai/ein tou\j kekrago/taj e)gkeleusa/menoj,<br />

su/nqhma di/dwsin a)po\ tou= bh/matoj. tupto/menoi de\ oi( )Ioudai=oi<br />

polloi\ me\n u(po\ tw=n plhgw=n, polloi\ de\ u(po\ sfw=n au)tw=n e)n th= |<br />

fugh= | katapathqe/ntej a)pw/lonto, pro\j de\ th\n sumfora\n tw=n<br />

a)nh|rhme/nwn kataplage\n to\ plh=qoj e)siw/phsen."<br />

2, 6, 8 e)pi\ tou/toij muri/aj a) /llaj e)n au)toi=j (Ierosolu/moij kekinh=sqai<br />

newteropoii/aj o( au)to\j e)mfai/nei, parista\j w(j ou)damw=j e)x e)kei/nou<br />

die/lipon th/n te po/lin kai\ th\n )Ioudai/an a( /pasan sta/seij kai\<br />

po/lemoi kai\ kakw=n e)pa/llhloi mhcanai/, ei)j o( /te to\ panu/staton h(<br />

kata\ Ou)espasiano\n au)tou\j meth=lqen poliorki/a. )Ioudai/ouj<br />

me\n ou) =n w( =n kata\ tou= Cristou= tetolmh/kasin, tau/th| ph| ta\ e)k<br />

th=j qei/aj meth/ |ei di/khj:<br />

2, 7, 1 ou)k a)gnoei=n de\ a) /xion w(j kai\ au)to\n e)kei=non to\n e)pi\ tou= swth=roj<br />

Pila=ton kata\ Ga/i on, ou( = tou\j cro/nouj die/ximen, tosau/taij peripesei=n<br />

kate/cei lo/goj sumforai=j, w(j e)x a)na/gkhj au)tofoneuth\n<br />

e(autou= kai\ timwro\n au)to/ceira gene/sqai, th=j qei/aj, w(j e) /oiken,<br />

di/khj ou)k ei)j makro\n au)to\n metelqou/shj. i(storou=sin (Ellh/nwn<br />

oi( ta\j )Olumpia/daj a( /ma toi=j kata\ cro/nouj pepragme/noij<br />

a)nagra/yantej.<br />

2, 8, 1 )Alla\ ga\r Ga/i on ou)d' o( /loij te/ttarsin e) /tesin th\n a)rch\n katasco/nta<br />

Klau/dioj au)tokra/twr diade/cetai: kaq' o( \n limou= th\n<br />

oi)koume/nhn pie/santoj #tou=to de\ kai\ oi( po/rrw tou= kaq' h(ma=j<br />

lo/gou suggrafei=j tai=j au)tw=n i(stori/aij pare/dosan$, h( kata\ ta\j<br />

Pra/xeij tw=n a)posto/lwn )Aga/bou profh/tou peri\ tou= me/llein<br />

e) /sesqai limo\n e)f' o( /lhn th\n oi)koume/nhn pe/raj e)la/mbanen pro/r-<br />

2, 8, 2 rhsij. to\n de\ kata\ Klau/dion limo\n e)pishmhna/menoj e)n tai=j<br />

Pra/xesin o( Louka=j i(storh/saj te w(j a) /ra dia\ Pau/lou kai\ Barnaba=<br />

oi( kata\ )Antio/ceian a)delfoi\ toi=j kata\ th\n )Ioudai/an e)x<br />

w( =n e( /kastoj hu)po/rei diapemya/menoi ei) /hsan, e)pife/rei le/gwn:<br />

2, 9, 1 "kat' e)kei=non de\ to\n kairo/n, dh=lon d' o( /ti to\n e)pi\ Klaudi/ou,<br />

e)pe/balen (Hrw/ |dhj o( basileu\j ta\j cei=raj kakw=sai/ tinaj tw=n<br />

a)po\ th=j e)kklhsi/aj, a)nei=len de\ )Ia/kwbon to\n a)delfo\n )Iwa/nnou<br />

2, 9, 2 macai/ra|". peri\ tou/tou d' o( Klh/mhj tou= )Iakw/bou kai\ i(stori/an<br />

mnh/mhj a)xi/an e)n th= | tw=n (Upotupw/sewn e(bdo/mh| parati/qetai w(j<br />

a) \n e)k parado/sewj tw=n pro\ au)tou=, fa/skwn o( /ti dh\ o( ei)sagagw\n<br />

au)to\n ei)j dikasth/rion, marturh/santa au)to\n i)dw\n kinhqei/j,<br />

w(molo/ghsen ei) =nai kai\ au)to\j e(auto\n Cristiano/n.<br />

2, 9, 3 "sunaph/cqhsan ou) =n a) /mfw, fhsi/n, kai\ kata\ th\n o(do\n h)xi/wsen<br />

a)feqh=nai au)tw= | u(po\ tou= )Iakw/bou: o( de\ o)li/gon skeya/menoj,<br />

ei)rh/nh soi, ei) =pen kai\ katefi/lhsen au)to/n. kai\ ou( /twj a)mfo/teroi<br />

o(mou= e)karatomh/qhsan".<br />

2, 9, 4 to/te dh=ta, w( /j fhsin h( qei/a grafh/, i)dw\n (Hrw/ |dhj e)pi\ th= |<br />

33


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tou= )Iakw/bou a)naire/sei pro\j h(donh=j gegono\j to\ pracqe\n toi=j<br />

)Ioudai/oij, e)piti/qetai kai\ Pe/trw|, desmoi=j te au)to\n paradou/j,<br />

o( /son ou) /pw kai\ to\n kat' au)tou= fo/non e)nh/rghsen a) /n, ei) mh\ dia\<br />

qei/aj e)pifanei/aj, e)pista/ntoj au)tw= | nu/ktwr a)gge/lou, parado/xwj<br />

tw=n ei(rgmw=n a)pallagei/j, e)pi\ th\n tou= khru/gmatoj a)fei=tai<br />

diakoni/an. kai\ ta\ me\n kata\ Pe/tron ou( /twj ei) =cen oi)konomi/aj.<br />

2, 10, 1 Ta\ de/ ge th=j kata\ tw=n a)posto/lwn e)gceirh/sewj tou= basile/wj<br />

ou)ke/t' a)nabolh=j ei) /ceto, a( /ma ge/ toi au)to\n o( th=j qei/aj di/khj timwro\j<br />

dia/konoj meth/ |ei, parauti/ka meta\ th\n tw=n a)posto/lwn e)piboulh/n,<br />

w(j h( tw=n Pra/xewn i(storei= grafh/, o(rmh/santa me\n e)pi\<br />

th\n Kaisa/reian, e)n e)pish/mw| d' e)ntau=qa e(orth=j h(me/ra| lampra= |<br />

kai\ basilikh= | kosmhsa/menon e)sqh=ti u(yhlo/n te pro\ bh/matoj dhmhgorh/santa:<br />

tou= ga/r toi dh/mou panto\j e)peufhmh/santoj e)pi\<br />

th= | dhmhgori/a| w(j e)pi\ qeou= fwnh= | kai\ ou)k a)nqrw/pou, paracrh=ma<br />

to\ lo/gion pata/xai au)to\n a) /ggelon kuri/ou i(storei=, geno/meno/n te<br />

skwlhko/brwton e)kyu=xai.<br />

2, 10, 2 qauma/sai d' a) /xion th=j peri\ th\n qei/an grafh\n kai\ e)n tw= |de<br />

tw= | parado/xw| sumfwni/aj th\n tou= )Iwsh/pou i(stori/an, kaq' h( \n<br />

e)pimarturw=n th= | a)lhqei/a| dh=lo/j e)stin, e)n to/mw| th=j )Arcaiologi/aj<br />

e)nneakaideka/tw|, e) /nqa au)toi=j gra/mmasin w( =de/ pwj to\ qau=ma<br />

dihgei=tai:<br />

2, 10, 3 "tri/ton d' e) /toj au)tw= | basileu/onti th=j o( /lhj )Ioudai/aj peplh/rwto,<br />

kai\ parh=n ei)j po/lin Kaisa/reian, h( \ to\ pro/teron Stra/twnoj<br />

pu/rgoj e)kalei=to. sunete/lei d' e)ntau=qa qewri/aj ei)j th\n<br />

Kai/saroj timh/n, u(pe\r th=j e)kei/nou swthri/aj e(orth/n tina tau/thn<br />

e)pista/menoj, kai\ par' au)th\n h) /qroisto tw=n kata\ th\n e)parci/an<br />

2, 10, 4 e)n te/lei kai\ probebhko/twn ei)j a)xi/an plh=qoj. deute/ra| de\ tw=n<br />

qewriw=n h(me/ra| stolh\n e)ndusa/menoj e)x a)rgu/rou pepoihme/nhn<br />

pa=san, w(j qauma/sion u(fh\n ei) =nai, parh=lqen ei)j to\ qe/atron a)rcome/nhj<br />

h(me/raj. e) /nqa tai=j prw/taij tw=n h(liakw=n a)kti/nwn e)pibolai=j<br />

o( a) /rguroj kataugasqei/j, qaumasi/wj a)pe/stilben, marmai/-<br />

2, 10, 5 rwn ti fobero\n kai\ toi=j ei)j au)to\n a)teni/zousi frikw=dej. eu)qu\j<br />

de\ oi( ko/lakej ta\j ou)de\n e)kei/nw| pro\j a)gaqou= a) /lloj a) /lloqen<br />

fwna\j a)nebo/wn, qeo\n prosagoreu/ontej, eu)menh/j te ei) /hj e)pile/gontej,<br />

ei) kai\ me/cri nu=n w(j a) /nqrwpon e)fobh/qhmen, a)lla\<br />

2, 10, 6 tou)nteu=qen krei/ttona/ se qnhth=j fu/sewj o(mologou=men. ou)k<br />

e)pe/plhxen tou/toij o( basileu\j ou)de\ th\n kolakei/an a)sebou=san<br />

a)petri/yato. a)naku/yaj de\ met' o)li/gon, th=j e(autou= kefalh=j<br />

u(perkaqezo/menon ei) =den a) /ggelon. tou=ton eu)qu\j e)no/hsen<br />

kakw=n ei) =nai ai) /tion, to\n kai/ pote tw=n a)gaqw=n geno/menon, kai\<br />

2, 10, 7 diaka/rdion e) /scen o)du/nhn, a) /qroun d' au)tw= | th=j koili/aj prose/fusen<br />

a) /lghma, meta\ sfodro/thtoj a)rxa/menon. a)naqewrw=n ou) =n<br />

pro\j tou\j fi/louj: o( qeo\j u(mi=n e)gw/, fhsi\n, h) /dh katastre/fein<br />

e)pita/ttomai to\n bi/on, paracrh=ma th=j ei(marme/nhj ta\j a) /rti mou<br />

kateyeusme/naj fwna\j e)legcou/shj. o( klhqei\j a)qa/natoj u(f'<br />

34


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

u(mw=n, h) /dh qanei=n a)pa/gomai. dekte/on de\ th\n peprwme/nhn, h( = |<br />

qeo\j bebou/lhtai. kai\ ga\r bebiw/kamen ou)damh= | fau/lwj, a)ll'<br />

e)pi\ th=j makarizome/nhj makro/thtoj. tau=ta de\ le/gwn e)pita/-<br />

2, 10, 8 sei th=j o)du/nhj kateponei=to: meta\ spoudh=j ou) =n ei)j to\ basi/leion<br />

e)komi/sqh, kai\ dih= |xe lo/goj ei)j pa/ntaj w(j e) /coi tou= teqna/nai<br />

panta/pasi met' o)li/gon. h( plhqu\j d' au)ti/ka su\n gunaixi\ kai\<br />

paisi\n e)pi\ sa/kkon kaqesqei=sa tw= | patri/w| no/mw| to\n qeo\n i(ke/teuon<br />

u(pe\r tou= basile/wj, oi)mwgh=j te pa/nt' h) =n a)na/plea kai\ qrh/nwn.<br />

e)n u(yhlw= | d' o( basileu\j dwmati/w| katakei/menoj kai\ ka/tw ble/pwn<br />

au)tou\j prhnei=j propi/ptontaj, a) /dakruj ou)d' au)to\j e) /menen.<br />

2, 10, 9 sunecei=j d' e)f' h(me/raj pe/nte tw= | th=j gastro\j a)lgh/mati diergasqei/j,<br />

to\n bi/on kate/streyen, a)po\ gene/sewj a) /gwn penthkosto\n<br />

e) /toj kai\ te/tarton, th=j de\ basilei/aj e( /bdomon. te/ssaraj me\n<br />

ou) =n e)pi\ Gai/ ou Kai/saroj e)basi/leusen e)niautou/j, th=j Fili/ppou<br />

me\n tetrarci/aj ei)j trieti/an a) /rxaj, tw= | teta/rtw| de\ kai\ th\n<br />

(Hrw/ |dou proseilhfw/j, trei=j d' e)pilabw\n th=j Klaudi/ou Kai/saroj<br />

au)tokratori/aj".<br />

2, 10, 10 tau=ta to\n )Iw/shpon meta\ tw=n a) /llwn tai=j qei/aij sunalhqeu/onta<br />

grafai=j a)poqauma/zw: ei) de\ peri\ th\n tou= basile/wj<br />

proshgori/an do/xeie/n tisin diafwnei=n, a)ll' o( / ge cro/noj kai\ h(<br />

pra=xij to\n au)to\n o) /nta dei/knusin, h) /toi kata/ ti sfa/lma grafiko\n<br />

e)nhllagme/nou tou= o)no/matoj h) \ kai\ diwnumi/aj peri\ to\n au)to/n,<br />

oi( =a kai\ peri\ pollou/j, gegenhme/nhj.<br />

2, 11, 1 )Epei\ de\ pa/lin o( Louka=j e)n tai=j Pra/xesin ei)sa/gei to\n Gamalih\l<br />

e)n th= | peri\ tw=n a)posto/lwn ske/yei le/gonta w(j a) /ra kata\ to\n<br />

dhlou/menon cro/non a)ne/sth Qeuda=j le/gwn e(auto\n ei) =nai tina/, o( \j<br />

katelu/qh, kai\ pa/ntej o( /soi e)pei/sqhsan au)tw= |, dielu/qhsan: fe/re,<br />

kai\ th\n peri\ tou/tou paraqw/meqa tou= )Iwsh/pou grafh/n. i(storei=<br />

toi/nun au) =qij kata\ to\n a)rti/wj dedhlwme/non au)tou= lo/gon au)ta\<br />

dh\ tau=ta kata\ le/xin:<br />

2, 11, 2 "Fa/dou de\ th=j )Ioudai/aj e)pitropeu/ontoj, go/hj tij a)nh/r,<br />

Qeuda=j o)no/mati, pei/qei to\n plei=ston o) /clon a)nalabo/nta ta\j<br />

kth/seij e( /pesqai pro\j to\n )Iorda/nhn potamo\n au)tw= |: profh/thj ga\r<br />

e) /legen ei) =nai, kai\ prosta/gmati to\n potamo\n sci/saj di/odon e) /fh<br />

pare/xein au)toi=j r(a|di/an, kai\ tau=ta le/gwn pollou\j h)pa/thsen.<br />

2, 11, 3 ou) mh\n ei) /asen au)tou\j th=j a)frosu/nhj o)na/sqai Fa/doj, a)ll' e)xe/pemyen<br />

i) /lhn i(ppe/wn e)p' au)tou/j, h( /tij e)pipesou=sa a)prosdokh/twj<br />

au)toi=j, pollou\j me\n a)nei=len, pollou\j de\ zw=ntaj e) /laben,<br />

au)to/n te to\n Qeuda=n zwgrh/santej a)pote/mnousin th\n kefalh\n<br />

kai\ komi/zousin ei)j (Ieroso/luma".<br />

tou/toij e(xh=j kai\ tou= kata\ Klau/dion genome/nou limou= mnhmoneu/ei<br />

w( =de/ pwj:<br />

2, 12, 1 " )Epi\ tou/toij ge kai\ to\n me/gan limo\n kata\ th\n )Ioudai/an<br />

sune/bh gene/sqai, kaq' o( \n kai\ h( basi/lissa (Ele/nh pollw=n crhma/twn<br />

w)nhsame/nh si=ton a)po\ th=j Ai)gu/ptou, die/neimen toi=j a)po-<br />

35


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

roume/noij".<br />

2, 12, 2 su/mfwna d' a) \n eu( /roij kai\ tau=ta th= | tw=n Pra/xewn tw=n a)posto/lwn<br />

grafh= |, periecou/sh| w(j a) /ra tw=n kat' )Antio/ceian maqhtw=n<br />

kaqw\j hu)porei=to/ tij, w( /risan e( /kastoj ei)j diakoni/an a)postei=lai toi=j<br />

katoikou=sin e)n th= | )Ioudai/a| o( \ kai\ e)poi/hsan, a)postei/lantej<br />

2, 12, 3 pro\j tou\j presbute/rouj dia\ ceiro\j Barnaba= kai\ Pau/lou. th=j<br />

ge/ toi (Ele/nhj, h( =j dh\ kai\ o( suggrafeu\j e)poih/sato mnh/mhn,<br />

ei)j e) /ti nu=n sth=lai diafanei=j e)n prosatei/oij dei/knuntai th=j nu=n<br />

Ai)li/aj: tou= de\ )Adiabhnw=n e) /qnouj au( /th basileu=sai e)le/geto.<br />

2, 13, 1 )Alla\ ga\r th=j ei)j to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n )Ihsou=n Cristo\n<br />

ei)j pa/ntaj a)nqrw/pouj h) /dh diadidome/nhj pi/stewj, o( th=j a)nqrw/pwn<br />

pole/mioj swthri/aj th\n basileu/ousan proarpa/sasqai po/lin<br />

mhcanw/menoj, e)ntau=qa Si/mwna to\n pro/sqen dedhlwme/non a) /gei,<br />

kai\ dh\ tai=j e)nte/cnoij ta)ndro\j sunairo/menoj gohtei/aij plei/ouj<br />

2, 13, 2 tw=n th\n (Rw/mhn oi)kou/ntwn e)pi\ th\n pla/nhn sfeteri/zetai. dhloi=<br />

de\ tou=q' o( met' ou) polu\ tw=n a)posto/lwn e)n tw= | kaq' h(ma=j diapre/yaj<br />

lo/gw| )Iousti=noj, peri\ ou( = ta\ prosh/konta kata\ kairo\n paraqh/somai:<br />

o( \j dh\ e)n th= | prote/ra| pro\j )Antwni=non u(pe\r tou= kaq'<br />

h(ma=j do/gmatoj a)pologi/a| gra/fwn w( =de/ fhsin:<br />

2, 13, 3 "kai\ meta\ th\n a)na/lhyin tou= kuri/ou ei)j ou)rano\n proeba/llonto<br />

oi( dai/monej a)nqrw/pouj tina\j le/gontaj e(autou\j ei) =nai<br />

qeou/j, oi( \ ou) mo/non ou)k e)diw/cqhsan u(f' u(mw=n, a)lla\ kai\ timw=n<br />

h)xiw/qhsan: Si/mwna me/n tina Samare/a, to\n a)po\ kw/mhj legome/nhj<br />

Gi/tqwn, o( \j e)pi\ Klaudi/ou Kai/saroj dia\ th=j tw=n e)nergou/ntwn<br />

daimo/nwn te/cnhj duna/meij magika\j poih/saj e)n th= |<br />

po/lei u(mw=n th= | basili/di (Rw/mh| qeo\j e)nomi/sqh kai\ a)ndria/nti par'<br />

u(mw=n w(j qeo\j teti/mhtai e)n tw= | Ti/beri potamw= | metaxu\ tw=n du/o<br />

gefurw=n, e) /cwn e)pigrafh\n (Rwmai kh\n tau/thn SIMONI DEO<br />

2, 13, 4 SANCTO, o( /per e)sti\n Si/mwni qew= | a(gi/w|. kai\ scedo\n me\n<br />

pa/ntej Samarei=j, o)li/goi de\ kai\ e)n a) /lloij e) /qnesin w(j to\n prw=ton<br />

qeo\n e)kei=non o(mologou=ntej proskunou=sin. kai\ (Ele/nhn tina/,<br />

th\n sumperinosth/sasan au)tw= | kat' e)kei=no tou= kairou=, pro/teron<br />

e)pi\ te/gouj staqei=san e)n Tu/rw| th=j Foini/khj, th\n a)p' au)tou=<br />

prw/thn e) /nnoian le/gousin".<br />

2, 13, 5 tau=ta me\n ou( =toj suna/ |dei d' au)tw= | kai\ Ei)rhnai=oj, e)n prw/tw|<br />

tw=n pro\j ta\j ai(re/seij o(mou= ta\ peri\ to\n a) /ndra kai\ th\n a)nosi/an<br />

kai\ miara\n au)tou= didaskali/an u(pogra/fwn, h( \n e)pi\ tou= paro/ntoj<br />

peritto\n a) \n ei) /h katale/gein, paro\n toi=j boulome/noij kai\ tw=n<br />

met' au)to\n kata\ me/roj ai(resiarcw=n ta\j a)rca\j kai\ tou\j bi/ouj<br />

kai\ tw=n yeudw=n dogma/twn ta\j u(poqe/seij ta/ te pa=sin au)toi=j<br />

e)pitethdeume/na diagnw=nai, ou) kata\ pa/rergon th= | dedhlwme/nh|<br />

2, 13, 6 tou= Ei)rhnai/ou paradedome/na bi/blw|. pa/shj me\n ou) =n a)rchgo\n<br />

ai(re/sewj prw=ton gene/sqai to\n Si/mwna pareilh/famen: e)x ou( =<br />

kai\ ei)j deu=ro oi( th\n kat' au)to\n metio/ntej ai( /resin th\n sw/frona kai\<br />

dia\ kaqaro/thta bi/ou para\ toi=j pa=sin bebohme/nhn Cristianw=n<br />

36


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

filosofi/an u(pokrino/menoi, h( =j me\n e) /doxan a)palla/ttesqai peri\<br />

ta\ ei) /dwla deisidaimoni/aj ou)de\n h( =tton au) =qij e)pilamba/nontai,<br />

katapi/ptontej e)pi\ grafa\j kai\ ei)ko/naj au)tou= te tou= Si/mwnoj<br />

kai\ th=j su\n au)tw= | dhlwqei/shj (Ele/nhj qumia/masi/n te kai\<br />

2, 13, 7 qusi/aij kai\ spondai=j tou/touj qrh|skeu/ein e)gceirou=ntej, ta\ de\<br />

tou/twn au)toi=j a)porrhto/tera, w( =n fasi to\n prw=ton e)pakou/santa<br />

e)kplagh/sesqai kai\ kata/ ti par' au)toi=j lo/gion e) /ggrafon qambwqh/sesqai,<br />

qa/mbouj w(j a)lhqw=j kai\ frenw=n e)ksta/sewj kai\<br />

mani/aj e) /mplea tugca/nei, toiau=ta o) /nta, w(j mh\ mo/non mh\ dunata\<br />

ei) =nai paradoqh=nai grafh= |, a)ll' ou)de\ cei/lesin au)to\ mo/non di'<br />

u(perbolh\n ai)scrourgi/aj te kai\ a)rrhtopoii/aj a)ndra/si sw/frosi<br />

2, 13, 8 lalhqh=nai. o( / ti pote\ ga\r a) \n e)pinohqei/h panto\j ai)scrou= miarw/teron,<br />

tou=to pa=n u(perhko/ntisen h( tw=nde musarwta/th ai( /resij,<br />

tai=j a)qli/aij kai\ pantoi/wn w(j a)lhqw=j kakw=n seswreume/naij<br />

gunaixi\n e)gkatapaizo/ntwn.<br />

2, 14, 1 toiou/twn kakw=n pate/ra kai\ dhmiourgo\n to\n Si/mwna kat'<br />

e)kei=no kairou= w( /sper ei) me/gan kai\ mega/lwn a)nti/palon tw=n<br />

qespesi/wn tou= swth=roj h(mw=n a)posto/lwn h( miso/kaloj kai\ th=j<br />

a)nqrw/pwn e)pi/bouloj swthri/aj ponhra\ du/namij prousth/sato.<br />

2, 14, 2 ( /Omwj d' ou) =n h( qei/a kai\ u(peroura/nioj ca/rij toi=j au)th=j<br />

sunairome/nh diako/noij, di' e)pifanei/aj au)tw=n kai\ parousi/aj<br />

a)naptome/nhn tou= ponhrou= th\n flo/ga h) = | ta/coj e)sbe/nnu, tapeinou=sa<br />

di' au)tw=n kai\ kaqairou=sa pa=n u( /ywma e)pairo/menon kata\<br />

2, 14, 3 th=j gnw/sewj tou= qeou=. dio\ dh\ ou) /te Si/mwnoj ou) /t' a) /llou tou<br />

tw=n to/te fue/ntwn sugkro/thma/ ti kat' au)tou\j e)kei/nouj tou\j<br />

a)postolikou\j u(pe/sth cro/nouj. u(pereni/ka ga/r toi kai\ u(peri/scuen<br />

a( /panta to\ th=j a)lhqei/aj fe/ggoj o( / te lo/goj au)to\j o(<br />

qei=oj a) /rti qeo/qen a)nqrw/poij e)pila/myaj e)pi\ gh=j te a)kma/zwn<br />

2, 14, 4 kai\ toi=j i)di/oij a)posto/loij e)mpoliteuo/menoj. au)ti/ka o( dhlwqei\j<br />

go/hj w( /sper u(po\ qei/aj kai\ parado/xou marmarugh=j ta\ th=j dianoi/aj<br />

plhgei\j o) /mmata o( /te pro/teron e)pi\ th=j )Ioudai/aj e)f' oi( =j<br />

e)ponhreu/sato pro\j tou= a)posto/lou Pe/trou katefwra/qh, megi/sthn<br />

kai\ u(perpo/ntion a)pa/raj porei/an th\n a)p' a)natolw=n e)pi\ dusma\j<br />

w) / |ceto feu/gwn, mo/nwj tau/th| biwto\n au)tw= | kata\ gnw/mhn ei) =nai<br />

2, 14, 5 oi)o/menoj. e)piba\j de\ th=j (Rwmai/wn po/lewj, sunairome/nhj au)tw= |<br />

ta\ mega/la th=j e)fedreuou/shj e)ntau=qa duna/mewj, e)n o)li/gw|<br />

tosou=ton ta\ th=j e)piceirh/sewj h) /nusto, w(j kai\ a)ndria/ntoj a)naqe/sei<br />

pro\j tw=n th= |de oi( =a qeo\n timhqh=nai. ou) mh\n ei)j makro\n<br />

au)tw= | tau=ta proucw/rei.<br />

2, 14, 6 para\ po/daj gou=n e)pi\ th=j au)th=j Klaudi/ou basilei/aj h( pana/gaqoj<br />

kai\ filanqrwpota/th tw=n o( /lwn pro/noia to\n kartero\n kai\<br />

me/gan tw=n a)posto/lwn, to\n a)reth=j e( /neka tw=n loipw=n a(pa/ntwn<br />

proh/goron, Pe/tron, e)pi\ th\n (Rw/mhn w(j e)pi\ thlikou=ton lumew=na<br />

bi/ou ceiragwgei=: o( \j oi( =a/ tij gennai=oj qeou= strathgo\j toi=j<br />

qei/oij o( /ploij fraxa/menoj, th\n poluti/mhton e)mpori/an tou= nohtou=<br />

37


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

fwto\j e)x a)natolw=n toi=j kata\ du/sin e)ko/mizen, fw=j au)to\ kai\<br />

lo/gon yucw=n swth/rion, to\ kh/rugma th=j tw=n ou)ranw=n basilei/aj,<br />

eu)aggelizo/menoj.<br />

2, 15, 1 ou( /tw dh\ ou) =n e)pidhmh/santoj au)toi=j tou= qei/ou lo/gou, h( me\n<br />

tou= Si/mwnoj a)pe/sbh kai\ paracrh=ma su\n kai\ tw= | a)ndri\ katale/luto<br />

du/namij:<br />

tosou=ton d' e)pe/lamyen tai=j tw=n a)kroatw=n tou= Pe/trou dianoi/aij<br />

eu)sebei/aj fe/ggoj, w(j mh\ th= | ei)j a( /pax i(kanw=j e) /cein a)rkei=sqai<br />

a)koh= | mhde\ th= | a)gra/fw| tou= qei/ou khru/gmatoj didaskali/a|:<br />

paraklh/sesin de\ pantoi/aij Ma/rkon, ou( = to\ eu)agge/lion fe/retai<br />

a)ko/louqon o) /nta Pe/trou, liparh=sai, w(j a) \n kai\ dia\ grafh=j<br />

u(po/mnhma th=j dia\ lo/gou paradoqei/shj au)toi=j katalei/yoi didaskali/aj,<br />

mh\ pro/tero/n te a)nei=nai h) \ katerga/sasqai to\n a) /ndra, kai\<br />

tau/th| ai)ti/ouj gene/sqai th=j tou= legome/nou kata\ Ma/rkon eu)ag-<br />

2, 15, 2 geli/ou grafh=j. gno/nta de\ to\ pracqe/n fasi to\n a)po/stolon<br />

a)pokalu/yantoj au)tw= | tou= pneu/matoj, h(sqh=nai th= | tw=n a)ndrw=n<br />

proqumi/a| kurw=sai/ te th\n grafh\n ei)j e) /nteuxin tai=j e)kklhsi/aij.<br />

Klh/mhj e)n e( /ktw| tw=n (Upotupw/sewn parate/qeitai th\n i(stori/an,<br />

sunepimarturei= de\ au)tw= | kai\ o( (Ierapoli/thj e)pi/skopoj<br />

o)no/mati Papi/aj. tou= de\ Ma/rkou mnhmoneu/ein to\n Pe/tron<br />

e)n th= | prote/ra| e)pistolh= |: h( \n kai\ sunta/xai fasi\n e)p' au)th=j (Rw/mhj,<br />

shmai/nein te tou=t' au)to/n, th\n po/lin tropikw/teron Babulw=na<br />

proseipo/nta dia\ tou/twn. "a)spa/zetai u(ma=j h( e)n Babulw=ni<br />

suneklekth\ kai\ Ma/rkoj o( ui(o/j mou."<br />

2, 16, 1 Tou=ton de\ Ma/rkon prw=to/n fasin e)pi\ th=j Ai)gu/ptou steila/menon,<br />

to\ eu)agge/lion, o( \ dh\ kai\ sunegra/yato, khru=xai, e)kklhsi/aj<br />

te prw=ton e)p' au)th=j )Alexandrei/aj susth/sasqai.<br />

2, 16, 2 Tosau/th d' a) /ra tw=n au)to/qi pepisteuko/twn plhqu\j a)ndrw=n te<br />

kai\ gunaikw=n e)k prw/thj e)pibolh=j sune/sth di' a)skh/sewj filosofwta/thj<br />

te kai\ sfodrota/thj, w(j kai\ grafh=j au)tw=n a)xiw=sai<br />

ta\j diatriba\j kai\ ta\j sunhlu/seij ta/ te sumpo/sia kai\ pa=san<br />

th\n a) /llhn tou= bi/ou a)gwgh\n to\n Fi/lwna.<br />

2, 17, 1 o( \n kai\ lo/goj e) /cei kata\ Klau/dion e)pi\ th=j (Rw/mhj ei)j o(mili/an<br />

e)lqei=n Pe/trw|, toi=j e)kei=se to/te khru/ttonti. kai\ ou)k a)peiko\j<br />

a) \n ei) /h tou=to/ ge, e)pei\ kai\ o( / famen au)to\ su/ggramma, ei)j u( /steron<br />

kai\ meta\ cro/nouj au)tw= | peponhme/non, safw=j tou\j ei)j e) /ti nu=n<br />

kai\ ei)j h(ma=j pefulagme/nouj th=j e)kklhsi/aj perie/cei kano/naj:<br />

2, 17, 2 a)lla\ kai\ to\n bi/on tw=n par' h(mi=n a)skhtw=n w(j e) /ni ma/lista a)kribe/stata<br />

i(storw=n, ge/noit' a) \n e) /kdhloj ou)k ei)dw\j mo/non, a)lla\<br />

kai\ a)podeco/menoj e)kqeia/zwn te kai\ semnu/nwn tou\j kat' au)to\n<br />

a)postolikou\j a) /ndraj, e)x (Ebrai/wn, w(j e) /oike, gegono/taj tau/th|<br />

te i)oudai kw/teron tw=n palaiw=n e) /ti ta\ plei=sta diathrou=ntaj<br />

e)qw=n.<br />

2, 17, 3 prw=to/n ge/ toi to\ mhqe\n pe/ra th=j a)lhqei/aj oi) /koqen kai\ e)x<br />

e(autou= prosqh/sein oi( =j i(storh/sein e) /mellen, a)piscurisa/menoj e)n<br />

38


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

w( = | e)pe/grayen lo/gw| Peri\ bi/ou qewrhtikou= h) \ i(ketw=n, qerapeuta\j<br />

au)tou\j kai\ ta\j su\n au)toi=j gunai=kaj qerapeutri/daj a)pokalei=sqai/<br />

fhsin, ta\j ai)ti/aj e)peipw\n th=j toia=sde prosrh/sewj, h) /toi para\<br />

to\ ta\j yuca\j tw=n prosio/ntwn au)toi=j tw=n a)po\ kaki/aj paqw=n<br />

i)atrw=n di/khn a)palla/ttontaj a)kei=sqai kai\ qerapeu/ein, h) \ th=j<br />

peri\ to\ qei=on kaqara=j kai\ ei)likrinou=j qerapei/aj te kai\ qrh|skei/aj<br />

2, 17, 4 e( /neka. ei) /t' ou) =n e)x e(autou= tau/thn au)toi=j e)pite/qeitai th\n<br />

proshgori/an, oi)kei/wj e)pigra/yaj tw= | tro/pw| tw=n a)ndrw=n tou) /noma,<br />

ei) /te kai\ o) /ntwj tou=t' au)tou\j e)ka/loun kat' a)rca\j oi( prw=toi,<br />

mhdamw=j th=j Cristianw=n pw prosrh/sewj a)na\ pa/nta to/pon e)pipe-<br />

2, 17, 5 fhmisme/nhj, ou) / ti pw diatei/nesqai a)nagkai=on: o( /mwj d' ou) =n e)n<br />

prw/toij th\n a)po/taxin au)toi=j th=j ou)si/aj marturei=, fa/skwn<br />

a)rcome/nouj filosofei=n e)xi/stasqai toi=j prosh/kousi tw=n u(parco/ntwn,<br />

e) /peita pa/saij a)potaxame/nouj tai=j tou= bi/ou fronti/sin,<br />

e) /xw teicw=n proelqo/ntaj, e)n monagri/oij kai\ kh/poij ta\j diatriba\j<br />

poiei=sqai, ta\j e)k tw=n a)nomoi/wn e)pimixi/aj a)lusitelei=j kai\<br />

blabera\j eu) = ei)do/taj, tw=n kat' e)kei=no kairou= tou=q', w(j ei)ko/j,<br />

e)pitelou/ntwn, e)kqu/mw| kai\ qermota/th| pi/stei to\n profhtiko\n<br />

2, 17, 6 zhlou=n a)skou/ntwn bi/on. kai\ ga\r ou) =n ka)n tai=j o(mologoume/naij<br />

tw=n a)posto/lwn Pra/xesin e)mfe/retai o( /ti dh\ pa/ntej oi( tw=n a)posto/lwn<br />

gnw/rimoi ta\ kth/mata kai\ ta\j u(pa/rxeij diapipra/skontej<br />

e)me/rizon a( /pasin kaq' o( \ a) /n tij crei/an ei) =cen, w(j mhde\ ei) =nai/ tina<br />

e)ndeh= par' au)toi=j: o( /soi gou=n kth/torej cwri/wn h) \ oi)kiw=n u(ph=rcon,<br />

w(j o( lo/goj fhsi/n, pwlou=ntej e) /feron ta\j tima\j tw=n pipraskome/nwn,<br />

e)ti/qesa/n te para\ tou\j po/daj tw=n a)posto/lwn, w( /ste diadi/dosqai<br />

e(ka/stw| kaq' o( /ti a) /n tij crei/an ei) =cen.<br />

2, 17, 7 ta\ paraplh/sia de\ tou/toij marturh/saj toi=j dhloume/noij o(<br />

Fi/lwn sullabai=j au)tai=j e)pife/rei le/gwn:<br />

"pollacou= me\n ou) =n th=j oi)koume/nhj e)sti\n to\ ge/noj: e) /dei ga\r<br />

a)gaqou= telei/ou metascei=n kai\ th\n (Ella/da kai\ th\n ba/rbaron:<br />

pleona/zei d' e)n Ai)gu/ptw| kaq' e( /kaston tw=n e)pikaloume/nwn<br />

2, 17, 8 nomw=n kai\ ma/lista peri\ th\n )Alexa/ndreian. oi( de\ pantaco/qen<br />

a) /ristoi, kaqa/per ei)j patri/da qerapeutw=n, a)poiki/an ste/llontai<br />

pro/j ti cwri/on e)pithdeio/taton, o( /per e)sti\n u(pe\r li/mnhj Marei/aj<br />

kei/menon e)pi\ gewlo/fou cqamalwte/rou, sfo/dra eu)kai/rwj a)sfalei/aj<br />

te e( /neka kai\ a)e/roj eu)krasi/aj."<br />

ei) =q' e(xh=j ta\j oi)kh/seij au)tw=n o(poi=ai/ tinej h) =san diagra/yaj,<br />

peri\ tw=n kata\ cw/ran e)kklhsiw=n tau=ta/ fhsin:<br />

2, 17, 9 "e)n e(ka/sth| de\ oi)ki/a| e)stin oi) /khma i(ero\n o( \ kalei=tai semnei=on<br />

kai\ monasth/rion, e)n w( = | monou/menoi ta\ tou= semnou= bi/ou musth/ria<br />

telou=ntai, mhde\n ei)skomi/zontej, mh\ poto/n, mh\ siti/on, mhde/ ti<br />

tw=n a) /llwn o( /sa pro\j ta\j tou= sw/matoj crei/aj a)nagkai=a, a)lla\<br />

no/mouj kai\ lo/gia qespisqe/nta dia\ profhtw=n kai\ u( /mnouj kai\<br />

ta) /lla oi( =j e)pisth/mh kai\ eu)se/beia sunau/xontai kai\ teleiou=ntai".<br />

kai\ meq' e( /tera/ fhsin:<br />

39


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

2, 17, 10 "to\ d' e)x e(wqinou= me/crij e(spe/raj dia/sthma su/mpan au)toi=j<br />

e)stin a) /skhsij. e)ntugca/nontej ga\r toi=j i(eroi=j gra/mmasin<br />

filosofou=sin th\n pa/trion filosofi/an a)llhgorou=ntej, e)peidh\<br />

su/mbola ta\ th=j r(hth=j e(rmhnei/aj nomi/zousin a)pokekrumme/nhj<br />

fu/sewj, e)n u(ponoi/aij dhloume/nhj. e) /sti d' au)toi=j kai\ suggra/m-<br />

2, 17, 11 mata palaiw=n a)ndrw=n, oi( \ th=j ai(re/sewj au)tw=n a)rchge/tai geno/menoi,<br />

polla\ mnhmei=a th=j e)n toi=j a)llhgoroume/noij i)de/aj a)pe/lipon,<br />

oi( =j kaqa/per tisi\n a)rcetu/poij crw/menoi mimou=ntai th=j<br />

proaire/sewj to\n tro/pon".<br />

2, 17, 12 tau=ta me\n ou) =n e) /oiken ei)rh=sqai tw= | a)ndri\ ta\j i(era\j e)xhgoume/nwn<br />

au)tw=n e)pakroasame/nw| grafa/j, ta/ca d' ei)ko/j, a) / fhsin<br />

a)rcai/wn par' au)toi=j ei) =nai suggra/mmata, eu)agge/lia kai\ ta\j<br />

tw=n a)posto/lwn grafa\j dihgh/seij te/ tinaj kata\ to\ ei)ko\j tw=n<br />

pa/lai profhtw=n e(rmhneutika/j, o(poi/aj h( / te pro\j (Ebrai/ouj<br />

kai\ a) /llai plei/ouj tou= Pau/lou perie/cousin e)pistolai/, tau=t'<br />

2, 17, 13 ei) =nai. ei) =ta pa/lin e(xh=j peri\ tou= ne/ouj au)tou\j poiei=sqai yalmou\j<br />

ou( /twj gra/fei.<br />

"w( /st' ou) qewrou=si mo/non, a)lla\ kai\ poiou=sin a) / |smata kai\ u( /mnouj<br />

ei)j to\n qeo\n dia\ pantoi/wn me/trwn kai\ melw=n a)riqmoi=j semnote/roij<br />

a)nagkai/wj cara/ssontej".<br />

2, 17, 14 polla\ me\n ou) =n kai\ a) /lla peri\ w( =n o( lo/goj, e)n tau)tw= | die/xeisin,<br />

e)kei=na d' a)nagkai=on e)fa/nh dei=n a)nale/xasqai, di' w( =n ta\ carakth-<br />

2, 17, 15 ristika\ th=j e)kklhsiastikh=j a)gwgh=j u(poti/qetai. ei) de/ tw| mh\<br />

dokei= ta\ ei)rhme/na i) /dia ei) =nai th=j kata\ to\ eu)agge/lion politei/aj,<br />

du/nasqai de\ kai\ a) /lloij para\ tou\j dedhlwme/nouj a(rmo/ttein,<br />

peiqe/sqw ka) \n a)po\ tw=n e(xh=j au)tou= fwnw=n, e)n ai( =j a)namfh/riston,<br />

ei) eu)gnwmonoi/h, komi/setai th\n peri\ tou=de marturi/an. gra/fei<br />

ga\r w( =de:<br />

2, 17, 16 "e)gkra/teian d' w( /sper tina\ qeme/lion prokataballo/menoi th= |<br />

yuch= |, ta\j a) /llaj e)poikodomou=sin a)reta/j. siti/on h) \ poto\n ou)dei\j<br />

a) \n au)tw=n prosene/gkaito pro\ h(li/ou du/sewj, e)pei\ to\ me\n filosofei=n<br />

a) /xion fwto\j kri/nousin ei) =nai, sko/touj de\ ta\j tou= sw/matoj<br />

a)na/gkaj: o( /qen tw= | me\n h(me/ran, tai=j de\ nukto\j bracu/ ti me/roj<br />

2, 17, 17 e) /neiman. e) /nioi de\ kai\ dia\ triw=n h(merw=n u(pomimnh/ |skontai<br />

trofh=j, oi( =j plei/wn o( po/qoj e)pisth/mhj e)ni/drutai, tine\j de\ ou( /twj<br />

e)neufrai/nontai kai\ trufw=sin u(po\ sofi/aj e(stiw/menoi plousi/wj<br />

kai\ a)fqo/nwj ta\ do/gmata corhgou/shj, w(j kai\ pro\j diplasi/ona<br />

cro/non a)nte/cein kai\ mo/gij di' e( \x h(merw=n a)pogeu/esqai trofh=j<br />

a)nagkai/aj, e)qisqe/ntej".<br />

tau/taj tou= Fi/lwnoj safei=j kai\ a)nantirrh/touj peri\ tw=n kaq'<br />

2, 17, 18 h(ma=j u(pa/rcein h(gou/meqa le/xeij. ei) d' e)pi\ tou/toij a)ntile/gwn<br />

tij e) /ti sklhru/noito, kai\ ou( =toj a)pallatte/sqw th=j duspisti/aj,<br />

e)nargeste/raij peiqarcw=n a)podei/xesin, a( \j ou) para/ tisin h) \ mo/nh|<br />

th= | Cristianw=n eu(rei=n e) /nestin kata\ to\ eu)agge/lion qrh|skei/a|.<br />

2, 17, 19 fhsi\n ga\r toi=j peri\ w( =n o( lo/goj kai\ gunai=kaj sunei=nai, w( =n ai(<br />

40


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

plei=stai ghrale/ai parqe/noi tugca/nousin, th\n a(gnei/an ou)k<br />

a)na/gkh|, kaqa/per e) /niai tw=n par' ( /Ellhsin i(ereiw=n, fula/xasai<br />

ma=llon h) \ kaq' e(kou/sion gnw/mhn, dia\ zh=lon kai\ po/qon sofi/aj, h( = |<br />

sumbiou=n spouda/sasai tw=n peri\ to\ sw=ma h(donw=n h)lo/ghsan,<br />

ou) qnhtw=n e)kgo/nwn, a)ll' a)qana/twn o)recqei=sai, a( \ mo/nh ti/ktein<br />

2, 17, 20 a)f' e(auth=j oi( =a te/ e)stin h( qeofilh\j yuch/. ei) =q' u(pokataba/j,<br />

e)mfantikw/teron e)kti/qetai tau=ta:<br />

"ai( d' e)xhgh/seij tw=n i(erw=n gramma/twn gi/nontai au)toi=j di'<br />

u(ponoiw=n e)n a)llhgori/aij. a( /pasa ga\r h( nomoqesi/a dokei= toi=j<br />

a)ndra/si tou/toij e)oike/nai zw/ |w| kai\ sw=ma me\n e) /cein ta\j r(hta\j<br />

diata/xeij, yuch\n de\ to\n e)napokei/menon tai=j le/xesin a)o/raton<br />

nou=n, o( \n h) /rxato diafero/ntwj h( oi)ki/a au( /th qewrei=n, w(j dia\<br />

kato/ptrou tw=n o)noma/twn e)xai/sia ka/llh nohma/twn e)mfaino/mena<br />

katidou=sa."<br />

2, 17, 21 ti/ dei= tou/toij e)pile/gein ta\j e)pi\ tau)to\n suno/douj kai\ ta\j i)di/a|<br />

me\n a)ndrw=n, i)di/a| de\ gunaikw=n e)n tau)tw= | diatriba\j kai\ ta\j e)x<br />

e) /qouj e) /ti kai\ nu=n pro\j h(mw=n e)piteloume/naj a)skh/seij, a( \j diafero/ntwj<br />

kata\ th\n tou= swthri/ou pa/qouj e(orth\n e)n a)siti/aij kai\<br />

dianuktereu/sesin prosocai=j te tw=n qei/wn lo/gwn e)ktelei=n<br />

2, 17, 22 ei)w/qamen, a( /per e)p' a)kribe/steron au)to\n o( \n kai\ ei)j deu=ro teth/rhtai<br />

para\ mo/noij h(mi=n tro/pon e)pishmhna/menoj o( dhlwqei\j<br />

a)nh\r th= | i)di/a| pare/dwken grafh= |, ta\j th=j mega/lhj e(orth=j pannuci/daj<br />

kai\ ta\j e)n tau/taij a)skh/seij tou/j te le/gesqai ei)wqo/taj<br />

pro\j h(mw=n u( /mnouj i(storw=n, kai\ w(j e(no\j meta\ r(uqmou= kosmi/wj<br />

e)piya/llontoj oi( loipoi\ kaq' h(suci/an a)krow/menoi tw=n u( /mnwn ta\<br />

a)kroteleu/tia sunexhcou=sin, o( /pwj te kata\ ta\j dedhlwme/naj<br />

h(me/raj e)pi\ stiba/dwn cameunou=ntej oi) /nou me\n to\ para/pan,<br />

w(j au)toi=j r(h/masin a)ne/grayen, ou)d' a)pogeu/ontai, a)ll' ou)de\ tw=n<br />

e)nai/mwn tino/j, u( /dwr de\ mo/non au)toi=j e)sti poto/n, kai\ proso/yhma<br />

2, 17, 23 met' a) /rtou a( /lej kai\ u( /sswpon. pro\j tou/toij gra/fei to\n th=j prostasi/aj<br />

tro/pon tw=n ta\j e)kklhsiastika\j leitourgi/aj e)gkeceirisme/nwn<br />

diakoni/aj te kai\ ta\j e)pi\ pa=sin a)nwta/tw th=j e)piskoph=j<br />

proedri/aj. tou/twn d' o( /tw| po/qoj e) /nesti th=j a)kribou=j<br />

e)pista/sewj, ma/qoi a) \n e)k th=j dhlwqei/shj tou= a)ndro\j i(stori/aj:<br />

2, 17, 24 o( /ti de\ tou\j prw/touj kh/rukaj th=j kata\ to\ eu)agge/lion didaskali/aj<br />

ta/ te a)rch=qen pro\j tw=n a)posto/lwn e) /qh paradedome/na<br />

katalabw\n o( Fi/lwn tau=t' e) /grafen, panti/ tw| dh=lon.<br />

2, 18, 1 Polu/j ge mh\n tw= | lo/gw| kai\ platu\j tai=j dianoi/aij, u(yhlo/j<br />

te w) \n kai\ mete/wroj e)n tai=j ei)j ta\j qei/aj grafa\j qewri/aij<br />

gegenhme/noj, poiki/lhn kai\ polu/tropon tw=n i(erw=n lo/gwn pepoi/htai<br />

th\n u(fh/ghsin, tou=to me\n ei(rmw= | kai\ a)kolouqi/a| th\n tw=n<br />

ei)j th\n Ge/nesin diexelqw\n pragmatei/an e)n oi( =j e)pe/grayen No/mwn<br />

i(erw=n a)llhgori/aj, tou=to de\ kata\ me/roj diastola\j kefalai/wn<br />

tw=n e)n tai=j grafai=j zhtoume/nwn e)pista/seij te kai\ dialu/seij<br />

pepoihme/noj e)n oi( =j kai\ au)toi=j katallh/lwj Tw=n e)n Gene/sei kai\<br />

41


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tw=n e)n )Exagwgh= | zhthma/twn kai\ lu/sewn te/qeitai th\n e)pigrafh/n.<br />

2, 18, 2 e) /sti d' au)tw= | para\ tau=ta problhma/twn tinw=n i)di/wj peponhme/na<br />

spouda/smata, oi( =a/ e)sti ta\ Peri\ gewrgi/aj du/o, kai\ ta\ Peri\<br />

me/qhj tosau=ta, kai\ a) /lla a) /tta diafo/rou kai\ oi)kei/aj e)pigrafh=j<br />

h)xiwme/na, oi( =oj o( Peri\ w( =n nh/yaj o( nou=j eu) /cetai kai\ katara=tai<br />

kai\ peri\ sugcu/sewj tw=n diale/ktwn, kai\ o( Peri\ fugh=j kai\<br />

eu(re/sewj, kai\ o( Peri\ th=j pro\j ta\ paideu/mata suno/dou, Peri/<br />

te tou= ti/j o( tw=n qei/wn e)sti\ klhrono/moj h) \ peri\ th=j ei)j ta\ i) /sa<br />

kai\ e)nanti/a tomh=j, kai\ e) /ti to\ Peri\ tw=n triw=n a)retw=n a( \j su\n<br />

2, 18, 3 a) /llaij a)ne/grayen Mwush=j, pro\j tou/toij o( Peri\ tw=n metonomazome/nwn<br />

kai\ w( =n e( /neka metonoma/zontai, e)n w( = | fhsi suntetace/nai<br />

2, 18, 4 kai\ Peri\ diaqhkw=n a b. e) /stin d' au)tou= kai\ Peri\ a)poiki/aj kai\<br />

bi/ou sofou= tou= kata\ dikaiosu/nhn teleiwqe/ntaj h) \ no/mwn<br />

a)gra/fwn, kai\ e) /ti Peri\ giga/ntwn h) \ peri\ tou= mh\ tre/pesqai to\<br />

qei=on, Peri/ te tou= kata\ Mwuse/a qeope/mptouj ei) =nai tou\j o)nei/-<br />

2, 18, 5 rouj a b g d e. kai\ tau=ta me\n ta\ ei)j h(ma=j e)lqo/nta tw=n<br />

ei)j th\n Ge/nesin, ei)j de\ th\n ) /Exodon e) /gnwmen au)tou= Zhthma/twn<br />

kai\ lu/sewn a b g d e, kai\ to\ Peri\ th=j skhnh=j, to/ te Peri\<br />

tw=n de/ka logi/wn, kai\ ta\ Peri\ tw=n a)naferome/nwn e)n ei) /dei<br />

no/mwn ei)j ta\ suntei/nonta kefa/laia tw=n de/ka lo/gwn a b g d,<br />

kai\ to\ Peri\ tw=n ei)j ta\j i(erourgi/aj zw/ |wn kai\ ti/na ta\ tw=n qusiw=n<br />

ei) /dh, kai\ to\ Peri\ tw=n prokeime/nwn e)n tw= | no/mw| toi=j me\n a)gaqoi=j<br />

2, 18, 6 a) /qlwn, toi=j de\ ponhroi=j e)pitimi/wn kai\ a)rw=n. pro\j tou/toij<br />

a( /pasin kai\ mono/bibla au)tou= fe/retai w(j to\ Peri\ pronoi/aj, kai\<br />

o( Peri\ )Ioudai/wn au)tw= | suntacqei\j lo/goj, kai\ o( Politiko/j, e) /ti<br />

te o( )Ale/xandroj h) \ peri\ tou= lo/gon e) /cein ta\ a) /loga zw= |a, e)pi\<br />

tou/toij o( Peri\ tou= dou=lon ei) =nai pa/nta fau=lon, w( = | e(xh=j e)stin o(<br />

2, 18, 7 Peri\ tou= pa/nta spoudai=on e)leu/qeron ei) =nai: meq' ou( \j sunte/taktai<br />

au)tw= | o( Peri\ bi/ou qewrhtikou= h) \ i(ketw=n, e)x ou( = ta\ peri\ tou= bi/ou<br />

tw=n a)postolikw=n a)ndrw=n dielhlu/qamen, kai\ tw=n e)n no/mw| de\<br />

kai\ profh/taij (Ebrai kw=n o)noma/twn ai( e(rmhnei=ai tou= au)tou =<br />

2, 18, 8 spoudh\ ei) =nai le/gontai. ou( =toj me\n ou) =n kata\ Ga/i on e)pi\ th=j<br />

(Rw/mhj a)fiko/menoj, ta\ peri\ th=j Gai/ ou qeostugi/aj au)tw= | grafe/nta,<br />

a( \ meta\ h) /qouj kai\ ei)rwnei/aj Peri\ a)retw=n e)pe/grayen,<br />

e)pi\ pa/shj le/getai th=j (Rwmai/wn sugklh/tou kata\ Klau/dion<br />

dielqei=n, w(j kai\ th=j e)n biblioqh/kaij a)naqe/sewj qaumasqe/ntaj<br />

au)tou= kataxiwqh=nai tou\j lo/gouj:<br />

2, 18, 9 kata\ de\ tou/sde tou\j cro/nouj Pau/lou th\n a)po\ (Ierousalh\m<br />

kai\ ku/klw| porei/an me/cri tou= )Illurikou= dianu/ontoj, )Ioudai/ouj<br />

(Rw/mhj a)pelau/nei Klau/dioj, o( / te )Aku/laj kai\ Pri/skilla<br />

meta\ tw=n a) /llwn )Ioudai/wn th=j (Rw/mhj a)pallage/ntej e)pi\<br />

th\n )Asi/an katai/rousin, e)ntau=qa/ te Pau/lw| tw= | a)posto/lw| sundiatri/bousin,<br />

tou\j au)to/qi tw=n e)kklhsiw=n a) /rti pro\j au)tou=<br />

katablhqe/ntaj qemeli/ouj e)pisthri/zonti. dida/skaloj kai\ tou/-<br />

2, 19, 1 twn h( i(era\ tw=n Pra/xewn grafh/. e) /ti de\ Klaudi/ou ta\ th=j<br />

42


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

basilei/aj die/pontoj, kata\ th\n tou= pa/sca e(orth\n tosau/thn e)pi\<br />

tw=n (Ierosolu/mwn sta/sin kai\ tarach\n e)ggene/sqai sune/bh, w(j<br />

mo/nwn tw=n peri\ ta\j e)xo/douj tou= i(erou= bi/a| sunwqoume/nwn trei=j<br />

muria/daj )Ioudai/wn a)poqanei=n pro\j a)llh/lwn katapathqe/ntwn,<br />

gene/sqai te th\n e(orth\n pe/nqoj me\n o( /lw| tw= | e) /qnei, qrh=non de\ kaq'<br />

2, 19, 2 e(ka/sthn oi)ki/an. kai\ tau=ta de\ kata\ le/xin o( )Iw/shpoj. Klau/dioj<br />

de\ )Agri/ppan, )Agri/ppou pai=da, )Ioudai/wn kaqi/sthsi<br />

basile/a, Fh/lika th=j cw/raj a(pa/shj Samarei/aj te kai\ Galilai/aj<br />

kai\ prose/ti th=j e)pikaloume/nhj Perai/aj e)pi/tropon e)kpe/myaj,<br />

dioikh/saj de\ au)to\j th\n h(gemoni/an e) /tesin trisi\n kai\<br />

de/ka pro\j mhsi\n o)ktw/, Ne/rwna th=j a)rch=j dia/docon katalipw/n,<br />

teleuta= |.<br />

2, 20, 1 Kata\ de\ Ne/rwna, Fh/likoj th=j )Ioudai/aj e)pitropeu/ontoj,<br />

au)toi=j r(h/masin au) =qij o( )Iw/shpoj th\n ei)j a)llh/louj tw=n i(ere/wn<br />

sta/sin w( =de/ pwj e)n ei)kostw= | th=j )Arcaiologi/aj gra/fei:<br />

2, 20, 2 "e)xa/ptetai de\ kai\ toi=j a)rciereu=si sta/sij pro\j tou\j i(erei=j<br />

kai\ tou\j prw/touj tou= plh/qouj tw=n (Ierosolu/mwn, e( /kasto/j te<br />

au)tw=n sti=foj a)nqrw/pwn tw=n qrasuta/twn kai\ newteristw=n<br />

e(autw= | poih/saj, h(gemw\n h) =n, kai\ surra/ssontej e)kakolo/goun te<br />

a)llh/louj kai\ li/qoij e) /ballon: o( d' e)piplh/xwn h) =n ou)de\ ei( =j, a)ll'<br />

2, 20, 3 w(j e)n a)prostath/tw| po/lei tau=t' e)pra/sseto met' e)xousi/aj. tosau/th<br />

de\ tou\j a)rcierei=j kate/laben a)nai/deia kai\ to/lma, w( /ste<br />

e)kpe/mpein dou/louj e)to/lmwn e)pi\ ta\j a( /lwnaj tou\j lhyome/nouj<br />

ta\j toi=j i(ereu=sin o)feilome/naj deka/taj. kai\ sune/baine tou\j<br />

a)poroume/nouj tw=n i(ere/wn u(p' e)ndei/aj a)pollume/nouj qewrei=n:<br />

ou( /twj e)kra/tei tou= dikai/ou panto\j h( tw=n stasiazo/ntwn bi/a".<br />

2, 20, 4 pa/lin de\ o( au)to\j suggrafeu\j kata\ tou\j au)tou\j cro/nouj e)n<br />

(Ierosolu/moij u(pofuh=nai lh|stw=n ti ei) =doj i(storei=, oi( \ meq' h(me/ran:<br />

w( /j fhsin, kai\ e)n me/sh| th= | po/lei e)fo/neuon tou\j sunantw=ntaj,<br />

2, 20, 5 ma/lista ga\r e)n tai=j e(ortai=j mignume/nouj tw= | plh/qei kai\ tai=j<br />

e)sqh/sesin u(pokru/ptontaj mikra\ xifi/dia, tou/toij nu/ttein tou\j<br />

diafo/rouj: e) /peita peso/ntwn, me/roj gi/nesqai tw=n e)paganaktou/ntwn<br />

au)tou\j tou\j pefoneuko/taj: dio\ kai\ panta/pasin u(p'<br />

a)xiopisti/aj a)neure/touj gene/sqai. prw=ton me\n ou) =n u(p' au)tw=n<br />

)Iwna/qhn to\n a)rciere/a katasfagh=nai, meta\ d' au)to\n kaq' h(me/ran<br />

a)nairei=sqai pollou/j, kai\ tw=n sumforw=n to\n fo/bon ei) =nai cale-<br />

2, 20, 6 pw/teron, e(ka/stou kaqa/per e)n pole/mw| kaq' w( /ran to\n qa/naton<br />

prosdecome/nou.<br />

2, 21, 1 (Exh=j de\ tou/toij e)pife/rei meq' e( /tera le/gwn:<br />

"mei/zoni de\ tou/twn plhgh= | )Ioudai/ouj e)ka/kwsen o( Ai)gu/ptioj<br />

yeudoprofh/thj. parageno/menoj ga\r ei)j th\n cw/ran a) /nqrwpoj<br />

go/hj kai\ profh/tou pi/stin e)piqei\j e(autw= |, peri\ trismuri/ouj me\n<br />

a)qroi/zei tw=n h)pathme/nwn, periagagw\n d' au)tou\j e)k th=j e)rhmi/aj<br />

ei)j to\ )Elaiw=n kalou/menon o) /roj, e)kei=qen oi( =o/j te h) =n ei)j (Ieroso/luma<br />

parelqei=n bia/zesqai kai\ krath/saj th=j te (Rwmai kh=j<br />

43


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

froura=j kai\ tou= dh/mou turannikw=j crw/menoj toi=j suneispesou=sin<br />

dorufo/roij. fqa/nei d' au)tou= th\n o(rmh\n Fh=lix, u(pan-<br />

2, 21, 2 tia/saj meta\ tw=n (Rwmai kw=n o(plitw=n, kai\ pa=j o( dh=moj sunefh/yato<br />

th=j a)mu/nhj, w( /ste sumbolh=j genome/nhj to\n me\n Ai)gu/ption<br />

fugei=n met' o)li/gwn, diafqarh=nai de\ kai\ zwgrhqh=nai plei/stouj<br />

tw=n su\n au)tw= |".<br />

2, 21, 3 tau=ta e)n th= | deute/ra| tw=n (Istoriw=n o( )Iw/shpoj: e)pisth=sai<br />

de\ a) /xion toi=j e)ntau=qa kata\ to\n Ai)gu/ption dedhlwme/noij kai\<br />

toi=j e)n tai=j Pra/xesi tw=n a)posto/lwn, e) /nqa kata\ Fh/lika pro\j<br />

tou= e)n (Ierosolu/moij cilia/rcou ei) /rhtai tw= | Pau/lw|, o(phni/ka<br />

katestasi/azen au)tou= to\ tw=n )Ioudai/wn plh=qoj: "ou)k a) /ra<br />

su\ ei) = o( Ai)gu/ptioj o( pro\ tou/twn tw=n h(merw=n a)nastatw/saj kai\<br />

e)xagagw\n e)n th= | e)rh/mw| tou\j tetrakiscili/ouj a) /ndraj tw=n sikari/wn;"<br />

a)lla\ ta\ me\n kata\ Fh/lika toiau=ta:<br />

2, 22, 1 tou/tou de\ Fh=stoj u(po\ Ne/rwnoj dia/docoj pe/mpetai, kaq' o( \n<br />

dikaiologhsa/menoj o( Pau=loj de/smioj e)pi\ (Rw/mhj a) /getai. )Ari/starcoj<br />

au)tw= | sunh=n, o( \n kai\ ei)ko/twj sunaicma/lwto/n pou tw=n<br />

e)pistolw=n a)pokalei=. kai\ Louka=j, o( kai\ ta\j pra/xeij tw=n<br />

a)posto/lwn grafh= | paradou/j, e)n tou/toij kate/luse th\n i(stori/an,<br />

dieti/an o( /lhn e)pi\ th=j (Rw/mhj to\n Pau=lon a) /neton diatri=yai kai\<br />

2, 22, 2 to\n tou= qeou= lo/gon a)kwlu/twj khru=xai e)pishmhna/menoj. to/te<br />

me\n ou) =n a)pologhsa/menon, au) =qij e)pi\ th\n tou= khru/gmatoj diakoni/an<br />

lo/goj e) /cei stei/lasqai to\n a)po/stolon, deu/teron d' e)piba/nta<br />

th= | au)th= | po/lei tw= | kat' au)to\n teleiwqh=nai marturi/w|: e)n w( = | desmoi=j<br />

e)co/menoj, th\n pro\j Timo/qeon deute/ran e)pistolh\n sunta/ttei,<br />

o(mou= shmai/nwn th/n te prote/ran au)tw= | genome/nhn a)pologi/an kai\<br />

2, 22, 3 th\n para\ po/daj telei/wsin. de/cou dh\ kai\ tou/twn ta\j au)tou=<br />

marturi/aj: "e)n th= | prw/th| mou", fhsi/n, "a)pologi/a| ou)dei/j moi<br />

parege/neto, a)lla\ pa/ntej me e)gkate/lipon #mh\ au)toi=j logisqei/$h,<br />

o( de\ ku/rio/j moi pare/sth kai\ e)neduna/mwse/n me, i( /na di' e)mou= to\<br />

kh/rugma plhroforhqh= | kai\ a)kou/swsi pa/nta ta\ e) /qnh, kai\ e)rru/sqhn<br />

2, 22, 4 e)k sto/matoj le/ontoj". safw=j dh\ pari/sthsin dia\ tou/twn o( /ti<br />

dh\ to\ pro/teron, w(j a) \n to\ kh/rugma to\ di' au)tou= plhrwqei/h,<br />

e)rru/sqh e)k sto/matoj le/ontoj, to\n Ne/rwna tau/th|, w(j e) /oiken,<br />

dia\ to\ w)mo/qumon proseipw/n. ou) /koun e(xh=j proste/qeiken paraplh/sio/n<br />

ti tw= |: "r(u/setai/ me e)k sto/matoj le/ontoj": e(w/ra ga\r tw= |<br />

pneu/mati th\n o( /son ou) /pw me/llousan au)tou= teleuth/n, di' o( / fhsin<br />

2, 22, 5 e)pile/gwn tw= |: "kai\ e)rru/sqhn e)k sto/matoj le/ontoj" to\: "r(u/setai/<br />

me o( ku/rioj a)po\ panto\j e) /rgou ponhrou= kai\ sw/sei ei)j th\n basilei/an<br />

au)tou= th\n e)poura/nion", shmai/nwn to\ parauti/ka martu/rion:<br />

o( \ kai\ safe/steron e)n th= | au)th= | prole/gei grafh= |, fa/skwn: "e)gw\<br />

ga\r h) /dh spe/ndomai, kai\ o( kairo\j th=j e)mh=j a)nalu/sewj e)fe/sth-<br />

2, 22, 6 ken". nu=n me\n ou) =n e)pi\ th=j deute/raj e)pistolh=j tw=n pro\j<br />

Timo/qeon to\n Louka=n mo/non gra/fonti au)tw= | sunei=nai dhloi=, kata\<br />

de\ th\n prote/ran a)pologi/an ou)de\ tou=ton: o( /qen ei)ko/twj ta\j tw=n<br />

44


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)posto/lwn Pra/xeij e)p' e)kei=non o( Louka=j perie/graye to\n cro/non,<br />

th\n me/crij o( /te tw= | Pau/lw| sunh=n i(stori/an u(fhghsa/menoj. tau=ta<br />

2, 22, 7 d' h(mi=n ei) /rhtai paristame/noij o( /ti mh\ kaq' h( \n o( Louka=j a)ne/grayen<br />

e)pi\ th=j (Rw/mhj e)pidhmi/an tou= Pau/lou to\ martu/rion au)tw= |<br />

2, 22, 8 sunepera/nqh: ei)ko/j ge/ toi kata\ me\n a)rca\j h)piw/teron tou= Ne/rwnoj<br />

diakeime/nou, r(a= |on th\n u(pe\r tou= do/gmatoj tou= Pau/lou<br />

katadecqh=nai a)pologi/an, proelqo/ntoj d' ei)j a)qemi/touj to/lmaj,<br />

meta\ tw=n a) /llwn kai\ ta\ kata\ tw=n a)posto/lwn e)gceirhqh=nai.<br />

2, 23, 1 )Ioudai=oi/ ge mh\n tou= Pau/lou Kai/sara e)pikalesame/nou e)pi/ te<br />

th\n (Rwmai/wn po/lin u(po\ Fh/stou parapemfqe/ntoj, th=j e)lpi/doj<br />

kaq' h( \n e)xh/rtuon au)tw= | th\n e)piboulh/n, a)popeso/ntej, e)pi\ )Ia/kwbon<br />

to\n tou= kuri/ou tre/pontai a)delfo/n, w( = | pro\j tw=n a)posto/lwn<br />

o( th=j e)piskoph=j th=j e)n (Ierosolu/moij e)gkecei/risto qro/noj.<br />

2, 23, 2 toiau=ta de\ au)toi=j kai\ ta\ kata\ tou/tou tolma=tai. ei)j me/son<br />

au)to\n a)gago/ntej a) /rnhsin th=j ei)j to\n Cristo\n pi/stewj e)pi\<br />

panto\j e)xh/ |toun tou= laou=: tou= de\ para\ th\n a(pa/ntwn gnw/mhn<br />

e)leuqe/ra| fwnh= | kai\ ma=llon h) \ prosedo/khsan e)pi\ th=j plhqu/oj<br />

a(pa/shj parrhsiasame/nou kai\ o(mologh/santoj ui(o\n ei) =nai qeou=<br />

to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n )Ihsou=n, mhke/q' oi( =oi/ te th\n tou=<br />

a)ndro\j marturi/an fe/rein tw= | kai\ dikaio/taton au)to\n para\ toi=j<br />

pa=sin di' a)kro/thta h( =j meth/ |ei kata\ to\n bi/on filosofi/aj te kai\<br />

qeosebei/aj pisteu/esqai, ktei/nousi, kairo\n ei)j e)xousi/an labo/ntej<br />

th\n a)narci/an, o( /ti dh\ tou= Fh/stou kat' au)to\ tou= kairou= e)pi\ th=j<br />

)Ioudai/aj teleuth/santoj, a) /narca kai\ a)nepitro/peuta ta\ th=j<br />

2, 23, 3 au)to/qi dioikh/sewj kaqeisth/kei. to\n de\ th=j tou= )Iakw/bou<br />

teleuth=j tro/pon h) /dh me\n pro/teron ai( parateqei=sai tou= Klh/mentoj<br />

fwnai\ dedhlw/kasin, a)po\ tou= pterugi/ou beblh=sqai xu/lw| te<br />

th\n pro\j qa/naton peplh=cqai au)to\n i(storhko/toj: a)kribe/stata/<br />

ge mh\n ta\ kat' au)to\n o( (Hgh/sippoj, e)pi\ th=j prw/thj tw=n a)posto/lwn<br />

geno/menoj diadoch=j, e)n tw= | pe/mptw| au)tou= u(pomnh/mati<br />

tou=ton le/gwn i(storei= to\n tro/pon:<br />

2, 23, 4 "diade/cetai th\n e)kklhsi/an meta\ tw=n a)posto/lwn o( a)delfo\j<br />

tou= kuri/ou )Ia/kwboj, o( o)nomasqei\j u(po\ pa/ntwn di/kaioj a)po\ tw=n<br />

tou= kuri/ou cro/nwn me/cri kai\ h(mw=n, e)pei\ polloi\ )Ia/kwboi<br />

e)kalou=nto, ou( =toj de\ e)k koili/aj mhtro\j au)tou= a( /gioj h) =n, oi) =non<br />

2, 23, 5 kai\ si/kera ou)k e) /pien ou)de\ e) /myucon e) /fagen, xuro\n e)pi\ th\n kefalh\n<br />

au)tou= ou)k a)ne/bh, e) /laion ou)k h)lei/yato, kai\ balanei/w| ou)k<br />

2, 23, 6 e)crh/sato. tou/tw| mo/nw| e)xh=n ei)j ta\ a( /gia ei)sie/nai. ou)de\<br />

ga\r e)reou=n e)fo/rei, a)lla\ sindo/naj. kai\ mo/noj ei)sh/rceto ei)j<br />

to\n nao\n hu(ri/sketo/ te kei/menoj e)pi\ toi=j go/nasin kai\ ai)tou/menoj<br />

u(pe\r tou= laou= a) /fesin, w(j a)pesklhke/nai ta\ go/nata au)tou= di/khn<br />

kamh/lou, dia\ to\ a)ei\ ka/mptein e)pi\ go/nu proskunou=nta tw= | qew= |<br />

2, 23, 7 kai\ ai)tei=sqai a) /fesin tw= | law= |. dia/ ge/ toi th\n u(perbolh\n<br />

th=j dikaiosu/nhj au)tou= e)kalei=to o( di/kaioj kai\ w)bli/aj, o( / e)stin<br />

(Ellhnisti\ perioch\ tou= laou=, kai\ dikaiosu/nh, w(j oi( profh=tai<br />

45


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

2, 23, 8 dhlou=sin peri\ au)tou=. tine\j ou) =n tw=n e(pta\ ai(re/sewn tw=n e)n<br />

tw= | law= |, tw=n progegramme/nwn moi #e)n toi=j (Upomnh/masin$,<br />

e)punqa/nonto au)tou= ti/j h( qu/ra tou= )Ihsou=, kai\ e) /legen tou=ton<br />

2, 23, 9 ei) =nai to\n swth=ra: e)x w( =n tinej e)pi/steusan o( /ti )Ihsou=j e)stin<br />

o( Cristo/j. ai( de\ ai(re/seij ai( proeirhme/nai ou)k e)pi/steuon<br />

ou) /te a)na/stasin ou) /te e)rco/menon a)podou=nai e(ka/stw| kata\ ta\ e) /rga<br />

2, 23, 10 au)tou=: o( /soi de\ kai\ e)pi/steusan, dia\ )Ia/kwbon. pollw=n ou) =n<br />

kai\ tw=n a)rco/ntwn pisteuo/ntwn, h) =n qo/ruboj tw=n )Ioudai/wn kai\<br />

grammate/wn kai\ Farisai/wn lego/ntwn o( /ti kinduneu/ei pa=j o(<br />

lao\j )Ihsou=n to\n Cristo\n prosdoka=n. e) /legon ou) =n sunelqo/ntej<br />

tw= | )Iakw/bw|: "parakalou=me/n se, e)pi/scej to\n lao/n, e)pei\ e)planh/qh<br />

ei)j )Ihsou=n, w(j au)tou= o) /ntoj tou= Cristou=. parakalou=me/n<br />

se pei=sai pa/ntaj tou\j e)lqo/ntaj ei)j th\n h(me/ran tou= pa/sca peri\<br />

)Ihsou=: soi\ ga\r pa/ntej peiqo/meqa. h(mei=j ga\r marturou=me/n<br />

soi kai\ pa=j o( lao\j o( /ti di/kaioj ei) = kai\ o( /ti pro/swpon ou) lamba/neij.<br />

2, 23, 11 pei=son ou) =n su\ to\n o) /clon peri\ )Ihsou= mh\ plana=sqai: kai\ ga\r<br />

pa=j o( lao\j kai\ pa/ntej peiqo/meqa/ soi. sth=qi ou) =n e)pi\ to\ pteru/gion<br />

tou= i(erou=, i( /na a) /nwqen h) = |j e)pifanh\j kai\ h) = | eu)a/kousta/ sou ta\<br />

r(h/mata panti\ tw= | law= |. dia\ ga\r to\ pa/sca sunelhlu/qasi pa=sai<br />

2, 23, 12 ai( fulai\ meta\ kai\ tw=n e)qnw=n". e) /sthsan ou) =n oi( proeirhme/noi<br />

grammatei=j kai\ Farisai=oi to\n )Ia/kwbon e)pi\ to\ pteru/gion tou=<br />

naou=, kai\ e) /kraxan au)tw= | kai\ ei) =pan: di/kaie, w( = | pa/ntej pei/qesqai<br />

o)fei/lomen, e)pei\ o( lao\j plana=tai o)pi/sw )Ihsou= tou= staurwqe/ntoj,<br />

2, 23, 13 a)pa/ggeilon h(mi=n ti/j h( qu/ra tou= )Ihsou=. kai\ a)pekri/nato fwnh= |<br />

mega/lh|: ti/ me e)perwta=te peri\ tou= ui(ou= tou= a)nqrw/pou, kai\ au)to\j<br />

ka/qhtai e)n tw= | ou)ranw= | e)k dexiw=n th=j mega/lhj duna/mewj, kai\<br />

2, 23, 14 me/llei e) /rcesqai e)pi\ tw=n nefelw=n tou= ou)ranou=; kai\ pollw=n<br />

plhroforhqe/ntwn kai\ doxazo/ntwn e)pi\ th= | marturi/a| tou= )Iakw/bou<br />

kai\ lego/ntwn: w(sanna\ tw= | ui(w= | Daui/d, to/te pa/lin oi( au)toi\<br />

grammatei=j kai\ Farisai=oi pro\j a)llh/louj e) /legon: kakw=j e)poih/samen<br />

toiau/thn marturi/an parasco/ntej tw= | )Ihsou=: a)lla\ a)naba/ntej<br />

kataba/lwmen au)to/n, i( /na fobhqe/ntej mh\ pisteu/swsin<br />

2, 23, 15 au)tw= |. kai\ e) /kraxan le/gontej: w) \ w) /, kai\ o( di/kaioj e)planh/qh,<br />

kai\ e)plh/rwsan th\n grafh\n th\n e)n tw= | (Hsai/ a| gegramme/nhn :<br />

a) /rwmen to\n di/kaion, o( /ti du/scrhstoj h(mi=n e)stin. toi/nun ta\ genh/mata<br />

tw=n e) /rgwn au)tw=n fa/gontai. a)naba/ntej ou) =n kate/balon<br />

2, 23, 16 to\n di/kaion. kai\ e) /legon a)llh/loij: liqa/swmen )Ia/kwbon to\n<br />

di/kaion, kai\ h) /rxanto liqa/zein au)to/n, e)pei\ katablhqei\j ou)k<br />

a)pe/qanen: a)lla\ strafei\j e) /qhke ta\ go/nata le/gwn: parakalw=,<br />

ku/rie qee\ pa/ter, a) /fej au)toi=j: ou) ga\r oi) /dasin ti/ poiou=sin. ou( /twj<br />

2, 23, 17 de\ kataliqobolou/ntwn au)to/n, ei( =j tw=n i(ere/wn tw=n ui(w=n (Rhca\b<br />

ui(ou= (Racabei/m, tw=n marturoume/nwn u(po\ (Ieremi/ou tou= profh/tou,<br />

e) /krazen le/gwn: pau/sasqe: ti/ poiei=te; eu) /cetai u(pe\r<br />

2, 23, 18 u(mw=n o( di/kaioj. kai\ labw/n tij a)p' au)tw=n, ei( =j tw=n gnafe/wn,<br />

to\ xu/lon, e)n w( = | a)popie/zei ta\ i(ma/tia, h) /negken kata\ th=j kefa-<br />

46


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

lh=j tou= dikai/ou, kai\ ou( /twj e)martu/rhsen. kai\ e) /qayan au)to\n<br />

e)pi\ tw= | to/pw| para\ tw= | naw= |, kai\ e) /ti au)tou= h( sth/lh me/nei para\<br />

tw= | naw= |. ma/rtuj ou( =toj a)lhqh\j )Ioudai/oij te kai\ ( /Ellhsin<br />

gege/nhtai o( /ti )Ihsou=j o( Cristo/j e)stin. kai\ eu)qu\j Ou)espasiano\j<br />

poliorkei= au)tou/j".<br />

2, 23, 19 tau=ta dia\ pla/touj, sunw= |da/ ge tw= | Klh/menti kai\ o( (Hgh/sippoj.<br />

ou( /tw de\ a) /ra qauma/sio/j tij h) =n kai\ para\ toi=j a) /lloij<br />

a( /pasin e)pi\ dikaiosu/nh| bebo/hto o( )Ia/kwboj, w(j kai\ tou\j )Ioudai/wn<br />

e) /mfronaj doxa/zein tau/thn ei) =nai th\n ai)ti/an th=j paracrh=ma<br />

meta\ to\ martu/rion au)tou= poliorki/aj th=j (Ierousalh/m,<br />

h( \n di' ou)de\n e( /teron au)toi=j sumbh=nai h) \ dia\ to\ kat' au)tou= tolmh-<br />

2, 23, 20 qe\n a) /goj. a)me/lei ge/ toi o( )Iw/shpoj ou)k a)pw/knhsen kai\ tou=t'<br />

e)ggra/fwj e)pimartu/rasqai di' w( =n fhsin le/xewn:<br />

"tau=ta de\ sumbe/bhken )Ioudai/oij kat' e)kdi/khsin )Iakw/bou<br />

tou= dikai/ou, o( \j h) =n a)delfo\j )Ihsou= tou= legome/nou Cristou=,<br />

e)peidh/per dikaio/taton au)to\n o) /nta oi( )Ioudai=oi a)pe/kteinan".<br />

2, 23, 21 o( d' au)to\j kai\ to\n qa/naton au)tou= e)n ei)kostw= | th=j )Arcaiologi/aj<br />

dhloi= dia\ tou/twn:<br />

"pe/mpei de\ Kai=sar )Albi/non ei)j th\n )Ioudai/an e) /parcon,<br />

Fh/stou th\n teleuth\n puqo/menoj. o( de\ new/teroj ) /Ananoj,<br />

o( \n th\n a)rcierwsu/nhn ei) /pamen pareilhfe/nai, qrasu\j h) =n to\n<br />

tro/pon kai\ tolmhth\j diafero/ntwj, ai( /resin de\ meth/ |ei th\n Saddoukai/wn,<br />

oi( /per ei)si\ peri\ ta\j kri/seij w)moi\ para\ pa/ntaj tou\j<br />

2, 23, 22 )Ioudai/ouj, kaqw\j h) /dh dedhlw/kamen. a( /te dh\ ou) =n toiou=toj w) \n<br />

o( ) /Ananoj, nomi/saj e) /cein kairo\n e)pith/deion dia\ to\ teqna/nai<br />

me\n Fh=ston, )Albi=non d' e) /ti kata\ th\n o(do\n u(pa/rcein, kaqi/zei<br />

sune/drion kritw=n, kai\ paragagw\n ei)j au)to\ to\n a)delfo\n )Ihsou=,<br />

tou= Cristou= legome/nou, )Ia/kwboj o) /noma au)tw= |, kai/ tinaj e(te/rouj,<br />

w(j paranomhsa/ntwn kathgori/an poihsa/menoj, pare/dwken<br />

2, 23, 23 leusqhsome/nouj. o( /soi de\ e)do/koun e)pieike/statoi tw=n kata\<br />

th\n po/lin ei) =nai kai\ ta\ peri\ tou\j no/mouj a)kribei=j, bare/wj h) /negkan<br />

e)pi\ tou/tw|, kai\ pe/mpousi pro\j to\n basile/a kru/fa, parakalou=ntej<br />

au)to\n e)pistei=lai tw= | )Ana/nw| mhke/ti toiau=ta pra/ssein:<br />

mhde\ ga\r to\ prw=ton o)rqw=j au)to\n pepoihke/nai. tine\j d' au)tw=n<br />

kai\ to\n )Albi=non u(pantia/zousin a)po\ th=j )Alexandrei/aj o(doiporou=nta,<br />

kai\ dida/skousin w(j ou)k e)xo\n h) =n )Ana/nw| cwri\j au)tou=<br />

gnw/mhj kaqi/sai sune/drion. )Albi=noj de\ peisqei\j toi=j lego-<br />

2, 23, 24 me/noij, gra/fei met' o)rgh=j tw= | )Ana/nw|, lh/yesqai par' au)tou=<br />

di/kaj a)peilw=n, kai\ o( basileu\j )Agri/ppaj dia\ tou=to th\n a)rcierwsu/nhn<br />

a)felo/menoj au)tou= a) /rxantoj mh=naj trei=j, )Ihsou=n to\n<br />

tou= Dammai/ou kate/sthsen."<br />

toiau=ta kai\ ta\ kata\ )Ia/kwbon, ou( = h( prw/th tw=n o)nomazome/nwn<br />

2, 23, 25 kaqolikw=n e)pistolw=n ei) =nai le/getai: i)ste/on de\ w(j noqeu/etai me/n,<br />

ou) polloi\ gou=n tw=n palaiw=n au)th=j e)mnhmo/neusan, w(j ou)de\ th=j<br />

legome/nhj )Iou/da, mia=j kai\ au)th=j ou) /shj tw=n e(pta\ legome/nwn<br />

47


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kaqolikw=n: o( /mwj d' i) /smen kai\ tau/taj meta\ tw=n loipw=n e)n plei/staij<br />

dedhmosieume/naj e)kklhsi/aij.<br />

2, 24, 1 Ne/rwnoj de\ o) /gdoon a) /gontoj th=j basilei/aj e) /toj, prw=toj meta\<br />

Ma/rkon to\n eu)aggelisth\n th=j e)n )Alexandrei/a| paroiki/aj<br />

)Anniano\j th\n leitourgi/an diade/cetai.<br />

2, 25, 1 Krataioume/nhj d' h) /dh tw= | Ne/rwni th=j a)rch=j, ei)j a)nosi/ouj<br />

o)kei/laj e)pithdeu/seij, kat' au)th=j w(pli/zeto th=j ei)j to\n tw=n<br />

o( /lwn qeo\n eu)sebei/aj. gra/fein me\n ou) =n oi( =o/j tij ou( =toj gege/nhtai<br />

th\n mocqhri/an, ou) th=j parou/shj ge/noit' a) \n scolh=j: pollw=n ge<br />

2, 25, 2 mh\n ta\ kat' au)to\n a)kribesta/taij paradedwko/twn dihgh/sesin,<br />

pa/restin o( /tw| fi/lon, e)x au)tw=n th\n skaio/thta th=j ta)ndro\j e)kto/pou<br />

kataqewrh=sai mani/aj, kaq' h( \n ou) meta\ logismou= muri/wn<br />

o( /swn a)pwlei/aj diexelqw/n, e)pi\ tosau/thn h) /lase miaifoni/an, w(j<br />

mhde\ tw=n oi)keiota/twn te kai\ filta/twn e)piscei=n, mhte/ra de\<br />

o(moi/wj kai\ a)delfou\j kai\ gunai=ka su\n kai\ a) /lloij muri/oij tw= |<br />

ge/nei prosh/kousin tro/pon e)cqrw=n kai\ polemi/wn poiki/laij qana/-<br />

2, 25, 3 twn i)de/aij diacrh/sasqai. e)ne/dei d' a) /ra toi=j pa=si kai\ tou=t'<br />

e)pigrafh=nai au)tw= |, w(j a) \n prw=toj au)tokrato/rwn th=j ei)j to\<br />

2, 25, 4 qei=on eu)sebei/aj pole/mioj a)nadeicqei/h. tou/tou pa/lin o( (Rwmai=oj<br />

Tertulliano\j w( =de/ pwj le/gwn mnhmoneu/ei:<br />

"e)ntu/cete toi=j u(pomnh/masin u(mw=n, e)kei= eu(rh/sete prw=ton Ne/rwna<br />

tou=to to\ do/gma, h(ni/ka ma/lista e)n (Rw/mh|, th\n a)natolh\n<br />

pa=san u(pota/xaj, w)mo\j h) =n ei)j pa/ntaj, diw/xanta. toiou/tw|<br />

th=j kola/sewj h(mw=n a)rchgw= | kaucw/meqa. o( ga\r ei)dw\j e)kei=non<br />

noh=sai du/natai w(j ou)k a) /n, ei) mh\ me/ga ti a)gaqo\n h) =n, u(po\ Ne/rwnoj<br />

katakriqh=nai".<br />

2, 25, 5 tau/th| gou=n ou( =toj, qeoma/coj e)n toi=j ma/lista prw=toj a)nakhrucqei/j,<br />

e)pi\ ta\j kata\ tw=n a)posto/lwn e)ph/rqh sfaga/j. Pau=loj<br />

dh\ ou) =n e)p' au)th=j (Rw/mhj th\n kefalh\n a)potmhqh=nai kai\ Pe/troj<br />

w(sau/twj a)naskolopisqh=nai kat' au)to\n i(storou=ntai, kai\ pistou=tai/<br />

ge th\n i(stori/an h( Pe/trou kai\ Pau/lou ei)j deu=ro krath/sasa e)pi\<br />

2, 25, 6 tw=n au)to/qi koimhthri/wn pro/srhsij, ou)de\n de\ h( =tton kai\ e)kklhsiastiko\j<br />

a)nh/r, Ga/i oj o) /noma, kata\ Zefuri=non (Rwmai/wn gegonw\j<br />

e)pi/skopon: o( \j dh\ Pro/klw| th=j kata\ Fru/gaj proi stame/nw| gnw/mhj<br />

e)ggra/fwj dialecqei/j, au)ta\ dh\ tau=ta peri\ tw=n to/pwn, e) /nqa<br />

tw=n ei)rhme/nwn a)posto/lwn ta\ i(era\ skhnw/mata katate/qeitai,<br />

fhsi/n:<br />

2, 25, 7 "e)gw\ de\ ta\ tro/paia tw=n a)posto/lwn e) /cw dei=xai. e)a\n ga\r<br />

qelh/sh|j a)pelqei=n e)pi\ to\n Basikano\n h) \ e)pi\ th\n o(do\n th\n )Wsti/an,<br />

eu(rh/seij ta\ tro/paia tw=n tau/thn i(drusame/nwn th\n e)kklhsi/an."<br />

2, 25, 8 w(j de\ kata\ to\n au)to\n a) /mfw kairo\n e)martu/rhsan, Korinqi/wn<br />

e)pi/skopoj Dionu/sioj e)ggra/fwj (Rwmai/oij o(milw=n, w( =de<br />

pari/sthsin:<br />

"tau=ta kai\ u(mei=j dia\ th=j tosau/thj nouqesi/aj th\n a)po\ Pe/trou<br />

kai\ Pau/lou futei/an genhqei=san (Rwmai/wn te kai\ Korinqi/wn<br />

48


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

sunekera/sate. kai\ ga\r a) /mfw kai\ ei)j th\n h(mete/ran Ko/rinqon<br />

futeu/santej h(ma=j o(moi/wj e)di/daxan, o(moi/wj de\ kai\ ei)j th\n<br />

)Itali/an o(mo/se dida/xantej e)martu/rhsan kata\ to\n au)to\n kairo/n".<br />

kai\ tau=ta de\, w(j a) \n e) /ti ma=llon pistwqei/h ta\ th=j i(stori/aj.<br />

2, 26, 1 Au) =qij d' o( )Iw/shpoj plei=sta o( /sa peri\ th=j to\ pa=n )Ioudai/wn<br />

e) /qnoj katalabou/shj dielqw\n sumfora=j, dhloi= kata\ le/xin e)pi\<br />

plei/stoij a) /lloij muri/ouj o( /souj tw=n para\ )Ioudai/oij tetimhme/nwn<br />

ma/stixin ai)kisqe/ntaj e)n au)th= | th= | (Ierousalh\m a)nastaurwqh=nai<br />

u(po\ Flw/rou: tou=ton de\ ei) =nai th=j )Ioudai/aj e)pi/tropon, o(phni/ka<br />

th\n a)rch\n a)narripisqh=nai tou= pole/mou, e) /touj dwdeka/tou th=j<br />

2, 26, 2 Ne/rwnoj h(gemoni/aj, sune/bh. ei) =ta de\ kai\ kaq' o( /lhn th\n Suri/an<br />

e)pi\ th= | tw=n )Ioudai/wn a)posta/sei deinh/n fhsi kateilhfe/nai tarach/n,<br />

pantaco/se tw=n a)po\ tou= e) /qnouj pro\j tw=n kata\ po/lin e)noi/kwn<br />

w(j a) \n polemi/wn a)nhlew=j porqoume/nwn, w( /ste o(ra=n ta\j po/leij<br />

mesta\j a)ta/fwn swma/twn kai\ nekrou\j a( /ma nhpi/oij ge/rontaj<br />

e)rrimme/nouj gu/naia/ te mhde\ th=j e)p' ai)dw= | ske/phj meteilhfo/ta,<br />

kai\ pa=san me\n th\n e)parci/an mesth\n a)dihgh/twn sumforw=n,<br />

mei/zona de\ tw=n e(ka/stote tolmwme/nwn th\n e)pi\ toi=j a)peiloume/noij<br />

a)na/tasin. tau=ta kata\ le/xin o( )Iw/shpoj. kai\ ta\ me\n kata\<br />

)Ioudai/ouj e)n tou/toij h) =n.<br />

49


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( g perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

( /Opoi gh=j e)kh/ruxan to\n Cristo\n oi( a)po/stoloi.<br />

Ti/j prw=toj th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj proe/sth.<br />

Peri\ tw=n e)pistolw=n tw=n a)posto/lwn.<br />

Peri\ th=j prw/thj tw=n a)posto/lwn diadoch=j.<br />

Peri\ th=j meta\ to\n Cristo\n u(sta/thj )Ioudai/wn poliorki/aj.<br />

Peri\ tou= pie/santoj limou=.<br />

Peri\ tw=n tou= Cristou= prorrh/sewn.<br />

Peri\ tw=n pro\ tou= pole/mou shmei/wn.<br />

Peri\ )Iwsh/pou kai\ w( =n kate/lipen suggramma/twn.<br />

( /Opwj tw=n qei/wn mnhmoneu/ei bibli/wn.<br />

(Wj meta\ )Ia/kwbon h(gei=tai Sumew\n th=j e)n (Ierosolu/moij<br />

e)kklhsi/aj.<br />

(Wj Ou)espasiano\j tou\j e)k Daui\d a)nazhtei=sqai prosta/ttei.<br />

(Wj deu/teroj )Alexandre/wn h(gei=tai )Abi/lioj.<br />

(Wj kai\ (Rwmai/wn deu/teroj )Ane/gklhtoj e)piskopei=.<br />

(Wj tri/toj met' au)to\n Klh/mhj.<br />

Peri\ th=j Klh/mentoj e)pistolh=j.<br />

Peri\ tou= kata\ Dometiano\n diwgmou=.<br />

Peri\ )Iwa/nnou tou= a)posto/lou kai\ th=j )Apokalu/yewj.<br />

(Wj Dometiano\j tou\j a)po\ ge/nouj Daui\d a)nairei=sqai prosta/ttei.<br />

Peri\ tw=n pro\j ge/nouj tou= swth=roj h(mw=n.<br />

(Wj th=j )Alexandre/wn e)kklhsi/aj tri/toj h(gei=tai Ke/rdwn.<br />

(Wj th=j )Antioce/wn deu/teroj )Igna/tioj.<br />

(Istori/a peri\ )Iwa/nnou tou= a)posto/lou.<br />

Peri\ th=j ta/xewj tw=n eu)aggeli/wn.<br />

Peri\ tw=n o(mologoume/nwn qei/wn grafw=n kai\ tw=n mh\ toiou/twn.<br />

Peri\ Mena/ndrou tou= go/htoj.<br />

Peri\ th=j tw=n )Ebiwnai/wn ai(re/sewj.<br />

Peri\ Khri/nqou ai(resia/rcou.<br />

Peri\ Nikola/ou kai\ tw=n e)x au)tou= keklhme/nwn.<br />

Peri\ tw=n e)n suzugi/aij e(xetasqe/ntwn a)posto/lwn.<br />

Peri\ th=j )Iwa/nnou kai\ Fili/ppou teleuth=j.<br />

( /Opwj Sumew\n o( e)n (Ierosolu/moij e)pi/skopoj e)martu/rhsen.<br />

( /Opwj Trai ano\j zhtei=sqai Cristianou\j e)kw/lusen .<br />

(Wj th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj te/tartoj Eu)a/restoj h(gei=tai.<br />

(Wj tri/toj th=j e)n (Ierosolu/moij )Iou=stoj.<br />

Peri\ )Ignati/ou kai\ tw=n e)pistolw=n au)tou=.<br />

Peri\ tw=n ei)j e) /ti to/te diaprepo/ntwn eu)aggelistw=n.<br />

Peri\ th=j Klh/mentoj e)pistolh=j kai\ tw=n yeudw=j ei)j au)to\n<br />

a)naferome/nwn.<br />

50


Peri\ tw=n Papi/a suggramma/twn.<br />

<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

3, 1, 1 Ta\ me\n dh\ kata\ )Ioudai/ouj e)n tou/toij h) =n: tw=n de\ i(erw=n tou=<br />

swth=roj h(mw=n a)posto/lwn te kai\ maqhtw=n e)f' a( /pasan kataspare/ntwn<br />

th\n oi)koume/nhn, Qwma=j me/n, w(j h( para/dosij perie/cei,<br />

th\n Parqi/an ei) /lhcen, )Andre/aj de\ th\n Skuqi/an, )Iwa/nnhj<br />

th\n )Asi/an, pro\j ou( \j kai\ diatri/yaj e)n )Efe/sw| teleuta= |, Pe/troj<br />

3, 1, 2 d' e)n Po/ntw| kai\ Galati/a| kai\ Biquni/a| Kappadoki/a| te kai\ )Asi/a|<br />

kekhruce/nai toi=j [e)k] diaspora=j )Ioudai/oij e) /oiken: o( \j kai\<br />

e)pi\ te/lei e)n (Rw/mh| geno/menoj, a)neskolopi/sqh kata\ kefalh=j,<br />

3, 1, 3 ou( /twj au)to\j a)xiw/saj paqei=n. ti/ dei= peri\ Pau/lou le/gein, a)po\<br />

(Ierousalh\m me/cri tou= )Illurikou= peplhrwko/toj to\ eu)agge/lion<br />

tou= Cristou= kai\ u( /steron e)n th= | (Rw/mh| e)pi\ Ne/rwnoj memarturhko/toj;<br />

tau=ta )Wrige/nei kata\ le/xin e)n tri/tw| to/mw| tw=n ei)j th\n<br />

Ge/nesin e)xhghtikw=n ei) /rhtai.<br />

3, 2, 1 Th=j de\ (Rwmai/wn e)kklhsi/aj meta\ th\n Pau/lou kai\ Pe/trou<br />

marturi/an prw=toj klhrou=tai th\n e)piskoph\n Li/noj. mnhmoneu/ei<br />

tou/tou Timoqe/w| gra/fwn a)po\ (Rw/mhj o( Pau=loj kata\<br />

th\n e)pi\ te/lei th=j e)pistolh=j pro/srhsin.<br />

3, 3, 1 Pe/trou me\n ou) =n e)pistolh\ mi/a, h( legome/nh au)tou= prote/ra, a)nwmolo/ghtai,<br />

tau/th| de\ kai\ oi( pa/lai presbu/teroi w(j a)namfile/ktw|<br />

e)n toi=j sfw=n au)tw=n katake/crhntai suggra/mmasin: th\n de\<br />

ferome/nhn deute/ran ou)k e)ndia/qhkon me\n ei) =nai pareilh/famen,<br />

o( /mwj de\ polloi=j crh/simoj fanei=sa, meta\ tw=n a) /llwn e)spouda/sqh<br />

3, 3, 2 grafw=n. to/ ge mh\n tw=n e)pikeklhme/nwn au)tou= Pra/xewn kai\<br />

to\ kat' au)to\n w)nomasme/non eu)agge/lion to/ te lego/menon au)tou=<br />

Kh/rugma kai\ th\n kaloume/nhn )Apoka/luyin ou)d' o( /lwj e)n kaqolikoi=j<br />

i) /smen paradedome/na, o( /ti mh/te a)rcai/wn mh/te mh\n kaq'<br />

h(ma=j tij e)kklhsiastiko\j suggrafeu\j tai=j e)x au)tw=n sunecrh/sato<br />

3, 3, 3 marturi/aij. proi ou/shj de\ th=j i(stori/aj prou/rgou poih/somai<br />

su\n tai=j diadocai=j u(poshmh/nasqai ti/nej tw=n kata\ cro/nouj<br />

e)kklhsiastikw=n suggrafe/wn o(poi/aij ke/crhntai tw=n a)ntilegome/nwn,<br />

ti/na te peri\ tw=n e)ndiaqh/kwn kai\ o(mologoume/nwn gra-<br />

3, 3, 4 fw=n kai\ o( /sa peri\ tw=n mh\ toiou/twn au)toi=j ei) /rhtai. a)lla\ ta\<br />

me\n o)nomazo/mena Pe/trou, w( =n mo/nhn mi/an gnhsi/an e) /gnwn e)pistolh\n<br />

kai\ para\ toi=j pa/lai presbute/roij o(mologoume/nhn, tosau=ta:<br />

3, 3, 5 tou= de\ Pau/lou pro/dhloi kai\ safei=j ai( dekate/ssarej: o( /ti ge<br />

mh/n tinej h)qeth/kasi th\n pro\j (Ebrai/ouj, pro\j th=j (Rwmai/wn<br />

e)kklhsi/aj w(j mh\ Pau/lou ou) =san au)th\n a)ntile/gesqai fh/santej,<br />

ou) di/kaion a)gnoei=n: kai\ ta\ peri\ tau/thj de\ toi=j pro\ h(mw=n ei)rhme/na<br />

kata\ kairo\n paraqh/somai. ou)de\ mh\n ta\j legome/naj au)tou=<br />

3, 3, 6 Pra/xeij e)n a)namfile/ktoij parei/lhfa. e)pei\ d' o( au)to\j a)po/stoloj<br />

e)n tai=j e)pi\ te/lei prosrh/sesin th=j pro\j (Rwmai/ouj mnh/mhn<br />

pepoi/htai meta\ a) /llwn kai\ (Erma=, ou( = fasin u(pa/rcein to\ tou=<br />

Poime/noj bibli/on, i)ste/on w(j kai\ tou=to pro\j me/n tinwn a)ntile/lek-<br />

51


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tai, di' ou( \j ou)k a) \n e)n o(mologoume/noij teqei/h, u(f' e(te/rwn de\<br />

a)nagkaio/taton oi( =j ma/lista dei= stoiceiw/sewj ei)sagwgikh=j,<br />

ke/kritai: o( /qen h) /dh kai\ e)n e)kklhsi/aij i) /smen au)to\ dedhmosieume/non,<br />

kai\ tw=n palaita/twn de\ suggrafe/wn kecrhme/nouj tina\j<br />

3, 3, 7 au)tw= | katei/lhfa. tau=ta ei)j para/stasin tw=n te a)nantirrh/twn<br />

kai\ tw=n mh\ para\ pa=sin o(mologoume/nwn qei/wn gramma/twn ei)rh/sqw<br />

3, 4, 1 ( /Oti me\n ou) =n toi=j e)x e)qnw=n khru/sswn o( Pau=loj tou\j a)po\<br />

(Ierousalh\m kai\ ku/klw| me/cri tou= )Illurikou= tw=n e)kklhsiw=n<br />

katabe/blhto qemeli/ouj, dh=lon e)k tw=n au)tou= ge/noit' a) \n fwnw=n<br />

kai\ a)f' w( =n o( Louka=j e)n tai=j Pra/xesin i(sto/rhsen: kai\ e)k tw=n<br />

3, 4, 2 Pe/trou de\ le/xewn e)n o(po/saij kai\ ou( =toj e)parci/aij tou\j e)k<br />

peritomh=j to\n Cristo\n eu)aggelizo/menoj to\n th=j kainh=j diaqh/khj<br />

paredi/dou lo/gon, safe\j a) \n ei) /h a)f' h( =j ei)rh/kamen o(mologoume/nhj<br />

au)tou= e)pistolh=j, e)n h( = | toi=j e)x (Ebrai/wn ou) =sin e)n diaspora=<br />

| Po/ntou kai\ Galati/aj Kappadoki/aj te kai\ )Asi/aj kai\<br />

3, 4, 3 Biquni/aj gra/fei. o( /soi de\ tou/twn kai\ ti/nej gnh/sioi zhlwtai\<br />

gegono/tej ta\j pro\j au)tw=n i(druqei/saj i(kanoi\ poimai/nein e)dokima/sqhsan<br />

e)kklhsi/aj, ou) r(a/ |dion ei)pei=n, mh\ o( /ti ge o( /souj a) /n tij<br />

3, 4, 4 e)k tw=n Pau/lou fwnw=n a)nale/xoito. tou/tou ga\r ou) =n muri/oi sunergoi\<br />

kai\, w(j au)to\j w)no/masen, sustratiw=tai gego/nasin, w( =n oi( plei/ouj<br />

a)lh/stou pro\j au)tou= mnh/mhj h)xi/wntai, dihnekh= th\n peri\ au)tw=n<br />

marturi/an tai=j i)di/aij e)pistolai=j e)gkatale/xantoj, ou) mh\n a)lla\<br />

kai\ o( Louka=j e)n tai=j Pra/xesin tou\j gnwri/mouj au)tou= kata-<br />

3, 4, 5 le/gwn e)x o)no/matoj au)tw=n mnhmoneu/ei. Timo/qeo/j ge mh\n th=j<br />

e)n )Efe/sw| paroiki/aj i(storei=tai prw=toj th\n e)piskoph\n ei)lhce/-<br />

3, 4, 6 nai, w(j kai\ Ti/toj tw=n e)pi\ Krh/thj e)kklhsiw=n. Louka=j de\ to\<br />

me\n ge/noj w) \n tw=n a)p' )Antiocei/aj, th\n e)pisth/mhn de\ i)atro/j, ta\<br />

plei=sta suggegonw\j tw= | Pau/lw|, kai\ toi=j loipoi=j de\ ou) pare/rgwj<br />

tw=n a)posto/lwn w(milhkw/j, h( =j a)po\ tou/twn prosekth/sato yucw=n<br />

qerapeutikh=j e)n dusi\n h(mi=n u(podei/gmata qeopneu/stoij kate/lipen<br />

bibli/oij, tw= | te eu)aggeli/w|, o( \ kai\ cara/xai martu/retai kaq' a( \<br />

pare/dosan au)tw= | oi( a)p' a)rch=j au)to/ptai kai\ u(phre/tai geno/menoi<br />

tou= lo/gou, oi( =j kai/ fhsin e) /t' a) /nwqen a( /pasi parhkolouqhke/nai,<br />

kai\ tai=j tw=n a)posto/lwn Pra/xesin, a( \j ou)ke/ti di' a)koh=j, o)fqalmoi=j<br />

3, 4, 7 de\ paralabw\n suneta/xato. fasi\n d' w(j a) /ra tou= kat' au)to\n<br />

eu)aggeli/ou mnhmoneu/ein o( Pau=loj ei) /wqen, o(phni/ka w(j peri\<br />

i)di/ou tino\j eu)aggeli/ou gra/fwn e) /legen: "kata\ to\ eu)agge/lio/n<br />

3, 4, 8 mou". tw=n de\ loipw=n a)kolou/qwn tou= Pau/lou Krh/skhj<br />

me\n e)pi\ ta\j Galli/aj steila/menoj u(p' au)tou= marturei=tai,<br />

Li/noj de/, ou( = me/mnhtai suno/ntoj e)pi\ (Rw/mhj au)tw= | kata\ th\n<br />

deute/ran pro\j Timo/qeon e)pistolh/n, prw=toj meta\ Pe/tron th=j<br />

(Rwmai/wn e)kklhsi/aj th\n e)piskoph\n h) /dh pro/teron klhrwqei\j<br />

3, 4, 9 dedh/lwtai: a)lla\ kai\ o( Klh/mhj, th=j (Rwmai/wn kai\ au)to\j e)kklhsi/aj<br />

tri/toj e)pi/skopoj katasta/j, Pau/lou sunergo\j kai\ sunaqlh-<br />

3, 4, 10 th\j gegone/nai pro\j au)tou= marturei=tai. e)pi\ tou/toij kai\ to\n<br />

52


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

)Areopagi/thn e)kei=non, Dionu/sioj o) /noma au)tw= |, o( \n e)n tai=j Pra/xesi<br />

meta\ th\n e)n )Arei/w| pa/gw| pro\j )Aqhnai/ouj Pau/lou dhmhgori/an<br />

prw=ton pisteu=sai a)ne/grayen o( Louka=j, th=j e)n )Aqh/naij e)kklhsi/aj<br />

prw=ton e)pi/skopon a)rcai/wn tij e( /teroj Dionu/sioj, th=j<br />

3, 4, 11 Korinqi/wn paroiki/aj poimh/n, gegone/nai i(storei=. a)lla\ ga\r<br />

o(dw= | probai/nousin, e)pi\ kairou= ta\ th=j kata\ cro/nouj tw=n a)posto/lwn<br />

diadoch=j h(mi=n ei)rh/setai: nu=n d' e)pi\ ta\ e(xh=j i) /wmen th=j<br />

i(stori/aj.<br />

3, 5, 1 Meta\ Ne/rwna de/ka pro\j trisi\n e) /tesin th\n a)rch\n e)pikrath/santa<br />

tw=n a)mfi\ Ga/lban kai\ ) /Oqwna e)niauto\n e)pi\ mhsi\n e( \x diagenome/nwn,<br />

Ou)espasiano/j, tai=j kata\ )Ioudai/wn parata/xesin lampruno/menoj,<br />

basileu\j e)p' au)th=j a)nadei/knutai th=j )Ioudai/aj, au)tokra/twr<br />

pro\j tw=n au)to/qi stratope/dwn a)nagoreuqei/j. th\n e)pi\<br />

(Rw/mhj ou) =n au)ti/ka steila/menoj, Ti/tw| tw= | paidi\ to\n kata\ )Iou-<br />

3, 5, 2 dai/wn e)gceiri/zei po/lemon. meta/ ge mh\n th\n tou= swth=roj<br />

h(mw=n a)na/lhyin )Ioudai/wn pro\j tw= | kat' au)tou= tolmh/mati h) /dh<br />

kai\ kata\ tw=n a)posto/lwn au)tou= plei/staj o( /saj e)piboula\j memhcanhme/nwn,<br />

prw/tou te Stefa/nou li/qoij u(p' au)tw=n a)nh|rhme/nou,<br />

ei) =ta de\ met' au)to\n )Iakw/bou, o( \j h) =n Zebedai/ou me\n pai=j, a)delfo\j<br />

de\ )Iwa/nnou, th\n kefalh\n a)potmhqe/ntoj, e)pi\ pa=si/ te )Iakw/bou,<br />

tou= to\n au)to/qi th=j e)piskoph=j qro/non prw/tou meta\ th\n tou=<br />

swth=roj h(mw=n a)na/lhyin keklhrwme/nou, to\n prodhlwqe/nta<br />

tro/pon metalla/xantoj, tw=n te loipw=n a)posto/lwn muri/a ei)j<br />

qa/naton e)pibebouleume/nwn kai\ th=j me\n )Ioudai/aj gh=j a)pelhlame/nwn,<br />

e)pi\ de\ th= | tou= khru/gmatoj didaskali/a| th\n ei)j su/mpanta<br />

ta\ e) /qnh steilame/nwn porei/an su\n duna/mei tou= Cristou=, fh/santoj<br />

au)toi=j: "poreuqe/ntej maqhteu/sate pa/nta ta\ e) /qnh e)n tw= | o)no/-<br />

3, 5, 3 mati/ mou", ou) mh\n a)lla\ kai\ tou= laou= th=j e)n (Ierosolu/moij e)kklhsi/aj<br />

kata/ tina crhsmo\n toi=j au)to/qi doki/moij di' a)pokalu/yewj<br />

e)kdoqe/nta pro\ tou= pole/mou metanasth=nai th=j po/lewj kai/<br />

tina th=j Perai/aj po/lin oi)kei=n kekeleusme/nou, Pe/llan au)th\n<br />

o)noma/zousin, [e)n ]h( = tw=n ei)j Cristo\n pepisteuko/twn a)po\ th=j<br />

(Ierousalh\m metw|kisme/nwn, w(j a) \n pantelw=j e)pileloipo/twn<br />

a(gi/wn a)ndrw=n au)th/n te th\n )Ioudai/wn basilikh\n mhtro/polin<br />

kai\ su/mpasan th\n )Ioudai/an gh=n, h( e)k qeou= di/kh loipo\n au)tou\j<br />

a( /te tosau=ta ei) /j te to\n Cristo\n kai\ tou\j a)posto/louj au)tou=<br />

parhnomhko/taj meth/ |ei, tw=n a)sebw=n a) /rdhn th\n genea\n au)th\n<br />

3, 5, 4 e)kei/nhn e)x a)nqrw/pwn a)fani/zousa. o( /sa me\n ou) =n thnika/de kata\<br />

pa/nta to/pon o( /lw| tw= | e) /qnei sunerru/h kaka/, o( /pwj te ma/lista oi(<br />

th=j )Ioudai/aj oi)kh/torej ei)j e) /scata perihla/qhsan sumforw=n,<br />

o(po/sai te muria/dej h(bhdo\n gunaixi\n a( /ma kai\ paisi\ xi/fei kai\<br />

limw= | kai\ muri/oij a) /lloij ei) /desi peripeptw/kasin qana/tou, po/lew/n<br />

te )Ioudai kw=n o( /sai te kai\ oi( =ai gego/nasin poliorki/ai, a)lla\ kai \<br />

o(po/sa oi( e)p' au)th\n (Ierousalh\m w(j a) \n e)pi\ mhtro/polin o)curwta/thn<br />

katapefeugo/tej deina\ kai\ pe/ra deinw=n e(ora/kasi, tou= te<br />

53


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

panto\j pole/mou to\n tro/pon kai\ tw=n e)n tou/tw| gegenhme/nwn e)n<br />

me/rei e( /kasta, kai\ w(j e)pi\ te/lei to\ pro\j tw=n profhtw=n a)nhgoreume/non<br />

bde/lugma th=j e)rhmw/sewj e)n au)tw= | kate/sth tw= | pa/lai tou= qeou=<br />

periboh/tw| new= |, pantelh= fqora\n kai\ a)fanismo\n e) /scaton to\n dia\ puro\j<br />

u(pomei/nanti, pa/restin o( /tw| fi/lon e)p' a)kribe\j e)k th=j tw= | )Iwsh/pw|<br />

3, 5, 5 grafei/shj a)nale/xasqai i(stori/aj: w(j de\ o( au)to\j ou( =toj tw=n a)qroisqe/ntwn<br />

a)po\ th=j )Ioudai/aj a(pa/shj e)n h(me/raij th=j tou= pa/sca e(orth=j<br />

w( /sper e)n ei(rkth= | r(h/masin au)toi=j a)pokleisqh=nai ei)j ta\ (Ieroso/luma<br />

a)mfi\ triakosi/aj muria/daj to\ plh=qoj i(storei=, a)nagkai=on<br />

3, 5, 6 u(poshmh/nasqai. crh=n d' ou) =n e)n ai( =j h(me/raij to\n pa/ntwn<br />

swth=ra kai\ eu)erge/thn Cristo/n te tou= qeou= ta\ kata\ to\ pa/qoj<br />

diate/qeintai, tai=j au)tai=j w( /sper e)n ei(rkth= | katakleisqe/ntaj to\n<br />

metelqo/nta au)tou\j o) /leqron pro\j th=j qei/aj di/khj katade/xasqai.<br />

3, 5, 7 Parelqw\n dh=ta tw=n e)n me/rei sumbebhko/twn au)toi=j o( /sa dia\<br />

xi/fouj kai\ a) /llw| tro/pw| kat' au)tw=n e)gkecei/rhtai, mo/naj ta\j<br />

dia\ tou= limou= a)nagkai=on h(gou=mai sumfora\j paraqe/sqai, w(j a) \n<br />

e)k me/rouj e) /coien oi( th= |de th= | grafh= | e)ntugca/nontej ei)de/nai o( /pwj<br />

au)tou\j th=j ei)j to\n Cristo\n tou= qeou= paranomi/aj ou)k ei)j makro\n<br />

3, 6, 1 h( e)k qeou= meth=lqen timwri/a. fe/re dh\ ou) =n, tw=n (Istoriw=n th\n<br />

pe/mpthn tou= )Iwsh/pou meta\ cei=raj au) =qij a)nalabw/n, to/te<br />

pracqe/ntwn di/elqe th\n tragw|di/an:<br />

"toi=j ge mh\n eu)po/roij, fhsi/, kai\ to\ me/nein pro\j a)pwlei/aj<br />

i) /son h) =n: profa/sei ga\r au)tomoli/aj a)nh|rei=to/ tij dia\ th\n ou)si/an.<br />

tw= | limw= | d' h( a)po/noia tw=n stasiastw=n sunh/kmazen, kai\ kaq'<br />

3, 6, 2 h(me/ran a)mfo/tera prosexeka/eto ta\ deina/. fanero\j me/n ge<br />

ou)damou= si=toj h) =n, e)peisphdw=ntej de\ dihreu/nwn ta\j oi)ki/aj,<br />

e) /peiq' eu(ro/ntej me\n w(j a)rnhsame/nouj h) |ki/zonto, mh\ eu(ro/ntej de\<br />

w(j e)pimele/steron kru/yantaj e)basa/nizon. tekmh/rion de\ tou=<br />

t' e) /cein kai\ mh/, ta\ sw/mata tw=n a)qli/wn: w( =n oi( me\n e) /ti sunestw=tej<br />

eu)porei=n trofh=j e)do/koun, oi( thko/menoi de\ h) /dh parwdeu/onto,<br />

kai\ ktei/nein a) /logon e)do/kei tou\j u(p' e)ndei/aj teqnhxome/nouj<br />

3, 6, 3 au)ti/ka. polloi\ de\ la/qra ta\j kth/seij e(no\j a)ntikathlla/xanto<br />

me/trou, purw=n me/n, ei) plousiw/teroi tugca/noien o) /ntej, oi( de\<br />

pene/steroi kriqh=j: e) /peita kataklei/ontej e(autou\j ei)j ta\ mucai/tata<br />

tw=n oi)kiw=n, tine\j me\n u(p' a) /kraj e)ndei/aj a)ne/rgaston to\n<br />

si=ton h) /sqion, oi( \ d' e) /pesson w(j h( / te a)na/gkh kai\ to\ de/oj parh/ |nei,<br />

3, 6, 4 kai\ tra/peza me\n ou)damou= pareti/qeto, tou= de\ puro\j u(fe/lkontej e) /t'<br />

w)ma\ ta\ siti/a dih/rpazon. e)leeinh\ d' h) =n h( trofh\ kai\ dakru/wn<br />

a) /xioj h( qe/a, tw=n me\n dunatwte/rwn pleonektou/ntwn, tw=n de\<br />

3, 6, 5 a)sqenw=n o)durome/nwn. pa/ntwn me\n dh\ paqw=n u(peri/statai<br />

limo/j, ou)de\n d' ou( /twj a)po/llusin w(j ai)dw/j: to\ ga\r a) /llwj e)ntroph=j<br />

a) /xion e)n tou/tw| katafronei=tai. gunai=kej gou=n a)ndrw=n<br />

kai\ pai=dej pate/rwn kai\, to\ oi)ktro/taton, mhte/rej nhpi/wn e)xh/rpazon<br />

e)x au)tw=n tw=n stoma/twn ta\j trofa/j, kai\ tw=n filta/twn<br />

e)n cersi\ marainome/nwn ou)k h) =n feidw\ tou\j tou= zh=n a)fele/sqai<br />

54


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

3, 6, 6 stalagmou/j. toiau=ta d' e)sqi/ontej, o( /mwj ou) diela/nqanon,<br />

pantacou= d' e)fi/stanto oi( stasiastai\ kai\ tou/twn tai=j a(rpagai=j,<br />

o(po/te ga\r kati/doien a)pokekleisme/nhn oi)ki/an, shmei=on h) =n tou=to<br />

tou\j e) /ndon prosfe/resqai trofh/n, eu)qe/wj d' e)xara/xantej ta\j<br />

qu/raj ei)seph/dwn, kai\ mo/non ou)k e)k tw=n faru/ggwn a)naqli/bontej<br />

3, 6, 7 ta\j a)ko/louj a)ne/feron. e)tu/ptonto de\ ge/rontej a)nteco/menoi<br />

tw=n siti/wn, kai\ ko/mhj e)spara/ssonto gunai=kej sugkalu/ptousai<br />

ta\ e)n cersi/n, ou)de/ tij h) =n oi) =ktoj polia=j h) \ nhpi/wn, a)lla\ sunepai/rontej<br />

ta\ paidi/a tw=n ywmw=n e)kkrema/mena kate/seion ei)j<br />

3, 6, 8 e) /dafoj. toi=j de\ fqa/sasi th\n ei)sdromh\n au)tw=n kai\ prokatapiou=sin<br />

to\ a(rpaghso/menon w(j a)dikhqe/ntej h) =san w)mo/teroi, deina\j<br />

de\ basa/nwn o(dou\j e)peno/oun pro\j e) /reunan trofh=j, o)ro/boij me\n<br />

e)mfra/ttontej toi=j a)qli/oij tou\j tw=n ai)doi/wn po/rouj, r(a/bdoij d'<br />

o)xei/aij a)napei/rontej ta\j e( /draj: ta\ frikta\ de\ kai\ a)koai=j e) /pasce/<br />

tij ei)j e)xomolo/ghsin e(no\j a) /rtou kai\ i( /na mhnu/sh| dra/ka mi/an<br />

3, 6, 9 kekrumme/nwn a)lfi/twn. oi( basanistai\ d' ou)d' e)pei/nwn #kai\<br />

ga\r h( =tton a) \n w)mo\n h) =n to\ meta\ a)na/gkh$j, gumna/zontej de\ th\n<br />

a)po/noian kai\ proparaskeua/zontej e(autoi=j ei)j ta\j e(xh=j h(me/raj<br />

3, 6, 10 e)fo/dia. toi=j d' e)pi\ th\n (Rwmai/wn froura\n nu/ktwr e)xerpu/sasin<br />

e)pi\ laca/nwn sullogh\n a)gri/wn kai\ po/aj u(pantw=ntej,<br />

o( /t' h) /dh diapefeuge/nai tou\j polemi/ouj e)do/koun, a)fh/rpazon ta\<br />

komisqe/nta, kai\ polla/kij i(keteuo/ntwn kai\ to\ frikto/taton e)pikaloume/nwn<br />

o) /noma tou= qeou= metadou=nai/ ti me/roj au)toi=j w( =n kinduneu/santej<br />

h) /negkan, ou)d' o(tiou=n mete/dosan, a)gaphto\n d' h) =n to\<br />

mh\ kai\ prosapole/sqai sesulhme/non".<br />

3, 6, 11 tou/toij meq' e( /tera e)pife/rei le/gwn:<br />

" )Ioudai/oij de\ meta\ tw=n e)xo/dwn a)peko/ph pa=sa swthri/aj<br />

e)lpi/j, kai\ baqu/naj e(auto\n o( limo\j kat' oi) /kouj kai\ genea\j to\n<br />

dh=mon e)pebo/sketo, kai\ ta\ me\n te/gh peplh/rwto gunaikw=n kai\<br />

3, 6, 12 brefw=n lelume/nwn, oi( stenwpoi\ de\ gero/ntwn nekrw=n, pai=dej<br />

de\ kai\ neani/ai dioidou=ntej w( /sper ei) /dwla kata\ ta\j a)gora\j<br />

a)neilou=nto kai\ kate/pipton o( /ph| tina\ to\ pa/qoj katalamba/noi.<br />

qa/ptein de\ tou\j prosh/kontaj ou) /te i) /scuon oi( ka/mnontej kai\ to\<br />

dieutonou=n w) /knei dia/ te to\ plh=qoj tw=n nekrw=n kai\ to\ kata\<br />

sfa=j a) /dhlon: polloi\ gou=n toi=j u(p' au)tw=n qaptome/noij e)pape/qnh|skon,<br />

polloi\ d' e)pi\ ta\j qh/kaj, pri\n e)pisth=nai to\ crew/n,<br />

3, 6, 13 proh=lqon. ou) /te de\ qrh=noj e)n tai=j sumforai=j ou) /te o)lofurmo\j<br />

h) =n, a)ll' o( limo\j h) /legce ta\ pa/qh, xhroi=j de\ toi=j o) /mmasin oi(<br />

dusqanatou=ntej e)qew/roun tou\j fqa/santaj a)napau/sasqai, baqei=a<br />

3, 6, 14 de\ th\n po/lin periei=cen sigh\ kai\ nu\x qana/tou ge/mousa. kai\<br />

tou/twn oi( lh|stai\ calepw/teroi. tumbwrucou=ntej gou=n ta\j<br />

oi)ki/aj, e)su/lwn tou\j nekrou/j, kai\ ta\ kalu/mmata tw=n swma/twn<br />

perispw=ntej, meta\ ge/lwtoj e)xh/ |esan, ta/j te a)kma\j tw=n xifw=n<br />

e)doki/mazon e)n toi=j ptw/masin, kai/ tinaj tw=n e)rrimme/nwn e) /ti<br />

zw=ntaj dih/launon e)pi\ pei/ra| tou= sidh/rou, tou\j d' i(keteu/ontaj.<br />

55


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

crh=sai sfi/sin dexia\n kai\ xi/foj, tw= | limw= | kate/lipon u(perhfanou=ntej,<br />

kai\ tw=n e)kpneo/ntwn e( /kastoj a)tene\j ei)j to\n nao\n a)few/ra,<br />

3, 6, 15 tou\j stasiasta\j zw=ntaj a)polipw/n. oi( \ de\ to\ me\n prw=ton e)k<br />

tou= dhmosi/ou qhsaurou= tou\j nekrou\j qa/ptein e)ke/leuon, th\n<br />

o)smh\n ou) fe/rontej: e) /peiq' w(j ou) dih/rkoun, a)po\ tw=n teicw=n<br />

e)rri/ptoun ei)j ta\j fa/raggaj. periiw\n de\ tau/taj o( Ti/toj w(j<br />

e)qea/sato peplhsme/naj tw=n nekrw=n kai\ baqu\n i)cw=ra mudw/ntwn<br />

to\n u(porre/onta tw=n swma/twn, e)ste/naxe/n te kai\ ta\j cei=raj<br />

a)natei/naj katemartu/rato to\n qeo/n, w(j ou)k ei) /h to\ e) /rgon au)tou=".<br />

3, 6, 16 tou/toij e)peipw/n tina metaxu\ e)pife/rei le/gwn:<br />

"ou)k a) \n u(posteilai/mhn ei)pei=n a( / moi keleu/ei to\ pa/qoj: oi) =mai<br />

(Rwmai/wn braduna/ntwn e)pi\ tou\j a)lithri/ouj, h) \ katapoqh=nai a) \n<br />

u(po\ ca/smatoj h) \ kataklusqh=nai th\n po/lin h) \ tou\j th=j Sodomhnh=j<br />

metalabei=n keraunou/j: polu\ ga\r tw=n tau=ta paqo/ntwn h) /negken<br />

genea\n a)qewte/ran: th= | gou=n tou/twn a)ponoi/a| pa=j o( lao\j sunapw/leto".<br />

3, 6, 17 kai\ e)n tw= | e( /ktw| de\ bibli/w| ou( /twj gra/fei:<br />

"tw=n d' u(po\ tou= limou= fqeirome/nwn kata\ th\n po/lin a) /peiron<br />

me\n e) /pipte to\ plh=qoj, a)dih/ghta de\ sune/bainen ta\ pa/qh. kaq'<br />

e(ka/sthn ga\r oi)ki/an, ei) / pou trofh=j parafanei/h skia/, po/lemoj h) =n,<br />

kai\ dia\ ceirw=n e)cw/roun oi( fi/ltatoi pro\j a)llh/louj, e)xarpa/zontej<br />

ta\ talai/pwra th=j yuch=j e)fo/dia, pi/stij d' a)pori/aj ou)de\<br />

toi=j qnh/ |skousin h) =n, a)lla\ kai\ tou\j e)mpne/ontaj oi( lh|stai\ dih-<br />

3, 6, 18 reu/nwn, mh/ tij u(po\ ko/lpon e) /cwn trofh/n, skh/ptoito to\n qa/naton<br />

au)tw= |. oi( \ d' u(p' e)ndei/aj kechno/tej w( /sper lussw=ntej ku/nej<br />

e)sfa/llonto kai\ parefe/ronto tai=j te qu/raij e)nseio/menoi mequo/ntwn<br />

tro/pon kai\ u(p' a)mhcani/aj tou\j au)tou\j oi) /kouj ei)seph/dwn<br />

di\j h) \ tri\j w( /ra| mia= |. pa/nta d' u(p' o)do/ntaj h) =gen h( a)na/gkh, kai\ ta\<br />

3, 6, 19 mhde\ toi=j r(uparwta/toij tw=n a)lo/gwn zw/ |wn pro/sfora sulle/gontej<br />

e)sqi/ein u(pe/feron. zwsth/rwn gou=n kai\ u(podhma/twn to\<br />

teleutai=on ou)k a)pe/sconto kai\ ta\ de/rmata tw=n qurew=n a)pode/rontej<br />

e)masw=nto, trofh\ d' h) =n kai\ co/rtou tisi\n palaiou= spara/gmata:<br />

ta\j ga\r i) =naj e) /nioi sulle/gontej, e)la/ciston staqmo\n e)pw/-<br />

3, 6, 20 loun )Attikw=n tessa/rwn. kai\ ti/ dei= th\n e)p' a)yu/coij a)nai/deian<br />

tou= limou= le/gein; ei) =mi ga\r au)tou= dhlw/swn e) /rgon o(poi=on mh/te<br />

par' ( /Ellhsin mh/te para\ barba/roij i(sto/rhtai, frikto\n me\n<br />

ei)pei=n, a) /piston d' a)kou=sai. kai\ e) /gwge, mh\ do/xaimi terateu/esqai<br />

toi=j au) =qij a)nqrw/poij, ka) \n pare/lipon th\n sumfora\n h(de/wj, ei)<br />

mh\ tw=n kat' e)mauto\n ei) =con a)pei/rouj ma/rturaj: a) /llwj te kai\<br />

yucra\n a) \n kataqei/mhn th= | patri/di ca/rin, kaqufe/menoj to\n lo/gon<br />

3, 6, 21 w( =n pe/ponqe ta\ e) /rga. gunh\ tw=n u(pe\r )Iorda/nhn katoikou/ntwn,<br />

Mari/a tou) /noma, patro\j )Eleaza/rou, kw/mhj Baqezw/r #shmai/nei<br />

de\ tou=to oi) =koj u(ssw/po$u, dia\ ge/noj kai\ plou=ton e)pi/shmoj, meta\<br />

tou= loipou= plh/qouj ei)j ta\ (Ieroso/luma katafugou=sa sunepolior-<br />

3, 6, 22 kei=to. tau/thj th\n me\n a) /llhn kth=sin oi( tu/rannoi dih/rpasan,<br />

56


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o( /shn e)k th=j Perai/aj a)naskeuasame/nh meth/negken ei)j th\n po/lin,<br />

ta\ de\ lei/yana tw=n keimhli/wn ka) \n ei) / ti trofh=j e)pinohqei/h, kaq'<br />

h(me/ran ei)sphdw=ntej h( /rpazon oi( dorufo/roi. deinh\ de\ to\ gu/naion<br />

a)gana/kthsij ei)sh/ |ei, kai\ polla/kij loidorou=sa kai\ katarwme/nh<br />

3, 6, 23 tou\j a( /rpagaj e)f' e(auth\n h)re/qizen. w(j d' ou) /te paroxuno/meno/j<br />

tij ou) /t' e)lew=n au)th\n a)nh/ |rei kai\ to\ me\n eu(rei=n ti siti/on a) /lloij<br />

e)kopi/a, pantaco/qen d' a) /poron h) =n h) /dh kai\ to\ eu(rei=n, o( limo\j<br />

de\ dia\ spla/gcnwn kai\ muelw=n e)cw/rei kai\ tou= limou= ma=llon<br />

e)xe/kaion oi( qumoi/, su/mboulon labou=sa th\n o)rgh\n meta\ th=j<br />

a)na/gkhj, e)pi\ th\n fu/sin e)cw/rei, kai\ to\ te/knon, h) =n d' au)th= | pai=j<br />

u(poma/stioj, a(rpasame/nh, bre/foj, ei) =pen, a) /qlion, e)n pole/mw| kai\<br />

3, 6, 24 limw= | kai\ sta/sei, ti/ni se thrw=; ta\ me\n para\ (Rwmai/oij doulei/a<br />

ka) \n zh/swmen e)p' au)tou/j, fqa/nei de\ kai\ doulei/an o( limo/j, oi(<br />

stasiastai\ de\ a)mfote/rwn calepw/teroi. i) /qi, genou= moi trofh\<br />

kai\ toi=j stasiastai=j e)rinu\j kai\ tw= | bi/w| mu=qoj, o( mo/noj e)llei/pwn<br />

3, 6, 25 tai=j )Ioudai/wn sumforai=j. kai\ tau=q' a( /ma le/gousa ktei/nei to\n<br />

ui(o/n, e) /peit' o)pth/sasa, to\ me\n h( /misu katesqi/ei, to\ de\ loipo\n<br />

katakalu/yasa e)fu/latten. eu)qe/wj d' oi( stasiastai\ parh=san<br />

kai\ th=j a)qemi/tou kni/shj spa/santej, h)pei/loun, ei) mh\ dei/xeien to\<br />

paraskeuasqe/n, a)posfa/xein au)th\n eu)qe/wj: h( \ de\ kai\ moi=ran<br />

au)toi=j ei)pou=sa kalh\n tethrhke/nai, ta\ lei/yana tou= te/knou dieka/-<br />

3, 6, 26 luyen. tou\j d' eu)qe/wj fri/kh kai\ frenw=n e) /kstasij h( / |rei, kai\<br />

para\ th\n o) /yin e)peph/gesan. h( \ d', e)mo/n, e) /fh, tou=to to\ te/knon<br />

gnh/sion, kai\ to\ e) /rgon e)mo/n. fa/gete, kai\ ga\r e)gw\ be/brwka:<br />

mh\ ge/nhsqe mh/te malakw/teroi gunaiko\j mh/te sumpaqe/steroi<br />

mhtro/j. ei) d' u(mei=j eu)sebei=j kai\ th\n e)mh\n a)postre/fesqe<br />

qusi/an, e)gw\ me\n u(mi=n be/brwka, kai\ to\ loipo\n d' e)moi\ meina/tw.<br />

3, 6, 27 meta\ tau=q' oi( \ me\n tre/montej e)xh/ |esan, pro\j e( \n tou=to deiloi\ kai\<br />

mo/lij tau/thj th=j trofh=j th= | mhtri\ paracwrh/santej, a)neplh/sqh<br />

d' eu)qe/wj o( /lh tou= mu/souj h( po/lij, kai\ pro\ o)mma/twn e( /kastoj<br />

to\ pa/qoj lamba/nwn w(j par' au)tw= | tolmhqe/n, e) /fritten.<br />

3, 6, 28 spoudh\ de\ tw=n limwtto/ntwn e)pi\ to\n qa/naton h) =n kai\ makarismo\j<br />

tw=n fqasa/ntwn pri\n a)kou=sai kai\ qea/sasqai kaka\ thlikau=ta".<br />

Toiau=ta th=j )Ioudai/wn ei)j to\n Cristo\n tou= qeou= paranomi/aj<br />

3, 7, 1 te kai\ dussebei/aj ta)pi/ceira, paraqei=nai d' au)toi=j a) /xion kai\ th\n<br />

a)yeudh= tou= swth=roj h(mw=n pro/rrhsin, di' h( =j au)ta\ tau=ta dhloi=<br />

w( =de/ pwj profhteu/wn: "ou)ai\ de\ tai=j e)n gastri\ e)cou/saij kai\<br />

tai=j qhlazou/saij e)n e)kei/naij tai=j h(me/raij: proseu/cesqe de\<br />

i( /na mh\ ge/nhtai u(mw=n h( fugh\ ceimw=noj mhde\ sabba/tw|. e) /stai<br />

ga\r to/te qli=yij mega/lh, oi( /a ou)k e)ge/neto a)p' a)rch=j ko/smou<br />

3, 7, 2 e( /wj tou= nu=n, ou)de\ mh\ ge/nhtai". sunagagw\n de\ pa/nta to\n<br />

tw=n a)nh|rhme/nwn a)riqmo\n o( suggrafeu\j limw= | kai\ xi/fei muria/daj<br />

e(kato\n kai\ de/ka diafqarh=nai/ fhsin, tou\j de\ loipou\j stasiw/deij<br />

kai\ lh|strikou/j, u(p' a)llh/lwn meta\ th\n a( /lwsin e)ndeiknume/nouj,<br />

a)nh|rh=sqai, tw=n de\ ne/wn tou\j u(yhlota/touj kai\ ka/llei sw/matoj<br />

57


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

diafe/rontaj tethrh=sqai qria/mbw|, tou= de\ loipou= plh/qouj tou\j<br />

u(pe\r e(ptakai/deka e) /th desmi/ouj ei)j ta\ kat' Ai) /gupton e) /rga<br />

parapemfqh=nai, plei/ouj de\ ei)j ta\j e)parci/aj dianenemh=sqai<br />

fqarhsome/nouj e)n toi=j qea/troij sidh/rw| kai\ qhri/oij, tou\j d'<br />

e)nto\j e(ptakai/deka e)tw=n ai)cmalw/touj a)cqe/ntaj diapepra=sqai,<br />

tou/twn de\ mo/nwn to\n a)riqmo\n ei)j e)nne/a muria/daj a)ndrw=n<br />

sunacqh=nai.<br />

3, 7, 3 tau=ta de\ tou=ton e)pra/cqh to\n tro/pon deute/rw| th=j Ou)espasianou=<br />

basilei/aj e) /tei a)kolou/qwj tai=j prognwstikai=j tou= kuri/ou<br />

kai\ swth=roj h(mw=n )Ihsou= Cristou= prorrh/sesin, qei/a| duna/mei<br />

w( /sper h) /dh paro/nta proeorako/toj au)ta\ e)pidakru/santo/j te kai\<br />

a)poklausame/nou kata\ th\n tw=n i(erw=n eu)aggelistw=n grafh/n,<br />

oi( \ kai\ au)ta\j au)tou= parate/qeintai ta\j le/xeij, tote\ me\n fh/santoj<br />

w(j pro\j au)th\n th\n (Ierousalh/m: "ei) e) /gnwj kai/ ge su\ e)n th= |<br />

3, 7, 4 h(me/ra| tau/th| ta\ pro\j ei)rh/nhn sou: nu=n de\ e)kru/bh a)po\ o)fqalmw=n<br />

sou: o( /ti h( /xousin h(me/rai e)pi\ se/, kai\ peribalou=si/n soi oi( e)cqroi/<br />

sou ca/raka, kai\ perikuklw/sousi/n se, kai\ sune/xousi/n se pa/ntoqen,<br />

3, 7, 5 kai\ e)dafiou=si/n se kai\ ta\ te/kna sou, tote\ de\ w(j peri\ tou= laou=<br />

e) /stai ga\r a)na/gkh mega/lh e)pi\ th=j gh=j, kai\ o)rgh\ tw= | law= | tou/tw|:<br />

kai\ pesou=ntai e)n sto/mati macai/raj kai\ ai)cmalwtisqh/sontai ei)j<br />

pa/nta ta\ e) /qnh: kai\ (Ierousalh\m e) /stai patoume/nh u(po\ e)qnw=n,<br />

a) /crij ou( = plhrwqw=sin kairoi\ e)qnw=n". kai\ pa/lin: "o( /tan de\<br />

i) /dhte kukloume/nhn u(po\ stratope/dwn th\n (Ierousalh/m, to/te<br />

gnw=te o( /ti h) /ggiken h( e)rh/mwsij au)th=j".<br />

3, 7, 6 sugkri/naj de/ tij ta\j tou= swth=roj h(mw=n le/xeij tai=j loipai=j<br />

tou= suggrafe/wj i(stori/aij tai=j peri\ tou= panto\j pole/mou, pw=j<br />

ou)k a) \n a)poqauma/seien, qei/an w(j a)lhqw=j kai\ u(perfuw=j para/doxon<br />

th\n pro/gnwsin o(mou= kai\ pro/rrhsin tou= swth=roj h(mw=n<br />

3, 7, 7 o(mologh/saj; peri\ me\n ou) =n tw=n meta\ to\ swth/rion pa/qoj kai\<br />

ta\j fwna\j e)kei/naj e)n ai( =j h( tw=n )Ioudai/wn plhqu\j to\n me\n<br />

lh|sth\n kai\ fone/a tou= qana/tou parh/ |thtai, to\n d' a)rchgo\n th=j<br />

zwh=j e)x au)tw=n i(ke/teusen a)rqh=nai, tw= | panti\ sumbebhko/twn<br />

e) /qnei, ou)de\n a) \n de/oi tai=j i(stori/aij e)pile/gein, tau=ta d' a) \n ei) /h<br />

3, 7, 8 di/kaion e)piqei=nai, a( \ ge/noit' a) \n parastatika\ filanqrwpi/aj th=j<br />

panaga/qou pronoi/aj, tessara/konta e)f' o( /loij e) /tesin meta\ th\n<br />

kata\ tou= Cristou= to/lman to\n kat' au)tw=n o) /leqron u(perqeme/nhj,<br />

e)n o( /soij tw=n a)posto/lwn kai\ tw=n maqhtw=n plei/ouj )Ia/kwbo/j te<br />

au)to\j o( th= |de prw=toj e)pi/skopoj, tou= kuri/ou crhmati/zwn a)delfo/j,<br />

e) /ti tw= | bi/w| perio/ntej kai\ e)p' au)th=j th=j (Ierosolu/mwn po/lewj<br />

ta\j diatriba\j poiou/menoi, e( /rkoj w( /sper o)curw/taton pare/menon<br />

3, 7, 9 tw= | to/pw|, th=j qei/aj e)piskoph=j ei)j e) /ti to/te makroqumou/shj, ei)<br />

a) /ra pote\ dunhqei=en e)f' oi( =j e) /drasan, metanoh/santej suggnw/mhj<br />

kai\ swthri/aj tucei=n, kai\ pro\j th= | tosau/th| makroqumi/a| parado/xouj<br />

qeoshmei/aj tw=n mello/ntwn au)toi=j mh\ metanoh/sasi sumbh/sesqai<br />

parascome/nhj: a( \ kai\ au)ta\ mnh/mhj h)xiwme/na pro\j tou=<br />

58


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

dedhlwme/nou suggrafe/wj ou)de\n oi( =on toi=j th= |de prosiou=sin th= |<br />

grafh= | paraqei=nai.<br />

3, 8, 1 Kai\ dh\ labw\n a)na/gnwqi ta\ kata\ th\n e( /kthn tw=n (Istoriw=n<br />

au)tw= | dedhlwme/na e)n tou/toij:<br />

"to\n gou=n a) /qlion dh=mon oi( me\n a)patew=nej kai\ katayeudo/menoi<br />

tou= qeou= thnikau=ta pare/peiqon, toi=j d' e)narge/si kai\ proshmai/nousi<br />

th\n me/llousan e)rhmi/an te/rasin ou) /te prosei=con ou) /t'<br />

e)pi/steuon, a)ll' w(j e)mbebronthme/noi kai\ mh/te o) /mmata mh/te<br />

3, 8, 2 yuch\n e) /contej tw=n tou= qeou= khrugma/twn parh/kouon, tou=to me\n<br />

o( /q' u(pe\r th\n po/lin a) /stron e) /sth r(omfai/a| paraplh/sion kai\ paratei/naj<br />

e)p' e)niauto\n komh/thj, tou=to d' h(ni/ka pro\ th=j a)posta/sewj<br />

kai\ tou= pro\j to\n po/lemon kinh/matoj, a)qroizome/nou tou=<br />

laou= pro\j th\n tw=n a)zu/mwn e(orth/n, o)gdo/h| Xanqikou= mhno\j kata\<br />

nukto\j e)na/thn w( /ran, tosou=ton fw=j perie/lamyen to\n bwmo\n kai\<br />

to\n nao/n, w(j dokei=n h(me/ran ei) =nai lampra/n, kai\ tou=to pare/teinen<br />

e)f' h(mi/seian w( /ran: o( \ toi=j me\n a)pei/roij a)gaqo\n e)do/kei ei) =nai, toi=j<br />

de\ i(erogrammateu=si pro\ tw=n a)pobebhko/twn eu)qe/wj e)kri/qh.<br />

3, 8, 3 kai\ kata\ th\n au)th\n e(orth\n bou=j me\n a)cqei=sa u(po\ tou= a)rciere/wj<br />

3, 8, 4 pro\j th\n qusi/an e) /teken a) /rna e)n tw= | i(erw= | me/sw|: h( d' a)natolikh\<br />

pu/lh tou= e)ndote/rw calkh= me\n ou) =sa kai\ stibarwta/th, kleiome/nh<br />

de\ peri\ dei/lhn mo/lij u(p' a)nqrw/pwn ei) /kosi, kai\ mocloi=j me\n<br />

e)pereidome/nh sidhrode/toij, kataph=gaj d' e) /cousa baquta/touj,<br />

3, 8, 5 w) /fqh kata\ nukto\j w( /ran e( /kthn au)toma/twj h)noigme/nh. meta\ de\<br />

th\n e(orth\n h(me/raij ou) pollai=j u( /steron, mia= | kai\ ei)ka/di )Artemisi/ou<br />

mhno/j, fa/sma ti daimo/nion w) /fqh mei=zon pi/stewj, te/raj d'<br />

a) \n e) /doxen ei) =nai to\ r(hqhso/menon, ei) mh\ kai\ para\ toi=j qeasame/noij<br />

i(sto/rhto kai\ ta\ e)pakolouqh/santa pa/qh tw=n shmei/wn h) =n a) /xia:<br />

pro\ ga\r h(li/ou du/sewj w) /fqh mete/wra peri\ pa=san th\n cw/ran<br />

a( /rmata kai\ fa/laggej e) /noploi dia/ |ttousai tw=n nefw=n kai\ kuklou/-<br />

3, 8, 6 menai ta\j po/leij. kata\ de\ th\n e(orth/n, h( \ penthkosth\ kalei=tai,<br />

nu/ktwr oi( i(erei=j parelqo/ntej ei)j to\ i(ero/n, w( /sper au)toi=j e) /qoj<br />

h) =n, pro\j ta\j leitourgi/aj, prw=ton me\n kinh/sewj e) /fasan a)ntilamba/nesqai<br />

kai\ ktu/pou, meta\ de\ tau=ta fwnh=j a)qro/aj: metabai/nomen<br />

e)nteu=qen. to\ de\ tou/twn foberw/teron, )Ihsou=j ga/r<br />

3, 8, 7 tij o) /noma, ui(o\j )Anani/ou, tw=n i)diwtw=n, a) /groikoj, pro\ tessa/rwn<br />

e)tw=n tou= pole/mou, ta\ ma/lista th=j po/lewj ei)rhneuome/nhj kai\<br />

eu)qhnou/shj, e)lqw\n e)pi\ th\n e(orth/n, e)pei\ skhnopoiei=sqai pa/ntaj<br />

e) /qoj h) =n tw= | qew= |, kata\ to\ i(ero\n e)xapi/nhj a)naboa=n h) /rxato: fwnh\<br />

a)p' a)natolh=j, fwnh\ a)po\ du/sewj, fwnh\ a)po\ tw=n tessa/rwn<br />

a)ne/mwn, fwnh\ e)pi\ (Ieroso/luma kai\ to\n nao/n, fwnh\ e)pi\ numfi/ouj<br />

kai\ nu/mfaj, fwnh\ e)pi\ pa/nta to\n lao/n. tou=to meq' h(me/ran kai\<br />

3, 8, 8 nu/ktwr kata\ pa/ntaj tou\j stenwpou\j perih/ |ei kekragw/j. tw=n<br />

d' e)pish/mwn tine\j dhmotw=n a)ganakth/santej pro\j to\ kako/fhmon,<br />

sullamba/nousi to\n a) /nqrwpon kai\ pollai=j ai)ki/zontai plhgai=j:<br />

o( \ d' ou) /q' u(pe\r e(autou= fqegxa/menoj ou) /te i)di/a| pro\j tou\j paro/ntaj,<br />

59


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

3, 8, 9 a( \j kai\ pro/teron fwna\j bow=n diete/lei. nomi/santej d' oi( a) /rcontej<br />

o( /per h) =n, daimoniw/teron ei) =nai to\ ki/nhma ta)ndro/j, a)na/gousin<br />

au)to\n e)pi\ to\n para\ (Rwmai/oij e) /parcon: e) /nqa ma/stixin me/crij<br />

o)ste/wn xaino/menoj ou) /q' i(ke/teusen ou) /t' e)da/krusen, a)ll' w(j<br />

e)nh=n ma/lista th\n fwnh\n o)lofurtikw=j paregkli/nwn, pro\j<br />

e(ka/sthn a)pekri/nato plhgh/n: ai) \ ai) \ (Ierosolu/moij".<br />

3, 8, 10 e( /teron d' e) /ti tou/tou paradoxo/teron o( au)to\j i(storei=, crhsmo/n<br />

tina fa/skwn e)n i(eroi=j gra/mmasin eu(rh=sqai perie/conta w(j kata\<br />

to\n kairo\n e)kei=non a)po\ th=j cw/raj tij au)tw=n a) /rxei th=j oi)koume/nhj,<br />

o( \n au)to\j me\n e)pi\ Ou)espasiano\n peplhrw=sqai e)xei/lhfen:<br />

3, 8, 11 a)ll' ou)c a(pa/shj ge ou( =toj h) \ mo/nhj h) = |rxen th=j u(po\ (Rwmai/ouj.<br />

dikaio/teron d' a) \n e)pi\ to\n Cristo\n a)nacqei/h, pro\j o( \n ei) /rhto.<br />

u(po\ tou= patro\j: "ai) /thsai par' e)mou=, kai\ dw/sw soi e) /qnh th\n klhronomi/an<br />

sou, kai\ th\n kata/scesi/n sou ta\ pe/rata th=j gh=j," ou( =<br />

dh\ kat' au)to\ dh\ e)kei=no tou= kairou=: "ei)j pa=san th\n gh=n e)xh=lqen<br />

o( fqo/ggoj" tw=n i(erw=n a)posto/lwn "kai\ ei)j ta\ pe/rata th=j oi)koume/nhj<br />

ta\ r(h/mata au)tw=n".<br />

3, 9, 1 )Epi\ tou/toij a( /pasin a) /xion mhd' au)to\n to\n )Iw/shpon, tosau=ta<br />

th= | meta\ cei=raj sumbeblhme/non i(stori/a|, o(po/qen te kai\ a)f' oi( /ou<br />

ge/nouj w(rma=to, a)gnoei=n. dhloi= de\ pa/lin au)to\j kai\ tou=to,<br />

le/gwn w( =de:<br />

" )Iw/shpoj Matqi/ou pai=j, e)x (Ierosolu/mwn i(ereu/j, au)to/j te<br />

(Rwmai/ouj polemh/saj ta\ prw=ta kai\ toi=j u( /steron paratucw\n e)x<br />

a)na/gkhj".<br />

3, 9, 2 ma/lista de\ tw=n kat' e)kei=no kairou= )Ioudai/wn ou) para\ mo/noij<br />

toi=j o(moeqne/sin, a)lla\ kai\ para\ (Rwmai/oij ge/gonen a)nh\r e)pidoxo/tatoj,<br />

w(j au)to\n me\n a)naqe/sei a)ndria/ntoj e)pi\ th=j (Rwmai/wn<br />

timhqh=nai po/lewj, tou\j de\ spoudasqe/ntaj au)tw= | lo/gouj biblio-<br />

3, 9, 3 qh/khj a)xiwqh=nai. ou( =toj dh\ pa=san th\n )Ioudai kh\n a)rcaiologi/an<br />

e)n o( /loij ei) /kosi katate/qeitai suggra/mmasin, th\n d' i(stori/an<br />

tou= kat' au)to\n (Rwmai kou= pole/mou e)n e(pta/, a( \ kai\ ou) mo/non<br />

th= | (Ellh/nwn, a)lla\ kai\ th= | patri/w| fwnh= | paradou=nai au)to\j<br />

e(autw= | marturei=, a) /xio/j ge w) \n dia\ ta\ loipa\ pisteu/esqai: kai\ e( /tera<br />

3, 9, 4 d' au)tou= fe/retai spoudh=j a) /xia du/o, ta\ Peri\ th=j )Ioudai/wn<br />

a)rcaio/thtoj, e)n oi( =j kai\ a)ntirrh/seij pro\j )Api/wna to\n grammatiko/n,<br />

kata\ )Ioudai/wn thnika/de sunta/xanta lo/gon, pepoi/htai<br />

kai\ pro\j a) /llouj, oi( \ diaba/llein kai\ au)toi\ ta\ pa/tria tou= )Iou-<br />

3, 9, 5 dai/wn e) /qnouj e)peira/qhsan. tou/twn e)n tw= | prote/rw| to\n a)riqmo\n<br />

th=j legome/nhj palaia=j tw=n e)ndiaqh/kwn grafw=n ti/qhsi, ti/na ta\<br />

par' (Ebrai/oij a)nanti/rrhta, w(j a) \n e)x a)rcai/aj parado/sewj<br />

au)toi=j r(h/masi dia\ tou/twn dida/skwn:<br />

3, 10, 1 "Ou) muria/dej ou) =n bibli/wn ei)si\ par' h(mi=n a)sumfw/nwn kai\<br />

macome/nwn, du/o de\ mo/na pro\j toi=j ei) /kosi bibli/a, tou= panto\j<br />

e) /conta cro/nou th\n a)nagrafh/n, ta\ dikai/wj qei=a pepisteume/na.<br />

3, 10, 2 kai\ tou/twn pe/nte me/n e)stin Mwuse/wj, a( \ tou/j te no/mouj perie/cei<br />

60


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kai\ th\n th=j a)nqrwpogoni/aj para/dosin me/cri th=j au)tou= teleu-<br />

3, 10, 3 th=j: ou( =toj o( cro/noj a)polei/pei triscili/wn o)li/gon e)tw=n:<br />

a)po\ de\ th=j Mwuse/wj teleuth=j me/cri th=j )Artaxe/rxou tou=<br />

meta\ Xe/rxhn Persw=n basile/wj oi( meta\ Mwush=n profh=tai ta\<br />

kat' au)tou\j pracqe/nta sune/grayan e)n trisi\n kai\ de/ka bibli/oij:<br />

ai( de\ loipai\ te/ssarej u( /mnouj ei)j to\n qeo\n kai\ toi=j a)nqrw/poij<br />

3, 10, 4 u(poqh/kaj tou= bi/ou perie/cousin. a)po\ de\ )Artaxe/rxou me/cri<br />

tou= kaq' h(ma=j cro/nou ge/graptai me\n e( /kasta, pi/stewj d' ou)c<br />

o(moi/aj h)xi/wtai toi=j pro\ au)tw=n dia\ to\ mh\ gene/sqai th\n tw=n<br />

3, 10, 5 profhtw=n a)kribh= diadoch/n. dh=lon d' e)sti\n e) /rgw| pw=j h(mei=j<br />

pro/simen toi=j i)di/oij gra/mmasin: tosou/tou ga\r ai)w=noj h) /dh parw|chko/toj<br />

ou) /te prosqei=nai/ tij ou) /te a)felei=n a)p' au)tw=n ou) /te<br />

metaqei=nai teto/lmhken, pa=si de\ su/mfuto/n e)stin eu)qu\j e)k prw/thj<br />

gene/sewj )Ioudai/oij to\ nomi/zein au)ta\ qeou= do/gmata kai\<br />

tou/toij e)pime/nein kai\ u(pe\r au)tw=n, ei) de/oi, qnh/ |skein h(de/wj".<br />

3, 10, 6 kai\ tau=ta de\ tou= suggrafe/wj crhsi/mwj w( =de parateqei/sqw.<br />

pepo/nhtai de\ kai\ a) /llo ou)k a)genne\j spou/dasma tw= | a)ndri/, Peri\<br />

au)tokra/toroj logismou=, o( / tinej Makkabai ko\n e)pe/grayan t˘<br />

tou\j a)gw=naj tw=n e)n toi=j ou( /tw kaloume/noij Makkabai koi=j<br />

suggra/mmasin u(pe\r th=j ei)j to\ qei=on eu)sebei/aj a)ndrisame/nwn<br />

3, 10, 7 (Ebrai/wn perie/cein, kai\ pro\j tw= | te/lei de\ th=j ei)kosth=j )Arcaiologi/aj<br />

e)pishmai/netai o( au)to\j w(j a) \n proh|rhme/noj e)n te/ttarsin<br />

suggra/yai bibli/oij kata\ ta\j patri/ouj do/xaj tw=n )Ioudai/wn<br />

peri\ qeou= kai\ th=j ou)si/aj au)tou= kai\ peri\ tw=n no/mwn, dia\ ti/ kat'<br />

au)tou\j ta\ me\n e) /xesti pra/ttein, ta\ de\ kekw/lutai, kai\ a) /lla de\<br />

au)tw= | spoudasqh=nai o( au)to\j e)n toi=j i)di/oij au)tou= mnhmoneu/ei<br />

3, 10, 8 lo/goij. pro\j tou/toij eu) /logon katale/xai kai\ a( \j e)p' au)tou=<br />

th=j )Arcaiologi/aj tou= te/louj fwna\j parate/qeitai, ei)j pi/stwsin<br />

th=j tw=n e)x au)tou= paralhfqe/ntwn h(mi=n marturi/aj. diaba/llwn<br />

dh=ta )Iou=ston Tiberie/a, o(moi/wj au)tw= | ta\ kata\ tou\j au)tou\j<br />

i(storh=sai cro/nouj pepeirame/non, w(j mh\ ta)lhqh= suggegrafo/ta,<br />

polla/j te a) /llaj eu)qu/naj e)pagagw\n tw= | a)ndri/, tau=ta au)toi=j<br />

r(h/masin e)pile/gei:<br />

3, 10, 9 "ou) mh\n e)gw/ soi to\n au)to\n tro/pon peri\ th=j e)mautou= grafh=j<br />

e) /deisa, a)ll' au)toi=j e)pe/dwka toi=j au)tokra/torsi ta\ bibli/a,<br />

mo/non ou) tw=n e) /rgwn h) /dh blepome/nwn: sunh/ |dein ga\r e)mautw= |<br />

tethrhko/ti th\n th=j a)lhqei/aj para/dosin, e)f' h( = | marturi/aj teu/-<br />

3, 10, 10 xesqai prosdokh/saj ou) dih/marton. kai\ a) /lloij de\ polloi=j<br />

e)pe/dwka th\n i(stori/an, w( =n e) /nioi kai\ parateteu/cesan tw= | pole/mw|,<br />

kaqa/per basileu\j )Agri/ppaj kai/ tinej au)tou= tw=n suggenw=n.<br />

3, 10, 11 o( me\n ga\r au)tokra/twr Ti/toj ou( /twj e)k mo/nwn au)tw=n e)boulh/qh<br />

th\n gnw=sin toi=j a)nqrw/poij paradou=nai tw=n pra/xewn, w( /ste<br />

cara/xaj th= | au)tou= ceiri\ ta\ bibli/a dhmosiw=sai prose/taxen, o( de\<br />

basileu\j )Agri/ppaj xb e) /grayen e)pistola/j, th= | th=j a)lhqei/aj<br />

parado/sei marturw=n".<br />

61


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)f' w( =n kai\ du/o parati/qhsin. a)lla\ ta\ me\n kata\ tou=ton<br />

tau/th| ph| dedhlw/sqw: i) /wmen d' e)pi\ ta\ e(xh=j.<br />

3, 11, 1 Meta\ th\n )Iakw/bou marturi/an kai\ th\n au)ti/ka genome/nhn<br />

a( /lwsin th=j (Ierousalh\m lo/goj kate/cei tw=n a)posto/lwn kai\<br />

tw=n tou= kuri/ou maqhtw=n tou\j ei)j e) /ti tw= | bi/w| leipome/nouj e)pi\<br />

tau)to\n pantaco/qen sunelqei=n a( /ma toi=j pro\j ge/nouj kata\<br />

sa/rka tou= kuri/ou #plei/ouj ga\r kai\ tou/twn perih=san ei)j e) /ti to/te<br />

tw= | bi/$w|, boulh/n te o(mou= tou\j pa/ntaj peri\ tou= ti/na crh\ th=j<br />

)Iakw/bou diadoch=j e)pikri=nai a) /xion, poih/sasqai, kai\ dh\ a)po\<br />

mia=j gnw/mhj tou\j pa/ntaj Sumew=na to\n tou= Klwpa=, ou( = kai\ h(<br />

tou= eu)aggeli/ou mnhmoneu/ei grafh/, tou= th=j au)to/qi paroiki/aj<br />

qro/nou a) /xion ei) =nai dokima/sai, a)neyio/n, w( /j ge/ fasi, gegono/ta<br />

tou= swth=roj #to\n ga\r ou) =n Klwpa=n a)delfo\n tou= )Iwsh\f u(pa/rcein<br />

(Hgh/sippoj i(store$i=.<br />

3, 12, 1 kai\ e)pi\ tou/toij Ou)espasiano\n meta\ th\n tw=n (Ierosolu/mwn<br />

a( /lwsin pa/ntaj tou\j a)po\ ge/nouj Daui/d, w(j mh\ perileifqei/h tij<br />

para\ )Ioudai/oij tw=n a)po\ th=j basilikh=j fulh=j, a)nazhtei=sqai<br />

prosta/xai, me/gisto/n te )Ioudai/oij au) =qij e)k tau/thj diwgmo\n<br />

e)parthqh=nai th=j ai)ti/aj.<br />

3, 13, 1 )Epi\ de/ka de\ to\n Ou)espasiano\n e) /tesin basileu/santa au)tokra/twr<br />

Ti/toj o( pai=j diade/cetai: ou( = kata\ deu/teron e) /toj th=j basilei/aj<br />

Li/noj e)pi/skopoj th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj duokai/deka th\n<br />

leitourgi/an e)niautoi=j katascw/n, )Anegklh/tw| tau/thn paradi/dwsin.<br />

Ti/ton de\ Dometiano\j a)delfo\j diade/cetai, du/o e) /tesi<br />

kai\ mhsi\ toi=j i) /soij basileu/santa.<br />

3, 14, 1 teta/rtw| me\n ou) =n e) /tei Dometianou= th=j kat' )Alexa/ndreian<br />

paroiki/aj o( prw=toj )Anniano\j du/o pro\j toi=j ei) /kosi a)poplh/saj<br />

e) /th, teleuta= |, diade/cetai d' au)to\n deu/teroj )Abi/lioj.<br />

3, 15, 1 Dwdeka/tw| de\ e) /tei th=j au)th=j h(gemoni/aj th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj<br />

)Ane/gklhton e) /tesin e)piskopeu/santa dekadu/o diade/cetai<br />

Klh/mhj, o( \n sunergo\n e(autou= gene/sqai Filipphsi/oij e)piste/llwn<br />

o( a)po/stoloj dida/skei, le/gwn: "meta\ kai\ Klh/mentoj kai\ tw=n<br />

loipw=n sunergw=n mou, w( =n ta\ o)no/mata e)n bi/blw| zwh=j".<br />

3, 16, 1 Tou/tou dh\ ou) =n o(mologoume/nh mi/a e)pistolh\ fe/retai, mega/lh te<br />

kai\ qaumasi/a, h( \n w(j a)po\ th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj th= | Korinqi/wn<br />

dietupw/sato, sta/sewj thnika/de kata\ th\n Ko/rinqon genome/nhj.<br />

tau/thn de\ kai\ e)n plei/staij e)kklhsi/aij e)pi\ tou= koinou= dedhmosieume/nhn<br />

pa/lai te kai\ kaq' h(ma=j au)tou\j e) /gnwmen. kai\ o( /ti<br />

ge kata\ to\n dhlou/menon ta\ th=j Korinqi/wn keki/nhto sta/sewj,<br />

a)xio/crewj ma/rtuj o( (Hgh/sippoj.<br />

3, 17, 1 Pollh/n ge mh\n ei)j pollou\j e)pideixa/menoj o( Dometiano\j w)mo/thta<br />

ou)k o)li/gon te tw=n e)pi\ (Rw/mhj eu)patridw=n te kai\ e)pish/mwn<br />

a)ndrw=n plh=qoj ou) met' eu)lo/gou kri/sewj ktei/naj muri/ouj<br />

te a) /llouj e)pifanei=j a) /ndraj tai=j u(pe\r th\n e)nori/an zhmiw/saj<br />

fugai=j kai\ tai=j tw=n ou)siw=n a)pobolai=j a)naiti/wj, teleutw=n<br />

62


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th=j Ne/rwnoj qeoecqri/aj te kai\ qeomaci/aj dia/docon e(auto\n<br />

katesth/sato. deu/teroj dh=ta to\n kaq' h(mw=n a)neki/nei diwgmo/n,<br />

kai/per tou= patro\j au)tw= | Ou)espasianou= mhde\n kaq' h(mw=n a) /topon<br />

e)pinoh/santoj.<br />

3, 18, 1 )En tou/tw| kate/cei lo/goj to\n a)po/stolon a( /ma kai\ eu)aggelisth\n<br />

)Iwa/nnhn e) /ti tw= | bi/w| e)ndiatri/bonta, th=j ei)j to\n qei=on lo/gon<br />

e( /neken marturi/aj Pa/tmon oi)kei=n katadikasqh=nai th\n nh=son.<br />

3, 18, 2 gra/fwn ge/ toi o( Ei)rhnai=oj peri\ th=j yh/fou th=j kata\ to\n a)nti/criston<br />

proshgori/aj ferome/nhj e)n th= | )Iwa/nnou legome/nh| )Apokalu/yei,<br />

au)tai=j sullabai=j e)n pe/mptw| tw=n pro\j ta\j ai(re/seij<br />

tau=ta peri\ tou= )Iwa/nnou fhsi/n:<br />

3, 18, 3 "ei) de\ e) /dei a)nafando\n e)n tw= | nu=n kairw= | khru/ttesqai tou) /noma<br />

au)tou=, di' e)kei/nou a) \n e)rre/qh tou= kai\ th\n a)poka/luyin e(orako/toj.<br />

ou)de\ ga\r pro\ pollou= cro/nou e(wra/qh, a)lla\ scedo\n e)pi\ th=j h(mete/raj<br />

genea=j, pro\j tw= | te/lei th=j Dometianou= a)rch=j".<br />

3, 18, 4 ei)j tosou=ton de\ a) /ra kata\ tou\j dhloume/nouj h( th=j h(mete/raj<br />

pi/stewj die/lampen didaskali/a, w(j kai\ tou\j a) /poqen tou= kaq'<br />

h(ma=j lo/gou suggrafei=j mh\ a)poknh=sai tai=j au)tw=n i(stori/aij to/n<br />

te diwgmo\n kai\ ta\ e)n au)tw= | martu/ria paradou=nai, oi( / ge kai\ to\n<br />

kairo\n e)p' a)kribe\j e)peshmh/nanto, e)n e) /tei pentekaideka/tw|<br />

Dometianou= meta\ plei/stwn e(te/rwn kai\ Flaui/an Dome/tillan<br />

i(storh/santej, e)x a)delfh=j gegonui=an Flaui/ou Klh/mentoj, e(no\j<br />

tw=n thnika/de e)pi\ (Rw/mhj u(pa/twn, th=j ei)j Cristo\n marturi/aj<br />

e( /neken ei)j nh=son Ponti/an kata\ timwri/an dedo/sqai.<br />

3, 19, 1 Tou= d' au)tou= Dometianou= tou\j a)po\ ge/nouj Daui\d a)nairei=sqai<br />

prosta/xantoj, palaio\j kate/cei lo/goj tw=n ai(retikw=n tinaj kathgorh=sai<br />

tw=n a)pogo/nwn )Iou/da #tou=ton d' ei) =nai a)delfo\n kata\<br />

sa/rka tou= swth=ro$j w(j a)po\ ge/nouj tugcano/ntwn Daui\d kai\ w(j<br />

au)tou= sugge/neian tou= Cristou= fero/ntwn. tau=ta de\ dhloi=<br />

kata\ le/xin w( =de/ pwj le/gwn o( (Hgh/sippoj:<br />

3, 20, 1 " ) /Eti de\ perih=san oi( a)po\ ge/nouj tou= kuri/ou ui(wnoi\ )Iou/da<br />

tou= kata\ sa/rka legome/nou au)tou= a)delfou=: ou( \j e)dhlato/reusan<br />

w(j e)k ge/nouj o) /ntaj Daui/d. tou/touj o( h)ouoka=toj h) /gagen<br />

pro\j Dometiano\n Kai/sara. e)fobei=to ga\r th\n parousi/an tou=<br />

Cristou= w(j kai\ (Hrw/ |dhj. kai\ e)phrw/thsen au)tou\j ei) e)k<br />

3, 20, 2 Daui/d ei)sin, kai\ w(molo/ghsan. to/te h)rw/thsen au)tou\j po/saj<br />

kth/seij e) /cousin h) \ po/swn crhma/twn kurieu/ousin. oi( de\ ei) =pan<br />

a)mfote/roij e)nnakisci/lia dhna/ria u(pa/rcein au)toi=j mo/na, e(ka/stw|<br />

au)tw=n a)nh/kontoj tou= h(mi/seoj, kai\ tau=ta ou)k e)n a)rguri/oij e) /faskon<br />

e) /cein, a)ll' e)n diatimh/sei gh=j ple/qrwn lq mo/nwn, e)x w( =n kai\<br />

tou\j fo/rouj a)nafe/rein kai\ au)tou\j au)tourgou=ntaj diatre/fesqai".<br />

3, 20, 3 ei) =ta de\ kai\ ta\j cei=raj ta\j e(autw=n e)pideiknu/nai, martu/rion<br />

th=j au)tourgi/aj th\n tou= sw/matoj sklhri/an kai\ tou\j a)po\ th=j<br />

sunecou=j e)rgasi/aj e)napotupwqe/ntaj e)pi\ tw=n i)di/wn ceirw=n<br />

tu/louj parista/ntaj. e)rwthqe/ntaj de\ peri\ tou= Cristou= kai\<br />

63


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

3, 20, 4 th=j basilei/aj au)tou= o(poi/a tij ei) /h kai\ poi= kai\ po/te fanhsome/nh,<br />

lo/gon dou=nai w(j ou) kosmikh\ me\n ou)d' e)pi/geioj, e)poura/nioj de\<br />

kai\ a)ggelikh\ tugca/noi, e)pi\ suntelei/a| tou= ai)w=noj genhsome/nh,<br />

o(phni/ka e)lqw\n e)n do/xh| krinei= zw=ntaj kai\ nekrou\j kai\ a)podw/sei<br />

e(ka/stw| kata\ ta\ e)pithdeu/mata au)tou=. e)f' oi( =j mhde\n au)tw=n<br />

3, 20, 5 kategnwko/ta to\n Dometiano/n, a)lla\ kai\ w(j eu)telw=n katafronh/santa,<br />

e)leuqe/rouj me\n au)tou\j a)nei=nai, katapau=sai de\ dia\<br />

3, 20, 6 prosta/gmatoj to\n kata\ th=j e)kklhsi/aj diwgmo/n. tou\j de\<br />

a)poluqe/ntaj h(gh/sasqai tw=n e)kklhsiw=n, w(j a) \n dh\ ma/rturaj<br />

o(mou= kai\ a)po\ ge/nouj o) /ntaj tou= kuri/ou, genome/nhj te ei)rh/nhj,<br />

3, 20, 7 me/cri Trai anou= paramei=nai au)tou\j tw= | bi/w|. tau=ta me\n –<br />

(Hgh/sippoj: ou) mh\n a)lla\ kai\ o( Tertulliano\j tou= Dometianou=<br />

toiau/thn pepoi/htai mnh/mhn:<br />

"pepeira/kei pote\ kai\ Dometiano\j tau)to\ poiei=n e)kei/nw|, me/roj<br />

w) \n th=j Ne/rwnoj w(mo/thtoj. a)ll', oi) =mai, a( /te e) /cwn ti sune/sewj,<br />

ta/cista e)pau/sato, a)nakalesa/menoj kai\ ou( \j e)xhla/kei".<br />

3, 20, 8 meta\ de\ to\n Dometiano\n pentekai/deka e) /tesin krath/santa<br />

Nerou/a th\n a)rch\n diadexame/nou, kaqaireqh=nai me\n ta\j Dometianou=<br />

tima/j, e)panelqei=n d' e)pi\ ta\ oi)kei=a meta\ tou= kai\ ta\j<br />

ou)si/aj a)polabei=n tou\j a)di/kwj e)xelhlame/nouj h( (Rwmai/wn<br />

su/gklhtoj boulh\ yhfi/zetai: i(storou=sin oi( grafh= | ta\ kata\ tou\j<br />

3, 20, 9 cro/nouj parado/ntej. to/te dh\ ou) =n kai\ to\n a)po/stolon )Iwa/nnhn<br />

a)po\ th=j kata\ th\n nh=son fugh=j th\n e)pi\ th=j )Efe/sou diatribh\n<br />

a)peilhfe/nai o( tw=n par' h(mi=n a)rcai/wn paradi/dwsi lo/goj.<br />

3, 21, 1 Mikrw= | de\ ple/on e)niautou= basileu/santa Nerou/an diade/cetai<br />

Trai ano/j. ou( = dh\ prw=ton e) /toj h) =n e)n w( = | th=j kat' )Alexa/ndreian<br />

paroiki/aj )Abi/lion de/ka pro\j trisi\n e) /tesin h(ghsa/menon diade/cetai<br />

Ke/rdwn. tri/toj ou( =toj tw=n au)to/qi meta\ to\n prw=ton )Anniano\n<br />

proe/sth. e)n tou/tw| de\ (Rwmai/wn ei)j e) /ti Klh/mhj h(gei=to,<br />

tri/ton kai\ au)to\j e)pe/cwn tw=n th= |de meta\ Pau=lo/n te kai\ Pe/tron<br />

e)piskopeusa/ntwn baqmo/n. Li/noj de\ o( prw=toj h) =n kai\ met' au)to\n<br />

)Ane/gklhtoj.<br />

3, 22, 1 )Alla\ kai\ tw=n e)p' )Antiocei/aj Eu)odi/ou prw/tou katasta/ntoj<br />

deu/teroj e)n toi=j dhloume/noij )Igna/tioj e)gnwri/zeto. Sumew\n<br />

o(moi/wj deu/teroj meta\ to\n tou= swth=roj h(mw=n a)delfo\n th=j e)n<br />

(Ierosolu/moij e)kklhsi/aj kata\ tou/touj th\n leitourgi/an ei) =cen.<br />

3, 23, 1 )Epi\ tou/toij kata\ th\n )Asi/an e) /ti tw= | bi/w| perileipo/menoj<br />

au)to\j e)kei=noj o( \n h)ga/pa o( )Ihsou=j, a)po/stoloj o(mou= kai\ eu)aggelisth\j<br />

)Iwa/nnhj ta\j au)to/qi diei=pen e)kklhsi/aj, a)po\ th=j kata\<br />

th\n nh=son meta\ th\n Dometianou= teleuth\n e)panelqw\n fugh=j.<br />

3, 23, 2 o( /ti de\ ei)j tou/touj tw= | bi/w| perih=n, a)po/crh dia\ du/o pistw/sasqai<br />

to\n lo/gon martu/rwn, pistoi\ d' a) \n ei) =en ou( =toi, th=j e)kklhsiastikh=j<br />

presbeu/santej o)rqodoxi/aj, ei) dh\ toiou=toi Ei)rhnai=oj kai\ Klh/mhj<br />

3, 23, 3 o( )Alexandreu/j: w( =n o( me\n pro/teroj e)n deute/rw| tw=n pro\j ta\j<br />

ai(re/seij w( =de/ pwj gra/fei kata\ le/xin:<br />

64


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"kai\ pa/ntej oi( presbu/teroi marturou=sin oi( kata\ th\n )Asi/an<br />

)Iwa/nnh| tw= | tou= kuri/ou maqhth= | sumbeblhko/tej paradedwke/nai<br />

to\n )Iwa/nnhn. pare/meinen ga\r au)toi=j me/cri tw=n Trai ano‡<br />

cro/nwn".<br />

3, 23, 4 kai\ e)n tri/tw| de\ th=j au)th=j u(poqe/sewj tau)to\ tou=to dhloi= dia\<br />

tou/twn:<br />

"a)lla\ kai\ h( e)n )Efe/sw| e)kklhsi/a u(po\ Pau/lou me\n teqemeliwme/nh,<br />

)Iwa/nnou de\ paramei/nantoj au)toi=j me/cri tw=n Trai ano‡<br />

cro/nwn, ma/rtuj a)lhqh/j e)stin th=j tw=n a)posto/lwn parado/sewj".<br />

3, 23, 5 o( de\ Klh/mhj o(mou= to\n cro/non e)pishmhna/menoj, kai\ i(stori/an<br />

a)nagkaiota/thn oi( =j ta\ kala\ kai\ e)pwfelh= fi/lon a)kou/ein, prosti/qhsin<br />

e)n w( = | Ti/j o( sw|zo/menoj plou/sioj e)pe/grayen au)tou= suggra/mmati:<br />

labw\n de\ a)na/gnwqi w( =de/ pwj e) /cousan kai\ au)tou= th\n grafh/n:<br />

3, 23, 6 "a) /kouson mu=qon ou) mu=qon a)lla\ o) /nta lo/gon peri\ )Iwa/nnou<br />

tou= a)posto/lou paradedome/non kai\ mnh/mh| pefulagme/non.<br />

e)peidh\ ga\r tou= tura/nnou teleuth/santoj a)po\ th=j Pa/tmou th=j<br />

nh/sou meth=lqen e)pi\ th\n ) /Efeson, a)ph/ |ei parakalou/menoj kai\<br />

e)pi\ ta\ plhsio/cwra tw=n e)qnw=n, o( /pou me\n e)pisko/pouj katasth/swn,<br />

o( /pou de\ o( /laj e)kklhsi/aj a(rmo/swn, o( /pou de\ klh=ron e( /na ge/ tina<br />

3, 23, 7 klhrw/swn tw=n u(po\ tou= pneu/matoj shmainome/nwn. e)lqw\n ou) =n<br />

kai\ e)pi/ tina tw=n ou) makra\n po/lewn, h( =j kai\ tou) /noma le/gousin<br />

e) /nioi, kai\ ta) /lla a)napau/saj tou\j a)delfou\j, e)pi\ pa=si tw= | kaqestw=ti<br />

prosble/yaj e)pisko/pw|, neani/skon i(kano\n tw= | sw/mati kai\ th\n o) /yin<br />

a)stei=on kai\ qermo\n th\n yuch\n i)dw/n, "tou=ton, e) /fh, soi\ parakatati/qemai<br />

meta\ pa/shj spoudh=j e)pi\ th=j e)kklhsi/aj kai\ tou= Cristou=<br />

ma/rturoj". tou= de\ decome/nou kai\ pa/nq' u(piscnoume/nou, kai\<br />

3, 23, 8 pa/lin ta\ au)ta\ diele/geto kai\ diemartu/reto. ei) =ta o( me\n a)ph=ren<br />

e)pi\ th\n ) /Efeson, o( de\ presbu/teroj a)nalabw\n oi) /kade to\n paradoqe/nta<br />

neani/skon e) /trefen, sunei=cen, e) /qalpen, to\ teleutai=on<br />

e)fw/tisen. kai\ meta\ tou=to u(fh=ken th=j plei/onoj e)pimelei/aj<br />

kai\ parafulakh=j, w(j to\ te/leion au)tw= | fulakth/rion e)pisth/saj,<br />

3, 23, 9 th\n sfragi=da kuri/ou. tw= | de\ a)ne/sewj pro\ w( /raj labome/nw|<br />

prosfqei/rontai/ tinej h( /likej a)rgoi\ kai\ a)perrwgo/tej, e)qa/dej<br />

kakw=n, kai\ prw=ton me\n di' e(stia/sewn polutelw=n au)to\n e)pa/gontai,<br />

ei) =ta/ pou kai\ nu/ktwr e)pi\ lwpodusi/an e)xio/ntej sunepa/gontai,<br />

3, 23, 10 ei) =ta/ ti kai\ mei=zon sumpra/ttein h)xi/oun. o( \ de\ kat' o)li/gon proseiqi/zeto,<br />

kai\ dia\ me/geqoj fu/sewj e)ksta\j w( /sper a) /stomoj kai\<br />

eu) /rwstoj i( /ppoj o)rqh=j o(dou= kai\ to\n calino\n e)ndakw/n, meizo/nwj<br />

3, 23, 11 kata\ tw=n bara/qrwn e)fe/reto, a)pognou\j de\ tele/wj th\n e)n qew= |<br />

swthri/an, ou)de\n e) /ti mikro\n dienoei=to, a)lla\ me/ga ti pra/xaj,<br />

e)peidh/per a( /pax a)polw/lei, i) /sa toi=j a) /lloij paqei=n h)xi/ou.<br />

au)tou\j dh\ tou/touj a)nalabw\n kai\ lh|sth/rion sugkroth/saj,<br />

e( /toimoj lh/ |starcoj h) =n, biaio/tatoj miaifonw/tatoj calepw/tatoj.<br />

3, 23, 12 cro/noj e)n me/sw|, kai/ tinoj e)pipesou/shj crei/aj a)nakalou=si to\n<br />

)Iwa/nnhn. o( \ de\ e)pei\ ta\ a) /lla w( =n ca/rin h( =ken katesth/sato,<br />

65


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"a) /ge dh/, e) /fh, w) = e)pi/skope, th\n paraqh/khn a)po/doj h(mi=n, h( \n e)gw/<br />

te kai\ o( Cristo/j soi parakateqe/meqa e)pi\ th=j e)kklhsi/aj, h( =j<br />

3, 23, 13 prokaqe/zh|, ma/rturoj". o( \ de\ to\ me\n prw=ton e)xepla/gh, crh/mata<br />

oi)o/menoj, a( /per ou)k e) /laben, sukofantei=sqai, kai\ ou) /te pisteu/ein<br />

ei) =cen u(pe\r w( =n ou)k ei) =cen, ou) /te a)pistei=n )Iwa/nnh|: w(j de/ "to\n<br />

neani/skon, ei) =pen, a)paitw= kai\ th\n yuch\n tou= a)delfou=", stena/xaj<br />

ka/twqen o( presbu/thj kai/ ti kai\ e)pidakru/saj, e)kei=noj e) /fh te/qnhken.<br />

pw=j kai\ ti/na qa/naton; qew= | te/qnhken, ei) =pen: a)pe/bh ga\r<br />

ponhro\j kai\ e)xw/lhj kai/, to\ kefa/laion, lh|sth/j, kai\ nu=n a)nti\<br />

th=j e)kklhsi/aj to\ o) /roj katei/lhfen meq' o(moi/ou stratiwtikou=.<br />

3, 23, 14 katarrhxa/menoj th\n e)sqh=ta o( a)po/stoloj kai\ meta\ mega/lhj<br />

oi)mwgh=j plhxa/menoj th\n kefalh/n, kalo/n ge, e) /fh, fu/laka th=j<br />

ta)delfou= yuch=j kate/lipon. a)ll' i( /ppoj h) /dh moi pare/stw,<br />

kai\ h(gemw\n gene/sqw moi/ tij th=j o(dou=. h) /launen, w( /sper ei) =cen,<br />

3, 23, 15 au)to/qen a)po\ th=j e)kklhsi/aj. e)lqw\n de\ ei)j to\ cwri/on, u(po\<br />

th=j profulakh=j tw=n lh|stw=n a(li/sketai, mh/te feu/gwn mh/te<br />

paraitou/menoj, a)lla\ bow=n: e)pi\ tou=t' e)lh/luqa, e)pi\ to\n a) /rconta<br />

3, 23, 16 u(mw=n a)ga/gete/ me. o( \j te/wj, w( /sper w( /plisto, a)ne/menen, w(j<br />

de\ prosio/nta e)gnw/rise to\n )Iwa/nnhn, ei)j fugh\n ai)desqei\j e)tra/-<br />

3, 23, 17 peto. o( \ de\ e)di/wken a)na\ kra/toj, e)pilaqo/menoj th=j h(liki/aj<br />

th=j e(autou=, kekragw/j: ti/ me feu/geij, te/knon, to\n sautou= pate/ra,<br />

to\n gumno/n, to\n ge/ronta; e)le/hso/n me, te/knon, mh\ fobou=: e) /ceij<br />

e) /ti zwh=j e)lpi/daj. e)gw\ Cristw= | lo/gon dw/sw u(pe\r sou=: a) \n<br />

de/h|, to\n so\n qa/naton e(kw\n u(pomenw=, w(j o( ku/rioj to\n u(pe\r h(mw=n:<br />

u(pe\r sou= th\n yuch\n a)ntidw/sw th\n e)mh/n. sth=qi, pi/steuson:<br />

3, 23, 18 Cristo/j me a)pe/steilen. o( \ de\ a)kou/saj, prw=ton e) /sth me\n ka/tw<br />

ble/pwn, ei) =ta e) /rriyen ta\ o( /pla, ei) =ta tre/mwn e) /klaien pikrw=j:<br />

proselqo/nta de\ to\n ge/ronta perie/laben, a)pologou/menoj tai=j<br />

oi)mwgai=j w(j e)du/nato kai\ toi=j da/krusi baptizo/menoj e)k deute/-<br />

3, 23, 19 rou, mo/nhn a)pokru/ptwn th\n dexia/n: o( \ d' e)gguw/menoj, e)pomnu/menoj<br />

w(j a) /fesin au)tw= | para\ tou= swth=roj hu( /rhtai, deo/menoj,<br />

gonupetw=n, au)th\n th\n dexia\n w(j u(po\ th=j metanoi/aj kekaqarme/nhn<br />

katafilw=n, e)pi\ th\n e)kklhsi/an e)panh/gagen, kai\ dayile/si<br />

me\n eu)cai=j e)xaitou/menoj, sunece/si de\ nhstei/aij sunagwnizo/menoj,<br />

poiki/laij de\ seirh=si lo/gwn katepa/ |dwn au)tou= th\n gnw/mhn,<br />

ou) pro/teron a)ph=lqen, w( /j fasin, pri\n au)to\n e)pisth=sai th= | e)kklhsi/a|,<br />

didou\j me/ga para/deigma metanoi/aj a)lhqinh=j kai\ me/ga<br />

gnw/risma paliggenesi/aj, tro/paion a)nasta/sewj blepome/nhj"<br />

3, 24, 1 tau=ta tou= Klh/mentoj, i(stori/aj o(mou= kai\ w)felei/aj th=j tw=n<br />

e)nteuxome/nwn e( /neken, e)ntau=qa/ moi kei/sqw.<br />

Fe/re de/, kai\ tou=de tou= a)posto/lou ta\j a)nantirrh/touj e)pishmh-<br />

3, 24, 2 nw/meqa grafa/j. kai\ dh\ to\ kat' au)to\n eu)agge/lion tai=j u(po\<br />

to\n ou)rano\n diegnwsme/non e)kklhsi/aij, prw=ton a)nwmologh/sqw:<br />

o( /ti ge mh\n eu)lo/gwj pro\j tw=n a)rcai/wn e)n teta/rth| moi/ra| tw=n<br />

3, 24, 3 a) /llwn triw=n katei/lektai, tau/th| a) \n ge/noito dh=lon. oi( qespe/-<br />

66


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

sioi kai\ w(j a)lhqw=j qeoprepei=j, fhmi\ de\ tou= Cristou= tou\j a)posto/louj,<br />

to\n bi/on a) /krwj kekaqarme/noi kai\ a)reth= | pa/sh| ta\j yuca\j<br />

kekosmhme/noi, th\n de\ glw=ttan i)diwteu/ontej, th= | ge mh\n pro\j<br />

tou= swth=roj au)toi=j dedwrhme/nh| qei/a| kai\ paradoxopoiw= | duna/mei<br />

qarsou=ntej, to\ me\n e)n peiqoi= kai\ te/cnh| lo/gwn ta\ tou= didaska/lou<br />

maqh/mata presbeu/ein ou) /te h) / |desan ou) /te e)necei/roun, th= | de\ tou=<br />

qei/ou pneu/matoj tou= sunergou=ntoj au)toi=j a)podei/xei kai\ th= | di'<br />

au)tw=n sunteloume/nh| qaumatourgw= | tou= Cristou= duna/mei mo/nh|<br />

crw/menoi, th=j tw=n ou)ranw=n basilei/aj th\n gnw=sin e)pi\ pa=san<br />

kath/ggellon th\n oi)koume/nhn, spoudh=j th=j peri\ to\ logografei=n<br />

3, 24, 4 mikra\n poiou/menoi fronti/da. kai\ tou=t' e) /pratton a( /te mei/zoni<br />

kai\ u(pe\r a) /nqrwpon e)xuphretou/menoi diakoni/a|. o( gou=n Pau=loj<br />

pa/ntwn e)n paraskeuh= | lo/gwn dunatw/tatoj noh/masi/n te i(kanw/tatoj<br />

gegonw/j, ou) ple/on tw=n bracuta/twn e)pistolw=n grafh= |<br />

parade/dwken, kai/toi muri/a ge kai\ a)po/rrhta le/gein e) /cwn, a( /te<br />

tw=n me/crij ou)ranou= tri/tou qewrhma/twn e)piyau/saj e)p' au)to/n<br />

te to\n qeopreph= para/deison a)narpasqei\j kai\ tw=n e)kei=se r(hma/-<br />

3, 24, 5 twn a)rrh/twn a)xiwqei\j e)pakou=sai. ou)k a) /peiroi me\n ou) =n u(ph=rcon<br />

tw=n au)tw=n kai\ oi( loipoi\ tou= swth=roj h(mw=n foithtai/, dw/deka<br />

me\n a)po/stoloi, e(bdomh/konta de\ maqhtai/, a) /lloi te e)pi\ tou/toij<br />

muri/oi: o( /mwj d' ou) =n e)x a(pa/ntwn tw=n tou= kuri/ou diatribw=n<br />

u(pomnh/mata Matqai=oj h(mi=n kai\ )Iwa/nnhj mo/noi kataleloi/pasin:<br />

3, 24, 6 ou( \j kai\ e)pa/nagkej e)pi\ th\n grafh\n e)lqei=n kate/cei lo/goj. Matqai=o/j<br />

te ga\r pro/teron (Ebrai/oij khru/xaj, w(j h) /mellen kai\ e)f'<br />

e(te/rouj i)e/nai, patri/w| glw/tth| grafh= | paradou\j to\ kat' au)to\n<br />

eu)agge/lion, to\ lei=pon th= | au)tou= parousi/a| tou/toij a)f' w( =n e)ste/l-<br />

3, 24, 7 leto, dia\ th=j grafh=j a)peplh/rou: h) /dh de\ Ma/rkou kai\ Louka=<br />

tw=n kat' au)tou\j eu)aggeli/wn th\n e) /kdosin pepoihme/nwn, )Iwa/nnhn<br />

fasi\ to\n pa/nta cro/non a)gra/fw| kecrhme/non khru/gmati,<br />

te/loj kai\ e)pi\ th\n grafh\n e)lqei=n toia=sde ca/rin ai)ti/aj. tw=n<br />

proanagrafe/ntwn triw=n ei)j pa/ntaj h) /dh kai\ ei)j au)to\n diadedome/nwn,<br />

a)pode/xasqai me/n fasin, a)lh/qeian au)toi=j e)pimarturh/santa,<br />

mo/nhn de\ a) /ra lei/pesqai th= | grafh= | th\n peri\ tw=n e)n prw/toij kai\<br />

kat' a)rch\n tou= khru/gmatoj u(po\ tou= Cristou= pepragme/nwn,<br />

3, 24, 8 dih/ghsin. kai\ a)lhqh/j ge o( lo/goj. tou\j trei=j gou=n eu)aggelista\j<br />

sunidei=n pa/restin mo/na ta\ meta\ th\n e)n tw= | desmwthri/w|<br />

)Iwa/nnou tou= baptistou= ka/qeirxin e)f' e( /na e)niauto\n pepragme/na<br />

tw= | swth=ri suggegrafo/taj au)to/ te tou=t' e)pishmhname/nouj kat'<br />

3, 24, 9 a)rca\j th=j au)tw=n i(stori/aj: meta\ gou=n th\n tessarakontah/meron<br />

nhstei/an kai\ to\n e)pi\ tau/th| peirasmo\n to\n cro/non th=j i)di/aj<br />

grafh=j o( me\n Matqai=oj dhloi= le/gwn: "a)kou/saj de\ o( /ti )Iwa/nnhj<br />

paredo/qh, a)necw/rhsen" a)po\ th=j )Ioudai/aj "ei)j th\n Galilai/an",<br />

3, 24, 10 o( de\ Ma/rkoj w(sau/twj: "meta\ de\ to\ paradoqh=nai" fhsi/n<br />

" )Iwa/nnhn h) =lqen )Ihsou=j ei)j th\n Galilai/an", kai\ o( Louka=j de\<br />

pri\n a) /rxasqai tw=n tou= )Ihsou= pra/xewn, paraplhsi/wj e)pithrei=,<br />

67


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

fa/skwn w(j a) /ra prosqei\j (Hrw/ |dhj oi( =j diepra/xato ponhroi=j,<br />

"kate/kleise to\n )Iwa/nnhn e)n fulakh= |".<br />

3, 24, 11 paraklhqe/nta dh\ ou) =n tou/twn e( /neka/ fasi to\n a)po/stolon )Iwa/nnhn<br />

to\n u(po\ tw=n prote/rwn eu)aggelistw=n parasiwphqe/nta<br />

cro/non kai\ ta\ kata\ tou=ton pepragme/na tw= | swth=ri #tau=ta d'<br />

h) =n ta\ pro\ th=j tou= baptistou= kaqei/rxew$j tw= | kat' au)to\n eu)aggeli/w|<br />

paradou=nai, au)to/ te tou=t' e)pishmh/nasqai, tote\ me\n fh/santa:<br />

"tau/thn a)rch\n e)poi/hsen tw=n parado/xwn o( )Ihsou=j", tote\ de\<br />

mnhmoneu/santa tou= baptistou= metaxu\ tw=n )Ihsou= pra/xewn w(j<br />

e) /ti to/te bapti/zontoj e)n Ai)nw\n e)ggu\j tou= Salei/m, safw=j te<br />

tou=to dhlou=n e)n tw= | le/gein. "ou) /pw ga\r h) =n )Iwa/nnhj beblhme/noj<br />

3, 24, 12 ei)j fulakh/n". ou)kou=n o( me\n )Iwa/nnhj th= | tou= kat' au)to\n eu)aggeli/ou<br />

grafh= | ta\ mhde/pw tou= baptistou= ei)j fulakh\n beblhme/nou<br />

pro\j tou= Cristou= pracqe/nta paradi/dwsin, oi( de\ loipoi\ trei=j<br />

eu)aggelistai\ ta\ meta\ th\n ei)j to\ desmwth/rion ka/qeirxin tou=<br />

3, 24, 13 baptistou= mnhmoneu/ousin: oi( =j kai\ e)pisth/santi ou)ke/t' a) \n do/xai<br />

diafwnei=n a)llh/loij ta\ eu)agge/lia tw= | to\ me\n kata\ )Iwa/nnhn<br />

ta\ prw=ta tw=n tou= Cristou= pra/xewn perie/cein, ta\ de\ loipa\<br />

th\n e)pi\ te/lei tou= cro/nou au)tw= | gegenhme/nhn i(stori/an: ei)ko/twj d'<br />

ou) =n th\n me\n th=j sarko\j tou= swth=roj h(mw=n genealogi/an a( /te<br />

Matqai/w| kai\ Louka= | prografei=san a)posiwph=sai to\n )Iwa/nnhn,<br />

th=j de\ qeologi/aj a)pa/rxasqai w(j a) \n au)tw= | pro\j tou= qei/ou pneu/-<br />

3, 24, 14 matoj oi( =a krei/ttoni parapefulagme/nhj. tau=ta me\n ou) =n h(mi=n<br />

peri\ th=j tou= kata\ )Iwa/nnhn eu)aggeli/ou grafh=j ei)rh/sqw, kai\<br />

th=j kata\ Ma/rkon de\ h( genome/nh ai)ti/a e)n toi=j pro/sqen h(mi=n<br />

3, 24, 15 dedh/lwtai: o( de\ Louka=j a)rco/menoj kai\ au)to\j tou= kat' au)to\n<br />

suggra/mmatoj th\n ai)ti/an prou/qhken di' h( \n pepoi/htai th\n su/ntaxin,<br />

dhlw=n w(j a) /ra pollw=n kai\ a) /llwn propete/steron e)pitethdeuko/twn<br />

dih/ghsin poih/sasqai w( =n au)to\j peplhrofo/rhto lo/gwn,<br />

a)nagkai/wj a)palla/ttwn h(ma=j th=j peri\ tou\j a) /llouj a)mfhri/stou<br />

u(polh/yewj, to\n a)sfalh= lo/gon w( =n au)to\j i(kanw=j th\n a)lh/qeian<br />

kateilh/fei e)k th=j a( /ma Pau/lw| sunousi/aj te kai\ diatribh=j kai\<br />

th=j tw=n loipw=n a)posto/lwn o(mili/aj w)felhme/noj, dia\ tou= i)di/ou<br />

3, 24, 16 pare/dwken eu)aggeli/ou. kai\ tau=ta me\n h(mei=j peri\ tou/twn:<br />

oi)keio/teron de\ kata\ kairo\n dia\ th=j tw=n a)rcai/wn paraqe/sewj<br />

ta\ kai\ toi=j a) /lloij peri\ au)tw=n ei)rhme/na peiraso/meqa dhlw=sai.<br />

3, 24, 17 tw=n de\ )Iwa/nnou gramma/twn pro\j tw= | eu)aggeli/w| kai\ h( prote/ra<br />

tw=n e)pistolw=n para/ te toi=j nu=n kai\ toi=j e) /t' a)rcai/oij a)namfi/-<br />

3, 24, 18 lektoj w(molo/ghtai, a)ntile/gontai de\ ai( loipai\ du/o, th=j d' )Apokalu/yewj<br />

ei)j e(ka/teron e) /ti nu=n para\ toi=j polloi=j perie/lketai h(<br />

do/xa: o(moi/wj ge mh\n e)k th=j tw=n a)rcai/wn marturi/aj e)n oi)kei/w|<br />

kairw= | th\n e)pi/krisin de/xetai kai\ au)th/.<br />

3, 25, 1 Eu) /logon d' e)ntau=qa genome/nouj a)nakefalaiw/sasqai ta\j dhlwqei/saj<br />

th=j kainh=j diaqh/khj grafa/j. kai\ dh\ takte/on e)n prw/toij<br />

th\n a(gi/an tw=n eu)aggeli/wn tetraktu/n, oi( =j e( /petai h( tw=n Pra/-<br />

68


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

3, 25, 2 xewn tw=n a)posto/lwn grafh/: meta\ de\ tau/thn ta\j Pau/lou katalekte/on<br />

e)pistola/j, ai( =j e(xh=j th\n ferome/nhn )Iwa/nnou prote/ran<br />

kai\ o(moi/wj th\n Pe/trou kurwte/on e)pistolh/n: e)pi\ tou/toij takte/on,<br />

ei) / ge fanei/h, th\n )Apoka/luyin )Iwa/nnou, peri\ h( =j ta\ do/xanta<br />

3, 25, 3 kata\ kairo\n e)kqhso/meqa. kai\ tau=ta me\n e)n o(mologoume/noij:<br />

tw=n d' a)ntilegome/nwn, gnwri/mwn d' ou) =n o( /mwj toi=j polloi=j, h(<br />

legome/nh )Iakw/bou fe/retai kai\ h( )Iou/da h( / te Pe/trou deute/ra<br />

e)pistolh\ kai\ h( o)nomazome/nh deute/ra kai\ tri/th )Iwa/nnou, ei) /te<br />

tou= eu)aggelistou= tugca/nousai ei) /te kai\ e(te/rou o(mwnu/mou e)kei/nw|.<br />

3, 25, 4 e)n toi=j no/qoij katateta/cqw kai\ tw=n Pau/lou Pra/xewn h( grafh\<br />

o( / te lego/menoj Poimh\n kai\ h( )Apoka/luyij Pe/trou kai\ pro\j<br />

tou/toij h( ferome/nh Barnaba= e)pistolh\ kai\ tw=n a)posto/lwn ai(<br />

lego/menai Didacai\ e) /ti te, w(j e) /fhn, h( )Iwa/nnou )Apoka/luyij,<br />

ei) fanei/h: h( /n tinej, w(j e) /fhn, a)qetou=sin, e( /teroi de\ e)gkri/nousin<br />

3, 25, 5 toi=j o(mologoume/noij. h) /dh d' e)n tou/toij tine\j kai\ to\ kaq' (Ebrai/ouj<br />

eu)agge/lion kate/lexan, w( = | ma/lista (Ebrai/wn oi( to\n Cristo\n<br />

3, 25, 6 paradexa/menoi cai/rousin. tau=ta de\ pa/nta tw=n a)ntilegome/nwn<br />

a) \n ei) /h, a)nagkai/wj de\ kai\ tou/twn o( /mwj to\n kata/logon pepoih/meqa,<br />

diakri/nontej ta/j te kata\ th\n e)kklhsiastikh\n para/dosin<br />

a)lhqei=j kai\ a)pla/stouj kai\ a)nwmologhme/naj grafa\j kai\ ta\j<br />

a) /llwj para\ tau/taj, ou)k e)ndiaqh/kouj me\n a)lla\ kai\ a)ntilegome/naj,<br />

o( /mwj de\ para\ plei/stoij tw=n e)kklhsiastikw=n ginwskome/naj,<br />

i( /n' ei)de/nai e) /coimen au)ta/j te tau/taj kai\ ta\j o)no/mati<br />

tw=n a)posto/lwn pro\j tw=n ai(retikw=n proferome/naj h) /toi w(j<br />

Pe/trou kai\ Qwma= kai\ Matqi/a h) \ kai/ tinwn para\ tou/touj a) /llwn<br />

eu)agge/lia periecou/saj h) \ w(j )Andre/ou kai\ )Iwa/nnou kai\ tw=n<br />

a) /llwn a)posto/lwn pra/xeij: w( =n ou)de\n ou)damw=j e)n suggra/mmati<br />

tw=n kata\ ta\j diadoca\j e)kklhsiastikw=n tij a)nh\r ei)j mnh/mhn<br />

3, 25, 7 a)gagei=n h)xi/wsen, po/rrw de/ pou kai\ o( th=j fra/sewj para\ to\<br />

h) =qoj to\ a)postoliko\n e)nalla/ttei carakth/r, h( / te gnw/mh kai\ h(<br />

tw=n e)n au)toi=j ferome/nwn proai/resij plei=ston o( /son th=j a)lhqou=j<br />

o)rqodoxi/aj a)pa/ |dousa, o( /ti dh\ ai(retikw=n a)ndrw=n a)napla/smata<br />

tugca/nei, safw=j pari/sthsin: o( /qen ou)d' e)n no/qoij au)ta\ katatakte/on,<br />

a)ll' w(j a) /topa pa/nth| kai\ dussebh= paraithte/on.<br />

3, 26, 1 ) /Iwmen dh\ loipo\n kai\ e)pi\ th\n e(xh=j i(stori/an. Si/mwna to\n<br />

ma/gon Me/nandroj diadexa/menoj, o( /plon deu/teron ou) cei=ron tou=<br />

prote/rou th=j diabolikh=j e)nergei/aj a)podei/knutai to\n tro/pon.<br />

h) =n kai\ ou( =toj Samareu/j, ei)j a) /kron de\ gohtei/aj ou)k e) /latton<br />

tou= didaska/lou proelqw/n, mei/zosin e)pidayileu/etai teratologi/aij,<br />

e(auto\n me\n w(j a) /ra ei) /h, le/gwn, o( swth\r e)pi\ th= | tw=n a)nqrw/pwn<br />

a) /nwqe/n poqen e)x a)ora/twn ai)w/nwn a)pestalme/noj swthri/a|,<br />

3, 26, 2 dida/skwn de\ mh\ a) /llwj du/nasqai/ tina kai\ au)tw=n tw=n kosmopoiw=n<br />

a)gge/lwn perigenh/sesqai, mh\ pro/teron dia\ th=j pro\j au)tou= paradidome/nhj<br />

magikh=j e)mpeiri/aj a)cqe/nta kai\ dia\ tou= metadidome/nou<br />

pro\j au)tou= bapti/smatoj, ou( = tou\j kataxioume/nouj a)qanasi/an<br />

69


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)i/ dion e)n au)tw= | tou/tw| meqe/xein tw= | bi/w|, mhke/ti qnh/ |skontaj ,<br />

au)tou= de\ parame/nontaj ei)j to\ a)ei\ a)gh/rwj tina\j kai\ a)qana/touj<br />

3, 26, 3 e)some/nouj. tau=ta me\n ou) =n kai\ e)k tw=n Ei)rhnai/ou diagnw=nai<br />

r(a/ |dion: kai\ o( )Iousti=noj de\ kata\ to\ au)to\ tou= Si/mwnoj mnhmoneu/saj,<br />

kai\ th\n peri\ tou/tou dih/ghsin e)pife/rei, le/gwn:<br />

"Me/nandron de/ tina kai\ au)to\n Samare/a, to\n a)po\ kw/mhj<br />

Kaparattai/aj, geno/menon maqhth\n tou= Si/mwnoj, oi)strhqe/nta<br />

kai\ au)to\n u(po\ tw=n daimo/nwn kai\ e)n )Antiocei/a| geno/menon, pollou\j<br />

e)xapath=sai dia\ magikh=j te/cnhj oi) /damen: o( \j kai\ tou\j au)tw= |<br />

e(pome/nouj w(j mh\ a)poqnh/ |skoien, e) /peisen, kai\ nu=n tine/j ei)sin,<br />

a)p' e)kei/nou tou=to o(mologou=ntej".<br />

3, 26, 4 h) =n d' a) /ra diabolikh=j e)nergei/aj dia\ toiw=nde goh/twn th\n Cristianw=n<br />

proshgori/an u(poduome/nwn to\ me/ga th=j qeosebei/aj musth/rion<br />

e)pi\ magei/a| spouda/sai diabalei=n diasu=rai/ te di' au)tw=n ta\<br />

peri\ yuch=j a)qanasi/aj kai\ nekrw=n a)nasta/sewj e)kklhsiastika\<br />

do/gmata. a)ll' ou( =toi me\n tou/touj swth=raj e)pigraya/menoi th=j<br />

a)lhqou=j a)popeptw/kasin e)lpi/doj:<br />

3, 27, 1 a) /llouj d' o( ponhro\j dai/mwn, th=j peri\ to\n Cristo\n tou= qeou=<br />

diaqe/sewj a)dunatw=n e)ksei=sai, qateralh/ptouj eu(rw\n e)sfeteri/zeto<br />

)Ebiwnai/ouj tou/touj oi)kei/wj e)pefh/mizon oi( prw=toi, ptw-<br />

3, 27, 2 cw=j kai\ tapeinw=j ta\ peri\ tou= Cristou= doxa/zontaj. lito\n<br />

me\n ga\r au)to\n kai\ koino\n h(gou=nto, kata\ prokoph\n h) /qouj au)to\<br />

mo/non a) /nqrwpon dedikaiwme/non e)x a)ndro/j te koinwni/aj kai\ th=j<br />

Mari/aj gegennhme/non: dei=n de\ pa/ntwj au)toi=j th=j nomikh=j<br />

qrh|skei/aj w(j mh\ a) \n dia\ mo/nhj th=j ei)j to\n Cristo\n pi/stewj kai\<br />

3, 27, 3 tou= kat' au)th\n bi/ou swqhsome/noij. a) /lloi de\ para\ tou/touj<br />

th=j au)th=j o) /ntej proshgori/aj, th\n me\n tw=n ei)rhme/nwn e) /ktopon<br />

diedi/draskon a)topi/an, e)k parqe/nou kai\ a(gi/ou pneu/matoj mh\<br />

a)rnou/menoi gegone/nai to\n ku/rion, ou) mh\n e) /q' o(moi/wj kai\ ou( =toi<br />

prou pa/rcein au)to\n qeo\n lo/gon o) /nta kai\ sofi/an o(mologou=ntej ,<br />

th= | tw=n prote/rwn perietre/ponto dussebei/a|, ma/lista o( /te kai\<br />

th\n swmatikh\n peri\ to\n no/mon latrei/an o(moi/wj e)kei/noij perie/pein<br />

3, 27, 4 e)spou/dazon. ou( =toi de\ tou= me\n a)posto/lou pa/mpan ta\j e)pistola\j<br />

a)rnhte/aj h(gou=nto ei) =nai dei=n, a)posta/thn a)pokalou=ntej au)to\n<br />

tou= no/mou, eu)aggeli/w| de\ mo/nw| tw= | kaq' (Ebrai/ouj legome/nw|<br />

3, 27, 5 crw/menoi, tw=n loipw=n smikro\n e)poiou=nto lo/gon: kai\ to\ me\n<br />

sa/bbaton kai\ th\n a) /llhn )Ioudai kh\n a)gwgh\n o(moi/wj e)kei/noij<br />

parefu/latton, tai=j d' au) = kuriakai=j h(me/raij h(mi=n ta\ paraplh/sia<br />

ei)j mnh/mhn th=j swthri/ou a)nasta/sewj e)pete/loun: o( /qen<br />

3, 27, 6 para\ th\n toiau/thn e)gcei/rhsin th=j toia=sde lelo/gcasi proshgori/aj,<br />

tou= )Ebiwnai/wn o)no/matoj th\n th=j dianoi/aj ptwcei/an au)tw=n<br />

u(pofai/nontoj: tau/th| ga\r e)pi/klhn o( ptwco\j par' (Ebrai/oij<br />

o)noma/zetai.<br />

3, 28, 1 Kata\ tou\j dhloume/nouj cro/nouj e(te/raj ai(re/sewj a)rchgo\n<br />

gene/sqai Kh/rinqon pareilh/famen: Ga/i oj, ou( = fwna\j h) /dh pro/te-<br />

70


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ron parate/qeimai, e)n th= | ferome/nh| au)tou= zhth/sei tau=ta peri\<br />

au)tou= gra/fei:<br />

3, 28, 2 "a)lla\ kai\ Kh/rinqoj o( di' a)pokalu/yewn w(j u(po\ a)posto/lou<br />

mega/lou gegramme/nwn teratologi/aj h(mi=n w(j di' a)gge/lwn au)tw= |<br />

dedeigme/naj yeudo/menoj e)peisa/gei, le/gwn meta\ th\n a)na/stasin<br />

e)pi/geion ei) =nai to\ basi/leion tou= Cristou= kai\ pa/lin e)piqumi/aij<br />

kai\ h(donai=j e)n (Ierousalh\m th\n sa/rka politeuome/nhn douleu/ein.<br />

kai\ e)cqro\j u(pa/rcwn tai=j grafai=j tou= qeou=, a)riqmo\n ciliontaeti/aj<br />

e)n ga/mw| e(orth=j, qe/lwn plana=n, le/gei gi/nesqai".<br />

3, 28, 3 kai\ Dionu/sioj de/, o( th=j kata\ )Alexa/ndreian paroiki/aj kaq'<br />

h(ma=j th\n e)piskoph\n ei)lhcw/j, e)n deute/rw| tw=n )Epaggeliw=n<br />

peri\ th=j )Iwa/nnou )Apokalu/yewj ei)pw/n tina w(j e)k th=j a)ne/kaqen<br />

parado/sewj, tou= au)tou= me/mnhtai a)ndro\j tou/toij toi=j r(h/masin:<br />

3, 28, 4 "Kh/rinqon de/, to\n kai\ th\n a)p' e)kei/nou klhqei=san Khrinqianh\n<br />

ai( /resin susthsa/menon, a)xio/piston e)pifhmi/sai qelh/santa tw= | e(au-<br />

3, 28, 5 tou= pla/smati o) /noma. tou=to ga\r ei) =nai th=j didaskali/aj au)tou=<br />

to\ do/gma, e)pi/geion e) /sesqai th\n tou= Cristou= basilei/an, kai\ w( =n<br />

au)to\j w)re/geto, filosw/matoj w) \n kai\ pa/nu sarkiko/j, e)n tou/toij<br />

o)neiropolei=n e) /sesqai, gastro\j kai\ tw=n u(po\ gaste/ra plhsmonai=j,<br />

tou=t' e)sti\ siti/oij kai\ po/toij kai\ ga/moij kai\ di' w( =n eu)fhmo/teron<br />

tau=ta w) |h/qh poriei=sqai, e(ortai=j kai\ qusi/aij kai\ i(erei/wn sfagai=j".<br />

3, 28, 6 tau=ta Dionu/sioj: o( de\ Ei)rhnai=oj a)porrhtote/raj dh/ tinaj tou=<br />

au)tou= yeudodoxi/aj e)n prw/tw| suggra/mmati tw=n pro\j ta\j ai(re/seij<br />

proqei/j, e)n tw= | tri/tw| kai\ i(stori/an ou)k a)xi/an lh/qhj th= |<br />

grafh= | parade/dwken, w(j e)k parado/sewj Poluka/rpou fa/skwn<br />

)Iwa/nnhn to\n a)po/stolon ei)selqei=n pote e)n balanei/w|, w( /ste<br />

lou/sasqai, gno/nta de\ e) /ndon o) /nta to\n Kh/rinqon, a)pophdh=sai/ te<br />

tou= to/pou kai\ e)kfugei=n qu/raze, mhd' u(pomei/nanta th\n au)th\n<br />

au)tw= | u(podu=nai ste/ghn, tau)to\ de\ tou=to kai\ toi=j su\n au)tw= | paraine/sai,<br />

fh/santa: "fu/gwmen, mh\ kai\ to\ balanei=on sumpe/sh|,<br />

e) /ndon o) /ntoj Khri/nqou tou= th=j a)lhqei/aj e)cqrou=."<br />

3, 29, 1 )Epi\ tou/twn dh=ta kai\ h( legome/nh tw=n Nikolai tw=n ai( /resij<br />

e)pi\ smikro/taton sune/sth cro/non, h( =j dh\ kai\ h( tou= )Iwa/nnou<br />

)Apoka/luyij mnhmoneu/ei: ou( =toi Niko/laon e( /na tw=n a)mfi\ to\n<br />

Ste/fanon diako/nwn pro\j tw=n a)posto/lwn e)pi\ th= | tw=n e)ndew=n<br />

qerapei/a| prokeceirisme/nwn hu) /coun. o( / ge mh\n )Alexandreu\j<br />

Klh/mhj e)n tri/tw| Strwmatei= tau=ta peri\ au)tou= kata\ le/xin<br />

i(storei=:<br />

3, 29, 2 "w(rai/an, fasi/, gunai=ka e) /cwn ou( =toj, meta\ th\n a)na/lhyin th\n<br />

tou= swth=roj pro\j tw=n a)posto/lwn o)neidisqei\j zhlotupi/an, ei)j<br />

me/son a)gagw\n th\n gunai=ka gh=mai tw= | boulome/nw| e)pe/treyen.<br />

a)ko/louqon ga\r ei) =nai/ fasi th\n pra=xin tau/thn e)kei/nh| th= | fwnh= |<br />

th= | o( /ti paracra=sqai th= | sarki\ dei=, kai\ dh\ katakolouqh/santej<br />

tw= | gegenhme/nw| tw= | te ei)rhme/nw| a(plw=j kai\ a)basani/stwj, a)ne/dhn<br />

3, 29, 3 e)kporneu/ousin oi( th\n ai( /resin au)tou= metio/ntej. punqa/nomai<br />

71


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

d' e)gw\ to\n Niko/laon mhdemia= | e(te/ra| par' h( \n e) /ghme kecrh=sqai<br />

gunaiki/, tw=n te e)kei/nou te/knwn ta\j me\n qhlei/aj kataghra=sai<br />

parqe/nouj, a) /fqoron de\ diamei=nai to\n ui(o/n: w( =n ou( /twj e)co/ntwn<br />

a)pobolh\ pa/qouj h) =n h( ei)j me/son tw=n a)posto/lwn th=j zhlotupoume/nhj<br />

e)kku/klhsij gunaiko/j, kai\ h( e)gkra/teia tw=n perispouda/stwn<br />

h(donw=n to\ paracra=sqai th= | sarki\ e)di/dasken. ou) ga/r,<br />

oi) =mai, e)bou/leto kata\ th\n tou= swth=roj e)ntolh\n dusi\ kuri/oij<br />

3, 29, 4 douleu/ein, h(donh= | kai\ kuri/w|. le/gousi d' ou) =n kai\ to\n Matqi/an<br />

ou( /tw dida/xai, sarki\ me\n ma/cesqai kai\ paracra=sqai mhde\n au)th= |<br />

pro\j h(donh\n e)ndido/nta, yuch=n de\ au) /xein dia\ pi/stewj kai\ gnw/sewj".<br />

tau=ta me\n ou) =n peri\ tw=n kata\ tou\j dhloume/nouj cro/nouj parabrabeu=sai<br />

th\n a)lh/qeian e)gkeceirhko/twn, lo/gou ge mh\n qa=tton<br />

ei)j to\ pantele\j a)pesbhko/twn ei)rh/sqw:<br />

3, 30, 1 o( me/ntoi Klh/mhj, ou( = ta\j fwna\j a)rti/wj a)ne/gnwmen, toi=j<br />

proeirhme/noij e(xh=j dia\ tou\j a)qetou=ntaj to\n ga/mon tou\j tw=n<br />

a)posto/lwn e)xetasqe/ntaj e)n suzugi/aij katale/gei, fa/skwn:<br />

"h) \ kai\ tou\j a)posto/louj a)podokima/sousin; Pe/troj me\n ga\r<br />

kai\ Fi/lippoj e)paidopoih/santo, Fi/lippoj de\ kai\ ta\j qugate/raj<br />

a)ndra/sin e)xe/dwken, kai\ o( / ge Pau=loj ou)k o)knei= e) /n tini e)pistolh= |<br />

th\n au)tou= prosagoreu=sai su/zugon, h( \n ou) perieko/mizen dia\ to\<br />

th=j u(phresi/aj eu)stale/j".<br />

3, 30, 2 e)pei\ de\ tou/twn e)mnh/sqhmen, ou) lupei= kai\ a) /llhn a)xiodih/ghton<br />

i(stori/an tou= au)tou= paraqe/sqai, h( \n e)n tw= | e(bdo/mw| Strwmatei=<br />

tou=ton i(storw=n a)ne/grayen to\n tro/pon:<br />

"fasi\ gou=n to\n maka/rion Pe/tron qeasa/menon th\n e(autou= gunai=ka<br />

a)pagome/nhn th\n e)pi\ qana/tw|, h(sqh=nai me\n th=j klh/sewj<br />

ca/rin kai\ th=j ei)j oi) =kon a)nakomidh=j, e)pifwnh=sai de\ eu) = ma/la<br />

protreptikw=j kai\ paraklhtikw=j, e)x o)no/matoj proseipo/nta:<br />

me/mnhso, w) = au( /th, tou= kuri/ou. toiou=toj h) =n o( tw=n makari/wn<br />

ga/moj kai\ h( tw=n filta/twn telei/a dia/qesij".<br />

kai\ tau=ta d', oi)kei=a o) /nta th= | meta\ cei=raj u(poqe/sei, e)ntau=qa/<br />

moi kata\ kairo\n kei/sqw.<br />

3, 31, 1 Pau/lou me\n ou) =n kai\ Pe/trou th=j teleuth=j o( / te cro/noj kai\ o(<br />

tro/poj kai\ pro\j e) /ti th=j meta\ th\n a)pallagh\n tou= bi/ou tw=n<br />

skhnwma/twn au)tw=n kataqe/sewj o( cw=roj h) /dh pro/teron h(mi=n<br />

dedh/lwtai: tou= de\ )Iwa/nnou ta\ me\n tou= cro/nou h) /dh pwj ei) /rhtai,<br />

3, 31, 2 to\ de/ ge tou= skhnw/matoj au)tou= cwri/on e)x e)pistolh=j Polukra/touj<br />

#th=j d' e)n )Efe/sw| paroiki/aj e)pi/skopoj ou( =toj h) =n$ e)pidei/knutai,<br />

h( \n Ou)i/ktori (Rwmai/wn e)pisko/pw| gra/fwn, o(mou= te au)tou=<br />

kai\ Fili/ppou mnhmoneu/ei tou= a)posto/lou tw=n te tou/tou qugate/rwn<br />

w( =de/ pwj:<br />

3, 31, 3 "kai\ ga\r kata\ th\n )Asi/an mega/la stoicei=a kekoi/mhtai: a( /tina<br />

a)nasth/setai th= | e)sca/th| h(me/ra| th=j parousi/aj tou= kuri/ou, e)n h( = |<br />

e) /rcetai meta\ do/xhj e)x ou)ranou= kai\ a)nazhth/sei pa/ntaj tou\j<br />

72


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a(gi/ouj, Fi/lippon tw=n dw/deka a)posto/lwn, o( \j kekoi/mhtai e)n<br />

(Ierapo/lei kai\ du/o qugate/rej au)tou= geghrakui=ai parqe/noi kai\<br />

h( e(te/ra au)tou= quga/thr e)n a(gi/w| pneu/mati politeusame/nh e)n<br />

)Efe/sw| a)napau/etai: e) /ti de\ kai\ )Iwa/nnhj, o( e)pi\ to\ sth=qoj tou=<br />

kuri/ou a)napesw/n, o( \j e)genh/qh i(ereu\j to\ pe/talon peforekw\j kai\<br />

ma/rtuj kai\ dida/skaloj, ou( =toj e)n )Efe/sw| kekoi/mhtai".<br />

3, 31, 4 tau=ta kai\ peri\ th=j tw=nde teleuth=j: kai\ e)n tw= | Gai/ ou de/,<br />

ou( = mikrw= | pro/sqen e)mnh/sqhmen, dialo/gw| Pro/kloj, pro\j o( \n e)poiei=to<br />

th\n zh/thsin, peri\ th=j Fili/ppou kai\ tw=n qugate/rwn au)tou=<br />

teleuth=j, suna/ |dwn toi=j e)kteqei=sin, ou( /tw fhsi/n:<br />

"meta\ tou=ton profh/tidej te/ssarej ai( Fili/ppou gege/nhntai<br />

e)n (Ierapo/lei th= | kata\ th\n )Asi/an: o( ta/foj au)tw=n e)stin e)kei=<br />

kai\ o( tou= patro\j au)tw=n".<br />

3, 31, 5 tau=ta me\n ou( =toj: o( de\ Louka=j e)n tai=j Pra/xesin tw=n a)posto/lwn<br />

tw=n Fili/ppou qugate/rwn e)n Kaisarei/a| th=j )Ioudai/aj<br />

a( /ma tw= | patri\ to/te diatribousw=n profhtikou= te cari/smatoj<br />

h)xiwme/nwn mnhmoneu/ei, kata\ le/xin w( =de/ pwj le/gwn: "h) /lqomen ei)j<br />

Kaisa/reian, kai\ ei)selqo/ntej ei)j to\n oi) =kon Fili/ppou tou= eu)aggelistou=,<br />

o) /ntoj e)k tw=n e(pta/, e)mei/namen par' au)tw= |. tou/tw| de\<br />

3, 31, 6 h) =san parqe/noi qugate/rej te/ssarej profhteu/ousai." ta\ me\n<br />

ou) =n ei)j h(mete/ran e)lqo/nta gnw=sin peri/ te tw=n a)posto/lwn kai\<br />

tw=n a)postolikw=n cro/nwn w( =n te kataleloi/pasin h(mi=n i(erw=n<br />

gramma/twn kai\ tw=n a)ntilegome/nwn me/n, o( /mwj d' e)n plei/staij<br />

e)kklhsi/aij para\ polloi=j dedhmosieume/nwn tw=n te pantelw=j<br />

no/qwn kai\ th=j a)postolikh=j o)rqodoxi/aj a)llotri/wn e)n tou/toij<br />

dieilhfo/tej, e)pi\ th\n tw=n e(xh=j proi/ wmen i(stori/an .<br />

3, 32, 1 Meta\ Ne/rwna kai\ Dometiano\n kata\ tou=ton ou( = nu=n tou\j cro/nouj<br />

e)xeta/zomen, merikw=j kai\ kata\ po/leij e)x e)panasta/sewj<br />

dh/mwn to\n kaq' h(mw=n kate/cei lo/goj a)nakinhqh=nai diwgmo/n:<br />

e)n w( = | Sumew=na to\n tou= Klwpa=, o( \n deu/teron katasth=nai th=j<br />

e)n (Ierosolu/moij e)kklhsi/aj e)pi/skopon e)dhlw/samen, marturi/w|<br />

3, 32, 2 to\n bi/on a)nalu=sai pareilh/famen. kai\ tou/tou ma/rtuj au)to\j<br />

e)kei=noj, ou( = diafo/roij h) /dh pro/teron e)crhsa/meqa fwnai=j, (Hgh/sippoj:<br />

o( \j dh\ peri/ tinwn ai(retikw=n i(storw=n, e)pife/rei dhlw=n<br />

w(j a) /ra u(po\ tou/twn kata\ to/nde to\n cro/non u(pomei/naj kathgori/an,<br />

polutro/pwj o( dhlou/menoj w(j a) \n Cristiano\j e)pi\ plei/staij<br />

ai)kisqei\j h(me/raij au)to/n te to\n dikasth\n kai\ tou\j a)mf' au)to\n<br />

ei)j ta\ me/gista kataplh/xaj, tw= | tou= kuri/ou pa/qei paraplh/sion<br />

3, 32, 3 te/loj a)phne/gkato: ou)de\n de\ oi( =on kai\ tou= suggrafe/wj e)pakou=sai,<br />

au)ta\ dh\ tau=ta kata\ le/xin w( =de/ pwj i(storou=ntoj:<br />

"a)po\ tou/twn dhladh\ tw=n ai(retikw=n kathgorou=si/ tinej Si/mwnoj<br />

tou= Klwpa= w(j o) /ntoj a)po\ Daui\d kai\ Cristianou=, kai\ ou( /twj<br />

marturei= e)tw=n w) \n rk e)pi\ Trai anou= Kai/saroj kai\ u(patikou=<br />

)Attikou=."<br />

3, 32, 4 fhsi\n de\ o( au)to\j w(j a) /ra kai\ tou\j kathgo/rouj au)tou=, zhtou-<br />

73


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

me/nwn to/te tw=n a)po\ th=j basilikh=j )Ioudai/wn fulh=j, w(j a) \n e)x<br />

au)tw=n o) /ntaj a(lw=nai sune/bh. logismw= | d' a) \n kai\ to\n Sumew=na<br />

tw=n au)toptw=n kai\ au)thko/wn ei) /poi a) /n tij gegone/nai tou= kuri/ou,<br />

tekmhri/w| tw= | mh/kei tou= cro/nou th=j au)tou= zwh=j crw/menoj kai\<br />

tw= | mnhmoneu/ein th\n tw=n eu)aggeli/wn grafh\n Mari/aj th=j tou=<br />

Klwpa\, ou( = gegone/nai au)to\n kai\ pro/teron o( lo/goj e)dh/lwsen.<br />

3, 32, 5 o( d' au)to\j suggrafeu\j kai\ e(te/rouj a)pogo/nouj e(no\j tw=n ferome/nwn<br />

a)delfw=n tou= swth=roj, w( = | o) /noma )Iou/daj, fhsi\n ei)j th\n<br />

au)th\n e)pibiw=nai basilei/an meta\ th\n h) /dh pro/teron i(storhqei=san<br />

au)tw=n u(pe\r th=j ei)j to\n Cristo\n pi/stewj e)pi\ Dometianou= marturi/an,<br />

gra/fei de\ ou( /twj:<br />

3, 32, 6 "e) /rcontai ou) =n kai\ prohgou=ntai pa/shj e)kklhsi/aj w(j ma/rturej<br />

kai\ a)po\ ge/nouj tou= kuri/ou, kai\ genome/nhj ei)rh/nhj baqei/aj e)n<br />

pa/sh| e)kklhsi/a|, me/nousi me/cri Trai anou= Kai/saroj, me/crij ou( = o(<br />

e)k qei/ou tou= kuri/ou, o( proeirhme/noj Si/mwn ui(o\j Klwpa=, sukofanthqei\j<br />

u(po\ tw=n ai(re/sewn w(sau/twj kathgorh/qh kai\ au)to\j<br />

e)pi\ tw= | au)tw= | lo/gw| e)pi\ )Attikou= tou= u(patikou=. kai\ e)pi\ pollai=j<br />

h(me/raij ai)kizo/menoj e)martu/rhsen, w(j pa/ntaj u(perqauma/zein<br />

kai\ to\n u(patiko\n pw=j rk tugca/nwn e)tw=n u(pe/meinen, kai\<br />

e)keleu/sqh staurwqh=nai".<br />

3, 32, 7 e)pi\ tou/toij o( au)to\j a)nh\r dihgou/menoj ta\ kata\ tou\j dhloume/nouj,<br />

e)pile/gei w(j a) /ra me/cri tw=n to/te cro/nwn parqe/noj<br />

kaqara\ kai\ a)dia/fqoroj e) /meinen h( e)kklhsi/a, e)n a)dh/lw| pou sko/tei<br />

w(j ei) fwleuo/ntwn ei)j e) /ti to/te tw=n, ei) kai/ tinej u(ph=rcon,<br />

parafqei/rein e)piceirou/ntwn to\n u(gih= kano/na tou= swthri/ou<br />

3, 32, 8 khru/gmatoj: w(j d' o( i(ero\j tw=n a)posto/lwn coro\j dia/foron ei)lh/fei<br />

tou= bi/ou te/loj parelhlu/qei te h( genea\ e)kei/nh tw=n au)tai=j a)koai=j<br />

th=j e)nqe/ou sofi/aj e)pakou=sai kathxiwme/nwn, thnikau=ta th=j<br />

a)qe/ou pla/nhj a)rch\n e)la/mbanen h( su/stasij dia\ th=j tw=n e(terodidaska/lwn<br />

a)pa/thj, oi( \ kai\ a( /te mhdeno\j e) /ti tw=n a)posto/lwn<br />

leipome/nou, gumnh= | loipo\n h) /dh kefalh= | tw= | th=j a)lhqei/aj khru/gmati<br />

th\n yeudw/numon gnw=sin a)ntikhru/ttein e)pecei/roun.<br />

3, 33, 1 Tosou=to/j ge mh\n e)n plei/osi to/poij o( kaq' h(mw=n e)peta/qh to/te<br />

diwgmo/j, w(j Pli/nion Sekou=ndon, e)pishmo/taton h(gemo/nwn, e)pi\<br />

tw= | plh/qei tw=n martu/rwn kinhqe/nta, basilei= koinw/sasqai peri\<br />

tou= plh/qouj tw=n u(pe\r th=j pi/stewj a)nairoume/nwn, a( /ma d' e)n<br />

tau)tw= | mhnu=sai mhde\n a)no/sion mhde\ para\ tou\j no/mouj pra/ttein<br />

au)tou\j kateilhfe/nai, plh\n to/ ge a( /ma th= | e( /w| diegeirome/nouj to\n<br />

Cristo\n qeou= di/khn u(mnei=n, to\ de\ moiceu/ein kai\ foneu/ein kai\ ta\<br />

suggenh= tou/toij a)qe/mita plhmmelh/mata kai\ au)tou\j a)pagoreu/ein<br />

3, 33, 2 pa/nta te pra/ttein a)kolou/qwj toi=j no/moij: pro\j a( \ to\n Trai ano\n<br />

do/gma toio/nde teqeike/nai, to\ Cristianw=n fu=lon mh\ e)kzhtei=sqai<br />

me/n, e)mpeso\n de\ kola/zesqai: di' ou( = posw=j me\n tou= diwgmou=<br />

sbesqh=nai th\n a)peilh\n sfodro/tata e)gkeime/nhn, ou) cei=ro/n ge<br />

mh\n toi=j kakourgei=n peri\ h(ma=j e)qe/lousin lei/pesqai profa/seij,<br />

74


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /sq' o( /ph| me\n tw=n dh/mwn, e) /sq' o( /ph| de\ kai\ tw=n kata\ cw/raj a)rco/ntwn<br />

ta\j kaq' h(mw=n suskeuazome/nwn e)piboula/j, w(j kai\ a) /neu<br />

profanw=n diwgmw=n merikou\j kat' e)parci/an e)xa/ptesqai plei/ouj<br />

3, 33, 3 te tw=n pistw=n diafo/roij e)nagwni/zesqai marturi/oij. ei) /lhptai<br />

d' h( i(stori/a e)x h( =j a)nw/teron dedhlw/kamen tou= Tertullianou=<br />

(Rwmai kh=j a)pologi/aj, h( =j h( e(rmhnei/a tou=ton e) /cei to\n tro/pon :<br />

"kai/toi eu(rh/kamen kai\ th\n ei)j h(ma=j e)pizh/thsin kekwlume/nhn.<br />

Pli/nioj ga\r Sekou=ndoj h(gou/menoj e)parci/ou katakri/naj Cristianou/j<br />

tinaj kai\ th=j a)xi/aj e)kbalw/n, taracqei\j tw= | plh/qei, dio\<br />

h)gno/ei ti/ au)tw= | loipo\n ei) /h prakte/on, Trai anw= | tw= | basilei= a)nekoinw/sato<br />

le/gwn e) /xw tou= mh\ bou/lesqai au)tou\j ei)dwlolatrei=n<br />

ou)de\n a)no/sion e)n au)toi=j eu(rhke/nai: e)mh/nuen de\ kai\ tou=to, a)ni/stasqai<br />

e( /wqen tou\j Cristianou\j kai\ to\n Cristo\n qeou= di/khn<br />

u(mnei=n kai\ pro\j to\ th\n e)pisth/mhn au)tw=n diafula/ssein kwlu/esqai<br />

foneu/ein, moiceu/ein, pleonektei=n, a)posterei=n kai\ ta\ tou/toij<br />

o( /moia. pro\j tau=ta a)nte/grayen Trai ano\j to\ tw=n Cristianw=n<br />

fu=lon mh\ e)kzhtei=sqai me/n, e)mpeso\n de\ kola/zesqai."<br />

kai\ tau=ta me\n e)n tou/toij h) =n:<br />

3, 34, 1 tw=n d' e)pi\ (Rw/mhj e)pisko/pwn e) /tei tri/tw| th=j tou= proeirhme/nou<br />

basile/wj a)rch=j Klh/mhj Eu)are/stw| paradou\j th\n leitourgi/an<br />

a)nalu/ei to\n bi/on, ta\ pa/nta prosta\j e) /tesin e)nne/a th=j<br />

tou= qei/ou lo/gou didaskali/aj:<br />

3, 35, 1 a)lla\ kai\ tou= Sumew=noj to\n dhlwqe/nta teleiwqe/ntoj tro/pon,<br />

th=j e)n (Ierosolu/moij e)piskoph=j to\n qro/non )Ioudai=o/j tij o) /noma<br />

)Iou=stoj, muri/wn o( /swn e)k peritomh=j ei)j to\n Cristo\n thnikau=ta<br />

pepisteuko/twn ei( =j kai\ au)to\j w) /n, diade/cetai.<br />

3, 36, 1 Die/prepe/n ge mh\n kata\ tou/touj e)pi\ th=j )Asi/aj tw=n a)posto/lwn<br />

o(milhth\j Polu/karpoj, th=j kata\ Smu/rnan e)kklhsi/aj pro\j<br />

tw=n au)toptw=n kai\ u(phretw=n tou= kuri/ou th\n e)piskoph\n e)gkecei-<br />

3, 36, 2 risme/noj: kaq' o( \n e)gnwri/zeto Papi/aj, th=j e)n (Ierapo/lei paroiki/aj<br />

kai\ au)to\j e)pi/skopoj, o( / te para\ plei/stoij ei)j e) /ti nu=n<br />

diabo/htoj )Igna/tioj, th=j kata\ )Antio/ceian Pe/trou diadoch=j<br />

3, 36, 3 deu/teroj th\n e)piskoph\n keklhrwme/noj. lo/goj d' e) /cei tou=ton<br />

a)po\ Suri/aj e)pi\ th\n (Rwmai/wn po/lin a)napemfqe/nta, qhri/wn<br />

3, 36, 4 gene/sqai bora\n th=j ei)j Cristo\n marturi/aj e( /neken. kai\ dh\ th\n<br />

di' )Asi/aj a)nakomidh\n met' e)pimelesta/thj frourw=n fulakh=j<br />

poiou/menoj, ta\j kata\ po/lin ai( =j e)pedh/mei, paroiki/aj tai=j dia\<br />

lo/gwn o(mili/aij te kai\ protropai=j e)pirrwnnu/j, e)n prw/toij<br />

ma/lista profula/ttesqai ta\j ai(re/seij a) /rti to/te prw=ton e)pipolazou/saj<br />

parh/ |nei prou/trepe/n te a)pri\x e) /cesqai th=j tw=n a)posto/lwn<br />

parado/sewj, h) \n u(pe\r a)sfalei/aj kai\ e)ggra/fwj h) /dh martu-<br />

3, 36, 5 ro/menoj diatupou=sqai a)nagkai=on h(gei=to. ou( /tw dh=ta e)n Smu/rnh|<br />

geno/menoj, e) /nqa o( Polu/karpoj h) =n, mi/an me\n th= | kata\ th\n<br />

) /Efeson e)pistolh\n e)kklhsi/a| gra/fei, poime/noj au)th=j mnhmoneu/wn<br />

)Onhsi/mou, e(te/ran de\ th= | e)n Magnhsi/a| th= | pro\j Maia/ndrw|,<br />

75


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /nqa pa/lin e)pisko/pou Dama= mnh/mhn pepoi/htai, kai\ th= | e)n Tra/l-<br />

3, 36, 6 lesi de\ a) /llhn, h( =j a) /rconta to/te o) /nta Polu/bion i(storei=. pro\j<br />

tau/taij kai\ th= | (Rwmai/wn e)kklhsi/a| gra/fei, h( = | kai\ para/klhsin<br />

protei/nei w(j mh\ paraithsa/menoi tou= marturi/ou th=j poqoume/nhj<br />

au)to\n a)posterh/saien e)lpi/doj: e)x w( =n kai\ bracu/tata ei)j e)pi/deixin<br />

tw=n ei)rhme/nwn paraqe/sqai a) /xion. gra/fei dh\ ou) =n kata\ le/xin:<br />

3, 36, 7 "a)po\ Suri/aj me/cri (Rw/mhj qhriomacw= dia\ gh=j kai\ qala/sshj,<br />

nukto\j kai\ h(me/raj, e)ndedeme/noj de/ka leopa/rdoij, o( / e)stin stratiwtiko\n<br />

ta/gma, oi( \ kai\ eu)ergetou/menoi cei/ronej gi/nontai, e)n de\<br />

toi=j a)dikh/masin au)tw=n ma=llon maqhteu/omai: a)ll' ou) para\ tou=to<br />

3, 36, 8 dedikai/wmai. o)nai/mhn tw=n qhri/wn tw=n e)moi\ e(toi/mwn, a( \ kai\<br />

eu) /comai su/ntoma/ moi eu(reqh=nai: a( \ kai\ kolakeu/sw sunto/mwj me<br />

katafagei=n, ou)c w( /sper tinw=n deilaino/mena ou)c h( /yanto, ka) \n<br />

3, 36, 9 au)ta\ de\ a) /konta mh\ qe/lh|, e)gw\ prosbia/somai. suggnw/mhn moi<br />

e) /cete: ti/ moi sumfe/rei, e)gw\ ginw/skw, nu=n a) /rcomai maqhth\j<br />

ei) =nai. mhde/n me zhlw/sai tw=n o(ratw=n kai\ a)ora/twn, i( /na )Ihsou=<br />

Cristou= e)pitu/cw: pu=r kai\ stauro\j qhri/wn te susta/seij, skorpismoi\<br />

o)ste/wn, sugkopai\ melw=n, a)lesmoi\ o( /lou tou= sw/matoj,<br />

kola/seij tou= diabo/lou ei)j e)me\ e)rce/sqwsan, mo/non i( /na )Ihsou=<br />

Cristou= e)pitu/cw".<br />

3, 36, 10 kai\ tau=ta me\n a)po\ th=j dhlwqei/shj po/lewj tai=j katalecqei/saij<br />

e)kklhsi/aij dietupw/sato: h) /dh d' e)pe/keina th=j Smu/rnhj geno/menoj,<br />

a)po\ Trwa/doj toi=j te e)n Filadelfi/a| au) =qij dia\ grafh=j<br />

o(milei= kai\ th= | Smurnai/wn e)kklhsi/a| i)di/wj te tw= | tau/thj prohgoume/nw|<br />

Poluka/rpw|: o( \n oi( =a dh\ a)postoliko\n a) /ndra eu) = ma/la<br />

gnwri/zwn, th\n kat' )Antio/ceian au)tw= | poi/mnhn oi( =a gnh/sioj kai\<br />

a)gaqo\j poimh\n parati/qetai, th\n peri\ au)th=j fronti/da dia\ spou-<br />

3, 36, 11 dh=j e) /cein au)to\n a)xiw=n. o( d' au)to\j Smurnai/oij gra/fwn, ou)k oi)d'<br />

o(po/qen r(htoi=j sugke/crhtai, toiau=ta/ tina peri\ tou= Cristou=<br />

diexiw/n:<br />

"e)gw\ de\ kai\ meta\ th\n a)na/stasin e)n sarki\ au)to\n oi) =da kai\<br />

pisteu/w o) /nta. kai\ o( /te pro\j tou\j peri\ Pe/tron e)lh/luqen, e) /fh<br />

au)toi=j. la/bete, yhlafh/sate/ me kai\ i) /dete o( /ti ou)k ei)mi\ daimo/nion<br />

a)sw/maton: kai\ eu)qu\j au)tou= h( /yanto kai\ e)pi/steusan".<br />

3, 36, 12 oi) =den de\ au)tou= to\ martu/rion kai\ o( Ei)rhnai=oj, kai\ tw=n e)pistolw=n<br />

au)tou= mnhmoneu/ei, le/gwn ou( /twj:<br />

"w(j ei) =pe/n tij tw=n h(mete/rwn, dia\ th\n pro\j qeo\n marturi/an<br />

katakriqei\j pro\j qhri/a, o( /ti si=toj ei)mi qeou= kai\ di' o)do/ntwn<br />

qhri/wn a)lh/qomai, i( /na kaqaro\j a) /rtoj eu(reqw=".<br />

3, 36, 13 kai\ o( Polu/karpoj de\ tou/twn au)tw=n me/mnhtai e)n th= | ferome/nh|<br />

au)tou= pro\j Filipphsi/ouj e)pistolh= |, fa/skwn au)toi=j r(h/masin:<br />

"parakalw= ou) =n pa/ntaj u(ma=j peiqarcei=n kai\ a)skei=n pa=san<br />

u(pomonh/n, h( \n ei) /dete kat' o)fqalmou\j ou) mo/non e)n toi=j makari/oij<br />

)Ignati/w| kai\ (Rou/fw| kai\ Zwsi/mw|, a)lla\ kai\ e)n a) /lloij toi=j e)x<br />

u(mw=n kai\ e)n au)tw= | Pau/lw| kai\ toi=j loipoi=j a)posto/loij, pepeis-<br />

76


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

me/nouj o( /ti ou( =toi pa/ntej ou)k ei)j keno\n e) /dramon, a)ll' e)n pi/stei<br />

kai\ dikaiosu/nh|, kai\ o( /ti ei)j to\n o)feilo/menon au)toi=j to/pon ei)si\n<br />

para\ kuri/w|, w( = | kai\ sune/paqon. ou) ga\r to\n nu=n h)ga/phsan ai)w=na,<br />

a)lla\ to\n u(pe\r h(mw=n a)poqano/nta kai\ di' h(ma=j u(po\ tou= qeou=<br />

a)nasta/nta".<br />

kai\ e(xh=j e)pife/rei:<br />

3, 36, 14 "e)gra/yate/ moi kai\ u(mei=j kai\ )Igna/tioj, i( /n' e)a/n tij a)pe/rchtai<br />

ei)j Suri/an, kai\ ta\ par' u(mw=n a)pokomi/sh| gra/mmata: o( /per poih/sw,<br />

e)a\n la/bw kairo\n eu) /qeton, ei) /te e)gw\ ei) /te o( \n pe/mpw presbeu/sonta<br />

3, 36, 15 kai\ peri\ u(mw=n. ta\j e)pistola\j )Ignati/ou ta\j pemfqei/saj h(mi=n<br />

u(p' au)tou= kai\ a) /llaj o( /saj ei) /comen par' h(mi=n, e)pe/myamen u(mi=n,<br />

kaqw\j e)netei/lasqe: ai( /tinej u(potetagme/nai ei)si\n th= | e)pistolh= |<br />

tau/th|: e)x w( =n mega/la w)felhqh=nai dunh/sesqe. perie/cousi<br />

ga\r pi/stin kai\ u(pomonh\n kai\ pa=san oi)kodomh\n th\n ei)j to\n ku/rion<br />

h(mw=n a)nh/kousan".<br />

kai\ ta\ me\n peri\ to\n )Igna/tion toiau=ta: diade/cetai de\ met'<br />

au)to\n th\n )Antiocei/aj e)piskoph\n ( /Hrwj.<br />

3, 37, 1 Tw=n de\ kata\ tou/touj dialamya/ntwn kai\ Kodra=toj h) =n, o( \n a( /ma<br />

tai=j Fili/ppou qugatra/sin profhtikw= | cari/smati lo/goj e) /cei diapre/yai,<br />

kai\ a) /lloi d' e)pi\ tou/toij plei/ouj e)gnwri/zonto kata\<br />

tou/sde, th\n prw/thn ta/xin th=j tw=n a)posto/lwn e)pe/contej diadoch=j:<br />

oi( \ kai\, a( /te thlikw=nde o) /ntej qeoprepei=j maqhtai/, tou\j<br />

kata\ pa/nta to/pon tw=n e)kklhsiw=n prokatablhqe/ntaj u(po\ tw=n<br />

a)posto/lwn qemeli/ouj e)pw|kodo/moun, au) /xontej ei)j ple/on to\ kh/rugma<br />

kai\ ta\ swth/ria spe/rmata th=j tw=n ou)ranw=n basilei/aj a)na\<br />

3, 37, 2 pa=san ei)j pla/toj e)pispei/rontej th\n oi)koume/nhn. kai\ ga\r dh\<br />

plei=stoi tw=n to/te maqhtw=n sfodrote/rw| filosofi/aj e) /rwti pro\j<br />

tou= qei/ou lo/gou th\n yuch\n plhtto/menoi, th\n swth/rion pro/teron<br />

a)peplh/roun parake/leusin, e)ndee/sin ne/montej ta\j ou)si/aj,<br />

ei) =ta de\ a)podhmi/aj stello/menoi e) /rgon e)pete/loun eu)aggelistw=n,<br />

toi=j e) /ti pa/mpan a)nhko/oij tou= th=j pi/stewj lo/gou khru/ttein<br />

filotimou/menoi kai\ th\n tw=n qei/wn eu)aggeli/wn paradido/nai<br />

3, 37, 3 grafh/n. ou( =toi de\ qemeli/ouj th=j pi/stewj e)pi\ xe/noij tisi\ to/poij<br />

au)to\ mo/non kataballo/menoi poime/naj te kaqista/ntej e(te/rouj<br />

tou/toij te au)toi=j e)gceiri/zontej th\n tw=n a)rti/wj ei)sacqe/ntwn<br />

gewrgi/an, e(te/raj au)toi\ pa/lin cw/raj te kai\ e) /qnh meth/ |esan su\n<br />

th= | e)k qeou= ca/riti kai\ sunergi/a|, e)pei\ kai\ tou= qei/ou pneu/matoj<br />

ei)j e) /ti to/te di' au)tw=n plei=stai para/doxoi duna/meij e)nh/rgoun,<br />

w( /ste a)po\ prw/thj a)kroa/sewj a)qro/wj au) /tandra plh/qh proqu/mwj<br />

th\n ei)j to\n tw=n o( /lwn dhmiourgo\n eu)se/beian e)n tai=j au)tw=n<br />

3, 37, 4 yucai=j katade/cesqai. a)duna/tou d' o) /ntoj h(mi=n a( /pantaj e)x<br />

o)no/matoj a)pariqmei=sqai o( /soi pote\ kata\ th\n prw/thn tw=n a)posto/lwn<br />

diadoch\n e)n tai=j kata\ th\n oi)koume/nhn e)kklhsi/aij gego/nasin<br />

poime/nej h) \ kai\ eu)aggelistai/, tou/twn ei)ko/twj e)x o)no/matoj<br />

grafh= | mo/nwn th\n mnh/mhn katateqei/meqa, w( =n e) /ti kai\ nu=n ei)j<br />

77


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

h(ma=j di' u(pomnhma/twn th=j a)postolikh=j didaskali/aj h( para/dosij<br />

fe/retai.<br />

3, 38, 1 w( /sper ou) =n a)me/lei tou= )Ignati/ou e)n ai( =j katele/xamen e)pistolai=j,<br />

kai\ tou= Klh/mentoj e)n th= | a)nwmologhme/nh| para\ pa=sin, h( \n e)k<br />

prosw/pou th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj th= | Korinqi/wn dietupw/sato:<br />

e)n h( = | th=j pro\j (Ebrai/ouj polla\ noh/mata paraqei/j, h) /dh de\ kai\<br />

au)tolexei\ r(htoi=j tisin e)x au)th=j crhsa/menoj, safe/stata pari/sthsin<br />

o( /ti mh\ ne/on u(pa/rcei to\ su/ggramma, o( /qen dh\ kai\ ei)ko/twj<br />

e) /doxen au)to\ toi=j loipoi=j e)gkatalecqh=nai gra/mmasi tou= a)posto/lou.<br />

3, 38, 2 (Ebrai/oij ga\r dia\ th=j patri/ou glw/tthj e)ggra/fwj w(milhko/toj<br />

tou= Pau/lou, oi( \ me\n to\n eu)aggelisth\n Louka=n, oi( \ de\ to\n Klh/menta<br />

3, 38, 3 tou=ton au)to\n e(rmhneu=sai le/gousi th\n grafh/n: o( \ kai\ ma=llon<br />

a) \n ei) /h a)lhqe\j tw= | to\n o( /moion th=j fra/sewj carakth=ra th/n te<br />

tou= Klh/mentoj e)pistolh\n kai\ th\n pro\j (Ebrai/ouj a)posw/ |zein<br />

kai\ tw= | mh\ po/rrw ta\ e)n e(kate/roij toi=j suggra/mmasi noh/mata<br />

3, 38, 4 kaqesta/nai. i)ste/on d' w(j kai\ deute/ra tij ei) =nai le/getai tou=<br />

Klh/mentoj e)pistolh/, ou) mh\n e) /q' o(moi/wj th= | prote/ra| kai\ tau/thn<br />

gnw/rimon e)pista/meqa, o( /ti mhde\ tou\j a)rcai/ouj au)th= | kecrhme/nouj<br />

3, 38, 5 i) /smen. h) /dh de\ kai\ e( /tera polueph= kai\ makra\ suggra/mmata<br />

w(j tou= au)tou= cqe\j kai\ prw/ |hn tine\j proh/gagon, Pe/trou dh\ kai\<br />

)Api/wnoj dialo/gouj perie/conta: w( =n ou)d' o( /lwj mnh/mh tij para\<br />

toi=j palaioi=j fe/retai, ou)de\ ga\r kaqaro\n th=j a)postolikh=j o)rqodoxi/aj<br />

a)posw/ |zei to\n carakth=ra. h( me\n ou) =n tou= Klh/mentoj<br />

o(mologoume/nh grafh\ pro/dhloj, ei) /rhtai de\ kai\ ta\ )Ignati/ou kai\<br />

Poluka/rpou:<br />

3, 39, 1 tou= de\ Papi/a suggra/mmata pe/nte to\n a)riqmo\n fe/retai, a( \ kai\<br />

e)pige/graptai Logi/wn kuriakw=n e)xhgh/sewj. tou/twn kai\<br />

Ei)rhnai=oj w(j mo/nwn au)tw= | grafe/ntwn mnhmoneu/ei, w( =de/ pwj<br />

le/gwn:<br />

"tau=ta de\ kai\ Papi/aj o( )Iwa/nnou me\n a)kousth/j, Poluka/rpou<br />

de\ e(tai=roj gegonw/j, a)rcai=oj a)nh/r, e)ggra/fwj e)pimarturei= e)n<br />

th= | teta/rth| tw=n e(autou= bibli/wn. e) /stin ga\r au)tw= | pe/nte bibli/a<br />

suntetagme/na".<br />

3, 39, 2 kai\ o( me\n Ei)rhnai=oj tau=ta: au)to/j ge mh\n o( Papi/aj kata\ to\<br />

prooi/mion tw=n au)tou= lo/gwn a)kroath\n me\n kai\ au)to/pthn ou)damw=j<br />

e(auto\n gene/sqai tw=n i(erw=n a)posto/lwn e)mfai/nei, pareilhfe/nai<br />

de\ ta\ th=j pi/stewj para\ tw=n e)kei/noij gnwri/mwn dida/skei di'<br />

w( =n fhsin le/xewn:<br />

3, 39, 3 "ou)k o)knh/sw de/ soi kai\ o( /sa pote\ para\ tw=n presbute/rwn<br />

kalw=j e) /maqon kai\ kalw=j e)mnhmo/neusa, sugkatata/xai tai=j<br />

e(rmhnei/aij, diabebaiou/menoj u(pe\r au)tw=n a)lh/qeian. ou) ga\r<br />

toi=j ta\ polla\ le/gousin e) /cairon w( /sper oi( polloi/, a)lla\ toi=j<br />

ta)lhqh= dida/skousin, ou)de\ toi=j ta\j a)llotri/aj e)ntola\j mnhmoneu/ousin,<br />

a)lla\ toi=j ta\j para\ tou= kuri/ou th= | pi/stei dedome/naj<br />

3, 39, 4 kai\ a)p' au)th=j paraginome/naj th=j a)lhqei/aj: ei) de/ pou kai\<br />

78


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

parhkolouqhkw/j tij toi=j presbute/roij e) /lqoi, tou\j tw=n presbute/rwn<br />

a)ne/krinon lo/gouj, ti/ )Andre/aj h) \ ti/ Pe/troj ei) =pen h) \ ti/<br />

Fi/lippoj h) \ ti/ Qwma=j h) \ )Ia/kwboj h) \ ti/ )Iwa/nnhj h) \ Matqai=oj h) /<br />

tij e( /teroj tw=n tou= kuri/ou maqhtw=n a( / te )Aristi/wn kai\ o( presbu/teroj<br />

)Iwa/nnhj, tou= kuri/ou maqhtai\, le/gousin. ou) ga\r<br />

ta\ e)k tw=n bibli/wn tosou=to/n me w)felei=n u(pela/mbanon o( /son ta\<br />

para\ zw/shj fwnh=j kai\ menou/shj".<br />

3, 39, 5 e) /nqa kai\ e)pisth=sai a) /xion di\j katariqmou=nti au)tw= | to\ )Iwa/nnou<br />

o) /noma, w( =n to\n me\n pro/teron Pe/trw| kai\ )Iakw/bw| kai\ Matqai/w|<br />

kai\ toi=j loipoi=j a)posto/loij sugkatale/gei, safw=j dhlw=n to\n<br />

eu)aggelisth/n, to\n d' e( /teron )Iwa/nnhn, diastei/laj to\n lo/gon,<br />

e(te/roij para\ to\n tw=n a)posto/lwn a)riqmo\n katata/ssei, prota/xaj<br />

3, 39, 6 au)tou= to\n )Aristi/wna, safw=j te au)to\n presbu/teron o)noma/zei: w(j<br />

kai\ dia\ tou/twn a)podei/knusqai th\n i(stori/an a)lhqh= tw=n du/o kata\<br />

th\n )Asi/an o(mwnumi/a| kecrh=sqai ei)rhko/twn du/o te e)n )Efe/sw|<br />

gene/sqai mnh/mata kai\ e(ka/teron )Iwa/nnou e) /ti nu=n le/gesqai: oi( =j<br />

kai\ a)nagkai=on prose/cein to\n nou=n, ei)ko\j ga\r to\n deu/teron, ei)<br />

mh/ tij e)qe/loi to\n prw=ton, th\n e)p' o)no/matoj ferome/nhn )Iwa/nnou<br />

3, 39, 7 a)poka/luyin e(orake/nai. kai\ o( nu=n de\ h(mi=n dhlou/menoj Papi/aj<br />

tou\j me\n tw=n a)posto/lwn lo/gouj para\ tw=n au)toi=j parhkolouqhko/twn<br />

o(mologei= pareilhfe/nai, )Aristi/wnoj de\ kai\ tou= presbute/rou<br />

)Iwa/nnou au)th/koon e(auto/n fhsi gene/sqai: o)nomasti\ gou=n<br />

polla/kij au)tw=n mnhmoneu/saj e)n toi=j au)tou= suggra/mmasin<br />

3, 39, 8 ti/qhsin au)tw=n parado/seij. kai\ tau=ta d' h(mi=n ou)k ei)j to\ a) /crhston<br />

ei)rh/sqw: a) /xion de\ tai=j a)podoqei/saij tou= Papi/a fwnai=j<br />

prosa/yai le/xeij e(te/raj au)tou=, di' w( =n para/doxa/ tina i(storei= kai\<br />

3, 39, 9 a) /lla w(j a) \n e)k parado/sewj ei)j au)to\n e)lqo/nta. to\ me\n ou) =n<br />

kata\ th\n (Iera/polin Fi/lippon to\n a)po/stolon a( /ma tai=j qugatra/sin<br />

diatri=yai dia\ tw=n pro/sqen dedh/lwtai: w(j de\ kata\ tou\j<br />

au)tou\j o( Papi/aj geno/menoj, dih/ghsin pareilhfe/nai qaumasi/an<br />

u(po\ tw=n tou= Fili/ppou qugate/rwn mnhmoneu/ei, ta\ nu=n shmeiwte/on:<br />

nekrou= ga\r a)na/stasin kat' au)to\n gegonui=an i(storei= kai\ au) = pa/lin<br />

e( /teron para/doxon peri\ )Iou=ston to\n e)piklhqe/nta Barsaba=n<br />

gegono/j, w(j dhlhth/rion fa/rmakon e)mpio/ntoj kai\ mhde\n a)hde\j<br />

3, 39, 10 dia\ th\n tou= kuri/ou ca/rin u(pomei/nantoj. tou=ton de\ to\n )Iou=ston<br />

meta\ th\n tou= swth=roj a)na/lhyin tou\j i(erou\j a)posto/louj meta\<br />

Matqi/a sth=sai/ te kai\ e)peu/xasqai a)nti\ tou= prodo/tou )Iou/da e)pi\<br />

to\n klh=ron th=j a)naplhrw/sewj tou= au)tw=n a)riqmou= h( tw=n Pra/xewn<br />

w( =de/ pwj i(storei= grafh/: "kai\ e) /sthsan du/o, )Iwsh\f to\n<br />

kalou/menon Barsaba=n, o( \j e)peklh/qh )Iou=stoj, kai\ Matqi/an: kai\<br />

proseuxa/menoi ei) =pan".<br />

3, 39, 11 kai\ a) /lla de\ o( au)to\j w(j e)k parado/sewj a)gra/fou ei)j au)to\n<br />

h( /konta parate/qeitai xe/naj te/ tinaj parabola\j tou= swth=roj<br />

3, 39, 12 kai\ didaskali/aj au)tou= kai/ tina a) /lla muqikw/tera: e)n oi( =j kai\<br />

cilia/da tina/ fhsin e)tw=n e) /sesqai meta\ th\n e)k nekrw=n a)na/stasin,<br />

79


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

swmatikw=j th=j Cristou= basilei/aj e)pi\ tauthsi\ th=j gh=j u(posthsome/nhj:<br />

a( \ kai\ h(gou=mai ta\j a)postolika\j parekdexa/menon dihgh/seij<br />

u(polabei=n, ta\ e)n u(podei/gmasi pro\j au)tw=n mustikw=j ei)rh-<br />

3, 39, 13 me/na mh\ suneorako/ta. sfo/dra ga/r toi smikro\j w) \n to\n nou=n,<br />

w(j a) \n e)k tw=n au)tou= lo/gwn tekmhra/menon ei)pei=n, fai/netai,<br />

plh\n kai\ toi=j met' au)to\n plei/stoij o( /soij tw=n e)kklhsiastikw=n<br />

th=j o(moi/aj au)tw= | do/xhj parai/tioj ge/gonen th\n a)rcaio/thta ta)ndro\j<br />

probeblhme/noij, w( /sper ou) =n Ei)rhnai/w| kai\ ei) / tij a) /lloj ta\ o( /moia<br />

3, 39, 14 fronw=n a)nape/fhnen. kai\ a) /llaj de\ th= | i)di/a| grafh= | paradi/dwsin<br />

)Aristi/wnoj tou= pro/sqen dedhlwme/nou tw=n tou= kuri/ou lo/gwn<br />

dihgh/seij kai\ tou= presbute/rou )Iwa/nnou parado/seij: e)f' a( \j<br />

tou\j filomaqei=j a)nape/myantej, a)nagkai/wj nu=n prosqh/somen tai=j<br />

proekteqei/saij au)tou= fwnai=j para/dosin h( \n peri\ Ma/rkou tou=<br />

to\ eu)agge/lion gegrafo/toj e)kte/qeitai dia\ tou/twn:<br />

3, 39, 15 "kai\ tou=q' o( presbu/teroj e) /legen: Ma/rkoj me\n e(rmhneuth\j<br />

Pe/trou geno/menoj, o( /sa e)mnhmo/neusen, a)kribw=j e) /grayen, ou)<br />

me/ntoi ta/xei ta\ u(po\ tou= kuri/ou h) \ lecqe/nta h) \ pracqe/nta.<br />

ou) /te ga\r h) /kousen tou= kuri/ou ou) /te parhkolou/qhsen au)tw= |, u( /steron<br />

de\, w(j e) /fhn, Pe/trw|: o( \j pro\j ta\j crei/aj e)poiei=to ta\j didaskali/aj,<br />

a)ll' ou)c w( /sper su/ntaxin tw=n kuriakw=n poiou/menoj<br />

logi/wn, w( /ste ou)de\n h( /marten Ma/rkoj ou( /twj e) /nia gra/yaj w(j<br />

a)pemnhmo/neusen. e(no\j ga\r e)poih/sato pro/noian, tou= mhde\n w( =n<br />

h) /kousen paralipei=n h) \ yeu/sasqai/ ti e)n au)toi=j".<br />

3, 39, 16 tau=ta me\n ou) =n i(sto/rhtai tw= | Papi/a| peri\ tou= Ma/rkou: peri\<br />

de\ tou= Matqai/ou tau=t' ei) /rhtai:<br />

"Matqai=oj me\n ou) =n (Ebrai/ di diale/ktw| ta\ lo/gia suneta/xato ,<br />

h(rmh/neusen d' au)ta\ w(j h) =n dunato\j e( /kastoj".<br />

3, 39, 17 ke/crhtai d' o( au)to\j marturi/aij a)po\ th=j )Iwa/nnou prote/raj<br />

e)pistolh=j kai\ a)po\ th=j Pe/trou o(moi/wj, e)kte/qeitai de\ kai\ a) /llhn<br />

i(stori/an peri\ gunaiko\j e)pi\ pollai=j a(marti/aij diablhqei/shj<br />

e)pi\ tou= kuri/ou, h( \n to\ kaq' (Ebrai/ouj eu)agge/lion perie/cei. kai\<br />

tau=ta d' h(mi=n a)nagkai/wj pro\j toi=j e)kteqei=sin e)pitethrh/sqw.<br />

80


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( teta/rth perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

Ti/nej e)pi\ th=j Trai anou= basilei/aj (Rwmai/wn gego/nasi kai\<br />

)Alexandre/wn e)pi/skopoi.<br />

(Opoi=a )Ioudai=oi kat' au)to\n pepo/nqasin.<br />

Oi( kata\ (Adriano\n u(pe\r th=j pi/stewj a)pologhsa/menoi.<br />

Oi( kat' au)to\n (Rwmai/wn kai\ )Alexandre/wn e)pi/skopoi.<br />

Oi( a)ne/kaqen a)po\ tou= swth=roj kai\ e)pi\ tou\j dhloume/nouj (Ierosolu/mwn<br />

e)pi/skopoi.<br />

(H kata\ (Adriano\n u(sta/th )Ioudai/wn poliorki/a.<br />

Ti/nej kat' e)kei=no kairou= gego/nasin yeudwnu/mou gnw/sewj<br />

a)rchgoi/.<br />

Ti/nej e)kklhsiastikoi\ suggrafei=j.<br />

)Epistolh\ (Adrianou= u(pe\r tou= mh\ dei=n a)kri/twj h(ma=j e)lau/nein.<br />

Ti/nej e)pi\ th=j )Antwni/nou basilei/aj e)pi/skopoi (Rwmai/wn kai\<br />

)Alexandre/wn gego/nasin.<br />

Peri\ tw=n kat' au)tou\j ai(resiarcw=n.<br />

Peri\ th=j )Iousti/nou pro\j )Antwni=non a)pologi/aj.<br />

)Antwni/nou pro\j to\ koino\n th=j )Asi/aj e)pistolh\ peri\ tou=<br />

kaq' h(ma=j lo/gou.<br />

Ta\ peri\ Poluka/rpou tou= tw=n a)posto/lwn gnwri/mou mnhmoneuo/mena.<br />

( /Opwj kata\ Ou)h=ron o( Polu/karpoj a(m' e(te/roij e)martu/rhsen<br />

e)pi\ th=j Smurnai/wn po/lewj.<br />

( /Opwj )Iousti=noj e)n i)di/w| suggra/mmati mnhmoneu/ei martu/rwn.<br />

Ti/nej ei)j h(ma=j h) =lqon tw=n )Iousti/nou lo/gwn.<br />

Ti/nej e)pi\ th=j Ou)h/rou basilei/aj th=j (Rwmai/wn kai\ )Alexandre/wn<br />

e)kklhsi/aj proe/sthsan.<br />

Ti/nej oi( th=j )Antioce/wn.<br />

Peri\ tw=n kata\ tou/touj dialamya/ntwn e)kklhsiastikw=n<br />

suggrafe/wn.<br />

Peri\ (Hghsi/ppou kai\ w( =n au)to\j mnhmoneu/ei.<br />

Peri\ Dionusi/ou Korinqi/wn e)pisko/pou kai\ w( =n e) /grayen e)pistolw=n.<br />

Peri\ Qeofi/lou )Antioce/wn e)pisko/pou.<br />

Peri\ Fili/ppou kai\ Mode/stou.<br />

Peri\ Meli/twnoj kai\ w( =n au)to\j e)mnhmo/neusen.<br />

Peri\ )Apolinari/ou.<br />

Peri\ Mousanou=.<br />

Peri\ th=j kata\ Tatiano\n ai(re/sewj.<br />

Peri\ Bardhsa/nou tou= Su/rou kai\ tw=n ferome/nwn au)tou=<br />

lo/gwn.<br />

81


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

4, 1, 1 )Amfi\ de\ to\ dwde/katon e) /toj th=j Trai anou= basilei/aj o( mikr˘<br />

pro/sqen h(mi=n th=j e)n )Alexandrei/a| paroiki/aj dhlwqei\j e)pi/skopoj<br />

th\n zwh\n metalla/ttei, te/tartoj d' a)po\ tw=n a)posto/lwn<br />

th\n tw=n au)to/qi leitourgi/an klhrou=tai Pri=moj. e)n tou/tw| kai\<br />

)Ale/xandroj e)pi\ (Rw/mhj, o) /gdoon e) /toj a)poplh/santoj Eu)are/stou,<br />

pe/mpthn a)po\ Pe/trou kai\ Pau/lou kata/gwn diadoch/n, th\n e)piskoph\n<br />

u(polamba/nei.<br />

4, 2, 1 Kai\ ta\ me\n th=j tou= swth=roj h(mw=n didaskali/aj te kai\ e)kklhsi/aj<br />

o(shme/rai a)nqou=nta e)pi\ mei=zon e)cw/rei prokoph=j, ta\ de\<br />

th=j )Ioudai/wn sumfora=j kakoi=j e)pallh/loij h) /kmazen. h) /dh<br />

gou=n tou= au)tokra/toroj ei)j e)niauto\n o)ktwkaide/katon e)lau/nontoj,<br />

au) =qij )Ioudai/wn ki/nhsij e)panasta=sa pa/mpolu plh=qoj au)tw=n<br />

4, 2, 2 diafqei/rei. e) /n te ga\r )Alexandrei/a| kai\ th= | loiph= | Ai)gu/ptw|<br />

kai\ prose/ti kata\ Kurh/nhn, w( /sper u(po\ pneu/matoj deinou= tinoj<br />

kai\ stasiw/douj a)narripisqe/ntej, w( /rmhnto pro\j tou\j sunoi/kouj<br />

( /Ellhnaj stasia/zein, au)xh/sante/j te ei)j me/ga th\n sta/sin, tw= |<br />

e)pio/nti e)niautw= | po/lemon ou) smikro\n sunh=yan, h(goume/nou thni-<br />

4, 2, 3 kau=ta Lou/pou th=j a(pa/shj Ai)gu/ptou. kai\ dh\ e)n th= | prw/th|<br />

sumbolh= | e)pikrath=sai au)tou\j sune/bh tw=n (Ellh/nwn: oi( \ kai\<br />

katafugo/ntej ei)j th\n )Alexa/ndreian tou\j e)n th= | po/lei )Ioudai/ouj<br />

e)zw/grhsa/n te kai\ a)pe/kteinan, th=j de\ para\ tou/twn summaci/aj<br />

a)potuco/ntej oi( kata\ Kurh/nhn th\n cw/ran th=j Ai)gu/ptou lehlatou=ntej<br />

kai\ tou\j e)n au)th= | nomou\j fqei/rontej diete/loun, h(goume/nou<br />

au)tw=n Loukou/a: e)f' ou( \j o( au)tokra/twr e) /pemyen Ma/rkion<br />

Tou/rbwna su\n duna/mei pezh= | te kai\ nautikh= |, e) /ti de\ kai\ i(ppikh= |.<br />

4, 2, 4 o( \ de\ pollai=j ma/caij ou)k o)li/gw| te cro/nw| to\n pro\j au)tou\j diaponh/saj<br />

po/lemon, polla\j muria/daj )Ioudai/wn, ou) mo/non tw=n<br />

a)po\ Kurh/nhj, a)lla\ kai\ tw=n a)p' Ai)gu/ptou sunairome/nwn Lou-<br />

4, 2, 5 kou/a| tw= | basilei= au)tw=n, a)nairei=. o( de\ au)tokra/twr u(popteu/saj<br />

kai\ tou\j e)n Mesopotami/a| )Ioudai/ouj e)piqh/sesqai toi=j au)to/qi,<br />

Lousi/w| Kuh/tw| prose/taxen e)kkaqa=rai th=j e)parci/aj au)tou/j.<br />

o( \j kai\ parataxa/menoj, pa/mpolu plh=qoj tw=n au)to/qi foneu/ei, e)f'<br />

w( = | katorqw/mati )Ioudai/aj h(gemw\n u(po\ tou= au)tokra/toroj a)nedei/cqh.<br />

tau=ta kai\ (Ellh/nwn oi( ta\ kata\ tou\j au)tou\j cro/nouj<br />

grafh= | parado/ntej au)toi=j i(sto/rhsan r(h/masin.<br />

4, 3, 1 Trai anou= de\ e)f' o( /loij e) /tesin ei) /kosi th\n a)rch\n mhsi\n e( \x de/ousin<br />

krath/santoj, Ai) /lioj (Adriano\j diade/cetai th\n h(gemoni/an. tou/tw|<br />

Kodra=toj lo/gon prosfwnh/saj a)nadi/dwsin, a)pologi/an sunta/xaj<br />

u(pe\r th=j kaq' h(ma=j qeosebei/aj, o( /ti dh/ tinej ponhroi\ a) /ndrej<br />

tou\j h(mete/rouj e)noclei=n e)peirw=nto: ei)j e) /ti de\ fe/retai para\<br />

plei/stoij tw=n a)delfw=n, a)ta\r kai\ par' h(mi=n to\ su/ggramma.<br />

e)x ou( = katidei=n e) /stin lampra\ tekmh/ria th=j te tou= a)ndro\j dia-<br />

4, 3, 2 noi/aj kai\ th=j a)postolikh=j o)rqotomi/aj. o( d' au)to\j th\n kaq'<br />

e(auto\n a)rcaio/thta parafai/nei di' w( =n i(storei= tau=ta i)di/aij<br />

82


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

fwnai=j:<br />

"tou= de\ swth=roj h(mw=n ta\ e) /rga a)ei\ parh=n a)lhqh= ga\r h) =n,<br />

oi( qerapeuqe/ntej, oi( a)nasta/ntej e)k nekrw=n, oi( \ ou)k w) /fqhsan<br />

mo/non qerapeuo/menoi kai\ a)nista/menoi, a)lla\ kai\ a)ei\ paro/ntej,<br />

ou)de\ e)pidhmou=ntoj mo/non tou= swth=roj, a)lla\ kai\ a)pallage/ntoj<br />

h) =san e)pi\ cro/non i(kano/n, w( /ste kai\ ei)j tou\j h(mete/rouj cro/nouj<br />

tine\j au)tw=n a)fi/konto".<br />

4, 3, 3 toiou=toj me\n ou( =toj: kai\ )Aristei/dhj de/, pisto\j a)nh\r th=j kaq'<br />

h(ma=j o(rmw/menoj eu)sebei/aj, tw= | Kodra/tw| paraplhsi/wj u(pe\r<br />

th=j pi/stewj a)pologi/an e)pifwnh/saj (Adrianw= | katale/loipen:<br />

sw/ |zetai de/ ge ei)j deu=ro para\ plei/stoij kai\ h( tou/tou grafh/.<br />

4, 4, 1 ) /Etei de\ tri/tw| th=j au)th=j h(gemoni/aj )Ale/xandroj (Rwmai/wn<br />

e)pi/skopoj teleuta= |, de/katon th=j oi)konomi/aj a)poplh/saj e) /toj:<br />

Xu/stoj h) =n tou/tw| dia/docoj. kai\ th=j )Alexandre/wn de\ paroiki/aj<br />

a)mfi\ to\n au)to\n cro/non Pri=mon metalla/xanta dwdeka/tw| th=j prostasi/aj<br />

e) /tei diade/cetai )Iou=stoj.<br />

4, 5, 1 Tw=n ge mh\n e)n (Ierosolu/moij e)pisko/pwn tou\j cro/nouj grafh= |<br />

sw|zome/nouj ou)damw=j eu(rw/n #komidh= | ga\r ou) =n bracubi/ouj au)tou\j<br />

4, 5, 2 lo/goj kate/cei gene/sqa$i, tosou=ton e)x e)ggra/fwn parei/lhfa, w(j<br />

me/cri th=j kata\ (Adriano\n )Ioudai/wn poliorki/aj pentekai/deka<br />

to\n a)riqmo\n au)to/qi gego/nasin e)pisko/pwn diadocai/, ou( \j pa/ntaj<br />

(Ebrai/ouj fasi\n o) /ntaj a)ne/kaqen, th\n gnw=sin tou= Cristou=<br />

gnhsi/wj katade/xasqai, w( /st' h) /dh pro\j tw=n ta\ toia/de e)pikri/nein<br />

dunatw=n kai\ th=j tw=n e)pisko/pwn leitourgi/aj a)xi/ouj dokimasqh=nai:<br />

sunesta/nai ga\r au)toi=j to/te th\n pa=san e)kklhsi/an e)x (Ebrai/wn<br />

pistw=n a)po\ tw=n a)posto/lwn kai\ ei)j th\n to/te diarkesa/ntwn poliorki/an,<br />

kaq' h) \n )Ioudai=oi (Rwmai/wn au) =qij a)posta/ntej, ou) mikroi=j<br />

4, 5, 3 pole/moij h( /lwsan. dialeloipo/twn d' ou) =n thnikau=ta tw=n e)k<br />

peritomh=j e)pisko/pwn, tou\j a)po\ prw/tou nu=n a)nagkai=on a) \n ei) /h<br />

katale/xai. prw=toj toigarou=n )Ia/kwboj o( tou= kuri/ou lego/menoj<br />

a)delfo\j h) =n: meq' o( \n deu/teroj Sumew/n: tri/toj )Iou=stoj:<br />

Zakcai=oj te/tartoj: pe/mptoj Twbi/aj: e( /ktoj Beniami/n: )Iwa/nnhj<br />

e( /bdomoj: o) /gdooj Matqi/aj: e) /natoj Fi/lippoj: de/katoj Sene/kaj:<br />

e(nde/katoj )Iou=stoj: Leui\j dwde/katoj: )Efrh=j triskaide/katoj:<br />

tessareskaide/katoj )Iwsh/f: e)pi\ pa=si pentekaide/katoj )Iou/daj.<br />

4, 5, 4 tosou=toi kai\ oi( e)pi\ th=j (Ierosolu/mwn po/lewj e)pi/skopoi a)po\<br />

tw=n a)posto/lwn ei)j to\n dhlou/menon diageno/menoi cro/non, oi(<br />

4, 5, 5 pa/ntej e)k peritomh=j. h) /dh de\ dwde/katon e)cou/shj e) /toj th=j<br />

h(gemoni/aj, Xu/ston dekae/th cro/non a)poplh/santa e)pi\ th=j<br />

(Rwmai/wn e)piskoph=j e( /bdomoj a)po\ tw=n a)posto/lwn diade/cetai<br />

Telesfo/roj: e)niautou= de\ metaxu\ kai\ mhnw=n diagenome/nou, th=j<br />

)Alexandre/wn paroiki/aj th\n prostasi/an Eu)me/nhj e( /ktw| klh/rw|<br />

diade/cetai, tou= pro\ au)tou= e) /tesin e( /ndeka diarke/santoj.<br />

4, 6, 1 Kai\ dh=ta th=j )Ioudai/wn a)postasi/aj au) =qij ei)j me/ga kai\ polu\<br />

proelqou/shj, (Rou=foj e)pa/rcwn th=j )Ioudai/aj, stratiwtikh=j<br />

83


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

au)tw= | summaci/aj u(po\ basile/wj pemfqei/shj, tai=j a)ponoi/aij<br />

au)tw=n a)feidw=j crw/menoj e)pexh/ |ei, muria/daj a)qro/wj a)ndrw=n<br />

o(mou= kai\ pai/dwn kai\ gunaikw=n diafqei/rwn pole/mou te no/mw|<br />

4, 6, 2 ta\j cw/raj au)tw=n e)xandrapodizo/menoj. e)strath/gei de\ to/te<br />

)Ioudai/wn Barcwcebaj o) /noma, o( \ dh\ a)ste/ra dhloi=, ta\ me\n<br />

a) /lla foniko\j kai\ lh|striko/j tij a)nh/r, e)pi\ de\ th= | proshgori/a|,<br />

oi( =a e)p' a)ndrapo/dwn, w(j dh\ e)x ou)ranou= fwsth\r au)toi=j katelhlu-<br />

4, 6, 3 qw\j kakoume/noij te e)pila/myai terateuo/menoj. a)kma/santoj<br />

de\ tou= pole/mou e) /touj o)ktwkaideka/tou th=j h(gemoni/aj kata\<br />

Bhqqhra #poli/cnh tij h) =n o)curwta/th, tw=n (Ierosolu/mwn ou)<br />

sfo/dra po/rrw diestw=s$a th=j te e) /xwqen poliorki/aj croni/ou<br />

genome/nhj limw= | te kai\ di/yei tw=n newteropoiw=n ei)j e) /scaton<br />

o)le/qrou perielaqe/ntwn kai\ tou= th=j a)ponoi/aj au)toi=j ai)ti/ou th\n<br />

a)xi/an e)kti/santoj di/khn, to\ pa=n e) /qnoj e)x e)kei/nou kai\ th=j peri\ ta\<br />

(Ieroso/luma gh=j pa/mpan e)pibai/nein ei) /rgetai no/mou do/gmati<br />

kai\ diata/xesin (Adrianou=, w(j a) \n mhd' e)x a)po/ptou qewroi=en to\<br />

patrw= |on e) /dafoj, e)gkeleusame/nou: )Ari/stwn o( Pellai=oj i(storei=.<br />

4, 6, 4 ou( /tw dh\ th=j po/lewj ei)j e)rhmi/an tou= )Ioudai/wn e) /qnouj pantelh=<br />

te fqora\n tw=n pa/lai oi)khto/rwn e)lqou/shj e)x a)llofu/lou te<br />

ge/nouj sunoikisqei/shj, h( mete/peita susta=sa (Rwmai kh\ po/lij<br />

th\n e)pwnumi/an a)mei/yasa, ei)j th\n tou= kratou=ntoj Ai)li/ou (Adrianou=<br />

timh\n Ai)li/a prosagoreu/etai. kai\ dh\ th=j au)to/qi e)kklhsi/aj<br />

e)x e)qnw=n sugkrothqei/shj, prw=toj meta\ tou\j e)k peritomh=j<br />

e)pisko/pouj th\n tw=n e)kei=se leitourgi/an e)gceiri/zetai Ma/rkoj.<br />

4, 7, 1 ) /Hdh de\ lamprota/twn di/khn fwsth/rwn tw=n a)na\ th\n oi)koume/nhn<br />

a)postilbousw=n e)kklhsiw=n a)kmazou/shj te ei)j a( /pan to\ tw=n<br />

a)nqrw/pwn ge/noj th=j ei)j to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n )Ihsou=n<br />

Cristo\n pi/stewj, o( miso/kaloj dai/mwn oi( =a th=j a)lhqei/aj e)cqro\j<br />

kai\ th=j tw=n a)nqrw/pwn swthri/aj a)ei\ tugca/nwn polemiw/tatoj,<br />

pa/saj stre/fwn kata\ th=j e)kklhsi/aj mhcana/j, pa/lai me\n toi=j<br />

4, 7, 2 e) /xwqen diwgmoi=j kat' au)th=j w(pli/zeto, to/te ge mh\n tou/twn<br />

a)pokekleisme/noj, ponhroi=j kai\ go/hsin a)ndra/sin w( /sper tisi\n<br />

o)leqri/oij yucw=n o)rga/noij diako/noij te a)pwlei/aj crw/menoj,<br />

e(te/raij katestrath/gei meqo/doij, pa/nta po/ron e)pinow=n, w(j a) \n<br />

u(podu/ntej go/htej kai\ a)pathloi\ th\n au)th\n tou= do/gmatoj h(mi=n<br />

proshgori/an, o(mou= me\n tw=n pistw=n tou\j pro\j au)tw=n a(liskome/nouj<br />

ei)j buqo\n a)pwlei/aj a) /goien, o(mou= de\ tou\j th=j pi/stewj<br />

a)gnw=taj di' w( =n au)toi\ drw=ntej e)piceiroi=en, a)potre/pointo th=j<br />

4, 7, 3 e)pi\ to\n swth/rion lo/gon paro/dou. a)po\ gou=n tou= Mena/ndrou,<br />

o( \n dia/docon tou= Si/mwnoj h) /dh pro/teron paradedw/kamen, a)mfi/stomoj<br />

w( /sper kai\ dike/faloj o)fiw/dhj tij proelqou=sa du/namij duei=n<br />

ai(re/sewn diafo/rwn a)rchgou\j katesth/sato, Satorni=no/n te )Antioce/a<br />

to\ ge/noj kai\ Basilei/dhn )Alexandre/a: w( =n o( me\n kata\ Suri/an,<br />

o( de\ kat' Ai) /gupton sunesth/santo qeomisw=n ai(re/sewn didaskalei=a.<br />

4, 7, 4 ta\ me\n ou) =n plei=sta to\n Satorni=non ta\ au)ta\ tw= | Mena/ndrw|<br />

84


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

yeudologh=sai o( Ei)rhnai=oj dhloi=, prosch/mati de\ a)porrhtote/rwn<br />

to\n Basilei/dhn ei)j to\ a) /peiron tei=nai ta\j e)pinoi/aj, dussebou=j<br />

4, 7, 5 ai(re/sewj e(autw= | teratw/deij a)napla/santa muqopoii/aj. plei/stwn<br />

ou) =n e)kklhsiastikw=n a)ndrw=n kat' e)kei=no kairou= th=j a)lhqei/aj<br />

u(peragwnizome/nwn logikw/tero/n te th=j a)postolikh=j kai\<br />

e)kklhsiastikh=j do/xhj u(permacou/ntwn, h) /dh tine\j kai\ dia\ suggramma/twn<br />

toi=j mete/peita profulaktika\j au)tw=n dh\ tou/twn tw=n<br />

4, 7, 6 dhlwqeisw=n ai(re/sewn parei=con e)fo/douj: w( =n ei)j h(ma=j kath=lqen<br />

e)n toi=j to/te gnwrimwta/tou suggrafe/wj )Agri/ppa Ka/storoj i(kanw/tatoj<br />

kata\ Basilei/dou e) /legcoj, th\n deino/thta th=j ta)ndro\j<br />

a)pokalu/ptwn gohtei/aj.<br />

4, 7, 7 e)kfai/nwn d' ou) =n au)tou= ta\ a)po/rrhta, fhsi\n au)to\n ei)j me\n to\<br />

eu)agge/lion te/ssara pro\j toi=j ei) /kosi sunta/xai bibli/a, profh/taj<br />

de\ e(autw= | o)noma/sai Barkabba\n kai\ Barkw\f kai\ a) /llouj a)nupa/rktouj<br />

tina\j e(autw= | susthsa/menon, barba/rouj te au)toi=j ei)j kata/plhxin<br />

tw=n ta\ toiau=ta teqhpo/twn e)pifhmi/sai proshgori/aj,<br />

dida/skein te a)diaforei=n ei)dwloqu/twn a)pogeuome/nouj kai\ e)xomnume/nouj<br />

a)parafula/ktwj th\n pi/stin kata\ tou\j tw=n diwgmw=n<br />

kairou/j, Puqagorikw=j te toi=j prosiou=sin au)tw= | pentae/th siwph\n<br />

4, 7, 8 parakeleu/esqai: kai\ e( /tera de\ tou/toij paraplh/sia a)mfi\ tou=<br />

Basilei/dou katale/xaj o( ei)rhme/noj ou)k a)gennw=j th=j dhlwqei/shj<br />

4, 7, 9 ai(re/sewj ei)j prou=pton e)fw/rase th\n pla/nhn. gra/fei de\ kai\<br />

Ei)rhnai=oj sugcroni/sai tou/toij Karpokra/thn, e(te/raj ai(re/sewj<br />

th=j tw=n Gnwstikw=n e)piklhqei/shj pate/ra: oi( \ kai\ tou= Si/mwnoj<br />

ou)c w(j e)kei=noj kru/bdhn, a)ll' h) /dh kai\ ei)j fanero\n ta\j magei/aj<br />

paradido/nai h)xi/oun, w(j e)pi\ mega/loij dh/, mo/non ou)ci\ kai\ semnuno/menoi<br />

toi=j kata\ periergi/an pro\j au)tw=n e)piteloume/noij fi/ltroij<br />

o)neiropompoi=j te kai\ pare/droij tisi\ dai/mosin kai\ a) /llaij o(moiotro/poij<br />

tisi\n a)gwgai=j: tou/toij te a)kolou/qwj pa/nta dra=n crh=nai<br />

dida/skein ta\ ai)scrourgo/tata tou\j me/llontaj ei)j to\ te/leion<br />

th=j kat' au)tou\j mustagwgi/aj h) \ kai\ ma=llon musaropoii/aj e)leu/sesqai,<br />

w(j mh\ a) \n a) /llwj e)kfeuxome/nouj tou\j kosmikou/j, w(j a) \n<br />

e)kei=noi fai=en, a) /rcontaj, mh\ ou)ci\ pa=sin ta\ di' a)rrhtopoii/aj a)ponei/-<br />

4, 7, 10 mantaj cre/a. tou/toij dh=ta sune/bainen diako/noij crw/menon to\n<br />

e)picairesi/kakon dai/mona tou\j me\n pro\j au)tw=n a)patwme/nouj<br />

oi)ktrw=j ou( /twj ei)j a)pw/leian a)ndrapodi/zesqai, toi=j d' a)pi/stoij<br />

e) /qnesin pollh\n pare/cein kata\ tou= qei/ou lo/gou dusfhmi/aj periousi/an,<br />

th=j e)x au)tw=n fh/mhj ei)j th\n tou= panto\j Cristianw=n e) /qnouj<br />

4, 7, 11 diabolh\n kataceome/nhj. tau/th| d' ou) =n e)pi\ plei=ston sune/bainen<br />

th\n peri\ h(mw=n para\ toi=j to/te a)pi/stoij u(po/noian dussebh= kai\<br />

a)topwta/thn diadi/dosqai, w(j dh\ a)qemi/toij pro\j mhte/raj kai\<br />

4, 7, 12 a)delfa\j mi/xesin a)nosi/aij te trofai=j crwme/nwn. ou)k ei)j<br />

makro/n ge mh\n au)tw= | tau=ta proucw/rei, th=j a)lhqei/aj au)th=j<br />

e(auth\n sunistw/shj e)pi\ me/ga te fw=j kata\ to\n proi o/nta cro/non<br />

4, 7, 13 dialampou/shj. e) /sbesto me\n ga\r au)ti/ka pro\j au)th=j e)nergei/aj<br />

85


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)pelegco/mena ta\ tw=n e)cqrw=n e)pitecnh/mata, a) /llwn e)p' a) /llaij<br />

ai(re/sewn kainotomoume/nwn, u(porreousw=n a)ei\ tw=n prote/rwn kai\<br />

ei)j polutro/pouj kai\ polumo/rfouj i)de/aj a) /llote a) /llwj fqeirome/nwn:<br />

proh/ |ei d' ei)j au) /xhn kai\ me/geqoj, a)ei\ kata\ ta\ au)ta\<br />

kai\ w(sau/twj e) /cousa, h( th=j kaqo/lou kai\ mo/nhj a)lhqou=j e)kklhsi/aj<br />

lampro/thj, to\ semno\n kai\ ei)likrine\j kai\ e)leuqe/rion to/ te sw=fron<br />

kai\ kaqaro\n th=j e)nqe/ou politei/aj te kai\ filosofi/aj ei)j a( /pan ge/noj<br />

4, 7, 14 (Ellh/nwn te kai\ barba/rwn a)posti/lbousa. sunape/sbh d' ou) =n<br />

a( /ma tw= | cro/nw| kai\ h( kata\ panto\j tou= do/gmatoj diabolh/, e) /menen<br />

de\ a) /ra mo/nh para\ pa=si kratou=sa kai\ a)nomologoume/nh ta\ ma/lista<br />

diapre/pein e)pi\ semno/thti kai\ swfrosu/nh| qei/oij te kai\ filoso/foij<br />

do/gmasin h( kaq' h(ma=j didaskali/a, w(j mhde/na tw=n ei)j nu=n ai)scra\n<br />

e)pife/rein tolma=n kata\ th=j pi/stewj h(mw=n dusfhmi/an mhde/ tina<br />

toiau/thn diabolh\n oi( /aij pa/lai pro/teron fi/lon h) =n crh=sqai toi=j<br />

kaq' h(mw=n e)pisunistame/noij.<br />

4, 7, 15 ( /Omwj d' ou) =n kata\ tou\j dhloume/nouj au) =qij parh=gen ei)j<br />

me/son h( a)lh/qeia plei/ouj e(auth=j u(perma/couj, ou) di' a)gra/fwn<br />

au)to\ mo/non e)le/gcwn, a)lla\ kai\ di' e)ggra/fwn a)podei/xewn kata\<br />

4, 8, 1 tw=n a)qe/wn ai(re/sewn strateuome/nouj: e)n tou/toij e)gnwri/zeto<br />

(Hgh/sippoj, ou( = plei/staij h) /dh pro/teron kecrh/meqa fwnai=j, w(j<br />

a) \n e)k th=j au)tou= parado/sewj tina\ tw=n kata\ tou\j a)posto/louj<br />

4, 8, 2 paraqe/menoi. e)n pe/nte d' ou) =n suggra/mmasin ou( =toj th\n a)planh=<br />

para/dosin tou= a)postolikou= khru/gmatoj a(plousta/th| sunta/xei<br />

grafh=j u(pomnhmatisa/menoj, kaq' o( \n e)gnwri/zeto shmai/nei cro/non,<br />

peri\ tw=n a)rch=qen i(drusa/ntwn ta\ ei) /dwla ou( /tw pwj gra/fwn:<br />

"oi( =j kenota/fia kai\ naou\j e)poi/hsan w(j me/cri nu=n: w( =n e)stin kai\<br />

)Anti/nooj, dou=loj (Adrianou= Kai/saroj, ou( = kai\ a)gw\n a) /getai<br />

)Antino/eioj, o( e)f' h(mw=n geno/menoj. kai\ ga\r po/lin e) /ktisen<br />

e)pw/numon )Antino/ou kai\ profh/taj".<br />

4, 8, 3 kat' au)to\n de\ kai\ )Iousti=noj, gnh/sioj th=j a)lhqou=j filosofi/aj<br />

e)rasth/j, e) /ti toi=j par' ( /Ellhsin a)skou/menoj e)ndie/triben lo/goij.<br />

shmai/nei de\ kai\ au)to\j toutoni\ to\n cro/non e)n th= | pro\j )Antwni=non<br />

a)pologi/a| w( =de gra/fwn:<br />

"ou)k a) /topon de\ e)pimnhsqh=nai e)n tou/toij h(gou/meqa kai\ )Antino/ou<br />

tou= nu=n genome/nou, o( \n kai\ a( /pantej w(j qeo\n dia\ fo/bon se/bein<br />

w( /rmhnto, e)pista/menoi ti/j te h) =n kai\ po/qen u(ph=rcen".<br />

4, 8, 4 o( d' au)to\j kai\ tou= to/te kata\ )Ioudai/wn pole/mou mnhmoneu/wn<br />

tau=ta parati/qetai:<br />

"kai\ ga\r e)n tw= | nu=n genome/nw| )Ioudaikw= | pole/mw| Barcwcebaj,<br />

o( th=j )Ioudai/wn a)posta/sewj a)rchge/thj, Cristianou\j mo/nouj<br />

ei)j timwri/aj deina/j, ei) mh\ a)rnoi=nto )Ihsou=n to\n Cristo\n kai\<br />

blasfhmoi=en, e)ke/leuen a) /gesqai".<br />

4, 8, 5 e)n tau)tw= | de\ kai\ th\n a)po\ th=j (Ellhnikh=j filosofi/aj e)pi\ th\n<br />

qeose/beian metabolh\n au)tou=, o( /ti mh\ a)lo/gwj, meta\ kri/sewj de\<br />

au)tw= | gego/nei, dhlw=n, tau=ta gra/fei:<br />

86


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"kai\ ga\r au)to\j e)gw/, toi=j Pla/twnoj cai/rwn dida/gmasi,<br />

diaballome/nouj a)kou/wn Cristianou/j, o(rw=n de\ kai\ a)fo/bouj pro\j<br />

qa/naton kai\ pa/nta ta\ nomizo/mena fobera/, e)neno/oun a)du/naton<br />

ei) =nai e)n kaki/a| kai\ filhdoni/a| u(pa/rcein au)tou/j: ti/j ga\r filh/donoj<br />

h) \ a)krath\j kai\ a)nqrwpei/wn sarkw=n bora\n h(gou/menoj a)gaqo/n,<br />

du/nait' a) \n qa/naton a)spa/zesqai, o( /pwj tw=n e(autou= sterhqei/h<br />

e)piqumiw=n, a)ll' ou)k e)k panto\j zh=n a)ei\ th\n e)nqa/de bioth\n kai\<br />

lanqa/nein tou\j a) /rcontaj e)peira=to, ou)c o( /ti e(auto\n kath/ggellen<br />

foneuqhso/menon;"<br />

4, 8, 6 ) /Eti d' o( au)to\j i(storei= dexa/menon to\n (Adriano\n para\ Serenni/ou<br />

Granianou=, lamprota/tou h(goume/nou, gra/mmata u(pe\r Cristianw=n<br />

perie/conta w(j ou) di/kaion ei) /h e)pi\ mhdeni\ e)gklh/mati<br />

boai=j dh/mou carizome/nouj a)kri/twj ktei/nein au)tou/j, a)ntigra/yai<br />

Minouki/w| Foundanw= |, a)nqupa/tw| th=j )Asi/aj, prosta/ttonta mhde/na<br />

4, 8, 7 kri/nein a) /neu e)gklh/matoj kai\ eu)lo/gou kathgori/aj: kai\ th=j<br />

e)pistolh=j de\ a)nti/grafon parate/qeitai, th\n (Rwmai kh\n fwnh/n ,<br />

w(j ei) =cen, diafula/xaj, prole/gei d' au)th=j tau=ta:<br />

"kai\ e)x e)pistolh=j de\ tou= megi/stou kai\ e)pifanesta/tou Kai/saroj<br />

(Adrianou= tou= patro\j u(mw=n e) /contej a)paitei=n u(ma=j, kaqa\<br />

h)xiw/samen, keleu=sai, ta\j kri/seij gi/nesqai, tou=to ou)c w(j u(po\<br />

(Adrianou= keleusqe\n ma=llon h)xiw/samen, a)ll' e)k tou=<br />

dikai/an a)xiou=n th\n prosfw/nhsin. u(peta/xamen de\ kai\ th=j<br />

e)pistolh=j (Adrianou= to\ a)nti/grafon, i( /na kai\ tou=to a)lhqeu/ein<br />

h(ma=j gnwri/zhte, kai\ e) /stin to/de".<br />

4, 8, 8 tou/toij o( me\n dhlwqei\j a)nh\r au)th\n parate/qeitai th\n (Rwmai<br />

kh\n a)ntigrafh/n, h(mei=j d' e)pi\ to\ (Ellhniko\n kata\ du/namin<br />

au)th\n meteilh/famen, e) /cousan w( =de:<br />

4, 9, 1 "Minouki/w| Foundanw= |. e)pistolh\n e)dexa/mhn grafei=sa/n moi<br />

a)po\ Serenni/ou Granianou=, lamprota/tou a)ndro/j, o( /ntina su\<br />

diede/xw. ou) dokei= moi ou) =n to\ pra=gma a)zh/thton katalipei=n, i( /na<br />

mh/te oi( a) /nqrwpoi tara/ttwntai kai\ toi=j sukofa/ntaij corhgi/a<br />

4, 9, 2 kakourgi/aj parasceqh= |. ei) ou) =n safw=j ei)j tau/thn th\n a)xi/wsin<br />

oi( e)parciw=tai du/nantai diiscuri/zesqai kata\ tw=n Cristianw=n,<br />

w(j kai\ pro\ bh/matoj a)pokri/nasqai, e)pi\ tou=to mo/non trapw=sin,<br />

a)ll' ou)k a)xiw/sesin ou)de\ mo/naij boai=j. pollw= | ga\r ma=llon<br />

prosh=ken, ei) / tij kathgorei=n bou/loito, tou=to/ se diaginw/skein.<br />

4, 9, 3 ei) / tij ou) =n kathgorei= kai\ dei/knusi/n ti para\ tou\j no/mouj pra/ttontaj,<br />

ou( /twj o( /rize kata\ th\n du/namin tou= a(marth/matoj: w(j ma\<br />

to\n (Hrakle/a ei) / tij sukofanti/aj ca/rin tou=to protei/noi, diala/mbane<br />

u(pe\r th=j deino/thtoj kai\ fro/ntize o( /pwj a) \n e)kdikh/seiaj".<br />

kai\ ta\ me\n th=j (Adrianou= a)ntigrafh=j toiau=ta.<br />

4, 10, 1 tou/tou de\ to\ crew\n meta\ prw=ton kai\ ei)kosto\n e) /toj e)kti/santoj,<br />

)Antwni=noj o( klhqei\j Eu)sebh\j th\n (Rwmai/wn a)rch\n diade/cetai.<br />

tou/tou de\ e)n e) /tei prw/tw| Telesfo/rou to\n bi/on e(ndeka/tw|<br />

th=j leitourgi/aj e)niautw= | metalla/xantoj, (Ugi=noj to\n klh=ron th=j<br />

87


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

(Rwmai/wn e)piskoph=j paralamba/nei.<br />

i(storei= ge mh\n o( Ei)rhnai=oj to\n Telesfo/ron marturi/w| th\n<br />

teleuth\n diapre/yai, dhlw=n e)n tau)tw= | kata\ to\n dhlou/menon<br />

(Rwmai/wn e)pi/skopon (Ugi=non Ou)alenti=non i)di/aj ai(re/sewj<br />

ei)shghth\n kai\ Ke/rdwna th=j kata\ Marki/wna pla/nhj a)rchgo\n<br />

e)pi\ th=j (Rw/mhj a) /mfw gnwri/zesqai, gra/fei de\ ou( /twj:<br />

4, 11, 1 "Ou)alenti=noj me\n ga\r h) =lqen ei)j (Rw/mhn e)pi\ (Ugi/nou, h) /kmasen<br />

de\ e)pi\ Pi/ou, kai\ pare/meinen e( /wj )Anikh/tou: Ke/rdwn d' o( pro\<br />

Marki/wnoj kai\ au)to\j e)pi\ (Ugi/nou, o( \j h) =n e) /natoj e)pi/skopoj,<br />

ei)j th\n e)kklhsi/an e)lqw\n kai\ e)xomologou/menoj, ou( /twj diete/lesen,<br />

pote\ me\n laqrodidaskalw=n, pote\ de\ pa/lin e)xomologou/menoj,<br />

pote\ de\ e)legco/menoj e)f' oi( =j e)di/dasken kakw=j, kai\ a)fista/menoj<br />

th=j tw=n a)delfw=n sunodi/aj".<br />

4, 11, 2 tau=ta de/ fhsin e)n tri/tw| tw=n pro\j ta\j ai(re/seij: e) /n ge mh\n<br />

tw= | prw/tw| au) =qij peri\ tou= Ke/rdwnoj tau=ta die/xeisin:<br />

"Ke/rdwn de/ tij a)po\ tw=n peri\ to\n Si/mwna ta\j a)forma\j labw\n<br />

kai\ e)pidhmh/saj e)n th= | (Rw/mh| e)pi\ (Ugi/nou e) /naton klh=ron th=j<br />

e)piskopikh=j diadoch=j a)po\ tw=n a)posto/lwn e) /contoj, e)di/daxen<br />

to\n u(po\ tou= no/mou kai\ profhtw=n kekhrugme/non qeo\n mh\ ei) =nai<br />

pate/ra tou= kuri/ou h(mw=n )Ihsou= Cristou=: to\n me\n ga\r gnwri/zesqai,<br />

to\n de\ a)gnw=ta ei) =nai, kai\ to\n me\n di/kaion, to\n de\ a)gaqo\n<br />

u(pa/rcein. diadexa/menoj de\ au)to\n Marki/wn o( Pontiko\j hu) /xhsen<br />

to\ didaskalei=on, a)phruqriasme/nwj blasfhmw=n".<br />

4, 11, 3 o( d' au)to\j Ei)rhnai=oj to\n a) /peiron buqo\n th=j Ou)alenti/nou<br />

poluplanou=j u( /lhj eu)tonw/tata diaplw/saj, e(rpetou= di/khn fwleu/ontoj<br />

a)po/krufon ou) =san au)tou= kai\ lelhqui=an a)pogumnoi= th\n<br />

4, 11, 4 kaki/an. pro\j tou/toij kai\ a) /llon tina/, Ma/rkoj au)tw= | o) /noma, kat'<br />

au)tou\j gene/sqai le/gei, magikh=j kubei/aj e)mpeiro/taton, gra/fei<br />

de\ kai\ ta\j a)tele/stouj au)tw=n teleta\j musera/j te mustagwgi/aj<br />

e)kfai/nwn au)toi=j dh\ tou/toij toi=j gra/mmasin:<br />

4, 11, 5 "oi( \ me\n ga\r au)tw=n numfw=na kataskeua/zousin kai\ mustagwgi/an<br />

e)pitelou=sin met' e)pirrh/sew/n tinwn toi=j teloume/noij kai\<br />

pneumatiko\n ga/mon fa/skousin ei) =nai to\ u(p' au)tw=n gino/menon kata\<br />

th\n o(moio/thta tw=n a) /nw suzugiw=n, oi( \ de\ a) /gousin e)f' u( /dwr kai\<br />

bapti/zontej ou( /twj e)pile/gousin "ei)j o) /noma a)gnw/stou patro\j tw=n<br />

o( /lwn, ei)j a)lh/qeian mhte/ra tw=n pa/ntwn, ei)j to\n katelqo/nta ei)j<br />

to\n )Ihsou=n": a) /lloi de\ (Ebrai ka\ o)no/mata e)pile/gousin pro\j to\<br />

ma=llon kataplh/xasqai tou\j teloume/nouj."<br />

4, 11, 6 a)lla\ ga\r meta\ te/tarton th=j e)piskoph=j e) /toj (Ugi/nou teleuth/santoj,<br />

Pi/oj e)pi\ (Rw/mhj e)gceiri/zetai th\n leitourgi/an: kata/ ge<br />

mh\n th\n )Alexa/ndreian Ma/rkoj a)nadei/knutai poimh\n Eu)me/nouj<br />

e) /th ta\ pa/nta de/ka pro\j trisi\n e)kplh/santoj, tou= te Ma/rkou<br />

e)pi\ de/ka e) /th th=j leitourgi/aj a)napausame/nou, Keladi/wn th=j<br />

4, 11, 7 )Alexandre/wn e)kklhsi/aj th\n leitourgi/an paralamba/nei. kai\<br />

kata\ th\n (Rwmai/wn de\ po/lin pentekaideka/tw| th=j e)piskoph=j<br />

88


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)niautw= | Pi/ou metalla/xantoj, )Ani/khtoj tw=n e)kei=se proi/ statai :<br />

kaq' o( \n (Hgh/sippoj i(storei= e(auto\n e)pidhmh=sai th= | (Rw/mh| paramei=nai/<br />

te au)to/qi me/cri th=j e)piskoph=j )Eleuqe/rou. ma/lista<br />

4, 11, 8 d' h) /kmazen e)pi\ tw=nde )Iousti=noj, e)n filoso/fou sch/mati presbeu/wn<br />

to\n qei=on lo/gon kai\ toi=j u(pe\r th=j pi/stewj e)nagwnizo/menoj<br />

suggra/mmasin: o( \j dh\ kai\ gra/yaj kata\ Marki/wnoj su/ggramma,<br />

mnhmoneu/ei w(j kaq' o( \n sune/tatte kairo\n gnwrizome/nou<br />

tw= | bi/w| ta)ndro/j, fhsi\n de\ ou( /twj:<br />

4, 11, 9 "Marki/wna de/ tina Pontiko/n, o( \j kai\ nu=n e) /ti e)sti\n dida/skwn<br />

tou\j peiqome/nouj a) /llon tina\ nomi/zein mei/zona tou= dhmiourgou=<br />

qeo/n: o( \j kai\ kata\ pa=n ge/noj a)nqrw/pwn dia\ th=j tw=n daimo/nwn<br />

sullh/yewj pollou\j pe/peike bla/sfhma le/gein kai\ a)rnei=sqai to\n<br />

poihth\n tou=de tou= panto\j pate/ra ei) =nai tou= Cristou=, a) /llon de/<br />

tina w(j o) /nta mei/zona para\ tou=ton o(mologei=n pepoihke/nai. kai\<br />

pa/ntej oi( a)po\ tou/twn w(rmhme/noi, w(j e) /famen, Cristianoi\ kalou=ntai,<br />

o( \n tro/pon kai\ ou) koinw=n o) /ntwn dogma/twn toi=j filoso/foij<br />

to\ e)pikalou/menon o) /noma th=j filosofi/aj koino/n e)stin".<br />

tou/toij e)pife/rei le/gwn:<br />

4, 11, 10 "e) /stin de\ h(mi=n kai\ su/ntagma kata\ pasw=n tw=n gegenhme/nwn<br />

ai(re/sewn, w( = | ei) bou/lesqe e)ntucei=n, dw/somen".<br />

4, 11, 11 (O d' au)to\j ou( =toj )Iousti=noj kai\ pro\j ( /Ellhnaj i(kanw/tata<br />

ponh/saj, kai\ e(te/rouj lo/gouj u(pe\r th=j h(mete/raj pi/stewj a)pologi/an<br />

e) /contaj basilei= )Antwni/nw| tw= | dh\ e)piklhqe/nti Eu)sebei=<br />

kai\ th= | (Rwmai/wn sugklh/tw| boulh= | prosfwnei=: kai\ ga\r e)pi\ th=j<br />

(Rw/mhj ta\j diatriba\j e)poiei=to. e)mfai/nei d' e(auto\n o( /stij kai\<br />

po/qen h) =n, dia\ th=j a)pologi/aj e)n tou/toij:<br />

4, 12, 1 "Au)tokra/tori Ti/tw| Ai)li/w| (Adrianw= | )Antwni/nw| Eu)sebei=<br />

Kai/sari Sebastw= | kai\ Ou)hrissi/mw| ui(w= | filoso/fw| kai\ Louki/w|<br />

filoso/fou Kai/saroj fu/sei ui(w= | kai\ Eu)sebou=j ei)spoihtw= |, e)rasth= |<br />

paidei/aj, i(era= | te sugklh/tw| kai\ panti\ dh/mw| (Rwmai/wn u(pe\r<br />

tw=n e)k panto\j ge/nouj a)nqrw/pwn a)di/kwj misoume/nwn kai\ e)phreazome/nwn<br />

)Iousti=noj Pri/skou tou= Bakcei/ou tw=n a)po\ Flaui/aj<br />

Ne/aj po/lewj th=j Suri/aj Palaisti/nhj, ei( =j au)tw=n, th\n prosfw/nhsin<br />

kai\ e) /nteuxin pepoi/hmai".<br />

)Enteucqei\j de\ kai\ u(f' e(te/rwn o( au)to\j basileu\j e)pi\ th=j<br />

)Asi/aj a)delfw=n pantoi/aij u( /bresin pro\j tw=n e)picwri/wn dh/mwn<br />

kataponoume/nwn, toiau/thj h)xi/wsen to\ koino\n th=j )Asi/aj diata/xewj:<br />

4, 13, 1 "Au)tokra/twr Kai=sar Ma/rkoj Au)rh/lioj )Antwni=noj Sebasto/j,<br />

)Arme/nioj, a)rciereu\j me/gistoj, dhmarcikh=j e)xousi/aj to\ pe/mpton<br />

kai\ to\ de/katon, u( /patoj to\ tri/ton, tw= | koinw= | th=j )Asi/aj cai/rein.<br />

4, 13, 2 e)gw\ me\n oi) =d' o( /ti kai\ toi=j qeoi=j e)pimele/j e)sti mh\ lanqa/nein tou\j<br />

toiou/touj: polu\ ga\r ma=llon e)kei=noi kola/saien a) \n tou\j mh\<br />

4, 13, 3 boulome/nouj au)toi=j proskunei=n h) \ u(mei=j. ou( \j ei)j tarach\n<br />

e)mba/llete, bebaiou=ntej th\n gnw/mhn au)tw=n h( /nper e) /cousin, w(j<br />

89


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)qe/wn kathgorou=ntej: ei) /h d' a) \n ka)kei/noij ai(reto\n tw= | dokei=n<br />

kathgoroume/noij teqna/nai ma=llon h) \ zh=n u(pe\r tou= oi)kei/ou<br />

qeou=: o( /qen kai\ nikw=si, proi e/menoi ta\j e(autw=n yuca\j h) /per pei-<br />

4, 13, 4 qo/menoi oi( =j a)xiou=te pra/ttein au)tou/j. peri\ de\ tw=n seismw=n<br />

tw=n gegono/twn kai\ ginome/nwn, ou)k a) /topon u(ma=j u(pomnh=sai<br />

a)qumou=ntaj me\n o( /tan per w) =sin, paraba/llontaj de\ ta\ h(me/tera<br />

4, 13, 5 pro\j ta\ e)kei/nwn. oi( \ me\n ou) =n eu)parrhsiasto/teroi gi/nontai pro\j<br />

to\n qeo/n, u(mei=j de\ para\ pa/nta to\n cro/non kaq' o( \n a)gnoei=n dokei=te,<br />

tw=n te qew=n tw=n a) /llwn a)melei=te kai\ th=j qrh|skei/aj th=j peri\<br />

to\n a)qa/naton: o( \n dh\ tou\j Cristianou\j qrh|skeu/ontaj e)lau/nete<br />

4, 13, 6 kai\ diw/kete e( /wj qana/tou. u(pe\r de\ tw=n toiou/twn h) /dh kai\<br />

polloi\ tw=n peri\ ta\j e)parci/aj h(gemo/nwn kai\ tw= | qeiota/tw| h(mw=n<br />

e) /grayan patri/, oi( =j kai\ a)nte/grayen mhde\n e)noclei=n toi=j toiou/toij,<br />

ei) mh\ e)mfai/nointo/ ti peri\ th\n (Rwmai/wn h(gemoni/an e)gceirou=ntej.<br />

kai\ e)moi\ de\ peri\ tw=n toiou/twn polloi\ e)sh/manan.<br />

4, 13, 7 oi( =j dh\ kai\ a)nte/graya katakolouqw=n th= | tou= patro\j gnw/mh|. ei)<br />

de/ tij e)pime/noi tina\ tw=n toiou/twn ei)j pra/gmata fe/rwn w(j dh\<br />

toiou=ton, e)kei=noj o( katafero/menoj a)polelu/sqw tou= e)gklh/matoj<br />

kai\ e)a\n fai/nhtai toiou=toj w) /n, o( de\ katafe/rwn e) /nocoj e) /stai<br />

di/khj. proete/qh e)n )Efe/sw| e)n tw= | koinw= | th=j )Asi/aj".<br />

tou/toij ou( /tw cwrh/sasin e)pimarturw=n Meli/twn, th=j e)n Sa/rdesin<br />

e)kklhsi/aj e)pi/skopoj kat' au)to\ gnwrizo/menoj tou= cro/nou,<br />

dh=lo/j e)stin e)k tw=n ei)rhme/nwn au)tw= | e)n h( = | pepoi/htai pro\j au)tokra/tora<br />

Ou)h=ron u(pe\r tou= kaq' h(ma=j do/gmatoj a)pologi/a|.<br />

4, 14, 1 )Epi\ de\ tw=n dhloume/nwn, )Anikh/tou th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj<br />

h(goume/nou, Polu/karpon e) /ti perio/nta tw= | bi/w| gene/sqai te e)pi\<br />

(Rw/mhj kai\ ei)j o(mili/an tw= | )Anikh/tw| e)lqei=n dia/ ti zh/thma peri\<br />

4, 14, 2 th=j kata\ to\ pa/sca h(me/raj Ei)rhnai=oj i(storei=. kai\ a) /llhn de\<br />

o( au)to\j peri\ tou= Poluka/rpou paradi/dwsin dih/ghsin, h( \n a)nagkai=on<br />

toi=j peri\ au)tou= dhloume/noij e)pisuna/yai, ou( /twj e) /cousan.<br />

APO TOU TRITOU TWN PROS TAS AIRESEIS EIRHNAIOU<br />

4, 14, 3 "Kai\ Polu/karpoj de\ ou) mo/non u(po\ a)posto/lwn maqhteuqei\j<br />

kai\ sunanastrafei\j polloi=j toi=j to\n ku/rion e(orako/sin, a)lla\<br />

kai\ u(po\ a)posto/lwn katastaqei\j ei)j th\n )Asi/an e)n th= | e)n Smu/rnh|<br />

e)kklhsi/a| e)pi/skopoj, o( \n kai\ h(mei=j e(ora/kamen e)n th= | prw/th|<br />

4, 14, 4 h(mw=n h(liki/a| #e)pi\ polu\ ga\r pare/meinen kai\ pa/nu ghrale/oj<br />

e)ndo/xwj kai\ e)pifane/stata marturh/saj, e)xh=lqen tou= bi/o$u,<br />

tau=ta dida/xaj a)ei\ a( \ kai\ para\ tw=n a)posto/lwn e) /maqen, a( \ kai\<br />

4, 14, 5 h( e)kklhsi/a paradi/dwsin, a( \ kai\ mo/na e)sti\n a)lhqh=. marturou=si<br />

tou/toij ai( kata\ th\n )Asi/an e)kklhsi/ai pa=sai kai\ oi( me/cri nu=n<br />

diadedegme/noi to\n Polu/karpon, pollw= | a)xiopisto/teron kai\ bebaio/teron<br />

a)lhqei/aj ma/rtura o) /nta Ou)alenti/nou kai\ Marki/wnoj kai\<br />

tw=n loipw=n kakognwmo/nwn: o( \j kai\ e)pi\ )Anikh/tou e)pidhmh/saj<br />

th= | (Rw/mh|, pollou\j a)po\ tw=n proeirhme/nwn ai(retikw=n e)pe/streyen<br />

90


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ei)j th\n e)kklhsi/an tou= qeou=, mi/an kai\ mo/nhn tau/thn a)lh/qeian<br />

khru/xaj u(po\ tw=n a)posto/lwn pareilhfe/nai th\n u(po\ th=j e)kklhsi/aj<br />

4, 14, 6 paradedome/nhn. kai\ ei)si\n oi( a)khkoo/tej au)tou= o( /ti )Iwa/nnhj o(<br />

tou= kuri/ou maqhth\j e)n th= | )Efe/sw| poreuqei\j lou/sasqai kai\<br />

i)dw\n e) /sw Kh/rinqon e)xh/lato tou= balanei/ou mh\ lousa/menoj, a)ll'<br />

e)peipw/n: fu/gwmen, mh\ kai\ to\ balanei=on sumpe/sh|, e) /ndon o) /ntoj<br />

4, 14, 7 Khri/nqou tou= th=j a)lhqei/aj e)cqrou=. kai\ au)to\j de\ o( Polu/karpoj<br />

Marki/wni/ pote ei)j o) /yin au)tw= | e)lqo/nti kai\ fh/santi: e)pigi/nwske<br />

h(ma=j, a)pekri/qh: e)piginw/skw e)piginw/skw to\n prwto/tokon tou=<br />

satana=. tosau/thn oi( a)po/stoloi kai\ oi( maqhtai\ au)tw=n e) /scon<br />

eu)la/beian pro\j to\ mhde\ me/cri lo/gou koinwnei=n tini\ tw=n paracarasso/ntwn<br />

th\n a)lh/qeian, w(j kai\ Pau=loj e) /fhsen: ai(retiko\n<br />

a) /nqrwpon meta\ mi/an kai\ deute/ran nouqesi/an paraitou=, ei)dw\j<br />

o( /ti e)xe/straptai o( toiou=toj kai\ a(marta/nei w) \n au)tokata/kritoj.<br />

4, 14, 8 e) /stin de\ kai\ e)pistolh\ Poluka/rpou pro\j Filipphsi/ouj gegramme/nh<br />

i(kanwta/th, e)x h( =j kai\ to\n carakth=ra th=j pi/stewj au)tou=<br />

kai\ to\ kh/rugma th=j a)lhqei/aj oi( boulo/menoi kai\ fronti/zontej th=j<br />

e(autw=n swthri/aj du/nantai maqei=n".<br />

4, 14, 9 tau=ta o( Ei)rhnai=oj: o( ge/ toi Polu/karpoj e)n th= | dhlwqei/sh|<br />

pro\j Filipphsi/ouj au)tou= grafh= |, ferome/nh| ei)j deu=ro, ke/crhtai/<br />

tisin marturi/aij a)po\ th=j Pe/trou prote/raj e)pistolh=j.<br />

4, 14, 10 )Antwni=non me\n dh\ to\n Eu)sebh= klhqe/nta, ei)kosto\n kai\ deu/teron<br />

e) /toj th=j a)rch=j dianu/santa, Ma/rkoj Au)rh/lioj Ou)h=roj, o(<br />

kai\ )Antwni=noj, ui(o\j au)tou=, su\n kai\ Louki/w| a)delfw= | diade/cetai.<br />

4, 15, 1 e)n tou/tw| de\ o( Polu/karpoj megi/stwn th\n )Asi/an a)naqorubhsa/ntwn<br />

diwgmw=n marturi/w| teleiou=tai, a)nagkaio/taton d' au)tou=<br />

to\ te/loj e)ggra/fwj e) /ti fero/menon h(gou=mai dei=n mnh/mh| th=sde<br />

4, 15, 2 th=j i(stori/aj kataqe/sqai. e) /stin de\ h( grafh\ e)k prosw/pou h( =j<br />

au)to\j e)kklhsi/aj h(gei=to, tai=j kata\ to/pon paroiki/aij ta\ kat'<br />

au)to\n a)poshmai/nousa dia\ tou/twn:<br />

4, 15, 3 " (H e)kklhsi/a tou= qeou= h( paroikou=sa Smu/rnan th= | e)kklhsi/a|<br />

tou= qeou= th= | paroikou/sh| e)n Filomhli/w| kai\ pa/saij tai=j kata\<br />

pa/nta to/pon th=j a(gi/aj kaqolikh=j e)kklhsi/aj paroiki/aij e) /leoj<br />

ei)rh/nh kai\ a)ga/ph qeou= patro\j kai\ kuri/ou h(mw=n )Ihsou= Cristou=<br />

plhqunqei/h. e)gra/yamen u(mi=n, a)delfoi/, ta\ kata\ tou\j marturh/santaj<br />

kai\ to\n maka/rion Polu/karpon, o( /stij w( /sper e)pisfragi/saj<br />

dia\ th=j marturi/aj au)tou= kate/pause to\n diwgmo/n".<br />

4, 15, 4 tou/toij e(xh=j pro\ th=j a)mfi\ tou= Poluka/rpou dihgh/sewj ta\<br />

kata\ tou\j loipou\j a)nistorou=si ma/rturaj, oi( /aj e)nsta/seij pro\j<br />

ta\j a)lghdo/naj e)nedei/xanto, diagra/fontej. kataplh=xai ga/r<br />

fasi tou\j e)n ku/klw| periestw=taj, qewme/nouj tote\ me\n ma/stixi<br />

me/cri kai\ tw=n e)ndota/tw flebw=n kai\ a)rthriw=n kataxainome/nouj,<br />

w(j h) /dh kai\ ta\ e)n mucoi=j a)po/rrhta tou= sw/matoj spla/gcna te<br />

au)tw=n kai\ me/lh katopteu/esqai, tote\ de\ tou\j a)po\ qala/tthj<br />

kh/rukaj kai/ tinaj o)xei=j o)beli/skouj u(postrwnnume/nouj, kai\ dia\<br />

91


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

panto\j ei) /douj kola/sewn kai\ basa/nwn proi o/ntaj kai\ te/loj qhrsi\n<br />

4, 15, 5 ei)j bora\n paradidome/nouj. ma/lista de\ i(storou=sin diapre/yai<br />

to\n gennaio/taton Germaniko/n, u(porrwnnu/nta su\n qei/a| ca/riti th\n<br />

e) /mfuton peri\ to\n qa/naton tou= sw/matoj deili/an. boulome/nou<br />

ge/ toi tou= a)nqupa/tou pei/qein au)to\n proballome/nou te th\n<br />

h(liki/an kai\ a)ntibolou=ntoj komidh= | ne/on o) /nta kai\ a)kmai=on oi) =kton<br />

e(autou= labei=n, mh\ mellh=sai, proqu/mwj d' e)pispa/sasqai ei)j<br />

e(auto\n to\ qhri/on, mo/non ou)ci\ biasa/menon kai\ paroxu/nanta, w(j<br />

4, 15, 6 a) \n ta/cion tou= a)di/kou kai\ a)no/mou bi/ou au)tw=n a)pallagei/h. tou/tou<br />

d' e)pi\ tw= | diaprepei= qana/tw| to\ pa=n plh=qoj a)poqauma/san<br />

th=j a)ndrei/aj to\n qeofilh= ma/rtura kai\ th\n kaqo/lou tou= ge/nouj<br />

tw=n Cristianw=n a)reth/n, a)qro/wj e)piboa=n a) /rxasqai: ai) =re tou\j<br />

4, 15, 7 a)qe/ouj: zhtei/sqw Polu/karpoj. kai\ dh\ plei/sthj e)pi\ tai=j<br />

boai=j genome/nhj tarach=j, Fru/ga tina\ to\ ge/noj, Ko/i nton tou) /noma ,<br />

newsti\ e)k th=j Frugi/aj e)pista/nta, i)do/nta tou\j qh=raj kai\<br />

ta\j e)pi\ tou/toij a)peila/j, katapth=xai th\n yuch\n malakisqe/nta<br />

4, 15, 8 kai\ te/loj th=j swthri/aj e)ndou=nai. e)dh/lou de\ tou=ton o( th=j<br />

proeirhme/nhj grafh=j lo/goj propete/steron a)ll' ou) kat' eu)la/beian<br />

e)piphdh=sai tw= | dikasthri/w| su\n e(te/roij, a(lo/nta d' ou) =n<br />

o( /mwj katafane\j u(po/deigma toi=j pa=sin parascei=n, o( /ti mh\ de/oi<br />

toi=j toiou/toij r(iyokindu/nwj kai\ a)neulabw=j e)pitolma=n. a)lla\<br />

4, 15, 9 tau/th| me\n ei) =cen pe/raj ta\ kata\ tou/touj. to/n ge mh\n qaumasiw/taton<br />

Polu/karpon ta\ me\n prw=ta tou/twn a)kou/santa a)ta/racon<br />

mei=nai, eu)staqe\j to\ h) =qoj kai\ a)ki/nhton fula/xanta, bou/lesqai/ te<br />

au)tou= kata\ po/lin perime/nein: peisqe/nta ge mh\n a)ntibolou=si<br />

toi=j a)mf' au)to\n kai\ w(j a) \n u(pexe/lqoi parakalou=si, proelqei=n ei)j<br />

ou) po/rrw diestw=ta th=j po/lewj a)gro\n diatri/bein te su\n o)li/goij<br />

e)ntau=qa, nu/ktwr kai\ meq' h(me/ran ou) /ti e( /teron pra/ttonta h) \ tai=j<br />

pro\j to\n ku/rion diakarterou=nta eu)cai=j: di' w( =n dei=sqai kai\<br />

i(keteu/ein ei)rh/nhn e)xaitou/menon tai=j a)na\ pa=san th\n oi)koume/nhn<br />

e)kklhsi/aij, tou=to ga\r kai\ ei) =nai e)k tou= panto\j au)tw= | su/nhqej.<br />

4, 15, 10 kai\ dh\ eu)co/menon, e)n o)ptasi/a| triw=n pro/teron h(merw=n th=j<br />

sullh/yewj nu/ktwr i)dei=n to\ u(po\ kefalh=j au)tw= | strw=ma a)qro/wj<br />

ou( /twj u(po\ puro\j flecqe\n dedapanh=sqai, e) /xupnon d' e)pi\ tou/tw|<br />

geno/menon, eu)qu\j u(fermhneu=sai toi=j parou=si to\ fane/n, mo/non<br />

ou)ci\ to\ me/llon proqespi/santa safw=j te a)neipo/nta toi=j a)mf'<br />

au)to\n o( /ti de/oi au)to\n dia\ Cristo\n puri\ th\n zwh\n metalla/xai.<br />

4, 15, 11 e)pikeime/nwn dh\ ou) =n su\n pa/sh| spoudh= | tw=n a)nazhtou/ntwn au)to/n,<br />

au) =qij u(po\ th=j tw=n a)delfw=n diaqe/sewj kai\ storgh=j e)kbebiasme/non<br />

metabh=nai/ fasin e)f' e( /teron a)gro/n: e) /nqa met' ou) plei=ston<br />

tou\j sunelau/nontaj e)pelqei=n, du/o de\ tw=n au)to/qi sullabei=n<br />

pai/dwn: w( =n qa/teron ai)kisame/nouj e)pisth=nai di' au)tou= th= | tou=<br />

4, 15, 12 Poluka/rpou katagwgh= |, o)ye\ de\ th=j w( /raj e)pelqo/ntaj, au)to\n<br />

me\n eu(rei=n e)n u(perw/ |w| katakei/menon, o( /qen dunato\n o) \n au)tw= |<br />

e)f' e(te/ran metasth=nai oi)ki/an, mh\ beboulh=sqai, ei)po/nta: to\<br />

92


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

4, 15, 13 qe/lhma tou= qeou= gine/sqw. kai\ dh\ maqw\n paro/ntaj, w(j o(<br />

lo/goj fhsi/, kataba\j au)toi=j diele/xato eu) = ma/la faidrw= | kai\<br />

praota/tw| prosw/pw|, w(j kai\ qau=ma dokei=n o(ra=n tou\j pa/lai tou=<br />

a)ndro\j a)gnw=taj, e)napoble/pontaj tw= | th=j h(liki/aj au)tou= palaiw= |<br />

kai\ tw= | semnw= | kai\ eu)staqei= tou= tro/pou, kai\ ei) tosau/th ge/noito<br />

4, 15, 14 spoudh\ u(pe\r tou= toiou=ton sullhfqh=nai presbu/thn. o( d' ou)<br />

mellh/saj eu)qe/wj tra/pezan au)toi=j parateqh=nai prosta/ttei,<br />

ei) =ta trofh=j a)fqo/nou metalabei=n a)xioi=, mi/an te w( /ran, w(j a) \n<br />

proseu/xoito a)dew=j, par' au)tw=n ai)tei=tai: e)pitreya/ntwn de\<br />

a)nasta\j hu) /ceto, e) /mplewj th=j ca/ritoj w) \n tou= kuri/ou, w(j e)kplh/ttesqai<br />

tou\j paro/ntaj eu)come/nou au)tou= a)krowme/nouj pollou/j te<br />

au)tw=n metanoei=n h) /dh e)pi\ tw= | toiou=ton a)nairei=sqai me/llein semno\n<br />

4, 15, 15 kai\ qeopreph= presbu/thn. e)pi\ tou/toij h( peri\ au)tou= grafh\<br />

kata\ le/xin w( =de/ pwj ta\ e(xh=j th=j i(stori/aj e) /cei:<br />

"e)pei\ de/ pote kate/pause th\n proseuch\n mnhmoneu/saj a(pa/ntwn<br />

kai\ tw=n pw/pote sumbeblhko/twn au)tw= |, mikrw=n te kai\<br />

mega/lwn, e)ndo/xwn te kai\ a)do/xwn, kai\ pa/shj th=j kata\ th\n<br />

oi)koume/nhn kaqolikh=j e)kklhsi/aj, th=j w( /raj e)lqou/shj tou= e)xie/nai,<br />

o) /nw| kaqi/santej au)to\n h) /gagon ei)j th\n po/lin, o) /ntoj sabba/tou<br />

mega/lou. kai\ u(ph/nta au)tw= | o( ei)rh/narcoj (Hrw/ |dhj kai\ o(<br />

path\r au)tou= Nikh/thj: oi( \ kai\ metaqe/ntej au)to\n ei)j to\ o) /chma,<br />

e) /peiqon parakaqezo/menoi kai\ le/gontej: ti/ ga\r kako/n e)stin ei)pei=n,<br />

ku/rioj Kai=sar, kai\ qu=sai kai\ diasw/ |zesqai; o( \ de\ ta\ me\n prw=ta<br />

4, 15, 16 ou)k a)pekri/nato, e)pimeno/ntwn de\ au)tw=n, e) /fh: ou) me/llw pra/ttein<br />

o( \ sumbouleu/ete/ moi. oi( \ de\ a)potuco/ntej tou= pei=sai au)to/n,<br />

deina\ r(h/mata e) /legon kai\ meta\ spoudh=j kaqh/ |roun, w(j katio/nta<br />

a)po\ tou= o)ch/matoj a)posu=rai to\ a)ntiknh/mion: a)lla\ ga\r mh\ e)pistrafei/j,<br />

oi( =a mhde\n peponqw/j, proqu/mwj meta\ spoudh=j e)po-<br />

4, 15, 17 reu/eto, a)go/menoj ei)j to\ sta/dion. qoru/bou de\ thlikou/tou o) /ntoj<br />

e)n tw= | stadi/w|, w(j mhde\ polloi=j a)kousqh=nai, tw= | Poluka/rpw|<br />

ei)sio/nti ei)j to\ sta/dion fwnh\ e)x ou)ranou= ge/gonen: i) /scue,<br />

Polu/karpe, kai\ a)ndri/zou. kai\ to\n me\n ei)po/nta ou)dei\j ei) =den,<br />

4, 15, 18 th\n de\ fwnh\n tw=n h(mete/rwn polloi\ h) /kousan. prosacqe/ntoj<br />

ou) =n au)tou=, qo/ruboj h) =n me/gaj a)kousa/ntwn o( /ti Polu/karpoj<br />

sunei/lhptai. loipo\n ou) =n proselqo/nta a)nhrw/ta o( a)nqu/patoj ei)<br />

au)to\j ei) /h Polu/karpoj, kai\ o(mologh/santoj, e) /peiqen a)rnei=sqai,<br />

le/gwn: ai)de/sqhti/ sou th\n h(liki/an, kai\ e( /tera tou/toij a)ko/louqa,<br />

a( \ su/nhqej au)toi=j e)sti le/gein, o) /moson th\n Kai/saroj tu/chn,<br />

4, 15, 19 metano/hson, ei) =pon, ai) =re tou\j a)qe/ouj. o( de\ Polu/karpoj e)mbriqei=<br />

tw= | prosw/pw| ei)j pa/nta to\n o) /clon to\n e)n tw= | stadi/w| e)mble/yaj,<br />

e)pisei/saj au)toi=j th\n cei=ra stena/xaj te kai\ a)nable/yaj ei)j to\n<br />

4, 15, 20 ou)rano/n, ei) =pen: ai) =re tou\j a)qe/ouj. e)gkeime/nou de\ tou= h(goume/nou<br />

kai\ le/gontoj: o) /moson, kai\ a)polu/sw se, loido/rhson to\n Cristo/n,<br />

e) /fh o( Polu/karpoj: o)gdoh/konta kai\ e( \x e) /th douleu/w au)tw= |, kai\<br />

ou)de/n me h)di/khsen: kai\ pw=j du/namai blasfhmh=sai to\n basile/a<br />

93


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

4, 15, 21 mou, to\n sw/santa/ me; e)pime/nontoj de\ pa/lin au)tou= kai\ le/gontoj:<br />

o) /moson th\n Kai/saroj tu/chn, o( Polu/karpoj, ei) kenodoxei=j, fhsi/n,<br />

i( /na o)mo/sw th\n Kai/saroj tu/chn, w(j le/geij prospoiou/menoj<br />

a)gnoei=n o( /stij ei)mi/, meta\ parrhsi/aj a) /koue. Cristiano/j ei)mi.<br />

ei) de\ qe/leij to\n tou= Cristianismou= maqei=n lo/gon, do\j h(me/ran<br />

4, 15, 22 kai\ a) /kouson. e) /fh o( a)nqu/patoj: pei=son to\n dh=mon. Polu/karpoj<br />

e) /fh: se\ me\n kai\ lo/gou h)xi/wka, dedida/gmeqa ga\r a)rcai=j<br />

kai\ e)xousi/aij u(po\ qeou= tetagme/naij timh\n kata\ to\ prosh=kon th\n<br />

mh\ bla/ptousan h(ma=j a)pone/mein: e)kei/nouj de\ ou)k a)xi/ouj h(gou=mai<br />

4, 15, 23 tou= a)pologei=sqai au)toi=j. o( d' a)nqu/patoj ei) =pen: qhri/a e) /cw:<br />

tou/toij se parabalw=, e)a\n mh\ metanoh/sh|j. o( \ de\ ei) =pen: ka/lei.<br />

a)meta/qetoj ga\r h(mi=n h( a)po\ tw=n kreitto/nwn e)pi\ ta\ cei/rw meta/noia,<br />

kalo\n de\ metati/qesqai a)po\ tw=n calepw=n e)pi\ ta\ di/kaia.<br />

4, 15, 24 o( \ de\ pa/lin pro\j au)to/n: puri/ se poih/sw damasqh=nai, e)a\n tw=n<br />

qhri/wn katafronh= |j, e)a\n mh\ metanoh/sh|j. Polu/karpoj ei) =pen:<br />

pu=r a)peilei=j pro\j w( /ran kaio/menon kai\ met' o)li/gon sbennu/menon:<br />

a)gnoei=j ga\r to\ th=j mellou/shj kri/sewj kai\ ai)wni/ou kola/sewj<br />

4, 15, 25 toi=j a)sebe/si throu/menon pu=r. a)lla\ ti/ bradu/neij; fe/re o( \ bou/lei.<br />

tau=ta de\ kai\ e( /tera plei/ona le/gwn, qa/rsouj kai\ cara=j e)nepi/mplato<br />

kai\ to\ pro/swpon au)tou= ca/ritoj e)plhrou=to, w( /ste mh\ mo/non mh\<br />

sumpesei=n taracqe/nta u(po\ tw=n legome/nwn pro\j au)to/n, a)lla\<br />

tou)nanti/on to\n a)nqu/paton e)ksth=nai pe/myai te to\n kh/ruka kai\<br />

e)n me/sw| tw= | stadi/w| khru=xai: tri\j Polu/karpoj w(molo/ghsen<br />

e(auto\n Cristiano\n ei) =nai. tou/tou lecqe/ntoj u(po\ tou= kh/rukoj,<br />

4, 15, 26 pa=n to\ plh=qoj e)qnw=n te kai\ )Ioudai/wn tw=n th\n Smu/rnan katoikou/ntwn<br />

a)katasce/tw| qumw= | kai\ mega/lh| fwnh= | e)bo/a: ou( =to/j e)stin<br />

o( th=j )Asi/aj dida/skaloj, o( path\r tw=n Cristianw=n, o( tw=n h(mete/rwn<br />

qew=n kaqaire/thj, o( pollou\j dida/skwn mh\ qu/ein mhde\<br />

4, 15, 27 proskunei=n. tau=ta le/gontej, e)pebo/wn kai\ h)rw/twn to\n a)sia/rchn<br />

Fi/lippon i( /na e)pafh= | tw= | Poluka/rpw| le/onta: o( \ de\ e) /fh<br />

mh\ ei) =nai e)xo\n au)tw= |, e)peidh\ peplhrw/kei ta\ kunhge/sia. to/te<br />

e) /doxen au)toi=j o(moqumado\n e)piboh=sai w( /ste zw=nta to\n Polu/kar-<br />

4, 15, 28 pon katakau=sai. e) /dei ga\r to\ th=j fanerwqei/shj au)tw= | e)pi\<br />

tou= proskefalai/ou o)ptasi/aj plhrwqh=nai: o( /te i)dw=n au)to\ kaio/menon<br />

proseuco/menoj, ei) =pen e)pistrafei\j toi=j met' au)tou=<br />

pistoi=j profhtikw=j: dei= me zw=nta kah=nai. tau=ta ou) =n meta\<br />

4, 15, 29 tosou/tou ta/couj e)ge/neto qa=tton h) \ e)le/geto, tw=n o) /clwn paracrh=ma<br />

sunago/ntwn e)k tw=n e)rgasthri/wn kai\ e)k tw=n balanei/wn<br />

xu/la kai\ fru/gana, ma/lista )Ioudai/wn proqu/mwj, w(j e) /qoj au)toi=j,<br />

4, 15, 30 ei)j tau=ta u(pourgou/ntwn. a)ll' o( /te h( pura\ h(toima/sqh, a)poqe/menoj<br />

e(autw= | pa/nta ta\ i(ma/tia kai\ lu/saj th\n zw/nhn, e)peira=to<br />

kai\ u(polu/ein e(auto/n, mh\ pro/teron tou=to poiw=n dia\ to\ a)ei\ e( /kaston<br />

tw=n pistw=n spouda/zein o( /stij ta/cion tou= crwto\j au)tou= e)fa/yhtai:<br />

e)n panti\ ga\r a)gaqh=j e( /neken politei/aj kai\ pro\ th=j polia=j e)ke-<br />

4, 15, 31 ko/smhto. eu)qe/wj ou) =n au)tw= | perieti/qeto ta\ pro\j th\n pura\n<br />

94


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

h(rmosme/na o) /rgana: mello/ntwn de\ au)tw=n kai\ proshlou=n au)to/n,<br />

ei) =pen: a) /fete/ me ou( /twj: o( ga\r didou\j u(pomei=nai to\ pu=r dw/sei<br />

kai\ cwri\j th=j u(mete/raj e)k tw=n h( /lwn a)sfalei/aj a)sku/ltwj<br />

4, 15, 32 e)pimei=nai th= | pura= |. oi( de\ ou) kaqh/lwsan, prose/dhsan de\ au)to/n.<br />

o( \ d' o)pi/sw ta\j cei=raj poih/saj kai\ prosdeqei\j w( /sper krio\j e)pi/sh-<br />

4, 15, 33 moj, a)nafero/menoj e)k mega/lou poimni/ou o(lokau/twma dekto\n<br />

qew= | pantokra/tori, ei) =pen: o( tou= a)gaphtou= kai\ eu)loghtou= paido/j<br />

sou )Ihsou= Cristou= path/r, di' ou( = th\n peri\ se\ e)pi/gnwsin ei)lh/famen,<br />

o( qeo\j a)gge/lwn kai\ duna/mewn kai\ pa/shj kti/sewj panto/j te<br />

tou= ge/nouj tw=n dikai/wn oi( \ zw=sin e)nw/pio/n sou, eu)logw= se o( /ti<br />

h)xi/wsa/j me th=j h(me/raj kai\ w( /raj tau/thj, tou= labei=n me/roj e)n<br />

a)riqmw= | tw=n martu/rwn e)n tw= | pothri/w| tou= Cristou= sou ei)j<br />

4, 15, 34 a)na/stasin zwh=j ai)wni/ou yuch=j te kai\ sw/matoj e)n a)fqarsi/a|<br />

pneu/matoj a(gi/ou: e)n oi( =j prosdecqei/hn e)nw/pio/n sou sh/meron<br />

e)n qusi/a| pi/oni kai\ prosdekth= |, kaqw\j prohtoi/masaj, profanerw/saj<br />

4, 15, 35 kai\ plhrw/saj o( a)yeudh\j kai\ a)lhqino\j qeo/j. dia\ tou=to kai\<br />

peri\ pa/ntwn se\ ai)nw=, se\ eu)logw=, se\ doxa/zw dia\ tou= ai)wni/ou<br />

a)rciere/wj )Ihsou= Cristou= tou= a)gaphtou= sou paido/j, di' ou( =<br />

soi su\n au)tw= | e)n pneu/mati a(gi/w| do/xa kai\ nu=n kai\ ei)j tou\j<br />

4, 15, 36 me/llontaj ai)w=naj, a)mh/n. a)nape/myantoj de\ au)tou= to\ a)mh\n<br />

kai\ plhrw/santoj th\n proseuch/n, oi( tou= puro\j a) /nqrwpoi e)xh=yan<br />

to\ pu=r, mega/lhj de\ e)klamya/shj flogo\j qau=ma ei) /domen oi( =j<br />

i)dei=n e)do/qh, oi( \ kai\ e)thrh/qhsan ei)j to\ a)naggei=lai toi=j loipoi=j<br />

4, 15, 37 ta\ geno/mena. to\ ga\r pu=r kama/raj ei) =doj poih=san w( /sper<br />

o)qo/nhj ploi/ou u(po\ pneu/matoj plhroume/nhj, ku/klw| perietei/cise<br />

to\ sw=ma tou= ma/rturoj, kai\ h) =n me/son ou)c w(j sa\rx kaiome/nh, a)ll'<br />

w(j cruso\j kai\ a) /rguroj e)n kami/nw| purou/menoj: kai\ ga\r eu)wdi/aj<br />

tosau/thj a)ntelabo/meqa w(j libanwtou= pne/ontoj h) \ a) /llou tino\j<br />

4, 15, 38 tw=n timi/wn a)rwma/twn. pe/raj gou=n i)do/ntej oi( a) /nomoi mh\<br />

duna/menon to\ sw=ma u(po\ tou= puro\j dapanhqh=nai, e)ke/leusan<br />

4, 15, 39 proselqo/nta au)tw= | komfe/ktora parabu=sai xi/foj, kai\ tou=to poih/santoj,<br />

e)xh=lqen plh=qoj ai( /matoj, w( /ste katasbe/sai to\ pu=r kai\<br />

qauma/sai pa/nta to\n o) /clon ei) tosau/th tij diafora\ metaxu\ tw=n te<br />

a)pi/stwn kai\ tw=n e)klektw=n: w( =n ei( =j kai\ ou( =toj ge/gonen o( qaumasiw/tatoj<br />

e)n toi=j kaq' h(ma=j cro/noij dida/skaloj a)postoliko\j<br />

kai\ profhtiko\j geno/menoj e)pi/skopoj th=j e)n Smu/rnh| kaqolikh=j<br />

e)kklhsi/aj: pa=n ga\r r(h=ma o( \ a)fh=ken e)k tou= sto/matoj<br />

au)tou=, kai\ e)teleiw/qh kai\ teleiwqh/setai.<br />

4, 15, 40 "o( de\ a)nti/zhloj kai\ ba/skanoj ponhro/j, o( a)ntikei/menoj tw= | ge/nei<br />

tw=n dikai/wn, i)dw\n to\ me/geqoj au)tou= th=j marturi/aj kai\ th\n a)p'<br />

a)rch=j a)nepi/lhpton politei/an e)stefanwme/non te to\n th=j a)fqarsi/aj<br />

ste/fanon kai\ brabei=on a)nanti/rrhton a)penhnegme/non, e)peth/deusen<br />

w(j mhde\ to\ swma/tion au)tou= u(f' h(mw=n lhfqei/h, kai/per<br />

pollw=n e)piqumou/ntwn tou=to poih=sai kai\ koinwnh=sai tw= | a(gi/w|<br />

au)tou= sarki/w|. u(pe/balon gou=n tinej Nikh/thn, to\n tou= (Hrw/ |dou<br />

95


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

4, 15, 41 pate/ra, a)delfo\n [d]e\ d' ) /Alkhj, e)ntucei=n tw= | h(gemo/ni w( /ste<br />

mh\ dou=nai au)tou= to\ sw=ma, mh/, fhsi/n, a)fe/ntej to\n e)staurwme/non,<br />

tou=ton a) /rxwntai se/bein. kai\ tau=ta ei) =pon u(pobalo/ntwn kai\<br />

e)niscusa/ntwn tw=n )Ioudai/wn: oi( \ kai\ e)th/rhsan mello/ntwn<br />

h(mw=n e)k tou= puro\j au)to\n lamba/nein, a)gnoou=ntej o( /ti ou) /te to\n<br />

Cristo/n pote katalipei=n dunhso/meqa, to\n u(pe\r th=j tou= panto\j<br />

ko/smou tw=n sw|zome/nwn swthri/aj paqo/nta, ou) /te e( /tero/n tina<br />

4, 15, 42 se/bein. tou=ton me\n ga\r ui(o\n o) /nta tou= qeou= proskunou=men,<br />

tou\j de\ ma/rturaj w(j maqhta\j kai\ mimhta\j tou= kuri/ou a)gapw=men<br />

a)xi/wj e( /neka eu)noi/aj a)nuperblh/tou th=j ei)j to\n i) /dion basile/a<br />

kai\ dida/skalon: w( =n ge/noito kai\ h(ma=j sugkoinwnou/j te kai\ sum-<br />

4, 15, 43 maqhta\j gene/sqai. i)dw\n ou) =n o( e(katonta/rchj th\n tw=n )Ioudai/wn<br />

genome/nhn filoneiki/an, qei\j au)to\n e)n me/sw|, w(j e) /qoj<br />

au)toi=j, e) /kausen, ou( /twj te h(mei=j u( /steron a)nelo/menoi ta\ timiw/tera<br />

li/qwn polutelw=n kai\ dokimw/tera u(pe\r crusi/on o)sta= au)tou=<br />

4, 15, 44 a)peqe/meqa o( /pou kai\ a)ko/louqon h) =n. e) /nqa, w(j dunato/n, h(mi=n<br />

sunagome/noij e)n a)gallia/sei kai\ cara= | pare/xei o( ku/rioj e)pitelei=n<br />

th\n tou= marturi/ou au)tou= h(me/ran gene/qlion ei) /j te th\n<br />

tw=n prohqlhko/twn mnh/mhn kai\ tw=n mello/ntwn a) /skhsi/n te kai\<br />

4, 15, 45 e(toimasi/an. toiau=ta ta\ kata\ to\n maka/rion Polu/karpon: su\n<br />

toi=j a)po\ Filadelfei/aj dwdeka/tou e)n Smu/rnh| marturh/santoj,<br />

[o( \]j mo/noj u(po\ pa/ntwn ma=llon mnhmoneu/etai, w(j kai\<br />

u(po\ tw=n e)qnw=n e)n panti\ to/pw| lalei=sqai".<br />

4, 15, 46 ta\ me\n dh\ kata\ to\n qauma/sion kai\ a)postoliko\n Polu/karpon<br />

toiou/tou kathxi/wto te/louj, tw=n kata\ th\n Smurnai/wn e)kklhsi/an<br />

a)delfw=n th\n i(stori/an e)n h( = | dedhlw/kamen au)tw=n e)pistolh= | katateqeime/nwn:<br />

e)n th= | au)th= | de\ peri\ au)tou= grafh= | kai\ a) /lla martu/ria<br />

sunh=pto kata\ th\n au)th\n Smu/rnan pepragme/na u(po\ th\n<br />

au)th\n peri/odon tou= cro/nou th=j tou= Poluka/rpou marturi/aj,<br />

meq' w( =n kai\ Mhtro/dwroj th=j kata\ Marki/wna pla/nhj presbu/teroj<br />

dh\ ei) =nai dokw=n puri\ paradoqei\j a)nh/ |rhtai. tw=n ge mh\n<br />

4, 15, 47 to/te peribo/htoj ma/rtuj ei( =j tij e)gnwri/zeto Pio/nioj: ou( =<br />

ta\j kata\ me/roj o(mologi/aj th/n te tou= lo/gou parrhsi/an kai\ ta\j<br />

u(pe\r th=j pi/stewj e)pi\ tou= dh/mou kai\ tw=n a)rco/ntwn a)pologi/aj<br />

didaskalika/j te dhmhgori/aj kai\ e) /ti ta\j pro\j tou\j u(popeptwko/taj<br />

tw= | kata\ to\n diwgmo\n peirasmw= | dexiw/seij paramuqi/aj<br />

te a( \j e)pi\ th=j ei(rkth=j toi=j par' au)to\n ei)safiknoume/noij a)delfoi=j<br />

pareti/qeto, a( /j te e)pi\ tou/toij u(pe/meinen basa/nouj, kai\ ta\j e)pi\<br />

tau/taij a)lghdo/naj kaqhlw/seij te kai\ th\n e)pi\ th=j pura=j karteri/an<br />

th/n te e)f' a( /pasin toi=j parado/xoij au)tou= teleuth\n plhre/stata<br />

th=j peri\ au)tou= grafh=j periecou/shj, tou\j oi( =j fi/lon, e)pi\ tau/thn<br />

a)nape/myomen toi=j tw=n a)rcai/wn sunacqei=sin h(mi=n marturi/oij<br />

e)ntetagme/nhn.<br />

4, 15, 48 e(xh=j de\ kai\ a) /llwn e)n Perga/mw| po/lei th=j )Asi/aj u(pomnh/mata<br />

memarturhko/twn fe/retai, Ka/rpou kai\ Papu/lou kai\ gunaiko\j<br />

96


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

)Agaqoni/khj, meta\ plei/staj kai\ diaprepei=j o(mologi/aj e)pido/xwj<br />

teteleiwme/nwn.<br />

4, 16, 1 Kata\ tou/touj de\ kai\ o( mikrw= | pro/sqen h(mi=n dhlwqei\j )Iousti=noj<br />

deu/teron u(pe\r tw=n kaq' h(ma=j dogma/twn bibli/on a)nadou\j<br />

toi=j dedhlwme/noij a) /rcousin, qei/w| katakosmei=tai marturi/w|,<br />

filoso/fou Krh/skentoj #to\n ferw/numon d' ou( =toj th= | Kunikh= |<br />

proshgori/a| bi/on te kai\ tro/pon e)zh/lo$u th\n e)piboulh\n au)tw= |<br />

kattu/santoj, e)peidh\ pleona/kij e)n dialo/goij a)kroatw=n paro/ntwn<br />

eu)qu/naj au)to/n, ta\ nikhth/ria teleutw=n h( =j e)pre/sbeuen<br />

4, 16, 2 a)lhqei/aj dia\ tou= marturi/ou tou= kat' au)to\n a)nedh/sato. tou=to<br />

de\ kai\ au)to\j o( tai=j a)lhqei/aij filosofw/tatoj e)n th= | dedhlwme/nh|<br />

a)pologi/a| safw=j ou( /twj, w( /sper ou) =n kai\ e) /mellen o( /son ou) /pw peri\<br />

au)to\n sumbh/sesqai, prolabw\n a)poshmai/nei tou/toij toi=j r(h/masin.<br />

4, 16, 3 "ka)gw\ ou) =n prosdokw= u(po/ tinoj tw=n w)nomasme/nwn e)pibouleuqh=nai<br />

kai\ xu/lw| e)ntinagh=nai h) \ ka) \n u(po\ Krh/skentoj tou= a)filoso/fou<br />

kai\ filoko/mpou: ou) ga\r filo/sofon ei)pei=n a) /xion to\n a) /ndra,<br />

o( /j ge peri\ w( =n mh\ e)pi/statai, dhmosi/a| katamarturei= w(j a)qe/wn<br />

kai\ a)sebw=n Cristianw=n o) /ntwn, pro\j ca/rin kai\ h(donh\n tw=n<br />

4, 16, 4 pollw=n tw=n peplanhme/nwn tou=to pra/ttwn. ei) /te ga\r mh\<br />

e)ntucw\n toi=j tou= Cristou= dida/gmasin katatre/cei h(mw=n, pampo/nhro/j<br />

e)stin kai\ i)diwtw=n polu\ cei/rwn, oi( \ fula/ttontai polla/kij<br />

peri\ w( =n ou)k e)pi/stantai, diale/gesqai kai\ yeudomarturei=n: kai\<br />

ei) e)ntucw\n mh\ sunh=ken to\ e)n au)toi=j megalei=on h) \ sunei\j pro\j<br />

to\ mh\ u(popteuqh=nai toiou=toj tau=ta poiei=, polu\ ma=llon a)gennh\j<br />

4, 16, 5 kai\ pampo/nhroj, i)diwtikh=j kai\ a)lo/gou do/xhj kai\ fo/bou e)la/ttwn<br />

w) /n. kai\ ga\r proqe/nta me kai\ e)rwth/santa au)to\n e)rwth/seij<br />

tina\j toiau/taj, maqei=n kai\ e)le/gxai o( /ti a)lhqw=j mhde\n e)pi/statai,<br />

ei)de/nai u(ma=j bou/lomai, kai\ o( /ti a)lhqh= le/gw, ei) mh\ a)nhne/cqhsan<br />

u(mi=n ai( koinwni/ai tw=n lo/gwn, e( /toimoj kai\ e)f' u(mw=n koinwnei=n<br />

4, 16, 6 tw=n e)rwth/sewn pa/lin: basiliko\n d' a) \n kai\ tou=to e) /rgon ei) /h. ei)<br />

de\ kai\ e)gnw/sqhsan u(mi=n ai( e)rwth/seij mou kai\ ai( e)kei/nou a)pokri/seij,<br />

fanero\n u(mi=n e)stin o( /ti ou)de\n tw=n h(mete/rwn e)pi/statai:<br />

h) \ ei) e)pi/statai, dia\ tou\j a)kou/ontaj de\ ou) tolma= | le/gein, w(j<br />

pro/teron e) /fhn, ou) filo/sofoj, a)lla\ filo/doxoj a)nh\r dei/knutai,<br />

o( /j ge mhde\ to\ Swkratiko/n, a)xie/raston o) /n, tima= |".<br />

4, 16, 7 tau=ta me\n ou) =n o( )Iousti=noj: o( /ti de\ kata\ th\n au)tou= pro/rrhsin<br />

pro\j tou= Krh/skentoj suskeuasqei\j e)teleiw/qh, Tatiano/j, a)nh\r<br />

to\n prw=ton au)tou= bi/on sofisteu/saj e)n toi=j (Ellh/nwn maqh/masi<br />

kai\ do/xan ou) smikra\n e)n au)toi=j a)penhnegme/noj plei=sta/ te e)n<br />

suggra/mmasin au)tou= katalipw\n mnhmei=a, e)n tw= | Pro\j ( /Ellhnaj<br />

i(storei=, le/gwn w( =de.<br />

"kai\ o( qaumasiw/tatoj )Iousti=noj o)rqw=j e)xefw/nhsen e)oike/nai<br />

tou\j proeirhme/nouj lh|stai=j."<br />

4, 16, 8 ei)t' e)peipw/n tina peri\ tw=n filoso/fwn, e)pile/gei tau=ta:<br />

"Krh/skhj gou=n o( e)nneotteu/saj th= | mega/lh| po/lei paiderasti/a|<br />

97


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

me\n pa/ntaj u(perh/negken, filarguri/a| de\ pa/nu prosech\j h) =n:<br />

4, 16, 9 qana/tou de\ o( katafronei=n sumbouleu/wn ou( /twj au)to\j e)dedi/ei<br />

to\n qa/naton, w(j kai\ )Iousti=non, kaqa/per mega/lw| kakw= |, tw= |<br />

qana/tw| peribalei=n pragmateu/sasqai, dio/ti khru/ttwn th\n a)lh/qeian<br />

li/cnouj tou\j filoso/fouj kai\ a)patew=naj sunh/legcen".<br />

kai\ to\ me\n kata\ )Iousti=non martu/rion toiau/thn ei) /lhcen ai)ti/an:<br />

4, 17, 1 o( d' au)to\j a)nh\r pro\ tou= kat' au)to\n a)gw=noj e(te/rwn pro\<br />

au)tou= marturhsa/ntwn e)n th= | prote/ra| mnhmoneu/ei a)pologi/a|,<br />

4, 17, 2 crhsi/mwj th= | u(poqe/sei kai\ tau=ta i(storw=n: gra/fei de\ w( =de:<br />

"gunh/ tij sunebi/ou a)ndri\ a)kolastai/nonti, a)kolastai/nousa kai\<br />

au)th\ pro/teron: e)peidh\ de\ ta\ tou= Cristou= dida/gmata e) /gnw, e)swfroni/sqh,<br />

kai\ to\n a) /ndra o(moi/wj swfronei=n pei/qein e)peira=to, ta\<br />

dida/gmata a)nafe/rousa th/n te me/llousan toi=j ou) swfro/nwj kai\<br />

meta\ lo/gou o)rqou= biou=sin e) /sesqai e)n ai)wni/w| puri\ ko/lasin a)pag-<br />

4, 17, 3 ge/llousa. o( \ de\ tai=j au)tai=j a)selgei/aij e)pime/nwn, a)llotri/an dia\<br />

tw=n pra/xewn e)poiei=to th\n gameth/n: a)sebe\j ga\r h(goume/nh to\<br />

loipo\n h( gunh\ sugkatakli/nesqai a)ndri\ para\ to\n th=j fu/sewj<br />

no/mon kai\ para\ to\ di/kaion po/rouj h(donh=j e)k panto\j peirwme/nw|<br />

4, 17, 4 poiei=sqai, th=j suzugi/aj cwrisqh=nai e)boulh/qh. kai\ e)peidh\<br />

e)xeduswpei=to u(po\ tw=n au)th=j, e) /ti prosme/nein sumbouleuo/ntwn w(j<br />

ei)j e)lpi/da metabolh=j h( /xonto/j pote tou= a)ndro/j, biazome/nh e(auth\n<br />

4, 17, 5 e)pe/menen: e)peidh\ de\ o( tau/thj a)nh\r ei)j th\n )Alexa/ndreian poreuqei/j,<br />

calepw/tera pra/ttein a)phgge/lqh, o( /pwj mh\ koinwno\j tw=n<br />

a)dikhma/twn kai\ a)sebhma/twn ge/nhtai me/nousa e)n th= | suzugi/a| kai\<br />

o(modi/aitoj kai\ o(mo/koitoj ginome/nh, to\ lego/menon par' u(mi=n r(epou/-<br />

4, 17, 6 dion dou=sa e)cwri/sqh. o( de\ kalo\j ka)gaqo\j tau/thj a)nh/r, de/on<br />

au)to\n cai/rein o( /ti a( \ pa/lai meta\ tw=n u(phretw=n kai\ tw=n misqofo/rwn<br />

eu)cerw=j e) /pratten me/qaij cai/rousa kai\ kaki/a| pa/sh|,<br />

tou/twn me\n tw=n pra/xewn pe/pauto kai\ au)to\n ta\ au)ta\ pau/sasqai<br />

pra/ttonta e)bou/leto, mh\ boulome/nou a)pallagei/shj, kathgori/an<br />

4, 17, 7 pepoi/htai, le/gwn au)th\n Cristianh\n ei) =nai. kai\ h( \ me\n bibli/dio/n<br />

soi tw= | au)tokra/tori a)ne/dwken, pro/teron sugcwrhqh=nai au)th= |<br />

dioikh/sasqai ta\ e(auth=j a)xiou=sa, e) /peita a)pologh/sasqai peri\<br />

tou= kathgorh/matoj meta\ th\n tw=n pragma/twn au)th=j dioi/khsin,<br />

4, 17, 8 kai\ sunecw/rhsaj tou=to: o( de\ tau/thj pote\ a)nh\r pro\j e)kei/nhn,<br />

[me\n] mh\ duna/menoj ta\ nu=n e) /ti le/gein, pro\j Ptolemai=o/n tina<br />

o( \n Ou)rbi/kioj e)kola/sato, dida/skalon e)kei/nhj tw=n Cristianw=n<br />

4, 17, 9 maqhma/twn geno/menon, e)tra/peto dia\ tou=de tou= tro/pou. e(kato/ntarcon<br />

ei)j desma\ e)mbalo/nta to\n Ptolemai=on, fi/lon au)tw= |<br />

u(pa/rconta, e) /peise labe/sqai tou= Ptolemai/ou kai\ a)nerwth=sai<br />

ei), au)to\ tou=to mo/non, Cristiano/j e)stin. kai\ to\n Ptolemai=on,<br />

filalh/qh a)ll' ou)k a)pathlo\n ou)de\ yeudolo/gon th\n gnw/mhn o) /nta<br />

o(mologh/santa e(auto\n ei) =nai Cristiano/n, e)n desmoi=j gene/sqai o(<br />

e(kato/ntarcoj pepoi/hken, kai\ e)pi\ polu\n cro/non e)n tw= | desmw-<br />

4, 17, 10 thri/w| e)kola/sato: teleutai=on de\ o( /te e)pi\ Ou)rbi/kion h) /cqh o( a) /nqrw-<br />

98


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

poj, o(moi/wj au)to\ tou=to mo/non e)xhta/sqh, ei) ei) /h Cristiano/j: kai\<br />

pa/lin, ta\ kala\ e(autw= | sunepista/menoj dia\ th\n a)po\ tou= Cristou=<br />

4, 17, 11 didach/n, to\ didaskalei=on th=j qei/aj a)reth=j w(molo/ghsen. o( ga\r<br />

a)rnou/menoj o(tiou=n h) \ kategnwkw\j tou= pra/gmatoj e) /xarnoj gi/netai<br />

h) \ e(auto\n a)na/xion e)pista/menoj kai\ a)llo/trion tou= pra/gmatoj<br />

th\n o(mologi/an feu/gei: w( =n ou)de\n pro/sestin tw= | a)lhqinw= | Cris-<br />

4, 17, 12 tianw= |. kai\ tou= Ou)rbiki/ou keleu/santoj au)to\n a)pacqh=nai,<br />

Lou/kio/j tij, kai\ au)to\j w) \n Cristiano/j, o(rw=n th\n a)lo/gwj ou( /twj<br />

genome/nhn kri/sin, pro\j to\n Ou)rbi/kion e) /fh: ti/j h( ai)ti/a tou= mh/te<br />

moico\n mh/te po/rnon mh/te a)ndrofo/non mh/te lwpodu/thn mh/te<br />

a( /rpaga mh/te a(plw=j a)di/khma/ ti pra/xanta e)legco/menon, o)no/matoj<br />

de\ Cristianou= proswnumi/an o(mologou=nta, to\n a) /nqrwpon tou=ton<br />

e)kola/sw; ou) pre/ponta Eu)sebei= au)tokra/tori ou)de\ filoso/fw|<br />

Kai/saroj paidi\ ou)de\ i(era= | sugklh/tw| kri/neij, w) = Ou)rbi/kie.<br />

4, 17, 13 kai\ o( /j, ou)de\n a) /llo a)pokrina/menoj, kai\ pro\j to\n Lou/kion e) /fh:<br />

dokei=j moi kai\ su\ ei) =nai toiou=toj, kai\ tou= Louki/ou fh/santoj:<br />

ma/lista, pa/lin kai\ au)to\n a)pacqh=nai e)ke/leusen: o( \ de\ ca/rin<br />

ei)de/nai w(molo/gei: ponhrw=n ga\r despotw=n tw=n toiou/twn<br />

a)phlla/cqai e)pei=pen kai\ para\ a)gaqo\n pate/ra kai\ basile/a<br />

to\n qeo\n poreu/esqai. kai\ a) /lloj de\ tri/toj e)pelqw\n kolasqh=nai<br />

prosetimh/qh".<br />

tou/toij o( )Iousti=noj ei)ko/twj kai\ a)kolou/qwj a( \j proemnhmoneu/samen<br />

au)tou= fwna\j e)pa/gei le/gwn: "ka)gw\ ou) =n prosdokw= u(po/<br />

tinoj tw=n w)nomasme/nwn e)pibouleuqh=nai" kai\ ta\ loipa/.<br />

4, 18, 1 Plei=sta de\ ou( =toj katale/loipen h(mi=n pepaideume/nhj dianoi/aj<br />

kai\ peri\ ta\ qei=a e)spoudakui/aj u(pomnh/mata, pa/shj w)felei/aj<br />

e) /mplea: e)f' a( \ tou\j filomaqei=j a)nape/myomen, ta\ ei)j h(mete/ran<br />

4, 18, 2 gnw=sin e)lqo/nta crhsi/mwj parashmhna/menoi. o( me/n ti/j e)stin<br />

au)tw= | lo/goj pro\j )Antwni=non to\n Eu)sebh= prosagoreuqe/nta kai\<br />

tou\j tou/tou pai=daj th/n te (Rwmai/wn su/gklhton prosfwnhtiko\j<br />

u(pe\r tw=n kaq' h(ma=j dogma/twn, o( de\ deute/ran perie/cwn u(pe\r<br />

th=j h(mete/raj pi/stewj a)pologi/an, h( \n pepoi/htai pro\j to\n tou=<br />

dedhlwme/nou au)tokra/toroj dia/doco/n te kai\ o(mw/numon )Antwni=non<br />

Ou)h=ron, ou( = ta\ kata\ tou\j cro/nouj e)pi\ tou= paro/ntoj die/xi-<br />

4, 18, 3 men: kai\ a) /lloj o( pro\j ( /Ellhnaj, e)n w( = | makro\n peri\ plei/stwn<br />

par' h(mi=n te kai\ toi=j (Ellh/nwn filoso/foij zhtoume/nwn katatei/naj<br />

lo/gon, peri\ th=j tw=n daimo/nwn dialamba/nei fu/sewj: a( \<br />

4, 18, 4 ou)de\n a) \n e)pei/goi ta\ nu=n parati/qesqai. kai\ au) =qij e( /teron pro\j<br />

( /Ellhnaj ei)j h(ma=j e)lh/luqen au)tou= su/ggramma, o( \ kai\ e)pe/grayen<br />

) /Elegcon, kai\ para\ tou/touj a) /llo peri\ qeou= monarci/aj,<br />

h( \n ou) mo/non e)k tw=n par' h(mi=n grafw=n, a)lla\ kai\ tw=n (Ellhnikw=n<br />

4, 18, 5 suni/sthsin bibli/wn: e)pi\ tou/toij e)pigegramme/non Ya/lthj, kai\<br />

a) /llo scoliko\n peri\ yuch=j, e)n w( = | diafo/rouj peu/seij protei/naj<br />

peri\ tou= kata\ th\n u(po/qesin problh/matoj, tw=n par' ( /Ellhsin<br />

filoso/fwn parati/qetai ta\j do/xaj, ai( =j kai\ a)ntile/xein u(piscnei=tai<br />

99


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th/n te au)to\j au)tou= do/xan e)n e(te/rw| paraqh/sesqai suggra/mmati.<br />

4, 18, 6 kai\ dia/logon de\ pro\j )Ioudai/ouj sune/taxen, o( \n e)pi\ th=j )Efesi/wn<br />

po/lewj pro\j Tru/fwna tw=n to/te (Ebrai/wn e)pishmo/taton pepoi/htai:<br />

e)n w( = | ti/na tro/pon h( qei/a ca/rij au)to\n e)pi\ to\n th=j pi/stewj<br />

parw/rmhse lo/gon, dhloi= o(poi/an te pro/teron peri\ ta\ filo/sofa<br />

maqh/mata spoudh\n ei)senh/nektai kai\ o( /shn e)poih/sato th=j a)lhqei/aj<br />

4, 18, 7 e)kqumota/thn zh/thsin. i(storei= d' e)n tau)tw= | peri\ )Ioudai/wn w(j<br />

kata\ th=j tou= Cristou= didaskali/aj e)piboulh\n suskeuasame/nwn,<br />

au)ta\ tau=ta pro\j to\n Tru/fwna a)poteino/menoj:<br />

"ou) mo/non de\ ou) metenoh/sate e)f' oi( =j e)pra/xate kakw=j, a)lla\<br />

a) /ndraj e)klektou\j e)klexa/menoi to/te a)po\ (Ierousalh\m e)xepe/myate<br />

ei)j pa=san th\n gh=n, le/gontej ai( /resin a) /qeon Cristianw=n pefa/nqai<br />

katale/gonte/j te tau=ta a( /per kaq' h(mw=n oi( a)gnoou=ntej<br />

h(ma=j pa/ntej le/gousin, w( /ste ou) mo/non e(autoi=j a)diki/aj ai) /tioi<br />

u(pa/rcete, a)lla\ kai\ toi=j a) /lloij a( /pasin a(plw=j a)nqrw/poij".<br />

4, 18, 8 gra/fei de\ kai\ w(j o( /ti me/cri kai\ au)tou= cari/smata profhtika\<br />

die/lampen e)pi\ th=j e)kklhsi/aj, me/mnhtai/ te th=j )Iwa/nnou<br />

)Apokalu/yewj, safw=j tou= a)posto/lou au)th\n ei) =nai le/gwn: kai\<br />

r(htw=n de/ tinwn profhtikw=n mnhmoneu/ei, diele/gcwn to\n Tru/fwna<br />

w(j dh\ perikoya/ntwn au)ta\ )Ioudai/wn a)po\ th=j grafh=j.<br />

plei=sta de\ kai\ e( /tera para\ polloi=j fe/retai a)delfoi=j tw=n au)tou=<br />

4, 18, 9 po/nwn, ou(twsi\ de\ spoudh=j ei) =nai a) /xioi kai\ toi=j palaioi=j e)do/koun<br />

oi( ta)ndro\j lo/goi, w(j to\n Ei)rhnai=on a)pomnhmoneu/ein au)tou=<br />

fwna/j, tou=to me\n e)n tw= | teta/rtw| pro\j ta\j ai(re/seij au)ta\ dh\<br />

tau=ta e)pile/gonta:<br />

"kai\ kalw=j o( )Iousti=noj e)n tw= | pro\j Marki/wna sunta/gmati/<br />

fhsin o( /ti au)tw= | tw= | kuri/w| ou)k a) \n e)pei/sqhn a) /llon qeo\n katagge/llonti<br />

para\ to\n dhmiourgo/n".<br />

tou=to de\ e)n tw= | pe/mptw| th=j au)th=j u(poqe/sewj dia\ tou/twn:<br />

"kai\ kalw=j o( )Iousti=noj e) /fh o( /ti pro\ me\n th=j tou= kuri/ou parousi/aj<br />

ou)de/pote e)to/lmhsen o( satana=j blasfhmh=sai to\n qeo/n,<br />

a( /te mhde/pw ei)dw\j au)tou= th\n kata/krisin".<br />

4, 18, 10 kai\ tau=ta de\ a)nagkai/wj ei)rh/sqw ei)j protroph\n tou= meta\<br />

spoudh=j tou\j filomaqei=j kai\ tou\j tou/tou perie/pein lo/gouj.<br />

kai\ ta\ me\n kata\ to/nde toiau=ta h) =n.<br />

4, 19, 1 h) /dh de\ ei)j o) /gdoon e)launou/shj e) /toj th=j dhloume/nhj h(gemoni/aj,<br />

th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj th\n e)piskoph\n )Ani/khton e( /ndeka<br />

toi=j pa=sin e) /tesin dielqo/nta Swth\r diade/cetai, a)lla\ kai\ th=j<br />

)Alexandre/wn paroiki/aj Keladi/wnoj te/ttarsin e)pi\ de/ka e) /tesin<br />

prosta/ntoj, th\n diadoch\n )Agrippi=noj dialamba/nei,<br />

4, 20, 1 kai\ e)pi\ th=j )Antioce/wn de\ e)kklhsi/aj Qeo/filoj e( /ktoj a)po\<br />

tw=n a)posto/lwn e)gnwri/zeto. teta/rtou me\n tw=n e)kei=se meta\<br />

( /Hrwna katasta/ntoj Kornhli/ou, meta\ de\ au)to\n pe/mptw| baqmw= |<br />

th\n e)piskoph\n ) /Erwtoj diadexame/nou.<br />

4, 21, 1 ) /Hkmazon d' e)n tou/toij e)pi\ th=j e)kklhsi/aj (Hgh/sippo/j te,<br />

100


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o( \n i) /smen e)k tw=n prote/rwn, kai\ Dionu/sioj Korinqi/wn e)pi/skopoj<br />

Pinuto/j te a) /lloj tw=n e)pi\ Krh/thj e)pi/skopoj Fi/lippo/j te e)pi\<br />

tou/toij kai\ )Apolina/rioj kai\ Meli/twn Mousano/j te kai\ Mo/destoj<br />

kai\ e)pi\ pa=sin Ei)rhnai=oj, w( =n kai\ ei)j h(ma=j th=j a)postolikh=j<br />

parado/sewj h( th=j u(giou=j pi/stewj e) /ggrafoj kath=lqen o)rqodoxi/a.<br />

4, 22, 1 (O me\n ou) =n (Hgh/sippoj e)n pe/nte toi=j ei)j h(ma=j e)lqou=sin u(pomnh/masin<br />

th=j i)di/aj gnw/mhj plhresta/thn mnh/mhn katale/loipen:<br />

e)n oi( =j dhloi= w(j plei/stoij e)pisko/poij summi/xeien a)podhmi/an<br />

steila/menoj me/cri (Rw/mhj, kai\ w(j o( /ti th\n au)th\n para\ pa/ntwn<br />

parei/lhfen didaskali/an. a)kou=sai/ ge/ toi pa/restin meta/ tina<br />

peri\ th=j Klh/mentoj pro\j Korinqi/ouj e)pistolh=j au)tw= | ei)rhme/na<br />

e)pile/gontoj tau=ta:<br />

4, 22, 2 "kai\ e)pe/menen h( e)kklhsi/a h( Korinqi/wn e)n tw= | o)rqw= | lo/gw|<br />

me/cri Pri/mou e)piskopeu/ontoj e)n Kori/nqw|: oi( =j sune/mixa ple/wn<br />

ei)j (Rw/mhn kai\ sundie/triya toi=j Korinqi/oij h(me/raj i(kana/j,<br />

4, 22, 3 e)n ai( =j sunanepa/hmen tw= | o)rqw= | lo/gw|: geno/menoj de\ e)n (Rw/mh|,<br />

diadoch\n e)poihsa/mhn me/crij )Anikh/tou: ou( = dia/konoj h) =n<br />

)Eleu/qeroj, kai\ para\ )Anikh/tou diade/cetai Swth/r, meq' o( \n<br />

)Eleu/qeroj. e)n e(ka/sth| de\ diadoch= | kai\ e)n e(ka/sth| po/lei ou( /twj<br />

e) /cei w(j o( no/moj khru/ssei kai\ oi( profh=tai kai\ o( ku/rioj".<br />

4, 22, 4 o( d' au)to\j kai\ tw=n kat' au)to\n ai(re/sewn ta\j a)rca\j u(poti/qetai<br />

dia\ tou/twn:<br />

"kai\ meta\ to\ marturh=sai )Ia/kwbon to\n di/kaion, w(j kai\ o( ku/rioj,<br />

e)pi\ tw= | au)tw= | lo/gw|, pa/lin o( e)k qei/ou au)tou= Sumew\n o( tou= Klwpa=<br />

kaqi/statai e)pi/skopoj, o( \n proe/qento pa/ntej, o) /nta a)neyio\n tou=<br />

kuri/ou deu/teron. dia\ tou=to e)ka/loun th\n e)kklhsi/an parqe/non,<br />

4, 22, 5 ou) /pw ga\r e) /fqarto a)koai=j matai/aij: a) /rcetai de\ o( Qebouqi\j dia\<br />

to\ mh\ gene/sqai au)to\n e)pi/skopon u(pofqei/rein a)po\ tw=n e(pta\<br />

ai(re/sewn, w( =n kai\ au)to\j h) =n, e)n tw= | law= |, a)f' w( =n Si/mwn, o( /qen<br />

Simwnianoi/, kai\ Kleo/bioj, o( /qen Kleobihnoi/, kai\ Dosi/qeoj, o( /qen<br />

Dosiqianoi/, kai\ Gorqai=oj, o( /qen Goraqhnoi/, kai\ Masbw/qeoi.<br />

a)po\ tou/twn Menandrianistai\ kai\ Markianistai\ kai\ Karpokratianoi\<br />

kai\ Ou)alentinianoi\ kai\ Basileidianoi\ kai\ Satornilianoi\<br />

e( /kastoj i)di/wj kai\ e(teroi/wj i)di/an do/xan pareishga/go-<br />

4, 22, 6 san, a)po\ tou/twn yeudo/cristoi, yeudoprofh=tai, yeudapo/stoloi,<br />

oi( /tinej e)me/risan th\n e( /nwsin th=j e)kklhsi/aj fqorimai/oij lo/goij<br />

kata\ tou= qeou= kai\ kata\ tou= Cristou= au)tou=".<br />

4, 22, 7 e) /ti d' o( au)to\j kai\ ta\j pa/lai gegenhme/naj para\ )Ioudai/oij<br />

ai(re/seij i(storei= le/gwn:<br />

"h) =san de\ gnw=mai dia/foroi e)n th= | peritomh= | e)n ui(oi=j )Israhlitw=n<br />

kata\ th=j fulh=j )Iou/da kai\ tou= Cristou= au( =tai: )Essai=oi<br />

Galilai=oi (Hmerobaptistai\ Masbw/qeoi Samarei=tai Saddoukai=oi<br />

Farisai=oi".<br />

4, 22, 8 kai\ e( /tera de\ plei=sta gra/fei, w( =n e)k me/rouj h) /dh pro/teron<br />

e)mnhmoneu/samen, oi)kei/wj toi=j kairoi=j ta\j i(stori/aj paraqe/menoi,<br />

101


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /k te tou= kaq' (Ebrai/ouj eu)aggeli/ou kai\ tou= Suriakou= kai\<br />

i)di/wj e)k th=j (Ebrai/ doj diale/ktou tina\ ti/qhsin, e)mfai/nwn e)x<br />

(Ebrai/wn e(auto\n pepisteuke/nai, kai\ a) /lla de\ w(j e)x )Ioudai kh=j<br />

4, 22, 9 a)gra/fou parado/sewj mnhmoneu/ei. ou) mo/noj de\ ou( =toj, kai\<br />

Ei)rhnai=oj de\ kai\ o( pa=j tw=n a)rcai/wn coro\j pana/reton Sofi/an<br />

ta\j Solomw=noj Paroimi/aj e)ka/loun. kai\ peri\ tw=n legome/nwn<br />

de\ a)pokru/fwn dialamba/nwn, e)pi\ tw=n au)tou= cro/nwn pro/j tinwn<br />

ai(retikw=n a)napepla/sqai tina\ tou/twn i(storei=. a)lla\ ga\r e)f'<br />

e( /teron h) /dh metabate/on,<br />

4, 23, 1 kai\ prw=to/n ge peri\ Dionusi/ou fate/on o( /ti te th=j e)n Kori/nqw|<br />

paroiki/aj to\n th=j e)piskoph=j e)gkecei/risto qro/non, kai\ w(j th=j<br />

e)nqe/ou filoponi/aj ou) mo/noij toi=j u(p' au)to/n, a)ll' h) /dh kai\ toi=j<br />

e)pi\ th=j a)llodaph=j a)fqo/nwj e)koinw/nei, crhsimw/taton a( /pasin<br />

e(auto\n kaqista\j e)n ai( =j u(petupou=to kaqolikai=j pro\j ta\j e)kklh-<br />

4, 23, 2 si/aj e)pistolai=j. w( =n e)stin h( me\n pro\j Lakedaimoni/ouj o)rqodoxi/aj<br />

kathchtikh\ ei)rh/nhj te kai\ e(nw/sewj u(poqetikh/, h( de\ pro\j<br />

)Aqhnai/ouj diegertikh\ pi/stewj kai\ th=j kata\ to\ eu)agge/lion<br />

politei/aj, h( =j o)ligwrh/santaj e)le/gcei w(j a) \n mikrou= dei=n a)posta/ntaj<br />

tou= lo/gou e)x ou( =per to\n proestw=ta au)tw=n Pou/plion<br />

4, 23, 3 marturh=sai kata\ tou\j to/te sune/bh diwgmou/j. Kodra/tou de\<br />

meta\ to\n marturh/santa Pou/plion katasta/ntoj au)tw=n e)pisko/pou<br />

me/mnhtai, e)pimarturw=n w(j dia\ th=j au)tou= spoudh=j e)pisunacqe/ntwn<br />

kai\ th=j pi/stewj a)nazwpu/rhsin ei)lhco/twn: dhloi= d' e)pi\<br />

tou/toij w(j kai\ Dionu/sioj o( )Areopagi/thj u(po\ tou= a)posto/lou<br />

Pau/lou protrapei\j e)pi\ th\n pi/stin kata\ ta\ e)n tai=j Pra/xesin<br />

dedhlwme/na, prw=toj th=j )Aqh/nhsi paroiki/aj th\n e)piskoph\n<br />

4, 23, 4 e)gkecei/risto. a) /llh d' e)pistolh/ tij au)tou= pro\j Nikomhde/aj<br />

fe/retai, e)n h( = | th\n Marki/wnoj ai( /resin polemw=n tw= | th=j a)lhqei/aj<br />

4, 23, 5 pari/statai kano/ni. kai\ th= | e)kklhsi/a| de\ th= | paroikou/sh| Go/rtunan<br />

a( /ma tai=j loipai=j kata\ Krh/thn paroiki/aij e)pistei/laj, Fi/lippon<br />

e)pi/skopon au)tw=n a)pode/cetai a( /te dh\ e)pi\ plei/staij marturoume/nhj<br />

a)ndragaqi/aij th=j u(p' au)to\n e)kklhsi/aj, th/n te tw=n<br />

4, 23, 6 ai(retikw=n diastrofh\n u(pomimnh/skei fula/ttesqai. kai\ th= |<br />

e)kklhsi/a| de\ th= | paroikou/sh| ) /Amastrin a( /ma tai=j kata\ Po/nton<br />

e)pistei/laj, Bakculi/dou me\n kai\ )Elpi/stou w(j a) \n au)to\n e)pi\ to\<br />

gra/yai protreya/ntwn me/mnhtai, grafw=n te qei/wn e)xhgh/seij parate/qeitai,<br />

e)pi/skopon au)tw=n o)no/mati Pa/lman u(poshmai/nwn:<br />

polla\ de\ peri\ ga/mou kai\ a(gnei/aj toi=j au)toi=j parainei=, kai\<br />

tou\j e)x oi( /aj d' ou) =n a)poptw/sewj, ei) /te plhmmelei/aj ei) /te mh\n<br />

4, 23, 7 ai(retikh=j pla/nhj, e)pistre/fontaj dexiou=sqai prosta/ttei. tau/taij<br />

a) /llh e)gkatei/lektai pro\j Knwsi/ouj e)pistolh/, e)n h( = | Pinuto\n<br />

th=j paroiki/aj e)pi/skopon parakalei= mh\ baru\ forti/on e)pa/nagkej<br />

to\ peri\ a(gnei/aj toi=j a)delfoi=j e)pitiqe/nai, th=j de\ tw=n pollw=n<br />

4, 23, 8 katastoca/zesqai a)sqenei/aj: pro\j h( \n o( Pinuto\j a)ntigra/fwn,<br />

qauma/zei me\n kai\ a)pode/cetai to\n Dionu/sion, a)ntiparakalei= de\<br />

102


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

sterrote/raj h) /dh pote\ metadido/nai trofh=j, teleiote/roij gra/mmasin<br />

ei)j au) =qij to\n par' au)tw= | lao\n u(poqre/yanta, w(j mh\ dia\<br />

te/louj toi=j galaktw/desin e)ndiatri/bontej lo/goij th= | nhpiw/dei<br />

a)gwgh= | la/qoien kataghra/santej: di' h( =j e)pistolh=j kai\ h( tou=<br />

Pinutou= peri\ th\n pi/stin o)rqodoxi/a te kai\ fronti\j th=j tw=n u(phko/wn<br />

w)felei/aj to/ te lo/gion kai\ h( peri\ ta\ qei=a su/nesij w(j di'<br />

4, 23, 9 a)kribesta/thj a)nadei/knutai ei)ko/noj. e) /ti tou= Dionusi/ou kai\<br />

pro\j (Rwmai/ouj e)pistolh\ fe/retai, e)pisko/pw| tw= | to/te Swth=ri<br />

prosfwnou=sa: e)x h( =j ou)de\n oi( =on to\ kai\ paraqe/sqai le/xeij di' w( =n<br />

to\ me/cri tou= kaq' h(ma=j diwgmou= fulacqe\n (Rwmai/wn e) /qoj a)podeco/menoj<br />

tau=ta gra/fei:<br />

4, 23, 10 "e)x a)rch=j ga\r u(mi=n e) /qoj e)sti\n tou=to, pa/ntaj me\n a)delfou\j<br />

poiki/lwj eu)ergetei=n e)kklhsi/aij te pollai=j tai=j kata\ pa=san<br />

po/lin e)fo/dia pe/mpein, w( =de me\n th\n tw=n deome/nwn peni/an a)nayu/contaj,<br />

e)n meta/lloij de\ a)delfoi=j u(pa/rcousin e)picorhgou=ntaj<br />

di' w( =n pe/mpete a)rch=qen e)fodi/wn patropara/doton<br />

e) /qoj (Rwmai/wn (Rwmai=oi fula/ttontej, o( \ ou) mo/non diateth/rhken<br />

o( maka/rioj u(mw=n e)pi/skopoj Swth/r, a)lla\ kai\ hu) /xhken,<br />

e)picorhgw=n me\n th\n diapempome/nhn dayi/leian th\n ei)j tou\j<br />

a(gi/ouj, lo/goij de\ makari/oij tou\j a)nio/ntaj a)delfou/j, w(j te/kna<br />

path\r filo/storgoj, parakalw=n."<br />

4, 23, 11 e)n au)th= | de\ tau/th| kai\ th=j Klh/mentoj pro\j Korinqi/ouj me/mnhtai<br />

e)pistolh=j, dhlw=n a)ne/kaqen e)x a)rcai/ou e) /qouj e)pi\ th=j e)kklhsi/aj<br />

th\n a)na/gnwsin au)th=j poiei=sqai: le/gei gou=n:<br />

"th\n sh/meron ou) =n kuriakh\n a(gi/an h(me/ran dihga/gomen, e)n h( = |<br />

a)ne/gnwmen u(mw=n th\n e)pistolh/n, h( \n e( /xomen a)ei/ pote a)naginw/skontej<br />

nouqetei=sqai, w(j kai\ th\n prote/ran h(mi=n dia\ Klh/mentoj grafei=san".<br />

4, 23, 12 e) /ti d' o( au)to\j kai\ peri\ tw=n i)di/wn e)pistolw=n w(j r(a|diourghqeisw=n<br />

tau=ta/ fhsin:<br />

"e)pistola\j ga\r a)delfw=n a)xiwsa/ntwn me gra/yai e) /graya. kai\<br />

tau/taj oi( tou= diabo/lou a)po/stoloi zizani/wn gege/mikan, a( \ me\n<br />

e)xairou=ntej, a( \ de\ prostiqe/ntej: oi( =j to\ ou)ai\ kei=tai. ou) qaumasto\n<br />

a) /ra ei) kai\ tw=n kuriakw=n r(a|diourgh=sai/ tinej e)pibe/blhntai<br />

grafw=n, o(po/te kai\ tai=j ou) toiau/taij e)pibebouleu/kasin".<br />

4, 23, 13 kai\ a) /llh de/ tij para\ tau/taj e)pistolh\ tou= Dionusi/ou fe/retai<br />

Crusofo/ra| pistota/th| a)delfh= | e)pistei/lantoj, h( = | ta\ kata/llhla<br />

gra/fwn, th=j proshkou/shj kai\ au)th= | metedi/dou logikh=j trofh=j.<br />

kai\ ta\ me\n tou= Dionusi/ou tosau=ta:<br />

4, 24, 1 tou= de\ Qeofi/lou, o( \n th=j )Antioce/wn e)kklhsi/aj e)pi/skopon dedhlw/kamen,<br />

tri/a ta\ pro\j Au)to/lukon stoiceiw/dh fe/retai suggra/mmata,<br />

kai\ a) /llo Pro\j th\n ai( /resin (Ermoge/nouj th\n e)pigrafh\n<br />

e) /con, e)n w( = | e)k th=j )Apokalu/yewj )Iwa/nnou ke/crhtai marturi/aij.<br />

kai\ e( /tera de/ tina kathchtika\ au)tou= fe/retai bibli/a. tw=n ge<br />

mh\n ai(retikw=n ou) cei=ron kai\ to/te zizani/wn di/khn lumainome/nwn<br />

103


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

to\n ei)likrinh= th=j a)postolikh=j didaskali/aj spo/ron, oi( pantaco/se<br />

tw=n e)kklhsiw=n poime/nej, w( /sper tina\j qh=raj a)gri/ouj tw=n<br />

Cristou= proba/twn a)posobou=ntej, au)tou\j a)nei=rgon tote\ me\n<br />

tai=j pro\j tou\j a)delfou\j nouqesi/aij kai\ paraine/sesin, tote\ de\<br />

pro\j au)tou\j gumno/teron a)poduo/menoi, a)gra/foij te ei)j pro/swpon<br />

zhth/sesi kai\ a)natropai=j, h) /dh de\ kai\ di' e)ggra/fwn u(pomnhma/twn<br />

ta\j do/xaj au)tw=n a)kribesta/toij e)le/gcoij dieuqu/nontej. o( / ge/<br />

toi Qeo/filoj su\n toi=j a) /lloij kata\ tou/twn strateusa/menoj dh=lo/j<br />

e)stin a)po/ tinoj ou)k a)gennw=j au)tw= | kata\ Marki/wnoj peponhme/nou<br />

lo/gou, o( \j kai\ au)to\j meq' w( =n a) /llwn ei)rh/kamen ei)j e) /ti nu=n diase/swstai.<br />

tou=ton me\n ou) =n e( /bdomoj a)po\ tw=n a)posto/lwn th=j<br />

)Antioce/wn e)kklhsi/aj diade/cetai Maximi=noj:<br />

4, 25, 1 Fi/lippo/j ge mh/n, o( \n e)k tw=n Dionusi/ou fwnw=n th=j e)n Gortu/nh|<br />

paroiki/aj e)pi/skopon e) /gnwmen, pa/nu ge spoudaio/taton pepoi/htai<br />

kai\ au)to\j kata\ Marki/wnoj lo/gon, Ei)rhnai=o/j te w(sau/twj kai\<br />

Mo/destoj, o( \j kai\ diafero/ntwj para\ tou\j a) /llouj th\n tou= a)ndro\j<br />

ei)j e) /kdhlon toi=j pa=sin katefw/rase pla/nhn, kai\ a) /lloi de\ plei/ouj,<br />

w( =n para\ plei/stoij tw=n a)delfw=n ei)j e) /ti nu=n oi( po/noi diafula/ttontai.<br />

4, 26, 1 )Epi\ tw=nde kai\ Meli/twn th=j e)n Sa/rdesin paroiki/aj e)pi/skopoj<br />

)Apolina/rio/j te th=j e)n (Ierapo/lei diaprepw=j h) /kmazon, oi( \<br />

kai\ tw= | dhlwqe/nti kata\ tou\j cro/nouj (Rwmai/wn basilei= lo/gouj<br />

u(pe\r th=j pi/stewj i)di/wj e(ka/teroj a)pologi/aj prosefw/nhsan.<br />

4, 26, 2 tou/twn ei)j h(mete/ran gnw=sin a)fi=ktai ta\ u(potetagme/na: Meli/twnoj,<br />

ta\ Peri\ tou= pa/sca du/o kai\ to\ Peri\ politei/aj kai\ profhtw=n<br />

kai\ o( Peri\ e)kklhsi/aj kai\ o( Peri\ kuriakh=j lo/goj, e) /ti<br />

de\ o( Peri\ pi/stewj a)nqrw/pou kai\ o( Peri\ pla/sewj kai\ o( Peri\<br />

u(pakoh=j pi/stewj ai)sqhthri/wn kai\ pro\j tou/toij o( Peri\ yuch=j<br />

kai\ sw/matoj hnenoij kai\ o( Peri\ loutrou= kai\ peri\ a)lhqei/aj<br />

kai\ peri\ pi/stewj kai\ gene/sewj Cristou= kai\ lo/goj au)tou=<br />

profhtei/aj kai\ peri\ yuch=j kai\ sw/matoj kai\ o( Peri\ filoxeni/aj<br />

kai\ h( Klei\j kai\ ta\ Peri\ tou= diabo/lou kai\ th=j )Apokalu/yewj<br />

)Iwa/nnou kai\ o( Peri\ e)nswma/tou qeou=, e)pi\ pa=si kai\ to\<br />

4, 26, 3 Pro\j )Antwni=non bibli/dion. e)n me\n ou) =n tw= | Peri\ tou= pa/sca<br />

to\n cro/non kaq' o( \n sune/tatten, a)rco/menoj shmai/nei e)n tou/toij:<br />

"e)pi\ Serouilli/ou Pau/lou a)nqupa/tou th=j )Asi/aj, w( = | Sa/garij<br />

kairw= | e)martu/rhsen, e)ge/neto zh/thsij pollh\ e)n Laodikei/a| peri\<br />

tou= pa/sca, e)mpeso/ntoj kata\ kairo\n e)n e)kei/naij tai=j h(me/raij,<br />

kai\ e)gra/fh tau=ta".<br />

4, 26, 4 tou/tou de\ tou= lo/gou me/mnhtai Klh/mhj o( )Alexandreu\j e)n<br />

i)di/w| peri\ tou= pa/sca lo/gw|, o( \n w(j e)x ai)ti/aj th=j tou= Meli/twnoj<br />

grafh=j fhsin e(auto\n sunta/xai. e)n de\ tw= | pro\j to\n au)tokra/tora<br />

bibli/w| toiau=ta/ tina kaq' h(mw=n e)p' au)tou= gegone/nai i(storei=:<br />

4, 26, 5 "to\ ga\r ou)depw/pote geno/menon, nu=n diw/ketai to\ tw=n qeosebw=n<br />

ge/noj kainoi=j e)launo/menon do/gmasin kata\ th\n )Asi/an. oi( ga\r<br />

104


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)naidei=j sukofa/ntai kai\ tw=n a)llotri/wn e)rastai\ th\n e)k tw=n<br />

diatagma/twn e) /contej a)formh/n, fanerw=j lh|steu/ousi, nu/ktwr kai\<br />

meq' h(me/ran diarpa/zontej tou\j mhde\n a)dikou=ntaj".<br />

4, 26, 6 kai\ meq' e( /tera/ fhsin:<br />

"kai\ ei) me\n sou= keleu/santoj tou=to pra/ttetai, e) /stw kalw=j<br />

gino/menon: di/kaioj ga\r basileu\j ou)k a) \n a)di/kwj bouleu/saito<br />

pw/pote, kai\ h(mei=j h(de/wj fe/romen tou= toiou/tou qana/tou to\<br />

ge/raj: tau/thn de/ soi mo/nhn prosfe/romen de/hsin i( /na au)to\j pro/teron<br />

e)pignou\j tou\j th=j toiau/thj filoneiki/aj e)rga/taj, dikai/wj<br />

kri/neiaj ei) a) /xioi qana/tou kai\ timwri/aj h) \ swthri/aj kai\ h(suci/aj<br />

ei)si/n. ei) de\ kai\ para\ sou= mh\ ei) /h h( boulh\ au( /th kai\ to\ kaino\n<br />

tou=to dia/tagma, o( \ mhde\ kata\ barba/rwn pre/pei polemi/wn, polu\<br />

ma=llon deo/meqa/ sou mh\ periidei=n h(ma=j e)n toiau/th| dhmw/dei<br />

lehlasi/a|".<br />

4, 26, 7 tou/toij au) =qij e)pife/rei le/gwn:<br />

"h( ga\r kaq' h(ma=j filosofi/a pro/teron me\n e)n barba/roij h) /kmasen,<br />

e)panqh/sasa de\ toi=j soi=j e) /qnesin kata\ th\n Au)gou/stou<br />

tou= sou= progo/nou mega/lhn a)rch/n, e)genh/qh ma/lista th= | sh= |<br />

basilei/a| ai) /sion a)gaqo/n. e) /ktote ga\r ei)j me/ga kai\ lampro\n to\<br />

(Rwmai/wn hu)xh/qh kra/toj: ou( = su\ dia/docoj eu)ktai=oj ge/gona/j te<br />

kai\ e) /sh| meta\ tou= paido/j, fula/sswn th=j basilei/aj th\n su/ntrofon<br />

kai\ sunarxame/nhn Au)gou/stw| filosofi/an, h( \n kai\ oi( pro/gonoi/ sou<br />

4, 26, 8 pro\j tai=j a) /llaij qrh|skei/aij e)ti/mhsan, kai\ tou=to me/giston tekmh/rion<br />

tou= pro\j a)gaqou= to\n kaq' h(ma=j lo/gon sunakma/sai th= | kalw=j<br />

a)rxame/nh| basilei/a|, e)k tou= mhde\n fau=lon a)po\ th=j Au)gou/stou<br />

a)rch=j a)panth=sai, a)lla\ tou)nanti/on a( /panta lampra\ kai\ e) /ndoxa<br />

4, 26, 9 kata\ ta\j pa/ntwn eu)ca/j. mo/noi pa/ntwn, a)napeisqe/ntej u(po/<br />

tinwn baska/nwn a)nqrw/pwn, to\n kaq' h(ma=j e)n diabolh= | katasth=sai<br />

lo/gon h)qe/lhsan Ne/rwn kai\ Dometiano/j, a)f' w( =n kai\ to\ th=j<br />

sukofanti/aj a)lo/gw| sunhqei/a| peri\ tou\j toiou/touj r(uh=nai sumbe/-<br />

4, 26, 10 bhken yeu=doj: a)lla\ th\n e)kei/nwn a) /gnoian oi( soi\ eu)sebei=j pate/rej<br />

e)phnwrqw/santo, polla/kij polloi=j e)piplh/xantej e)ggra/fwj,<br />

o( /soi peri\ tou/twn newteri/sai e)to/lmhsan: e)n oi( =j o( me\n pa/ppoj sou<br />

(Adriano\j polloi=j me\n kai\ a) /lloij, kai\ Foundanw= | de\ tw= | a)nqupa/tw|,<br />

h(goume/nw| de\ th=j )Asi/aj, gra/fwn fai/netai, o( de\ path/r<br />

sou, kai\ sou= ta\ su/mpanta dioikou=ntoj au)tw= |, tai=j po/lesi peri\<br />

tou= mhde\n newteri/zein peri\ h(mw=n e) /grayen, e)n oi( =j kai\ pro\j<br />

Larisai/ouj kai\ pro\j Qessalonikei=j kai\ )Aqhnai/ouj kai\ pro\j<br />

4, 26, 11 pa/ntaj ( /Ellhnaj. se\ de\ kai\ ma=llon peri\ tou/twn th\n au)th\n<br />

e)kei/noij e) /conta gnw/mhn kai\ polu/ ge filanqrwpote/ran kai\<br />

filosofwte/ran, pepei/smeqa pa/nta pra/ssein o( /sa sou deo/meqa".<br />

4, 26, 12 a)lla\ tau=ta me\n e)n tw= | dhlwqe/nti te/qeitai lo/gw|: e)n de\ tai=j<br />

grafei/saij au)tw= | )Eklogai=j o( au)to\j kata\ to\ prooi/mion a)rco/menoj<br />

tw=n o(mologoume/nwn th=j palaia=j diaqh/khj grafw=n poiei=tai<br />

kata/logon: o( \n kai\ a)nagkai=on e)ntau=qa katale/xai, gra/fei de\<br />

105


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ou( /twj.<br />

4, 26, 13 "Meli/twn )Onhsi/mw| tw= | a)delfw= | cai/rein. e)peidh\ polla/kij<br />

h)xi/wsaj, spoudh= | th= | pro\j to\n lo/gon crw/menoj, gene/sqai soi<br />

e)kloga\j e) /k te tou= no/mou kai\ tw=n profhtw=n peri\ tou= swth=roj<br />

kai\ pa/shj th=j pi/stewj h(mw=n, e) /ti de\ kai\ maqei=n th\n tw=n palaiw=n<br />

bibli/wn e)boulh/qhj a)kri/beian po/sa to\n a)riqmo\n kai\ o(poi=a th\n<br />

ta/xin ei) =en, e)spou/dasa to\ toiou=to pra=xai, e)pista/meno/j sou to\<br />

spoudai=on peri\ th\n pi/stin kai\ filomaqe\j peri\ to\n lo/gon o( /ti te<br />

ma/lista pa/ntwn po/qw| tw= | pro\j to\n qeo\n tau=ta prokri/neij, peri\<br />

4, 26, 14 th=j ai)wni/ou swthri/aj a)gwnizo/menoj. a)nelqw\n ou) =n ei)j th\n<br />

a)natolh\n kai\ e( /wj tou= to/pou geno/menoj e) /nqa e)khru/cqh kai\<br />

e)pra/cqh, kai\ a)kribw=j maqw\n ta\ th=j palaia=j diaqh/khj bibli/a,<br />

u(pota/xaj e) /pemya/ soi: w( =n e)sti ta\ o)no/mata: Mwuse/wj pe/nte,<br />

Ge/nesij ) /Exodoj )Ariqmoi\ Leuitiko\n Deuterono/mion, )Ihsou=j<br />

Nauh=, Kritai/, (Rou/q, Basileiw=n te/ssara, Paraleipome/nwn<br />

du/o, Yalmw=n Daui/d, Solomw=noj Paroimi/ai h( kai\ Sofi/a, )Ekklhsiasth/j,<br />

) =Aisma )Aisma/twn, )Iw/b, Profhtw=n (Hsai/ ou (Ieremi/ou<br />

tw=n dw/deka e)n monobi/blw| Danih\l )Iezekih/l, ) /Esdraj: e)x<br />

w( =n kai\ ta\j e)kloga\j e)poihsa/mhn, ei)j e( \x bibli/a dielw/n".<br />

kai\ ta\ me\n tou= Meli/twnoj tosau=ta.<br />

4, 27, 1 tou= d' )Apolinari/ou pollw=n para\ polloi=j sw|zome/nwn ta\ ei)j<br />

h(ma=j e)lqo/nta e)sti\n ta/de: lo/goj o( pro\j to\n proeirhme/non basile/a<br />

kai\ Pro\j ( /Ellhnaj suggra/mmata pe/nte kai\ Peri\ a)lhqei/aj a<br />

b kai\ Pro\j )Ioudai/ouj a b kai\ a( \ meta\ tau=ta sune/graye<br />

kata\ th=j tw=n Frugw=n ai(re/sewj, met' ou) polu\n kainotomhqei/shj<br />

cro/non, to/te ge mh\n w( /sper e)kfu/ein a)rcome/nhj, e) /ti tou= Montanou=<br />

a( /ma tai=j au)tou= yeudoprofh/tisin a)rca\j th=j parektroph=j<br />

poioume/nou.<br />

4, 28, 1 Kai\ Mousanou= de/, o( \n e)n toi=j fqa/sasin katele/xamen, fe/retai/<br />

tij e)pistreptikw/tatoj lo/goj, pro/j tinaj au)tw= | grafei\j a)delfou\j<br />

a)pokli/nantaj e)pi\ th\n tw=n legome/nwn )Egkratitw=n ai( /resin,<br />

a) /rti to/te fu/ein a)rcome/nhn xe/nhn te kai\ fqorimai/an yeudodoxi/an<br />

ei)sa/gousan tw= | bi/w|.<br />

4, 29, 1 h( =j parektroph=j a)rchgo\n katasth=nai Tatiano\n lo/goj e) /cei,<br />

ou( = mikrw= | pro/sqen ta\j peri\ tou= qaumasi/ou )Iousti/nou parateqei/meqa<br />

le/xeij, maqhth\n au)to\n i(storou=ntej tou= ma/rturoj. dhloi=<br />

de\ tou=to Ei)rhnai=oj e)n tw= | prw/tw| tw=n pro\j ta\j ai(re/seij, o(mou=<br />

ta/ te peri\ au)tou= kai\ th=j kat' au)to\n ai(re/sewj ou( /tw gra/fwn:<br />

4, 29, 2 "a)po\ Satorni/nou kai\ Marki/wnoj oi( kalou/menoi )Egkratei=j<br />

a)gami/an e)kh/ruxan, a)qetou=ntej th\n a)rcai/an pla/sin tou= qeou= kai\<br />

h)re/ma kathgorou=ntej tou= a) /rren kai\ qh=lu ei)j ge/nesin a)nqrw/pwn<br />

pepoihko/toj, kai\ tw=n legome/nwn par' au)toi=j e)myu/cwn a)poch\n<br />

ei)shgh/santo, a)caristou=ntej tw= | pa/nta pepoihko/ti qew= |, a)ntile/-<br />

4, 29, 3 gousi/ te th= | tou= prwtopla/stou swthri/a|. kai\ tou=to nu=n e)xeure/qh<br />

par' au)toi=j Tatianou= tinoj prw/twj tau/thn ei)sene/gkantoj<br />

106


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th\n blasfhmi/an: o( \j )Iousti/nou a)kroath\j gegonw/j, e)f' o( /son me\n<br />

sunh=n e)kei/nw|, ou)de\n e)xe/fhnen toiou=ton, meta\ de\ th\n e)kei/nou<br />

marturi/an a)posta\j th=j e)kklhsi/aj, oi)h/mati didaska/lou e)parqei\j<br />

kai\ tufwqei\j w(j diafe/rwn tw=n loipw=n, i) /dion carakth=ra didaskalei/ou<br />

sunesth/sato, ai)w=na/j tinaj a)ora/touj o(moi/wj toi=j a)po\<br />

Ou)alenti/nou muqologh/saj ga/mon te fqora\n kai\ pornei/an paraplhsi/wj<br />

Marki/wni kai\ Satorni/nw| a)nagoreu/saj, th= | de\ tou= )Ada\m<br />

swthri/a| par' e(autou= th\n a)ntilogi/an poihsa/menoj".<br />

4, 29, 4 tau=ta me\n o( Ei)rhnai=oj to/te: smikrw= | de\ u( /steron Seuh=ro/j tij<br />

tou) /noma kratu/naj th\n prodedhlwme/nhn ai( /resin, ai) /tioj toi=j e)x<br />

au)th=j w(rmhme/noij th=j a)p' au)tou= parhgme/nhj Seuhrianw=n prosh-<br />

4, 29, 5 gori/aj ge/gonen. crw=ntai me\n ou) =n ou( =toi no/mw| kai\ profh/taij kai\<br />

eu)aggeli/oij, i)di/wj e(rmhneu/ontej tw=n i(erw=n ta\ noh/mata grafw=n:<br />

blasfhmou=ntej de\ Pau=lon to\n a)po/stolon, a)qetou=sin au)tou= ta\j<br />

e)pistola/j, mhde\ ta\j Pra/xeij tw=n a)posto/lwn katadeco/menoi.<br />

4, 29, 6 o( me/ntoi ge pro/teroj au)tw=n a)rchgo\j o( Tatiano\j suna/feia/n tina<br />

kai\ sunagwgh\n ou)k oi) =d' o( /pwj tw=n eu)aggeli/wn sunqei/j, To\ dia\<br />

tessa/rwn tou=to proswno/masen, o( \ kai\ para/ tisin ei)j e) /ti nu=n<br />

fe/retai: tou= d' a)posto/lou fasi\ tolmh=sai/ tinaj au)to\n metafra/sai<br />

fwna/j, w(j e)pidiorqou/menon au)tw=n th\n th=j fra/sewj su/ntaxin.<br />

4, 29, 7 katale/loipen de\ ou( =toj polu/ ti plh=qoj suggramma/twn, w( =n<br />

ma/lista para\ polloi=j mnhmoneu/etai diabo/htoj au)tou= lo/goj o(<br />

Pro\j ( /Ellhnaj, e)n w( = | kai\ tw=n a)ne/kaqen cro/nwn mnhmoneu/saj,<br />

tw=n par' ( /Ellhsin eu)doki/mwn a(pa/ntwn progene/steron Mwuse/a<br />

te kai\ tou\j (Ebrai/wn profh/taj a)pe/fhnen: o( \j dh\ kai\ dokei= tw=n<br />

suggramma/twn a(pa/ntwn au)tou= ka/llisto/j te kai\ w)felimw/tatoj<br />

u(pa/rcein. kai\ ta\ me\n kata\ tou/sde toiau=ta h) =n:<br />

4, 30, 1 e)pi\ de\ th=j au)th=j basilei/aj, plhquousw=n tw=n ai(re/sewn e)pi\<br />

th=j Me/shj tw=n potamw=n, Bardhsa/nhj, i(kanw/tato/j tij a)nh\r e) /n<br />

te th= | Su/rwn fwnh= | dialektikw/tatoj, pro\j tou\j kata\ Marki/wna<br />

kai/ tinaj e(te/rouj diafo/rwn proi stame/nouj dogma/twn dialo/gouj<br />

susthsa/menoj th= | oi)kei/a| pare/dwken glw/tth| te kai\ grafh= | meta\<br />

kai\ plei/stwn e(te/rwn au)tou= suggramma/twn: ou( \j oi( gnw/rimoi<br />

#plei=stoi de\ h) =san au)tw= | dunatw=j tw= | lo/gw| paristame/n$w| e)pi\<br />

4, 30, 2 th\n (Ellh/nwn a)po\ th=j Su/rwn metabeblh/kasi fwnh=j. e)n oi( =j<br />

e)stin kai\ o( pro\j )Antwni=non i(kanw/tatoj au)tou= peri\ ei(marme/nhj<br />

dia/logoj o( /sa te a) /lla fasi\n au)to\n profa/sei tou= to/te diwgmou=<br />

4, 30, 3 suggra/yai. h) =n d' ou( =toj pro/teron th=j kata\ Ou)alenti=non scolh=j,<br />

katagnou\j de\ tau/thj plei=sta/ te th=j kata\ tou=ton muqopoii/aj<br />

a)pele/gxaj e)do/kei me/n pwj au)to\j e(autw= | e)pi\ th\n o)rqote/ran<br />

gnw/mhn metateqei=sqai, ou) mh\n kai\ pantelw=j ge a)perru/yato<br />

to\n th=j palai=aj ai(re/sewj r(u/pon. e)n tou/tw| ge mh\n kai\ o( th=j<br />

(Rwmai/wn e)kklhsi/aj e)pi/skopoj Swth\r teleuta= |.<br />

107


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( pe/mpth perie/cei bi/bloj<br />

th=j )Ekklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

5, 1, Pin, 1 ( /Osoi kai\ o( /pwj kata\ Ou)h=ron e)pi\ th=j Galli/aj to\n<br />

u(pe\r th=j eu)sebei/aj diexh=lqon a)gw=na.<br />

(Wj oi( qeofilei=j ma/rturej tou\j e)n tw= | diwgmw= |<br />

diapeptwko/taj e)qera/peuon dexiou/menoi.<br />

(Opoi=a tw= | ma/rturi )Atta/lw| di' o)nei/rou ge/gonen<br />

e)pifa/neia.<br />

( /Opwj oi( ma/rturej to\n Ei)rhnai=on di' e)pistolh=j<br />

pareti/qento.<br />

(Wj Ma/rkw| Au)rhli/w| Kai/sari tai=j tw=n h(mete/rwn<br />

eu)cai=j ou)rano/qen o( qeo\j e)pakou/saj u( =sen.<br />

Tw=n e)pi\ (Rw/mhj e)piskopeusa/ntwn kata/logoj.<br />

(Wj kai\ me/cri tw=n to/te kairw=n dia\ tw=n pistw=n duna/meij<br />

e)nhrgou=nto para/doxoi.<br />

( /Opwj o( Ei)rhnai=oj tw=n qei/wn mnhmoneu/ei grafw=n.<br />

Oi( kata\ Ko/modon e)piskopeu/santej.<br />

Peri\ Pantai/nou tou= filoso/fou.<br />

Peri\ Klh/mentoj tou= )Alexandre/wj.<br />

Peri\ tw=n e)n (Ierosolu/moij e)pisko/pwn.<br />

Peri\ (Ro/dwnoj kai\ h( =j e)mnhmo/neusen kata\ Marki/wna<br />

diafwni/aj.<br />

Peri\ tw=n kata\ Fru/gaj yeudoprofhtw=n.<br />

Peri\ tou= kata\ Bla/ston e)pi\ (Rw/mhj genome/nou<br />

sci/smatoj.<br />

( /Osa peri\ Montanou= kai\ tw=n met' au)tou= yeudoprofhtw=n<br />

mnhmoneu/etai.<br />

Peri\ Miltia/dou kai\ w( =n sune/taxe lo/gwn.<br />

( /Osa kai\ )Apollw/nioj tou\j kata\ Fru/gaj a)ph/legxen<br />

kai\ ti/nwn e)mnhmo/neusen.<br />

Serapi/wnoj peri\ th=j tw=n Frugw=n ai(re/sewj.<br />

( /Osa Ei)rhnai=oj toi=j e)pi\ (Rw/mhj scismatikoi=j e)ggra/fwj<br />

diei/lektai.<br />

( /Opwj e)pi\ (Rw/mhj )Apollw/nioj e)martu/rhsen.<br />

Ti/nej kata\ tou/touj e)pi/skopoi e)gnwri/zonto.<br />

Peri\ tou= to/te kinhqe/ntoj a)mfi\ tou= pa/sca zhth/matoj.<br />

Peri\ th=j kata\ th\n )Asi/an diafwni/aj.<br />

( /Opwj toi=j pa=si mi/a yh=foj peri\ tou= pa/sca sunefwnh/qh.<br />

( /Osa th=j Ei)rhnai/ou filokali/aj kai\ ei)j h(ma=j kath=lqen.<br />

( /Osa kai\ tw=n loipw=n tw=n thnika/de sunhkmako/twn.<br />

Peri\ tw=n th\n )Arte/mwnoj ai( /resin e)x a)rch=j probeblhme/nwn<br />

oi( =oi/ te to\n tro/pon gego/nasin kai\ o( /pwj<br />

ta\j a(gi/aj grafa\j diafqei=rai tetolmh/kasin.<br />

108


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

5, 1, Pref, 1 (O me\n ou) =n th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj e)pi/skopoj<br />

Swth\r e)pi\ o) /gdoon e) /toj h(ghsa/menoj teleuta= | to\n bi/on:<br />

tou=ton dwde/katoj a)po\ tw=n a)posto/lwn )Eleu/qeroj diade/cetai,<br />

e) /toj d' h) =n e(ptakaide/katon au)tokra/toroj )Antwni/nou<br />

Ou)h/rou: e)n w( = | kata/ tina me/rh th=j gh=j sfodro/teron<br />

a)narripisqe/ntoj tou= kaq' h(mw=n diwgmou=, e)x e)piqe/sewj<br />

tw=n kata\ po/leij dh/mwn muria/daj martu/rwn diapre/yai<br />

stocasmw= | labei=n e) /nestin a)po\ tw=n kaq' e( \n e) /qnoj sumbebhko/twn,<br />

a( \ kai\ grafh= | toi=j mete/peita paradoqh=nai, a)lh/stou<br />

mnh/mhj w(j a)lhqw=j e)pa/xia o) /nta, sumbe/bhken.<br />

5, 1, Pref, 2 th=j<br />

me\n ou) =n peri\ tou/twn e)ntelesta/thj u(fhgh/sewj to\ pa=n<br />

su/ggramma th= | tw=n martu/rwn h(mi=n katate/taktai sunagwgh= |,<br />

ou)c i(storikh\n au)to\ mo/non, a)lla\ kai\ didaskalikh\n perie/con<br />

dih/ghsin: o(po/sa ge/ toi th=j parou/shj e) /coito pragmatei/aj,<br />

tau=t' e)pi\ tou= paro/ntoj a)nalexa/menoj paraqh/somai.<br />

5, 1, Pref, 3 a) /lloi me\n ou) =n i(storika\j poiou/menoi dihgh/seij, pa/ntwj a) \n<br />

pare/dwkan th= | grafh= | pole/mwn ni/kaj kai\ tro/paia kat'<br />

e)cqrw=n strathgw=n te a)ristei/aj kai\ o(plitw=n a)ndragaqi/aj,<br />

ai( /mati kai\ muri/oij fo/noij pai/dwn kai\ patri/doj kai\ th=j<br />

a) /llhj e( /neken periousi/aj mianqe/ntwn:<br />

5, 1, Pref, 4 o( de/ ge tou=<br />

kata\ qeo\n politeu/matoj dihghmatiko\j h(mi=n lo/goj tou\j<br />

u(pe\r au)th=j th=j kata\ yuch\n ei)rh/nhj ei)rhnikwta/touj<br />

pole/mouj kai\ tou\j e)n tou/toij u(pe\r a)lhqei/aj ma=llon h) \<br />

patri/doj kai\ ma=llon u(pe\r eu)sebei/aj h) \ tw=n filta/twn<br />

a)ndrisame/nouj ai)wni/aij a)nagra/yetai sth/laij, tw=n eu)sebei/aj<br />

a)qlhtw=n ta\j e)nsta/seij kai\ ta\j polutlh/touj a)ndrei/aj<br />

tro/paia/ te ta\ kata\ daimo/nwn kai\ ni/kaj ta\j kata\ tw=n<br />

a)ora/twn a)ntipa/lwn kai\ tou\j e)pi\ pa=si tou/toij stefa/nouj<br />

ei)j ai)w/nion mnh/mhn a)nakhru/ttwn.<br />

5, 1, 1 Galli/a me\n ou) =n h( cw/ra h) =n, kaq' h( \n to\ tw=n dhloume/nwn<br />

sunekrotei=to sta/dion, h( =j mhtropo/leij e)pi/shmoi kai\ para\<br />

ta\j a) /llaj tw=n au)to/qi diafe/rousai bebo/hntai Lou/gdounoj<br />

kai\ Bi/enna, di' w( =n a)mfote/rwn th\n a( /pasan cw/ran pollw= |<br />

tw= | r(eu/mati perirre/wn o( (Rodano\j potamo\j die/xeisin.<br />

5, 1, 2 th\n ou) =n peri\ tw=n martu/rwn grafh\n ai( th= |de diafane/statai<br />

e)kklhsi/ai tai=j kata\ th\n )Asi/an kai\ Frugi/an<br />

diape/mpontai, ta\ par' au)tai=j pracqe/nta tou=ton a)nistorou=sai<br />

to\n tro/pon,<br />

5, 1, 3 paraqh/somai de\ ta\j au)tw=n fwna/j.<br />

"Oi( e)n Bie/nnh| kai\ Lougdou/nw| th=j Galli/aj paroikou=ntej<br />

dou=loi Cristou= toi=j kata\ th\n )Asi/an kai\ Frugi/an th\n<br />

au)th\n th=j a)polutrw/sewj h(mi=n pi/stin kai\ e)lpi/da e) /cousin<br />

109


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)delfoi=j: ei)rh/nh kai\ ca/rij kai\ do/xa a)po\ qeou= patro\j kai\<br />

Cristou= )Ihsou= tou= kuri/ou h(mw=n".<br />

5, 1, 4 ei) =ta tou/toij e(xh=j e( /tera prooimiasa/menoi, th\n tou=<br />

lo/gou katarch\n poiou=ntai e)n tou/toij:<br />

"to\ me\n ou) =n me/geqoj th=j e)nqa/de qli/yewj kai\ th\n tosau/thn<br />

tw=n e)qnw=n ei)j tou\j a(gi/ouj o)rgh\n kai\ o( /sa u(pe/meinan oi(<br />

maka/rioi ma/rturej, e)p' a)kribe\j ou) /q' h(mei=j ei)pei=n i(kanoi\<br />

ou) /te mh\n grafh= | perilhfqh=nai dunato/n.<br />

5, 1, 5 panti\ ga\r<br />

sqe/nei e)ne/skhyen o( a)ntikei/menoj, prooimiazo/menoj h) /dh<br />

th\n a)dew=j me/llousan e) /sesqai parousi/an au)tou=, kai\ dia\<br />

pa/ntwn dih=lqen, e)qi/zwn tou\j e(autou= kai\ progumna/zwn<br />

kata\ tw=n dou/lwn tou= qeou=, w( /ste mh\ mo/non oi)kiw=n kai\<br />

balanei/wn kai\ a)gora=j ei) /rgesqai,<br />

5, 1, 6 a)lla\ kai\ to\ kaqo/lou<br />

fai/nesqai h(mw=n tina au)toi=j a)peirh=sqai e)n o(poi/w| dh/pote<br />

to/pw|. a)ntestrath/gei de\ h( ca/rij tou= qeou=, kai\ tou\j me\n<br />

a)sqenei=j e)rru/eto, a)ntipare/tasse de\ stu/louj e(drai/ouj<br />

duname/nouj dia\ th=j u(pomonh=j pa=san th\n o(rmh\n tou= ponhrou=<br />

ei)j e(autou\j e(lku/sai: oi( \ kai\ o(mo/se e)cw/roun, pa=n ei) =doj<br />

o)neidismou= kai\ kola/sewj a)neco/menoi: oi( \ kai\ ta\ polla\<br />

o)li/ga h(gou/menoi e) /speudon pro\j Cristo/n, o) /ntwj e)pideiknu/menoi<br />

o( /ti j.<br />

5, 1, 7 "kai\ prw=ton me\n ta\ a)po\ tou= o) /clou pandhmei\ swrhdo\n<br />

e)pifero/mena gennai/wj u(pe/menon, e)piboh/seij kai\ plhga\j<br />

kai\ surmou\j kai\ diarpaga\j kai\ li/qwn bola\j kai\ sugklei/seij<br />

kai\ pa/nq' o( /sa h)griwme/nw| plh/qei w(j pro\j e)cqrou\j kai\<br />

polemi/ouj filei= gi/nesqai,<br />

5, 1, 8 kai\ dh\ a)nacqe/ntej ei)j th\n<br />

a)gora\n u(po/ te tou= cilia/rcou kai\ tw=n prosthko/twn th=j<br />

po/lewj e)xousiw=n e)pi\ panto\j tou= plh/qouj a)nakriqe/ntej<br />

kai\ o(mologh/santej, suneklei/sqhsan ei)j th\n ei(rkth\n e( /wj<br />

th=j tou= h(gemo/noj parousi/aj:<br />

5, 1, 9 mete/peita de\ e)pi\ to\n<br />

h(gemo/na a)cqe/ntwn au)tw=n ka)kei/nou pa/sh| th= | pro\j h(ma=j<br />

w)mo/thti crwme/nou, Ou)e/ttioj )Epa/gaqoj, ei( =j e)k tw=n<br />

a)delfw=n, plh/rwma a)ga/phj th=j pro\j to\n qeo\n kai\ pro\j<br />

to\n plhsi/on kecwrhkw/j, ou( = kai\ e)pi\ tosou=ton h)kri/bwto h(<br />

politei/a, w(j kai/per o) /nta ne/on sunexisou=sqai th= | tou=<br />

presbute/rou Zacari/ou marturi/a|: pepo/reuto gou=n e)n<br />

pa/saij tai=j e)ntolai=j kai\ dikaiw/masi tou= kuri/ou a) /memptoj<br />

kai\ pa/sh| th= | pro\j to\n plhsi/on leitourgi/a| a) /oknoj, zh=lon<br />

qeou= polu\n e) /cwn kai\ ze/wn tw= | pneu/mati: toiou=toj dh/ tij<br />

w) /n, th\n ou( /twj kaq' h(mw=n a)lo/gwj ginome/nhn kri/sin ou)k<br />

110


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)ba/stasen, a)ll' u(perhgana/kthsen kai\ h)xi/ou kai\ au)to\j<br />

a)kousqh=nai a)pologou/menoj u(pe\r tw=n a)delfw=n o( /ti mhde\n<br />

a) /qeon mhde\ a)sebe/j e)stin e)n h(mi=n.<br />

5, 1, 10 tw=n de\ peri\ to\<br />

bh=ma katabohsa/ntwn au)tou=, kai\ ga\r h) =n e)pi/shmoj, kai\ tou=<br />

h(gemo/noj mh\ a)nascome/nou th=j ou( /twj u(p' au)tou= dikai/aj<br />

protaqei/shj a)xiw/sewj, a)lla\ mo/non tou=to puqome/nou ei)<br />

kai\ au)to\j ei) /h Cristiano/j, tou= de\ lamprota/th| fwnh= | o(mologh/santoj,<br />

a)nelh/fqh kai\ au)to\j ei)j to\n klh=ron tw=n martu/rwn,<br />

para/klhtoj Cristianw=n crhmati/saj, e) /cwn de\ to\n para/klhton<br />

e)n e(autw= |, to\ pneu=ma tou= Zacari/ou, o( \ dia\ tou= plhrw/matoj<br />

th=j a)ga/phj e)nedei/xato, eu)dokh/saj u(pe\r th=j tw=n a)delfw=n<br />

a)pologi/aj kai\ th\n e(autou= qei=nai yuch/n: h) =n ga\r kai\ e) /stin<br />

gnh/sioj Cristou= maqhth/j, a)kolouqw=n tw= | a)rni/w| o( /pou a) \n<br />

u(pa/gh|.<br />

5, 1, 11 "e)nteu=qen dh\ diekri/nonto oi( loipoi/, kai\ faneroi\<br />

oi( e( /toimoi e)gi/nonto pro\j to\ marturei=n, oi( \ kai\ meta\ pa/shj<br />

proqumi/aj a)neplh/roun th\n o(mologi/an th=j marturi/aj,<br />

e)fai/nonto de\ kai\ oi( a)ne/toimoi kai\ a)gu/mnastoi kai\ e) /ti<br />

a)sqenei=j, a)gw=noj mega/lou to/non e)negkei=n mh\ duna/menoi:<br />

w( =n kai\ e)xe/trwsan w(j de/ka to\n a)riqmo/n: oi( \ kai\ mega/lhn<br />

lu/phn kai\ pe/nqoj a)me/trhton e)nepoi/hsan h(mi=n kai\ th\n<br />

proqumi/an tw=n loipw=n tw=n mh\ suneilhmme/nwn e)ne/koyan:<br />

oi( \ kai/per pa/nta ta\ deina\ pa/scontej, o( /mwj sumparh=san<br />

toi=j ma/rtusin kai\ ou)k a)pelei/ponto au)tw=n,<br />

5, 1, 12 to/te de\<br />

oi( pa/ntej mega/lwj e)ptoh/qhmen dia\ to\ a) /dhlon th=j o(mologi/aj,<br />

ou) ta\j e)piferome/naj kola/seij fobou/menoi, a)lla\ to\ te/loj<br />

a)forw=ntej kai\ to\ a)popesei=n tina dedio/tej.<br />

5, 1, 13 sunelamba/nonto<br />

me/ntoi kaq' e(ka/sthn h(me/ran oi( a) /xioi to\n e)kei/nwn<br />

a)naplhrou=ntej a)riqmo/n, w( /ste sullegh=nai e)k tw=n du/o<br />

e)kklhsiw=n pa/ntaj tou\j spoudai/ouj kai\ di' w( =n ma/lista<br />

sunesth/kei ta\ e)nqa/de:<br />

5, 1, 14 sunelamba/nonto de\ kai\ e)qnikoi/<br />

tinej oi)ke/tai tw=n h(mete/rwn, e)pei\ dhmosi/a| e)ke/leusen o(<br />

h(gemw\n a)nazhtei=sqai pa/ntaj h(ma=j: oi( \ kai\ kat' e)ne/dran<br />

tou= satana=, fobhqe/ntej ta\j basa/nouj a( \j tou\j a(gi/ouj<br />

e) /blepon pa/scontaj, tw=n stratiwtw=n e)pi\ tou=to parormw/ntwn<br />

au)tou/j, kateyeu/santo h(mw=n Que/steia dei=pna kai\ Oi)dipodei/ouj<br />

mi/xeij kai\ o( /sa mh/te lalei=n mh/te noei=n qe/mij h(mi=n,<br />

a)lla\ mhde\ pisteu/ein ei) / ti toiou=to pw/pote para\ a)nqrw/poij<br />

e)ge/neto.<br />

5, 1, 15 tou/twn de\ fhmisqe/ntwn, pa/ntej a)peqhriw/qhsan<br />

ei)j h(ma=j, w( /ste kai\ ei) / tinej to\ pro/teron di' oi)keio/thta<br />

111


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)metri/azon, to/te mega/lwj e)cale/painon kai\ diepri/onto<br />

e)f' h(mi=n: e)plhrou=to de\ to\ u(po\ tou= kuri/ou h(mw=n ei)rhme/non<br />

o( /ti e)leu/setai kairo\j e)n w( = | w= |.<br />

5, 1, 16 e)ntau=qa<br />

loipo\n u(pera/nw pa/shj e)xhgh/sewj u(pe/menon kola/seij oi(<br />

a( /gioi ma/rturej, filotimoume/nou tou= satana= kai\ di' e)kei/nwn<br />

r(hqh=nai/ ti tw=n blasfh/mwn:<br />

5, 1, 17 u(perbeblhme/nwj de\ e)ne/skhyen<br />

h( o)rgh\ pa=sa kai\ o) /clou kai\ h(gemo/noj kai\ stratiwtw=n<br />

ei)j Sa/gkton to\n dia/konon a)po\ Bie/nnhj kai\ ei)j Ma/touron,<br />

neofw/tiston me/n, a)lla\ gennai=on a)gwnisth/n, kai\ ei)j ) /Attalon<br />

Pergamhno\n tw= | ge/nei, stu=lon kai\ e(drai/wma tw=n e)ntau=qa a)ei\<br />

gegono/ta, kai\ ei)j Blandi=nan, di' h( =j e)pe/deixen o( Cristo\j o( /ti<br />

ta\ para\ a)nqrw/poij eu)telh= kai\ a)eidh= kai\ eu)katafro/nhta<br />

faino/mena mega/lhj kataxiou=tai para\ qew= | do/xhj dia\ th\n<br />

pro\j au)to\n a)ga/phn th\n e)n duna/mei deiknume/nhn kai\ mh\ e)n ei) /dei<br />

kaucwme/nhn.<br />

5, 1, 18 h(mw=n ga\r pa/ntwn dedio/twn kai\ th=j<br />

sarki/nhj despoi/nhj au)th=j, h( /tij h) =n kai\ au)th\ tw=n martu/rwn<br />

mi/a a)gwni/stria, a)gwniw/shj mh\ ou)de\ th\n o(mologi/an dunh/setai<br />

parrhsia/sasqai dia\ to\ a)sqene\j tou= sw/matoj, h( Blandi=na<br />

tosau/thj e)plhrw/qh duna/mewj, w( /ste e)kluqh=nai kai\ pareqh=nai<br />

tou\j kata\ diadoca\j panti\ tro/pw| basani/zontaj au)th\n a)po\<br />

e(wqinh=j e( /wj e(spe/raj, kai\ au)tou\j o(mologou=ntaj o( /ti<br />

neni/khntai mhde\n e) /contej mhke/ti o( \ poih/swsin au)th= |, kai\<br />

qauma/zein e)pi\ tw= | parame/nein e) /mpnoun au)th/n, panto\j tou=<br />

sw/matoj perierrwgo/toj kai\ h)new|gme/nou, kai\ marturei=n<br />

o( /ti e( \n ei) =doj streblw/sewj i(kano\n h) =n pro\j to\ e)xagagei=n<br />

th\n yuch/n, ou)c o( /ti ge toiau=ta kai\ tosau=ta.<br />

5, 1, 19 a)ll' h(<br />

makari/a w(j gennai=oj a)qlhth\j a)nene/azen e)n th= | o(mologi/a|,<br />

kai\ h) =n au)th=j a)na/lhyij kai\ a)na/pausij kai\ a)nalghsi/a tw=n<br />

sumbaino/ntwn to\ le/gein o( /ti "Cristianh/ ei)mi kai\ par'<br />

h(mi=n ou)de\n fau=lon gi/netai".<br />

5, 1, 20 o( de\ Sa/gktoj kai\ au)to\j<br />

u(perbeblhme/nwj kai\ u(pe\r pa/nta a) /nqrwpon pa/saj ta\j e)x<br />

a)nqrw/pwn ai)ki/aj gennai/wj u(pome/nwn, tw=n a)no/mwn e)lpizo/ntwn<br />

dia\ th\n e)pimonh\n kai\ to\ me/geqoj tw=n basa/nwn<br />

a)kou/sesqai/ ti par' au)tou= tw=n mh\ deo/ntwn, tosau/th|<br />

u(posta/sei a)ntipareta/xato au)toi=j, w( /ste mh/te to\ i) /dion<br />

kateipei=n o) /noma mh/te e) /qnouj mh/te po/lewj o( /qen h) =n, mh/te<br />

ei) dou=loj h) \ e)leu/qeroj ei) /h: a)lla\ pro\j pa/nta ta\ e)perwtw/mena<br />

a)pekri/nato th= | (Rwmai kh= | fwnh= | "Cristiano/j ei)mi". tou=to<br />

kai\ a)nti\ o)no/matoj kai\ a)nti\ po/lewj kai\ a)nti\ ge/nouj kai\<br />

112


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)nti\ panto\j e)pallh/lwj w(molo/gei, a) /llhn de\ fwnh\n ou)k<br />

h) /kousan au)tou= ta\ e) /qnh:<br />

5, 1, 21 o( /qen dh\ kai\ filoneiki/a mega/lh<br />

tou= te h(gemo/noj kai\ tw=n basanistw=n e)ge/neto pro\j au)to/n,<br />

w( /ste o(po/te mhke/ti mhde\n ei) =con o( \ poih/swsin au)tw= |, to\<br />

teleutai=on calka=j lepi/daj diapu/rouj proseko/llwn toi=j<br />

truferwta/toij me/lesi tou= sw/matoj au)tou=.<br />

5, 1, 22 kai\ tau=ta<br />

me\n e)kai/eto, au)to\j de\ pare/menen a)nepi/kamptoj kai\ a)ne/ndotoj,<br />

sterro\j pro\j th\n o(mologi/an, u(po\ th=j ou)rani/ou phgh=j tou=<br />

u( /datoj th=j zwh=j tou= e)xio/ntoj e)k th=j nhdu/oj tou= Cristou=<br />

drosizo/menoj kai\ e)ndunamou/menoj:<br />

5, 1, 23 to\ de\ swma/tion<br />

ma/rtuj h) =n tw=n sumbebhko/twn, o( /lon trau=ma kai\ mw/lwy kai\<br />

sunespasme/non kai\ a)pobeblhko\j th\n a)nqrw/peion e) /xwqen<br />

morfh/n, e)n w( = | pa/scwn Cristo\j mega/laj e)pete/lei do/xaj,<br />

katargw=n to\n a)ntikei/menon kai\ ei)j th\n tw=n loipw=n<br />

u(potu/pwsin u(podeiknu/wn o( /ti mhde\n fobero\n o( /pou patro\j<br />

a)ga/ph, mhde\ a)lgeino\n o( /pou Cristou= do/xa.<br />

5, 1, 24 tw=n ga\r<br />

a)no/mwn meq' h(me/raj pa/lin streblou/ntwn to\n ma/rtura<br />

kai\ nomizo/ntwn o( /ti oi)dou/ntwn kai\ flegmaino/ntwn tw=n<br />

swma/twn, ei) ta\ au)ta\ prosene/gkoien kolasth/ria, perie/sointo<br />

au)tou=, o(po/te ou)de\ th\n a)po\ tw=n ceirw=n a(fh\n<br />

h)nei/ceto, h) \ o( /ti e)napoqanw\n tai=j basa/noij fo/bon e)mpoih/seien<br />

toi=j loipoi=j, ou) mo/non ou)de\n peri\ au)to\n toiou=to sune/bh,<br />

a)lla\ kai\ para\ pa=san do/xan a)nqrw/pwn a)ne/kuyen kai\<br />

a)nwrqw/qh to\ swma/tion e)n tai=j mete/peita basa/noij, kai\<br />

th\n i)de/an a)pe/laben th\n prote/ran kai\ th\n crh=sin tw=n melw=n,<br />

w( /ste mh\ ko/lasin, a)ll' i) /asin dia\ th=j ca/ritoj tou= Cristou=<br />

th\n deute/ran stre/blwsin au)tw= | gene/sqai.<br />

5, 1, 25 kai\ Bibli/da<br />

de/, mi/an tw=n h)rnhme/nwn h) /dh dokw=n o( dia/boloj katapepwke/nai,<br />

qelh/saj de\ kai\ dia\ blasfhmi/aj katakri=nai, h) =gen<br />

e)pi\ ko/lasin, a)nagka/zwn ei)pei=n ta\ a) /qea peri\ h(mw=n, w(j<br />

eu) /qrauston h) /dh kai\ a) /nandron:<br />

5, 1, 26 h( \ de\ e)n th= | streblw/sei<br />

a)ne/nhyen kai\ w(j a) \n ei)pei=n e)k baqe/oj u( /pnou a)negrhgo/rhsen,<br />

u(pomnhsqei=sa dia\ th=j proskai/rou timwri/aj th\n ai)w/nion e)n<br />

gee/nnh| ko/lasin, kai\ e)x e)nanti/aj a)ntei=pen toi=j blasfh/moij,<br />

fh/sasa "pw=j a) \n paidi/a fa/goien oi( toiou=toi, oi( =j mhde\<br />

a)lo/gwn zw/ |wn ai( =ma fagei=n e)xo/n;" kai\ a)po\ tou=de Cristianh\n<br />

e(auth\n w(molo/gei kai\ tw= | klh/rw| tw=n martu/rwn prosete/qh.<br />

5, 1, 27 "katarghqe/ntwn de\ tw=n turannikw=n kolasthri/wn<br />

u(po\ tou= Cristou= dia\ th=j tw=n makari/wn u(pomonh=j, e(te/raj<br />

113


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

mhcana\j o( dia/boloj e)peno/ei, ta\j kata\ th\n ei(rkth\n e)n tw= |<br />

sko/tei kai\ tw= | calepwta/tw| cwri/w| sugklei/seij kai\ ta\j e)n<br />

tw= | xu/lw| diata/seij tw=n podw=n, e)pi\ pe/mpton diateinome/nwn<br />

tru/phma, kai\ ta\j loipa\j ai)ki/aj, o( /saj ei)w/qasin o)rgizo/menoi<br />

u(pourgoi\ kai\ tau=ta diabo/lou plh/reij diatiqe/nai tou\j<br />

e)gkleiome/nouj: w( /ste a)popnigh=nai tou\j plei/stouj e)n th= |<br />

ei(rkth= |, o( /souj ge o( ku/rioj ou( /twj e)xelqei=n h)qe/lhsen, e)pideiknu/wn<br />

th\n au)tou= do/xan.<br />

5, 1, 28 oi( me\n ga\r basanisqe/ntej<br />

pikrw=j w( /ste dokei=n mhde\ th=j pa/shj qerapei/aj tuco/ntaj<br />

e) /ti zh=sai du/nasqai, pare/menon e)n th= | ei(rkth= |, e) /rhmoi me\n<br />

th=j para\ a)nqrw/pwn e)pimelei/aj, a)narrwnnu/menoi de\ u(po\<br />

kuri/ou kai\ e)ndunamou/menoi kai\ sw/mati kai\ yuch= | kai\ tou\j<br />

loipou\j parormw=ntej kai\ paramuqou/menoi: oi( de\ nearoi\<br />

kai\ a) /rti suneilhmme/noi, w( =n mh\ prokath/ |kisto ta\ sw/mata,<br />

to\ ba/roj ou)k e) /feron th=j sugklei/sewj, a)ll' e) /ndon<br />

e)nape/qnh|skon.<br />

5, 1, 29 o( de\ maka/rioj Poqeino/j, o( th\n diakoni/an<br />

th=j e)piskoph=j e)n Lougdou/nw| pepisteume/noj, u(pe\r ta\<br />

e)nenh/konta e) /th th=j h(liki/aj gegonw\j kai\ pa/nu a)sqenh\j tw= |<br />

sw/mati, mo/lij me\n e)mpne/wn dia\ th\n prokeime/nhn swmatikh\n<br />

a)sqe/neian, u(po\ de\ proqumi/aj pneu/matoj a)narrwnnu/menoj<br />

dia\ th\n e)gkeime/nhn th=j marturi/aj e)piqumi/an, kai\ au)to\j e)pi\<br />

to\ bh=ma e)su/reto, tou= me\n sw/matoj kai\ u(po\ tou= gh/rwj<br />

kai\ u(po\ th=j no/sou lelume/nou, throume/nhj de\ th=j yuch=j e)n<br />

au)tw= |, i( /na di' au)th=j Cristo\j qriambeu/sh|:<br />

5, 1, 30 o( \j u(po\<br />

tw=n stratiwtw=n e)pi\ to\ bh=ma komisqei/j, parapempo/ntwn<br />

au)to\n tw=n politikw=n e)xousiw=n kai\ panto\j tou= plh/qouj,<br />

e)piboh/seij pantoi/aj poioume/nwn w(j au)tou= o) /ntoj tou=<br />

Cristou=, a)pedi/dou th\n kalh\n marturi/an.<br />

5, 1, 31 a)netazo/menoj<br />

de\ u(po\ tou= h(gemo/noj ti/j ei) /h Cristianw=n o( qeo/j, e) /fh "e)a\n<br />

h) = |j a) /xioj, gnw/sh|": e)nteu=qen de\ a)feidw=j e)su/reto kai\ poiki/laj<br />

e) /pasce plhga/j, tw=n me\n su/negguj cersi\n kai\ posi\n e)nubrizo/ntwn<br />

pantoi/wj, mhde\ th\n h(liki/an ai)doume/nwn au)tou=, tw=n<br />

de\ makra/n, o( \ meta\ cei=raj e( /kastoj ei) =cen, ei)j au)to\n a)kontizo/ntwn,<br />

pa/ntwn de\ h(goume/nwn mega/lwj plhmmelei=n kai\<br />

a)sebei=n, ei) / tij a)poleifqei/h th=j ei)j au)to\n a)selgei/aj: kai\<br />

ga\r tou\j qeou\j au)tw=n w) / |onto ou( /twj e)kdikh/sein. kai\ mo/gij<br />

e)mpne/wn e)rri/fh e)n th= | ei(rkth= | kai\ meta\ du/o h(me/raj a)pe/yuxen.<br />

5, 1, 32 e)ntau=qa dh\ mega/lh tij oi)konomi/a qeou= e)gi/neto kai\<br />

e) /leoj a)me/trhton a)nefai/neto )Ihsou=, spani/wj me\n e)n th= |<br />

a)delfo/thti gegono/j, mh\ a)poleipo/menon de\ th=j te/cnhj<br />

Cristou=.<br />

114


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

5, 1, 33 oi( ga\r kata\ th\n prw/thn su/llhyin e) /xarnoi<br />

geno/menoi suneklei/onto kai\ au)toi\ kai\ metei=con tw=n deinw=n:<br />

ou)de\ ga\r e)n tw= | kairw= | tou/tw| o) /felo/j ti au)toi=j h( e)xa/rnhsij<br />

e)gi/neto, a)ll' oi( me\n o(mologou=ntej o( \ kai\ h) =san, suneklei/onto<br />

w(j Cristianoi/, mhdemia=j a) /llhj ai)ti/aj au)toi=j e)piferome/nhj,<br />

ou( =toi de\ loipo\n w(j a)ndrofo/noi kai\ miaroi\ katei/conto,<br />

diplo/teron para\ tou\j loipou\j kolazo/menoi.<br />

5, 1, 34 e)kei/nouj<br />

me\n ga\r e)pekou/fizen h( cara\ th=j marturi/aj kai\ h( e)lpi\j tw=n<br />

e)phggelme/nwn kai\ h( pro\j to\n Cristo\n a)ga/ph kai\ to\ pneu=ma<br />

to\ patriko/n, tou/touj de\ to\ suneido\j mega/lwj e)timwrei=to,<br />

w( /ste kai\ para\ toi=j loipoi=j a( /pasin kata\ ta\j paro/douj<br />

diadh/louj ta\j o) /yeij au)tw=n ei) =nai.<br />

5, 1, 35 oi( \ me\n ga\r i(laroi\<br />

proh/ |esan, do/xhj kai\ ca/ritoj pollh=j tai=j o) /yesin au)tw=n<br />

sugkekrame/nhj, w( /ste kai\ ta\ desma\ ko/smon eu)preph= perikei=sqai<br />

au)toi=j, w(j nu/mfh| kekosmhme/nh| e)n krosswtoi=j<br />

crusoi=j pepoikilme/noij, th\n eu)wdi/an o)dwdo/tej a( /ma th\n<br />

Cristou=, w( /ste e)ni/ouj do/xai kai\ mu/rw| kosmikw= | kecri=sqai<br />

au)tou/j: oi( \ de\ kathfei=j kai\ tapeinoi\ kai\ duseidei=j kai\<br />

pa/shj a)schmosu/nhj a)na/pleoi, prose/ti de\ kai\ u(po\ tw=n<br />

e)qnw=n o)neidizo/menoi w(j a)gennei=j kai\ a) /nandroi, a)ndrofo/nwn<br />

me\n e)gklh/mata e) /contej, a)polwleko/tej de\ th\n pa/ntimon<br />

kai\ e) /ndoxon kai\ zwopoio\n proshgori/an. tau=ta dh\ oi( loipoi\<br />

qewrou=ntej e)sthri/cqhsan, kai\ oi( sullambano/menoi a)dista/ktwj<br />

w(molo/goun, mhde\ e) /nnoian e) /contej diabolikou= logismou=".<br />

5, 1, 36 tou/toij metaxu/ tina e)peipo/ntej, au) =qij e)pife/rousin:<br />

"meta\ tau=ta dh\ loipo\n ei)j pa=n ei) =doj dih|rei=to ta\ martu/ria<br />

th=j e)xo/dou au)tw=n. e)k diafo/rwn ga\r crwma/twn kai\ pantoi/wn<br />

a)nqw=n e( /na ple/xantej ste/fanon prosh/negkan tw= | patri/:<br />

e)crh=n d' ou) =n tou\j gennai/ouj a)qlhta\j poiki/lon u(pomei/nantaj<br />

a)gw=na kai\ mega/lwj nikh/santaj a)polabei=n to\n me/gan th=j<br />

a)fqarsi/aj ste/fanon.<br />

5, 1, 37 o( me\n ou) =n Ma/touroj kai\ o(<br />

Sa/gktoj kai\ h( Blandi=na kai\ ) /Attaloj h) /gonto e)pi\ ta\<br />

qhri/a ei)j to\ dhmo/sion kai\ ei)j koino\n tw=n e)qnw=n th=j<br />

a)panqrwpi/aj qe/ama, e)pi/thdej th=j tw=n qhriomaci/wn h(me/raj<br />

dia\ tou\j h(mete/rouj didome/nhj.<br />

5, 1, 38 kai\ o( me\n Ma/touroj<br />

kai\ o( Sa/gktoj au) =qij dih/ |esan e)n tw= | a)mfiqea/trw| dia\ pa/shj<br />

kola/sewj, w(j mhde\n o( /lwj propeponqo/tej, ma=llon d' w(j<br />

dia\ pleio/nwn h) /dh klh/rwn e)kbebiako/tej to\n a)nti/palon kai\<br />

peri\ tou= stefa/nou au)tou= to\n a)gw=na e) /contej, u(pe/feron<br />

pa/lin ta\j diexo/douj tw=n masti/gwn ta\j e)kei=se ei)qisme/naj<br />

115


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kai\ tou\j a)po\ tw=n qhri/wn e(lkhqmou\j kai\ pa/nq' o( /sa maino/menoj<br />

o( dh=moj, a) /lloi a)llaco/qen, e)pebo/wn kai\ e)pekeleu/onto,<br />

e)pi\ pa=sin th\n sidhra=n kaqe/dran, e)f' h( =j thganizo/mena ta\<br />

sw/mata kni/shj au)tou\j e)nefo/rei.<br />

5, 1, 39 oi( \ d' ou)d' ou( /twj<br />

e) /lhgon, a)ll' e) /ti kai\ ma=llon e)xemai/nonto, boulo/menoi nikh=sai<br />

th\n e)kei/nwn u(pomonh/n, kai\ ou)d' w( \j para\ Sa/gktou e( /tero/n<br />

ti ei)sh/kousan par' h( \n a)p' a)rch=j ei) /qisto le/gein th=j<br />

o(mologi/aj fwnh/n.<br />

5, 1, 40 ou( =toi me\n ou) =n, di' a)gw=noj mega/lou<br />

e)pi\ polu\ paramenou/shj au)tw=n th=j yuch=j, tou) /scaton<br />

e)tu/qhsan, dia\ th=j h(me/raj e)kei/nhj a)nti\ pa/shj th=j e)n toi=j<br />

monomaci/oij poikili/aj au)toi\ qe/ama geno/menoi tw= | ko/smw|:<br />

5, 1, 41 h( de\ Blandi=na e)pi\ xu/lou kremasqei=sa prou/keito<br />

bora\ tw=n ei)sballome/nwn qhri/wn: h( \ kai\ dia\ tou= ble/pesqai<br />

staurou= sch/mati kremame/nh dia\ th=j eu)to/nou proseuch=j<br />

pollh\n proqumi/an toi=j a)gwnizome/noij e)nepoi/ei, blepo/ntwn<br />

au)tw=n e)n tw= | a)gw=ni kai\ toi=j e) /xwqen o)fqalmoi=j dia\ th=j<br />

a)delfh=j to\n u(pe\r au)tw=n e)staurwme/non, i( /na pei/sh| tou\j<br />

pisteu/ontaj ei)j au)to\n o( /ti pa=j o( u(pe\r th=j Cristou= do/xhj<br />

paqw\n th\n koinwni/an a)ei\ e) /cei meta\ tou= zw=ntoj qeou=.<br />

5, 1, 42 kai\<br />

mhdeno\j a(yame/nou to/te tw=n qhri/wn au)th=j, kaqaireqei=sa<br />

a)po\ tou= xu/lou a)nelh/fqh pa/lin ei)j th\n ei(rkth/n, ei)j a) /llon<br />

a)gw=na throume/nh, i( /na dia\ pleio/nwn gumnasma/twn nikh/sasa,<br />

tw= | me\n skoliw= | o) /fei a)parai/thton poih/sh| th\n katadi/khn,<br />

protre/yhtai de\ tou\j a)delfou/j, h( mikra\ kai\ a)sqenh\j kai\<br />

eu)katafro/nhtoj me/gan kai\ a)katagw/niston a)qlhth\n Cristo\n<br />

e)ndedume/nh, dia\ pollw=n klh/rwn e)kbia/sasa to\n a)ntikei/menon<br />

kai\ di' a)gw=noj to\n th=j a)fqarsi/aj steyame/nh ste/fanon.<br />

5, 1, 43 o( de\ ) /Attaloj kai\ au)to\j mega/lwj e)xaithqei\j u(po\<br />

tou= o) /clou #kai\ ga\r h) =n o)nomasto/$j, e( /toimoj ei)sh=lqen<br />

a)gwnisth\j dia\ to\ eu)sunei/dhton, e)peidh\ gnhsi/wj e)n th= |<br />

Cristianh= | sunta/xei gegumnasme/noj h) =n kai\ a)ei\ ma/rtuj<br />

e)gego/nei par' h(mi=n a)lhqei/aj.<br />

5, 1, 44 kai\ periacqei\j ku/klw|<br />

tou= a)mfiqea/trou, pi/nakoj au)to\n proa/gontoj e)n w( = | e)ge/grapto<br />

(Rwmai sti/: ou( =to/j e)stin ) /Attaloj o( Cristiano/j, kai\ tou =<br />

dh/mou sfo/dra sfrigw=ntoj e)p' au)tw= |, maqw\n o( h(gemw\n o( /ti<br />

(Rwmai=o/j: e)stin, e)ke/leusen au)to\n a)nalhfqh=nai meta\ kai\<br />

tw=n loipw=n tw=n e)n th= | ei(rkth= | o) /ntwn, peri\ w( =n e)pe/steilen<br />

tw= | Kai/sari kai\ perie/menen th\n a)po/fasin th\n a)p' e)kei/nou.<br />

5, 1, 45 "o( de\ dia\ me/sou kairo\j ou)k a)rgo\j au)toi=j ou)de\<br />

a) /karpoj e)gi/neto, a)lla\ dia\ th=j u(pomonh=j au)tw=n to\ a)me/trhton<br />

e) /leoj a)nefai/neto Cristou=: dia\ ga\r tw=n zw/ntwn e)zwo-<br />

116


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

poiou=nto ta\ nekra/, kai\ ma/rturej toi=j mh\ ma/rtusin<br />

e)cari/zonto, kai\ e)negi/neto pollh\ cara\ th= | parqe/nw| mhtri/,<br />

ou( \j w(j nekrou\j e)xe/trwse, tou/touj zw=ntaj a)polambanou/sh|.<br />

5, 1, 46 di' e)kei/nwn ga\r oi( plei/ouj tw=n h)rnhme/nwn a)nemetrou=nto<br />

kai\ a)nekui/ skonto kai\ a)nezwpurou=nto kai \<br />

e)ma/nqanon o(mologei=n kai\ zw=ntej h) /dh kai\ tetonwme/noi<br />

prosh/ |esan tw= | bh/mati, e)gglukai/nontoj tou= to\n me\n qa/naton<br />

tou= a(martwlou= mh\ boulome/nou, e)pi\ de\ th\n meta/noian<br />

crhsteuome/nou qeou=, i( /na kai\ pa/lin e)perwthqw=sin u(po\<br />

tou= h(gemo/noj.<br />

5, 1, 47 e)pistei/lantoj ga\r tou= Kai/saroj<br />

tou\j me\n a)potumpanisqh=nai, ei) de/ tinej a)rnoi=nto, tou/touj<br />

a)poluqh=nai, th=j e)nqa/de panhgu/rewj #e) /stin de\ au( /th polua/nqrwpoj<br />

e)k pa/ntwn tw=n e)qnw=n sunercome/nwn ei)j au(th/n$<br />

a)rcome/nhj sunesta/nai, a)nh=gen e)pi\ to\ bh=ma qeatri/zwn tou\j<br />

makari/ouj kai\ e)mpompeu/wn toi=j o) /cloij: di' o( \ kai\ pa/lin a)nh/tazen,<br />

kai\ o( /soi me\n e)do/koun politei/an (Rwmai/wn e)schke/nai,<br />

tou/twn a)pe/temne ta\j kefala/j, tou\j de\ loipou\j e) /pempen ei)j<br />

qhri/a.<br />

5, 1, 48 e)doxa/zeto de\ mega/lwj o( Cristo\j e)pi\ toi=j pro/teron<br />

a)rnhsame/noij, to/te para\ th\n tw=n e)qnw=n u(po/noian o(mologou=sin.<br />

kai\ ga\r i)di/a| ou( =toi a)nhta/zonto w(j dh=qen a)poluqhso/menoi,<br />

kai\ o(mologou=ntej, proseti/qento tw= | tw=n martu/rwn<br />

klh/rw|: e) /meinan de\ e) /xw oi( mhde\ i) /cnoj pw/pote pi/stewj<br />

mhde\ ai) /sqhsin e)ndu/matoj numfikou= mhde\ e) /nnoian fo/bou<br />

qeou= sco/ntej, a)lla\ kai\ dia\ th=j a)nastrofh=j au)tw=n blasfhmou=ntej<br />

th\n o(do/n, tou=t' e)sti\n oi( ui(oi\ th=j a)pwlei/aj,<br />

5, 1, 49 oi(<br />

de\ loipoi\ pa/ntej th= | e)kklhsi/a| prosete/qhsan. w( =n kai\<br />

a)netazome/nwn, )Ale/xandro/j tij, Fru\x me\n to\ ge/noj, i)atro\j<br />

de\ th\n e)pisth/mhn, polloi=j e) /tesin e)n tai=j Galli/aij diatri/yaj<br />

kai\ gnwsto\j scedo\n pa=sin dia\ th\n pro\j qeo\n a)ga/phn kai\<br />

parrhsi/an tou= lo/gou #h) =n ga\r kai\ ou)k a) /moiroj a)postolikou=<br />

cari/smato$j, parestw\j tw= | bh/mati kai\ neu/mati protre/pwn<br />

au)tou\j pro\j th\n o(mologi/an, fanero\j h) =n toi=j periesthko/sin<br />

to\ bh=ma w( /sper w)di/nwn.<br />

5, 1, 50 a)ganakth/santej de\ oi( o) /cloi<br />

e)pi\ tw= | tou\j pro/teron h)rnhme/nouj au) =qij o(mologei=n, katebo/hsan<br />

tou= )Alexa/ndrou w(j e)kei/nou tou=to poiou=ntoj,<br />

kai\ e)pisth/santoj tou= h(gemo/noj kai\ a)neta/santoj au)to\n<br />

ti/j ei) /h, tou= de\ fh/santoj o( /ti "Cristiano/j", e)n o)rgh= | geno/menoj<br />

kate/krinen au)to\n pro\j qhri/a. kai\ th= | e)piou/sh| ei)sh=lqen<br />

meta\ kai\ tou= )Atta/lou, kai\ ga\r kai\ to\n ) /Attalon tw= | o) /clw|<br />

carizo/menoj o( h(gemw\n e)xe/dwke pa/lin pro\j qhri/a:<br />

5, 1, 51 oi( \<br />

117


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kai\ dia\ pa/ntwn dielqo/ntej tw=n e)n tw= | a)mfiqea/trw| pro\j<br />

ko/lasin e)xhurhme/nwn o)rga/nwn kai\ me/giston u(pomei/nantej<br />

a)gw=na, tou) /scaton e)tu/qhsan kai\ au)toi/, tou= me\n )Alexa/ndrou<br />

mh/te stena/xantoj mh/te gru/xanto/j ti o( /lwj, a)lla\ kata\<br />

kardi/an o(milou=ntoj tw= | qew= |,<br />

5, 1, 52 o( de\ ) /Attaloj, o(po/te<br />

e)pi\ th=j sidhra=j e)pete/qh kaqe/draj kai\ periekai/eto, h(ni/ka h(<br />

a)po\ tou= sw/matoj kni=sa a)nefe/reto, e) /fh pro\j to\ plh=qoj<br />

th= | (Rwmai kh= | fwnh= | "i)dou\ tou=to/ e)stin a)nqrw/pouj e)sqi/ein ,<br />

o( \ poiei=te u(mei=j: h(mei=j de\ ou) /te a)nqrw/pouj e)sqi/omen ou) /q'<br />

e( /tero/n ti ponhro\n pra/ssomen". e)perwtw/menoj de\ ti/ o) /noma<br />

e) /cei o( qeo/j, a)pekri/qh "o( qeo\j o) /noma ou)k e) /cei w(j a) /nqrwpoj".<br />

5, 1, 53 e)pi\ pa=si de\ tou/toij th= | e)sca/th| loipo\n h(me/ra| tw=n<br />

monomaci/wn h( Blandi=na pa/lin ei)sekomi/zeto meta\ kai\<br />

Pontikou=, paidari/ou w(j pentekai/deka e)tw=n, oi( \ kai\ kaq'<br />

h(me/ran ei)sh/gonto pro\j to\ ble/pein th\n tw=n loipw=n ko/lasin:<br />

kai\ h)nagka/zonto o)mnu/nai kata\ tw=n ei)dw/lwn au)tw=n, kai\<br />

dia\ to\ e)mme/nein eu)staqw=j kai\ e)xouqenei=n au)tou\j h)griw/qh<br />

pro\j au)tou\j to\ plh=qoj, w(j mh/te th\n h(liki/an tou= paido\j<br />

oi)ktei=rai mh/te to\ gu/naion ai)desqh=nai,<br />

5, 1, 54 pro\j pa/nta de\<br />

ta\ deina\ pare/ballon au)tou\j kai\ dia\ pa/shj e)n ku/klw| dih=gon<br />

kola/sewj, e)pallh/lwj a)nagka/zontej o)mo/sai, a)lla\ mh\<br />

duna/menoi tou=to pra=xai. o( me\n ga\r Pontiko\j u(po\ th=j<br />

a)delfh=j parwrmhme/noj, w(j kai\ ta\ e) /qnh ble/pein o( /ti e)kei/nh<br />

h) =n protrepome/nh kai\ sthri/zousa au)to/n, pa=san ko/lasin<br />

gennai/wj u(pomei/naj a)pe/dwken to\ pneu=ma:<br />

5, 1, 55 h( de\<br />

makari/a Blandi=na pa/ntwn e)sca/th, kaqa/per mh/thr eu)genh\j<br />

parormh/sasa ta\ te/kna kai\ nikhfo/rouj prope/myasa pro\j<br />

to\n basile/a, a)nametroume/nh kai\ au)th\ pa/nta ta\ tw=n pai/dwn<br />

a)gwni/smata e) /speuden pro\j au)tou/j, cai/rousa kai\ a)galliwme/nh<br />

e)pi\ th= | e)xo/dw|, w(j ei)j numfiko\n dei=pnon keklhme/nh, a)lla\ mh\<br />

pro\j qhri/a beblhme/nh:<br />

5, 1, 56 kai\ meta\ ta\j ma/stigaj,<br />

meta\ ta\ qhri/a, meta\ to\ th/ganon, tou) /scaton ei)j gurgaqo\n<br />

blhqei=sa tau/rw| pareblh/qh, kai\ i(kanw=j a)nablhqei=sa pro\j<br />

tou= zw/ |ou mhde\ ai) /sqhsin e) /ti tw=n sumbaino/ntwn e) /cousa dia\<br />

th\n e)lpi/da kai\ e)poch\n tw=n pepisteume/nwn kai\ o(mili/an<br />

pro\j Cristo/n, e)tu/qh kai\ au)th/, kai\ au)tw=n o(mologou/ntwn<br />

tw=n e)qnw=n o( /ti mhdepw/pote par' au)toi=j gunh\ toiau=ta kai\<br />

tosau=ta e) /paqen.<br />

5, 1, 57 "a)ll' ou)d' ou( /twj ko/ron e)la/mbanen au)tw=n h( mani/a<br />

kai\ h( pro\j tou\j a(gi/ouj w)mo/thj. u(po\ ga\r a)gri/ou qhro\j a) /gria<br />

kai\ ba/rbara fu=la taracqe/nta duspau/stwj ei) =cen, kai\<br />

118


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a) /llhn i)di/an a)rch\n e)pi\ toi=j sw/masin e)la/mbanen h( u( /brij<br />

au)tw=n:<br />

5, 1, 58 to\ ga\r nenikh=sqai au)tou\j ou)k e)dusw/pei dia\<br />

to\ mh\ e) /cein a)nqrw/pinon e)pilogismo/n, ma=llon de\ kai\ e)xe/kaien<br />

au)tw=n th\n o)rgh\n kaqa/per qhri/ou, kai\ tou= h(gemo/noj kai\<br />

tou= dh/mou to\ o( /moion ei)j h(ma=j a) /dikon e)pideiknume/nwn<br />

mi=soj, i( /na h( grafh\ plhrwqh= |: o( i.<br />

5, 1, 59 kai\ ga\r<br />

tou\j e)napopnige/ntaj th= | ei(rkth= | pare/ballon kusi/n, e)pimelw=j<br />

parafula/ssontej nu/ktwr kai\ meq' h(me/ran mh\ khdeuqh= | tij<br />

u(f' h(mw=n: kai\ to/te dh\ proqe/ntej ta/ te tw=n qhri/wn ta/ te<br />

tou= puro\j lei/yana, ph= | me\n e)sparagme/na, ph= | de\ h)nqrakeume/na,<br />

kai\ tw=n loipw=n ta\j kefala\j su\n toi=j a)potmh/masin<br />

au)tw=n w(sau/twj a)ta/fouj parefu/latton meta\ stratiwtikh=j<br />

e)pimelei/aj h(me/raij sucnai=j.<br />

5, 1, 60 kai\ oi( \ me\n e)nebrimou=nto<br />

kai\ e) /brucon tou\j o)do/ntaj e)p' au)toi=j, zhtou=nte/j tina perissote/ran<br />

e)kdi/khsin par' au)tw=n labei=n, oi( \ de\ e)nege/lwn kai\ e)petw/qazon,<br />

megalu/nontej a( /ma ta\ ei) /dwla au)tw=n kai\ e)kei/noij<br />

prosa/ptontej th\n tou/twn timwri/an, oi( de\ e)pieike/steroi kai\<br />

kata\ poso\n sumpaqei=n dokou=ntej w)nei/dizon polu/, le/gontej:<br />

"pou= o( qeo\j au)tw=n kai\ ti/ au)tou\j w) /nhsen h( qrh|skei/a, h( \n kai\<br />

pro\ th=j e(autw=n ei( /lanto yuch=j;"<br />

5, 1, 61 kai\ ta\ me\n a)p' e)kei/nwn<br />

toiau/thn ei) =ce th\n poikili/an, ta\ de\ kaq' h(ma=j e)n mega/lw|<br />

kaqeisth/kei pe/nqei dia\ to\ mh\ du/nasqai ta\ sw/mata kru/yai<br />

th= | gh= |: ou) /te ga\r nu\x suneba/lleto h(mi=n pro\j tou=to ou) /te<br />

a)rgu/ria e) /peiqen ou) /te litanei/a e)dusw/pei, panti\ de\ tro/pw|<br />

pareth/roun, w(j me/ga ti kerdanou=ntej, ei) mh\ tu/coien<br />

tafh=j".<br />

5, 1, 62 tou/toij e(xh=j meq' e( /tera/ fasin:<br />

"ta\ ou) =n sw/mata tw=n martu/rwn pantoi/wj paradeigmatisqe/nta<br />

kai\ ai)qriasqe/nta e)pi\ h(me/raj e( /x, mete/peita kae/nta<br />

kai\ ai)qalwqe/nta u(po\ tw=n a)no/mwn katesarw/qh ei)j to\n<br />

(Rodano\n potamo\n plhsi/on pararre/onta, o( /pwj mhde\ lei/yanon<br />

au)tw=n fai/nhtai e)pi\ th=j gh=j e) /ti.<br />

5, 1, 63 kai\ tau=t' e) /pratton<br />

w(j duna/menoi nikh=sai to\n qeo\n kai\ a)fele/sqai au)tw=n th\n<br />

paliggenesi/an, i( /na, w(j e) /legon e)kei=noi, "mhde\ e)lpi/da scw=sin<br />

a)nasta/sewj, e)f' h( = | pepoiqo/tej xe/nhn tina\ kai\ kainh\n<br />

ei)sa/gousin h(mi=n qrh|skei/an kai\ katafronou=si tw=n deinw=n,<br />

e( /toimoi kai\ meta\ cara=j h( /kontej e)pi\ to\n qa/naton: nu=n<br />

i) /dwmen ei) a)nasth/sontai kai\ ei) du/natai bohqh=sai au)toi=j<br />

o( qeo\j au)tw=n kai\ e)xele/sqai e)k tw=n ceirw=n h(mw=n".<br />

119


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

5, 2, 1 Toiau=ta kai\ ta\ kata\ to\n dedhlwme/non au)tokra/tora tai=j<br />

Cristou= sumbe/bhken e)kklhsi/aij, a)f' w( =n kai\ ta\ e)n tai=j<br />

loipai=j e)parci/aij e)nhrghme/na ei)ko/ti logismw= | stoca/zesqai<br />

pa/restin. a) /xion tou/toij e)k th=j au)th=j e)pisuna/yai grafh=j<br />

le/xeij e(te/raj, di' w( =n to\ e)pieike\j kai\ fila/nqrwpon tw=n<br />

dedhlwme/nwn martu/rwn a)nage/graptai tou/toij au)toi=j toi=j<br />

r(h/masin:<br />

5, 2, 2 "oi( \ kai\ e)pi\ tosou=ton zhlwtai\ kai\ mimhtai\ Cristou=<br />

e)ge/nonto, w= |, w( /ste e)n toiau/th| do/xh|<br />

u(pa/rcontej kai\ ou)c a( /pax ou)de\ di\j a)lla\ polla/kij marturh/santej<br />

kai\ e)k qhri/wn au) =qij a)nalhfqe/ntej kai\ ta\ kauth/ria<br />

kai\ tou\j mw/lwpaj kai\ ta\ trau/mata e) /contej perikei/mena, ou) /t'<br />

au)toi\ ma/rturaj e(autou\j a)nekh/rutton ou) /te mh\n h(mi=n e)pe/trepon<br />

tou/tw| tw= | o)no/mati prosagoreu/ein au)tou/j, a)ll' ei) /<br />

pote/ tij h(mw=n di' e)pistolh=j h) \ dia\ lo/gou ma/rturaj au)tou\j<br />

prosei=pen, e)pe/plhsson pikrw=j.<br />

5, 2, 3 h(de/wj ga\r parecw/roun<br />

th\n th=j marturi/aj proshgori/an tw= | Cristw= |, tw= | pistw= | kai\<br />

a)lhqinw= | ma/rturi kai\ prwtoto/kw| tw=n nekrw=n kai\ a)rchgw= |<br />

th=j zwh=j tou= qeou=, kai\ e)pemimnh/skonto tw=n e)xelhluqo/twn<br />

h) /dh martu/rwn kai\ e) /legon: "e)kei=noi h) /dh ma/rturej, ou( \j e)n<br />

th= | o(mologi/a| Cristo\j h)xi/wsen a)nalhfqh=nai, e)pisfragisa/menoj<br />

au)tw=n dia\ th=j e)xo/dou th\n marturi/an, h(mei=j de\ o(mo/logoi<br />

me/trioi kai\ tapeinoi/", kai\ meta\ dakru/wn pareka/loun tou\j<br />

a)delfou\j deo/menoi i( /na e)ktenei=j eu)cai\ gi/nwntai pro\j to\<br />

teleiwqh=nai au)tou/j.<br />

5, 2, 4 kai\ th\n me\n du/namin th=j marturi/aj<br />

e) /rgw| e)pedei/knunto pollh\n parrhsi/an a) /gontej pro\j ta\<br />

e) /qnh, kai\ th\n eu)ge/neian dia\ th=j u(pomonh=j kai\ a)fobi/aj<br />

kai\ a)tromi/aj fanera\n e)poi/oun, th\n de\ pro\j tou\j a)delfou\j<br />

tw=n martu/rwn proshgori/an parh|tou=nto, e)mpeplhsme/noi<br />

fo/bou qeou=".<br />

5, 2, 5 kai\ au) =qij meta\ brace/a fasi/n:<br />

"e)tapei/noun e(autou\j u(po\ th\n krataia\n cei=ra, u(f' h( =j<br />

i(kanw=j nu=n ei)sin u(ywme/noi. to/te de\ pa=si me\n a)pelogou=nto,<br />

kathgo/roun de\ ou)deno/j: e) /luon a( /pantaj, e)de/smeuon de\<br />

ou)de/na: kai\ u(pe\r tw=n ta\ deina\ diatiqe/ntwn hu) /conto,<br />

kaqa/per Ste/fanoj o( te/leioj ma/rtuj: . ei) d' u(pe\r tw=n liqazo/ntwn<br />

e)de/eto, po/sw| ma=llon u(pe\r tw=n a)delfw=n;"<br />

5, 2, 6 kai\ au) =qi/j fasi meq' e( /tera:<br />

"ou( =toj ga\r kai\ me/gistoj au)toi=j pro\j au)to\n o( po/lemoj<br />

e)ge/neto dia\ to\ gnh/sion th=j a)ga/phj, i( /na a)popnicqei\j o( qh\r<br />

ou( \j pro/teron w) / |eto katapepwke/nai, zw=ntaj e)xeme/sh|. ou)<br />

120


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ga\r e) /labon kau/chma kata\ tw=n peptwko/twn, a)ll' e)n oi( =j<br />

e)pleo/nazon au)toi/, tou=to toi=j e)ndeeste/roij e)ph/rkoun mhtrika\<br />

spla/gcna e) /contej, kai\ polla\ peri\ au)tw=n e)kce/ontej da/krua<br />

pro\j to\n pate/ra, zwh\n h) |th/santo,<br />

5, 2, 7 kai\ e) /dwken au)toi=j:<br />

h( \n kai\ sunemeri/santo toi=j plhsi/on, kata\ pa/nta nikhfo/roi<br />

pro\j qeo\n a)pelqo/ntej. ei)rh/nhn a)gaph/santej a)ei\ kai\ ei)rh/nhn<br />

h(mi=n paregguh/santej, met' ei)rh/nhj e)cw/rhsan pro\j qeo/n,<br />

mh\ katalipo/ntej po/non th= | mhtri\ mhde\ sta/sin kai\ po/lemon<br />

toi=j a)delfoi=j a)lla\ cara\n kai\ ei)rh/nhn kai\ o(mo/noian kai\<br />

a)ga/phn".<br />

5, 2, 8 tau=ta kai\ peri\ th=j tw=n makari/wn e)kei/nwn pro\j tou\j<br />

parapeptwko/taj tw=n a)delfw=n storgh=j w)feli/mwj prokei/sqw<br />

th=j a)panqrw/pou kai\ a)nhleou=j e( /neka diaqe/sewj tw=n meta\<br />

tau=ta a)feidw=j toi=j Cristou= me/lesin prosenhnegme/nwn.<br />

5, 3, 1 (H d' au)th\ tw=n proeirhme/nwn martu/rwn grafh\ kai\<br />

a) /llhn tina\ mnh/mhj a)xi/an i(stori/an perie/cei, h( \n kai\ ou)dei\j<br />

a) \n ge/noito fqo/noj mh\ ou)ci\ tw=n e)nteuxome/nwn ei)j gnw=sin<br />

proqei=nai: e) /cei de\ ou( /twj.<br />

5, 3, 2 )Alkibia/dou ga/r tinoj<br />

e)x au)tw=n pa/nu au)cmhro\n biou=ntoj bi/on kai\ mhdeno\j o( /lwj<br />

to\ pro/teron metalamba/nontoj, a)ll' h) \ a) /rtw| mo/nw| kai\<br />

u( /dati crwme/nou peirwme/nou te kai\ e)n th= | ei(rkth= | ou( /tw<br />

dia/gein, )Atta/lw| meta\ to\n prw=ton a)gw=na o( \n e)n tw= |<br />

a)mfiqea/trw| h) /nusen, a)pekalu/fqh o( /ti mh\ kalw=j poioi/h o(<br />

)Alkibia/dhj mh\ crw/menoj toi=j kti/smasi tou= qeou= kai\<br />

a) /lloij tu/pon skanda/lou u(poleipo/menoj.<br />

5, 3, 3 peisqei\j de\<br />

o( )Alkibia/dhj pa/ntwn a)ne/dhn metela/mbanen kai\ hu)cari/stei<br />

tw= | qew= |: ou) ga\r a)nepi/skeptoi ca/ritoj qeou= h) =san, a)lla\<br />

to\ pneu=ma to\ a( /gion h) =n su/mboulon au)toi=j. kai\ tau=ta me\n<br />

w(di\ e)ce/tw:<br />

5, 3, 4 tw=n d' a)mfi\ to\n Montano\n kai\ )Alkibia/dhn<br />

kai\ Qeo/doton peri\ th\n Frugi/an a) /rti to/te prw=ton<br />

th\n peri\ tou= profhteu/ein u(po/lhyin para\ polloi=j e)kferome/nwn<br />

#plei=stai ga\r ou) =n kai\ a) /llai paradoxopoii/ai tou=<br />

qei/ou cari/smatoj ei)j e) /ti to/te kata\ diafo/rouj e)kklhsi/aj<br />

e)ktelou/menai pi/stin para\ polloi=j tou= ka)kei/nouj profhteu/ein<br />

parei=con$ kai\ dh\ diafwni/aj u(parcou/shj peri\ tw=n dedhlwme/nwn,<br />

au) =qij oi( kata\ th\n Galli/an a)delfoi\ th\n i)di/an kri/sin<br />

kai\ peri\ tou/twn eu)labh= kai\ o)rqodoxota/thn u(pota/ttousin,<br />

e)kqe/menoi kai\ tw=n par' au)toi=j teleiwqe/ntwn martu/rwn<br />

diafo/rouj e)pistola/j, a( \j e)n desmoi=j e) /ti u(pa/rcontej toi=j<br />

e)p' )Asi/aj kai\ Frugi/aj a)delfoi=j dieca/raxan, ou) mh\n a)lla\<br />

kai\ )Eleuqe/rw| tw= | to/te (Rwmai/wn e)pisko/pw|, th=j tw=n<br />

121


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)kklhsiw=n ei)rh/nhj e( /neka presbeu/ontej.<br />

5, 4, 1 Oi( d' au)toi\ ma/rturej kai\ to\n Ei)rhnai=on, presbu/teron<br />

h) /dh to/t' o) /nta th=j e)n Lougdou/nw| paroiki/aj, tw= | dhlwqe/nti<br />

kata\ (Rw/mhn e)pisko/pw| suni/stwn, plei=sta tw= | a)ndri\<br />

marturou=ntej, w(j ai( tou=ton e) /cousai to\n tro/pon dhlou=si<br />

fwnai/:<br />

5, 4, 2 "Cai/rein e)n qew= | se pa/lin eu)co/meqa kai\ a)ei/, pa/ter<br />

)Eleu/qere. tau=ta/ soi ta\ gra/mmata proetreya/meqa to\n<br />

a)delfo\n h(mw=n kai\ koinwno\n Ei)rhnai=on diakomi/sai, kai\<br />

parakalou=men e) /cein se au)to\n e)n paraqe/sei, zhlwth\n<br />

o) /nta th=j diaqh/khj Cristou=. ei) ga\r h) / |deimen to/pon tini\<br />

dikaiosu/nhn peripoiei=sqai, w(j presbu/teron e)kklhsi/aj,<br />

o( /per e)sti\n e)p' au)tw= |, e)n prw/toij a) \n pareqe/meqa".<br />

5, 4, 3 ti/ dei= katale/gein to\n e)n th= | dhlwqei/sh| grafh= | tw=n<br />

martu/rwn kata/logon, i)di/a| me\n tw=n a)potmh/sei kefalh=j<br />

teteleiwme/nwn, i)di/a| de\ tw=n qhrsi\n ei)j bora\n parabeblhme/nwn,<br />

kai\ au) =qij tw=n e)pi\ th=j ei(rkth=j kekoimhme/nwn, to/n te<br />

a)riqmo\n tw=n ei)j e) /ti to/te perio/ntwn o(mologhtw=n; o( /tw|<br />

ga\r fi/lon, kai\ tau=ta r(a/ |dion plhre/stata diagnw=nai meta\<br />

cei=raj a)nalabo/nti to\ su/ggramma, o( \ kai\ au)to\ th= | tw=n<br />

martu/rwn sunagwgh= | pro\j h(mw=n, w(j gou=n e) /fhn, katei/lektai.<br />

a)lla\ ta\ me\n e)p' )Antwni/nou toiau=ta:<br />

5, 5, 1 tou/tou dh\ a)delfo\n Ma/rkon Au)rh/lion Kai/sara<br />

lo/goj e) /cei Germanoi=j kai\ Sarma/taij a)ntiparatatto/menon<br />

ma/ch|, di/yei piezome/nhj au)tou= th=j stratia=j, e)n a)mhcani/a|<br />

gene/sqai: tou\j d' e)pi\ th=j Melithnh=j ou( /tw kaloume/nhj<br />

legew=noj stratiw/taj dia\ pi/stewj e)x e)kei/nou kai\ ei)j deu=ro<br />

sunestw/shj e)n th= | pro\j tou\j polemi/ouj parata/xei go/nu<br />

qe/ntaj e)pi\ gh=n kata\ to\ oi)kei=on h(mi=n tw=n eu)cw=n e) /qoj e)pi\<br />

ta\j pro\j to\n qeo\n i(kesi/aj trape/sqai,<br />

5, 5, 2 parado/xou de\<br />

toi=j polemi/oij tou= toiou/tou dh\ qea/matoj fane/ntoj, a) /llo ti<br />

lo/goj e) /cei paradoxo/teron e)pikatalabei=n au)ti/ka, skhpto\n<br />

me\n ei)j fugh\n kai\ a)pw/leian sunelau/nonta tou\j polemi/ouj,<br />

o) /mbron de\ e)pi\ th\n tw=n to\ qei=on parakeklhko/twn stratia/n,<br />

pa=san au)th\n e)k tou= di/youj me/llousan o( /son ou) /pw diafqei/resqai<br />

a)naktw/menon.<br />

5, 5, 3 h( d' i(stori/a fe/retai me\n kai\<br />

para\ toi=j po/rrw tou= kaq' h(ma=j lo/gou suggrafeu=sin oi( =j<br />

me/lon ge/gonen th=j kata\ tou\j dhloume/nouj grafh=j, dedh/lwtai<br />

de\ kai\ pro\j tw=n h(mete/rwn. a)lla\ toi=j me\n e) /xwqen i(storikoi=j,<br />

a( /te th=j pi/stewj a)noikei/oij, te/qeitai me\n to\ para/doxon,<br />

ou) mh\n kai\ tai=j tw=n h(mete/rwn eu)cai=j tou=q' w(mologh/qh<br />

gegone/nai: toi=j de/ ge h(mete/roij, a( /te a)lhqei/aj fi/loij,<br />

a(plw= | kai\ a)kakoh/qei tro/pw| to\ pracqe\n parade/dotai.<br />

122


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

5, 5, 4 tou/twn d' a) \n ei) /h kai\ )Apolina/rioj, e)x e)kei/nou fh/saj<br />

th\n di' eu)ch=j to\ para/doxon pepoihkui=an legew=na oi)kei/an<br />

tw= | gegono/ti pro\j tou= basile/wj ei)lhfe/nai proshgori/an,<br />

keraunobo/lon th= | (Rwmai/wn e)piklhqei=san fwnh= |.<br />

5, 5, 5 ma/rtuj<br />

de\ tou/twn ge/noit' a) \n a)xio/crewj o( Tertulliano/j, th\n<br />

(Rwmai kh\n th= | sugklh/tw| prosfwnh/saj u(pe\r th=j pi/stewj<br />

a)pologi/an, h( =j kai\ pro/sqen e)mnhmoneu/samen, th/n te i(stori/an<br />

bebaiw=n su\n a)podei/xei mei/zoni kai\ e)nargeste/ra|:<br />

5, 5, 6 gra/fei<br />

d' ou) =n kai\ au)to/j, le/gwn Ma/rkou tou= sunetwta/tou basile/wj<br />

e)pistola\j ei)j e) /ti nu=n fe/resqai e)n ai( =j au)to\j marturei= e)n<br />

Germani/a| u( /datoj a)pori/a| me/llonta au)tou= to\n strato\n<br />

diafqei/resqai tai=j tw=n Cristianw=n eu)cai=j sesw=sqai,<br />

tou=ton de/ fhsin kai\ qa/naton a)peilh=sai toi=j kathgorei=n<br />

h(mw=n e)piceirou=sin:<br />

5, 5, 7 oi( =j o( dhlwqei\j a)nh\r kai\ tau=ta<br />

prosepile/gei:<br />

"potapoi\ ou) =n oi( no/moi ou( =toi, oi( \ kaq' h(mw=n mo/nwn e( /pontai<br />

a)sebei=j, a) /dikoi, w)moi/; ou( \j ou) /te Ou)espasiano\j e)fu/laxen,<br />

kai/toi ge )Ioudai/ouj nikh/saj, ou( \j Trai ano\j e)k me/rouj<br />

e)xouqe/nhsen, kwlu/wn e)kzhtei=sqai Cristianou/j, ou( \j ou) /te<br />

(Adriano/j, kai/toi ge pa/nta ta\ peri/erga polupragmonw=n,<br />

ou) /te o( Eu)sebh\j e)piklhqei\j e)peku/rwsen".<br />

a)lla\ tau=ta me\n o( /ph| tij e)qe/loi, tiqe/sqw:<br />

5, 5, 8 meti/wmen d' h(mei=j e)pi\ th\n tw=n e(xh=j a)kolouqi/an.<br />

Poqeinou= dh\ e)f' o( /loij zwh=j e) /tesin e)nenh/konta su\n toi=j<br />

e)pi\ Galli/aj marturh/sasin teleiwqe/ntoj, Ei)rhnai=oj th=j<br />

kata\ Lou/gdounon h( =j o( Poqeino\j h(gei=to paroiki/aj th\n<br />

e)piskoph\n diade/cetai: Poluka/rpou de\ tou=ton a)kousth\n<br />

gene/sqai kata\ th\n ne/an e)manqa/nomen h(liki/an.<br />

5, 5, 9 ou( =toj<br />

tw=n e)pi\ (Rw/mhj th\n diadoch\n e)pisko/pwn e)n tri/th| sunta/xei<br />

tw=n pro\j ta\j ai(re/seij paraqe/menoj, ei)j )Eleu/qeron, ou( = ta\<br />

kata\ tou\j cro/nouj h(mi=n e)xeta/zetai, w(j a) \n dh\ kat' au)to\n<br />

spoudazome/nhj au)tw= | th=j grafh=j, to\n kata/logon i( /sthsi,<br />

gra/fwn w( =de:<br />

5, 6, 1 "qemeliw/santej ou) =n kai\ oi)kodomh/santej oi( maka/rioi<br />

a)po/stoloi th\n e)kklhsi/an, Li/nw| th\n th=j e)piskoph=j leitourgi/an<br />

e)necei/risan: tou/tou tou= Li/nou Pau=loj e)n tai=j pro\j<br />

Timo/qeon e)pistolai=j me/mnhtai. diade/cetai d' au)to\n )Ane/gklhtoj,<br />

5, 6, 2 meta\ tou=ton de\ tri/tw| to/pw| a)po\ tw=n a)posto/lwn<br />

th\n e)piskoph\n klhrou=tai Klh/mhj, o( kai\ e(orakw\j tou\j<br />

makari/ouj a)posto/louj kai\ sumbeblhkw\j au)toi=j kai\ e) /ti<br />

123


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /naulon to\ kh/rugma tw=n a)posto/lwn kai\ th\n para/dosin<br />

pro\ o)fqalmw=n e) /cwn, ou) mo/noj: e) /ti ga\r polloi\ u(pelei/ponto<br />

to/te u(po\ tw=n a)posto/lwn dedidagme/noi.<br />

5, 6, 3 e)pi\ tou/tou<br />

ou) =n tou= Klh/mentoj sta/sewj ou)k o)li/ghj toi=j e)n Kori/nqw|<br />

genome/nhj a)delfoi=j, e)pe/steilen h( e)n (Rw/mh| e)kklhsi/a<br />

i(kanwta/thn grafh\n toi=j Korinqi/oij, ei)j ei)rh/nhn sumbiba/zousa<br />

au)tou\j kai\ a)naneou=sa th\n pi/stin au)tw=n kai\ h( \n newsti\ a)po\<br />

tw=n a)posto/lwn para/dosin ei)lh/fei".<br />

kai\ meta\ brace/a fhsi/n:<br />

5, 6, 4 "to\n de\ Klh/menta tou=ton diade/cetai Eu)a/restoj<br />

kai\ to\n Eu)a/reston )Ale/xandroj, ei) =q' ou( /twj e( /ktoj a)po\<br />

tw=n a)posto/lwn kaqi/statai Xu/stoj, meta\ de\ tou=ton<br />

Telesfo/roj, o( \j kai\ e)ndo/xwj e)martu/rhsen: e) /peita (Ugi=noj,<br />

ei) =ta Pi/oj, meq' o( \n )Ani/khtoj. diadexame/nou to\n )Ani/khton<br />

Swth=roj, nu=n dwdeka/tw| to/pw| to\n th=j e)piskoph=j a)po\ tw=n<br />

a)posto/lwn kate/cei klh=ron )Eleu/qeroj.<br />

5, 6, 5 th= | au)th= | ta/xei<br />

kai\ th= | au)th= | didach= | h( / te a)po\ tw=n a)posto/lwn e)n th= | e)kklhsi/a|<br />

para/dosij kai\ to\ th=j a)lhqei/aj kh/rugma kath/nthken ei)j<br />

h(ma=j".<br />

5, 7, 1 Tau=ta o( Ei)rhnai=oj a)kolou/qwj tai=j prodiexodeuqei/saij<br />

h(mi=n u(pogra/yaj i(stori/aij e)n oi( =j e)pe/grayen, pe/nte ou) =si<br />

to\n a)riqmo/n, )Ele/gcou kai\ a)natroph=j th=j yeudwnu/mou<br />

gnw/sewj, e)n deute/rw| th=j au)th=j u(poqe/sewj, o( /ti dh\ kai\ ei)j<br />

au)to\n u(podei/gmata th=j qei/aj kai\ parado/xou duna/mewj e)n<br />

e)kklhsi/aij tisi\n u(pole/leipto, dia\ tou/twn e)pishmai/netai,<br />

le/gwn:<br />

5, 7, 2 "tosou=ton de\ a)pode/ousin tou= nekro\n e)gei=rai, kaqw\j<br />

o( ku/rioj h) /geiren kai\ oi( a)po/stoloi dia\ proseuch=j kai\ e)n<br />

th= | a)delfo/thti polla/kij dia\ to\ a)nagkai=on kai\ th=j kata\<br />

to/pon e)kklhsi/aj pa/shj ai)thsame/nhj meta\ nhstei/aj kai\<br />

litanei/aj pollh=j e)pe/streyen to\ pneu=ma tou= teteleuthko/toj<br />

kai\ e)cari/sqh o( a) /nqrwpoj tai=j eu)cai=j tw=n a(gi/wn".<br />

kai\ au) =qi/j fhsin meq' e( /tera:<br />

5, 7, 3 "ei) de\ kai\ to\n ku/rion fantasiwdw=j ta\ toiau=ta<br />

pepoihke/nai fh/sousin, e)pi\ ta\ profhtika\ a)na/gontej au)tou/j,<br />

e)x au)tw=n e)pidei/xomen pa/nta ou( /twj peri\ au)tou= kai\<br />

proeirh=sqai kai\ gegone/nai bebai/wj kai\ au)to\n mo/non ei) =nai<br />

to\n ui(o\n tou= qeou=: di' o( \ kai\ e)n tw= | e)kei/nou o)no/mati oi( a)lhqw=j<br />

au)tou= maqhtai/, par' au)tou= labo/ntej th\n ca/rin e)pitelou=sin<br />

e)p' eu)ergesi/a| th= | tw=n loipw=n a)nqrw/pwn, kaqw\j ei( =j e( /kastoj<br />

th\n dwrea\n ei) /lhfen par' au)tou=.<br />

5, 7, 4 oi( \ me\n ga\r dai/monaj<br />

e)lau/nousin bebai/wj kai\ a)lhqw=j, w( /ste polla/kij kai\ pisteu/ein<br />

124


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)kei/nouj au)tou\j tou\j kaqarisqe/ntaj a)po\ tw=n ponhrw=n<br />

pneuma/twn kai\ ei) =nai e)n th= | e)kklhsi/a|, oi( \ de\ kai\ pro/gnwsin<br />

e) /cousin tw=n mello/ntwn kai\ o)ptasi/aj kai\ r(h/seij profhtika/j,<br />

a) /lloi de\ tou\j ka/mnontaj dia\ th=j tw=n ceirw=n e)piqe/sewj<br />

i)w=ntai kai\ u(giei=j a)pokaqista=sin, h) /dh de/, kaqw\j e) /famen,<br />

kai\ nekroi\ h)ge/rqhsan kai\ pare/meinan su\n h(mi=n e) /tesin<br />

i(kanoi=j, kai/, ti/ ga/r;<br />

5, 7, 5 ou)k e) /stin a)riqmo\n ei)pei=n tw=n<br />

carisma/twn w( =n kata\ panto\j tou= ko/smou h( e)kklhsi/a para\<br />

qeou= labou=sa e)n tw= | o)no/mati )Ihsou= Cristou= tou= staurwqe/ntoj<br />

e)pi\ Ponti/ou Pila/tou e(ka/sthj h(me/raj e)p' eu)ergesi/a| th= |<br />

tw=n e)qnw=n e)pitelei=, mh/te e)xapatw=sa/ tinaj mh/te e)xargurizome/nh:<br />

w(j ga\r dwrea\n ei) /lhfen para\ qeou=, dwrea\n kai\<br />

diakonei=".<br />

5, 7, 6 kai\ e)n e(te/rw| de\ to/pw| o( au)to\j gra/fei:<br />

"kaqw\j kai\ pollw=n a)kou/omen a)delfw=n e)n th= | e)kklhsi/a|<br />

profhtika\ cari/smata e)co/ntwn kai\ pantodapai=j lalou/ntwn<br />

dia\ tou= pneu/matoj glw/ssaij kai\ ta\ kru/fia tw=n a)nqrw/pwn<br />

ei)j fanero\n a)go/ntwn e)pi\ tw= | sumfe/ronti kai\ ta\ musth/ria<br />

tou= qeou= e)kdihgoume/nwn".<br />

tau=ta kai\ peri\ tou= diafora\j carisma/twn me/cri kai\ tw=n<br />

dhloume/nwn cro/nwn para\ toi=j a)xi/oij diamei=nai.<br />

5, 8, 1 )Epei\ de\ a)rco/menoi th=j pragmatei/aj u(po/scesin<br />

pepoih/meqa paraqh/sesqai kata\ kairo\n ei)po/ntej ta\j tw=n<br />

a)rcai/wn e)kklhsiastikw=n presbute/rwn te kai\ suggrafe/wn<br />

fwna\j e)n ai( =j ta\j peri\ tw=n e)ndiaqh/kwn grafw=n ei)j au)tou\j<br />

katelqou/saj parado/seij grafh= | paradedw/kasin, tou/twn<br />

de\ kai\ o( Ei)rhnai=oj h) =n, fe/re, kai\ ta\j au)tou= paraqw/meqa<br />

le/xeij,<br />

5, 8, 2 kai\ prw/taj ge ta\j peri\ tw=n i(erw=n eu)aggeli/wn<br />

ou( /twj e)cou/saj:<br />

"o( me\n dh\ Matqai=oj e)n toi=j (Ebrai/oij th= | i)di/a| au)tw=n<br />

diale/ktw| kai\ grafh\n e)xh/negken eu)aggeli/ou, tou= Pe/trou<br />

kai\ tou= Pau/lou e)n (Rw/mh| eu)aggelizome/nwn kai\ qemeliou/ntwn<br />

th\n e)kklhsi/an.<br />

5, 8, 3 meta\ de\ th\n tou/twn e) /xodon Ma/rkoj,<br />

o( maqhth\j kai\ e(rmhneuth\j Pe/trou, kai\ au)to\j ta\ u(po\<br />

Pe/trou khrusso/mena e)ggra/fwj h(mi=n parade/dwken: kai\<br />

Louka=j de/, o( a)ko/louqoj Pau/lou, to\ u(p' e)kei/nou khrusso/menon<br />

eu)agge/lion e)n bi/blw| kate/qeto.<br />

5, 8, 4 e) /peita )Iwa/nnhj, o(<br />

maqhth\j tou= kuri/ou, o( kai\ e)pi\ to\ sth=qoj au)tou= a)napesw/n,<br />

kai\ au)to\j e)xe/dwken to\ eu)agge/lion, e)n )Efe/sw| th=j )Asi/aj<br />

diatri/bwn".<br />

5, 8, 5 tau=ta me\n ou) =n e)n tri/tw| th=j ei)rhme/nhj u(poqe/sewj tw= |<br />

125


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

prodhlwqe/nti ei) /rhtai, e)n de\ tw= | pe/mptw| peri\ th=j )Iwa/nnou<br />

)Apokalu/yewj kai\ th=j yh/fou th=j tou= a)nticri/stou proshgori/aj<br />

ou( /twj dialamba/nei:<br />

"tou/twn de\ ou( /twj e)co/ntwn kai\ e)n pa=si de\ toi=j spoudai/oij<br />

kai\ a)rcai/oij a)ntigra/foij tou= a)riqmou= tou/tou keime/nou<br />

kai\ marturou/ntwn au)tw=n e)kei/nwn tw=n kat' o) /yin to\n )Iwa/nnhn<br />

e(orako/twn kai\ tou= lo/gou dida/skontoj h(ma=j o( /ti o( a)riqmo\j<br />

tou= o)no/matoj tou= qhri/ou kata\ th\n (Ellh/nwn yh=fon dia\ tw=n<br />

e)n au)tw= | gramma/twn e)mfai/netai".<br />

5, 8, 6 kai\ u(pokataba\j peri\ tou= au)tou= fa/skei:<br />

"h(mei=j ou) =n ou)k a)pokinduneu/omen peri\ tou= o)no/matoj tou=<br />

a)nticri/stou a)pofaino/menoi bebaiwtikw=j. ei) ga\r e) /dei<br />

a)nafando\n %e)n& tw= | nu=n kairw= | khru/ttesqai tou) /noma au)tou=,<br />

di' e)kei/nou a) \n e)rre/qh tou= kai\ th\n a)poka/luyin e(orako/toj:<br />

ou)de\ ga\r pro\ pollou= cro/nou e(wra/qh, a)lla\ scedo\n e)pi\ th=j<br />

h(mete/raj genea=j, pro\j tw= | te/lei th=j Dometianou= a)rch=j".<br />

5, 8, 7 tau=ta kai\ peri\ th=j )Apokalu/yewj i(sto/rhtai tw= |<br />

dedhlwme/nw|: me/mnhtai de\ kai\ th=j )Iwa/nnou prw/thj<br />

e)pistolh=j, marturi/aj e)x au)th=j plei/staj ei)sfe/rwn, o(moi/wj<br />

de\ kai\ th=j Pe/trou prote/raj. ou) mo/non de\ oi) =den, a)lla\ kai\<br />

a)pode/cetai th\n tou= Poime/noj grafh/n, le/gwn:<br />

"kalw=j ou) =n h( grafh\ h( le/gousa aj", kai\ ta\ e(xh=j.<br />

5, 8, 8 kai\ r(htoi=j de/ tisin e)k th=j Solomw=noj Sofi/aj<br />

ke/crhtai, mo/non ou)ci\ fa/skwn:<br />

"o( /rasij de\ qeou= peripoihtikh\ a)fqarsi/aj, u=".<br />

kai\ a)pomnhmoneuma/twn de\ a)postolikou= tinoj presbute/rou,<br />

ou( = tou) /noma siwph= | pare/dwken, mnhmoneu/ei e)xhgh/seij te<br />

au)tou= qei/wn grafw=n parate/qeitai.<br />

5, 8, 9 e) /ti kai\ )Iousti/nou<br />

tou= ma/rturoj kai\ )Ignati/ou mnh/mhn pepoi/htai, marturi/aij<br />

au) =qij kai\ a)po\ tw=n tou/toij grafe/ntwn kecrhme/noj, e)ph/ggeltai<br />

d' au)to\j e)k tw=n Marki/wnoj suggramma/twn a)ntile/xein<br />

au)tw= | e)n i)di/w| spouda/smati.<br />

5, 8, 10 kai\ peri\ th=j kata\ tou\j<br />

e(bdomh/konta e(rmhnei/aj tw=n qeopneu/stwn grafw=n a) /koue<br />

oi( =a kata\ le/xin gra/fei:<br />

"o( qeo\j ou) =n a) /nqrwpoj e)ge/neto kai\ au)to\j ku/rioj e) /swsen<br />

h(ma=j, dou\j to\ th=j parqe/nou shmei=on, a)ll' ou)c w(j e) /nioi/ fasin<br />

tw=n nu=n tolmw/ntwn meqermhneu/ein th\n grafh/n, "": w(j Qeodoti/wn<br />

h(rmh/neusen o( )Efe/sioj kai\ )Aku/laj o( Pontiko/j, a)mfo/teroi<br />

)Ioudai=oi prosh/lutoi, oi( =j katakolouqh/santej oi(<br />

126


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

)Ebiwnai=oi e)x )Iwsh\f au)to\n gegenh=sqai fa/skousin".<br />

5, 8, 11 tou/toij e)pife/rei meta\ brace/a le/gwn:<br />

"pro\ tou= ga\r (Rwmai/ouj kratu=nai th\n a)rch\n au)tw=n, e) /ti<br />

tw=n Makedo/nwn th\n )Asi/an kateco/ntwn, Ptolemai=oj o(<br />

La/gou filotimou/menoj th\n u(p' au)tou= kateskeuasme/nhn<br />

biblioqh/khn e)n )Alexandrei/a| kosmh=sai toi=j pa/ntwn a)nqrw/pwn<br />

suggra/mmasin o( /sa ge spoudai=a u(ph=rcen, h) |th/sato para\<br />

tw=n (Ierosolumitw=n ei)j th\n (Ellhnikh\n dia/lekton scei=n<br />

au)tw=n metabeblhme/naj ta\j grafa/j.<br />

5, 8, 12 oi( \ de/, u(ph/kouon<br />

ga\r e) /ti toi=j Makedo/sin to/te, tou\j par' au)toi=j e)mpeirota/touj<br />

tw=n grafw=n kai\ a)mfote/rwn tw=n diale/ktwn, e(bdomh/konta<br />

presbute/rouj, e) /pemyan Ptolemai/w|, poih/santoj tou= qeou=<br />

o( /per h)bou/leto.<br />

5, 8, 13 o( \ de\ i)di/a| pei=ran au)tw=n labei=n qelh/saj<br />

eu)labhqei/j te mh/ ti a) /ra sunqe/menoi a)pokru/ywsi th\n e)n<br />

tai=j grafai=j dia\ th=j e(rmhnei/aj a)lh/qeian, cwri/saj au)tou\j<br />

a)p' a)llh/lwn e)ke/leuse tou\j pa/ntaj th\n au)th\n e(rmhnei/an<br />

gra/fein, kai\ tou=t' e)pi\ pa/ntwn tw=n bibli/wn e)poi/hsen.<br />

5, 8, 14 sunelqo/ntwn de\ au)tw=n e)pi\ to\ au)to\ para\ tw= | Ptolemai/w|<br />

kai\ sunantibalo/ntwn e(ka/stou th\n e(autou= e(rmhnei/an, o( me\n<br />

qeo\j e)doxa/sqh, ai( de\ grafai\ o) /ntwj qei=ai e)gnw/sqhsan, tw=n<br />

pa/ntwn ta\ au)ta\ tai=j au)tai=j le/xesin kai\ toi=j au)toi=j o)no/masin<br />

a)nagoreusa/ntwn a)p' a)rch=j me/cri te/louj, w( /ste kai\ ta\<br />

paro/nta e) /qnh gnw=nai o( /ti kat' e)pi/pnoian tou= qeou= ei)sin<br />

e(rmhneume/nai ai( grafai/.<br />

5, 8, 15 kai\ ou)de/n ge qaumasto\n<br />

to\n qeo\n tou=to e)nhrghke/nai, o( /j ge kai\ e)n th= | e)pi\ Naboucodono/sor<br />

ai)cmalwsi/a| tou= laou= diafqareisw=n tw=n grafw=n<br />

kai\ meta\ e(bdomh/konta e) /th tw=n )Ioudai/wn a)nelqo/ntwn<br />

ei)j th\n cw/ran au)tw=n, e) /peita e)n toi=j cro/noij )Artaxe/rxou<br />

tou= Persw=n basile/wj e)ne/pneusen ) /Esdra| tw= | i(erei= e)k th=j<br />

fulh=j Leui\ tou\j tw=n progegono/twn profhtw=n pa/ntaj<br />

a)nata/xasqai lo/gouj kai\ a)pokatasth=sai tw= | law= | th\n dia\<br />

Mwuse/wj nomoqesi/an".<br />

tosau=ta o( Ei)rhnai=oj.<br />

5, 9, 1 )Enne/a de\ kai\ de/ka e) /tesin th= | basilei/a| diarke/santoj<br />

)Antwni/nou, Ko/modoj th\n h(gemoni/an paralamba/nei: ou( = kata\<br />

to\ prw=ton e) /toj tw=n kat' )Alexa/ndreian e)kklhsiw=n )Iouliano\j<br />

e)gceiri/zetai th\n e)piskoph/n, e)pi\ duokai/deka e) /tesin )Agrippi/nou<br />

th\n leitourgi/an a)poplh/santoj.<br />

5, 10, 1 (Hgei=to de\ thnikau=ta th=j tw=n pistw=n au)to/qi<br />

diatribh=j a)nh\r kata\ paidei/an e)pidoxo/tatoj, o) /noma au)tw= |<br />

Pa/ntainoj, e)x a)rcai/ou e) /qouj didaskalei/ou tw=n i(erw=n lo/gwn<br />

par' au)toi=j sunestw=toj: o( \ kai\ ei)j h(ma=j paratei/netai kai\<br />

127


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pro\j tw=n e)n lo/gw| kai\ th= | peri\ ta\ qei=a spoudh= | dunatw=n<br />

sugkrotei=sqai pareilh/famen, e)n de\ toi=j ma/lista kat'<br />

e)kei=no kairou= diala/myai lo/goj e) /cei to\n dedhlwme/non,<br />

oi( =a kai\ a)po\ filoso/fou a)gwgh=j tw=n kaloume/nwn Stwi kw=n<br />

w(rmhme/non.<br />

5, 10, 2 tosau/thn d' ou) =n fasin au)to\n e)kqumota/th|<br />

diaqe/sei proqumi/an peri\ to\n qei=on lo/gon e)ndei/xasqai, w(j<br />

kai\ kh/ruka tou= kata\ Cristo\n eu)aggeli/ou toi=j e)p'<br />

a)natolh=j e) /qnesin a)nadeicqh=nai, me/cri kai\ th=j )Indw=n<br />

steila/menon gh=j. h) =san ga/r, h) =san ei)j e) /ti to/te plei/ouj<br />

eu)aggelistai\ tou= lo/gou, e) /nqeon zh=lon a)postolikou= mimh/matoj<br />

suneisfe/rein e)p' au)xh/sei kai\ oi)kodomh= | tou= qei/ou lo/gou<br />

promhqou/menoi:<br />

5, 10, 3 w( =n ei( =j geno/menoj kai\ o( Pa/ntainoj,<br />

kai\ ei)j )Indou\j e)lqei=n le/getai, e) /nqa lo/goj eu(rei=n au)to\n<br />

profqa/san th\n au)tou= parousi/an to\ kata\ Matqai=on<br />

eu)agge/lion para/ tisin au)to/qi to\n Cristo\n e)pegnwko/sin,<br />

oi( =j Barqolomai=on tw=n a)posto/lwn e( /na khru=xai au)toi=j te<br />

(Ebrai/wn gra/mmasi th\n tou= Matqai/ou katalei=yai grafh/n,<br />

h( \n kai\ sw/ |zesqai ei)j to\n dhlou/menon cro/non.<br />

5, 10, 4 o( / ge mh\n<br />

Pa/ntainoj e)pi\ polloi=j katorqw/masi tou= kat' )Alexa/ndreian<br />

teleutw=n h(gei=tai didaskalei/ou, zw/sh| fwnh= | kai\ dia\ suggramma/twn<br />

tou\j tw=n qei/wn dogma/twn qhsaurou\j u(pomnhmatizo/menoj.<br />

5, 11, 1 Kata\ tou=ton tai=j qei/aij grafai=j sunaskou/menoj<br />

e)p' )Alexandrei/aj e)gnwri/zeto Klh/mhj, o(mw/numoj tw= | pa/lai<br />

th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj h(ghsame/nw| foithth= | tw=n<br />

a)posto/lwn:<br />

5, 11, 2 o( \j dh\ kai\ o)nomasti\ e)n ai( =j sune/taxen<br />

(Upotupw/sesin w(j a) \n didaska/lou tou= Pantai/nou me/mnhtai,<br />

tou=to/n te au)to\n kai\ tw=n Strwmate/wn e)n prw/tw| suggra/mmati<br />

ai)ni/ttesqai/ moi dokei=, o( /te tou\j e)mfaneste/rouj h( =j katei/lhfen<br />

a)postolikh=j diadoch=j e)pishmhna/menoj tau=ta/ fhsin:<br />

5, 11, 3 "h) /dh de\ ou) grafh\ ei)j e)pi/deixin tetecnasme/nh h( /de<br />

h( pragmatei/a, a)lla/ moi u(pomnh/mata ei)j gh=raj qhsauri/zetai,<br />

lh/qhj fa/rmakon, ei) /dwlon a)tecnw=j kai\ skiagrafi/a tw=n<br />

e)nargw=n kai\ e)myu/cwn e)kei/nwn w( =n kathxiw/qhn e)pakou=sai<br />

lo/gwn te kai\ a)ndrw=n makari/wn kai\ tw= | o) /nti a)xiolo/gwn.<br />

5, 11, 4 tou/twn o( \ me\n e)pi\ th=j (Ella/doj, o( )Iwniko/j, o( \ de\ e)pi\<br />

th=j mega/lhj (Ella/doj, th=j Koi/lhj a( /teroj au)tw=n Suri/aj<br />

h) =n, o( \ de\ a)p' Ai)gu/ptou, a) /lloi de\ a)na\ th\n a)natolh/n, kai\<br />

tau/thj o( \ me/n tij tw=n )Assuri/wn, o( \ de\ e)n th= | Palaisti/nh|<br />

(Ebrai=oj a)ne/kaqen: u(sta/tw| de\ peritucw/n, duna/mei de\<br />

a) /ra prw=toj h) =n, a)nepausa/mhn, e)n Ai)gu/ptw| qhra/saj<br />

128


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

lelhqo/ta.<br />

5, 11, 5 a)ll' oi( \ me\n th\n a)lhqh= th=j makari/aj sw/ |zontej<br />

didaskali/aj para/dosin eu)qu\j a)po\ Pe/trou kai\ )Iakw/bou<br />

)Iwa/nnou te kai\ Pau/lou tw=n a(gi/wn a)posto/lwn pai=j para\<br />

patro\j e)kdexa/menoj #o)li/goi de\ oi( patra/sin o( /moio$i, h( =kon<br />

dh\ su\n qew= | kai\ ei)j h(ma=j, ta\ progonika\ e)kei=na kai\ a)postolika\<br />

kataqhso/menoi spe/rmata".<br />

5, 12, 1 )Epi\ tou/twn th=j e)n (Ierosolu/moij e)kklhsi/aj e)pi/skopoj<br />

o( para\ polloi=j ei)j e) /ti nu=n bebohme/noj Na/rkissoj e)gnwri/zeto,<br />

pentekaideka/thn a) /gwn diadoch\n a)po\ th=j tw=n )Ioudai/wn<br />

kata\ (Adriano\n poliorki/aj, e)x ou( = dh\ prw=ton th\n au)to/qi<br />

e)kklhsi/an e)x e)qnw=n susth=nai meta\ tou\j e)k peritomh=j<br />

kaqhgh/sasqai/ te au)tw=n prw=ton e)x e)qnw=n e)pi/skopon Ma/rkon<br />

e)dhlw/samen:<br />

5, 12, 2 meq' o( \n e)piskopeu=sai Kassiano\n ai(<br />

tw=n au)to/qi diadocai\ perie/cousin, kai\ meta\ tou=ton Pou/plion,<br />

ei) =ta Ma/ximon, kai\ e)pi\ tou/toij )Iouliano/n, e) /peita Ga/i on ,<br />

meq' o( \n Su/mmacon, kai\ Ga/i on e( /teron, kai\ pa/lin a) /llon<br />

)Iouliano/n, Kapi/twna/ te pro\j tou/toij kai\ Ou)a/lenta kai\<br />

Doliciano/n, kai\ e)pi\ pa=si to\n Na/rkisson, triakosto\n a)po\<br />

tw=n a)posto/lwn kata\ th\n tw=n e(xh=j diadoch\n gegenhme/non.<br />

5, 13, 1 )En tou/tw| kai\ (Ro/dwn, ge/noj tw=n a)po\ )Asi/aj,<br />

maqhteuqei\j e)pi\ (Rw/mhj, w(j au)to\j i(storei=, Tatianw= |, o( \n<br />

e)k tw=n pro/sqen e) /gnwmen, dia/fora sunta/xaj bibli/a, meta\<br />

tw=n loipw=n kai\ pro\j th\n Marki/wnoj parate/taktai ai( /resin:<br />

h( \n kai\ ei)j diafo/rouj gnw/maj kat' au)to\n diasta=san i(storei=,<br />

tou\j th\n dia/stasin e)mpepoihko/taj a)nagra/fwn e)p' a)kribe/j<br />

te ta\j par' e(ka/stw| tou/twn e)pinenohme/naj diele/gcwn<br />

yeudologi/aj.<br />

5, 13, 2 a) /koue d' ou) =n kai\ au)tou= tau=ta gra/fontoj:<br />

"dia\ tou=to kai\ par' e(autoi=j a)su/mfwnoi gego/nasin,<br />

a)susta/tou gnw/mhj a)ntipoiou/menoi. a)po\ ga\r th=j tou/twn<br />

a)ge/lhj )Apellh=j me/n, o( th\n politei/an semnuno/menoj kai\<br />

to\ gh=raj, mi/an a)rch\n o(mologei=, ta\j de\ profhtei/aj e)x<br />

a)ntikeime/nou le/gei pneu/matoj, peiqo/menoj a)pofqe/gmasi<br />

parqe/nou daimonw/shj, o) /noma Filoume/nhj:<br />

5, 13, 3 e( /teroi de\<br />

kaqw\j kai\ au)to\j o( nau/thj Marki/wn, du/o a)rca\j ei)shgou=ntai:<br />

a)f' w( =n ei)sin Poti=to/j te kai\ Basiliko/j.<br />

5, 13, 4 kai\ ou( =toi me\n<br />

katakolouqh/santej tw= | Pontikw= | lu/kw| kai\ mh\ eu(ri/skontej<br />

th\n diai/resin tw=n pragma/twn, w(j ou)d' e)kei=noj, e)pi\ th\n<br />

eu)ce/reian e)tra/ponto kai\ du/o a)rca\j a)pefh/nanto yilw=j kai\<br />

a)napodei/ktwj: a) /lloi de\ pa/lin a)p' au)tw=n e)pi\ to\ cei=ron<br />

e)xokei/lantej, ou) mo/non du/o, a)lla\ kai\ trei=j u(poti/qentai<br />

129


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

fu/seij: w( =n e)stin a)rchgo\j kai\ prosta/thj Sune/rwj, kaqw\j<br />

oi( to\ didaskalei=on au)tou= proballo/menoi le/gousin".<br />

5, 13, 5 gra/fei de\ o( au)to\j w(j kai\ ei)j lo/gouj e)lhlu/qei tw= |<br />

)Apellh= |, fa/skwn ou( /twj:<br />

"o( ga\r ge/rwn )Apellh=j summi/xaj h(mi=n, polla\ me\n kakw=j<br />

le/gwn h)le/gcqh: o( /qen kai\ e) /fasken mh\ dei=n o( /lwj e)xeta/zein<br />

to\n lo/gon, a)ll' e( /kaston, w(j pepi/steuken, diame/nein:<br />

swqh/sesqai ga\r tou\j e)pi\ to\n e)staurwme/non h)lpiko/taj<br />

a)pefai/neto, mo/non e)a\n e)n e) /rgoij a)gaqoi=j eu(ri/skwntai: to\<br />

de\ pa/ntwn a)safe/staton e)dogmati/zeto au)tw= | pra=gma,<br />

kaqw\j proeirh/kamen, to\ peri\ qeou=. e) /legen me\n ga\r mi/an<br />

a)rch\n kaqw\j kai\ o( h(me/teroj lo/goj".<br />

5, 13, 6 ei) =ta proqei\j au)tou= pa=san th\n do/xan, e)pife/rei<br />

fa/skwn:<br />

"le/gontoj de\ pro\j au)to/n: "po/qen h( a)po/deixij au( /th soi,<br />

h) \ pw=j du/nasai le/gein mi/an a)rch/n; fra/son h(mi=n", e) /fh ta\j<br />

me\n profhtei/aj e(auta\j e)le/gcein dia\ to\ mhde\n o( /lwj a)lhqe\j<br />

ei)rhke/nai: a)su/mfwnoi ga\r u(pa/rcousi kai\ yeudei=j kai\<br />

e(autai=j a)ntikei/menai. to\ de\ pw=j e)stin mi/a a)rch/, mh\ ginw/skein<br />

e) /legen, ou( /twj de\ kinei=sqai mo/non.<br />

5, 13, 7 ei) =t' e)pomosame/nou mou<br />

ta)lhqe\j ei)pei=n, w) /mnuen a)lhqeu/wn le/gein mh\ e)pi/stasqai<br />

pw=j ei( =j e)stin a)ge/nhtoj qeo/j, tou=to de\ pisteu/ein. e)gw\ de\<br />

gela/saj kate/gnwn au)tou=, dio/ti dida/skaloj ei) =nai le/gwn,<br />

ou)k h) / |dei to\ didasko/menon u(p' au)tou= kratu/nein".<br />

5, 13, 8 e)n tw= | au)tw= | de\ suggra/mmati Kallisti/wni prosfwnw=n<br />

o( au)to\j memaqhteu=sqai e)pi\ (Rw/mhj Tatianw= | e(auto\n o(mologei=:<br />

fhsi\n de\ kai\ e)spouda/sqai tw= | Tatianw= | Problhma/twn<br />

bibli/on: di' w( =n to\ a)safe\j kai\ e)pikekrumme/non tw=n qei/wn<br />

grafw=n parasth/sein u(poscome/nou tou= Tatianou=, au)to\j o(<br />

(Ro/dwn e)n i)di/w| suggra/mmati ta\j tw=n e)kei/nou problhma/twn<br />

e)pilu/seij e)kqh/sesqai e)pagge/lletai, fe/retai de\ tou= au)tou=<br />

kai\ ei)j th\n e(xah/meron u(po/mnhma.<br />

5, 13, 9 o( / ge/ toi )Apellh=j<br />

ou( =toj muri/a kata\ tou= Mwuse/wj h)se/bhsen no/mou, dia\<br />

pleio/nwn suggramma/twn tou\j qei/ouj blasfhmh/saj lo/gouj<br />

ei)j e) /legco/n te, w( /j ge dh\ e)do/kei, kai\ a)natroph\n au)tw=n ou)<br />

mikra\n pepoihme/noj spoudh/n. tau=ta me\n ou) =n peri\ tou/twn:<br />

5, 14, 1 miso/kalo/j ge mh\n e)j ta\ ma/lista kai\ filopo/nhroj w) \n o(<br />

th=j e)kklhsi/aj tou= qeou= pole/mioj mhde/na te mhdamw=j th=j<br />

kata\ tw=n a)nqrw/pwn a)polipw\n e)piboulh=j tro/pon, ai(re/seij<br />

xe/naj au) =qij e)pifu/esqai kata\ th=j e)kklhsi/aj e)nh/rgei: w( =n oi( \<br />

me\n i)obo/lwn di/khn e(rpetw=n e)pi\ th=j )Asi/aj kai\ Frugi/aj<br />

ei( =rpon, to\n me\n dh\ para/klhton Montano/n, ta\j d' e)x au)tou=<br />

gunai=kaj, Pri/skillan kai\ Maxi/millan, w(j a) \n tou= Montanou=<br />

130


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

profh/tidaj gegonui/aj au)cou=ntej:<br />

5, 15, 1 oi( \ d' e)pi\ (Rw/mhj h) /kmazon, w( =n h(gei=to Flwri=noj<br />

presbuteri/ou th=j e)kklhsi/aj a)popesw/n, Bla/stoj te su\n<br />

tou/tw|, paraplhsi/w| ptw/mati kateschme/noj: oi( \ kai\ plei/ouj<br />

th=j e)kklhsi/aj perie/lkontej e)pi\ to\ sfw=n u(ph=gon bou/lhma,<br />

qa/teroj i)di/wj peri\ th\n a)lh/qeian newteri/zein peirw/menoj.<br />

5, 16, 1 Pro\j me\n ou) =n th\n legome/nhn kata\ Fru/gaj ai( /resin<br />

o( /plon i)scuro\n kai\ a)katagw/niston e)pi\ th=j (Ierapo/lewj to\n<br />

)Apolina/rion, ou( = kai\ pro/sqen mnh/mhn o( lo/goj pepoi/hto,<br />

a) /llouj te su\n au)tw= | plei/ouj tw=n thnika/de logi/wn a)ndrw=n<br />

h( th=j a)lhqei/aj u(pe/rmacoj a)ni/sth du/namij, e)x w( =n kai\ h(mi=n<br />

i(stori/aj plei/sth tij u(po/qesij katale/leiptai.<br />

5, 16, 2 a)rco/menoj<br />

gou=n th=j kat' au)tw=n grafh=j, tw=n ei)rhme/nwn dh/ tij prw=ton<br />

e)pishmai/netai w(j kai\ a)gra/foij toi=j kat' au)tw=n e)pexe/lqoi<br />

e)le/gcoij: prooimia/zetai gou=n tou=ton to\n tro/pon:<br />

5, 16, 3 "e)k plei/stou o( /sou kai\ i(kanwta/tou cro/nou, a)gaphte\<br />

)Aui/rkie Ma/rkelle, e)pitacqei\j u(po\ sou= suggra/yai tina\<br />

lo/gon ei)j th\n tw=n kata\ Miltia/dhn legome/nwn ai( /resin,<br />

e)fektikw/tero/n pwj me/cri nu=n diekei/mhn, ou)k a)pori/a| tou=<br />

du/nasqai e)le/gcein me\n to\ yeu=doj, marturei=n de\ th= | a)lhqei/a|,<br />

dediw\j de\ kai\ e)xeulabou/menoj mh/ ph| do/xw tisi\n e)pisuggra/fein<br />

h) \ e)pidiata/ssesqai tw= | th=j tou= eu)aggeli/ou kainh=j<br />

diaqh/khj lo/gw|, w( = | mh/te prosqei=nai mh/te a)felei=n dunato\n<br />

tw= | kata\ to\ eu)agge/lion au)to\ politeu/esqai proh|rhme/nw|.<br />

5, 16, 4 prosfa/twj de\ geno/menoj e)n )Agku/ra| th=j Galati/aj<br />

kai\ katalabw\n th\n kata\ to/pon e)kklhsi/an u(po\ th=j ne/aj<br />

tau/thj, ou)c, w(j au)toi/ fasin, profhtei/aj, polu\ de\ ma=llon,<br />

w(j deicqh/setai, yeudoprofhtei/aj diateqrulhme/nhn, kaq'<br />

o( /son dunato/n, tou= kuri/ou parasco/ntoj, peri\ au)tw=n te<br />

tou/twn kai\ tw=n proteinome/nwn u(p' au)tw=n e( /kasta/ te<br />

diele/cqhmen h(me/raij plei/osin e)n th= | e)kklhsi/a|, w(j th\n me\n<br />

e)kklhsi/an a)galliaqh=nai kai\ pro\j th\n a)lh/qeian e)pirrwsqh=nai,<br />

tou\j d' e)x e)nanti/aj pro\j to\ paro\n a)pokrousqh=nai kai\ tou\j<br />

a)ntiqe/touj luphqh=nai.<br />

5, 16, 5 a)xiou/ntwn ou) =n tw=n kata\ to/pon<br />

presbute/rwn o( /pwj tw=n lecqe/ntwn kata\ tw=n a)ntidiatiqeme/nwn<br />

tw= | th=j a)lhqei/aj lo/gw| u(po/mnhma/ ti katalei/pwmen, paro/ntoj<br />

kai\ tou= sumpresbute/rou h(mw=n Zwtikou= tou= )Otrhnou=,<br />

tou=to me\n ou)k e)pra/xamen, e)phggeila/meqa de/, e)nqa/de<br />

gra/yantej, tou= kuri/ou dido/ntoj, dia\ spoudh=j pe/myein<br />

au)toi=j".<br />

5, 16, 6 tau=ta kai\ e(xh=j tou/toij e( /tera kat' a)rca\j ei)pw\n tou=<br />

lo/gou, to\n ai) /tion th=j dhloume/nhj ai(re/sewj proi w\n tou=ton<br />

a)nistorei= to\n tro/pon:<br />

131


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"h( toi/nun e) /nstasij au)tw=n kai\ pro/sfatoj tou= a)posci/smatoj<br />

ai( /resij pro\j th\n e)kklhsi/an th\n ai)ti/an e) /sce toiau/thn.<br />

5, 16, 7 kw/mh tij ei) =nai le/getai e)n th= | kata\ th\n Frugi/an Musi/a|,<br />

kaloume/nh )Ardabau= tou) /noma: e) /nqa fasi/ tina tw=n neopi/stwn<br />

prw/twj, Montano\n tou) /noma, kata\ Gra=ton )Asi/aj a)nqu/paton,<br />

e)n e)piqumi/a| yuch=j a)me/trw| filoprwtei/aj do/nta pa/rodon<br />

ei)j e(auto\n tw= | a)ntikeime/nw| pneumatoforhqh=nai/ te kai\<br />

ai)fnidi/wj e)n katoch= | tini kai\ pareksta/sei geno/menon<br />

e)nqousia=n a) /rxasqai/ te lalei=n kai\ xenofwnei=n, para\ to\<br />

kata\ para/dosin kai\ kata\ diadoch\n a) /nwqen th=j e)kklhsi/aj<br />

e) /qoj dh=qen profhteu/onta.<br />

5, 16, 8 tw=n de\ kat' e)kei=no kairou=<br />

e)n th= | tw=n no/qwn e)kfwnhma/twn a)kroa/sei genome/nwn oi( \<br />

me\n w(j e)pi\ e)nergoume/nw| kai\ daimonw=nti kai\ e)n pla/nhj<br />

pneu/mati u(pa/rconti kai\ tou\j o) /clouj tara/ttonti a)cqo/menoi,<br />

e)peti/mwn kai\ lalei=n e)kw/luon, memnhme/noi th=j tou= kuri/ou<br />

diastolh=j te kai\ a)peilh=j pro\j to\ fula/ttesqai th\n tw=n<br />

yeudoprofhtw=n e)grhgoro/twj parousi/an: oi( \ de\ w(j a(gi/w|<br />

pneu/mati kai\ profhtikw= | cari/smati e)pairo/menoi kai\ ou)c<br />

h( /kista caunou/menoi kai\ th=j diastolh=j tou= kuri/ou e)pilanqano/menoi,<br />

to\ blayi/fron kai\ u(pokoristiko\n kai\ laopla/non<br />

pneu=ma proukalou=nto, qelgo/menoi kai\ planw/menoi u(p'<br />

au)tou=, ei)j to\ mhke/ti kwlu/esqai siwpa=n.<br />

5, 16, 9 te/cnh| de/<br />

tini, ma=llon de\ toiau/th| meqo/dw| kakotecni/aj o( dia/boloj<br />

th\n kata\ tw=n parhko/wn a)pw/leian mhcanhsa/menoj kai\<br />

par' a)xi/an u(p' au)tw=n timw/menoj u(pexh/geire/n te kai\<br />

prosexe/kausen au)tw=n th\n a)pokekoimhme/nhn a)po\ th=j kat'<br />

a)lh/qeian pi/stewj dia/noian, w(j kai\ e(te/raj tina\j du/o gunai=kaj<br />

e)pegei=rai kai\ tou= no/qou pneu/matoj plhrw=sai, w(j kai\<br />

lalei=n e)kfro/nwj kai\ a)kai/rwj kai\ a)llotriotro/pwj, o(moi/wj<br />

tw= | proeirhme/nw|. kai\ tou\j me\n cai/rontaj kai\ caunoume/nouj<br />

e)p' au)tw= | makari/zontoj tou= pneu/matoj kai\ dia\ tou= mege/qouj<br />

tw=n e)paggelma/twn e)kfusiou=ntoj, e) /sq' o( /ph| de\ kai\ katakri/nontoj<br />

stocastikw=j kai\ a)xiopi/stwj au)tou\j a) /ntikruj,<br />

i( /na kai\ e)legktiko\n ei) =nai dokh= | #o)li/goi d' h) =san ou( =toi tw=n<br />

Frugw=n e)xhpathme/no$i, th\n de\ kaqo/lou kai\ pa=san th\n<br />

u(po\ to\n ou)rano\n e)kklhsi/an blasfhmei=n dida/skontoj tou=<br />

a)phuqadisme/nou pneu/matoj, o( /ti mh/te timh\n mh/te pa/rodon<br />

ei)j au)th\n to\ yeudoprofhtiko\n e)la/mbane pneu=ma,<br />

5, 16, 10 tw=n<br />

ga\r kata\ th\n )Asi/an pistw=n polla/kij kai\ pollach= | th=j<br />

)Asi/aj ei)j tou=to sunelqo/ntwn kai\ tou\j prosfa/touj lo/gouj<br />

e)xetasa/ntwn kai\ bebh/louj a)pofhna/ntwn kai\ a)podokimasa/ntwn<br />

th\n ai( /resin, ou( /tw dh\ th=j te e)kklhsi/aj e)xew/sqhsan kai\<br />

132


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th=j koinwni/aj ei) /rcqhsan".<br />

5, 16, 11 tau=ta e)n prw/toij i(storh/saj kai\ di' o( /lou tou=<br />

suggra/mmatoj to\n e) /legcon th=j kat' au)tou\j pla/nhj e)pagagw/n,<br />

e)n tw= | deute/rw| peri\ th=j teleuth=j tw=n prodedhlwme/nwn<br />

tau=ta/ fhsin:<br />

5, 16, 12 "e)peidh\ toi/nun kai\ profhtofo/ntaj h(ma=j a)peka/loun,<br />

o( /ti mh\ tou\j a)metrofw/nouj au)tw=n profh/taj e)dexa/meqa<br />

#tou/touj ga\r ei) =nai/ fasin ou( /sper e)phggei/lato tw= | law= |<br />

pe/myein o( ku/rio$j, a)pokrina/sqwsan h(mi=n pro\j qeou=: e) /stin<br />

tij, w) = be/ltistoi, tou/twn tw=n a)po\ Montanou= kai\ tw=n<br />

gunaikw=n lalei=n a)rxame/nwn o( /stij u(po\ )Ioudai/wn e)diw/cqh<br />

h) \ u(po\ parano/mwn a)pekta/nqh; ou)dei/j. ou)de/ ge/ tij au)tw=n<br />

krathqei\j u(pe\r tou= o)no/matoj a)nestaurw/qh; ou) ga\r ou) =n.<br />

ou)de\ mh\n ou)de\ e)n sunagwgai=j )Ioudai/wn tw=n gunaikw=n tij<br />

e)mastigw/qh pote\ h) \ e)liqobolh/qh;<br />

5, 16, 13 ou)damo/se ou)damw=j,<br />

a) /llw| de\ qana/tw| teleuth=sai le/gontai Montano/j te kai\<br />

Maxi/milla. tou/touj ga\r u(po\ pneu/matoj blayi/fronoj<br />

e(kate/rouj u(pokinh/santoj lo/goj a)narth=sai e(autou\j ou)c<br />

o(mou=, kata\ de\ to\n th=j e(ka/stou teleuth=j kairo\n fh/mh<br />

pollh\ kai\ ou( /tw de\ teleuth=sai kai\ to\n bi/on katastre/yai<br />

)Iou/da prodo/tou di/khn,<br />

5, 16, 14 kaqa/per kai\ to\n qaumasto\n<br />

e)kei=non to\n prw=ton th=j kat' au)tou\j legome/nhj profhtei/aj<br />

oi( =on e)pi/tropo/n tina Qeo/doton polu\j ai(rei= lo/goj w(j ai)ro/meno/n<br />

pote kai\ a)nalambano/menon ei)j ou)ranou\j pareksth=nai/ te<br />

kai\ katapisteu=sai e(auto\n tw= | th=j a)pa/thj pneu/mati kai\<br />

diskeuqe/nta kakw=j teleuth=sai: fasi\ gou=n tou=to ou( /twj<br />

gegone/nai.<br />

5, 16, 15 a)lla\ mh\ a) /neu tou= i)dei=n h(ma=j e)pi/stasqai/ ti<br />

tw=n toiou/twn nomi/zwmen, w) = maka/rie: i) /swj me\n ga\r ou( /twj,<br />

i) /swj de\ ou)c ou( /twj teteleuth/kasin Montano/j te kai\ Qeo/dotoj<br />

kai\ h( proeirhme/nh gunh/".<br />

5, 16, 16 au) =qij d' e)n tw= | au)tw= | fhsin lo/gw| tou\j to/te i(erou\j<br />

e)pisko/pouj pepeira=sqai me\n to\ e)n th= | Maximi/llh| pneu=ma<br />

diele/gxai, kekwlu/sqai de\ pro\j e(te/rwn, sunergou/ntwn dhladh\<br />

tw= | pneu/mati:<br />

5, 16, 17 gra/fei de\ ou( /twj:<br />

"kai\ mh\ lege/tw e)n tw= | au)tw= | lo/gw| tw= | kata\ )Aste/rion<br />

)Orbano\n to\ dia\ Maximi/llhj pneu=ma "diw/komai w(j lu/koj<br />

e)k proba/twn: ou)k ei)mi\ lu/koj: r(h=ma/ ei)mi kai\ pneu=ma kai\<br />

du/namij", a)lla\ th\n e)n tw= | pneu/mati du/namin e)nargw=j deixa/tw<br />

kai\ e)legxa/tw kai\ e)xomologei=sqai dia\ tou= pneu/matoj<br />

katanagkasa/tw tou\j to/te paro/ntaj ei)j to\ dokima/sai kai\<br />

dialecqh=nai tw= | pneu/mati lalou=nti, a) /ndraj doki/mouj kai\<br />

133


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)pisko/pouj, Zwtiko\n a)po\ Kouma/nhj kw/mhj kai\ )Iouliano\n<br />

a)po\ )Apamei/aj, w( =n oi( peri\ Qemi/swna ta\ sto/mata fimw/santej<br />

ou)k ei) /asan to\ yeude\j kai\ laopla/non pneu=ma u(p'<br />

au)tw=n e)legcqh=nai".<br />

5, 16, 18 e)n tau)tw= | de\ pa/lin e( /tera metaxu\ pro\j e) /legcon tw=n<br />

th=j Maximi/llhj yeudoprofhteiw=n ei)pw/n, o(mou= to/n te<br />

cro/non kaq' o( \n tau=t' e) /grafen, shmai/nei kai\ tw=n prorrh/sewn<br />

au)th=j me/mnhtai di' w( =n pole/mouj e) /sesqai kai\ a)katastasi/aj<br />

proemanteu/sato, w( =n kai\ th\n yeudologi/an eu)qu/nei, w( =de<br />

le/gwn:<br />

5, 16, 19 "kai\ pw=j ou) katafane\j h) /dh ge/gonen kai\ tou=to to\<br />

yeu=doj; plei/w ga\r h) \ triskai/deka e) /th ei)j tau/thn th\n<br />

h(me/ran e)x ou( = teteleu/thken h( gunh/, kai\ ou) /te meriko\j ou) /te<br />

kaqoliko\j ko/smw| ge/gonen po/lemoj, a)lla\ kai\ Cristianoi=j<br />

ma=llon ei)rh/nh dia/monoj e)x e)le/ou qeou=".<br />

5, 16, 20 kai\ tau=ta d' e)k tou= deute/rou suggra/mmatoj.<br />

kai\ a)po\ tou= tri/tou de\ smikra\j paraqh/somai le/xeij, di'<br />

w( =n pro\j tou\j au)cou=ntaj w(j a) /ra plei/ouj kai\ au)tw=n memarturhko/tej<br />

ei) =en, tau=ta/ fhsin:<br />

"o( /tan toi/nun e)n pa=si toi=j ei)rhme/noij e)legcqe/ntej<br />

a)porh/swsin, e)pi\ tou\j ma/rturaj katafeu/gein peirw=ntai,<br />

le/gontej pollou\j e) /cein ma/rturaj kai\ tou=t' ei) =nai tekmh/rion<br />

pisto\n th=j duna/mewj tou= par' au)toi=j legome/nou profhtikou=<br />

pneu/matoj. to\ d' e)sti\n a) /ra, w(j e) /oiken, panto\j ma=llon ou)k<br />

a)lhqe/j.<br />

5, 16, 21 kai\ ga\r tw=n a) /llwn ai(re/sew/n tinej plei/stouj<br />

o( /souj e) /cousi ma/rturaj, kai\ ou) para\ tou=to dh/pou<br />

sugkataqhso/meqa, ou)de\ a)lh/qeian e) /cein au)tou\j o(mologh/somen.<br />

kai\ prw=toi/ ge oi( a)po\ th=j Marki/wnoj ai(re/sewj Markianistai\<br />

kalou/menoi plei/stouj o( /souj e) /cein Cristou= ma/rturaj<br />

le/gousin, a)lla\ to/n ge Cristo\n au)to\n kat' a)lh/qeian ou)c<br />

o(mologou=sin".<br />

kai\ meta\ brace/a tou/toij e)pife/rei le/gwn:<br />

5, 16, 22 "o( /qen toi kai\ e)peida\n oi( e)pi\ to\ th=j kat' a)lh/qeian<br />

pi/stewj martu/rion klhqe/ntej a)po\ th=j e)kklhsi/aj tu/cwsi<br />

meta/ tinwn tw=n a)po\ th=j tw=n Frugw=n ai(re/sewj legome/nwn<br />

martu/rwn, diafe/rontai/ te pro\j au)tou\j kai\ mh\ koinwnh/santej<br />

au)toi=j teleiou=ntai dia\ to\ mh\ bou/lesqai sugkataqe/sqai<br />

tw= | dia\ Montanou= kai\ tw=n gunaikw=n pneu/mati. kai\ o( /ti tou=t'<br />

a)lhqe/j, kai\ e)pi\ tw=n h(mete/rwn cro/nwn e)n )Apamei/a| th= | pro\j<br />

Maia/ndrw| tugca/nei gegenhme/non e)n toi=j peri\ Ga/i on kai \<br />

)Ale/xandron a)po\ Eu)menei/aj marturh/sasi pro/dhlon".<br />

5, 17, 1 )En tou/tw| de\ tw= | suggra/mmati kai\ Miltia/dou<br />

suggrafe/wj me/mnhtai, w(j lo/gon tina\ kai\ au)tou= kata\ th=j<br />

proeirhme/nhj ai(re/sewj gegrafo/toj: paraqe/menoj gou=n<br />

134


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

au)tw=n le/xeij tina/j, e)pife/rei le/gwn:<br />

"tau=ta eu(rw\n e) /n tini suggra/mmati au)tw=n e)nistame/nwn<br />

tw= | Miltia/dou tou= a)delfou= suggra/mmati, e)n w( = | a)podei/knusin<br />

peri\ tou= mh\ dei=n profh/thn e)n e)ksta/sei lalei=n, e)petemo/mhn".<br />

5, 17, 2 u(pokataba\j d' e)n tau)tw= | tou\j kata\ th\n kainh\n<br />

diaqh/khn propefhteuko/taj katale/gei, e)n oi( =j katariqmei=<br />

)Ammi/an tina\ kai\ Kodra=ton, le/gwn ou( /twj:<br />

"a)ll' o( / ge yeudoprofh/thj e)n pareksta/sei, w( = | e( /petai<br />

a) /deia kai\ a)fobi/a, a)rcome/nou me\n e)x e(kousi/ou a)maqi/aj,<br />

katastre/fontoj de\ ei)j a)kou/sion mani/an yuch=j, w(j proei/rhtai.<br />

5, 17, 3 tou=ton de\ to\n tro/pon ou) /te tina\ tw=n kata\ th\n palaia\n<br />

ou) /te tw=n kata\ th\n kainh\n pneumatoforhqe/nta profh/thn<br />

dei=xai dunh/sontai, ou) /te ) /Agabon ou) /te )Iou/dan ou) /te Si/lan<br />

ou) /te ta\j Fili/ppou qugate/raj, ou) /te th\n e)n Filadelfi/a|<br />

)Ammi/an ou) /te Kodra=ton, ou) /te ei) dh/ tinaj a) /llouj mhde\n<br />

au)toi=j prosh/kontaj kauch/sontai".<br />

5, 17, 4 kai\ au) =qij de\ meta\ brace/a tau=ta/ fhsin:<br />

"ei) ga\r meta\ Kodra=ton kai\ th\n e)n Filadelfi/a| )Ammi/an,<br />

w( /j fasin, ai( peri\ Montano\n diede/xanto gunai=kej to\<br />

profhtiko\n ca/risma, tou\j a)po\ Montanou= kai\ tw=n gunaikw=n<br />

ti/nej par' au)toi=j diede/xanto, deixa/twsan: dei=n ga\r ei) =nai<br />

to\ profhtiko\n ca/risma e)n pa/sh| th= | e)kklhsi/a| me/cri th=j<br />

telei/aj parousi/aj o( a)po/stoloj a)xioi=. a)ll' ou)k a) \n e) /coien<br />

dei=xai tessareskaide/katon h) /dh pou tou=to e) /toj a)po\ th=j<br />

Maximi/llhj teleuth=j".<br />

5, 17, 5 ou( =toj me\n dh\ tosau=ta: o( / ge/ toi pro\j au)tou= dedhlwme/noj<br />

Miltia/dhj kai\ a) /llaj h(mi=n th=j i)di/aj peri\ ta\ qei=a lo/gia<br />

spoudh=j mnh/maj katale/loipen e) /n te oi( =j pro\j ( /Ellhnaj<br />

sune/taxe lo/goij kai\ toi=j pro\j )Ioudai/ouj, e(kate/ra| i)di/wj<br />

u(poqe/sei e)n dusi\n u(panth/saj suggra/mmasin, e) /ti de\ kai\ pro\j<br />

tou\j kosmikou\j a) /rcontaj u(pe\r h( =j meth/ |ei filosofi/aj<br />

pepoi/htai a)pologi/an.<br />

5, 18, 1 Th=j de\ kata\ Fru/gaj kaloume/nhj ai(re/sewj kai\<br />

)Apollw/nioj, e)kklhsiastiko\j suggrafeu/j, a)kmazou/shj ei)j<br />

e) /ti to/te kata\ th\n Frugi/an e) /legcon e)nsthsa/menoj, i) /dion<br />

kat' au)tw=n pepoi/htai su/ggramma, ta\j me\n ferome/naj<br />

au)tw=n profhtei/aj yeudei=j ou) /saj kata\ le/xin eu)qu/nwn, to\n<br />

de\ bi/on tw=n th=j ai(re/sewj a)rchgw=n o(poi=o/j tij ge/gonen,<br />

diele/gcwn: au)toi=j de\ r(h/masin peri\ tou= Montanou= tau=ta<br />

le/gontoj a) /koue:<br />

5, 18, 2 "a)lla\ ti/j e)stin ou( =toj o( pro/sfatoj dida/skaloj, ta\<br />

e) /rga au)tou= kai\ h( didaskali/a dei/knusin. ou( =to/j e)stin o(<br />

dida/xaj lu/seij ga/mwn, o( nhstei/aj nomoqeth/saj, o( Pe/pouzan<br />

kai\ Tu/mion (Ierousalh\m o)noma/saj #po/leij d' ei)si\n au( =tai<br />

mikrai\ th=j Frugi/a$j, tou\j pantaco/qen e)kei= sunagagei=n<br />

135


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)qe/lwn, o( prakth=raj crhma/twn katasth/saj, o( e)p' o)no/mati<br />

prosforw=n th\n dwrolhyi/an e)pitecnw/menoj, o( sala/ria<br />

corhgw=n toi=j khru/ssousin au)tou= to\n lo/gon, i( /na dia\ th=j<br />

gastrimargi/aj h( didaskali/a tou= lo/gou kratu/nhtai".<br />

5, 18, 3 kai\ tau=ta me\n peri\ tou= Montanou=: kai\ peri\ tw=n<br />

profhti/dwn de\ au)tou= u(pokataba\j ou( /tw gra/fei:<br />

"dei/knumen ou) =n au)ta\j prw/taj ta\j profh/tidaj tau/taj,<br />

a)f' ou( = tou= pneu/matoj e)plhrw/qhsan, tou\j a) /ndraj katalipou/saj.<br />

pw=j ou) =n e)yeu/donto Pri/skillan parqe/non<br />

a)pokalou=ntej;"<br />

5, 18, 4 ei) =t' e)pife/rei le/gwn:<br />

"dokei= soi pa=sa grafh\ kwlu/ein profh/thn lamba/nein<br />

dw=ra kai\ crh/mata; o( /tan ou) =n i) /dw th\n profh=tin ei)lhfui=an<br />

kai\ cruso\n kai\ a) /rguron kai\ polutelei=j e)sqh=taj, pw=j au)th\n<br />

mh\ paraith/swmai;"<br />

5, 18, 5 au) =qij d' u(pokataba\j peri/ tinoj tw=n kat' au)tou\j<br />

o(mologhtw=n tau=ta/ fhsin:<br />

"e) /ti de\ kai\ Qemi/swn, o( th\n a)xio/piston pleonexi/an<br />

h)mfiesme/noj, o( mh\ basta/saj th=j o(mologi/aj to\ shmei=on,<br />

a)lla\ plh/qei crhma/twn a)poqe/menoj ta\ desma/, de/on e)pi\<br />

tou/tw| tapeinofronei=n, w(j ma/rtuj kaucw/menoj, e)to/lmhsen,<br />

mimou/menoj to\n a)po/stolon, kaqolikh/n tina suntaxa/menoj<br />

e)pistolh/n, kathcei=n me\n tou\j a) /meinon au)tou= pepisteuko/taj,<br />

sunagwni/zesqai de\ toi=j th=j kenofwni/aj lo/goij, blasfhmh=sai<br />

de\ ei)j to\n ku/rion kai\ tou\j a)posto/louj kai\ th\n a(gi/an e)kklhsi/an".<br />

5, 18, 6 kai\ peri\ e(te/rou de\ au) =qij tw=n kat' au)tou\j tetimhme/nwn<br />

w(j dh\ martu/rwn ou( /tw gra/fei:<br />

"i( /na de\ mh\ peri\ pleio/nwn le/gwmen, h( profh=tij h(mi=n<br />

ei)pa/tw ta\ kata\ )Ale/xandron, to\n le/gonta e(auto\n ma/rtura,<br />

w( = | sunestia=tai, w( = | proskunou=sin kai\ au)tw= | polloi/: ou( = ta\j<br />

lh|stei/aj kai\ ta\ a) /lla tolmh/mata e)f' oi( =j keko/lastai, ou)c<br />

h(ma=j dei= le/gein, a)lla\ o( o)pisqo/domoj e) /cei.<br />

5, 18, 7 ti/j ou) =n<br />

ti/ni cari/zetai ta\ a(marth/mata; po/teron o( profh/thj ta\j<br />

lh|stei/aj tw= | ma/rturi h) \ o( ma/rtuj tw= | profh/th| ta\j pleonexi/aj;<br />

ei)rhko/toj ga\r tou= kuri/ou mh\ j, ou( =toi pa=n tou)nanti/on<br />

peplhmmelh/kasin peri\ ta\j tou/twn tw=n a)phgoreume/nwn<br />

kth/seij. dei/xomen ga\r tou\j legome/nouj par' au)toi=j profh/taj<br />

kai\ ma/rturaj mh\ mo/non para\ plousi/wn, a)lla\ kai\ para\<br />

ptwcw=n kai\ o)rfanw=n kai\ chrw=n kermatizome/nouj.<br />

5, 18, 8 kai\<br />

ei) pepoi/qhsin e) /cousin, sth/twsan e)n tou/tw| kai\ diorisa/sqwsan<br />

e)pi\ tou/toij, i( /na e)a\n e)legcqw=sin, ka) \n tou= loipou=<br />

136


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pau/swntai plhmmelou=ntej. dei= ga\r tou\j karpou\j dokima/zesqai<br />

tou= profh/tou:<br />

5, 18, 9 a)po\ ga\r tou= karpou= to\ xu/lon<br />

ginw/sketai. i( /na de\ toi=j boulome/noij ta\ kata\ )Ale/xandron<br />

h) = | gnw/rima, ke/kritai u(po\ Ai)mili/ou Fronti/nou a)nqupa/tou e)n<br />

)Efe/sw|, ou) dia\ to\ o) /noma, a)lla\ di' a( \j e)to/lmhsen lh|stei/aj,<br />

w) \n h) /dh paraba/thj: ei) =t' e)piyeusa/menoj tw= | o)no/mati tou=<br />

kuri/ou, a)pole/lutai, planh/saj tou\j e)kei= pistou/j, kai\ h(<br />

i)di/a paroiki/a au)to/n, o( /qen h) =n, ou)k e)de/xato dia\ to\ ei) =nai<br />

au)to\n lh|sth/n, kai\ oi( qe/lontej maqei=n ta\ kat' au)to\n e) /cousin<br />

to\ th=j )Asi/aj dhmo/sion a)rcei=on:<br />

5, 18, 10 o( \n o( profh/thj<br />

suno/nta polloi=j e) /tesin a)gnoei=. tou=ton e)le/gcontej h(mei=j,<br />

di' au)tou= kai\ th\n u(po/stasin e)xele/gcomen tou= profh/tou.<br />

to\ o( /moion e)pi\ pollw=n duna/meqa a)podei=xai, kai\ ei) qarrou=sin,<br />

u(pomeina/twsan to\n e) /legcon".<br />

5, 18, 11 pa/lin te au) = e)n e(te/rw| to/pw| tou= suggra/mmatoj peri\<br />

w( =n au)cou=si profhtw=n e)pile/gei tau=ta:<br />

"e)a\n a)rnw=ntai dw=ra tou\j profh/taj au)tw=n ei)lhfe/nai,<br />

tou=q' o(mologhsa/twsan o( /ti e)a\n e)legcqw=sin ei)lhfo/tej, ou)k<br />

ei)si\ profh=tai, kai\ muri/aj a)podei/xeij tou/twn parasth/somen.<br />

a)nagkai=on de/ e)stin pa/ntaj karpou\j dokima/zesqai profh/tou.<br />

profh/thj, ei)pe/ moi, ba/ptetai; profh/thj stibi/zetai;<br />

profh/thj filokosmei=; profh/thj ta/blaij kai\ ku/boij pai/zei;<br />

profh/thj danei/zei; tau=ta o(mologhsa/twsan po/teron e) /xestin<br />

h) \ mh/, e)gw\ d' o( /ti ge/gonen par' au)toi=j, dei/xw".<br />

5, 18, 12 o( d' au)to\j ou( =toj )Apollw/nioj kata\ to\ au)to\ su/ggramma<br />

i(storei= w(j a) /ra tessarakosto\n e)tu/gcanen e) /toj e)pi\ th\n tou=<br />

suggra/mmatoj au)tou= grafh\n e)x ou( = th= | prospoih/tw| au)tou=<br />

profhtei/a| o( Montano\j e)pikecei/rhken,<br />

5, 18, 13 kai\ pa/lin fhsi\n<br />

w(j a) /ra Zwtiko/j, ou( = kai\ o( pro/teroj suggrafeu\j e)mnhmo/neusen,<br />

e)n Pepou/zoij profhteu/ein dh\ prospoioume/nhj th=j Maximi/llhj<br />

e)pista\j diele/gxai to\ e)nergou=n e)n au)th= | pneu=ma<br />

pepei/ratai, e)kwlu/qh ge mh\n pro\j tw=n ta\ e)kei/nhj fronou/ntwn.<br />

5, 18, 14 kai\ Qrase/a de/ tinoj tw=n to/te martu/rwn mnhmoneu/ei.<br />

e) /ti de\ w(j e)k parado/sewj to\n swth=ra/ fhsin prostetace/nai<br />

toi=j au)tou= a)posto/loij e)pi\ dw/deka e) /tesin mh\ cwrisqh=nai<br />

th=j (Ierousalh/m, ke/crhtai de\ kai\ marturi/aij a)po\ th=j<br />

)Iwa/nnou )Apokalu/yewj, kai\ nekro\n de\ duna/mei qei/a| pro\j<br />

au)tou= )Iwa/nnou e)n th= | )Efe/sw| e)ghge/rqai i(storei=, kai\ a) /lla<br />

tina/ fhsin, di' w( =n i(kanw=j th=j proeirhme/nhj ai(re/sewj<br />

plhre/stata dihu/qunen th\n pla/nhn. tau=ta kai\ o( )Apollw/nioj.<br />

5, 19, 1 Tw=n de\ )Apolinari/ou kata\ th=j dhlwqei/shj ai(re/sewj<br />

mnh/mhn pepoi/htai Serapi/wn, o( \n e)pi\ tw=n dhloume/nwn<br />

137


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

cro/nwn meta\ Maximi=non e)pi/skopon th=j )Antioce/wn e)kklhsi/aj<br />

gene/sqai kate/cei lo/goj: me/mnhtai d' au)tou= e)n i)di/a|<br />

e)pistolh= | th= | pro\j Kariko\n kai\ Po/ntion, e)n h( = | dieuqu/nwn<br />

kai\ au)to\j th\n au)th\n ai( /resin, e)pile/gei tau=ta:<br />

5, 19, 2 "o( /pwj de\ kai\ tou=to ei)dh=te o( /ti th=j yeudou=j tau/thj<br />

ta/xewj th=j e)pikaloume/nhj ne/aj profhtei/aj e)bde/luktai h(<br />

e)ne/rgeia para\ pa/sh| th= | e)n ko/smw| a)delfo/thti, pe/pomfa<br />

u(mi=n kai\ Klaudi/ou )Apolinari/ou, tou= makariwta/tou genome/nou<br />

e)n (Ierapo/lei th=j )Asi/aj e)pisko/pou, gra/mmata".<br />

5, 19, 3 e)n tau/th| de\ th= | tou= Serapi/wnoj e)pistolh= | kai\ u(poshmeiw/seij<br />

fe/rontai diafo/rwn e)pisko/pwn, w( =n o( me/n tij w( =de/<br />

pwj u(poseshmei/wtai:<br />

"Au)rh/lioj Kuri/nioj ma/rtuj e)rrw=sqai u(ma=j eu) /comai",<br />

o( de/ tij tou=ton to\n tro/pon:<br />

"Ai) /lioj Pou/plioj )Iou/lioj a)po\ Debeltou= kolwni/aj<br />

th=j Qra/ |khj e)pi/skopoj: zh= | o( qeo\j o( e)n toi=j ou)ranoi=j,<br />

o( /ti Swta=j o( maka/rioj o( e)n )Agcia/lw| h)qe/lhse to\n dai/mona<br />

to\n Priski/llhj e)kbalei=n, kai\ oi( u(pokritai\ ou)k a)fh=kan".<br />

5, 19, 4 kai\ a) /llwn de\ pleio/nwn to\n a)riqmo\n e)pisko/pwn<br />

sumyh/fwn tou/toij e)n toi=j dhlwqei=sin gra/mmasin au)to/grafoi<br />

fe/rontai shmeiw/seij. kai\ ta\ me\n kata\ tou/touj h) =n toiau=ta:<br />

5, 20, 1 e)x e)nanti/aj de\ tw=n e)pi\ (Rw/mhj to\n u(gih= th=j e)kklhsi/aj<br />

qesmo\n paracaratto/ntwn, Ei)rhnai=oj diafo/rouj e)pistola\j<br />

sunta/ttei, th\n me\n e)pigra/yaj Pro\j Bla/ston peri\ sci/smatoj,<br />

th\n de\ Pro\j Flwri=non peri\ monarci/aj h) \ peri\ tou= mh\ ei) =nai<br />

to\n qeo\n poihth\n kakw=n. tau/thj ga/r toi th=j gnw/mhj ou( =toj<br />

e)do/kei proaspi/zein: di' o( \n au) =qij u(posuro/menon th= | kata\<br />

Ou)alenti=non pla/nh| kai\ to\ Peri\ o)gdoa/doj sunta/ttetai tw= |<br />

Ei)rhnai/w| spou/dasma, e)n w( = | kai\ e)pishmai/netai th\n prw/thn<br />

tw=n a)posto/lwn kateilhfe/nai e(auto\n diadoch/n:<br />

5, 20, 2 e) /nqa<br />

pro\j tw= | tou= suggra/mmatoj te/lei cariesta/thn au)tou=<br />

shmei/wsin eu(ro/ntej, a)nagkai/wj kai\ tau/thn th= |de katale/xomen<br />

th= | grafh= |, tou=ton e) /cousan to\n tro/pon:<br />

"o(rki/zw se to\n metagrayo/menon to\ bibli/on tou=to kata\<br />

tou= kuri/ou h(mw=n )Ihsou= Cristou= kai\ kata\ th=j e)ndo/xou<br />

parousi/aj au)tou=, h( =j e) /rcetai kri=nai zw=ntaj kai\ nekrou/j,<br />

i( /na a)ntiba/lh|j o( \ metegra/yw, kai\ katorqw/sh|j au)to\ pro\j to\<br />

a)nti/grafon tou=to o( /qen metegra/yw, e)pimelw=j: kai\ to\n<br />

o( /rkon tou=ton o(moi/wj metagra/yeij kai\ qh/seij e)n tw= |<br />

a)ntigra/fw|".<br />

5, 20, 3 kai\ tau=ta de\ w)feli/mwj u(p' e)kei/nou lele/cqw pro\j<br />

h(mw=n te i(storei/sqw, w(j a) \n e) /coimen a) /riston spoudaiota/thj<br />

e)pimelei/aj tou\j a)rcai/ouj e)kei/nouj kai\ o) /ntwj i(erou\j a) /ndraj<br />

u(po/deigma:<br />

138


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

5, 20, 4 e)n h( = | ge mh\n proeirh/kamen pro\j to\n<br />

Flwri=non o( Ei)rhnai=oj e)pistolh= | au) =qij th=j a( /ma Poluka/rpw|<br />

sunousi/aj au)tou= mnhmoneu/ei, le/gwn:<br />

"tau=ta ta\ do/gmata, Flwri=ne, i( /na pefeisme/nwj ei) /pw,<br />

ou)k e) /stin u(giou=j gnw/mhj: tau=ta ta\ do/gmata a)su/mfwna/<br />

e)stin th= | e)kklhsi/a|, ei)j th\n megi/sthn a)se/beian periba/llonta<br />

tou\j peiqome/nouj au)toi=j: tau=ta ta\ do/gmata ou)de\ oi( e) /xw<br />

th=j e)kklhsi/aj ai(retikoi\ e)to/lmhsan a)pofh/nasqai/ pote:<br />

tau=ta ta\ do/gmata oi( pro\ h(mw=n presbu/teroi, oi( kai\ toi=j<br />

a)posto/loij sumfoith/santej, ou) pare/dwka/n soi.<br />

5, 20, 5 ei) =don<br />

ga/r se, pai=j e) /ti w) /n, e)n th= | ka/tw )Asi/a| para\ Poluka/rpw|,<br />

lamprw=j pra/ssonta e)n th= | basilikh= | au)lh= | kai\ peirw/menon<br />

eu)dokimei=n par' au)tw= |. ma=llon ga\r ta\ to/te diamnhmoneu/w<br />

tw=n e) /nagcoj ginome/nwn<br />

5, 20, 6 #ai( ga\r e)k pai/dwn maqh/seij<br />

sunau/xousai th= | yuch= |, e(nou=ntai au)t$h= |, w( /ste me du/nasqai<br />

ei)pei=n kai\ to\n to/pon e)n w( = | kaqezo/menoj diele/geto o( maka/rioj<br />

Polu/karpoj, kai\ ta\j proo/douj au)tou= kai\ ta\j ei)so/douj<br />

kai\ to\n carakth=ra tou= bi/ou kai\ th\n tou= sw/matoj i)de/an<br />

kai\ ta\j diale/xeij a( \j e)poiei=to pro\j to\ plh=qoj, kai\ th\n meta\<br />

)Iwa/nnou sunanastrofh\n w(j a)ph/ggellen kai\ th\n meta\ tw=n<br />

loipw=n tw=n e(orako/twn to\n ku/rion, kai\ w(j a)pemnhmo/neuen<br />

tou\j lo/gouj au)tw=n, kai\ peri\ tou= kuri/ou ti/na h) =n a( \ par'<br />

e)kei/nwn a)khko/ei, kai\ peri\ tw=n duna/mewn au)tou=, kai\ peri\<br />

th=j didaskali/aj, w(j para\ tw=n au)toptw=n th=j zwh=j tou=<br />

lo/gou pareilhfw\j o( Polu/karpoj a)ph/ggellen pa/nta<br />

su/mfwna tai=j grafai=j.<br />

5, 20, 7 tau=ta kai\ to/te dia\ to\ e) /leoj<br />

tou= qeou= to\ e)p' e)moi\ gegono\j spoudai/wj h) /kouon, u(pomnhmatizo/menoj<br />

au)ta\ ou)k e)n ca/rth|, a)ll' e)n th= | e)mh= | kardi/a|:<br />

kai\ a)ei\ dia\ th\n ca/rin tou= qeou= gnhsi/wj au)ta\ a)namarukw=mai,<br />

kai\ du/namai diamartu/rasqai e) /mprosqen tou= qeou= o( /ti ei) / ti<br />

toiou=ton a)khko/ei e)kei=noj o( maka/rioj kai\ a)postoliko\j<br />

presbu/teroj, a)nakra/xaj a) \n kai\ e)mfra/xaj ta\ w) =ta au)tou=<br />

kai\ kata\ to\ su/nhqej au)tw= | ei)pw/n "w) = kale\ qee/, ei)j oi( /ouj me<br />

kairou\j teth/rhkaj, i( /na tou/twn a)ne/cwmai", pefeu/gei a) \n<br />

kai\ to\n to/pon e)n w( = | kaqezo/menoj h) \ e(stw\j tw=n toiou/twn<br />

a)khko/ei lo/gwn.<br />

5, 20, 8 kai\ e)k tw=n e)pistolw=n de\ au)tou= w( =n<br />

e)pe/steilen h) /toi tai=j geitniw/saij e)kklhsi/aij, e)pisthri/zwn<br />

au)ta/j, h) \ tw=n a)delfw=n tisi/, nouqetw=n au)tou\j kai\ protrepo/menoj,<br />

du/natai fanerwqh=nai".<br />

tau=ta o( Ei)rhnai=oj.<br />

5, 21, 1 Kata\ de\ to\n au)to\n th=j Komo/dou basilei/aj cro/non<br />

139


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

metabe/blhto me\n e)pi\ to\ pra=on ta\ kaq' h(ma=j, ei)rh/nhj su\n<br />

qei/a| ca/riti ta\j kaq' o( /lhj th=j oi)koume/nhj dialabou/shj<br />

e)kklhsi/aj: o( /te kai\ o( swth/rioj lo/goj e)k panto\j ge/nouj<br />

a)nqrw/pwn pa=san u(ph/geto yuch\n e)pi\ th\n eu)sebh= tou= tw=n<br />

o( /lwn qeou= qrh|skei/an, w(j h) /dh kai\ tw=n e)pi\ (Rw/mhj eu) = ma/la<br />

plou/tw| kai\ ge/nei diafanw=n plei/ouj e)pi\ th\n sfw=n o(mo/se<br />

cwrei=n panoikei/ te kai\ paggenei= swthri/an.<br />

5, 21, 2 ou)k h) =n de\<br />

a) /ra tou=to tw= | misoka/lw| dai/moni baska/nw| o) /nti th\n fu/sin<br />

oi)sto/n, a)pedu/eto d' ou) =n ei)j au) =qij, poiki/laj ta\j kaq' h(mw=n<br />

mhcana\j e)pitecnw/menoj. e)pi\ gou=n th=j (Rwmai/wn po/lewj<br />

)Apollw/nion, a) /ndra tw=n to/te pistw=n e)pi\ paidei/a| kai\<br />

filosofi/a| bebohme/non, e)pi\ dikasth/rion a) /gei, e( /na ge/ tina<br />

tw=n ei)j tau=t' e)pithdei/wn au)tw= | diako/nwn e)pi\ kathgori/a|<br />

ta)ndro\j e)gei/raj.<br />

5, 21, 3 a)ll' o( me\n dei/laioj para\ kairo\n th\n<br />

di/khn ei)selqw/n, o( /ti mh\ zh=n e)xo\n h) =n kata\ basiliko\n o( /ron<br />

tou\j tw=n toiw=nde mhnuta/j, au)ti/ka katea/gnutai ta\ ske/lh,<br />

Perenni/ou dikastou= toiau/thn kat' au)tou= yh=fon a)pene/gkantoj:<br />

5, 21, 4 o( de/ ge qeofile/statoj ma/rtuj, polla\ liparw=j<br />

i(keteu/santoj tou= dikastou= kai\ lo/gon au)to\n e)pi\ th=j<br />

sugklh/tou boulh=j ai)th/santoj, logiwta/thn u(pe\r h( =j e)martu/rei<br />

pi/stewj e)pi\ pa/ntwn parascw\n a)pologi/an, kefalikh= |<br />

kola/sei w(j a) \n a)po\ do/gmatoj sugklh/tou teleiou=tai, mhd'<br />

a) /llwj a)fei=sqai tou\j a( /pax ei)j dikasth/rion pario/ntaj kai\<br />

mhdamw=j th=j proqe/sewj metaballome/nouj a)rcai/ou par'<br />

au)toi=j no/mou kekrathko/toj.<br />

5, 21, 5 tou/tou me\n ou) =n ta\j e)pi\<br />

tou= dikastou= fwna\j kai\ ta\j a)pokri/seij a( \j pro\j peu=sin<br />

pepoi/hto tou= Perenni/ou, pa=sa/n te th\n pro\j th\n su/gklhton<br />

a)pologi/an, o( /tw| diagnw=nai fi/lon, e)k th=j tw=n a)rcai/wn<br />

martu/rwn sunacqei/shj h(mi=n a)nagrafh=j ei) /setai:<br />

5, 22, 1 deka/tw| ge mh\n th=j Komo/dou basilei/aj e) /tei de/ka pro\j<br />

trisi\n e) /tesin th\n e)piskoph\n leleitourghko/ta )Eleu/qeron<br />

diade/cetai Bi/ktwr: e)n w( = | kai\ )Ioulianou= de/katon e) /toj<br />

a)poplh/santoj, tw=n kat' )Alexa/ndreian paroikiw=n th\n<br />

leitourgi/an e)gceiri/zetai Dhmh/trioj: kaq' ou( \j kai\ th=j<br />

)Antioce/wn e)kklhsi/aj o) /gdooj a)po\ tw=n a)posto/lwn o( pro/sqen<br />

h) /dh dedhlwme/noj e) /ti to/te Serapi/wn e)pi/skopoj e)gnwri/zeto.<br />

Kaisarei/aj de\ th=j Palaisti/nwn h(gei=to Qeo/filoj, kai\<br />

Na/rkissoj de\ o(moi/wj, ou( = kai\ pro/sqen o( lo/goj mnh/mhn<br />

e)poih/sato, th=j e)n (Ierosolu/moij e)kklhsi/aj e) /ti to/te th\n<br />

leitourgi/an ei) =cen, Kori/nqou de\ th=j kaq' (Ella/da kata\ tou\j<br />

au)tou\j e)pi/skopoj h) =n Ba/kculloj kai\ th=j e)n )Efe/sw| paroiki/aj<br />

140


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

Polukra/thj. kai\ a) /lloi d', w( /j ge ei)ko/j, e)pi\ tou/toij muri/oi<br />

kata\ tou/sde die/prepon: w( =n ge mh\n e) /ggrafoj h( th=j pi/stewj<br />

ei)j h(ma=j kath=lqen o)rqodoxi/a, tou/touj ei)ko/twj o)nomasti\<br />

katele/xamen.<br />

5, 23, 1 Zhth/sewj dh=ta kata\ tou/sde ou) smikra=j a)nakinhqei/shj,<br />

o( /ti dh\ th=j )Asi/aj a(pa/shj ai( paroiki/ai w(j e)k<br />

parado/sewj a)rcaiote/raj selh/nhj th\n tessareskaideka/thn<br />

w) / |onto dei=n e)pi\ th=j tou= swthri/ou pa/sca e(orth=j parafula/ttein,<br />

e)n h( = | qu/ein to\ pro/baton )Ioudai/oij prohgo/reuto, w(j<br />

de/on e)k panto\j kata\ tau/thn, o(poi/a| da) \n h(me/ra| th=j e(bdoma/doj<br />

peritugca/noi, ta\j tw=n a)sitiw=n e)pilu/seij poiei=sqai, ou)k<br />

e) /qouj o) /ntoj tou=ton e)pitelei=n to\n tro/pon tai=j a)na\ th\n loiph\n<br />

a( /pasan oi)koume/nhn e)kklhsi/aij, e)x a)postolikh=j parado/sewj<br />

to\ kai\ ei)j deu=ro krath=san e) /qoj fulattou/saij, w(j mhd'<br />

e(te/ra| prosh/kein para\ th\n th=j a)nasta/sewj tou= swth=roj<br />

h(mw=n h(me/ra| ta\j nhstei/aj e)pilu/esqai,<br />

5, 23, 2 su/nodoi dh\ kai\<br />

sugkroth/seij e)pisko/pwn e)pi\ tau)to\n e)gi/nonto, pa/ntej te<br />

mia= | gnw/mh| di' e)pistolw=n e)kklhsiastiko\n do/gma toi=j<br />

pantaco/se dietupou=nto w(j a) \n mhd' e)n a) /llh| pote\ th=j<br />

kuriakh=j h(me/ra| to\ th=j e)k nekrw=n a)nasta/sewj e)piteloi=to<br />

tou= kuri/ou musth/rion, kai\ o( /pwj e)n tau/th| mo/nh| tw=n kata\ to\<br />

pa/sca nhsteiw=n fulattoi/meqa ta\j e)pilu/seij.<br />

5, 23, 3 fe/retai<br />

d' ei)j e) /ti nu=n tw=n kata\ Palaisti/nhn thnika/de sugkekrothme/nwn<br />

grafh/, w( =n proute/takto Qeo/filoj th=j e)n<br />

Kaisarei/a| paroiki/aj e)pi/skopoj kai\ Na/rkissoj th=j e)n<br />

(Ierosolu/moij, kai\ tw=n e)pi\ (Rw/mhj d' o(moi/wj a) /llh peri\ tou=<br />

au)tou= zhth/matoj, e)pi/skopon Bi/ktora dhlou=sa, tw=n te<br />

kata\ Po/nton e)pisko/pwn, w( =n Pa/lmaj w(j a)rcaio/tatoj<br />

proute/takto, kai\ tw=n kata\ Galli/an de\ paroikiw=n, a( \j<br />

Ei)rhnai=oj e)pesko/pei,<br />

5, 23, 4 e) /ti te tw=n kata\ th\n )Osrohnh\n<br />

kai\ ta\j e)kei=se po/leij, kai\ i)di/wj Bakcu/llou th=j Korinqi/wn<br />

e)kklhsi/aj e)pisko/pou, kai\ plei/stwn o( /swn a) /llwn, oi( \ mi/an<br />

kai\ th\n au)th\n do/xan te kai\ kri/sin e)xenhnegme/noi, th\n au)th\n<br />

te/qeintai yh=fon. kai\ tou/twn me\n h) =n o( /roj ei( =j, o( dedhlwme/noj:<br />

5, 24, 1 tw=n de\ e)pi\ th=j )Asi/aj e)pisko/pwn to\ pa/lai pro/teron<br />

au)toi=j paradoqe\n diafula/ttein e) /qoj crh=nai diiscurizome/nwn<br />

h(gei=to Polukra/thj: o( \j kai\ au)to\j e)n h( = | pro\j Bi/ktora kai\<br />

th\n (Rwmai/wn e)kklhsi/an dietupw/sato grafh= | th\n ei)j<br />

au)to\n e)lqou=san para/dosin e)kti/qetai dia\ tou/twn:<br />

5, 24, 2 "h(mei=j ou) =n a)ra|diou/rghton a) /gomen th\n h(me/ran, mh/te<br />

prostiqe/ntej mh/te a)fairou/menoi. kai\ ga\r kata\ th\n )Asi/an<br />

mega/la stoicei=a kekoi/mhtai: a( /tina a)nasth/setai th= | h(me/ra|<br />

141


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th=j parousi/aj tou= kuri/ou, e)n h( = | e) /rcetai meta\ do/xhj e)x<br />

ou)ranw=n kai\ a)nazhth/sei pa/ntaj tou\j a(gi/ouj, Fi/lippon<br />

tw=n dw/deka a)posto/lwn, o( \j kekoi/mhtai e)n (Ierapo/lei kai\<br />

du/o qugate/rej au)tou= geghrakui=ai parqe/noi kai\ h( e(te/ra<br />

au)tou= quga/thr e)n a(gi/w| pneu/mati politeusame/nh e)n )Efe/sw|<br />

a)napau/etai:<br />

5, 24, 3 e) /ti de\ kai\ )Iwa/nnhj o( e)pi\ to\ sth=qoj tou=<br />

kuri/ou a)napesw/n, o( \j e)genh/qh i(ereu\j to\ pe/talon peforekw\j<br />

kai\ ma/rtuj kai\ dida/skaloj: ou( =toj e)n )Efe/sw| kekoi/mhtai,<br />

5, 24, 4 e) /ti de\ kai\ Polu/karpoj e)n Smu/rnh|, kai\ e)pi/skopoj kai\<br />

ma/rtuj: kai\ Qrase/aj, kai\ e)pi/skopoj kai\ ma/rtuj a)po\<br />

Eu)menei/aj, o( \j e)n Smu/rnh| kekoi/mhtai.<br />

5, 24, 5 ti/ de\ dei= le/gein<br />

Sa/garin e)pi/skopon kai\ ma/rtura, o( \j e)n Laodikei/a| kekoi/mhtai,<br />

e) /ti de\ kai\ Papi/rion to\n maka/rion kai\ Meli/twna to\n eu)nou=con,<br />

to\n e)n a(gi/w| pneu/mati pa/nta politeusa/menon, o( \j kei=tai e)n<br />

Sa/rdesin perime/nwn th\n a)po\ tw=n ou)ranw=n e)piskoph\n e)n<br />

h( = | e)k nekrw=n a)nasth/setai;<br />

5, 24, 6 ou( =toi pa/ntej e)th/rhsan th\n<br />

h(me/ran th=j tessareskaideka/thj tou= pa/sca kata\ to\<br />

eu)agge/lion, mhde\n parekbai/nontej, a)lla\ kata\ to\n kano/na<br />

th=j pi/stewj a)kolouqou=ntej: e) /ti de\ ka)gw\ o( mikro/teroj<br />

pa/ntwn u(mw=n Polukra/thj, kata\ para/dosin tw=n suggenw=n<br />

mou, oi( =j kai\ parhkolou/qhsa/ tisin au)tw=n. e(pta\ me\n h) =san<br />

suggenei=j mou e)pi/skopoi, e)gw\ de\ o) /gdooj: kai\ pa/ntote<br />

th\n h(me/ran h) /gagon oi( suggenei=j mou o( /tan o( lao\j h) /rnuen<br />

th\n zu/mhn.<br />

5, 24, 7 e)gw\ ou) =n, a)delfoi/, e(xh/konta pe/nte e) /th e) /cwn<br />

e)n kuri/w| kai\ sumbeblhkw\j toi=j a)po\ th=j oi)koume/nhj a)delfoi=j<br />

kai\ pa=san a(gi/an grafh\n dielhluqw/j, ou) ptu/romai e)pi\<br />

toi=j kataplhssome/noij: oi( ga\r e)mou= mei/zonej ei)rh/kasi<br />

j".<br />

5, 24, 8 tou/toij e)pife/rei peri\ tw=n gra/fonti sumparo/ntwn<br />

au)tw= | kai\ o(modoxou/ntwn e)pisko/pwn tau=ta le/gwn:<br />

"e)duna/mhn de\ tw=n e)pisko/pwn tw=n sumparo/ntwn mnhmoneu=sai,<br />

ou( \j u(mei=j h)xiw/sate metaklhqh=nai u(p' e)mou= kai\<br />

metekalesa/mhn: w( =n ta\ o)no/mata e)a\n gra/fw, polla\ plh/qh<br />

ei)si/n: oi( \ de\ ei)do/tej to\n mikro/n mou a) /nqrwpon sunhudo/khsan<br />

th= | e)pistolh= |, ei)do/tej o( /ti ei)kh= | polia\j ou)k h) /negka, a)ll' e)n<br />

Cristw= | )Ihsou= pa/ntote pepoli/teumai".<br />

5, 24, 9 e)pi\ tou/toij o( me\n th=j (Rwmai/wn proestw\j Bi/ktwr<br />

a)qro/wj th=j )Asi/aj pa/shj a( /ma tai=j o(mo/roij e)kklhsi/aij<br />

ta\j paroiki/aj a)pote/mnein, w(j a) \n e(terodoxou/saj, th=j koinh=j<br />

e(nw/sewj peira=tai, kai\ sthliteu/ei ge dia\ gramma/twn<br />

a)koinwnh/touj pa/ntaj a) /rdhn tou\j e)kei=se a)nakhru/ttwn<br />

142


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)delfou/j:<br />

5, 24, 10 a)ll' ou) pa=si/ ge toi=j e)pisko/poij tau=t'<br />

h)re/sketo. a)ntiparakeleu/ontai dh=ta au)tw= | ta\ th=j ei)rh/nhj<br />

kai\ th=j pro\j tou\j plhsi/on e(nw/sew/j te kai\ a)ga/phj fronei=n,<br />

fe/rontai de\ kai\ ai( tou/twn fwnai\ plhktikw/teron kaqaptome/nwn<br />

tou= Bi/ktoroj:<br />

5, 24, 11 e)n oi( =j kai\ o( Ei)rhnai=oj e)k<br />

prosw/pou w( =n h(gei=to kata\ th\n Galli/an a)delfw=n e)pistei/laj,<br />

pari/statai me\n tw= | dei=n e)n mo/nh| th= | th=j kuriakh=j h(me/ra|<br />

to\ th=j tou= kuri/ou a)nasta/sewj e)pitelei=sqai musth/rion,<br />

tw= | ge mh\n Bi/ktori proshko/ntwj, w(j mh\ a)poko/ptoi o( /laj<br />

e)kklhsi/aj qeou= a)rcai/ou e) /qouj para/dosin e)pithrou/saj,<br />

plei=sta e( /tera parainei=, kai\ au)toi=j de\ r(h/masin ta/de<br />

e)pile/gwn:<br />

5, 24, 12 "ou)de\ ga\r mo/non peri\ th=j h(me/raj e)sti\n h( a)mfisbh/thsij,<br />

a)lla\ kai\ peri\ tou= ei) /douj au)tou= th=j nhstei/aj. oi( \ me\n<br />

ga\r oi) /ontai mi/an h(me/ran dei=n au)tou\j nhsteu/ein, oi( \ de\ du/o,<br />

oi( \ de\ kai\ plei/onaj: oi( \ de\ tessara/konta w( /raj h(merina/j te<br />

kai\ nukterina\j summetrou=sin th\n h(me/ran au)tw=n.<br />

5, 24, 13 kai\<br />

toiau/th me\n poikili/a tw=n e)pithrou/ntwn ou) nu=n e)f' h(mw=n<br />

gegonui=a, a)lla\ kai\ polu\ pro/teron e)pi\ tw=n pro\ h(mw=n, tw=n<br />

para\ to\ a)kribe/j, w(j ei)ko/j, kratou/ntwn th\n kaq' a(plo/thta<br />

kai\ i)diwtismo\n sunh/qeian ei)j to\ mete/peita pepoihko/twn,<br />

kai\ ou)de\n e) /latton pa/ntej ou( =toi ei)rh/neusa/n te kai\ ei)rhneu/omen<br />

pro\j a)llh/louj, kai\ h( diafwni/a th=j nhstei/aj th\n o(mo/noian<br />

th=j pi/stewj suni/sthsin".<br />

5, 24, 14 tou/toij kai\ i(stori/an prosti/qhsin, h( \n oi)kei/wj<br />

paraqh/somai, tou=ton e) /cousan to\n tro/pon:<br />

"e)n oi( =j kai\ oi( pro\ Swth=roj presbu/teroi, oi( prosta/ntej<br />

th=j e)kklhsi/aj h( =j su\ nu=n a)fhgh= |, )Ani/khton le/gomen kai\<br />

Pi/on (Ugi=no/n te kai\ Telesfo/ron kai\ Xu/ston, ou) /te au)toi\<br />

e)th/rhsan ou) /te toi=j met' au)tw=n e)pe/trepon, kai\ ou)de\n e) /latton<br />

au)toi\ mh\ throu=ntej ei)rh/neuon toi=j a)po\ tw=n paroikiw=n e)n<br />

ai( =j e)threi=to, e)rcome/noij pro\j au)tou/j: kai/toi ma=llon<br />

e)nanti/on h) =n to\ threi=n toi=j mh\ throu=sin.<br />

5, 24, 15 kai\ ou)de/pote<br />

dia\ to\ ei) =doj tou=to a)peblh/qhsa/n tinej, a)ll' au)toi\ mh\<br />

throu=ntej oi( pro\ sou= presbu/teroi toi=j a)po\ tw=n paroikiw=n<br />

throu=sin e) /pempon eu)caristi/an,<br />

5, 24, 16 kai\ tou= makari/ou<br />

Poluka/rpou e)pidhmh/santoj th= | (Rw/mh| e)pi\ )Anikh/tou kai\<br />

peri\ a) /llwn tinw=n mikra\ sco/ntej pro\j a)llh/louj, eu)qu\j<br />

ei)rh/neusan, peri\ tou/tou tou= kefalai/ou mh\ fileristh/santej<br />

ei)j e(autou/j. ou) /te ga\r o( )Ani/khtoj to\n Polu/karpon pei=sai<br />

143


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)du/nato mh\ threi=n, a( /te meta\ )Iwa/nnou tou= maqhtou= tou=<br />

kuri/ou h(mw=n kai\ tw=n loipw=n a)posto/lwn oi( =j sundie/triyen,<br />

a)ei\ tethrhko/ta, ou) /te mh\n o( Polu/karpoj to\n )Ani/khton<br />

e) /peisen threi=n, le/gonta th\n sunh/qeian tw=n pro\ au)tou=<br />

presbute/rwn o)fei/lein kate/cein.<br />

5, 24, 17 kai\ tou/twn ou( /twj<br />

e)co/ntwn, e)koinw/nhsan e(autoi=j, kai\ e)n th= | e)kklhsi/a| parecw/rhsen<br />

o( )Ani/khtoj th\n eu)caristi/an tw= | Poluka/rpw|, kat'<br />

e)ntroph\n dhlono/ti, kai\ met' ei)rh/nhj a)p' a)llh/lwn a)phlla/ghsan,<br />

pa/shj th=j e)kklhsi/aj ei)rh/nhn e)co/ntwn, kai\ tw=n<br />

throu/ntwn kai\ tw=n mh\ throu/ntwn".<br />

kai\ o( me\n Ei)rhnai=oj ferw/numo/j tij w) \n th= | proshgori/a|<br />

au)tw= | te tw= | tro/pw| ei)rhnopoio/j, toiau=ta u(pe\r th=j tw=n<br />

e)kklhsiw=n ei)rh/nhj pareka/lei te kai\ e)pre/sbeuen, o( d' au)to\j<br />

ou) mo/nw| tw= | Bi/ktori, kai\ diafo/roij de\ plei/stoij a) /rcousin<br />

e)kklhsiw=n ta\ kata/llhla di' e)pistolw=n peri\ tou= kekinhme/nou<br />

zhth/matoj w(mi/lei:<br />

5, 25, 1 oi( / ge mh\n e)pi\ Palaisti/nhj, ou( \j a)rti/wj dielhlu/qamen, o( /<br />

te Na/rkissoj kai\ Qeo/filoj, kai\ su\n au)toi=j Ka/ssioj th=j<br />

kata\ Tu/ron e)kklhsi/aj e)pi/skopoj kai\ Kla=roj th=j e)n<br />

Ptolemai/ di oi( / te meta\ tou/twn sunelhluqo/tej, peri\ th=j<br />

katelqou/shj ei)j au)tou\j e)k diadoch=j tw=n a)posto/lwn peri\<br />

tou= pa/sca parado/sewj plei=sta dieilhfo/tej, kata\ to\ te/loj<br />

th=j grafh=j au)toi=j r(h/masin e)pile/gousin tau=ta:<br />

"th=j d' e)pistolh=j h(mw=n peira/qhte kata\ pa=san paroiki/an<br />

a)nti/grafa diape/myasqai, o( /pwj mh\ e) /nocoi w) =men toi=j<br />

r(a|di/wj planw=sin e(autw=n ta\j yuca/j. dhlou=men de\ u(mi=n<br />

o( /ti th= | au)th= | h(me/ra| kai\ e)n )Alexandrei/a| a) /gousin h( = |per kai\<br />

h(mei=j: par' h(mw=n ga\r ta\ gra/mmata komi/zetai au)toi=j<br />

kai\ h(mi=n par' au)tw=n, w( /ste sumfw/nwj kai\ o(mou= a) /gein h(ma=j<br />

th\n a(gi/an h(me/ran".<br />

5, 26, 1 )Alla\ ga\r pro\j toi=j a)podoqei=sin Ei)rhnai/ou suggra/mmasin<br />

kai\ tai=j e)pistolai=j fe/retai/ tij au)tou= pro\j ( /Ellhnaj lo/goj<br />

suntomw/tatoj kai\ ta\ ma/lista a)nagkaio/tatoj, Peri\ e)pisth/mhj<br />

e)pigegramme/noj, kai\ a) /lloj, o( \n a)nate/qeiken a)delfw= |<br />

Markianw= | tou) /noma ei)j e)pi/deixin tou= a)postolikou= khru/gmatoj,<br />

kai\ bibli/on ti diale/xewn diafo/rwn, e)n w( = | th=j pro\j<br />

(Ebrai/ouj e)pistolh=j kai\ th=j legome/nhj Solomw=noj Sofi/aj<br />

mnhmoneu/ei, r(hta/ tina e)x au)tw=n paraqe/menoj. kai\ ta\ me\n<br />

ei)j h(mete/ran e)lqo/nta gnw=sin tw=n Ei)rhnai/ou tosau=ta:<br />

Komo/dou de\ th\n a)rch\n e)pi\ de/ka kai\ trisi\n e) /tesin katalu/santoj,<br />

au)tokra/twr Seuh=roj ou)d' o( /loij mhsi\n e( \x meta\<br />

th\n Komo/dou teleuth\n Perti/nakoj diagenome/nou kratei=.<br />

5, 27, 1 Plei=sta me\n ou) =n para\ polloi=j ei)j e) /ti nu=n tw=n to/te<br />

sw/ |zetai palaiw=n kai\ e)kklhsiastikw=n a)ndrw=n e)nare/tou<br />

144


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

spoudh=j u(pomnh/mata: w( =n ge mh\n au)toi\ die/gnwmen, ei) /h a) \n<br />

ta\ (Hraklei/tou ei)j to\n a)po/stolon, kai\ ta\ Maxi/mou peri\<br />

tou= poluqrulh/tou para\ toi=j ai(resiw/taij zhth/matoj tou=<br />

po/qen h( kaki/a, kai\ peri\ tou= genhth\n u(pa/rcein th\n u( /lhn,<br />

ta/ te Kandi/dou ei)j th\n e(xah/meron, kai\ )Api/wnoj ei)j th\n<br />

au)th\n u(po/qesin, o(moi/wj Se/xtou peri\ a)nasta/sewj, kai\ a) /llh<br />

tij u(po/qesij )Arabianou=, kai\ muri/wn a) /llwn, w( =n dia\ to\<br />

mhdemi/an e) /cein a)formh\n ou)c oi( =o/n te ou) /te tou\j cro/nouj<br />

paradou=nai grafh= | ou) /q' i(stori/aj mnh/mhn u(poshmh/nasqai.<br />

kai\ a) /llwn de\ plei/stwn, w( =n ou)de\ ta\j proshgori/aj katale/gein<br />

h(mi=n dunato/n, h) =lqon ei)j h(ma=j lo/goi, o)rqodo/xwn me\n kai\<br />

e)kklhsiastikw=n, w( /j ge dh\ h( e(ka/stou paradei/knusin th=j<br />

qei/aj grafh=j e(rmhnei/a, a)dh/lwn d' o( /mwj h(mi=n, o( /ti mh\ th\n<br />

proshgori/an e)pa/getai tw=n suggrayame/nwn.<br />

5, 28, 1 Tou/twn e) /n tinoj spouda/smati kata\ th=j )Arte/mwnoj<br />

ai(re/sewj peponhme/nw|, h( \n au) =qij o( e)k Samosa/twn Pau=loj<br />

kaq' h(ma=j a)nanew/sasqai pepei/ratai, fe/retai/ tij dih/ghsij<br />

tai=j e)xetazome/naij h(mi=n prosh/kousa i(stori/aij.<br />

5, 28, 2 th\n<br />

ga/r toi dedhlwme/nhn ai( /resin yilo\n a) /nqrwpon gene/sqai to\n<br />

swth=ra fa/skousan ou) pro\ pollou= te newterisqei=san<br />

dieuqu/nwn, e)peidh\ semnu/nein au)th\n w(j a) \n a)rcai/an oi( tau/thj<br />

h) /qelon ei)shghtai/, polla\ kai\ a) /lla ei)j e) /legcon au)tw=n th=j<br />

blasfh/mou yeudhgori/aj paraqei\j o( lo/goj tau=ta kata\<br />

le/xin i(storei=:<br />

5, 28, 3 "fasi\n ga\r tou\j me\n prote/rouj a( /pantaj kai\ au)tou\j<br />

tou\j a)posto/louj pareilhfe/nai te kai\ dedidace/nai tau=ta a( \<br />

nu=n ou( =toi le/gousin, kai\ tethrh=sqai th\n a)lh/qeian tou=<br />

khru/gmatoj me/cri tw=n Bi/ktoroj cro/nwn, o( \j h) =n triskaide/katoj<br />

a)po\ Pe/trou e)n (Rw/mh| e)pi/skopoj: a)po\ de\ tou=<br />

diado/cou au)tou= Zefuri/nou parakecara/cqai th\n a)lh/qeian.<br />

5, 28, 4 h) =n d' a) \n tuco\n piqano\n to\ lego/menon, ei) mh\ prw=ton me\n<br />

a)nte/pipton au)toi=j ai( qei=ai grafai/: kai\ a)delfw=n de/ tinwn<br />

e) /stin gra/mmata, presbu/tera tw=n Bi/ktoroj cro/nwn, a( \<br />

e)kei=noi kai\ pro\j ta\ e) /qnh u(pe\r th=j a)lhqei/aj kai\ pro\j ta\j<br />

to/te ai(re/seij e) /grayan, le/gw de\ )Iousti/nou kai\ Miltia/dou<br />

kai\ Tatianou= kai\ Klh/mentoj kai\ e(te/rwn pleio/nwn, e)n oi( =j<br />

a( /pasin qeologei=tai o( Cristo/j.<br />

5, 28, 5 ta\ ga\r Ei)rhnai/ou te kai\<br />

Meli/twnoj kai\ tw=n loipw=n ti/j a)gnoei= bibli/a, qeo\n kai\ a) /nqrwpon<br />

katagge/llonta to\n Cristo/n, yalmoi\ de\ o( /soi kai\ w) |dai\<br />

a)delfw=n a)p' a)rch=j u(po\ pistw=n grafei=sai to\n lo/gon tou=<br />

qeou= to\n Cristo\n u(mnou=sin qeologou=ntej;<br />

5, 28, 6 pw=j ou) =n e)k<br />

tosou/twn e)tw=n kataggellome/nou tou= e)kklhsiastikou= fro-<br />

145


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

nh/matoj, e)nde/cetai tou\j me/cri Bi/ktoroj ou( /twj w(j ou( =toi<br />

le/gousin kekhruce/nai; pw=j de\ ou)k ai)dou=ntai tau=ta<br />

Bi/ktoroj katayeu/desqai, a)kribw=j ei)do/tej o( /ti Bi/ktwr<br />

Qeo/doton to\n skute/a, to\n a)rchgo\n kai\ pate/ra tau/thj th=j<br />

a)rnhsiqe/ou a)postasi/aj, a)pekh/ruxen th=j koinwni/aj, prw=ton<br />

ei)po/nta yilo\n a) /nqrwpon to\n Cristo/n; ei) ga\r Bi/ktwr kat'<br />

au)tou\j ou( /twj e)fro/nei w(j h( tou/twn dida/skei blasfhmi/a,<br />

pw=j a) \n a)pe/balen Qeo/doton to\n th=j ai(re/sewj tau/thj<br />

eu(reth/n;"<br />

5, 28, 7 kai\ ta\ me\n kata\ to\n Bi/ktora tosau=ta: tou/tou de\<br />

e) /tesin de/ka prosta/ntoj th=j leitourgi/aj, dia/docoj kaqi/statai<br />

Zefuri=noj a)mfi\ to\ e) /naton th=j Seuh/rou basilei/aj e) /toj.<br />

prosti/qhsin de\ o( to\ proeirhme/non sunta/xaj peri\ tou=<br />

kata/rxantoj th=j dhlwqei/shj ai(re/sewj bibli/on kai\ a) /llhn<br />

kata\ Zefuri=non genome/nhn pra=xin, w( =de/ pwj au)toi=j r(h/masi<br />

gra/fwn:<br />

5, 28, 8 "u(pomnh/sw gou=n pollou\j tw=n a)delfw=n pra=gma e)f'<br />

h(mw=n geno/menon, o( \ nomi/zw o( /ti ei) e)n Sodo/moij e)gego/nei,<br />

tuco\n a) \n ka)kei/nouj e)nouqe/thsen. Nata/lioj h) =n tij o(mologhth/j,<br />

ou) pa/lai, a)ll' e)pi\ tw=n h(mete/rwn geno/menoj kairw=n.<br />

5, 28, 9 ou( =toj h)path/qh pote\ u(po\ )Asklhpiodo/tou kai\ e(te/rou<br />

Qeodo/tou tino\j trapezi/tou: h) =san de\ ou( =toi a) /mfw Qeodo/tou<br />

tou= skute/wj maqhtai\ tou= prw/tou e)pi\ tau/th| th= | fronh/sei,<br />

ma=llon de\ a)frosu/nh|, a)forisqe/ntoj th=j koinwni/aj u(po\<br />

Bi/ktoroj, w(j e) /fhn, tou= to/te e)pisko/pou.<br />

5, 28, 10 a)nepei/sqh<br />

de\ o( Nata/lioj u(p' au)tw=n e)pi\ salari/w| e)pi/skopoj klhqh=nai<br />

tau/thj th=j ai(re/sewj, w( /ste lamba/nein par' au)tw=n mhniai=a<br />

dhna/ria rn.<br />

5, 28, 11 geno/menoj ou) =n su\n au)toi=j, di' o(rama/twn<br />

polla/kij e)nouqetei=to u(po\ tou= kuri/ou: o( ga\r eu) /splagcnoj<br />

qeo\j kai\ ku/rioj h(mw=n )Ihsou=j Cristo\j ou)k e)bou/leto e) /xw<br />

e)kklhsi/aj geno/menon a)pole/sqai ma/rtura tw=n i)di/wn paqw=n.<br />

5, 28, 12 e)pei\ de\ r(a|qumo/teron toi=j o(ra/masin prosei=cen, deleazo/menoj<br />

th= | te par' au)toi=j prwtokaqedri/a| kai\ th= | plei/stouj<br />

a)polluou/sh| ai)scrokerdi/a|, teleutai=on u(po\ a(gi/wn a)gge/lwn<br />

e)mastigw/qh di' o( /lhj th=j nukto\j ou) mikrw=j ai)kisqei/j, w( /ste<br />

e( /wqen a)nasth=nai kai\ e)ndusa/menon sa/kkon kai\ spodo\n<br />

katapasa/menon meta\ pollh=j spoudh=j kai\ dakru/wn prospesei=n<br />

Zefuri/nw| tw= | e)pisko/pw|, kulio/menon u(po\ tou\j po/daj<br />

ou) mo/non tw=n e)n klh/rw|, a)lla\ kai\ tw=n lai kw=n, sugce/ai te<br />

toi=j da/krusin th\n eu) /splagcnon e)kklhsi/an tou= e)leh/monoj<br />

Cristou= pollh= | te th= | deh/sei crhsa/menon dei/xanta/ te tou\j<br />

mw/lwpaj w( =n ei)lh/fei plhgw=n mo/lij koinwnhqh=nai".<br />

5, 28, 13 tou/toij e)pisuna/yomen kai\ a) /llaj peri\ tw=n au)tw=n<br />

146


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tou= au)tou= suggrafe/wj fwna/j, tou=ton e)cou/saj to\n tro/pon:<br />

"grafa\j me\n qei/aj a)fo/bwj r(era|diourgh/kasin, pi/stew/j<br />

te a)rcai/aj kano/na h)qeth/kasin, Cristo\n de\ h)gnoh/kasin,<br />

ou) ti/ ai( qei=ai le/gousin grafai/, zhtou=ntej, a)ll' o(poi=on<br />

sch=ma sullogismou= ei)j th\n th=j a)qeo/thtoj su/stasin eu(reqh= |,<br />

filopo/nwj a)skou=ntej. ka) \n au)toi=j protei/nh| tij r(hto\n grafh=j<br />

qei kh=j, e)xeta/zousin po/teron sunhmme/non h) \ diezeugme/non<br />

du/natai poih=sai sch=ma sullogismou=:<br />

5, 28, 14 katalipo/ntej<br />

de\ ta\j a(gi/aj tou= qeou= grafa/j, gewmetri/an e)pithdeu/ousin,<br />

w(j a) \n e)k th=j gh=j o) /ntej kai\ e)k th=j gh=j lalou=ntej kai\ to\n<br />

a) /nwqen e)rco/menon a)gnoou=ntej. Eu)klei/dhj gou=n para/ tisin<br />

au)tw=n filopo/nwj gewmetrei=tai, )Aristote/lhj de\ kai\<br />

Qeo/frastoj qauma/zontai: Galhno\j ga\r i) /swj u(po/ tinwn<br />

kai\ proskunei=tai.<br />

5, 28, 15 oi( de\ tai=j tw=n a)pi/stwn te/cnaij<br />

ei)j th\n th=j ai(re/sewj au)tw=n gnw/mhn a)pocrw/menoi kai\ th= |<br />

tw=n a)qe/wn panourgi/a| th\n a(plh=n tw=n qei/wn grafw=n pi/stin<br />

kaphleu/ontej, o( /ti mhde\ e)ggu\j pi/stewj u(pa/rcousin, ti/ dei=<br />

kai\ le/gein; dia\ tou=to tai=j qei/aij grafai=j a)fo/bwj e)pe/balon<br />

ta\j cei=raj, le/gontej au)ta\j diwrqwke/nai.<br />

5, 28, 16 kai\ o( /ti<br />

tou=to mh\ katayeudo/menoj au)tw=n le/gw, o( boulo/menoj<br />

du/natai maqei=n. ei) ga/r tij qelh/sei sugkomi/saj au)tw=n<br />

e(ka/stou ta\ a)nti/grafa e)xeta/zein pro\j a) /llhla, kata\ polu\<br />

a) \n eu( /roi diafwnou=nta, a)su/mfwna gou=n e) /stai ta\ )Asklhpia/dou<br />

toi=j Qeodo/tou,<br />

5, 28, 17 pollw=n de\ e) /stin eu)porh=sai<br />

dia\ to\ filoti/mwj e)kgegra/fqai tou\j maqhta\j au)tw=n ta\<br />

u(f' e(ka/stou au)tw=n, w(j au)toi\ kalou=sin, katwrqwme/na,<br />

tou=t' e)sti\n h)fanisme/na: pa/lin de\ tou/toij ta\ (Ermofi/lou<br />

ou) suna/ |dei. ta\ ga\r )Apollwnia/dou ou)de\ au)ta\ e(autoi=j<br />

e)stin su/mfwna: e) /nestin ga\r sugkri=nai ta\ pro/teron u(p'<br />

au)tw=n kataskeuasqe/nta toi=j u( /steron pa/lin e)pidiastrafei=sin<br />

kai\ eu(rei=n kata\ polu\ a)pa/ |donta.<br />

5, 28, 18 o( /shj de\ to/lmhj<br />

e)sti\ tou=to to\ a(ma/rthma, ei)ko\j mhde\ e)kei/nouj a)gnoei=n.<br />

h) \ ga\r ou) pisteu/ousin a(gi/w| pneu/mati lele/cqai ta\j qei/aj<br />

grafa/j, kai/ ei)sin a) /pistoi: h) \ e(autou\j h(gou=ntai sofwte/rouj<br />

tou= a(gi/ou pneu/matoj u(pa/rcein, kai\ ti/ e( /teron h) \ daimonw=sin;<br />

ou)de\ ga\r a)rnh/sasqai du/nantai e(autw=n ei) =nai to\ to/lmhma,<br />

o(po/tan kai\ th= | au)tw=n ceiri\ h) = | gegramme/na, kai\ par' w( =n<br />

kathch/qhsan, mh\ toiau/taj pare/labon ta\j grafa/j, kai\<br />

dei=xai a)nti/grafa o( /qen au)ta\ metegra/yanto, mh\ e) /cwsin.<br />

5, 28, 19 e) /nioi d' au)tw=n ou)de\ paracara/ssein h)xi/wsan au)ta/j,<br />

147


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)ll' a(plw=j a)rnhsa/menoi to/n te no/mon kai\ tou\j profh/taj,<br />

a)no/mou kai\ a)qe/ou didaskali/aj profa/sei ca/ritoj ei)j e) /scaton<br />

a)pwlei/aj o) /leqron katwli/sqhsan".<br />

kai\ tau=ta me\n tou=ton i(storh/sqw to\n tro/pon.<br />

148


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

Peri\ tou= kata\ Seuh=ron diwgmou=.<br />

Peri\ th=j )Wrige/nouj e)k paido\j a)skh/sewj.<br />

(Wj komidh= | ne/oj w) \n to\n Cristou= lo/gon e)pre/sbeuen.<br />

( /Osoi di' au)tou= kathchqe/ntej proh/cqhsan ma/rturej.<br />

Peri\ Potamiai/nhj.<br />

Peri\ Klh/mentoj tou= )Alexandre/wj.<br />

Peri\ )Iou/da suggrafe/wj.<br />

Peri\ tou= tolmhqe/ntoj )Wrige/nei.<br />

Peri\ tw=n kata\ Na/rkisson parado/xwn.<br />

Peri\ tw=n e)n (Ierosolu/moij e)pisko/pwn.<br />

Peri\ )Alexa/ndrou.<br />

Peri\ Serapi/wnoj kai\ tw=n ferome/nwn au)tou= lo/gwn.<br />

Peri\ tw=n Klh/mentoj suggramma/twn.<br />

(Opo/swn e)mnhmo/neuse grafw=n.<br />

Peri\ (Hrakla=.<br />

( /Opwj )Wrige/nhj peri\ ta\j qei/aj grafa\j e)spouda/kei.<br />

Peri\ Summa/cou tou= e(rmhne/wj.<br />

Peri\ )Ambrosi/ou.<br />

( /Osa peri\ )Wrige/nouj mnhmoneu/etai.<br />

( /Osoi tw=n thnika/de fe/rontai lo/goi.<br />

( /Osoi kata\ tou/sde e)pi/skopoi e)gnwri/zonto.<br />

( /Osa tw=n (Ippolu/tou ei)j h(ma=j h) =lqen.<br />

Peri\ th=j )Wrige/nouj spoudh=j kai\ w(j tou= e)kklhsiastikou=<br />

presbei/ou h)xiw/qh.<br />

Ti/na e)pi\ th=j )Alexandrei/aj e)xhgh/sato.<br />

( /Opwj tw=n e)ndiaqh/kwn grafw=n e)mnhmo/neusen.<br />

( /Opwj au)to\n e(w/rwn oi( e)pi/skopoi.<br />

(Wj (Hrakla=j th\n )Alexandre/wn e)piskoph\n diede/xato.<br />

Peri\ tou= kata\ Maximi=non diwgmou=.<br />

Peri\ Fabianou= w(j (Rwmai/wn e)pi/skopoj e)k qeou=<br />

parado/xwj a)nedei/cqh.<br />

( /Osoi gego/nasin )Wrige/nouj foithtai/.<br />

Peri\ )Afrikanou=.<br />

Ti/na )Wrige/nhj e)n Kaisarei/a| th=j Palaisti/nhj<br />

e)xhgh/sato.<br />

Peri\ th=j Bhru/llou paratroph=j.<br />

Ta\ kata\ Fi/lippon.<br />

(Wj Dionu/sioj (Hrakla= th\n e)piskoph\n diede/xato.<br />

( /Osa a) /lla e)spou/dasto tw= | )Wrige/nei.<br />

Peri\ th=j tw=n )Ara/bwn diasta/sewj.<br />

Peri\ th=j (Elkesaitw=n ai(re/sewj.<br />

Peri\ tw=n kata\ De/kion.<br />

149


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

Peri\ tw=n Dionusi/w| sumba/ntwn.<br />

Peri\ tw=n e)p' au)th=j )Alexandrei/aj marturhsa/ntwn.<br />

Peri\ w( =n a) /llwn o( Dionu/sioj i(storei=.<br />

Peri\ Nooua/tou, oi( =o/j tij h) =n to\n tro/pon, kai\ peri\ th=j<br />

kat' au)to\n ai(re/sewj.<br />

Peri\ Serapi/wnoj i(stori/a Dionusi/ou.<br />

)Epistolh\ pro\j Nooua=ton Dionusi/ou.<br />

Peri\ tw=n a) /llwn Dionusi/ou e)pistolw=n.<br />

6, 1, 1 (Wj de\ kai\ Seuh=roj diwgmo\n kata\ tw=n e)kklhsiw=n e)ki/nei,<br />

lampra\ me\n tw=n u(pe\r eu)sebei/aj a)qlhtw=n kata\ pa/nta to/pon<br />

a)petelei=to martu/ria, ma/lista d' e)plh/quen e)p' )Alexandrei/aj,<br />

tw=n a)p' Ai)gu/ptou kai\ Qhbai/ doj a(pa/shj au)to/qi w( /sper<br />

e)pi\ me/giston a)qlhtw=n qeou= parapempome/nwn sta/dion dia\<br />

karterikwta/thj te poiki/lwn basa/nwn kai\ qana/tou tro/pwn<br />

u(pomonh=j tou\j para\ qew= | stefa/nouj a)nadoume/nwn: e)n<br />

oi( =j kai\ Lewni/dhj, o( lego/menoj )Wrige/nouj path/r, th\n<br />

kefalh\n a)potmhqei/j, ne/on komidh= | katalei/pei to\n pai=da:<br />

o( \j dh\ o(poi/aj e)x e)kei/nou peri\ to\n qei=on lo/gon proaire/sewj<br />

h) =n, ou)k a) /kairon dia\ brace/wn dielqei=n tw= | ma/lista polu\n<br />

ei) =nai para\ toi=j polloi=j to\n peri\ au)tou= bebohme/non lo/gon.<br />

6, 2, 1 polla\ me\n ou) =n a) /n tij ei) /poi to\n bi/on tou= a)ndro\j e)n<br />

scolh= | paradou=nai dia\ grafh=j peirw/menoj, de/oito d' a) \n<br />

kai\ i)di/aj u(poqe/sewj h( peri\ au)tou= su/ntaxij: o( /mwj d' h(mei=j<br />

e)pi\ tou= paro/ntoj e)pitemo/menoi ta\ plei=sta dia\ brace/wn<br />

w(j oi( =o/n te, o)li/ga a) /tta tw=n peri\ au)to\n dieleuso/meqa, e) /k<br />

tinwn e)pistolw=n kai\ i(stori/aj tw=n kai\ ei)j h(ma=j tw= | bi/w|<br />

pefulagme/nwn au)tou= gnwri/mwn ta\ dhlou/mena fe/rontej.<br />

6, 2, 2 )Wrige/nouj kai\ ta\ e)x au)tw=n w(j ei)pei=n sparga/nwn<br />

a)xiomnhmo/neuta/ moi ei) =nai dokei=. de/katon me\n ga\r e)pei=ce<br />

Seuh=roj th=j basilei/aj e) /toj, h(gei=to de\ )Alexandrei/aj kai\<br />

th=j loiph=j Ai)gu/ptou Lai=toj, tw=n d' au)to/qi paroikiw=n<br />

th\n e)piskoph\n newsti\ to/te meta\ )Iouliano\n Dhmh/trioj<br />

u(peilh/fei.<br />

6, 2, 3 ei)j me/ga dh\ ou) =n th=j tou= diwgmou= purkai a=j<br />

a(fqei/shj kai\ muri/wn o( /swn toi=j kata\ to\ martu/rion a)nadoume/nwn<br />

stefa/noij, e) /rwj tosou=toj marturi/ou th\n<br />

)Wrige/nouj, e) /ti komidh= | paido\j u(pa/rcontoj, katei=ce yuch/n,<br />

w(j o(mo/se toi=j kindu/noij cwrei=n prophda=n te kai\ o(rma=n<br />

e)pi\ to\n a)gw=na proqu/mwj e) /cein.<br />

6, 2, 4 h) /dh ge/ toi smikro\n<br />

o( /son au)tw= | kai\ ta\ th=j a)po\ tou= bi/ou a)pallagh=j ou) po/rrw<br />

kaqi/stato, mh\ ou)ci\ th=j qei/aj kai\ ou)rani/ou pronoi/aj ei)j<br />

th\n plei/stwn w)fe/leian dia\ th=j au)tou= mhtro\j e)mpodw\n<br />

au)tw= | th=j proqumi/aj e)nsta/shj.<br />

150


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

6, 2, 5 au( /th gou=n ta\ me\n<br />

prw=ta lo/goij i(keteu/ousa, th=j peri\ au)to\n mhtrikh=j diaqe/sewj<br />

feidw\ labei=n pareka/lei, sfodro/teron d' e)pitei/nanta<br />

qeasame/nh, o( /te gnou\j a(lo/nta to\n pate/ra desmwthri/w|<br />

fula/ttesqai o( /loj e)gi/neto th=j peri\ to\ martu/rion o(rmh=j,<br />

th\n pa=san au)tou= a)pokruyame/nh e)sqh=ta oi) /koi me/nein<br />

a)na/gkhn e)ph=gen:<br />

6, 2, 6 o( \ d', w(j ou)de\n a) /llo pra/ttein au)tw= |<br />

parh=n, th=j proqumi/aj u(pe\r th\n h(liki/an e)piteinome/nhj ou)c<br />

oi( =o/j te w) \n h)remei=n, diape/mpetai tw= | patri\ protreptikwta/thn<br />

peri\ marturi/ou e)pistolh/n, e)n h( = | kata\ le/xin au)tw= | parainei=<br />

le/gwn "e) /pece mh\ di' h(ma=j a) /llo ti fronh/sh|j". tou=to prw=ton<br />

th=j )Wrige/nouj paidikh=j a)gcinoi/aj kai\ peri\ th\n qeose/beian<br />

gnhsiwta/thj diaqe/sewj a)na/grapton e) /stw tekmh/rion.<br />

6, 2, 7 kai\ ga\r h) /dh kai\ tw=n th=j pi/stewj lo/gwn ou) smikra\j a)forma\j<br />

katabe/blhto, tai=j qei/aij grafai=j e)x e) /ti paido\j e)nhskhme/noj:<br />

ou) metri/wj gou=n kai\ peri\ tau/taj pepo/nhto, tou= patro\j<br />

au)tw= | pro\j th= | tw=n e)gkukli/wn paidei/a| kai\ tou/twn ou) kata\<br />

pa/rergon th\n fronti/da pepoihme/nou.<br />

6, 2, 8 e)x a( /pantoj gou=n<br />

au)to\n pro\ th=j tw=n (Ellhnikw=n maqhma/twn mele/thj e)nh=gen<br />

toi=j i(eroi=j e)naskei=sqai paideu/masin, e)kmaqh/seij kai\<br />

a)paggeli/aj h(me/raj e(ka/sthj au)to\n ei)spratto/menoj:<br />

6, 2, 9 ou)k<br />

a)proaire/twj de\ tau=t' e)gi/neto tw= | paidi/, a)lla\ kai\ a) /gan<br />

proqumo/tata peri\ tau=ta ponou=nti, w(j mhd' e)xarcei=n<br />

au)tw= | ta\j a(pla=j kai\ procei/rouj tw=n i(erw=n lo/gwn e)nteu/xeij,<br />

zhtei=n de/ ti ple/on kai\ baqute/raj h) /dh e)x e)kei/nou polupragmonei=n<br />

qewri/aj, w( /ste kai\ pra/gmata pare/cein tw= |<br />

patri/, ti/ a) /ra e)qe/loi dhlou=n to\ th=j qeopneu/stou grafh=j<br />

a)napunqano/menoj bou/lhma.<br />

6, 2, 10 e)kei=noj de\ tw= | me\n dokei=n<br />

ei)j pro/swpon e)pe/plhtten au)tw= |, mhde\n u(pe\r h(liki/an mhde\<br />

th=j profanou=j dianoi/aj peraite/rw ti zhtei=n parainw=n,<br />

i)di/wj de\ par' e(autw= | ta\ mega/la geghqw\j th\n megi/sthn<br />

w(molo/gei tw= | pa/ntwn a)gaqw=n ai)ti/w| qew= | ca/rin, o( /ti dh\<br />

au)to\n toiou=de pate/ra gene/sqai paido\j h)xi/wsen.<br />

6, 2, 11 e)pista/nta de\ h) /dh polla/kij kaqeu/donti tw= | paidi\ gumnw=sai<br />

me\n au)tou= ta\ ste/rna fasi/n, w( /sper de\ qei/ou pneu/matoj<br />

e) /ndon e)n au)toi=j a)fierwme/nou, filh=sai/ te sebasmi/wj kai\<br />

th=j eu)tekni/aj maka/rion e(auto\n h(gh/sasqai. tau=ta kai\<br />

e( /tera tou/toij suggenh= peri\ pai=da o) /nta to\n )Wrige/nhn<br />

gene/sqai mnhmoneu/ousin.<br />

6, 2, 12 w(j de\ h) /dh au)tw= | o( path\r<br />

marturi/w| tetelei/wto, e) /rhmoj a( /ma mhtri\ kai\ bracute/roij<br />

151


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)delfoi=j to\n a)riqmo\n e( /x, e(ptakaide/katon ou) plh=rej e) /toj<br />

a) /gwn, katalei/petai:<br />

6, 2, 13 th=j ge mh\n tou= patro\j periousi/aj<br />

toi=j basilikoi=j tamei/oij a)nalhfqei/shj, e)n spa/nei tw=n<br />

kata\ to\n bi/on creiw=n su\n toi=j prosh/kousin katasta/j,<br />

oi)konomi/aj th=j e)k qeou= kataxiou=tai kai\ tugca/nei dexiw/sewj<br />

o(mou= kai\ a)napau/sewj para/ tini plousiwta/th| me\n to\n<br />

bi/on kai\ ta\ a) /lla perifanesta/th| gunaiki/, diabo/hto/n ge<br />

mh\n a) /ndra periepou/sh| tw=n to/te e)pi\ th=j )Alexandrei/aj<br />

ai(resiwtw=n: to\ ge/noj h) =n ou( =toj )Antioceu/j, qeto\n d' ui(o\n<br />

au)to\n ei) =ce/n te su\n e(auth= | kai\ e)n toi=j ma/lista periei=pen h(<br />

dedhlwme/nh.<br />

6, 2, 14 a)lla\ tou/tw| ge e)pa/nagkej o( )Wrige/nhj<br />

sunw/n, th=j e)x e)kei/nou peri\ th\n pi/stin o)rqodoxi/aj e)nargh=<br />

parei/ceto dei/gmata, o( /ti dh\ muri/ou plh/qouj dia\ to\ dokou=n<br />

i(kano\n e)n lo/gw| tou= Pau/lou #tou=to ga\r h) =n o) /noma tw= | a)ndr$i/<br />

sunagome/nou par' au)tw= | ou) mo/non ai(retikw=n, a)lla\ kai\<br />

h(mete/rwn, ou)depw/pote proutra/ph kata\ th\n eu)ch\n au)tw= |<br />

susth=nai, fula/ttwn e)x e) /ti paido\j kano/na e)kklhsi/aj<br />

bdelutto/meno/j te, w(j au)tw= | r(h/mati/ fhsi/n pou au)to/j, ta\j<br />

tw=n ai(re/sewn didaskali/aj.<br />

6, 2, 15 proacqei\j d' u(po\ tou=<br />

patro\j e)n toi=j (Ellh/nwn maqh/masin e)kqumo/tero/n te [ka]i\<br />

meta\ th\n e)kei/nou teleuth\n th= | peri\ tou\j lo/gouj a)skh/sei<br />

o( /lon e)pidou\j e(auto/n, w(j kai\ paraskeuh\n e)pi\ ta\ grammatika\<br />

metri/an e) /cein, met' ou) polu\ th=j tou= patro\j teleiw/sewj,<br />

tou/toij e)pidedwkw\j e(auto\n eu)po/rei tw=n a)nagkai/wn, w(j<br />

e)n e)kei/nh| th= | h(liki/a|, dayilw=j.<br />

6, 3, 1 scola/zonti de\ th= | diatribh= |, w( /j pou kai\ au)to\j e)ggra/fwj<br />

i(storei=, mhdeno/j te e)pi\ th=j )Alexandrei/aj tw= | kathcei=n<br />

a)nakeime/nou, pa/ntwn d' a)pelhlame/nwn u(po\ th=j a)peilh=j<br />

tou= diwgmou=, prosh/ |esan au)tw= | tinej a)po\ tw=n e)qnw=n<br />

a)kouso/menoi to\n lo/gon tou= qeou=.<br />

6, 3, 2 w( =n prw=ton e)pishmai/netai<br />

gegone/nai Plou/tarcon, o( \j meta\ to\ biw=nai kalw=j<br />

kai\ marturi/w| qei/w| katekosmh/qh, deu/teron (Hrakla=n,<br />

tou= Plouta/rcou a)delfo/n, o( \j dh\ kai\ au)to\j par' au)tw= |<br />

plei/sthn bi/ou filoso/fou kai\ a)skh/sewj a)po/deixin parascw/n,<br />

th=j )Alexandre/wn meta\ Dhmh/trion e)piskoph=j a)xiou=tai.<br />

6, 3, 3 e) /toj d' h) =gen o)ktwkaide/katon kaq' o( \ tou= th=j kathch/sewj<br />

proe/sth didaskalei/ou: e)n w( = | kai\ proko/ptei e)pi\ tw=n kata\<br />

)Aku/lan th=j )Alexandrei/aj h(gou/menon diwgmw=n, o( /te kai\<br />

ma/lista diabo/hton e)kth/sato para\ pa=sin toi=j a)po\ th=j<br />

pi/stewj o(rmwme/noij o) /noma di' h( \n e)nedei/knuto pro\j a( /pantaj<br />

tou\j a(gi/ouj a)gnw=ta/j te kai\ gnwri/mouj ma/rturaj dexi/wsi/n<br />

152


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

te kai\ proqumi/an.<br />

6, 3, 4 ou) mo/non ga\r e)n desmoi=j tugca/nousin,<br />

ou)de\ me/crij u(sta/thj a)pofa/sewj a)nakrinome/noij sunh=n,<br />

a)lla\ kai\ meta\ tau/thn a)pagome/noij th\n e)pi\ qana/tw| toi=j<br />

a(gi/oij ma/rtusin, pollh= | th= | parrhsi/a| crw/menoj kai\ o(mo/se<br />

toi=j kindu/noij cwrw=n: w( /ste h) /dh au)to\n prosio/nta qarsale/wj<br />

kai\ tou\j ma/rturaj meta\ pollh=j parrhsi/aj filh/mati<br />

prosagoreu/onta polla/kij e)pimanei\j o( e)n ku/klw| tw=n e)qnw=n<br />

dh=moj mikrou= dei=n kate/leusen, ei) mh\ th=j qei/aj dexia=j<br />

6, 3, 5 bohqou= kaqa/pax tugca/nwn parado/xwj diedi/drasken,<br />

h( d' au)th\ qei/a kai\ ou)ra/nioj ca/rij a) /llote pa/lin kai\ pa/lin<br />

kai\ ou)d' e) /stin o(sa/kij ei)pei=n, th=j a) /gan peri\ to\n Cristou=<br />

lo/gon proqumi/aj te kai\ parrhsi/aj e( /neken thnikau=ta<br />

e)pibouleuo/menon au)to\n diefu/latten. tosou=toj d' h) =n a) /ra<br />

tw=n a)pi/stwn o( pro\j au)to\n po/lemoj, w(j kai\ sustrofa\j<br />

poihsame/nouj, stratiw/taj au)tw= | peri\ to\n oi) =kon, e) /nqa<br />

kate/menen, e)pisth=sai dia\ to\ plh=qoj tw=n ta\ th=j i(era=j<br />

pi/stewj kathcoume/nwn par' au)tw= |.<br />

6, 3, 6 ou( /tw de\ o(shme/rai<br />

o( kat' au)tou= diwgmo\j e)xeka/eto, w(j mhke/ti cwrei=n au)to\n<br />

th\n pa=san po/lin, oi) /kouj me\n e)x oi) /kwn a)mei/bonta, pantaco/qen<br />

de\ e)launo/menon, th=j plhqu/oj e( /neken tw=n di' au)tou=<br />

th= | qei/a| prosio/ntwn didaskali/a|: e)pei\ kai\ ta\ kata\ pra=xin<br />

e) /rga au)tw= | gnhsiwta/thj filosofi/aj katorqw/mata eu) =<br />

ma/la qaumasta\ periei=cen<br />

6, 3, 7 #oi( =on gou=n to\n lo/gon,<br />

toio/nde, fasi/n, to\n tro/pon kai\ oi( =on to\n tro/pon, toio/nde<br />

to\n lo/gon e)pedei/knut$o, di' a( \ dh\ ma/lista, sunairome/nhj au)tw= |<br />

duna/mewj qei/aj, muri/ouj e)nh=gen e)pi\ to\n au)tou= zh=lon.<br />

6, 3, 8 e)peidh\ de\ e(w/ra foithta\j h) /dh plei/ouj prosio/ntaj,<br />

au)tw= | mo/nw| th=j tou= kathcei=n diatribh=j u(po\ Dhmhtri/ou<br />

tou= th=j e)kklhsi/aj proestw=toj e)pitetramme/nhj, a)su/mfwnon<br />

h(ghsa/menoj th\n tw=n grammatikw=n lo/gwn didaskali/an th= |<br />

pro\j ta\ qei=a paideu/mata a)skh/sei, mh\ mellh/saj a)porrh/gnusin<br />

a( /te a)nwfelh= kai\ toi=j i(eroi=j maqh/masin e)nanti/an th\n tw=n<br />

grammatikw=n lo/gwn diatribh/n,<br />

6, 3, 9 ei) =ta logismw= | kaqh/konti,<br />

w(j a) \n mh\ ge/noito th=j par' e(te/rwn e)pikouri/aj e)ndeh/j,<br />

o( /saper h) =n au)tw= | pro/teron lo/gwn a)rcai/wn suggra/mmata<br />

filoka/lwj e)spoudasme/na, metadou/j, u(po\ tou= tau=ta<br />

e)wnhme/nou ferome/noij au)tw= | te/ttarsin o)boloi=j th=j h(me/raj<br />

h)rkei=to. plei/stoij te e) /tesin tou=ton filosofw=n diete/lei<br />

to\n tro/pon, pa/saj u( /laj newterikw=n e)piqumiw=n e(autou=<br />

periairou/menoj, kai\ dia\ pa/shj me\n h(me/raj ou) smikrou\j<br />

a)skh/sewj kama/touj a)nap%imp&lw=n, kai\ th=j nukto\j de\<br />

153


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

to\n plei/ona cro/non tai=j tw=n qei/wn grafw=n e(auto\n a)natiqei\j<br />

mele/taij, bi/w| te w(j e) /ni ma/lista e)gkarterw=n filosofwta/tw|,<br />

tote\ me\n toi=j e)n a)siti/aij gumnasi/oij, tote\ de\ memetrhme/noij<br />

toi=j kata\ to\n u( /pnon kairoi=j, ou( = metalamba/nein ou)d' o( /lwj<br />

e)pi\ strwmnh=j, a)ll' e)pi\ tou) /dafoj dia\ spoudh=j e)poiei=to:<br />

6, 3, 10 pa/ntwn de\ ma/lista ta\j eu)aggelika\j tou= swth=roj<br />

fwna\j fulakte/aj w) / |eto ei) =nai dei=n ta/j te peri\ tou= mh\ du/o<br />

citw=naj mhd' u(podh/masin crh=sqai parainou/saj mhde\ mh\n<br />

tai=j peri\ tou= me/llontoj cro/nou fronti/sin katatri/besqai:<br />

6, 3, 11 a)lla\ kai\ mei/zoni th=j h(liki/aj proqumi/a| crw/menoj,<br />

e)n yu/cei kai\ gumno/thti diakarterw=n ei)j a) /kron te u(perballou/shj<br />

a)kthmosu/nhj e)lau/nwn, tou\j a)mf' au)to\n ei)j ta\<br />

ma/lista kate/plhtten, muri/ouj me\n lupw=n eu)come/nouj au)tw= |<br />

koinwnei=n tw=n u(parco/ntwn di' ou( \j e(w/rwn au)to\n ei)sfe/ronta<br />

peri\ th\n qei/an didaskali/an kama/touj, ou) mh\n au)to/j ge<br />

e)ndidou\j tai=j karteri/aij.<br />

6, 3, 12 le/getai gou=n kai\ pleio/nwn<br />

e)tw=n gh=n pepathke/nai mhdeni\ mhdamw=j kecrhme/noj<br />

u(podh/mati, a)lla\ kai\ oi) /nou crh/sewj kai\ tw=n a) /llwn para\<br />

th\n a)nagkai/an trofh\n plei/stoij e) /tesin a)peschme/noj, w( /ste<br />

h) /dh ei)j ki/ndunon a)natroph=j kai\ diafqora=j tou= qw/rakoj<br />

peripesei=n.<br />

6, 3, 13 toiau=ta dh\ filoso/fou bi/ou toi=j qewme/noij<br />

pare/cwn u(podei/gmata, ei)ko/twj e)pi\ to\n o( /moion au)tw= | zh=lon<br />

plei/ouj parw/rma tw=n foithtw=n, w( /ste h) /dh kai\ tw=n a)pi/stwn<br />

e)qnw=n tw=n te a)po\ paidei/aj kai\ filosofi/aj ou) tou\j tuco/ntaj<br />

u(pa/gesqai th= | di' au)tou= didaskali/a|: oi( =j kai\ au)toi=j gnhsi/wj<br />

e)n ba/qei yuch=j th\n ei)j to\n qei=on lo/gon pi/stin di' au)tou=<br />

paradecome/noij, diapre/pein sune/bainen kata\ to\n to/te tou=<br />

diwgmou= kairo/n, w(j kai/ tinaj au)tw=n a(lo/ntaj marturi/w|<br />

teleiwqh=nai.<br />

6, 4, 1 Prw=toj me\n ou) =n tou/twn o( mikrw= | pro/sqen dhlwqei\j<br />

Plou/tarcoj h) =n: ou( = th\n e)pi\ qa/naton a)pagome/nou, smikrou=<br />

dei=n au) =qij o( peri\ ou( = o( lo/goj, sumparw\n au)tw= | ei)j u(sta/thn<br />

tou= bi/ou teleuth/n, u(po\ tw=n au)tou= politw=n a)nh/ |rhto, w(j<br />

ai) /tioj au)tw= | pefhnw\j tou= qana/tou: qeou= de\ au)to\n e)th/rei<br />

kai\ to/te boulh/.<br />

6, 4, 2 meta\ de\ Plou/tarcon deu/teroj tw=n<br />

)Wrige/nouj foithtw=n ma/rtuj a)nadei/knutai Se/rhnoj, dia\<br />

puro\j th\n dokimh\n h( =j pareilh/fei pi/stewj pareschme/noj.<br />

6, 4, 3 th=j au)th=j diatribh=j tri/toj kaqi/statai ma/rtuj (Hraklei/dhj,<br />

kai\ e)pi\ tou/tw| te/tartoj ( /Hrwn, o( me\n pro/teroj e) /ti<br />

kathcou/menoj, o( \ de\ neofw/tistoj, th\n kefalh\n a)potmhqe/ntej.<br />

e) /ti pro\j tou/toij th=j au)th=j scolh=j pe/mptoj a)qlhth\j<br />

eu)sebei/aj a)nakhru/ttetai e( /teroj tou= prw/tou Se/rhnoj,<br />

154


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o( \n meta\ plei/sthn basa/nwn u(pomonh\n kefalh= | kolasqh=nai<br />

lo/goj e) /cei. kai\ gunaikw=n de\ (Hrai\ j e) /ti kathcoume/nh to \<br />

ba/ptisma, w( /j pou/ fhsin au)to/j, to\ dia\ puro\j labou=sa, to\n<br />

bi/on e)xelh/luqen.<br />

6, 5, 1 ( /Ebdomoj e)n tou/toij a)riqmei/sqw Basilei/dhj, th\n<br />

peribo/hton Potami/ainan a)pagagw/n, peri\ h( =j polu\j o( lo/goj<br />

ei)j e) /ti nu=n para\ toi=j e)picwri/oij a) / |detai, muri/a me\n u(pe\r<br />

th=j tou= sw/matoj a(gnei/aj te kai\ parqeni/aj, e)n h( = | die/preyen,<br />

pro\j e)rasta\j a)gwnisame/nhj #kai\ ga\r ou) =n au)th= | a)kmai=on<br />

pro\j th= | yuch= | kai\ to\ tou= sw/matoj w(rai=on e)ph/nqe$i, muri/a<br />

de\ a)natla/shj kai\ te/loj meta\ deina\j kai\ frikta\j ei)pei=n<br />

basa/nouj a( /ma mhtri\ Marke/llh| dia\ puro\j teleiwqei/shj.<br />

6, 5, 2 fasi/ ge/ toi to\n dikasth/n # )Aku/laj h) =n tou/tw| o) /nom$a<br />

calepa\j e)piqe/nta au)th= | kata\ panto\j tou= sw/matoj ai)ki/aj,<br />

te/loj e)f' u( /brei tou= sw/matoj monoma/coij au)th\n a)peilh=sai<br />

paradou=nai: th\n de\ bracu/ ti pro\j e(auth\n e)piskeyame/nhn<br />

e)rwthqei=san o( \ kri/neien, toiau/thn dou=nai a)po/krisin di' h( =j<br />

e)do/kei nenomisme/non ti au)toi=j a)sebe\j a)pofqe/gxasqai.<br />

6, 5, 3 a( /ma de\ lo/gw| to\n th=j a)pofa/sewj o( /ron katadexame/nhn<br />

o( Basilei/dhj, ei( =j tij w) \n tw=n e)n stratei/aij a)naferome/nwn,<br />

a)pa/gei paralabw\n th\n e)pi\ qana/tw|. w(j de\ to\ plh=qoj<br />

e)noclei=n au)th\n kai\ a)kola/stoij e)nubri/zein r(h/masin e)peira=to,<br />

o( \ me\n a)nei=rgen a)posobw=n tou\j e)nubri/zontaj, plei=ston<br />

e) /leon kai\ filanqrwpi/an ei)j au)th\n e)ndeiknu/menoj, h( \ de\ th=j<br />

peri\ au)th\n sumpaqei/aj a)podexame/nh to\n a) /ndra qarrei=n<br />

parakeleu/etai: e)xaith/sesqai ga\r au)to\n a)pelqou=san para\<br />

tou= e(auth=j kuri/ou kai\ ou)k ei)j makro\n tw=n ei)j au)th\n<br />

pepragme/nwn th\n a)moibh\n a)poti/sein au)tw= |.<br />

6, 5, 4 tau=ta d'<br />

ei)pou=san gennai/wj th\n e) /xodon u(posth=nai, pi/tthj e)mpu/rou<br />

kata\ dia/fora me/rh tou= sw/matoj a)p' a) /krwn podw=n kai\<br />

me/cri korufh=j h)re/ma kai\ kata\ bracu\ pericuqei/shj au)th= |.<br />

6, 5, 5 kai\ o( me\n th=j a)oidi/mou ko/rhj toiou=toj kathgw/nisto<br />

a) =qloj: ou) makro\n de\ cro/non dialipw\n o( Basilei/dhj o( /rkon<br />

dia/ tina ai)ti/an pro\j tw=n sustratiwtw=n ai)thqei/j, mh\<br />

e)xei=nai au)tw= | to\ para/pan o)mnu/nai diebebaiou=to: Cristiano\n<br />

ga\r u(pa/rcein kai\ tou=to e)mfanw=j o(mologei=n. pai/zein me\n<br />

ou) =n e)nomi/zeto te/wj ta\ prw=ta, w(j d' e)pimo/nwj a)piscuri/zeto,<br />

a) /getai e)pi\ to\n dikasth/n: e)f' ou( = th\n e) /nstasin o(mologh/saj,<br />

desmoi=j paradi/dotai.<br />

6, 5, 6 tw=n de\ kata\ qeo\n a)delfw=n<br />

w(j au)to\n a)fiknoume/nwn kai\ th\n ai)ti/an th=j a)qro/aj kai\<br />

parado/xou tau/thj o(rmh=j punqanome/nwn, le/getai ei)pei=n<br />

w(j a) /ra Potami/aina trisi\n u( /steron h(me/raij tou= marturi/ou<br />

nu/ktwr e)pista=sa, ste/fanon au)tou= th= | kefalh= | periqei=sa<br />

155


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ei) /h fai/h te parakeklhke/nai ca/rin au)tou= to\n ku/rion kai\<br />

th=j a)xiw/sewj tetuchke/nai ou)k ei)j makro/n te au)to\n<br />

paralh/yesqai. e)pi\ tou/toij tw=n a)delfw=n th=j e)n kuri/w|<br />

sfragi=doj metado/ntwn au)tw= |, th= | mete/peita h(me/ra| tw= | tou=<br />

kuri/ou diapre/yaj marturi/w| th\n kefalh\n a)pote/mnetai.<br />

6, 5, 7 kai\ a) /lloi de\ plei/ouj tw=n kat' )Alexa/ndreian a)qro/wj<br />

tw= | Cristou= lo/gw| proselqei=n kata\ tou\j dhloume/nouj<br />

i(storou=ntai, w(j dh\ kaq' u( /pnouj th=j Potamiai/nhj e)pifanei/shj<br />

kai\ proskeklhme/nhj au)tou/j. a)lla\ tau=ta me\n w( =de e)ce/tw:<br />

6, 6, 1 Pa/ntainon de\ Klh/mhj diadexa/menoj, th=j kat' )Alexa/ndreian<br />

kathch/sewj ei)j e)kei=no tou= kairou= kaqhgei=to, w(j kai\<br />

to\n )Wrige/nhn tw=n foithtw=n gene/sqai au)tou=. th/n ge/ toi<br />

tw=n Strwmate/wn pragmatei/an o( Klh/mhj u(pomnhmatizo/menoj,<br />

kata\ to\ prw=ton su/ggramma cronikh\n e)kqe/menoj<br />

grafh/n, ei)j th\n Komo/dou teleuth\n perigra/fei tou\j cro/nouj,<br />

w(j ei) =nai safe\j o( /ti kata\ Seuh=ron au)tw= | pepo/nhto ta\<br />

spouda/smata, ou( = tou\j cro/nouj o( parw\n i(storei= lo/goj.<br />

6, 7, 1 )En tou/tw| kai\ )Iou/daj, suggrafe/wn e( /teroj, ei)j ta\j para\<br />

tw= | Danih\l e(bdomh/konta e(bdoma/daj e)ggra/fwj dialecqei/j,<br />

e)pi\ to\ de/katon th=j Seuh/rou basilei/aj i( /sthsin th\n<br />

cronografi/an: o( \j kai\ th\n qruloume/nhn tou= a)nticri/stou<br />

parousi/an h) /dh to/te plhsia/zein w) / |eto: ou( /tw sfodrw=j h(<br />

tou= kaq' h(mw=n to/te diwgmou= ki/nhsij ta\j tw=n pollw=n<br />

a)natetara/cei dianoi/aj.<br />

6, 8, 1 )En tou/tw| de\ th=j kathch/sewj e)pi\ th=j )Alexandrei/aj<br />

tou) /rgon e)pitelou=nti tw= | )Wrige/nei pra=gma/ ti pe/praktai<br />

freno\j me\n a)telou=j kai\ neanikh=j, pi/stew/j ge mh\n o(mou= kai\<br />

swfrosu/nhj me/giston dei=gma perie/con.<br />

6, 8, 2 to\ ga/r:<br />

a(plou/steron kai\ neanikw/teron<br />

e)klabw/n, o(mou= me\n swth/rion fwnh\n a)poplhrou=n<br />

oi)o/menoj, o(mou= de\ kai\ dia\ to\ ne/on th\n h(liki/an o) /nta mh\<br />

a)ndra/si mo/non, kai\ gunaixi\ de\ ta\ qei=a prosomilei=n, w(j a) \n<br />

pa=san th\n para\ toi=j a)pi/stoij ai)scra=j diabolh=j u(po/noian<br />

a)poklei/seien, th\n swth/rion fwnh\n e) /rgoij e)pitele/sai w(rmh/qh,<br />

tou\j pollou\j tw=n a)mf' au)to\n gnwri/mwn dialaqei=n fronti/saj.<br />

6, 8, 3 ou)k h) =n de\ a) /ra dunato\n au)tw= | kai/per boulome/nw| tosou=ton<br />

e) /rgon e)pikru/yasqai. gnou\j dh=ta u( /steron o( Dhmh/trioj, a( /te th=j<br />

au)to/qi paroiki/aj proestw/j, eu) = ma/la me\n au)to\n a)poqauma/zei<br />

tou= tolmh/matoj, th\n de/ ge proqumi/an kai\ to\ gnh/sion au)tou=<br />

th=j pi/stewj a)podexa/menoj, qarrei=n parakeleu/etai, kai\<br />

nu=n ma=llon e) /cesqai au)to\n tou= th=j kathch/sewj e) /rgou<br />

parorma= |.<br />

6, 8, 4 a)lla\ to/te me\n ou( =toj toiou=to/j tij h) =n: ou)<br />

156


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

makroi=j de\ cro/noij u( /steron o( au)to\j o(rw=n eu) = pra/ttonta<br />

me/gan te kai\ lampro\n kai\ para\ pa=sin o) /nta bebohme/non,<br />

a)nqrw/pino/n ti peponqw/j, toi=j a)na\ th\n oi)koume/nhn<br />

e)pisko/poij katagra/fein w(j a)topwta/tou tou= pracqe/ntoj<br />

e)peira=to, o( /te tw=n kata\ Palaisti/nhn oi( ma/lista do/kimoi<br />

kai\ diapre/pontej Kaisarei/aj te kai\ (Ierosolu/mwn e)pi/skopoi<br />

presbei/wn to\n )Wrige/nhn kai\ th=j a)nwta/tw timh=j a) /xion ei) =nai<br />

dokima/santej, cei=raj ei)j presbute/rion au)tw= | teqei/kasin.<br />

6, 8, 5 thnikau=ta d' ou) =n ei)j me/ga do/xhj proelqo/ntoj o) /noma/ te<br />

para\ toi=j pantach= | pa=sin a)nqrw/poij kai\ kle/oj a)reth=j kai\<br />

sofi/aj ou) smikro\n kthsame/nou, mhdemia=j a) /llhj eu)porw=n o(<br />

Dhmh/trioj kathgori/aj, th=j pa/lai e)n paidi\ gegonui/aj au)tw= |<br />

pra/xewj deinh\n poiei=tai diabolh/n, sumperilabei=n tolmh/saj<br />

tai=j kathgori/aij tou\j e)pi\ to\ presbute/rion au)to\n proa/xantaj.<br />

6, 8, 6 tau=ta me\n ou) =n mikro\n e)pra/cqh u( /steron: to/te ge mh\n o(<br />

)Wrige/nhj e)pi\ th=j )Alexandrei/aj to\ th=j qei/aj didaskali/aj<br />

e) /rgon ei)j a( /pantaj a)fula/ktwj tou\j prosio/ntaj nu/ktwr<br />

kai\ meq' h(me/ran e)pete/lei, toi=j qei/oij a)o/knwj maqh/masin<br />

kai\ toi=j w(j au)to\n foitw=sin th\n pa=san a)natiqei\j scolh/n.<br />

6, 8, 7 )Epi\ de/ka de\ kai\ o)ktw\ e) /tesin th\n a)rch\n e)pikrath/santa<br />

Seuh=ron )Antwni=noj o( pai=j diade/cetai. e)n tou/tw| de\ tw=n kata\<br />

to\n diwgmo\n a)ndrisame/nwn kai\ meta\ tou\j e)n o(mologi/aij<br />

a)gw=naj dia\ pronoi/aj qeou= pefulagme/nwn ei( =j tij w) \n )Ale/xandroj,<br />

o( \n a)rti/wj e)pi/skopon th=j e)n (Ierosolu/moij e)kklhsi/aj<br />

e)dhlw/samen, oi( =a tai=j u(pe\r Cristou= diapre/yaj o(mologi/aij,<br />

th=j dhlwqei/shj e)piskoph=j a)xiou=tai, e) /ti Narki/ssou, o( \j<br />

h) =n au)tou= pro/teroj, perio/ntoj tw= | bi/w|.<br />

6, 9, 1 polla\ me\n ou) =n kai\ a) /lla para/doxa oi( th=j paroiki/aj<br />

poli=tai w(j e)k parado/sewj tw=n kata\ diadoch\n a)delfw=n<br />

tou= Narki/ssou mnhmoneu/ousin, e)n oi( =j kai\ toio/nde ti qau=ma<br />

di' au)tou= gegono\j i(storou=sin.<br />

6, 9, 2 kata\ th\n mega/lhn pote\<br />

tou= pa/sca dianukte/reusin tou) /laio/n fasin toi=j diako/noij<br />

e)pilipei=n: e)f' w( = | to\ pa=n plh=qoj deinh=j a)qumi/aj dialabou/shj,<br />

to\n Na/rkisson toi=j ta\ fw=ta paraskeua/zousin e)pita/xai<br />

u( /dwr a)nimh/santaj w(j au)to\n komiei=sqai.<br />

6, 9, 3 tou/tou de\<br />

a( /ma lo/gw| pracqe/ntoj, e)peuxa/menon tw= | u( /dati, e)gce/ai kata\<br />

tw=n lu/cnwn pi/stei th= | ei)j to\n ku/rion gnhsi/a| parakeleu/sasqai:<br />

poihsa/ntwn de\ kai\ tou=to, para\ pa/nta lo/gon duna/mei<br />

parado/xw| kai\ qei/a| metabalei=n e)x u( /datoj ei)j e)lai/ou poio/thta<br />

th\n fu/sin, para/ te plei/stoij tw=n au)to/qi a)delfw=n e)pi\<br />

mh/kiston e)x e)kei/nou kai\ ei)j h(ma=j bracu/ ti dei=gma tou= to/te<br />

qau/matoj fulacqh=nai.<br />

6, 9, 4 a) /lla te plei=sta peri\ tou= bi/ou<br />

157


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tou=de tou= a)ndro\j mnh/mhj a) /xia katale/gousin, e)n oi( =j kai\<br />

toio/nde ti. to\ eu) /tonon au)tou= kai\ sterro\n tou= bi/ou fau=loi/<br />

tinej a)nqrwpi/skoi mh\ oi( =oi/ te fe/rein, de/ei tou= mh\ di/khn<br />

u(poscei=n a(lo/ntaj, dia\ to\ muri/a kaka\ e(autoi=j sunegnwke/nai,<br />

suskeuh\n kat' au)tou= prolabo/ntej surra/ptousin kai/ tina<br />

deinh\n katace/ousin au)tou= diabolh/n.<br />

6, 9, 5 ei) =ta pistou/menoi<br />

tou\j a)krowme/nouj, o( /rkoij e)bebai/oun ta\j kathgori/aj, kai\<br />

o( \ me/n, h) = mh\n a)po/loito puri/, w) /mnuen, o( \ de/, h) = mh\n skaia= |<br />

no/sw| dapanhqei/h to\ sw=ma, o( de\ tri/toj, h) = mh\n ta\j o(ra/seij<br />

phrwqei/h: a)ll' ou)d' ou( /twj au)toi=j, kai/per o)mnu/ousin,<br />

tw=n pistw=n tij prosei=ce to\n nou=n dia\ th\n ei)j pa/ntaj<br />

la/mpousan e)k tou= panto\j swfrosu/nhn te kai\ pana/reton<br />

a)gwgh\n tou= Narki/ssou.<br />

6, 9, 6 au)to/j ge mh\n th\n tw=n ei)rhme/nwn<br />

mhdamw=j u(pome/nwn mocqhri/an kai\ a) /llwj e)k makrou= to\n<br />

filo/sofon a)spazo/menoj bi/on, diadra\j pa=n to\ th=j e)kklhsi/aj<br />

plh=qoj, e)n e)rhmi/aij kai\ a)fane/sin a)groi=j lanqa/nwn plei/stoij<br />

e) /tesin die/triben.<br />

6, 9, 7 a)ll' ou) kai\ o( th=j di/khj me/gaj o)fqalmo\j<br />

e)pi\ toi=j pepragme/noij h)re/mei, meth/ |ei de\ w(j ta/cista tou\j<br />

a)sebei=j ai( =j kaq' e(autw=n e)piorkou=ntej katedh/santo a)rai=j.<br />

o( me\n ou) =n prw=toj, e)k mhdemia=j profa/sewj a(plw=j ou( /twj,<br />

mikrou= diapeso/ntoj e)f' h( =j kate/menen oi)ki/aj spinqh=roj,<br />

nu/ktwr u(fafqei/shj a(pa/shj, paggenei= katafle/getai: o( \<br />

de\ a)qro/wj to\ sw=ma e)x a) /krwn podw=n e)pi\ kefalh\n h( =j au)to\j<br />

proseti/mhsen e(autw= | no/sou pi/mplatai:<br />

6, 9, 8 o( de\ tri/toj<br />

ta\j tw=n prote/rwn sunidw\n e)kba/seij kai\ tou= pa/ntwn e)fo/rou<br />

qeou= tre/saj th\n a)dia/draston di/khn, o(mologei= me\n toi=j<br />

pa=sin ta\ koinh= | sfi/sin au)toi=j e)skeuwrhme/na, tosau/taij<br />

de\ katetru/ceto metamelo/menoj oi)mwgai=j dakru/wn te e)j<br />

tosou=ton ou)k a)pe/lipen, e( /wj a) /mfw diefqa/rh ta\j o) /yeij. kai\<br />

oi( /de me\n th=j yeudologi/aj toiau/taj u(pe/scon timwri/aj.<br />

6, 10, 1 tou= de\ Narki/ssou a)nakecwrhko/toj kai\ mhdamw=j o( /ph|<br />

w) \n tugca/noi, ginwskome/nou, do/xan toi=j tw=n o(mo/rwn<br />

e)kklhsiw=n proestw=sin, e)f' e(te/rou meti/asin e)pisko/pou<br />

ceirotoni/an: Di=oj tou/tw| o) /noma h) =n: o( \n ou) polu\n prosta/nta<br />

cro/non Germani/wn diade/cetai, kai\ tou=ton Go/rdioj: kaq'<br />

o( \n w( /sper e)x a)nabiw/sewj a)nafanei/j poqen o( Na/rkissoj<br />

au) =qij u(po\ tw=n a)delfw=n e)pi\ th\n prostasi/an parakalei=tai,<br />

meizo/nwj e) /ti ma=llon tw=n pa/ntwn a)gasqe/ntwn au)to\n th=j te<br />

a)nacwrh/sewj e( /neka kai\ th=j filosofi/aj kai\ e)f' a( /pasin<br />

di' h( \n para\ tou= qeou= kathxi/wto e)kdi/khsin.<br />

6, 11, 1 kai\ dh\ mhke/q' oi( /ou te o) /ntoj leitourgei=n dia\ liparo\n<br />

158


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

gh=raj, to\n ei)rhme/non )Ale/xandron, e)pi/skopon e(te/raj u(pa/rconta<br />

paroiki/aj, oi)konomi/a qeou= e)pi\ th\n a( /ma tw= | Narki/ssw|<br />

leitourgi/an e)ka/lei kata\ a)poka/luyin nu/ktwr au)tw= | di' o(ra/matoj<br />

fanei=san.<br />

6, 11, 2 tau/th| d' ou) =n, w(j kata/ ti qeopro/pion, e)k th=j<br />

Kappadokw=n gh=j, e) /nqa to\ prw=ton th=j e)piskoph=j h)xi/wto,<br />

th\n porei/an e)pi\ ta\ (Ieroso/luma eu)ch=j kai\ tw=n to/pwn i(stori/aj<br />

e( /neken pepoihme/non filofrone/stata oi( th= |de u(polabo/ntej<br />

ou)ke/t' oi) /kade au)tw= | palinostei=n e)pitre/pousin kaq' e(te/ran<br />

a)poka/luyin kai\ au)toi=j nu/ktwr o)fqei=san mi/an te fwnh\n<br />

safesta/thn toi=j ma/lista au)tw=n spoudai/oij crh/sasan:<br />

e)dh/lou ga\r proelqo/ntaj e) /xw pulw=n to\n e)k qeou= prowrisme/non<br />

au)toi=j e)pi/skopon u(pode/xasqai: tou=to de\ pra/xantej, meta\<br />

koinh=j tw=n e)pisko/pwn, oi( \ ta\j pe/rix diei=pon e)kklhsi/aj,<br />

gnw/mhj e)pa/nagkej au)to\n parame/nein bia/zontai.<br />

6, 11, 3 mnhmoneu/ei<br />

ge/ toi kai\ au)to\j o( )Ale/xandroj e)n i)di/aij e)pistolai=j<br />

tai=j pro\j )Antinoi/ taj, ei)j e) /ti nu=n par' h(mi=n sw|zome/naij ,<br />

th=j Narki/ssou su\n au)tw= | proedri/aj, tau=ta kata\ le/xin<br />

e)pi\ te/lei gra/fwn th=j e)pistolh=j:<br />

"a)spa/zetai u(ma=j Na/rkissoj o( pro\ e)mou= die/pwn to\n<br />

to/pon th=j e)piskoph=j to\n e)nqa/de kai\ nu=n sunexetazo/meno/j<br />

moi dia\ tw=n eu)cw=n, i e) /th h)nukw/j, parakalw=n u(ma=j o(moi/wj<br />

e)moi\ o(mofronh=sai".<br />

6, 11, 4 kai\ tau=ta me\n ou( /twj ei) =cen: th=j de\ kat' )Antio/ceian<br />

e)kklhsi/aj, Serapi/wnoj a)napausame/nou, th\n e)piskoph\n diade/cetai<br />

)Asklhpia/dhj, e)n tai=j kata\ to\n diwgmo\n o(mologi/aij<br />

diapre/yaj kai\ au)to/j.<br />

6, 11, 5 me/mnhtai kai\ th=j tou/tou katasta/sewj<br />

)Ale/xandroj, )Antioceu=sin gra/fwn w( =de:<br />

" )Ale/xandroj, dou=loj kai\ de/smioj )Ihsou= Cristou=,<br />

th= | makari/a| )Antioce/wn e)kklhsi/a| e)n kuri/w| cai/rein. e)lafra/<br />

moi kai\ kou=fa ta\ desma\ o( ku/rioj e)poi/hsen, kata\ to\n kairo\n<br />

th=j ei(rkth=j puqome/nw| th=j a(gi/aj u(mw=n tw=n )Antioce/wn<br />

e)kklhsi/aj kata\ th\n qei/an pro/noian )Asklhpia/dhn to\n<br />

e)pithdeio/taton kat' a)xi/an th\n pi/stin th=j e)piskoph=j<br />

e)gkeceirisme/non".<br />

6, 11, 6 tau/thn de\ th\n e)pistolh\n shmai/nei dia\ Klh/mentoj<br />

a)pestalke/nai, pro\j tw= | te/lei tou=ton gra/fwn to\n tro/pon:<br />

"tau=ta de\ u(mi=n, ku/rioi/ mou a)delfoi/, ta\ gra/mmata<br />

a)pe/steila dia\ Klh/mentoj tou= makari/ou presbute/rou,<br />

a)ndro\j e)nare/tou kai\ doki/mou, o( \n i) /ste kai\ u(mei=j kai\ e)pignw/sesqe.<br />

o( \j kai\ e)nqa/de parw\n kata\ th\n pro/noian kai\<br />

e)piskoph\n tou= despo/tou, e)pesth/rixe/n te kai\ hu) /xhsen th\n<br />

tou= kuri/ou e)kklhsi/an".<br />

159


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

6, 12, 1 Tou= me\n ou) =n Serapi/wnoj th=j peri\ lo/gouj a)skh/sewj<br />

kai\ a) /lla me\n ei)ko\j sw/ |zesqai par' e(te/roij u(pomnh/mata,<br />

ei)j h(ma=j de\ mo/na kath=lqen ta\ Pro\j Do/mnon, e)kpeptwko/ta<br />

tina\ para\ to\n tou= diwgmou= kairo\n a)po\ th=j ei)j Cristo\n<br />

pi/stewj e)pi\ th\n )Ioudai kh\n e)qeloqrh|skei/an, kai\ ta\ Pro\j<br />

Po/ntion kai\ Kariko/n, e)kklhsiastikou\j a) /ndraj, kai\ a) /llai<br />

pro\j e(te/rouj e)pistolai/,<br />

6, 12, 2 e( /tero/j te suntetagme/noj au)tw= |<br />

lo/goj Peri\ tou= legome/nou kata\ Pe/tron eu)aggeli/ou, o( \n<br />

pepoi/htai a)pele/gcwn ta\ yeudw=j e)n au)tw= | ei)rhme/na dia/<br />

tinaj e)n th= | kata\ (Rwsso\n paroiki/a| profa/sei th=j ei)rhme/nhj<br />

grafh=j ei)j e(terodo/xouj didaskali/aj a)pokei/lantaj: a)f'<br />

ou( = eu) /logon bracei/aj paraqe/sqai le/xeij, di' w( =n h( \n ei) =cen<br />

peri\ tou= bibli/ou gnw/mhn proti/qhsin, ou( /tw gra/fwn:<br />

6, 12, 3 "h(mei=j ga/r, a)delfoi/, kai\ Pe/tron kai\ tou\j a) /llouj<br />

a)posto/louj a)podeco/meqa w(j Cristo/n, ta\ de\ o)no/mati au)tw=n<br />

yeudepi/grafa w(j e) /mpeiroi paraitou/meqa, ginw/skontej<br />

o( /ti ta\ toiau=ta ou) parela/bomen.<br />

6, 12, 4 e)gw\ ga\r geno/menoj<br />

par' u(mi=n, u(peno/oun tou\j pa/ntaj o)rqh= | pi/stei prosfe/resqai,<br />

kai\ mh\ dielqw\n to\ u(p' au)tw=n profero/menon o)no/mati Pe/trou<br />

eu)agge/lion, ei) =pon o( /ti ei) tou=to/ e)stin mo/non to\ dokou=n u(mi=n<br />

pare/cein mikroyuci/an, a)naginwske/sqw: nu=n de\ maqw\n<br />

o( /ti ai(re/sei tini\ o( nou=j au)tw=n e)fw/leuen, e)k tw=n lecqe/ntwn<br />

moi, spouda/sw pa/lin gene/sqai pro\j u(ma=j, w( /ste, a)delfoi/,<br />

prosdoka=te/ me e)n ta/cei.<br />

6, 12, 5 h(mei=j de/, a)delfoi/, katalabo/menoi<br />

o(poi/aj h) =n ai(re/sewj o( Markiano/j, %o( \&j kai\ e(autw= |<br />

e)nantiou=to, mh\ now=n a( \ e)la/lei, a( \ maqh/sesqe e)x w( =n u(mi=n<br />

e)gra/fh,<br />

6, 12, 6 e)dunh/qhmen ga\r par' a) /llwn tw=n a)skhsa/ntwn<br />

au)to\ tou=to to\ eu)agge/lion, tou=t' e)sti\n para\ tw=n diado/cwn<br />

tw=n katarxame/nwn au)tou=, ou( \j Dokhta\j kalou=men #ta\ ga\r<br />

plei/ona fronh/mata e)kei/nwn e)sti\ th=j didaskali/a$j, crhsa/menoi<br />

par' au)tw=n dielqei=n kai\ eu(rei=n ta\ me\n plei/ona tou=<br />

o)rqou= lo/gou tou= swth=roj, tina\ de\ prosdiestalme/na, a( \<br />

kai\ u(peta/xamen u(mi=n".<br />

kai\ tau=ta me\n ta\ Serapi/wnoj:<br />

6, 13, 1 tou= de\ Klh/mentoj Strwmatei=j, oi( pa/ntej o)ktw/,<br />

par' h(mi=n sw/ |zontai, ou( \j kai\ toiau/thj h)xi/wsen prografh=j<br />

%Ti/tou Flaui/ou Klh/mentoj tw=n kata\ th\n a)lhqh= filosofi/an<br />

gnwstikw=n u(pomnhma/twn strwmatei=&j,<br />

6, 13, 2 i)sa/riqmoi/ te<br />

tou/toij ei)si\n oi( e)pigegramme/noi (Upotupw/sewn au)tou=<br />

lo/goi, e)n oi( =j o)nomasti\ w(j didaska/lou tou= Pantai/nou<br />

160


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

mnhmoneu/ei e)kdoca/j te au)tou= grafw=n kai\ parado/seij<br />

e)kte/qeitai:<br />

6, 13, 3 e) /stin de\ au)tw= | kai\ pro\j ( /Ellhnaj lo/goj o(<br />

Protreptiko\j trei=j te oi( tou= e)pigegramme/nou Paidagwgou=<br />

kai\ %Ti/j o( sw|zo/menoj plou/sio&j ou( /twj e)pigrafei\j e( /teroj<br />

au)tou= lo/goj to/ te Peri\ tou= pa/sca su/ggramma kai\ diale/xeij<br />

Peri\ nhstei/aj kai\ Peri\ katalalia=j kai\ o( Protreptiko\j<br />

ei)j u(pomonh\n h) \ pro\j tou\j newsti\ bebaptisme/nouj kai\ o(<br />

e)pigegramme/noj Kanw\n e)kklhsiastiko\j h) \ pro\j tou\j<br />

)Ioudai/ zontaj, o( \n )Alexa/ndrw| tw= | dedhlwme/nw| e)pisko/pw|<br />

a)nate/qeiken.<br />

6, 13, 4 e)n me\n ou) =n toi=j Strwmateu=sin ou) mo/non<br />

th=j qei/aj kata/strwsin pepoi/htai grafh=j, a)lla\ kai\ tw=n<br />

par' ( /Ellhsin, ei) / ti a) /ra w)fe/limon e)do/kei kai\ au)toi=j<br />

ei)rh=sqai, mnhmoneu/ei tw=n te para\ toi=j polloi=j dogma/twn,<br />

ta\ (Ellh/nwn o(mou= kai\ ta\ barba/rwn a)naptu/sswn<br />

6, 13, 5 kai\<br />

e) /ti ta\j tw=n ai(resiarcw=n yeudodoxi/aj eu)qu/nwn, i(stori/an<br />

te pollh\n e)xaploi=, u(po/qesin h(mi=n polumaqou=j pare/cwn<br />

paidei/aj. tou/toij a( /pasin katami/gnusin kai\ ta\ filoso/fwn<br />

do/gmata, o( /qen ei)ko/twj kata/llhlon th= | u(poqe/sei kai\ th\n<br />

prografh\n tw=n Strwmate/wn pepoi/htai.<br />

6, 13, 6 ke/crhtai d'<br />

e)n au)toi=j kai\ tai=j a)po\ tw=n a)ntilegome/nwn grafw=n marturi/aij,<br />

th=j te legome/nhj Solomw=noj Sofi/aj kai\ th=j )Ihsou=<br />

tou= Sira\c kai\ th=j pro\j (Ebrai/ouj e)pistolh=j th=j te<br />

Barnaba= kai\ Klh/mentoj kai\ )Iou/da,<br />

6, 13, 7 mnhmoneu/ei te<br />

tou= pro\j ( /Ellhnaj Tatianou= lo/gou kai\ Kassianou= w(j kai\<br />

au)tou= cronografi/an pepoihme/nou, e) /ti mh\n Fi/lwnoj kai\<br />

)Aristobou/lou )Iwsh/pou te kai\ Dhmhtri/ou kai\ Eu)pole/mou,<br />

)Ioudai/wn suggrafe/wn, w(j a) \n tou/twn a(pa/ntwn e)ggra/fwj<br />

presbu/teron th=j par' ( /Ellhsin a)rcaiogoni/aj Mwuse/a<br />

te kai\ to\ )Ioudai/wn ge/noj a)podeixa/ntwn.<br />

6, 13, 8 kai\ a) /llhj<br />

de\ plei/sthj crhstomaqei/aj e) /mplew| oi( dhlou/menoi tugca/nousin<br />

tou= a)ndro\j lo/goi: w( =n e)n tw= | prw/tw| peri\ e(autou= dhloi=<br />

w(j e) /ggista th=j tw=n a)posto/lwn genome/nou diadoch=j,<br />

u(piscnei=tai d' e)n au)toi=j kai\ ei)j th\n Ge/nesin u(pomnhmatiei=sqai.<br />

6, 13, 9 kai\ e)n tw= | lo/gw| de\ au)tou= tw= | Peri\ tou= pa/sca<br />

e)kbiasqh=nai o(mologei= pro\j tw=n e(tai/rwn a( \j e) /tucen para\<br />

tw=n a)rcai/wn presbute/rwn a)khkow\j parado/seij grafh= |<br />

toi=j meta\ tau=ta paradou=nai, me/mnhtai d' e)n au)tw= |<br />

Meli/twnoj kai\ Ei)rhnai/ou kai/ tinwn e(te/rwn, w( =n kai\ ta\j<br />

161


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

dihgh/seij te/qeitai.<br />

6, 14, 1 )En de\ tai=j (Upotupw/sesin xunelo/nta ei)pei=n pa/shj<br />

th=j e)ndiaqh/kou grafh=j e)pitetmhme/naj pepoi/htai dihgh/seij,<br />

mhde\ ta\j a)ntilegome/naj parelqw/n, th\n )Iou/da le/gw kai\ ta\j<br />

loipa\j kaqolika\j e)pistola\j th/n te Barnaba=, kai\ th\n<br />

Pe/trou legome/nhn )Apoka/luyin.<br />

6, 14, 2 kai\ th\n pro\j (Ebrai/ouj<br />

de\ e)pistolh\n Pau/lou me\n ei) =nai/ fhsin, gegra/fqai de\ (Ebrai/oij<br />

(Ebrai˛ kÕ fwnh= |, Louka=n de\ filoti/mwj au)th\n meqermhneu/santa<br />

e)kdou=nai toi=j ( /Ellhsin, o( /qen to\n au)to\n crw=ta eu(ri/skesqai<br />

kata\ th\n e(rmhnei/an tau/thj te th=j e)pistolh=j kai\ tw=n<br />

Pra/xewn:<br />

6, 14, 3 mh\ progegra/fqai de\ to\ "Pau=loj a)po/stoloj"<br />

ei)ko/twj: " (Ebrai/oij ga/r, fhsi/n, e)piste/llwn pro/lhyin<br />

ei)lhfo/sin kat' au)tou= kai\ u(popteu/ousin au)to/n, sunetw=j<br />

pa/nu ou)k e)n a)rch= | a)pe/treyen au)tou/j, to\ o) /noma qei/j".<br />

6, 14, 4 ei) =ta<br />

u(poba\j e)pile/gei:<br />

"h) /dh de/, w(j o( maka/rioj e) /legen presbu/teroj, e)pei\ o( ku/rioj,<br />

a)po/stoloj w) \n tou= pantokra/toroj, a)pesta/lh pro\j (Ebrai/ouj,<br />

dia\ metrio/thta o( Pau=loj, w(j a) \n ei)j ta\ e) /qnh a)pestalme/noj,<br />

ou)k e)ggra/fei e(auto\n (Ebrai/wn a)po/stolon dia/ te th\n pro\j<br />

to\n ku/rion timh\n dia/ te to\ e)k periousi/aj kai\ toi=j (Ebrai/oij<br />

e)piste/llein, e)qnw=n kh/ruka o) /nta kai\ a)po/stolon".<br />

6, 14, 5 au) =qij d' e)n toi=j au)toi=j o( Klh/mhj bibli/oij peri\ th=j<br />

ta/xewj tw=n eu)aggeli/wn para/dosin tw=n a)ne/kaqen presbute/rwn<br />

te/qeitai, tou=ton e) /cousan to\n tro/pon. progegra/fqai<br />

e) /legen tw=n eu)aggeli/wn ta\ perie/conta ta\j genealogi/aj,<br />

6, 14, 6 to\ de\ kata\ Ma/rkon tau/thn e)schke/nai th\n oi)konomi/an.<br />

tou= Pe/trou dhmosi/a| e)n (Rw/mh| khru/xantoj to\n lo/gon kai\<br />

pneu/mati to\ eu)agge/lion e)xeipo/ntoj, tou\j paro/ntaj, pollou\j<br />

o) /ntaj, parakale/sai to\n Ma/rkon, w(j a) \n a)kolouqh/santa<br />

au)tw= | po/rrwqen kai\ memnhme/non tw=n lecqe/ntwn, a)nagra/yai<br />

ta\ ei)rhme/na: poih/santa de/, to\ eu)agge/lion metadou=nai<br />

toi=j deome/noij au)tou=:<br />

6, 14, 7 o( /per e)pigno/nta to\n Pe/tron<br />

protreptikw=j mh/te kwlu=sai mh/te protre/yasqai. to\n me/ntoi<br />

)Iwa/nnhn e) /scaton, sunido/nta o( /ti ta\ swmatika\ e)n toi=j<br />

eu)aggeli/oij dedh/lwtai, protrape/nta u(po\ tw=n gnwri/mwn,<br />

pneu/mati qeoforhqe/nta pneumatiko\n poih=sai eu)agge/lion.<br />

tosau=ta o( Klh/mhj.<br />

6, 14, 8 pa/lin d' o( dhlwqei\j )Ale/xandroj<br />

tou= Klh/mentoj, a( /ma de\ kai\ tou= Pantai/nou e) /n tini pro\j<br />

)Wrige/nhn e)pistolh= | mnhmoneu/ei, w(j dh\ gnwri/mwn au)tw= |<br />

genome/nwn tw=n a)ndrw=n, gra/fei de\ ou( /twj:<br />

162


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"tou=to ga\r kai\ qe/lhma qeou=, w(j oi) =daj, ge/gonen i( /na h(<br />

a)po\ progo/nwn h(mi=n fili/a me/nh| a) /suloj, ma=llon de\ qermote/ra<br />

h) = | kai\ bebaiote/ra.<br />

6, 14, 9 pate/raj ga\r i) /smen tou\j makari/ouj<br />

e)kei/nouj tou\j proodeu/santaj, pro\j ou( \j met' o)li/gon e)so/meqa,<br />

Pa/ntainon, to\n maka/rion a)lhqw=j kai\ ku/rion, kai\ to\n i(ero\n<br />

Klh/menta, ku/rio/n mou geno/menon kai\ w)felh/santa/ me, kai\<br />

ei) / tij e( /teroj toiou=toj: di' w( =n se\ e)gnw/risa, to\n kata\ pa/nta<br />

a) /riston kai\ ku/rio/n mou kai\ a)delfo/n".<br />

6, 14, 10 kai\ tau=ta me\n toiau=ta:<br />

o( ge/ toi )Adama/ntioj #kai\ tou=to ga\r h) =n tw= | )Wrige/nei<br />

o) /nom$a, Zefuri/nou kata\ tou/sde tou\j cro/nouj th=j (Rwmai/wn<br />

e)kklhsi/aj h(goume/nou, e)pidhmh=sai th= | (Rw/mh| kai\ au)to/j<br />

pou gra/fei, le/gwn: "eu)xa/menoj th\n a)rcaiota/thn (Rwmai/wn<br />

e)kklhsi/an i)dei=n": e) /nqa ou) polu\ diatri/yaj, e)pa/neisin ei)j<br />

th\n )Alexa/ndreian,<br />

6, 14, 11 kai\ dh\ ta\ sunh/qh th=j kathch/sewj<br />

e)ntau=qa meta\ pa/shj e)plh/rou spoudh=j, Dhmhtri/ou tw=n th= |de<br />

e)pisko/pou e) /ti to/te parormw=ntoj au)to\n kai\ mo/non ou)ci\<br />

a)ntibolou=ntoj a)o/knwj th\n ei)j tou\j a)delfou\j w)fe/leian<br />

poiei=sqai.<br />

6, 15, 1 o( \ d' w(j e(auto\n e(w/ra mh\ e)parkou=nta th= | tw=n qei/wn baqute/ra|<br />

scolh= | th= | te e)xeta/sei kai\ e(rmhnei/a| tw=n i(erw=n gramma/twn<br />

kai\ prose/ti th= | tw=n prosio/ntwn kathch/sei mhd' a)napneu=sai<br />

sugcwrou/ntwn au)tw= |, e(te/rwn e)f' e(te/roij e)x e( /w kai\ me/crij<br />

e(spe/raj e)pi\ to\ par' au)tw= | didaskalei=on foitw/ntwn, dianei/maj<br />

ta\ plh/qh, to\n (Hrakla=n tw=n gnwri/mwn prokri/naj, e) /n te<br />

toi=j qei/oij spoudai=on kai\ a) /llwj o) /nta logiw/taton a) /ndra<br />

kai\ filosofi/aj ou)k a) /moiron, koinwno\n kaqi/sth th=j kathch/sewj,<br />

tw= | me\n th\n prw/thn tw=n a) /rti stoiceioume/nwn ei)sagwgh\n<br />

e)pitre/yaj, au)tw= | de\ th\n tw=n e)n e( /xei fula/xaj a)kro/asin.<br />

6, 16, 1 Tosau/th de\ ei)sh/geto tw= | )Wrige/nei tw=n qei/wn lo/gwn<br />

a)phkribwme/nh e)xe/tasij, w(j kai\ th\n (Ebrai/ da glw=ttan<br />

e)kmaqei=n ta/j te para\ toi=j )Ioudai/oij ferome/naj prwtotu/pouj<br />

au)toi=j (Ebrai/wn stoicei/oij grafa\j kth=ma i) /dion poih/sasqai<br />

a)nicneu=sai/ te ta\j tw=n e(te/rwn para\ tou\j e(bdomh/konta ta\j<br />

i(era\j grafa\j e(rmhneuko/twn e)kdo/seij kai/ tinaj e(te/raj para\<br />

ta\j kathmaxeume/naj e(rmhnei/aj e)nallattou/saj, th\n )Aku/lou<br />

kai\ Summa/cou kai\ Qeodoti/wnoj, e)feurei=n, a( \j ou)k oi) =d' o( /qen<br />

e) /k tinwn mucw=n to\n pa/lai lanqanou/saj cro/non a)nicneu/saj<br />

proh/gagen ei)j fw=j:<br />

6, 16, 2 e)f' w( =n dia\ th\n a)dhlo/thta, ti/noj<br />

a) /r' ei) =en ou)k ei)dw/j, au)to\ tou=to mo/non e)peshmh/nato w(j a) /ra<br />

th\n me\n eu( /roi e)n th= | pro\j )Akti/oij Nikopo/lei, th\n de\ e)n<br />

e(te/rw| toiw= |de to/pw|:<br />

163


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

6, 16, 3 e) /n ge mh\n toi=j (Exaploi=j tw=n<br />

Yalmw=n meta\ ta\j e)pish/mouj te/ssaraj e)kdo/seij ou) mo/non<br />

pe/mpthn, a)lla\ kai\ e( /kthn kai\ e(bdo/mhn paraqei\j e(rmhnei/an,<br />

e)pi\ mia=j au) =qij seshmei/wtai w(j e)n (Iericoi= eu(rhme/nhj e)n<br />

pi/qw| kata\ tou\j cro/nouj )Antwni/nou tou= ui(ou= Seuh/rou.<br />

6, 16, 4 tau/taj de\ a(pa/saj e)pi\ tau)to\n sunagagw\n dielw/n te<br />

pro\j kw=lon kai\ a)ntiparaqei\j a)llh/laij meta\ kai\ au)th=j<br />

th=j (Ebrai/wn shmeiw/sewj, ta\ tw=n legome/nwn (Exaplw=n<br />

h(mi=n a)nti/grafa katale/loipen, i)di/wj th\n )Aku/lou kai\<br />

Summa/cou kai\ Qeodoti/wnoj e) /kdosin a( /ma th= | tw=n e(bdomh/konta<br />

e)n toi=j Tetrassoi=j e)piskeua/saj.<br />

6, 17, 1 Tw=n ge mh\n e(rmhneutw=n au)tw=n dh\ tou/twn i)ste/on<br />

)Ebiwnai=on to\n Su/mmacon gegone/nai: ai( /resij de/ e)stin h(<br />

tw=n )Ebiwnai/wn ou( /tw kaloume/nh tw=n to\n Cristo\n e)x<br />

)Iwsh\f kai\ Mari/aj gegone/nai fasko/ntwn yilo/n te<br />

a) /nqrwpon u(peilhfo/twn au)to\n kai\ to\n no/mon crh=nai )Ioudai<br />

kw/teron fula/ttein a)piscurizome/nwn, w( /j pou kai\ e)k<br />

th=j pro/sqen i(stori/aj e) /gnwmen. kai\ u(pomnh/mata de\ tou=<br />

Summa/cou ei)j e) /ti nu=n fe/retai, e)n oi( =j dokei= pro\j to\ kata\<br />

Matqai=on a)poteino/menoj eu)agge/lion th\n dedhlwme/nhn ai( /resin<br />

kratu/nein. tau=ta de\ o( )Wrige/nhj meta\ kai\ a) /llwn ei)j ta\j<br />

grafa\j e(rmhneiw=n tou= Summa/cou shmai/nei para\ )Ioulianh=j<br />

tinoj ei)lhfe/nai, h( \n kai/ fhsin par' au)tou= Summa/cou ta\j<br />

bi/blouj diade/xasqai.<br />

6, 18, 1 )En tou/tw| kai\ )Ambro/sioj ta\ th=j Ou)alenti/nou<br />

fronw=n ai(re/sewj, pro\j th=j u(po\ )Wrige/nouj presbeuome/nhj<br />

a)lhqei/aj e)legcqei\j kai\ w(j a) \n u(po\ fwto\j kataugasqei\j<br />

th\n dia/noian, tw= | th=j e)kklhsiastikh=j o)rqodoxi/aj prosti/qetai<br />

lo/gw|.<br />

6, 18, 2 kai\ a) /lloi de\ plei/ouj tw=n a)po\ paidei/aj, th=j peri\<br />

to\n )Wrige/nhn fh/mhj pantaco/se bowme/nhj, h) / |esan w(j<br />

au)to/n, pei=ran th=j e)n toi=j i(eroi=j lo/goij i(kano/thtoj ta)ndro\j<br />

lhyo/menoi: muri/oi de\ tw=n ai(retikw=n filoso/fwn te tw=n<br />

ma/lista e)pifanw=n ou)k o)li/goi dia\ spoudh=j au)tw= | prosei=con,<br />

mo/non ou)ci\ pro\j toi=j qei/oij kai\ ta\ th=j e) /xwqen filosofi/aj<br />

pro\j au)tou= paideuo/menoi.<br />

6, 18, 3 ei)sh=ge/n te ga\r o( /souj eu)fuw=j<br />

e) /contaj e(w/ra, kai\ e)pi\ ta\ filo/sofa maqh/mata, gewmetri/an<br />

kai\ a)riqmhtikh\n kai\ ta) /lla propaideu/mata paradidou\j<br />

ei) /j te ta\j ai(re/seij ta\j para\ toi=j filoso/foij proa/gwn kai\<br />

ta\ para\ tou/toij suggra/mmata dihgou/menoj u(pomnhmatizo/meno/j<br />

te kai\ qewrw=n ei)j e( /kasta, w( /ste me/gan kai\ par'<br />

au)toi=j ( /Ellhsin filo/sofon to\n a) /ndra khru/ttesqai:<br />

6, 18, 4 pollou\j de\ kai\ tw=n i)diwtikwte/rwn e)nh=gen e)pi\ ta\ e)gku/klia<br />

gra/mmata, ou) mikra\n au)toi=j e) /sesqai fa/skwn e)x e)kei/nwn<br />

164


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)pithdeio/thta ei)j th\n tw=n qei/wn grafw=n qewri/an te kai\<br />

paraskeuh/n, o( /qen ma/lista kai\ e(autw= | a)nagkai/an h(gh/sato<br />

th\n peri\ ta\ kosmika\ kai\ filo/sofa maqh/mata a) /skhsin.<br />

6, 19, 1 Ma/rturej de\ kai\ th=j peri\ tau=ta au)tou= katorqw/sewj<br />

au)tw=n (Ellh/nwn oi( kat' au)to\n h)kmako/tej filo/sofoi, w( =n<br />

e)n suggra/mmasin pollh\n mnh/mhn eu( /romen tou= a)ndro/j,<br />

tote\ me\n au)tw= | prosfwnou/ntwn tou\j e(autw=n lo/gouj, tote\<br />

de\ w(j didaska/lw| ei)j e)pi/krisin tou\j i)di/ouj a)nafero/ntwn<br />

po/nouj.<br />

6, 19, 2 ti/ dei= tau=ta le/gein, o( /te kai\ o( kaq' h(ma=j e)n<br />

Sikeli/a| katasta\j Porfu/rioj suggra/mmata kaq' h(mw=n<br />

e)nsthsa/menoj kai\ di' au)tw=n ta\j qei/aj grafa\j diaba/llein<br />

pepeirame/noj tw=n te ei)j au)ta\j e)xhghsame/nwn mnhmoneu/saj,<br />

mhde\n mhdamw=j fau=lon e) /gklhma toi=j do/gmasin e)pikalei=n<br />

dunhqei/j, a)pori/a lo/gwn e)pi\ to\ loidorei=n tre/petai kai\ tou\j<br />

e)xhghta\j e)ndiaba/llein, w( =n ma/lista to\n )Wrige/nhn:<br />

6, 19, 3 o( \n<br />

kata\ th\n ne/an h(liki/an e)gnwke/nai fh/saj, diaba/llein me\n<br />

peira=tai, sunistw=n de\ a) /ra to\n a) /ndra e)la/nqanen, ta\ me\n<br />

e)palhqeu/wn, e)n oi( =j ou)d' e(te/rwj au)tw= | le/gein h) =n dunato/n,<br />

ta\ de\ kai\ yeudo/menoj, e)n oi( =j lh/sesqai e)no/mizen, kai\ tote\ me\n<br />

w(j Cristianou= kathgorw=n, tote\ de\ th\n peri\ ta\ filo/sofa<br />

maqh/mata e)pi/dosin au)tou= diagra/fwn.<br />

6, 19, 4 a) /koue d' ou) =n<br />

a( / fhsin kata\ le/xin:<br />

"th=j dh\ mocqhri/aj tw=n )Ioudai kw=n grafw=n ou)k a)po/stasin ,<br />

lu/sin de/ tinej eu(rei=n proqumhqe/ntej, e)p' e)xhgh/seij e)tra/ponto<br />

a)sugklw/stouj kai\ a)narmo/stouj toi=j gegramme/noij, ou)k<br />

a)pologi/an ma=llon u(pe\r tw=n o)qnei/wn, paradoch\n de\ kai\<br />

e) /painon toi=j oi)kei/oij ferou/saj. ai)ni/gmata ga\r ta\ fanerw=j<br />

para\ Mwusei= lego/mena ei) =nai kompa/santej kai\ e)piqeia/santej<br />

w(j qespi/smata plh/rh krufi/wn musthri/wn dia/ te tou=<br />

tu/fou to\ kritiko\n th=j yuch=j katagohteu/santej, e)pa/gousin<br />

e)xhgh/seij".<br />

6, 19, 5 ei) =ta meq' e( /tera/ fhsin:<br />

"o( de\ tro/poj th=j a)topi/aj e)x a)ndro\j w( = | ka)gw\ komidh= | ne/oj<br />

w) \n e) /ti e)ntetu/chka, sfo/dra eu)dokimh/santoj kai\ e) /ti di' w( =n<br />

katale/loipen suggramma/twn eu)dokimou=ntoj, pareilh/fqw,<br />

)Wrige/nouj, ou( = kle/oj para\ toi=j didaska/loij tou/twn tw=n<br />

lo/gwn me/ga diade/dotai.<br />

6, 19, 6 a)kroath\j ga\r ou( =toj )Ammwni/ou<br />

tou= plei/sthn e)n toi=j kaq' h(ma=j cro/noij e)pi/dosin e)n filosofi/a|<br />

e)schko/toj gegonw/j, ei)j me\n th\n tw=n lo/gwn e)mpeiri/an<br />

pollh\n para\ tou= didaska/lou th\n w)fe/leian e)kth/sato, ei)j<br />

de\ th\n o)rqh\n tou= bi/ou proai/resin th\n e)nanti/an e)kei/nw| porei/an<br />

165


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)poih/sato.<br />

6, 19, 7 )Ammw/nioj me\n ga\r Cristiano\j e)n Cristianoi=j<br />

a)natrafei\j toi=j goneu=sin, o( /te tou= fronei=n kai\ th=j<br />

filosofi/aj h( /yato, eu)qu\j pro\j th\n kata\ no/mouj politei/an<br />

meteba/leto, )Wrige/nhj de\ ( /Ellhn e)n ( /Ellhsin paideuqei\j<br />

lo/goij, pro\j to\ ba/rbaron e)xw/keilen to/lmhma: w( = | dh\ fe/rwn<br />

au)to/n te kai\ th\n e)n toi=j lo/goij e( /xin e)kaph/leusen, kata\<br />

me\n to\n bi/on Cristianw=j zw=n kai\ parano/mwj, kata\ de\ ta\j<br />

peri\ tw=n pragma/twn kai\ tou= qei/ou do/xaj e(llhni/zwn te kai\<br />

ta\ (Ellh/nwn toi=j o)qnei/oij u(poballo/menoj mu/qoij.<br />

6, 19, 8 sunh=n<br />

te ga\r a)ei\ tw= | Pla/twni, toi=j te Noumhni/ou kai\ Kroni/ou<br />

)Apollofa/nouj te kai\ Loggi/nou kai\ Modera/tou Nikoma/cou<br />

te kai\ tw=n e)n toi=j Puqagorei/oij e)llogi/mwn a)ndrw=n w(mi/lei<br />

suggra/mmasin, e)crh=to de\ kai\ Cairh/monoj tou= Stwi kou=<br />

Kornou/tou te tai=j bi/bloij, par' w( =n to\n metalhptiko\n<br />

tw=n par' ( /Ellhsin musthri/wn gnou\j tro/pon tai=j )Ioudai kai=j<br />

prosh=yen grafai=j".<br />

6, 19, 9 tau=ta tw= | Porfuri/w| kata\ to\ tri/ton su/ggramma tw=n<br />

grafe/ntwn au)tw= | kata\ Cristianw=n ei) /rhtai, e)palhqeu/santi<br />

me\n peri\ th=j ta)ndro\j a)skh/sewj kai\ polumaqei/aj, yeusame/nw|<br />

de\ safw=j #ti/ ga\r ou)k e) /mellen o( kata\ Cristianw=n;$, e)n<br />

oi( =j au)to\n me/n fhsin e)x (Ellh/nwn metateqei=sqai, to\n d'<br />

)Ammw/nion e)k bi/ou tou= kata\ qeose/beian e)pi\ to\n e)qniko\n<br />

tro/pon e)kpesei=n.<br />

6, 19, 10 tw= | te ga\r )Wrige/nei ta\ th=j kata\<br />

Cristo\n didaskali/aj e)k progo/nwn e)sw/ |zeto, w(j kai\ ta\ th=j<br />

pro/sqen i(stori/aj e)dh/lou, tw= | te )Ammwni/w| ta\ th=j e)nqe/ou<br />

filosofi/aj a)ke/raia kai\ a)dia/ptwta kai\ me/crij e)sca/thj tou=<br />

bi/ou die/menen teleuth=j, w( /j pou kai\ oi( ta)ndro\j ei)j e) /ti nu=n<br />

marturou=si po/noi, di' w( =n kate/lipe suggramma/twn para\<br />

toi=j plei/stoij eu)dokimou=ntoj, w( /sper ou) =n kai\ o( e)pigegramme/noj<br />

Peri\ th=j Mwuse/wj kai\ )Ihsou= sumfwni/aj kai\<br />

o( /soi a) /lloi para\ toi=j filoka/loij eu( /rhntai.<br />

6, 19, 11 tau=ta me\n<br />

ou) =n ei)j para/stasin e)kkei/sqw th=j te tou= yeudhgo/rou<br />

sukofanti/aj kai\ th=j )Wrige/nouj kai\ peri\ ta\ (Ellh/nwn<br />

maqh/mata polupeiri/aj, peri\ h( =j pro/j tinaj memyame/nouj<br />

au)tw= | dia\ th\n peri\ e)kei=na spoudh\n a)pologou/menoj, e)n<br />

e)pistolh= | tini tau=ta gra/fei:<br />

6, 19, 12 "e)pei\ de\ a)nakeime/nw| moi tw= | lo/gw|, th=j fh/mhj<br />

diatrecou/shj peri\ th=j e( /xewj h(mw=n, prosh/ |esan o(te\ me\n<br />

ai(retikoi/, o(te\ de\ oi( a)po\ tw=n (Ellhnikw=n maqhma/twn kai\<br />

ma/lista tw=n e)n filosofi/a|, e) /doxen e)xeta/sai ta/ te tw=n<br />

ai(retikw=n do/gmata kai\ ta\ u(po\ tw=n filoso/fwn peri\ a)lhqei/aj<br />

166


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

le/gein e)paggello/mena.<br />

6, 19, 13 tou=to de\ pepoih/kamen mimhsa/menoi/<br />

te to\n pro\ h(mw=n pollou\j w)felh/santa Pa/ntainon,<br />

ou)k o)li/ghn e)n e)kei/noij e)schko/ta paraskeuh/n, kai\ to\n nu=n<br />

e)n tw= | presbuteri/w| kaqezo/menon )Alexandre/wn (Hrakla=n,<br />

o( /ntina eu( =ron para\ tw= | didaska/lw| tw=n filoso/fwn maqhma/twn,<br />

h) /dh pe/nte e) /tesin au)tw= | proskarterh/santa pri\n h) \ e)me\<br />

a) /rxasqai a)kou/ein e)kei/nwn tw=n lo/gwn:<br />

6, 19, 14 di' o( \n kai\<br />

pro/teron koinh= | e)sqh=ti crw/menoj a)podusa/menoj kai\ filo/sofon<br />

a)nalabw\n sch=ma me/cri tou= deu=ro threi= bibli/a te (Ellh/nwn<br />

kata\ du/namin ou) pau/etai filologw=n".<br />

kai\ tau=ta me\n au)tw= | peri\ th=j (Ellhnikh=j a)skh/sewj<br />

a)pologoume/nw| ei) /rhtai:<br />

6, 19, 15 kata\ tou=ton de\ to\n cro/non<br />

e)p' )Alexandrei/aj au)tw= | ta\j diatriba\j poioume/nw| e)pista/j<br />

tij tw=n stratiwtikw=n a)nedi/dou gra/mmata Dhmhtri/w| te<br />

tw= | th=j paroiki/aj e)pisko/pw| kai\ tw= | to/te th=j Ai)gu/ptou<br />

e)pa/rcw| para\ tou= th=j )Arabi/aj h(goume/nou, w(j a) \n meta\<br />

spoudh=j a(pa/shj to\n )Wrige/nhn pe/myoien koinwnh/sonta<br />

lo/gwn au)tw= |. kai\ dh\ a)fiknei=tai e)pi\ th\n )Arabi/an: ou)k<br />

ei)j makro\n de\ ta\ th=j a)fi/xewj ei)j pe/raj a)gagw/n, au) =qij e)pi\<br />

th\n )Alexa/ndreian e)panh/ |ei.<br />

6, 19, 16 cro/nou de\ metaxu\ diagenome/nou,<br />

ou) smikrou= kata\ th\n po/lin a)narripisqe/ntoj<br />

pole/mou, u(pexelqw\n th=j )Alexandrei/aj, h) / |ei me\n e)pi\<br />

Palaisti/nhj, e)n Kaisarei/a| de\ ta\j diatriba\j e)poiei=to:<br />

e) /nqa kai\ diale/gesqai ta/j te qei/aj e(rmhneu/ein grafa\j e)pi\<br />

tou= koinou= th=j e)kklhsi/aj oi( th= |de e)pi/skopoi, kai/toi th=j<br />

tou= presbuteri/ou ceirotoni/aj ou)de/pw tetuchko/ta, au)to\n<br />

h)xi/oun:<br />

6, 19, 17 o( \ kai\ au)to\ ge/noit' a) \n e) /kdhlon a)f' w( =n peri\<br />

tou= Dhmhtri/ou gra/fontej )Ale/xandroj o( (Ierosolu/mwn<br />

e)pi/skopoj kai\ Qeo/ktistoj o( Kaisarei/aj w( =de/ pwj a)pologou=ntai:<br />

"prose/qhken de\ toi=j gra/mmasin o( /ti tou=to ou)de/pote<br />

h)kou/sqh ou)de\ nu=n gege/nhtai, to\ paro/ntwn e)pisko/pwn<br />

lai kou\j o(milei=n, ou)k oi) =d' o( /pwj profanw=j ou)k a)lhqh= le/gwn .<br />

6, 19, 18 o( /pou gou=n eu(ri/skontai oi( e)pith/deioi pro\j to\ w)felei=n<br />

tou\j a)delfou/j, kai\ parakalou=ntai tw= | law= | prosomilei=n<br />

u(po\ tw=n a(gi/wn e)pisko/pwn, w( /sper e)n Lara/ndoij Eu) /elpij<br />

u(po\ Ne/wnoj kai\ e)n )Ikoni/w| Pauli=noj u(po\ Ke/lsou kai\ e)n<br />

Suna/doij Qeo/dwroj u(po\ )Attikou=, tw=n makari/wn a)delfw=n.<br />

ei)ko\j de\ kai\ e)n a) /lloij to/poij tou=to gi/nesqai, h(ma=j de\ mh\<br />

ei)de/nai".<br />

167


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tou=ton kai\ e) /ti ne/oj w) \n o( dhlou/menoj a)nh\r ou) pro\j mo/nwn<br />

tw=n sunh/qwn, a)lla\ kai\ tw=n e)pi\ xe/nhj e)pisko/pwn e)tima=to<br />

to\n tro/pon.<br />

6, 19, 19 a)lla\ ga\r au) =qij tou= Dhmhtri/ou dia\<br />

gramma/twn au)to\n a)nakale/santoj di' a)ndrw=n te diako/nwn<br />

th=j e)kklhsi/aj e)pispeu/santoj e)panelqei=n ei)j th\n )Alexa/ndreian,<br />

a)fiko/menoj ta\j sunh/qeij a)pete/lei spouda/j.<br />

6, 20, 1 ) /Hkmazon de\ kata\ tou=to plei/ouj lo/gioi kai\<br />

e)kklhsiastikoi\ a) /ndrej, w( =n kai\ e)pistola/j, a( \j pro\j a)llh/louj<br />

dieca/ratton, e) /ti nu=n sw|zome/naj eu(rei=n eu) /poron: ai( \ kai\ ei)j<br />

h(ma=j e)fula/cqhsan e)n th= | kata\ Ai)li/an biblioqh/kh|, pro\j tou=<br />

thnika/de th\n au)to/qi die/pontoj e)kklhsi/an )Alexa/ndrou<br />

e)piskeuasqei/sh|, a)f' h( =j kai\ au)toi\ ta\j u( /laj th=j meta\ cei=raj<br />

u(poqe/sewj e)pi\ tau)to\n sunagagei=n dedunh/meqa.<br />

6, 20, 2 tou/twn<br />

Bh/rulloj su\n e)pistolai=j kai\ suggramma/twn diafo/rouj<br />

filokali/aj katale/loipen, e)pi/skopoj d' ou( =toj h) =n tw=n kata\<br />

Bo/stran )Ara/bwn: w(sau/twj de\ kai\ (Ippo/lutoj, e(te/raj<br />

pou kai\ au)to\j proestw\j e)kklhsi/aj.<br />

6, 20, 3 h) =lqen de\ ei)j<br />

h(ma=j kai\ Gai/ ou, logiwta/tou a)ndro/j, dia/logoj, e)pi\ (Rw/mhj<br />

kata\ Zefuri=non pro\j Pro/klon th=j kata\ Fru/gaj ai(re/sewj<br />

u(permacou=nta kekinhme/noj: e)n w( = | tw=n di' e)nanti/aj th\n peri\<br />

to\ sunta/ttein kaina\j grafa\j prope/teia/n te kai\ to/lman<br />

e)pistomi/zwn, tw=n tou= i(erou= a)posto/lou dekatriw=n mo/nwn<br />

e)pistolw=n mnhmoneu/ei, th\n pro\j (Ebrai/ouj mh\ sunariqmh/saj<br />

tai=j loipai=j, e)pei\ kai\ ei)j deu=ro para\ (Rwmai/wn tisi\n ou)<br />

nomi/zetai tou= a)posto/lou tugca/nein.<br />

6, 21, 1 )Alla\ ga\r )Antwni=non e) /th basileu/santa e(pta\ kai\<br />

mh=naj e( \x Makri=noj diade/cetai: tou/tou d' e)p' e)niauto\n<br />

diagenome/nou, au) =qij e( /teroj )Antwni=noj th\n (Rwmai/wn<br />

h(gemoni/an paralamba/nei: ou( = kata\ to\ prw=ton e) /toj o(<br />

(Rwmai/wn e)pi/skopoj Zefuri=noj metalla/ttei to\n bi/on,<br />

o( /loij o)ktwkai/deka diakatascw\n e) /tesin th\n leitourgi/an:<br />

6, 21, 2 meq' o( \n Ka/llistoj th\n e)piskoph\n e)gceiri/zetai, o( \j<br />

e)pibiw/saj e) /tesin pe/nte, Ou)rbanw= | th\n leitourgi/an katalei/pei.<br />

au)tokra/twr )Ale/xandroj e)pi\ tou/toij diade/cetai th\n<br />

(Rwmai/wn a)rch/n, e)pi\ te/ttarsin mo/noij: e) /tesin )Antwni/nou<br />

diagenome/nou. e)n tou/tw| de\ kai\ e)pi\ th=j )Antioce/wn e)kklhsi/aj<br />

)Asklhpia/dhn Filhto\j diade/cetai.<br />

6, 21, 3 tou= d' au)tokra/toroj<br />

mh/thr, Mamai/a tou) /noma, ei) kai/ tij a) /llh qeosebesta/th<br />

gunh/, th=j )Wrige/nouj pantaco/se bowme/nhj fh/mhj, w(j kai\<br />

me/cri tw=n au)th=j e)lqei=n a)kow=n, peri\ pollou= poiei=tai th=j<br />

tou= a)ndro\j qe/aj a)xiwqh=nai kai\ th=j u(po\ pa/ntwn qaumazome/nhj<br />

168


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

peri\ ta\ qei=a sune/sewj au)tou= pei=ran labei=n.<br />

6, 21, 4 e)p'<br />

)Antiocei/aj dh=ta diatri/bousa, meta\ stratiwtikh=j dorufori/aj<br />

au)to\n a)nakalei=tai: par' h( = | cro/non diatri/yaj plei=sta/<br />

te o( /sa ei)j th\n tou= kuri/ou do/xan kai\ th=j tou= qei/ou didaskalei/ou<br />

a)reth=j e)pideixa/menoj, e)pi\ ta\j sunh/qeij e) /speuden<br />

diatriba/j.<br />

6, 22, 1 To/te dh=ta kai\ (Ippo/lutoj sunta/ttwn meta\ plei/stwn<br />

a) /llwn u(pomnhma/twn kai\ to\ Peri\ tou= pa/sca pepoi/htai<br />

su/ggramma, e)n w( = | tw=n cro/nwn a)nagrafh\n e)kqe/menoj kai/<br />

tina kano/na e(kkaidekaethri/doj peri\ tou= pa/sca proqei/j,<br />

e)pi\ to\ prw=ton e) /toj au)tokra/toroj )Alexa/ndrou tou\j cro/nouj<br />

perigra/fei: tw=n de\ loipw=n au)tou= suggramma/twn ta\ ei)j<br />

h(ma=j e)lqo/nta e)sti\n ta/de: Ei)j th\n (Exah/meron, Ei)j ta\<br />

meta\ th\n (Exah/meron, Pro\j Marki/wna, Ei)j to\ ) =Aisma,<br />

Ei)j me/rh tou= )Iezekih/l, Peri\ tou= pa/sca, Pro\j a(pa/saj<br />

ta\j ai(re/seij, plei=sta/ te a) /lla kai\ para\ polloi=j eu( /roij a) \n<br />

sw|zo/mena.<br />

6, 23, 1 )Ex e)kei/nou de\ kai\ )Wrige/nei tw=n ei)j ta\j qei/aj grafa\j<br />

u(pomnhma/twn e)gi/neto a)rch/, )Ambrosi/ou parormw=ntoj<br />

au)to\n muri/aij o( /saij ou) protropai=j tai=j dia\ lo/gwn kai\<br />

karaklh/sesin au)to\ mo/non, a)lla\ kai\ a)fqonwta/taij tw=n<br />

e)pithdei/wn corhgi/aij.<br />

6, 23, 2 tacugra/foi te ga\r au)tw= | plei/ouj<br />

h) \ e(pta\ to\n a)riqmo\n parh=san u(pagoreu/onti, cro/noij tetagme/noij<br />

a)llh/louj a)mei/bontej, bibliogra/foi te ou)c h( /ttouj a( /ma<br />

kai\ ko/raij e)pi\ to\ kalligrafei=n h)skhme/naij: w( =n a(pa/ntwn<br />

th\n de/ousan tw=n e)pithdei/wn a) /fqonon periousi/an o( )Ambro/sioj<br />

paresth/sato: nai\ mh\n kai\ e)n th= | peri\ ta\ qei=a lo/gia a)skh/sei<br />

te kai\ spoudh= | proqumi/an a) /faton au)tw= | suneise/feren, h( = |<br />

kai\ ma/lista au)to\n prou/trepen e)pi\ th\n tw=n u(pomnhma/twn<br />

su/ntaxin.<br />

6, 23, 3 tou/twn de\ ou( /twj e)co/ntwn, Ou)rbano\n e)piskopeu/santa<br />

th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj e) /tesin o)ktw\ diade/cetai<br />

Pontiano/j, th=j d' )Antioce/wn meta\ Filhto\n Ze/bennoj:<br />

6, 23, 4 kaq' ou( \j )Wrige/nhj, e)peigou/shj crei/aj e)kklhsiastikw=n<br />

e( /neka pragma/twn e)pi\ th\n (Ella/da steila/menoj th\n dia\<br />

Palaisti/nhj, presbei/ou ceiroqesi/an e)n Kaisarei/a| pro\j tw=n<br />

th= |de e)pisko/pwn a)nalamba/nei. ta\ me\n ou) =n e)pi\ tou/tw| peri\<br />

au)tou= kekinhme/na ta/ te e)pi\ toi=j kinhqei=sin dedogme/na toi=j<br />

tw=n e)kklhsiw=n proestw=sin o( /sa te a) /lla a)kma/zwn peri\ to\n<br />

qei=on ei)senh/nektai lo/gon, i)di/aj deo/mena sunta/xewj, metri/wj<br />

e)n tw= | deute/rw| h( =j u(pe\r au)tou= pepoih/meqa a)pologi/aj<br />

a)negra/yamen:<br />

6, 24, 1 tau=ta d' e)kei/noij de/oi a) \n e)piqei=nai w(j e)n me\n tw= |<br />

169


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e( /ktw| tw=n ei)j to\ kata\ )Iwa/nnhn )Exhghtikw=n shmai/nei ta\<br />

pro/tera pe/nte e)p' )Alexandrei/aj e) /t' o) /nta au)to\n sunta/xai,<br />

th=j d' ei)j to\ pa=n eu)agge/lion au)to\ dh\ tou=to pragmatei/aj<br />

mo/noi du/o kai\ ei) /kosi ei)j h(ma=j perih=lqon to/moi:<br />

6, 24, 2 kata\<br />

de\ to\ e) /naton tw=n Ei)j th\n Ge/nesin #dw/deka d' e)sti\n ta\<br />

pa/nt$a ou) mo/non tou\j pro\ tou= e)na/tou dhloi= e)pi\ th=j<br />

)Alexandrei/aj u(pemnhmati/sqai, kai\ ei)j tou\j prw/touj de\<br />

pe/nte kai\ ei) /kosi Yalmou\j e) /ti te ta\ ei)j tou\j Qrh/nouj, w( =n<br />

ei)j h(ma=j e)lhlu/qasin to/moi pe/nte, e)n oi( =j me/mnhtai kai\ tw=n<br />

Peri\ a)nasta/sewj: du/o d' e)sti\n kai\ tau=ta.<br />

6, 24, 3 ou) mh\n<br />

a)lla\ kai\ ta\ Peri\ a)rcw=n pro\ th=j a)p' )Alexandrei/aj<br />

metanasta/sewj gra/fei, kai\ tou\j e)pigegramme/nouj Strwmatei=j,<br />

o) /ntaj to\n a)riqmo\n de/ka, e)pi\ th=j au)th=j po/lewj kata\<br />

th\n )Alexa/ndrou sunta/ttei basilei/an, w(j kai\ tou=to<br />

o(lo/grafoi dhlou=sin au)tou= pro\ tw=n to/mwn e)pishmeiw/seij.<br />

6, 25, 1 "to\n me/n ge prw=ton e)xhgou/menoj Yalmo/n, e) /kqesin<br />

pepoi/htai tou= tw=n i(erw=n grafw=n th=j palaia=j diaqh/khj<br />

katalo/gou, w( =de/ pwj gra/fwn kata\ le/xin:<br />

"ou)k a)gnohte/on d' ei) =nai ta\j e)ndiaqh/kouj bi/blouj, w(j<br />

(Ebrai=oi paradido/asin, du/o kai\ ei) /kosi, o( /soj a)riqmo\j tw=n<br />

par' au)toi=j stoicei/wn e)sti/n".<br />

6, 25, 2 ei) =ta meta/ tina e)pife/rei le/gwn:<br />

"ei)si\n de\ ai( ei) /kosi du/o bi/bloi kaq' (Ebrai/ouj ai( /de: h( par'<br />

h(mi=n Ge/nesij e)pigegramme/nh, para\ d' (Ebrai/oij a)po\ th=j<br />

a)rch=j th=j bi/blou Brhsiq, o( /per e)sti\n "e)n a)rch= |": ) /Exodoj,<br />

Ouellesmwq, o( /per e)sti\n "tau=ta ta\ o)no/mata": Leuitiko/n,<br />

Oui kra, "kai\ e)ka/lesen": )Ariqmoi/, Ammesfekwdeim :<br />

Deuterono/mion, Elleaddebareim, "ou( =toi oi( lo/goi": )Ihsou=j<br />

ui(o\j Nauh=, Iwsouebennoun: Kritai/, (Rou/q, par' au)toi=j e)n<br />

e(ni/, Swfteim: Basileiw=n a b, par' au)toi=j e( /n, Samouh\l,<br />

"o( qeo/klhtoj": Basileiw=n g d e)n e(ni/, Ouammelcdauid,<br />

o( /per e)sti\n "basilei/a Daui/d": Paraleipome/nwn a b e)n<br />

e(ni/, Dabrhi amein, o( /per e)sti\n "lo/goi h(merw=n": ) /Ezraj a b<br />

e)n e(ni/, Ezra, o( / e)stin "bohqo/j": bi/bloj Yalmw=n, Sfarqelleim:<br />

Solomw=noj paroimi/ai, Melwq: )Ekklhsiasth/j,<br />

Kwelq: ) =Aisma a) |sma/twn #ou) ga/r, w(j u(polamba/nousi/n<br />

tinej, ) /Aismata a) |sma/twn$, Sirassireim: (Hsai/ aj, Iessia :<br />

(Ieremi/aj su\n Qrh/noij kai\ th= | )Epistolh= | e)n e(ni/, Ieremia:<br />

Danih/l, Danihl: )Iezekih/l, Iezekihl: )Iw/b, Iwb: )Esqh/r,<br />

Esqhr. e) /xw de\ tou/twn e)sti\ ta\ Makkabai ka/, a( /per e)pige - /<br />

graptai Sarbhqsabanaiel".<br />

6, 25, 3 tau=ta me\n ou) =n e)n tw= | proeirhme/nw| ti/qhsi suggra/mmati:<br />

e)n de\ tw= | prw/tw| tw=n ei)j to\ kata\ Matqai=on, to\n<br />

170


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)kklhsiastiko\n fula/ttwn kano/na, mo/na te/ssara ei)de/nai<br />

eu)agge/lia martu/retai, w( =de/ pwj gra/fwn:<br />

6, 25, 4 "w(j e)n parado/sei maqw\n peri\ tw=n tessa/rwn<br />

eu)aggeli/wn, a( \ kai\ mo/na a)nanti/rrhta/ e)stin e)n th= | u(po\ to\n<br />

ou)rano\n e)kklhsi/a| tou= qeou=, o( /ti prw=ton me\n ge/graptai to\<br />

kata\ to/n pote telw/nhn, u( /steron de\ a)po/stolon )Ihsou=<br />

Cristou= Matqai=on, e)kdedwko/ta au)to\ toi=j a)po\ )Ioudai smou =<br />

pisteu/sasin, gra/mmasin (Ebrai koi=j suntetagme/non :<br />

6, 25, 5 deu/teron de\ to\ kata\ Ma/rkon, w(j Pe/troj u(fhgh/sato au)tw= |,<br />

poih/santa, o( \n kai\ ui(o\n e)n th= | kaqolikh= | e)pistolh= | dia\ tou/twn<br />

w(molo/ghsen fa/skwn: u.<br />

6, 25, 6 kai\<br />

tri/ton to\ kata\ Louka=n, to\ u(po\ Pau/lou e)painou/menon<br />

eu)agge/lion toi=j a)po\ tw=n e)qnw=n pepoihko/ta: e)pi\ pa=sin<br />

to\ kata\ )Iwa/nnhn".<br />

6, 25, 7 kai\ e)n tw= | pe/mptw| de\ tw=n ei)j to\ kata\ )Iwa/nnhn<br />

)Exhghtikw=n o( au)to\j tau=ta peri\ tw=n e)pistolw=n tw=n<br />

a)posto/lwn fhsi/n:<br />

"o( de\ i(kanwqei\j dia/konoj gene/sqai th=j kainh=j diaqh/khj,<br />

ou) gra/mmatoj, a)lla\ pneu/matoj, Pau=loj, o( peplhrwkw\j<br />

to\ eu)agge/lion a)po\ (Ierousalh\m kai\ ku/klw| me/cri tou=<br />

)Illurikou=, ou)de\ pa/saij e) /grayen ai( =j e)di/daxen e)kklhsi/aij,<br />

a)lla\ kai\ ai( =j e) /grayen, o)li/gouj sti/couj e)pe/steilen.<br />

6, 25, 8 Pe/troj de/, e)f' w( = | oi)kodomei=tai h( Cristou= e)kklhsi/a, h( =j<br />

pu/lai ( /Aidou ou) katiscu/sousin, mi/an e)pistolh\n o(mologoume/nhn<br />

katale/loipen, e) /stw de\ kai\ deute/ran: a)mfiba/lletai<br />

ga/r.<br />

6, 25, 9 ti/ dei= peri\ tou= a)napeso/ntoj e)pi\ to\ sth=qoj le/gein<br />

tou= )Ihsou=, )Iwa/nnou, o( \j eu)agge/lion e( \n katale/loipen,<br />

o(mologw=n du/nasqai tosau=ta poih/sein a( \ ou)d' o( ko/smoj<br />

cwrh=sai e)du/nato, e) /grayen de\ kai\ th\n )Apoka/luyin,<br />

keleusqei\j siwph=sai kai\ mh\ gra/yai ta\j tw=n e(pta\ brontw=n<br />

fwna/j;<br />

6, 25, 10 katale/loipen kai\ e)pistolh\n pa/nu o)li/gwn<br />

sti/cwn, e) /stw de\ kai\ deute/ran kai\ tri/thn: e)pei\ ou) pa/ntej<br />

fasi\n gnhsi/ouj ei) =nai tau/taj: plh\n ou) /k ei)sin sti/cwn<br />

a)mfo/terai e(kato/n".<br />

6, 25, 11 e) /ti pro\j tou/toij peri\ th=j Pro\j (Ebrai/ouj e)pistolh=j<br />

e)n tai=j ei)j au)th\n (Omili/aij tau=ta dialamba/nei:<br />

"o( /ti o( carakth\r th=j le/xewj th=j Pro\j (Ebrai/ouj<br />

e)pigegramme/nhj e)pistolh=j ou)k e) /cei to\ e)n lo/gw| i)diwtiko\n<br />

tou= a)posto/lou, o(mologh/santoj e(auto\n i)diw/thn ei) =nai tw= |<br />

lo/gw|, tou=t' e)sti\n th= | fra/sei, a)ll' e)sti\n h( e)pistolh\ sunqe/sei<br />

th=j le/xewj (Ellhnikwte/ra, pa=j o( e)pista/menoj kri/nein<br />

171


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

fra/sewn diafora\j o(mologh/sai a) /n.<br />

6, 25, 12 pa/lin te au) = o( /ti<br />

ta\ noh/mata th=j e)pistolh=j qauma/sia/ e)stin kai\ ou) deu/tera<br />

tw=n a)postolikw=n o(mologoume/nwn gramma/twn, kai\ tou=to<br />

a) \n sumfh/sai ei) =nai a)lhqe\j pa=j o( prose/cwn th= | a)nagnw/sei<br />

th= | a)postolikh= |".<br />

6, 25, 13 tou/toij meq' e( /tera e)pife/rei le/gwn:<br />

"e)gw\ de\ a)pofaino/menoj ei) /poim' a) \n o( /ti ta\ me\n noh/mata<br />

tou= a)posto/lou e)sti/n, h( de\ fra/sij kai\ h( su/nqesij<br />

a)pomnhmoneu/santo/j tinoj ta\ a)postolika\ kai\ w( /sper scoliografh/santo/j<br />

tinoj ta\ ei)rhme/na u(po\ tou= didaska/lou. ei) / tij<br />

ou) =n e)kklhsi/a e) /cei tau/thn th\n e)pistolh\n w(j Pau/lou, au( /th<br />

eu)dokimei/tw kai\ e)pi\ tou/tw|: ou) ga\r ei)kh= | oi( a)rcai=oi a) /ndrej<br />

w(j Pau/lou au)th\n paradedw/kasin.<br />

6, 25, 14 ti/j de\ o( gra/yaj<br />

th\n e)pistolh/n, to\ me\n a)lhqe\j qeo\j oi) =den, h( de\ ei)j h(ma=j<br />

fqa/sasa i(stori/a u(po\ tinw=n me\n lego/ntwn o( /ti Klh/mhj, o(<br />

geno/menoj e)pi/skopoj (Rwmai/wn, e) /grayen th\n e)pistolh\n,<br />

u(po\ tinw=n de\ o( /ti Louka=j, o( gra/yaj to\ eu)agge/lion kai\ ta\j<br />

Pra/xeij".<br />

a)lla\ tau=ta me\n w( =de e)ce/tw:<br />

6, 26, 1 e) /toj d' h) =n tou=to de/katon th=j dhloume/nhj h(gemoni/aj,<br />

kaq' o( \ th\n a)p' )Alexandrei/aj metana/stasin e)pi\ th\n<br />

Kaisa/reian o( )Wrige/nhj poihsa/menoj, (Hrakla= | to\ th=j<br />

kathch/sewj tw=n au)to/qi didaskalei=on katalei/pei: ou)k<br />

ei)j makro\n de\ kai\ Dhmh/trioj o( th=j )Alexandre/wn e)kklhsi/aj<br />

e)pi/skopoj teleuta= |, e)f' o( /loij e) /tesi trisi\ kai\ tessara/konta<br />

th= | leitourgi/a| diarke/saj: diade/cetai d' au)to\n o( (Hrakla=j.<br />

6, 27, 1 Die/prepen d' e)n tou/tw| Firmiliano/j, Kaisarei/aj th=j<br />

Kappadokw=n e)pi/skopoj, tosau/thn ei)sa/gwn peri\ to\n<br />

)Wrige/nhn spoudh/n, w(j tote\ me\n au)to\n a)mfi\ ta\ kat' au)to\n<br />

kli/mata ei)j th\n tw=n e)kklhsiw=n w)fe/leian e)kkalei=sqai,<br />

tote\ de\ w(j au)to\n e)pi\ th\n )Ioudai/an ste/llesqai kai/ tinaj<br />

au)tw= | sundiatri/bein cro/nouj th=j ei)j ta\ qei=a beltiw/sewj<br />

e( /neka. ou) mh\n a)lla\ kai\ o( th=j (Ierosolu/mwn proestw\j<br />

)Ale/xandroj Qeo/ktisto/j te o( kata\ Kaisa/reian to\n pa/nta<br />

cro/non prosane/contej au)tw= |, oi( =a didaska/lw| mo/nw|, ta\<br />

th=j tw=n qei/wn grafw=n e(rmhnei/aj kai\ ta\ loipa\ tou= e)kklhsiastikou=<br />

lo/gou pra/ttein sunecw/roun.<br />

6, 28, 1 To/n ge mh\n (Rwmai/wn au)tokra/tora )Ale/xandron trisi\n<br />

e)pi\ de/ka e) /tesin th\n a)rch\n dianu/santa Maximi=noj Kai=sar<br />

diade/cetai: o( \j dh\ kata\ ko/ton to\n pro\j to\n )Alexa/ndrou<br />

oi) =kon, e)k pleio/nwn pistw=n sunestw=ta, diwgmo\n e)gei/raj,<br />

tou\j tw=n e)kklhsiw=n a) /rcontaj mo/nouj w(j ai)ti/ouj th=j kata\<br />

to\ eu)agge/lion didaskali/aj a)nairei=sqai prosta/ttei. to/te<br />

172


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kai\ )Wrige/nhj to\n Peri\ marturi/ou sunta/ttei, )Ambrosi/w|<br />

kai\ Prwtokth/tw| presbute/rw| th=j e)n Kaisarei/a| paroiki/aj<br />

a)naqei\j to\ su/ggramma, o( /ti dh\ a) /mfw peri/stasij ou)c h(<br />

tucou=sa e)n tw= | diwgmw= | kateilh/fei: e)n h( = | kai\ diapre/yai<br />

kate/cei lo/goj e)n o(mologi/a| tou\j a) /ndraj, ou) plei/onoj h) \<br />

trietou=j cro/nou tw= | Maximi/nw| diagenome/nou. seshmei/wtai<br />

de\ toutoni\ tou= diwgmou= to\n kairo\n e) /n te tw= | deute/rw| kai\<br />

ei)kostw= | tw=n ei)j to\ kata\ )Iwa/nnhn )Exhghtikw=n kai\ e)n<br />

diafo/roij e)pistolai=j )Wrige/nhj.<br />

6, 29, 1 Gordianou= de\ meta\ Maximi=non th\n (Rwmai/wn h(gemoni/an<br />

diadexame/nou, th=j kata\ (Rw/mhn e)kklhsi/aj Pontiano\n e) /tesin<br />

e( \x e)piskopeu/santa diade/cetai )Ante/rwj kai\ tou=ton Fabiano/j,<br />

e)pi\ mh=na th= | leitourgi/a| diakonhsa/menon.<br />

6, 29, 2 e)x a)grou=<br />

fasin to\n Fabiano\n meta\ th\n )Ante/rwtoj teleuth\n a( /m'<br />

e(te/roij sunelqo/nta e)picwria/zein th= | (Rw/mh|, e) /nqa paradoxo/tata<br />

pro\j th=j qei/aj kai\ ou)rani/ou ca/ritoj e)pi\ to\n klh=ron<br />

parelhluqe/nai.<br />

6, 29, 3 tw=n ga\r a)delfw=n a(pa/ntwn ceirotoni/aj<br />

e( /neken th=j tou= me/llontoj diade/xasqai th\n e)piskoph\n<br />

sugkekrothme/nwn plei/stwn te e)pifanw=n kai\ e)ndo/xwn<br />

a)ndrw=n toi=j polloi=j e)n u(ponoi/a| u(parco/ntwn, o( Fabiano\j<br />

parw\n ou)deno\j me\n a)nqrw/pwn ei)j dia/noian h) / |ei, o( /mwj d'<br />

ou) =n a)qro/wj e)k metew/rou peristera\n katapta=san e)pikaqesqh=nai<br />

th= | au)tou= kefalh= | mnhmoneu/ousin, mi/mhma e)ndeiknume/nhn<br />

th=j e)pi\ to\n swth=ra tou= a(gi/ou pneu/matoj e)n ei) /dei<br />

peristera=j kaqo/dou:<br />

6, 29, 4 e)f' w( = | to\n pa/nta lao/n, w( /sper<br />

u(f' e(no\j pneu/matoj qei/ou kinhqe/nta, proqumi/a|, pa/sh| kai\<br />

mia= | yuch= | a) /xion e)piboh=sai kai\ a)mellh/twj e)pi\ to\n qro/non<br />

th=j e)piskoph=j labo/ntaj au)to\n e)piqei=nai. to/te dh\ kai\ tou=<br />

kat' )Antio/ceian e)pisko/pou Zebe/nnou to\n bi/on metalla/xantoj,<br />

Babula=j th\n a)rch\n diade/cetai, e) /n te )Alexandrei/a|<br />

meta\ Dhmh/trion (Hrakla= th\n leitourgi/an pareilhfo/toj,<br />

th=j tw=n au)to/qi kathch/sewj th\n diatribh\n diade/cetai<br />

Dionu/sioj, ei( =j kai\ ou( =toj tw=n )Wrige/nouj geno/menoj<br />

foithtw=n.<br />

6, 30, 1 Tw= | de\ )Wrige/nei e)pi\ th=j Kaisarei/aj ta\ sunh/qh pra/ttonti<br />

polloi\ prosh/ |esan ou) mo/non tw=n e)picwri/wn, a)lla\ kai\ th=j<br />

a)llodaph=j muri/oi foithtai\ ta\j patri/daj a)polipo/ntej:<br />

w( =n e)pish/mouj ma/lista e) /gnwmen Qeo/dwron, o( \j h) =n au)to\j<br />

ou( =toj o( kaq' h(ma=j e)pisko/pwn diabo/htoj Grhgo/rioj, to/n<br />

te tou/tou a)delfo\n )Aqhno/dwron, ou( \j a)mfi\ ta\ (Ellh/nwn kai\<br />

ta\ (Rwmai/wn maqh/mata deinw=j e)ptohme/nouj, filosofi/aj<br />

au)toi=j e)nei\j e) /rwta, th=j prote/raj spoudh=j th\n qei/an<br />

173


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a) /skhsin a)ntikatalla/xasqai proutre/yato: pe/nte de\ o( /loij<br />

e) /tesin au)tw= | suggeno/menoi, tosau/thn a)phne/gkanto peri\<br />

ta\ qei=a belti/wsin, w(j e) /ti ne/ouj a) /mfw e)piskoph=j tw=n kata\<br />

Po/nton e)kklhsiw=n a)xiwqh=nai.<br />

6, 31, 1 )En tou/tw| kai\ )Afrikano\j o( tw=n e)pigegramme/nwn<br />

Kestw=n suggrafeu\j e)gnwri/zeto. e)pistolh\ tou/tou )Wrige/nei<br />

grafei=sa fe/retai, a)porou=ntoj w(j no/qou kai\ peplasme/nhj<br />

ou) /shj th=j e)n tw= | Danih\l kata\ Sousa/nnan i(stori/aj: pro\j<br />

h( \n )Wrige/nhj a)ntigra/fei plhre/stata.<br />

6, 31, 2 tou= d' au)tou=<br />

)Afrikanou= kai\ a) /lla to\n a)riqmo\n pe/nte Cronografiw=n<br />

h) =lqen ei)j h(ma=j e)p' a)kribe\j peponhme/na spouda/smata:<br />

e)n oi( =j fhsin e(auto\n porei/an stei/lasqai e)pi\ th\n )Alexa/ndreian<br />

dia\ pollh\n tou= (Hrakla= fh/mhn, o( \n e)pi\ lo/goij filoso/foij<br />

kai\ toi=j a) /lloij (Ellh/nwn maqh/masin eu) = ma/la diapre/yanta,<br />

th\n e)piskoph\n th=j au)to/qi e)kklhsi/aj e)gceirisqh=nai e)dhlw/samen.<br />

6, 31, 3 kai\ e(te/ra de\ tou= au)tou= )Afrikanou= fe/retai<br />

e)pistolh\ pro\j )Aristei/dhn, peri\ th=j nomizome/nhj diafwni/aj<br />

tw=n para\ Matqai/w| te kai\ Louka= | tou= Cristou= genealogiw=n:<br />

e)n h( = | safe/stata th\n sumfwni/an tw=n eu)aggelistw=n pari/sthsin<br />

e)x i(stori/aj ei)j au)to\n katelqou/shj, h( \n kata\ kairo\n e)n tw= |<br />

prw/tw| th=j meta\ cei=raj u(poqe/sewj prolabw\n e)xeqe/mhn.<br />

6, 32, 1 Kai\ )Wrige/nei de\ kata\ tou=ton to\n cro/non ta\ ei)j to\n<br />

(Hsai/ an, e)n tau)tw= | de\ kai\ ta\ ei)j to\n )Iezekih\l suneta/tteto :<br />

w( =n ei)j me\n to\ tri/ton me/roj tou= (Hsai/ ou me/cri th=j o(ra/sewj<br />

tw=n tetrapo/dwn tw=n e)n th= | e)rh/mw| tria/konta ei)j h(ma=j<br />

perih=lqon to/moi, ei)j de\ to\n )Iezekih\l pe/nte kai\ ei) /kosi,<br />

ou( \j kai\ mo/nouj ei)j to\n pa/nta pepoi/htai profh/thn.<br />

6, 32, 2 geno/menoj de\ thnika/de e)n )Aqh/naij, perai/nei me\n ta\ ei)j to\n<br />

)Iezekih/l, tw=n d' ei)j to\ ) =Aisma tw=n a) |sma/twn a) /rcetai, kai\<br />

pro/eisi/n ge au)to/qi me/cri tou= pe/mptou suggra/mmatoj:<br />

e)panelqw\n d' e)pi\ th\n Kaisa/reian kai\ tau=ta ei)j pe/raj,<br />

de/ka o) /nta to\n a)riqmo/n, a) /gei.<br />

6, 32, 3 ti/ dei= tw=n lo/gwn ta)ndro\j<br />

e)pi\ tou= paro/ntoj to\n a)kribh= kata/logon poiei=sqai, i)di/aj<br />

deo/menon scolh=j; o( \n kai\ a)negra/yamen e)pi\ th=j tou= Pamfi/lou<br />

bi/ou tou= kaq' h(ma=j i(erou= ma/rturoj a)nagrafh=j, e)n h( = | th\n<br />

peri\ ta\ qei=a spoudh\n tou= Pamfi/lou o(po/sh tij gego/noi,<br />

paristw=ntej, th=j sunacqei/shj au)tw= | tw=n te )Wrige/nouj kai\<br />

tw=n a) /llwn e)kklhsiastikw=n suggrafe/wn biblioqh/khj tou\j<br />

pi/nakaj pareqe/mhn, e)x w( =n o( /tw| fi/lon, pa/restin e)ntele/stata<br />

tw=n )Wrige/nouj po/nwn ta\ ei)j h(ma=j e)lqo/nta diagnw=nai. nuni\<br />

de\ poreute/on e)pi\ th\n th=j i(stori/aj a)kolouqi/an.<br />

6, 33, 1 Bh/rulloj o( mikrw= | pro/sqen dedhlwme/noj Bo/strwn<br />

174


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th=j )Arabi/aj e)pi/skopoj, to\n e)kklhsiastiko\n parektre/pwn<br />

kano/na, xe/na tina\ th=j pi/stewj pareisfe/rein e)peira=to,<br />

to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n le/gein tolmw=n mh\ prou festa/nai<br />

kat' i)di/an ou)si/aj perigrafh\n pro\ th=j ei)j a)nqrw/pouj<br />

e)pidhmi/aj mhde\ mh\n qeo/thta i)di/an e) /cein, a)ll' e)mpoliteuome/nhn<br />

au)tw= | mo/nhn th\n katrikh/n.<br />

6, 33, 2 e)pi\ tou/tw| plei/stwn<br />

e)pisko/pwn zhth/seij kai\ dialo/gouj pro\j to\n a) /ndra<br />

pepoihme/nwn, meq' e(te/rwn paraklhqei\j )Wrige/nhj ka/teisi me\n<br />

ei)j o(mili/an ta\ prw=ta tw= | a)ndri/, ti/na nou=n e) /coi, a)popeirw/menoj,<br />

w(j d' e) /gnw o( / ti kai\ le/goi, eu)qu/naj mh\ o)rqodoxou=nta<br />

logismw= | te pei/saj, th= | peri\ tou= do/gmatoj e)fi/sthsin a)lhqei/a|<br />

e)pi/ te th\n prote/ran u(gih= do/xan a)pokaqi/sthsin.<br />

6, 33, 3 kai\<br />

fe/retai/ ge ei)j e) /ti nu=n e) /ggrafa tou= te Bhru/llou kai\ th=j<br />

di' au)to\n genome/nhj suno/dou, o(mou= ta\j )Wrige/nouj pro\j<br />

au)to\n zhth/seij kai\ ta\j lecqei/saj e)pi\ th=j au)tou= paroiki/aj<br />

diale/xeij e( /kasta/ te tw=n to/te pepragme/nwn perie/conta.<br />

6, 33, 4 kai\ a) /lla me\n ou) =n muri/a )Wrige/nouj pe/ri mnh/mh| paradido/asin<br />

tw=n kaq' h(ma=j oi( presbu/teroi, a( \ kai\ parh/sein moi<br />

dokw=, ou) th=j e)nestw/shj e)co/mena pragmatei/aj: o( /sa de\<br />

a)nagkai=a tw=n peri\ au)to\n diagnw=nai h) =n, tau=ta kai\ e)k th=j<br />

u(pe\r au)tou= peponhme/nhj h(mi=n te kai\ tw= | kaq' h(ma=j i(erw= |<br />

ma/rturi Pamfi/lw| a)pologi/aj pa/restin a)nale/xasqai, h( \n<br />

tw=n filaiti/wn e( /neka sumponh/santej a)llh/loij dia\ spoudh=j<br />

pepoih/meqa.<br />

6, 34, 1 ) /Etesin de\ o( /loij e( \x Gordianou= th\n (Rwmai/wn dianu/santoj<br />

h(gemoni/an, Fi/lippoj a( /ma paidi\ Fili/ppw| th\n a)rch\n<br />

diade/cetai. tou=ton kate/cei lo/goj Cristiano\n o) /nta e)n h(me/ra|<br />

th=j u(sta/thj tou= pa/sca pannuci/doj tw=n e)pi\ th=j e)kklhsi/aj<br />

eu)cw=n tw= | plh/qei metascei=n e)qelh=sai, ou) pro/teron de\ u(po\<br />

tou= thnika/de proestw=toj e)pitraph=nai ei)sbalei=n, h) \ e)xomologh/sasqai<br />

kai\ toi=j e)n paraptw/masin e)xetazome/noij metanoi/aj<br />

te cw/ran i) /scousin e(auto\n katale/xai: a) /llwj ga\r mh\ a) /n<br />

pote pro\j au)tou=, mh\ ou)ci\ tou=to poih/santa, dia\ polla\j<br />

tw=n kat' au)to\n ai)ti/aj paradecqh=nai. kai\ peiqarch=sai ge<br />

proqu/mwj le/getai, to\ gnh/sion kai\ eu)labe\j th=j peri\ to\n<br />

qei=on fo/bon diaqe/sewj e) /rgoij e)pidedeigme/non.<br />

6, 35, 1 Tri/ton de\ tou/tw| e) /toj h) =n, kaq' o( \ metalla/xantoj (Hrakla=<br />

to\n bi/on e)pi\ de/ka e( \x e) /tesin th=j prostasi/aj tw=n kat'<br />

)Alexa/ndreian e)kklhsiw=n, th\n e)piskoph\n Dionu/sioj u(polamba/nei.<br />

6, 36, 1 To/te dh=ta, oi( =a kai\ ei)ko\j h) =n, plhquou/shj th=j pi/stewj<br />

peparrhsiasme/nou te tou= kaq' h(ma=j para\ pa=sin lo/gou,<br />

u(pe\r ta\ e(xh/konta/ fasin e) /th to\n )Wrige/nhn geno/menon, a( /te<br />

175


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

dh\ megi/sthn h) /dh sullexa/menon e)k th=j makra=j paraskeuh=j<br />

e( /xin, ta\j e)pi\ tou= koinou= legome/naj au)tw= | diale/xeij<br />

tacugra/foij metalabei=n e)pitre/yai, ou) pro/tero/n pote tou=to<br />

gene/sqai sugkecwrhko/ta.<br />

6, 36, 2 e)n tou/tw| kai\ ta\ pro\j to\n<br />

e)pigegramme/non kaq' h(mw=n Ke/lsou tou= )Epikourei/ou )Alhqh=<br />

lo/gon o)ktw\ to\n a)riqmo\n suggra/mmata sunta/ttei kai\ tou\j<br />

ei)j to\ kata\ Matqai=on eu)agge/lion ei) /kosi pe/nte to/mouj tou/j<br />

te ei)j tou\j dw/deka profh/taj, a)f' w( =n mo/nouj eu( /romen pe/nte<br />

kai\ ei) /kosi.<br />

6, 36, 3 fe/retai de\ au)tou= kai\ pro\j au)to\n basile/a<br />

Fi/lippon e)pistolh\ kai\ a) /llh pro\j th\n tou/tou gameth\n<br />

Seuh/ran dia/foroi/ te a) /llai pro\j diafo/rouj: w( =n o(po/saj<br />

spora/dhn para\ diafo/roij swqei/saj sunagagei=n dedunh/meqa,<br />

e)n i)di/aij to/mwn perigrafai=j, w(j a) \n mhke/ti diarri/ptointo,<br />

katele/xamen, to\n e(kato\n a)riqmo\n u(perbainou/saj.<br />

6, 36, 4 gra/fei<br />

de\ kai\ Fabianw= | tw= | kata\ (Rw/mhn e)pisko/pw| e(te/roij te<br />

plei/stoij a) /rcousin e)kklhsiw=n peri\ th=j kat' au)to\n o)rqodoxi/aj.<br />

e) /ceij kai\ tou/twn ta\j a)podei/xeij e)n e( /ktw| th=j grafei/shj<br />

h(mi=n peri\ tou= a)ndro\j a)pologi/aj.<br />

6, 37, 1 ) /Alloi d' au) = pa/lin e)pi\ th=j )Arabi/aj kata\ to\n dhlou/menon<br />

e)pifu/ontai cro/non do/gmatoj a)llotri/ou th=j a)lhqei/aj<br />

ei)shghtai/, oi( \ e) /legon th\n a)nqrwpei/an yuch\n te/wj me\n kata\<br />

to\n e)nestw=ta kairo\n a( /ma th= | teleuth= | sunapoqnh/ |skein toi=j<br />

sw/masin kai\ sundiafqei/resqai, au) =qij de/ pote kata\ to\n th=j<br />

a)nasta/sewj kairo\n su\n au)toi=j a)nabiw/sesqai. kai\ dh\ kai\<br />

to/te sugkrothqei/shj ou) smikra=j suno/dou, pa/lin )Wrige/nhj<br />

paraklhqei\j kai\ e)ntau=qa kinh/saj te lo/gouj e)pi\ tou= koinou=<br />

peri\ tou= zhtoume/nou, ou( /twj h)ne/cqh w(j metateqh=nai ta\j tw=n<br />

pro/teron e)sfalme/nwn dianoi/aj.<br />

6, 38, 1 To/te de\ kai\ a) /llhj diastrofh=j kata/rcetai h( tw=n<br />

(Elkesai tw=n legome/nh ai( /resij, h( \ kai\ a( /ma tw= | a) /rxasqai<br />

a)pe/sbh. mnhmoneu/ei d' au)th=j o(milw=n e)pi\ tou= koinou= ei)j<br />

to\n yalmo\n o( )Wrige/nhj, w( =de/ pwj le/gwn:<br />

"e)lh/luqe/n tij e)pi\ tou= paro/ntoj me/ga fronw=n e)pi\ tw= |<br />

du/nasqai presbeu/ein gnw/mhj a)qe/ou kai\ a)sebesta/thj,<br />

kaloume/nhj (Elkesai tw=n, newsti\ e)panistame/nhj tai=j e)kklhsi/aij.<br />

e)kei/nh h( gnw/mh oi( =a le/gei kaka/, paraqh/somai u(mi=n,<br />

i( /na mh\ sunarpa/zhsqe. a)qetei= tina a)po\ pa/shj grafh=j,<br />

ke/crhtai r(htoi=j pa/lin a)po\ pa/shj palaia=j te kai\ eu)aggelikh=j,<br />

to\n a)po/stolon te/leon a)qetei=. fhsi\n de\ o( /ti to\ a)rnh/sasqai<br />

a)dia/foro/n e)stin kai\ o( me\n noh/saj tw= | me\n sto/mati e)n<br />

a)na/gkaij a)rnh/setai, th= | de\ kardi/a| ou)ci/. kai\ bi/blon tina\<br />

fe/rousin, h( \n le/gousin e)x ou)ranou= peptwke/nai kai\ to\n<br />

176


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)khkoo/ta e)kei/nhj kai\ pisteu/onta a) /fesin lh/yesqai tw=n<br />

a(marthma/twn, a) /llhn a) /fesin par' h( \n Cristo\j )Ihsou=j<br />

a)fh=ken".<br />

6, 39, 1 )Alla\ ga\r Fi/lippon e) /tesin e(pta\ basileu/santa<br />

diade/cetai De/kioj: o( \j dh\ tou= pro\j Fi/lippon e) /cqouj e( /neka<br />

diwgmo\n kata\ tw=n e)kklhsiw=n e)gei/rei, e)n w( = | Fabianou= e)pi\<br />

(Rw/mhj marturi/w| teleiwqe/ntoj, Kornh/lioj th\n e)piskoph\n<br />

diade/cetai.<br />

6, 39, 2 e)pi\ de\ Palaisti/nhj )Ale/xandroj o( th=j<br />

(Ierosolu/mwn e)kklhsi/aj e)pi/skopoj au) =qij dia\ Cristo\n e)n th= |<br />

Kaisarei/a| h(gemonikoi=j parasta\j dikasthri/oij kai\ e)pi\ deute/ra|<br />

diapre/yaj o(mologi/a|, desmwthri/ou peira=tai, liparw= |<br />

gh/rei kai\ semnh= | polia= | katestemme/noj.<br />

6, 39, 3 tou/tou de\ meta\<br />

th\n e)n toi=j h(gemonikoi=j dikasthri/oij lampra\n kai\ perifanh=<br />

marturi/an e)pi\ th=j ei(rkth=j koimhqe/ntoj, Mazaba/nhj dia/docoj<br />

th=j e)n (Ierosolu/moij e)piskoph=j a)nadei/knutai.<br />

6, 39, 4 tw= | d' )Alexa/ndrw|<br />

paraplhsi/wj e)n )Antiocei/a| tou= Babula= meta\ o(mologi/an<br />

e)n desmwthri/w| metalla/xantoj, Fa/bioj th=j au)to/qi<br />

proi/ statai e)kklhsi/aj .<br />

6, 39, 5 ta\ me\n ou) =n )Wrige/nei kata\ to\n<br />

diwgmo\n sumba/nta oi( =a kai\ o( /sa, kai\ o(poi/aj e) /tucen teleuth=j,<br />

tou= ponhrou= dai/monoj e)fami/llwj ta)ndri\ panstratia= | parataxame/nou<br />

pa/sh| te mhcanh= | kai\ duna/mei kat' au)tou= strathgh/santoj<br />

para\ pa/ntaj te tou\j thnika/de polemhqe/ntaj diafero/ntwj<br />

e)piskh/yantoj au)tw= |, oi( =a/ te kai\ o( /sa dia\ to\n Cristou= lo/gon<br />

o( a)nh\r u(pe/meinen, desma\ kai\ basa/nouj ta\j kata\ tou= sw/matoj<br />

ta/j te u(po\ sidh/rw| kai\ mucoi=j ei(rkth=j timwri/aj, kai\<br />

w(j e)pi\ plei/staij h(me/raij tou\j po/daj u(po\ te/ssara tou=<br />

kolasthri/ou xu/lou parataqei\j diasth/mata, puro/j te<br />

a)peila\j kai\ o( /sa a) /lla pro\j tw=n e)cqrw=n e)penecqe/nta<br />

karterw=j h) /negken, oi( /ou te ta\ kat' au)to\n e) /tucen te/louj,<br />

mhdamw=j au)to\n a)nelei=n panti\ sqe/nei tou= dikastou= filonei/kwj<br />

e)nsta/ntoj, o(poi/aj te meta\ tau=ta katalei/pei fwna\j kai\<br />

au)ta\j plh/reij toi=j a)nalh/yewj deome/noij w)felei/aj, plei=stai<br />

o( /sai ta)ndro\j e)pistolai\ ta)lhqe\j o(mou= kai\ a)kribe\j perie/cousin.<br />

6, 40, 1 Ta/ ge/ toi kata\ Dionu/sion e)k th=j pro\j Germano\n<br />

e)pistolh=j au)tou= paraqh/somai, e) /nqa tou=ton peri\ e(autou=<br />

le/gwn i(storei= to\n tro/pon:<br />

"e)gw\ de\ kai\ e)nw/pion tou= qeou= lalw=, kai\ au)to\j oi) =den ei)<br />

yeu/domai: ou)demi/an e)p' e)mautou= ballo/menoj ou)de\ a)qeei\<br />

pepoi/hmai th\n fugh/n,<br />

6, 40, 2 a)lla\ kai\ pro/teron, tou= kata\<br />

De/kion proteqe/ntoj diwgmou=, Sabi=noj au)th=j w( /raj froumen-<br />

177


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ta/rion e) /pemyen ei)j a)nazh/thsi/n mou, ka)gw\ me\n tessa/rwn<br />

h(merw=n e)pi\ th=j oi)ki/aj e) /meina, th\n a) /fixin tou= froumentari/ou<br />

prosdokw=n, o( \ de\ pa/nta me\n perih=lqen a)nereunw=n, ta\j<br />

o(dou\j tou\j potamou\j tou\j a)grou/j, e) /nqa kru/ptesqai/ me<br />

h) \ badi/zein u(peno/hsen, a)orasi/a| de\ ei) /ceto mh\ eu(ri/skwn th\n<br />

oi)ki/an: ou) ga\r e)pi/steuen oi) /koi me diwko/menon me/nein.<br />

6, 40, 3 kai\ mo/lij, meta\ th\n teta/rthn h(me/ran, keleu/santo/j<br />

moi metasth=nai tou= qeou= kai\ parado/xwj o(dopoih/santoj,<br />

e)gw/ te kai\ oi( pai=dej kai\ polloi\ tw=n a)delfw=n a( /ma<br />

sunexh/lqomen. kai\ o( /ti th=j tou= qeou= pronoi/aj e) /rgon e)kei=no<br />

ge/gonen, ta\ e(xh=j e)dh/lwsen, e)n oi( =j ta/ca tisi\n gego/namen<br />

crh/simoi".<br />

6, 40, 4 ei) =ta/ tina metaxu\ ei)pw/n, ta\ meta\ th\n fugh\n au)tw= |<br />

sumbebhko/ta dhloi=, tau=ta e)pife/rwn:<br />

"e)gw\ me\n ga\r peri\ h(li/ou dusma\j a( /ma toi=j su\n e)moi\<br />

geno/menoj u(po\ toi=j stratiw/taij, ei)j Tapo/sirin h) /cqhn, o(<br />

de\ Timo/qeoj kata\ th\n tou= qeou= pro/noian e) /tucen mh\ parw\n<br />

mhde\ katalhfqei/j, e)lqw\n de\ u( /steron eu( =ren to\n oi) =kon<br />

e) /rhmon kai\ frourou=ntaj au)to\n u(phre/taj, h(ma=j de\<br />

e)xhndrapodisme/nouj".<br />

6, 40, 5 kai\ meq' e( /tera/ fhsin:<br />

"kai\ ti/j o( th=j qaumasi/aj oi)konomi/aj au)tou= tro/poj; ta\<br />

ga\r a)lhqh= lecqh/setai, a)ph/nteto/ tij tw=n cwritw=n<br />

u(pofeu/gonti tw= | Timoqe/w| kai\ tetaragme/nw|, kai\ th\n ai)ti/an<br />

th=j e)pei/xewj e)pu/qeto.<br />

6, 40, 6 o( \ de\ ta)lhqe\j e)xei=pen, ka)kei=noj<br />

a)kou/saj #a)ph/ |ei d' eu)wchso/menoj ga/mouj, diapannuci/zein<br />

ga\r au)toi=j e)n tai=j toiau/taij suno/doij e) /qo$j ei)selqw\n<br />

a)ph/ggeilen toi=j katakeime/noij: oi( \ de\ o(rmh= | mia= |, kaqa/per<br />

u(po\ sunqh/mati, pa/ntej e)xane/sthsan, kai\ dro/mw| fero/menoi<br />

ta/cista h( =kon, e)peispeso/ntej te h(mi=n h)la/laxan, kai\ fugh=j<br />

eu)qe/wj tw=n frourou/ntwn h(ma=j stratiwtw=n genome/nhj,<br />

e)pe/sthsan h(mi=n, w(j ei) /comen e)pi\ tw=n a)strw/twn skimpo/dwn<br />

katakei/menoi.<br />

6, 40, 7 ka)gw\ me/n, oi) =den o( qeo\j w(j lh|sta\j ei) =nai<br />

pro/teron h(gou/menoj e)pi\ su/lhsin kai\ a(rpagh\n a)fikome/nouj,<br />

me/nwn e)pi\ th=j eu)nh=j, h) /mhn gumno\j e)n tw= | linw= | e)sqh/mati,<br />

th\n de\ loiph\n e)sqh=ta parakeime/nhn au)toi=j w) /regon: oi( \<br />

de\ e)xani/stasqai/ te e)ke/leuon kai\ th\n taci/sthn e)xie/nai.<br />

6, 40, 8 kai\ to/te sunei\j e)f' w( = | parh=san, a)ne/kragon deo/menoj<br />

au)tw=n kai\ i(keteu/wn a)pie/nai kai\ h(ma=j e)a=n, ei) de\ bou/lontai<br />

ti crhsto\n e)rga/sasqai, tou\j a)pa/gonta/j me fqa/sai kai\ th\n<br />

kefalh\n au)tou\j th\n e)mh\n a)potemei=n h)xi/oun. kai\ toiau=ta<br />

bow=ntoj, w(j i) /sasin oi( koinwnoi/ mou kai\ me/tocoi pa/ntwn<br />

geno/menoi, a)ni/stasan pro\j bi/an. ka)gw\ me\n parh=ka e)mauto\n<br />

178


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

u( /ption ei)j tou) /dafoj, oi( \ de\ dialabo/ntej ceirw=n kai\ podw=n<br />

su/rontej e)xh/gagon,<br />

6, 40, 9 e)phkolou/qoun de/ moi oi( tou/twn<br />

pa/ntwn ma/rturej, Ga/i oj Fau=stoj Pe/troj Pau=loj: oi( \<br />

kai\ u(polabo/ntej me fora/dhn e)xh/gagon tou= policni/ou kai\<br />

o) /nw| gumnw= | e)pibiba/santej a)ph/gagon".<br />

tau=ta peri\ e(autou= o( Dionu/sioj.<br />

6, 41, 1 (O d' au)to\j e)n e)pistolh= | th= | pro\j Fa/bion, )Antioce/wn<br />

e)pi/skopon, tw=n kata\ De/kion marturhsa/ntwn e)n )Alexandrei/a|<br />

tou\j a)gw=naj tou=ton i(storei= to\n tro/pon:<br />

"ou)k a)po\ tou= basilikou= prosta/gmatoj o( diwgmo\j par'<br />

h(mi=n h) /rxato, a)lla\ ga\r o( /lon e)niauto\n prou/laben, kai\<br />

fqa/saj o( kakw=n th= | po/lei tau/th| ma/ntij kai\ poihth/j, o( /stij<br />

e)kei=noj h) =n, e)ki/nhsen kai\ parw/rmhsen kaq' h(mw=n ta\ plh/qh<br />

tw=n e)qnw=n, ei)j th\n e)picw/rion au)tou= deisidaimoni/an a)narripi/saj:<br />

6, 41, 2 oi( \ d' e)reqisqe/ntej u(p' au)tou= kai\ pa/shj<br />

e)xousi/aj ei)j a)nosiourgi/an labo/menoi, mo/nhn eu)se/beian th\n<br />

qrh|skei/an tw=n daimo/nwn tau/thn u(pe/labon, to\ kaq' h(mw=n<br />

fona=n.<br />

6, 41, 3 prw=ton ou) =n presbu/thn, Mhtra=n o)no/mati, sunarpa/santej<br />

kai\ keleu/santej a) /qea le/gein r(h/mata, mh\ peiqo/menon,<br />

xu/loij te pai/ontej to\ sw=ma kai\ kala/moij o)xe/sin to\ pro/swpon<br />

kai\ tou\j o)fqalmou\j kentou=ntej, a)gago/ntej ei)j to\ proa/steion,<br />

kateliqobo/lhsan.<br />

6, 41, 4 ei) =ta pisth\n gunai=ka, Koi/ ntan kaloume/nhn,<br />

e)pi\ to\ ei)dwlei=on a)gago/ntej, h)na/gkazon proskunei=n:<br />

a)postrefome/nhn de\ kai\ bdeluttome/nhn e)kdh/santej tw=n<br />

podw=n dia\ pa/shj th=j po/lewj kata\ tou= trace/oj liqostrw/tou<br />

su/rontej prosarassome/nhn toi=j muliai/oij li/qoij, a( /ma kai\<br />

mastigou=ntej, e)pi\ to\n au)to\n a)gago/ntej kate/leusan to/pon.<br />

6, 41, 5 "ei) =q' o(moqumado\n a( /pantej w( /rmhsan e)pi\ ta\j tw=n qeosebw=n<br />

oi)ki/aj, kai\ ou( \j e)gnw/rizon e( /kastoi geitniw=ntaj, e)peispeso/ntej<br />

h) =gon e)su/lwn te kai\ dih/rpazon, ta\ me\n timiw/tera<br />

tw=n keimhli/wn nosfizo/menoi, ta\ de\ eu)tele/stera kai\ o( /sa e)k<br />

xu/lwn e)pepoi/hto, diarriptou=ntej kai\ kataka/ontej e)n<br />

tai=j o(doi=j e(alwkui/aj u(po\ polemi/wn po/lewj parei=con<br />

qe/an.<br />

6, 41, 6 e)xe/klinon de\ kai\ u(panecw/roun oi( a)delfoi\ kai\<br />

th\n a(rpagh\n tw=n u(parco/ntwn o(moi/wj e)kei/noij oi( =j kai\<br />

Pau=loj e)martu/rhsen, meta\ cara=j prosede/xanto. kai\ ou)k<br />

oi) =d' ei) / tij, plh\n ei) mh/ pou/ tij ei( =j e)mpesw/n, me/cri ge tou/tou<br />

to\n ku/rion h)rnh/sato.<br />

6, 41, 7 "a)lla\ kai\ th\n qaumasiwta/thn to/te parqe/non presbu=tin<br />

)Apollwni/an dialabo/ntej, tou\j me\n o)do/ntaj a( /pan-<br />

179


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

taj ko/ptontej ta\j siago/naj e)xh/lasan, pura\n de\ nh/santej<br />

pro\ th=j po/lewj zw=san h)pei/loun katakau/sein, ei) mh\ sunekfwnh/seien<br />

au)toi=j ta\ th=j a)sebei/aj khru/gmata. h( \ de\<br />

u(poparaithsame/nh bracu\ kai\ a)neqei=sa, sunto/nwj e)ph/dhsen<br />

ei)j to\ pu=r, kai\ katape/flektai.<br />

6, 41, 8 Serapi/wna/ te<br />

katalabo/ntej e)fe/stion, sklhrai=j basa/noij ai)kisa/menoi<br />

kai\ pa/nta ta\ a) /rqra diakla/santej, a)po\ tou= u(perw/ |ou<br />

prhnh= kate/rriyan.<br />

"ou)demi/a de\ o(do/j, ou) lewfo/roj, ou) stenwpo\j h(mi=n ba/simoj<br />

h) =n, ou) nu/ktwr, ou) meq' h(me/ran, a)ei\ kai\ pantacou= pa/ntwn<br />

kekrago/twn, ei) mh\ ta\ du/sfhma/ tij a)numnoi/h r(h/mata,<br />

tou=ton eu)qe/wj dei=n su/resqai/ te kai\ pi/mprasqai.<br />

6, 41, 9 kai\<br />

tau=ta e)pi\ polu\ me\n tou=ton h) /kmasen to\n tro/pon, diadexame/nh<br />

de\ tou\j a)qli/ouj h( sta/sij kai\ po/lemoj e)mfu/lioj th\n kaq'<br />

h(mw=n w)mo/thta pro\j a)llh/louj au)tw=n e) /treyen, kai\ smikro\n<br />

me\n prosanepneu/samen, a)scoli/an tou= pro\j h(ma=j qumou=<br />

labo/ntwn, eu)qe/wj de\ h( th=j basilei/aj e)kei/nhj th=j eu)meneste/raj<br />

h(mi=n metabolh\ dih/ggeltai, kai\ polu\j o( th=j e)f' h(ma=j a)peilh=j<br />

fo/boj a)netei/neto.<br />

6, 41, 10 "kai\ dh\ kai\ parh=n to\ pro/stagma, au)to\ scedo\n<br />

e)kei=no oi( =on to\ prorrhqe\n u(po\ tou= kuri/ou h(mw=n para\<br />

bracu\ to\ foberw/taton, w(j, ei) dunato/n, skandali/sai kai\<br />

tou\j e)klektou/j.<br />

6, 41, 11 plh\n pa/ntej ge katepth/cesan:<br />

kai\ polloi\ me\n eu)qe/wj tw=n perifaneste/rwn, oi( \ me\n<br />

a)ph/ntwn dedio/tej, oi( de\ dhmosieu/ontej u(po\ tw=n pra/xewn<br />

h) /gonto, oi( \ de\ u(po\ tw=n a)mf' au)toi=j e)fei/lkonto: o)nomasti/<br />

te kalou/menoi tai=j a)na/gnoij kai\ a)nie/roij qusi/aij prosh/ |esan,<br />

oi( \ me\n w)criw=ntej kai\ tre/montej, w( /sper ou) qu/sontej, a)ll'<br />

au)toi\ qu/mata kai\ sfa/gia toi=j ei)dw/loij e)so/menoi, w(j u(po\<br />

pollou= tou= periestw=toj dh/mou cleu/hn au)toi=j e)pife/resqai<br />

kai\ dh/louj me\n ei) =nai pro\j pa/nta deilou\j u(pa/rcontaj,<br />

kai\ pro\j to\ teqna/nai kai\ pro\j to\ qu=sai:<br />

6, 41, 12 oi( \ de/ tinej<br />

e(toimo/teron toi=j bwmoi=j prose/trecon, i)scurizo/menoi th= |<br />

qrasu/thti to\ mhde\ pro/teron Cristianoi\ gegone/nai, peri\<br />

w( =n h( tou= kuri/ou pro/rrhsij a)lhqesta/th o( /ti dusko/lwj<br />

swqh/sontai. tw=n de\ loipw=n oi( \ me\n ei( /ponto tou/toij e(kate/roij,<br />

oi( \ de\ e) /feugon:<br />

6, 41, 13 oi( \ de\ h(li/skonto, kai\ tou/twn oi( \ me\n<br />

a) /cri desmw=n kai\ fulakh=j cwrh/santej, kai\ tine\j kai\<br />

plei/onaj h(me/raj kaqeircqe/ntej, ei) =ta kai\ pri\n e)pi\ dikasth/rion<br />

e)lqei=n, e)xwmo/santo, oi( \ de\ kai\ basa/noij e)pi\ poso\n e)gkar-<br />

180


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

terh/santej, pro\j to\ e(xh=j a)pei=pon.<br />

6, 41, 14 "oi( de\ sterroi\ kai\ maka/rioi stu=loi tou= kuri/ou<br />

krataiwqe/ntej u(p' au)tou= kai\ th=j i)scura=j e)n au)toi=j<br />

pi/stewj a)xi/an kai\ a)na/logon du/namin kai\ karteri/an labo/ntej,<br />

qaumastoi\ gego/nasin au)tou= th=j basilei/aj ma/rturej:<br />

6, 41, 15 w( =n prw=toj )Iouliano/j, a) /nqrwpoj podagro/j, mh\ sth=nai,<br />

mh\ badi/sai duna/menoj, su\n e(te/roij du/o toi=j fe/rousin au)to\n<br />

prosh/cqh: w( =n o( me\n e( /teroj eu)qu\j h)rnh/sato, o( d' e( /teroj,<br />

Kroni/wn o)no/mati, e)pi/klhn de\ Eu) /nouj, kai\ au)to\j o( presbu/thj<br />

)Iouliano\j o(mologh/santej to\n ku/rion, dia\ pa/shj th=j po/lewj,<br />

megi/sthj ou) /shj w(j i) /ste, kamh/loij e)pocou/menoi kai\ mete/wroi<br />

mastigou/menoi, te/loj a)sbe/stw|, perikecume/nou tou= dh/mou<br />

panto/j, kateta/khsan.<br />

6, 41, 16 stratiw/thj te au)toi=j a)pagome/noij<br />

parasta\j kai\ toi=j e)fubri/zousin e)nantiwqei/j,<br />

e)kbohsa/ntwn e)kei/nwn prosacqei\j o( a)ndreio/tatoj o(ploma/coj<br />

tou= qeou= Bhsa=j ka)n tw= | mega/lw| pole/mw| tw= | peri\ th=j<br />

eu)sebei/aj a)risteu/saj, a)petmh/qh th\n kefalh/n.<br />

6, 41, 17 kai/<br />

tij e( /teroj, to\ me\n ge/noj Li/buj, th\n de\ proshgori/an a( /ma<br />

kai\ th\n eu)logi/an a)lhqh\j Ma/kar, protroph=j au)tw= | pollh=j<br />

u(po\ tou= dikastou= pro\j a) /rnhsin genome/nhj, ou)c u(pacqei\j<br />

zw=n katape/flektai. )Epi/maco/j te met' au)tou\j kai\<br />

)Ale/xandroj meta\ polu\n o( \n e) /meinan desmw=tai cro/non,<br />

muri/aj dienegko/ntej a)lghdo/naj xusth=raj ma/stigaj, [pur]i\<br />

a)sbe/stw| kai\ ou( =toi diecu/qhsan.<br />

6, 41, 18 kai\ su\n au)toi=j<br />

gunai=kej te/ssarej, )Ammwna/rio/n te a(gi/a parqe/noj, pa/nu<br />

filonei/kwj au)th\n e)pi\ plei=ston tou= dikastou= basani/santoj,<br />

a( /te proapofhname/nhn o( /ti mhde\n w( =n e)kei=noj keleu/oi<br />

fqe/gxetai, a)lhqeu/sasa th\n e)paggeli/an, a)ph/cqh: ai( de\<br />

loipai/, h( semnota/th presbu=tij Merkouri/a kai\ h( polu/paij<br />

me/n, ou)c u(pe\r to\n ku/rion de\ a)gaph/sasa ta\ te/kna Dionusi/a,<br />

kataidesqe/ntoj ei)j a)nh/nuton e) /ti basani/zein kai\ u(po\ gunaikw=n<br />

h(tta=sqai tou= h(gemo/noj, sidh/rw| teqna=sin, mhke/ti basa/nwn<br />

pei=ran labou=sai. ta\j ga\r u(pe\r pasw=n h( pro/macoj<br />

)Ammwna/rion a)nede/dekto.<br />

6, 41, 19 " ( /Hrwn de\ kai\ )Ath\r kai\ )Isi/dwroj Ai)gu/ptioi<br />

kai\ su\n au)toi=j paida/rion w(j pentekaidekae/thj o( Dio/skoroj<br />

paredo/qhsan: kai\ prw=ton to\ meira/kion lo/goij te<br />

a)pata=n w(j eu)para/gwgon kai\ basa/noij katanagka/zein w(j<br />

eu)e/ndoton peirwme/nou, ou) /t' e)pei/sqh ou) /t' ei) =xen o( Dio/skoroj:<br />

6, 41, 20 tou\j de\ loipou\j a)griw/tata kataxh/naj, e)gkarterh/santaj<br />

puri\ kai\ tou/touj e) /dwken. to\n de\ Dio/skoron e)llampruna/meno/n<br />

te dhmosi/a| kai\ sofw/tata pro\j ta\j i)di/aj peu/seij<br />

181


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)pokrina/menon qauma/saj, parh=ken, u(pe/rqesin fh/saj ei)j<br />

meta/noian au)tw= | dia\ th\n h(liki/an e)pimetrei=n: kai\ nu=n o(<br />

qeoprepe/statoj su\n h(mi=n e)stin Dio/skoroj, ei)j makro/teron<br />

to\n a)gw=na kai\ diarke/steron mei/naj to\n a) =qlon.<br />

6, 41, 21 "Nemesi/wn de/ tij, ka)kei=noj Ai)gu/ptioj, e)sukofanth/qh<br />

me\n w(j dh\ su/noikoj lh|stw=n, a)polusa/menoj de\ tau/thn<br />

para\ tw= | e(katonta/rcw| th\n a)llotriwta/thn diabolh/n,<br />

katamhnuqei\j w(j Cristiano\j h( =ken desmw/thj e)pi\ to\n h(gou/menon:<br />

o( de\ a)dikw/tatoj diplai=j au)to\n h) \ tou\j lh|sta\j<br />

tai=j te basa/noij kai\ tai=j ma/stixin lumhna/menoj, metaxu\<br />

tw=n lh|stw=n kate/flexen timhqe/nta to\n maka/rion tw= | tou=<br />

Cristou= paradei/gmati.<br />

6, 41, 22 "a)qro/on de/ ti su/ntagma stratiwtiko/n, ) /Ammwn kai\<br />

Zh/nwn kai\ Ptolemai=oj kai\ )Igge/nhj kai\ su\n au)toi=j presbu/thj<br />

Qeo/filoj, ei(sth/keisan pro\ tou= dikasthri/ou: krinome/nou dh/<br />

tinoj w(j Cristianou= kai\ pro\j a) /rnhsin h) /dh r(e/pontoj, e)pri/onto<br />

ou( =toi paresthko/tej, kai\ toi=j te prosw/poij e)ne/neuon kai\<br />

ta\j cei=raj a)ne/teinon kai\ suneschmati/zonto toi=j sw/masin.<br />

6, 41, 23 e)pistrofh=j de\ pa/ntwn pro\j au)tou\j genome/nhj, pri/n<br />

tinaj au)tw=n a) /llwj labe/sqai, fqa/santej e)pi\ to\ ba/qron a)ne/dramon,<br />

ei) =nai Cristianoi\ le/gontej, w(j to/n te h(gemo/na kai\<br />

tou\j sune/drouj e)mfo/bouj gene/sqai, kai\ tou\j me\n krinome/nouj<br />

eu)qarsesta/touj e)f' oi( =j pei/sontai, fai/nesqai, tou\j de\<br />

dika/zontaj a)podeilia=n. kai\ ou( =toi me\n e)k dikasthri/wn<br />

e)nepo/mpeusan kai\ h)gallia/santo th= | marturi/a|, qriambeu/ontoj<br />

au)tou\j e)ndo/xwj tou= qeou=:<br />

6, 42, 1 "a) /lloi de\ plei=stoi kata\ po/leij kai\ kw/maj u(po\ tw=n<br />

e)qnw=n diespa/sqhsan, w( =n e(no\j paradei/gmatoj e( /neken<br />

e)pimnhsqh/somai. )Iscuri/wn e)petro/peue/n tini tw=n a)rco/ntwn<br />

e)pi\ misqw= |. tou=ton o( misqodo/thj e)ke/leusen qu=sai, mh\<br />

peiqo/menon u( /brizen, e)mme/nonta proephla/kizen, u(fistame/nou,<br />

bakthri/an megi/sthn labw\n dia\ tw=n e)nte/rwn kai\ tw=n<br />

spla/gcnwn diw/saj, a)pe/kteinen.<br />

6, 42, 2 ti/ dei= le/gein to\<br />

plh=qoj tw=n e)n e)rhmi/aij kai\ o) /resin planhqe/ntwn, u(po\ limou=<br />

kai\ di/yhj kai\ kru/ouj kai\ no/swn kai\ lh|stw=n kai\ qhri/wn<br />

diefqarme/nwn; w( =n oi( perigeno/menoi th=j e)kei/nwn ei)si\n<br />

e)klogh=j kai\ ni/khj ma/rturej, e( \n de\ kai\ tou/twn ei)j dh/lwsin<br />

e) /rgon paraqh/somai.<br />

6, 42, 3 Cairh/mwn h) =n u(pe/rghrwj th=j<br />

Nei/lou kaloume/nhj po/lewj e)pi/skopoj. ou( =toj ei)j to\ )Ara/bion<br />

o) /roj a( /ma th= | sumbi/w| e(autou= fugw/n, ou)k e)panelh/luqen, ou)de\<br />

e)dunh/qhsan i)dei=n ou)ke/ti, kai/toi polla\ diereunhsa/menoi, oi(<br />

a)delfoi\ ou) /te au)tou\j ou) /te ta\ sw/mata.<br />

6, 42, 4 polloi\ de\ oi(<br />

182


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kat' au)to\ to\ )Arabiko\n o) /roj e)xandrapodisqe/ntej u(po\<br />

barba/rwn Sarakhnw=n: w( =n oi( \ me\n mo/lij e)pi\ polloi=j<br />

crh/masin e)lutrw/qhsan, oi( \ de\ me/cri nu=n ou)de/pw. kai\ tau=ta<br />

diexh=lqon ou) ma/thn, a)delfe/, a)ll' i( /na ei)dh= |j o( /sa kai\ h(li/ka<br />

deina\ par' h(mi=n sune/bh: w( =n oi( ma=llon pepeirame/noi plei/ona<br />

a) \n ei)dei=en".<br />

6, 42, 5 ei) =ta tou/toij e)pife/rei meta\ brace/a le/gwn:<br />

"au)toi\ toi/nun oi( qei=oi ma/rturej par' h(mi=n, oi( nu=n tou=<br />

Cristou= pa/redroi kai\ th=j basilei/aj au)tou= koinwnoi\ kai\<br />

me/tocoi th=j kri/sewj au)tou= kai\ sundika/zontej au)tw= |, tw=n<br />

parapeptwko/twn a)delfw=n tinaj u(peuqu/nouj toi=j tw=n<br />

qusiw=n e)gklh/masin genome/nouj prosela/bonto, kai\ th\n<br />

e)pistrofh\n kai\ meta/noian au)tw=n i)do/ntej dekth/n te gene/sqai<br />

duname/nhn tw= | mh\ boulome/nw| kaqo/lou to\n qa/naton tou=<br />

a(martwlou= w(j th\n meta/noian dokima/santej, ei)sede/xanto<br />

kai\ sunh/gagon kai\ sune/sthsan kai\ proseucw=n au)toi=j kai\<br />

e(stia/sewn e)koinw/nhsan. ti/ ou) =n h(mi=n, a)delfoi/, peri\ tou/twn<br />

sumbouleu/ete;<br />

6, 42, 6 ti/ h(mi=n prakte/on; su/myhfoi kai\ o(mognw/monej<br />

au)toi=j katastw=men kai\ th\n kri/sin au)tw=n kai\ th\n<br />

ca/rin fula/xwmen kai\ toi=j e)lehqei=sin u(p' au)tw=n crhsteusw/meqa,<br />

h) \ th\n kri/sin au)tw=n a) /dikon poihsw/meqa kai\ dokimasta\j<br />

au(tou\j th=j e)kei/nwn gnw/mhj e)pisth/swmen kai\ th\n crhsto/thta<br />

luph/swmen kai\ th\n ta/xin a)naskeua/swmen;"<br />

6, 43, 1 Tau=ta d' ei)ko/twj o( Dionu/sioj parate/qeitai, to\n<br />

peri\ tw=n e)xhsqenhko/twn kata\ to\n tou= diwgmou= kairo\n<br />

a)nakinw=n lo/gon, e)peidh/per th= | kata\ tou/twn a)rqei\j u(perhfani/a|<br />

Nooua/toj, th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj presbu/teroj, w(j<br />

mhke/t' ou) /shj au)toi=j swthri/aj e)lpi/doj mhd' ei) pa/nta ta\<br />

ei)j e)pistrofh\n gnhsi/an kai\ kaqara\n e)xomolo/ghsin e)piteloi=en,<br />

i)di/aj ai(re/sewj tw=n kata\ logismou= fusi/wsin Kaqarou\j<br />

e(autou\j a)pofhna/ntwn a)rchgo\j kaqi/statai.<br />

6, 43, 2 e)f' w( = | suno/dou megi/sthj e)pi\ (Rw/mhj sugkrothqei/shj<br />

e(xh/konta me\n to\n a)riqmo\n e)pisko/pwn, pleio/nwn d' e) /ti ma=llon<br />

presbute/rwn te kai\ diako/nwn, i)di/wj te kata\ ta\j loipa\j<br />

e)parci/aj tw=n kata\ cw/ran poime/nwn peri\ tou= prakte/ou<br />

diaskeyame/nwn, do/gma pari/statai toi=j pa=sin, to\n me\n<br />

Nooua/ton a( /ma toi=j su\n au)tw= | suneparqei=sin tou/j te suneudokei=n<br />

th= | misade/lfw| kai\ a)panqrwpota/th| gnw/mh| ta)ndro\j proairoume/nouj<br />

e)n a)llotri/oij th=j e)kklhsi/aj h(gei=sqai, tou\j de\<br />

th= | sumfora= | peripeptwko/taj tw=n a)delfw=n i)a=sqai kai\<br />

qerapeu/ein toi=j th=j metanoi/aj farma/koij.<br />

6, 43, 3 h) =lqon d' ou) =n ei)j h(ma=j e)pistolai\ Kornhli/ou (Rwmai/wn<br />

e)pisko/pou pro\j to\n th=j )Antioce/wn e)kklhsi/aj Fa/bion,<br />

dhlou=sai ta\ peri\ th=j (Rwmai/wn suno/dou kai\ ta\ do/xanta toi=j<br />

183


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kata\ th\n )Itali/an kai\ )Afrikh\n kai\ ta\j au)to/qi cw/raj, kai\<br />

a) /llai pa/lin, (Rwmai kh= | fwnh= | suntetagme/nai, Kuprianou= kai \<br />

tw=n a( /m' au)tw= | kata\ th\n )Afrikh/n, di' w( =n to\ kai\ au)tou\j suneudokei=n<br />

tw= | dei=n tugca/nein e)pikouri/aj tou\j pepeirasme/nouj<br />

e)nefai/neto kai\ tw= | crh=nai eu)lo/gwj th=j kaqolikh=j e)kklhsi/aj<br />

e)kkh/rukton poih/sasqai to\n th=j ai(re/sewj a)rchgo\n pa/ntaj<br />

te o(moi/wj tou\j sunapagome/nouj au)tw= |.<br />

6, 43, 4 tau/taij a) /llh<br />

tij e)pistolh\ sunh=pto tou= Kornhli/ou peri\ tw=n kata\ th\n<br />

su/nodon a)resa/ntwn kai\ pa/lin e(te/ra peri\ tw=n kata\<br />

Nooua/ton pracqe/ntwn: a)f' h( =j kai\ me/rh paraqe/sqai ou)de\n<br />

a) \n kwlu/oi, o( /pwj ei)dei=en ta\ kat' au)to\n oi( th= |de e)ntugca/nontej<br />

th= | grafh= |.<br />

6, 43, 5 to\n dh\ ou) =n Fa/bion a)nadida/skwn o(poi=o/j<br />

tij o( Nooua/toj gego/noi to\n tro/pon, au)ta\ dh\ tau=ta gra/fei o(<br />

Kornh/lioj:<br />

"i( /na de\ gnw= |j o( /ti pro/palai o)rego/menoj th=j e)piskoph=j o(<br />

qauma/sioj ou( =toj kai\ kru/ptwn e)n au(tw= | th\n propeth= tau/thn<br />

au)tou= e)piqumi/an e)la/nqanen, e)pikalu/mmati th=j au)tou=<br />

a)ponoi/aj tw= | kat' a)rca\j su\n au(tw= | tou\j o(mologhta\j<br />

e)schke/nai crw/menoj, ei)pei=n bou/lomai.<br />

6, 43, 6 Ma/ximoj presbu/teroj<br />

tw=n par' h(mi=n kai\ Ou)rbano/j, di\j th\n e)x o(mologi/aj<br />

do/xan a)ri/sthn karpwsa/menoi, Sido/nio/j te kai\ Keleri=noj,<br />

a)nh\r o( \j pa/saj basa/nouj dia\ to\n tou= qeou= e) /leon karterikw/tata<br />

diene/gkaj kai\ th= | r(w/mh| th=j au)tou= pi/stewj to\ a)sqene\j<br />

th=j sarko\j e)pirrw/saj, kata\ kra/toj neni/khken to\n a)ntikei/menon,<br />

ou( =toi dh\ ou) =n oi( a) /ndrej katanoh/santej au)to\n kai\<br />

katafwra/santej th\n e)n au)tw= | panourgi/an te kai\ palimboli/an<br />

ta/j te e)piorki/aj kai\ ta\j yeudologi/aj kai\ th\n a)koinwnhsi/an<br />

au)tou= kai\ lukofili/an, e)panh=lqon ei)j th\n a(gi/an e)kklhsi/an,<br />

kai\ a( /panta au)tou= ta\ tecna/smata kai\ ponhreu/mata, a( \<br />

e)k pollou= e) /cwn e)n e(autw= | u(peste/lleto, paro/ntwn i(kanw=n<br />

tou=to me\n e)pisko/pwn tou=to de\ presbute/rwn kai\ lai kw=n<br />

a)ndrw=n pampo/llwn, e)xh/ggeilan, a)poduro/menoi kai\ metaginw/skontej<br />

e)f' oi( =j peisqe/ntej tw= | dolerw= | kai\ kakoh/qei qhri/w|<br />

pro\j o)li/gon cro/non th=j e)kklhsi/aj a)pelei/fqhsan".<br />

6, 43, 7 ei) =ta meta\ brace/a fhsi/n:<br />

"a)mh/canon o( /shn, a)gaphte\ a)delfe/, troph\n kai\ metabolh\n<br />

e)n bracei= kairw= | e)qeasa/meqa e)p' au)tou= gegenhme/nhn. o( ga/r<br />

toi lampro/tatoj kai\ di' o( /rkwn foberw=n tinwn pistou/menoj<br />

to\ mhd' o( /lwj e)piskoph=j o)re/gesqai, ai)fni/dion e)pi/skopoj<br />

w( /sper e)k magga/nou tino\j ei)j to\ me/son r(ifei\j a)nafai/netai.<br />

6, 43, 8 ou( =toj ga/r toi o( dogmatisth/j, o( th=j e)kklhsiastikh=j<br />

e)pisth/mhj u(peraspisth/j, o(phni/ka paraspa=sqai/ te kai\<br />

184


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

u(farpa/zein th\n mh\ doqei=san au)tw= | a) /nwqen e)piskoph\n<br />

e)pecei/rei, du/o e(autw= | koinwnou/j, a)pegnwko/taj th=j e(autw=n<br />

swthri/aj, e)pele/xato, w(j a) \n ei)j bracu/ ti me/roj kai\ e)la/ciston<br />

th=j )Itali/aj a)postei/lh| ka)kei=qen e)pisko/pouj trei=j, a)nqrw/pouj<br />

a)groi/kouj kai\ a(plousta/touj, plasth= | tini e)piceirh/sei<br />

e)xapath/sh|, diabebaiou/menoj kai\ diiscurizo/menoj dei=n au)tou\j<br />

e)n ta/cei paragene/sqai ei)j (Rw/mhn, w(j dh=qen pa=sa h( /tij<br />

dh/pote ou) =n dicostasi/a gegonui=a su\n kai\ e(te/roij e)pisko/poij<br />

kai\ au)tw=n mesiteuo/ntwn dialuqh= |:<br />

6, 43, 9 ou( \j paragenome/nouj,<br />

a( /te dh/, w(j e) /fqhmen le/gontej, a)nqrw/pouj a(plouste/rouj<br />

peri\ ta\j tw=n ponhrw=n mhcana/j te kai\ r(a|diourgi/aj,<br />

sugkleisqe/ntaj u(po/ tinwn o(moi/wn au)tw= | tetaragme/nwn<br />

a)nqrw/pwn, w( /ra| deka/th|, mequ/ontaj kai\ kraipalw=ntaj,<br />

meta\ bi/aj h)na/gkasen ei)konikh= | tini kai\ matai/a| ceirepiqesi/a|<br />

e)piskoph\n au)tw= | dou=nai, h( \n e)ne/dra| kai\ panourgi/a|, mh\<br />

e)piba/llousan au)tw= |, e)kdikei=:<br />

6, 43, 10 e)x w( =n ei( =j met' ou) polu\<br />

e)panh=lqen ei)j th\n e)kklhsi/an, a)poduro/menoj kai\ e)xomologou/menoj<br />

to\ e(autou= a(ma/rthma, w( = | kai\ e)koinwnh/samen lai˛k˘,<br />

u(pe\r au)tou= dehqe/ntoj panto\j tou= paro/ntoj laou=: kai\ tw=n<br />

loipw=n de\ e)pisko/pwn diado/couj ei)j tou\j to/pouj, e)n oi( =j<br />

h) =san, ceirotonh/santej a)pesta/lkamen.<br />

6, 43, 11 "o( e)kdikhth\j ou) =n tou= eu)aggeli/ou ou)k h)pi/stato e( /na<br />

e)pi/skopon dei=n ei) =nai e)n kaqolikh= | e)kklhsi/a|, e)n h( = | ou)k h)gno/ei,<br />

pw=j ga/r; presbute/rouj ei) =nai tessara/konta e( /x, diako/nouj<br />

e(pta/, u(podiako/nouj e(pta/, a)kolou/qouj du/o kai\ tessara/konta,<br />

e)xorkista\j de\ kai\ a)nagnw/staj a( /ma pulwroi=j du/o kai\<br />

penth/konta, ch/raj su\n qlibome/noij u(pe\r ta\j cili/aj pentakosi/aj,<br />

ou( \j pa/ntaj h( tou= despo/tou ca/rij kai\ filanqrwpi/a<br />

diatre/fei:<br />

6, 43, 12 o( \n ou)de\ tosou=to plh=qoj kai\ ou( /twj<br />

a)nagkai=on e)n th= | e)kklhsi/a|, dia\ th=j tou= qeou= pronoi/aj<br />

plou/sio/j te kai\ plhqu/wn a)riqmo\j meta\ megi/stou kai\<br />

a)nariqmh/tou laou=, a)po\ th=j toiau/thj a)pognw/sew/j te kai\<br />

a)pagoreu/sewj e)ne/treye/n te kai\ a)nekale/sato ei)j th\n<br />

e)kklhsi/an".<br />

6, 43, 13 kai\ au) =qij meq' e( /tera tou/toij prosti/qhsin tau=ta:<br />

"fe/re dh/, e(xh=j ei) /pwmen ti/sin e) /rgoij h) \ ti/sin politei/aij<br />

teqarrhkw\j a)ntepoih/qh th=j e)piskoph=j. a) =ra/ ge dia\ to\ e)x<br />

a)rch=j e)n th= | e)kklhsi/a| a)nestra/fqai kai\ pollou\j a)gw=naj<br />

u(pe\r au)th=j h)gwni/sqai kai\ e)n kindu/noij polloi=j te kai\<br />

mega/loij e( /neka th=j qeosebei/aj gegone/nai; a)ll' ou)k e) /stin:<br />

6, 43, 14 w( = | ge a)formh\ tou= pisteu=sai ge/gonen o( satana=j,<br />

foith/saj ei)j au)to\n kai\ oi)kh/saj e)n au)tw= | cro/non i(kano/n:<br />

185


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o( \j bohqou/menoj u(po\ tw=n e)porkistw=n no/sw| peripesw\n<br />

caleph= | kai\ a)poqanei=sqai o( /son ou)de/pw nomizo/menoj, e)n<br />

au)th= | th= | kli/nh|, ou( = e) /keito, pericuqei\j e) /laben, ei) / ge crh\<br />

le/gein to\n toiou=ton ei)lhfe/nai.<br />

6, 43, 15 ou) mh\n ou)de\ tw=n<br />

loipw=n e) /tucen, diafugw\n th\n no/son, w( =n crh\ metalamba/nein<br />

kata\ to\n th=j e)kklhsi/aj kano/na, tou= te sfragisqh=nai u(po\<br />

tou= e)pisko/pou: tou/twn de\ mh\ tucw/n, pw=j a) \n tou= a(gi/ou<br />

pneu/matoj e) /tucen;"<br />

6, 43, 16 kai\ pa/lin meta\ brace/a fhsi/n:<br />

"o( dia\ deili/an kai\ filozwi/ an e)n tw= | kairw= | th=j diw/xewj<br />

presbu/teron ei) =nai e(auto\n a)rnhsa/menoj. a)xiou/menoj ga\r kai\<br />

parakalou/menoj u(po\ tw=n diako/nwn, i( /n' e)xelqw\n tou=<br />

oi)ki/skou, e)n w( = | kaqei=rxen e(auto/n, bohqh/sh| toi=j a)delfoi=j<br />

o( /sa qe/mij kai\ o( /sa dunato\n presbute/rw| kinduneu/ousin<br />

a)delfoi=j kai\ e)pikouri/aj deome/noij bohqei=n, tosou=ton<br />

a)pe/scen tou= peiqarch=sai parakalou=si toi=j diako/noij, w(j<br />

kai\ calepai/nonta a)pie/nai kai\ a)palla/ttesqai: mh\ ga\r e) /ti<br />

bou/lesqai presbu/teroj ei) =nai e) /fh, e(te/raj ga\r ei) =nai filosofi/aj<br />

e)rasth/j".<br />

6, 43, 17 u(perba\j d' o)li/ga, tou/toij pa/lin e)pife/rei le/gwn:<br />

"katalipw\n ga\r o( lampro\j ou( =toj th\n e)kklhsi/an tou=<br />

qeou=, e)n h( = | pisteu/saj kathxiw/qh tou= presbuteri/ou kata\<br />

ca/rin tou= e)pisko/pou tou= e)piqe/ntoj au)tw= | cei=ra ei)j presbuteri/ou<br />

klh=ron, o( \j diakwluo/menoj u(po\ panto\j tou= klh/rou,<br />

a)lla\ kai\ lai kw=n pollw=n, e)pei\ mh\ e)xo\n h) =n to\n e)n kli/nh| dia\<br />

no/son pericuqe/nta, w( /sper kai\ ou( =toj, ei)j klh=ro/n tina<br />

gene/sqai, h)xi/wsen sugcwrhqh=nai au)tw= | tou=ton mo/non<br />

ceirotonh=sai".<br />

6, 43, 18 ei) =t' a) /llo ti tou/toij cei/riston prosti/qhsin tw=n tou=<br />

a)ndro\j a)tophma/twn, le/gwn ou( /twj:<br />

"poih/saj ga\r ta\j prosfora\j kai\ diane/mwn e(ka/stw| to\<br />

me/roj kai\ e)pididou\j tou=to, o)mnu/ein a)nti\ tou= eu)logei=n tou\j<br />

talaipw/rouj a)nqrw/pouj a)nagka/zei, kate/cwn a)mfote/raij<br />

tai=j cersi\ ta\j tou= labo/ntoj kai\ mh\ a)fiei/j, e) /st' a) \n<br />

o)mnu/ontej ei) /pwsin tau=ta #toi=j ga\r e)kei/nou crh/somai<br />

lo/goi$j: "o) /moso/n moi kata\ tou= ai( /matoj kai\ tou= sw/matoj<br />

tou= kuri/ou h(mw=n )Ihsou= Cristou= mhde/pote/ me katalipei=n<br />

kai\ e)pistre/yai pro\j Kornh/lion".<br />

6, 43, 19 kai\ o( a) /qlioj<br />

a) /nqrwpoj ou) pro/teron geu/etai, ei) mh\ pro/teron au(tw= |<br />

katara/saito, kai\ a)nti\ tou= ei)pei=n lamba/nonta to\n a) /rton<br />

e)kei=non to\ a)mh/n, "ou)k e)panh/xw pro\j Kornh/lion" le/gei".<br />

6, 43, 20 kai\ meq' e( /tera pa/lin tau=ta/ fhsin:<br />

"h) /dh de\ i) /sqi gegumnw=sqai kai\ e) /rhmon gegone/nai, kata-<br />

186


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

limpano/ntwn au)to\n kaq' h(me/ran e(ka/sthn tw=n a)delfw=n<br />

kai\ ei)j th\n e)kklhsi/an e)panercome/nwn: o( \n kai\ Mwsh=j, o(<br />

maka/rioj ma/rtuj, o( par' h(mi=n e) /nagcoj marturh/saj kalh/n<br />

tina kai\ qaumasth\n marturi/an, e) /ti w) \n e)n ko/smw|, katidw\n<br />

au)tou= th\n qrasu/thta kai\ th\n a)po/noian, a)koinw/nhton<br />

e)poi/hsen su\n toi=j pe/nte presbute/roij toi=j a( /ma au)tw= |<br />

a)posci/sasin e(autou\j th=j e)kklhsi/aj".<br />

6, 43, 21 kai\ e)pi\ te/lei de\ th=j e)pistolh=j tw=n e)pi\ th=j (Rw/mhj<br />

paragenome/nwn e)pisko/pwn th=j te tou= Nooua/tou kategnwko/twn<br />

a)belthri/aj kata/logon pepoi/htai, o(mou= ta/ te<br />

o)no/mata kai\ h( =j o( kaqei=j au)tw=n prohgei=to paroiki/aj,<br />

e)pishmaino/menoj,<br />

6, 43, 22 tw=n te mh\ paragenome/nwn me\n e)pi\<br />

th=j (Rw/mhj, suneudokhsa/ntwn de\ dia\ gramma/twn th= | tw=n<br />

proeirhme/nwn yh/fw| ta\j proshgori/aj o(mou= kai\ ta\j po/leij,<br />

o( /qen e( /kastoj o(rmw/menoj e)pe/stellen, mnhmoneu/ei. tau=ta<br />

me\n o( Kornh/lioj Fabi/w| )Antiocei/aj e)pisko/pw| dhlw=n<br />

e) /grafen:<br />

6, 44, 1 tw= | d' au)tw= | tou/tw| Fabi/w|, u(pokataklinome/nw| pwj<br />

tw= | sci/smati, kai\ Dionu/sioj o( kat' )Alexa/ndreian<br />

e)pistei/laj polla/ te kai\ a) /lla peri\ metanoi/aj e)n toi=j pro\j<br />

au)to\n gra/mmasin dielqw\n tw=n te kat' )Alexa/ndreian<br />

e) /nagcoj to/te marturhsa/ntwn tou\j a)gw=naj diiw/n, meta\ th=j<br />

a) /llhj i(stori/aj pra=gma/ ti mesto\n qau/matoj dihgei=tai,<br />

o( \ kai\ au)to\ a)nagkai=on th= |de paradou=nai th= | grafh= |, ou( /twj<br />

e) /con:<br />

6, 44, 2 "e( \n de/ soi tou=to para/deigma par' h(mi=n sumbebhko\j<br />

e)kqh/somai. Serapi/wn tij h) =n par' h(mi=n, pisto\j ge/rwn,<br />

a)me/mptwj me\n to\n polu\n diabiw/saj cro/non, e)n de\ tw= |<br />

peirasmw= | pesw/n. ou( =toj polla/kij e)dei=to, kai\ ou)dei\j prosei=cen<br />

au)tw= |: kai\ ga\r e)tequ/kei. e)n no/sw| de\ geno/menoj, triw=n<br />

e(xh=j h(merw=n a) /fwnoj kai\ a)nai/sqhtoj diete/lesen,<br />

6, 44, 3 bracu\<br />

de\ a)nasfh/laj th= | teta/rth| prosekale/sato to\n qugatridou=n,<br />

kai\: "me/cri me ti/noj, fhsi/n, w) = te/knon, kate/cete; de/omai,<br />

speu/sate, kai/ me qa=tton a)polu/sate, tw=n presbute/rwn<br />

moi/ tina ka/leson". kai\ tau=ta ei)pw/n, pa/lin h) =n a) /fwnoj.<br />

6, 44, 4 e) /dramen o( pai=j e)pi\ to\n presbu/teron: nu\x de\ h) =n,<br />

ka)kei=noj h)sqe/nei. a)fike/sqai me\n ou)k e)dunh/qh, e)ntolh=j<br />

de\ u(p' e)mou= dedome/nhj tou\j a)pallattome/nouj tou= bi/ou,<br />

ei) de/ointo, kai\ ma/lista ei) kai\ pro/teron i(keteu/santej<br />

tu/coien, a)fi/esqai, i( /n' eu)e/lpidej a)palla/ttwntai, bracu\<br />

th=j eu)caristi/aj e) /dwken tw= | paidari/w|, a)pobre/xai keleu/saj<br />

kai\ tw= | presbu/th| kata\ tou= sto/matoj e)pista/xai.<br />

6, 44, 5 e)panh=-<br />

187


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ken o( pai=j fe/rwn, e)ggu/j te genome/nou, pri\n ei)selqei=n,<br />

a)nene/gkaj pa/lin o( Serapi/wn: "h( =kej, e) /fh, te/knon; kai\ o(<br />

me\n presbu/teroj e)lqei=n ou)k h)dunh/qh, su\ de\ poi/hson tace/wj<br />

to\ prostacqe\n kai\ a)pa/llatte/ me". a)pe/brexen o( pai=j kai\<br />

a( /ma te e)ne/ceen tw= | sto/mati kai\ mikro\n e)kei=noj katabrocqi/saj<br />

eu)qe/wj a)pe/dwken to\ pneu=ma.<br />

6, 44, 6 a) =r' ou)k e)nargw=j diethrh/qh<br />

kai\ pare/meinen, e( /wj luqh= | kai\ th=j a(marti/aj e)xaleifqei/shj<br />

e)pi\ polloi=j oi( =j e) /praxen kaloi=j o(mologhqh=nai dunhqh= |;"<br />

tau=ta o( Dionu/sioj.<br />

6, 45, 1 ) /Idwmen d' o( au)to\j o(poi=a kai\ tw= | Nooua/tw| dieca/raxen,<br />

tara/ttonti thnika/de th\n (Rwmai/wn a)delfo/thta: e)peidh\<br />

ou) =n th=j a)postasi/aj kai\ tou= sci/smatoj pro/fasin e)poiei=to<br />

tw=n a)delfw=n tinaj, w(j dh\ pro\j au)tw=n e)pi\ tou=t' e)lqei=n<br />

e)kbebiasme/noj, o( /ra ti/na tro/pon au)tw= | gra/fei:<br />

"Dionu/sioj Noouatianw= | a)delfw= | cai/rein. ei) a) /kwn, w(j<br />

fh/ |j, h) /cqhj, dei/xeij a)nacwrh/saj e(kw/n. e) /dei me\n ga\r kai\ pa=n<br />

o( /ti ou) =n paqei=n u(pe\r tou= mh\ diako/yai th\n e)kklhsi/an tou=<br />

qeou=, kai\ h) =n ou)k a)doxote/ra th=j e( /neken tou= mh\ ei)dwlolatrh=sai<br />

ginome/nhj h( e( /neken tou= mh\ sci/sai marturi/a, kat' e)me\ de\<br />

kai\ mei/zwn. e)kei= me\n ga\r u(pe\r mia=j tij th=j e(autou= yuch=j,<br />

e)ntau=qa de\ u(pe\r o( /lhj th=j e)kklhsi/aj marturei=. kai\ nu=n de\<br />

ei) pei/saij h) \ bia/saio tou\j a)delfou\j ei)j o(mo/noian e)lqei=n,<br />

mei=zon e) /stai soi tou= sfa/lmatoj to\ kato/rqwma, kai\ to\<br />

me\n ou) logisqh/setai, to\ de\ e)paineqh/setai. ei) de\ a)peiqou/ntwn<br />

a)dunatoi/hj, sw/ |zwn sw= |ze th\n seautou= yuch/n. e)rrw=sqai/<br />

se, e)co/menon th=j ei)rh/nhj e)n kuri/w|, eu) /comai".<br />

6, 46, 1 Tau=ta kai\ pro\j to\n Nooua/ton. gra/fei de\ kai\ toi=j<br />

kat' Ai) /gupton e)pistolh\n peri\ metanoi/aj, e)n h( = | ta\ do/xanta<br />

au)tw= | peri\ tw=n u(popeptwko/twn parate/qeitai, ta/xeij<br />

paraptwma/twn diagra/yaj.<br />

6, 46, 2 kai\ pro\j Ko/lwna #th=j<br />

(Ermoupolitw=n de\ paroiki/aj e)pi/skopoj h) =n ou( =to$j i)di/a tij<br />

peri\ metanoi/aj au)tou= fe/retai grafh\ kai\ a) /llh e)pistreptikh\<br />

pro\j to\ kat' )Alexa/ndreian au)tou= poi/mnion. e)n tou/toij<br />

e)sti\n kai\ h( peri\ marturi/ou pro\j to\n )Wrige/nhn grafei=sa:<br />

kai\ toi=j kata\ Laodi/keian a)delfoi=j, w( =n proi/ stato<br />

Qhlumi/drhj e)pi/skopoj, kai\ toi=j kata\ )Armeni/an w(sau/twj<br />

peri\ metanoi/aj e)piste/llei, w( =n e)pesko/peuen Merouza/nhj.<br />

6, 46, 3 pro\j a( /pasi tou/toij kai\ Kornhli/w| tw= | kata\ (Rw/mhn<br />

gra/fei, dexa/menoj au)tou= th\n kata\ tou= Nooua/tou e)pistolh/n,<br />

w( = | kai\ shmai/nei dhlw=n e(auto\n parakeklh=sqai u(po/ te<br />

(Ele/nou tou= e)n Tarsw= | th=j Kiliki/aj e)pisko/pou kai\ tw=n<br />

loipw=n tw=n su\n au)tw= | Firmilianou= te tou= e)n Kappadoki/a|<br />

kai\ tou= kata\ Palaisti/nhn Qeokti/stou, w(j a) \n e)pi\ th\n<br />

188


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

su/nodon a)panth/soi th\n kata\ )Antio/ceian, e) /nqa tou= Nooua/tou<br />

kratu/nein tine\j e)necei/roun to\ sci/sma.<br />

6, 46, 4 pro\j tou/toij<br />

e)piste/llei mhnuqh=nai au)tw= | Fa/bion me\n kekoimh=sqai,<br />

Dhmhtriano\n de\ dia/docon e)kei/nou th=j kat' )Antio/ceian<br />

e)piskoph=j kaqesta/nai: gra/fei de\ kai\ peri\ tou= e)n<br />

(Ierosolu/moij au)toi=j r(h/masin fa/skwn:<br />

"o( me\n ga\r qauma/sioj )Ale/xandroj e)n froura= | geno/menoj,<br />

makari/wj a)nepau/sato".<br />

6, 46, 5 e(xh=j tau/th| kai\ e(te/ra tij e)pistolh\ toi=j e)n (Rw/mh|<br />

tou= Dionusi/ou fe/retai diakonikh\ dia\ (Ippolu/tou: toi=j<br />

au)toi=j de\ a) /llhn peri\ ei)rh/nhj diatupou=tai, kai\ w(sau/twj<br />

peri\ metanoi/aj, kai\ au) = pa/lin a) /llhn toi=j e)kei=se o(mologhtai=j,<br />

e) /ti th= | tou= Nooua/tou sumferome/noij gnw/mh|: toi=j de\<br />

au)toi=j tou/toij e(te/raj du/o, metaqeme/noij e)pi\ th\n e)kklhsi/an,<br />

e)piste/llei, kai\ a) /lloij de\ plei/osin o(moi/wj dia\ gramma/twn<br />

o(milh/saj, poiki/laj toi=j e) /ti nu=n spoudh\n peri\ tou\j lo/gouj<br />

au)tou= poioume/noij katale/loipen w)felei/aj.<br />

189


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( e(bdo/mh perie/cei bi/bloj<br />

th=j e)kklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

Peri\ th=j Deki/ou kai\ Ga/llou kakotropi/aj.<br />

Oi( kata\ tou/sde (Rwmai/wn e)pi/skopoi.<br />

( /Opwj Kupriano\j a( /ma toi=j kat' au)to\n e)pisko/poij tou\j<br />

e)x ai(retikh=j pla/nhj e)pistre/fontaj loutrw= | dei=n<br />

kaqai/rein prw=toj e)dogma/tisen.<br />

(Opo/saj peri\ tou/tou Dionu/sioj sune/taxen e)pistola/j.<br />

Peri\ th=j meta\ to\n diwgmo\n ei)rh/nhj.<br />

Peri\ th=j kata\ Sabe/llion ai(re/sewj.<br />

Peri\ th=j tw=n ai(retikw=n pammia/rou pla/nhj kai\ th=j<br />

qeopo/mpou o(ra/sewj Dionusi/ou ou( = te parei/lhfen<br />

e)kklhsiastikou= kano/noj.<br />

Peri\ th=j kata\ Nooua/ton e(terodoxi/aj.<br />

Peri\ tou= tw=n ai(retikw=n a)qe/ou bapti/smatoj.<br />

Peri\ Ou)alerianou= kai\ tou= kat' au)to\n diwgmou=.<br />

Peri\ tw=n to/te Dionusi/w| kai\ toi=j kat' Ai) /gupton<br />

sumba/ntwn.<br />

Peri\ tw=n e)n Kaisarei/a| th=j Palaisti/nhj marturhsa/ntwn.<br />

Peri\ th=j kata\ Gallih=non ei)rh/nhj.<br />

Oi( kat' e)kei=no sunhkmako/tej e)pi/skopoi.<br />

( /Opwj kata\ Kaisa/reian Mari=noj e)martu/rhsen.<br />

(H kata\ )Astu/rion i(stori/a.<br />

Peri\ tw=n kata\ Panea/da shmei/wn th=j tou= swth=roj<br />

h(mw=n megalourgi/aj.<br />

Peri\ tou= qro/nou )Iakw/bou.<br />

Peri\ tw=n e(ortastikw=n Dionusi/ou e)pistolw=n, e) /nqa<br />

kai\ peri\ tou= pa/sca kanoni/zei.<br />

Peri\ tw=n e)n )Alexandrei/a| sumba/ntwn.<br />

Peri\ th=j e)piskhya/shj no/sou.<br />

Peri\ th=j Gallih/nou basilei/aj.<br />

Peri\ Ne/pwtoj kai\ tou= kat' au)to\n sci/smatoj.<br />

Peri\ th=j )Iwa/nnou a)pokalu/yewj.<br />

Peri\ tw=n e)pistolw=n Dionusi/ou.<br />

Peri\ Pau/lou tou= Samosate/wj kai\ th=j e)n )Antiocei/a|<br />

susta/shj u(p' au)tou= ai(re/sewj.<br />

Peri\ tw=n to/te gnwrizome/nwn diafanw=n e)pisko/pwn.<br />

( /Opwj o( Pau=loj a)pelegcqei\j e)xekhru/cqh.<br />

Peri\ th=j tw=n Manicai/wn e(terodo/xou diastrofh=j a) /rti<br />

to/te a)rxame/nhj.<br />

Peri\ tw=n kaq' h(ma=j au)tou\j diapreya/ntwn e)kklhsiastikw=n<br />

a)ndrw=n ti/nej te au)tw=n me/cri th=j tw=n<br />

190


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)kklhsiw=n poliorki/aj die/meinan.<br />

To\n e( /bdomon th=j e)kklhsiastikh=j i(stori/aj au) =qij o( me/gaj<br />

h(mi=n )Alexandre/wn e)pi/skopoj Dionu/sioj i)di/aij fwnai=j<br />

sunekponh/sei, tw=n kaq' e(auto\n pepragme/nwn e( /kasta e)n<br />

me/rei di' w( =n katale/loipen e)pistolw=n u(fhgou/menoj: e)moi\<br />

d' o( lo/goj e)nteu=qen poih/setai th\n a)rch/n.<br />

7, 1, 1 De/kion ou)d' o( /lon e)pikrath/santa duei=n e)toi=n cro/non<br />

au)ti/ka te a( /ma toi=j paisi\n katasfage/nta Ga/lloj diade/cetai:<br />

)Wrige/nhj e)n tou/tw| e(no\j de/onta th=j zwh=j e(bdomh/konta<br />

a)poplh/saj e) /th, teleuta= |. gra/fwn ge/ toi o( Dionu/sioj<br />

(Erma/mmwni, peri\ tou= Ga/llou tau=ta fa/skei:<br />

"a)ll' ou)de\ Ga/lloj e) /gnw to\ Deki/ou kako\n ou)de\<br />

proesko/phsen ti/ pot' e)kei=non e) /sfhlen, a)lla\ pro\j to\n<br />

au)to\n pro\ tw=n o)fqalmw=n au)tou= geno/menon e) /ptaise li/qon<br />

o( \j eu) = ferome/nhj au)tw= | th=j basilei/aj kai\ kata\ nou=n cwrou/ntwn<br />

tw=n pragma/twn, tou\j i(erou\j a) /ndraj, tou\j peri\ th=j ei)rh/nhj<br />

au)tou= kai\ th=j u(giei/aj presbeu/ontaj pro\j to\n qeo/n, h) /lasen.<br />

ou)kou=n su\n e)kei/noij e)di/wxen kai\ ta\j u(pe\r au)tou=<br />

proseuca/j".<br />

tau=ta me\n ou) =n peri\ tou=de:<br />

7, 2, 1 kata\ de\ th\n (Rwmai/wn po/lin Kornhli/ou e) /tesin a)mfi\<br />

ta\ tri/a th\n e)piskoph\n dianu/santoj, Lou/kioj kate/sth<br />

dia/docoj, mhsi\n d' ou)d' o( /loij ou( =toj o)ktw\ th= | leitourgi/a|<br />

diakonhsa/menoj, Stefa/nw| teleutw=n metadi/dwsi to\n klh=ron.<br />

tou/tw| th\n prw/thn o( Dionu/sioj tw=n peri\ bapti/smatoj<br />

e)pistolw=n diatupou=tai, zhth/matoj ou) smikrou= thnika/de<br />

a)nakinhqe/ntoj, ei) de/oi tou\j e)x oi( /aj d' ou) =n ai(re/sewj e)pistre/fontaj<br />

dia\ loutrou= kaqai/rein. palaiou= ge/ toi kekrathko/toj<br />

e) /qouj e)pi\ tw=n toiou/twn mo/nh| crh=sqai th= | dia\<br />

ceirw=n e)piqe/sewj eu)ch= |.<br />

7, 3, 1 prw=toj tw=n to/te Kupriano/j, th=j kata\ Karchdo/na<br />

paroiki/aj poimh/n, ou)d' a) /llwj h) \ dia\ loutrou= pro/teron th=j<br />

pla/nhj a)pokaqhrame/nouj prosi/esqai dei=n h(gei=to. a)ll' o( /<br />

ge Ste/fanoj mh\ dei=n ti new/teron para\ th\n krath/sasan<br />

a)rch=qen para/dosin e)pikainotomei=n oi)o/menoj, e)pi\ tou/tw|<br />

dihgana/ktei:<br />

7, 4, 1 plei=sta dh\ ou) =n au)tw= | peri\ tou/tou dia\ gramma/twn o(<br />

Dionu/sioj o(milh/saj, teleutw=n dhloi= w(j a) /ra tou= diwgmou=<br />

lelwfhko/toj ai( pantaco/se e)kklhsi/ai th\n kata\ Nooua/ton<br />

a)postrafei=sai newteropoii/an, ei)rh/nhn pro\j e(auta\j a)neilh/fesan:<br />

gra/fei de\ w( =de:<br />

7, 5, 1 "i) /sqi de\ nu=n, a)delfe/, o( /ti h( /nwntai pa=sai ai( pro/teron<br />

diescisme/nai kata/ te th\n a)natolh\n e)kklhsi/ai kai\ e) /ti<br />

proswte/rw, kai\ pa/ntej ei)si\n o(mo/fronej oi( pantacou=<br />

191


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

proestw=tej, cai/rontej kaq' u(perbolh\n e)pi\ th= | para\<br />

prosdoki/an ei)rh/nh| genome/nh|, Dhmhtriano\j e)n )Antiocei/a|,<br />

Qeo/ktistoj e)n Kaisarei/a|, Mazaba/nhj e)n Ai)li/a|, Mari=noj<br />

e)n Tu/rw| koimhqe/ntoj )Alexa/ndrou, (Hlio/dwroj e)n<br />

Laodikei/a| a)napausame/nou Qhlumi/drou, ( /Elenoj e)n Tarsw= |<br />

kai\ pa=sai ai( th=j Kiliki/aj e)kklhsi/ai, Firmiliano\j kai\ pa=sa<br />

Kappadoki/a: tou\j ga\r perifaneste/rouj mo/nouj tw=n<br />

e)pisko/pwn w)no/masa, i( /na mh/te mh=koj th= | e)pistolh= | mh/te<br />

ba/roj prosa/yw tw= | lo/gw|.<br />

7, 5, 2 ai( me/ntoi Suri/ai o( /lai kai\ h(<br />

)Arabi/a, oi( =j e)parkei=te e(ka/stote kai\ oi( =j nu=n e)pestei/late,<br />

h( / te Mesopotami/a Po/ntoj te kai\ Biquni/a kai\ sunelo/nti<br />

ei)pei=n a)galliw=ntai pa/ntej pantacou= th= | o(monoi/a| kai\<br />

filadelfi/a|, doxa/zontej to\n qeo/n".<br />

7, 5, 3 tau=ta me\n o( Dionu/sioj: Ste/fanon d' e)pi\ dusi\n<br />

a)poplh/santa th\n leitourgi/an e) /tesin, Xu/stoj diade/cetai.<br />

tou/tw| deute/ran o( Dionu/sioj peri\ bapti/smatoj cara/xaj<br />

e)pistolh/n, o(mou= th\n Stefa/nou kai\ tw=n loipw=n e)pisko/pwn<br />

gnw/mhn te kai\ kri/sin dhloi=, peri\ tou= Stefa/nou le/gwn<br />

tau=ta:<br />

7, 5, 4 "e)pesta/lkei me\n ou) =n pro/teron kai\ peri\ (Ele/nou kai\<br />

peri\ Firmilianou= kai\ pa/ntwn tw=n te a)po\ Kiliki/aj kai\<br />

Kappadoki/aj kai\ dh=lon o( /ti Galati/aj kai\ pa/ntwn tw=n e(xh=j<br />

o(morou/ntwn e)qnw=n, w(j ou)de\ e)kei/noij koinwnh/swn dia\ th\n<br />

au)th\n tau/thn ai)ti/an, e)peidh\ tou\j ai(retikou/j, fhsi/n,<br />

a)nabapti/zousin.<br />

7, 5, 5 kai\ sko/pei to\ me/geqoj tou= pra/gmatoj.<br />

o) /ntwj ga\r do/gmata peri\ tou/tou ge/gonen e)n tai=j megi/staij<br />

tw=n e)pisko/pwn suno/doij, w(j punqa/nomai, w( /ste tou\j<br />

prosio/ntaj a)po\ ai(re/sewn prokathchqe/ntaj ei) =ta a)polou/esqai<br />

kai\ a)nakaqai/resqai to\n th=j palaia=j kai\ a)kaqa/rtou<br />

zu/mhj r(u/pon. kai\ peri\ tou/twn au)tou= pa/ntwn deo/menoj<br />

e)pe/steila".<br />

7, 5, 6 kai\ meq' e( /tera/ fhsin.<br />

"kai\ toi=j a)gaphtoi=j de\ h(mw=n kai\ sumpresbute/roij<br />

Dionusi/w| kai\ Filh/moni, sumyh/foij pro/teron Stefa/nw|<br />

genome/noij kai\ peri\ tw=n au)tw=n moi gra/fousin, pro/teron<br />

me\n o)li/ga, kai\ nu=n de\ dia\ pleio/nwn e)pe/steila".<br />

7, 6, 1 )Alla\ tau=ta me\n peri\ tou= dhloume/nou zhth/matoj:<br />

shmai/nwn de\ e)n tau)tw= | kai\ peri\ tw=n kata\ Sabe/llion<br />

ai(retikw=n w(j kat' au)to\n e)pipolazo/ntwn, tau=ta/ fhsin:<br />

"peri\ ga\r tou= nu=n kinhqe/ntoj e)n th= | Ptolemai/ di th=j<br />

Pentapo/lewj do/gmatoj, o) /ntoj a)sebou=j kai\ blasfhmi/an<br />

pollh\n e) /contoj peri\ tou= pantokra/toroj qeou= patro\j<br />

tou= kuri/ou h(mw=n )Ihsou= Cristou= a)pisti/an te pollh\n<br />

192


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

peri\ tou= monogenou=j paido\j au)tou=, tou= prwtoto/kou<br />

pa/shj kti/sewj, tou= e)nanqrwph/santoj lo/gou, a)naisqhsi/an<br />

de\ tou= a(gi/ou pneu/matoj, e)lqo/ntwn e(kate/rwqen pro\j e)me\<br />

kai\ programma/twn kai\ tw=n dialexome/nwn a)delfw=n,<br />

e)pe/steila/ tina, w(j e)dunh/qhn, parasco/ntoj tou= qeou=,<br />

didaskalikw/teron u(fhgou/menoj, w( =n ta\ a)nti/grafa e) /pemya/<br />

soi".<br />

7, 7, 1 Kai\ e)n th= | tri/th| de\ tw=n peri\ bapti/smatoj, h( \n<br />

Filh/moni tw= | kata\ (Rw/mhn presbute/rw| o( au)to\j gra/fei<br />

Dionu/sioj, tau=ta parati/qetai:<br />

"e)gw\ de\ kai\ toi=j sunta/gmasin kai\ tai=j parado/sesin<br />

tw=n ai(retikw=n e)ne/tucon, crai/nwn me/n mou pro\j o)li/gon<br />

th\n yuch\n tai=j pammia/roij au)tw=n e)nqumh/sesin, o) /nhsin d'<br />

ou) =n a)p' au)tw=n tau/thn lamba/nwn, to\ e)xele/gcein au)tou\j<br />

par' e)mautw= | kai\ polu\ ple/on bdelu/ttesqai.<br />

7, 7, 2 kai\ dh/<br />

tinoj a)delfou= tw=n presbute/rwn me a)pei/rgontoj kai\ dedittome/nou<br />

sumfu/resqai tw= | th=j ponhri/aj au)tw=n borbo/rw|,<br />

lumanei=sqai ga\r th\n yuch\n th\n e)mautou=, kai\ a)lhqh= ge<br />

le/gontoj, w(j h) |sqo/mhn: o( /rama qeo/pempton proselqo\n<br />

e)pe/rrwse/n me,<br />

7, 7, 3 kai\ lo/goj pro/j me geno/menoj prose/taxen,<br />

diarrh/dhn le/gwn: "pa=sin e)ntu/gcane oi( =j a) \n ei)j cei=raj<br />

la/boij: dieuqu/nein ga\r e( /kasta kai\ dokima/zein i(kano\j ei) =,<br />

kai/ soi ge/gonen tou=to e)x a)rch=j kai\ th=j pi/stewj ai) /tion".<br />

a)pedexa/mhn to\ o( /rama, w(j a)postolikh= | fwnh= | suntre/con th= |<br />

legou/sh| pro\j tou\j dunatwte/rouj i".<br />

7, 7, 4 ei) =ta/ tina peri\ pasw=n ei)pw\n tw=n ai(re/sewn, e)pife/rei<br />

le/gwn:<br />

"tou=ton e)gw\ to\n kano/na kai\ to\n tu/pon para\ tou= makari/ou<br />

pa/pa h(mw=n (Hrakla= pare/labon. tou\j ga\r prosio/ntaj a)po\<br />

tw=n ai(re/sewn, kai/toi th=j e)kklhsi/aj a)posta/ntaj, ma=llon<br />

de\ ou)de\ a)posta/ntaj, a)lla\ suna/gesqai me\n dokou=ntaj,<br />

katamhnuqe/ntaj de\ w(j prosfoitw=nta/j tini tw=n e(terodidaskalou/ntwn,<br />

a)pela/saj th=j e)kklhsi/aj, deome/nouj ou)<br />

prosh/kato, e( /wj dhmosi/a| pa/nta o( /sa a)khko/asin para\ toi=j<br />

a)ntidiatiqeme/noij e)xe/frasan, kai\ to/te sunh/gagen au)tou/j,<br />

ou) dehqei\j e)p' au)tw=n e(te/rou bapti/smatoj: tou= ga\r a(gi/ou<br />

pro/teron par' au)tou= tetuch/kesan".<br />

7, 7, 5 pa/lin de\ e)pi\ polu\ gumna/saj to\ pro/blhma, tau=t'<br />

e)pile/gei:<br />

"mema/qhka kai\ tou=to o( /ti mh\ nu=n oi( e)n )Afrikh= | mo/non<br />

tou=to pareish/gagon, a)lla\ kai\ pro\ pollou= kata\ tou\j pro\<br />

h(mw=n e)pisko/pouj e)n tai=j poluanqrwpota/taij e)kklhsi/aij<br />

193


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kai\ tai=j suno/doij tw=n a)delfw=n, e)n )Ikoni/w| kai\ Suna/doij<br />

kai\ para\ polloi=j, tou=to e) /doxen: w( =n ta\j boula\j a)natre/pwn<br />

ei)j e) /rin au)tou\j kai\ filoneiki/an e)mbalei=n ou)c u(pome/nw. ou)<br />

ga\r j, fhsi/n, u".<br />

7, 7, 6 (H teta/rth au)tou= tw=n peri\ bapti/smatoj e)pistolw=n<br />

pro\j to\n kata\ (Rw/mhn e)gra/fh Dionu/sion, to/te me\n presbei/ou<br />

h)xiwme/non, ou)k ei)j makro\n de\ kai\ th\n e)piskoph\n tw=n e)kei=se<br />

pareilhfo/ta: e)x h( =j gnw=nai pa/restin o( /pwj kai\ au)to\j ou( =toj<br />

lo/gio/j te kai\ qauma/sioj pro\j tou= kat' )Alexa/ndreian<br />

Dionusi/ou memartu/rhtai. gra/fei de\ au)tw= | meq' e( /tera tw=n<br />

kata\ Nooua/ton mnhmoneu/wn e)n tou/toij:<br />

7, 8, 1 "Noouatianw= | me\n ga\r eu)lo/gwj a)pecqano/meqa, diako/yanti<br />

th\n e)kklhsi/an kai/ tinaj tw=n a)delfw=n ei)j a)sebei/aj kai\<br />

blasfhmi/aj e(lku/santi kai\ peri\ tou= qeou= didaskali/an<br />

a)nosiwta/thn e)peiskuklh/santi kai\ to\n crhsto/taton ku/rion<br />

h(mw=n )Ihsou=n Cristo\n w(j a)nhleh= sukofantou=nti, e)pi\ pa=si<br />

de\ tou/toij to\ loutro\n a)qetou=nti to\ a( /gion kai\ th/n te pro\<br />

au)tou= pi/stin kai\ o(mologi/an a)natre/ponti to/ te pneu=ma to\<br />

a( /gion e)x au)tw=n, ei) kai/ tij h) =n e)lpi\j tou= paramei=nai h) \ kai\<br />

e)panelqei=n pro\j au)tou/j, pantelw=j fugadeu/onti".<br />

7, 9, 1 Kai\ h( pe/mpth de\ au)tw= | pro\j to\n (Rwmai/wn e)pi/skopon<br />

Xu/ston ge/grapto: e)n h( = | polla\ kata\ tw=n ai(retikw=n ei)pw/n,<br />

toiou=to/n ti gegono\j kat' au)to\n e)kti/qetai, le/gwn:<br />

"kai\ ga\r o) /ntwj, a)delfe/, kai\ sumboulh=j de/omai kai\<br />

gnw/mhn ai)tw= para\ sou=, toiou/tou tino/j moi proselqo/ntoj<br />

pra/gmatoj, dediw\j mh\ a) /ra sfa/llomai.<br />

7, 9, 2 tw=n ga\r<br />

sunagome/nwn a)delfw=n pisto\j nomizo/menoj a)rcai=oj kai\ pro\<br />

th=j e)mh=j ceirotoni/aj, oi) =moi de\ kai\ th=j tou= makari/ou<br />

(Hrakla= katasta/sewj, th=j sunagwgh=j metascw/n, toi=j<br />

u(po/guon baptizome/noij paratucw\n kai\ tw=n e)perwth/sewn<br />

kai\ tw=n a)pokri/sewn e)pakou/saj, prosh=lqe/n moi klai/wn<br />

kai\ kataqrhnw=n e(auto\n kai\ pi/ptwn pro\ tw=n podw=n mou,<br />

e)xomologou/menoj me\n kai\ e)xomnu/menoj to\ ba/ptisma, o( \<br />

para\ toi=j ai(retikoi=j beba/ptisto, mh\ tou=to ei) =nai mhde\<br />

o( /lwj e) /cein tina\ pro\j tou=to koinwni/an, a)sebei/aj ga\r e)kei=no<br />

kai\ blasfhmiw=n peplhrw=sqai,<br />

7, 9, 3 le/gwn de\ pa/nu ti<br />

th\n yuch\n nu=n katanenu/cqai kai\ mhde\ parrhsi/an e) /cein<br />

e)pa=rai tou\j o)fqalmou\j pro\j to\n qeo\n a)po\ tw=n a)nosi/wn<br />

e)kei/nwn r(hma/twn kai\ pragma/twn o(rmw/menoj, kai\ dia\ tou=to<br />

deo/menoj th=j ei)likrinesta/thj tau/thj kaqa/rsewj kai\<br />

paradoch=j kai\ ca/ritoj tucei=n:<br />

7, 9, 4 o( /per e)gw\ me\n ou)k<br />

194


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)to/lmhsa poih=sai, fh/saj au)ta/rkh th\n polucro/nion au)tw= |<br />

koinwni/an ei)j tou=to gegone/nai. eu)caristi/aj ga\r e)pakou/santa<br />

kai\ sunepifqegxa/menon to\ a)mh\n kai\ trape/zh| parasta/nta<br />

kai\ cei=raj ei)j u(podoch\n th=j a(gi/aj trofh=j protei/nanta kai\<br />

tau/thn katadexa/menon kai\ tou= sw/matoj kai\ tou= ai( /matoj<br />

tou= kuri/ou h(mw=n metasco/nta i(kanw= | cro/nw|, ou)k a) \n e)x<br />

u(parch=j a)naskeua/zein e) /ti tolmh/saimi: qarsei=n de\ e)ke/leuon<br />

kai\ meta\ bebai/aj pi/stewj kai\ a)gaqh=j e)lpi/doj th= | metoch= |<br />

tw=n a(gi/wn prosie/nai.<br />

7, 9, 5 o( \ de\ ou) /te penqw=n pau/etai<br />

pe/frike/n te th= | trape/zh| prosie/nai kai\ mo/lij parakalou/menoj<br />

sunesta/nai tai=j proseucai=j a)ne/cetai".<br />

7, 9, 6 e)pi\ tai=j proeirhme/naij fe/retai/ tij kai\ a) /llh tou=<br />

au)tou= peri\ bapti/smatoj e)pistolh/, e)x au)tou= kai\ h( =j h(gei=to<br />

paroiki/aj Xu/stw| kai\ th= | kata\ (Rw/mhn e)kklhsi/a| prospefwnhme/nh,<br />

e)n h( = | dia\ makra=j a)podei/xewj to\n peri\ tou=<br />

u(pokeime/nou zhth/matoj paratei/nei lo/gon. kai\ a) /llh de/ tij<br />

au)tou= meta\ tau/taj fe/retai pro\j to\n kata\ (Rw/mhn Dionu/sion,<br />

h( peri\ Loukianou=. kai\ peri\ me\n tou/twn tosau=ta.<br />

7, 10, 1 Oi( / ge mh\n a)mfi\ to\n Ga/llon ou)d' o( /loij e) /tesin du/o<br />

th\n a)rch\n e)pikatasco/ntej, e)kpodw\n meqi/stantai, Ou)aleriano\j<br />

d' a( /ma paidi\ Gallih/nw| diade/cetai th\n h(gemoni/an.<br />

7, 10, 2 au) =qij dh\ ou) =n o( Dionu/sioj oi( =a kai\ peri\ tou/tou die/xeisin,<br />

e)k th=j pro\j (Erma/mmwna e)pistolh=j maqei=n e) /stin, e)n h( = |<br />

tou=ton i(storei= to\n tro/pon:<br />

"kai\ tw= | )Iwa/nnh| de\ o(moi/wj a)pokalu/ptetai: w= |, fhsi/n, o.<br />

7, 10, 3 a)mfo/tera de\ e) /stin e)pi\ Ou)alerianou=<br />

qauma/sai kai\ tou/twn ma/lista ta\ pro\ au)tou= w(j ou( /twj<br />

e) /scen, sunnoei=n w(j me\n h) /pioj kai\ filo/frwn h) =n pro\j tou\j<br />

a)nqrw/pouj tou= qeou=: ou)de\ ga\r a) /lloj tij ou( /tw tw=n pro\<br />

au)tou= basile/wn eu)menw=j kai\ dexiw=j pro\j au)tou\j diete/qh, ou)d'<br />

oi( lecqe/ntej a)nafando\n Cristianoi\ gegone/nai, w(j e)kei=noj<br />

oi)keio/tata e)n a)rch= | kai\ prosfile/stata fanero\j h) =n au)tou\j<br />

a)podeco/menoj, kai\ pa=j te o( oi) =koj au)tou= qeosebw=n peplh/rwto<br />

kai\ h) =n e)kklhsi/a qeou=:<br />

7, 10, 4 a)poskeua/sasqai de\ pare/peisen<br />

au)to\n o( dida/skaloj kai\ tw=n a)p' Ai)gu/ptou ma/gwn a)rcisuna/gwgoj,<br />

tou\j me\n kaqarou\j kai\ o(si/ouj a) /ndraj ktei/nesqai kai\<br />

diw/kesqai keleu/wn w(j a)ntipa/louj kai\ kwluta\j tw=n<br />

pammia/rwn kai\ bdeluktw=n e)paoidw=n u(pa/rcontaj, #kai\<br />

ga\r ei)si\n kai\ h) =san i(kanoi/, paro/ntej kai\ o(rw/menoi kai\<br />

mo/non e)mpne/ontej kai\ fqeggo/menoi diaskeda/sai ta\j tw=n<br />

195


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)lithri/wn daimo/nwn e)piboula/$j, teleta\j de\ a)na/gnouj kai\<br />

magganei/aj e)xagi/stouj kai\ i(erourgi/aj a)kallierh/touj e)pitelei=n<br />

u(potiqe/menoj, pai=daj a)qli/ouj a)posfa/ttein kai\ te/kna<br />

dusth/nwn pate/rwn kataqu/ein kai\ spla/gcna neogenh= diairei=n<br />

kai\ ta\ tou= qeou= diako/ptein kai\ katacordeu/ein pla/smata,<br />

w(j e)k tou/twn eu)daimonh/sontaj".<br />

7, 10, 5 kai\ tou/toij ge e)pife/rei le/gwn:<br />

"kala\ gou=n au)toi=j Makriano\j th=j e)lpizome/nhj basilei/aj<br />

prosh/negken caristh/ria: o( \j pro/teron me\n e)pi\ tw=n kaqo/lou<br />

lo/gwn lego/menoj ei) =nai basile/wj, ou)de\n eu) /logon ou)de\<br />

kaqoliko\n e)fro/nhsen, a)ll' u(pope/ptwken a)ra= | profhtikh= |<br />

th= | legou/sh|: :<br />

7, 10, 6 ou) ga\r<br />

sunh=ken th\n kaqo/lou pro/noian, ou)de\ th\n kri/sin u(pei/deto tou=<br />

pro\ pa/ntwn kai\ dia\ pa/ntwn kai\ e)pi\ pa=sin, di' o( \ kai\ th=j<br />

me\n kaqolikh=j au)tou= e)kklhsi/aj ge/gonen pole/mioj, h)llotri/wsen<br />

de\ kai\ a)pexe/nwsen e(auto\n tou= e)le/ouj tou= qeou= kai\ w(j<br />

porrwta/tw th=j e(autou= swthri/aj e)fuga/deusen, e)n tou/tw| to\<br />

i) /dion e)palhqeu/wn o) /noma".<br />

7, 10, 7 kai\ pa/lin meq' e( /tera/ fhsin:<br />

"o( me\n ga\r Ou)aleriano\j ei)j tau=ta u(po\ tou/tou proacqei/j,<br />

ei)j u( /breij kai\ o)neidismou\j e)kdoqei/j, kata\ to\ r(hqe\n pro\j<br />

(Hsai/ an: j:<br />

7, 10, 8 ou( =toj<br />

de\ th= | basilei/a| para\ th\n a)xi/an e)pimanei\j kai\ to\n basi/leion<br />

u(podu=nai ko/smon a)dunatw=n a)naph/rw| tw= | sw/mati,<br />

tou\j du/o pai=daj ta\j patrw/ |aj a)nadexame/nouj a(marti/aj<br />

proesth/sato. e)nargh\j ga\r e)pi\ tou/twn h( pro/rrhsij h( \n<br />

ei) =pen o( qeo/j: e.<br />

7, 10, 9 ta\j ga\r i)di/aj ponhra\j e)piqumi/aj w( =n<br />

h)tu/cei, tai=j tw=n ui(w=n kefalai=j e)pibalw/n, ei)j e)kei/nouj th\n<br />

e(autou= kaki/an kai\ to\ pro\j to\n qeo\n mi=soj e)xwmo/rxato".<br />

kai\ peri\ me\n tou= Ou)alerianou= tosau=ta o( Dionu/sioj.<br />

7, 11, 1 Peri\ de\ tou= kat' au)to\n diwgmou= sfodro/tata<br />

pneu/santoj oi( =a su\n e(te/roij o( au)to\j dia\ th\n ei)j to\n tw=n<br />

o( /lwn qeo\n eu)se/beian u(pe/sth, dhlw/sousin ai( au)tou= fwnai\<br />

a( \j pro\j Germano\n tw=n kat' au)to\n e)pisko/pwn kakw=j<br />

a)goreu/ein au)to\n peirw/menon a)poteino/menoj, tou=ton parati/qetai<br />

to\n tro/pon:<br />

196


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

7, 11, 2 "ei)j a)frosu/nhn de\ kinduneu/w pollh\n kai\ a)naisqhsi/an<br />

o) /ntwj e)mpesei=n, ei)j a)na/gkhn sumbibazo/menoj tou= dihgei=sqai<br />

th\n qaumasth\n peri\ h(ma=j oi)konomi/an tou= qeou=: a)ll' e)pei\<br />

, fhsi/n, , o(mo/se cwrh/sw<br />

th= | Germanou= bi/a|.<br />

7, 11, 3 h( =kon pro\j Ai)miliano/n, ou) mo/noj,<br />

h)kolou/qhsan de/ moi sumpresbu/tero/j te/ mou Ma/ximoj kai\ dia/konoi<br />

Fau=stoj Eu)se/bioj Cairh/mwn, kai/ tij tw=n a)po\ (Rw/mhj<br />

paro/ntwn a)delfw=n h(mi=n suneish=lqen.<br />

7, 11, 4 Ai)miliano\j de\ ou)k<br />

ei) =pe/n moi prohgoume/nwj "mh\ su/nage". peritto\n ga\r tou=to<br />

h) =n au)tw= | kai\ to\ teleutai=on, e)pi\ to\ prw=ton a)natre/conti:<br />

ou) ga\r peri\ tou= mh\ suna/gein e(te/rouj o( lo/goj h) =n au)tw= |, a)lla\<br />

peri\ tou= mhd' au)tou\j h(ma=j ei) =nai Cristianou/j, kai\ tou/tou<br />

prose/tatten pepau=sqai, ei) metabaloi/mhn e)gw/, kai\ tou\j<br />

a) /llouj e( /yesqai/ moi nomi/zwn.<br />

7, 11, 5 a)pekrina/mhn de\ ou)k<br />

a)peoiko/twj ou)de\ makra\n tou= j, a)ll' a) /ntikruj diemartura/mhn o( /ti to\n<br />

qeo\n to\n o) /nta mo/non kai\ ou)de/na e( /teron se/bw ou)d' a) \n metaqei/mhn<br />

ou)de\ pausai/mhn pote\ Cristiano\j w) /n. e)pi\ tou/toij<br />

e)ke/leusen h(ma=j a)pelqei=n ei)j kw/mhn plhsi/on th=j e)rh/mou<br />

kaloume/nhn Kefrw/.<br />

7, 11, 6 au)tw=n de\ e)pakou/sate tw=n u(p'<br />

a)mfote/rwn lecqe/ntwn w(j u(pemnhmati/sqh.<br />

"ei)sacqe/ntwn Dionusi/ou kai\ Fau/stou kai\ Maxi/mou kai\<br />

Marke/llou kai\ Cairh/monoj, Ai)miliano\j die/pwn th\n h(gemoni/an<br />

ei) =pen: "kai\ a)gra/fwj u(mi=n diele/cqhn peri\ th=j filanqrwpi/aj<br />

tw=n kuri/wn h(mw=n h( = | peri\ u(ma=j ke/crhntai:<br />

7, 11, 7 dedw/kasin<br />

ga\r e)xousi/an u(mi=n swthri/aj, ei) bou/loisqe e)pi\ to\ kata\ fu/sin<br />

tre/pesqai kai\ qeou\j tou\j sw/ |zontaj au)tw=n th\n basilei/an<br />

proskunei=n, e)pilaqe/sqai de\ tw=n para\ fu/sin. ti/ ou) =n fate\<br />

pro\j tau=ta; ou)de\ ga\r a)cari/stouj u(ma=j e) /sesqai peri\ th\n<br />

filanqrwpi/an au)tw=n prosdokw=, e)peidh/per e)pi\ ta\ belti/w<br />

u(ma=j protre/pontai".<br />

7, 11, 8 "Dionu/sioj a)pekri/nato: "ou) pa/ntej pa/ntaj proskunou=si<br />

qeou/j, a)ll' e( /kastoi tina/j, ou( \j nomi/zousin: h(mei=j<br />

toi/nun to\n e( /na qeo\n kai\ dhmiourgo\n tw=n a(pa/ntwn, to\n kai\<br />

th\n basilei/an e)gceiri/santa toi=j qeofilesta/toij Ou)alerianw= |<br />

kai\ Gallih/nw| Sebastoi=j, tou=ton kai\ se/bomen kai\ proskunou=men,<br />

kai\ tou/tw| dihnekw=j u(pe\r th=j basilei/aj au)tw=n,<br />

o( /pwj a)sa/leutoj diamei/nh|, proseuco/meqa".<br />

7, 11, 9 "Ai)miliano\j die/pwn th\n h(gemoni/an au)toi=j ei) =pen:<br />

197


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

"ti/j ga\r u(ma=j kwlu/ei kai\ tou=ton, ei) /per e)sti\n qeo/j, meta\<br />

tw=n kata\ fu/sin qew=n proskunei=n; qeou\j ga\r se/bein<br />

e)keleu/sqhte, kai\ qeou\j ou( \j pa/ntej i) /sasin".<br />

"Dionu/sioj a)pekri/nato: "h(mei=j ou)de/na e( /teron proskunou=men".<br />

7, 11, 10 "Ai)miliano\j die/pwn th\n h(gemoni/an au)toi=j ei) =pen:<br />

"o(rw= u(ma=j o(mou= kai\ a)cari/stouj o) /ntaj kai\ a)naisqh/touj th=j<br />

pra|o/thtoj tw=n Sebastw=n h(mw=n: di' o( /per ou)k e) /sesqe e)n<br />

th= | po/lei tau/th|, a)lla\ a)postalh/sesqe ei)j ta\ me/rh th=j<br />

Libu/hj kai\ e)n to/pw| legome/nw| Kefrw/: tou=ton ga\r to\n<br />

to/pon e)xelexa/mhn e)k th=j keleu/sewj tw=n Sebastw=n h(mw=n.<br />

ou)damw=j de\ e)xe/stai ou) /te u(mi=n ou) /te a) /lloij tisi\n h) \ suno/douj<br />

poiei=sqai h) \ ei)j ta\ kalou/mena koimhth/ria ei)sie/nai.<br />

7, 11, 11 ei)<br />

de/ tij fanei/h h) \ mh\ geno/menoj ei)j to\n to/pon tou=ton o( \n<br />

e)ke/leusa, h) \ e)n sunagwgh= | tini eu(reqei/h, e(autw= | to\n ki/ndunon<br />

e)parth/sei: ou) ga\r e)pilei/yei h( de/ousa e)pistre/feia. a)po/sthte<br />

ou) =n o( /pou e)keleu/sqhte".<br />

"kai\ nosou=nta de/ me kath/peixen, ou)de\ mia=j u(pe/rqesin<br />

dou\j h(me/raj. poi/an ou) =n e) /ti tou= suna/gein h) \ mh\ suna/gein<br />

ei) =con scolh/n;"<br />

ei) =ta meq' e( /tera/ fhsin:<br />

7, 11, 12 "a)ll' ou)de\ th=j ai)sqhth=j h(mei=j meta\ tou= kuri/ou<br />

sunagwgh=j a)pe/sthmen, a)lla\ tou\j me\n e)n th= | po/lei spoudaio/teron<br />

sunekro/toun w(j sunw/n, i,<br />

w(j ei) =pen, i, e)n de\ th= | Kefroi= kai\<br />

pollh\ sunepedh/mhsen h(mi=n e)kklhsi/a, tw=n me\n a)po\ th=j<br />

po/lewj a)delfw=n e(pome/nwn, tw=n de\ sunio/ntwn a)p' Ai)gu/ptou.<br />

7, 11, 13 ka)kei= qu/ran h(mi=n o( qeo\j a)ne/w|xen tou= lo/gou. kai\<br />

to\ me\n prw=ton e)diw/cqhmen, e)liqobolh/qhmen, u( /steron de/<br />

tinej ou)k o)li/goi tw=n e)qnw=n ta\ ei) /dwla katalipo/ntej,<br />

e)pe/streyan e)pi\ to\n qeo/n: ou) pro/teron de\ paradexame/noij<br />

au)toi=j to/te prw=ton di' h(mw=n o( lo/goj e)pespa/rh,<br />

7, 11, 14 kai\<br />

w( /sper tou/tou e( /neken a)pagagw\n h(ma=j pro\j au)tou\j o( qeo/j,<br />

e)pei\ th\n diakoni/an tau/thn e)plhrw/samen, pa/lin a)pagh/ocen.<br />

o( ga\r Ai)miliano\j ei)j tracute/rouj me/n, w(j e)do/kei, kai\<br />

libukwte/rouj h(ma=j metasth=sai to/pouj e)boulh/qh, kai\<br />

tou\j pantaco/se ei)j to\n Marew/thn e)ke/leusen surrei=n,<br />

kw/maj e(ka/stoij tw=n kata\ cw/ran a)fori/saj, h(ma=j de\ ma=llon<br />

e)n o(dw= | kai\ prw/touj katalhfqhsome/nouj e) /taxen. w) |kono/mei<br />

ga\r dh=lon o( /ti kai\ pareskeu/azen i( /na o(po/tan boulhqei/h<br />

sullabei=n, pa/ntaj eu)alw/touj e) /coi.<br />

7, 11, 15 "e)gw\ de\ o( /te me\n ei)j Kefrw\ kekeleu/smhn a)pelqei=n,<br />

kai\ to\n to/pon h)gno/oun o( /poi pote\ ou( =to/j e)stin, ou)de\ to\<br />

198


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o) /noma scedo\n pro/teron a)khkow/j, kai\ o( /mwj eu)qu/mwj kai\<br />

a)tara/cwj a)ph/ |ein: e)pei\ de\ metaskhnw/sein ei)j ta\ Kollouqi/wnoj<br />

a)phgge/lh moi, i) /sasin oi( paro/ntej o( /pwj diete/qhn #e)ntau=qa<br />

ga\r e)mautou= kathgorh/s$w,<br />

7, 11, 16 to\ me\n prw=ton h)cqe/sqhn<br />

kai\ li/an e)cale/phna: kai\ ga\r ei) gnwrimw/teroi kai\ sunhqe/steroi<br />

e)tu/gcanon h(mi=n oi( to/poi, a)ll' e) /rhmon me\n a)delfw=n<br />

kai\ spoudai/wn a)nqrw/pwn e) /faskon ei) =nai to\ cwri/on, tai=j de\<br />

tw=n o(doiporou/ntwn e)noclh/sesin kai\ lh|stw=n katadromai=j<br />

e)kkei/menon:<br />

7, 11, 17 e) /tucon de\ paramuqi/aj, u(pomnhsa/ntwn<br />

me tw=n a)delfw=n o( /ti geitniw/ |h ma=llon th= | po/lei kai\ h( me\n<br />

Kefrw\ pollh\n h(mi=n h) =gen a)delfw=n tw=n a)p' Ai)gu/ptou th\n<br />

e)pimixi/an, w(j platu/teron e)kklhsia/zein du/nasqai, e)kei=<br />

de/, plhsiai/teron ou) /shj th=j po/lewj, sunece/steron th=j tw=n<br />

o) /ntwj a)gaphtw=n kai\ oi)keiota/twn kai\ filta/twn o) /yewj<br />

a)polau/somen: a)fi/xontai ga\r kai\ a)napau/sontai kai\ w(j<br />

e)n proastei/oij porrwte/rw keime/noij kata\ me/roj e) /sontai<br />

sunagwgai/. kai\ ou( /twj e)ge/neto".<br />

7, 11, 18 kai\ meq' e( /tera peri\ tw=n sumbebhko/twn au)tw= | au) =qij<br />

tau=ta gra/fei:<br />

"pollai=j ge tai=j o(mologi/aij Germano\j semnu/netai, polla/<br />

ge ei)pei=n e) /cei kaq' e(autou= geno/mena: o( /saj a)riqmh=sai<br />

du/natai peri\ h(mw=n a)pofa/seij, dhmeu/seij, prografa/j,<br />

u(parco/ntwn a(rpaga/j, a)xiwma/twn a)poqe/seij, do/xhj kosmikh=j<br />

o)ligwri/aj, e)pai/nwn h(gemonikw=n kai\ bouleutikw=n<br />

katafronh/seij kai\ tw=n e)nanti/wn, a)peilw=n kai\ kataboh/sewn<br />

kai\ kindu/nwn kai\ diwgmw=n kai\ pla/nhj kai\ stenocwri/aj<br />

kai\ poiki/lhj qli/yewj u(pomonh/n, oi( =a ta\ e)pi\ Deki/ou kai\<br />

Sabi/nou sumba/nta moi, oi( =a me/cri nu=n Ai)milianou=.<br />

7, 11, 19 pou=<br />

de\ Germano\j e)fa/nh; ti/j de\ peri\ au)tou= lo/goj; a)lla\ th=j<br />

pollh=j a)frosu/nhj, ei)j h( \n e)mpi/ptw dia\ Germano/n, u(fi/emai,<br />

di' o( \ kai\ th\n kaq' e( /kaston tw=n genome/nwn dih/ghsin pari/hmi<br />

toi=j ei)do/sin a)delfoi=j le/gein".<br />

7, 11, 20 o( d' au)to\j kai\ e)n th= | pro\j Dome/tion kai\ Di/dumon<br />

e)pistolh= | tw=n a)mfi\ to\n diwgmo\n au) =qij mnhmoneu/ei e)n tou/toij:<br />

"tou\j de\ h(mete/rouj, pollou/j te o) /ntaj kai\ a)gnw=taj u(mi=n,<br />

perisso\n o)nomasti\ katale/gein, plh\n i) /ste o( /ti a) /ndrej kai\<br />

gunai=kej, kai\ ne/oi kai\ ge/rontej, kai\ ko/rai kai\ presbu/tidej,<br />

kai\ stratiw=tai kai\ i)diw=tai, kai\ pa=n ge/noj kai\ pa=sa<br />

h(liki/a, oi( \ me\n dia\ masti/gwn kai\ puro/j, oi( \ de\ dia\ sidh/rou<br />

to\n a)gw=na nikh/santej, tou\j stefa/nouj a)peilh/fasin:<br />

7, 11, 21 toi=j de\ ou) pa/mpoluj au)ta/rkhj a)pe/bh cro/noj ei)j to\<br />

fanh=nai dektou\j tw= | kuri/w|, w( /sper ou) =n e) /oiken mhde\ e)moi\<br />

199


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

me/cri nu=n, dio/per ei)j o( \n oi) =den au)to\j e)pith/deion kairo\n<br />

u(pere/qeto/ me o( le/gwn i.<br />

7, 11, 22 ta\ ga\r kaq'<br />

h(ma=j e)peidh\ punqa/nesqe kai\ bou/lesqe dhlwqh=nai u(mi=n o( /pwj<br />

dia/gomen, h)kou/sate me\n pa/ntwj o( /pwj h(ma=j desmw/taj<br />

a)gome/nouj u(po\ e(katonta/rcou kai\ strathgw=n kai\ tw=n su\n<br />

au)toi=j stratiwtw=n kai\ u(phretw=n, e)me/ te kai\ Ga/i on kai\<br />

Fau=ston kai\ Pe/tron kai\ Pau=lon, e)pelqo/ntej tine\j tw=n<br />

Marewtw=n, a) /kontaj kai\ mhde\ e(pome/nouj, bi/a| te kai\<br />

su/rontej, a)fh/rpasan:<br />

7, 11, 23 e)gw\ de\ nu=n kai\ Ga/i oj kai\<br />

Pe/troj mo/noi, tw=n a) /llwn a)delfw=n a)porfanisqe/ntej, e)n<br />

e)rh/mw| kai\ au)cmhrw= | th=j Libu/hj to/pw| katakeklei/smeqa,<br />

triw=n o(do\n h(merw=n tou= Paraitoni/ou diesthko/tej".<br />

7, 11, 24 kai\ u(pokataba/j fhsin:<br />

"e)n de\ th= | po/lei katadedu/kasin a)fanw=j e)piskepto/menoi<br />

tou\j a)delfou/j, presbu/teroi me\n Ma/ximoj Dio/skoroj<br />

Dhmh/trioj Lou/kioj: oi( ga\r e)n tw= | ko/smw| profane/steroi<br />

Fausti=noj kai\ )Aku/laj e)n Ai)gu/ptw| planw=ntai: dia/konoi<br />

de\ oi( meta\ tou\j e)n th= | nh/sw| teleuth/santaj u(poleifqe/ntej<br />

Fau=stoj Eu)se/bioj Cairh/mwn: Eu)se/bioj, o( \n e)x a)rch=j o(<br />

qeo\j e)neduna/mwsen kai\ pareskeu/asen ta\j u(phresi/aj tw=n<br />

e)n tai=j fulakai=j genome/nwn o(mologhtw=n e)nagwni/wj a)poplhrou=n<br />

kai\ ta\j tw=n swma/twn peristola\j tw=n telei/wn kai\<br />

makari/wn martu/rwn ou)k a)kindu/nwj e)ktelei=n:<br />

7, 11, 25 kai\<br />

ga\r me/cri nu=n ou)k a)ni/hsin o( h(gou/menoj tou\j me\n a)nairw=n,<br />

w(j proei=pon, w)mw=j tw=n prosagome/nwn, tou\j de\ basa/noij<br />

kataxai/nwn, tou\j de\ fulakai=j kai\ desmoi=j e)kth/kwn<br />

prosta/sswn te mhde/na tou/toij prosie/nai kai\ a)nereunw=n<br />

mh/ tij fanei/h, kai\ o( /mwj o( qeo\j th= | proqumi/a| kai\ lipari/a|<br />

tw=n a)delfw=n dianapau/ei tou\j pepiesme/nouj".<br />

7, 11, 26 kai\ tosau=ta me\n o( Dionu/sioj. i)ste/on de\ w(j o( me\n<br />

Eu)se/bioj, o( \n dia/konon prosei=pen, smikro\n u( /steron e)pi/skopoj<br />

th=j kata\ Suri/an Laodikei/aj kaqi/statai, o( de\ Ma/ximoj,<br />

o( \n to/te presbu/teron ei) /rhken, met' au)to\n Dionu/sion th\n<br />

leitourgi/an tw=n kat' )Alexa/ndreian a)delfw=n diade/cetai,<br />

Fau=stoj de/, o( su\n au)tw= | thnika/de diapre/yaj e)n th= | o(mologi/a|,<br />

me/cri tou= kaq' h(ma=j diwgmou= fulacqei/j, ghraio\j komidh= |<br />

kai\ plh/rhj h(merw=n kaq' h(ma=j au)tou\j marturi/w| th\n kefalh\n<br />

a)potmhqei\j teleiou=tai: a)lla\ ta\ me\n kat' e)kei=no kairou= tw= |<br />

Dionusi/w| sumba/nta toiau=ta.<br />

7, 12, 1 Kata\ de\ to\n dhlou/menon Ou)alerianou= diwgmo\n trei=j e)n<br />

Kaisarei/a| th=j Palaisti/nhj th= | kata\ Cristo\n diala/myantej<br />

200


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o(mologi/a|, qei/w| katekosmh/qhsan marturi/w|, qhri/wn geno/menoi<br />

bora/: tou/twn o( me\n Pri/skoj e)kalei=to, o( de\ Ma/lcoj, tw= |<br />

de\ tri/tw| )Ale/xandroj o) /noma h) =n. tou/touj fasi\n kat' a)gro\n<br />

oi)kou=ntaj, pro/teron me\n e(autou\j w(j a)melei=j kai\ r(a|qu/mouj<br />

kaki/sai, o( /ti dh\ brabei/wn, tou= kairou= toi=j po/qou glicome/noij<br />

ou)rani/ou diane/montoj, o)ligwroi=en au)toi/, mh\ ou)ci\ proarpa/zontej<br />

to\n tou= marturi/ou ste/fanon: tau/th| de\ bouleusame/nouj,<br />

o(rmh=sai e)pi\ th\n Kaisa/reian o(mo/se te cwrh=sai e)pi\<br />

to\n dikasth\n kai\ tucei=n tou= prodedhlwme/nou te/louj. e) /ti<br />

pro\j tou/toij gu/naio/n ti kata\ to\n au)to\n diwgmo\n e)n th= |<br />

au)th= | po/lei to\n o( /moion i(storou=sin a)gw=na dihqlhke/nai:<br />

th=j de\ Marki/wnoj au)th\n ai(re/sewj gene/sqai kate/cei lo/goj.<br />

7, 13, 1 )All' ou)k ei)j makro\n doulei/an th\n para\ barba/roij<br />

u(pomei/nantoj Ou)alerianou=, monarch/saj o( pai=j swfrone/steron<br />

th\n a)rch\n diati/qetai, a)ni/hsi/ te au)ti/ka dia\ programma/twn<br />

to\n kaq' h(mw=n diwgmo/n, e)p' e)leuqeri/aj toi=j tou= lo/gou<br />

proestw=sin ta\ e)x e) /qouj e)pitelei=n di' a)ntigrafh=j prosta/xaj,<br />

h( /tij tou=ton e) /cei to\n tro/pon:<br />

"Au)tokra/twr Kai=sar Pou/plioj Liki/nioj Gallih=noj<br />

Eu)sebh\j Eu)tuch\j Sebasto\j Dionusi/w| kai\ Pi/nna| kai\<br />

Dhmhtri/w| kai\ toi=j loipoi=j e)pisko/poij. th\n eu)ergesi/an<br />

th=j e)mh=j dwrea=j dia\ panto\j tou= ko/smou e)kbibasqh=nai<br />

prose/taxa, o( /pwj a)po\ tw=n to/pwn tw=n qrh|skeusi/mwn<br />

a)pocwrh/swsin, kai\ dia\ tou=to kai\ u(mei=j th=j a)ntigrafh=j<br />

th=j e)mh=j tw= | tu/pw| crh=sqai du/nasqe, w( /ste mhde/na u(mi=n<br />

e)noclei=n. kai\ tou=to, o( /per kata\ to\ e)xo\n du/natai u(f' u(mw=n<br />

a)naplhrou=sqai, h) /dh pro\ pollou= u(p' e)mou= sugkecw/rhtai,<br />

kai\ dia\ tou=to Au)rh/lioj Kuri/nioj, o( tou= megi/stou<br />

pra/gmatoj prostateu/wn, to\n tu/pon to\n u(p' e)mou= doqe/nta<br />

diafula/xei".<br />

tau=ta e)pi\ to\ safe/steron e)k th=j (Rwmai/wn e(rmhneuqe/nta<br />

glw/tthj e)gkei/sqw. kai\ a) /llh de\ tou= au)tou= dia/taxij fe/retai,<br />

h( \n pro\j e(te/rouj e)pisko/pouj pepoi/htai, ta\ tw=n kaloume/nwn<br />

koimhthri/wn a)polamba/nein e)pitre/pwn cwri/a.<br />

7, 14, 1 )En tou/tw| de\ th=j me\n (Rwmai/wn e)kklhsi/aj ei)j e) /ti to/te<br />

kaqhgei=to Xu/stoj, th=j d' e)p' )Antiocei/aj meta\ Fa/bion<br />

Dhmhtriano/j, Firmiliano\j de\ Kaisarei/aj th=j Kappadokw=n,<br />

kai\ e)pi\ tou/toij tw=n kata\ Po/nton e)kklhsiw=n Grhgo/rioj kai\ o(<br />

tou/tou a)delfo\j )Aqhno/dwroj, )Wrige/nouj gnw/rimoi: th=j<br />

d' e)pi\ Palaisti/nhj Kaisarei/aj, Qeokti/stou metalla/xantoj,<br />

diade/cetai th\n e)piskoph\n Do/mnoj, bracei= de\ cro/nw| tou/tou<br />

diagenome/nou, Qeo/teknoj, o( kaq' h(ma=j, dia/docoj kaqi/statai:<br />

th=j d' )Wrige/nouj diatribh=j kai\ ou( =toj h) =n. a)lla\ kai\ e)n<br />

(Ierosolu/moij a)napausame/nou Mazaba/nou, to\n qro/non<br />

(Ume/naioj, o( kai\ au)to\j e)pi\ plei/stoij toi=j kaq' h(ma=j dia-<br />

201


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pre/yaj e) /tesin, diede/xato.<br />

7, 15, 1 Kata\ tou/touj ei)rh/nhj a(pantacou= tw=n e)kklhsiw=n<br />

ou) /shj, e)n Kaisarei/a| th=j Palaisti/nhj Mari=noj tw=n e)n<br />

stratei/aij a)xiw/masi tetimhme/nwn, ge/nei te kai\ plou/tw|<br />

perifanh\j a)nh/r, dia\ th\n Cristou= marturi/an th\n kefalh\n<br />

a)pote/mnetai, toia=sde e( /neken ai)ti/aj.<br />

7, 15, 2 timh/ ti/j e)sti<br />

para\ (Rwmai/oij to\ klh=ma, ou( = tou\j tuco/ntaj fasi\n e(katonta/rcouj<br />

gi/nesqai. to/pou scola/zontoj, e)pi\ tou=to prokoph=j<br />

to\n Mari=non h( tou= baqmou= ta/xij e)ka/lei, h) /dh te me/llonta<br />

th=j timh=j e) /cesqai parelqw\n a) /lloj pro\ tou= bh/matoj, mh\<br />

e)xei=nai me\n e)kei/nw| th=j (Rwmai/wn mete/cein a)xi/aj kata\ tou\j<br />

palaiou\j no/mouj, Cristianw= | ge o) /nti kai\ toi=j basileu=si<br />

mh\ qu/onti, kathgo/rei, au)tw= | d' e)piba/llein to\n klh=ron:<br />

7, 15, 3 e)f' w( = | kinhqe/nta to\n dikasth/n # )Acaio\j ou( =toj h) =n$<br />

prw=ton me\n e)re/sqai poi/aj o( Mari=noj ei) /h gnw/mhj, w(j d'<br />

o(mologou=nta Cristiano\n e)pimo/nwj e(w/ra, triw=n w(rw=n<br />

e)pidou=nai au)tw= | ei)j e)pi/skeyin dia/sthma.<br />

7, 15, 4 e)kto\j dh=ta<br />

geno/menon au)to\n tou= dikasthri/ou Qeo/teknoj o( th= |de e)pi/skopoj<br />

a)fe/lkei, proselqw\n di' o(mili/aj, kai\ th=j ceiro\j labw\n e)pi\<br />

th\n e)kklhsi/an proa/gei, ei) /sw te pro\j au)tw= | sth/saj tw= |<br />

a(gia/smati, mikro/n ti paranastei/laj au)tou= th=j clamu/doj<br />

kai\ to\ proshrthme/non au)tw= | xi/foj e)pidei/xaj a( /ma te a)ntiparati/qhsin<br />

prosagagw\n au)tw= | th\n tw=n qei/wn eu)aggeli/wn<br />

grafh/n, keleu/saj tw=n duei=n e(le/sqai to\ kata\ gnw/mhn. w(j<br />

d' a)mellhti\ th\n dexia\n protei/naj e)de/xato th\n qei/an grafh/n,<br />

"e) /cou toi/nun, e) /cou", fhsi\n pro\j au)to\n o( Qeo/teknoj, "tou= qeou=,<br />

kai\ tu/coij w( =n ei( /lou, pro\j au)tou= dunamou/menoj, kai\ ba/dize<br />

met' ei)rh/nhj".<br />

7, 15, 5 eu)qu\j e)kei=qen e)panelqo/nta au)to\n kh=rux<br />

e)bo/a kalw=n pro\ tou= dikasthri/ou: kai\ ga\r h) /dh ta\ th=j<br />

proqesmi/aj tou= cro/nou peplh/rwto: kai\ dh\ parasta\j tw= |<br />

dikasth= | kai\ mei/zona th=j pi/stewj th\n proqumi/an e)pidei/xaj,<br />

eu)qu\j w(j ei) =cen, a)pacqei\j th\n e)pi\ qana/tw|, teleiou=tai.<br />

7, 16, 1 ) /Enqa kai\ )Astu/rioj e)pi\ th= | qeofilei= parrhsi/a| mnhmoneu/etai,<br />

a)nh\r tw=n e)pi\ (Rw/mhj sugklhtikw=n geno/menoj<br />

basileu=si/n te prosfilh\j kai\ pa=si gnw/rimoj eu)genei/aj te<br />

e( /neka kai\ periousi/aj: o( \j parw\n teleioume/nw| tw= | ma/rturi,<br />

to\n w) =mon u(poqei/j, e)pi\ lampra=j kai\ polutelou=j e)sqh=toj<br />

a) /raj to\ skh=noj e)pife/retai, peristei/laj te eu) = ma/la plousi/wj,<br />

th= | proshkou/sh| tafh= | paradi/dwsin. tou/tou muri/a me\n kai\<br />

a) /lla mnhmoneu/ousin oi( ta)ndro\j kai\ ei)j h(ma=j diamei/nantej<br />

gnw/rimoi, a)ta\r kai\ parado/xou toiou/tou.<br />

7, 17, 1 )Epi\ th=j Fili/ppou Kaisarei/aj, h( \n Panea/da Foi/nikej<br />

202


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

prosagoreu/ousin, fasi\ para\ tai=j au)to/qi deiknume/naij e)n<br />

tai=j u(pwrei/aij tou= kaloume/nou. Panei/ou o) /rouj phgai=j,<br />

e)x w( =n kai\ to\n )Iorda/nhn procei=sqai, kata/ tina e(orth=j<br />

h(me/ran sfa/gio/n ti kataba/llesqai kai\ tou=to th= | tou= dai/monoj<br />

duna/mei a)fane\j gi/nesqai parado/xwj qau=ma/ te ei) =nai peribo/hton<br />

toi=j parou=si to\ gino/menon. paro/nta d' ou) =n pote toi=j<br />

prattome/noij to\n )Astu/rion kai\ to\ pra=gma katapeplhgme/nouj<br />

i)do/nta tou\j pollou/j, oi)ktei=rai th=j pla/nhj, ka) /peita<br />

a)naneu/santa ei)j ou)rano/n, i(keteu=sai dia\ Cristou= to\n e)pi\<br />

pa/ntwn qeo\n to\ laopla/non daimo/nion e)le/gxai kai\ pau=sai<br />

th=j tw=n a)nqrw/pwn a)pa/thj. tau=ta de/ fasin eu)xame/nou,<br />

a)qro/wj to\ i(erei=on e)pipola/sai tai=j phgai=j ou( /tw te au)toi=j<br />

to\ para/doxon oi) /cesqai, mhdeno\j mhke/ti qau/matoj peri\<br />

to\n to/pon ginome/nou.<br />

7, 18, 1 )All' e)peidh\ th=sde th=j po/lewj ei)j mnh/mhn e)lh/luqa,<br />

ou)k a) /xion h(gou=mai parelqei=n dih/ghsin kai\ toi=j meq' h(ma=j<br />

mnhmoneu/esqai a)xi/an. th\n ga\r ai(morroou=san, h( \n e)k tw=n<br />

i(erw=n eu)aggeli/wn pro\j tou= swth=roj h(mw=n tou= pa/qouj<br />

a)pallagh\n eu( /rasqai memaqh/kamen, e)nqe/nde e) /legon o(rma=sqai<br />

to/n te oi) =kon au)th=j e)pi\ th=j po/lewj dei/knusqai kai\ th=j u(po\<br />

tou= swth=roj ei)j au)th\n eu)ergesi/aj qaumasta\ tro/paia parame/nein.<br />

7, 18, 2 e(sta/nai ga\r e)f' u(yhlou= li/qou pro\j me\n tai=j<br />

pu/laij tou= au)th=j oi) /kou gunaiko\j e)ktu/pwma ca/lkeon,<br />

e)pi\ go/nu keklime/non kai\ tetame/naij e)pi\ to\ pro/sqen tai=j<br />

cersi\n i(keteuou/sh| e)oiko/j, tou/tou de\ a) /ntikruj a) /llo th=j<br />

au)th=j u( /lhj, a)ndro\j o) /rqion sch=ma, diploi/ da kosmi/wj<br />

peribeblhme/non kai\ th\n cei=ra th= | gunaiki\ protei=non, ou( =<br />

para\ toi=j posi\n e)pi\ th=j sth/lhj au)th=j xe/non ti bota/nhj<br />

ei) =doj fu/ein, o( \ me/cri tou= kraspe/dou th=j tou= calkou=<br />

diploi/ doj a)nio/n, a)lexifa/rmako/n ti pantoi/wn noshma/twn tugca/nein.<br />

7, 18, 3 tou=ton to\n a)ndria/nta ei)ko/na tou= )Ihsou= fe/rein<br />

e) /legon, e) /menen de\ kai\ ei)j h(ma=j, w(j kai\ o) /yei paralabei=n e)pidhmh/santaj<br />

au)tou\j th= | po/lei.<br />

7, 18, 4 kai\ qaumasto\n ou)de\n tou\j<br />

pa/lai e)x e)qnw=n eu)ergethqe/ntaj pro\j tou= swth=roj h(mw=n<br />

tau=ta pepoihke/nai, o( /te kai\ tw=n a)posto/lwn au)tou= ta\j<br />

ei)ko/naj Pau/lou kai\ Pe/trou kai\ au)tou= dh\ tou= Cristou= dia\<br />

crwma/twn e)n grafai=j sw|zome/naj i(storh/samen, w(j ei)ko/j,<br />

tw=n palaiw=n a)parafula/ktwj oi( =a swth=raj e)qnikh= | sunhqei/a|<br />

par' e(autoi=j tou=ton tima=n ei)wqo/twn to\n tro/pon.<br />

7, 19, 1 To\n ga\r )Iakw/bou qro/non, tou= prw/tou th=j (Ierosolu/mwn<br />

e)kklhsi/aj th\n e)piskoph\n pro\j tou= swth=roj kai\ tw=n<br />

a)posto/lwn u(podexame/nou, o( \n kai\ a)delfo\n tou= Cristou=<br />

203


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

crhmati/sai oi( qei=oi lo/goi perie/cousin, ei)j deu=ro pefulagme/non<br />

oi( th= |de kata\ diadoch\n perie/pontej a)delfoi\ safw=j toi=j<br />

pa=sin e)pidei/knuntai oi( =on peri\ tou\j a(gi/ouj a) /ndraj tou=<br />

qeofilou=j e( /neken oi( / te pa/lai kai\ oi( ei)j h(ma=j e) /sw|zo/n te kai\<br />

a)posw/ |zousi se/baj. kai\ tau=ta me\n tau/th|.<br />

7, 20, 1 ( /O ge mh\n Dionu/sioj pro\j tai=j dhlwqei/saij e)pistolai=j<br />

au)tou= e) /ti kai\ ta\j ferome/naj e(ortastika\j to\ thnikau=ta<br />

sunta/ttei, panhgurikwte/rouj e)n au)tai=j peri\ th=j tou=<br />

pa/sca e(orth=j a)nakinw=n lo/gouj. tou/twn th\n me\n Flaui/w|<br />

prosfwnei=, th\n de\ Dometi/w| kai\ Didu/mw|, e)n h( = | kai\ kano/na<br />

e)kti/qetai o)ktaethri/doj, o( /ti mh\ a) /llote h) \ meta\ th\n e)arinh\n<br />

i)shmeri/an prosh/koi th\n tou= pa/sca e(orth\n e)pitelei=n,<br />

parista/menoj: pro\j tau/taij kai\ a) /llhn toi=j kat' )Alexa/ndreian<br />

sumpresbute/roij e)pistolh\n diacara/ttei e(te/roij te<br />

o(mou= diafo/rwj, kai\ tau/taj e) /ti tou= diwgmou= sunestw=toj.<br />

7, 21, 1 )Epilabou/shj de\ o( /son ou) /pw th=j ei)rh/nhj, e)pa/neisi<br />

me\n ei)j th\n )Alexa/ndreian, pa/lin d' e)ntau=qa sta/sewj kai\<br />

pole/mou susta/ntoj, w(j ou)c oi( =o/n te h) =n au)tw= | tou\j kata\ th\n<br />

po/lin a( /pantaj a)delfou/j, ei)j e(ka/teron th=j sta/sewj me/roj<br />

dih|rhme/nouj, e)piskopei=n, au) =qij e)n th= | tou= pa/sca e(orth= |,<br />

w( /sper tij u(pero/rioj, e)x au)th=j th=j )Alexandrei/aj dia\<br />

gramma/twn au)toi=j w(mi/lei.<br />

7, 21, 2 kai\ (Ie/raki de\ meta\ tau=ta<br />

tw=n kat' Ai) /gupton e)pisko/pw| e(te/ran e(ortastikh\n e)pistolh\n<br />

gra/fwn, th=j kat' au)to\n tw=n )Alexandre/wn sta/sewj<br />

mnhmoneu/ei dia\ tou/twn:<br />

"e)moi\ de/, ti/ qaumasto\n ei) pro\j tou\j porrwte/rw<br />

paroikou=ntaj calepo\n to\ ka) \n di' e)pistolw=n o(milei=n, o( /te<br />

kai\ to\ pro\j e)mauto\n au)tw= | moi diale/gesqai kai\ th= | i)di/a|<br />

yuch= | sumbouleu/esqai kaqe/sthken a) /poron;<br />

7, 21, 3 pro\j gou=n<br />

ta\ e)mautou= spla/gcna, tou\j o(moskh/nouj kai\ sumyu/couj<br />

a)delfou\j kai\ th=j au)th=j poli/taj e)kklhsi/aj, e)pistolimai/wn<br />

de/omai gramma/twn, kai\ tau=q' o( /pwj diapemyai/mhn, a)mh/canon<br />

fai/netai. r(a= |on ga\r a) /n tij ou)c o( /pwj ei)j th\n u(perori/an,<br />

a)lla\ kai\ a)p' a)natolw=n e)pi\ dusma\j peraiwqei/h, h) \ th\n<br />

)Alexa/ndreian a)p' au)th=j th=j )Alexandrei/aj e)pe/lqoi.<br />

7, 21, 4 th=j ga\r e)rh/mou th=j pollh=j kai\ a)tribou=j e)kei/nhj h( \n e)n dusi\n<br />

geneai=j diw/deusen o( )Israh/l, a) /peiroj ma=llon kai\ a) /bato/j<br />

e)stin h( mesaita/th th=j po/lewj o(do/j: kai\ th=j qala/sshj h( \n<br />

e)kei=noi r(agei=san kai\ diateicisqei=san e) /scon i(pph/laton<br />

kai\ w( =n e)n th= | lewfo/rw| kateponti/sqhsan Ai)gu/ptioi, oi(<br />

galhnoi\ kai\ a)ku/mantoi lime/nej gego/nasin ei)kw/n, polla/kij<br />

fane/ntej a)po\ tw=n e)n au)toi=j fo/nwn oi( =on e)ruqra\ qa/lassa:<br />

7, 21, 5 o( d' e)pirre/wn potamo\j th\n po/lin pote\ me\n e)rh/mou th=j<br />

204


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)nu/drou xhro/teroj w) /fqh kai\ ma=llon au)cmw/dhj e)kei/nhj h( \n<br />

diaporeuo/menoj o( )Israh\l ou( /twj e)di/yhsen, w(j Mwsh= me\n<br />

kataboa=n, r(uh=nai d' au)toi=j para\ tou= qauma/sia poiou=ntoj<br />

mo/nou e)k pe/traj a)kroto/mou poto/n:<br />

7, 21, 6 pote\ de\ tosou=toj<br />

e)plh/mmuren w(j pa=san th\n peri/cwron ta/j te o(dou\j kai\<br />

tou\j a)grou\j e)piklu/santa, th=j e)pi\ Nw=e genome/nhj tou=<br />

u( /datoj fora=j e)pagagei=n a)peilh/n: a)ei\ de\ ai( /mati kai\ fo/noij<br />

kai\ katapontismoi=j ka/teisin memiasme/noj, oi( =oj u(po\ Mwsh=<br />

ge/gonen tw= | Faraw/, metabalw\n ei)j ai( =ma kai\ e)poze/saj.<br />

7, 21, 7 kai\ poi=on ge/noit' a) \n tou= pa/nta kaqai/rontoj u( /datoj<br />

u( /dwr a) /llo kaqa/rsion; pw=j a) \n o( polu\j kai\ a)pe/rantoj a)nqrw/poij<br />

w)keano\j e)picuqei\j th\n pikra\n tau/thn a)posmh/xai<br />

qa/lassan; h) \ pw=j a) \n o( me/gaj potamo/j, o( e)kporeuo/menoj e)x<br />

)Ede/m, ta\j te/ssaraj a)rca\j ei)j a( \j a)fori/zetai, metoceteu/saj<br />

ei)j mi/an tou= Ghw/n, a)poplu/nai to\n lu/qron;<br />

7, 21, 8 h) \ po/te o(<br />

teqolwme/noj u(po\ tw=n ponhrw=n pantaco/qen a)naqumia/sewn<br />

a)h\r ei)likrinh\j ge/noito; toiou=toi ga\r a)po\ th=j gh=j a)tmoi\ kai\<br />

a)po\ qala/sshj a) /nemoi potamw=n te au) =rai kai\ lime/nwn<br />

a)nimh/seij a)popne/ousin, w(j shpome/nwn e)n pa=si toi=j u(pokeime/noij<br />

stoicei/oij nekrw=n i)cw=raj ei) =nai ta\j dro/souj.<br />

7, 21, 9 ei) =ta qauma/zousin kai\ diaporou=sin, po/qen oi( sunecei=j<br />

loimoi/, po/qen ai( calepai\ no/soi, po/qen ai( pantodapai\ fqorai/,<br />

po/qen o( poiki/loj kai\ polu\j tw=n a)nqrw/pwn o) /leqroj, dia\ ti/<br />

mhke/ti tosou=to plh=qoj oi)khto/rwn h( megi/sth po/lij e)n<br />

au)th= | fe/rei, a)po\ nhpi/wn a)rxame/nh pai/dwn me/cri tw=n ei)j<br />

a) /kron geghrako/twn, o( /souj w)moge/rontaj ou( \j e)ka/lei,<br />

pro/teron o) /ntaj e) /trefen: a)ll' oi( tessarakontou=tai kai\<br />

me/cri tw=n e(bdomh/konta e)tw=n tosou=ton ple/onej to/te, w( /ste<br />

mh\ sumplhrou=sqai nu=n to\n a)riqmo\n au)tw=n, proseggrafe/ntwn<br />

kai\ sugkatalege/ntwn ei)j to\ dhmo/sion sithre/sion tw=n a)po\<br />

tessareskai/deka e)tw=n me/cri tw=n o)gdoh/konta, kai\ gego/nasin<br />

oi( =on h(likiw=tai tw=n pa/lai geraita/twn oi( o) /yei new/tatoi.<br />

7, 21, 10 kai\ ou( /tw meiou/menon a)ei\ kai\ dapanw/menon o(rw=ntej<br />

to\ e)pi\ gh=j a)nqrw/pwn ge/noj, ou) tre/mousin, au)xome/nou kai\<br />

proko/ptontoj tou= pantelou=j au)tw=n a)fanismou=".<br />

7, 22, 1 Meta\ tau=ta loimikh=j to\n po/lemon dialabou/shj no/sou<br />

th=j te e(orth=j plhsiazou/shj, au) =qij dia\ grafh=j toi=j a)delfoi=j<br />

o(milei=, ta\ th=j sumfora=j e)pishmaino/menoj pa/qh dia\ tou/twn:<br />

7, 22, 2 "toi=j me\n a) /lloij a)nqrw/poij ou)k a) \n do/xeien kairo\j<br />

e(orth=j ei) =nai ta\ paro/nta, ou)de\ e) /stin au)toi=j ou) /te ou( =toj ou) /te<br />

tij e( /teroj, ou)c o( /pwj tw=n e)pilu/pwn, a)ll' ou)d' ei) / tij<br />

pericarh/j, o( \n oi)hqei=en ma/lista. nu=n me/n ge qrh=noi pa/nta,<br />

kai\ penqou=sin pa/ntej, kai\ perihcou=sin oi)mwgai\ th\n po/lin<br />

205


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

dia\ to\ plh=qoj tw=n teqnhko/twn kai\ tw=n a)poqnh|sko/ntwn<br />

o(shme/rai:<br />

7, 22, 3 w(j ga\r e)pi\ tw=n prwtoto/kwn tw=n Ai)gupti/wn<br />

ge/graptai, ou( /twj kai\ nu=n j,<br />

kai\ o) /felo/n ge ei( =j. polla\ me\n ga\r kai\ deina\ kai\ ta\ pro\ tou/tou<br />

sumbebhko/ta:<br />

7, 22, 4 prw=ton me\n h(ma=j h) /lasan, kai\<br />

mo/noi pro\j a(pa/ntwn diwko/menoi kai\ qanatou/menoi e(wrta/samen<br />

kai\ to/te, kai\ pa=j o( th=j kaq' e( /kaston qli/yewj to/poj<br />

panhguriko\n h(mi=n ge/gone cwri/on, a)gro\j e)rhmi/a nau=j<br />

pandocei=on desmwth/rion, faidrota/thn de\ pasw=n h) /gagon<br />

e(orth\n oi( te/leioi ma/rturej, eu)wchqe/ntej e)n ou)ranw= |:<br />

7, 22, 5 meta\ de\ tau=ta po/lemoj kai\ limo\j e)pe/laben, a( \ toi=j<br />

e) /qnesi sundihne/gkamen, mo/noi me\n u(posta/ntej o( /sa h(mi=n<br />

e)lumh/nanto, parapolau/santej de\ kai\ w( =n a)llh/louj ei)rga/santo/<br />

te kai\ pepo/nqasin, kai\ th= | Cristou= pa/lin e)nhufra/nqhmen<br />

ei)rh/nh|, h( \n mo/noij h(mi=n de/dwken:<br />

7, 22, 6 bracuta/thj de\ h(mw=n<br />

te kai\ au)tw=n tuco/ntwn a)napnoh=j, e)pikate/skhyen h( no/soj<br />

au( /th, pra=gma fo/bou te panto\j foberw/teron e)kei/noij kai\<br />

sumfora=j h( =stinoj ou) =n scetliw/teron kai\ w(j i) /dio/j tij au)tw=n<br />

a)ph/ggeilen suggrafeu/j, pra=gma mo/non dh\ tw=n pa/ntwn<br />

e)lpi/doj krei=sson geno/menon, h(mi=n de\ ou) toiou=to me/n, gumna/sion<br />

de\ kai\ doki/mion ou)deno\j tw=n a) /llwn e) /latton. a)pe/sceto<br />

me\n ga\r ou)de\ h(mw=n, pollh\ de\ e)xh=lqen ei)j ta\ e) /qnh".<br />

7, 22, 7 tou/toij e(xh=j e)pife/rei le/gwn:<br />

"oi( gou=n plei=stoi tw=n a)delfw=n h(mw=n di' u(perba/llousan<br />

a)ga/phn kai\ filadelfi/an a)feidou=ntej e(autw=n kai\ a)llh/lwn<br />

e)co/menoi, e)piskopou=ntej a)fula/ktwj tou\j nosou=ntaj, liparw=j<br />

u(phretou/menoi, qerapeu/ontej e)n Cristw= |, sunaphlla/ttonto<br />

e)kei/noij a)smene/stata, tou= par' e(te/rwn a)napimpla/menoi<br />

pa/qouj kai\ th\n no/son e)f' e(autou\j e( /lkontej a)po\ tw=n plhsi/on<br />

kai\ e(ko/ntej a)namasso/menoi ta\j a)lghdo/naj. kai\ polloi\<br />

nosokomh/santej kai\ r(w/santej e(te/rouj, e)teleu/thsan au)toi/,<br />

to\n e)kei/nwn qa/naton ei)j e(autou\j metasthsa/menoi kai\<br />

to\ dhmw=dej r(h=ma, mo/nhj a)ei\ dokou=n filofrosu/nhj e) /cesqai,<br />

e) /rgw| dh\ to/te plhrou=ntej, a)pio/ntej au)tw=n peri/yhma.<br />

7, 22, 8 oi(<br />

gou=n a) /ristoi tw=n par' h(mi=n a)delfw=n tou=ton to\n tro/pon<br />

e)xecw/rhsan tou= bi/ou, presbu/teroi/ te/ tinej kai\ dia/konoi kai\<br />

tw=n a)po\ tou= laou=, li/an e)painou/menoi, w(j kai\ tou= qana/tou<br />

tou=to to\ ei) =doj, dia\ pollh\n eu)se/beian kai\ pi/stin i)scura\n<br />

gino/menon, mhde\n a)podei=n marturi/ou dokei=n.<br />

7, 22, 9 kai\ ta\<br />

206


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

sw/mata de\ tw=n a(gi/wn u(pti/aij cersi\ kai\ ko/lpoij u(polamba/nontej<br />

kaqairou=nte/j te o)fqalmou\j kai\ sto/mata sugklei/ontej<br />

w)moforou=nte/j te kai\ diatiqe/ntej, proskollw/menoi, sumpleko/menoi,<br />

loutroi=j te kai\ peristolai=j katakosmou=ntej,<br />

meta\ mikro\n e)tu/gcanon tw=n i) /swn, a)ei\ tw=n u(poleipome/nwn<br />

e)fepome/nwn toi=j pro\ au)tw=n.<br />

7, 22, 10 ta\ de/ ge e) /qnh pa=n<br />

tou)nanti/on: kai\ nosei=n a)rcome/nouj a)pwqou=nto kai\ a)pe/feugon<br />

tou\j filta/touj ka)n tai=j o(doi=j e)rri/ptoun h(miqnh=taj kai\<br />

nekrou\j a)ta/fouj a)peskubali/zonto, th\n tou= qana/tou dia/dosin<br />

kai\ koinwni/an e)ktrepo/menoi, h( \n ou)k h) =n kai\ polla\ mhcanwme/noij<br />

e)kkli=nai r(a/ |dion".<br />

7, 22, 11 meta\ de\ kai\ tau/thn th\n e)pistolh/n, ei)rhneusa/ntwn<br />

tw=n kata\ th\n po/lin, toi=j kat' Ai) /gupton a)delfoi=j<br />

e(ortastikh\n au) =qij e)piste/llei grafh/n, kai\ e)pi\ tau/th| pa/lin<br />

a) /llaj diatupou=tai: fe/retai de/ tij au)tou= kai\ peri\ sabba/tou<br />

kai\ a) /llh peri\ gumnasi/ou.<br />

7, 22, 12 (Erma/mmwni de\ pa/lin kai\ toi=j kat' Ai) /gupton<br />

a)delfoi=j di' e)pistolh=j o(milw=n polla/ te a) /lla peri\ th=j<br />

Deki/ou kai\ tw=n met' au)to\n diexelqw\n kakotropi/aj, th=j kata\<br />

to\n Gallih=non ei)rh/nhj e)pimimnh/sketai:<br />

7, 23, 1 ou)de\n de\ oi( =on to\ kai\ tou/twn w( =de/ pwj e)co/ntwn a)kou=sai:<br />

"e)kei=noj me\n ou) =n tw=n e(autou= basile/wn to\n me\n proe/menoj,<br />

tw= | de\ e)piqe/menoj, paggenei= tace/wj kai\ pro/rrizoj<br />

e)xhfani/sqh, a)nedei/cqh de\ kai\ sunanwmologh/qh para\<br />

pa/ntwn o( Gallih=noj, palaio\j a( /ma basileu\j kai\ ne/oj,<br />

prw=toj w) \n kai\ met' e)kei/nouj parw/n.<br />

7, 23, 2 kata\ ga\r to\<br />

r(hqe\n pro\j to\n profh/thn (Hsai/ an:


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

filoqew/teroj u(perba\j th\n e(ptaethri/da, nu=n e)niauto\n<br />

e) /naton dianu/ei, e)n w( = | h(mei=j e(orta/swmen".<br />

7, 24, 1 )Epi\ tou/toij a( /pasin spouda/zetai au)tw= | kai\ ta\ Peri\<br />

e)paggeliw=n du/o suggra/mmata, h( d' u(po/qesij au)tw= | Ne/pwj<br />

h) =n, e)pi/skopoj tw=n kat' Ai) /gupton, )Ioudai kw/teron ta\j<br />

e)phggelme/naj toi=j a(gi/oij e)n tai=j qei/aij grafai=j e)paggeli/aj<br />

a)podoqh/sesqai dida/skwn kai/ tina cilia/da e)tw=n trufh=j<br />

swmatikh=j e)pi\ th=j xhra=j tau/thj e) /sesqai u(potiqe/menoj.<br />

7, 24, 2 do/xaj gou=n ou( =toj e)k th=j )Apokalu/yewj )Iwa/nnou th\n<br />

i)di/an kratu/nein u(po/lhyin, ) /Elegcon a)llhgoristw=n lo/gon<br />

tina\ peri\ tou/tou sunta/xaj e)pe/grayen:<br />

7, 24, 3 pro\j o( \n o(<br />

Dionu/sioj e)n toi=j Peri\ e)paggeliw=n e)ni/statai, dia\ me\n tou=<br />

prote/rou th\n au)tou= gnw/mhn h( \n ei) =cen peri\ tou= do/gmatoj,<br />

paratiqe/menoj, dia\ de\ tou= deute/rou peri\ th=j )Apokalu/yewj<br />

)Iwa/nnou dialamba/nwn: e) /nqa tou= Ne/pwtoj kata\ th\n<br />

a)rch\n mnhmoneu/saj, tau=ta peri\ au)tou= gra/fei:<br />

7, 24, 4 "e)pei\ de\ su/ntagma/ ti prokomi/zousin Ne/pwtoj, w( = |<br />

li/an e)perei/dontai w(j a)nantirrh/twj a)podeiknu/nti th\n tou=<br />

Cristou= basilei/an e)pi\ gh=j e) /sesqai, e)n a) /lloij me\n polloi=j<br />

a)pode/comai kai\ a)gapw= Ne/pwta th=j te pi/stewj kai\ th=j filoponi/aj<br />

kai\ th=j e)n tai=j grafai=j diatribh=j kai\ th=j pollh=j<br />

yalmw|di/aj, h( = | me/cri nu=n polloi\ tw=n a)delfw=n eu)qumou=ntai,<br />

kai\ pa/nu di' ai)dou=j a) /gw to\n a) /nqrwpon, tau/th| ma=llon h( = |<br />

proanepau/sato: a)lla\ fi/lh ga\r kai\ protimota/th pa/ntwn<br />

h( a)lh/qeia, e)painei=n te crh\ kai\ sunainei=n a)fqo/nwj, ei) / ti<br />

o)rqw=j le/goito, e)xeta/zein de\ kai\ dieuqu/nein, ei) / ti mh\ fai/noito<br />

u(giw=j a)nagegramme/non.<br />

7, 24, 5 kai\ pro\j me\n paro/nta kai\<br />

yilw= | lo/gw| dogmati/zonta au)ta/rkhj h) =n a) \n h( a) /grafoj o(mili/a,<br />

di' e)rwth/sewj kai\ a)pokri/sewj pei/qousa kai\ sumbiba/zousa<br />

tou\j a)ntidiatiqeme/nouj: grafh=j de\ e)kkeime/nhj, w(j dokei=<br />

tisin, piqanwta/thj kai/ tinwn didaska/lwn to\n me\n no/mon<br />

kai\ tou\j profh/taj to\ mhde\n h(goume/nwn kai\ to\ toi=j<br />

eu)aggeli/oij e( /pesqai pare/ntwn kai\ ta\j tw=n a)posto/lwn<br />

e)pistola\j e)kfaulisa/ntwn, th\n de\ tou= suggra/mmatoj tou/tou<br />

didaskali/an w(j me/ga dh/ ti kai\ kekrumme/non musth/rion<br />

katepaggellome/nwn kai\ tou\j a(plouste/rouj a)delfou\j h(mw=n<br />

ou)de\n e)w/ntwn u(yhlo\n kai\ megalei=on fronei=n ou) /te peri\<br />

th=j e)ndo/xou kai\ a)lhqw=j e)nqe/ou tou= kuri/ou h(mw=n e)pifanei/aj<br />

ou) /te th=j h(mete/raj e)k nekrw=n a)nasta/sewj kai\ th=j pro\j<br />

au)to\n e)pisunagwgh=j kai\ o(moiw/sewj, a)lla\ mikra\ kai\<br />

qnhta\ kai\ oi( =a ta\ nu=n, e)lpi/zein a)napeiqo/ntwn e)n th= | basilei/a|<br />

tou= qeou=, a)nagkai=on kai\ h(ma=j w(j pro\j paro/nta to\n a)delfo\n<br />

h(mw=n dialecqh=nai Ne/pwta".<br />

208


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

7, 24, 6 tou/toij meq' e( /tera e)pife/rei le/gwn:<br />

"e)n me\n ou) =n tw= | )Arsenoi/ th| geno/menoj, e) /nqa, w(j oi) =daj, pro \<br />

pollou= tou=to e)pepo/lazen to\ do/gma, w(j kai\ sci/smata kai\<br />

a)postasi/aj o( /lwn e)kklhsiw=n gegone/nai, sugkale/saj tou\j<br />

presbute/rouj kai\ didaska/louj tw=n e)n tai=j kw/maij a)delfw=n,<br />

paro/ntwn kai\ tw=n boulome/nwn a)delfw=n, dhmosi/a| th\n<br />

e)xe/tasin poih/sasqai tou= lo/gou proetreya/mhn,<br />

7, 24, 7 kai\<br />

tou=to/ moi prosagago/ntwn to\ bibli/on w( /j ti o( /plon kai\<br />

tei=coj a) /macon, sugkaqesqei\j au)toi=j triw=n e(xh=j h(merw=n<br />

e)x e( /w me/crij e(spe/raj, dieuqu/nein e)peira/qhn ta\ gegramme/na:<br />

7, 24, 8 e) /nqa kai\ to\ eu)staqe\j kai\ to\ fila/lhqej kai\ to\<br />

eu)parakolou/qhton kai\ suneto\n u(perhga/sqhn tw=n a)delfw=n,<br />

w(j e)n ta/xei kai\ met' e)pieikei/aj ta\j e)rwth/seij kai\ ta\j<br />

e)paporh/seij kai\ ta\j sugkataqe/seij e)poiou/meqa, to\ me\n<br />

e)k panto\j tro/pou kai\ filonei/kwj tw=n a( /pax doxa/ntwn<br />

perie/cesqai, ei) kai\ mh\ fai/noito o)rqw=j e) /conta, paraithsa/menoi,<br />

mh/te de\ ta\j a)ntilogi/aj u(postello/menoi, a)ll' e)j<br />

o( /son oi( =o/n te, tw=n prokeime/nwn e)pibateu/ein kai\ kratu/nein<br />

au)ta\ peirw/menoi, mh/te, ei) lo/goj ai(roi=, metapei/qesqai kai\<br />

sunomologei=n ai)dou/menoi, a)ll' eu)suneidh/twj kai\ a)nupokri/twj<br />

kai\ tai=j kardi/aij pro\j to\n qeo\n h(plwme/naij ta\ tai=j<br />

a)podei/xesi kai\ didaskali/aij tw=n a(gi/wn grafw=n sunistano/mena<br />

katadeco/menoi.<br />

7, 24, 9 kai\ te/loj o( / te th=j didach=j tau/thj<br />

a)rchgo\j kai\ ei)shghth/j, o( kalou/menoj Koraki/wn, e)n e)phko/w|<br />

pa/ntwn tw=n paro/ntwn a)delfw=n w(molo/ghsen kai\ diemartu/rato<br />

h(mi=n mhke/ti tou/tw| prose/xein mhde\ diale/xesqai peri\<br />

tou/tou mhde\ memnh=sqai mhde\ dida/xein, w(j i(kanw=j u(po\<br />

tw=n a)ntilecqe/ntwn h( |rhme/noj: tw=n te a) /llwn a)delfw=n<br />

oi( \ me\n e) /cairon e)pi\ th= | koinologi/a| kai\ th= | pro\j pa/ntaj<br />

sugkataba/sei kai\ sundiaqe/sei".<br />

7, 25, 1 Ei) =q' e(xh=j u(poba/j, peri\ th=j )Apokalu/yewj )Iwa/nnou<br />

tau=ta/ fhsin:<br />

"tine\j me\n ou) =n tw=n pro\ h(mw=n h)qe/thsan kai\ a)neskeu/asan<br />

pa/nth| to\ bibli/on, kaq' e( /kaston kefa/laion dieuqu/nontej<br />

a) /gnwsto/n te kai\ a)sullo/giston a)pofai/nontej yeu/desqai/ te<br />

th\n e)pigrafh/n.<br />

7, 25, 2 )Iwa/nnou ga\r ou)k ei) =nai le/gousin, a)ll'<br />

ou)d' a)poka/luyin ei) =nai th\n sfo/dra kai\ pacei= kekalumme/nhn<br />

tw= | th=j a)gnoi/aj parapeta/smati, kai\ ou)c o( /pwj tw=n a)posto/lwn<br />

tina/, a)ll' ou)d' o( /lwj tw=n a(gi/wn h) \ tw=n a)po\ th=j e)kklhsi/aj<br />

tou/tou gegone/nai poihth\n tou= gra/mmatoj, Kh/rinqon de\<br />

to\n kai\ th\n a)p' e)kei/nou klhqei=san Khrinqianh\n susthsa/menon<br />

ai( /resin, a)xio/piston e)pifhmi/sai qelh/santa tw= | e(autou=<br />

209


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pla/smati o) /noma.<br />

7, 25, 3 tou=to ga\r ei) =nai th=j didaskali/aj<br />

au)tou= to\ do/gma, e)pi/geion e) /sesqai th\n tou= Cristou= basilei/an,<br />

kai\ w( =n au)to\j w)re/geto, filosw/matoj w) \n kai\ pa/nu sarkiko/j,<br />

e)n tou/toij o)neiropolei=n e) /sesqai, gastro\j kai\ tw=n u(po\ gaste/ra<br />

plhsmonai=j, tou=t' e)sti\ siti/oij kai\ potoi=j kai\ ga/moij kai\<br />

di' w( =n eu)fhmo/teron tau=ta w) |h/qh poriei=sqai, e(ortai=j kai\<br />

qusi/aij kai\ i(erei/wn sfagai=j.<br />

7, 25, 4 e)gw\ de\ a)qeth=sai me\n ou)k<br />

a) \n tolmh/saimi to\ bibli/on, pollw=n au)to\ dia\ spoudh=j<br />

e)co/ntwn a)delfw=n, mei/zona de\ th=j e)mautou= fronh/sewj th\n<br />

u(po/lhyin th\n peri\ au)tou= lamba/nwn, kekrumme/nhn ei) =nai/<br />

tina kai\ qaumasiwte/ran th\n kaq' e( /kaston e)kdoch\n u(polamba/nw.<br />

kai\ ga\r ei) mh\ suni/hmi, a)ll' u(ponow= ge nou=n tina<br />

baqu/teron e)gkei=sqai toi=j r(h/masin,<br />

7, 25, 5 ou)k i)di/w| tau=ta<br />

metrw=n kai\ kri/nwn logismw= |, pi/stei de\ to\ ple/on ne/mwn<br />

u(yhlo/tera h) \ u(p' e)mou= katalhfqh=nai neno/mika, kai\ ou)k<br />

a)podokima/zw tau=ta a( \ mh\ sunew/raka, qauma/zw de\ ma=llon<br />

o( /ti mh\ kai\ ei) =don".<br />

7, 25, 6 e)pi\ tou/toij th\n o( /lhn th=j )Apokalu/yewj basani/saj<br />

grafh\n a)du/nato/n te au)th\n kata\ th\n pro/ceiron a)podei/xaj<br />

noei=sqai dia/noian, e)pife/rei le/gwn:<br />

"suntele/saj dh\ pa=san w(j ei)pei=n th\n profhtei/an, makari/zei<br />

o( profh/thj tou/j te fula/ssontaj au)th\n kai\ dh\ kai\ e(auto/n.<br />

j ga/r fhsin o( a.<br />

7, 25, 7 kalei=sqai me\n ou) =n<br />

au)to\n )Iwa/nnhn kai\ ei) =nai th\n grafh\n )Iwa/nnou tau/thn ou)k<br />

a)nterw=, a(gi/ou me\n ga\r ei) =nai/ tinoj kai\ qeopneu/stou sunainw=:<br />

ou) mh\n r(a|di/wj a) \n sunqei/mhn tou=ton ei) =nai to\n a)po/stolon, to\n<br />

ui(o\n Zebedai/ou, to\n a)delfo\n )Iakw/bou, ou( = to\ eu)agge/lion to\<br />

kata\ )Iwa/nnhn e)pigegramme/non kai\ h( e)pistolh\ h( kaqolikh/.<br />

7, 25, 8 tekmai/romai ga\r e) /k te tou= h) /qouj e(kate/rwn kai\ tou= tw=n<br />

lo/gwn ei) /douj kai\ th=j tou= bibli/ou diexagwgh=j legome/nhj, mh\<br />

to\n au)to\n ei) =nai. o( me\n ga\r eu)aggelisth\j ou)damou= to\ o) /noma<br />

au)tou= pareggra/fei ou)de\ khru/ssei e(auto\n ou) /te dia\ tou= eu)aggeli/ou<br />

ou) /te dia\ th=j e)pistolh=j".<br />

7, 25, 9 ei) =q' u(poba/j, pa/lin tau=ta le/gei:<br />

" )Iwa/nnhj de\ ou)damou=, ou)de\ w(j peri\ e(autou= ou)de\ w(j peri\<br />

e(te/rou: o( de\ th\n )Apoka/luyin gra/yaj eu)qu/j te e)n a)rch= |<br />

e(auto\n prota/ssei: < )Apoka/luyij )Ihsou= Cristou=, h( \n<br />

e) /dwken au)tw= | dei=xai toi=j dou/loij au)tou= e)n ta/cei,<br />

kai\ e)sh/manen a)postei/laj dia\ tou= a)gge/lou au)tou=<br />

210


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tw= | dou/lw| au)tou= )Iwa/nnh|, o( \j e)martu/rhsen to\n<br />

lo/gon tou= qeou= kai\ th\n marturi/an au)tou=, o( /sa<br />

ei) =den>:<br />

7, 25, 10 ei) =ta kai\ e)pistolh\n gra/fei: < )Iwa/nnhj tai=j<br />

e(pta\ e)kklhsi/aij tai=j e)n th= | )Asi/a|, ca/rij u(mi=n kai\<br />

ei)rh/n>h. o( de/ ge eu)aggelisth\j ou)de\ th=j kaqolikh=j e)pistolh=j<br />

proe/grayen e(autou= to\ o) /noma, a)lla\ a)peri/ttwj a)p' au)tou=<br />

tou= musthri/ou th=j qei/aj a)pokalu/yewj h) /rxato o( \ j.<br />

7, 25, 11 a)ll' ou)de\ e)n th= | deute/ra|<br />

ferome/nh| )Iwa/nnou kai\ tri/th|, kai/toi bracei/aij ou) /saij<br />

e)pistolai=j, o( )Iwa/nnhj o)nomasti\ pro/keitai, a)lla\ a)nwnu/mwj<br />

o( j ge/graptai. ou( =toj de/ ge ou)de\ au) /tarkej<br />

e)no/misen ei)j a( /pax e(auto\n o)noma/saj dihgei=sqai ta\ e(xh=j,<br />

a)lla\ pa/lin a)nalamba/nei: u=. kai\ dh\ kai\ pro\j tw= | te/lei tau=ta<br />

ei) =pen: a.<br />

7, 25, 12 "o( /ti me\n ou) =n )Iwa/nnhj e)sti\n o( tau=ta gra/fwn, au)tw= |<br />

le/gonti pisteute/on: poi=oj de\ ou( =toj, a) /dhlon. ou) ga\r ei) =pen<br />

e(auto\n ei) =nai, w(j e)n tw= | eu)aggeli/w| pollacou=, to\n h)gaphme/non<br />

u(po\ tou= kuri/ou maqhth\n ou)de\ to\n a)napeso/nta e)pi\<br />

to\ sth=qoj au)tou= ou)de\ to\n a)delfo\n )Iakw/bou ou)de\ to\n au)to/pthn<br />

kai\ au)th/koon tou= kuri/ou geno/menon.<br />

7, 25, 13 ei) =pen<br />

ga\r a) /n ti tou/twn tw=n prodedhlwme/nwn, safw=j e(auto\n<br />

e)mfani/sai boulo/menoj: a)lla\ tou/twn me\n ou)de/n, a)delfo\n<br />

de\ h(mw=n kai\ sugkoinwno\n ei) =pen kai\ ma/rtura )Ihsou= kai\<br />

maka/rion e)pi\ th= | qe/a| kai\ a)koh= | tw=n a)pokalu/yewn.<br />

7, 25, 14 "pollou\j de\ o(mwnu/mouj )Iwa/nnh| tw= | a)posto/lw| nomi/zw<br />

gegone/nai, oi( \ dia\ th\n pro\j e)kei=non a)ga/phn kai\ tw= | qauma/zein<br />

kai\ zhlou=n a)gaphqh=nai/ te o(moi/wj au)tw= | bou/lesqai u(po\ tou=<br />

kuri/ou, kai\ th\n e)pwnumi/an th\n au)th\n h)spa/santo, w( /sper<br />

kai\ o( Pau=loj polu\j kai\ dh\ kai\ o( Pe/troj e)n toi=j tw=n pistw=n<br />

paisi\n o)noma/zetai.<br />

7, 25, 15 e) /stin me\n ou) =n kai\ e( /teroj )Iwa/nnhj<br />

e)n tai=j Pra/xesi tw=n a)posto/lwn, o( e)piklhqei\j Ma/rkoj,<br />

211


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

o( \n Barnaba=j kai\ Pau=loj e(autoi=j sumpare/labon, peri\ ou( =<br />

kai\ pa/lin le/gei: .<br />

ei) de\ ou( =toj o( gra/yaj e)sti/n, ou)k a) \n fai/hn: ou)de\ ga\r a)fi=cqai<br />

su\n au)toi=j ei)j th\n )Asi/an ge/graptai, a)lla/: , fhsi\n,


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

sunora=n tou= te eu)aggeli/ou kai\ th=j e)pistolh=j crw=ta<br />

pro/keitai.<br />

7, 25, 22 "a)lloiota/th de\ kai\ xe/nh para\ tau=ta h( )Apoka/luyij,<br />

mh/te e)faptome/nh mh/te geitniw=sa tou/twn<br />

mhdeni/, scedo/n, w(j ei)pei=n, mhde\ sullabh\n pro\j au)ta\ koinh\n<br />

e) /cousa:<br />

7, 25, 23 a)ll' ou)de\ mnh/mhn tina\ ou)de\ e) /nnoian ou) /te h(<br />

e)pistolh\ th=j )Apokalu/yewj e) /cei #e) /a ga\r to\ eu)agge/lion$<br />

ou) /te th=j e)pistolh=j h( )Apoka/luyij, Pau/lou dia\ tw=n<br />

e)pistolw=n u(pofh/nanto/j ti kai\ peri\ tw=n a)pokalu/yewn au)tou=,<br />

a( \j ou)k e)ne/grayen kaq' au(ta/j.<br />

7, 25, 24 "e) /ti de\ kai\ dia\ th=j fra/sewj th\n diafora\n e) /stin<br />

tekmh/rasqai tou= eu)aggeli/ou kai\ th=j e)pistolh=j pro\j th\n<br />

)Apoka/luyin.<br />

7, 25, 25 ta\ me\n ga\r ou) mo/non a)ptai/stwj kata\<br />

th\n tw=n (Ellh/nwn fwnh/n, a)lla\ kai\ logiw/tata tai=j<br />

le/xesin toi=j sullogismoi=j tai=j sunta/xesin th=j e(rmhnei/aj<br />

ge/graptai, pollou= ge dei= ba/rbaro/n tina fqo/ggon<br />

h) \ soloikismo\n h) \ o( /lwj i)diwtismo\n e)n au)toi=j eu(reqh=nai:<br />

e(ka/teron ga\r ei) =cen, w(j e) /oiken, to\n lo/gon, a)mfote/rouj<br />

au)tw= | carisame/nou tou= kuri/ou, to/n te th=j gnw/sewj<br />

to/n te th=j fra/sewj:<br />

7, 25, 26 tou/tw| de\ a)pokalu/yeij me\n<br />

e(wrake/nai kai\ gnw=sin ei)lhfe/nai kai\ profhtei/an ou)k<br />

a)nterw=, dia/lekton me/ntoi kai\ glw=ssan ou)k a)kribw=j e(llhni/zousan<br />

au)tou= ble/pw, a)ll' i)diw/masi/n te barbarikoi=j crw/menon<br />

kai/ pou kai\ soloiki/zonta: a( /per ou)k a)nagkai=on nu=n e)kle/gein:<br />

7, 25, 27 ou)de\ ga\r e)piskw/ptwn #mh/ tij nomi/s$h| tau=ta ei) =pon, a)lla\<br />

mo/non th\n a)nomoio/thta dieuqu/nwn tou/twn tw=n grafw=n".<br />

7, 26, 1 )Epi\ tau/taij tou= Dionusi/ou fe/rontai kai\ a) /llai<br />

plei/ouj e)pistolai/, w( /sper ai( kata\ Sabelli/ou pro\j ) /Ammwna<br />

th=j kata\ Berni/khn e)kklhsi/aj e)pi/skopon kai\ h( pro\j<br />

Telesfo/ron kai\ h( pro\j Eu)fra/nora kai\ pa/lin ) /Ammwna kai\<br />

Eu) /poron: sunta/ttei de\ peri\ th=j au)th=j u(poqe/sewj kai\<br />

a) /lla te/ssara suggra/mmata, a( \ tw= | kata\ (Rw/mhn o(mwnu/mw|<br />

Dionusi/w| prosfwnei=.<br />

7, 26, 2 kai\ plei/ouj de\ para\ tau/taj<br />

ei)si\n au)tou= par' h(mi=n e)pistolai\ kai\ dh\ kai\ poluepei=j lo/goi<br />

e)n e)pistolh=j carakth=ri grafe/ntej, w(j oi( peri\ fu/sewj,<br />

Timoqe/w| tw= | paidi\ prospefwnhme/noi, kai\ o( peri\ peirasmw=n,<br />

o( \n kai\ au)to\n Eu)fra/nori a)nate/qeiken.<br />

7, 26, 3 e)pi\ tou/toij kai\<br />

Basilei/dh| tw=n kata\ th\n Penta/polin paroikiw=n e)pisko/pw|<br />

gra/fwn, fhsi\n e(auto\n ei)j th\n a)rch\n e)xh/ghsin pepoih=sqai<br />

tou= )Ekklhsiastou=, diafo/rouj d' h(mi=n [t]e kai\ pro\j tou=ton<br />

213


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

katale/loipen e)pistola/j. tosau=ta o( Dionu/sioj: a)lla\ ga\r<br />

h) /dh meta\ th\n tou/twn i(stori/an fe/re, kai\ th\n kaq' h(ma=j<br />

toi=j mete/peita gnwri/zein genea\n o(poi/a tij h) =n, paradw=men.<br />

7, 27, 1 Xu/ston th=j (Rwmai/wn e)kklhsi/aj e) /tesin e( /ndeka<br />

prosta/nta diade/cetai tw= | kat' )Alexa/ndreian o(mw/numoj<br />

Dionu/sioj. e)n tou/tw| de\ kai\ Dhmhtrianou= kat' )Antio/ceian<br />

to\n bi/on metalla/xantoj, th\n e)piskoph\n Pau=loj o( e)k<br />

Samosa/twn paralamba/nei.<br />

7, 27, 2 tou/tou de\ tapeina\ kai\<br />

camaipeth= peri\ tou= Cristou= para\ th\n e)kklhsiastikh\n<br />

didaskali/an fronh/santoj w(j koinou= th\n fu/sin a)nqrw/pou<br />

genome/nou, o( me\n kat' )Alexa/ndreian Dionu/sioj paraklhqei\j<br />

w(j a) \n e)pi\ th\n su/nodon a)fi/koito, gh=raj o(mou= kai\ a)sqe/neian<br />

tou= sw/matoj ai)tiasa/menoj, a)nati/qetai th\n parousi/an, di'<br />

e)pistolh=j th\n au)tou= gnw/mhn, h( \n e) /coi peri\ tou= zhtoume/nou,<br />

parasth/saj, oi( de\ loipoi\ tw=n e)kklhsiw=n poime/nej a) /lloj<br />

a) /lloqen w(j e)pi\ lumew=na th=j Cristou= poi/mnhj sunh/ |esan,<br />

oi( pa/ntej e)pi\ th\n )Antio/ceian speu/dontej.<br />

7, 28, 1 Tou/twn oi( \ ma/lista die/prepon, Firmiliano\j me\n th=j<br />

Kappadokw=n Kaisarei/aj e)pi/skopoj h) =n, Grhgo/rioj de\ kai\<br />

)Aqhno/dwroj a)delfoi\ tw=n kata\ Po/nton paroikiw=n poime/nej<br />

kai\ e)pi\ tou/toij ( /Elenoj th=j e)n Tarsw= | paroiki/aj kai\<br />

Nikoma=j th=j e)n )Ikoni/w|, ou) mh\n a)lla\ kai\ th=j e)n (Ierosolu/moij<br />

e)kklhsi/aj (Ume/naioj th=j te o(mo/rou tau/thj Kaisarei/aj<br />

Qeo/teknoj, Ma/ximoj e) /ti pro\j tou/toij, tw=n kata\ Bo/stran<br />

de\ kai\ ou( =toj a)delfw=n diaprepw=j h(gei=to, muri/ouj te a) /llouj<br />

ou)k a) \n a)porh/sai tij a( /ma presbute/roij kai\ diako/noij th=j<br />

au)th=j e( /neken ai)ti/aj e)n th= | proeirhme/nh| po/lei sugkrothqe/ntaj<br />

a)pariqmou/menoj, a)lla\ tou/twn ge oi( ma/lista e)pifanei=j oi( /de<br />

h) =san.<br />

7, 28, 2 pa/ntwn ou) =n kata\ kairou\j diafo/rwj kai\ polla/kij<br />

e)pi\ tau)to\n sunio/ntwn, lo/goi kai\ zhth/seij kaq' e(ka/sthn<br />

a)nekinou=nto su/nodon, tw=n me\n a)mfi\ to\n Samosate/a ta\ th=j<br />

e(terodoxi/aj e)pikru/ptein e) /ti kai\ parakalu/ptesqai peirwme/nwn,<br />

tw=n de\ a)pogumnou=n kai\ ei)j fanero\n a) /gein th\n ai( /resin<br />

kai\ th\n ei)j Cristo\n blasfhmi/an au)tou= dia\ spoudh=j<br />

poioume/nwn.<br />

7, 28, 3 e)n tou/tw| de\ Dionu/sioj teleuta= | kata\ to\<br />

dwde/katon th=j Gallihnou= basilei/aj, prosta\j th=j kat'<br />

)Alexa/ndreian e)piskoph=j e) /tesin e(ptakai/deka, diade/cetai<br />

d' au)to\n Ma/ximoj.<br />

7, 28, 4 Gallihnou= d' e)f' o( /loij e)niautoi=j pentekai/deka th\n<br />

a)rch\n kekrathko/toj, Klau/dioj kate/sth dia/docoj. deu/teron<br />

ou( =toj dielqw\n e) /toj Au)rhlianw= | metadi/dwsi th\n h(gemoni/an:<br />

7, 29, 1 kaq' o( \n teleutai/aj sugkrothqei/shj plei/stwn o( /swn<br />

214


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)pisko/pwn suno/dou, fwraqei\j kai\ pro\j a(pa/ntwn h) /dh<br />

safw=j katagnwsqei\j e(terodoxi/an o( th=j kata\ )Antio/ceian<br />

ai(re/sewj a)rchgo\j th=j u(po\ to\n ou)rano\n kaqolikh=j e)kklhsi/aj<br />

a)pokhru/ttetai.<br />

7, 29, 2 ma/lista d' au)to\n eu)qu/naj e)pikrupto/menon<br />

dih/legxen Malci/wn, a)nh\r ta/ te a) /lla lo/gioj kai\<br />

sofistou= tw=n e)p' )Antiocei/aj (Ellhnikw=n paideuthri/wn<br />

diatribh=j proestw/j, ou) mh\n a)lla\ kai\ di' u(perba/llousan<br />

th=j ei)j Cristo\n pi/stewj gnhsio/thta presbuteri/ou th=j<br />

au)to/qi paroiki/aj h)xiwme/noj: ou( =to/j ge/ toi e)pishmeioume/nwn<br />

tacugra/fwn zh/thsin pro\j au)to\n e)nsthsa/menoj, h( \n kai\ ei)j<br />

deu=ro ferome/nhn i) /smen, mo/noj i) /scusen tw=n a) /llwn kruyi/noun<br />

o) /nta kai\ a)pathlo\n fwra=sai to\n a) /nqrwpon.<br />

7, 30, 1 Mi/an dh\ ou) =n e)k koinh=j gnw/mhj oi( e)pi\ tau)to\n sugkekrothme/noi<br />

poime/nej diacara/xantej e)pistolh\n ei)j pro/swpon<br />

tou= te (Rwmai/wn e)pisko/pou Dionusi/ou kai\ Maxi/mou tou=<br />

kat' )Alexa/ndreian e)pi\ pa/saj diape/mpontai ta\j e)parci/aj,<br />

th\n au)tw=n te spoudh\n toi=j pa=sin fanera\n kaqista/ntej kai\<br />

tou= Pau/lou th\n dia/strofon e(terodoxi/an, e)le/gcouj te kai\<br />

e)rwth/seij a( \j pro\j au)to\n a)nakekinh/kasin, kai\ e) /ti to\n<br />

pa/nta bi/on te kai\ tro/pon tou= a)ndro\j dihgou/menoi: e)x w( =n<br />

mnh/mhj e( /neken kalw=j a) \n e) /coi tau/taj au)tw=n e)pi\ tou= paro/ntoj<br />

dielqei=n ta\j fwna/j:<br />

7, 30, 2 "Dionusi/w| kai\ Maxi/mw| kai\ toi=j kata\ th\n oi)koume/nhn<br />

pa=sin sulleitourgoi=j h(mw=n e)pisko/poij kai\ presbute/roij<br />

kai\ diako/noij kai\ pa/sh| th= | u(po\ to\n ou)rano\n kaqolikh= |<br />

e)kklhsi/a| ( /Elenoj kai\ (Ume/naioj kai\ Qeo/filoj kai\ Qeo/teknoj<br />

kai\ Ma/ximoj Pro/kloj Nikoma=j kai\ Ai)liano\j kai\ Pau=loj<br />

kai\ Bwlano\j kai\ Prwtoge/nhj kai\ (Ie/rax kai\ Eu)tu/cioj kai\<br />

Qeo/dwroj kai\ Malci/wn kai\ Lou/kioj kai\ oi( loipoi\ pa/ntej<br />

oi( su\n h(mi=n paroikou=ntej ta\j e)ggu\j po/leij kai\ e) /qnh e)pi/skopoi<br />

kai\ presbu/teroi kai\ dia/konoi kai\ ai( e)kklhsi/ai tou= qeou=<br />

a)gaphtoi=j a)delfoi=j e)n kuri/w| cai/rein".<br />

7, 30, 3 tou/toij meta\ brace/a e)pile/gousin tau=ta:<br />

"e)peste/llomen de\ a( /ma kai\ parekalou=men pollou\j kai\<br />

tw=n makra\n e)pisko/pwn e)pi\ th\n qerapei/an th=j qanathfo/rou<br />

didaskali/aj, w( /sper kai\ Dionu/sion to\n e)pi\ th=j )Alexandrei/aj<br />

kai\ Firmiliano\n to\n a)po\ th=j Kappadoki/aj, tou\j makari/taj:<br />

w( =n o( \ me\n kai\ e)pe/steilen ei)j th\n )Antio/ceian, to\n h(gemo/na<br />

th=j pla/nhj ou)de\ prosrh/sewj a)xiw/saj ou)de\ pro\j pro/swpon<br />

gra/yaj au)tw= |, a)lla\ th= | paroiki/a| pa/sh|, h( =j kai\ to\ a)nti/grafon<br />

u(peta/xamen.<br />

7, 30, 4 o( de\ Firmiliano/j, kai\ di\j a)fiko/menoj,<br />

kate/gnw me\n tw=n u(p' e)kei/nou kainotomoume/nwn, w(j i) /smen<br />

kai\ marturou=men oi( parageno/menoi kai\ a) /lloi polloi\<br />

215


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

suni/sasin, e)paggeilame/nou de\ metaqh/sesqai, pisteu/saj<br />

kai\ e)lpi/saj a) /neu tino\j peri\ to\n lo/gon loidori/aj to\ pra=gma<br />

ei)j de/on katasth/sesqai, a)neba/leto, parakrousqei\j u(po\<br />

tou= kai\ to\n qeo\n to\n e(autou= kai\ ku/rion a)rnoume/nou kai\<br />

th\n pi/stin, h( \n kai\ au)to\j pro/teron ei) =cen, mh\ fula/xantoj.<br />

7, 30, 5 e) /mellen de\ kai\ nu=n o( Firmiliano\j ei)j th\n )Antio/ceian<br />

diabh/sesqai kai\ me/cri ge Tarsw=n h( =ken, a( /te th=j a)rnhsiqe/ou<br />

kaki/aj au)tou= pei=ran ei)lhfw/j: a)lla\ ga\r metaxu/, sunelhluqo/twn<br />

h(mw=n kai\ kalou/ntwn kai\ a)nameno/ntwn, a) /cri a) \n<br />

e) /lqh|, te/loj e) /scen tou= bi/ou".<br />

7, 30, 6 meq' e( /tera d' au) =qij to\n bi/on tou= au)tou= oi( /aj e)tu/gcanen<br />

a)gwgh=j, diagra/fousin e)n tou/toij:<br />

"o( /pou de\ a)posta\j tou= kano/noj, e)pi\ ki/bdhla kai\ no/qa<br />

dida/gmata metelh/luqen, ou)de\n dei= tou= e) /xw o) /ntoj ta\j pra/xei<br />

kri/nein,<br />

7, 30, 7 ou)d' o( /ti pro/teron pe/nhj w) \n kai\ ptwco\j kai\<br />

mh/te para\ pate/rwn paralabw\n mhdemi/an eu)pori/an mh/te<br />

e)k te/cnhj h) / tinoj e)pithdeu/matoj kthsa/menoj, nu=n ei)j<br />

u(perba/llonta plou=ton e)lh/laken e)x a)nomiw=n kai\ i(erosuliw=n<br />

kai\ w( =n ai)tei= kai\ sei/ei tou\j a)delfou/j, katabrabeu/wn tou\j<br />

a)dikoume/nouj kai\ u(piscnou/menoj bohqh/sein misqou=, yeudo/menoj<br />

de\ kai\ tou/touj kai\ ma/thn karpou/menoj th\n tw=n e)n<br />

pra/gmasin o) /ntwn e(toimo/thta pro\j to\ dido/nai u(pe\r a)pallagh=j<br />

tw=n e)noclou/ntwn, porismo\n h(gou/menoj th\n qeose/beian:<br />

7, 30, 8 ou) /te w(j u(yhla\ fronei= kai\ u(perh=rtai, kosmika\ a)xiw/mata<br />

u(poduo/menoj kai\ doukhna/rioj ma=llon h) \ e)pi/skopoj qe/lwn<br />

kalei=sqai kai\ sobw=n kata\ ta\j a)gora\j kai\ e)pistola\j<br />

a)naginw/skwn kai\ u(pagoreu/wn a( /ma badi/zwn dhmosi/a| kai\<br />

doruforou/menoj, tw=n me\n proporeuome/nwn, tw=n d' e)fepome/nwn,<br />

pollw=n to\n a)riqmo/n, w(j kai\ th\n pi/stin fqonei=sqai<br />

kai\ misei=sqai dia\ to\n o) /gkon au)tou= kai\ th\n u(perhfani/an<br />

th=j kardi/aj:<br />

7, 30, 9 ou) /te th\n e)n tai=j e)kklhsiastikai=j<br />

suno/doij teratei/an, h( \n mhcana=tai, doxokopw=n kai\ fantasiokopw=n<br />

kai\ ta\j tw=n a)keraiote/rwn yuca\j toi=j toiou/toij<br />

e)kplh/ttwn, bh=ma me\n kai\ qro/non u(yhlo\n e(autw= | kataskeua/smenoj,<br />

ou)c w(j Cristou= maqhth/j, sh/krhto/n te, w( /sper<br />

oi( tou= ko/smou a) /rcontej, e) /cwn te kai\ o)noma/zwn, pai/wn te<br />

th= | ceiri\ to\n mhro\n kai\ to\ bh=ma a)ra/ttwn toi=j posi\n kai\<br />

toi=j mh\ e)painou=sin mhde\ w( /sper e)n toi=j qea/troij katasei/ousin<br />

tai=j o)qo/naij mhd' e)kbow=si/n te kai\ a)naphdw=sin kata\ ta\<br />

au)ta\ toi=j a)mf' au)to\n stasiw/taij, a)ndra/sin te kai\ gunai/oij,<br />

a)ko/smwj ou( /twj a)krowme/noij, toi=j d' ou) =n w(j e)n oi) /kw| qeou=<br />

semnoprepw=j kai\ eu)ta/ktwj a)kou/ousin e)pitimw=n kai\<br />

e)nubri/zwn kai\ ei)j tou\j a)pelqo/ntaj e)k tou= bi/ou tou/tou<br />

216


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

paroinw=n e)xhghta\j tou= lo/gou fortikw=j e)n tw= | koinw= | kai\<br />

megalorhmonw=n peri\ e(autou=, kaqa/per ou)k e)pi/skopoj a)lla\<br />

sofisth\j kai\ go/hj:<br />

7, 30, 10 yalmou\j de\ tou\j me\n ei)j to\n<br />

ku/rion h(mw=n )Ihsou=n Cristo\n pau/saj w(j dh\ newte/rouj<br />

kai\ newte/rwn a)ndrw=n suggra/mmata, ei)j e(auto\n de\ e)n me/sh|<br />

th= | e)kklhsi/a| th= | mega/lh| tou= pa/sca h(me/ra| yalmw|dei=n gunai=kaj<br />

paraskeua/zwn, w( =n kai\ a)kou/saj a) /n tij fri/xeien: oi( =a kai\<br />

tou\j qwpeu/ontaj au)to\n e)pisko/pouj tw=n o(mo/rwn a)grw=n te<br />

kai\ po/lewn kai\ presbute/rouj e)n tai=j pro\j to\n lao\n o(mili/aij<br />

kaqi/hsin diale/gesqai:<br />

7, 30, 11 to\n me\n ga\r ui(o\n tou= qeou=<br />

ou) bou/letai sunomologei=n e)x ou)ranou= katelhluqe/nai #i( /na<br />

ti prolabo/ntej tw=n mello/ntwn grafh/sesqai qw=men, kai\<br />

tou=to ou) lo/gw| yilw= | r(hqh/setai, a)ll' e)x w( =n e)pe/myamen<br />

u(pomnhma/twn dei/knutai pollaco/qen, ou)c h( /kista de\ o( /pou<br />

le/gei )Ihsou=n Cristo\n ka/twqen$, oi( de\ ei)j au)to\n ya/llontej<br />

kai\ e)gkwmia/zontej e)n tw= | law= | a) /ggelon to\n a)sebh= dida/skalon<br />

e(autw=n e)x ou)ranou= katelhluqe/nai le/gousin, kai\ tau=ta ou)<br />

kwlu/ei, a)lla\ kai\ legome/noij pa/restin o( u(perh/fanoj:<br />

7, 30, 12 ta\j de\ suneisa/ktouj au)tou= gunai=kaj, w(j )Antiocei=j<br />

o)noma/zousin, kai\ tw=n peri\ au)to\n presbute/rwn kai\ diako/nwn,<br />

oi( =j kai\ tou=to kai\ ta\ a) /lla a(marth/mata a)ni/ata o) /nta sugkru/ptei,<br />

suneidw\j kai\ e)le/gxaj, o( /pwj au)tou\j u(po/crewj e) /ch|,<br />

peri\ w( =n lo/goij kai\ e) /rgoij a)dikei=, mh\ tolmw=ntaj kathgorei=n<br />

tw= | kaq' e(autou\j fo/bw|, a)lla\ kai\ plousi/ouj a)pe/fhnen, e)f'<br />

w( = | pro\j tw=n ta\ toiau=ta zhlou/ntwn filei=tai kai\ qauma/zetaiti/<br />

a) \n tau=ta gra/foimen;<br />

7, 30, 13 e)pista/meqa de/, a)gaphtoi/,<br />

o( /ti to\n e)pi/skopon kai\ to\ i(eratei=on a( /pan para/deigma ei) =nai<br />

dei= tw= | plh/qei pa/ntwn kalw=n e) /rgwn, kai\ ou)de\ e)kei=no<br />

a)gnoou=men o( /soi u(po\ tou= suneisa/gein e(autoi=j gunai=kaj<br />

e)xe/peson, oi( \ d' u(pwpteu/qhsan, w( /st' ei) kai\ doi/h tij au)tw= |<br />

to\ mhde\n a)selge\j poiei=n, a)lla\ th/n ge u(po/noian th\n e)k tou=<br />

toiou/tou pra/gmatoj fuome/nhn e)crh=n eu)labhqh=nai, mh/ tina<br />

skandali/sh|, tou\j de\ kai\ mimei=sqai protre/yh|.<br />

7, 30, 14 pw=j<br />

ga\r a) \n e)piplh/xeien h) \ nouqeth/seien e( /teron mh\ sugkatabai/nein<br />

e)pi\ ple/on ei)j tau)to\n gunaiki/, mh\ o)li/sqh|, fulatto/menon, w(j<br />

ge/graptai, o( /stij mi/an me\n a)pe/sthsen h) /dh, du/o de\<br />

a)kmazou/saj kai\ eu)prepei=j th\n o) /yin e) /cei meq' e(autou=, ka) \n<br />

a)pi/h| pou, sumperife/rei, kai\ tau=ta trufw=n kai\ u(perempimpla/menoj;<br />

7, 30, 15 w( =n e( /neka stena/zousi me\n kai\ o)du/rontai<br />

pa/ntej kaq' e(autou/j, ou( /tw de\ th\n turanni/da kai\ dunastei/an<br />

217


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

au)tou= pefo/bhntai, w( /ste kathgorei=n mh\ tolma=n.<br />

7, 30, 16 a)lla\<br />

tau=ta me/n, w(j proeirh/kamen, eu) /qunen a) /n tij a) /ndra to\ gou=n<br />

fro/nhma kaqoliko\n e) /conta kai\ sugkatariqmou/menon h(mi=n,<br />

to\n d' e)xorchsa/menon to\ musth/rion kai\ e)mpompeu/santa th= |<br />

miara= | ai(re/sei th= | )Artema= #ti/ ga\r ou) crh\ mo/lij to\n pate/ra<br />

au)tou= dhlw=sai;$ ou)de\n dei=n h(gou/meqa tou/twn tou\j logismou\j<br />

a)paitei=n".<br />

7, 30, 17 ei) =t' e)pi\ te/lei th=j e)pistolh=j tau=t' e)pile/gousin:<br />

"h)nagka/sqhmen ou) =n a)ntitasso/menon au)to\n tw= | qew= | kai\<br />

mh\ ei) /konta e)kkhru/xantej, e( /teron a)nt' au)tou= th= | kaqolikh= |<br />

e)kklhsi/a| katasth=sai e)pi/skopon, qeou= pronoi/a| w(j pepei/smeqa,<br />

to\n tou= makari/ou Dhmhtrianou= kai\ e)pifanw=j<br />

prosta/ntoj pro\ tou/tou th=j au)th=j paroiki/aj ui(o\n Do/mnon,<br />

a( /pasin toi=j pre/pousin e)pisko/pw| kaloi=j kekosmhme/non,<br />

e)dhlw/same/n te u(mi=n, o( /pwj tou/tw| gra/fhte kai\ para\ tou/tou<br />

ta\ koinwnika\ de/chsqe gra/mmata: tw= | de\ )Artema= | ou( =toj<br />

e)pistelle/tw kai\ oi( ta\ )Artema= fronou=ntej tou/tw|<br />

koinwnei/twsan".<br />

7, 30, 18 tou= dh\ ou) =n Pau/lou su\n kai\ th= | th=j pi/stewj<br />

o)rqodoxi/a| th=j e)piskoph=j a)popeptwko/toj, Do/mnoj, w(j<br />

ei) /rhtai, th\n leitourgi/an th=j kata\ )Antio/ceian e)kklhsi/aj<br />

diede/xato:<br />

7, 30, 19 a)lla\ ga\r mhdamw=j e)ksth=nai tou= Pau/lou<br />

tou= th=j e)kklhsi/aj oi) /kou qe/lontoj, basileu\j e)nteucqei\j<br />

Au)rhliano\j ai)siw/tata peri\ tou= prakte/ou diei/lhfen, tou/toij<br />

nei=mai prosta/ttwn to\n oi) =kon, oi( =j a) \n oi( kata\ th\n )Itali/an<br />

kai\ th\n (Rwmai/wn po/lin e)pi/skopoi tou= do/gmatoj e)piste/lloien.<br />

ou( /tw dh=ta o( prodhlwqei\j a)nh\r meta\ th=j e)sca/thj<br />

ai)scu/nhj u(po\ th=j kosmikh=j a)rch=j e)xelau/netai th=j e)kklhsi/aj.<br />

7, 30, 20 toiou=toj me/n ge/ tij h) =n to\ thnika/de peri\ h(ma=j o(<br />

Au)rhliano/j, proi ou/shj d' au)tw= | th=j a)rch=j a)lloi=o/n ti<br />

peri\ h(mw=n fronh/saj, h) /dh tisi\n boulai=j, w(j a) \n diwgmo\n<br />

kaq' h(mw=n e)gei/reien, a)nekinei=to, polu/j te h) =n o( para\ pa=sin<br />

peri\ tou/tou lo/goj:<br />

7, 30, 21 me/llonta de\ h) /dh kai\ scedo\n<br />

ei)pei=n toi=j kaq' h(mw=n gra/mmasin u(poshmeiou/menon qei/a<br />

me/teisin di/kh, mo/non ou)ci\ e)x a)gkw/nwn th=j e)gceirh/sewj<br />

au)to\n a)podesmou=sa lamprw=j te toi=j pa=sin sunora=n<br />

paristw=sa w(j ou) /pote ge/noit' a) \n r(a|stw/nh toi=j tou= bi/ou<br />

a) /rcousin kata\ tw=n tou= Cristou= e)kklhsiw=n, mh\ ou)ci\ th=j<br />

u(perma/cou ceiro\j qei/a| kai\ ou)rani/w| kri/sei paidei/aj e( /neka<br />

kai\ e)pistrofh=j, kaq' ou( \j a) \n au)th\ dokima/zoi kairou/j,<br />

tou=t' e)pitelei=sqai sugcwrou/shj.<br />

7, 30, 22 e) /tesi gou=n e( \x krath/santa to\n Au)rhliano\n diade/cetai<br />

218


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

Pro/boj, kai\ tou=ton de/ pou toi=j i) /soij e)pikatasco/nta Ka=roj<br />

a( /ma paisi\n Kari/nw| kai\ Noumerianw= |, pa/lin t' au) = kai\ tou/twn<br />

ou)d' o( /loij trisi\n e)niautoi=j diagenome/nwn, me/teisin ta\ th=j h(gemoni/aj<br />

Dioklhtiano\n kai\ tou\j met' au)to\n ei)spoihqe/ntaj, e)f'<br />

w( =n o( kaq' h(ma=j suntelei=tai diwgmo\j kai\ h( kat' au)to\n tw=n<br />

e)kklhsiw=n kaqai/resij.<br />

7, 30, 23 a)lla\ ga\r mikrw= | tou/tou pro/teron<br />

to\n e)pi\ (Rw/mhj e)pi/skopon Dionu/sion e) /tesin e)nne/a<br />

dielqo/nta th\n leitourgi/an diade/cetai Fh=lix.<br />

7, 31, 1 )En tou/tw| kai\ o( manei\j ta\j fre/naj e)pw/numo/j te th=j<br />

daimonw/shj ai(re/sewj th\n tou= logismou= paratroph\n<br />

kaqwpli/zeto, tou= dai/monoj, au)tou= dh\ tou= qeoma/cou satana=,<br />

e)pi\ lu/mh| pollw=n to\n a) /ndra probeblhme/nou. ba/rbaroj dh=ta<br />

to\n bi/on au)tw= | lo/gw| kai\ tro/pw| th/n te fu/sin daimoniko/j<br />

tij w) \n kai\ maniw/dhj, a)ko/louqa tou/toij e)gceirw=n, Cristo\n<br />

au(to\n morfa/zesqai e)peira=to, tote\ me\n to\n para/klhton kai\<br />

au)to\ to\ pneu=ma to\ a( /gion au)to\j e(auto\n a)nakhru/ttwn kai\<br />

tufou/meno/j ge e)pi\ th= | mani/a|, tote\ de/, oi( =a Cristo/j, maqhta\j<br />

dw/deka koinwnou\j th=j kainotomi/aj ai(rou/menoj:<br />

7, 31, 2 do/gmata/<br />

ge mh\n yeudh= kai\ a) /qea e)k muri/wn tw=n pro/palai<br />

a)pesbhko/twn a)qe/wn ai(re/sewn sumpeforhme/na kattu/saj,<br />

e)k th=j Persw=n e)pi\ th\n kaq' h(ma=j oi)koume/nhn w( /sper tina\<br />

qanathfo/ron i)o\n e)xwmo/rxato, a)f' ou( = dh\ to\ Manicai/wn<br />

dussebe\j o) /noma toi=j polloi=j ei)j e) /ti nu=n e)pipola/zei. toiau/th<br />

me\n ou) =n h( kai\ th=sde th=j yeudwnu/mou gnw/sewj u(po/qesij,<br />

kata\ tou\j dedhlwme/nouj u(pofuei/shj cro/nouj.<br />

7, 32, 1 kaq' ou( \j Fh/lika th=j (Rwmai/wn prosta/nta e)kklhsi/aj<br />

e) /tesin pe/nte Eu)tuciano\j diade/cetai: ou)d' o( /loij de\ mhsi\n<br />

ou( =toj de/ka diageno/menoj, Gai/ w| tw= | kaq' h(ma=j katalei/pei<br />

to\n klh=ron: kai\ tou/tou de\ a)mfi\ ta\ pentekai/deka e) /th<br />

prosta/ntoj, Markelli=noj kate/sth dia/docoj, o( \n kai\ au)to\n<br />

o( diwgmo\j katei/lhfen.<br />

7, 32, 2 kata\ tou/sde th=j )Antioce/wn e)piskoph=j meta\ Do/mnon<br />

h(gh/sato Ti/maioj, o( \n o( kaq' h(ma=j diede/xato Ku/rilloj:<br />

kaq' o( \n Dwro/qeon, presbei/ou tou= kata\ )Antio/ceian h)xiwme/non,<br />

lo/gion a) /ndra e) /gnwmen. filo/kaloj d' ou( =toj peri\<br />

ta\ qei=a gegonw/j, kai\ th=j (Ebrai/wn e)pemelh/qh glw/tthj,<br />

w(j kai\ au)tai=j tai=j (Ebrai kai=j grafai=j e)pisthmo/nwj<br />

e)ntugca/nein.<br />

7, 32, 3 h) =n d' ou( =toj tw=n ma/lista e)leuqeri/wn<br />

propaidei/aj te th=j kaq' ( /Ellhnaj ou)k a) /moiroj, th\n fu/sin<br />

de\ a) /llwj eu)nou=coj, ou( /tw pefukw\j e)x au)th=j gene/sewj,<br />

w(j kai\ basile/a dia\ tou=to, oi( =o/n ti para/doxon, au)to\n<br />

oi)keiw/sasqai kai\ timh=sai/ ge e)pitroph= | th=j kata\ Tu/ron<br />

219


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a(lourgou= bafh=j.<br />

7, 32, 4 tou/tou metri/wj ta\j grafa\j e)pi\<br />

th=j e)kklhsi/aj dihgoume/nou kathkou/samen. meta\ de\ Ku/rillon<br />

Tu/rannoj th=j )Antioce/wn paroiki/aj th\n e)piskoph\n<br />

diede/xato, kaq' o( \n h) /kmasen h( tw=n e)kklhsiw=n poliorki/a.<br />

7, 32, 5 th=j d' e)n Laodikei/a| paroiki/aj h(gh/sato meta\<br />

Swkra/thn Eu)se/bioj, a)po\ th=j )Alexandre/wn o(rmhqei\j<br />

po/lewj: ai)ti/a d' au)tw= | th=j metanasta/sewj u(ph=rxen h(<br />

kata\ to\n Pau=lon u(po/qesij, di' o( \n th=j Suri/aj e)piba/j, pro\j<br />

tw=n th= |de peri\ ta\ qei=a e)spoudako/twn th=j oi) /kade porei/aj<br />

ei) /rgetai, e)pe/rasto/n ti qeosebei/aj crh=ma tw=n kaq' h(ma=j<br />

geno/menoj, w(j kai\ a)po\ tw=n proparateqeisw=n Dionusi/ou<br />

fwnw=n diagnw=nai r(a/ |dion.<br />

7, 32, 6 )Anato/lioj au)tw= | dia/docoj,<br />

a)gaqo/j, fasi/n, a)gaqou=, kaqi/statai, ge/noj me\n kai\ au)to\j<br />

)Alexandreu/j, lo/gwn d' e( /neka kai\ paidei/aj th=j (Ellh/nwn<br />

filosofi/aj te ta\ prw=ta tw=n ma/lista kaq' h(ma=j dokimwta/twn<br />

a)penhnegme/noj, a( /te a)riqmhtikh=j kai\ gewmetri/aj<br />

a)stronomi/aj te kai\ th=j a) /llhj, dialektikh=j ei) /te fusikh=j,<br />

qewri/aj r(htorikw=n te au) = maqhma/twn e)lhlakw\j ei)j a) /kron:<br />

w( =n e( /neka kai\ th=j e)p' )Alexandrei/aj )Aristote/louj diadoch=j<br />

th\n diatribh\n lo/goj e) /cei pro\j tw=n th= |de politw=n susth/sasqai<br />

au)to\n a)xiwqh=nai.<br />

7, 32, 7 muri/aj me\n ou) =n tou=de kai\ a) /llaj<br />

a)ristei/aj e)n th= | kat' )Alexa/ndreian tou= Broucei/ou poliorki/a|<br />

mnhmoneu/ousin, a( /te tw=n e)n te/lei pronomi/aj e)xaire/tou pro\j<br />

a(pa/ntwn h)xiwme/nou, dei/gmatoj d' e( /neka mo/nou tou=de<br />

e)pimnhsqh/somai.<br />

7, 32, 8 tou= purou=, fasi\n, toi=j poliorkoume/noij<br />

e)pileloipo/toj, w(j h) /dh tw=n e) /xwqen polemi/wn ma=llon<br />

au)toi=j to\n limo\n a)fo/rhton kaqesta/nai, parw\n o( dhlou/menoj<br />

oi)konomei=tai/ ti toiou=ton. qate/rou me/rouj th=j po/lewj tw= |<br />

(Rwmai kw= | summacou=ntoj stratw= | tau/th| te tugca/nontoj<br />

a)poliorkh/tou, to\n Eu)se/bion #e) /ti ga\r ei) =nai to/te au)to/qi<br />

pro\ th=j e)pi\ Suri/an metanasta/sew$j, e)n toi=j a)poliorkh/toij<br />

o) /nta me/ga te kle/oj kai\ diabo/hton o) /noma me/cri kai\ tou=<br />

(Rwmai/wn strathla/tou kekthme/non, peri\ tw=n limw= |<br />

diafqeirome/nwn kata\ th\n poliorki/an pe/myaj o( )Anato/lioj<br />

e)kdida/skei:<br />

7, 32, 9 o( \ de\ maqw/n, swthri/an toi=j a)po\ tw=n<br />

polemi/wn au)tomo/loij parascei=n w(j e)n megi/sth| ca/riti<br />

dwrea=j to\n (Rwmai/wn strathgo\n ai)tei=tai, kai\ th=j<br />

a)xiw/sew/j ge tucw\n e)mfane\j tw= | )Anatoli/w| kaqi/sthsin.<br />

o( \ de\ au)ti/ka th\n e)paggeli/an dexa/menoj, boulh\n tw=n<br />

)Alexandre/wn sunagagw/n, ta\ me\n prw=ta pa/ntaj h)xi/ou<br />

220


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

filikh\n dou=nai (Rwmai/oij dexia/n, w(j d' a)griai/nontaj e)pi\<br />

tw= | lo/gw| sunei=den, "a)ll' ou) tou/tw| ge, fhsi/n, a)ntile/xein<br />

poq' u(ma=j oi) /omai, ei) tou\j perittou\j kai\ h(mi=n au)toi=j ou)damh= |<br />

crhsi/mouj, grai/ daj kai\ nh/pia kai\ presbu/taj, e)kdou=nai<br />

pulw=n e) /xw badi/zein o( /poi kai\ bou/lointo, sumbouleu/saimi.<br />

ti/ ga\r dh\ tou/touj ei)j ma/thn, o( /son ou) /pw teqnhxome/nouj, par'<br />

e(autoi=j e) /comen; ti/ de\ tou\j a)naph/rouj kai\ ta\ sw/mata<br />

lelwbhme/nouj tw= | limw= | katatru/comen, tre/fein de/on mo/nouj<br />

a) /ndraj kai\ neani/aj kai\ to\n a)nagkai=on puro\n toi=j e)pi\<br />

fulakh= | th=j po/lewj e)pithdei/oij tamieu/esqai;"<br />

7, 32, 10 toiou/toij<br />

tisi\n logismoi=j pei/saj to\ sune/drion, yh=fon prw=toj a)nasta\j<br />

e)kfe/rei pa=n to\ th= | stratei/a| mh\ e)pith/deion ei) /te a)ndrw=n ei) /te<br />

gunaikw=n ge/noj a)polu/ein th=j po/lewj, o( /ti mhde\ katame/nousin<br />

au)toi=j kai\ ei)j a) /crhston e)n th= | po/lei diatri/bousin e)lpi\j<br />

a) \n ge/noito swthri/aj, pro\j tou= limou= diafqarhsome/noij.<br />

7, 32, 11 tau/th| de\ tw=n loipw=n a(pa/ntwn tw=n e)n th= | boulh= |<br />

sugkataqeme/nwn mikrou= dei=n tou\j pa/ntaj tw=n poliorkoume/nwn<br />

diesw/sato, e)n prw/toij me\n tw=n a)po\ th=j e)kklhsi/aj,<br />

e) /peita de\ kai\ tw=n a) /llwn tw=n kata\ th\n po/lin pa=san h(liki/an<br />

diadidra/skein promhqou/menoj, ou) mo/non tw=n kata\ th\n<br />

yh=fon dedogme/nwn, th= | de\ tou/twn profa/sei kai\ muri/ouj<br />

a) /llouj, lelhqo/twj gunaikei/an stolh\n a)mpiscome/nouj nu/ktwr<br />

te th= | e)kei/nou fronti/di tw=n pulw=n e)xio/ntaj kai\ e)pi\ th\n<br />

(Rwmai/wn stratia\n o(rmw=ntaj. e) /nqa tou\j pa/ntaj u(podeco/menoj<br />

o( Eu)se/bioj patro\j kai\ i)atrou= di/khn kekakwme/nouj<br />

e)k th=j makra=j poliorki/aj dia\ pa/shj pronoi/aj kai\ qerapei/aj<br />

a)nekta=to.<br />

7, 32, 12 toiou/twn h( kata\ Laodi/keian e)kklhsi/a du/o<br />

e)fexh=j kata\ diadoch\n h)xiw/qh poime/nwn, su\n qei/a| promhqei/a|<br />

meta\ to\n dhlwqe/nta po/lemon e)k th=j )Alexandre/wn po/lewj<br />

e)pi\ ta\ th= |de metelhluqo/twn.<br />

7, 32, 13 ou)menou=n e)spouda/sqh<br />

plei=sta tw= | )Anatoli/w| suggra/mmata, tosau=ta d' ei)j h(ma=j<br />

e)lh/luqen, di' w( =n au)tou= katamaqei=n dunato\n o(mou= to/ te lo/gion<br />

kai\ polumaqe/j: e)n oi( =j ma/lista ta\ peri\ tou= pa/sca do/xanta<br />

pari/sthsin, a)f' w( =n a)nagkai=on a) \n ei) /h tou/twn e)pi\ tou=<br />

paro/ntoj mnhmoneu=sai.<br />

)Ek tw=n peri\ tou= pa/sca )Anatoli/ou kano/nwn:<br />

7, 32, 14 " ) /Ecei toi/nun e)n tw= | prw/tw| e) /tei th\n noumhni/an tou=<br />

prw/tou mhno/j, h( /tij a(pa/shj e)sti\n a)rch\ th=j e)nneakaidekaethri/doj,<br />

th\n kat' Ai)gupti/ouj me\n Famenw\q , kata\ de\<br />

tou\j Makedo/nwn mh=naj Du/strou , w(j d' a) \n ei) /poien<br />

(Rwmai=oi, pro\ a Kalandw=n )Aprili/wn.<br />

7, 32, 15 eu(ri/sketai<br />

221


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

de\ o( h( /lioj e)n th= | prokeime/nh| Famenw\q ou) mo/non e)piba\j tou=<br />

prw/tou tmh/matoj, a)ll' h) /dh kai\ teta/rthn h(me/ran e)n au)tw= |<br />

diaporeuo/menoj. tou=to de\ to\ tmh=ma prw=ton dwdekathmo/rion<br />

kai\ i)shmerino\n kai\ mhnw=n a)rch\n kai\ kefalh\n tou= ku/klou<br />

kai\ a) /fesin tou= tw=n planhtw=n dro/mou kalei=n ei)w/qasin, to\<br />

de\ pro\ tou/tou mhnw=n e) /scaton kai\ tmh=ma dwde/katon kai\<br />

teleutai=on dwdekathmo/rion kai\ te/loj th=j tw=n planhtw=n<br />

perio/dou: di' o( \ kai\ tou\j e)n au)tw= | tiqeme/nouj to\n prw=ton<br />

mh=na kai\ th\n tessareskaideka/thn tou= pa/sca kat' au)th\n<br />

lamba/nontaj ou) mikrw=j ou)d' w(j e) /tucen a(marta/nein fame/n.<br />

7, 32, 16 e) /stin d' ou)c h(me/teroj ou( =toj o( lo/goj, )Ioudai/oij de\<br />

e)ginw/sketo toi=j pa/lai kai\ pro\ Cristou= e)fula/tteto/ te<br />

pro\j au)tw=n ma/lista: maqei=n d' e) /stin e)k tw=n u(po\ Fi/lwnoj<br />

)Iwsh/pou Mousai/ou legome/nwn, kai\ ou) mo/nwn tou/twn, a)lla\<br />

kai\ tw=n e) /ti palaiote/rwn a)mfote/rwn )Agaqobou/lwn, tw=n<br />

e)pi/klhn didaska/lwn )Aristobou/lou tou= pa/nu, o( \j e)n toi=j o<br />

kateilegme/noj toi=j ta\j i(era\j kai\ qei/aj (Ebrai/wn e(rmhneu/sasi<br />

grafa\j Ptolemai/w| tw= | Filade/lfw| kai\ tw= | tou/tou patri/,<br />

kai\ bi/blouj e)xhghtika\j tou= Mwuse/wj no/mou toi=j au)toi=j<br />

prosefw/nhsen basileu=sin.<br />

7, 32, 17 ou( =toi ta\ zhtou/mena kata\<br />

th\n ) /Exodon e)pilu/ontej, fasi\ dei=n ta\ diabath/ria qu/ein<br />

e)p' i) /shj a( /pantaj meta\ i)shmeri/an e)arinh/n, mesou=ntoj tou=<br />

prw/tou mhno/j: tou=to de\ eu(ri/skesqai, to\ prw=ton tmh=ma<br />

tou= h(liakou=, h) \ w( /j tinej au)tw=n w)no/masan, zw|ofo/rou ku/klou<br />

diexio/ntoj h(li/ou. o( de\ )Aristo/bouloj prosti/qhsin w(j ei) /h<br />

e)x a)na/gkhj th= | tw=n diabathri/wn e(orth= | mh\ mo/non to\n h( /lion<br />

i)shmerino\n diaporeu/esqai tmh=ma, kai\ th\n selh/nhn de/.<br />

7, 32, 18 tw=n ga\r i)shmerinw=n tmhma/twn o) /ntwn du/o, tou= me\n<br />

e)arinou=, tou= de\ metopwrinou=, kai\ diametrou/ntwn a) /llhla<br />

doqei/shj te th=j tw=n diabathri/wn h(me/raj th= | tessareskaideka/th|<br />

tou= mhno\j meq' e(spe/ran, e)nsth/xetai me\n h( selh/nh<br />

th\n e)nanti/an kai\ dia/metron tw= | h(li/w| sta/sin, w( /sper ou) =n<br />

e) /xestin e)n tai=j panselh/noij o(ra=n, e) /sontai de\ o( \ me\n kata\ to\<br />

e)arino\n i)shmerino/n, o( h( /lioj, tmh=ma, h( \ de\ e)x a)na/gkhj kata\<br />

to\ fqinopwrino\n i)shmerino/n, h( selh/nh.<br />

7, 32, 19 oi) =da plei=sta<br />

kai\ a) /lla pro\j au)tw=n lego/mena, tou=to me\n piqana/, tou=to<br />

de\ kata\ ta\j kuriaka\j a)podei/xeij proi o/nta, di' w( =n parista - /<br />

nein peirw=ntai th\n tou= pa/sca kai\ tw=n a)zu/mwn e(orth\n dei=n<br />

pa/ntwj met' i)shmeri/an a) /gesqai: pari/hmi de\ ta\j toiau/taj<br />

tw=n a)podei/xewn u( /laj a)paitw=n w( =n perih/ |rhtai me\n to\ e)pi\<br />

tw= | Mwuse/wj no/mw| ka/lumma, a)nakekalumme/nw| de\ tw= |<br />

prosw/pw| loipo\n h) /dh Cristo\n kai\ ta\ Cristou= a)ei\<br />

katoptri/zesqai maqh/mata/ te kai\ paqh/mata. tou= de\ to\n<br />

222


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

prw=ton par' (Ebrai/oij mh=na peri\ i)shmeri/an ei) =nai parastatika\<br />

kai\ ta\ e)n tw= | )Enw\c maqh/mata".<br />

7, 32, 20 kai\ a)riqmhtika\j de\ katale/loipen o( au)to\j e)n o( /loij<br />

de/ka suggra/mmasin ei)sagwga\j kai\ a) /lla dei/gmata th=j<br />

peri\ ta\ qei=a scolh=j te au)tou= kai\ polupeiri/aj.<br />

7, 32, 21 tou/tw|<br />

prw=toj o( th=j Palaisti/nwn Kaisarei/aj e)pi/skopoj Qeo/teknoj<br />

cei=raj ei)j e)piskoph\n e)pite/qeiken, dia/docon e(autou= meta\<br />

teleuth\n poriei=sqai th= | i)di/a| paroiki/a| promnw/menoj, kai\<br />

dh\ e)pi\ smikro/n tina cro/non a) /mfw th=j au)th=j prou/sthsan<br />

e)kklhsi/aj: a)lla\ ga\r e)pi\ th\n )Antio/ceian th=j kata\ Pau=lon<br />

suno/dou kalou/shj, th\n Laodike/wn po/lin pariw\n pro\j tw=n<br />

a)delfw=n au)to/qi koimhqe/ntoj Eu)sebi/ou kekra/thtai.<br />

7, 32, 22 kai\ tou= )Anatoli/ou de\ to\n bi/on metalla/xantoj, th=j e)kei=se<br />

paroiki/aj u( /statoj tw=n pro\ tou= diwgmou= kaqi/statai<br />

Ste/fanoj, lo/gwn me\n filoso/fwn kai\ th=j a) /llhj par'<br />

( /Ellhsi paidei/aj para\ toi=j polloi=j qaumasqei/j, ou)c<br />

o(moi/wj ge mh\n peri\ th\n qei/an pi/stin diateqeime/noj, w(j<br />

proi w\n o( tou= diwgmou= kairo\j a)ph/legxen, ei) /rwna ma=llon<br />

deilo/n te kai\ a) /nandron h) /per a)lhqh= filo/sofon a)podei/xaj<br />

to\n a) /ndra.<br />

7, 32, 23 ou) mh\n e)pi\ tou/tw| ge katastre/fein e) /melle<br />

ta\ th=j e)kklhsi/aj, a)norqou=tai d' au)ta\ pro\j au)tou= qeou= tou=<br />

pa/ntwn swth=roj au)ti/ka th=j au)to/qi paroiki/aj e)pi/skopoj<br />

a)nadeicqei\j Qeo/dotoj, pra/gmasin au)toi=j a)nh\r kai\ to\ ku/rion<br />

o) /noma kai\ to\n e)pi/skopon e)palhqeu/saj. i)atrikh=j me\n ga\r<br />

swma/twn a)pefe/reto ta\ prw=ta th=j e)pisth/mhj, yucw=n de\ qerapeutikh=j<br />

oi( =oj ou)de\ a) /lloj a)nqrw/pwn e)tu/gcanen filanqrwpi/aj<br />

gnhsio/thtoj sumpaqei/aj spoudh=j tw=n th=j par' au)tou= deome/nwn<br />

w)felei/aj e( /neken, polu\ de\ h) =n au)tw= | kai\ to\ peri\ ta\ qei=a<br />

maqh/mata sunhskhme/non.<br />

7, 32, 24 ou( =toj me\n dh\ toiou=toj h) =n:<br />

e)n Kaisarei/a| de\ th=j Palaisti/nhj Qeo/teknon spoudaio/tata<br />

th\n e)piskoph\n dielqo/nta )Aga/pioj diade/cetai: o( \n kai\<br />

polla\ kamei=n gnhsiwta/thn te pro/noian th=j tou= laou=<br />

prostasi/aj i) /smen pepoihme/non plousi/a| te ceiri\ pa/ntwn<br />

ma/lista penh/twn e)pimemelhme/non.<br />

7, 32, 25 kata\ tou=ton e)llogimw/taton au)tw= | te bi/w| filo/sofon<br />

a)lhqh= presbei/ou th=j au)to/qi paroiki/aj h)xiwme/non Pa/mfilon<br />

e) /gnwmen: o( \n o(poi=o/j tij h) =n kai\ o( /qen o(rmw/menoj, ou) smikra=j<br />

a) \n ge/noito dhlou=n u(poqe/sewj: e( /kasta de\ tou= kat' au)to\n<br />

bi/ou kai\ h( =j sunesth/sato diatribh=j, tou/j te kata\ to\n diwgmo\n<br />

e)n diafo/roij o(mologi/aij a)gw=naj au)tou= kai\ o( \n e)pi\ pa=sin<br />

a)nedh/sato tou= marturi/ou ste/fanon, e)n i)di/a| th= | peri\ au)tou=<br />

dieilh/famen u(poqe/sei.<br />

223


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

7, 32, 26 a)ll' ou( =toj me\n tw=n th= |de<br />

qaumasiw/tatoj: e)n de\ toi=j ma/lista kaq' h(ma=j spaniwta/touj<br />

genome/nouj i) /smen tw=n me\n e)p' )Alexandrei/aj<br />

presbute/rwn Pie/rion, Mele/tion de\ tw=n kata\ Po/nton<br />

e)kklhsiw=n e)pi/skopon.<br />

7, 32, 27 a)ll' o( \ me\n a) /krwj a)kth/moni<br />

bi/w| kai\ maqh/masin filoso/foij dedoki/masto, tai=j peri\ ta\<br />

qei=a qewri/aij kai\ e)xhgh/sesin kai\ tai=j e)pi\ tou= koinou= th=j<br />

e)kklhsi/aj diale/xesin u(perfuw=j e)xhskhme/noj: o( de\ Mele/tioj<br />

#to\ me/li th=j )Attikh=j e)ka/loun au)to\n oi( a)po\ paidei/a$j<br />

toiou=toj h) =n oi( =on a) \n gra/yeie/n tij to\n kata\ pa/nta lo/gwn<br />

e( /neka telew/taton. r(htorikh=j me/n ge th\n a)reth\n ou)d' oi( =o/n te<br />

qauma/zein, e)paxi/wj a)lla\ tou=to me\n ei) =nai au)tw= | fai/h a) /n<br />

tij to\ kata\ fu/sin: th=j d' a) /llhj polupeiri/aj te kai\<br />

polumaqei/aj ti/j a) \n th\n a)reth\n u(perba/loito,<br />

7, 32, 28 o( /ti dh\<br />

e)pi\ pa/saij logikai=j e)pisth/maij to\n tecnikw/taton kai\<br />

logiw/taton, kai\ mo/non pei=ran au)tou= labw/n, ei) =pej a) /n;<br />

e)fa/milla de\ au)tw= | kai\ ta\ th=j a)reth=j parh=n tou= bi/ou. tou=ton<br />

kata\ to\n tou= diwgmou= kairo\n toi=j kata\ Palaisti/nhn<br />

kli/masin diadidra/skonta e)f' o( /loij e) /tesin e(pta\ katenoh/samen.<br />

7, 32, 29 th=j d' e)n (Ierosolu/moij e)kklhsi/aj meta\ to\n<br />

mikrw= | pro/sqen dedhlwme/non e)pi/skopon (Ume/naion Zabda=j<br />

th\n leitourgi/an paralamba/nei: met' ou) polu\ de\ tou/tou<br />

kekoimhme/nou, ( /Ermwn u( /statoj tw=n me/cri tou= kaq' h(ma=j<br />

diwgmou= to\n ei)j e) /ti nu=n e)kei=se pefulagme/non a)postoliko\n<br />

diade/cetai qro/non.<br />

7, 32, 30 kai\ e)p' )Alexandrei/aj de\ Ma/ximon<br />

o)ktwkai/deka e) /tesin meta\ th\n Dionusi/ou teleuth\n e)piskopeu/santa<br />

Qewna=j diade/cetai: kaq' o( \n e)pi\ th=j )Alexandrei/aj<br />

e)pi\ tau)to\n tw= | Pieri/w| presbuteri/ou h)xiwme/noj<br />

)Acilla=j e)gnwri/zeto, th=j i(era=j pi/stewj to\ didaskalei=on<br />

e)gkeceirisme/noj, ou)deno\j h( =tton spaniw/taton filosofi/aj<br />

e) /rgon kai\ politei/aj eu)aggelikh=j tro/pon gnh/sion e)pidedeigme/noj.<br />

7, 32, 31 meta\ de\ Qewna=n e)nneakai/deka e) /tesin e)xuphrethsa/menon<br />

diade/cetai th\n e)piskoph\n tw=n e)p' )Alexandrei/aj<br />

Pe/troj, e)n toi=j ma/lista kai\ au)to\j diapre/yaj e)f' o( /loij<br />

duokai/deka e)niautoi=j, w( =n pro\ tou= diwgmou= trisi\n ou)d'<br />

o( /loij e) /tesin h(ghsa/menoj th=j e)kklhsi/aj, to\n loipo\n tou= bi/ou<br />

cro/non eu)tonwte/ra| th= | sunaskh/sei e(auto/n te h) =gen kai\ th=j<br />

koinh=j tw=n e)kklhsiw=n w)felei/aj ou)k a)fanw=j e)peme/leto.<br />

tau/th| d' ou) =n e)na/tw| e) /tei tou= diwgmou= th\n kefalh\n<br />

a)potmhqei\j tw= | tou= marturi/ou katekosmh/qh stefa/nw|.<br />

224


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

7, 32, 32 )En tou/toij th\n tw=n diadocw=n perigra/yantej<br />

u(po/qesin, a)po\ th=j tou= swth=roj h(mw=n gene/sewj e)pi\ th\n tw=n<br />

proseukthri/wn kaqai/resin ei)j e) /th suntei/nousan pe/nte kai\<br />

triako/sia, fe/re, e(xh=j tou\j kaq' h(ma=j tw=n u(pe\r eu)sebei/aj<br />

a)ndrisame/nwn a)gw=naj, o( /soi te kai\ o(phli/koi gego/nasin, kai\<br />

toi=j meq' h(ma=j ei)de/nai dia\ grafh=j katalei/ywmen.<br />

225


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( o)gdo/h perie/cei bi/bloj<br />

th=j e)kklhsiastikh=j i(stori/aj<br />

Peri\ tw=n pro\ tou= kaq' h(ma=j diwgmou=.<br />

Peri\ th=j tw=n e)kklhsiw=n kaqaire/sewj.<br />

Peri\ tou= tro/pou tw=n kata\ to\n diwgmo\n h)gwnisme/nwn.<br />

Peri\ tw=n a)oidi/mwn tou= qeou= martu/rwn, w(j pa/nta to/pon<br />

e) /plhsan th=j e(autw=n mnh/mhj, poiki/louj tou\j u(pe\r<br />

eu)sebei/aj a)nadhsa/menoi stefa/nouj.<br />

Peri\ tw=n kata\ Nikomh/deian.<br />

Peri\ tw=n kata\ tou\j basilikou\j oi) /kouj.<br />

Peri\ tw=n kata\ Foini/khn Ai)gupti/wn.<br />

Peri\ tw=n kata\ th\n Ai) /gupton.<br />

Peri\ tw=n kata\ Qhbai/ da .<br />

File/ou ma/rturoj peri\ tw=n kat' )Alexa/ndreian pepragme/nwn<br />

e) /ggrafoi didaskali/ai.<br />

Peri\ tw=n kata\ Frugi/an.<br />

Peri\ plei/stwn e(te/rwn a)ndrw=n te kai\ gunaikw=n diafo/rwj<br />

h)gwnisme/nwn.<br />

Peri\ tw=n th=j e)kklhsi/aj proe/drwn tw=n to\ gnh/sion h( =j<br />

e)pre/sbeuon eu)sebei/aj dia\ tou= sfw=n ai( /matoj e)pidedeigme/nwn.<br />

Peri\ tou= tro/pou tw=n th=j eu)sebei/aj e)cqrw=n.<br />

Peri\ tw=n toi=j e)kto\j sumbebhko/twn.<br />

Peri\ th=j e)pi\ to\ krei=tton tw=n pragma/twn metabolh=j.<br />

Peri\ th=j tw=n kratou/ntwn palinw|di/aj.<br />

8, 1, Pref, 1 Th\n tw=n a)posto/lwn diadoch\n e)n o( /loij e(pta\ perigra/yantej<br />

bibli/oij, e)n o)gdo/w| tou/tw| suggra/mmati ta\ kaq' h(ma=j au)tou/j,<br />

ou) th=j tucou/shj a) /xia o) /nta grafh=j, e( /n ti tw=n a)nagkaiota/twn<br />

h(gou/meqa dei=n ei)j gnw=sin kai\ tw=n meq' h(ma=j paradou=nai,<br />

kai\ a) /rxetai/ ge o( lo/goj h(mi=n e)nteu=qen.<br />

8, 1, 1 ( /Oshj me\n kai\ o(poi/aj pro\ tou= kaq' h(ma=j diwgmou=<br />

do/xhj o(mou= kai\ parrhsi/aj o( dia\ Cristou= tw= | bi/w| kathggelme/noj<br />

th=j ei)j to\n tw=n o( /lwn qeo\n eu)sebei/aj lo/goj para\<br />

pa=sin a)nqrw/poij, ( /Ellhsi/ te kai\ barba/roij, h)xi/wto, mei=zon<br />

h) \ kaq' h(ma=j e)paxi/wj dihgh/sasqai:<br />

8, 1, 2 tekmh/ria d' a) \n<br />

ge/noito tw=n kratou/ntwn ai( peri\ tou\j h(mete/rouj dexiw/seij,<br />

oi( =j kai\ ta\j tw=n e)qnw=n e)necei/rizon h(gemoni/aj, th=j peri\ to\<br />

qu/ein a)gwni/aj kata\ pollh\n h( \n a)pe/sw|zon peri\ to\ do/gma<br />

fili/an au)tou\j a)palla/ttontej.<br />

8, 1, 3 ti/ dei= peri\ tw=n kata\<br />

tou\j basilikou\j le/gein oi) /kouj kai\ tw=n e)pi\ pa=sin a)rco/ntwn;<br />

226


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

oi( \ toi=j oi)kei/oij ei)j pro/swpon e)pi\ tw= | qei/w| parrhsiazome/noij<br />

lo/gw| te kai\ bi/w| sunecw/roun, gametai=j kai\ paisi\ kai\<br />

oi)ke/taij, mo/non ou)ci\ kai\ e)gkauca=sqai e)pi\ th= | parrhsi/a| th=j<br />

pi/stewj e)pitre/pontej: ou( \j e)xo/cwj kai\ ma=llon tw=n sunqerapo/ntwn<br />

a)podektou\j h(gou=nto,<br />

8, 1, 4 oi( =oj e)kei=noj h) =n Dwro/qeoj,<br />

pa/ntwn au)toi=j eu)nou/stato/j te kai\ pisto/tatoj kai\ tou/twn<br />

e( /neka diafero/ntwj para\ tou\j e)n a)rcai=j kai\ h(gemoni/aij<br />

e)ntimo/tatoj, o( / te su\n au)tw= | peribo/htoj Gorgo/nioj kai\ o( /soi<br />

th=j au)th=j o(moi/wj tou/toij h)xi/wnto dia\ to\n tou= qeou= lo/gon<br />

timh=j:<br />

8, 1, 5 oi( /aj te kai\ tou\j kaq' e(ka/sthn e)kklhsi/an a) /rcontaj<br />

para\ pa=sin e)pitro/poij kai\ h(gemo/sin a)podoch=j h) =n o(ra=n<br />

a)xioume/nouj. pw=j d' a) /n tij diagra/yeien ta\j muria/ndrouj<br />

e)kei/naj e)pisunagwga\j kai\ ta\ plh/qh tw=n kata\ pa=san po/lin<br />

a)qroisma/twn ta/j te e)pish/mouj e)n toi=j proseukthri/oij<br />

sundroma/j; w( =n dh\ e( /neka mhdamw=j e) /ti toi=j pa/lai oi)kodomh/masin<br />

a)rkou/menoi, eu)rei/aj ei)j pla/toj a)na\ pa/saj ta\j po/leij<br />

e)k qemeli/wn a)ni/stwn e)kklhsi/aj.<br />

8, 1, 6 tau=ta de\ toi=j cro/noij<br />

proi o/nta o(shme/rai te ei)j au/(xhn kai\ me/geqoj e)pidido/nta<br />

ou)dei\j a)nei=rgen fqo/noj ou)de/ tij dai/mwn ponhro\j oi( =o/j te h) =n<br />

baskai/nein ou)d' a)nqrw/pwn e)piboulai=j kwlu/ein, e)j o( /son h(<br />

qei/a kai\ ou)ra/nioj cei\r e) /skepe/n te kai\ e)frou/rei, oi( =a dh\ a) /xion<br />

o) /nta, to\n e(auth=j lao/n.<br />

8, 1, 7 (Wj d' e)k th=j e)pi\ ple/on e)leuqeri/aj e)pi\ cauno/thta kai\<br />

nwqri/an ta\ kaq' h(ma=j methlla/tteto, a) /llwn a) /lloij diafqonoume/nwn<br />

kai\ dialoidoroume/nwn kai\ mo/non ou)ci\ h(mw=n au)tw=n<br />

e(autoi=j prospolemou/ntwn o( /ploij, ei) ou( /tw tu/coi, kai\<br />

do/rasin toi=j dia\ lo/gwn a)rco/ntwn te a) /rcousi prosrhgnu/ntwn<br />

kai\ law=n e)pi\ laou\j katastasiazo/ntwn th=j te u(pokri/sewj<br />

a)fa/tou kai\ th=j ei)rwnei/aj e)pi\ plei=ston o( /son kaki/aj<br />

proi ou/shj, h( me\n dh\ qei/a kri/sij, oi( =a fi/lon au)th= |, pefeisme/nwj ,<br />

tw=n a)qroisma/twn e) /ti sugkrotoume/nwn, h)re/ma kai\ metri/wj<br />

th\n au)th=j e)piskoph\n a)neki/nei, e)k tw=n e)n stratei/aij a)delfw=n<br />

katarcome/nou tou= diwgmou=:<br />

8, 1, 8 w(j d' a)nepaisqh/twj<br />

e) /contej ou)c o( /pwj eu)mene\j kai\ i( /lew katasth/sesqai to\<br />

qei=on prouqumou/meqa, oi( =a de/ tinej a) /qeoi a)fro/ntista kai\<br />

a)nepi/skopa ta\ kaq' h(ma=j h(gou/menoi a) /llaj e)p' a) /llaij<br />

proseti/qemen kaki/aj oi( / te dokou=ntej h(mw=n poime/nej to\n th=j<br />

qeosebei/aj qesmo\n parwsa/menoi tai=j pro\j a)llh/louj a)nefle/gonto<br />

filoneiki/aij, au)ta\ dh\ tau=ta mo/na, ta\j e) /ridaj kai\ ta\j<br />

a)peila\j to/n te zh=lon kai\ to\ pro\j a)llh/louj e) /cqoj te kai\<br />

mi=soj e)pau/xontej oi( =a/ te turanni/daj ta\j filarci/aj e)kqu/mwj<br />

227


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

diekdikou=ntej, to/te dh/, to/te kata\ th\n fa/skousan tou=<br />

(Ieremi/ou fwnh\n u=,<br />

8, 1, 9 kata/ te ta\ e)n Yalmoi=j proqespisqe/nta<br />

u= kai\ dia\ th=j tw=n e)kklhsiw=n<br />

kaqaire/sewj u= kai\ a\ plh/qh u= laou= , kai\ dh\ e)pi\ tou/toij ga\r w|: a)lla\ kai\ kai\ u=, kai\ e)pi\ pa=sin .<br />

8, 2, 1 Suntete/lestai dh=ta kaq' h(ma=j a( /panta, o(phni/ka tw=n<br />

me\n proseukthri/wn tou\j oi) /kouj e)x u( /youj ei)j e) /dafoj au)toi=j<br />

qemeli/oij katarriptoume/nouj, ta\j d' e)nqe/ouj kai\ i(era\j<br />

grafa\j kata\ me/saj a)gora\j puri\ paradidome/naj au)toi=j<br />

e)pei/domen o)fqalmoi=j tou/j te tw=n e)kklhsiw=n poime/naj<br />

ai)scrw=j w( =de ka)kei=se kruptazome/nouj, tou\j de\ a)schmo/nwj<br />

a(liskome/nouj kai\ pro\j tw=n e)cqrw=n katapaizome/nouj, o( /te<br />

kai\ kat' a) /llon profhtiko\n lo/gon


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

qei/ou lo/gou martu/rwn e)n e)pitomh= | diagra/yontej.<br />

8, 2, 4 e) /toj<br />

tou=to h) =n e)nneakaide/katon th=j Dioklhtianou= basilei/aj,<br />

Du/stroj mh/n, le/goito d' a) \n ou( =toj Ma/rtioj kata\ (Rwmai/ouj,<br />

e)n w( = | th=j tou= swthri/ou pa/qouj e(orth=j e)pelaunou/shj h( /plwto<br />

pantaco/se basilika\ gra/mmata, ta\j me\n e)kklhsi/aj ei)j<br />

e) /dafoj fe/rein, ta\j de\ grafa\j a)fanei=j puri\ gene/sqai prosta/ttonta,<br />

kai\ tou\j me\n timh=j e)peilhmme/nouj a)ti/mouj, tou\j<br />

d' e)n oi)keti/aij, ei) e)pime/noien th= | tou= Cristianismou= proqe/sei,<br />

e)leuqeri/aj sterei=sqai proagoreu/onta.<br />

8, 2, 5 kai\ h( me\n prw/th<br />

kaq' h(mw=n grafh\ toiau/th tij h) =n: met' ou) polu\ de\ e(te/rwn<br />

e)pifoithsa/ntwn gramma/twn, proseta/tteto tou\j tw=n e)kklhsiw=n<br />

proe/drouj pa/ntaj tou\j kata\ pa/nta to/pon prw=ta me\n<br />

desmoi=j paradi/dosqai, ei) =q' u( /steron pa/sh| mhcanh= | qu/ein<br />

e)xanagka/zesqai.<br />

8, 3, 1 To/te dh\ ou) =n, to/te plei=stoi me\n o( /soi tw=n e)kklhsiw=n<br />

a) /rcontej, deinai=j ai)ki/aij proqu/mwj e)naqlh/santej, mega/lwn<br />

a)gw/nwn i(stori/aj e)pedei/xanto, muri/oi d' a) /lloi th\n yuch\n<br />

u(po\ deili/aj pronarkh/santej procei/rwj ou( /twj a)po\ prw/thj<br />

e)xhsqe/nhsan prosbolh=j, tw=n de\ loipw=n e( /kastoj ei) /dh<br />

dia/fora basa/nwn e)nh/llatten, o( \ me\n ma/stixin ai)kizo/menoj<br />

to\ sw=ma, o( \ de\ streblw/sesin kai\ xesmoi=j a)nupomonh/toij<br />

timwrou/menoj, e)f' oi( =j h) /dh tine\j ou)k ai) /sion a)phne/gkanto<br />

tou= bi/ou te/loj.<br />

8, 3, 2 a) /lloi d' au) = pa/lin a) /llwj to\n a)gw=na<br />

diexh/ |esan: o( \ me\n ga/r tij e(te/rwn bi/a| sunwqou/ntwn kai\ tai=j<br />

pammia/roij kai\ a)na/gnoij prosago/ntwn qusi/aij w(j tequkw\j<br />

a)phlla/tteto, kai\ ei) mh\ tequkw\j h) =n, o( \ de\ mhd' o( /lwj prospela/saj<br />

mhde/ tinoj e)nagou=j e)faya/menoj, ei)rhko/twn d' e(te/rwn<br />

o( /ti tequ/koi, siwph= | fe/rwn th\n sukofanti/an a)ph/ |ei: a) /lloj<br />

h(miqnh\j ai)ro/menoj w(j a) \n h) /dh nekro\j e)rri/pteto,<br />

8, 3, 3 kai/ tij<br />

au) = pa/lin e)p' e)da/fouj kei/menoj makra\n e)su/reto toi=n<br />

podoi=n, e)n tequko/sin au)toi=j lelogisme/noj. o( de/ tij e)bo/a<br />

kai\ mega/lh| diemartu/reto fwnh= | th=j qusi/aj th\n a) /rnhsin, kai\<br />

a) /lloj Cristiano\j ei) =nai e)kekra/gei, th= | tou= swthri/ou prosrh/matoj<br />

o(mologi/a| lampruno/menoj: e( /teroj to\ mh\ tequke/nai<br />

mhde\ qu/sein pote\ dietei/neto.<br />

8, 3, 4 o( /mwj d' ou) =n kai\ oi( /de<br />

poluceiri/a| th=j e)pi\ tou=to tetagme/nhj stratiwtikh=j parata/xewj<br />

kata\ sto/matoj paio/menoi kai\ katasigazo/menoi kata/<br />

te prosw/pou kai\ pareiw=n tupto/menoi meta\ bi/aj e)xwqou=nto<br />

ou( /twj e)x a( /pantoj oi( th=j qeosebei/aj e)cqroi\ to\ dokei=n h)nuke/nai<br />

peri\ pollou= e)ti/qento.<br />

229


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

)All' ou) kai\ kata\ tw=n a(gi/wn au)toi=j martu/rwn tau=ta<br />

proucw/rei. w( =n ei)j a)kribh= dih/ghsin ti/j a) \n h(mi=n e)xarke/seien<br />

lo/goj;<br />

8, 4, 1 Muri/ouj me\n ga\r i(storh/sai a) /n tij qaumasth\n u(pe\r<br />

eu)sebei/aj tou= qeou= tw=n o( /lwn e)ndedeigme/nouj proqumi/an, ou)k<br />

e)x o( /touper mo/non o( kata\ pa/ntwn a)nekinh/qh diwgmo/j, polu\<br />

pro/teron de\ kaq' o( \n e) /ti ta\ th=j ei)rh/nhj sunekrotei=to.<br />

8, 4, 2 a) /rti ga\r a) /rti prw=ton w( /sper a)po\ ka/rou baqe/oj u(pokinoume/nou<br />

tou= th\n e)xousi/an ei)lhfo/toj kru/bdhn te e) /ti kai\<br />

a)fanw=j meta\ to\n a)po\ Deki/ou kai\ Ou)alerianou= metaxu\<br />

cro/non tai=j e)kklhsi/aij e)piceirou=ntoj ou)k a)qro/wj te tw= |<br />

kaq' h(mw=n e)papoduome/nou pole/mw|, a)ll' e) /ti tw=n kata\ ta\<br />

strato/peda mo/nwn a)popeirwme/nou #tau/th| ga\r kai\ tou\j<br />

loipou\j a(lw=nai r(a|di/wj w) / |eto, ei) pro/teron e)kei/nwn katagwnisa/menoj<br />

perige/noit$o, plei/stouj parh=n tw=n e)n stratei/aij<br />

o(ra=n a)smene/stata to\n i)diwtiko\n proaspazome/nouj bi/on, w(j<br />

a) \n mh\ e) /xarnoi ge/nointo th=j peri\ to\n tw=n o( /lwn dhmiourgo\n<br />

eu)sebei/aj.<br />

8, 4, 3 w(j ga\r o( stratopeda/rchj, o( /stij pote\ h) =n<br />

e)kei=noj, a) /rti prw=ton e)necei/rei tw= | kata\ tw=n strateuma/twn<br />

diwgmw= |, fulokrinw=n kai\ diakaqai/rwn tou\j e)n toi=j stratope/doij<br />

a)naferome/nouj ai( /resi/n te didou\j h) \ peiqarcou=sin h( =j<br />

meth=n au)toi=j a)polau/ein timh=j h) \ tou)nanti/on ste/resqai<br />

tau/thj, ei) a)ntita/ttointo tw= | prosta/gmati, plei=stoi o( /soi<br />

th=j Cristou= basilei/aj stratiw=tai th\n ei)j au)to\n o(mologi/an,<br />

mh\ mellh/santej, th=j dokou/shj do/xhj kai\ eu)pragi/aj h( =j<br />

ei) /conto, a)namfilo/gwj prouti/mhsan.<br />

8, 4, 4 h) /dh de\ spani/wj<br />

tou/twn ei( =j pou kai\ deu/teroj ou) mo/non th=j a)xi/aj th\n a)pobolh/n,<br />

a)lla\ kai\ qa/naton th=j eu)sebou=j e)nsta/sewj a)ntikathlla/ttonto,<br />

metri/wj pwj h) /dh to/te tou= th\n e)piboulh\n e)nergou=ntoj<br />

kai\ me/crij ai( /matoj e)p' e)ni/wn fqa/nein e)pitolmw=ntoj, tou=<br />

plh/qouj, w(j e) /oiken, tw=n pistw=n dedittome/nou te au)to\n e) /ti<br />

kai\ a)poknai/ontoj e)pi\ to\n kata\ pa/ntwn a)qro/wj e)formh=sai<br />

po/lemon.<br />

8, 4, 5 (Wj de\ kai\ gumno/teron e)papedu/eto, ou)d' e) /stin lo/gw|<br />

dunato\n a)fhgh/sasqai o( /souj kai\ o(poi/ouj tou= qeou= ma/rturaj<br />

o)fqalmoi=j parh=n o(ra=n toi=j a)na\ pa/saj ta/j te po/leij kai\<br />

ta\j cw/raj oi)kou=sin.<br />

8, 5, 1 Au)ti/ka gou=n tw=n ou)k a)sh/mwn tij, a)lla\ kai\ a) /gan kata\<br />

ta\j e)n tw= | bi/w| nenomisme/naj u(peroca\j e)ndoxota/twn, a( /ma tw= |<br />

th\n kata\ tw=n e)kklhsiw=n e)n th= | Nikomhdei/a| proteqh=nai<br />

grafh/n, zh/lw| tw= | kata\ qeo\n u(pokinhqei\j diapu/rw| te e)formh/saj<br />

th= | pi/stei, e)n profanei= kai\ dhmosi/w| keime/nhn w(j a)nosi/an<br />

kai\ a)sebesta/thn a)nelw\n spara/ttei, duei=n e)piparo/ntwn<br />

230


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kata\ th\n au)th\n po/lin basile/wn, tou= te presbuta/tou tw=n<br />

a) /llwn kai\ tou= to\n te/tarton a)po\ tou/tou th=j a)rch=j<br />

e)pikratou=ntoj baqmo/n. a)ll' ou( =toj me\n tw=n thnika/de prw=toj<br />

tou=ton diapre/yaj to\n tro/pon a( /ma te toiau=ta oi( =a kai\ ei)ko\j<br />

h) =n, u(pomei/naj w(j a) \n e)pi\ toiou/tw| tolmh/mati, to\ a) /lupon kai\<br />

a)ta/racon ei)j au)th\n teleutai/an dieth/rhsen a)napnoh/n.<br />

8, 6, 1 Pa/ntwn de\ o( /soi tw=n pw/pote a)numnou=ntai qauma/sioi<br />

kai\ e)p' a)ndrei/a| bebohme/noi ei) /te par' ( /Ellhsin ei) /te para\<br />

barba/roij, qei/ouj h) /negken o( kairo\j kai\ diaprepei=j ma/rturaj<br />

tou\j a)mfi\ to\n Dwro/qeon basilikou\j pai=daj, oi( \ kai\ th=j<br />

a)nwta/tw para\ toi=j despo/taij h)xiwme/noi timh=j gnhsi/wn<br />

te au)toi=j diaqe/sei te/knwn ou) leipo/menoi, mei/zona plou=ton<br />

w(j a)lhqw=j h( /ghntai th=j tou= bi/ou do/xhj kai\ trufh=j tou\j<br />

u(pe\r eu)sebei/aj o)neidismou/j te kai\ po/nouj kai\ tou\j<br />

kekainourghme/nouj e)p' au)toi=j polutro/pouj qana/touj:<br />

w( =n e(no/j tinoj oi( /w| ke/crhtai mnhsqe/ntej tw= | tou= bi/ou te/lei,<br />

skopei=n e)x au)tou= kai\ ta\ toi=j a) /lloij sumbebhko/ta toi=j<br />

e)ntugca/nousin katalei/yomen.<br />

8, 6, 2 h) /geto/ tij ei)j me/son kata\<br />

th\n proeirhme/nhn po/lin e)f' w( =n dedhlw/kamen a)rco/ntwn.<br />

qu/ein dh\ ou) =n prostacqei/j, w(j e)ni/stato, gumno\j meta/rsioj<br />

a)rqh=nai keleu/etai ma/stixi/n te to\ pa=n sw=ma kataxai/nesqai,<br />

ei)j o( /te h(tthqei\j ka) \n a) /kwn to\ prostatto/menon poih/seien.<br />

8, 6, 3 w(j de\ kai\ tau=ta pa/scwn a)dia/treptoj h) =n, o) /xoj loipo\n<br />

h) /dh tw=n o)ste/wn u(pofainome/nwn au)tou= su\n kai\ a( /lati<br />

fu/rantej kata\ tw=n diasape/ntwn tou= sw/matoj merw=n<br />

e)ne/ceon: w(j de\ kai\ tau/taj e)pa/tei ta\j a)lghdo/naj, e)sca/ra<br />

tou)nteu=qen kai\ pu=r ei)j me/son ei( /lketo, kai\ krew=n e)dwdi/mwn<br />

di/khn ta\ lei/yana au)tw= | tou= sw/matoj u(po\ tou= puro\j ou)k<br />

ei)j a) /qroun, w(j a) \n mh\ sunto/mwj a)pallagei/h, kata\ bracu\<br />

de\ a)nhli/sketo, ou) pro/teron a)nei=nai tw=n e)pitiqe/ntwn au)to\n<br />

th= | pura= | sugcwroume/nwn, pri\n a) \n kai\ meta\ tosau=ta toi=j<br />

prostattome/noij e)pineu/seien.<br />

8, 6, 4 o( \ d' a)pri\x e)co/menoj th=j<br />

proqe/sewj nikhfo/roj e)n au)tai=j basa/noij pare/dwke th\n<br />

yuch/n. toiou=ton tw=n basilikw=n e(no\j to\ martu/rion pai/dwn,<br />

a) /xion w(j o) /ntwj kai\ th=j proshgori/aj: Pe/troj ga\r e)kalei=to.<br />

8, 6, 5 ou) cei/rona de\ kai\ ta\ kata\ tou\j loipou\j o) /nta lo/gou feido/menoi<br />

summetri/aj paralei/yomen, tosou=ton i(storh/santej w(j o( /<br />

te Dwro/qeoj kai\ o( Gorgo/nioj e(te/roij a( /ma plei/osin th=j<br />

basilikh=j oi)keti/aj meta\ tou\j polutro/pouj a)gw=naj bro/cw|<br />

th\n zwh\n metalla/xantej, th=j e)nqe/ou ni/khj a)phne/gkanto<br />

brabei=a.<br />

8, 6, 6 )En tou/tw| th=j kata\ Nikomh/deian e)kklhsi/aj o( thnikau=ta<br />

proestw\j ) /Anqimoj dia\ th\n ei)j Cristo\n marturi/an th\n<br />

231


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kefalh\n a)pote/mnetai: tou/tw| de\ plh=qoj a) /qroun martu/rwn<br />

prosti/qetai, ou)k oi) =d' o( /pwj e)n toi=j kata\ th\n Nikomh/deian<br />

basilei/oij purkai a=j e)n au)tai=j dh\ tai=j h(me/raij a(fqei/shj ,<br />

h( \n kaq' u(po/noian yeudh= pro\j tw=n h(mete/rwn e)piceirhqh=nai<br />

lo/gou diadoqe/ntoj, paggenei= swrhdo\n basilikw= | neu/mati<br />

tw=n th= |de qeosebw=n oi( \ me\n xi/fei katesfa/ttonto, oi( \ de\ dia\<br />

puro\j e)teleiou=nto, o( /te lo/goj e) /cei proqumi/a| qei/a| tini\ kai\<br />

a)rrh/tw| a) /ndraj a( /ma gunaixi\n e)pi\ th\n pura\n kaqale/sqai:<br />

dh/santej de\ oi( dh/mioi a) /llo ti plh=qoj e)pi\ ska/faij toi=j<br />

qalatti/oij e)nape/rripton buqoi=j.<br />

8, 6, 7 tou\j de/ ge basilikou\j<br />

meta\ qa/naton pai=daj, gh= | meta\ th=j proshkou/shj khdei/aj<br />

paradoqe/ntaj, au) =qij e)x u(parch=j a)noru/xantej e)naporri=yai<br />

qala/tth| kai\ au)tou\j w) / |onto dei=n oi( nenomisme/noi despo/tai,<br />

w(j a) \n mh\ e)n mnh/masin a)pokeime/nouj proskunoi=e/n tinej,<br />

qeou\j dh\ au)tou/j, w( /j ge w) / |onto, logizo/menoi. kai\ ta\ me\n<br />

e)pi\ th=j Nikomhdei/aj kata\ th\n a)rch\n a)potelesqe/nta tou=<br />

diwgmou= toiau=ta:<br />

8, 6, 8 ou)k ei)j makro\n d' e(te/rwn kata\ th\n<br />

Melithnh\n ou( /tw kaloume/nhn cw/ran kai\ au) = pa/lin a) /llwn<br />

a)mfi\ th\n Suri/an e)pifuh=nai th= | basilei/a| pepeirame/nwn, tou\j<br />

pantaco/se tw=n e)kklhsiw=n proestw=taj ei(rktai=j kai\ desmoi=j<br />

e)nei=rai pro/stagma e)foi/ta basiliko/n.<br />

8, 6, 9 kai\ h) =n h( qe/a tw=n<br />

e)pi\ tou/toij ginome/nwn pa=san dih/ghsin u(perai/rousa, muri/ou<br />

plh/qouj e)n panti\ to/pw| kaqeirgnume/nou kai\ ta\ pantach= |<br />

desmwth/ria, a)ndrofo/noij kai\ tumbwru/coij pa/lai pro/teron<br />

e)peskeuasme/na, to/t' e)plhrou=nto e)pisko/pwn kai\ presbute/rwn<br />

kai\ diako/nwn a)nagnwstw=n te kai\ e)porkistw=n, w(j mhde\ cw/ran<br />

e) /ti toi=j e)pi\ kakourgi/aij katakri/toij au)to/qi lei/pesqai.<br />

8, 6, 10 au) =qij d' e(te/rwn ta\ prw=ta gra/mmata e)pikateilhfo/twn, e)n<br />

oi( =j tou\j kataklei/stouj qu/santaj me\n e)a=n badi/zein e)p' e)leuqeri/aj,<br />

e)nistame/nouj de\ muri/aij kataxai/nein proste/takto<br />

basa/noij, pw=j a) \n pa/lin e)ntau=qa tw=n kaq' e(ka/sthn e)parci/an<br />

martu/rwn a)riqmh/seie/n tij to\ plh=qoj kai\ ma/lista<br />

tw=n kata\ th\n )Afrikh\n kai\ to\ Mau/rwn e) /qnoj Qhbai/ da<br />

te kai\ kat' Ai) /gupton; e)x h( =j kai\ ei)j e(te/raj h) /dh proelqo/ntej<br />

po/leij te kai\ e)parci/aj die/preyan toi=j marturi/oij.<br />

8, 7, 1 ) /Ismen gou=n tou\j e)x au)tw=n diala/myantaj e)n Palaisti/nh|,<br />

i) /smen de\ kai\ tou\j e)n Tu/rw| th=j Foini/khj: ou( \j ti/j<br />

i)dw\n ou) katepla/gh ta\j a)nari/qmouj ma/stigaj kai\ ta\j e)n<br />

tou/toij tw=n w(j a)lhqw=j parado/xwn th=j qeosebei/aj a)qlhtw=n<br />

e)nsta/seij to/n te paracrh=ma meta\ ta\j ma/stigaj e)n qhrsi\n<br />

a)nqrwpobo/roij a)gw=na kai\ ta\j e)n tou/tw| parda/lewn kai\<br />

diafo/rwn a) /rktwn suw=n te a)gri/wn kai\ puri\ kai\ sidh/rw|<br />

232


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kekauthriasme/nwn bow=n prosbola\j kai\ ta\j pro\j e( /kaston<br />

tw=n qhri/wn qaumasi/ouj tw=n gennai/wn u(pomona/j;<br />

8, 7, 2 oi( =j<br />

gignome/noij kai\ au)toi\ parh=men, o(phni/ka tou= marturoume/nou<br />

swth=roj h(mw=n, au)tou= dh\ )Ihsou= Cristou=, th\n qei/an du/namin<br />

e)piparou=san e)nargw=j te au(th\n toi=j ma/rtusin e)pideiknu=san<br />

i(storh/samen, tw=n a)nqrwpobo/rwn e)pi\ plei/ona cro/non mh\<br />

prosyau/ein mhde\ plhsia/zein toi=j tw=n qeofilw=n sw/masin<br />

e)pitolmw/ntwn, a)ll' e)pi\ me\n tou\j a) /llouj, o( /soi dh/pouqen<br />

e) /xwqen e)reqismoi=j parw/rmwn au)ta/, ferome/nwn, mo/nwn de\<br />

tw=n i(erw=n a)qlhtw=n, gumnw=n e(stw/twn kai\ tai=j cersi\n<br />

kataseio/ntwn e)pi/ te sfa=j au)tou\j e)pispwme/nwn #tou=to ga\r<br />

au)toi=j e)keleu/eto pra/ttein$, mhd' o( /lwj e)faptome/nwn,<br />

a)ll' e) /sq' o( /ph| me\n kai\ e)p' au)tou\j o(rmw/ntwn, oi( =a de\ pro/j<br />

tinoj qeiote/raj duna/mewj a)nakrouome/nwn kai\ au) = pa/lin ei)j<br />

tou)pi/sw cwrou/ntwn:<br />

8, 7, 3 o( \ kai\ ei)j makro\n gino/menon<br />

qau=ma parei=cen ou) smikro\n toi=j qewme/noij, w( /ste h) /dh dia\<br />

to\ a) /prakton tou= prw/tou deu/teron kai\ tri/ton prosafi/esqai<br />

e(ni\ kai\ tw= | au)tw= | ma/rturi qhri/on.<br />

8, 7, 4 kataplagh=nai d' h) =n<br />

th\n e)pi\ tou/toij a)pto/hton tw=n i(erw=n e)kei/nwn karteri/an<br />

kai\ th\n e)n sw/masi ne/oij bebhkui=an kai\ a)dia/trepton e) /nstasin.<br />

e(w/raj gou=n h(liki/an ou)d' o( /lwn e)tw=n ei) /kosi di/ca desmw=n<br />

e(stw=toj ne/ou kai\ ta\j me\n cei=raj e)faplou=ntoj ei)j staurou=<br />

tu/pon, a)kataplh/ktw| de\ kai\ a)tremei= dianoi/a| tai=j pro\j<br />

to\ qei=on scolai/tata tetame/nou litai=j mhd' o( /lwj te<br />

meqistame/nou mhd' a)pokli/nonto/j poi tou= e) /nqa ei(sth/kei<br />

to/pou, a) /rktwn kai\ parda/lewn qumou= kai\ qana/tou pneo/ntwn<br />

scedo\n au)th=j kaqaptome/nwn au)tou= th=j sarko/j, a)ll' ou)k<br />

oi) =d' o( /pwj qei/a| kai\ a)porrh/tw| duna/mei mo/non ou)ci\ frattome/nwn<br />

to\ sto/ma kai\ au) =qij palindromou/ntwn ei)j tou)pi/sw.<br />

kai\ ou( =toj me/n tij toiou=toj h) =n:<br />

8, 7, 5 pa/lin d' a) \n e(te/rouj<br />

ei) =dej #pe/nte ga\r oi( pa/ntej e)tu/gcanon$ h)griwme/nw| tau/rw|<br />

parablhqe/ntaj, o( \j tou\j me\n a) /llouj tw=n e) /xwqen prosio/ntwn<br />

toi=j ke/rasin ei)j to\n a)e/ra r(i/ptwn diespa/ratten, h(miqnh=taj<br />

ai) /resqai katalipw/n, e)pi\ mo/nouj de\ qumw= | kai\ a)peilh= | tou\j<br />

i(erou\j o(rmw=n ma/rturaj ou)de\ plhsia/zein au)toi=j oi( =o/j te h) =n,<br />

kuri/ttwn de\ toi=j posi\n kai\ toi=j ke/rasin th= |de ka)kei=se<br />

crw/menoj kai\ dia\ tou\j a)po\ tw=n kauth/rwn e)reqismou\j<br />

qumou= kai\ a)peilh=j pne/wn ei)j tou)pi/sw pro\j th=j i(era=j<br />

a)nqei/lketo pronoi/aj, w(j mhde\ tou/tou mhde\n mhdamw=j<br />

au)tou\j a)dikh/santoj e( /tera a) /tta au)toi=j e)pafi/esqai qhri/a.<br />

8, 7, 6 te/loj d' ou) =n meta\ ta\j deina\j kai\ poiki/laj tou/twn<br />

233


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

prosbola\j xi/fei katasfage/ntej oi( pa/ntej a)nti\ gh=j kai\<br />

ta/fwn toi=j qalatti/oij paradi/dontai ku/masin.<br />

8, 8, 1 Kai\ toiou=toj me\n o( a)gw\n tw=n kata\ Tu/ron tou\j u(pe\r<br />

eu)sebei/aj a) /qlouj e)ndeixame/nwn Ai)gupti/wn.<br />

Qauma/seie d' a) /n tij au)tw=n kai\ tou\j e)pi\ th=j oi)kei/aj gh=j<br />

marturh/santaj, e) /nqa muri/oi to\n a)riqmo/n, a) /ndrej a( /ma<br />

gunaixi\n kai\ paisi/n, u(pe\r th=j tou= swth=roj h(mw=n didaskali/aj,<br />

tou= proskai/rou zh=n katafronh/santej, diafo/rouj u(pe/meinan<br />

qana/touj, oi( \ me\n au)tw=n meta\ xesmou\j kai\ streblw/seij<br />

ma/stiga/j te calepwta/taj kai\ muri/aj a) /llaj poiki/laj kai\<br />

frikta\j a)kou=sai basa/nouj puri\ paradoqe/ntej, oi( \ de\ pela/gei<br />

katabrocqisqe/ntej, a) /lloi d' eu)qarsw=j toi=j a)pote/mnousin<br />

ta\j e(autw=n protei/nantej kefala/j, oi( \ de\ kai\ e)napoqano/ntej<br />

tai=j basa/noij, e( /teroi de\ limw= | diafqare/ntej, kai\ a) /lloi<br />

pa/lin a)naskolopisqe/ntej, oi( \ me\n kata\ to\ su/nhqej toi=j<br />

kakou/rgoij, oi( \ de\ kai\ ceiro/nwj a)na/palin ka/tw ka/ra<br />

proshlwqe/ntej throu/menoi/ te zw=ntej, ei)j o( /te kai\ e)p'<br />

au)tw=n i)kri/wn limw= | diafqarei=en.<br />

8, 9, 1 Pa/nta d' u(perai/rei lo/gon kai\ a( \j u(pe/meinan ai)ki/aj<br />

kai\ a)lghdo/naj oi( kata\ Qhbai/ da ma/rturej, o)stra/koij<br />

a)nti\ o)nu/cwn o( /lon to\ sw=ma kai\ me/crij a)pallagh=j tou=<br />

bi/ou kataxaino/menoi, gu/naia/ te toi=n podoi=n e)x e(no\j<br />

a)podesmou/mena mete/wra/ te kai\ diae/ria ka/tw kefalh\n<br />

magga/noij tisi\n ei)j u( /yoj a)nelko/mena gumnoi=j te pantelw=j<br />

kai\ mhd' e)pikekalumme/noij toi=j sw/masin qe/an tau/thn<br />

ai)sci/sthn kai\ pa/ntwn w)mota/thn kai\ a)panqrwpota/thn toi=j<br />

o(rw=sin a( /pasin pareschme/na:<br />

8, 9, 2 a) /lloi d' au) = pa/lin de/ndresin<br />

kai\ pre/mnoij e)nape/qnh|skon desmou/menoi: tou\j ga\r ma/lista<br />

sterrota/touj tw=n kla/dwn mhcanai=j tisin e)pi\ tau)to\<br />

sune/lkontej ei)j e(ka/tera/ te tou/twn ta\ tw=n martu/rwn<br />

a)potei/nontej ske/lh, ei)j th\n e(autw=n h)fi/esan tou\j kla/douj<br />

fe/resqai fu/sin, a) /qroun tw=n melw=n diaspasmo\n kaq' w( =n<br />

tau=t' e)necei/roun e)pinoou=ntej.<br />

8, 9, 3 kai\ tau=ta/ ge pa/nta<br />

e)nhrgei=to ou)k e)p' o)li/gaj h(me/raj h) \ cro/non tina\ bracu/n,<br />

a)ll' e)pi\ makro\n o( /lwn e)tw=n dia/sthma, o(te\ me\n pleio/nwn h) \<br />

de/ka, o(te\ de\ u(pe\r tou\j ei) /kosi to\n a)riqmo\n a)nairoume/nwn,<br />

a) /llote de\ ou)c h( =tton kai\ tria/konta, h) /dh d' e)ggu/j pou<br />

e(xh/konta, kai\ pa/lin a) /llote e(kato\n e)n h(me/ra| mia= | a) /ndrej<br />

a( /ma komidh= | nhpi/oij kai\ gunaixi\n e)ktei/nonto, poiki/laij kai\<br />

e)nallattou/saij timwri/aij katadikazo/menoi.<br />

8, 9, 4 i(storh/samen<br />

de\ kai\ au)toi\ e)pi\ tw=n to/pwn geno/menoi plei/ouj a)qro/wj<br />

kata\ mi/an h(me/ran tou\j me\n th=j kefalh=j a)potomh\n u(pomei/-<br />

234


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

nantaj, tou\j de\ th\n dia\ puro\j timwri/an, w(j a)mblu/nesqai<br />

foneu/onta to\n si/dhron a)tonou=nta/ te diaqla=sqai au)tou/j<br />

te tou\j a)nairou=ntaj a)poka/mnontaj a)moibado\n a)llh/louj<br />

diade/cesqai:<br />

8, 9, 5 o( /te kai\ qaumasiwta/thn o(rmh\n qei/an te<br />

w(j a)lhqw=j du/namin kai\ proqumi/an tw=n ei)j to\n Cristo\n tou=<br />

qeou= pepisteuko/twn sunewrw=men.<br />

( /Ama gou=n th= | kata\ tw=n prote/rwn a)pofa/sei e)peph/dwn<br />

a) /lloqen a) /lloi tw= | pro\ tou= dikastou= bh/mati Cristianou\j<br />

sfa=j o(mologou=ntej, a)fronti/stwj me\n pro\j ta\ deina\ kai\ tou\j<br />

tw=n polueidw=n basa/nwn tro/pouj diakei/menoi, a)kataplh/ktwj<br />

de\ parrhsiazo/menoi e)pi\ th= | ei)j to\n tw=n o( /lwn qeo\n eu)sebei/a|<br />

meta/ te cara=j kai\ ge/lwtoj kai\ eu)frosu/nhj th\n u(sta/thn<br />

a)po/fasin tou= qana/tou katadeco/menoi, w( /ste ya/llein kai\<br />

u( /mnouj kai\ eu)caristi/aj ei)j to\n tw=n o( /lwn qeo\n me/crij au)th=j<br />

e)sca/thj a)nape/mpein a)napnoh=j.<br />

8, 9, 6 qauma/sioi me\n ou) =n kai\<br />

ou( =toi, e)xaire/twj d' e)kei=noi qaumasiw/teroi oi( plou/tw| me\n<br />

kai\ eu)genei/a| kai\ do/xh| lo/gw| te kai\ filosofi/a| diapre/yantej,<br />

pa/nta ge mh\n deu/tera qe/menoi th=j a)lhqou=j eu)sebei/aj kai\<br />

th=j ei)j to\n swth=ra kai\ ku/rion h(mw=n )Ihsou=n Cristo\n<br />

pi/stewj,<br />

8, 9, 7 oi( =oj Filo/rwmoj h) =n, a)rch/n tina ou) th\n tucou=san<br />

th=j kat' )Alexa/ndreian basilikh=j dioikh/sewj e)gkeceirisme/noj,<br />

o( \j meta\ tou= a)xiw/matoj kai\ th=j (Rwmai kh=j timh=j, u(po \<br />

stratiw/taij doruforou/menoj, e(ka/sthj a)nekri/neto h(me/raj,<br />

File/aj te th=j Qmoui tw=n e)kklhsi/aj e)pi/skopoj, diapre/yaj<br />

a)nh\r tai=j kata\ th\n patri/da politei/aij te kai\ leitourgi/aij<br />

e) /n te toi=j kata\ filosofi/an lo/goij:<br />

8, 9, 8 oi( \ kai\ muri/wn<br />

o( /swn pro\j ai( /mato/j te kai\ tw=n a) /llwn fi/lwn a)ntibolou/ntwn,<br />

e) /ti mh\n tw=n e)p' a)xi/aj a)rco/ntwn, pro\j de\ kai\ au)tou= tou=<br />

dikastou= parakalou=ntoj w(j a) \n au)tw=n oi) =kton la/boien feidw/<br />

te pai/dwn kai\ gunaikw=n poih/sointo, ou)damw=j pro\j tw=n<br />

tosou/twn e)pi\ to\ filozwh=sai me\n e(le/sqai, katafronh=sai<br />

de\ tw=n peri\ o(mologi/aj kai\ a)rnh/sewj tou= swth=roj h(mw=n<br />

qesmw=n u(ph/cqhsan, a)ndrei/w| de\ logismw= | kai\ filoso/fw|,<br />

ma=llon de\ eu)sebei= kai\ filoqe/w| yuch= | pro\j a(pa/saj tou=<br />

dikastou= ta/j te a)peila\j kai\ ta\j u( /breij e)nsta/ntej, a) /mfw<br />

ta\j kefala\j a)petmh/qhsan.<br />

8, 10, 1 )Epei\ de\ kai\ tw=n e) /xwqen maqhma/twn e( /neka pollou=<br />

lo/gou a) /xion gene/sqai to\n File/an e) /famen, au)to\j e(autou=<br />

pari/tw ma/rtuj, a( /ma me\n e(auto\n o( /stij pot' h) =n, e)pidei/xwn,<br />

a( /ma de\ kai\ ta\ kat' au)to\n e)n th= | )Alexandrei/a| sumbebhko/ta<br />

martu/ria a)kribe/steron ma=llon h) \ h(mei=j i(storh/swn dia\<br />

235


tou/twn tw=n le/xewn:<br />

<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

APO TWN FILEOU PROS QMOUITAS GRAMMATWN<br />

8, 10, 2 "tou/twn a(pa/ntwn u(podeigma/twn h(mi=n kai\ u(pogrammw=n<br />

kai\ kalw=n gnwrisma/twn e)n tai=j qei/aij kai\ i(erai=j grafai=j<br />

keime/nwn, ou)de\n mellh/santej oi( maka/rioi su\n h(mi=n ma/rturej,<br />

to\ th=j yuch=j o) /mma pro\j to\n e)pi\ pa/ntwn qeo\n kaqarw=j<br />

tei/nantej kai\ to\n e)p' eu)sebei/a| qa/naton e)n nw= | labo/ntej,<br />

a)pri\x th=j klh/sewj ei) /conto, to\n me\n ku/rion h(mw=n )Ihsou=n<br />

Cristo\n eu(ro/ntej e)nanqrwph/santa di' h(ma=j, i( /na pa=san me\n<br />

a(marti/an e)kko/yh|, e)fo/dia de\ th=j ei)j th\n ai)w/nion zwh\n ei)so/dou<br />

h(mi=n kata/qhtai:


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ei) / pou/ tij h(tthqei\j tw=n basa/nwn e)ndido/nai e)do/kei, a)feidw=j<br />

de\ keleu/wn kai\ toi=j desmoi=j prosie/nai kai\ meta\ tau=ta<br />

yucorragou=ntaj au)tou\j katateqeme/nouj ei)j th\n gh=n<br />

e( /lkesqai:<br />

8, 10, 7 ou) ga\r ei) =nai ka) \n me/roj fronti/doj au)toi=j<br />

peri\ h(mw=n, a)ll' ou( /tw kai\ dianoei=sqai kai\ pra/ttein, w(j<br />

mhke/t' o) /ntwn, tau/thn deute/ran ba/sanon e)pi\ tai=j plhgai=j<br />

tw=n u(penanti/wn e)feuro/ntwn.<br />

8, 10, 8 h) =san de\ oi( kai\ meta\ tou\j<br />

ai)kismou\j e)pi\ tou= xu/lou kei/menoi, dia\ tw=n tessa/rwn o)pw=n<br />

diatetame/noi a) /mfw tw\ po/de, w(j kai\ kata\ a)na/gkhn au)tou\j<br />

e)pi\ tou= xu/lou u(pti/ouj ei) =nai, mh\ duname/nouj dia\ to\ e) /naula ta\<br />

trau/mata a)po\ tw=n plhgw=n kaq' o( /lou tou= sw/matoj e) /cein:<br />

e( /teroi de\ ei)j tou) /dafoj r(ife/ntej e) /keinto u(po\ th=j tw=n basa/nwn<br />

a)qro/aj prosbolh=j, deinote/ran th\n o) /yin th=j e)nergei/aj toi=j<br />

o(rw=sin pare/contej, poiki/laj kai\ diafo/rouj e)n toi=j sw/masin<br />

fe/rontej tw=n basa/nwn ta\j e)pinoi/aj.<br />

8, 10, 9 tou/twn ou( /twj<br />

e)co/ntwn oi( \ me\n e)nape/qnh|skon tai=j basa/noij, th= | karteri/a|<br />

kataiscu/nantej to\n a)nti/palon, oi( \ de\ h(miqnh=tej e)n tw= |<br />

desmwthri/w| sugkleio/menoi, met' ou) polla\j h(me/raj tai=j<br />

a)lghdo/si suneco/menoi e)teleiou=nto, oi( de\ loipoi\ th=j a)po\ th=j<br />

qerapei/aj a)nakth/sewj tuco/ntej tw= | cro/nw| kai\ th= | th=j<br />

fulakh=j diatribh= | qarsalew/teroi e)gi/nonto.<br />

8, 10, 10 ou( /tw gou=n,<br />

h(ni/ka prosete/takto ai(re/sewj keime/nhj h) \ e)faya/menon th=j<br />

e)nagou=j qusi/aj a)neno/clhton ei) =nai, th=j e)para/tou e)leuqeri/aj<br />

par' au)tw=n tuco/nta, h) \ mh\ qu/onta th\n e)pi\ qana/tw| di/khn<br />

e)kde/cesqai, ou)de\n mellh/santej a)sme/nwj e)pi\ to\n qa/naton<br />

e)cw/roun: h) / |desan ga\r ta\ u(po\ tw=n i(erw=n grafw=n h(mi=n<br />

proorisqe/nta. o( , fhsi/n, i, kai\ o( /ti u=".<br />

8, 10, 11 Toiau=tai tou= w(j a)lhqw=j filoso/fou te o(mou= kai\<br />

filoqe/ou ma/rturoj ai( fwnai\ a( \j pro\ teleutai/aj a)pofa/sewj,<br />

u(po\ th\n desmwtikh\n e) /q' u(pa/rcwn ta/xin, toi=j kata\ th\n<br />

au(tou= paroiki/an a)delfoi=j e)pesta/lkei, a( /ma me\n ta\ e)n oi( =j<br />

h) =n, a)natiqe/menoj, a( /ma de\ kai\ parormw=n au)tou\j e)pi\ to\<br />

a)pri\x e) /cesqai kai\ met' au)to\n o( /son ou) /pw teleiwqhso/menon<br />

th=j e)n Cristw= | qeosebei/aj.<br />

8, 10, 12 a)lla\ ti/ crh\ polla\ le/gein<br />

kai\ kainote/raj e)pi\ kainote/raij tw=n a)na\ th\n oi)koume/nhn<br />

qeoprepw=n martu/rwn a)qlh/seij parati/qesqai, ma/lista tw=n<br />

ou)ke/ti me\n koinw= | no/mw|, pole/mou de\ tro/pw| pepoliorkhme/nwn;<br />

8, 11, 1 ) /Hdh gou=n o( /lhn Cristianw=n poli/cnhn au) /tandron a)mfi\<br />

237


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

th\n Frugi/an e)n ku/klw| peribalo/ntej o(pli=tai pu=r te u(fa/yantej<br />

kate/flexan au)toi=j a( /ma nhpi/oij kai\ gunaixi\ to\n e)pi\ pa/ntwn<br />

qeo\n e)pibowme/noij, o( /ti dh\ pandhmei\ pa/ntej oi( th\n po/lin<br />

oi)kou=ntej logisth/j te au)to\j kai\ strathgoi\ su\n toi=j e)n te/lei<br />

pa=sin kai\ o( /lw| dh/mw| Cristianou\j sfa=j o(mologou=ntej, ou)d'<br />

o(pwstiou=n toi=j prosta/ttousin ei)dwlolatrei=n e)peiqa/rcoun.<br />

8, 11, 2 kai/ tij e( /teroj (Rwmai kh=j a)xi/aj e)peilhmme/noj, ) /Adauktoj<br />

tou) /noma, ge/noj tw=n par' )Italoi=j e)pish/mwn, dia\ pa/shj<br />

proelqw\n a)nh\r th=j para\ basileu=si timh=j, w(j kai\ ta\j<br />

kaqo/lou dioikh/seij th=j par' au)toi=j kaloume/nhj magistro/thto/j<br />

te kai\ kaqoliko/thtoj a)me/mptwj dielqei=n, e)pi\ pa=si<br />

tou/toij diapre/yaj toi=j e)n qeosebei/a| katorqw/masin kai\ tai=j<br />

ei)j to\n Cristo\n tou= qeou= o(mologi/aij, tw= | tou= marturi/ou<br />

diadh/mati katekosmh/qh, e)p' au)th=j th=j tou= kaqolikou=<br />

pra/xewj to\n u(pe\r eu)sebei/aj u(pomei/naj a)gw=na.<br />

8, 12, 1 Ti/ me crh\ nu=n e)p' o)no/matoj tw=n loipw=n mnhmoneu/ein<br />

h) \ to\ plh=qoj tw=n a)ndrw=n a)riqmei=n h) \ ta\j polutro/pouj<br />

ai)ki/aj a)nazwgrafei=n tw=n qaumasi/wn martu/rwn, tote\ me\n<br />

pe/luxin a)nairoume/nwn, oi( =a ge/gonen toi=j e)p' )Arabi/aj, tote\<br />

de\ ta\ ske/lh kateagnume/nwn, oi( =a toi=j e)n Kappadoki/a|<br />

sumbe/bhken, kai\ pote\ me\n kata\ kefalh=j e)k toi=n podoi=n ei)j<br />

u( /yoj a)nartwme/nwn kai\ malqakou= puro\j u(pokaiome/nou tw= |<br />

parapempome/nw| kapnw= | th=j flegome/nhj u( /lhj a)popnigome/nwn,<br />

oi( =a toi=j e)n Me/sh| tw=n potamw=n e)ph/cqh, pote\ de\ r(i=naj kai\<br />

w) =ta kai\ cei=raj a)krwthriazome/nwn ta/ te loipa\ tou= sw/matoj<br />

me/lh te kai\ me/rh kreourgoume/nwn, oi( =a ta\ e)p' )Alexandrei/aj<br />

h) =n;<br />

8, 12, 2 Ti/ dei= tw=n e)p' )Antiocei/aj a)nazwpurei=n th\n mnh/mhn,<br />

e)sca/raij puro\j ou)k ei)j qa/naton, a)ll' e)pi\ makra= | timwri/a|<br />

katoptwme/nwn, e(te/rwn te qa=tton th\n dexia\n au)tw= | puri\<br />

kaqie/ntwn h) \ th=j e)nagou=j qusi/aj e)faptome/nwn; w( =n tinej th\n<br />

pei=ran feu/gontej, pri\n a(lw=nai kai\ ei)j cei=raj tw=n e)pibou/lwn<br />

e)lqei=n, a) /nwqen e)x u(yhlw=n dwma/twn e(autou\j katekrh/mnisan,<br />

to\n qa/naton a( /rpagma qe/menoi th=j tw=n dussebw=n mocqhri/aj.<br />

8, 12, 3 kai/ tij i(era\ kai\ qaumasi/a th\n th=j yuch=j a)reth/n, to\<br />

de\ sw=ma gunh\ kai\ ta\ a) /lla tw=n e)p' )Antiocei/aj plou/tw| kai\<br />

ge/nei kai\ eu)doxi/a| para\ pa=si bebohme/nh, pai/dwn xunwri/da<br />

parqe/nwn th= | tou= sw/matoj w( /ra| kai\ a)kmh= | diaprepousw=n<br />

qesmoi=j eu)sebei/aj a)naqreyame/nh, e)peidh\ polu\j o( peri\ au)ta\j<br />

kinou/menoj fqo/noj pa/nta tro/pon a)nicneu/wn lanqanou/saj<br />

perieirga/zeto, ei) =t' e)p' a)llodaph=j au)ta\j diatri/bein maqw\n<br />

pefrontisme/nwj e)pi\ th\n )Antio/ceian e)ka/lei diktu/wn te h) /dh<br />

stratiwtikw=n ei) /sw peribe/blhnto, e)n a)mhca/noij e(auth\n kai\<br />

ta\j pai=daj qeasame/nh kai\ ta\ me/llonta e)x a)nqrw/pwn deina\<br />

tw= | lo/gw| paraqei=sa to/ te pa/ntwn deinw=n kai\ a)forhto/teron,<br />

238


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pornei/aj a)peilh/n, mhde\ a) /kroij w)si\n u(pomei=nai dei=n a)kou=sai<br />

e(auth= | te kai\ tai=j ko/raij parakeleusame/nh, a)lla\ kai\ to\<br />

prodou=nai ta\j yuca\j th= | tw=n daimo/nwn doulei/a| pa/ntwn<br />

u(pa/rcein qana/twn kai\ pa/shj cei=ron a)pwlei/aj fh/sasa,<br />

mi/an tou/twn a(pa/ntwn ei) =nai lu/sin u(peti/qeto th\n e)pi\ to\n<br />

ku/rion katafugh/n,<br />

8, 12, 4 ka) /peita o(mou= th= | gnw/mh| sunqe/menai<br />

ta/ te sw/mata peristei/lasai kosmi/wj toi=j periblh/masin,<br />

e)p' au)th=j me/shj geno/menai th=j o(dou=, bracu/ ti tou\j<br />

fu/lakaj ei)j a)nacw/rhsin u(poparaithsa/menai, e)pi\ pararre/onta<br />

potamo\n e(auta\j h)ko/ntisan.<br />

8, 12, 5 Ai( /de me\n ou) =n e(auta/j: a) /llhn d' e)p' au)th=j )Antiocei/aj<br />

xunwri/da parqe/nwn ta\ pa/nta qeoprepw=n kai\ a)lhqw=j<br />

a)delfw=n, e)pido/xwn me\n to\ ge/noj, lamprw=n de\ to\n bi/on,<br />

ne/wn tou\j cro/nouj, w(rai/wn to\ sw=ma, semnw=n th\n yuch/n,<br />

eu)sebw=n to\n tro/pon, qaumastw=n th\n spoudh/n, w(j a) \n mh\<br />

ferou/shj th=j gh=j ta\ toiau=ta basta/zein, qala/tth| r(i/ptein<br />

e)ke/leuon oi( tw=n daimo/nwn qerapeutai/. tau=ta me\n ou) =n para\<br />

toi=sde:<br />

8, 12, 6 ta\ frikta\ de\ a)koai=j kata\ to\n Po/nton e) /pascon<br />

e( /teroi, kala/moij o)xe/sin toi=n ceroi=n e)x a) /krwn o)nu/cwn<br />

tou\j daktu/louj diapeiro/menoi, kai\ a) /lloi, puri\ moli/bdou<br />

diatake/ntoj, brassou/sh| kai\ pepuraktwme/nh| th= | u( /lh| ta\<br />

nw=ta kataceo/menoi kai\ ta\ ma/lista a)nagkaio/tata tou=<br />

sw/matoj katoptw/menoi,<br />

8, 12, 7 dia/ te tw=n a)porrh/twn e( /teroi<br />

melw=n te kai\ spla/gcnwn ai)scra\j kai\ a)sumpaqei=j kai\ ou)de\<br />

lo/gw| r(hta\j u(pe/menon pa/qaj a( \j oi( gennai=oi kai\ no/mimoi<br />

dikastai\ th\n sfw=n e)pideiknu/menoi deino/thta, w( /sper tina\<br />

sofi/aj a)reth/n, filotimo/teron e)peno/oun, ai)ei\ tai=j kaino/teron<br />

e)feuriskome/naij ai)ki/aij, w( /sper e)n a)gw=noj brabei/oij,<br />

a)llh/louj u(perexa/gein a(millw/menoi.<br />

8, 12, 8 ta\ d' ou) =n tw=n<br />

sumforw=n e) /scata, o( /te dh\ loipo\n a)peirhko/tej e)pi\ th= | tw=n<br />

kakw=n u(perbolh= | kai\ pro\j to\ ktei/nein a)pokamo/ntej plhsmonh/n<br />

te kai\ ko/ron th=j tw=n ai(ma/twn e)kcu/sewj e)schko/tej, e)pi\ to\<br />

nomizo/menon au)toi=j crhsto\n kai\ fila/nqrwpon e)tre/ponto,<br />

w(j mhde\n me\n e) /ti dokei=n deino\n kaq' h(mw=n perierga/zesqai:<br />

8, 12, 9 mh\ ga\r kaqh/kein fasi\n ai( /masin e)mfuli/oij miai/nein ta\j<br />

po/leij mhd' e)p' w)mo/thti th\n a)nwta/tw diaba/llein tw=n<br />

kratou/ntwn a)rch/n, eu)menh= toi=j pa=sin u(pa/rcousan kai\<br />

praei=an, dei=n de\ ma=llon th=j filanqrw/pou kai\ basilikh=j<br />

e)xousi/aj ei)j pa/ntaj e)ktei/nesqai th\n eu)ergesi/an, mhke/ti<br />

qana/tw| kolazome/nouj: lelu/sqai ga\r au)tw=n kaq' h(mw=n<br />

tau/thn th\n timwri/an dia\ th\n tw=n kratou/ntwn filanqrwpi/an.<br />

239


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

8, 12, 10 thnikau=ta o)fqalmou\j e)xoru/ttesqai kai\ toi=n skeloi=n<br />

phrou=sqai qa/teron proseta/tteto. tau=ta ga\r h) =n au)toi=j ta\<br />

fila/nqrwpa kai\ tw=n kaq' h(mw=n timwriw=n ta\ koufo/tata,<br />

w( /ste h) /dh tau/thj e( /neka th=j tw=n a)sebw=n filanqrwpi/aj<br />

ou)ke/t' ei) =nai dunato\n e)xeipei=n to\ plh=qoj tw=n u(pe\r pa/nta<br />

lo/gon tou\j me\n dexiou\j o)fqalmou\j xi/fei pro/teron e)kkoptome/nwn<br />

ka) /peita tou/touj puri\ kauthriazome/nwn, tou\j de\<br />

laiou\j po/daj kata\ tw=n a)gkulw=n au) =qij kauth=rsin a)creioume/nwn<br />

meta/ te tau=ta toi=j kat' e)parci/an calkou= meta/lloij<br />

ou)c u(phresi/aj tosou=ton o( /son kakw/sewj kai\ talaipwri/aj<br />

e( /neken katadikazome/nwn pro\j a( /pasi/ te tou/toij a) /llwn<br />

a) /lloij a)gw=sin, ou( \j mhde\ katale/gein dunato/n #nika= | ga\r<br />

pa/nta lo/gon ta\ kat' au)tou\j a)ndragaqh/mat$a, peripeptwko/twn.<br />

8, 12, 11 e)n dh\ tou/toij e)f' o( /lhj th=j oi)koume/nhj diala/myantej<br />

oi( megaloprepei=j tou= Cristou= ma/rturej tou\j me\n a(pantacou=<br />

th=j a)ndrei/aj au)tw=n e)po/ptaj ei)ko/twj kateplh/xanto, th=j de\<br />

tou= swth=roj h(mw=n qei/aj w(j a)lhqw=j kai\ a)porrh/tou duna/mewj<br />

e)mfanh= di' e(autw=n ta\ tekmh/ria paresth/santo. e(ka/stou<br />

me\n ou) =n e)p' o)no/matoj mnhmoneu/ein makro\n a) \n ei) /h, mh/ ti/ ge<br />

tw=n a)duna/twn.<br />

8, 13, 1 Tw=n de\ kata\ ta\j e)pish/mouj po/leij marturhsa/ntwn<br />

e)kklhsiastikw=n a)rco/ntwn prw=toj h(mi=n e)n eu)sebw=n sth/laij<br />

th=j Cristou= basilei/aj a)nhgoreu/sqw ma/rtuj e)pi/skopoj th=j<br />

Nikomhde/wn po/lewj, th\n kefalh\n a)potmhqei/j, ) /Anqimoj,<br />

8, 13, 2 tw=n d' e)p' )Antiocei/aj martu/rwn to\n pa/nta bi/on a) /ristoj<br />

presbu/teroj th=j au)to/qi paroiki/aj, Loukiano/j, e)n th= | Nikomhdei/a|<br />

kai\ au)to\j basile/wj e)piparo/ntoj th\n ou)ra/nion tou=<br />

Cristou= basilei/an lo/gw| pro/teron di' a)pologi/aj, ei) =ta de\<br />

kai\ e) /rgoij a)nakhru/xaj.<br />

8, 13, 3 tw=n d' e)pi\ Foini/khj martu/rwn<br />

ge/noint' a) \n e)pishmo/tatoi ta\ pa/nta qeofilei=j tw=n logikw=n<br />

Cristou= qremma/twn poime/nej, Turanni/wn e)pi/skopoj th=j kata\<br />

Tu/ron e)kklhsi/aj presbu/tero/j te th=j kata\ Sidw=na Zhno/bioj<br />

kai\ e) /ti Silbano\j tw=n a)mfi\ th\n ) /Emisan e)kklhsiw=n e)pi/skopoj.<br />

8, 13, 4 a)ll' ou( =toj me\n qhri/wn bora\ meq' e(te/rwn e)p' au)th=j<br />

)Emi/shj geno/menoj coroi=j a)nelh/fqh martu/rwn, tw\ d' e)p'<br />

)Antiocei/aj a) /mfw to\n tou= qeou= lo/gon dia\ th=j ei)j qa/naton<br />

u(pomonh=j e)doxasa/thn, o( \ me\n qalatti/oij paradoqei\j buqoi=j,<br />

o( e)pi/skopoj, o( de\ i)atrw=n a) /ristoj Zhno/bioj tai=j kata\ tw=n<br />

pleurw=n e)piteqei/saij au)tw= | karterw=j e)napoqanw\n basa/noij.<br />

8, 13, 5 tw=n d' e)pi\ Palaisti/nhj martu/rwn Silbano/j, e)pi/skopoj<br />

tw=n a)mfi\ th\n Ga/zan e)kklhsiw=n, kata\ ta\ e)n Fainoi= calkou=<br />

me/talla su\n e(te/roij e(no\j de/ousi to\n a)riqmo\n tessara/konta<br />

th\n kefalh\n a)pote/mnetai, Ai)gu/ptioi/ te au)to/qi Phleu\j kai\<br />

240


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

Nei=loj e)pi/skopoi meq' e(te/rwn th\n dia\ puro\j u(pe/meinan<br />

teleuth/n.<br />

8, 13, 6 kai\ to\ me/ga de\ kle/oj th=j Kaisare/wn paroiki/aj<br />

e)n tou/toij h(mi=n mnhmoneue/sqw Pa/mfiloj presbu/teroj, tw=n<br />

kaq' h(ma=j qaumasiw/tatoj, ou( = tw=n a)ndragaqhma/twn th\n<br />

a)reth\n kata\ to\n de/onta kairo\n a)nagra/yomen.<br />

8, 13, 7 tw=n d' e)p' )Alexandrei/aj kaq' o( /lhj te Ai)gu/ptou kai\<br />

Qhbai/ doj diaprepw=j teleiwqe/ntwn prw=toj Pe/troj, au)th=j<br />

)Alexandrei/aj e)pi/skopoj, qei=o/n ti crh=ma didaska/lwn th=j<br />

e)n Cristw= | qeosebei/aj, a)nagegra/fqw, kai\ tw=n su\n au)tw= |<br />

presbute/rwn Fau=stoj kai\ Di=oj kai\ )Ammw/nioj, te/leioi<br />

Cristou= ma/rturej, File/aj te kai\ (Hsu/cioj kai\ Pacu/mioj<br />

kai\ Qeo/dwroj, tw=n a)mfi\ th\n Ai) /gupton e)kklhsiw=n e)pi/skopoi,<br />

muri/oi te e)pi\ tou/toij a) /lloi diafanei=j, oi( \ pro\j tw=n<br />

kata\ cw/ran kai\ to/pon paroikiw=n mnhmoneu/ontai: w( =n a)na\<br />

th\n pa=san oi)koume/nhn u(pe\r th=j ei)j to\ qei=on eu)sebei/aj<br />

h)gwnisme/nwn grafh= | paradido/nai tou\j a) /qlouj e)p' a)kribe/j<br />

te e( /kasta tw=n peri\ au)tou\j sumbebhko/twn i(storei=n ou)c<br />

h(me/teron, tw=n d' o) /yei ta\ pra/gmata pareilhfo/twn i) /dion a) \n<br />

ge/noito: oi( =j ge mh\n au)to\j paregeno/mhn, tou/touj kai\ toi=j<br />

meq' h(ma=j gnwri/mouj di' e(te/raj poih/somai grafh=j.<br />

8, 13, 8 kata/<br />

ge mh\n to\n paro/nta lo/gon th\n palinw|di/an tw=n peri\ h(ma=j<br />

ei)rgasme/nwn toi=j ei)rhme/noij e)pisuna/yw ta/ te e)x a)rch=j tou=<br />

diwgmou= sumbebhko/ta, crhsimw/tata tugca/nonta toi=j e)nteuxome/noij.<br />

8, 13, 9 Ta\ me\n ou) =n pro\ tou= kaq' h(mw=n pole/mou th=j (Rwmai/wn<br />

h(gemoni/aj, e)n o( /soij dh\ cro/noij ta\ tw=n a)rco/ntwn fi/lia/ te<br />

h) =n h(mi=n kai\ ei)rhnai=a, o(po/shj a)gaqw=n eu)fori/aj kai\ eu)ethri/aj<br />

h)xi/wto, ti/j a) \n e)xarke/seien lo/goj dihgh/sasqai; o( /te kai\ oi(<br />

ma/lista th=j kaqo/lou kratou=ntej a)rch=j dekaethri/daj kai\<br />

ei)kosaethri/daj e)kplh/santej, e)n e(ortai=j kai\ panhgu/resin<br />

faidrota/taij te qali/aij kai\ eu)frosu/naij meta\ pa/shj<br />

eu)staqou=j diete/loun ei)rh/nhj.<br />

8, 13, 10 ou( /tw d' au)toi=j a)parapodi/stwj<br />

au)xou/shj kai\ e)pi\ me/ga o(shme/rai proi ou/shj th=j<br />

e)xousi/aj, a)qro/wj th=j pro\j h(ma=j ei)rh/nhj metaqe/menoi,<br />

po/lemon a) /spondon e)gei/rousin: ou) /pw d' au)toi=j th=j toia=sde<br />

kinh/sewj deu/teron e) /toj peplh/rwto, kai/ ti peri\ th\n o( /lhn<br />

a)rch\n new/teron gegono\j ta\ pa/nta pra/gmata a)natre/pei.<br />

8, 13, 11 no/sou ga\r ou)k ai)si/aj tw= | prwtosta/th| tw=n ei)rhme/nwn<br />

e)piskhya/shj, u(f' h( =j h) /dh kai\ ta\ th=j dianoi/aj ei)j e) /kstasin<br />

au)tw= | parh/geto, su\n tw= | met' au)to\n deuterei/oij tetimhme/nw|<br />

to\n dhmw/dh kai\ i)diwtiko\n a)polamba/nei bi/on: ou) /pw de\<br />

tau=q' ou( /tw pe/prakto, kai\ dich= | ta\ pa/nta th=j a)rch=j diairei=tai,<br />

241


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pra=gma mhd' a) /llote/ pw pa/lai gegono\j mnh/mh| paradedome/non.<br />

8, 13, 12 cro/nou d' ou) plei/stou metaxu\ genome/nou basileu\j<br />

Kwnsta/ntioj to\n pa/nta bi/on prao/tata kai\ toi=j u(phko/oij<br />

eu)noi kw/tata tw= | te qei/w| lo/gw| prosfile/stata diaqe/menoj ,<br />

pai=da gnh/sion Kwnstanti=non au)tokra/tora kai\ Sebasto\n<br />

a)nq' e(autou= katalipw/n, koinw= | fu/sewj no/mw| teleuta= | to\n<br />

bi/on, prw=to/j te e)n qeoi=j a)nhgoreu/eto par' au)toi=j, a(pa/shj<br />

meta\ qa/naton, o( /sh basilei= tij a) \n w)fei/leto, timh=j h)xiwme/noj,<br />

crhsto/tatoj kai\ h)piw/tatoj basile/wn:<br />

8, 13, 13 o( \j dh\ kai\<br />

mo/noj tw=n kaq' h(ma=j e)paxi/wj th=j h(gemoni/aj to\n pa/nta<br />

th=j a)rch=j diatele/saj cro/non kai\ ta) /lla toi=j pa=si dexiw/taton<br />

kai\ eu)ergetikw/taton parascw\n e(auto\n tou= te kaq' h(mw=n<br />

pole/mou mhdamw=j e)pikoinwnh/saj, a)lla\ kai\ tou\j u(p' au)to\n<br />

qeosebei=j a)blabei=j kai\ a)nephrea/stouj fula/xaj kai\ mh/te<br />

tw=n e)kklhsiw=n tou\j oi) /kouj kaqelw\n mh/q' e( /tero/n ti kaq'<br />

h(mw=n kainourgh/saj, te/loj eu) /daimon kai\ trismaka/rion<br />

a)pei/lhfen tou= bi/ou, mo/noj e)pi\ th=j au)tou= basilei/aj eu)menw=j<br />

kai\ e)pido/xwj e)pi\ diado/cw| gnhsi/w| paidi\ pa/nta swfronesta/tw|<br />

te kai\ eu)sebesta/tw| teleuth/saj.<br />

8, 13, 14 Tou/tou pai=j Kwnstanti=noj eu)qu\j a)rco/menoj basileu\j<br />

telew/tatoj kai\ Sebasto\j pro\j tw=n stratope/dwn kai\ e) /ti<br />

polu\ tou/twn pro/teron pro\j au)tou= tou= pambasile/wj qeou=<br />

a)nagoreuqei/j, zhlwth\n e(auto\n th=j patrikh=j peri\ to\n<br />

h(me/teron lo/gon eu)sebei/aj katesth/sato. kai\ ou( =toj me\n<br />

toiou=toj: Liki/nnioj d' e)pi\ tou/toij u(po\ koinh=j yh/fou tw=n<br />

kratou/ntwn au)tokra/twr kai\ Sebasto\j a)nape/fhnen.<br />

8, 13, 15 tau=ta Maximi=non deinw=j e)lu/pei, mo/non Kai/sara para\<br />

pa/ntaj ei)j e) /ti to/te crhmati/zonta: o( \j dh\ ou) =n ta\ ma/lista<br />

turanniko\j w) /n, pararpa/saj e(autw= | th\n a)xi/an, Sebasto\j h) =n,<br />

au)to\j u(f' e(autou= gegonw/j. e)n tou/tw| de\ Kwnstanti/nw|<br />

mhcanh\n qana/tou surra/ptwn a(lou\j o( meta\ th\n a)po/qesin<br />

e)panh|rh=sqai dedhlwme/noj ai)sci/stw| katastre/fei qana/tw|:<br />

prw/tou de\ tou/tou ta\j e)pi\ timh= | grafa\j a)ndria/ntaj te kai\<br />

o( /sa toiau=ta e)p' a)naqe/sei neno/mistai, w(j a)nosi/ou kai\<br />

dussebesta/tou kaqh/ |roun.<br />

8, 14, 1 Tou/tou pai=j Maxe/ntioj, o( th\n e)pi\ (Rw/mhj turanni/da<br />

susthsa/menoj, a)rco/menoj me\n th\n kaq' h(ma=j pi/stin e)p'<br />

a)reskei/a| kai\ kolakei/a| tou= dh/mou (Rwmai/wn kaqupekri/nato<br />

tau/th| te toi=j u(phko/oij to\n kata\ Cristianw=n a)nei=nai<br />

prosta/ttei diwgmo/n, eu)se/beian e)pimorfa/zwn kai\ w(j a) \n dexio\j<br />

kai\ polu\ pra=oj para\ tou\j prote/rouj fanei/h:<br />

8, 14, 2 ou) mh\n<br />

oi( =oj e) /sesqai h)lpi/sqh, toiou=toj e) /rgoij a)nape/fhnen, ei)j<br />

242


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

pa/saj d' a)nosiourgi/aj o)kei/laj, ou)de\n o( / ti miari/aj e) /rgon<br />

kai\ a)kolasi/aj parale/loipen, moicei/aj kai\ pantoi/aj e)pitelw=n<br />

fqora/j. diazeugnu/j ge/ toi tw=n a)ndrw=n ta\j kata\ no/mon<br />

gameta/j, tau/taij e)nubri/zwn a)timo/tata, toi=j a)ndra/sin au) =qij<br />

a)pe/pempen, kai\ tau=t' ou)k a)sh/moij ou)d' a)fane/sin e)gceirw=n<br />

e)peth/deuen, a)ll' au)tw=n dh\ ma/lista tw=n ta\ prw=ta th=j<br />

(Rwmai/wn sugklh/tou boulh=j a)penhnegme/nwn e)mparoinw=n<br />

toi=j e)xocwta/toij.<br />

8, 14, 3 oi( pa/ntej d' au)to\n u(popepthco/tej,<br />

dh=moi kai\ a) /rcontej, e) /ndoxoi/ te kai\ a) /doxoi, deinh= | katetru/conto<br />

turanni/di, kai\ ou)d' h)remou/ntwn kai\ th\n pikra\n fero/ntwn<br />

doulei/an a)pallagh/ tij o( /mwj h) =n th=j tou= tura/nnou fonw/shj<br />

w)mo/thtoj. e)pi\ smikra= | gou=n h) /dh pote\ profa/sei to\n dh=mon<br />

ei)j fo/non toi=j a)mf' au)to\n dorufo/roij e)kdi/dwsin, kai\ e)ktei/neto<br />

muri/a tou= dh/mou (Rwmai/wn plh/qh, e)pi\ me/shj th=j po/lewj,<br />

ou) Skuqw=n ou)de\ barba/rwn a)ll' au)tw=n tw=n oi)kei/wn do/rasi<br />

kai\ panopli/aij:<br />

8, 14, 4 sugklhtikw=n ge mh\n fo/noj o(po/soj di'<br />

e)piboulh\n e)nhrgei=to th=j ou)si/aj, ou)d' e)xariqmh/sasqai<br />

dunato/n, a) /llote a) /llaij peplasme/naij ai)ti/aij muri/wn a)nairoume/nwn.<br />

8, 14, 5 h( de\ tw=n kakw=n tw= | tura/nnw| korwni\j e)pi\ gohtei/an<br />

h) /launen, magikai=j e)pinoi/aij tote\ me\n gunai=kaj e)gku/monaj<br />

a)nasci/zontoj, tote\ de\ neognw=n spla/gcna brefw=n diereunwme/nou<br />

le/onta/j te katasfa/ttontoj kai/ tinaj a)rrhtopoii/aj<br />

e)pi\ daimo/nwn proklh/seij kai\ a)potropiasmo\n tou= pole/mou<br />

sunistame/nou: dia\ tou/twn ga\r au)tw= | ta\ th=j ni/khj katorqwqh/sesqai<br />

h( pa=sa e)tu/gcanen e)lpi/j.<br />

8, 14, 6 ou( =toj me\n ou) =n e)pi\<br />

(Rw/mhj turannw=n ou)d' e) /stin ei)pei=n oi( =a drw=n tou\j u(phko/ouj<br />

katedoulou=to, w(j h) /dh kai\ tw=n a)nagkai/wn trofw=n e)n<br />

e)sca/th| spa/nei kai\ a)pori/a| katasth=nai, o( /shn e)pi\ (Rw/mhj<br />

ou)d' a) /llote oi( kaq' h(ma=j gene/sqai mnhmoneu/ousin:<br />

8, 14, 7 o( d'<br />

e)p' a)natolh=j tu/rannoj Maximi=noj, w(j a) \n pro\j a)delfo\n th\n<br />

kaki/an, pro\j to\n e)pi\ (Rw/mhj fili/an kru/bdhn spendo/menoj,<br />

e)pi\ plei=ston cro/non lanqa/nein e)fro/ntizen: fwraqei/j ge/ toi<br />

u( /steron di/khn ti/nnusi th\n a)xi/an.<br />

8, 14, 8 h) =n de\ qauma/sai o( /pwj kai\ ou( =toj ta\ suggenh= kai\<br />

a)delfa/, ma=llon de\ kaki/aj ta\ prw=ta kai\ ta\ nikhth/ria th=j<br />

tou= kata\ (Rw/mhn tura/nnou kakotropi/aj a)penhnegme/noj:<br />

goh/twn te ga\r kai\ ma/gwn oi( prw=toi th=j a)nwta/tw par'<br />

au)tw= | timh=j h)xi/wnto, yofodeou=j e)j ta\ ma/lista kai\ deisidaimonesta/tou<br />

kaqestw=toj th/n te peri\ ta\ ei) /dwla kai\ tou\j<br />

dai/monaj peri\ pollou= tiqeme/nou pla/nhn: manteiw=n gou=n<br />

243


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

di/ca kai\ crhsmw=n ou)de\ me/crij o) /nucoj w(j ei)pei=n tolma=n ti<br />

kinei=n oi( =o/j te h) =n:<br />

8, 14, 9 ou( = ca/rin kai\ tw= | kaq' h(mw=n sfodro/teron<br />

h) \ oi( pro/sqen kai\ pukno/teron e)peti/qeto diwgmw= |, new\j<br />

kata\ pa=san po/lin e)gei/rein kai\ ta\ cro/nou mh/kei kaqh|rhme/na<br />

teme/nh dia\ spoudh=j a)naneou=sqai prosta/ttwn, i(ere/aj te<br />

ei)dw/lwn kata\ pa/nta to/pon kai\ po/lin kai\ e)pi\ tou/twn e(ka/sthj<br />

e)parci/aj a)rciere/a tw=n e)n politei/aij e( /na ge/ tina tw=n ma/lista<br />

e)mfanw=j dia\ pa/shj e)mpre/yanta leitourgi/aj meta\ stratiwtikou=<br />

sti/fouj kai\ dorufori/aj e)kta/sswn, a)ne/dhn te pa=sin<br />

go/hsin, w(j a) \n eu)sebe/sin kai\ qew=n prosfile/sin, h(gemoni/aj<br />

kai\ ta\j megi/staj pronomi/aj dwrou/menoj.<br />

8, 14, 10 e)k dh\ tou/twn<br />

o(rmw/menoj, po/lin me\n ou) mi/an ou)de\ cw/ran, o( /laj de\ a) /rdhn<br />

ta\j u(p' au)to\n e)parci/aj crusou= kai\ a)rgu/rou kai\ crhma/twn<br />

a)muqh/twn ei)spra/xesin e)piskh/yesi/n te baruta/taij kai\<br />

a) /llote a) /llaij katadi/kaij h)ni/a kai\ katepi/ezen. tw=n ge mh\n<br />

eu)po/rwn ta\j e)k progo/nwn peripoihqei/saj ou)si/aj a)fairou/menoj,<br />

plou/touj a)qro/wj kai\ swrou\j crhma/twn toi=j a)mf'<br />

au)to\n ko/laxin e)dwrei=to.<br />

8, 14, 11 paroini/aj ge mh\n kai\ me/qhj<br />

e)j tosau/thn h)ne/cqh fora/n, w(j e)n toi=j po/toij parako/ptein<br />

kai\ tw=n frenw=n parexi/stasqai toiau=ta/ te mequ/onta prosta/ttein,<br />

oi( =a a)nanh/yanta au)to\n th= | u(sterai/a| ei)j meta/melon<br />

a) /gein: kraipa/lhj de\ kai\ a)swti/aj mhdeni\ katalipw\n<br />

u(perbolh/n, kaki/aj dida/skalon toi=j a)mf' au)to\n a) /rcousi/ te<br />

kai\ a)rcome/noij e(auto\n kaqi/sth, qru/ptesqai me\n to\ stratiwtiko\n<br />

dia\ pa/shj trufh=j te kai\ a)kolasi/aj e)na/gwn, h(gemo/naj<br />

de\ kai\ stratopeda/rcaj di' a(rpagw=n kai\ pleonexi/aj cwrei=n<br />

kata\ tw=n u(phko/wn mo/non ou)ci\ sunturannou=ntaj au)tw= |<br />

prokalou/menoj.<br />

8, 14, 12 ti/ dei= ta\j e)mpaqei=j ta)ndro\j ai)scrourgi/aj<br />

mnhmoneu/ein h) \ tw=n pro\j au)tou= memoiceume/nwn a)pariqmei=sqai<br />

th\n plhqu/n; ou)k h) =n ge/ toi po/lin au)to\n parelqei=n<br />

mh\ ou)ci\ e)k panto\j fqora\j gunaikw=n parqe/nwn te a(rpaga\j<br />

ei)rgasme/non.<br />

8, 14, 13 kata\ pa/ntwn ge/ toi au)tw= | tau=ta proucw/rei,<br />

mh\ o( /ti mo/nwn Cristianw=n: oi( \ qana/tou katafronh/santej<br />

par' ou)qe\n au)tou= th\n tosau/thn e) /qento turanni/da. oi( me\n ga\r<br />

a) /ndrej a)natla/ntej pu=r kai\ si/dhron kai\ proshlw/seij qh=ra/j<br />

te a)gri/ouj kai\ qala/tthj buqou\j a)potoma/j te melw=n kai\<br />

kauth=raj kai\ o)fqalmw=n kenth/seij te kai\ e)xoru/xeij kai\ tou=<br />

panto\j sw/matoj a)krwthriasmou\j limo/n te e)pi\ tou/toij kai\<br />

me/talla kai\ desma/, e)pi\ pa/ntwn ma=llon u(pomonh\n th\n u(pe\r<br />

eu)sebei/aj e)nedei/xanto h) \ to\ se/baj to\ ei)j qeo\n ei)dw/loij<br />

244


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)ntikathlla/xanto<br />

8, 14, 14 ai( d' au) = gunai=kej ou)c h( =tton tw=n<br />

a)ndrw=n u(po\ th=j tou= qei/ou lo/gou didaskali/aj h)rrenwme/nai,<br />

ai( \ me\n tou\j au)tou\j toi=j a)ndra/sin a)gw=naj u(posta=sai i) /sa th=j<br />

a)reth=j a)phne/gkanto brabei=a, ai( \ de\ e)pi\ fqora\n e(lko/menai<br />

qa=tton th\n yuch\n qana/tw| h) \ to\ sw=ma th= | fqora= | paradedw/kasin.<br />

8, 14, 15 mo/nh gou=n tw=n u(po\ tou= tura/nnou memoiceume/nwn<br />

Cristianh\ tw=n e)p' )Alexandrei/aj e)pishmota/th te kai\<br />

lamprota/th th\n e)mpaqh= kai\ a)ko/laston Maximi/nou yuch\n<br />

di' a)ndreiota/tou parasth/matoj e)xeni/khsen, e) /ndoxoj me\n ta\<br />

a) /lla plou/tw| te kai\ ge/nei kai\ paidei/a|, pa/nta ge mh\n deu/tera<br />

swfrosu/nhj teqeime/nh: h( \n kai\ polla\ liparh/saj, ktei=nai<br />

me\n e(toi/mwj qnh/ |skein e) /cousan ou)c oi( =o/j te h) =n, th=j e)piqumi/aj<br />

ma=llon tou= qumou= katakratou/shj au)tou=, fugh= | de\ zhmiw/saj<br />

pa/shj a)fei/leto th=j ou)si/aj.<br />

8, 14, 16 muri/ai de\ a) /llai pro\j tw=n<br />

kat' e) /qnoj a)rco/ntwn, pornei/aj a)peilh\n mhd' a)kou=sai<br />

dedunhme/nai, pa=n ei) =doj basa/nwn kai\ streblw/sewn kai\<br />

qanathfo/rou kola/sewj u(pe/sthsan. qaumastai\ me\n ou) =n kai\<br />

au( =tai, u(perfuw=j ge mh\n qaumasiwta/th h( e)pi\ (Rw/mhj<br />

eu)genesta/th tw= | o) /nti kai\ swfronesta/th gunh\ pasw=n ai( =j<br />

e)mparoinei=n o( e)kei=se tu/rannoj Maxe/ntioj, ta\ o( /moia Maximi/nw|<br />

drw=n, e)peira=to.<br />

8, 14, 17 w(j ga\r e)pista/ntaj tw= | oi) /kw| tou\j ta\<br />

toiau=ta tw= | tura/nnw| diakonoume/nouj e)pu/qeto #Cristianh\ de\<br />

kai\ au( /th h) =n$, to/n te a) /ndra to\n au)th=j, kai\ tau=ta (Rwmai/wn<br />

o) /nta e) /parcon, tou= de/ouj e( /neka labo/ntaj a) /gein au)th\n e)pitre/yanta,<br />

e)j bracu\ u(poparaithsame/nh, w(j a) \n dh\ katakosmhqei/h<br />

to\ sw=ma, ei) /seisin e)pi\ tou= tamiei/ou kai\ monwqei=sa xi/foj<br />

kaq' e(auth=j ph/gnusin, qanou=sa/ te paracrh=ma, to\n me\n<br />

nekro\n toi=j proagwgoi=j katalimpa/nei, e) /rgoij d' au)toi=j<br />

a(pa/shj fwnh=j gegwnote/roij, o( /ti mo/non crhma/twn a)h/tthto/n<br />

te kai\ a)nw/leqron h( para\ Cristianoi=j a)reth\ pe/fuken, ei)j<br />

pa/ntaj a)nqrw/pouj tou/j te nu=n o) /ntaj kai\ tou\j meta\ tau=ta<br />

genhsome/nouj e)xe/fhnen.<br />

8, 14, 18 tosau/th dh=ta kaki/aj fora\<br />

u(f' e( /na kai\ to\n au)to\n sunhne/cqh kairo\n pro\j tw=n du/o<br />

tura/nnwn a)natolh\n kai\ du/sin dieilhfo/twn katergasqei=sa:<br />

ti/j d' a) \n th\n tw=n tosou/twn diereunw/menoj ai)ti/an dista/xai<br />

mh\ ou)ci\ to\n kaq' h(mw=n diwgmo\n a)pofh/nasqai; o( /te ge<br />

ma/lista ou) pro/teron ta\ th=j tosh=sde pe/pauto sugcu/sewj<br />

h) \ Cristianou\j ta\ th=j parrhsi/aj a)polabei=n.<br />

8, 15, 1 Dia\ panto/j ge/ toi tou= kata\ to\n diwgmo\n dekae/touj<br />

cro/nou tw=n ei)j e)piboulh\n kai\ po/lemon to\n kat' a)llh/lwn<br />

245


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ou)de\n au)tou\j diale/loipen. a) /plwta me\n ta\ kata\ qa/lattan<br />

h) =n ou)d' e)xh=n poqen katapleu/santaj mh\ ou)ci\ pa/saij ai)ki/aij<br />

u(pa/gesqai strebloume/nouj kai\ ta\j pleura\j kataxainome/nouj<br />

basa/noij te pantoi/aij, mh\ a) /ra para\ tw=n di' e)nanti/aj e)cqrw=n<br />

h( /koien, a)nakrinome/nouj kai\ te/loj stauroi=j h) \ th= | dia\ puro\j<br />

u(pagome/nouj kola/sei:<br />

8, 15, 2 a)spi/dwn e)pi\ tou/toij kai\ qwrh/kwn<br />

paraskeuai\ belw=n te kai\ dora/twn kai\ th=j a) /llhj polemikh=j<br />

parata/xewj e(toimasi/ai trih/rwn te kai\ tw=n kata\ naumaci/an<br />

o( /plwn kata\ pa/nta sunekrotou=nto to/pon ou)d' h) =n a) /llo ti<br />

panti/ tw| prosdoka=n h) \ pole/mwn kata\ pa=san e) /fodon h(me/ran.<br />

tou/toij kai\ o( meta\ tau=ta limo/j te kai\ loimo\j e)gkataskh/ptei,<br />

peri\ w( =n kata\ kairo\n i(storh/somen ta\ de/onta.<br />

8, 16, 1 Toiau=t' h) =n ta\ dia\ panto\j tou= diwgmou= paratetako/ta,<br />

deka/tw| me\n e) /tei su\n qeou= ca/riti pantelw=j pepaume/nou,<br />

lwfa=n ge mh\n met' o) /gdoon e) /toj e)narxame/nou. w(j ga\r th\n<br />

ei)j h(ma=j e)piskoph\n eu)menh= kai\ i( /lew h( qei/a kai\ ou)ra/nioj<br />

ca/rij e)nedei/knuto, to/te dh=ta kai\ oi( kaq' h(ma=j a) /rcontej,<br />

au)toi\ dh\ e)kei=noi di' w( =n pa/lai ta\ tw=n kaq' h(ma=j e)nhrgei=to<br />

pole/mwn, paradoxo/tata metaqe/menoi th\n gnw/mhn, palinw|di/an<br />

h) = |don crhstoi=j peri\ h(mw=n progra/mmasin kai\ diata/gmasin<br />

h(merwta/toij th\n e)pi\ me/ga a(fqei=san tou= diwgmou= purkai a\n<br />

sbennu/ntej.<br />

8, 16, 2 ou)k a)nqrw/pinon de/ ti tou/tou kate/sth ai) /tion<br />

ou)d' oi) =ktoj, w(j a) \n fai/h tij, h) \ filanqrwpi/a tw=n a)rco/ntwn:<br />

pollou= dei=: plei/w ga\r o(shme/rai kai\ calepw/tera a)rch=qen<br />

kai\ ei)j e)kei=no tou= kairou= ta\ kaq' h(mw=n au)toi=j e)penoei=to,<br />

poikilwte/raij mhcanai=j a) /llote a) /llwj ta\j kaq' h(mw=n ai)ki/aj<br />

e)pikainourgou/ntwn. a)ll' au)th=j ge th=j qei/aj pronoi/aj<br />

e)mfanh\j e)pi/skeyij, tw= | me\n au)th=j katallattome/nhj law= |,<br />

tw= | d' au)qe/nth| tw=n kakw=n e)pexiou/shj. me/teisin d' ou) =n<br />

au)to\n qeh/latoj ko/lasij, e)x au)th=j au)tou= katarxame/nh<br />

sarko\j kai\ me/cri th=j yuch=j proelqou=sa.<br />

8, 16, 4 a)qro/a me\n<br />

ga\r peri\ ta\ me/sa tw=n a)porrh/twn tou= sw/matoj a)po/stasij<br />

au)tw= | gi/netai, ei) =q' e( /lkoj e)n ba/qei suriggw=dej kai\ tou/twn<br />

a)ni/atoj nomh\ kata\ tw=n e)ndota/tw spla/gcnwn: a)f' w( =n<br />

a) /lekto/n ti plh=qoj skwlh/kwn bru/ein qanatw/dh te o)dmh\n<br />

a)popnei=n, tou= panto\j o) /gkou tw=n swma/twn e)k polutrofi/aj<br />

au)tw= | kai\ pro\ th=j no/sou ei)j u(perbolh\n plh/qouj pimelh=j<br />

metabeblhko/toj, h( \n to/te katasapei=san a)fo/rhton kai\ friktota/thn<br />

toi=j plhsia/zousin pare/cein th\n qe/an.<br />

8, 16, 5 i)atrw=n d'<br />

ou) =n oi( \ me\n ou)d' o( /lwj u(pomei=nai th\n tou= dusw/douj u(perba/llousan<br />

a)topi/an oi( =oi/ te, katesfa/ttonto, oi( \ de\ diw|dhko/toj<br />

246


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tou= panto\j o) /gkou kai\ ei)j a)ne/lpiston swthri/aj a)popeptwko/toj<br />

mhde\n e)pikourei=n duna/menoi, a)nhlew=j e)ktei/nonto.<br />

8, 17, 1 Kai\ dh\ tosou/toij palai/wn kakoi=j sunai/sqhsin tw=n<br />

kata\ tw=n qeosebw=n au)tw= | tetolmhme/nwn i) /scei, sunagagw\n<br />

d' ou) =n ei)j e(auto\n th\n dia/noian, prw=ta me\n a)nqomologei=tai<br />

tw= | tw=n o( /lwn qew= |, ei) =ta tou\j a)mf' au)to\n a)nakale/saj, mhde\n<br />

u(perqeme/nouj to\n kata\ Cristianw=n a)popau=sai diwgmo\n<br />

no/mw| te kai\ do/gmati basilikw= | ta\j e)kklhsi/aj au)tw=n oi)kodomei=n<br />

e)pispe/rcein kai\ ta\ sunh/qh diapra/ttesqai, eu)ca\j<br />

u(pe\r tou= basilei/ou poioume/nouj, prosta/ttei.<br />

8, 17, 2 au)ti/ka<br />

gou=n e) /rgou tw= | lo/gw| parhkolouqhko/toj, h( /plwto kata\<br />

po/leij basilika\ diata/gmata, th\n palinw|di/an tw=n kaq'<br />

h(ma=j tou=ton perie/conta to\n tro/pon:<br />

8, 17, 3 "Au)tokra/twr Kai=sar Gale/rioj Ou)ale/rioj Maximiano\j<br />

a)ni/khtoj Sebasto/j, a)rciereu\j me/gistoj, Germaniko\j me/gistoj,<br />

Ai)guptiako\j me/gistoj, Qhbai ko\j me/gistoj, Sarmatiko\j<br />

me/gistoj penta/kij, Persw=n me/gistoj di/j, Ka/rpwn me/gistoj<br />

e(xa/kij, )Armeni/wn me/gistoj, Mh/dwn me/gistoj, )Adiabhnw=n<br />

me/gistoj, dhmarcikh=j e)xousi/aj to\ ei)kosto/n, au)tokra/twr to\<br />

e)nneakaide/katon, u( /patoj to\ o) /gdoon, path\r patri/doj,<br />

a)nqu/patoj:<br />

8, 17, 4 kai\ Au)tokra/twr Kai=sar Flau/ioj Ou)ale/rioj<br />

Kwnstanti=noj eu)sebh\j eu)tuch\j a)ni/khtoj Sebasto/j, a)rciereu\j<br />

me/gistoj, dhmarcikh=j e)xousi/aj, au)tokra/twr to\ pe/mpton,<br />

u( /patoj, path\r patri/doj, a)nqu/patoj.<br />

8, 17, 6 "Metaxu\ tw=n loipw=n, a( /per u(pe\r tou= crhsi/mou kai\<br />

lusitelou=j toi=j dhmosi/oij diatupou/meqa, h(mei=j me\n beboulh/meqa<br />

pro/teron kata\ tou\j a)rcai/ouj no/mouj kai\ th\n<br />

dhmosi/an e)pisth/mhn th\n tw=n (Rwmai/wn a( /panta e)panorqw/sasqai<br />

kai\ tou/tou pro/noian poih/sasqai i( /na kai\ oi( Cristianoi/,<br />

oi( /tinej tw=n gone/wn tw=n e(autw=n kataleloi/pasin th\n<br />

ai( /resin, ei)j a)gaqh\n pro/qesin e)pane/lqoien.<br />

8, 17, 7 e)pei/per tini\<br />

logismw= | tosau/th au)tou\j pleonexi/a kateilh/fei w(j mh\<br />

e( /pesqai toi=j u(po\ tw=n pa/lai katadeicqei=sin, a( /per i) /swj<br />

pro/teron kai\ oi( gonei=j au)tw=n h) =san katasth/santej, a)lla\<br />

kata\ th\n au)tw=n pro/qesin kai\ w(j e( /kastoj e)bou/leto, ou( /twj<br />

e(autoi=j kai\ no/mouj poih=sai kai\ tou/touj parafula/ssein kai\<br />

e)n diafo/roij dia/fora plh/qh suna/gein.<br />

8, 17, 8 toigarou=n toiou/tou<br />

u(f' h(mw=n prosta/gmatoj parakolouqh/santoj w( /ste e)pi\ ta\<br />

u(po\ tw=n a)rcai/wn katastaqe/nta e(autou\j metasth/saien,<br />

plei=stoi me\n kindu/nw| u(poblhqe/ntej, plei=stoi de\ taracqe/ntej<br />

pantoi/ouj qana/touj u(pe/feron:<br />

247


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

8, 17, 9 kai\ e)peidh\ tw=n pollw=n<br />

th= | au)th= | a)ponoi/a| diameno/ntwn e(wrw=men mh/te toi=j qeoi=j toi=j<br />

e)pourani/oij th\n o)feilome/nhn qrh|skei/an prosa/gein au)tou\j<br />

mh/te tw= | tw=n Cristianw=n prose/cein, a)forw=ntej ei)j th\n<br />

h(mete/ran filanqrwpi/an kai\ th\n dihnekh= sunh/qeian di' h( =j<br />

ei)w/qamen a( /pasin a)nqrw/poij suggnw/mhn a)pone/mein, proqumo/tata<br />

kai\ e)n tou/tw| th\n sugcw/rhsin th\n h(mete/ran e)pektei=nai<br />

dei=n e)nomi/samen, i( /na au) =qij w) =sin Cristianoi\ kai\ tou\j<br />

oi) /kouj e)n oi( =j sunh/gonto sunqw=sin ou( /twj w( /ste mhde\n<br />

u(penanti/on th=j e)pisth/mhj au)tou\j pra/ttein. di' e(te/raj de\<br />

e)pistolh=j toi=j dikastai=j dhlw/somen ti/ au)tou\j parafula/xasqai<br />

deh/sei:<br />

8, 17, 10 o( /qen kata\ tau/thn th\n sugcw/rhsin<br />

th\n h(mete/ran o)fei/lousin to\n e(autw=n qeo\n i(keteu/ein peri\<br />

th=j swthri/aj th=j h(mete/raj kai\ tw=n dhmosi/wn kai\ th=j<br />

e(autw=n, i( /na kata\ pa/nta tro/pon kai\ ta\ dhmo/sia parasceqh= |<br />

u(gih= kai\ a)me/rimnoi zh=n e)n th= | e(autw=n e(sti/a| dunhqw=si."<br />

8, 17, 11 Tau=ta kata\ th\n (Rwmai/wn fwnh/n, e)pi\ th\n (Ella/da<br />

glw=ttan kata\ to\ dunato\n metalhfqe/nta, tou=ton ei) =cen to\n<br />

tro/pon. ti/ dh\ ou) =n e)pi\ tou/toij gi/netai, e)piqewrh=sai kairo/j.<br />

8, 17, App, 1 )All' o( me\n th=j grafh=j ai) /tioj meta\ th\n toia/nde o(mologi/an<br />

au)ti/ka kai\ ou)k ei)j makro\n tw=n a)lghdo/nwn a)pallagei\j metalla/ttei<br />

to\n bi/on. tou=ton dh\ lo/goj e) /cei prw=ton ai) /tion th=j tou= diwgmou= katasth=nai<br />

sumfora=j, e) /ti pa/lai pro\ th=j tw=n loipw=n basile/wn kinh/sewj<br />

tou\j e)n stratei/aij Cristianou\j kai\ prw/touj ge a(pa/ntwn tou\j e)pi\ tou=<br />

i)di/ou oi) /kou paratre/pein e)kbebiasme/non kai\ tou\j me\n e)k th=j stratiwtikh=j<br />

a)xi/aj a)pokinou=nta, tou\j de\ a)timo/tata kaqubri/zonta, h) /dh de\ kai\<br />

qa/naton e(te/roij e)partw=nta kai\ tou) /scato/n ge tou\j th=j basilei/aj<br />

koinwnou\j e)pi\ to\n kata\ pa/ntwn a)nakekinhko/ta diwgmo/n: w( =n kai\<br />

au)tw=n ou)k a) /xion to\ tou= bi/ou te/loj paradou=nai siwph= |.<br />

8, 17, App, 2 tetta/rwn<br />

ou) =n th\n kata\ pa/ntwn dieilhco/twn a)rch/n, oi( me\n cro/nw| kai\ timh= |<br />

prohgou/menoi ou)d' o( /loij duei=n e) /tesin e)pigeno/menoi tw= | diwgmw= | meqi/stantai<br />

th=j basilei/aj, h( = | kai\ pro/sqen h(mi=n dedh/lwtai, kai\ dh\ to\n<br />

e)pi/loipon tou= bi/ou cro/non dhmw/dei kai\ i)diwtikw= | tro/pw| diageno/menoi<br />

te/loj toio/nde th=j zwh=j ei)lh/casin,<br />

8, 17, App, 3 o( me\n timh= | te kai\ cro/nw| tw=n<br />

prwtei/wn h)xiwme/noj makra= | kai\ e)pilupota/th| th= | tou= sw/matoj a)sqenei/a|<br />

diergasqei/j, o( de\ ta\ deu/tera au)tou= fe/rwn a)gco/nh| th\n zwh\n a)porrh/xaj,<br />

kata/ tina daimoni/an proshmei/wsin tou=to paqw\n dia\ plei/staj au)tw= |<br />

tetolmhme/naj r(a|diourgi/aj.<br />

8, 17, App, 4 tw=n de\ meta\ tou/touj o( me\n u( /statoj,<br />

o( \n dh\ kai\ a)rchgo\n tou= panto\j e) /famen gegone/nai diwgmou=, toiau=ta<br />

oi( =a kai\ prodedhlw/kamen pe/ponqen, o( de\ tou=ton proa/gwn crhsto/tatoj<br />

kai\ h)piw/tatoj basileu\j Kwnsta/ntioj, e)paxi/wj th=j h(gemoni/aj to\n<br />

a( /panta th=j a)rch=j diatele/saj cro/non [a)ll]a\ kai\ ta) /lla toi=j pa=si<br />

dexiw/taton kai\ eu)ergetikw/taton parascw\n e(auto/n, a)ta\r kai\ tou=<br />

kaq' h(mw=n pole/mou e) /xw geno/menoj kai\ tou\j u(p' au)to\n qeosebei=j<br />

248


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)blabei=j kai\ a)nephrea/stouj diafula/xaj kai\ mh/te tou\j oi) /kouj tw=n<br />

e)kklhsiw=n kaqelw\n mh/q' e( /tero/n ti mhd' o( /lwj kaq' h(mw=n e)pikai-<br />

8, 1, App, 4, 10 nourgh/saj, te/loj eu) /daimon kai\ trismaka/rion o) /ntwj a)pei/lhfen tou=<br />

bi/ou, mo/noj e)pi\ th=j au)tou= basilei/aj eu)menw=j kai\ e)pido/xwj e)pi\<br />

diado/cw| th=j basilei/aj gnhsi/w| paidi\ ta\ pa/nta swfronesta/tw| kai\<br />

eu)sebesta/tw| teleuth/saj:<br />

8, 1, App, 5 o( \j eu)qu\j a)rco/menoj basileu\j telew/tatoj<br />

kai\ Sebasto\j pro\j tw=n stratope/dwn a)nagoreuqei/j, zhlwth\n<br />

e(auto\n th=j patrikh=j peri\ to\n h(me/teron lo/gon eu)sebei/aj katesth/sato.<br />

toiau/th tw=n proanagegramme/nwn tetta/rwn h( tou= bi/ou e) /kbasij, kata\<br />

parhllagme/nouj cro/nouj gegenhme/nh.<br />

8, 1, App, 6 tou/twn dh\ mo/noj e) /ti lei/pwn<br />

o( mikrw= | pro/sqen h(mi=n ei)rhme/noj su\n toi=j meta\ tau=ta ei)j th\n a)rch\n<br />

ei)spoihqei=si th\n prodedhlwme/nhn e)xomolo/ghsin dia\ tou= proekteqe/ntoj<br />

e)ggra/fou lo/gou toi=j pa=si fanera\n katesth/santo.<br />

249


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

<br />

Ta/de kai\ h( e)na/th perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j<br />

i(stori/aj<br />

Peri\ th=j e)pipla/stou a)ne/sewj.<br />

Peri\ th=j mete/peita diastrofh=j.<br />

Peri\ tou= kata\ )Antio/ceian neopagou=j xoa/nou.<br />

Peri\ tw=n kaq' h(mw=n yhfisma/twn.<br />

Peri\ tw=n e)pipla/stwn u(pomnhma/twn.<br />

Peri\ tw=n e)n tw= |de tw= | cro/nw| memarturhko/twn.<br />

Peri\ th=j kaq' h(mw=n e)n sth/laij a)nateqei/shj grafh=j.<br />

Peri\ tw=n meta\ tau=ta sumbebhko/twn e)n limw= | kai\<br />

loimw= | kai\ pole/moij.<br />

Peri\ th=j tw=n tura/nnwn katastrofh=j tou= bi/ou, kai\<br />

oi( /aij e)crh/santo pro\ th=j teleuth=j fwnai=j.<br />

)Anti/grafon e(rmhnei/aj e)pistolh=j tou= tura/nnou.<br />

Peri\ th=j tw=n qeofilw=n basile/wn ni/khj.<br />

Peri\ th=j u(sta/thj a)pwlei/aj tw=n th=j qeosebei/aj<br />

e)cqrw=n.<br />

9, 1, 1 Ta\ me\n dh\ th=j palinw|di/aj tou= proteqe/ntoj basilikou=<br />

neu/matoj h( /plwto th=j )Asi/aj pa/nth| kai\ pantacou= kata/ te<br />

ta\j a)mfi\ tau/thn e)parci/aj: w( =n tou=ton e)pitelesqe/ntwn to\n<br />

tro/pon Maximi=noj, o( e)p' a)natolh=j tu/rannoj, dussebe/statoj<br />

ei) kai/ tij a) /lloj, kai\ th=j ei)j to\n tw=n o( /lwn qeo\n eu)sebei/aj<br />

polemiw/tatoj gegonw/j, ou)damw=j toi=j grafei=sin a)resqei/j,<br />

a)nti\ tou= proteqe/ntoj gra/mmatoj lo/gw| prosta/ttei toi=j u(p'<br />

au)to\n a) /rcousin to\n kaq' h(mw=n a)nei=nai po/lemon. e)pei\<br />

ga\r au)tw= | mh\ e)xh=n a) /llwj th= | tw=n kreitto/nwn a)ntile/gein<br />

kri/sei, to\n proekteqe/nta no/mon e)n parabu/stw| qei\j kai\<br />

o( /pwj e)n toi=j u(p' au)to\n me/resin mh\ ei)j prou=pton a)cqei/h,<br />

fronti/saj, a)gra/fw| prosta/gmati toi=j u(p' au)to\n a) /rcousin<br />

to\n kaq' h(mw=n diwgmo\n a)nei=nai prosta/ttei: oi( \ de\ ta\ th=j<br />

parakeleu/sewj a)llh/loij dia\ grafh=j u(poshmai/nousin.<br />

9, 1, 2 o(<br />

gou=n par' au)toi=j tw= | tw=n e)xocwta/twn e)pa/rcwn a)xiw/mati<br />

tetimhme/noj Sabi=noj pro\j tou\j kat' e) /qnoj h(goume/nouj th\n<br />

basile/wj e)mfai/nei gnw/mhn dia\ (Rwmai kh=j e)pistolh=j .<br />

9, 1, 3 "Liparwta/th| kai\ kaqwsiwme/nh| spoudh= | h( qeio/thj tw=n despotw=n<br />

h(mw=n qeiota/twn au)tokrato/rwn pa/ntwn tw=n a)nqrw/pwn ta\j dianoi/aj<br />

pro\j th\n o(si/an kai\ o)rqh\n tou= zh=n o(do\n periagagei=n e) /ti pa/lai w( /risen,<br />

o( /pwj kai\ oi( a)llotri/a| (Rwmai/wn sunhqei/a| a)kolouqei=n dokou=ntej ta\j<br />

o)feilome/naj qrh|skei/aj toi=j a)qana/toij qeoi=j e)piteloi=en:<br />

9, 1, 4 a)ll' h(<br />

tinw=n e) /nstasij kai\ tracuta/th boulh\ ei)j tosou=ton perie/sth w(j mh/te<br />

logismw= | dikai/w| th=j keleu/sewj du/nasqai e)k th=j i)di/aj proqe/sewj<br />

250


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)nacwrei=n mh/te th\n e)pikeime/nhn timwri/an au)tou\j e)kfobei=n.<br />

9, 1, 5 e)peidh\<br />

toi/nun sune/bainen e)k tou= toiou/tou tro/pou pollou\j ei)j ki/ndunon e(autou\j<br />

periba/llein, kata\ th\n prosou=san eu)ge/neian th=j eu)sebei/aj h( qeio/thj<br />

tw=n despotw=n h(mw=n tw=n dunatwta/twn au)tokrato/rwn a)llo/trion ei) =nai<br />

th=j proqe/sewj th=j qeiota/thj th=j i)di/aj dokima/zousa to\ e)k th=j toiau/thj<br />

ai)ti/aj ei)j tosou=ton ki/ndunon tou\j a)nqrw/pouj periba/llein, e)ke/leusen<br />

dia\ th=j e)mh=j kaqosiw/sewj th= | sh= | a)gcinoi/a| diacara/xai i( /n' ei) / tij tw=n<br />

Cristianw=n tou= i)di/ou e) /qnouj th\n qrh|skei/an metiw\n eu(reqei/h, th=j kat'<br />

au)tou= e)noclh/sewj kai\ tou= kindu/nou au)to\n a)posth/seiaj kai\ mh/ tina e)k<br />

tau/thj th=j profa/sewj timwri/a| kolaste/on nomi/seiaj, o(po/te th= | tou=<br />

tosou/tou cro/nou suneleu/sei sune/sth au)tou\j mhdeni\ tro/pw| pepei=sqai<br />

dedunh=sqai o( /pwj a)po\ tw=n toiou/twn e)nsta/sewn a)nacwrh/saien.<br />

9, 1, 6 gra/yai toigarou=n pro\j tou\j logista\j kai\ tou\j strathgou\j kai\ tou\j<br />

praiposi/touj tou= pa/gou e(ka/sthj po/lewj h( sh\ e)pistre/feia o)fei/lei i( /na<br />

gnoi=en peraite/rw au)toi=j tou/tou tou= gra/mmatoj fronti/da poiei=sqai<br />

mh\ prosh/kein." e)pi\ tou/toij oi( kat' e)parci/an.<br />

9, 1, 7 oi( \ de\ th\n tw=n grafe/ntwn au)toi=j e)palhqeu/ein proai/resin<br />

nenomiko/tej, logistai=j kai\ strathgoi=j kai\ toi=j<br />

kat' a)grou\j e)pitetagme/noij th\n basilikh\n dia\ gramma/twn<br />

e)mfanh= kaqistw=si gnw/mhn: ou) mo/non d' au)toi=j dia\ grafh=j<br />

tau=ta proucw/rei, kai\ e) /rgoij de\ polu\ pro/teron, w(j a) \n<br />

neu=ma basiliko\n ei)j pe/raj a) /gontej, o( /souj ei) =con desmwthri/oij<br />

kaqeirgme/nouj dia\ th\n ei)j to\ qei=on o(mologi/an, ei)j fanero\n<br />

proa/gontej h)leuqe/roun, a)nie/ntej tou/twn dh\ au)tw=n tou\j e)n<br />

meta/lloij e)pi\ timwri/a| dedome/nouj. tou=to ga\r e)p' a)lhqei/aj<br />

basilei= dokei=n u(peilh/fasin h)pathme/noi.<br />

9, 1, 8 kai\ dh\ tou/twn<br />

ou( /twj e)pitelesqe/ntwn, a)qro/wj oi( =o/n ti fw=j e)k zofera=j<br />

nukto\j e)kla/myan, kata\ pa=san po/lin sugkrotoume/naj parh=n<br />

o(ra=n e)kklhsi/aj suno/douj te pamplhqei=j kai\ ta\j e)pi\ tou/twn<br />

e)x e) /qouj e)piteloume/naj a)gwga/j: katape/plhkto d' ou) smikrw=j<br />

e)pi\ tou/toij pa=j tij tw=n a)pi/stwn e)qnw=n, th=j tosau/thj<br />

metabolh=j to\ para/doxon a)poqauma/zwn me/gan te kai\ mo/non<br />

a)lhqh= to\n Cristianw=n qeo\n e)pibow/menoj.<br />

9, 1, 9 tw=n d' h(mete/rwn<br />

oi( me\n to\n tw=n diwgmw=n a)gw=na pistw=j kai\ a)ndrikw=j dihqlhko/tej<br />

th\n pro\j a( /pantaj au) =qij a)pela/mbanon parrhsi/an, o( /soi<br />

de\ ta\ th=j pi/stewj nenoshko/tej ta\j yuca\j e)tu/gcanon keceimasme/noi,<br />

a)sme/nwj peri\ th\n sfw=n qerapei/an e) /speudon,<br />

a)ntibolou=ntej kai\ swthri/aj dexia\n tou\j e)rrwme/nouj ai)tou/menoi<br />

to/n te qeo\n i( /lewn au)toi=j gene/sqai kaqiketeu/ontej:<br />

9, 1, 10 ei) =ta de\ kai\ oi( gennai=oi th=j qeosebei/aj a)qlhtai\ th=j ei)j<br />

ta\ me/talla kakopaqei/aj e)leuqerou/menoi e)pi\ ta\j au)tw=n<br />

e)ste/llonto, gau=roi kai\ faidroi\ dia\ pa/shj i)o/ntej po/lewj<br />

eu)frosu/nhj te a)le/ktou kai\ h( \n ou)de\ lo/gw| dunato\n e(rmhneu=sai<br />

parrhsi/aj e) /mpleoi.<br />

251


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

9, 1, 11 sti/fh d' ou) =n polua/nqrwpa kata\<br />

me/saj lewfo/rouj kai\ a)gora\j w) |dai=j kai\ yalmoi=j to\n qeo\n<br />

a)numnou=nta ta\ th=j porei/aj h) /nuen, kai\ tou\j meta\ timwri/aj<br />

a)phnesta/thj mikrw= | pro/sqen desmi/ouj tw=n patri/dwn a)pelhlame/nouj<br />

ei) =dej a) \n i(laroi=j kai\ geghqo/si prosw/poij ta\j<br />

au)tw=n e(sti/aj a)polamba/nontaj, w(j kai\ tou\j pro/teron kaq'<br />

h(mw=n fonw=ntaj to\ qau=ma para\ pa=san o(rw=ntaj e)lpi/da,<br />

sugcai/rein toi=j gegenhme/noij.<br />

9, 2, 1 Tau=ta d' ou)ke/q' oi( =o/j te fe/rein o( tu/rannoj miso/kaloj kai\<br />

pa/ntwn a)gaqw=n e)pi/bouloj u(pa/rcwn, o( \n e) /famen tw=n e)p'<br />

a)natolh=j a) /rcein merw=n, ou)d' o( /louj e)pi\ mh=naj e( \x tou=ton<br />

e)pitelei=sqai to\n tro/pon h)ne/sceto. o( /sa d' ou) =n pro\j a)natroph\n<br />

th=j ei)rh/nhj mhcanw/menoj prw=ton me\n ei) /rgein h(ma=j th=j e)n<br />

toi=j koimhthri/oij suno/dou dia\ profa/sewj peira=tai, ei) =ta<br />

dia/ tinwn ponhrw=n a)ndrw=n au)to\j e(autw= | kaq' h(mw=n presbeu/etai,<br />

tou\j )Antioce/wn poli/taj parormh/saj e)pi\ to\<br />

mhdamw=j tina Cristianw=n th\n au)tw=n oi)kei=n e)pitre/pesqai<br />

patri/da w(j e)n megi/sth| dwrea= | par' au)tou= tucei=n a)xiw=sai,<br />

kai\ e(te/rouj de\ tau)to\n u(pobalei=n diapra/xasqai: w( =n pa/ntwn<br />

a)rchgo\j e)p' au)th=j )Antiocei/aj e)pifu/etai Qeo/teknoj,<br />

deino\j kai\ go/hj kai\ ponhro\j a)nh\r kai\ th=j proswnumi/aj<br />

a)llo/trioj: e)do/kei de\ logisteu/ein ta\ kata\ th\n po/lin.<br />

9, 3, 1 Plei=sta d' ou) =n ou( =toj kaq' h(mw=n strateusa/menoj kai\<br />

pa/nta tro/pon tou\j h(mete/rouj w( /sper tina\j fw=raj a)nosi/ouj<br />

e)k mucw=n qhreu=sai dia\ spoudh=j pepoihme/noj pa/nta te e)pi\<br />

diabolh= | kai\ kathgori/a| th= | kaq' h(mw=n memhcanhme/noj, kai\<br />

qana/tou de\ ai) /tioj muri/oij o( /soij gegonw/j, teleutw=n ei) /dwlo/n<br />

ti Dio\j Fili/ou magganei/aij tisi\n kai\ gohtei/aij i(dru/etai,<br />

teleta/j te a)na/gnouj au)tw= | kai\ muh/seij a)kallierh/touj<br />

e)xagi/stouj te kaqarmou\j e)pinoh/saj, me/cri kai\ basile/wj th\n<br />

teratei/an di' w( =n e)do/kei crhsmw=n e)pedei/knuto. kai\ dh\ kai\<br />

ou( =toj kolakei/a| th= | kaq' h(donh\n tou= kratou=ntoj e)pegei/rei<br />

kata\ Cristianw=n to\n dai/mona kai\ to\n qeo\n dh\ keleu=sai/<br />

fhsin u(perori/ouj th=j po/lewj kai\ tw=n a)mfi\ th\n po/lin<br />

a)grw=n w(j a) \n e)cqrou\j au)tw= | Cristianou\j a)pela/sai.<br />

9, 4, 1 Tou/tw| de\ prw/tw| kata\ gnw/mhn pra/xanti pa/ntej oi(<br />

loipoi\ tw=n e)n te/lei ta\j u(po\ th\n au)th\n a)rch\n po/leij oi)kou=ntej<br />

th\n o(moi/an o(rmw=ntai yh=fon poih/sasqai, prosfile\j ei) =nai<br />

tou=to basilei= tw=n kat' e)parci/an h(gemo/nwn sunewrako/twn<br />

kai\ tou=t' au)to\ diapra/xasqai toi=j u(phko/oij u(pobeblhko/twn<br />

9, 4, 2 w( =n dh\ kai\ au)tw=n toi=j yhfi/smasin di' a)ntigrafh=j<br />

a)smene/stata e)pineu/santoj tou= tura/nnou, au) =qij e)x u(parch=j<br />

o( kaq' h(mw=n a)nefle/geto diwgmo/j. i(erei=j dh=ta kata\ po/lin<br />

tw=n xoa/nwn kai\ e)pi\ tou/toij a)rcierei=j pro\j au)tou= Maximi/nou<br />

oi( ma/lista tai=j politei/aij diapre/yantej kai\ dia\ pasw=n<br />

252


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /ndoxoi geno/menoi kaqi/stanto, oi( =j kai\ pollh/ tij ei)sh/geto<br />

spoudh\ peri\ th\n tw=n qerapeuome/nwn pro\j au)tw=n qrh|skei/an.<br />

9, 4, 3 h( gou=n e) /ktopoj tou= kratou=ntoj deisidaimoni/a, sunelo/nti<br />

fa/nai, pa/ntaj tou\j u(p' au)to\n a) /rconta/j te kai\ a)rcome/nouj<br />

ei)j th\n au)tou= ca/rin pa/nta pra/ttein kaq' h(mw=n e)nh=gen,<br />

tau/thn au)tw= | ca/rin megi/sthn a)nq' w( =n e)no/mizon pro\j au)tou=<br />

teu/xesqai eu)ergesiw=n, a)ntidwroume/nwn, to\ kaq' h(mw=n<br />

fona=n kai/ tinaj ei)j h(ma=j kainote/raj kakohqei/aj e)ndei/knusqai.<br />

9, 5, 1 Plasa/menoi dh=ta Pila/tou kai\ tou= swth=roj h(mw=n<br />

u(pomnh/mata pa/shj e) /mplea kata\ tou= Cristou= blasfhmi/aj,<br />

gnw/mh| tou= mei/zonoj e)pi\ pa=san diape/mpontai th\n u(p' au)to\n<br />

a)rch\n dia\ programma/twn parakeleuo/menoi kata\ pa/nta<br />

to/pon, a)grou/j te kai\ po/leij, e)n e)kfanei= tau=ta toi=j pa=sin<br />

e)kqei=nai toi=j te paisi\ tou\j grammatodidaska/louj a)nti\<br />

maqhma/twn tau=ta meleta=n kai\ dia\ mnh/mhj kate/cein paradido/nai:<br />

9, 5, 2 w( =n tou=ton e)piteloume/nwn to\n tro/pon, e( /teroj<br />

stratopeda/rchj, o( \n dou=ka (Rwmai=oi prosagoreu/ousin, a)na\<br />

th\n Damasko\n th=j Foini/khj e)pi/rrhta/ tina gunaika/ria e)x<br />

a)gora=j a)na/rpasta poih/saj, basa/nouj au)tai=j e)piqh/sein<br />

h)pei/lei, le/gein e)ggra/fwj e)panagka/zwn, w(j dh\ ei) /hsa/n<br />

pote Cristianai\ suneidei=e/n te au)toi=j a)qemitourgi/aj e)n<br />

au)toi=j te toi=j kuriakoi=j pra/ttein au)tou\j ta\ a)ko/lasta kai\<br />

o( /sa a) /lla le/gein au)ta\j e)pi\ diabolh= | tou= do/gmatoj h) /qelen:<br />

w( =n kai\ ou( =toj e)n u(pomnh/masin ta\j fwna\j e)nteqei/saj basilei=<br />

koinou=tai, kai\ dh\ prosta/xantoj ei)j pa/nta to/pon kai\ po/lin<br />

kai\ tau=ta dhmosiou=tai ta\ gra/mmata.<br />

9, 6, 1 )All' o( \ me\n ou)k ei)j makro\n au)to/ceir e(autou= gegonw\j<br />

o( strata/rchj di/khn ti/nnusin th=j kakotropi/aj.<br />

h(mw=n d' au) = fugai\ pa/lin a)nekinou=nto kai\ diwgmoi\ calepoi\<br />

tw=n te kata\ pa/saj e)parci/aj h(goume/nwn au) =qij deinai\ kaq'<br />

h(mw=n e)panasta/seij, w(j kai/ tinaj a(lo/ntaj tw=n peri\ to\n<br />

qei=on lo/gon e)pifanw=n a)parai/thton th\n e)pi\ qana/tw| yh=fon<br />

katade/xasqai: w( =n trei=j e)n )Emi/sh| po/lei th=j Foini/khj<br />

Cristianou\j sfa=j o(mologh/santej, qhri/wn bora= | paradi/dontai:<br />

e)pi/skopoj h) =n e)n tou/toij Silbano/j, th\n h(liki/an<br />

u(pe/rghrwj, e)n o( /loij e) /tesin tessara/konta th\n leitourgi/an<br />

dihnukw/j.<br />

9, 6, 2 kata\ de\ to\n au)to\n cro/non kai\ Pe/troj tw=n<br />

kat' )Alexa/ndreian paroikiw=n prosta\j e)pifane/stata, qei=on<br />

e)pisko/pwn crh=ma bi/ou te a)reth=j e( /neka kai\ th=j tw=n i(erw=n<br />

lo/gwn sunaskh/sewj, e)x ou)demia=j a)na/rpastoj gegonw\j<br />

ai)ti/aj, mhdemia=j prolabou/shj prosdoki/aj, a)qro/wj ou( /twj<br />

kai\ a)lo/gwj, w(j a) \n Maximi/nou prosta/xantoj, th\n kefalh\n<br />

a)pote/mnetai, su\n au)tw= | de\ kai\ tw=n kat' Ai) /gupton e)pisko/pwn<br />

253


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a) /lloi plei/ouj tau)to\n u(pome/nousin:<br />

9, 6, 3 Loukiano/j te,<br />

a)nh\r ta\ pa/nta a) /ristoj bi/w| te e)gkratei= kai\ toi=j i(eroi=j<br />

maqh/masin sugkekrothme/noj, th=j kata\ )Antio/ceian paroiki/aj<br />

presbu/teroj, a)cqei\j e)pi\ th=j Nikomhde/wn po/lewj,<br />

e) /nqa thnikau=ta basileu\j diatri/bwn e)tu/gcanen, parascw/n te<br />

e)pi\ tou= a) /rcontoj th\n u(pe\r h( =j proi/ stato didaskali/aj<br />

a)pologi/an, desmwthri/w| paradoqei\j kti/nnutai.<br />

9, 6, 4 tosau=ta<br />

dh=ta e)n bracei= tw= | misoka/lw| Maximi/nw| kaq' h(mw=n suneskeu/asto,<br />

w(j tou= prote/rou dokei=n pollw= | calepw/teron<br />

tou=ton h(mi=n e)peghge/rqai diwgmo/n.<br />

9, 7, 1 )Ana\ me/saj ge/ toi ta\j po/leij, o( \ mhde\ a) /llote/ pote,<br />

yhfi/smata po/lewn kaq' h(mw=n kai\ basilikw=n pro\j tau=ta<br />

diata/xewn a)ntigrafai\ sth/laij e)ntetupwme/na calkai=j a)nwrqou=nto,<br />

oi( / te pai=dej a)na\ ta\ didaskalei=a )Ihsou=n kai\ Pila/ton<br />

kai\ ta\ e)f' u( /brei plasqe/nta u(pomnh/mata dia\ sto/matoj kata\<br />

pa=san e) /feron h(me/ran.<br />

9, 7, 2 e)ntau=qa/ moi a)nagkai=on ei) =nai<br />

fai/netai au)th\n dh\ tau/thn th\n e)n sth/laij a)nateqei=san tou=<br />

Maximi/nou grafh\n e)nta/xai, i( /n' o(mou= th=j te tou= a)ndro\j<br />

qeomisei/aj h( a)lazw\n kai\ u(perh/fanoj au)qa/deia fanera\<br />

katastai/h kai\ th=j para\ po/daj au)to\n metelqou/shj i(era=j<br />

di/khj h( a) /u pnoj kata\ tw=n a)sebw=n misoponhri/a, pro\j h( =j<br />

e)laqei\j ou)k ei)j makro\n ta)nanti/a peri\ h(mw=n e)bouleu/sato/<br />

te kai\ di' e)ggra/fwn no/mwn e)dogma/tisen.<br />

9, 7, 3<br />

ANTIGRAFON ERMHNEIAS THS MAXIMINOU<br />

PROS TA KAQ' HMWN YHFISMATA ANTIGRA-<br />

FHS APO THS EN TURWI STHLHS META-<br />

LHFQEISHS<br />

" ) /Hdh pote\ h( a)sqenh\j qrasu/thj th=j a)nqrwpi/nhj dianoi/aj<br />

i) /scusen pa=san pla/nhj a)mauro/thta kai\ o(mi/clhn a)poseisame/nh<br />

kai\ a)naskeda/sasa, h( /tij pro\ tou/tou ou) tosou=ton tw=n<br />

a)sebw=n o( /son tw=n a)qli/wn a)nqrw/pwn ta\j ai)sqh/seij o)leqri/w|<br />

a)gnoi/aj sko/tw| e)neilhqei/saj e)polio/rkei, e)pignw=nai w(j th= |<br />

tw=n a)qana/twn qew=n filaga/qw| pronoi/a| dioikei=tai kai\<br />

staqeropoiei=tai:<br />

9, 7, 4 o( /per pra=gma a) /pisto/n e)stin ei)pei=n<br />

o( /pwj kecarisme/non o( /pwj te h( /diston kai\ prosfile\j h(mi=n<br />

ge/gonen w(j me/giston dei=gma th=j qeofilou=j u(mw=n proaire/sewj<br />

dedwke/nai, o(po/te kai\ pro\ tou/tou ou)deni\ a) /gnwston<br />

h) =n o(poi/aj parathrh/sewj kai\ qeosebei/aj pro\j tou\j a)qana/touj<br />

qeou\j e)tugca/nete o) /ntej, oi( =j ou) yilw=n kai\ u(poke/nwn r(hma/twn<br />

pi/stij, a)lla\ sunech= kai\ para/doxa e) /rgwn e)pish/mwn gnwri/-<br />

254


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

zetai.<br />

9, 7, 5 dio/per e)paxi/wj h( u(mete/ra po/lij qew=n a)qana/twn<br />

fo/bon i( /druma/ te kai\ oi)khth/rion e)pikaloi=to: polloi=j gou=n<br />

paradei/gmasin katafai/netai th= | tw=n ou)rani/wn qew=n au)th\n<br />

e)pidhmi/a| a)nqei=n.<br />

9, 7, 6 i)dou\ toi/nun h( u(mete/ra po/lij pa/ntwn<br />

tw=n i)di/a| diafero/ntwn au)th=j a)melh/sasa kai\ ta\j pro/teron<br />

tw=n u(pe\r au)th=j pragma/twn deh/seij paridou=sa, o( /te pa/lin<br />

h) / |sqeto tou\j th=j e)para/tou mataio/thtoj gegono/taj e( /rpein<br />

a) /rcesqai kai\ w( /sper a)melhqei=san kai\ kekoimhme/nhn pura\n<br />

a)nazwpuroume/nwn tw=n pursw=n megi/staj purkai a\j a)naplhrou=san,<br />

eu)qe/wj pro\j th\n h(mete/ran eu)se/beian, w( /sper pro\j<br />

mhtro/polin pasw=n qeosebeiw=n, cwri/j tinoj mellh/sewj<br />

kate/fugen, i) /asi/n tina kai\ boh/qeian a)paitou=sa:<br />

9, 7, 7 h( /ntina<br />

dia/noian swthriw/dh dia\ th\n pi/stin th=j u(mete/raj qeosebei/aj<br />

tou\j qeou\j u(mi=n e)mbeblhke/nai dh=lo/n e)stin. e)kei=noj toigarou=n,<br />

e)kei=noj o( u( /yistoj kai\ me/gistoj Zeu/j, o( prokaqh/menoj<br />

th=j lamprota/thj u(mw=n po/lewj, o( tou\j patrw/ |ouj u(mw=n<br />

qeou\j kai\ gunai=kaj kai\ te/kna kai\ e(sti/an kai\ oi) /kouj a)po\<br />

pa/shj o)leqri/ou fqora=j r(uo/menoj, tai=j u(mete/raij yucai=j to\<br />

swth/rion e)ne/pneusen bou/lhma, e)pideiknu\j kai\ e)mfai/nwn<br />

o( /pwj e)xai/reto/n e)stin kai\ lampro\n kai\ swthriw=dej meta\<br />

tou= o)feilome/nou seba/smatoj th= | qrh|skei/a| kai\ tai=j i(eroqrh|skei/aij<br />

tw=n a)qana/twn qew=n prosie/nai.<br />

9, 7, 8 ti/j ga\r<br />

ou( /twj a)no/htoj h) \ nou= panto\j a)llo/trioj eu(reqh=nai du/natai,<br />

o( \j ou)k ai) /sqetai th= | filaga/qw| tw=n qew=n spoudh= | sumbai/nein<br />

mh/te th\n gh=n ta\ paradido/mena au)th= | spe/rmata a)rnei=sqai<br />

th\n tw=n gewrgw=n e)lpi/da kenh= | prosdoki/a| sfa/llousan, mhd'<br />

au) = a)sebou=j pole/mou pro/soyin a)nepikwlu/twj e)pi\ gh=j<br />

sthri/zesqai kai\ fqarei/shj th=j tou= ou)ranou= eu)krasi/aj<br />

au)cmw=nta ta\ sw/mata pro\j qa/naton katasu/resqai, mhde\<br />

mh\n a)me/trwn a)ne/mwn pneu/masi th\n qa/lassan kumai/nousan<br />

korufou=sqai, mhde/ ge kataigi/daj a)prosdokh/touj katarrhgnume/naj<br />

o)le/qrion ceimw=na e)pegei/rein, e) /ti toi/nun mhde\ th\n<br />

trofo\n a(pa/ntwn kai\ mhte/ra gh=n a)po\ tw=n katwta/tw lago/nwn<br />

e(auth=j e)n foberw= | tro/mw| kataduome/nhn mhde/ ge ta\ e)pikei/mena<br />

o) /rh casma/twn ginome/nwn katalu/esqai, a( /per pa/nta kai\<br />

tou/twn e) /ti pollw= | calepw/tera kaka\ pro\ tou/tou polla/kij<br />

gegone/nai ou)dei\j a)gnoei=.<br />

9, 7, 9 kai\ tau=ta su/mpanta dia\ th\n<br />

o)le/qrion pla/nhn th=j u(poke/nou mataio/thtoj tw=n a)qemi/twn<br />

e)kei/nwn a)nqrw/pwn e)gi/neto, h(ni/ka kata\ ta\j yuca\j au)tw=n<br />

e)pepo/lazen kai\ scedo\n ei)pei=n ta\ pantacou= th=j oi)koume/nhj<br />

255


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ai)scu/naij e)pi/ezen."<br />

9, 7, 10 tou/toij meq' e( /tera e)pile/gei:<br />

"e)fora/twsan e)n toi=j plate/sin h) /dh pedi/oij a)nqou=nta ta\<br />

lh/i a kai\ toi=j a)sta/cusin e)pikumai/nonta kai\ tou\j leimw=naj<br />

di' eu)ombri/an fuai=j kai\ a) /nqesin lampome/nouj kai\ th\n tou=<br />

a)e/roj kata/stasin eu) /krato/n te kai\ praota/thn a)podoqei=san,<br />

9, 7, 11 caire/twsan loipo\n a( /pantej dia\ th=j h(mete/raj eu)sebei/aj<br />

i(erourgi/aj te kai\ timh=j th=j tou= dunatwta/tou kai\ sterrota/tou<br />

a)e/roj e)xeumenisqei/shj kai\ dia\ tou=to th=j eu)dinota/thj<br />

ei)rh/nhj bebai/wj meq' h(suci/aj a)polau/ontej h(dune/sqwsan.<br />

kai\ o( /soi th=j tuflh=j e)kei/nhj pla/nhj kai\ perio/dou panta/pasin<br />

w)felhqe/ntej ei)j o)rqh\n kai\ kalli/sthn dia/noian e)panh=lqon,<br />

meizo/nwj me\n ou) =n caire/twsan w(j a) \n e)k ceimw=noj a)prosdokh/tou<br />

h) \ no/sou barei/aj a)pospasqe/ntej kai\ h(dei=an ei)j<br />

tou)pio\n zwh=j a)po/lausin karpwsa/menoi:<br />

9, 7, 12 ei) de\ th= |<br />

e)para/tw| au)tw=n mataio/thti e)pime/noien, pollw= | po/rrwqen th=j<br />

u(mete/raj po/lewj kai\ pericw/rou, kaqw\j h)xiw/sate, a)pocwrisqe/ntej<br />

e)xelaqh/twsan, i( /n' ou( /twj kat' a)kolouqi/an th=j<br />

a)xiepai/nou u(mw=n peri\ tou=to spoudh=j panto\j mia/smatoj kai\<br />

a)sebei/aj a)pocwrisqei=sa h( u(mete/ra po/lij kai\ th\n e) /mfuton<br />

au)th= | pro/qesin meta\ tou= o)feilome/nou seba/smatoj tai=j tw=n<br />

a)qana/twn qew=n i(erourgi/aij u(pakou/oi.<br />

9, 7, 13 i( /na de\ ei)dh=te<br />

o( /sw| prosfilh\j h(mi=n ge/gonen h( peri\ tou/tou a)xi/wsij u(mw=n,<br />

kai\ cwri\j yhfisma/twn kai\ cwri\j deh/sewj au)qaire/tw|<br />

boulh/sei h( h(mete/ra proqumota/th filagaqi/aj yuch\ e)pitre/pomen<br />

th= | u(mete/ra| kaqosiw/sei o(poi/an d' a) \n boulhqh=te megalodwrea\n<br />

a)nti\ tau/thj u(mw=n th=j filoqe/ou proqe/sewj<br />

ai)th=sai.<br />

9, 7, 14 kai\ h) /dh me\n tou=to poiei=n kai\ labei=n a)xiw/sate:<br />

teu/xesqe ga\r au)th=j cwri/j tinoj u(perqe/sewj: h( /tij parasceqei=sa<br />

th= | u(mete/ra| po/lei ei)j a( /panta to\n ai)w=na th=j peri\<br />

tou\j a)qana/touj qeou\j filoqe/ou eu)sebei/aj pare/xei marturi/an,<br />

tou= de\ u(ma=j a)xi/wn e)pa/qlwn tetuchke/nai para\ th=j h(mete/raj<br />

filagaqi/aj tau/thj u(mw=n e( /neken th=j tou= bi/ou proaire/sewj<br />

ui(oi=j te kai\ e)kgo/noij u(mete/roij e)pideicqh/setai."<br />

9, 7, 15 Tau=ta dh\ kaq' h(mw=n kata\ pa=san e)parci/an a)nesthli/teuto,<br />

pa/shj e)lpi/doj, to\ gou=n e)p' a)nqrw/poij, a)gaqh=j ta\<br />

kaq' h(ma=j a)poklei/onta: w(j kat' au)to\ dh\ to\ qei=on e)kei=no<br />

lo/gion, ei) dunato/n, e)pi\ tou/toij kai\ tou\j e)klektou\j au)tou\j<br />

skandali/zesqai.<br />

9, 7, 16 h) /dh ge/ toi scedo\n th=j para\ toi=j<br />

plei/stoij a)poyucou/shj prosdoki/aj, a)qro/wj, kaq' o(do\n e) /ti<br />

th\n porei/an e) /n tisin cw/raij dianuo/ntwn tw=n th\n prokeime/nhn<br />

256


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kaq' h(mw=n grafh\n diakonoume/nwn, o( th=j i)di/aj e)kklhsi/aj<br />

u(pe/rmacoj qeo\j mo/non ou)ci\ th\n tou= tura/nnou kaq' h(mw=n<br />

e)pistomi/zwn megalauci/an, th\n u(pe\r h(mw=n ou)ra/nion summaci/an<br />

e)pedei/knuto.<br />

9, 8, 1 Oi( me\n ou) =n e)x e) /qouj o) /mbroi te kai\ u(etoi\ ceimadi/ou th=j<br />

w( /raj u(parcou/shj th\n e)pi\ gh=j a)nei=con sunh/qh fora/n, limo\j<br />

d' a)do/khtoj e)piskh/ptei kai\ loimo\j e)pi\ tou/tw| kai/ tinoj<br />

e(te/rou nosh/matoj-e( /lkoj de\ h) =n ferwnu/mwj tou= purw/douj<br />

e( /neken a) /nqrax prosagoreuo/menon-e)pifora/, o( \ kai\ kaq'<br />

o( /lwn me\n e( /rpon tw=n swma/twn sfalerou\j e)nepoi/ei toi=j<br />

peponqo/si kindu/nouj, ou) mh\n a)lla\ kai\ kata\ tw=n o)fqalmw=n<br />

diafero/ntwj e)pi\ plei=ston gino/menon muri/ouj o( /souj a) /ndraj<br />

a( /ma gunaixi\n kai\ paisi\n phrou\j a)peirga/zeto.<br />

9, 8, 2 tou/toij<br />

prosepani/statai tw= | tura/nnw| o( pro\j )Armeni/ouj po/lemoj,<br />

a) /ndraj e)x a)rcai/ou fi/louj te kai\ summa/couj (Rwmai/wn, ou( \j<br />

kai\ au)tou\j Cristianou\j o) /ntaj kai\ th\n ei)j to\ qei=on eu)se/beian<br />

dia\ spoudh=j poioume/nouj o( qeomish\j ei)dw/loij qu/ein kai\<br />

dai/mosin e)panagka/sai pepeirame/noj, e)cqrou\j a)nti\ fi/lwn<br />

kai\ polemi/ouj a)nti\ summa/cwn katesth/sato.<br />

9, 8, 3 a)qro/wj dh\<br />

tau=ta pa/nta u(f' e( /na kai\ to\n au)to\n surreu/santa kairo/n, th=j<br />

tou= tura/nnou qrasu/thtoj th\n kata\ tou= qei/ou megalauci/an<br />

dih/legxen, o( /ti dh\ th=j peri\ ta\ ei) /dwla au)tou= spoudh=j kai\<br />

th=j kaq' h(mw=n e( /neka poliorki/aj mh\ limo\n mhde\ loimo\n mhde\<br />

mh\n po/lemon e)pi\ tw=n au)tou= sumbh=nai kairw=n e)qrasu/neto.<br />

tau=ta d' ou) =n o(mou= kai\ kata\ to\ au)to\ e)pelqo/nta, kai\ th=j<br />

au)tou= katastrofh=j perieilh/fei ta\ prooi/mia.<br />

9, 8, 4 au)to\j me\n ou) =n peri\ to\n pro\j )Armeni/ouj po/lemon a( /ma<br />

toi=j au)tou= stratope/doij kateponei=to, tou\j de\ loipou\j tw=n<br />

ta\j u(p' au)to\n po/leij oi)kou/ntwn deinw=j o( limo/j te a( /ma kai\<br />

o( loimo\j katetruce/thn, w(j e(no\j me/trou purw=n discili/aj kai\<br />

pentakosi/aj )Attika\j a)ntikatalla/ttesqai.<br />

9, 8, 5 muri/oi me\n<br />

ou) =n e)tu/gcanon oi( kata\ po/leij qnh/ |skontej, plei/ouj de\ tou/twn<br />

oi( kat' a)grou/j te kai\ kw/maj, w(j h) /dh kai\ ta\j pa/lai tw=n<br />

a)groi/kwn polua/ndrouj a)pografa\j mikrou= dei=n pantelh=<br />

paqei=n e)xa/leiyin, a)qro/wj scedo\n a(pa/ntwn e)ndei/a| trofh=j<br />

kai\ loimw/dei no/sw| diefqarme/nwn.<br />

9, 8, 6 tine\j me\n ou) =n ta\<br />

e(autw=n fi/ltata bracuta/thj trofh=j toi=j eu)porwte/roij<br />

a)pempola=n h)xi/oun, a) /lloi de\ ta\j kth/seij kata\ bracu\ diapipra/skontej<br />

ei)j e)sca/thn e)ndei/aj a)pori/an h) /launon, h) /dh de/<br />

tinej smikra\ co/rtou diamasw/menoi spara/gmata kai/ tinaj<br />

a)ne/dhn fqoropoiou\j e)sqi/ontej po/aj, th\n tw=n swma/twn e( /xin<br />

257


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

lumaino/menoi diw/llunto.<br />

9, 8, 7 kai\ gunai/wn de\ tw=n kata\ po/leij<br />

eu)geni/dwn tine\j ei)j a)nai/scunton a)na/gkhn pro\j th=j a)pori/aj<br />

e)laqei=sai, metaitei=n e)pi\ tw=n a)gorw=n proelhlu/qesan, th=j<br />

pa/lai e)leuqeri/ou trofh=j u(po/deigma dia\ th=j peri\ to\ pro/swpon<br />

ai)dou=j kai\ th=j a)mfi\ th\n peribolh\n kosmio/thtoj u(pofai/nousai.<br />

9, 8, 8 kai\ oi( \ me\n a)pesklhko/tej w( /sper ei) /dwla nekra\ w( =de<br />

ka)kei=se yucorragou=ntej e)nseio/menoi/ te kai\ periolisqai/nontej<br />

u(p' a)dunami/aj tou= sth=nai kate/pipton e)n me/saij te platei/aij<br />

prhnei=j h(plwme/noi o)re/xai sfi/sin mikro\n tru/foj a) /rtou<br />

kathntibo/loun kai\ th\n yuch\n pro\j e)sca/taij e) /contej a)napnoai=j<br />

peinh=n e)pebo/wn, pro\j mo/nhn tau/thn th\n o)dunhrota/thn<br />

fwnh\n eu)sqenei=j kaqista/menoi:<br />

9, 8, 9 oi( \ de\ th\n plhqu\n tw=n<br />

ai)tou/ntwn kataplhtto/menoi, o( /soi tw=n eu)porwte/rwn e)do/koun<br />

ei) =nai, meta\ to\ muri/a parascei=n ei)j a)phnh= loipo\n kai\<br />

a) /tegkton e)cw/roun dia/qesin, ta\ au)ta\ toi=j ai)tou=sin o( /son<br />

ou) /pw kai\ au)toi\ pei/sesqai prosdokw=ntej, w( /st' h) /dh kata\<br />

me/saj a)gora\j kai\ stenwpou\j nekra\ kai\ gumna\ sw/mata e)f'<br />

h(me/raij plei/osin a) /tafa dierrimme/na qe/an toi=j o(rw=sin<br />

oi)ktrota/thn pare/cein.<br />

9, 8, 10 h) /dh ge/ toi kai\ kunw=n tinej<br />

e)gi/nonto bora/, di' h( \n ma/lista ai)ti/an oi( zw=ntej e)pi\ th\n<br />

kunoktoni/an e)tra/ponto de/ei tou= mh\ lussh/santaj a)nqrwpofagi/an<br />

e)rga/sasqai.<br />

9, 8, 11 ou)c h( /kista de\ kai\ o( loimo\j pa/ntaj<br />

oi) /kouj e)pebo/sketo, ma/lista d' ou( \j o( limo\j dia\ to\ eu)porei=n<br />

trofw=n ou)c oi( =o/j te h) =n e)ktri=yai: oi( gou=n e)n periousi/aij,<br />

a) /rcontej kai\ h(gemo/nej kai\ muri/oi tw=n e)n te/lei, w( /sper<br />

e)pi/thdej th= | loimw/dei no/sw| pro\j tou= limou= kataleleimme/noi,<br />

o)xei=an kai\ w)kuta/thn u(pe/menon teleuth/n. pa/nta d' ou) =n<br />

oi)mwgw=n h) =n a)na/plea, kata\ pa/ntaj te stenwpou\j a)gora/j te<br />

kai\ platei/aj ou)d' h) =n a) /llo ti qewrei=n h) \ qrh/nouj meta\ tw=n<br />

sunh/qwn au)toi=j au)lw=n te kai\ ktu/pwn.<br />

9, 8, 12 tou=ton dh\ to\n<br />

tro/pon dusi\n o( /ploij toi=j prodedhlwme/noij loimou= te o(mou=<br />

kai\ limou= strateu/saj, o( /laj o( qa/natoj e)n o)li/gw| genea\j<br />

e)nemh/qh, w(j o(ra=n h) /dh duei=n kai\ triw=n sw/mata nekrw=n u(po\<br />

mi/an e)kfora\n prokomizo/mena.<br />

9, 8, 13 toiau=ta th=j Maximi/nou megalauci/aj kai\ tw=n kata\<br />

po/leij kaq' h(mw=n yhfisma/twn ta\ e)pi/ceira h) =n, o( /te kai\ th=j<br />

Cristianw=n peri\ pa/nta spoudh=j te kai\ eu)sebei/aj pa=sin<br />

e) /qnesin dia/dhla kate/sth ta\ tekmh/ria.<br />

9, 8, 14 mo/noi gou=n e)n<br />

thlikau/th| kakw=n perista/sei to\ sumpaqe\j kai\ fila/nqrwpon<br />

258


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /rgoij au)toi=j e)pideiknu/menoi, dia\ pa/shj h(me/raj oi( \ me\n th= |<br />

tw=n qnh|sko/ntwn #muria/dej d' h) =san oi( =j ou) /tij h) =n o( e)pimelhso/meno$j<br />

khdei/a| te kai\ tafh= | prosekarte/roun, oi( \ de\ tw=n a)na\<br />

pa=san th\n po/lin pro\j tou= limou= katatrucome/nwn th\n<br />

plhqu\n u(po\ mi/an su/naxin a)qroi/zontej a) /rtouj die/nemon toi=j<br />

pa=sin, w(j peribo/hton ei)j pa/ntaj a)nqrw/pouj katasth=nai to\<br />

pra=gma qeo/n te tw=n Cristianw=n doxa/zein eu)sebei=j te kai\<br />

mo/nouj qeosebei=j tou/touj a)lhqw=j pro\j au)tw=n e)legcqe/ntaj<br />

tw=n pragma/twn o(mologei=n:<br />

9, 8, 15 e)f' oi( =j tou=ton e)piteloume/noij<br />

to\n tro/pon o( me/gaj kai\ ou)ra/nioj Cristianw=n u(pe/rmacoj<br />

qeo\j th\n kata\ pa/ntwn a)nqrw/pwn dia\ tw=n dedhlwme/nwn<br />

e)pideixa/menoj a)peilh\n kai\ a)gana/kthsin a)nq' w( =n ei)j h(ma=j<br />

u(perballo/ntwj e)nedei/xanto, th\n eu)menh= kai\ faidra\n th=j<br />

au)tou= peri\ h(ma=j pronoi/aj au) =qij h(mi=n au)gh\n a)pedi/dou, w(j<br />

e)n baqei= sko/tw| paradoxo/tata fw=j h(mi=n e)x au)tou= katala/mpwn<br />

ei)rh/nhj e)kfane/j te toi=j pa=sin kaqista\j qeo\n au)to\n<br />

tw=n kaq' h(ma=j e)pi/skopon dia\ panto\j gegone/nai pragma/twn,<br />

masti/zonta me\n kai\ dia\ tw=n perista/sewn kata\ kairo\n<br />

e)pistre/fonta to\n au)tou= lao\n pa/lin t' au) = meta\ th\n au)ta/rkh<br />

paidei/an i( /lew kai\ eu)menh= toi=j ei)j au)to\n ta\j e)lpi/daj e) /cousin<br />

a)nafaino/menon.<br />

9, 9, 1 Ou( /tw dh=ta Kwnstanti/nou, o( \n basile/a e)k basile/wj<br />

eu)sebh= te e)x eu)sebesta/tou kai\ pa/nta swfronesta/tou<br />

gegone/nai proeirh/kamen, pro\j tou= pambasile/wj qeou= te<br />

tw=n o( /lwn kai\ swth=roj kata\ tw=n dussebesta/twn tura/nnwn<br />

a)neghgerme/nou pole/mou te no/mw| parataxame/nou, qeou=<br />

summacou=ntoj au)tw= | paradoxo/tata, pi/ptei me\n e)pi\ (Rw/mhj<br />

u(po\ Kwnstanti=non Maxe/ntioj, o( d' e)p' a)natolh=j ou) polu\n<br />

e)pizh/saj e)kei/nw| cro/non, ai)sci/stw| kai\ au)to\j u(po\ Liki/nnion<br />

ou) /pw mane/nta to/te katastre/fei qana/tw|.<br />

9, 9, 2 pro/tero/j ge<br />

mh\n o( kai\ timh= | kai\ ta/xei th=j basilei/aj prw=toj Kwnstanti=noj<br />

tw=n e)pi\ (Rw/mhj kataturannoume/nwn feidw\ labw/n, qeo\n to\n<br />

ou)ra/nion to/n te tou/tou lo/gon, au)to\n dh\ to\n pa/ntwn swth=ra<br />

)Ihsou=n Cristo/n, su/mmacon di' eu)cw=n e)pikalesa/menoj,<br />

pro/eisin panstratia= |, (Rwmai/oij ta\ th=j e)k progo/nwn<br />

e)leuqeri/aj promnw/menoj.<br />

9, 9, 3 Maxenti/ou dh=ta ma=llon tai=j<br />

kata\ gohtei/an mhcanai=j h) \ th= | tw=n u(phko/wn e)piqarsou=ntoj<br />

eu)noi/a|, proelqei=n ge mh\n ou)d' o( /son pulw=n tou= a) /steoj<br />

e)pitolmw=ntoj, o(plitw=n d' a)nhri/qmw| plh/qei kai\ stratope/dwn<br />

lo/coij muri/oij pa/nta to/pon kai\ cw/ran kai\ po/lin, o( /sh tij<br />

e)n ku/klw| th=j (Rwmai/wn kai\ )Itali/aj a(pa/shj u(p' au)tw= |<br />

dedou/lwto, fraxame/nou, o( th=j e)k qeou= summaci/aj a)nhmme/noj<br />

259


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

basileu\j e)piw\n prw/th| kai\ deute/ra| kai\ tri/th| tou= tura/nnou<br />

parata/xei eu) = ma/la te pa/saj e(lw/n, pro/eisin e)pi\ plei=ston<br />

o( /son th=j )Itali/aj h) /dh te au)th=j (Rw/mhj a) /gcista h) =n:<br />

9, 9, 4 ei) =q'<br />

w(j mh\ tou= tura/nnou ca/rin (Rwmai/oij polemei=n a)nagka/zoito,<br />

qeo\j au)to\j desmoi=j tisin w( /sper to\n tu/rannon porrwta/tw<br />

pulw=n e)xe/lkei kai\ ta\ pa/lai dh\ kata\ a)sebw=n w(j e)n mu/qou lo/gw|<br />

para\ toi=j plei/stoij a)pistou/mena, pista/ ge mh\n pistoi=j e)n<br />

i(erai=j bi/bloij e)sthliteume/na, au)th= | e)nargei/a| pa=sin a(plw=j<br />

ei)pei=n, pistoi=j kai\ a)pi/stoij, o)fqalmoi=j ta\ para/doxa<br />

pareilhfo/sin, e)pistw/sato.<br />

9, 9, 5 w( /sper gou=n e)p' au)tou=<br />

Mwuse/wj kai\ tou= pa/lai qeosebou=j (Ebrai/wn ge/nouj a( /rmata<br />

j, kata\<br />

ta\ au)ta\ dh\ kai\ Maxe/ntioj oi( / te a)mf' au)to\n o(pli=tai kai\<br />

dorufo/roi j, o(phni/ka<br />

nw=ta dou\j th= | e)k qeou= meta\ Kwnstanti/nou duna/mei, to\n pro\<br />

th=j porei/aj dih/ |ei potamo/n, o( \n au)to\j ska/fesin zeu/xaj kai\<br />

eu) = ma/la gefurw/saj mhcanh\n o)le/qrou kaq' e(autou= sunesth/sato:<br />

9, 9, 6 e)f' w( = | h) =n ei)pei=n i.<br />

9, 9, 7 tau/th| dh=ta tou= e)pi\ tou= potamou= zeu/gmatoj<br />

dialuqe/ntoj, u(fiza/nei me\n h( dia/basij, cwrei= d' a)qro/wj<br />

au) /tandra kata\ tou= buqou= ta\ ska/fh, kai\ au)to/j ge prw=toj<br />

o( dussebe/statoj, ei) =ta de\ kai\ oi( a)mf' au)to\n u(paspistai/, h( = |<br />

ta\ qei=a proanafwnei= lo/gia, w= |:<br />

9, 9, 8 w( /ste ei)ko/twj ei) mh\ lo/goij, e) /rgoij d'<br />

ou) =n o(moi/wj toi=j a)mfi\ to\n me/gan qera/ponta Mwuse/a tou\j<br />

para\ qeou= th\n ni/khn a)rame/nouj au)ta\ dh\ ta\ kata\ tou= pa/lai<br />

dussebou=j tura/nnou w( =de/ pwj a) \n u(mnei=n kai\ le/gein a) / |swmen<br />

a.<br />

9, 9, 9 tau=ta kai\ o( /sa tou/toij a)delfa/ te kai\<br />

e)mferh= Kwnstanti=noj tw= | panhgemo/ni kai\ th=j ni/khj ai)ti/w|<br />

260


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

qew= | au)toi=j e) /rgoij a)numnh/saj, e)pi\ (Rw/mhj met' e)piniki/wn<br />

ei)sh/launen, pa/ntwn a)qro/wj au)to\n a( /ma komidh= | nhpi/oij kai\<br />

gunaixi\n tw=n te a)po\ th=j sugklh/tou boulh=j kai\ tw=n a) /llwj<br />

diashmota/twn su\n panti\ dh/mw| (Rwmai/wn faidroi=j o) /mmasin<br />

au)tai=j yucai=j oi( =a lutrwth\n swth=ra/ te kai\ eu)erge/thn met'<br />

eu)fhmiw=n kai\ a)plh/stou cara=j u(podecome/nwn:<br />

9, 9, 10 o( \ d'<br />

w( /sper e) /mfuton th\n ei)j qeo\n eu)se/beian kekthme/noj, mhd'<br />

o( /lwj e)pi\ tai=j boai=j u(posaleuo/menoj mhd' e)pairo/menoj<br />

toi=j e)pai/noij, eu) = ma/la th=j e)k qeou= sunh|sqhme/noj bohqei/aj,<br />

au)ti/ka tou= swthri/ou tro/paion pa/qouj u(po\ cei=ra i)di/aj<br />

ei)ko/noj a)nateqh=nai prosta/ttei, kai\ dh\ to\ swth/rion shmei=on<br />

e)pi\ th= | dexia= | kate/conta au)to\n e)n tw= | ma/lista tw=n e)pi\ (Rw/mhj<br />

dedhmosieume/nw| to/pw| sth/santaj au)th\n dh\ tau/thn prografh\n<br />

e)nta/xai r(h/masin au)toi=j th= | (Rwmai/wn e)gkeleu/etai<br />

fwnh= |:<br />

9, 9, 11 "tou/tw| tw= | swthriw/dei shmei/w|, tw= | a)lhqei=<br />

e)le/gcw| th=j a)ndrei/aj th\n po/lin u(mw=n a)po\ zugou= tou= tura/nnou<br />

diaswqei=san h)leuqe/rwsa, e) /ti mh\n kai\ th\n su/gklhton kai\<br />

to\n dh=mon (Rwmai/wn th= | a)rcai/a| e)pifanei/a| kai\ lampro/thti<br />

e)leuqerw/saj a)pokate/sthsa."<br />

9, 9, 12 kai\ dh\ e)pi\ tou/toij<br />

au)to/j te Kwnstanti=noj kai\ su\n au)tw= | Liki/nnioj, ou) /pw to/te<br />

e)f' h( \n u( /steron e)kpe/ptwken mani/an th\n dia/noian e)ktrapei/j,<br />

qeo\n to\n tw=n a)gaqw=n a(pa/ntwn au)toi=j ai) /tion eu)meni/santej,<br />

a) /mfw mia= | boulh= | kai\ gnw/mh| no/mon u(pe\r Cristianw=n telew/taton<br />

plhre/stata diatupou=ntai, kai\ tw=n pepragme/nwn ei)j<br />

au)tou\j e)k qeou= ta\ para/doxa ta/ te th=j kata\ tou= tura/nnou<br />

ni/khj kai\ to\n no/mon au)to\n Maximi/nw|, tw=n e)p' a)natolh=j<br />

e)qnw=n e) /ti dunasteu/onti fili/an te pro\j au)tou\j u(pokorizome/nw|,<br />

diape/mpontai.<br />

9, 9, 13 o( \ d' oi( =a tu/rannoj perialgh\j e)f' oi( =j<br />

e) /gnw gegenhme/noj, ei) =ta mh\ dokei=n e(te/roij ei) =xai boulo/menoj<br />

mhd' au) = parekqe/sqai to\ keleusqe\n de/ei tw=n prostetaco/twn<br />

w(j a) \n e)x i)di/aj au)qenti/aj toi=j u(p' au)to\n h(gemo/sin<br />

tou=to prw=ton u(pe\r Cristianw=n e)pa/nagkej diacara/ttei to\<br />

gra/mma, ta\ mhde/pw pote\ pro\j au)tou= pepragme/na e)pipla/stwj<br />

au)to\j kaq' e(autou= yeudo/menoj.<br />

9, 9, a, 1, t<br />

ANTIGRAFON ERMHNEIAS EPISTOLHS TOU<br />

TURANNOU<br />

9, 9, a, 1 " )Io/bioj Maximi=noj Sebasto\j Sabi/nw|. kai\ para\ th= |<br />

sh= | stibaro/thti kai\ para\ pa=sin a)nqrw/poij fanero\n ei) =nai<br />

pe/poiqa tou\j despo/taj h(mw=n Dioklhtiano\n kai\ Maximiano/n,<br />

tou\j h(mete/rouj pate/raj, h(ni/ka sunei=don scedo\n a( /pantaj<br />

261


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)nqrw/pouj kataleifqei/shj th=j tw=n qew=n qrh|skei/aj tw= |<br />

e) /qnei tw=n Cristianw=n e(autou\j summemico/taj, o)rqw=j diatetace/nai<br />

pa/ntaj a)nqrw/pouj tou\j a)po\ th=j tw=n au)tw=n qew=n<br />

tw=n a)qana/twn qrh|skei/aj a)nacwrh/santaj prodh/lw| kola/sei<br />

kai\ timwri/a| ei)j th\n qrh|skei/an tw=n qew=n a)naklhqh=nai.<br />

9, 9, a, 2 a)ll' o( /te e)gw\ eu)tucw=j to\ prw=ton ei)j th\n a)natolh\n<br />

paregeno/mhn kai\ e) /gnwn ei) /j tinaj to/pouj plei/stouj tw=n<br />

a)nqrw/pwn ta\ dhmo/sia w)felei=n duname/nouj u(po\ tw=n dikastw=n<br />

dia\ th\n proeirhme/nhn ai)ti/an e)xori/zesqai, e(ka/stw| tw=n<br />

dikastw=n e)ntola\j de/dwka w( /ste mhde/na tou/twn tou= loipou=<br />

prosfe/resqai toi=j e)parciw/taij a)phnw=j, a)lla\ ma=llon<br />

kolakei/a| kai\ protropai=j pro\j th\n tw=n qew=n qrh|skei/an<br />

au)tou\j a)nakalei=n.<br />

9, 9, a, 3 thnikau=ta ou) =n, o( /te a)kolou/qwj th= |<br />

keleu/sei th= | e)mh= | u(po\ tw=n dikastw=n e)fula/tteto ta\ prostetagme/na,<br />

sune/bainen mhde/na e)k tw=n th=j a)natolh=j merw=n<br />

mh/te e)xo/riston mh/te e)nu/briston gi/nesqai, a)lla\ ma=llon e)k<br />

tou= mh\ bare/wj kat' au)tw=n ti gi/nesqai ei)j th\n tw=n qew=n<br />

qrh|skei/an a)nakeklh=sqai:<br />

9, 9, a, 4 meta\ de\ tau=ta, o( /te tw= |<br />

parelqo/nti e)niautw= | eu)tucw=j e)pe/bhn ei)j th\n Nikomh/deian<br />

ka)kei= diete/loun, parege/nonto poli=tai th=j au)th=j po/lewj<br />

pro/j me a( /ma meta\ tw=n xoa/nwn tw=n qew=n meizo/nwj deo/menoi<br />

i( /na panti\ tro/pw| to\ toiou=ton e) /qnoj mhdamw=j e)pitre/poito<br />

e)n th= | au)tw=n patri/di oi)kei=n.<br />

9, 9, a, 5 a)ll' o( /te e) /gnwn plei/stouj<br />

th=j au)th=j qrh|skei/aj a) /ndraj e)n au)toi=j toi=j me/resin oi)kei=n,<br />

ou( /twj au)toi=j ta\j a)pokri/seij a)pe/nemon o( /ti th= | me\n ai)th/sei<br />

au)tw=n a)sme/nwj ca/rin e) /schka, a)ll' ou) para\ pa/ntwn tou=to<br />

ai)thqe\n katei=don: ei) me\n ou) =n tinej ei) =en th= | au)th= | deisidaimoni/a|<br />

diame/nontej, ou( /twj e( /na e( /kaston e)n th= | i)di/a| proaire/sei<br />

th\n bou/lhsin e) /cein kai\ ei) bou/lointo, th\n tw=n qew=n qrh|skei/an<br />

e)piginw/skein.<br />

9, 9, a, 6 o( /mwj kai\ toi=j th=j au)th=j po/lewj Nikomhdeu=sin<br />

kai\ tai=j loipai=j po/lesin, ai( \ kai\ au)tai\ ei)j tosou=ton<br />

th\n o(moi/an ai) /thsin perispouda/stwj pro/j me pepoih/kasin,<br />

dhlono/ti i( /na mhdei\j tw=n Cristianw=n tai=j po/lesin e)noikoi/h,<br />

a)na/gkhn e) /scon prosfilw=j a)pokri/nasqai, o( /ti dh\ au)to\ tou=to<br />

kai\ oi( a)rcai=oi au)tokra/torej pa/ntej diefu/laxan kai\ au)toi=j<br />

toi=j qeoi=j, di' ou( \j pa/ntej a) /nqrwpoi kai\ au)th\ h( tw=n dhmosi/wn<br />

dioi/khsij suni/statai, h) /resen ou) =n w( /ste th\n tosau/thn<br />

ai) /thsin, h( \n u(pe\r th=j qrh|skei/aj tou= qei/ou au)tw=n a)nafe/rousin,<br />

bebaiw/saimi.<br />

9, 9, a, 7 toigarou=n ei) kai\ ta\ ma/lista kai\ th= | sh= |<br />

kaqosiw/sei pro\ tou/tou tou= cro/nou dia\ gramma/twn e)pe/staltai<br />

262


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kai\ di' e)ntolw=n o(moi/wj keke/leustai i( /na mh\ kata\ tw=n<br />

e)parciwtw=n to\ toiou=ton e) /qoj diafula/xai e)pimelhqe/ntwn<br />

mhde\n trace/wj, a)lla\ a)nexika/kwj kai\ summe/trwj sumperife/rointo<br />

au)toi=j, o( /mwj i( /na mh/te u(po\ tw=n benefikiari/wn<br />

mh/te u(p' a) /llwn tw=n tuco/ntwn u( /breij mh/te seismou\j u(pome/noien,<br />

a)ko/louqon e)no/misa kai\ tou/toij toi=j gra/mmasin th\n<br />

sh\n stibaro/thta u(pomnh=sai o( /pwj tai=j kolakei/aij kai\ tai=j<br />

protropai=j ma=llon th\n tw=n qew=n e)pime/leian tou\j h(mete/rouj<br />

e)parciw/taj poih/seiaj e)piginw/skein:<br />

9, 9, a, 8 o( /qen ei) / tij th= |<br />

au)tou= proaire/sei th\n qrh|skei/an tw=n qew=n e)pignwste/on<br />

prosla/boi, tou/touj u(pode/cesqai prosh/kei: ei) de/ tinej th= |<br />

i)di/a| qrh|skei/a| a)kolouqei=n bou/lointo, e)n th= | au)tw=n e)xousi/a|<br />

katalei/poij.<br />

9, 9, a, 9 dio/per h( sh\ kaqosi/wsij to\ e)pitrape/n soi<br />

diafula/ttein o)fei/lei, kai\ mhdeni\ e)xousi/a doqh= | w( /ste tou\j<br />

h(mete/rouj e)parciw/taj u( /bresi kai\ seismoi=j e)pitri=yai,<br />

o(po/te, w( /sper proge/graptai, tai=j protropai=j ma=llon kai\<br />

tai=j kolakei/aij pro\j th\n tw=n qew=n qrh|skei/an tou\j h(mete/rouj<br />

e)parciw/taj prosh/kei a)nakalei=n. i( /na de\ au( /th h(mw=n h(<br />

ke/leusij ei)j gnw=sin pa/ntwn tw=n e)parciwtw=n tw=n h(mete/rwn<br />

e) /lqh|, diata/gmati u(po\ sou= proteqe/nti to\ kekeleusme/non<br />

o)fei/leij dhlw=sai."<br />

9, 9, a, 10 tau=q' u(po\ th=j a)na/gkhj e)kbebiasme/noj, a)ll' ou) kata\<br />

gnw/mhn th\n au)tou= diakeleusa/menoj, ou)ke/t' a)lhqh\j ou)d'<br />

a)xio/pistoj para\ toi=j pa=sin h) =n th=j pro/sqen h) /dh meta\ th\n<br />

o(moi/an sugcw/rhsin palimbo/lou kai\ dieyeusme/nhj au)tou=<br />

gnw/mhj e( /neka.<br />

9, 9, a, 11 ou) /koun e)to/lma tij tw=n h(mete/rwn<br />

su/nodon sugkrotei=n ou)d' e(auto\n e)n fanerw= | katasth/sasqai,<br />

o( /ti mhde\ tou=t' h) /qelen au)tw= | to\ gra/mma, au)to\ mo/non to\<br />

a)nephre/aston h(mi=n e)pitre/pon fula/ttesqai, ou) mh\n suno/douj<br />

e)pikeleu=on poiei=sqai ou)d' oi) /kouj e)kklhsiw=n oi)kodomei=n<br />

ou)d' a) /llo ti tw=n h(mi=n sunh/qwn diapra/ttesqai.<br />

9, 9, a, 12 kai/toi<br />

ge tau=q' oi( th=j ei)rh/nhj kai\ eu)sebei/aj proh/goroi: au)tw= | te<br />

e)pitre/pein e)pesta/lkesan kai\ toi=j u(p' au)tou\j a( /pasin dia\<br />

programma/twn kai\ no/mwn sugkecwrh/kesan: ou) mh\n o(<br />

dussebe/stato/j ge tau/th| e)ndou=nai proh/ |rhto, ei) mh\ o( /te pro\j<br />

th=j qei/aj sunelaqei\j di/khj u( /stato/n ge a) /kwn e)pi\ tou=t' h) /cqh.<br />

9, 10, 1 )Ekperih=lqen d' au)to\n toiau/th tij ai)ti/a. to\ me/geqoj<br />

th=j ou) kat' a)xi/an e)pitrapei/shj h(gemoni/aj au)tw= | mh\ oi( =o/j te<br />

fe/rein, a)lla\ di' a)peiri/an sw/fronoj kai\ basilikou= logismou=<br />

a)peiroka/lwj toi=j pra/gmasin e)gceirw=n e)pi\ pa=si/n te u(perhfani/aj<br />

megalauci/a| th\n yuch\n a)lo/gwj a)rqei/j, h) /dh kai\ kata\<br />

263


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

tw=n th=j basilei/aj koinwnw=n, ta\ pa/nta au)tou= profero/ntwn<br />

ge/nei kai\ trofh= | kai\ paidei/a| a)xiw/mati/ te kai\ sune/sei kai\<br />

tw= | ge pa/ntwn korufaiota/tw|, swfrosu/nh| kai\ th= | peri\ to\n<br />

a)lhqh= qeo\n eu)sebei/a|, tolma=n w( /rmhto qrasu/nesqai kai\ prw=ton<br />

e(auto\n tai=j timai=j a)nagoreu/ein.<br />

9, 10, 2 e)pitei/naj d' ei)j a)po/noian ta\ th=j mani/aj, sunqh/kaj a( \j<br />

pro\j Liki/nnion pepoi/hto paraspondh/saj, po/lemon a) /spondon<br />

ai) /retai. ei) =t' e)n bracei= ta\ pa/nta kukh/saj pa=sa/n te po/lin<br />

e)ktara/xaj kai\ pa=n strato/pedon, muria/dwn to\ plh=qoj<br />

a)nhri/qmwn sunagagw/n, e) /xeisin, ei)j ma/chn au)tw= | parataxa/menoj,<br />

daimo/nwn e)lpi/sin, w( =n dh\ w) / |eto qew=n, kai\ tai=j tw=n<br />

o(plitw=n muria/sin th\n yuch\n e)phrme/noj,<br />

9, 10, 3 kai\ dh\ sumbalw\n<br />

ei)j cei=raj, e) /rhmoj th=j e)k qeou= kaqi/statai e)piskoph=j, th=j<br />

ni/khj e)x au)tou= tou= pa/ntwn e(no\j kai\ mo/nou qeou= tw= | to/te<br />

kratou=nti prutaneuqei/shj.<br />

9, 10, 4 a)po/llusi dh\ prw=ton to\<br />

e)f' w( = | pepoi/qei o(plitiko/n, tw=n te a)mf' au)to\n dorufo/rwn<br />

gumno\n kai\ pa/ntwn e) /rhmon au)to\n kataleloipo/twn tw= | te<br />

kratou=nti prospefeugo/twn, u(pekdu\j o( dei/laioj w(j ta/cista<br />

to\n ou) pre/ponta au)tw= | basiliko\n ko/smon, deilw=j kai\ dusgenw=j<br />

kai\ a)na/ndrwj u(podu/nei to\ plh=qoj ka) /peita diadidra/skei<br />

kruptazo/meno/j te a)na\ tou\j a)grou\j kai\ ta\j kw/maj mo/lij<br />

tw=n polemi/wn ta\j cei=raj, ta\ th=j swthri/aj au)tw= | promnw/menoj,<br />

die/xeisin, e) /rgoij au)toi=j eu) = ma/la pistou\j kai\ a)lhqei=j<br />

tou\j qei/ouj a)pofh/naj crhsmou/j, e)n oi( =j ei) /rhtai<br />

9, 10, 5 ou)<br />

.<br />

9, 10, 6 ou( /tw dh=ta ai)scu/nhj e) /mplewj o( tu/rannoj e)pi\ ta\ kaq'<br />

e(auto\n e)lqw\n me/rh, prw=ta me\n e)mmanei= qumw= | pollou\j<br />

i(erei=j kai\ profh/taj tw=n pa/lai qaumazome/nwn au)tw= | qew=n<br />

w( =n dh\ toi=j crhsmoi=j a)narripisqei\j to\n po/lemon h) /rato, w(j<br />

a) \n go/htaj kai\ a)patew=naj kai\ e)pi\ pa=sin prodo/taj th=j au)tou=<br />

genome/nouj swthri/aj a)nairei=: ei) =ta de\ dou\j do/xan tw= |<br />

Cristianw=n qew= | no/mon te to\n u(pe\r e)leuqeri/aj au)tw=n<br />

telew/tata kai\ plhre/stata diataxa/menoj, dusqanath/saj<br />

au)ti/ka mhdemia=j au)tw= | cro/nou doqei/shj proqesmi/aj teleuta= |<br />

to\n bi/on. o( de\ katapemfqei\j u(p' au)tou= no/moj toiou=toj h) =n<br />

ANTIGRAFON ERMHNEIAS THS TOU TURANNOU<br />

264


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

UPER CRISTIANWN DIATAXEWS EK RWMAIKHS<br />

GAWTTHS EIS THN ELLADA METALHFQEISHS<br />

9, 10, 7 "Au)tokra/twr Kai=sar Ga/i oj Ou)ale/rioj Maximi=noj ,<br />

Germaniko/j, Sarmatiko/j, eu)sebh\j eu)tuch\j a)ni/khtoj Sebasto/j.<br />

kata\ pa/nta tro/pon h(ma=j dihnekw=j tw=n e)parciwtw=n<br />

tw=n h(mete/rwn tou= crhsi/mou pronoei=sqai kai\ tau=ta au)toi=j<br />

bou/lesqai pare/cein, oi( =j ta\ lusitelh= pa/ntwn ma/lista<br />

katorqou=tai kai\ o( /sa th=j lusitelei/aj kai\ th=j crhsimo/thto/j<br />

e)stin th=j koinh=j au)tw=n kai\ o(poi=a pro\j th\n dhmosi/an<br />

lusite/leian a(rmo/zei kai\ tai=j e(ka/stwn dianoi/aij prosfilh=<br />

tugca/nei, ou)de/na a)gnoei=n, a)ll' e( /kaston a)natre/cein e)p' au)to\<br />

to\ gino/menon ginw/skein te e( /kaston tw=n a)nqrw/pwn kai\ e) /cein<br />

e)n e(autw= | dh=lon ei) =nai pisteu/omen.<br />

9, 10, 8 o(po/te toi/nun pro\<br />

tou/tou dh=lon ge/gonen th= | gnw/sei th= | h(mete/ra| e)k tau/thj th=j<br />

profa/sewj e)x h( =j kekeleusme/non h) =n u(po\ tw=n qeiota/twn<br />

Dioklhtianou= kai\ Maximianou=, tw=n gone/wn tw=n h(mete/rwn,<br />

ta\j suno/douj tw=n Cristianw=n e)xh|rh=sqai, pollou\j seismou\j<br />

kai\ a)posterh/seij u(po\ tw=n o)ffikiali/wn gegenh=sqai, kai\ ei)j<br />

tou)pio\n de\ tou=to procwrei=n kata\ tw=n e)parciwtw=n tw=n<br />

h(mete/rwn, w( =n ma/lista pro/noian th\n prosh/kousan gi/nesqai<br />

spouda/zomen, tw=n ou)siw=n tw=n i)di/wn au)tw=n katatribome/nwn,<br />

doqe/ntwn gramma/twn pro\j tou\j h(gemo/naj e(ka/sthj e)parci/aj<br />

tw= | parelqo/nti e)niautw= | e)nomoqeth/samen i( /n' ei) / tij bou/loito<br />

tw= | toiou/tw| e) /qei h) \ th= | au)th= | fulakh= | th=j qrh|skei/aj e( /pesqai,<br />

tou=ton a)nempodi/stwj e) /cesqai th=j proqe/sewj th=j e(autou=<br />

kai\ u(po\ mhdeno\j e)mpodi/zesqai mhde\ kwlu/esqai kai\<br />

ei) =nai au)toi=j eu)ce/reian di/ca tino\j fo/bou kai\ u(poyi/aj<br />

tou=q' o( /per e(ka/stw| a)re/skei, poiei=n.<br />

9, 10, 9 plh\n ou)de\ nu=n<br />

laqei=n h(ma=j e)dunh/qh o( /ti tine\j tw=n dikastw=n parenequmou=nto<br />

ta\j h(mete/raj keleu/seij kai\ dista/zein tou\j h(mete/rouj<br />

a)nqrw/pouj peri\ ta\ prosta/gmata ta\ h(me/tera pareskeu/asan<br />

kai\ o)knhro/teron prosie/nai tau/taij tai=j qrh|skei/aij ai( =j h) =n<br />

a)resto\n au)toi=j, e)poi/hsan.<br />

9, 10, 10 i( /na toi/nun ei)j to\ e(xh=j pa=sa<br />

u(poyi/a h) \ a)mfiboli/a tou= fo/bou periaireqh= |, tou=to to\ dia/tagma<br />

proteqh=nai e)nomoqeth/samen, i( /na pa=sin dh=lon ge/nhtai<br />

e)xei=nai tou/toij oi( /tinej tau/thn th\n ai( /resin kai\ th\n qrh|skei/an<br />

metie/nai bou/lontai, e)k tau/thj th=j dwrea=j th=j h(mete/raj,<br />

kaqw\j e( /kastoj bou/letai h) \ h(de/a au)tw= | e)stin, ou( /twj prosie/nai<br />

th= | qrh|skei/a| tau/th| h( \n e)x e) /qouj qrh|skeu/ein ei( /leto. kai\ ta\<br />

kuriaka\ de\ ta\ oi)kei=a o( /pwj kataskeua/zoien, sugkecw/rhtai.<br />

9, 10, 11 i( /na me/ntoi kai\ mei/zwn ge/nhtai h( h(mete/ra dwrea/, kai\<br />

tou=to nomoqeth=sai kathxiw/samen i( /na ei) / tinej oi)ki/ai kai\<br />

265


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

cwri/a %&a( \ tou= dikai/ou tou= tw=n Cristianw=n pro\ tou/tou<br />

e)tu/gcanon o) /nta, e)k th=j keleu/sewj tw=n gone/wn tw=n h(mete/rwn<br />

ei)j to\ di/kaion mete/pesen tou= fi/skou h) \ u(po/ tinoj katelh/fqh<br />

po/lewj, ei) /te dia/prasij tou/twn gege/nhtai ei) /te ei)j ca/risma<br />

de/dotai/ tini, tau=ta pa/nta ei)j to\ a)rcai=on di/kaion tw=n<br />

Cristianw=n a)naklhqh=nai e)keleu/samen, i( /na kai\ e)n tou/tw|<br />

th=j h(mete/raj eu)sebei/aj kai\ th=j pronoi/aj ai) /sqhsin pa/ntej<br />

la/bwsin."<br />

9, 10, 12 au( =tai tou= tura/nnou fwnai/, ou)d' o( /lon e)niauto\n tw=n<br />

kata\ Cristianw=n e)n sth/laij a)nateqeime/nwn au)tw= | diatagma/twn<br />

u(sterh/sasai, kai\ par' w( = | ge mikrw= | pro/sqen dussebei=j<br />

e)dokou=men kai\ a) /qeoi kai\ panto\j o) /leqroi tou= bi/ou, w(j mh\<br />

o( /ti ge po/lin, a)ll' ou)de\ cw/ran ou)d' e)rhmi/an oi)kei=n e)pitre/pesqai,<br />

para\ tou/tw| diata/xeij u(pe\r Cristianw=n kai\ nomoqesi/ai<br />

suneta/ttonto, kai\ oi( pro\ brace/oj puri\ kai\ sidh/rw|<br />

qhri/wn te kai\ oi)wnw=n bora= | pro\ o)fqalmw=n au)tou= diafqeiro/menoi<br />

kai\ pa=n ei) =doj kola/sewj kai\ timwri/aj a)pallagh=j te<br />

bi/ou oi)ktro/tata w(j a) \n a) /qeoi kai\ dussebei=j u(pome/nontej,<br />

ou( =toi nu=n pro\j tou= au)tou= kai\ qrh|skeu/ein o(mologou=ntai<br />

qrh|skei/an kai\ e)piskeua/zein kuriaka\ e)pitre/pontai, kai\<br />

dikai/wn tinw=n au)toi=j metei=nai au)to\j o( tu/rannoj<br />

o(mologei=.<br />

9, 10, 13 kai\ dh\ toiau=ta e)xomologhsa/menoj, w( /sper<br />

tino\j tucw\n eu)ergesi/aj tou/twn dh\ au)tw=n e( /neka, h( =tton h) \<br />

paqei=n au)to\n crh=n dh/pou paqw/n, a)qro/a| qeou= plhgei\j<br />

ma/stigi e)n deute/ra| tou= pole/mou sumbolh= | katastre/fei:<br />

9, 10, 14 gi/netai d' au)tw= | ta\ th=j katastrofh=j ou)c oi( =a strathgoi=j<br />

polema/rcaij u(pe\r a)reth=j kai\ gnwri/mwn polla/kij a)ndrizome/noij<br />

e)n pole/mw| th\n eu)kleh= teleuth\n eu)qarsw=j u(pomei=nai<br />

sune/bh, a)lla\ ga\r a( /te tij dussebh\j kai\ qeoma/coj, th=j<br />

parata/xewj e) /t' au)tw= | pro\ tou= pedi/ou sunestw/shj oi) /koi<br />

me/nwn au)to\j kai\ kruptazo/menoj, th\n prosh/kousan timwri/an<br />

u(pe/cei, a)qro/a| qeou= plhgei\j kaq' o( /lou tou= sw/matoj ma/stigi,<br />

w(j a)lghdo/sin deinai=j kai\ periwduni/aij e)launo/menon prhnh=<br />

katapesei=n, limw= | fqeiro/menon ta/j te sa/rkaj o( /laj a)ora/tw|<br />

kai\ qehla/tw| puri\ thko/menon, w(j diarreu/santa to\ me\n pa=n<br />

ei) =doj th=j palaia=j morfh=j a)fanisqh=nai, xhrw=n d' au)to\<br />

mo/non o)ste/wn oi( =o/n ti makrw= | cro/nw| kateskeleteume/non<br />

ei) /dwlon u(poleifqh=nai, w(j mhd' a) /llo ti nomi/zein tou\j<br />

paro/ntaj h) \ ta/fon au)tw= | th=j yuch=j gegone/nai to\ sw=ma, e)n<br />

h) /dh nekrw= | kai\ pantelw=j a)porreu/santi katorwrugme/nhj.<br />

9, 10, 15 sfodro/teron d' e) /ti ma=llon th=j qe/rmhj au)to\n<br />

e)k ba/qouj muelw=n kataflegou/shj, prophdw=sin me\n au)tw= |<br />

ta\ o) /mmata kai\ th=j i)di/aj lh/xewj a)popeso/nta phro\n au)to\n<br />

a)fi/hsin, o( \ d' e)pi\ tou/toij e) /t' e)mpne/wn a)nqomologou/menoj tw= |<br />

266


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kuri/w| qa/naton e)pekalei=to, kai\ to\ panu/staton e)ndi/kwj<br />

tau=ta th=j kata\ tou= Cristou= paroini/aj ca/rin o(mologh/saj<br />

paqei=n, th\n yuch\n a)fi/hsin.<br />

9, 11, 1 Ou( /tw dh=ta Maximi/nou e)kpodw\n genome/nou, o( \j mo/noj<br />

e) /ti lei/pwn tw=n th=j qeosebei/aj e)cqrw=n, a(pa/ntwn cei/ristoj<br />

a)nape/fhnen, ta\ me\n th=j tw=n e)kklhsiw=n a)nanew/sewj e)k<br />

qemeli/wn ca/riti qeou= tou= pantokra/toroj h)gei/reto o( / te tou=<br />

Cristou= lo/goj, ei)j do/xan tou= tw=n o( /lwn qeou= diala/mpwn,<br />

mei/zona th=j pro/sqen a)pela/mbanen parrhsi/an, ta\ de\ th=j<br />

dussebei/aj tw=n th=j qeosebei/aj e)cqrw=n ai)scu/nhj e)sca/thj kai\<br />

a)timi/aj e)nepi/mplato.<br />

9, 11, 2 prw=to/j te ga\r Maximi=noj au)to\j<br />

koino\j a(pa/ntwn pole/mioj u(po\ tw=n kratou/ntwn a)nagoreuqei/j,<br />

dussebe/statoj kai\ duswnumw/tatoj kai\ qeomise/statoj<br />

tu/rannoj dia\ programma/twn dhmosi/wn a)nesthli/teuto,<br />

grafai/ te o( /sai ei)j timh\n au)tou= te kai\ tw=n au)tou= pai/dwn<br />

kata\ pa=san a)ne/keinto po/lin, ai( \ me\n e)x u( /youj ei)j e) /dafoj<br />

r(iptou/menai sunetri/bonto, ai( \ de\ ta\j proso/yeij h)creiou=nto<br />

skoteinw= | crw/mati katamelanou/menai, a)ndria/ntwn te o(moi/wj<br />

o(po/soi ei)j au)tou= timh\n dianesth/kesan, w(sau/twj r(iptou/menoi<br />

sunetri/bonto, ge/lwj kai\ paidia\ toi=j e)nubri/zein kai\ e)mparoinei=n<br />

e)qe/lousin e)kkei/menoi.<br />

9, 11, 3 ei) =ta de\ kai\ tw=n a) /llwn th=j<br />

qeosebei/aj e)cqrw=n pa=sai timai\ perih|rou=nto, e)ktei/nonto de\<br />

kai\ pa/ntej oi( ta\ Maximi/nou fronou=ntej, o( /soi ma/lista tw=n<br />

e)n a)rcikoi=j a)xiw/masin u(p' au)tou= tetimhme/noi th= | pro\j au)to\n<br />

kolakei/a| sobarw=j e)neparoi/nhsan tw= | kaq' h(ma=j lo/gw|:<br />

9, 11, 4 oi( =oj h) =n o( para\ pa/ntaj au)tw= | timiw/tatoj kai\ ai)desimw/tatoj<br />

e(tai/rwn te gnhsiw/tatoj Peuke/tioj, di\j u( /patoj kai\<br />

tri\j u( /patoj kai\ tw=n kaqo/lou lo/gwn e) /parcoj pro\j au)tou=<br />

kaqestame/noj, Koulkiano/j te w(sau/twj dia\ pa/shj a)rcikh=j<br />

proelqw\n e)xousi/aj, o( kai\ au)to\j muri/oij toi=j kat' Ai) /gupton<br />

Cristianw=n e)llampruna/menoj ai( /masin, a) /lloi te e)pi\ tou/toij<br />

ou)k o)li/goi, di' w( =n ma/lista ta\ th=j Maximi/nou turanni/doj<br />

e)krataiou=to/ te kai\ hu) /xeto.<br />

9, 11, 5 e)ka/lei de\ a) /ra kai\ Qeo/teknon<br />

h( di/kh, ou)damw=j ta\ kata\ Cristianw=n au)tw= | pepragme/na<br />

lh/qh| paradidou=sa. e)pi\ me\n ga\r tw= | kat' )Antio/ceian i(druqe/nti<br />

pro\j au)tou= xoa/nw| do/xaj eu)hmerei=n, h) /dh kai\ h(gemoni/aj<br />

h)xi/wto para\ Maximi/nou,<br />

9, 11, 6 Liki/nnioj d' e)piba\j th=j )Antioce/wn<br />

po/lewj fw/ran te goh/twn poihsa/menoj, tou\j tou=<br />

neopagou=j xoa/nou profh/taj kai\ i(erei=j basa/noij h) |ki/zeto,<br />

ti/ni lo/gw| th\n a)pa/thn kaqupokri/nointo, punqano/menoj: w(j<br />

d' e)pikru/ptesqai au)toi=j pro\j tw=n basa/nwn sunelaunome/noij<br />

267


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)du/naton h) =n, e)dh/loun de\ to\ pa=n musth/rion a)pa/thn tugca/nein<br />

te/cnh| th= | Qeote/knou memhcanhme/nhn, toi=j pa=sin th\n a)xi/an<br />

e)piqei\j di/khn, prw=ton au)to\n Qeo/teknon, ei) =ta de\ kai\ tou\j<br />

th=j gohtei/aj koinwnou\j meta\ plei/staj o( /saj ai)ki/aj qana/tw|<br />

paradi/dwsin.<br />

9, 11, 7 tou/toij a( /pasin proseti/qento kai\ oi(<br />

Maximi/nou pai=dej, ou( \j h) /dh kai\ th=j basilikh=j timh=j th=j te<br />

e)n pi/naxin kai\ grafai=j a)naqe/sewj pepoi/hto koinwnou/j:<br />

kai\ oi( sugge/neian de\ tou= tura/nnou to\ pri\n au)cou=ntej kai\<br />

pa/ntaj a)nqrw/pouj katadunasteu/ein e)phrme/noi ta\ au)ta\ toi=j<br />

prodedhlwme/noij meta\ th=j e)sca/thj a)timi/aj e) /pascon, e)pei\<br />

mh\ e)de/xanto paidei/an mhde\ e) /gnwsan mhde\ sunh=kan th\n<br />

fa/skousan e)n i(eroi=j lo/goij parake/leusin<br />

9, 11, 8


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

Ta/de kai\ h( deka/th perie/cei bi/bloj th=j )Ekklhsiastikh=j<br />

i(stori/aj<br />

Peri\ th=j e)k qeou= prutaneuqei/shj h(mi=n ei)rh/nhj.<br />

Peri\ th=j tw=n e)kklhsiw=n a)nanew/sewj.<br />

Peri\ tw=n kata\ pa/nta to/pon e)gkaini/wn.<br />

Panhguriko\j e)pi\ th= | tw=n pragma/twn faidro/thti.<br />

)Anti/grafa basilikw=n no/mwn peri\ tw=n Cristianw=n<br />

proshko/ntwn.<br />

)Anti/grafon basilikh=j e)pistolh=j di' h( =j crh/mata tai=j<br />

e)kklhsi/aij dwrei=tai.<br />

)Anti/grafon basilikh=j e)pistolh=j di' h( =j tou\j proestw=taj<br />

tw=n e)kklhsiw=n pa/shj a)polelu/sqai th=j peri\ ta\<br />

politika\ leitourgi/aj prosta/ttei.<br />

Peri\ th=j Likinni/ou ei)j u( /steron kakotropi/aj kai\ th=j<br />

katastrofh=j au)tou=.<br />

Peri\ th=j ni/khj Kwnstanti/nou kai\ tw=n u(p' au)tou= toi=j<br />

u(po\ th\n (Rwmai/wn e)xousi/an u(parxa/ntwn.<br />

10, 1, 1 Qew= | dh\ ca/rij e)pi\ pa=sin tw= | pantokra/tori kai\ basilei=<br />

tw=n o( /lwn, plei/sth de\ kai\ tw= | swth=ri kai\ lutrwth= | tw=n<br />

yucw=n h(mw=n )Ihsou= Cristw= | di' ou( = ta\ th=j ei)rh/nhj e) /k te tw=n<br />

e) /xwqen o)clhrw=n kai\ tw=n kata\ dia/noian be/baia kai\ a)sa/leuta<br />

fula/ttesqai h(mi=n dia\ panto\j eu)co/meqa.<br />

10, 1, 2 a( /ma de\ eu)cai=j<br />

kai\ to\n de/katon e)n tou/tw| toi=j prodiexodeuqei=sin th=j<br />

)Ekklhsiastikh=j i(stori/aj e)piqe/ntej to/mon, soi\ tou=ton<br />

e)pigra/yomen, i(erw/tate/ moi Pauli=ne, w( /sper e)pisfra/gisma/<br />

se th=j o( /lhj u(poqe/sewj a)nabow/menoi,<br />

10, 1, 3 ei)ko/twj d' e)n<br />

a)riqmw= | telei/w| to\n te/leion e)ntau=qa kai\ panhguriko\n th=j<br />

tw=n e)kklhsiw=n a)nanew/sewj lo/gon katata/xomen, qei/w|<br />

pneu/mati peiqarcou=ntej w( =de/ pwj e)gkeleuome/nw| a) / |sate<br />

u=.<br />

10, 1, 4 kai\ dh\ tw= | logi/w| prosta/ttonti to\ kaino\n a) = |sma dia\<br />

tou=de nu=n a)kolou/qwj e)pifwnw=men o( /ti dh\ meta\ ta\j deina\j<br />

kai\ skoteina\j e)kei/naj o) /yeij te kai\ dihgh/seij toiau=ta nu=n<br />

o(ra=n kai\ toiau=ta panhguri/zein h)xiw/qhmen, oi( =a tw=n pro\<br />

h(mw=n polloi\ tw= | o) /nti di/kaioi kai\ qeou= ma/rturej e)pequ/mhsan<br />

e)pi\ gh=j i)dei=n, kai\ ou)k ei) =don, kai\ a)kou=sai, kai\ ou)k h) /kousan.<br />

10, 1, 5 a)ll' oi( \ me\n h( = | ta/coj speu/santej tw=n polu\ kreitto/nwn<br />

<br />

269


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e) /tucon e)n au)toi=j ou)ranoi=j kai\ paradei/sw| th=j e)nqe/ou trufh=j<br />

a)narpasqe/ntej, h(mei=j de\ kai\ ta/de mei/zona h) \ kaq' h(ma=j<br />

u(pa/rcein o(mologou=ntej, u(perekpeplh/gmeqa me\n th=j tou=<br />

ai)ti/ou megalodwrea=j th\n ca/rin, qauma/zomen de\ ei)ko/twj<br />

o( /lhj yuch=j duna/mei se/bontej kai\ tai=j a)nagra/ptoij prorrh/sesin<br />

a)lh/qeian e)pimarturou=ntej,<br />

10, 1, 6 di' w( =n ei) /rhtai deu=te<br />

i/. e)f' oi( =j e)nargw=j ei)j<br />

h(ma=j peplhrwme/noij cai/rontej, to\n e)fexh=j sunei/rwmen<br />

lo/gon.<br />

10, 1, 7 )Hfa/nisto me\n dh\ kaq' o( \n dedh/lwtai tro/pon pa=n to\<br />

tw=n qeomisw=n ge/noj kai\ th=j a)nqrw/pwn a)qro/wj o) /yewj ou( /twj<br />

e)xalh/leipto, w(j pa/lin r(h=ma qei=on te/loj e) /cein to\ le/gon:<br />

h:<br />

10, 1, 8 h(me/ra de\ loipo\n h) /dh faidra\ kai\ diaugh/j,<br />

mhdeno\j ne/fouj au)th\n e)piskia/zontoj, fwto\j ou)rani/ou bolai=j<br />

a)na\ th\n oi)koume/nhn a( /pasan tai=j e)kklhsi/aij tou= Cristou=<br />

kathu/gazen, ou)de/ tij h) =n kai\ toi=j e) /xwqen tou= kaq' h(ma=j<br />

qia/sou fqo/noj sunapolau/ein ei) mh\ tw=n i) /swn, a)porroh=j d'<br />

ou) =n o( /mwj kai\ metousi/aj tw=n qeo/qen h(mi=n prutaneuqe/ntwn.<br />

10, 2, 1 Pa=si me\n ou) =n a)nqrw/poij ta\ e)k th=j tw=n tura/nnwn<br />

katadunastei/aj e)leu/qera h) =n, kai\ tw=n prote/rwn a)phllagme/noi<br />

kakw=n, a) /lloj a) /llwj mo/non a)lhqh= qeo\n to\n tw=n<br />

eu)sebw=n u(pe/rmacon w(molo/gei: ma/lista d' h(mi=n toi=j e)pi\<br />

to\n Cristo\n tou= qeou= ta\j e)lpi/daj a)nhrthme/noij a) /lektoj<br />

parh=n eu)frosu/nh kai/ tij e) /nqeoj a( /pasin e)ph/nqei cara\ pa/nta<br />

to/pon to\n pro\ mikrou= tai=j tw=n tura/nnwn dussebei/aij<br />

h)ripwme/non w( /sper e)k makra=j kai\ qanathfo/rou lu/mhj<br />

a)nabiw/skonta qewme/noij new/j te au) =qij e)k ba/qrwn ei)j<br />

u( /yoj a) /peiron e)geirome/nouj kai\ polu\ krei/ttona th\n a)glai/ an<br />

tw=n pa/lai pepoliorkhme/nwn a)polamba/nontaj.<br />

10, 2, 2 a)lla\ kai\<br />

basilei=j oi( a)nwta/tw sunece/si tai=j u(pe\r Cristianw=n<br />

nomoqesi/aij ta\ th=j e)k qeou= megalodwrea=j h(mi=n ei)j makro\n<br />

e) /ti kai\ mei=zon e)kra/tunon, e)foi/ta de\ kai\ ei)j pro/swpon e)pisko/poij<br />

basile/wj gra/mmata kai\ timai\ kai\ crhma/twn do/seij:<br />

w( =n ou)k a)po\ tro/pou ge/noit' a) \n kata\ to\n prosh/konta kairo\n<br />

tou= lo/gou, w( /sper e)n i(era= | sth/lh|, th= |de th= | bi/blw| ta\j fwna\j<br />

e)k th=j (Rwmai/wn e)pi\ th\n (Ella/da glw=ssan metalhfqei/saj<br />

270


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)gcara/xai, w(j a) \n kai\ toi=j meq' h(ma=j a( /pasin fe/rointo dia\<br />

mnh/mhj.<br />

10, 3, 1 )Epi\ dh\ tou/toij to\ pa=sin eu)ktai=on h(mi=n kai\ poqou/menon<br />

sunekrotei=to qe/ama, e)gkaini/wn e(ortai\ kata\ po/leij kai\ tw=n<br />

a) /rti neopagw=n proseukthri/wn a)fierw/seij, e)pisko/pwn e)pi\<br />

tau)to\n sunhlu/seij, tw=n po/rrwqen e)x a)llodaph=j sundromai/,<br />

law=n ei)j laou\j filofronh/seij, tw=n Cristou= sw/matoj melw=n<br />

ei)j mi/an sunio/ntwn a(rmoni/an e( /nwsij.<br />

10, 3, 2 sunh/geto gou=n<br />

a)kolou/qwj prorrh/sei profhtikh= | mustikw=j to\ me/llon<br />

proshmainou/sh| o)ste/on pro\j o)ste/on kai\ a(rmoni/a pro\j<br />

a(rmoni/an kai\ o( /sa qespi/zwn o( lo/goj di' ai)nigma/twn a)yeudw=j<br />

proanetei/nato,<br />

10, 3, 3 mi/a te h) =n qei/ou pneu/matoj dia\ pa/ntwn<br />

tw=n melw=n cwrou=sa du/namij kai\ yuch\ tw=n pa/ntwn mi/a kai\<br />

proqumi/a pi/stewj h( au)th\ kai\ ei( =j e)x a(pa/ntwn qeologi/aj<br />

u( /mnoj, nai\ mh\n kai\ tw=n h(goume/nwn e)ntelei=j qrh|skei=ai<br />

i(erourgi/ai te tw=n i(erwme/nwn kai\ qeoprepei=j e)kklhsi/aj<br />

qesmoi/, w( =de me\n yalmw|di/aij kai\ tai=j loipai=j tw=n qeo/qen<br />

h(mi=n paradoqeisw=n fwnw=n a)kroa/sesin, w( =de de\ qei/aij kai\<br />

mustikai=j e)piteloume/naij diakoni/aij, swthri/ou te h) =n<br />

pa/qouj a)po/rrhta su/mbola.<br />

10, 3, 4 o(mou= de\ pa=n ge/noj h(liki/aj<br />

a) /rreno/j te kai\ qh/leoj fu/sewj o( /lh| dianoi/aj i)scu/i di' eu)cw=n<br />

kai\ eu)caristi/aj geghqo/ti nw= | kai\ yuch= | to\n tw=n a)gaqw=n<br />

parai/tion qeo\n e)ge/rairon. e)ki/nei de\ kai\ lo/gouj a( /paj tw=n<br />

paro/ntwn a)rco/ntwn panhgurikou/j, w(j e(ka/stw| parh=n<br />

duna/mewj, qeia/zwn th\n panh/gurin.<br />

10, 4, 1 Kai/ tij e)n me/sw| parelqw\n tw=n metri/wj e)pieikw=n,<br />

lo/gou su/ntaxin pepoihme/noj, w(j e)n e)kklhsi/aj a)qroi/smati,<br />

plei/stwn e)piparo/ntwn poime/nwn e)n h(suci/a| kai\ ko/smw| th\n<br />

a)kro/asin parecome/nwn, e(no\j ei)j pro/swpon ta\ pa/nta a)ri/stou<br />

kai\ qeofilou=j e)pisko/pou, ou( = dia\ spoudh=j o( ma/lista tw=n<br />

a)mfi\ to\ Foini/kwn e) /qnoj diapre/pwn e)n Tu/rw| new\j filoti/mwj<br />

e)peskeu/asto, toio/nde pare/sce lo/gon:<br />

PANHGURIKOS EPI THI TWN EKKLHSIWN<br />

OIKODOMHI PAULINWI TURIWN EPISKOPWI<br />

PROSPEFWNHMENOS<br />

10, 4, 2 ) =W fi/loi qeou= kai\ i(erei=j oi( to\n a( /gion podh/rh kai\ to\n<br />

ou)ra/nion th=j do/xhj ste/fanon to/ te cri=sma to\ e) /nqeon kai\<br />

th\n i(eratikh\n tou= a(gi/ou pneu/matoj stolh\n peribeblhme/noi,<br />

su/ te, w) = ne/on a(gi/ou new\ qeou= semnolo/ghma, geraira= | me\n<br />

fronh/sei para\ qeou= tetimhme/ne, ne/aj de\ kai\ a)kmazou/shj<br />

a)reth=j e) /rga polutelh= kai\ pra/xeij e)pidedeigme/ne, w( = | to\n e)pi\<br />

271


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

gh=j oi) =kon au)to\j o( to\n su/mpanta ko/smon perie/cwn qeo\j<br />

dei/masqai kai\ a)naneou=n Cristw= | tw= | monogenei= kai\ prwtogenei=<br />

de\ au)tou= lo/gw| th= | te a(gi/a| tou/tou kai\ qeoprepei= nu/mfh|<br />

ge/raj e)xai/reton dedw/rhtai,<br />

10, 4, 3 ei) /te tij ne/on se Beselehl<br />

qei/aj a)rcite/ktona skhnh=j e)qe/loi kalei=n ei) /te Solomw=na<br />

kainh=j kai\ polu\ krei/ttonoj (Ierousalh\m basile/a ei) /te kai\<br />

ne/on Zorobabel th\n polu\ krei/ttona do/xan th=j prote/raj tw= |<br />

new= | tou= qeou= peritiqe/nta,<br />

10, 4, 4 a)lla\ kai\ u(mei=j, w) = th=j i(era=j<br />

a)ge/lhj Cristou= qre/mmata, lo/gwn a)gaqw=n e(sti/a, swfrosu/nhj<br />

paideuth/rion kai\ qeosebei/aj semno\n kai\ qeofile\j<br />

a)kroath/rion:<br />

10, 4, 5 pa/lai me\n h(mi=n ta\j parado/xouj qeoshmi/aj<br />

kai\ tw=n tou= kuri/ou qauma/twn ta\j ei)j a)nqrw/pouj eu)ergesi/aj<br />

dia\ qei/wn a)nagnwsma/twn a)koh= | paradecome/noij u( /mnouj ei)j<br />

qeo\n kai\ w) |da\j a)nape/mpein e)xh=n le/gein paideuome/noij o(<br />

j:<br />

10, 4, 6 a)lla\ nu=n<br />

ge ou)ke/t' a)koai=j ou)de\ lo/gwn fh/maij to\n braci/ona to\n<br />

u(yhlo\n th/n te ou)ra/nion dexia\n tou= panaga/qou kai\ pambasile/wj<br />

h(mw=n qeou= paralamba/nousin, e) /rgoij d' w(j e) /poj ei)pei=n<br />

kai\ au)toi=j o)fqalmoi=j ta\ pa/lai mnh/mh| paradedome/na pista\<br />

kai\ a)lhqh= kaqorwme/noij, deu/teron u( /mnon e)pini/kion pa/restin<br />

a)name/lpein e)nargw=j te a)nafwnei=n kai\ le/gein kaqa/per<br />

.<br />

10, 4, 7 poi/a| de\<br />

po/lei h) \ th= |de th= | neopagei= kai\ qeoteu/ktw|; j, peri\ h( =j kai\ a) /llo ti qei=on lo/gion w( =de/ pwj<br />

eu)aggeli/zetai u=: e)f' h( \n tou= panaga/qou sugkroth/santoj<br />

h(ma=j qeou= dia\ th=j tou= monogenou=j au)tou= ca/ritoj, tw=n<br />

a)nakeklhme/nwn e( /kastoj u(mnei/tw mo/non ou)ci\ bow=n kai\ le/gwn<br />

a kai\ u,<br />

10, 4, 8 kai\ mh\ mo/non ge o( kaqei=j, a)lla\ kai\ oi( pa/ntej a)qro/wj e(ni\<br />

pneu/mati kai\ mia= | yuch= | gerai/rontej a)neufhmw=men, u=. kai\ ga\r ou) =n me/gaj<br />

w(j a)lhqw=j, kai\ u=, u(yhlo\j


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)pimh/khj kai\ w(rai=oj ka/llei para\ tou\j ui(ou\j tw=n<br />

a)nqrw/pwn>: me/gaj ku/rioj o( poiw=n qauma/sia mo/noj:<br />

me/gaj o( j: me/gaj o(<br />

, kai\ <br />

sune/triyen,<br />

10, 4, 9 ou) pistoi=j mo/non, a)lla\ kai\ a)pi/stoij tw=n<br />

palaiw=n dihghma/twn th\n mnh/mhn pistwsa/menoj, o( qaumatourgo/j,<br />

o( megalourgo/j, o( tw=n o( /lwn despo/thj, o( tou=<br />

su/mpantoj ko/smou dhmiourgo/j, o( pantokra/twr, o( pana/gaqoj,<br />

o( ei( =j kai\ mo/noj qeo/j, w( = | to\ kaino\n a) = |sma me/lpwmen<br />

prosupakou/ontej .<br />

10, 4, 10 kai\ to\n me\n tw=n o( /lwn pate/ra tou/toij a)neufhmou=ntej<br />

mh/ pote dialei/poimen: to\n de\ tw=n a)gaqw=n h(mi=n deu/teron<br />

ai) /tion to\n th=j qeognwsi/aj ei)shghth/n, to\n th=j a)lhqou=j<br />

eu)sebei/aj dida/skalon, to\n tw=n a)sebw=n o)leth=ra, to\n turannokto/non,<br />

to\n tou= bi/ou diorqwth/n, to\n h(mw=n tw=n a)pegnwsme/nwn<br />

swth=ra )Ihsou=n a)na\ sto/ma fe/rontej gerai/rwmen,<br />

10, 4, 11 o( /ti dh\ mo/noj, oi( =a panaga/qou patro\j monw/tatoj u(pa/rcwn<br />

pana/gaqoj pai=j, gnw/mh| th=j patrikh=j filanqrwpi/aj tw=n e)n<br />

fqora= | ka/tw pou keime/nwn h(mw=n eu) = ma/la proqu/mwj u(podu\j<br />

th\n fu/sin, oi( =a/ tij i)atrw=n a) /ristoj th=j tw=n kamno/ntwn<br />

e( /neken swthri/aj %o(rh= | me\n deina/, qigga/nei d' a)hde/wn e)p'<br />

a)llotri/h|si/ te xumforh= |sin i)di/aj karpou=tai lu/pa&j, ou)<br />

nosou=ntaj au)to\ mo/non ou)d' e( /lkesi deinoi=j kai\ seshpo/sin<br />

h) /dh trau/masin piezome/nouj, a)lla\ kai\ e)n nekroi=j keime/nouj<br />

h(ma=j e)x au)tw=n mucw=n tou= qana/tou au)to\j e(autw= | diesw/sato,<br />

o( /ti mhd' a) /llw| tw| tw=n kat' ou)rano\n tosou=ton parh=n i)scu/oj,<br />

w(j th= | tw=n tosou/twn a)blabw=j diakonh/sasqai swthri/a|.<br />

10, 4, 12 mo/noj d' ou) =n kai\ th=j h(mw=n au)tw=n barupaqou=j fqora=j<br />

e)faya/menoj, mo/noj tou\j h(mete/rouj a)natla\j po/nouj, mo/noj<br />

ta\ pro/stima tw=n h(mete/rwn a)sebhma/twn periqe/menoj, ou)c<br />

h(miqnh=taj, a)lla\ kai\ pa/mpan e)n mnh/masi kai\ ta/foij musarou\j<br />

h) /dh kai\ o)dwdo/taj a)nalabw\n pa/lai te kai\ nu=n spoudh= | th= |<br />

filanqrw/pw| para\ pa=san th\n ou( =tinoj ou) =n h(mw=n te au)tw=n<br />

e)lpi/da sw/ |zei te kai\ tw=n tou= patro\j a)gaqw=n a)fqoni/an<br />

273


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

metadi/dwsin, o( zwopoio/j, o( fwtagwgo/j, o( me/gaj h(mw=n<br />

i)atro\j kai\ basileu\j kai\ ku/rioj, o( Cristo\j tou= qeou=.<br />

10, 4, 13 a)lla\<br />

to/te me\n a( /pax e)n nukti\ zofera= | kai\ sko/tw| baqei= daimo/nwn<br />

a)lithri/wn pla/nh| kai\ qeomisw=n pneuma/twn e)nergei/aij pa=n<br />

to\ tw=n a)nqrw/pwn ge/noj katorwrugme/non au)to\ mo/non<br />

e)pifanei/j, w(j a) \n khrou= diatake/ntoj tai=j au)tou= bolai=j tou=<br />

fwto/j, ta\j polude/touj tw=n a)sebhma/twn h(mw=n seira\j<br />

dielu/sato.<br />

10, 4, 14 nu=n d' e)pi\ th= | tosau/th| ca/riti kai\ eu)ergesi/a|<br />

tou= misoka/lou fqo/nou kai\ filoponh/rou dai/monoj mo/non ou)ci\<br />

diarrhgnume/nou kai\ pa/saj au)tou= ta\j qanatopoiou\j kaq'<br />

h(mw=n e)pistrateu/ontoj duna/meij kai\ ta\ me\n prw=ta kuno\j<br />

di/khn luttw=ntoj, tou\j o)do/ntaj e)pi\ tou\j a)fieme/nouj kat'<br />

au)tou= li/qouj prosara/ttontoj kai\ to\n kata\ tw=n a)munome/nwn<br />

qumo\n e)pi\ ta\ a) /yuca blh/mata kaqie/ntoj, toi=j tw=n proseukthri/wn<br />

li/qoij kai\ tai=j tw=n oi) /kwn a)yu/coij u( /laij th\n qhriw/dh<br />

mani/an e)perei/santoj e)rhmi/an te, w( /j ge dh\ au)to\j e(autw= |<br />

w) / |eto, tw=n e)kklhsiw=n a)pergasame/nou, ei) =ta de\ deina\ suri/gmata<br />

kai\ ta\j o)fiw/deij au)tou= fwna\j tote\ me\n a)sebw=n<br />

tura/nnwn a)peilai=j, tote\ de\ blasfh/moij dussebw=n a)rco/ntwn<br />

diata/xesin a)fie/ntoj kai\ prose/ti to\n au)tou= qa/naton e)xereugome/nou<br />

kai\ toi=j i)w/desi kai\ yucofqo/roij dhlhthri/oij ta\j<br />

a(liskome/naj pro\j au)tou= yuca\j farma/ttontoj kai\ mo/non<br />

ou)ci\ nekrou=ntoj tai=j tw=n nekrw=n ei)dw/lwn nekropoioi=j<br />

qusi/aij pa/nta te a)nqrwpo/morfon qh=ra kai\ pa/nta tro/pon<br />

a) /grion kaq' h(mw=n u(posaleu/ontoj,<br />

10, 4, 15 au) =qij e)x u(parch=j o(<br />

th=j mega/lhj boulh=j a) /ggeloj, o( me/gaj a)rcistra/thgoj tou=<br />

qeou=, meta\ th\n au)ta/rkh diagumnasi/an h( \n oi( me/gistoi th=j<br />

au)tou= basilei/aj stratiw=tai dia\ th=j pro\j a( /panta u(pomonh=j<br />

kai\ karteri/aj e)nedei/xanto, a)qro/wj ou( /twj fanei/j, ta\ me\n<br />

e)cqra\ kai\ pole/mia ei)j a)fane\j kai\ to\ mhqe\n katesth/sato,<br />

w(j mhde\ pw/pote w)noma/sqai dokei=n, ta\ d' au)tw= | fi/la kai\<br />

oi)kei=a do/xhj e)pe/keina para\ pa=sin, ou)k a)nqrw/poij mo/non,<br />

a)ll' h) /dh kai\ duna/mesin ou)rani/oij h(li/w| te kai\ selh/nh| kai\<br />

a) /stroij kai\ tw= | su/mpanti ou)ranw= | te kai\ ko/smw| proh/gagen,<br />

10, 4, 16 w( /ste h) /dh, o( \ mhde\ a) /llote/ pw, tou\j pa/ntwn a)nwta/tw<br />

basile/aj h( =j lelo/gcasi par' au)tou= timh=j sunh|sqhme/nwj<br />

nekrw=n me\n ei)dw/lwn kataptu/ein prosw/poij, patei=n d'<br />

a) /qesma daimo/nwn qe/smia kai\ palaia=j a)pa/thj patroparado/tou<br />

katagela=n, e( /na de\ au)to\n mo/non qeo\n to\n koino\n<br />

a(pa/ntwn kai\ e(autw=n eu)erge/thn gnwri/zein Cristo/n te tou=<br />

qeou= pai=da pambasile/a tw=n o( /lwn o(mologei=n swth=ra/ te<br />

au)to\n e)n sth/laij a)nagoreu/ein, a)nexalei/ptw| mnh/mh| ta\<br />

274


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

katorqw/mata kai\ ta\j kata\ tw=n a)sebw=n au)tou= ni/kaj me/sh|<br />

th= | basileuou/sh| tw=n e)pi\ gh=j po/lei basilikoi=j carakth=rsi<br />

proseggra/fontaj, w( /ste mo/non tw=n e)x ai)w=noj )Ihsou=n<br />

Cristo\n to\n h(mw=n swth=ra kai\ pro\j au)tw=n tw=n e)pi\ gh=j<br />

a)nwta/tw ou)c oi( =a koino\n e)x a)nqrw/pwn basile/a geno/menon<br />

o(mologei=sqai, a)ll' oi( =a tou= kaq' o( /lwn qeou= pai=da gnh/sion<br />

kai\ au)to\n qeo\n proskunei=sqai.<br />

10, 4, 17 kai\ ei)ko/twj: ti/j ga\r<br />

tw=n pw/pote basile/wn tosou=ton a)reth=j h)ne/gkato, w(j<br />

pa/ntwn tw=n e)pi\ gh=j a)nqrw/pwn a)koh\n kai\ glw=ttan e)mplh=sai<br />

th=j au)tou= proshgori/aj; ti/j basileu\j no/mouj eu)sebei=j ou( /tw<br />

kai\ sw/fronaj diataxa/menoj a)po\ pera/twn gh=j kai\ ei)j a) /kra<br />

th=j o( /lhj oi)koume/nhj ei)j e)ph/koon a( /pasin a)nqrw/poij a)naginw/skesqai<br />

diarkw=j e)kra/tunen;<br />

10, 4, 18 ti/j a)nhme/rwn e)qnw=n<br />

e) /qh ba/rbara kai\ a)nh/mera toi=j h(me/roij au)tou= kai\ filanqrwpota/toij<br />

pare/luse no/moij; ti/j ai)w=sin o( /loij u(po\ pa/ntwn<br />

polemou/menoj th\n u(pe\r a) /nqrwpon a)reth\n e)pedei/xato, w(j<br />

a)nqei=n o(shme/rai kai\ nea/zein dia\ panto\j tou= bi/ou;<br />

10, 4, 19 ti/j<br />

e) /qnoj to\ mhde\ a)kousqe\n e)x ai)w=noj ou)k e)n gwni/a| poi gh=j<br />

lelhqo/j, a)lla\ kaq' o( /lhj th=j u(f' h( /lion i(dru/sato; ti/j eu)sebei/aj<br />

o( /ploij ou( /twj e)fra/xato tou\j stratiw/taj, w(j a)da/mantoj<br />

ta\j yuca\j krataiote/rouj e)n toi=j pro\j tou\j a)ntipa/louj<br />

a)gw=sin diafai/nesqai;<br />

10, 4, 20 ti/j basile/wn e)j tosou=ton<br />

kratei= kai\ strathgei= meta\ qa/naton kai\ tro/paia kat'<br />

e)cqrw=n i( /sthsin kai\ pa/nta to/pon kai\ cw/ran kai\ po/lin,<br />

(Ella/da te kai\ ba/rbaron, basilikw=n oi) /kwn au)tou= plhroi=<br />

kai\ qei/wn naw=n a)fierw/masin, oi( =a ta/de ta\ tou=de tou= new\<br />

perikallh= kosmh/mata/ te kai\ a)naqh/mata; a( \ kai\ au)ta\ semna\<br />

me\n w(j a)lhqw=j kai\ mega/la e)kplh/xew/j te kai\ qau/matoj a) /xia<br />

kai\ oi( =a th=j tou= swth=roj h(mw=n basilei/aj e)nargh= dei/gmata,<br />

o( /ti kai\ nu=n #ti/ ga\r kai\ e) /mellen tou=<br />

pambasile/wj kai\ panhgemo/noj kai\ au)tou= qeou= lo/gou<br />

e)nsth/sesqai tw= | neu/mati;$, scolh=j te lo/gwn oi)kei/aj ei)j<br />

a)kribh= qewri/an te kai\ e(rmhnei/an tugca/nei deo/mena.<br />

10, 4, 21 ou)<br />

mh\n o( /sa kai\ oi( =a ta\ th=j tw=n peponhko/twn proqumi/aj ke/kritai<br />

par' au)tw= | tw= | qeologoume/nw| to\n e) /myucon pa/ntwn u(mw=n<br />

kaqorw=nti nao\n kai\ to\n e)k zw/ntwn li/qwn kai\ bebhko/twn<br />

oi) =kon e)popteu/onti eu) = kai\ a)sfalw=j i(drume/non e)pi\ tw= |<br />


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)pedoki/masan> me\n ou)c oi( th=j palaia=j kai\ mhke/t' ou) /shj<br />

e)kei/nhj mo/non, a)lla\ kai\ th=j ei)j e) /ti nu=n tw=n pollw=n a)nqrw/pwn<br />

oi)kodomh=j kakoi\ kakw=n o) /ntej a)rcite/ktonej, dokima/saj d' o(<br />

path\r kai\ to/te kai\ nu=n j th=sde th=j<br />

koinh=j h(mw=n e)kklhsi/aj i(dru/sato.<br />

10, 4, 22 tou=ton dh\ ou) =n to\n e)x<br />

u(mw=n au)tw=n e)peskeuasme/non zw=ntoj qeou= zw=nta nao/n, to\ me/giston<br />

kai\ a)lhqei= lo/gw| qeoprepe\j i(erei=o/n fhmi, ou( = ta\ e)ndota/tw<br />

a) /duta toi=j polloi=j a)qew/rhta kai\ o) /ntwj a( /gia kai\ tw=n a(gi/wn<br />

a( /gia, ti/j a) \n e)popteu/saj e)xeipei=n tolmh/seien; ti/j de\ ka) \n ei)sku/yai<br />

peribo/lwn i(erw=n ei) /sw dunato/j, o( /ti mh\ mo/noj o( me/gaj tw=n<br />

o( /lwn a)rciereu/j, w( = | mo/nw| qe/mij pa/shj logikh=j yuch=j ta\<br />

a)po/rrhta diereuna=sqai;<br />

10, 4, 23 ta/ca de\ kai\ a) /llw| deutereu/ein<br />

meta\ tou=ton e(ni\ mo/nw| tw=n i) /swn e)fikto/n, tw= |de tw= | prokaqhme/nw|<br />

th=sde th=j stratia=j h(gemo/ni, o( \n au)to\j o( prw=toj kai\<br />

me/gaj a)rciereu\j deuterei/oij tw=n th= |de i(erei/wn timh/saj,<br />

poime/na th=j u(mete/raj e)nqe/ou poi/mnhj klh/rw| kai\ kri/sei tou=<br />

patro\j to\n u(me/teron laco/nta lao/n, w(j a) \n qerapeuth\n kai\<br />

u(pofh/thn au)to\j e(autou= kateta/xato, to\n ne/on )Aarw\n h) \<br />

Melcisedek a)fwmoiwme/non tw= | ui(w= | tou= qeou= me/nonta/ te kai\<br />

pro\j au)tou= throu/menon ei)j to\ dihneke\j tai=j koinai=j a(pa/ntwn<br />

h(mw=n eu)cai=j.<br />

10, 4, 24 tou/tw| dh\ ou) =n e)xe/stw mo/nw| meta\ to\n<br />

prw=ton kai\ me/giston a)rciere/a, ei) mh\ ta\ prw=ta, ta\ deu/tera<br />

gou=n o( /mwj o(ra=n te kai\ e)piskopei=n th=j e)ndota/tw tw=n u(mete/rwn<br />

yucw=n qewri/aj, pei/ra| me\n kai\ cro/nou mh/kei e( /kaston<br />

a)kribw=j e)xhtako/ti spoudh= | te th= | au)tou= kai\ e)pimelei/a| tou\j<br />

pa/ntaj u(ma=j e)n ko/smw| kai\ lo/gw| tw= | kat' eu)se/beian diateqeime/nw|<br />

dunatw= | te o) /nti ma=llon a(pa/ntwn, w( =n au)to\j su\n<br />

qei/a| duna/mei kathrti/sato, tou/twn toi=j e) /rgoij e)fami/llwj<br />

a)podou=nai tou\j lo/gouj.<br />

10, 4, 25 o( me\n ou) =n prw=toj kai\ me/gaj h(mw=n a)rciereu\j o( /sa<br />

ble/pei i=: o( \ de\ kai\ au)to\j w(j a) \n e)pi\ dida/skalon<br />

to\n prw=ton kaqaroi=j noo\j o) /mmasin a)forw=n, o( /sa ble/pei<br />

poiou=nta, w(j a) \n a)rcetu/poij crw/menoj paradei/gmasin,<br />

tou/twn ta\j ei)ko/naj, w(j e) /ni ma/lista dunato/n, ei)j to\ o(moio/taton<br />

dhmiourgw=n a)peirga/sato, ou)de\n e)kei/nw| katalipw\n<br />

tw= | Beselehl, o( \n au)to\j o( qeo\j pneu/matoj e)mplh/saj sofi/aj<br />

kai\ sune/sewj kai\ th=j a) /llhj e)nte/cnou kai\ e)pisthmonikh=j<br />

gnw/sewj, th=j tw=n ou)rani/wn tu/pwn dia\ sumbo/lwn naou=<br />

kataskeuh=j dhmiourgo\n a)nake/klhtai.<br />

10, 4, 26 tau/th| d' ou) =n kai\<br />

o( /de Cristo\n o( /lon, to\n lo/gon, th\n sofi/an, to\ fw=j e)n th= |<br />

276


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

au)to\j au)tou= a)galmatoforw=n yuch= |, ou)d' e) /stin ei)pei=n oi( /a|<br />

su\n megalofrosu/nh| plousi/a| te kai\ a)plh/stw| dianoi/aj ceiri\<br />

kai\ su\n oi( /a| pa/ntwn u(mw=n filotimi/a|, th= | tw=n ei)sforw=n<br />

megaloyuci/a| th=j au)th=j au)tw= | proqe/sewj kata\ mhde/na<br />

tro/pon a)poleifqh=nai filoneiko/teron megalofronoume/nwn,<br />

to\n megalopreph= to/nde qeou= tou= u(yi/stou new\n tw= | tou=<br />

krei/ttonoj paradei/gmati, w(j a) \n o(rw/menon mh\ o(rwme/nou, th\n<br />

fu/sin e)mferh= sunesth/sato, cw=ron me\n to/nde, o( / ti kai\<br />

a) /xion ei)pei=n prw=ton a(pa/ntwn, pa/shj ou) kaqara=j u( /lhj<br />

e)cqrw=n e)piboulai=j katakecwsme/non ou) paridw\n ou)de\ th= | tw=n<br />

ai)ti/wn paracwrh/saj kaki/a|, e)xo\n e)f' e( /teron e)lqo/nta,<br />

muri/wn a) /llwn eu)poroume/nwn th= | po/lei, r(a|stw/nhn eu( /rasqai<br />

tou= po/nou kai\ pragma/twn a)phlla/cqai.<br />

10, 4, 27 o( \ de\ prw=ton<br />

au(to\n e)pi\ to\ e) /rgon e)gei/raj, ei) =ta de\ to\n su/mpanta lao\n<br />

proqumi/a| r(w/saj kai\ mi/an e)x a(pa/ntwn mega/lhn cei=ra<br />

sunagagw/n, prw=ton a) =qlon h)gwni/zeto, au)th\n dh\ ma/lista th\n<br />

u(po\ tw=n e)cqrw=n pepoliorkhme/nhn, au)th\n th\n proponh/sasan<br />

kai\ tou\j au)tou\j h(mi=n kai\ pro\ h(mw=n diwgmou\j u(pomei/nasan,<br />

th\n mhtro\j di/khn tw=n te/knwn e)rhmwqei=san e)kklhsi/an<br />

sunapolau=sai dei=n oi)o/menoj th=j tou= panaga/qou megalodwrea=j.<br />

10, 4, 28 e)peidh\ ga\r tou\j pai=daj au) =qij o( me/gaj poimh/n,<br />

tou\j qh=raj kai\ tou\j lu/kouj kai\ pa=n a)phne\j kai\ a) /grion ge/noj<br />

a)posobh/saj kai\ , h( = | fhsin ta\<br />

qei=a lo/gia, suntri/yaj, e)pi\ tau)to\n au) =qij sunelqei=n h)xi/wsen,<br />

dikaio/tata kai\ th=j poi/mnhj th\n ma/ndran a)ni/sth kai\ w(j a) \n e) /legcon<br />

tai=j qeoma/coij tw=n a)sebw=n proaga/goi to/lmaij.<br />

10, 4, 29 kai\<br />

nu=n oi( \ me\n ou)k ei)si\n oi( qeomisei=j, o( /ti mhde\ h) =san, e)j bracu\<br />

de\ tara/xantej kai\ taracqe/ntej, ei) =q' u(posco/ntej timwri/an<br />

ou) mempth\n th= | di/kh|, e(autou\j kai\ fi/louj kai\ oi) /kouj a) /rdhn<br />

a)nasta/touj kate/sthsan, w(j ta\j pa/lai sth/laij i(erai=j<br />

katagrafei/saj prorrh/seij e) /rgoij pista\j o(mologei=sqai, di'<br />

w( =n ta/ te a) /lla o( qei=oj e)palhqeu/ei lo/goj, a)ta\r kai\ ta/de<br />

peri\ au)tw=n a)pofaino/menoj<br />

10, 4, 30 h kai\<br />

pa/lin


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)ke/kraxan, kai\ ou)k h) =n o( sw/ |zwn: pro\j ku/rion,<br />

kai\ ou)k ei)sh/kousen au)tw=n, a)ll' oi( \ me\n sunepodi/sqhsan<br />

kai\ e) /pesan, h(mei=j de\ a)ne/sthmen kai\ a)nwrqw/qhmen>:<br />

kai\ to/ g' e)n tou/toij proanafwnou=n j<br />

a)lhqe\j u(p' o)fqalmoi=j pa/ntwn a)nape/fantai.<br />

10, 4, 31 a)ll' oi( \<br />

me\n giga/ntwn tro/pon qeomaci/an e)nsthsa/menoi toiau/thn<br />

ei)lh/casin th\n tou= bi/ou katastrofh/n: th=j d' e)rh/mou kai\<br />

par' a)nqrw/poij a)pegnwsme/nhj toiau=ta oi( =a ta\ o(rw/mena th=j<br />

kata\ qeo\n u(pomonh=j ta\ te/lh, w(j a)nafwnei=n au)th= | th\n profhtei/an<br />

(Hsai/ ou tau=ta<br />

10, 4, 32 i.<br />

10, 4, 33 kai\ ta/de me\n lo/goij pa/lai proqespisqe/nta bi/bloij<br />

i(erai=j katabe/blhto, ta/ ge mh\n e) /rga ou)ke/t' a)koai=j, a)ll'<br />

e) /rgoij h(mi=n parade/dotai. h( e) /rhmoj h( /de, h( a) /nudroj, h( ch/ra<br />

kai\ a)peri/statoj, j kai\ ta\j bi/blouj<br />

diafqei/rantej j au)tou=, h( \n e)tru/ghsan prokaqelo/ntej au)th=j tou\j fragmou/j,<br />

h( \n o, Cristou= duna/mei parado/xw| nu=n, o( /te<br />

qe/lei au)to/j, ge/gonen : e)pei\ kai\ u=<br />

neu/mati, w(j a) \n prokhdome/nou patro/j, e)paideu/eto: o( \n<br />

i.<br />

10, 4, 34 me/trw| dh=ta kata\ to\ de/on<br />

e)pistrafei=sa, au) =qij a) /nwqen e)x u(parch=j a)gallia=n prosta/ttetai<br />

e)xanqei= te kai\ th=j e)nqe/ou eu)wdi/aj ei)j<br />

pa/ntaj a)popnei= a)nqrw/pouj, i, fhsi/n, o\ na=ma th=j qei/aj tou= swthri/ou loutrou=<br />

paliggenesi/aj, kai\ nu=n ge/gonen h( pro\ mikrou= e) /rhmoj ei)j<br />

e) /brusen j<br />

278


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

zw=ntoj, i) /scusa/n te w(j a)lhqw=j j ai( to\ pri\n<br />

i, kai\ th=j tw=n ceirw=n i)scu/oj e) /rga ta/de ta\<br />

mega/la kai\ e)nargh= dei/gmata: a)lla\ kai\ ta\ pa/lai sesaqrwme/na<br />

kai\ pareime/na a ta\j oi)kei/aj a)polabo/nta<br />

ba/seij, th\n o(do\n th=j qeognwsi/aj eu)quporou=nta badi/zei, e)pi\<br />

th\n oi)kei/an poi/mnhn tou= panaga/qou poime/noj speu/donta.<br />

10, 4, 35 ei) de\ kai\ tai=j tw=n tura/nnwn a)peilai=j ta\j yuca/j tinej<br />

a)pena/rkhsan, ou)de\ tou/touj o( swth/rioj a)qerapeu/touj<br />

parora= | lo/goj, eu) = ma/la de\ kai\ au)tou\j i)w/menoj e)pi\ th\n tou=<br />

qei/ou para/klhsin parorma= | le/gwn<br />

10, 4, 36 e.<br />

Tou/twn dei=n a)polau=sai th\n dia\ qeo\n genome/nhn e) /rhmon<br />

tou= lo/gou proagoreu/ontoj, e)pakou/saj o)xei/a| dianoi/aj a)koh= |<br />

ou( =toj o( ne/oj h(mw=n kai\ kalo\j Zorobabel meta\ th\n pikra\n<br />

e)kei/nhn ai)cmalwsi/an kai\ to\ bde/lugma th=j e)rhmw/sewj, ou)<br />

paridw\n to\ ptw=ma nekro/n, prw/tista pa/ntwn paraklh/sesin<br />

kai\ litai=j i( /lew to\n pate/ra meta\ th=j koinh=j u(mw=n a(pa/ntwn<br />

o(mofrosu/nhj katasthsa/menoj kai\ to\n mo/non nekrw=n zwopoio\n<br />

su/mmacon paralabw\n kai\ sunergo/n, th\n pesou=san<br />

e)xh/geiren proapokaqa/raj kai\ proqerapeu/saj tw=n kakw=n,<br />

kai\ stolh\n ou) th\n e)x a)rcai/ou palaia\n au)th= | perite/qeiken,<br />

a)ll' o(poi/an au) =qij para\ tw=n qei/wn crhsmw=n e)xepaideu/eto,<br />

safw=j w( =de lego/ntwn kai\ .<br />

10, 4, 37 tau/th| d'<br />

ou) =n polu\ mei/zona to\n cw=ron a( /panta perilabw/n, to\n me\n<br />

e) /xwqen w)curou=to peri/bolon tw= | tou= panto\j periteici/smati,<br />

w(j a) \n a)sfale/staton ei) /h tou= panto\j e( /rkoj:<br />

10, 4, 38 pro/pulon<br />

de\ me/ga kai\ ei)j u( /yoj e)phrme/non pro\j au)ta\j a)ni/scontoj h(li/ou<br />

a)kti=naj a)napeta/saj, h) /dh kai\ toi=j makra\n peribo/lwn e) /xw<br />

i(erw=n e(stw=sin th=j tw=n e) /ndon pare/scen a)fqoni/an qe/aj, mo/non<br />

ou)ci\ kai\ tw=n a)llotri/wn th=j pi/stewj e)pi\ ta\j prw/taj ei)so/douj<br />

e)pistre/fwn ta\j o) /yeij, w(j a) \n mh\ paratre/coi tij o( /ti mh\ th\n<br />

yuch\n katanugei\j pro/teron mnh/mh| th=j te pri\n e)rhmi/aj kai\<br />

th=j nu=n parado/xou qaumatourgi/aj, u(f' h( =j ta/ca kai\ e(lkusqh/sesqai<br />

katanuge/nta kai\ pro\j au)th=j th=j o) /yewj e)pi\ th\n<br />

ei) /sodon protraph/sesqai h) /lpisen.<br />

10, 4, 39 ei) /sw de\ parelqo/nti<br />

pulw=n ou)k eu)qu\j e)fh=ken a)na/gnoij kai\ a)ni/ptoij posi\n tw=n<br />

e) /ndon e)pibai/nein a(gi/wn, dialabw\n de\ plei=ston o( /son to\ metaxu\<br />

tou= te new\ kai\ tw=n prw/twn ei)so/dwn, te/ttarsi me\n pe/rix<br />

e)gkarsi/oij kateko/smhsen stoai=j, ei)j tetra/gwno/n ti sch=ma<br />

perifra/xaj to\n to/pon, ki/osi pantaco/qen e)pairome/naij: w( =n<br />

279


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ta\ me/sa diafra/gmasi toi=j a)po\ xu/lou diktuwtoi=j e)j to\<br />

su/mmetron h( /kousi mh/kouj periklei/saj, me/son ai) /qrion h)fi/ei<br />

ei)j th\n tou= ou)ranou= ka/toyin, lampro\n kai\ tai=j tou= fwto\j<br />

a)kti=sin a)neime/non a)e/ra pare/cwn.<br />

10, 4, 40 i(erw=n d' e)ntau=qa<br />

kaqarsi/wn e)ti/qei su/mbola, krh/naj a) /ntikruj ei)j pro/swpon<br />

e)piskeua/zwn tou= new\ pollw= | tw= | ceu/mati tou= na/matoj toi=j<br />

peribo/lwn i(erw=n e)pi\ ta\ e) /sw proi ou=sin th\n a)po/ruyin parecome/naj.<br />

kai\ prw/th me\n ei)sio/ntwn au( /th diatribh/, ko/smon<br />

o(mou= kai\ a)glai/ an tw= | panti\ toi=j te tw=n prw/twn ei)sagwgw=n<br />

e) /ti deome/noij kata/llhlon th\n monh\n parecome/nh.<br />

10, 4, 41 a)lla\<br />

ga\r kai\ th\n tou/twn qe/an parameiya/menoj, plei/osin e) /ti<br />

ma=llon toi=j e)ndota/tw propu/loij ta\j e)pi\ to\n new\n paro/douj<br />

a)napeptame/naj e)poi/ei, u(po\ me\n tai=j h(li/ou bolai=j au) =qij<br />

trei=j pu/laj u(f' e( \n kataqei\j pleuro/n, w( =n polu\ ta\j par'<br />

e(ka/tera mege/qei te kai\ pla/tei pleonektei=n th= | me/sh| carisa/menoj<br />

paraph/gmasi/ te calkou= sidhrode/toij kai\ poiki/lmasin<br />

a)naglu/foij diafero/ntwj au)th\n faidru/naj, w(j a) \n<br />

basili/di tau/th| tou\j dorufo/rouj u(pe/zeuxen:<br />

10, 4, 42 to\n au)to\n<br />

de\ tro/pon kai\ tai=j par' e(ka/tera tou= panto\j new\ stoai=j to\n<br />

tw=n propu/lwn a)riqmo\n diata/xaj, a) /nwqen e)pi\ tau/taij a) /llw|<br />

plei/oni fwti\ diafo/rouj ta\j e)pi\ th\n oi) =kon ei)sbola\j e)peno/ei,<br />

tai=j a)po\ xu/lou leptourgi/aij kai\ to\n peri\ au)ta\j ko/smon<br />

katapoiki/llwn. to\n de\ basi/leion oi) =kon plousiwte/raij h) /dh<br />

kai\ dayile/si tai=j u( /laij w)cu/rou, a)fqo/nw| filotimi/a| tw=n<br />

a)nalwma/twn crw/menoj:<br />

10, 4, 43 e) /nqa moi dokw= peritto\n ei) =nai<br />

tou= domh/matoj mh/kh te kai\ pla/th katagra/fein, ta\ faidra\<br />

tau=ta ka/llh kai\ ta\ lo/gou krei/ttona mege/qh th/n te tw=n<br />

e) /rgwn a)posti/lbousan o) /yin tw= | lo/gw| diexio/nti u( /yh te ta\<br />

ou)ranomh/kh kai\ ta\j tou/twn u(perkeime/naj polutelei=j tou=<br />

Liba/nou ke/drouj, w( =n ou)de\ to\ qei=on lo/gion th\n mnh/mhn<br />

a)pesiw/phsen i fa/skon .<br />

10, 4, 44 ti/ me dei= nu=n th=j panso/fou kai\ a)rcitektonikh=j diata/xewj<br />

kai\ tou= ka/llouj th=j e)f' e(ka/stou me/rouj u(perbolh=j<br />

a)kribologei=sqai th\n u(fh/ghsin, o( /te th=j o) /yewj th\n dia\ tw=n<br />

w) /twn a)poklei/ei ma/qhsin h( marturi/a; a)lla\ ga\r w( =de kai\<br />

to\n new\n e)pitele/saj qro/noij te toi=j a)nwta/tw ei)j th\n tw=n<br />

proe/drwn timh\n kai\ prose/ti ba/qroij e)n ta/xei toi=j kaq'<br />

o( /lou kata\ to\ pre/pon kosmh/saj e)f' a( /pasi/n te to\ tw=n<br />

a(gi/wn a( /gion qusiasth/rion e)n me/sw| qei/j, au) =qij kai\ ta/de,<br />

w(j a) \n ei) /h toi=j polloi=j a) /bata, toi=j a)po\ xu/lou perie/fratte<br />

280


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

diktu/oij ei)j a) /kron e)nte/cnou leptourgi/aj e)xhskhme/noij, w(j<br />

qauma/sion toi=j o(rw=sin pare/cein th\n qe/an.<br />

10, 4, 45 a)ll' ou)de\<br />

tou) /dafoj a) /ra ei)j a)mele\j e) /keito au)tw= |: kai\ to/de gou=n li/qw|<br />

marma/rw| eu) = ma/la ko/smw| panti\ lampru/naj, h) /dh loipo\n kai\<br />

e)pi\ ta\ e)kto\j tou= new\ meth/ |ei, e)xe/draj kai\ oi) /kouj tou\j par'<br />

e(ka/tera megi/stouj e)piskeua/zwn e)nte/cnwj e)pi\ tau)to\n ei)j<br />

pleura\ tw= | basilei/w| sunezeugme/nouj kai\ tai=j e)pi\ to\n me/son<br />

oi) =kon ei)sbolai=j h(nwme/nouj: a( \ kai\ au)ta\ toi=j e) /ti kaqa/rsewj<br />

kai\ perirranthri/wn tw=n dia\ u( /datoj kai\ a(gi/ou pneu/matoj<br />

e)gcrh/ |zousin o( ei)rhnikw/tatoj h(mw=n Solomw\n o( to\n new\n<br />

tou= qeou= deima/menoj a)peirga/zeto, w(j mhke/ti lo/gon, a)ll'<br />

e) /rgon gegone/nai th\n a) /nw lecqei=san profhtei/an:<br />

10, 4, 46 ge/gonen ga\r kai\ nu=n w(j a)lhqw=j e)stin h( . e) /dei ga\r kai\<br />

a)ko/louqon h) =n tou= poime/noj au)th=j kai\ despo/tou a( /pax to\n<br />

u(pe\r au)th=j qa/naton katadexame/nou kai\ meta\ to\ pa/qoj,<br />

o( \ ca/rin au)th=j r(upw=n e)nedu/sato sw=ma, e)pi\ to\ lampro\n kai\<br />

e) /ndoxon metabeblhko/toj au)th/n te sa/rka th\n luqei=san e)k<br />

fqora=j ei)j a)fqarsi/an a)gago/ntoj, kai\ th/nde o(moi/wj tw=n tou=<br />

swth=roj oi)konomiw=n e)pau/rasqai, o( /ti dh\ kai\ tou/twn polu\<br />

krei/ttona labou=sa par' au)tou= th\n e)paggeli/an, th\n polu\<br />

mei/zona do/xan th=j paliggenesi/aj e)n a)fqa/rtou sw/matoj<br />

a)nasta/sei meta\ fwto\j a)gge/lwn corei/aj e)n toi=j ou)ranw=n<br />

e)pe/keina tou= qeou= basilei/oij su\n au)tw= | Cristw= | )Ihsou= tw= |<br />

paneuerge/th| kai\ swth=ri diarkw=j e)pi\ tou\j e(xh=j ai)w=naj<br />

a)polabei=n poqei=.<br />

10, 4, 47 a)lla\ ga\r te/wj e)pi\ tou= paro/ntoj<br />

tou/toij h( pa/lai ch/ra kai\ e) /rhmoj qeou= ca/riti periblhqei=sa<br />

toi=j a) /nqesin ge/gonen a)lhqw=j , h( = | fhsin h( profhtei/a,<br />

kai\ th\n numfikh\n a)nalabou=sa stolh\n to/n te th=j<br />

eu)prepei/aj periqeme/nh ste/fanon oi( =a coreu/ein dia\ (Hsai/ ou<br />

paideu/etai ta\ caristh/ria tw= | basilei= qew= | fwnai=j eu)fh/moij<br />

gerai/rousa,<br />

10, 4, 48 au)th=j legou/shj e)pakou/wmen . tou/toij me\n<br />

ou) =n au( /th coreu/ei:<br />

10, 4, 49 oi( /oij de\ kai\ o( numfi/oj, lo/goj o(<br />

ou)ra/nioj, au)to\j )Ihsou=j Cristo\j au)th\n a)mei/betai, a) /koue<br />

281


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

le/gontoj kuri/ou


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

sto/loj o( /de au)th/n, th\n e) /rhmon, th\n ptw=ma keime/nhn, th\n<br />

para\ a)nqrw/poij a)ne/lpida, tai=j koinai=j a(pa/ntwn h(mw=n<br />

eu)cai=j cei=raj ta\j u(mw=n au)tw=n o)re/xaj e)xh/geiren kai\ e)xane/sthsen<br />

qeou= tou= pambasile/wj neu/mati kai\ th=j )Ihsou= Cristou=<br />

duna/mewj e)pifanei/a| toiau/thn te a)nasth/saj katesth/sato,<br />

oi( /an e)k th=j tw=n i(erw=n crhsmw=n katagrafh=j e)dida/sketo.<br />

10, 4, 55 qau=ma me\n ou) =n me/giston tou=to kai\ pe/ra pa/shj<br />

e)kplh/xewj, ma/lista toi=j e)pi\ mo/nh| th= | tw=n e) /xwqen fantasi/a|<br />

to\n nou=n prosane/cousin: qauma/twn de\ qaumasiw/tera ta/ te<br />

a)rce/tupa kai\ tou/twn ta\ prwto/tupa nohta\ kai\ qeopreph=<br />

paradei/gmata, ta\ th=j e)nqe/ou fhmi\ kai\ logikh=j e)n yucai=j<br />

oi)kodomh=j a)nanew/mata:<br />

10, 4, 56 h( \n au)to\j o( qeo/paij kat'<br />

ei)ko/na th\n au)to\j au)tou= dhmiourgh/saj pa/nth| te kai\ kata\<br />

pa/nta to\ qeoei/kelon dedwrhme/noj, a) /fqarton fu/sin, a)sw/maton,<br />

logikh/n, pa/shj gew/douj u( /lhj a)llotri/an, au)tonoera\n<br />

ou)si/an, a( /pax to\ prw=ton e)k tou= mh\ o) /ntoj ei)j to\ ei) =nai susthsa/menoj,<br />

nu/mfhn a(gi/an kai\ new\n pani/eron e(autw= | te kai\ tw= |<br />

patri\ kateirga/sato: o( \ kai\ safw=j au)to\j o(mologw=n<br />

e)kfai/nei, le/gwn j. kai\ toiau/th me\n h( telei/a kai\ kekaqarme/nh<br />

yuch/, a)rch=qen ou( /tw gegenhme/nh, oi( /a to\n ou)ra/nion lo/gon<br />

a)galmatoforei=n:<br />

10, 4, 57 a)lla\ ga\r fqo/nw| kai\ zh/lw| tou=<br />

filoponh/rou dai/monoj filopaqh\j kai\ filopo/nhroj e)x<br />

au)texousi/ou ai(re/sewj genome/nh, u(panacwrh/santoj au)th=j<br />

tou= qei/ou w(j a) \n e) /rhmoj prosta/tou, eu)a/lwtoj kai\ ei)j e)piboulh\n<br />

eu)cerh\j toi=j e)k makrou= diafqonoume/noij a)pelh/legktai,<br />

tai=j te tw=n a)ora/twn e)cqrw=n kai\ nohtw=n polemi/wn e(lepo/lesi<br />

kai\ mhcanai=j katablhqei=sa, ptw=ma e)xai/sion katape/ptwken,<br />

w(j o( /son ou)d' e)pi\ li/qw| li/qon th=j a)reth=j e(stw=ta e)n au)th= |<br />

diamei=nai, o( /lhn de\ di' o( /lou camai\ kei=sqai nekra/n, tw=n peri\<br />

qeou= fusikw=n e)nnoiw=n pa/mpan a)pesterhme/nhn.<br />

10, 4, 58 peptwkui=an<br />

dh=ta au)th\n e)kei/nhn th\n kat' ei)ko/na qeou= kataskeuasqei=san<br />

e)lumh/nato ou)c u( =j ou( =toj o( e)k drumou= tou= par'<br />

h(mi=n o(ratou=, a)lla/ tij fqoropoio\j dai/mwn kai\ qh=rej a) /grioi<br />

nohtoi/, oi( \ kai\ toi=j pa/qesin oi( =a pepuraktwme/noij th=j sfw=n<br />

kaki/aj be/lesin au)th\n e)xufa/yantej, o\ qei=on o) /ntwj j au)tou=, ei) =ta<br />

pollw= | tw= | proscw/mati th\n a)qli/an katoru/xantej, ei)j<br />

a)ne/lpiston pa/shj perie/treyan swthri/aj:<br />

10, 4, 59 a)ll' o( / ge<br />

283


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

khdemw\n au)th=j lo/goj o( qeofeggh\j kai\ swth/rioj th\n kat'<br />

a)xi/an di/khn tw=n a(marthma/twn u(poscou=san au) =qij e)x<br />

u(parch=j a)nela/mbanen, patro\j panaga/qou filanqrwpi/a|<br />

peiqo/menoj.<br />

10, 4, 60 au)ta\j dh\ ou) =n prw/taj ta\j tw=n a)nwta/tw<br />

basileuo/ntwn yuca\j proelo/menoj, tw=n me\n dussebw=n kai\<br />

o)leqri/wn pa/ntwn au)tw=n te tw=n deinw=n kai\ qeomisw=n tura/nnwn<br />

th\n oi)koume/nhn a( /pasan di' au)tw=n tw=n qeofilesta/twn<br />

e)kaqh/rato: ei) =ta de\ tou\j au)tw= | gnwri/mouj a) /ndraj, tou\j<br />

pa/lai dia\ bi/ou i(erwme/nouj au)tw= |, kru/bdhn ge mh\n w(j e)n<br />

kakw=n ceimw=ni pro\j th=j au)tou= ske/phj kaluptome/nouj, ei)j<br />

fanero\n a)gagw\n kai\ tai=j tou= patro\j megalodwreai=j<br />

e)paxi/wj timh/saj, au) =qij kai\ dia\ tou/twn ta\j mikrw= | pro/sqen<br />

e)rrupwme/naj yuca\j u( /lhj te pantoi/aj kai\ cw/matoj a)sebw=n<br />

e)pitagma/twn sumpeforhme/naj o) /ruxi kai\ dike/llaij tai=j<br />

plhktikai=j tw=n maqhma/twn didaskali/aij e)xeka/qhre/n te kai\<br />

a)pe/smhxen,<br />

10, 4, 61 lampro/n te kai\ diaugh= th=j pa/ntwn u(mw=n<br />

dianoi/aj to\n cw=ron a)peirgasme/noj, e)ntau=qa loipo\n tw= |<br />

panso/fw| kai\ qeofilei= tw= |de parade/dwken h(gemo/ni: o( \j ta/<br />

te a) /lla kritiko\j kai\ e)pilogistiko\j tugca/nwn th/n %t&e<br />

tw=n au)tw= | keklhrwme/nwn yucw=n eu) = diaginw/skwn kai\ fulokrinw=n<br />

dia/noian, e)k prw/thj w(j ei)pei=n h(me/raj oi)kodomw=n<br />

ou) /pw kai\ ei)j deu=ro pe/pautai, tote\ me\n diaugh= to\n cruso/n,<br />

tote\ de\ do/kimon kai\ kaqaro\n to\ a)rgu/rion kai\ tou\j timi/ouj<br />

kai\ polutelei=j li/qouj e)n pa=sin u(mi=n a(rmo/ttwn, w(j i(era\n<br />

au) =qij kai\ mustikh\n e) /rgoij toi=j ei)j u(ma=j a)poplhrou=n profhtei/an,<br />

di' h( =j ei) /rhtai<br />

10, 4, 62 h|.<br />

10, 4, 63 dikaiosu/nh| dh=ta oi)kodomw=n, kat' a)xi/an tou= panto\j<br />

laou= dih/ |rei ta\j duna/meij, oi( =j me\n to\n e) /xwqen au)to\ mo/non<br />

perifra/ttwn peri/bolon, th\n a)planh= pi/stin periteici/saj<br />

#polu\j de\ o( toiou=toj kai\ me/gaj lew/j, ou)de\n krei=tton fe/rein<br />

oi)kodo/mhma diarkw=n$, oi( =j de\ ta\j e)pi\ to\n oi) =kon e)pitre/pwn<br />

ei)so/douj, quraulei=n kai\ podhgei=n tou\j ei)sio/ntaj katata/ttwn<br />

ou)k a)peiko/twj tou= new\ pro/pula nenomisme/nouj, a) /llouj de\<br />

prw/toij toi=j e) /xwqen a)mfi\ th\n au)lh\n e)k tetragw/nou ki/osin<br />

u(pesth/rizen, tai=j prw/taij tw=n tetta/rwn eu)aggeli/wn tou=<br />

gra/mmatoj prosbolai=j e)mbiba/zwn: tou\j d' h) /dh a)mfi\ to\n<br />

284


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

basi/leion oi) =kon e(kate/rwse parazeu/gnusin, e) /ti me\n kathcoume/nouj<br />

kai\ e)n au) /xh| kai\ prokoph= | kaqestw=taj, ou) mh\n po/rrw<br />

pou kai\ makra\n th=j tw=n e)ndota/tw qeopti/aj tw=n pistw=n<br />

diezeugme/nouj.<br />

10, 4, 64 e)k dh\ tou/twn ta\j a)khra/touj yuca\j<br />

qei/w| loutrw= | crusou= di/khn a)posmhcqei/saj paralabw/n,<br />

ka)ntau=qa tou\j me\n ki/osin tw=n e)xwta/tw polu\ krei/ttosin e)k<br />

tw=n e)ndota/tw mustikw=n th=j grafh=j dogma/twn u(posthri/zei,<br />

toi=j de\ pro\j to\ fw=j a)noi/gmasin katauga/zei,<br />

10, 4, 65 propu/lw|<br />

me\n e(ni\ megi/stw| th=j tou= pambasile/wj e(no\j kai\ mo/nou qeou=<br />

doxologi/aj to\n pa/nta new\n katakosmw=n, Cristou= de\ kai\<br />

a(gi/ou pneu/matoj par' e(ka/tera th=j tou= patro\j au)qenti/aj<br />

ta\j deute/raj au)ga\j tou= fwto\j parasco/menoj. tw=n te<br />

loipw=n dia\ tou= panto\j oi) /kou a) /fqonon kai\ polu\ dia/foron<br />

th=j kaq' e( /kaston a)lhqei/aj to\ safe\j kai\ fwteino\n e)ndeiknu/menoj,<br />

pa/nth| de\ kai\ pantaco/qen tou\j zw=ntaj kai\ bebhko/taj<br />

kai\ eu)pagei=j tw=n yucw=n li/qouj e)gkri/naj, to\n me/gan kai\<br />

basiliko\n e)x a(pa/ntwn oi) =kon e)piskeua/zetai lampro\n kai\<br />

fwto\j e) /mplew ta/ te e) /ndoqen kai\ ta\ e)kto/j, o( /ti mh\ yuch\<br />

mo/non kai\ dia/noia, kai\ to\ sw=ma de\ au)toi=j a(gnei/aj kai\<br />

swfrosu/nhj poluanqei= ko/smw| kathgla/i sto .<br />

10, 4, 66 e) /neisin d'<br />

e)n tw= |de tw= | i(erw= | kai\ qro/noi ba/qra te muri/a kai\ kaqisth/ria,<br />

e)n o( /saij yucai=j ta\ tou= qei/ou pneu/matoj e)fiza/nei dwrh/mata,<br />

oi( =a kai\ pa/lai w) /fqh toi=j a)mfi\ tou\j i(erou\j a)posto/louj<br />

oi( =j e)fa/nhsan


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

oi)koume/nhj o( me/gaj tw=n o( /lwn dhmiourgo\j lo/goj sunesth/sato,<br />

tw=n e)pe/keina ou)rani/wn a(yi/dwn pa/lin kai\ au)to\j noera\n<br />

tau/thn e)pi\ gh=j ei)ko/na katergasa/menoj, w(j a) \n dia\ pa/shj<br />

th=j kti/sewj tw=n te e)pi\ gh=j logikw=n zw/ |wn o( path\r<br />

au)tw= | timw= |to/ te kai\ se/boito.<br />

10, 4, 70 to\n de\ u(peroura/nion<br />

cw=ron kai\ ta\ e)kei=se tw=n th= |de paradei/gmata th/n te a) /nw<br />

legome/nhn (Ierousalh\m kai\ to\ Siw\n o) /roj to\ e)poura/nion kai\<br />

th\n u(perko/smion po/lin tou= zw=ntoj qeou=, e)n h( = | muria/dej<br />

a)gge/lwn panhgu/reij kai\ e)kklhsi/a prwtoto/kwn a)pogegramme/nwn<br />

e)n ou)ranoi=j tai=j a)rrh/toij kai\ a)nepilogi/stoij h(mi=n<br />

qeologi/aij to\n sfw=n poihth\n kai\ panhgemo/na tw=n o( /lwn<br />

gerai/rousin, ou) /tij qnhto\j oi( =o/j te kat' a)xi/an u(mnh=sai, o( /ti<br />

dh\ h au)ta\ dh\ tau=ta a( \<br />

:<br />

10, 4, 71 w( =n<br />

h) /dh e)n me/rei kataxiwqe/ntej, a) /ndrej a( /ma paisi\n kai\ gunaixi/n,<br />

smikroi\ kai\ mega/loi, pa/ntej a)qro/wj e)n e(ni\ pneu/mati kai\<br />

mia= | yuch= | mh\ diali/pwmen e)xomologou/menoi kai\ to\n tosou/twn<br />

h(mi=n a)gaqw=n parai/tion a)neufhmou=ntej, j h(mw=n, j h(mw=n, h(mw=n, a h(ma=j h(mw=n, .<br />

10, 4, 72 tau=ta<br />

kai\ nu=n kai\ ei)j to\n e(xh=j a( /panta cro/non tai=j mnh/maij a)nazwpurou=ntej,<br />

a)ta\r kai\ th=j parou/shj panhgu/rewj kai\ th=j<br />

faidra=j tau/thj kai\ lamprota/thj h(me/raj to\n ai) /tion kai\<br />

panhguria/rchn nu/ktwr kai\ meq' h(me/ran dia\ pa/shj w( /raj kai\<br />

di' o( /lhj w(j ei)pei=n a)napnoh=j e)n nw= | proorw/menoi, ste/rgontej<br />

kai\ se/bontej yuch=j o( /lh| duna/mei, kai\ nu=n a)nasta/ntej mega/lh|<br />

diaqe/sewj fwnh= | kaqiketeu/swmen, w(j a) \n u(po\ th\n au)tou=<br />

ma/ndran e)j te/loj h(ma=j skepa/zwn diasw/ |zoito, th\n par'<br />

au)tou= brabeu/wn a)rragh= kai\ a) /seiston ai)wni/an ei)rh/nhn e)n<br />

Cristw= | )Ihsou= tw= | swth=ri h(mw=n, di' ou( = au)tw= | h( do/xa ei)j<br />

tou\j su/mpantaj ai)w=naj tw=n ai)w/nwn. a)mh/n.<br />

10, 5, 1 Fe/re dh/, loipo\n kai\ tw=n basilikw=n diata/xewn Kwnstanti/nou<br />

kai\ Likinni/ou ta\j e)k th=j (Rwmai/wn fwnh=j metalhfqei/saj e(rmhnei/aj<br />

paraqw/meqa.<br />

286


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

ANTIGRAFON BASILIKWN DIATAXEWN EK RWMAIKHS<br />

GLWTTHS METALHFQEISWN<br />

10, 5, 2 " ) /Hdh me\n pa/lai skopou=ntej th\n e)leuqeri/an th=j qrh|skei/aj ou)k<br />

a)rnhte/an ei) =nai, a)ll' e(no\j e(ka/stou th= | dianoi/a| kai\ th= | boulh/sei e)xousi/an<br />

dote/on tou= ta\ qei=a pra/gmata thmelei=n kata\ th\n au)tou= proai/resin<br />

e( /kaston, kekeleu/keimen toi=j te Cristianoi=j th=j ai(re/sewj kai\ th=j<br />

qrh|skei/aj th=j e(autw=n th\n pi/stin fula/ttein:<br />

10, 5, 3 a)ll' e)peidh\ pollai\<br />

kai\ dia/foroi ai(re/seij e)n e)kei/nh| th= | a)ntigrafh= |, e)n h( = | toi=j au)toi=j sunecwrh/qh<br />

h( toiau/th e)xousi/a, e)do/koun prosteqei=sqai safw=j, tuco\n i) /swj<br />

tine\j au)tw=n met' o)li/gon a)po\ th=j toiau/thj parafula/xewj a)pekrou/onto.<br />

10, 5, 4 o(po/te eu)tucw=j e)gw\ Kwnstanti=noj o( Au) /goustoj ka)gw\ Liki/nnioj<br />

o( Au) /goustoj e)n th= | Mediola/nw| e)lhlu/qeimen kai\ pa/nta o( /sa pro\j to\<br />

lusitele\j kai\ to\ crh/simon tw= | koinw= | die/feren, e)n zhth/sei e) /scomen,<br />

tau=ta metaxu\ tw=n loipw=n a( /tina e)do/kei e)n polloi=j a( /pasin e)pwfelh=<br />

ei) =nai, ma=llon de\ e)n prw/toij diata/xai e)dogmati/samen, oi( =j h( pro\j to\<br />

qei=on ai)dw/j te kai\ to\ se/baj e)nei/ceto, tou=t' e) /stin, o( /pwj dw=men kai\<br />

toi=j Cristianoi=j kai\ pa=sin e)leuqe/ran ai( /resin tou= a)kolouqei=n th= |<br />

qrh|skei/a| h( = | d' a) \n boulhqw=sin, o( /pwj o( / ti/ pote/ e)stin qeio/thtoj kai\<br />

ou)rani/ou pra/gmatoj, h(mi=n kai\ pa=si toi=j u(po\ th\n h(mete/ran e)xousi/an<br />

dia/gousin eu)mene\j ei) =nai dunhqh= |.<br />

10, 5, 5 toi/nun tau/thn th\n [h(mete/ran]<br />

bou/lhsin u(gieinw= | kai\ o)rqota/tw| logismw= | e)dogmati/samen, o( /pwj mhdeni\<br />

pantelw=j e)xousi/a a)rnhte/a h) = | tou= a)kolouqei=n kai\ ai(rei=sqai th\n tw=n<br />

Cristianw=n parafu/laxin h) \ qrh|skei/an e(ka/stw| te e)xousi/a doqei/h tou=<br />

dido/nai e(autou= th\n dia/noian e)n e)kei/nh| th= | qrh|skei/a, h( \n au)to\j e(autw= |<br />

a(rmo/zein nomi/zei, o( /pwj h(mi=n dunhqh= | to\ qei=on e)n pa=si th\n e) /qimon<br />

spoudh\n kai\ kaloka)gaqi/an pare/cein:<br />

10, 5, 6 a( /tina ou( /twj a)re/skein h(mi=n<br />

a)ntigra/yai a)ko/louqon h) =n, i( /n' a)faireqeisw=n pantelw=j tw=n ai(re/sewn,<br />

ai( /tinej toi=j prote/roij h(mw=n gra/mmasi toi=j pro\j th\n sh\n kaqosi/wsin<br />

a)postalei=si peri\ tw=n Cristianw=n e)nei/conto kai\ a( /tina pa/nu skaia\<br />

kai\ th=j h(mete/raj prao/thtoj a)llo/tria ei) =nai e)do/kei, tau=ta u(faireqh= |<br />

kai\ nu=n e)leuqe/rwj kai\ a(plw=j e( /kastoj au)tw=n tw=n th\n au)th\n proai/resin<br />

e)schko/twn tou= fula/ttein th\n tw=n Cristianw=n qrh|skei/an a) /neu tino\j<br />

o)clh/sewj tou=to au)to\ parafula/ttoi.<br />

10, 5, 7 a( /tina th= | sh= | e)pimelei/a|<br />

plhre/stata dhlw=sai e)dogmati/samen, o( /pwj ei)dei/hj h(ma=j e)leuqe/ran<br />

kai\ a)polelume/nhn e)xousi/an tou= thmelei=n th\n e(autw=n qrh|skei/an toi=j<br />

au)toi=j Cristianoi=j dedwke/nai,<br />

10, 5, 8 o( /per e)peidh\ a)polelume/nwj au)toi=j<br />

u(f' h(mw=n dedwrh=sqai qewrei= h( sh\ kaqosi/wsij kai\ e(te/roij dedo/sqai<br />

e)xousi/an toi=j boulome/noij tou= mete/rcesqai th\n parath/rhsin kai\<br />

qrh|skei/an e(autw=n, o( /per a)kolou/qwj th= | h(suci/a| tw=n h(mete/rwn kairw=n<br />

287


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

gi/nesqai fanero/n e)stin, o( /pwj e)xousi/an e( /kastoj e) /ch| tou= ai(rei=sqai kai\<br />

thmelei=n o(poi/an d' a) \n bou/lhtai [to\ qei=on]. tou=to de\ u(f' h(mw=n ge/gonen,<br />

o( /pwj mhdemia= | timh= | mhde\ qrh|skei/a| tini\ memeiw=sqai/ ti u(f' h(mw=n<br />

dokoi/h.<br />

10, 5, 9 kai\ tou=to de\ pro\j toi=j loipoi=j ei)j to\ pro/swpon tw=n<br />

Cristianw=n dogmati/zomen, i( /na tou\j to/pouj au)tw=n, ei)j ou( \j to\ pro/teron<br />

sune/rcesqai e) /qoj h) =n au)toi=j, peri\ w( =n kai\ toi=j pro/teron doqei=sin<br />

pro\j th\n sh\n kaqosi/wsin gra/mmasin tu/poj e( /teroj h) =n w(risme/noj tw= |<br />

prote/rw| cro/nw|, [i( /n'] ei) / tinej h) \ para\ tou= tamei/ou tou= h(mete/rou h) \<br />

para/ tinoj e(te/rou fai/nointo h)gorako/tej, tou/touj toi=j au)toi=j Cristianoi=j<br />

a) /neu a)rguri/ou kai\ a) /neu tino\j a)paith/sewj th=j timh=j, u(perteqei/shj<br />

[di/c]a pa/shj a)melei/aj kai\ a)mfiboli/aj, a)pokatasth/swsi, kai\ ei) / tinej<br />

kata\ dw=ron tugca/nousin ei)lhfo/tej, tou\j au)tou\j to/pouj o( /pwj h) \ toi=j<br />

au)toi=j Cristianoi=j th\n taci/sthn a)pokatasth/swsin<br />

10, 5, 10 ou( /twj w(j h) \<br />

oi( h)gorako/tej tou\j au)tou\j to/pouj h) \ oi( kata\ dwrea\n ei)lhfo/tej ai)tw=si/<br />

ti para\ th=j h(mete/raj kaloka)gaqi/aj prose/lqwsi tw= | e)pi\ to/pwn e)pa/rcw|<br />

dika/zonti, o( /pwj kai\ au)tw=n dia\ th=j h(mete/raj crhsto/thtoj pro/noia<br />

ge/nhtai. a( /tina pa/nta tw= | sw/mati tw= | tw=n Cristianw=n par' au)ta\ dia\<br />

th=j sh=j spoudh=j a) /neu tino\j parolkh=j paradi/dosqai deh/sei:<br />

10, 5, 11 kai\<br />

e)peidh\ oi( au)toi\ Cristianoi\ ou) mo/non e)kei/nouj ei)j ou( \j sune/rcesqai<br />

e) /qoj ei) =con, a)lla\ kai\ e(te/rouj to/pouj e)schke/nai ginw/skontai diafe/rontaj<br />

ou) pro\j e( /kaston au)tw=n, a)lla\ pro\j to\ di/kaion tou= au)tw=n sw/matoj,<br />

tou=t' e) /stin tw=n Cristianw=n, tau=ta pa/nta e)pi\ tw= | no/mw| o( \n proeirh/kamen,<br />

di/ca pantelw=j tinoj a)mfisbhth/sewj toi=j au)toi=j Cristianoi=j,<br />

tou=t' e) /stin tw= | sw/mati [au)tw=n] kai\ th= | suno/dw| [e(ka/st]w| au)tw=n a)pokatasth=nai<br />

keleu/seij, tou= proeirhme/nou logismou= dhladh\ fulacqe/ntoj,<br />

o( /pwj au)toi\ oi( /tinej tou\j au)tou\j a) /neu timh=j, kaqw\j proeirh/kamen,<br />

a)pokaqistw=si, to\ a)zh/mion to\ e(autw=n para\ th=j h(mete/raj kaloka)gaqi/aj<br />

e)lpi/zoien.<br />

10, 5, 12 e)n oi( =j pa=sin tw= | proeirhme/nw| sw/mati tw=n Cristianw=n<br />

th\n spoudh\n dunatw/tata parascei=n o)fei/leij, o( /pwj to\ h(me/teron<br />

ke/leusma th\n taci/sthn paraplhrwqh= |, o( /pwj kai\ e)n tou/tw| dia\ th=j<br />

h(mete/raj crhsto/thtoj pro/noia ge/nhtai th=j koinh=j kai\ dhmosi/aj<br />

h(suci/aj.<br />

10, 5, 13 tou/tw| ga\r tw= | logismw= |, kaqw\j kai\ proei/rhtai, h( qei/a<br />

spoudh\ peri\ h(ma=j, h( =j e)n polloi=j h) /dh pra/gmasin a)pepeira/qhmen, dia\<br />

panto\j tou= cro/nou bebai/wj diamei/nai.<br />

10, 5, 14 i( /na de\ tau/thj th=j h(mete/raj<br />

nomoqesi/aj kai\ th=j kaloka)gaqi/aj o( o( /roj pro\j gnw=sin pa/ntwn e)necqh=nai<br />

dunhqh= |, protacqe/nta tou= sou= prosta/gmatoj tau=ta ta\ u(f' h(mw=n<br />

grafe/nta pantacou= proqei=nai kai\ ei)j gnw=sin pa/ntwn a)gagei=n<br />

a)ko/louqo/n e)stin, o( /pwj tau/thj th=j h(mete/raj kaloka)gaqi/aj h( nomoqesi/a<br />

mhde/na laqei=n dunhqh= |."<br />

288


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

10, 5, 15<br />

ANTIGRAFON ETERAS BASILIKHS DIATAXEWS HN<br />

AUQIS PEPOIHTAI, MONHI THI KAQOLIKHI EKKLHSIAI<br />

THN DWREAN DEDOSQAI UPOSHMHNAMENOS<br />

"Cai=re )Anuli=ne, timiw/tate h(mi=n. e) /stin o( tro/poj ou( =toj th=j filagaqi/aj<br />

th=j h(mete/raj, w( /ste e)kei=na a( /per dikai/w| a)llotri/w| prosh/kei,<br />

mh\ mo/non mh\ e)noclei=sqai, a)lla\ kai\ a)pokaqista=n bou/lesqai h(ma=j,<br />

)Anuli=ne timiw/tate. o( /qen boulo/meqa i( /n',<br />

10, 5, 16 o(po/tan tau=ta ta\ gra/mmata<br />

komi/sh|, ei) / tina e)k tou/twn tw=n th= | e)kklhsi/a| th= | kaqolikh= | tw=n<br />

Cristianw=n e)n e(ka/staij po/lesin h) \ kai\ a) /lloij to/poij die/feron [ka]i\<br />

kate/cointo nu=n h) \ u(po\ politw=n h) \ u(po/ tinwn a) /llwn, tau=ta a)pokatastaqh=nai<br />

paracrh=ma tai=j au)tai=j e)kklhsi/aij poih/sh|j, e)peidh/per<br />

proh|rh/meqa tau=ta a( /per ai( au)tai\ e)kklhsi/ai pro/teron e)sch/kesan, tw= |<br />

dikai/w| au)tw=n a)pokatastaqh=nai.<br />

10, 5, 17 o(po/te toi/nun sunora= | h( kaqosi/wsij<br />

h( sh\ tau/thj h(mw=n th=j keleu/sewj safe/staton ei) =nai to\ pro/stagma,<br />

spou/dason, ei) /te kh=poi ei) /te oi)ki/ai ei) =q' o(tioundh/pote tw= |<br />

dikai/w| tw=n au)tw=n e)kklhsiw=n die/feron, su/mpanta au)tai=j a)pokatastaqh=nai<br />

w(j ta/cista, o( /pwj tou/tw| h(mw=n tw= | prosta/gmati e)pimelesta/thn<br />

se peiqa/rchsin pareschke/nai katama/qoimen. e) /rrwso, )Anuli=ne,<br />

timiw/tate kai\ poqeino/tate h(mi=n."<br />

10, 5, 18<br />

ANTIGRAFON BASILIKHS EPISTOLHS DI' HS<br />

SUNODON EPISKOPWN EPI RWMHS KELEUEI GENE-<br />

SQAI UPER THS TWN EKKLHSIWN ENWSEWS TE KAI<br />

OMONOIAS<br />

"Kwnstanti=noj Sebasto\j Miltia/dh| e)pisko/pw| (Rwmai/wn kai\<br />

Ma/rkw|. e)peidh\ toiou=toi ca/rtai para\ )Anuli/nou tou= lamprota/tou<br />

a)nqupa/tou th=j )Afrikh=j pro/j me plei/ouj a)pesta/lhsan, e)n oi( =j e)mfe/retai<br />

Kaikiliano\n to\n e)pi/skopon th=j Cartagenhsi/wn po/lewj para/ tinwn<br />

kollh/gwn au)tou= tw=n kata\ th\n )Afrikh\n kaqestw/twn e)n polloi=j<br />

pra/gmasin eu)qu/nesqai, kai\ tou=to/ moi baru\ sfo/dra dokei= to\ e)n tau/taij<br />

tai=j e)parci/aij, a( \j th= | e)mh= | kaqosiw/sei au)qaire/twj h( qei/a pro/noia<br />

e)necei/risen ka)kei=se polu\ plh=qoj laou=, o) /clon e)pi\ to\ faulo/teron<br />

e)pime/nonta eu(ri/skesqai w(j a) \n ei) dicostatou=nta kai\ metaxu\ e)pisko/pouj<br />

diafora\j e) /cein,<br />

10, 5, 19 e) /doxe/ moi i( /n' au)to\j o( Kaikiliano\j meta\ de/ka<br />

e)pisko/pwn tw=n au)to\n eu)qu/nein dokou/ntwn kai\ de/ka e(te/rwn ou( \j au)to\j<br />

th= | e(autou= di/kh| a)nagkai/ouj u(pola/boi, ei)j th\n (Rw/mhn plw= | a)pie/nai,<br />

i( /n' e)kei=se u(mw=n paro/ntwn, a)lla\ mh\n kai\ (Retiki/ou kai\ Mate/rnou kai\<br />

Mari/nou, tw=n kollh/gwn u(mw=n, ou( \j tou/tou e( /neken ei)j th\n (Rw/mhn<br />

prose/taxa e)pispeu=sai, dunhqh= | a)kousqh=nai, w(j a) \n katama/qoite tw= |<br />

sebasmiwta/tw| no/mw| a(rmo/ttein.<br />

10, 5, 20 i( /na me/ntoi kai\ peri\ pa/ntwn<br />

au)tw=n tou/twn plhresta/thn dunhqh=te e) /cein gnw=sin, ta\ a)nti/tupa tw=n<br />

289


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)ggra/fwn tw=n pro/j me para\ )Anuli/nou a)postale/ntwn gra/mmasin<br />

e)moi=j u(pota/xaj, pro\j tou\j proeirhme/nouj kollh/gaj u(mw=n e)xe/pemya:<br />

oi( =j e)ntucou=sa h( u(mete/ra sterro/thj dokima/sei o( /ntina crh\ tro/pon th\n<br />

proeirhme/nhn di/khn e)pimele/stata dieukrinh=sai kai\ kata\ to\ di/kaion<br />

termati/sai, o(po/te mhde\ th\n u(mete/ran e)pime/leian lanqa/nei tosau/thn<br />

me ai)dw= th= | e)nqe/smw| kaqolikh= | e)kklhsi/a| a)pone/mein, w(j mhde\n kaqo/lou<br />

sci/sma h) \ dicostasi/an e) /n tini to/pw| bou/lesqai/ me u(ma=j katalipei=n.<br />

h( qeio/thj u(ma=j tou= mega/lou qeou= diafula/xei polloi=j e) /tesi, timiw/tate."<br />

10, 5, 21<br />

ANTIGRAFON BASILIKHS EPISTOLHS DI' HS<br />

PROSTATTEI DEUTERAN GENESQAI SUNODON UPER<br />

TOU PASAN TWN EPISKOPWN PERIELEIN DICOSTA-<br />

SIAN<br />

"Kwnstanti=noj Sebasto\j Crh/stw| e)pisko/pw| Surakousi/wn. h) /dh<br />

me\n pro/teron, o( /te fau/lwj kai\ e)ndiastro/fwj tine\j peri\ th=j qrh|skei/aj<br />

th=j a(gi/aj kai\ e)pourani/ou duna/mewj kai\ th=j ai(re/sewj th=j kaqolikh=j<br />

a)podii/stasqai h) /rxanto, e)pite/mnesqai boulhqei\j ta\j toiau/taj au)tw=n<br />

filoneiki/aj, ou( /tw diatetupw/kein w( /ste a)postale/ntwn a)po\ th=j Galli/aj<br />

tinw=n e)pisko/pwn, a)lla\ mh\n kai\ tou/twn klhqe/ntwn a)po\ th=j )Afrikh=j<br />

tw=n e)x e)nanti/aj moi/raj katallh/lwj, e)nstatikw=j kai\ e)pimo/nwj diagwnizome/nwn<br />

paro/ntoj te kai\ tou= th=j (Rw/mhj e)pisko/pou, tou=to o( /per<br />

e)do/kei kekinh=sqai, dunhqh= | u(po\ th=j parousi/aj au)tw=n meta\ pa/shj<br />

e)pimelou=j diakri/sewj katorqw/sewj tucei=n.<br />

10, 5, 22 a)ll' e)peidh/, w(j<br />

sumbai/nei, e)pilaqo/menoi/ tinej kai\ th=j swthri/aj th=j i)di/aj kai\ tou=<br />

seba/smatoj tou= o)feilome/nou th= | a(giwta/th| ai(re/sei, e) /ti kai\ nu=n ta\j<br />

i)di/aj e) /cqraj paratei/nein ou) pau/ontai, mh\ boulo/menoi th= | h) /dh e)xenecqei/sh|<br />

kri/sei sunti/qesqai kai\ diorizo/menoi o( /ti dh\ a) /ra o)li/goi tine\j ta\j<br />

gnw/maj kai\ ta\j a)pofa/seij e(autw=n e)xh/negkan h) \ kai\ mh\ pro/teron<br />

a(pa/ntwn tw=n o)feilo/ntwn zhthqh=nai a)kribw=j e)xetasqe/ntwn pro\j to\<br />

th\n kri/sin e)xene/gkai pa/nu tace/wj kai\ o)xe/wj e) /speusan, e) /k te tou/twn<br />

a(pa/ntwn e)kei=na sumbai/nei gene/sqai, to\ kai\ tou/touj au)tou\j a)delfikh\n<br />

kai\ o(mo/frona o)fei/lontaj e) /cein o(moyuci/an ai)scrw=j, ma=llon de\ muserw=j<br />

a)llh/lwn a)podiesta/nai kai\ toi=j a)nqrw/poij toi=j a)llotri/aj e) /cousi ta\j<br />

yuca\j a)po\ th=j a(giwta/thj qrh|skei/aj tau/thj pro/fasin cleu/hj dido/nai,<br />

-o( /qen pronohte/on moi e)ge/neto, o( /pwj tou=to o( /per e)crh=n meta\ th\n<br />

e)xenecqei=san h) /dh kri/sin au)qaire/tw| sugkataqe/sei pepau=sqai, ka) \n nu=n<br />

pote dunhqh= | pollw=n paro/ntwn te/louj tucei=n.<br />

10, 5, 23 e)peidh\ toi/nun<br />

plei/stouj e)k diafo/rwn kai\ a)muqh/twn to/pwn e)pisko/pouj ei)j th\n<br />

)Arelathsi/wn po/lin ei) /sw Kalandw=n Au)gou/stwn sunelqei=n e)keleu/samen,<br />

kai\ soi\ gra/yai e)nomi/samen i( /na labw\n para\ tou= lamprota/tou Latrwnianou=<br />

tou= konrh/ktoroj Sikeli/aj dhmo/sion o) /chma, suzeu/xaj seautw= |<br />

kai\ du/o ge/ tinaj tw=n e)k tou= deute/rou qro/nou ou( \j a) \n su\ au)to\j e)pile/xasqai<br />

kri/nh|j, a)lla\ mh\n kai\ trei=j pai=daj tou\j dunhsome/nouj u(mi=n<br />

290


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

kata\ th\n o(do\n u(phreth/sasqai paralabw/n, ei) /sw th=j au)th=j h(me/raj<br />

e)pi\ tw= | proeirhme/nw| to/pw| a)pa/nthson,<br />

10, 5, 24 w(j a) \n dia/ te th=j sh=j<br />

sterro/thtoj kai\ dia\ th=j loiph=j tw=n sunio/ntwn o(moyu/cou kai\ o(mo/fronoj<br />

sune/sewj kai\ tou=to o( /per a) /cri tou= deu=ro fau/lwj di' ai)scra/j tinaj<br />

zugomaci/aj parameme/nhken, a)kousqe/ntwn pa/ntwn tw=n mello/ntwn<br />

lecqh/sesqai para\ tw=n nu=n a)p' a)llh/lwn diestw/twn, ou( /sper o(moi/wj<br />

parei=nai e)keleu/samen, dunhqh= | ei)j th\n o)feilome/nhn qrh|skei/an kai\<br />

pi/stin a)delfikh/n te o(mo/noian ka) \n brade/wj a)naklhqh=nai. u(giai/nonta/<br />

se o( qeo\j o( pantokra/twr diafula/xei e)pi\ polloi=j e) /tesin."<br />

10, 6, 1<br />

ANTIGRAFON BASILIKHS EPISTOLHS DI' HS<br />

CRHMATA TAIS EKKLHSIAIS DWREITAI<br />

"Kwnstanti=noj Au) /goustoj Kaikilianw= | e)pisko/pw| Cartage/nhj.<br />

e)peidh/per h) /resen kata\ pa/saj e)parci/aj, ta/j te )Afrika\j kai\ ta\j<br />

Noumidi/aj kai\ ta\j Mauritani/aj, r(htoi=j tisi tw=n u(phretw=n th=j e)nqe/smou<br />

kai\ a(giwta/thj kaqolikh=j qrh|skei/aj ei)j a)nalw/mata e)picorhghqh=nai<br />

ti, e) /dwka gra/mmata pro\j Ou) =rson to\n diashmo/taton kaqoliko\n th=j<br />

)Afrikh=j kai\ e)dh/lwsa au)tw= | o( /pwj triscili/ouj fo/lleij th= | sh= | sterro/thti<br />

a)pariqmh=sai fronti/sh|.<br />

10, 6, 2 su\ toi/nun, h(ni/ka th\n prodhloume/nhn<br />

poso/thta tw=n crhma/twn u(podecqh=nai poih/seij, a( /pasi toi=j proeirhme/noij<br />

kata\ to\ bre/ouion to\ pro\j se\ para\ (Osi/ou a)postale\n tau=ta ta\<br />

crh/mata diadoqh=nai ke/leuson.<br />

10, 6, 3 ei) d' a) /ra pro\j to\ sumplhrwqh=nai/<br />

mou th\n ei)j tou=to peri\ a( /pantaj au)tou\j proai/resin e)ndei=n ti katama/qoij,<br />

para\ (Hraklei/da tou= e)pitro/pou tw=n h(mete/rwn kthma/twn a)namfile/ktwj<br />

o( /per a)nagkai=on ei) =nai katama/qoij, ai)th=sai o)fei/leij. kai\ ga\r<br />

paro/nti au)tw= | prose/taxa i( /n' ei) / ti a) \n crhma/twn par' au)tou= h( sh\<br />

sterro/thj ai)th/sh|, a) /neu distagmou= tinoj a)pariqmh=sai fronti/sh|.<br />

10, 6, 4 kai\ e)peidh\ e)puqo/mhn tina\j mh\ kaqestw/shj dianoi/aj tugca/nontaj<br />

a)nqrw/pouj to\n lao\n th=j a(giwta/thj kai\ kaqolikh=j e)kklhsi/aj fau/lh|<br />

tini\ u(ponoqeu/sei bou/lesqai diastre/fein, gi/nwske/ me )Anuli/nw| a)nqupa/tw|,<br />

a)lla\ mh\n kai\ Patriki/w| tw= | ou)ikari/w| tw=n e)pa/rcwn parou=si<br />

toiau/taj e)ntola\j dedwke/nai i( /n' e)n toi=j loipoi=j a( /pasi kai\ tou/tou<br />

ma/lista th\n prosh/kousan fronti/da poih/swntai kai\ mh\ a)na/scwntai<br />

periora=n toiou=to gino/menon.<br />

10, 6, 5 dio/per ei) / tinaj toiou/touj a)nqrw/pouj<br />

e)n au)th= | th= | mani/a| e)pime/nein kati/doij, a) /neu tino\j a)mfiboli/aj toi=j<br />

proeirhme/noij dikastai=j pro/selqe kai\ au)to\ tou=to prosane/negke o( /pwj<br />

au)tou\j e)kei=noi, kaqa/per au)toi=j parou=sin e)ke/leusa, e)pistre/ywsin.<br />

h( qeio/thj tou= mega/lou qeou= se diafula/xei e)pi\ polloi=j e) /tesin."<br />

10, 7, 1<br />

ANTIGRAFON BASILIKHS EPISTOLHS DI' HS TOUS<br />

PROESTWTAS TWN EKKLHSIWN PASHS APOLELU-<br />

SQAI THS PERI TA POLITIKA LEITOURGIAS PROS-<br />

291


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

TATTEI<br />

"Cai=re, )Anuli=ne, timiw/tate h(mi=n. e)peidh\ e)k pleio/nwn pragma/twn<br />

fai/netai parexouqenhqei=san th\n qrh|skei/an, e)n h( = | h( korufai/a th=j<br />

a(giwta/thj e)pourani/ou %duna/mew&j ai)dw\j fula/ttetai, mega/louj<br />

kindu/nouj e)nhnoce/nai toi=j dhmosi/oij pra/gmasin au)th/n te tau/thn<br />

e)nqe/smwj a)nalhfqei=san kai\ fulattome/nhn megi/sthn eu)tuci/an tw= |<br />

(Rwmai kw= | o)no/mati kai\ su/mpasi toi=j tw=n a)nqrw/pwn pra/gmasin<br />

e)xai/reton eu)daimoni/an pareschke/nai, tw=n qei/wn eu)ergesiw=n tou=to<br />

parecousw=n, e) /doxen e)kei/nouj tou\j a) /ndraj tou\j th= | o)feilome/nh| a(gio/thti<br />

kai\ th= | tou= no/mou tou/tou paredri/a| ta\j u(phresi/aj ta\j e)x au)tw=n th= | th=j<br />

qei/aj qrh|skei/aj qerapei/a| pare/contaj tw=n kama/twn tw=n i)di/wn ta\<br />

e) /paqla komi/sasqai, )Anuli=ne timiw/tate.<br />

10, 7, 2 dio/per e)kei/nouj tou\j<br />

ei) /sw th=j e)parci/aj th=j soi pepisteume/nhj e)n th= | kaqolikh= | e)kklhsi/a|,<br />

h) = | Kaikiliano\j e)fe/sthken, th\n e)x au)tw=n u(phresi/an th= | a(gi/a| tau/th|<br />

qrh|skei/a| pare/contaj, ou( /sper klhrikou\j e)ponoma/zein ei)w/qasin, a)po\<br />

pa/ntwn a( /pax a(plw=j tw=n leitourgiw=n bou/lomai a)leitourgh/touj<br />

diafulacqh=nai, o( /pwj mh\ dia/ tinoj pla/nhj h) \ e)xolisqh/sewj i(erosu/lou<br />

a)po\ th=j qerapei/aj th=j th= | qeio/thti o)feilome/nhj a)fe/lkwntai, a)lla\<br />

ma=llon a) /neu tino\j e)noclh/sewj tw= | i)di/w| no/mw| e)xuphretw=ntai, w( =nper<br />

megi/sthn peri\ to\ qei=on latrei/an poioume/nwn plei=ston o( /son toi=j<br />

koinoi=j pra/gmasi sunoi/sein dokei=. e) /rrwso, )Anuli=ne, timiw/tate kai\<br />

poqeino/tate h(mi=n."<br />

10, 8, 1 Toiau=ta me\n ou) =n h(mi=n h( qei/a kai\ ou)ra/nioj th=j tou=<br />

swth=roj h(mw=n e)pifanei/aj e)dwrei=to ca/rij, tosau/th te<br />

a( /pasin a)nqrw/poij a)gaqw=n a)fqoni/a dia\ th=j h(mete/raj<br />

e)prutaneu/eto ei)rh/nhj. kai\ w( =de me\n ta\ kaq' h(ma=j e)n eu)frosu/naij<br />

kai\ panhgu/resin e)telei=to:<br />

10, 8, 2 ou)k h) =n de\ a) /ra tw= |<br />

misoka/lw| fqo/nw| tw= | te filoponh/rw| dai/moni forhto\j h( tw=n<br />

o(rwme/nwn qe/a, w( /sper ou) =n ou)de\ Likinni/w| pro\j sw/frona<br />

logismo\n e)tu/gcanen au)ta/rkh ta\ toi=j pro/sqen dedhlwme/noij<br />

tura/nnoij sumbebhko/ta: o( \j eu) = ferome/nhj th=j a)rch=j au)tw= |<br />

basile/wj te mega/lou Kwnstanti/nou deuterei/wn timh=j<br />

e)pigambri/aj te kai\ suggenei/aj th=j a)nwta/tw h)xiwme/noj,<br />

mimh/sewj me\n th=j tw=n kalw=n a)pelimpa/neto, th=j de\ tw=n<br />

a)sebw=n tura/nnwn mocqhri/aj e)zh/lou th\n kakotropi/an, kai\<br />

w( =n tou= bi/ou th\n katastrofh\n e)pei=den au)toi=j o)fqalmoi=j,<br />

tou/twn e( /pesqai th= | gnw/mh| ma=llon h) \ th= | tou= krei/ttonoj<br />

e)mme/nein fili/a| te kai\ diaqe/sei h( |rei=to.<br />

10, 8, 3 diafqonhqei/j ge/<br />

toi tw= | paneuerge/th|, po/lemon dusagh= kai\ deino/taton pro\j<br />

au)to\n e)kfe/rei, ou) fu/sewj no/mwn feisa/menoj, ou)c o(rkwmosiw=n<br />

ou)c ai( /matoj ou) sunqhkw=n mnh/mhn e)n dianoi/a| labw/n.<br />

10, 8, 4 o( me\n ga\r au)tw= | oi( =a pana/gaqoj basileu\j eu)noi/aj pare/cwn<br />

292


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

a)lhqou=j su/mbola, suggenei/aj th=j pro\j au)to\n ou)k e)fqo/nhsen<br />

ga/mwn te lamprw=n a)delfh=j metousi/an ou)k a)phrnh/sato,<br />

a)lla\ kai\ th=j e)k pate/rwn eu)genei/aj basilikou= te a)ne/kaqen<br />

ai( /matoj koinwno\n gene/sqai h)xi/wsen th=j te kata\ pa/ntwn<br />

a)polau/ein a)rch=j oi( =a khdesth= | kai\ sumbasilei= parei=cen th\n<br />

e)xousi/an, ou)k e) /latton me/roj tw=n u(po\ (Rwmai/ouj e)qnw=n<br />

die/pein au)tw= | kai\ dioikei=n kecarisme/noj.<br />

10, 8, 5 o( d' e) /mpalin<br />

tou/toij ta)nanti/a diepra/tteto, pantoi/aj o(shme/rai kata\ tou=<br />

krei/ttonoj mhcana\j e)pitecnw/menoj pa/ntaj te e)pinow=n<br />

e)piboulh=j tro/pouj, w(j a) \n kakoi=j to\n eu)erge/thn a)mei/yoito.<br />

ta\ me\n ou) =n prw=ta peirw/menoj th\n suskeuh\n e)pikru/ptein,<br />

fi/loj ei) =nai prosepoiei=to, do/lw| te kai\ a)pa/th| pleista/kij<br />

e)piqe/menoj r(a= |sta a) \n tucei=n tou= prosdokwme/nou h) /lpisen:<br />

10, 8, 6 tw= | de\ a) /ra o( qeo\j h) =n fi/loj khdemw/n te kai\ fu/lax, o( \j<br />

au)tw= | ta\j e)n a)porrh/tw| kai\ sko/tei mhcanwme/naj e)piboula\j<br />

ei)j fw=j a) /gwn dih/legcen. tosou=ton a)reth=j to\ me/ga th=j<br />

qeosebei/aj o( /plon pro\j a) /munan me\n e)cqrw=n, oi)kei/aj de\<br />

fulakh\n swthri/aj i)scu/ei: w( = | dh\ pefragme/noj o( qeofile/statoj<br />

h(mw=n basileu\j ta\j tou= duswnu/mou poluplo/kouj<br />

e)piboula\j diedi/drasken.<br />

10, 8, 7 o( \ de\ th\n laqrai/an suskeuh\n w(j<br />

ou)damw=j e(w/ra kata\ gnw/mhn au)tw= | cwrou=san, tou= qeou=<br />

pa/nta do/lon te kai\ r(a|diourgi/an tw= | qeofilei= basilei= kata/fwra<br />

poiou=ntoj, ou)ke/q' oi( =o/j te w) \n e)pikru/ptesqai, profanh=<br />

po/lemon ai) /retai.<br />

10, 8, 8 o(mo/se dh=ta Kwnstanti/nw| polemei=n<br />

diagnou/j, h) /dh kai\ kata\ tou= qeou= tw=n o( /lwn, o( \n h)pi/stato<br />

se/bein au)to/n, parata/ttesqai w(rma=to, ka) /peita tou\j u(p'<br />

au)tw= | qeosebei=j, mhde\n mhd' o( /lwj pw/pote th\n a)rch\n au)tou=<br />

luphro\n diaqeme/nouj, h)re/ma te/wj kai\ h(such= | poliorkei=n<br />

e)peba/lleto. kai\ tou=t' e) /pratten, deinw=j a)bleptei=n u(po\ th=j<br />

e)mfu/tou kaki/aj h)nagkasme/noj.<br />

10, 8, 9 ou) /t' ou) =n th\n mnh/mhn<br />

tw=n pro\ au)tou= Cristianou\j e)kdiwxa/ntwn pro\ o)fqalmw=n<br />

e) /qeto ou)d' w( =n au)to\j o)leth\r kai\ timwro\j di' a( \j meth=lqon<br />

a)sebei/aj kate/sth: a)lla\ ga\r tou= sw/fronoj e)ktrapei\j<br />

logismou=, diarrh/dhn de\ manei\j ta\j fre/naj, to\n qeo\n au)to\n<br />

oi( =a dh\ Kwnstanti/nou bohqo\n a)nti\ tou= bohqoume/nou polemei=n<br />

e)gnw/kei.<br />

10, 8, 10 kai\ prw=ta me\n th=j oi)ki/aj th=j au)tou= pa/nta<br />

Cristiano\n a)pelau/nei, e) /rhmon au)to\j au(to\n o( dei/laioj th=j<br />

tou/twn kaqista\j u(pe\r au)tou= pro\j to\n qeo\n eu)ch=j, h( \n u(pe\r<br />

a(pa/ntwn au)toi=j poiei=sqai pa/trion ma/qhma tugca/nei: ei) =ta<br />

de\ tou\j kata\ po/lin stratiw/taj e)kkri/nesqai kai\ a)poba/l-<br />

293


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

lesqai tou= th=j timh=j a)xiw/matoj, ei) mh\ toi=j dai/mosin qu/ein<br />

ai(roi=nto, parakeleu/etai. kai\ e) /ti ge tau=ta h) =n mikra/, th= | tw=n<br />

meizo/nwn sugkrino/mena paraqe/sei.<br />

10, 8, 11 ti/ dei= tw=n kaq'<br />

e( /kasta kai\ kata\ me/roj tw= | qeomisei= pepragme/nwn mnhmoneu/ein<br />

o( /pwj te no/mouj a)no/mouj o( paranomw/tatoj e)xeu=ren;<br />

tou/j ge/ toi e)n tai=j ei(rktai=j talaipwroume/nouj e)nomoqe/tei<br />

mhde/na metado/sei trofh=j filanqrwpeu/esqai mhd' e)leei=n<br />

tou\j e)n desmoi=j limw= | diafqeirome/nouj mhd' a(plw=j a)gaqo\n<br />

ei) =nai mhde/na mhd' a)gaqo/n ti pra/ttein tou\j kai\ pro\j au)th=j<br />

th=j fu/sewj e)pi\ to\ sumpaqe\j tw=n pe/laj e(lkome/nouj. kai\<br />

h) =n ge no/mwn ou( =toj a) /ntikruj a)naidh\j kai\ a)phne/statoj,<br />

pa=san h( /meron u(perexa/gwn fu/sin, e)f' w( = | kai\ timwri/a prose/keito<br />

tou\j e)leou=ntaj ta\ i) /sa pa/scein toi=j e)leoume/noij<br />

desmoi=j te kai\ fulakai=j kaqei/rgnusqai, th\n i) /shn toi=j<br />

kataponoume/noij u(pome/nontaj timwri/an, tou\j ta\ fila/nqrwpa<br />

diakonoume/nouj.<br />

10, 8, 12 toiau=tai ai( Likinni/ou diata/xeij.<br />

ti/ crh\ ta\j peri\ ga/mwn kainotomi/aj a)pariqmei=sqai h) \ tou\j<br />

e)pi\ toi=j to\n bi/on metalla/ttousin newterismou\j au)tou=, di'<br />

w( =n tou\j palaiou\j (Rwmai/wn eu) = kai\ sofw=j keime/nouj no/mouj<br />

perigra/yai tolmh/saj, barba/rouj tina\j kai\ a)nhme/rouj<br />

a)nteish=gen, no/mouj a)no/mouj w(j a)lhqw=j kai\ parano/mouj,<br />

e)piskh/yeij te muri/aj kata\ tw=n u(poceiri/wn e)qnw=n e)peno/ei<br />

crusou= te kai\ a)rgu/rou pantoi/aj ei)spra/xeij a)nametrh/seij<br />

te gh=j kai\ tw=n kat' a)grou\j mhke/t' o) /ntwn a)nqrw/pwn pro/palai<br />

de\ katoicome/nwn e)pizh/mion ke/rdoj,<br />

10, 8, 13 oi( /ouj d'<br />

e)feu=ren e)pi\ tou/toij o( misa/nqrwpoj kata\ mhde\n h)dikhko/twn<br />

e)xorismou/j, oi( /aj eu)patridw=n kai\ a)xiolo/gwn a)ndrw=n a)pagwga/j,<br />

w( =n dh\ ta\j kouridi/aj a)pozeugnu\j gameta\j miaroi=j tisin<br />

oi)ke/taij e)f' u( /brei pra/xewj ai)scra=j paredi/dou, o( /saij de\<br />

au)to\j o( e)scato/ghrwj gunaixi\n u(pa/ndroij parqe/noij te<br />

ko/raij e)mparoinw=n th\n a)ko/laston th=j au)tou= yuch=j e)piqumi/an<br />

e)plh/rou-ti/ crh\ tau=ta mhku/nein, th=j tw=n e)sca/twn<br />

au)tou= pra/xewn u(perbolh=j mikra\ ta\ prw=ta kai\ to\ mhqe\n<br />

ei) =nai dielegcou/shj;<br />

10, 8, 14 to\ gou=n te/loj au)tw= | th=j mani/aj<br />

e)pi\ tou\j e)pisko/pouj e)cw/rei, h) /dh te tou/touj, w(j a) \n tou=<br />

e)pi\ pa/ntwn qeou= qera/pontaj, e)nanti/ouj u(pa/rcein oi( =j e) /dra<br />

h(gou/menoj, ou) /pw me\n e)k tou= fanerou= dia\ to\n a)po\ tou=<br />

krei/ttonoj fo/bon, la/qra de\ au) =qij kai\ doli/wj suneskeua/zeto,<br />

a)nh/ |rei te tou/twn di' e)piboulh=j tw=n h(gemo/nwn tou\j dokimwta/touj.<br />

kai\ o( tro/poj de\ tou= kat' au)tw=n fo/nou xe/noj tij h) =n<br />

kai\ oi( =oj ou)depw/pote h)kou/sqh.<br />

294


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

10, 8, 15 ta\ gou=n a)mfi\ th\n<br />

)Ama/seian kai\ ta\j loipa\j tou= Po/ntou po/leij katergasqe/nta<br />

pa=san u(perbolh\n w)mo/thtoj u(perhko/ntisen: e) /nqa tw=n<br />

e)kklhsiw=n tou= qeou= ai( \ me\n e)x u( /youj ei)j e) /dafoj au) =qij katerri/ptonto,<br />

ta\j de\ a)pe/kleion, w(j a) \n mh\ suna/goito/ tij tw=n<br />

ei)wqo/twn mhde\ tw= | qew= | ta\j e)pofeilome/naj a)podidw= | latrei/aj.<br />

10, 8, 16 suntelei=sqai ga\r ou)c h(gei=to u(pe\r au)tou= ta\j eu)ca/j,<br />

suneido/ti fau/lw| tou=to logizo/menoj, a)ll' u(pe\r tou= qeofilou=j<br />

basile/wj pa/nta pra/ttein h(ma=j kai\ to\n qeo\n i(leou=sqai<br />

pe/peisto: e) /nqen w(rma=to kaq' h(mw=n to\n qumo\n e)piskh/ptein.<br />

10, 8, 17 kai\ dh=ta tw=n h(gemo/nwn oi( ko/lakej, ta\ fi/la pra/ttein<br />

tw= | dusagei= pepeisme/noi, tw=n e)pisko/pwn tou\j me\n sunh/qwj<br />

tai=j tw=n kakou/rgwn a)ndrw=n perie/ballon timwri/aij, a)ph/gonto/<br />

te kai\ e)kola/zonto a)profasi/stwj toi=j miaifo/noij o(moi/wj<br />

oi( mhde\n h)dikhko/tej: h) /dh de/ tinej kainote/ran u(pe/menon<br />

teleuth/n, xi/fei to\ sw=ma ei)j polla\ tmh/mata katakreourgou/menoi<br />

kai\ meta\ th\n a)phnh= tau/thn kai\ friktota/thn qe/an<br />

toi=j th=j qala/sshj buqoi=j i)cqu/sin ei)j bora\n r(iptou/menoi.<br />

10, 8, 18 fugai\ dh\ au) =qij e)pi\ tou/toij tw=n qeosebw=n e)gi/nonto<br />

a)ndrw=n, kai\ pa/lin a)groi\ kai\ pa/lin e)rhmi/ai na/pai te kai\<br />

o) /rh tou\j Cristou= qera/pontaj u(pede/conto. e)pei\ de\ kai\ tau=ta<br />

tou=ton proucw/rei tw= | dussebei= to\n tro/pon, loipo\n kai\ to\n<br />

kata\ pa/ntwn a)nakinei=n diwgmo\n e)pi\ dia/noian e)ba/lleto,<br />

10, 8, 19 e)kra/tei te gnw/mhj kai\ ou)de\n e)mpodw\n h) =n au)tw= | mh\<br />

ou)ci\ e)n e) /rgw| cwrei=n, ei) mh\ ta/cista to\ me/llon e) /sesqai<br />

prolabw\n o( tw=n oi)kei/wn yucw=n u(pe/rmacoj qeo\j w(j e)n<br />

baqei= sko/tw| kai\ nukti\ zofwdesta/th| fwsth=ra me/gan<br />

a)qro/wj kai\ swth=ra toi=j pa=sin e)xe/lamyen, to\n au)tou=<br />

qera/ponta Kwnstanti=non u(yhlw= | braci/oni e)pi\ ta\ th= |de<br />

ceiragwgh/saj.<br />

10, 9, 1 Tou/tw| me\n ou) =n a) /nwqen e)x ou)ranou= karpo\n eu)sebei/aj<br />

e)pa/xion ta\ tro/paia th=j kata\ tw=n a)sebw=n parei=ce ni/khj,<br />

to\n d' a)lith/rion au)toi=j sumbou/loij a( /pasin kai\ fi/loij u(po\<br />

toi=j Kwnstanti/nou posi\n prhnh= kate/balen.<br />

10, 9, 2 w(j ga\r ei)j<br />

e) /scata mani/aj ta\ kat' au)to\n h) /launen, ou)ke/t' a)nekto\n ei) =nai<br />

logisa/menoj basileu\j o( tw= | qew= | fi/loj to\n sw/frona sunagagw\n<br />

logismo\n kai\ to\n sterro\n tou= dikai/ou tro/pon filanqrwpi/a|<br />

kerasa/menoj, e)pamu=nai kri/nei toi=j u(po\ tw= | tura/nnw|<br />

talaipwroume/noij, kai\ to/ ge plei=ston a)nqrw/pwn ge/noj,<br />

bracei=j lumew=naj e)kpodw\n poihsa/menoj, a)nasw/sasqai<br />

o(rma=tai.<br />

10, 9, 3 mo/nh| ga\r au)tw= | crwme/nw| filanqrwpi/a| to\n<br />

pro\ tou/tou cro/non kai\ to\n ou) sumpaqei/aj a) /xion e)leou=nti,<br />

tw= | me\n ou)de\n e)gi/neto ple/on, th=j kaki/aj ou)k a)pallattome/nw|,<br />

295


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

au) /xonti de\ ma=llon th\n kata\ tw=n u(poceiri/wn e)qnw=n lu/ttan,<br />

toi=j de\ kakoume/noij ou) /tij e)lei/peto swthri/aj e)lpi/j, u(po\<br />

deinw= | qhri\ kataturannoume/noij.<br />

10, 9, 4 di' o( \ dh\ tw= | filaga/qw|<br />

mi/xaj to\ misopo/nhron o( tw=n a)gaqw=n a)rwgo\j pro/eisin a( /ma<br />

paidi\ Kri/spw| basilei= filanqrwpota/tw|, swth/rion dexia\n<br />

a( /pasin toi=j a)pollume/noij e)ktei/naj: ei) =q' oi( =a pambasilei=<br />

qew= | qeou= te paidi\ swth=ri a(pa/ntwn podhgw= | kai\ summa/cw|<br />

crw/menoi, path\r a( /ma kai\ ui(o\j a) /mfw ku/klw| dielo/ntej th\n<br />

kata\ tw=n qeomisw=n para/taxin, r(a|di/an th\n ni/khn a)pofe/rontai,<br />

tw=n kata\ th\n sumbolh\n pa/ntwn e)xeumarisqe/ntwn au)toi=j<br />

u(po\ tou= qeou= kata\ gnw/mhn.<br />

10, 9, 5 a)qro/wj dh=ta kai\ lo/gou<br />

qa=tton oi( me\n cqe\j kai\ pro\ h(me/raj qana/tou pne/ontej kai\<br />

a)peilh=j ou)ke/t' h) =san, ou)de\ me/crij o)no/matoj mnhmoneuo/menoi,<br />

grafai/ te au)tw=n kai\ timai\ th\n a)xi/an ai)scu/nhn a)pela/mbanon,<br />

kai\ a( \ toi=j pa/lai dussebe/sin tura/nnoij e)nei=den au)toi=j<br />

o)fqalmoi=j Liki/nnioj, tau=ta o(moi/wj kai\ au)to\j e) /pascen, o( /ti<br />

mhd' au)to\j e)de/xato paidei/an mhde\ e)pi\ tai=j tw=n pe/laj<br />

e)swfroni/sqh ma/stixin, th\n o(moi/an d' e)kei/noij th=j a)sebei/aj<br />

metelqw\n o(do/n, e)pi\ to\n i) /son au)toi=j e)ndi/kwj perihne/cqh<br />

krhmno/n.<br />

10, 9, 6 a)ll' ou( =toj me\n tau/th| ph| beblhme/noj e) /keito<br />

o( d' a)reth= | pa/sh| qeosebei/aj e)kpre/pwn me/gistoj nikhth\j<br />

Kwnstanti=noj su\n paidi\ Kri/spw|, basilei= qeofilesta/tw|<br />

kai\ ta\ pa/nta tou= patro\j o(moi/w|, th\n oi)kei/an e(w/ |an a)pela/mbanon<br />

kai\ mi/an h(nwme/nhn th\n (Rwmai/wn kata\ to\ palaio\n<br />

parei=con a)rch/n, th\n a)p' a)ni/scontoj h(li/ou pa=san e)n ku/klw|<br />

kata\ qa/tera th=j oi)koume/nhj a) /rkton te o(mou= kai\ meshmbri/an<br />

ei)j e) /scata duome/nhj h(me/raj u(po\ th\n au)tw=n a) /gontej ei)rh/nhn.<br />

10, 9, 7 a)fh/ |rhto d' ou) =n e)x a)nqrw/pwn pa=n de/oj tw=n pri\n au)tou\j<br />

piezo/ntwn, lampra\j d' e)te/loun kai\ panhgurika\j e(ortw=n<br />

h(me/raj, h) =n te fwto\j e) /mplea pa/nta, kai\ meidiw=si prosw/poij<br />

o) /mmasi/ te faidroi=j oi( pri\n kathfei=j a)llh/louj e) /blepon,<br />

corei=ai d' au)toi=j kai\ u( /mnoi kata\ po/leij o(mou= kai\ a)grou\j<br />

to\n pambasile/a qeo\n prw/tista pa/ntwn, o( /ti dh\ tou=t'<br />

e)dida/cqhsan, ka) /peita to\n eu)sebh= basile/a paisi\n a( /ma<br />

qeofile/sin e)ge/rairon,<br />

10, 9, 8 kakw=n d' a)mnhsti/a palaiw=n h) =n<br />

kai\ lh/qh pa/shj dussebei/aj, paro/ntwn d' a)gaqw=n a)po/lausij<br />

kai\ prose/ti mello/ntwn prosdoki/ai. h( /plwnto d' ou) =n kata\<br />

pa/nta to/pon tou= nikhtou= basile/wj filanqrwpi/aj e) /mpleoi<br />

diata/xeij no/moi te megalodwrea=j kai\ a)lhqou=j eu)sebei/aj<br />

gnwri/smata perie/contej.<br />

10, 9, 9 ou( /tw dh=ta pa/shj turanni/doj<br />

296


<strong>Eusebius</strong>. <strong>Historia</strong> <strong>ecclesiatica</strong><br />

e)kkaqarqei/shj, mo/noij e)fula/tteto ta\ th=j proshkou/shj<br />

basilei/aj be/baia/ te kai\ a)nepi/fqona Kwnstanti/nw| kai\ toi=j<br />

au)tou= paisi/n, oi( \ tw=n pro/sqen a(pa/ntwn a)posmh/xantej tou=<br />

bi/ou th\n qeostugi/an, tw=n e)k qeou= prutaneuqe/ntwn a)gaqw=n<br />

au)toi=j h) |sqhme/nwj to\ fila/reton kai\ qeofile\j to/ te pro\j to\<br />

qei=on eu)sebe\j kai\ eu)ca/riston di' w( =n ei)j prou=pton a( /pasin<br />

a)nqrw/poij pare/scon o(ra=n, e)pedei/xanto.<br />

297

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!