15.06.2013 Views

Calcolo strutture in muratura e miste secondo NTC 08

Calcolo strutture in muratura e miste secondo NTC 08

Calcolo strutture in muratura e miste secondo NTC 08

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Analisi sismica di edifici<br />

<strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e misti<br />

Parte 1<br />

1


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

8-11 Meccanismi di resistenza delle<br />

<strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> ed il calcolo<br />

con 3Muri<br />

15-11 Analisi push-over, l’esame<br />

critico dei risultati e le strategie di<br />

<strong>in</strong>tervento<br />

22-11 Verifiche dei meccanismi<br />

locali, il calcolo delle cerchiature e le<br />

verifiche degli elementi secondari 2


OGGI<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

1.IL COMPORTAMENTO SISMICO<br />

DELLE MURATURE<br />

2.IL MODELLO DI CALCOLO NON<br />

LINEARE<br />

3.ESEMPIO DI CALCOLO – PARTE 1<br />

3


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

1<br />

IL COMPORTAMENTO<br />

SISMICO DELLE<br />

MURATURE<br />

4


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

L’Aquila terremoto del 6 aprile<br />

20<strong>08</strong> – Casent<strong>in</strong>o<br />

5


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento sismico edifici <strong>muratura</strong><br />

La resistenza dei muri a forze agenti nel piano del muro è<br />

molto maggiore rispetto a quella nel caso di forze agenti<br />

ortogonalmente al piano, e qu<strong>in</strong>di è maggiore la loro<br />

efficacia come elementi di controventamento<br />

Concezione strutturale a “sistema<br />

scatolare”<br />

1 2 3<br />

da Touliatos, 1996<br />

6


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento sismico edifici <strong>muratura</strong><br />

Concezione strutturale del “sistema scatolare”<br />

1<br />

3<br />

2<br />

4<br />

7


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento sismico edifici <strong>muratura</strong><br />

Concezione strutturale del “sistema scatolare”<br />

8


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

9


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

I meccanismi di danno<br />

10


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento sismico edifici <strong>muratura</strong><br />

Concezione strutturale del “sistema scatolare”<br />

Requisito fondamentale è che muri portanti, muri di<br />

controvento e solai devono essere efficacemente<br />

collegati e ammorsati tra loro.<br />

Il buon ammorsamento tra i<br />

muri consente la<br />

ridistribuzione dei carichi<br />

verticali fra i muri<br />

ortogonali, anche nel caso di<br />

solai ad orditura <strong>in</strong> una sola<br />

direzione<br />

11


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

1.a criticità: la <strong>muratura</strong> deve essere<br />

consistente<br />

12


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento sismico edifici <strong>muratura</strong><br />

Meccanismi di modo I<br />

Analisi per c<strong>in</strong>ematismi<br />

locali<br />

13


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Esempi di meccanismi di danno di I modo<br />

L’Aquila terremoto<br />

del 6 aprile 2009<br />

14


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento sismico edifici <strong>muratura</strong><br />

Meccanismi di modo II<br />

Analisi globale<br />

15


Poggio Picenze<br />

Esempi di meccanismi<br />

di danno di II modo<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

L’Aquila terremoto<br />

del 6 aprile 2009<br />

Branconio-Far<strong>in</strong>osi Palace, L’Aquila 16


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Esempi di meccanismi di danno di II modo<br />

Osservazione del danno e risultati sperimentali hanno evidenziato come la<br />

Parete come <strong>in</strong>sieme di macroelementi<br />

concentrazione del danno si realizzi <strong>in</strong> porzioni ben def<strong>in</strong>ite<br />

maschi fasce<br />

17


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Vulnerabilità degli edifici <strong>in</strong> <strong>muratura</strong><br />

Elementi che aumentano la vulnerabilità:<br />

• Dettagli costruttivi scadenti<br />

• Scarsa qualità dei materiali<br />

• Azioni sp<strong>in</strong>genti fuori piano non adeguatamente<br />

contrastate<br />

• Eccessiva snellezza delle pareti (problemi<br />

d’<strong>in</strong>stabilità fuori piano)<br />

• Mancanza di connessione tra le pareti<br />

• Mancanza di connessione tra le pareti e gli<br />

orizzontamenti<br />

• Orizzontamenti che non assolvono alla funzione<br />

d’irrigidimento e di trasferimento delle azioni<br />

• Irregolarità (altimetrica – planimetrica -<br />

distribuzione delle rigidezze)<br />

18


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Vulnerabilità degli edifici <strong>in</strong> <strong>muratura</strong><br />

Elementi che riducono la vulnerabilità:<br />

• Buona qualità dei s<strong>in</strong>goli costituenti e della fattura<br />

(tessitura) dell’apparecchio murario<br />

• Attenzione ai dettagli costruttivi<br />

• Limitata snellezza delle pareti<br />

• Adeguati elementi strutturali atti a contenere le<br />

azioni fuori piano (catene, etc.)<br />

• Buon ammorsamento tra le pareti<br />

• Adeguata connessione tra le pareti e gli<br />

orizzontamenti<br />

• Adeguata rigidezza degli orizzontamenti<br />

• Regolarità strutturale e delle aperture<br />

19


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Comportamento non l<strong>in</strong>eare<br />

dei materiali e delle<br />

<strong>strutture</strong><br />

20


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Ipotesi di base del calcolo sismico<br />

Vecchie normative: verifica solo della resistenza<br />

<strong>NTC</strong> <strong>08</strong>: oltre a resistenza controllo della duttilità<br />

slo<br />

sld slv slc<br />

Il controllo avviene esam<strong>in</strong>ando lo spostamento 21


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Ipotesi di base del calcolo sismico<br />

Duttilità = capacità di spostamento a forza<br />

costante<br />

F u<br />

d e = d u<br />

Rottura se F = Fu<br />

Modo fragile<br />

d e<br />

Rottura se d = du<br />

Duttilità = du /de<br />

d u<br />

22


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Rigidezza, resistenza e duttilità<br />

d = du/dy<br />

V [kN]<br />

140<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

Fy<br />

RIGIDEZZA<br />

K fess<br />

Dy<br />

RESISTENZA<br />

0 1 2 3 4 5 6 7<br />

U [mm]<br />

Du<br />

SPOSTAMENTO ULTIMO<br />

23


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Metodi per l’analisi sismica delle<br />

<strong>strutture</strong> esistenti <strong>in</strong> <strong>muratura</strong><br />

LINEARE<br />

Assume la duttilità della<br />

struttura <strong>in</strong>direttamente (q)<br />

NON LINEARE<br />

Valuta direttamente la<br />

duttilità della struttura<br />

STATICA DINAMICA STATICA DINAMICA<br />

Limitata a<br />

<strong>strutture</strong><br />

regolari<br />

Molto<br />

cautelativa.<br />

Prende <strong>in</strong> conto<br />

<strong>strutture</strong> di sola<br />

<strong>muratura</strong><br />

Di facile uso,<br />

esam<strong>in</strong>a<br />

<strong>strutture</strong> <strong>miste</strong><br />

(<strong>muratura</strong>, c.a.,<br />

acciaio, legno.)<br />

Molto<br />

complessa<br />

24


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Ipotesi di base del calcolo sismico<br />

Riduzione azione sismica con fattore q<br />

F u<br />

F y<br />

dy<br />

du<br />

q=du / dy<br />

q=Fu / Fy<br />

25


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Ipotesi di base del calcolo sismico<br />

Materiali diversi: comportamento non-l<strong>in</strong>eare che tiene<br />

conto delle ridistribuzioni delle sollecitazioni nelle<br />

varie fasi<br />

F u<br />

d<br />

acciaio<br />

c.a.<br />

<strong>muratura</strong><br />

26


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

La normativa: <strong>NTC</strong> <strong>08</strong> e Cir. 2-2-09 n. 617<br />

Punto 7.3.4.1. Analisi statica non l<strong>in</strong>eare<br />

Punto C7.8.1.5.1 … le <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> …<br />

risultano, <strong>in</strong> ogni caso, più significativamente<br />

rappresentate attraverso un’analisi statica non<br />

l<strong>in</strong>eare.<br />

Punto C7.8.1.5.4 L’analisi statica non l<strong>in</strong>eare … è il<br />

metodo di calcolo più rappresentativo del loro<br />

comportamento ultimo e, qu<strong>in</strong>di, della risposta<br />

sismica globale dell’edificio.<br />

27


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

La normativa: <strong>NTC</strong> <strong>08</strong> e Cir. 2-2-09 n. 617<br />

Superamento delle restrizioni all’uso dell’analisi<br />

statica non l<strong>in</strong>eare per le <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong><br />

Punto C7.8.1.5.1 il metodo risulta applicabile anche<br />

per T


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Autori del motore di calcolo:<br />

Prof. S. Lagomars<strong>in</strong>o - Università di Genova<br />

Ing. A. Penna, Ricercatore presso Eucentre - Pavia<br />

Ing. A. Galasco, Collaboratore Eucentre – Pavia<br />

Ing. S. Cattari, Università di Genova<br />

(Frame by<br />

Macro Elements)<br />

30


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il modello somma il contributo<br />

degli elementi strutturali<br />

• Pareti<br />

• Cordoli<br />

• Catene<br />

• Solai e volte<br />

• Travi, pilastri,<br />

setti <strong>in</strong> c.a.,<br />

acciaio, legno<br />

31


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il contributo delle pareti<br />

32


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Meccanismi di collasso <strong>muratura</strong>:<br />

rottura localizzata - macroelementi<br />

Pressoflessione Scorrimento Taglio<br />

33


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Meccanismi di collasso:<br />

il comportamento delle pareti resistenti<br />

Osservazione di eventi sismici e risultati sperimentali<br />

hanno evidenziato come la concentrazione del danno<br />

si realizzi <strong>in</strong> porzioni ben def<strong>in</strong>ite (maschi, fasce,<br />

blocchi rigidi).<br />

BLOCCHI RIGIDI<br />

FASCE<br />

MASCHI<br />

34


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il telaio equivalente : le pareti resistenti<br />

Parete come <strong>in</strong>sieme di macroelementi: MESH<br />

elemento rigido<br />

elemento fascia<br />

elemento maschio<br />

elemento flessibile<br />

35


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il macroelemento: riduzione di superfici<br />

ad elemento l<strong>in</strong>eare equivalente<br />

deformabilità<br />

tangenziale<br />

deformabilità<br />

assiale<br />

36


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il macroelemento: matrice di rigidezza<br />

37


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il macroelemento: eccentricità<br />

38


Elementi <strong>in</strong> c.a.<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

39


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

La costruzione del telaio<br />

equivalente<br />

40


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

La creazione della mesh<br />

41


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

La creazione della mesh<br />

42


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

La creazione della mesh:<br />

le pareti<br />

•i maschi murari.<br />

L’altezza del maschio sarà la media<br />

delle altezze delle aperture che lo<br />

contornano; sul bordo esterno si<br />

considererà, nella media, l’altezza di<br />

<strong>in</strong>terpiano<br />

•le travi orizzontali <strong>in</strong> <strong>muratura</strong><br />

(fasce) sono localizzate <strong>in</strong><br />

corrispondenza delle sovrapposizione<br />

delle aperture<br />

•i nodi , porzioni “<strong>in</strong>deformabili” (nodi<br />

rigidi). Vi si collegano gli elementi<br />

s<strong>in</strong>o a formare un telaio.<br />

43


100 170 210 170 180 170 180 150<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il telaio equivalente : le pareti resistenti<br />

280<br />

350<br />

350<br />

380<br />

44


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Le pareti resistenti – irregolarità aperture<br />

45


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Strutture non regolari<br />

46


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Creazione automatica del telaio equivalente<br />

47


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Creazione automatica del<br />

telaio equivalente per una<br />

parete complessa<br />

48


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Gli oggetti strutturali<br />

disponibili <strong>in</strong> 3Muri<br />

49


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pannello semplice 50


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pannelli con apertura<br />

51


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

cerchiature di porte e f<strong>in</strong>estre<br />

52


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pilastri isolati<br />

53


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pannelli con cordolo <strong>in</strong> c.a. / acciaio<br />

54


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pannelli con cordolo <strong>in</strong> legno - catena<br />

55


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pannello con balcone<br />

56


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

pannelli con cordoli e pilastri<br />

57


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

parete mista<br />

58


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

parete r<strong>in</strong>forzata con nuova <strong>muratura</strong><br />

59


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

parete r<strong>in</strong>forzata con setto <strong>in</strong> c.a.<br />

60


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

parete r<strong>in</strong>forzata con elementi <strong>in</strong> accaio<br />

61


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

<strong>muratura</strong> armata - sistema CAM<br />

62


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – oggetti strutturali<br />

parete r<strong>in</strong>forzata con frp<br />

63


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il contributo dei cordoli<br />

65


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Interazione dei cordoli con le pareti<br />

sollecitate ortogonalmente al piano<br />

Parte di queste funzioni sono svolte dalle catene con<br />

capochiave, parallele ed adiacenti ai muri perimetrali.<br />

66


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Interazione dei cordoli con le pareti<br />

sollecitate nel piano<br />

I cordoli cont<strong>in</strong>ui <strong>in</strong> c.a. collegano muri complanari,<br />

ridistribuendo le azioni orizzontali fra di essi,<br />

conferendo maggiore iperstaticità e stabilità al<br />

sistema resistente.<br />

67


a) modello “a mensole”<br />

1 m 1 m 2 m 1 m 1 m<br />

c)<br />

3 m<br />

3 m<br />

3 m<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Interazione dei cordoli con pareti sollecitate<br />

nel piano<br />

b) modello “POR”<br />

1 m 1 m 2 m 1 m 1 m<br />

3 m<br />

3 m<br />

3 m<br />

il grado di accoppiamento<br />

<strong>in</strong>fluenza notevolmente<br />

l’entità dei momenti flettenti<br />

nei maschi murari<br />

68


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il contributo delle catene<br />

69


Senza catene:<br />

meccanismo di<br />

modo I<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Con catene:<br />

meccanismo di<br />

modo II<br />

70


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Meccanismi di collasso:<br />

Il comportamento delle pareti resistenti<br />

Funzione delle catene per la risposta ad azioni nel piano<br />

della parete<br />

71


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Il contributo dei solai e delle<br />

volte<br />

72


Modello 3D<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Solai: sostegno per carichi verticali<br />

73


Modello 3D<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Solai: distribuzione delle masse e collegamento<br />

delle pareti<br />

74


Modello 3D<br />

Solaio flessibile<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Solai: irrigidimento di piano e trasporto delle azioni<br />

sismiche orizzontali alle pareti<br />

Solaio rigido<br />

75


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Ipotesi solai rigidi flessibili<br />

a) b)<br />

76


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Sostituzione di solai <strong>in</strong> legno con solai <strong>in</strong> c.a.<br />

77


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione delle oggetti strutturali<br />

Solai e volte parametrici<br />

78


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Ipotesi di solaio flessibile <strong>in</strong><br />

3Muri<br />

Modellazione dei solai come membrane ortotrope<br />

collegate alle pareti<br />

Ggioo<br />

y<br />

i<br />

l<br />

y<br />

i<br />

x<br />

j<br />

k<br />

k<br />

i<br />

l<br />

<br />

= ½ +<br />

x<br />

j<br />

<br />

j<br />

k<br />

i<br />

l<br />

<br />

<br />

j<br />

k<br />

79


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione delle oggetti strutturali<br />

Solai e volte parametrici<br />

80


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione rigidezze equivalenti solai<br />

Rif. Allegato 2°.1-UR02-1 – Progetto RELUIS- “Interazione di solai lignei con gli elementi portanti <strong>in</strong><br />

<strong>muratura</strong> di edifici esistenti” M.Piazza- C.Baldessari<br />

81


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione rigidezze equivalenti solai<br />

Solai Lignei – <strong>in</strong>fluenza delle connessioni<br />

Documenti FEMA - Normativa Nuova Zelanda - Brignola et al. 20<strong>08</strong><br />

Δ 3<br />

s<br />

e n<br />

L/2<br />

Δ 3<br />

S<strong>in</strong>gle en straight Sheath<strong>in</strong>g<br />

s<br />

G<br />

d<br />

2<br />

s k<br />

<br />

2<br />

l b<br />

nail<br />

( only the contribution of<br />

nails is considered)<br />

b<br />

G<br />

l<br />

d<br />

L/2<br />

e n<br />

Δ 3<br />

e n l<br />

1<br />

<br />

<br />

<br />

Gt<br />

P<br />

Panel<br />

contribution<br />

4sm<br />

<br />

L<br />

k<br />

b<br />

Panels sheath<strong>in</strong>g<br />

1 a<br />

n<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Nails<br />

contribution<br />

1<br />

82


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione rigidezze equivalenti volte<br />

Cattari et al. 20<strong>08</strong><br />

Configurazione per lo studio della rigidezza<br />

equivalente assiale:<br />

Configurazione per lo studio della rigidezza<br />

equivalente tangenziale:<br />

83


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione rigidezze equivalenti volte<br />

1<br />

0.9<br />

0.8<br />

0.7<br />

0.6<br />

0.5<br />

Gv/G Rigidezza Equivalente Tangenziale<br />

0.4<br />

0.3<br />

0.2<br />

0.1<br />

0<br />

0<br />

0.125<br />

0.25<br />

Freccia/Luce<br />

0.375 0.5<br />

0.625<br />

Cattari et al. 20<strong>08</strong><br />

84


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Sequenza di calcolo<br />

85


2<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

LA CREAZIONE<br />

DEL MODELLO<br />

86


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Sequenza di calcolo<br />

87


Modello 3D<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Insieme di pareti piane - Solai ortotropi deformabili<br />

Nodi 3D a 5 gdl per il collegamento delle pareti<br />

Elementi l<strong>in</strong>eari (travi, pilastri, catene)<br />

90


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – Sequenza di <strong>Calcolo</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione delle pareti – disegno diretto o da DXF<br />

91


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – Sequenza di <strong>Calcolo</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione delle pareti – disegno diretto o da DXF<br />

96


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – Sequenza di <strong>Calcolo</strong><br />

Def<strong>in</strong>izione delle pareti – disegno diretto o da DXF<br />

97


Modello 3D<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Assemblaggio<br />

tridimensionale di pareti<br />

piane con creazione mesh<br />

(maschi, fasce, elementi<br />

rigidi)<br />

98


Nodo 2D<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3D – La modellazione<br />

1<br />

2<br />

Nodo 3D<br />

3<br />

Nodo 3D<br />

Nodi 3D: 5 g.d.l derivano<br />

dall’assemblaggio di nodi 2D<br />

Nodi 3D:nodi d’<strong>in</strong>cidenza dei solai<br />

1 nodo 2D 2 nodo 3D 3 nodo 2D<br />

99


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Modello 3d: nodi di collegamento tra le pareti<br />

100


Modello 3D<br />

<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

Assemblaggio tridimensionale con <strong>in</strong>serimento<br />

diaframmi (analisi rigidezza effettiva).<br />

101


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

ESEMPIO DI<br />

CALCOLO<br />

102


<strong>Calcolo</strong> <strong>strutture</strong> <strong>in</strong> <strong>muratura</strong> e <strong>miste</strong> <strong>secondo</strong> <strong>NTC</strong> <strong>08</strong><br />

FINE<br />

103

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!