11.07.2015 Views

Georgian

Georgian

Georgian

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

politikuri partiebisdafinansebis kvleva1


saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTveloTransparency International - GeorgiaangariSi momzadda fondis `Ria sazogadoeba - saqarTvelo" mxardaWeriT.avtorebis mier sainformacio masalaSi gamoTqmuli mosazreba argamoxatavs fondis `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~ pozicias. Sesabamisad,fondi ar aris pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.Tbilisi 20112


sarCevinawili 1. partiebis yovelwliuri dafinanseba.................................... 7partiebis Semosavlebi ............................................................ 8saxelmwifo dafinanseba ........................................................................... 8sawevro Senatanebi .................................................................................. 11fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi ............................ 12sxva tipis Semosavlebi .......................................................................... 14partiis xarjebi ...................................................................... 17daskvna ....................................................................................... 20nawili 2. saarCevno kampaniis dafinanseba ........................................... 222008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebi ................... 23saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 23saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 262008 wlis 21 maisis saparlamento arCevnebi ................... 28saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 29saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 312010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobisarCevnebi ................................................................................... 34saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 342010 wels politikuri gaerTianebebis angariSebzeganxorcielebuli Semowirulebebi .................................................. 36A arfuladi Semowirulebebi ................................................................. 40saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 40Semomwirvel iuridiul pirTa monawileobasaxelmwifo SesyidvebSi ........................................................ 43daskvna ....................................................................................... 44nawili 3. saarCevno siebis monitoringi ............................................. 47monitoringisaTvis gamoyofili Tanxebis xarjvisfinansuri angariSebi ............................................................. 48monitoringis geografia da meTodologia ...................... 533


monitoringis Sedegad aRmoCenili darRvevebida maTze ceskos reagireba .................................................... 54daskvna ....................................................................................... 56nawili 4. rekomendaciebi ........................................................................ 58Sesavali .................................................................................... 58zedamxedvelobis meqanizmebi ............................................... 58specialuri damoukidebeli makontrolebeli organo ............. 58angariSgebis sistema ............................................................................... 60saarCevno kampaniis fondis gamWvirvalobada angariSvaldebuleba .......................................................... 61partiis mier gadaricxuli Tanxebis gamWvirvaloba .................. 62angariSebis gamoqveynebis perioduloba ........................................ 62informaciis unifikacia......................................................................... 63Semowirulebebi ...................................................................... 63kanonmdeblobaSi winaaRmdegobis aRmofxvra ............................... 63Semowirulebebi biznesidan ................................................................. 64xarjebi ..................................................................................... 65xarjebis maqsimumis daweseba............................................................... 654


mimoxilvaes kvleva politikuri partiebis dafinansebis gamWvirvalobasTan da maTangariSvaldebulebasTan dakavSirebul sakiTxebs mimoixilavs. igi oTxi TavisganSedgeba. esenia: 1. politikur partiaTa yovelwliuri saxelmwifo dafinanseba;2. saarCevno kampaniebis dafinanseba; 3. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmar-Tvelobis arCevnebis dros amomrCevelTa siebis gadasamowmeblad partiebisTvisbiujetidan gamoyofili dafinanseba; 4. rekomendaciebi partiaTa dafinansebiskuTxiT arsebuli problemebis mosagvareblad. rekomendaciebis nawili da daskvnaaqvs aseve pirveli sami Tavidan TiToeuls. detaluri kvlevisTvis SeirCais politikuri partiebi, romlebmac 2010 wlis 30 maisis arCevnebis SedegadTbilisSi gadalaxes barieri da moipoves mandatebi, aseve blokebi, romelTaSemadgenlobaSi es partiebi Sediodnen 2008-2010 wlis arCevnebze,rogorc kvlevam cxadyo, saqarTveloSi partiaTa dafinansebasTan dakavSirebulikanonmdebloba mniSvnelovan gaumjobesebas saWiroebs. dReisTvis ar arsebobsorgano, romelsac partiebis dafinansebis kanonTan Sesabamisobis srulyofilikontroli evaleba; ar aris dadgenili, Tu visi kompetenciaa partiebismier yovelwliurad gamoqveynebuli safinanso deklaraciebis Semowmeba; ararsebobs partiaTa yovelwliuri finansuri angariSgebis erTiani forma; partiebsar aqvT angariSgebisas pirveladi finansuri dokumentaciis wardgenisvaldebuleba; ar aris gansazRvruli pasuxismgeblobis zomebi partiebis mierfinansuri angariSebis arasrulad an xarvezebiT wardgenisaTvis da sxv.wliur angariSSi zogierTi partia xarjebs sul 4-5 kategoriad yofs. zogierTipartia ki xarjebis did nawils `sxva xarjebis~ grafaSi aerTianebs. esmaCvenebeli xSirad mTliani xarjebis 70%-ia, zog SemTxvevaSi ki milion larsacaWarbebs. aseTi faqtebis gamo partiaTa xarjebis analizi mniSvnelovnadrTuldeba.xSirad garTulebuli da TiTqmis SeuZlebelia politikuri partiebis saar-Cevno kampaniebis dafinansebis wyaroebis dadgenac. partiebi saarCevno kampaniebisfondebSi Tanxebs TavianTi partiuli fondebidan ricxaven. imis gamo,rom partiuli fondebis Sesaxeb informacia sajaro mxolod momdevno wlisdasawyisSi xdeba, saarCevno periodSi kampaniebis fondebis srulyofili gakontrolebaSeuZlebelia. magaliTad, mmarTvelma partiam 2010 wlis 30 maisis adgilobriviTviTmmarTvelobis arCevnebis dros saarCevno kampaniis fondSimTliani Semowirulebis 96%, 13,5 milion larze meti, sakuTari angariSidangadaricxa. am Tanxis warmomavlobis dadgena 2011 wlis Tebervlamde ver moxerxda.5


nawili Ipartiebis yovelwliuri dafinanseba(2007-2009 wlebis monacemebze dayrdnobiT)partiaTa Semosavlebi regulirdeba `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebisSesaxeb~ saqarTvelos organuli kanoniT. kerZod, partiis qonebas qmnis:a) kanoniT dadgenil SemTxvevebSi _ saxelmwifos mier gamoyofili Tanxebi;b) sawevro Senatanebi;g) fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi;d) partiis simbolikis damzadebiTa da gavrcelebiT, partiis mier leqciebis,gamofenebisa da sxva msgavsi RonisZiebebis mowyobiT, agreTve sawesdebo miznebidangamomdinare sagamomcemlo da sxva saqmianobidan miRebuli Tanxebi,romlebic ar cvlis partiis, rogorc arasamewarmeo iuridiuli piris, xasiaTs;e) sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli Semowirulebebi. 12010 wlis 1 ianvris mdgomareobiT saqarTveloSi ToTxmeti politikuri partiaiRebda yovelwliur saxelmwifo dafinansebas. 2 `saerTaSoriso gamWvirvaloba_ saqarTvelom~ Seiswavla im politikuri partiebis wliuri Semosavlebi 2007-2009wlebSi da detaluri xarjTaRricxva, romelTac 2010 wlis 30 maisis adgilobriviTviTmmarTvelobis arCevnebSi miiRes monawileoba da moipoves mandatebiTbilisSi damoukideblad an saarCevno blokSi gaerTianebis gziT, raTa gamoevlina:1. ra odenobis Tanxebis mozidva SeZles partiebma arCevnebis dros da arCevnebsSoris periodSi;2. ra warmomavlobis iyo es Tanxebi;3. rogor daixarja aRniSnuli Tanxebi;4. ramdenad kanonieri iyo am Tanxebis mozidva da xarjva.2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi mandatebi moipoves Semdegmapolitikurma gaerTianebebma:1. axali memarjveneebi (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);2. erTiani nacionaluri moZraoba _ gamarjvebuli saqarTvelosTvis;1`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis (1997 wlis 31 oqtomberi,#1028-Is; gamoqveynebulia: parlamentis uwyebani, #45, 21.11.1997, gv. 76) 25-e muxlis 1-li punqti.2es analizi eyrdnoba 2010 wlis 1 ianvramde arsebul monacems, radgan 2010 wlis adgilobriviTviTmmarTvelobis arCevnebis Sedegebis mixedviT dafinansebuli partiebi finansur angariSebs 2011 wlisTebervalSi waradgenen. 2010 wlis dafinansebis Sesaxeb informacia ixileT aqve, qveTavSi `2010 welspolitikuri gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi~ da danarTis ##2-15diagramebSi.7


3. saqarTvelos konservatiuli partia (bloki `erovnuli sabWo~);4. Cven TviTon (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian- demokratiuli moZraoba~);5. giorgi TargamaZe _ qristian-demokratebi (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristiandemokratiulimoZraoba~);6. qristian-demokratiuli saxalxo partia (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiulimoZraoba~);7. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos;8. saqarTvelos respublikuri partia (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);9. saqarTvelos gza (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);10.xalxis partia (bloki `erovnuli sabWo~).partiebis Semosavlebimiuxedavad imisa, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT partiebs xuTi sxvadasxva wyarodan SeuZliaTdafinansebis miReba, rogorc `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ mier Catarebulma analizmaaCvena, realurad isini mxolod sami tipis dafinansebiT _ saxelmwifos mier gamoyofili TanxebiT,sawevro SenatanebiT da fizikur da iuridiul pirTa SemowirulebebiT _ sargebloben.saxelmwifo dafinansebarogorc aRiniSna, `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonisTanaxmad, partiis qonebis nawilia saxelmwifosgan miRebuli dafinanseba. saqarTvelos saxelmwifo biujetidanyovelwliurad gamoiyofa Tanxa partiebis saqmianobis finansuri mxardaWerisa da jansaRi,konkurentunariani politikuri sistemis Camoyalibebis xelSewyobis mizniT. 3 am TanxiT partiebisdafinanseba xorcieldeba ori gziT: 1) Tanxis pirdapir partiebisTvis gadacemiT 4 da 2) Tanxis sajarosamarTlis iuridiuli pirisTvis _ `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da swavlebis centrisTvis~(Semdgom _ `fondi~) gadaricxviT, ris Semdegac is partiebze nawildeba. 5 fondis mizania partiebisada arasamTavrobo seqtoris ganviTarebisa da jansaRi, konkurentunariani politikuri sistemisCamoyalibebis xelSewyoba. 6saqarTvelos saxelmwifo biujetidan pirdapir partiebze gasanawileblad gamoyofil Tanxas iRebs ispartia, romelmac ukanasknel saparlamento arCevnebSi gadalaxa 4%-iani barieri an ukanasknel adgilobriviTviTmmarTvelobis saerTo arCevnebSi _ 3%-iani barieri. 7 partiis mier misaRebi sabiujetodafinanseba gaiangariSeba formuliT, romlis Tanaxmadac, sabazo dafinansebas (erTi da imave odenobisTanxa, romelsac iRebs nebismieri partia, romelic gadalaxavs Sesabamis bariers) emateba damatebiTidafinanseba parlamentSi mopovebuli mandatebisa da arCevnebSi miRebuli xmebis Sesabamisad. 8sabazo dafinansebis odenoba weliwadSi aris 150 000 lari. 9 Tu saarCevno subieqti (partia/saarCevnobloki) ukanasknel saparlamento arCevnebSi gadalaxavs 8%-ian bariers an ukanasknel adgilobrivi3`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 29 1 muxlis 1-li punqti.4saqarTvelos saxelmwifo biujetidan pirdapir partiebs gadaecemaT `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelosorganuli kanoniT dadgenili formuliT (detalurad ix. me-8 sqolio) gamoangariSebuli Tanxa.5`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 29 1 muxlis me-2 punqti.6`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30 1 muxlis 1-li punqti.7`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-2 punqti.8`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-4 punqtis mixedviT, es formulaa:Z=B+(M*600*12)+(L*100*12)+(V*1,5)+(W*1), sadac Z aris partiis mier misaRebi sabiujeto dafinansebis odenoba; B – sabazo dafinansebisodenoba; M – proporciuli sistemiT arCeuli 30 da 30-mde parlamentis wevrTa raodenoba; L – proporciuli sistemiT arCeuli 30wevris zemoT parlamentis wevrTa raodenoba; V – 200 000 amomrCevlamde miRebuli xmebis odenoba; W – 200 000 amomrCevlis zemoTmiRebuli xmebis odenoba.9`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-5 punqti.8


TviTmmarTvelobis saerTo arCevnebSi _ 6%-ian bariers, sabazo dafinansebis odenoba weliwadSi iqneba300 000 lari. 10vinaidan saarCevno blokis mier miRebuli xmebi masSi Semaval partiebze Tanabrad nawildeba, aseveTanabrad nawildeba sabazo dafinanseba.2007-2009 wlebSi saxelmwifo biujetidan dafinanseba sul ToTxmetma politikurma partiam miiRo.detaluri informaciisTvis aqve ixileT cxrili #1. 11cxrili #1. partiebis mier saxelmwifosgan 2007_2009 wlebSi miRebuli dafinanseba# saarCevno subieqti 12 miRebuli dafinanseba miRebuli dafinanseba miRebuli dafinansebalarebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)1 axali memarjveneebi 171 633.00 170 674.56 79 407.482 Tavisufleba 160 890.00 145 082.91 80 607.483 Salva naTelaSvili _saqarTvelos leiboristulipartia 209 519.00 352 524.25 391 338.004 erTiani nacionalurimoZraoba _ gamarjvebulisaqarTvelosTvis 1 592 521.00 1 853 685.24 1 827 185.525 saqarTveloskonservatiuli partia 117 492.00 284 748.54 248 748.006 qarTuli dasi _ 84 201.72 86 607.487 Cven TviTon _ 91 161.72 93 807.488 giorgi TargamaZe _qristian-demokratebi _ 573 651.00 573 651.009 mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos 171 074.00 290 347.56 239 947.5610 saqarTvelosrespublikuri partia 117 492.00 284 748.42 248 748.0011 erovnuli forumi _ 14 434.58 79 407.4812 moZraoba erTianisaqarTvelosTvis _ 14 434.58 79 407.4813 saqarTvelos gza _ _ 93 842.0614 xalxis partia _ 16 834.58 79 407.48sul 2 540 621.00 4 176 529.66 4 202 112.50* wyaro: saqarTvelos centraluri saarCevno komisiidan miRebuli (SemdgomSi _ cesko) informacia10`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-6 punqti.11meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagrama #1. saxelmwifo biujetidan partiaTa pirdapiri dafinansebis ganawileba, 2009 weli.12yviTeli Seferilobis fanjaraSi aRniSnulia is politikuri gaerTianebebi, romelTac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobisarCevnebSi miiRes monawileoba da moipoves mandatebi Sesabamis organoebSi damoukideblad an saarCevno blokSi gaerTianebis gziT.9


partia yoveli wlis 1 Tebervlamde romelime beWdviT organoSi aqveynebs gasuli wlis safinanso deklaraciasauditis daskvnasTan erTad. 13 finansuri auditis ganxorcielebis mizniT partia uflebamosiliamimarTos saqarTveloSi moqmed nebismier damoukidebel auditors. 14safinanso deklaraciaSi aisaxeba partiis wliuri Semosavali (Semosavlis wyaro da sxv.) da xarji (konkretuliklasifikaciiT _ arCevnebze, sxvadasxva RonisZiebis dafinansebaze, Sromis anazRaurebaze, mivlinebazegaweuli da sxva xarjebi), aseve qonebrivi mdgomareobis angariSi (kuTvnili Senoba-nagebobebi,avtosatransporto saSualebebi, maTi Rirebuleba, sabanko dawesebulebebSi ricxuli Tanxebis odenobada sxv.). 15partia safinanso deklaraciis gamoqveynebidan 10 dRis vadaSi saqarTvelos centralur saarCevno komisiasda, Tavisi iuridiuli misamarTis Sesabamisad, adgilobriv sagadasaxado organos warudgens gamoqveynebulideklaraciisa da auditis daskvnis aslebs. 16 Tu partia droulad ar gamoaqveynebs safinansodeklaracias, igi kargavs pirdapiri saxelmwifo dafinansebis miRebis uflebas momdevno erTi wlisganmavlobaSi. 17rogorc aRiniSna, sabiujeto dafinansebis garda, saqarTvelos saxelmwifo biujetidan yovelwliuradgadairicxeba Tanxa fondSi. 18 fondSi saqarTvelos saxelmwifo biujetidan gadasaricxi Tanxa partiebzepirdapir gasanawilebeli Tanxis naxevaria. 19fondSi saqarTvelos saxelmwifo biujetidan gadaricxuli Tanxis 50% partiebze nawildeba, xolo 50%arasamTavrobo organizaciebisTvisaa gankuTvnili. 20 fondidan partiebisTvis gamoyofili Tanxa nawildebamaT mier misaRebi sabazo dafinansebis proporciulad. 21 saparlamento arCevnebSi 4%-dan 8%-mde daadgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi 3%-dan 6%-mde xmebis mopovebis SemTxvevaSi partiebi Tanabardafinansebas iReben. saparlamento arCevnebSi 8%-ze meti da adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi6%-ze meti xmebis miRebis SemTxvevaSi dafinansebis Tanxa ufro metia, Tumca isic fiqsirebulia damiRebuli xmebis proporciulad ar icvleba.fondidan Tanxa mxolod kvlevebis, swavlebis, konferenciebis, mivlinebebisa da regionuli proeqtebisdafinansebis mizniT gaicema. 22 aqve ixileT cxrili #2.13`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis 1-li punqti.14`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 33-e muxlis me- 2 punqti.15`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis 1-li punqti.16`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis me-4 punqti.17`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 34-e muxli.18partiebis ganviTarebisa da konkurentunariani politikuri sistemis Camoyalibebis xelSesawyobad 2008 wlis 30 dekembris sakanonmdeblocvlilebiT saqarTvelos organul kanonSi `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ Seiqmna `reformebisa da ganviTarebis fondi~.2009 wlis 28 dekembers amave kanonSi Setanili cvlilebiT Seiqmna `reformebisa da ganviTarebis fondis~ samarTalmemkvidre – sajarosamarTlis iuridiuli piri `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da swavlebis centri~. Sesabamisad, partiebi damatebiTdafinansebas 2009 wlidan iReben.19`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30 1 muxlis me- 4 punqti.20`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30 1 muxlis me-7 punqti.21`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30 1 muxlis me-8 punqti.22`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30 1 muxlis me-9 punqti.10


cxrili #2. fondis mier 2009 wels dafinansebuli partiebi 23# saarCevno subieqti miRebuli dafinanseba larebSi1 axali memarjveneebi 23 786.802 Tavisufleba 23 786.803 Salva naTelaSvili _ saqarTvelos lieboristuli partia 107 040.644 erTiani nacionaluri moZraoba _ gamarjvebuli saqarTvelosTvis 214 081.285 saqarTvelos konservatiuli partia 107 040.646 qarTuli dasi 23 786.807 Cven TviTon 23 786.808 giorgi TargamaZe _ qristian-demokratebi 214 081.289 mrewveloba gadaarCens saqarTvelos 107 040.6410 saqarTvelos respublikuri partia 107 040.6411 erovnuli forumi 23 786.8012 moZraoba erTiani saqarTvelosTvis 23 786.8013 saqarTvelos gza 23 786.8014 xalxis partia 23 786.80sul 1 046 619.52* wyaro: fondisagan miRebuli informaciapartiam yovelwliurad unda warudginos fonds angariSi miRebuli Tanxis miznobrivad gamoyenebis Sesaxeb.Tu partia angariSs ar waradgens kanoniT dadgenili wesiT an Tanxas ar gamoiyenebs kanoniT dadgenilimiznebisaTvis, mas Seuwydeba fondidan misaRebi dafinanseba momdevno erTi wlis ganmavlobaSi. 24sawevro SenatanebizemoT aRiniSna, rom, saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, partiis qonebis nawilia sawevro Senatanebi.finansur angariSebSi isini mxolod ramdenime partias _ `axal memarjveneebs~, saqarTvelos respublikurpartias da `saqarTvelos gzas~ _ aqvs miTiTebuli. am gziT miRebuli Tanxa umetes SemTxvevaSi partiiswliuri Semosavlis mcire nawils _ 5-10%-s _ Seadgens. gamonaklisia `axali memarjveneebis~ 2008 da 2009wlebis Semosavlebi, roca sawevro Senatanebma partiis mTliani dafinansebis Sesabamisad 46% da 60%Seadgina. aqve ixileT cxrili #3. 25cxrili #3. partiebis mier 2007_2009 wlebSi miRebuli sawevro Senatanebipolitikuri gaerTianeba sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi sawevro SenatanebilarebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)axali memarjveneebi 10 411.00 79 312.58 155 120.00saqarTvelos respublikuri partia 10 383.00 4 324.00 1 210.00saqarTvelos gza ar arsebobda 1 112.00 1 221.70* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebi232008 wlis saparlamento arCevnebSi `gaerTianebuli opoziciis~ saxeliT monawileobda 9 politikuri gaerTianeba, romelTac fondidangamoyofili dafinanseba (214 081.28 lari) Tanabrad gaunawildaT. Semdgom erT-erTi – saqarTvelos respublikuri partia – gavidakoaliciidan da damoukideblad miiRo dafinanseba.24`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30 1 muxlis me-11 punqti.25meti TvalsaCinoebisTvis ixileT aqve diagrama #3: partiebis Semosavlebi sawevro Senatanebis saxiT 2007-2009 ww.11


fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebifizikuri da iuridiuli pirebisgan Semowirulebebis miReba partiebs kanoniT gaTvaliswinebuli wesiTda SezRudvebiT SeuZliaT. kerZod, partiis mier miRebuli finansuri da materialuri Semowirulebebismoculoba weliwadSi ar unda aRematebodes:a) TiToeuli fizikuri pirisagan _ 30 000 lars;b) TiToeuli iuridiuli pirisagan _ 100 000 lars. 26akrZalulia finansuri da materialuri Semowirulebebis miReba:a) sxva qveynis fizikuri da iuridiuli pirebisagan, saerTaSoriso organizaciebisa da moZraobebisagan,leqciebis, seminarebisa da sxva msgavsi sajaro RonisZiebebis mowyobis garda;b) saxelmwifo organos, sajaro samarTlis iuridiuli piris, saxelmwifo organizaciisa da im sawarmosagan,romelSic saxelmwifo wili aRemateba 10%-s, garda kanoniT dadgenili SemTxvevebisa;g) arasamewarmeo iuridiuli pirisagan da religiuri organizaciisagan, leqciebis, seminarebisa da sxvamsgavsi sajaro RonisZiebebis mowyobis garda;d) moqalaqeobis armqone pirisagan;e) anonimuri formiT. 27Semowirulebis Semtani iuridiuli piri valdebulia, miuTiTos sakuTari saxelwodeba da iuridiulimisamarTi, xolo fizikurma pirma unda miuTiTos saxeli, gvari, misamarTi, saqarTvelos moqalaqis piradobismowmobis (saqarTvelos moqalaqis pasportis) da piradi nomrebi. 28 am monacemebis miTiTebisgareSe Setanili fuladi saxsrebi iTvleba anonimurad. anonimuri Semowirulebebi politikuri gaer-Tianebis safinanso saqmianobaze pasuxismgebeli Tanamdebobis piris mier dauyovnebliv unda gadairicxossaqarTvelos saxelmwifo biujetSi. 292007_2009 wlebSi partiebis mier fizikuri da iuridiuli pirebisgan miRebul SemowirulebebTandakavSirebuli detaluri informaciisTvis aqve ixileT cxrilebi #4-7.cxrili #4. 30 partiebis mier 2007_2009 wlebSi miRebuli Semowirulebebipolitikuri gaerTianeba sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi sawevro SenatanebilarebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)axali memarjveneebi _ _ _erTiani nacionaluri moZraoba 9 155 269.00 12 479 332.00 _saqarTvelos konservatiuli partia _ 1 663.00 17 345.00Cven TviTon _ _ _qristian-demokratiuli moZraoba _ 58 821.00 38 778.00mrewveloba gadaarCens saqarTvelos _ _ _saqarTvelos respublikuri partia 85 727.00 650.00 _saqarTvelos gza _ 11 450.00 _xalxis partia _ 14 760.00 _* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebi26`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 27-e muxlis 1-li punqti.27`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis 1-li punqti. anonimuri Semowirulebisganxorcielebis akrZalva ZalaSia 2007 wlis 1 oqtombridan.28`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-2 punqti.29`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-3 punqti.30meti TvalsaCinoebisTvis ixileT aqve diagrama #4: partiebis Semosavlebi Semowirulebebis saxiT 2007-2009ww.12


2007 wels Semowirulebebi Semosavlis mTavari wyaro iyo `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~, romelsacam gziT 9 milion larze meti aqvs miRebuli. imave wels kidev erTma politikurma gaerTianebam _saqarTvelos respublikurma partiam _ miiRo Semowirulebebi daaxloebiT 86 aTasi laris odenobiT,rac 106.7-jer naklebia `erTiani nacionaluri moZraobis~ Semosavalze. TiTqmis aseTive suraTia 2008wels. 2009 (arasaarCevno) wels mmarTvel partias Semowiruleba saerTod ar miuRia, saqarTvelos konservatiulipartiisa da `qristian-demokratiuli moZraobis~ mier miRebuli Semowirulebebi ki sakmaodmcirea.2007-2009 wlebSi iuridiul pirTa mier ganxorcielebuli Semowirulebebis umravlesoba fuladi iyo 31 ,fizikuri pirebi ki ufro xSirad arafulad Semowirulebebs axorcielebdnen. `saerTaSoriso gamWvirvaloba_ saqarTvelo~ Seecada gaerkvia am Semowirulebebis warmomavloba, kerZod, ukavSirdeboda Tuara maTi ganxorcieleba partiis wevrobas, da sTxova Sesabamis partiebs, mieTiTebinaT, SemomwirvelTaganramdeni iyo partiis wevri. 32 aqve ixileT cxrilebi ##5-7.cxrili #5. partiebis mier 2007 wels miRebuli Semowirulebebi 33politikuri fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuligaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisganraodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli TanxaTanxa (larebSi) (larebSi)(larebSi)erTianinacionaluri organizacias ar miawodamoZraoba 23 279 597.00 informacia 240 8 875 802.00saqarTvelosrespublikuri 34partia 40 85 727.00 6 36 100.00 0 _* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebicxrili #6. partiebis mier 2008 wels miRebuli Semowirulebebipolitikuri fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuligaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisganraodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli TanxaTanxa (larebSi) (larebSi)(larebSi)erTianinacionaluri organizacias ar miawodamoZraoba 52 693 000.00 informacia 454 11 606 322.00saqarTveloskonservatiulipartia _ 35 1 663.00 _ 1 663.00 0 _312007 wels 240 iuridiuli pirisgan mxolod orma ganaxorciela `erTiani nacionaluri moZraobis~ angariSze arafuladi Semowiruleba163 997 laris odenobiT. 2008 da 2009 wlebSi aseTi Semowiruleba iuridiul pirTagan saerTod ar yofila.32miuxedavad imisa, rom `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ politikur gaerTianebebs ganumarta informaciis moTxovnis mizani,`erTianma nacionalurma moZraobam~ mis gacemaze uari ganacxada im motiviT, rom informaciis miwodeba ar iyo savaldebulo saarCevnokanonmdeblobiT. sxva partiebma organizacias srulyofilad miawodes informacia partiuli kuTvnilebis Sesaxeb.33monacemebi pirdapir amoRebulia ceskodan miRebuli angariSidan, Tumca jamuri Tanxa zogierT SemTxvevaSi ar emTxveva angariSSipartiebis mier miTiTebul jamur Tanxas, ZiriTadad garkveuli teqnikuri xarvezebis gamo. Cven aq moviyvaneT angariSSi mocemuli Tanxebi,jamuri Tanxis miTiTebisagan ki Tavi SevikaveT.34fuladi Semowiruleba: 1 (6 700 lari); arafuladi Semowiruleba: 38 (sul 72 327 lari). aseve iyo 1 anonimuri Semowiruleba 10 000laris odenobiT. aRniSnuli Semowiruleba partiis angariSze 2007 wlis 1 oqtombramde ganxorcielda, rodesac jer kidev nebadarTuliiyo anonimuri Semowirulebis miReba.35aRniSnuli monacemi ar iyo asaxuli konservatiuli partiis angariSSi, amitom zusti informacia Semomwirvelebis Sesaxeb ar mogvepoveba.partiis warmomadgenlebis ganmartebiT, es Tanxa TxuTmeti piris Semowirulia.13


qristiandemokratiulimoZraoba 36 5 58 821.00 3 50 000.00 0 _saqarTvelosrespublikuripartia 1 650.00 0 _ 0 _saqarTvelos gza 6 11 450.00 3 6 000.00 0 _xalxis partia 7 14 760.00 7 14 760.00 0 _* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebicxrili #7. partiebis mier 2009 wels miRebuli Semowirulebebipolitikuri fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuligaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisganraodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli TanxaTanxa (larebSi) (larebSi)(larebSi)saqarTveloskonservatiulipartia _ 37 17 345.00 _ 17 345.00 0 _qristiandemokratiulimoZraoba 9 38 778.00 2 5 400.00 _* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebi2007 wels Semowirulebebi orive partiis SemTxvevaSi noember-dekemberSi _ 2008 wlis 5 ianvris saprezidentoarCevnebis wina periodSi _ ganxorcielda, 2008 (saarCevno) wels ramdenime Semowirulebaaganxorcielebuli, 2009 (arasaarCevno) wels ki Semowirulebebi mxolod orma politikurma gaerTianebammiiRo. 2007 da 2008 wlebSi Semowirulebebi TiTqmis mTlianad partiebis an saTanado blokis saarCevnokampaniis fondebSi gadairicxa (rogorc partiis mier ganxorcielebuli Semowirulebebi) da SesabamissaarCevno kampaniebs moxmarda. 2009 wlis SemosavlebiT ki partiebma zogadi tipis xarjebi gaswies (SromiTianazRaurebebi, warmomadgenlobiTi xarjebi da a.S.).2007-2009 wlebSi iuridiuli pirebisgan Semowirulebebi erTma partiam _ `erTianma nacionalurmamoZraobam~ _ miiRo. sxva partiebis SemTxvevaSi Semomwirvelebi mxolod fizikuri pirebi iyvnen.sxva tipis Semosavlebirogorc aRiniSna, `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis Tanaxmad,partiis qonebas Seadgens partiis simbolikis damzadebiTa da gavrcelebiT, partiis mier leqciebis,gamofenebisa da sxva msgavsi RonisZiebebis mowyobiT, agreTve sawesdebo miznebidan gamomdinaresagamomcemlo da sxva saqmianobidan miRebuli Tanxebi, romlebic ar cvlis partiis, rogorc arasamewarmeo36`qristian-demokratiul moZraobas~ partiisa da saarCevno kampaniis fondis Semowirulebebi gaerTianebuli hqondaT. kerZod,SemomwirvelebSi maT miTiTebuli hqondaT is pirebic, vinc saarCevno kampaniis fondSi ganaxorciela Semowiruleba. Cven gamovyaviTsaarCevno kampaniis damfinanseblebi da mxolod partiis angariSze gamoyofili Semowirulebebi moviyvaneT aq. meti TvalsaCinoebisaTvisix. danarTis diagrama #6. qristian demokratiuli partiis Semosavlebi 2007-2009ww. da ixileT veb-gverdze: `qristian-demokratiulimoZraoba (wliuri dafinanseba 2008w. – fizikuri pirebis Semowirulebebi)~.37aRniSnuli monacemi ar iyo asaxuli konservatiuli partiis angariSSi, amitom zusti informacia Semomwirvelebis Sesaxeb ar mogvepoveba.partiis warmomadgenlebis ganmartebiT, es Tanxa oTxi piris Semowirulia.14


iuridiuli piris, xasiaTs. aseve dasaSvebia sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli Semowirulebebi.aseT Semowirulebebze ar vrceldeba kanonis moTxovnebi fizikuri Tu iuridiuli piris Sesaxebmonacemebis miTiTebis Taobaze, Tumca maTi odenoba ar unda aRematebodes 30 000 lars weliwadSi 38 .finansuri angariSebidan Cans, rom aRniSnuli gzebiT Semosavali arc erT partias ar miuRia. maTiganmartebiT, amas ori ZiriTadi mizezi aqvs: (1) erTi mxriv, aseTi saqmianoba ufro met xarjs iwvevs,vidre Semosavals; (2) meore mxriv, is risks Seicavs, radgan SesaZlebelia garkveuli provokaciisarseboba. 39 partiebis gancxadebiT, SeiZleba sajaro RonisZiebebze maT ver moaxerxon Semowirulebiszeda zRvris kontroli da kanoni daarRvion. kanoniT dadgenili wesis darRvevis SemTxvevaSi kipasuxismgebloba sakmaod mZimea. 40TvalsaCinoebisTvis aqve (#1-4 diagramebze) ixileT Semosavlebis ZiriTadi tipebi kategoriebis mixedviT.41 diagrama #1: partiebis Semosavlebi saxelmwifo biujetidan 2007-2009 ww 42 .aTasi lari20001800160014001200100080060040020002007 2008 2009axalimemarjveneebienmkonservatiulipartiaCven TviTon qdm mgs respublikuripartiasaqarTvelosgza* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #1. partiebis mier saxelmwifosgan 2007_2009 ww. miRebulidafinanseba38`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-4 punqti.39avtoris interviuebi saqarTvelos konservatiuli da respublikuri partiebis warmomadgenlebTan.40`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 28-e muxlis Tanaxmad, kanonis darRveviT miRebulifinansuri da materialuri Semowirulebebi partiam erTi Tvis vadaSi unda gadasces saxelmwifo xazinas. am moTxovnis SeusruleblobisSemTxvevaSi es Semowirulebebi iZulebiT gadairicxeba saxelmwifo biujetSi. amasTanave, Tu am Semowirulebebis saerTo RirebulebaweliwadSi: a) 2 000-dan 15 000 laramdea, partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 1 wlis ganmavlobaSi; b) 15 000-dan 50 000-mdea,partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 2 wlis ganmavlobaSi; g) 50 000 larze metia, partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 4 wlisganmavlobaSi. im partiebis mimarT, romlebsac ara aqvT saxelmwifo dafinansebis ufleba, es sanqciebi amoqmeddeba am uflebis miRebisSemdeg.41partiaTa Semosavlebis Sesaxeb damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis diagramebi ##2_10. sxvadasxva partiis Semosavlebi.42diagramebze mocemuli abreviaturebi: `enm~ _ `erTiani nacionaluri moZraoba~, `qdm~ _ `qritian-demokratiuli moZraoba~, `mgs~ _`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.15


diagrama #2: partiebis Semosavlebi ganviTarebisa da reformebis fondidan 2009 w.2009250200aTasi lari100500axalimemarjveneebienmkonservatiulipartiaCven TviTon qdm mgs respublikuripartiasaqarTvelosgza* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #2. fondis mier 2009 wels dafinansebuli partiebidiagrama #3: partiebis Semosavlebi sawevro Senatanebis saxiT 2007-2009 ww.1552007 2008 20097920aTasi lari151050axalimemarjveneebienmkonservatiulipartiaCven TviTon qdm mgs respublikuripartiasaqarTvelosgza* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #3. partiebis mier 2007_2009 wlebSi miRebuli sawevroSenatanebi.16


diagrama #4: partiebis Semosavlebi Semowirulebebis saxiT 2007-2009 ww.9155124792007 2008 200910080aTasi lari6040200axalimemarjveneebienmkonservatiulipartiaCven TviTon qdm mgs respublikuripartiasaqarTvelosgza* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #4. partiebis mier 2007_2009 ww. miRebuliSemowirulebebi.partiebis xarjebipartiaTa xarjebis analizi ufro rTulia, radgan xarjTaRricxvisa da finansuri angariSis wardgeniserTgvarovani forma ar arsebobs da partiebi xarjebis erTmaneTisagan gansxvavebul kategoriebs gamoyofen.partiaTa warmomadgenlebis TqmiT 43 , isini ZiriTadad buRaltruli aRricxvis gavrcelebul formebsiyeneben. amis miuxedavad, zogierTi partiis xarjTaRricxva detaluria, zogierTisa ki _ ufro zogadi.umetes SemTxvevaSi, xarjebi Semdeg ZiriTad kategoriebad aris dayofili:1. Sromis anazRaureba;2. mivlinebebi;3. ofisis xarjebi (m. S., qira/ijara);4. gadasaxadebi biujetSi;5. saarCevno kampaniis xarjebi;6. momsaxurebis xarjebi.zogierTi partia damatebiT gamoyofs sxva tipis xarjebs: komunaluri gadasaxadebi, aqtivebis SeZenisxarjebi; sakomunikacio xarjebi; sakancelario xarjebi; satransporto xarjebi; warmomadgenlobiTixarjebi da sxv.yvelaze detalur xarjTaRricxvas `erTiani nacionaluri moZraoba~, saqarTvelos respublikuri partiada `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ akeTeben. `axali memarjveneebi~, saqarTvelos konservatiulipartia da `saqarTvelos gza~ sul 4-5 tipis xarjs gamoyofen da danarCens `sxva xarjebSi~ aTavseben.kanonis Tanaxmad fondisgan miRebul miznobriv dafinansebas, romelic konferenciebisTvis, treningebisTvis,saarCevno kvlevebisa da mivlinebebisTvis aris gankuTvnili, partiebi ZiriTadad mivlinebebisTvisxarjaven, radgan, maTi gancxadebiT, kvlevebis gansaxorcieleblad es Tanxa Zalian mcirea.43avtoris interviu `saqarTvelos gzis~, saqarTvelos respublikuri da konservatiuli partiebis warmomadgenlebTan.17


espublikuri partiis warmomadgenlis TqmiT, 2010 wels blokSi `aliansi saqarTvelosaTvis~ Semavalmapartiebma fondisgan miRebuli Tanxebi gaaerTianes da kvlevebi blokis meSveobiT Caatares 44 .`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelo~ Seecada partiebis xarjTaRricxva xarjebis zemoTCamoTvlili kategoriebis mixedviT erTian formatSi moeqcia. TvalsaCinoebisTvis aqve ixileT cxrilebi##8-10. 45 cxrili #8. partiebis xarjebi 2007_2009 wlebSi (nawili 1)politikuri Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba mivlinebebi mivlinebebi mivlinebebigaerTianeba (2007) (2008) (2009) (2007) (2008) (2009)axalimemarjveneebi 10 200.00 9 900.00 5 560.00 0.00 0.00 0.00erTianinacionalurimoZraoba 34 400.00 300 352.00 469 300.00 0.00 3 950.00 0.00saqarTveloskonservatiulipartia 4 750.00 27 287.50 60 669.00 55 260.00 119 760.00 215 192.00Cven ar arTviTon arsebobda 28 232.25 48 966.84 arsebobda 9 603.00 1 511.00qristiandemokratiuliar armoZraoba arsebobda 84 400.00 578 266.00 arsebobda 2 181.00 0.00mrewvelobagadaarCenssaqarTvelos 6 883.20 46 583.75 60 350.00 30 049.13 46 384.23 43 525.70saqarTvelosrespublikuripartia 45 741.00 49 535.00 57 812.00 495.00 0.00 0.00saqarTvelos ar argza arsebobda 0.00 14 660.00 arsebobda 0.00 18 496.65xalxis ar arpartia arsebobda 5 493.00 6 840.00 arsebobda 0.00 0.00* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebi44avtoris interviu `saqarTvelos respublikuri partiis~ finansur menejerTan, gigla agulaSvilTan.45damatebiTi TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##11-15 partiebis mier gaweuli sxvadasxva xarji.18


cxrili #9. partiebis xarjebi 2007-2009 wlebSi (nawili 2)politikuri ofisis xarjebi 46 ofisis xarjebi ofisis xarjebi gadasaxadebi gadasaxadebi gadasaxadebigaerTianeba (2007) (2008) (2009) biujetSi (2007) biujetSi (2008) biujetSi (2009)axalimemarjveneebi 171 647.00 255 040.47 239 897.98 2 040.00 0.00 0.00erTianinacionalurimoZraoba 385 381.00 403 294.00 1 053 379.00 6 880.00 538 769.00 270 464.00saqarTveloskonservatiulipartia 14 192.35 26 476.50 41 970.00 3 341.08 7 108.00 13 920.75Cven ar arTviTon arsebobda 12 201.73 60 542.25 arsebobda 0.00 0.00qristiandemokratiuliar armoZraoba arsebobda 358 480.00 76 649.20 arsebobda 0.00 0.00mrewvelobagadaarCenssaqarTvelos 114 990.02 86 786.67 79 795.56 2 514.00 12 011.41 7 682.50saqarTvelosrespublikuripartia 86 595.00 165 495.00 241 272.00 3 590.00 17 058.00 21 419.00saqarTvelos ar argza arsebobda 8 836.74 21 754.00 arsebobda 0.00 3 590.00xalxis ar arpartia arsebobda 20 782.50 28 170.00 arsebobda 1 373.25 0.00* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebicxrili #10. partiebis xarjebi 2007-2009 wlebSi (nawili 3)politikuri momsaxurebis momsaxurebis momsaxurebis saarCevno saarCevno sxva sxva sxvagaerTianeba xarjebi 47 xarjebi xarjebi kampaniis kampaniis xarjebi 48 xarjebi xarjebi(2007) (2008) (2009) xarjebi (2007) xarjebi (2008) (2007) (2008) (2009)axalimemarjveneebi 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 23 786.80erTianinacionalurimoZraoba 534 196.00 2 996 845.00 914 856.00 32 186 257.00 21 318 865.00 443 077.00 856 137.00 36 440.00saqarTveloskonservatiulipartia 0.00 0.00 356.72 0.00 0.00 28 695.08 124 409.16 39 839.2246ofisis xarjebi moicavs Semdeg xarjebs: ofisis qiris/ijaris, sakancelario nivTebis SeZenis, saremonto samuSaoebis, transportis,komunikaciis da sxv.47momsaxurebis xarjebi moicavs Semdeg xarjebs: saadvokato momsaxurebis, auditoruli momsaxurebis, arasaarCevno sareklamo momsaxurebis,sabanko momsaxurebis.48`sxva xarjebi~ moicavs politikuri gaerTianebebis mier miTiTebul `sxva xarjebs~, aseve: fondis miznobriv xarjebs (calke gamoyofilihqondaT `axal memarjveneebs~, `qristian-demokratiul moZraobas~, xalxis partias, saqarTvelos konservatiul da respublikur partiebs),daxmarebebis, saxelSekrulebo valdebulebebis da sxva araklasificirebul xarjebs.19


Cven ar ar arTviTon arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 4 026.40 240.14qristiandemokratiuliar ar armoZraoba arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 693 717.00 arsebobda 63 869.00 181 995.95mrewvelobagadaarCenssaqarTvelos 3 661.97 31 116.45 2 563.09 13 614.73 35 500.00 8 950.00 25 538.92 24 260.90saqarTvelosrespublikuripartia 11 783.00 6 148.00 10 045.00 11 093.00 10 000.00 5 221.00 3 440.00 98 484.00saqarTvelos ar ar argza arsebobda 3 105.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 267.50 48 975.28xalxis ar ar arpartia arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 4 135.39 47 722.08* wyaro: ceskos mier mowodebuli partiebis finansuri angariSebidaskvnapartiebis yovelwliuri finansuri angariSebis analizis Sedegad gamoikveTa ramdenime problema, kerZod:ü ar arsebobs xarjTaRricxvis erTiani forma, rac angariSebis araerTgvarovnebas iwvevs da analizsarTulebs. zogierTi partia ZiriTad xarjebs sul 4-5 kategoriaSi aerTianebs, zogierTis angariSiki SedarebiT detaluria _ masSi 10-15 tipis xarjia gamoyofili, riTac ufro srulyofili suraTiiqmneba.ü ar arsebobs partiebis yovelwliuri finansuri angariSebis monitoringze pasuxismgebeli organo.ceskos mxolod informaciis Tavmoyra evaleba da makontroleblis funqcia ar aqvs. amitom is uamravixarvezi da araTanamimdevruloba, romlebic finansuri angariSebis analizisas ikveTeba, saTanadoreagirebis gareSe rCeba.ü partiis Semosavlis ZiriTadi nawili saarCevno kampanias xmardeba. Sesabamisad, partiis mudmiv angariSzewinasaarCevnod ufro meti Tanxa Sedis, vidre arasaarCevno periodSi. amis naTeli magaliTia`erTiani nacionaluri moZraobis~ Semosavlebi. kerZod, man Semowirulebebis udidesi nawili 2007wlis bolos (2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebis winasaarCevno periodSi) da 2008 wels (5ianvris saprezidento da 21 maisis saparlamento arCevnebis winasaarCevno periodebSi) miiRo, 2009(arasaarCevno) wels ki aseTi Semosavali saerTod ar hqonia. aRniSnuli Tanxa winasaarCevnod saarCevnokampaniis fondSi iricxeba da warmomavlobis kontrolis gareSe ganikargeba. amasTanave, partiis Semowirulebiszeda zRvari ar aris dadgenili. SesaZlebelia, rom erTi da imave Semomwirvelma SeitanosgansazRvrul limitze meti Semowiruleba partiis mudmiv angariSze da saarCevno kampaniis fondSi 49 .ü winaaRmdegobrivia sajaro RonisZiebebis meSveobiT Semowirulebis miRebis sakiTxi. es ufleba TiTqmisarc erT partias ar gamouyenebia. zogierTi mas safrTxis Semcvelad miiCnevs, radgan sajaro RonisZiebazeSesaZlebelia anonimuri Semowirulebis miReba. fizikuri pirebi, gansakuTrebiT opoziciuripartiis SemTxvevaSi, Semowirulebis swored anonimurad ganxorcielebas amjobineben. ase rom,Tanxis miRebis kontroli garTulebulia. amasTanave, sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuliSemowirulebebis odenoba erTi wlis ganmavlobaSi 30 000 lars ar unda aRematebodes. SesaZlebelia,provokaciis mizniT sajaro RonisZiebebze am zRvarze meti Tanxa iqnes Sewiruli, rac partias iZule-49magaliTad, 2008 wels erT-erTma iuridiulma pirma – ss `transmSenma~ (iuridiuli misamarTi: doliZis q. #2) `erTiani nacionalurimoZraobis~ saprezidento kandidatis – mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniis fonds Seswira 100 000 lari (11 ianvars, aRniSnuli fondisdaxurvamde), imave wlis 10 marts ki am politikur gaerTianebas Seswira 75 000 lari. jamSi, erTi wlis ganmavlobaSi erTi iuridiulipirisgan erTi saarCevno subieqtisTvis Sewirulma Tanxam Seadgina 175 000 lari – kanoniT gansazRvrul maqsimumze meti.20


uls gaxdis, igi biujetSi gadaricxos. aqedan gamomdinare, sajaro RonisZiebebis meSveobiT SemowirulebismiRebis sakiTxi kargavs relevantobas. swored amitom aRniSnuli ufleba TiTqmis ar gamoyenebula.am problemebis gadasaWrelad, erTi mxriv, unda dadgindes finansuri angariSgebis erTiani, srulyofiliforma, romelic SeZlebisdagvarad detalurad asaxavs Semosavlebisa da xarjebis tipologias; meoremxriv, saqarTvelos kanonmdeblobiT unda ganisazRvros partiebis dafinansebis zedamxedvelobasa damonitoringze pasuxismgebeli organo, romelic maTi finansuri saqmianobis srul kontrols ganaxorcielebs.21


nawili 2saarCevno kampaniis dafinanseba2008-2010 wlebSi saqarTveloSi sami arCevnebi Catarda: 2008 wlis 5 ianvrissaprezidento, 2008 wlis 21 maisis saparlamento da 2010 wlis 30 maisis adgilobriviTviTmmarTvelobis 50 arCevnebi. qvemoT ganxilulia am arCevnebis dros saarCevnokampaniebis dafinansebis sakiTxebi _ arsebuli kanonmdebloba da praqtika.saarCevno kanonmdeblobis Tanaxmad, saarCevno kampaniis fondi 51 aris saarCevnosubieqtis 52 fuladi saxsrebisa da usasyidlod miRebuli saqonlis da momsaxurebis(sabazro fasebiT) erToblioba. am fondSi iricxeba nebismieri Semosavali,romlis mozidvasac SeZlebs saarCevno subieqti winasaarCevno kampaniisperiodSi. 53 saarCevno kampaniis fondis angariSze Caricxuli fuladi saxsrebida usasyidlod miRebuli saqoneli da momsaxureba iTvleba saarCevno kampaniisfondSi saarCevno Semowirulebad. 54saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ adgens SezRudvas,romlis Sesabamisadac, saarCevno kampaniis fondSi miRebuli finansuri damaterialuri Semowirulebebi ar unda aRematebodes: fizikuri pirisagan (maT Soris,individualuri mewarmisagan) 30 000 lars, xolo iuridiuli pirisagan _ 100 000lars. es SezRudva ar vrceldeba partiis mier sakuTar saarCevno kampaniis fondSiganxorcielebul Semowirulebebze. 55 kodeqsi krZalavs fondSi SemowirulebebismiRebas: sxva saxelmwifosagan, sxva saxelmwifos iuridiuli an fizikuri pirisagan,moqalaqeobis armqone pirisagan, saerTaSoriso organizaciisa da moZraobisagan,arasamewarmeo iuridiuli pirisagan, religiuri organizaciisagan, iseTi samewarmeoiuridiuli pirisagan, romelSic aris saxelmwifo wili. 56arCevnebis dasrulebis Semdeg saarCevno subieqti ceskos warudgens saarCevnokampaniis fondis angariSs, romelic moicavs: auditorul daskvnas, informaciasSemowirulebebis Sesaxeb, zogad da detalur xarjTaRricxvas. am angariSis wardgenaxdeba ceskos mier damtkicebuli formiT. 5750am arCevnebis sruli dasaxelebaa `2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobiswarmomadgenlobiTi organos _ sakrebulos, saqarTvelos dedaqalaqis _ q. Tbilisis merisa dasaqarTvelos parlamentis Sualeduri arCevnebi~.51saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ (2001 wlis 2 agvisto, #1047-rs;gamoqveynebulia: saqarTvelos sakanonmdeblo macne, #25, 22.08.2001, mux. 107), 46-e muxlis 1-linawili.52sajaro xelisuflebis warmomadgenlobiTi organos wevrobis an Tanamdebobis kandidati, SesabamisisaarCevno komisiis mier registrirebuli partia, saarCevno bloki an amomrCevelTa sainiciativo jgufi(saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, me-3 muxlis `T~ qvepunqti).53saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 46-e muxlis me-7 nawilebi.54saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis 1-li nawili.55saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis 3 1 da 3 3 nawilebi.56saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis me-5 nawili.22


ceskosTan arCevnebis daniSvnidan 5 dRis vadaSi iqmneba sazogadoebis warmomadgenlebiT, iuristebiTada licenzirebuli auditorebiT dakompleqtebuli finansuri monitoringis jgufi, romelic amowmebsceskoSi wardgenil angariSebs da amzadebs Sesabamis daskvnebs. 582008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebi2008 wels saprezidento arCevnebSi monawileobda 7 saarCevno subieqti:1. arkadi patarkaciSvili (sainiciativo jgufi);2. giorgi maisaSvili (`giorgi maisaSvili~);3. daviT gamyreliZe (`axali memarjveneebi _ axlebi~);4. irina sariSvili-Wanturia (sainiciativo jgufi);5. levan gaCeCilaZe (`Tavisufleba~); 596. mixeil saakaSvili (`erTiani nacionaluri moZraoba~);7. Salva naTelaSvili (`saqarTvelos leiboristuli partia~).es angariSi mxolod im saarCevno subieqtebis dafinansebis sakiTxebs mimoixilavs, romelTa warmdgenmapartiebmac mogvianebiT, 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi, mandatebi moipovesTbilisSi. es subieqtebi arian: daviT gamyreliZe, levan gaCeCilaZe, mixeil saakaSvili.saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebisaprezidento arCevnebisTvis iuridiul pirTagan Semowirulebebi, ZiriTadad, mmarTvelma partiammiiRo. 60 mixeil saakaSvilis saarCevno fonds TiTqmis orjer meti fizikuri piri hyavda Semomwirveli,vidre danarCeni ori kandidatisas erTad. daviT gamyreliZis SemTxvevaSi Semomwirvel fizikur pirTa3/4 partiis wevri iyo, danarCenebi ki _ gareSe pirebi. ixileT cxrili #11.cxrili #11. SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis 61subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis wevrebi 62 iuridiuli partia jamipirebidaviT gamyreliZe 20 15 0 1 21levan gaCeCilaZe 63 28 3 64 2 2 32mixeil saakaSvili 65 108 ar aris xelmisawvdomi 66 138 67 1 247* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebi57saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4 oqtombris #58/2003 gankarguleba.ix. http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=62&info_id=6220. xarjTaRricxvis formis nimuSi ixileT danarTis cxrilSi #1ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis.58saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 48-e muxlis 10 1 nawili.59oficialurad levan gaCeCilaZis saarCevno kampaniis fonds gankargavda partia `Tavisufleba~. Tumca gaCeCilaZis warmdgen blokSialiansis saxiT Sediodnen `respublikuri partia~, `saqarTvelos gza~, `konservatiuli partia~ da sxva opoziciuri gaerTianebebi.60iuridiuli pirebis SemowirulebebTan mimarTebiT analogiuri suraTia aq arganxiluli subieqtebis SemTxvevaSi.61meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##16_17 Semowirulebebisa da SemomwirvelTa raodenoba saprezidento arCevnebze.62Semomwirveli fizikuri pirebis raodenobaSi Sedis partiis wevrebi. iuridiuli pirebidan ki gamoyofilia _ partia/partiebi.63levan gaCeCilaZis fondis angariSSi Semomwirvelebad 10 iuridiuli piri iyo miTiTebuli, Tumca maTgan 8 satelevizio daradiomauwyeblebi iyvnen, romelTac subieqtisaTvis saarCevno kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli ufaso reklama ganaTavses. kanoni aminformaciis miTiTebas ar moiTxovs. Sesabamisad, is cxrilidanac amoRebulia.64SesaZloa, levan gaCeCilaZis damfinansebel fizikur pirebs Soris ufro meti partiis wevria, vidre aq aris miTiTebuli. Cven verSevZeliT partiuli siebis miReba yvela im partiisgan, romlebic levan gaCeCilaZis kandidatad warmdgen blokSi iyo gaerTianebuli.65fizikuri pirebi aseve moicavs individualur mewarmeebs (individualurma mewarmeebma Semowiruleba mxolod mixeil saakaSvilissaarCevno kampaniis fondSi ganaxorcieles, sul 10-ma aseTma subieqtma Seswira mas sxvadasxva odenobis Tanxa).66`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ TiToeuli politikuri Zalisagan gamoiTxova informacia imis Sesaxeb, Tu Semomwirvelfizikur pirTagan, romlebi iyvnen partiis wevrebi. mis gacemaze uari ganacxada `erTianma nacionalurma moZraobam~, im motiviT, rominformaciis miwodeba ar iyo savaldebulo saarCevno kanonmdeblobiT da mas informaciis gacemis valdebuleba ar hqonda dakisrebuli.sxva partiebs uari ar ganucxadebiaT aRniSnuli informaciis gacemaze.67138 iuridiuli piridan 41 (romelTac jamSi kandidats Seswires 2 979 215 lari), 2010 wlis mdgomareobiT, msxvili gadamxdelia. sagadasaxadokanonmdeblobis Tanaxmad, msxvili gadamxdeli aris iuridiuli piri, romelic akmayofilebs Semdeg kriteriumebs: `a) gadasaxadis gadamxdeliswliuri brunvis moculoba (aRemateba 3 mln. lars); b) gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebulebis odenoba (aranakleb 150aTasi lari); g) aqcizis gadamxdelTaTvis gadamxdelis wliuri brunvis moculoba (aRemateba 1.5 mln. lars); d) aqcizis gadamxdelTaTvissagadasaxado valdebulebis odenoba (aranakleb 100 aTasi lari). `sajaro samarTlis iuridiuli piris – Semosavlebis samsaxuris debulebisdamtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2010 wlis 31 martis #248 brZanebiT damtkicebuli debulebis me-20 muxlis me-2punqti (2010 wlis 31 dekembramde mdgomareobiT).23


ori opoziciuri kandidatis mier miRebul SemowirulebaTa saerTo Tanxa 1 milion larze naklebia,mixeil saakaSvilis mier miRebuli Semowirulebebisa ki _ daaxloebiT 23 milioni lari (maT Soris, 12,7milioni lari _ pirdapir saarCevno kampaniis fondSi, xolo 10,3 milioni lari _ `erTiani nacionalurimoZraobis~ angariSidan). ixileT cxrili #12.cxrili #12. Semowirulebebis odenoba SemomwirvelTa mixedviT2008 wlis saprezidento arCevnebisTvissubieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jamiwevrebi 68pirebidaviTgamyreliZe 145 000.00 127 000.00 _ 7 500.00 152 500.00levangaCeCilaZe 69 630 390.00 80 000.00 93 350.00 13 593.00 737 333.00mixeilar arissaakaSvili 2 792 362.53 xelmisawvdomi 70 9 895 800.00 10 297 955.82 22 986 118.35* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebimmarTveli partiis angariSidan gadaricxuli Tanxis 89% partiam winasaarCevno periodSi SemowirulebebissaxiT miiRo da Semdeg Tavisi saxeliT gadaricxa mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniis fondSi. TugadavxedavT partiis 2007-2008 wlebis Semomwirvelebs (vinaidan arCevnebi 2008 wlis ianvarSi iyo,fondi 2007 wlis oqtomberSi gaixsna da 2008 wlis 25 ianvars daixura), vnaxavT, rom 240 iuridiulipiridan 239-ma Semowirulebebi swored winasaarCevno periodSi ganaxorciela. maTi saerTo Tanxaa 8647 837 lari _ partiis mier 2007 wels iuridiul pirTagan miRebuli Semowirulebebis 94%. amdenad,mixeil saakaSvili winasaarCevno periodSi realurad 377-ma iuridiulma pirma daafinansa.yvela (23-ma) fizikurma pirma aseve winasaarCevno periodSi ganaxorciela partiis angariSze 279 597 larisodenobis Semowirulebebi.saarCevno kampaniis fondSi partiis mier ganxorcielebuli Semowirulebebis kontroli garTulebulia,radgan SemomwirvelTa identificireba mas Semdeg xdeba SesaZlebeli, rac partia wliur finansurangariSs amzadebs da ceskoSi waradgens. es angariSi momdevno wlis ianvris bolomde unda iqnes wardgenili,saarCevno kampaniis fondis Sesaxeb informacia ki arCevnebis dasrulebidan mokle xanSi xdebasajaro.sainteresoa is faqti, rom ramdenime saarCevno subieqtis saarCevno kampaniis fondebSi SemowirulebebiarCevnebis Semdegac ganxorcielda (ixileT cxrili #13). partiaTa ganmartebiT, 71 es xdeba fondis mieraRebuli valdebulebebis dasafaravad, 72 romelTaTvisac fondSi sakmarisi Tanxebi ar rCeba. opoziciuripartiebis gancxadebiT, aseT Semowirulebebs ZiriTadad Tavad es partiebi an maTi wevrebi axorcieleben.arCevnebis Semdeg ganxorcielebuli Semowirulebebis gansakuTrebiT didi moculobiT mmarTveli partiagamoirCeva. 138 Semomwirveli iuridiuli piridan 83-ma (60%-ze metma) Semowiruleba arCevnebis Semdeg,68ix. sqolio 62.69saarCevno angariSis Tanaxmad, levan gaCeCilaZis fondis Semosavali daaxloebiT 6,860 mln lars Seadgenda, Tumca aqedan 6,123 mln larikanoniT gaTvaliswinebuli ufaso reklamis safasuri iyo.70ix. sqolio 66.71avtoris interviuebi blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ generalur mdivanTan, zurab abaSiZesTan, respublikuri partiiswarmomadgenelTan, gigla agulaSvilTan, da politikuri gaerTianebis ‘moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ warmomadgenelTan.72opoziciuri partiebis warmomadgenelTa ganmartebiT, xSirad partiebs zedmetad optimisturi gaTvlebis gamo meti SemowirulebismiRebis imedi aqvT da winaswar xarjaven imaze mets, vidre realuri Semowirulebebia (sareklamo dakveTebis, bilbordebis gamoyenebisdavalianebebi da sxv.).24


saarCevno kampaniis fondis daxurvamde ramdenime dRiT adre ganaxorciela. 73 Tanxobrivad aseTmaSemowirulebebma iuridiul pirTagan miRebuli mTliani Tanxis TiTqmis 65% Seadgina.cxrili #13. Semomwirvelebi 2008 wlis saprezidento arCevnebis Semdegsubieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jamiwevrebi 74pirebidaviTgamyreliZe 0 0 0 0 0levangaCeCilaZe 4 0 0 0 4mixeilar arissaakaSvili 37 xelmisawvdomi 75 83 0 121* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebimTlianobaSi, arCevnebis Semdeg fizikuri da iuridiuli pirebisgan miRebuli Semowirulebebi procentuladSeadgenda: levan gaCeCilaZis SemTxvevaSi _ 14%-s, xolo mixeil saakaSvilis _ 33%-s. ixileTcxrili #14.cxrili #14. 2008 wlis saprezidento arCevnebis Semdeg ganxorcielebuli Semowirulebebisodenoba SemomwirvelTa mixedviTsubieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jamiwevrebi 76pirebidaviTgamyreliZe _ _ _ _ _levangaCeCilaZe 101 990.00 _ _ _ 101 990.00mixeilar arissaakaSvili 1 248 800.00 xelmisawvdomi 77 6 479 975.00 _ 7 728 775.00* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebisaarCevno kampaniis fondis angariSSi unda aRiweros, ra tipis Semowiruleba miiRo saarCevno subieqtma_ fuladi Tu arafuladi. zogierTi partia detalurad uTiTebs Semowirulebis saxes (saofise farTobisqiravnoba da sxv.), Tumca umravles SemTxvevaSi mieTiTeba mxolod `fuladi~ an `arafuladi~. magaliTad,levan gaCeCilaZis saarCevno kampaniis fondis angariSSi miTiTebuli iyo: `saofise farTi~, `saofisemomsaxureba~, `sxvadasxva momsaxureba~, sxva kandidatebs ki mxolod `arafuladi~ hqondaT miTiTebuli.partiaTa Semowirulebebi ZiriTadad fuladi iyo. daviT gamyreliZes arafuladi Semowiruleba saerTodar miuRia. levan gaCeCilaZes miRebuli aqvs 9 aseTi Semowiruleba, romlebic mTliani Semowirulebebismxolod 2%-ia. mixeil saakaSvilma ki sul 4 arafuladi Semowiruleba miiRo _ mTliani Semowirulebebis15%. ixileT cxrilebi ##15-16.73mmarTvelma partiam es Semowirulebebi 9-11 ianvars miiRo. saarCevno kampaniis fondis angariSebis wardgenis bolo vada 13 ianvari iyo.saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, saarCevno subieqtebma, romlebicwinaswari monacemebiT xmebis am kanoniT dadgenil raodenobas miiReben, kenWisyris dRidan ara ugvianes 8 dRisa saarCevno komisiasarCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSebi unda warudginon. angariSebSi miTiTebuli unda iyos saarCevno kampaniis fondSiCaricxuli fuladi saxsrebis wyaro da mas unda axldes auditoruli daskvna.74ix. sqolio 62.75ix. sqolio 66.76ix. sqolio 62.77ix. sqolio 66.25


cxrili #15. 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis fuladi daarafuladi Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi 78subieqti fuladi arafuladi fuladi arafuladi jami(fizikuri pirebi) (fizikuri pirebi) (iuridiuli pirebi) (iuridiuli pirebi)daviTgamyreliZe2 0 0 1 0 21levangaCeCilaZe2 6 1 3 32mixeilsaakaSvili 108 0 136 4 248* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebicxrili #16. 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis ganxorcielebul fulad daarafulad SemowirulebaTa odenobebisubieqti fuladi arafuladi fuladi arafuladi jami(fizikuri pirebi) (fizikuri pirebi) (iuridiuli pirebi) (iuridiuli pirebi)daviTgamyreliZe 145 000.00 _ 7 500.00 _ 152 500.00levangaCeCilaZe 627 990.00 2 400.00 93 200.00 13 743.00 737 733.00mixeilsaakaSvili 2 792 362.53 _ 16 689 685.93 3 504 069.89 22 986 118.35* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebisaarCevno kampaniis fondebis xarjebisaarCevno kampaniis fondis angariSi ceskos mier dadgenili formis mixedviT xorcieldeba. 79 saarCevnosubieqtebs xarjvis gansxvavebuli prioritetebi aRmoaCndaT (ixileT cxrilebi ##17-18). 80mixeil saakaSvilma xarjebis 50%-ze meti satelevizio reklamaze gaswia. opoziciurma kandidatebma sareklamorgolebis gansaTavseblad ZiriTadad kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso sareklamo dro gamoiyenes.amitom maTi sareklamo xarjebi TiTqmis nulis toli iyo. xarjebis udidesi nawili am kandidatebmapartiis wevrebisa da aqtivistebis Sromis anazRaurebasa da beWduri saagitacio masalebis damzadebazegaswies.78am cxrilis mixedviT SemomwirvelTa raodenoba, SesaZloa, realurze meti iyos, radgan zogierT fizikur/iuridiul pirs an partiasSeiZleba orive tipis Semowiruleba hqondes ganxorcielebuli da isini ganmeordes cxrilSi (Tumca umravles SemTxvevaSi partia aseTSemowirulebas axorcielebs _ magaliTad, Tanxas gadaricxavs da Tan Tavis ofiss dauTmobs. ofisis daTmoba arafuladi Semowirulebaa).79xarjTaRricxvis formis nimuSi ixileT danarTis cxrilSi #1. ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis.80meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagrama #18 saarCevno fondebis xarjebi 2008 wlis saprezidento arCevnebze.26


cxrili #17. 2008 wlis saprezidento arCevnebis saarCevno kampaniisfondebis xarjebi (nawili 1)politikuri Sromis sareklamo reklama presaSi masobrivigaerTianeba anazRaureba rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi(m. S. damzadeba)(m. S. damzadeba)daviTgamyreliZe 0.00 14 852.00 10 000.00 13 212.94levangaCeCilaZe 300 071.00 292 586.00 0.00 0.00mixeilsaakaSvili 967 533.00 12 469 530.00 2 322 552.00 3 601 174.00* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebicxrili #18. 2008 wlis saprezidento arCevnebis saarCevno kampaniisfondebis xarjebi (nawili 2)politikuri beWduri socialuri sxva kapitaluri sulgaerTianeba saagitacio masalebis gamokiTxva, xarjebi xarjebi xarjebidamzadeba konsultaciebidaviTgamyreliZe 38 773.00 0.00 73 058.07 0.00 149 896.01levangaCeCilaZe 35 750.00 0.00 92 699.00 0.00 721 106.00mixeilsaakaSvili 1 832 991.00 143 257.00 1 643 054.00 5 990.00 22 986 081.42* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebisaarCevno kampaniis fondis angariSebSi `sxva xarjebi~ yovelwliuri finansuri angariSebisaze gacilebiTmcirea. amis erT-erTi mizezi isic unda iyos, rom kampaniis fondis angariSisaTvis winaswar dadgeniliaforma da Tanxebic amis mixedviT nawildeba. yovelwliuri angariSis SemTxvevaSi ki savaldebulo formisararsebobis gamo bevri xarji `sxva xarjebSia~ gaerTianebuli. ixileT diagramebi ##5-7.diagrama #5. daviT gamyreliZis saarCevno fondis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi10%6%49%9%sareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebi26%masobrivi RonisZiebebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasxva xarjebi27


diagrama #6. levan gaCeCilaZis saarCevno fondis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi5%13%42%Sromis anazRaurebasareklamo rgolebi40%beWduri saagitaciomasalebis damzadebasxva xarjebidiagrama #7. mixeil saakaSvilis saarCevno fondis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi1%7%4%Sromis anazRaureba8%sareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebi16%54%beWduri saagitaciomasalebis damzadebasocialuri gamokiTxva,konsultaciebi10%sxva xarjebi2008 wlis 21 maisis saparlamento arCevnebi2008 wels saparlamento arCevnebSi monawileobda 14 saarCevno subieqti:1. bloki `gaerTianebuli opozicia~ (erovnuli sabWo, memarjveneebi); 812. `erTiani nacionaluri moZraoba~;3. `Tavisufleba~;81`gaerTianebul opoziciaSi~ Sediodnen: `axali memarjveneebi _ axlebi~, `Tavisufleba~, `saqarTvelos gza~, `Cven TviTon~, `xalxis partia~,`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~, `qarTuli dasi~, `erovnuli forumi~.28


4. `saqarTvelos leiboristuli partia~;5. `moZraoba erTiani saqarTvelosaTvis~;6. `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~;7. `saqarTvelos respublikuri partia~;8. `sportsmenTa kavSiri~;9. `sruliad saqarTvelos radikal-demokratTa nacionaluri partia~;10.bloki `tradicionalistebi _ Cveni saqarTvelo da qalTa partia~;11. `qarTuli politika~;12. `qristian-demokratiuli moZraoba~;12. `qristian-demokratiuli aliansi~;14.`Cveni qveyana~.es angariSi mxolod im saarCevno subieqtebis dafinansebis sakiTxebs mimoixilavs, romlebmac 2010 wlisadgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi monawileobis Sedegad moipoves mandatebi. eseni arian: bloki`gaerTianebuli opozicia~ (erovnuli sabWo, memarjveneebi); `erTiani nacionaluri moZraoba~; `mrewvelobagadaarCens saqarTvelos~; `saqarTvelos respublikuri partia~; `qristian-demokratiuli moZraoba~.saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebipartiebs erTmaneTisgan gansxvavebuli SemomwirvelTa struqtura aRmoaCndaT (ixileT cxrili #19).saparlamento arCevnebisTvis yvelaze meti Semomwirveli fizikuri piri (35) (maT TiTqmis naxevars partiiswevrebi Seadgendnen) saqarTvelos respublikur partias hyavda, yvelaze meti Semomwirveli iuridiulipiri (44) ki _ isev mmarTvel partias.cxrili #19. SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saparlamento arCevnebisTvispolitikuri fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jamigaerTianeba pirebi wevrebi 82 pirebi2gaerTianebuli opozicia2 4 15 0 0 24erTiani nacionaluriar arismoZraoba 83 29 xelmisawvdomi 84 44 85 1 74mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos 6 1 1 10respublikuri partia 35 16 5 1 41qristian-demokratiulimoZraoba 13 8 0 0 20* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSemowirulebaTa didi nawili opoziciurma partiebma fizikuri pirebisgan miiRes, xolo mmarTvelmapartiam _ iuridiuli pirebisgan. fizikuri da iuridiuli pirebisgan met-naklebad Tanabari SemowirulebebimiiRo saqarTvelos respublikurma partiam. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos respublikurmapartiam yvelaze meti fizikuri pirisgan miiRo Semowiruleba, ufro meti Tanxa `gaerTianebul opozicias~aqvs miRebuli. amasTanave, `gaerTianebul opozicias~ fizikur pirTa Semowirulebebis 62%-ze meti partiiswevrTagan aqvs miRebuli, mmarTvelma partiam ki iuridiul pirTagan Semowirulebebis 80%-mdepartiidan gadaricxuli TanxebiT miiRo. ixileT cxrili #20 86 .82ix. sqolio 62.83`erTian nacionalur moZraobas~ SemomwirvelTa siaSi gamorCenili hqonda 2 iuridiuli piri. amis gamo Cvens monacemsa da enm-is monacemsSoris sxvaobaa. sxvaoba Tanxobrivad 150 000 lars Seadgens. detalebisaTvis ixileT veb-gverdze: `erTiani erovnuli moZraoba (2008saparlamento arCevnebi _ iuridiul pirTa Semowirulobebi)~.84ix. sqolio 66.8544 iuridiuli piridan 41 (romelTac jamSi kandidats Seswires 2 979 215 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).86meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##19-20 Semowirulebebi da Semomwirvelebi saparlamento arCevnebisaTvis.29


cxrili #20. Semowirulebebis odenoba SemomwirvelTa mixedviT2008 wlis saparlamento arCevnebisTvispolitikuri fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jamigaerTianeba pirebi wevrebi 82 pirebigaerTianebuli opozicia 481 790.00 302 040.00 _ _ 481 790.00erTiani nacionaluri ar arismoZraoba 157 405.00 xelmisawvdomi 88 2 287 427.00 9 496 965.68 11 941 797.68mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos 43 013.00 11 000.00 14 650.00 46 784.45 104 447.45respublikuri partia 329 998.44 136 804.36 301 760.00 50 626.31 682 384.75qristian-demokratiulimoZraoba 241 569.40 180 234.40 _ _ 241 569.40* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebisaparlamento arCevnebisTvis `erTian nacionalur moZraobas~ wina, saprezidento arCevnebTan SedarebiTnaklebi Semomwirveli hyavda. opoziciis mier miRebuli Semowirulebebis saerTo odenoba saprezidentoarCevnebTan SedarebiT gaizarda, Tumca, miuxedavad amisa, mmarTveli partiis saarCevno kampaniis fondisaparlamento arCevnebisTvis 17-jer aRemateboda meore, yvelaze meti Semowirulebis mimRebi partiis(saqarTvelos respublikuri partia) saarCevno kampaniis fonds.mmarTvelma partiam sakuTari saarCevno kampaniis fondis angariSze daaxloebiT 4-jer meti Tanxa gadaricxa,vidre misma yvela danarCenma Semomwirvelma erTad. 2008 wels partias hyavda 454 Semomwirveliiuridiuli piri, 89 romlebmac mas daaxloebiT 12 milioni lari Seswires. maTgan 230-ma daaxloebiT 6milioni lari mmarTvel partias 2008 wlis martidan ivnisamde (im periodSi, rodesac saarCevno kampaniisfondic gaxsnili iyo) Seswira. imave periodSi gadaricxa partiis saarCevno kampaniis fondSi 558 000lari 40-ma fizikurma pirmac. 2008 wels mmarTvel partias 52 Semomwirveli fizikuri piri hyavda.arCevnebis dasrulebis Semdeg, saarCevno kampaniis fondebis daxurvamde ganxorcielebuli SemowirulebebissaerTo odenoba 107 757 laria. 90 am arCevnebis Semdeg miRebuli Semowirulebebi procentuladSeadgenda: `gaerTianebuli opoziciis~ SemTxvevaSi _ 5%-s, `saqarTvelos respublikuri partiisa~ _ 11%-sxolo politikuri gaerTianebisa `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 28%-s. sxva saarCevno subieqtebsaseTi Semowirulebebi ar miuRiaT. amgvari Semowirulebebi ZiriTadad partiis wevrebma an Tavad partiebmaganaxorcieles.arafuladi Semowirulebebi 91 sul samma politikurma gaerTianebam miiRo. `erTian nacionalur moZraobas~2 fizikuri pirisgan 10 255 lari da Tavisive angariSidan 1,5 milioni lari aqvs miRebuli. arc erTSemTxvevaSi araa dakonkretebuli, ra momsaxureba an saqoneli miiRo subieqtma. politikur gaerTianebas`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ aseve partiisgan aqvs miRebuli 11 784 lari arafuladi Semowirulebis,kerZod, saofise farTobis qiravnobisa da auditoris momsaxurebis Rirebulebis, saxiT. saqar-Tvelos respublikurma partiam ki 10 fizikuri pirisgan miiRo arafuladi Semowirulebebi, Tumca araqvs dakonkretebuli, ra saxis, xolo 3 iuridiuli pirisgan (maT Soris, Tavad partiisgan) miRebuliSemowirulebebis nawilze miTiTebulia: komunaluri, sakomunikacio da sainformacio xarjebi, ofisebisqira da Sromis anazRaureba. saqarTvelos respublikur partias arafuladi Semowirulebis saxiT fizikuripirebisgan 56 264 lari, xolo iuridiuli pirebisgan _ 42 386 lari aqvs miRebuli.87ix. sqolio 62.88ix. sqolio 66.89detaluri informaciisTvis ixileT veb-gverdze: `erTiani nacionaluri moZraoba (wliuri dafinanseba 2008 w. – iuridiuli pirebisSemowirulebebi)~.90damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##2_3 arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodenoba.91damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##4_5 fuladi da arafuladi tipis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodenoba.30


saarCevno kampaniis fondebis xarjebiwina, saprezidento arCevnebis msgavsad, saparlamento arCevnebis dros Tanxebis umravlesoba reklamis-Tvis daixarja. 92 opoziciuri partiebis didma nawilma es Tanxebi beWduri saagitacio masalebis damzadebisTvisgamoiyena, xolo mmarTvelma partiam _ satelevizio reklamisTvis. diagramebi #8-12 grafikuladwarmoadgens saarCevno kampaniis fondebis xarjebs.Zalian mcire Tanxebia miTiTebuli `Sromis anazRaurebis~ grafebSi. detaluri xarjTaRricxvis analiziTCans, rom daqiravebul Sromas partiebi mivlinebis saxiT aformebdnen. savaraudod, es gamowveuliasagadasaxado regulaciiT, kerZod, imiT, rom Sromis anazRaureba 20%-iani sagadasaxado ganakveTiTibegreba, mivlineba ki saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenil farglebSi (dRiuri 15 larisaqarTvelos farglebSi) 93 ar daibegreba.saparlamento arCevnebis saarCevno kampaniis fondebis angariSebSi `sxva xarjebi~ saprezidento arCevnebTanSedarebiT ufro didi odenobiTaa. aseTi xarjebi `gaerTianebuli opoziciisTvis~ mTliani xarjebis41%-ia, `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~ _ 9%, politikuri gaerTianebisTvis `mrewvelobagadaarCens saqarTvelos~ _ 1%, saqarTvelos respublikuri partiisTvis _ 72% da `qristian-demokratiulimoZraobisTvis~ _ 66%.diagrama #8. `gaerTianebuli opoziciis~ mier xarjebis procentuli gadanawileba0,1%12%3%41%19%0,1%25%damqiraveblidananaricxebisareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasocialuri gamokiTxva,konsultaciebisxva xarjebi92ixileT danarTis cxrilebi ##6-7 da diagrama #21 saparlamento arCevnebis saarCevno kampaniis xarjebis Sesaxeb.93ix. `daqiravebulisaTvis gadaxdili samivlinebo xarjebis normebis gansazRvris Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 5aprilis #220 brZanebis 1-li muxlis `a~ qvepunqti.31


diagrama #9. `erTiani nacionaluri moZraobis~ mierxarjebis procentuli gadanawileba9%9%3%0.03%4%3%5%67%Sromis anazRaureba sareklamo rgolebi reklama presaSi damasobrivi RonisZiebebibilbordebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasocialuri gamokiTxva,konsultaciebisxva xarjebikapitaluri xarjebidiagrama #10. politikuri gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ mierxarjebis procentuli gadanawileba3%1%1%1%0.4%13%29%1%50%Sromis anazRaurebadamqiraveblidananaricxebisareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebikapitaluri xarjebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasocialuri gamokiTxva,konsultaciebisxva xarjebi32


diagrama #11. `qristian-demokratiuli moZraobis~ mierxarjebis procentuli gadanawileba1% 11%4%2%16%66%sareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasxva xarjebikapitaluri xarjebidiagrama #12. respublikuri partiis mierxarjebis procentuli gadanawileba28%72%Sromis anazRaurebasxva xarjebi33


2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi monawileobdnen Semdegi saarCevno subieqtebi:1. bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~ (i. alasania, s. subari, d. usufaSvili, d. gamyreliZe, s.zurabiSvili) 94 ;2. `erTiani nacionaluri moZraoba~;3. bloki `erovnuli sabWo~ 95 ;4. `Tavisufleba~;5. `TorTlaZe _ demokratiuli partia~;6. `TofaZe _ mrewvelebi~ 96 ;7. `momavali saqarTvelo~;8. `sruliad saqarTvelos radikal-demokratTa nacionaluri partia~;9. `ivaniSvili _ saxalxo demokratebi~;10.`solidaroba~;11. `saqarTvelos sportsmenTa kavSiri~;12. `sruliad saqarTvelos saxalxo aliansi~ (sssa);13.bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli gaerTianeba~ 97 ;14.`Cveni qveyana~.arCevnebis Sedegad TbilisSi mandatebi moipoves:1. blokma `aliansi saqarTvelosaTvis~;2. `erTianma nacionalurma moZraobam~;3. `TofaZe _ mrewvelebma~;4. blokma `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli gaerTianeba~.saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi2008 wlis orive arCevnebisgan gansxvavebiT, 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvisiuridiul pirTagan Semowirulebebi saarCevno kampaniis fondSi, opoziciuri partiebis msgavsad, mmar-Tvel partiasac naklebad aqvs miRebuli. fizikur pirTagan opoziciurma partiebma mmarTvel partiazegacilebiT meti Semowiruleba miiRes. Semomwirvel fizikur pirebs Soris partiis wevri wina orivearCevnebTan SedarebiT naklebia. iuridiulma pirebma saerTod ar daafinanses `aliansi saqarTvelosaTvis~da `erovnuli sabWo~. ixileT cxrilebi ##21-22. 9894blokSi Sediodnen: saqarTvelos respublikuri partia, axali memarjveneebi (axlebi), Cveni saqarTvelo _ Tavisufali demokratebi,saqarTvelos gza.95blokSi Sediodnen: saqarTvelos konservatiuli partia, xalxis partia, moZraoba erTiani saqarTvelosTvis.962010 wlis arCevnebze `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ `TofaZe _ mrewvelebis~ saxeliT gamodioda. kvlevis sxva nawilebSimoxseniebulia `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.97blokSi Sediodnen: qristian-demokratiuli moZraoba, Cven TviTon, qristian-demokratiuli saxalxo partia. finansur angariSswarmarTavda `qristian-demokratiuli moZraoba~, amitom teqstSi moxseniebulia `qristian-demokratiuli moZraoba~.98meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##22-23 SemomwirvelTa raodenoba da SemowirulebaTa moculoba adgilobriviTviTmmarTvelobis arCevnebze.34


cxrili #21. SemomwirvelTa raodenoba 2010 wlisadgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvispolitikuri fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jamigaerTianeba pirebi wevrebi 99 pirebi* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebifizikur pirTagan miRebuli Semowirulebebis Tanxa sakmaod mcirea. iuridiul pirTagan mmarTvelpartias politikur gaerTianebaze `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ naklebi Tanxa aqvs miRebuli,Tumca Tavad partiis mier gamoyofili saarCevno dafinansebis mxriv, wina ori arCevnebis mgavsad, `erTianinacionaluri moZraoba~ liderobs. mmarTvelma partiam sakuTar saarCevno kampaniis fonds 13,5 milionilari Seswira – mTliani Semowirulebebis 96%. ixileT cxrili #22.cxrili #22. Semowirulebebis odenoba2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvispolitikuri fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jamigaerTianeba pirebi wevrebi 99 pirebialiansisaqarTvelosaTvis 70 8 0 3 73erTianinacionaluriar mogvawodamoZraoba 2informacia 100 9 101 1 12erovnuli sabWo 3 1 0 1 4mrewvelobagadaarCenssaqarTvelos 5 0 9 102 1 15qristiandemokratiulimoZraoba 16 0 4 103 0 20aliansisaqarTvelosaTvis 116 445.39 17 937.00 _ 13 000.00 147 382.39erTianinacionaluri ar mogvawodamoZraoba 523.00 informacia 104 600 000.00 13 512 888.80 14 113 411.80erovnuli sabWo 58 895.00 22 528.50 _ 94 985.00 176 408.50mrewvelobagadaarCenssaqarTvelos 101 177.00 _ 849 930.00 7 000.00 958 107.00qristiandemokratiulimoZraoba 246 631.00 _ 400 000.00 _ 646 631.00* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebi99ix. sqolio 62.100ix. sqolio 66.1019 iuridiuli piridan 5 (romelTac jamSi kandidats Seswires 310 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).1029 iuridiuli piridan 4 (romelTac jamSi kandidats Seswires 400 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).1034 iuridiuli piridan 2 (romelTac jamSi kandidats Seswires 200 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).104ix. sqolio 66.35


yovelwliuri finansuri angariSebis mixedviT, 2009 wels `erTiani nacionaluri moZraobis~ garda, SemowirulebebimiiRes mxolod `konservatiulma partiam~ (17 345 lari) da `qristian-demokratiulmamoZraobam~ (38 778 lari). amitom, cxadia, partiaTa mier 2010 wlis arCevnebis saarCevno kampaniis fondebSigadaricxuli Tanxebi an 2009 wels saxelmwifo biujetidan miRebuli dafinansebis naSTia, an 2010 welsmiRebuli dafinanseba (2010 wels biujetidan miRebuli Tanxebi an/da fizikur da iuridiul pirTaSemowirulebebi). blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ wevrma partiebma ganacxades, rom es Tanxa yovelwliuridafinansebis nawili iyo, maT Soris, ssip _ `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa daswavlebis centrisgan~ miRebuli Tanxa. 105 `erovnuli sabWos~ SemTxvevaSi SemowirulebaTa umetesi nawilipolitikur gaerTianebaze `moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ modioda. partiis gancxadebiT, es TanxaZiriTadad partiis wevrebma Seswires Tavad politikur gaerTianebas da igi blokis saarCevno kampaniisfonds gadaeca. 106 politikuri gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ warmomadgenlebmacdaadastures, rom Tanxa partiis wevrebis Semowiruli iyo. 107`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ es informacia partiaTa warmomadgenlebTan gasaubrebisgziT miiRo. amis Semdeg man partiebs saTanado dokumentaciis wardgenac sTxova. kerZod, `saerTaSorisogamWvirvaloba _ saqarTvelos~ ainteresebda, ra warmomavlobis iyo partiaTa saarCevno kampaniis fondebSigadaricxuli Tanxebi, konkretulad ra odenobis Semowirulebebi miiRes maT 2010 wlis ganmavlobaSida Semomwirvel fizikur pirTagan ramdeni iyo partiis wevri. am informaciis mowodebaze uarimxolod `erTianma nacionalurma moZraobam~ ganacxada, im motiviT, rom kanonmdebloba mas ar avaldebulebda,aseTi informacia 2011 wlis Tebervlamde gaexada sajaro. partiis werilSi ewera: `saqarTvelossaarCevno kodeqsis 48-e muxlis me-6 nawiliT dadgenili wesiT, politikuri gaerTianebis saarCevnokampaniis fondi centraluri saarCevno komisiis mier gankargulebiT dadgenili formis Sesabamisadceskos warudgens arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSs, saarCevno kampaniis fondSi Caricxulifuladi saxsrebis miTiTebiT~. 108 Sesabamisad, es informacia mxolod 2011 wlis Tebervlis dasawyisidan 109gaxda cnobili. 110arCevnebis Semdeg Semowirulebebi miiRo yvela saarCevno subieqtma, garda politikuri gaerTianebisa`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~. aseTi Semowirulebebi Seadgenda dafinansebis 18%-s blokisTvis`aliansi saqarTvelosaTvis~ (misi TiTqmis naxevari partiis wevrebma Seswires), 4%-s _ `erTiani nacionalurimoZraobisTvis~, 0.3%-s _ `erovnuli sabWosTvis~ (is mTlianad partiis wevrebma Seswires) da10%-s _ `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~. 1112010 wels politikuri gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebipolitikuri gaerTianebebis 2010 wlis angariSebi 2011 wlis TebervalSi gamoqveynda. angariSebis analizmacxadyo, rom 2010 wels fizikuri pirebisgan Semowirulebebi `erTianma nacionalurma moZraobam~, saqarTvelosrespublikurma partiam, saqarTvelos konservatiulma partiam da `qristian-demokratiulma moZraobam~miiRes. maTgan yvelaze naklebi Semowiruleba _ 7 000 lari _ konservatiul partias hqonda. partiisangariSSi Semomwirvelebis Sesaxeb informacia miTiTebuli ar aris. respublikurma partiam 30 400lari miiRo. Semomwirvelebi mxolod fizikuri pirebi iyvnen. TiToeuli fizikuri pirisgan miRebuliTanxis odenoba 4 000 lars ar aRemateboda. iuridiuli pirebisgan Semowirulebebi 2010 wels mxolod`erTiani nacionaluri moZraobis~ da `qristian-demokratiuli moZraobis~ angariSebze ganxorcielda.am ukanasknels Tanxa (40 000 lari) mxolod erTma iuridiulma pirma _ Sps `Sirnhoferma~ _ Seswira.105avtoris interviuebi respublikuri partiis finansur menejerTan, gigla agulaSvilTan, da blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~generalur mdivanTan, zurab abaSiZesTan.106avtoris interviu `erovnuli sabWos~ warmomadgenlebTan.107avtoris interviu politikuri gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ warmomadgenlebTan.108`erTiani nacionaluri moZraobisagan~ 2010 wlis 17 ivniss miRebuli #02/1913 werili.109`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e_33-e muxlebi.1102010 wels politikuri gaerTianebebis SemomwirvelTa Sesaxeb informacia ixileT qveTavSi: ‘2010 wels politikuri gaerTianebebisangariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi~.111detaluri informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##8-9 arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi da SemomwirvelTaraodenoba. http://www.maestro.ge/?address=kviris5&id=3032&page=236


`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ ramdenime fizikuri piri gadaamowma. organizaciam ispirebi SearCia, romlebsac 20-dan 30 aTasamde lari hqondaT partiebisTvis Sewiruli. 12 gadamowmebulimisamarTidan xuTze uSualod Semomwirveli saxlSi ar imyofeboda, ojaxis wevrebma ki Semowirulebebzearaferi icodnen. ramdenime maTganis gancxadebiT, ojaxs imdeni Semosavali ar hqonda, rom romelimepartiisTvis fuli gadaericxa. oTx misamarTze saxlSi aravin imyofeboda. or SemTxvevaSi SemomwirvelebimiTiTebul misamarTebze registrirebuli ar iyvnen. maTi vinaoba verc mezoblebma daadastures. amrigad,mmarTveli partiisTvis Tanxis gadaricxva gadamowmebuli Semomwirveli fizikuri pirebidan mxoloderTma daadastura.ramdenime fizikuri piris Sesaxeb informacia Jurnalistebmac gadaamowmes. 112 gadamowmebulTagan ormapartiisTvis Tanxis gadaricxvis faqti uaryo; erTma aRniSna, rom Semowiruleba sxvisi TxovniTganaxorciela; erT-erTis meuRlem ki ganacxada, rom misma meuRlem sxvisi Tanxa gadaricxasxvisive TxovniT. ixileT cxrili #23.cxrili #23. gadamowmebuli Semomwirveli fizikuri pirebi# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvnamimRebi partia (lari)1 roman qoqolaZe Tbilisi,d. guramiSvilisq. #15a, b. 72 lela simsive Tbilisi, guramiSvilisq. #15a, b. 12erTianinacionalurimoZraoba~„erTianinacionalurimoZraoba~30 000.00 r. qoqolaZeaRniSnul misamar-Tze ar cxovrobs,Tumca es bina misisakuTrebaa.30 000.00 misamarTze aravinimyofeboda.3 Tengiz gamyreliZe Tbilisi, v. beriZis q.#3/34 zurab abramia Tbilisi, baTumis q. #5,b. 36„erTianinacionalurimoZraoba~„erTianinacionalurimoZraoba~30 000.00 T. gamyreliZesaxlSi ar imyofeboda.misma meuRlemganacxada, romTanxis gadaricxvazearaferi smenia.30 000.00 misamarTze aravinimyofeboda. mezoblebmadaadastures,rom z. abramia ammisamarTze cxovrobs.5 vaxtang arsenaZe Tbilisi, sanzona, korp.#25, b. 85„erTianinacionalurimoZraoba~30 000.00 misamarTze aravinimyofeboda.6 zurab mazmiSvili Tbilisi, gldanis xevi,korp. #10, b. 74„erTianinacionalurimoZraoba~30 000.00 z. mazmiSvili aRniSnulmisamarTze arcxovrobs. es binamisi arc faqtobrivisacxovrebelia daarc sakuTreba. mobinadreebisinformaciiT,mazmiSvils ammisamarTze arcmanamde ucxovria.112studia GNS da nana leJava, `kviris reportaJi~ (06/03/11): http://www.maestro.ge/?address=kviris5&id=3032&page=237


# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvnamimRebi partia (lari)7 paata nozaZe Tbilisi, buaCiZis q.#18, b. 98 aleqsandre qiSmareia baTumi,abaSiZis q.#1169 Tamar gejaZe Tbilisi,gogaSenis q. #2110 i. m. `oTar Samugia~ Tbilisi,e. da v. fifiebis q.(voroninis Ses.) #911 gia TargamaZe Tbilisi, gldani,me-2 m/r, korp. #24,b. 5512 xaTuna sixaruliZe Tbilisi, sanzona,korp. #1-3, b. 27`erTianinacionalurimoZraoba~„erTianinacionalurimoZraoba~„erTianinacionalurimoZraoba~„erTianinacionalurimoZraoba~„qristiandemokratiulimoZraoba”„qristiandemokratiulimoZraoba”10 000.00 p. nozaZe saxlSi arimyofeboda. mismameuRlem ganacxada,rom Semowirulebazearaferi icoda,Tumca ar gamoricxaimis SesaZlebloba,rom mis meuRlesTanxa samsaxurebrivisaqmianobis farglebSigadaericxa.20 000.00 a. qiSmareiamdaadastura, romSemowiruleba manganaxorciela.30 000.00 T. gejaZe aRar cxovrobsaRniSnul misamarTze(gaTxovda).misma dedam daadasturainformaciapartiis angariSzeTanxis gadaricxvisSesaxeb, Tumca amTanxis zustiodenoba ar icoda.30 000.00 o. Samugias aRniSnulmisamarTze vermivageniT. mezobladacaravis araferismenoda masze.23 000.00 g. TargamaZe saxlSiar imyofeboda. misiojaxis wevrma daadastura,rom TargamaZe`qristiandemokratiulimoZraobis~wevri iyo,Tumca Tanxis gadaricxvazearaferiicoda.17 300.00 x. sixaruliZe saxlSiar imyofeboda.misma meuRlemSemowirulebazearaferi icoda.ojaxis SemosavlisgaTvaliswinebiT,man am odenobisTanxis partiisangariSzegadaricxvisSesaZleblobagamoricxa.38


# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvnamimRebi partia (lari)13 giorgi WankvetaZe Tbilisi, muxiani,1-li m/r, korp. #4,b. 7714 levan soziaSvili Tbilisi, muxianis 1-lim/r, korp. #4, b. 7`erTianinacionalurimoZraoba~„erTianinacionalurimoZraoba~20 000.00 nana leJavas siuJetismixedviT, 113 g.WankvetaZem `erTianinacionaluri moZraobisTvis~Semowirulebisganxorcielebauaryo. is profesiiTmZRoli iyo da amodenobis TanxisSewirvis SesaZleblobaar hqonda.20 000.00 nana leJavas siuJetismixedviT 114 , l.soziaSvilma Tanxis`erTiani nacionalurimoZraobis~ angariSzegadaricxvauaryo. misi meuRlisgancxadebiT, ojaxiswliuri biujeti 20000 larsac arSeadgens.15 i. m. `leri gelaZe~ mcxeTa, sof. saguramo „erTianinacionalurimoZraoba~16 zviad moxeviSvili mcxeTa, sof. misaqcieli „erTianinacionalurimoZraoba~5 000.00 nana leJavas siu-Jetis mixedviT, 115l. gelaZis meuRlemganacxada, romgelaZem sxvisi Tanxasxvisive TxovniT Seswira`erTian nacionalurmoZraobas~.30 000.00 nana leJavas siu-Jetis mixedviT, 116z. moxeviSvilmadaadastura Tanxis`erTiani nacionalurimoZraobisTvis~gadaricxvis faqti.17 dariko mxeiZe quTaisi, nikeas q. #20,b. 33„erTianinacionalurimoZraoba~25 000.00 nana leJavas siuJetismixedviT, 117 d. mxei-Zem, samSeneblo firma`komfortis~ 118 mTavarmabuRalterma,mmarTveli partiisangariSze Tanxa amavekompaniis 100%-ianiwilis mflobelis dadireqtoris, besikbregaZis, TxovniTgadaricxa. es ukanaskneliquTaisissakrebulos wevria`erTiani nacionalurimoZraobidan~.113iqve.114iqve.115iqve.116iqve.117iqve.118iuridiuli piri `komforti~ TiTqmis yvela arCevnebze axorcielebda Semowirulebas mmarTveli partiisTvis. 2010 wels kompaniam `erTiannacionalur moZraobas~ 36 500 lari Seswira.39


`erTiani nacionaluri moZraobis~ Semomwirveli 388 iuridiuli kompaniis Sesaxeb informaciis analiziTgairkva, rom daaxloebiT 60 SemTxvevaSi damfuZneblebi meordeboda. magaliTad, kompaniebma `aversiracionalma~ da `aversi farmam~ mmarTvel partias mTlianobaSi 200 000 lari Seswires. maT saerTodamfuZneblebi hyavT _ paata da nikoloz kurtaniZeebi. kompaniebma _ `Tegeta Traq end basma~, `TegetakonstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta lojistikma~, `Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTiannacionalur moZraobas~ jamSi 500 000 lari Seswires. maTgan samis damfuZnebeli erTi da igive piria _Temur koxoZe. is danarCeni ori kompaniis damfuZnebelTa Sorisac figurirebs. analogiuri situaciaa `kompaniajaokenis~ da `jaokeni motorsis~ SemTxvevaSi. orive kompania jemal jaoSvilis, Tamaz kenWaZis da iosebjaoSvilis mieraa dafuZnebuli. maT mmarTveli partiis angariSze saerTo jamSi 200 000 lari gadaricxes.kanonis Tanaxmad, erT iuridiul pirs 100 000 larze meti Semowirulebis ganxorcieleba ekrZaleba, Tumcakanoni ar aregulirebs im SemTxvevas, roca ramdenime iuridiul pirs erTi da igive mflobeli hyavs da is100 000-larian zRvars sxvadasxva iuridiuli piris gamoyenebiT, kanonis darRvevis gareSe aWarbebs.arafuladi Semowirulebebiwina ori arCevnebis msgavsad, arafuladi Semowirulebebi 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobisarCevnebisTvisac ganxorcielda. politikuri gaerTianebisTvis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~da `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ ramdenime iuridiulma pirma Seisyida sareklamo dro sxvadasxvatelekompaniaSi. 119 blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~ fizikur pirTa mier ganxorcielebuliSemowirulebebis TiTqmis meoTxedi arafuladi iyo (baneris beWdva, saofise farTobis qiravnoba,flaeris beWdva, maisuris beWdva, sareklamo masalis gamoqveyneba, vebgverdis damzadeba da sxv.). sxvaopoziciuri partiebisTvis arafuladi Semowiruleba an Zalian cota ganxorcielda, an saerTod aryofila. 120saarCevno kampaniis fondebis xarjebiramdenime saarCevno subieqtma Tanxebis didi nawili reklamisTvis daxarja, kerZod, blokma `aliansisaqarTvelosaTvis~ _ 28%, `erTianma nacionalurma moZraobam~ _ 72%, xolo `qristian-demokratiulmamoZraobam~ _ 61%. `erovnulma sabWom~ reklamisTvis mTliani Semosavlis mxolod 3% gamoiyena. politikurgaerTianebas `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ ki reklamisTvis saarCevno kampaniis fondidan Tanxaar gamouyvia, Tumca arafuladi Semowirulebis saxiT man 400 000 laris Rirebulebis sareklamo dromiiRo _ mTliani xarjebis 192%. 121opoziciuri partiebis didma nawilma beWduri reklamisa da saagitacio masalisTvis ufro meti Tanxagamoiyena, vidre satelevizio reklamisTvis. kerZod, beWduri saagitacio masalebis damzadebisTvis blokma`aliansi saqarTvelosaTvis~ 58%, xolo `erovnulma sabWom~ _ 57% daxarja.wina ori arCevnebis msgavsad, am arCevnebzedac Zalian mcire Tanxa daixarja Sromis anazRaurebisTvis,Tumca arc mivlinebebisTvis daxarjula didi odenobis Tanxa. sxvadasxvagvaria saarCevno subieqtebis`sxva xarjebis~ proporcia. aseTi xarjebi blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~ mTliani xarjebis1%-ia, `nacionaluri moZraobisTvis~ _ 8%, `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ _ 10%, `erovnulisabWosTvis~ _ 40% da politikuri gaerTianebisTvis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 69%. 122119detaluri informaciisTvis ixileT informacia vebgverdze: `qristian-demokratiuli moZraoba (2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobisarCevnebi – iuridiuli pirebis Semowirulebebi)~ da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos (2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobisarCevnebi – iuridiuli pirebis Semowirulebebi)~.120meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##10-11 fuladi da arafuladi tipis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodnoba.121politikuri gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ mTliani xarji 208 aTasi lari iyo. radgan sareklamo xarjebi mas Tavadar gauwevia, isini ar aris Setanili xarjebSi. Tu reklamis safasuri (400 000 lari) xarjebSi gaerTiandeba, is mTliani xarjis 66% iqneba.122politikur gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ saarCevno kampaniis fondis angariSSi xarvezi hqonda. kerZod, `sxva saqonelida momsaxureba~, romelic ramdenime tipis xarjs moicavs, calke iyo aRricxuli. Tumca verc auditma da verc finansuri monitoringisjgufma es ver SeniSna. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ saTanado Tanxa `sxva xarjebSi~ moaTavsa, ramdenadac SeuZlebeliiyo misi romelime sxva tipis xarjisTvis mikuTvneba.40


Tumca yvelaze meti odenobis `sxva xarjebi~ `erTianma nacionalurma moZraobam~ gaswia _ 1 milion larzemeti; danarCen SemTxvevebSi Tanxa 150 aTas lars ar aRemateboda. kerZod, blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~es iyo 2 020 lari, `erovnuli sabWosTvis~ _ 103 417 lari, politikuri gaerTianebisTvis`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 143 330 lari da `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ _ 70187 lari.saerTo jamSi, procentulad partiebma xarjebi Semdegnairad gadaanawiles:diagrama #13. blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ mier xarjebisprocentuli gadanawileba9%1%28%4%sareklamo rgolebi0.6%reklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasocialuri gamokiTxvasxva xarjebi58%diagrama #14. erTiani nacionaluri moZraobis mierxarjebis procentuli gadanawileba4%3% 8% 4%0.02%4%5%Sromis anazRaurebamivlinebasareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebi72%beWduri saagitaciomasalebis damzadebasocialuri gamokiTxvasxva xarjebi41


diagrama #15. erovnuli sabWos mier xarjebis procentuli gadanawileba3%40%57%sareklamo rgolebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasxva xarjebidiagrama #16. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos mierxarjebis procentuli gadanawileba3% 2%2%3%21%69%Sromis anazRaurebamasobrivi RonisZiebebimivlinebabeWduri saagitaciomasalebis damzadebareklama presaSi dabilbordebisxva xarjebi42


diagrama #17. blokis qristian-demokratiuli moZraobis mierxarjebis procentuli gadanawileba11%10%3%sareklamo rgolebireklama presaSi dabilbordebimasobrivi RonisZiebebibeWduri saagitaciomasalebis damzadebasxva xarjebi15%61%Semomwirvel iuridiul pirTa monawileoba saxelmwifo SesyidvebSi`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo~ Seecada gaeanalizebina, ramdenad arsebobda kavSiribizneskompaniebis mier saarCevnod politikuri partiebis dafinansebasa da saxelmwifo SesyidvebSi maTgamarjvebas Soris. amisTvis saWiro iyo informaciis mopoveba yvela im iuridiul pirze, romlebmac2007-2010 wlebSi politikur partiebs Tanxebi gadauricxes da, imavdroulad, saxelmwifo SesyidvebSimonawileobis gziT miiRes saxelmwifo dafinanseba.saxelmwifo SesyidvebSi gamarjvebuli kompaniebis Sesaxeb informaciis misaRebad organizaciamsaxelmwifo Sesyidvebis saagentos mimarTa, Tumca saagentos es informacia sistematizebuli saxiT, erTianmonacemTa bazaSi ar hqonda 123 , dedanSi informaciis analizi ki Zalian did dros da adamianur resurssmoiTxovda.amitom `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ 27 yvelaze msxvil saxelmwifo Semsyidvel organizaciaspirdapir mimarTa 124 da 2007_2010 wlebSi ganxorcielebul saxelmwifo SesyidvebSi gamarjvebuliuridiul pirTa siebi sTxova. informaciis miReba mxolod 19 Semsyidveli organizaciidan moxerxda 125 . maTganzogma mxolod fasTa kotirebisa da tenderebis (da ara erT pirTan molaparakebis) gziT gamarjvebulikompaniebis Sesaxeb mogvawoda informacia; danarCenma rva uwyebam Txovna reagirebis gareSe datova 126 .cxrameti Semsyidveli organizaciis mier mowodebuli dokumentebi aTasobiT gamarjvebuli iuridiulipiris Sesaxeb Seicavda informacias. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ mxolod iseT123es informacia saxelmwifo Sesyidvebis saagentos ramdenime oTaxSi ganTavsebul aTasobiT yuTSi iyo Tavmoyrili arasistematizebulisaxiT.124saqarTveloSi 3500-dan 4000-mde saxelmwifo Sesyidvis ganmaxorcielebeli organizaciaa. eseni arian: saministroebi, maTi saqveuwyebodawesebulebebi, Teatrebi, universitetebi, sajaro skolebi, skolamdeli dawesebulebebi da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebi.125es organizaciebi arian: qalaq rusTavis meria; qalaq foTis meria; saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati reintegraciis sakiTxebSi;diasporis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati; evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSisaqarTvelos saxelmwifo ministris aparati; saqarTvelos erovnuli banki; saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiulidaxmarebis sakiTxTa saministro; sagareo saqmeTa saministro; Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro; finansTasaministro; garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro; energetikis saministro; ekonomikisa da mdgradi ganviTarebissaministro; kulturisa da ZeglTa dacvis saministro; saqarTvelos kontrolis palata; saqarTvelos prezidentis administracia; aWarisavtonomiuri respublikis mTavroba; afxazeTis avtonomiuri respublikis mTavroba.126es uwyebebi arian: saqarTvelos ltolvilTa da gansaxlebis saministro; Sinagan saqmeTa saministro; iusticiis saministro; Tavdacvissaministro; soflis meurneobis saministro; qalaq quTaisis meria; qalaq Tbilisis meria; qalaq baTumis meria.43


SemomwirvelTa Sesaxeb informacia daamuSava, romelTac saxelmwifo Sesyidvebis gziT 50 000 lari anmeti miiRes da imave periodSi romelime politikuri gaerTianebis angariSze gadaricxes Tanxa. aseTi 45kompania gamovlinda. erTis garda, yvela iuridiulma pirma mmarTveli partiisTvis ganaxorcielaSemowiruleba. es gamonaklisi ss `transmSeni~ iyo. 2008 wels man `erTian nacionalur moZraobas~ 175000 lari _ dawesebul wliur maqsimumze meti _ Seswira, 127 2010 wels ki 50 000 laris Semowirulebapolitikuri gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ saarCevno kampaniis fondSiganaxorciela. 128 ixileT cxrili #24. 129cxrili #24. iuridiuli pirebi, romlebmac 2007_2010 wlebSi saxelmwifo Sesyidvebis gziT miiResSemosavlebi da, imavdroulad, saarCevno Semowirulebebi ganaxorcieles# forma saxelwodeba iuridiuli misamarTi2007_2010 wlebSiSemowiruli Tanxisodenoba (lari)2007_2010 wlebSisaxelmwifoSesyidvebidanmiRebuli TanxissaerTo odenoba 1301 Sps aversi farma Tbilisi, daviT aRmaSeneblis 200 000.00 823 997.46gamziri #1482Sps algoriTmi Tbilisi, nucubiZis 1-li m/r,korp. #3, b. 27 50 000.00 220 271.763 Sps aliansi Tbilisi, qavTaraZis q. #25,korp. #1, b. 814 Sps alta Tbilisi, saburTalos q. #35 65 000.00 356 696.885 Sps arsi Tbilisi, abulaZis q. #21 50 000.00 237 278.956 Sps axali mTvare Tbilisi, wereTlis gamziri #126 130 000.00 899 292.817 Sps baz-plastiki baTumi, gudiaSvilis q. #28 25 000.00 199 100.008 Sps jeografiki Tbilisi, gamsaxurdias gamziri #27 30 000.00 194 651.479 Sps jeokolori sagarejos r-ni, sof. patarZeuli 15 000.00 1 309 990.2710 Sps gzamSeni-4 Tbilisi, rusTavis gzatkecili #247 70 000.00 2 482 463.4911 ss gzis mSenebeli 11 samgoris r-ni, sadguri `lilo~ 70 000.00 3 283 588.8912ss global erTi Tbilisi, kedias q. #4 40 000.00 868 539.7213 Sps daviTi Tbilisi, asaTianis q. #40 10 000.00 450 805.7014 Sps esabi Tbilisi, SavTelis q. #5\7 20 000.00 2 334 091.1315 Sps vanti gardabnis gzatkecili #4220 000.00 624 797.0016 Sps veli baTumi, yazbegis q. #15 40 000.00 222 044.0017 Sps Tbili saxli Tbilisi, kostavas q. #75 100 000.00 800 446.7318 ss Tbilisis Tbilisi, wereTlis gamziri #57 10 000.00 360 860.88monoliTmSeni19 Sps Tegeta motorsi Tbilisi, diRmis masivi, me-6 kv., korp. #22b 70 000.00 384 249.0020 Sps iu-ji-Ti Tbilisi, WavWavaZis gamziri #26 5 000.00 9 750 751.5921 Sps mSenservisi Tbilisi, foTis q. #45 30 000.00 472 776.0022 Sps niuenerji Tbilisi, WavWavaZis gamziri #74 30 000.00 3 182 000.00127meti informaciisTvis ixileT sqolio 49.128ss `transmSeni~ aris samSeneblo kompania, romelic amJamad sarfis sabaJos, ramdenime regionul skolas da foTis sarkinigzo xazs aSenebs.bolo periodSi man ganaxorciela Semdegi proeqtebi: Tbilisis aeroportis rkinigzis sadguri, Tbilisis centraluri rkinigzis sadguri,Tbilisis lokomotivis stadioni, borjomis rkinigzis sadguri, urekis rkinigzis sadguri da sxv.129wlebis mixedviT gaSlili, detaluri cxrili ixileT vebgverdze: `Semomwirveli iuridiuli pirebi, romlebmac gaimarjves saxelmwifoSesyidvebSi~.130ramdenime SemTxvevaSi Sesyidvebidan miRebuli Tanxis saerTo odenoba moicavda aSS dolarSi miRebul Tanxebsac. Sesabamisad, es TanxebilarSi gadayvanilia wliuri saSualo kursis mixedviT (2008 weli: 1 aSS dolari _ 1.49 lari, 2009 weli: 1 aSS dolari _ 1.67 lari, 2010weli 1 aSS dolari _ 1.79 lari).44


# forma saxelwodeba iuridiuli misamarTi2007_2010 wlebSiSemowiruli Tanxisodenoba (lari)2007_2010 wlebSisaxelmwifoSesyidvebidanmiRebuli TanxissaerTo odenoba23 Sps nova Tbilisi, diRmis masivi, me-2 kv., korp. #9a 70 000.00 1 328 642.0024 Sps ornamenti Tbilisi, fifiebis q. #12 40 000.00 387 224.6125 ss populi Tbilisi, b. xmelnckis #48, korp. #5 100 000.00 99 000.0026 Sps psp-farma dmanisis r-ni, curtavelis q. #54 200 000.00 141 044.4927 ss sadazRvevo Tbilisi, WavWavaZis gamziri #6275 000.00 122 789.37kompania`aldagi bisiai~28 Sps samSeneblo Tbilisi, aglaZis q. #26 40 000.00 857 702.00tresti #229 Sps sarke konsaltingi Tbilisi, kostavas q. #54 114 837.00 745 906.8330 ss saqenergo-remonti lanCxuTis r-ni, sof. SuxuTi 35 000.00 3 980 291.0031 ss saxalxo banki Tbilisi, WavWavaZis gamziri #74 37 000.00 510 665.0032Sps serviskomi Tbilisi, gamsaxurdias gamziri #24 100 000.00 82 839.0033 Sps ssg iberie Tbilisi, pasteris q. #1a 35 000.00 95 437.1434 Sps t.t. Tbilisi, qinZmaraulis q. #13a 15 000.00 1 232 643.7635 Sps toiota centri Tbilisi, daviT aRmaSeneblis xeivani, 100 000.00 2 515 426.26Tbilisime-20 km36 ss transmSeni 131 Tbilisi, doliZis q. #2 225 000.00 60 081.5537 ss universali Tbilisi, erisTavis q. #2 10 000.00 426 496.0038 ss universal-servisi Tbilisi, aglaZis q. #37 8 000.00 203 000.0039 Sps feri Tbilisi, CaCavas q. #8 40 000.00 847 815.0040 Sps jeoseli Tbilisi, goTuas q.#3 100 000.00 1 459 656.4341 Sps jesko jgufi Tbilisi, WavWavaZis gamziri #50 10 000.00 666 170.3742ss ji da ji Tbilisi, krilovis q. #10 30 000.00 138 748.0043 Sps jiTigrup Tbilisi, ColoyaSvilis q. #48 30 000.00 402 690.0044 Sps jipisi Tbilisi, marjaniSvilis q. #26 175 000.00 61 847.6545 ss hiundai avto Tbilisi, griboedovis q. #13 10 000.00 1 336 857.00saqarTvelodaskvnasaerTo jamSi, 2008 da 2010 wlebis saarCevno kampaniebis dafinansebis kuTxiT aseTi suraTi ikveTeba:mmarTveli partiis dafinanseba minimum 7-jer 132 da maqsimum 26-jer aRemateba erTad aRebuli yvelasxva saarCevno subieqtis dafinansebas;mmarTveli partia Tanxebis udides nawils satelevizio reklamisTvis xarjavs, xolo opoziciuripartiebi _ beWduri reklamisTvis, partiis wevrebis/aqtivistebis Sromis anazRaurebisa damivlinebebisTvis;opoziciur partiebs iuridiuli pirebi iSviaTad an saerTod ar afinanseben, mmarTveli partiisdamfinansebelTa umravlesoba ki iuridiuli piria;1312010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze ss `transmSenma~ 50 000 lari Seswira politikur gaerTianebas `mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos~. yvela sxva SemTxvevaSi Semowirulebebi `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~ ganxorcielda.132mmarTveli partiis dafinanseba 2008 wlis saprezidento arCevnebze 25.8-jer meti iyo (kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso politikurireklamis gamoklebiT, romelic partiebis maSindel angariSebSi asaxuli iyo), 2008 wlis saparlamento arCevnebze _ 7.9-jer meti, xolo2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze _ 7.3-jer meti.45


partiebi TavianTi partiuli fondebidan ricxaven didi odenobis Tanxebs saarCevno kampaniebisfondebSi da imis gamo, rom partiuli fondebis Sesaxeb informacia sajaro mxolod momdevno wlisdasawyisSi xdeba, rTuldeba saarCevno kampaniis fondebis srulyofili gakontroleba saarCevnoperiodSi.zogadad, saqarTveloSi saarCevno kampaniis dafinansebis sakiTxi kanonmdeblobiT ufro kargad regulirdeba,vidre politikur gaerTianebaTa wliuri dafinansebis sakiTxi. kerZod, gansazRvrulia saarCevnokampaniis fondis angariSis warsadgenad aucilebeli xarjTaRricxvis forma; aseve Seqmniliafinansuri angariSgebis monitoringze pasuxismgebeli organo, romelic ceskoSi wardgeniliangariSebis revizias axorcielebs. miuxedavad amisa, arsebuli kanonmdebloba da praqtika araerTxarvezsa da naklovanebas Seicavs, kerZod:arCevnebis wina periodSi partiis mier saarCevno kampaniis fondis angariSis wardgenis perioduloba(TveSi erTxel) arasakmarisia da amomrCevels arCevnis gakeTebamde ar aqvs srulyofili informaciapartiis mier miRebul Semosavlebsa da gaweul xarjebze;kanonmdebloba saarCevno kampaniis fondSi politikuri gaerTianebisgan aralimitirebulad didiodenobis Semowirulebebis miRebis saSualebas iZleva. imis gamo, rom politikur gaerTianebas kanoniar avaldebulebs, am fondSi gadaricxuli Tanxebis warmomavloba sajaro gaxados arCevnebismsvlelobisas (Tu es periodi ar emTxveva momdevno wlis ianvris bolos, rodesac aRniSnuliinformacia sajaro xdeba), amomrCevels arCevanis gakeTebamde ar aqvs srulyofili informaciapolitikuri gaerTianebis mier gaweuli xarjebis warmomavlobasa da kanonierebaze;kanonmdeblobiT gansazRvruli saarCevno kampaniis fondis angariSis warsadgenad aucilebeli xarj-TaRricxvis forma Zalian mwiria da ar moicavs yvela tipis xarjs, ris gamoc xarjebis didi nawili`sxva xarjebis~ grafaSia moqceuli. amasTanave, detaluri regulaciebis ararsebobis gamo partiebixSirad arasworad avseben dadgenil formas da bevr Secdomasac uSveben;kanonmdeblobiT iuridiuli pirisaTvis dadgenilia Semowirulebis zeda zRvari – 100 000 lari.miuxedavad amisa, kanonis arsebuli redaqcia iZleva saSualebas, rom erTma da imave iuridiulmapirebma Svilobili kompaniebis saSualebiT an mewileebma TavianT sakuTrebaSi arsebuli sxvadasxvaiuridiuli piris meSveobiT gacilebiT meti Tanxa Seswiron erT partias;`moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 27-e muxlisTanaxmad, partiis mier TiToeuli iuridiuli pirisagan miRebuli finansuri da materialuriSemowirulebebis moculoba weliwadSi 100 000 lars ar unda aRematebodes. es `SezRudvebi vrceldebayvela saxis Semowirulebaze, maT Soris, partiis miznebisaTvis da misi saxeliT gaweul momsaxurebaze~.amis miuxedavad, praqtikaSi aris SemTxvevebi, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi saarCevnokampaniis fondSi da Tavad partiisTvis gadaricxuli Semowirulebebis odenoba 100 000 larsaRemateba. 133 iuridiuli piri cal-calke _ partiis angariSze da partiis mier daregistrirebulisaarCevno subieqtis kampaniis fondSi _ axorcielebs Semowirulebebs.problemaa isic, rom finansuri monitoringis jgufi droebiT iqmneba yoveli arCevnebisTvis da 3-4Tves funqcionirebs. am jgufis funqciebi da mis wevrTa pasuxismgeblobis sakiTxebi Zalian bundovania.jgufis adamianuri da finansuri resursebi arasakmarisia amomwuravi monitoringis gansaxorcieleblad.amasTanave, politikuri gaerTianebebi ar arian valdebuli, jgufs warudginon sabuRaltrodokumentacia (gadaricxvebis amonawerebi da sxv.); amdenad, srulyofili monitoringi praqtikuladar xorcieldeba.aRniSnuli problemebis gadasaWrelad, erTi mxriv, unda Seiqmnas mudmivmoqmedi, damoukidebelimakontrolebeli organo, romelic partiaTa dafinansebis srulfasovan monitorings ganaxorcielebs,da, meore mxriv, arCevnebis wina periodSive unda gadawydes angariSgebis periodulobisa da miRebuliSemowirulebebis gamWvirvalobis sakiTxebi. amasTanave, kanoniT mkafiod unda ganisazRvros SemowirulebebisganxorcielebasTan dakavSirebuli regulaciebi.133ix. sqolio 49.46


nawili 3saarCevno siebis monitoringisaarCevno siebis daxvewaze muSaoba yoveli arCevnebis win xdeba aqtualuri.amas mosdevs siebis gadamowmebisTvis mniSvnelovani finansebisa da adamianuriresursebis mobilizeba rogorc saxelmwifo, ise donorTa mxridanac. gadamowmebisSemdgom ki yovelTvis amomrCevelTa siebis dazustebis mimarTulebiTmiRweul warmatebebze Tu warumateblobebze iwyeba saubari. yoveli momdevnoarCevnebis win siebis srulyofa isev prioriteti xdeba da arCevnebamde ramdenimeTviT adre kvlav sakmaod moculobiTi RonisZiebebi xorcieldeba.2010 wlis maisis arCevnebisTvis siebis gadamowmebisTvis Cveul procedurebTanerTad damatebiT sakmaod inovacuri RonisZieba ganxorcielda. kerZod, 2009wlis 28 dekembers saqarTvelos organul kanonSi `saqarTvelos saarCevno kodeqsSi~Setanili damatebiT politikur partiebs amomrCevelTa siebis monitoringisSesaZlebloba miecaT. 134 am mizniT partiebs saqarTvelos saxelmwifobiujetidan 1,2 mln lari gamoeyoT. es Tanxa Tanabrad ganawilda saxelmwifodafinansebis mimReb 12 partiaze, romelTac aRniSnul procesSi monawileobissurvili gamoTqves. mogvianebiT erT-erTma maTganma _ politikurma gaerTianebam`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ _ monitoringis ganxorcielebazeuari ganacxada da Tanxa daabruna. Sesabamisad, monitoringi ganaxorciela qvemoTCamoTvlilma 11-ma politikurma gaerTianebam 2010 wlis 5 Tebervlidan 10 aprilamde:1. politikuri gaerTianeba `axali memarjveneebi~;2. politikuri gaerTianeba `erTiani nacionaluri moZraoba~;3. politikuri moZraoba `Tavisufleba~;4. saqarTvelos konservatiuli partia;5. politikuri moZraoba `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~;6. saqarTvelos respublikuri partia;7. politikuri partia `saqarTvelos gza~;8. politikuri gaerTianeba `qarTuli dasi~;9. politikuri gaerTianeba `qristian-demokratiuli moZraoba~;10. politikuri gaerTianeba `Cven TviTon~;11. politikuri gaerTianeba `xalxis partia~.saxelmwifo biujetidan gamoyofili Tanxis xarjvis monitoringisTvis detaluriprocedurebi dadgenili ar yofila. kanoniT ar iyo gansazRvruli arc Tavad134saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ (2001 wlis 2 agvisto, #1047-rs;gamoqveynebulia: saqarTvelos sakanonmdeblo macne, #25, 22.08.2001, mux. 107), muxli 129 1447


siebis monitoringis ganxorcielebis meqanizmebi da arc teritoria, romelic mas unda moecva. partiebmadamoukideblad gansazRvres monitoringis meTodologiac da geografiac. aRsaniSnavia, rom centralurmasaarCevno komisiam individualuri darRvevebisa da saboloo angariSisaTvis SeimuSava arasavaldebuloformebi, romlebic ramdenime sakvanZo SekiTxvas Seicavda. partiebs SeeZloT am formebis mixedviT waredginaTceskosTvis monitoringis Sedegebi. arasavaldebuloobis miuxedavad, aRniSnuli formebi partiebisumravlesobam gamoiyena.sayuradReboa, rom arc kanoni da arc ceskos mier SemuSavebuli formebi ar iTvaliswinebs finansur angariSgebas,Tumca 11-dan 7-ma partiam warudgina ceskos finansuri angariSi.`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ zemoaRniSnuli Tanxebis xarjvis monitoringis mizniTSemdegi RonisZiebebi ganaxorciela:1. partiebisgan gamoiTxova maT mier ganxorcielebuli siebis monitoringis saboloo finansuri angariSebi,raTa gadaemowmebina, rogor daxarjes maT miRebuli Tanxebi;2. partiebisgan 135 gamoiTxova informacia siebis monitoringis ganxorcielebisas gamoyenebuli meTodologiisSesaxeb; Sexvda maT warmomadgenlebs, raTa gaerkvia, hqondaT Tu ara partiebs samoqmedoda Tanxebis xarjvis gegmebi;3. Seajama informacia partiebis mier siebis monitoringis Sedegad aRmoCenili uzustobebisa da xarvezebisSesaxeb; Seafasa siebis gadamowmebis procesSi ceskos roli da partiebis mier SesrulebulisamuSaos konkretuli Sedegi.`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ aseve gamoiyena ceskosgan miRebuli informacia dadokumentebi.monitoringisaTvis gamoyofili Tanxebis xarjvis finansuri angariSebirogorc zemoT aRiniSna, biujetidan gamoyofili 1,2 mln lari gadaeca 12 partias, romelTac, kanonisSesabamisad, monitoringisTvis Tanxebis miReba SeeZloT, Tumca Semdeg politikurma gaerTianebam`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ monitoringis ganxorcielebaze uari ganacxada da Tanxa daabruna.es Tanxa _ 100 aTasi lari _ darCenil 11 partiaze unda ganawilebuliyo, magram, vinaidan orma politikurmagaerTianebam _ `erTianma nacionalurma moZraobam~ da `Cven TviTon~ _ damatebiT dafinansebazeuari Tqva, igi 9 partiaze ganawilda.partiebma miRebuli Tanxebi, gamoyenebuli meTodologiis Sesabamisad, sxvadasxvagvarad gadaanawiles.zogierTma partiam maTi udidesi nawili Sromis anazRaurebaze (da, aqedan gamomdinare, saSemosavlogadasaxadze) daxarja, zogierTma ki mivlinebis xarjebis anazRaureba da saqonlisa da momsaxurebisxarjis gaweva arCia. amis mizezi albaT isaa, rom siebis kardakar gadamowmebis meTodis gamoyenebisaspartias mravali aqtivisti hyavda da maT Sesrulebuli samuSao mivlinebis xarjebis saxiT aunazRaura,ris Sedegadac saSemosavlo gadasaxadis Tanxebi dazoga. 136 kapitaluri xarji (ZiriTadi saSualebebisSeZena) im partiebma gaswies, romelTac kompiuteruli programa gamoiyenes an monacemTa analizi ganaxorcieles,risTvisac Sesabamisi teqnikisa da saTanado programis SeZena iyo saWiro. aRsaniSnavia, rom`sxvadasxva xarji~ ZiriTadad 2_5%-ia (mxolod erT partias aqvs 8%-ze odnav meti), rac gamWvirvalobismxriv misasalmebelia, radgan es gaurkveveli xarjia. aqve ixileT cxrili #25 da diagramebi #18-24. 137135mxolod is partiebi SeirCa, romlebmac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi mandatebi moipoves.136saqarTvelos sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad, gansazRvruli limitis farglebSi gacemuli samivlinebo Tanxa da saqonelsa damomsaxurebaze daxarjuli Tanxa ar ibegreba.137meti TvalsaCinoebisaTvis ixileT danarTis diagrama #25 partiebis mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis angariSi.48


cxrili #25. partiebis mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebisxarjvis angariSebipolitikuri Sromis anazRaureba anazRaurebuli saqoneli sxvadasxva kapitaluri sul naSTigaerTianeba 138 da gadasaxadebi mivlinebis xarjebi da xarji xarji 141 xarjebibiujetSi 139 momsaxureba 140axalimemarjveneebi 13 000.00 34 740.00 51 594.00 3 334.00 8 358.00 111 026.00 85.00erTianinacionalurimoZraoba 92 110.00 0.00 3 199.00 4 691.00 0.00 100 000.00 0.00respublikuripartia 18 355.00 24 270.00 68 277.00 415.00 0.00 111 317.00 -206.00saqarTvelosgza 63 364.00 19 250.00 14 584.00 4 641.00 9 265.00 111 104.00 7.00qarTulidasi 0.00 81 630.00 7 593.00 8 652.00 13 154.00 111 029.00 82.00qristiandemokratiulimoZraoba 36 088.00 0.00 50 736.00 2 157.00 22 110.00 111 091.00 20.00Cven TviTon 35 250.00 0.00 64 556.00 187.00 0.00 99 993.00 7.00* wyaro: ceskosgan da politikuri partiebidan miRebuli informaciadiagrama #18: axali memarjveneebis mier xarjebis gadanawilebis maCveneblebi.3% 8% 12%46%31%Sromis anazRaureba dasaSemosavlo gadasaxadianazRaurebulimivlinebis xarjebisaqoneli da momsaxurebasxvadasxva xarjikapitaluri xarji* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informacia138angariSebi ar warudgeniaT politikur gaerTianebebs: `Tavisufleba~, saqarTvelos konservatiuli partia, `mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos~, `xalxis partia~.139`Sromis anazRaureba da gadasaxadebi biujetSi~ moicavs Semdeg xarjebs: gadaxdili Sromis anazRaureba; biujetSi gadaxdili SromisanazRaurebasTan dakavSirebuli gadasaxadebi; gadaxdili droebiT daqiravebul pirTa anazRaureba da masTan dakavSirebuli gadasaxadi.140`saqoneli da momsaxureba~ moicavs Semdeg xarjebs: sakomunikacio xarjebi; komunaluri xarjebi; sawvavis xarji; satransporto xarji;beWdvis xarji; ofisis qira; saofise nivTebi.141`kapitaluri xarji~ am SemTxvevaSi moicavs mxolod ZiriTadi saSualebebis SeZenis xarjs.49


diagrama #19: erTiani nacionaluri moZraobis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi3% 5%92%Sromis anazRaureba dasaSemosavlo gadasaxadisaqoneli da momsaxurebasxvadasxva xarji* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informaciadiagrama #20: respublikuri partiis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi0.4%17%22%61%Sromis anazRaureba dasaSemosavlo gadasaxadianazRaurebulimivlinebis xarjebisaqoneli da momsaxurebasxvadasxva xarji* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informacia50


diagrama #21: saqarTvelos gzis mier xarjebisgadanawilebis maCveneblebi4%8%13%58%17%Sromis anazRaurebada saSemosavlogadasaxadianazRaurebulimivlinebis xarjebisaqoneli damomsaxurebasxvadasxva xarjikapitaluri xarji* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informaciadiagrama #22: qarTuli dasis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi12%8%7%73%anazRaurebulimivlinebis xarjebisaqoneli damomsaxurebasxvadasxva xarjikapitaluri xarji* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informacia51


diagrama #23: qristian-demokratiuli moZraobis mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi20%2%32%46%Sromis anazRaureba dasaSemosavlo gadasaxadisaqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji kapitaluri xarjebi* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informaciadiagrama #24: `Cven TviTonis~ mierxarjebis gadanawilebis maCveneblebi0.2%35%65%Sromis anazRaureba dasaSemosavlo gadasaxadisaqoneli da momsaxurebasxvadasxva xarji* wyaro: ceskodan da politikuri partiebidan miRebuli informacia52


Sexvedrebze yvela partia 142 acxadebda, rom gamoyofili Tanxa sakmarisi ar iyo amomrCevelTa siebissrulyofilad SemowmebisTvis.sayuradReboa, rom kanoniT politikur partiebs ar moeTxovebodaT monitoringis finansuri angariSebiswardgena. valdebulebis ararsebobis miuxedavad, 11 partiidan 7-ma monitoringis dasrulebis Semdegmainc warudgina ceskos finansuri angariSi. ramdenime partiam angariSi moTxovnis safuZvelze `saerTa-Soriso gamWvirvaloba _ saqarTvelosac~ miawoda. 143 vinaidan ar arsebobda specialuri forma angariSiswarsadgenad, zogierTma partiam buRaltruli aRricxvis standartuli cxrilebi gamoiyena, zogierTma ki_ finansuri angariSis is forma, romliTac partiebi yovelwliur angariSebs waradgenen. aqedan gamomdinare,angariSebi erTmaneTisgan gansxvavdeboda. zog partias xarjebi detalurad hqonda warmodgenili,zogis xarjebi ki sxvadasxva klasifikaciis mixedviT iyo gaerTianebuli da, Sesabamisad, zogadadwarmodgenili. 144im oTxi partiidan, romlebmac finansuri angariSi monitoringis dasrulebisTanave ar waradgines, erTma_ `xalxis partiam~ xarjebi detalurad asaxa partiis 2010 wlis yovelwliur finansur angariSSi 145 .yvela sxva partiam ki wliur angariSSi mxolod mTlini Tanxa miuTiTa, rogorc jamuri miznobrividafinanseba da jamuri miznobrivi xarji, zogierTma ki saerTod ar gamijna sxva xarjebisagan.monitoringis Sedegebis aRricxvisTvis erTiani, savaldebulo formis ararsebobam da finansuri angariSiswardgenis arasavaldebuloobam, erTi mxriv, monitoringSi monawile bevri partiis mier saxelmwifobiujetidan gamoyofili Tanxis xarjva ukontrolo da gaumWvirvale gaxada da, meore mxriv, zogierTipartiis mier warmodgenili finansuri da programuli angariSebis analizi gaarTula, radgan Zneli iyomaTi erT formatSi moqceva da erTmaneTTan Sedareba.monitoringis geografia da meTodologiamonitoringisaTvis ceskom partiebs gadasca amomrCevelTa erTiani sia 2010 wlis 1 Tebervlis mdgomareobiT.siis sajaro versias 146 damatebuli hqonda ori monacemi: piradobis mowmobis gacemis TariRi dasaarCevno ubnebi 2008 wlis saparlamento arCevnebis mdgomareobiT.partiebma siebis monitoringi ZiriTadad kardakar SemovliT ganaxorcieles. zogierTma partiam asevegamoiyena cxeli xazi, monacemTa analizi specialuri kompiuteruli programis saSualebiT an aseTiprogramis gamouyeneblad (dublirebuli monacemebis aRmoCenis mizniT) da monacemTa analizi SedarebisgziT (Sesadareblad gamoyenebul iqna 2008 wlis saarCevno siebi da statistikis departamentis monacemebi).zogierT partias monitoringis meTodologia saerTod ar miuTiTebia angariSSi (Tumca es kiTxvaiyo ceskos mier SeTavazebul formaSi). 147rogorc zemoT aRiniSna, partiebis umravlesobam siebis kardakar gadamowmebisTvis aqtivistebi gamoiyena.zogierTma partiam gamijna Tbilissa da regionebSi gamoyenebul aqtivistTa raodenobis amsaxveli ricxvebi,zogierTs ki es informacia angariSSi ar miuTiTebia. 148142`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo~ am sakiTxze esaubra politikur gaerTianebebs: `axali memarjveneebi~, saqarTvelosrespublikuri partia, `saqarTvelos gza~, `qristian-demokratiuli moZraoba~, `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.143organizacias angariSebi miawodes politikurma gaerTianebebma: `Cven TviTon~, `saqarTvelos gza~, `axali memarjveneebi~, saqarTvelosrespublikuri partia.144xarjebis amsaxveli detaluri cxrili ixileT vebgverdze. `2010 saarCevno siebis monitoringi saerTo monacemebi – xarjTaRricxva~.145detaluri informaciisaTvis ixileT vebgverdze `xalxis partia (2010 wliuri _ Semosaval-gasavlebi)~146amomrCevelTa erTiani siis sajaro versia Seicavs Semdeg monacemebs: gvari, saxeli, dabadebis TariRi, registraciis adgili, iZulebiTgadaadgilebuli pirisaTvis – agreTve faqtobrivi sacxovrebeli adgili (saqarTvelos organuli kanonis ‘saqarTvelos saarCevnokodeqsis~ me-9 muxlis me-4 punqti).147detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #14 politikuri gaerTianebebis mier SerCeuli monitoringis meTodologia.148detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #15 partiebis mier monitoringis procesisaTvis gamoyenebuli aqtivistebisraodenoba.53


ac Seexeba monitoringis geografias, aRsaniSnavia, rom partiebis umetesobam siebis monitoringi ganaxorcielaZiriTadad TbilisSi (partiebis ganmartebiT, es gamowveuli iyo, erTi mxriv, resursebis mobilizebisSesaZleblobiT da, meore mxriv, qalaq Tbilisis meris arCevnebis aqcentirebiT) da iSviaTad_ regionebSic. zogierTma maTganma sxvadasxva municipalitetSi SemTxveviTi SerCevis principiT ramdenimeubani moicva da am gziT TiTqmis mTeli saqarTvelo dafara. 149monitoringis dros yvelaze didi teritoria `axalma memarjveneebma~, saqarTvelos respublikurmapartiam, `qarTulma dasma~ da saqarTvelos konservatiulma partiam moicves. yvelaze meti (naxevar milionzemeti) amomrCeveli `erTianma nacionalurma moZraobam~ gadaamowma.mTlianobaSi, politikur partiebs Soris ar momxdara urTierTkoordinacia funqciebisa da geografiuliarealebis gadanawilebis mizniT. marTalia, winasaarCevnod ceskos da arasamTavrobo seqtoris monawileobiTpartiaTa perioduli Sexvedrebi imarTeboda, sadac gamovlenil darRvevebTan dakavSirebiT informaciisgacvla xdeboda, magram es Sexvedrebi ar iTvaliswinebda samuSaos dagegmvisa da mimdinareobisasSeTanxmebulad muSaobas. politikur partiebs arc meTodologiis SerCevaze dauxarjavT didi dro daTiToeulma partiam (an ramdenimem erTad) damoukideblad, Tavisi Sexedulebisamebr SeimuSava meTodologia.monitoringis Sedegad aRmoCenili darRvevebi da maTze ceskos reagirebarogorc zemoT aRiniSna, ceskos individualuri darRvevebisaTvis arasavaldebulo formebi 150 hqondaSemuSavebuli. isini Seicavda Semdeg sakiTxebs: monitoringis geografia, gamoyenebuli aqtivistebisraodenoba, aRmoCenili darRvevebis saerTo raodenoba, ramdenime tipis darRveva (magaliTad, gardacvliliamomrCevlebis saerTo raodenoba, gamotovebuli amomrCevlebis saerTo raodenoba da sxva).partiebisTvis SeTavazebul formebSi aseve iyo SekiTxva, Tu ramdeni amomrCevlis monacemi gadaamowmesmaT. es informacia mxolod partiaTa garkveul nawils hqonda miTiTebuli. 151Sesrulebuli samuSaos angariSi partiebma ceskos sxvadasxva saxiT gadasces – eleqtronulad (MS Accessan MS Excel formatiT) an nabeWdis Tu xelnaweris saxiT (Tumca saqarTvelos organuli kanoni `saqar-Tvelos saarCevno kodeqsi~ siebis monitoringis Sedegebis rogorc werilobiTi, ise eleqtronuli formiTwardgenas iTxovs), 152 anda perioduli angariSebis/werilebis saxiT. eleqtronulad miwodebulimonacemebis analizi ceskom gacilebiT adre daasrula da sazogadoebas 2010 wlis aprilSive gaacno,saboloo angariSi ki 25 maiss waradgina.ceskosTvis gadacemuli angariSebisa da werilebis mixedviT, partiebma waradgines informaciaamomrCevelTa siaSi arsebuli Semdegi darRvevebis Sesaxeb:1. amomrCeveli dublirebulia;2. amomrCeveli gardacvlilia;3. amomrCeveli gamotovebulia siaSi;4. amomrCeveli imyofeba sazRvargareT (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul siaSi);5. amomrCeveli patimrobaSia (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul siaSi);6. amomrCeveli samxedro/gasamxedroebul samsaxurSia (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebulsiaSi);7. amomrCeveli miwerilia;149detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrilebi #16 da #17 partiebis mier ganxorcielebuli monitoringis geografia.150http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=13&info_id=5407151detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #18 partiebis mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenoba.152saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 129 14 muxlis me-3 punqti54


8. amomrCeveli sxva misamarTze cxovrobs;9. siaSi teqnikuri uzustobaa (mag., saxelSi an gvarSi asoa gamotovebuli);10. amomrCevlis misamarTi arazustia (magaliTad, cifrebi an asoebia gamotovebuli);11. erT misamarTze mravali amomrCevelia;12. amomrCeveli umisamarToa. 153angariSebis analizis safuZvelze SesaZlebeli gaxda partiebis mier aRmoCenili xarvezebis Sejameba.zog SemTxvevaSi partiebma gamijnes Tbilissa da regionebSi aRmoCenili xarvezebi, zogjer ki angariSebSimxolod jamuri ricxvebi aisaxa. 154partiebis mier aRmoCenili xarvezebis saerTo raodenoba maT mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenobis6-7%-ia. darRvevebis didi nawili Tbilisze modis. es ZiriTadad imiTaa ganpirobebuli, rompartiebma regionebSi gacilebiT naklebi amomrCeveli gadaamowmes. aqve ixileT cxrili #25.cxrili #25. darRvevebis procentuli maCveneblebigadamowmebuli amomrCevlebis raodenobasTan mimarTebiTpolitikuri gaerTianeba % Tbilisis gareT % TbilisSi % jamSiaxali memarjveneebi 3.59% 12.59% 7.79%erTiani nacionaluri moZraoba ar gadaumowmebia 7.16% 7.16%Tavisufleba _ 155 ar gadaumowmebia _konservatiuli partia _ _ _mrewveloba gadaarCens saqarTvelos _ _ _respublikuri partia _ 21.07% 21.07%saqarTvelos gza 28.07% 3.37% 4.60%qarTuli dasi _ _ 0.27%qristian-demokratiuli moZraoba _ _ _Cven TviTon _ _ 2.39%xalxis partia _ _ 4.10%* wyaro: ceskos veb-gverdicesko gamovlenil darRvevebs da maTze reagirebis Sesaxeb informacias periodulad acnobda sazogadoebas.erT-erTi yovlismomcveli angariSi 2010 wlis 12 aprils iqna wardgenili sastumro `TbilisimariotSi~ adgilobrivi da saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebis, partiebis, presisa da diplomatiurimisiebis warmomadgenelTa TandaswrebiT. saboloo angariSis prezentacia 25 maiss ceskoSigaimarTa. 156153umisamarTo amomrCevlis arseboba darRvevad ar miiCneva, ramdenadac is saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisadaa daregistrirebuliaseTad (`misamarTis gareSe~) da calke gamoyofil ubnebze aZlevs xmas. miuxedavad amisa, ramdenime partiam es mainc xarvezad miuTiTa.magaliTad, `qarTulma dasma~ ceskos aseTi 49 441 amomrCevlis sia gadasca. amave partias hqonda gamoyofili damisamarTebis (arazustimisamarTebi (Zveli nomrebi areuli axalSi), areuli korpusebi da sadarbazoebi, soflebSi zusti misamarTebis (quCebis) ararseboba)problema. 24 589 aseTi monacemi Sesabamis organoebs gadaeca, radgan aRniSnuli sakiTxis gadawyveta ceskos kompetencia ar aris.damisamarTebis problemas exebodnen `axali memarjveneebi~ da saqarTvelos respublikuri partiac, `Tavisuflebas~ ki angariSSi mxolodqalaq rusTavis damisamarTebis sakiTxi hqonda Setanili.154TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis cxrili #19 partiebis mier TbilisSi da Tbiliss gareT aRmoCenili darRvevebi. darRvevebisamsaxveli detaluri cxrili ixileT vebgverdze: `2010 saarCevno siebis monitoringi saerTo monacemebi – darRvevebi~.155`defisi~ cxrilSi niSnavs, rom partias angariSSi ar miuTiTebia gadamowmebuli amomrCevlebisa da gamovlenili darRvevebis raodenoba.Sesabamisad, procentuli maCveneblis daangariSeba SeuZlebelia.156ceskos reagirebis Sesaxeb informaciisaTvis (ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT) ixileT danarTis cxrili #20ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT gakeTebuli reagireba.55


ceskos analizis mixedviT, partiebis mier aRmoCenili darRvevebis 17-18% gasworda, maT mier miwodebuliinformaciis daaxloebiT 37% 157 mcdari aRmoCnda (radgan araswor monacemebs eyrdnoboda), danarCenimonacemebi ki (ZiriTadad, damisamarTebis problemebi da umisamarTo amomrCevlebi) ceskom xarvezad armiiCnia. detalebisaTvis aqve ixileT cxrili #26.cxrili #26. ceskos mier dadasturebuli da daudasturebeli xarvezebis procentuli maCveneblebipartiebis mier miTiTebuli xarvezebis raodenobasTan mimarTebiTpolitikuri gaerTianeba dadasturebuli xarvezebi 158 daudasturebeli xarvezebi 159axali memarjveneebigaerTianebulia respublikur partiasTanerTiani nacionaluri moZraoba 29.61% 62.48% 160Tavisufleba realuri Sedegi ucnobia 161konservatiuli partia 2540% 31.58%mrewveloba gadaarCens saqarTvelos 751% 12.36%respublikuri partia 1288% 30.29%saqarTvelos gza 1833% 29.99%qarTuli dasi 513% 3.02%qristian-demokratiuli moZraoba 2002% 66.52%Cven TviTon 2744% 24.90%xalxis partia 10.71% 33.38%* wyaro: ceskos veb-gverdidaskvna2010 wels winasaarCevnod ganxorcielebulma iniciativam _ siebis monitoringSi politikuri partiebisCarTvam _ erTi mxriv, ceskosa da partiebs Soris TanamSromlobis gaRrmavebas Seuwyo xeli, meore mxrivki, partiebs amomrCevelTa registraciasTan dakavSirebuli problemebis ufro axlos gacnobis SesaZleblobamisca. am novaciis Sedegad partiebma Tavad miiRes monawileoba arCevnebis administrirebaSi.Tumca, aRniSnul dadebiT mxareebTan erTad, siebis gadamowmebis process araerTi sisustec hqonda;kerZod:1. partiebs ar hqondaT sakmarisi dro siebis srulyofilad SemowmebisTvis (es procesi siebze muSaobisdasrulebamde daaxloebiT ori TviT adre daiwyo);2. partiebisTvis gamoyofili Tanxa ar iyo sakmarisi imisTvis, rom siebi srulyofilad Semowmebuliyo;157es maCvenebeli ar moicavs `Tavisuflebis~ mier miwodebul monacems, radgan is mxolod qalaq rusTavSi damisamarTebas Seexeboda. ceskosinformaciiT, rusTavis saolqo saarCevno komisiam gaiTvaliswina isini, Tumca, ra moculobiT, CvenTvis ucnobia.158partiis mier wardgenil informaciaSi miTiTebuli xarvezebidan ceskos mier xarvezad miCneuli monacemebi159partiis mier wardgenil informaciaSi miTiTebuli xarvezebidan ceskos mier xarvezad armiCneuli monacemebi (magaliTad, partiisinformaciiT, amomrCeveli gardacvlili iyo an sazRvargareT imyofeboda, magram es informacia ceskos mier gadamowmebis Sedegad ardadasturda.)160`dadasturebuli xarvezebi~ da `daudasturebeli xarvezebi~ jamSi 100%-s ar Seadgens. ricxvi, romelic 100%-mde Sevsebas aklia,ZiriTadad iseT monacemebs asaxavs, romlebic ar iTvleba amomrCevelTa siis xarvezad (damisamarTebis problemebi da umisamarToamomrCevlebi).161mxolod damisamarTebis problemebi hqondaT gamokveTili. maTze reagirebis Sesaxeb informacia ver movipoveT.56


3. finansuri angariSgebis valdebulebis da amisTvis saWiro angariSebis formebis ararsebobis gamopartiebis mier biujetidan gamoyofili Tanxebis xarjvis efeqtianobisa da miznobriobis SefasebarTuli, zogierT SemTxvevaSi ki _ SeuZlebeli iyo;4. partiebi ar iyvnen bolomde mzad imisTvis, rom adgilobriv Tu ucxoel eqspertebTan konsultaciissafuZvelze yvelaze efeqtiani meTodologia SeemuSavebinaT (amis mizezi, savaraudod, SezRudulidroc iyo);5. partiebs Soris koordinacia saTanado doneze ar iyo, ris gamoc maT ver moaxerxes funqciebisa dageografiuli arealebis gayofa da SeTanxmebulad muSaoba.rac yvelaze mTavaria, imisaTvis, rom siebi daixvewos mxolod am tipis monitoringis ganxorcielebasakmarisi ar aris. pirvel rigSi, unda gaizardos koordinacia siebis SedgenisTvis pasuxismgebel saxelisuflebouwyebebs Soris – maTi eleqtronuli bazebi urTierTTavsebadi gaxdes da romelime bazaSicvlilebis Sesvlis SemTxvevaSi, es cvlileba sxva uwyebebis bazebSic aisaxos. aucilebelia isic, romsiebi mudmivad xelmisawvdomi iyos amomrCevlebisTvis, politikuri partiebisTvis, da sxva dainteresebulijgufebisa da pirebisTvis, raTa maT nebismier dros SeZlon maTi Semowmeba da saWiro SesworebebisSetanis moTxovniT centraluri saarCevno komisiisTvis mimarTva. amisTvis unda arsebobdes detaluriprocedurebi da mimarTvis (gancxadebis) dadgenili formebi.57


nawili 4rekomendaciebi(arsebuli sakanonmdeblo bazis,saerTaSoriso da sakuTari gamocdilebisanalizisa da saerTaSoriso organizaciebisrekomendaciebis mixedviT)SesavalisaqarTveloSi politikuri partiebis dafinansebas aregulirebs ori normatiuliaqti, kerZod, saqarTvelos organuli kanonebi `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~da `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~. isini Seicavs partiis dafinansebisrogorc saxelmwifo, ise arasaxelmwifo wyaroebs (sawevro Senatanebi,Semowirulebebi da sxva) da saarCevno kampaniis dafinansebasTan dakavSirebulnormebs. partiebis dafinansebis swori samarTlebrivi regulireba umniSvnelovanesiamaTi gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis uzrunvelsayofad. saqarTveloskanonmdeblobaSi aris debulebebi (saarCevno kampaniis fondis sajarooba,anonimuri Semowirulebebis akrZalva), romlebic mniSvnelovnad uwyobs xels gam-Wvirvalobisa da angariSvaldebulebis gaumjobesebas, Tumca, am TvalsazrisiT,igi udavod saWiroebs daxvewas da ramdenime debulebis damatebas. qvemoT mocemulianalizi moicavs `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ mier sakuTari gamocdilebis,saerTaSoriso rekomendaciebis da saqarTvelos kanonmdeblobis analizissafuZvelze gamovlenil problemebs da maTi mogvarebisaTvis gamiznul rekomendaciebs.zedamxedvelobis meqanizmebispecialuri damoukidebeli makontrolebeli organosaqarTvelos kanonmdeblobaSi politikuri partiebis dafinansebis kanonierebiszedamxedvelobis meqanizmebi arasrulia: ar arsebobs organo, romelsac evalebadafinansebis kanonierebis srulyofili kontroli; ar aris dadgenili, Tu visikompetenciaa partiis mier yovelwliurad gamoqveynebuli safinanso deklaraciisSemowmeba. evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciiskomisia) 162 sxvadasxva qveynis kanonmdeblobebTan dakavSirebiT momzadebuli mosazrebebissafuZvelze Sedgenil `politikuri partiebis dafinansebis angariSSi~aRniSnavs, rom saqarTvelos kanonmdebloba saerTod ar uzrunvelyofs partiaTadafinansebis zedamxedvelobis meqanizmebs. 163162evropis sabWos sakonsultacio organo konstituciur sakiTxebSi.163evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), politikuri partiebisdafinansebis angariSi, strasburgi, 2000 wlis 26 maisi, I nawilis `b~ punqti. http://www.venice.coe.int/docs/2000/CDL-PP(2000)001-e.pdf58


saqarTvelos kanonmdeblobiT, partiis finansebis yovelwliur audits, aseve misi, rogorc saarCevnosubieqtis, saarCevno kampaniis fondis audits atarebs damoukidebeli kerZo auditori, romelsac Tavadpartia irCevs. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ miaCnia, rom kerZo kompaniebis mier politikurpartiaTa finansebis auditoruli Semowmeba unda ganxorcieldes finansuri angariSgebis saerTa-Soriso standartebis Sesabamisad.saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis 10 1 punqtis safuZvelzeyoveli arCevnebisTvis iqmneba finansuri monitoringis jgufi, Tumca misi funqciebi sakmaod bundovania.misi saqmianoba mxolod ramdenime Tves grZeldeba. jgufis wevris anazRaureba 500 lars ar aRemateba.`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~, 164 iseve, rogorc saerTaSoriso organizaciebs, miaCnia, romjgufis muSaoba araefeqtiania. amis erT-erT mizezad veneciis komisia da euTos demokratiuliinstitutebisa da adamianis uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR) saarCevno kodeqsSi finansuri monitoringisjgufis kompetenciis damdgeni normebis ararsebobas asaxeleben. 165 kodeqsiT marTlac ar aris gansazRvrulijgufis mandati da uflebamosilebebi. igi zedapirul Semowmebas axorcielebs, vinaidan kodeqsi aruzrunvelyofs jgufis xelmisawvdomobas pirvelad dokumentaciaze (xarjebis damadasturebel invoisebsada sabanko gadaricxvebis damadasturebel dokumentebze). partiebisgan aseTi informaciis miReba mxolodmaT mier keTili nebis gamoCenis SemTxvevaSia SesaZlebeli. finansuri monitoringis jgufs 2008 da 2010wlebis arCevnebis dros pirveladi dokumentacia ar Seumowmebia, Tumca wardgenili xarjTaRricxvissafuZvelzedac ki araerTi darRveva da uzustoba aRmoaCina partiebis angariSgebebSi. 166 imis gamo, romsaqarTvelos kanonmdebloba ar gansazRvravs aRmoCenil darRvevebsa da uzustobebze reagirebis formebsda Sesabamisi pasuxismgeblobis zomebs, jgufis mier momzadebul daskvnas reagireba ar mohyolia.saqarTvelos kanonmdebloba saWiroebs daxvewas politikuri partiebis finansuri saqmianobis,gansakuTrebiT – arCevnebis dros, zedamxedvelobis meqanizmebis TvalsazrisiT. problemis mosagvarebladmizanSewonilia specialuri damoukidebeli organos Seqmna, romlis funqciac iqneba partiebisrogorc regularuli (yovelwliuri), ise saarCevno kampaniis dafinansebis kanonierebis safuZvlianiSemowmeba, maTTvis finansuri angariSgebis ufro daxvewili wesebis SemuSaveba, partiebis finansuriangariSebis Semowmeba da sazogadoebis Sesabamisi sajaro informaciiT uzrunvelyofa.aseTi organos arseboba srulad Seesabameba saerTaSoriso standartebs; kerZod, veneciis komisia Tavismier SemuSavebul `politikuri partiebis dafinansebis saxelmZRvanelo principebSi~ ganmartavs, rompolitikuri partiebis saxelmwifo dafinansebis miznobrioba da kanoniereba gansazRvrulma saxelmwifoorganom unda gaakontrolos. 167 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciisme-14 muxlis Tanaxmad, saxelmwifom unda uzrunvelyos politikuri partiebisa da saarCevnokampaniis dafinansebis damoukidebeli monitoringi, romelic moicavs politikuri partiebis angariSebisada saarCevno kampaniis xarjebis monitorings. 168evropis bevr qveyanaSi partiebis dafinansebis makontrolebeli organo damoukidebelia an romelimesaxelmwifo dawesebulebas eqvemdebareba. GRECO 169 -s `politikis dafinansebis angariSis~ mixedviT, aseTi164finansuri monitoringis jgufis angariSebi sakmaod zedapirulia. maT safuZvelze, rogorc wesi, Znelia realuri suraTis dadgena. amavedros, ar arsebobs jgufis mier gamovlenil darRvevebze reagirebis precedenti.165evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTaofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi/varSava, 2010 wlis 9 ivnisi, abzaci 55. http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)013-e.pdf166avtoris interviu saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis moqmed TavmjdomaresTan, zurab xaratiSvilTan. 2008 wlis arCevnebisdros is finansuri monitoringis jgufis wevri iyo.167evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), politikuri partiebis dafinansebis saxelmZRvaneloprincipebi, strasburgi, 2000 wlis 6 dekemberi, punqti 13. http://www.venice.coe.int/docs/2000/CDL-PP(2000)006-e.pdf168evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75169saxelmwifoTa jgufi korufciis winaaRmdeg; Seqmna evrosabWom 1999 wels saxelmwifoebis mier evrosabWos antikorufciuli standartebisSesrulebasa da qmedebebis Sesabamisobaze monitoringis gansaxorcieleblad.59


organoebis damoukidebloba saeWvoa, rodesac isini sakanonmdeblo an aRmasrulebel organoebs eqvemdebarebian.170 saqarTvelosTvis SeiZleba saintereso iyos safrangeTis, irlandiisa da poloneTis magali-Tebi, sadac partiebis dafinansebis Semowmeba xelisuflebisgan sruliad damoukidebel organoebs evalebaT.171 safrangeTis kampaniis angariSebisa da politikis dafinansebis makontrolebeli organo saar-Cevno periodSi, 33 mudmivi TanamSromlis garda, qiraobs 170 droebiT TanamSromels, romlebic Tvalyursadevneben gazeTebs da informaciis sxva saSualebebs, raTa aRmoaCinon saarCevno kampaniis iseTixarjebi, romlebic aRricxuli ar aris politikur partiaTa angariSebSi. 172`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ finansuri monitoringis organos damoukideblobisada efeqtianobis uzrunvelyofisaTvis Svidi pirobis dacva miaCnia mniSvnelovnad:1. finansuri monitoringis organo unda iyos mudmivmoqmedi.2. organos wevrebi unda airCios parlamentma, xolo aparati Tavad am organom unda daakompleqtos.3. organos wevrebi unda dainiSnon garantirebuli vadiT, magaliTad, 5-7 wliT. am organos wevrs arunda hqondes aRniSnuli Tanamdebobis ganmeorebiT dakavebis ufleba. es Seamcirebs TanamdebobisSenarCunebis mizniT organos wevris mikerZoebulobis risks.4. organos garantirebuli unda hqondes adekvaturi dafinanseba da teqnikuri resursebi. 1735. damoukideblobasTan erTad umniSvnelovanesia, rom am organos kanoniT mieniWos sakmarisi uflebamosileba,raTa realuri kontrolis SesaZlebloba hqondes. mas unda SeeZlos partiebis saxelmwifoauditis Catareba. amave dros, aRniSnulma organom unda gaakontrolos, ramdenad Seesabameba partiebisrealuri danaxarjebi maT mier oficialurad gamoqveynebul monacemebs, anu xom ar xdebaCrdilovani xarjva.6. organos muSaobisas uzrunvelyofili unda iyos gamWvirvalobis maRali xarisxi. mas kanoniT undadaekisros valdebuleba, droulad gamoaqveynos partiebis finansuri angariSebi da sazogadoebisTvissaintereso sxva informacia maTi saqmianobis Sesaxeb. 1747. gamWvirvalobis uzrunvelsayofad aucilebelia TviT am organos kontrolic. igi angariSvaldebuliunda iyos parlamentis winaSe da yovelwliurad unda warudginos mas Tavisi saqmianobis werilobiTiangariSi. 175es funqcia SesaZloa saqarTvelos kontrolis palatam an centralurma saarCevno komisiam Seasrulos,Tumca am gadawyvetilebis miRebamde aucilebelia, rom (a) gadaidgas qmediTi nabijebi SerCeuli organosmimarT sazogadoebis ndobis gansamtkiceblad da (b) es organo akmayofilebdes zemoT CamoTvlil Svidpirobas.angariSgebis sistemapolitikuri partiebis dafinansebis gamWvirvalobis xarisxis asamaRleblad saWiroa daixvewosangariSgebis ramdenime teqnikuri detali. saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4oqtombris #58/2003 gankargulebiT damtkicebulia saarCevno subieqtis saarCevno kampaniisaTvis gamoyenebulisaxsrebis angariSis forma. swored am formis mixedviT waredgineba saarCevno kampaniis fondisangariSi saarCevno komisias yoveli arCevnebis dasrulebis Semdeg. rac Seexeba politikuri partiiswliuri finansuri angariSis formas, igi normatiuli aqtiT saerTod ar aris damtkicebuli. `saerTaSo-170GRECO, politikis dafinansebis angariSi, Sefasebis mesame raundi, 2010 wlis 19 maisi, abzaci 73. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/documents/2010/Greco(2010)8_RapportYVDoublet_EN.pdf171iqve, abzaci 72.172iqve.173TI Policy Position No. 2/2005, Political Finance Regulations: Bridging The Enforcement Gap, nawili 6. http://www.transparency.org/content/download/1920/11242/file/02policy_brief_political_finance_regulations.pdf174iqve, nawili 10.175iqve, nawili 9.60


iso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ mier miRebuli politikuri partiebis wliuri da saarCevno kampaniisfondis angariSebis analizis safuZvelze aSkaraa, rom maT mier wardgenili saarCevno kampaniis fondisangariSebi ufro detaluri da gasagebia, vidre wliuri angariSebi. politikuri partiebis wliuri angariSebiaraerTgvarovania, xarjebis klasifikacia ki sxvadasxvagvari, rac angariSebis wakiTxvas da gaweulixarjebisa da miRebuli Semosavlebis Sesaxeb realuri suraTis Seqmnas arTulebs.Tumca problemebi saarCevno kampaniis angariSgebis formaSic aris. es forma Zalian zogadia. magaliTad,masSi gvxvdeba iseTi zogadi kategoria, rogoricaa `sxva xarjebi~, romelic bevr SemTxvevaSi saarCevnosubieqtis mTeli xarjis 50%-s aRemateba, da gaugebari rCeba, ra iyo am xarjebis daniSnuleba. sakmaodxSiria arasworad Sevsebuli angariSebic. SesaZlo xarjebis CamonaTvali maqsimalurad farTo undaiyos, xolo `sxva xarjebis~ grafaSi saWiroa imis aRniSvna, rom, Tu xarjis dasaxeleba sxva grafebSi araris aRniSnuli, is `sxva xarjis~ miTiTebisas unda aRiniSnos.mizanSewonilia politikuri partiis finansuri angariSgebis erTiani formis Seqmna, romelSic maqsimaluraddetalurad iqneba klasificirebuli partiis Semosavlebi da xarjebi. sasurvelia, rom am formisSevseba SesaZlebeli iyos eleqtronuli saxiT da rom aRniSnuli angariSebi mudmivad xelmisawvdomiiyos sazogadoebisTvis politikuri partiebis dafinansebis makontrolebeli organos vebgverdis meSveobiT,rogorc es xdeba Tanamdebobis pirTa qonebrivi mdgomareobis deklaraciebis SemTxvevaSi (ix.www.declaration.ge). Tumca mniSvnelovania, rom partiebis finansuri angariSebi iseT monacemTa bazaSiganTavsdes, romelic saWiro informaciis moZiebas, daxarisxebasa da analizs gaamartivebs. 176angariSgebis erTiani eleqtronuli formis Seqmna mizanSewonilad miaCnia GRECO-sac, romelic `politikisdafinansebis angariSSi~ dadebiTad afasebs evropis qveynebis, kerZod, luqsemburgis, irlandiis,norvegiis, niderlandis, gaerTianebuli samefos da slovakeTis partiebis mier erTgvarovani eleqtronuliformebis gamoyenebiT angariSgebas. 177 es sxvadasxva partiis mier sxvadasxva dros wardgeniliangariSebis Sedarebis saSualebas iZleva.gamWvirvalobis xarisxis asamaRleblad sasurvelia, rom politikuri partiebis finansuri angariSebida saarCevno subieqtebis finansuri angariSgeba, agreTve maTi finansuri dokumentacia iyos Ria, sajaroinformacia da ara kanoniT gansazRvruli romelime saxis saidumlo informacia. aseT SemTxvevaSi igixelmisawvdomi gaxdeba yvela dainteresebuli pirisTvis kanoniT dadgenili wesiT gamoTxovnis SemTxvevaSi.amasTanave, mniSvnelovania, rom aRniSnul organos kanoniT daekisros misTvis wardgenili dokumentaciisgarkveuli periodis (magaliTad, 5-6 wlis) ganmavlobaSi Senaxvis valdebuleba, raTa saWiroebis SemTxvevaSiSesaZlebeli iyos partiebis Zveli angariSebis gadamowmeba.saarCevno kampaniis fondis gamWvirvaloba da angariSvaldebulebasaqarTveloSi saarCevno kampaniis dafinanseba saqarTvelos organuli kanonis ‘saqarTvelos saarCevnokodeqsis~ 46-e–48-e muxlebiT regulirdeba; kerZod, saarCevno subieqtebisaTvis savaldebuloasaarCevno kampaniis fondis gaxsna, romelSic unda aisaxos saarCevno kampaniasTan dakavSirebuli yvelaSemowiruleba da xarji. saarCevno subieqtebi arCevnebis saboloo Sedegebis gamoqveynebidan erTi TvisvadaSi waradgenen arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSebs. es informacia xelmisawvdomi xdeba176`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ analitikosis, derek doleris, blogposti. http://transparency.ge/blog/psamtavrobomonatsemebi-tvalsachino-ar-aris-qoveltvis-gamosadegarip177GRECO, politikis dafinansebis angariSi, Sefasebis mesame raundi, 2010 wlis 19 maisi, abzaci 35. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/documents/2010/Greco(2010)8_RapportYVDoublet_EN.pdf61


nebismieri dainteresebuli pirisTvis. saarCevno kampaniis fondis mmarTveli valdebulia saarCevnokampaniis fondis gaxsnidan TveSi erTxel Sesabamis saarCevno komisias warudginos informacia miRebuliSemowirulebebis Sesaxeb. aRniSnuli maregulirebeli normebi mniSvnelovani win gadadgmuli nabijiasaarCevno kampaniis xarjebis gamWvirvalobis TvalsazrisiT, Tumca isini mainc Seicavs garkveul xarvezebs,romelTa gamosworebac mniSvnelovnad aamaRlebs gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis xarisxs.partiis mier gadaricxuli Tanxebis gamWvirvalobademokratiis maRali standartebi moiTxovs, rom saarCevno kampaniis xarjebisa da Semowirulebebis Sesaxebinformacia umokles droSi gaxdes xelmisawvdomi sazogadoebisTvis. swored amas emsaxureba saarCevnosubieqtis valdebuleba, arCevnebis saboloo Sedegebis gamoqveynebidan erTi Tvis vadaSi (winaswariSedegebiT gamarjvebulisa ki – kenWisyris dRidan 8 dRis vadaSi) gaxados sajaro Semowirulebebisa daxarjebis Sesaxeb informacia. amis paralelurad, politikuri partia mxolod weliwadSi erTxel (yoveliwlis 1 Tebervlamde) aris valdebuli, sajaro gaxados Tavisi finansuri angariSi. am normis Tanaxmad,politikur partias SeuzRudavad SeuZlia saarCevno kampaniis fondSi Seitanos Semowirulebebi, risSedegadac saarCevno kampaniis fondis angariSTan erTad sajaro ar xdeba saarCevno kampaniis fondSiCaricxuli didi odenobis Tanxebis warmomavloba, vinaidan Semomwirvelis saxiT gvevlineba politikuripartia da ara is fizikuri Tu iuridiuli piri, romelmac realurad gaiRo es Tanxebi. aman problemebiSeqmna 2008 da 2010 wlebis arCevnebis dros, 178 radgan saarCevno kampaniis fondSi Caricxuli Tanxebiswarmomavlobis dasadgenad momdevno wlis Tebervlamde mocdaa saWiro, aseTi didi intervali ki aminformacias naklebad aqtualurs xdis.aqedan gamomdinare, mizanSewonilia saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~47-e muxlis 3 3 punqtis daxvewa. politikur partias Tavisive saarCevno kampaniis fondSi Tanxis gadaricxvamxolod im SemTxvevaSi unda SeeZlos, Tu fondis zogad angariSTan erTad gadaricxuli Tanxebiswarmomavlobasac gaxdis sajaros. anu, is politikuri partia, romelic Tanxebs Tavis saarCevno kampaniisfondSi Caricxavs, fondis angariSebTan (rogorc arCevnebis wina, ise Semdgom angariSebTan) erTadgamoaqveynebs imave saarCevno wlisTvis sakuTar angariSze miRebuli Semosavlebis angariSs.angariSebis gamoqveynebis periodulobasaarCevno kampaniis farglebSi miRebuli Semosulobebisa da gaweuli xarjebis Sesaxeb informaciis sajaroobamiznad isaxavs politikuri partiebis dafinansebis kanonierebis kontrols, Tumca es ar aris misierTaderTi funqcia. es informacia exmareba amomrCevlebs, meti icodnen partiis saqmianobaze, rac maTinformirebuli arCevnis gakeTebaSi daexmareba.aqedan gamomdinare, umniSvnelovanesia, rom saarCevno kampaniis fondis angariSi (mimdinareinformacia) gamoqveyndes ara mxolod arCevnebis Semdeg, aramed kenWisyramde ramdenime (magaliTad,5–10) dRiT adrec, 179 raTa moqalaqeebs arCevnis gakeTebamde hqondeT saTanado informacia saarCevnosubieqtis saqmianobis Sesaxeb.1782008 wlis saprezidento arCevnebze `erTiani nacionaluri moZraobis~ saprezidento kandidatis saarCevno kampaniis fondma SeadginadaaxloebiT 23 milioni lari, romlis daaxloebiT 45% fonds Tavad `erTianma nacionalurma moZraobam~ Seswira. imave wlis saparlamentoarCevnebze saarCevno kampaniis fondSi mmarTvelma partiam gadaricxa 11,9 mln laris daaxloebiT 80%, moqalaqeTa politikurmagaerTianebam `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ ki – 0,104 mln laris 45%. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebzesaarCevno kampaniis fondSi `erTianma nacionalurma moZraobam~ Caricxa 14,1 mln laris 96%, xolo `erovnulma sabWom~ – 0,176 mln laris54%. `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ oficialurad gamoiTxova partiebis angariSebze Setanili Semowirulebebis Sesaxebinformacia, aseTis arsebobis SemTxvevaSi. es moTxovna daakmayofila yvela partiam, garda `erTiani nacionaluri moZraobisa~.179imis gaTvaliswinebiT, rom saolqo saarCevno Stabebis mier gaweuli xarjebis saarCevno kampaniis fondSi asaxva garkveul dros moiTxovs,norma SeiZleba Camoyalibdes ise, rom saarCevno subieqts daevalos, arCevnebamde 5 dRiT adre gamoaqveynos saarCevno kampaniis fondisangariSi arCevnebamde me-10 dRis mdgomareobiT.62


amasTanave, veneciis komisiisa da euTos erToblivi mosazrebis Tanaxmad, saarCevno komisiisTvis SemowirulebebisSesaxeb informaciis saarCevno kampaniis fondis gaxsnidan mxolod TveSi erTxel miwodebaaraadekvaturia. 180 imis gaTvaliswinebiT, rom winasaarCevno periodi mxolod or Tves grZeldeba dafondis angariSi saarCevno subieqtis registraciidan 5 dRis vadaSi ixsneba, aRniSnuli informaciissaarCevno komisiisTvis miwodeba fondis mmarTvels winasaarCevno periodSi mxolod erTxel uwevs.mizanSewonilia, rom saarCevno kampaniis fondis Semosavlebisa da xarjebis Sesaxeb informacia partiebisdafinansebis makontrolebel organos winasaarCevno periodSi intensiurad (magaliTad, kviraSierTxel) miewodebodes da rom kanoniT iyos gansazRvruli misi Riaoba. grZelvadian perspeqtivaSi,sasurvelia Seiqmnas eleqtronuli sistema, romlis saSualebiTac moxdeba partiebis miermiRebuli Semowirulebebisa da gaweuli xarjebis Sesaxeb informaciis avtomatur reJimSi ganaxlebaSesabamis vebgverdze.informaciis unifikaciasaqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis me-4 punqtis Tanaxmad,saarCevno subieqti saarCevno kampaniis fondis angariSs, iseve, rogorc yovelTviur informacias miRebuliSemowirulebebis Sesaxeb, Sesabamis saarCevno komisias warudgens. es imas niSnavs, rom saolqosaarCevno komisiaSi daregistrirebuli saarCevno subieqti am informacias saolqo saarCevno komisiaSi,xolo centralur saarCevno komisiaSi daregistrirebuli subieqti – centralur saarCevno komisiaSiwaradgens. 181 amitom saarCevno dafinansebis Sesaxeb informacia sxvadasxva organoSi iyris Tavs, rac misxelmisawvdomobas arTulebs.mizanSewonilia kanonSi arsebobdes norma, romliTac moxerxdeboda aRniSnuli informaciis partiebisdafinansebis makontrolebel organoSi Tavmoyra.aseTi informaciis erT organoSi Tavmoyra mizanSewonilad miaCniaT aseve veneciis komisias da euTos.maT erTobliv mosazrebaSi miTiTebulia, rom angariSebis Sesabamis saarCevno komisiaSi wardgenis valdebulebaumjobesia Seicvalos maTi centralur saarCevno komisiaSi wardgenis valdebulebiT. 182 amismiRweva SeiZleba saolqo saarCevno komisiebis davaldebulebiT, rom angariSebi da sxva saTanado informaciadadgenil droSi centralur saarCevno komisiaSi gadaagzavnon. eleqtronuli angariSgeba,romelzedac zemoT iyo saubari, informaciis unifikaciis problemas TavisTavad gadaWrida.SemowirulebebikanonmdeblobaSi winaaRmdegobebis aRmofxvrakerZo pirebisgan miRebuli saarCevno Semowirulebebi politikuri partiis dafinansebis mniSvnelovaninawilia. amitom aucilebelia maTi swori samarTlebrivi regulireba. partiis mier SemowirulebebismiRebis sakiTxebs `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanoniawesrigebs, xolo saarCevno subieqtis saarCevno kampanis fondSi Semowirulebebis miRebis sakiTxebs –180evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianisuflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi/varSava, 2010 wlis 9 ivnisi, abzaci52. http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)013-e.pdf181magaliTad, konkretul saarCevno olqSi parlamentarobis maJoritari kandidati Tavisi saarCevno kampaniis fondis angariSs warudgensimave olqis saolqo saarCevno komisias da ara ceskos.182evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianisuflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi, 2009 wlis 9 ianvari, abzaci 81. http://www.venice.coe.int/docs/2009/CDL-AD(2009)001-e.asp63


saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~. politikur partias SeuZlia ganusaz-Rvreli odenobis Tanxebi Caricxos Tavis saarCevno kampaniis fondSi. Sesabamisad, saarCevno kampaniisfondisa da arasaarCevno periodSi miRebuli Semowirulebebis miznobriobis gamijvna pirobiTia.am TvalsazrisiT, kanonmdeblobaSi garkveuli xarvezebi da Seusabamobebia. magaliTad, `moqalaqeTa politikurigaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni (26-e muxlis me-4 punqti) nebas rTavs politikur partiebs,Semowirulebebi sajaro RonisZiebebis meSveobiT miiRon, saarCevno kodeqsi ki aseT normas ariTvaliswinebs. imavdroulad, `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni (26-emuxlis 1-li punqtis `b~ qvepunqti) krZalavs Semowirulebebis mxolod im sawarmosagan miRebas, romelSicsaxelmwifo wili 10%-s aRemateba, xolo saarCevno kodeqsi (47-e muxlis me-5 punqtis `v~ qvepunqti)krZalavs saarCevno kampaniis fondSi Semowirulebis miRebas im sawarmosagan, romelSic aris saxelmwifowili nebismieri odenobiT.politikuri partiis mier sakuTar angariSze da saarCevno kampaniis fondSi Semowirulebebis miRebisaTviserTi da igive SezRudvebi unda arsebobdes. saarCevno kodeqsi da `moqalaqeTa politikurigaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni ise unda Seicvalos, rom politikuri partiis mierSemowirulebebis misaRebad SezRudvebis TvalsazrisiT isini erTmaneTs Seesabamebodes. 183Semowirulebebi biznesidankomerciuli sawarmos mier Semowirulebebis gaRebis regulireba sxvadasxva qveyanaSi sxvadasxvagvaria.evropis zogierTi qveyana mTlianad krZalavs aseT Semowirulebebs, zogi ki SezRudvebs mxolod garkveulitipis sawarmoebisTvis awesebs. es SezRudvebi, rogorc wesi, politikuri korufciis prevenciasda aqcionerTa uflebebis dacvas emsaxureba. komerciuli sawarmos umTavresi mizani finansuri mogebismiRebaa. Sesabamisad, yovelTvis arsebobs safrTxe, rom biznesis mxridan politikuri SemowirulebebisgaReba politikosebTan daaxloebas da amiT garkveuli arakanonieri upiratesobebis mopovebas isaxavdesmiznad. biznesis mier politikis dafinanseba yovelTvis Seicavs korufciis risks. amitom aucilebeliaSemowirulebebis gaRebis swori samarTlebrivi regulireba. erTaderTi SezRudva, romelsac saqarTveloskanonmdebloba iTvaliswinebs, aris erTi iuridiuli pirisgan miRebuli Semowirulebis zedazRvris dadgena. es, ra Tqma unda, misasalmebelia, Tumca – arasakmarisi. aRsaniSnavia isic, rom konkretulipirisgan miRebuli Semowirulebis zeda zRvris damdgeni norma xarvezebs Seicavs; kerZod, `moqalaqeTapolitikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanonis 27-e muxlis Tanaxmad, `partiis mier miRebulifinansuri da materialuri Semowirulobebis moculoba weliwadSi ar unda aRematebodes: a) TiToeulifizikuri pirisagan – 30 000 lars; b) TiToeuli iuridiuli pirisagan – 100 000 lars~; es `SezRudvebivrceldeba yvela saxis Semowirulebaze, maT Soris, partiis miznebisaTvis da misi saxeliT gaweul momsaxurebaze~.amis miuxedavad, praqtikaSi aris SemTxvevebi, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSisaarCevno kampaniis fondSi da Tavad partiisTvis gadaricxuli Semowirulebebis odenoba 100 000 larsaRemateba. 184aqedan gamomdinare, mniSvnelovania, kanoniT naTlad ganisazRvros, rom erTi piris mier wlisganmavlobaSi gaRebuli Semowirulebebis maqsimumi vrceldeba mis mier saarCevno kampaniis fondisada TviT partiisTvis Sewiruli Tanxebis jamze.arsebobs iseTi SemTxvevebic, roca erTi da imave wilis mflobelis sakuTrebaSi arsebuli iuridiulipirebi cal-calke axorcieleben Semowirulebebs. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevne-183evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), mosazreba saqarTvelos organul kanonze `moqalaqeTapolitikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~, strasburgi, 2009 wlis16 ivnisi, abzaci 11. http://www.venice.coe.int/docs/2009/CDL-AD(2009)033-e.asp184ixileT sqolio 49.64


isTvis xuTma kompaniam _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta lojistikma~,`Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian nacionalur moZraobas~ jamSi 500 000 lariSeswira. maTgan samis wilis mflobeli Temur koxoZea, xolo orisa _ `Tegeta motorsi~, romlis mewileebSiaseve Temur koxoZe figurirebs. 185Sesabamisad, saWiroa kanonis iseTi saxiT formulireba, rom erTma da imave pirma mis mflobelobaSiarsebuli sxvadasxva iuridiuli piris saSualebiT ver SeZlos erTi partiisTvis 100 000 larzemetis gadaricxva.garda amisa, evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis me-5 muxlisTanaxmad, saxelmwifom unda SezRudos an akrZalos Semowirulebebi ara mxolod im sawarmoebidan, sadacmas wili aqvs, aramed im sawarmoebidanac, romlebic romelime sajaro dawesebulebas saqonels awvdianan momsaxurebas uweven. 186korufciis riskis Sesamcireblad sasurvelia, arCevnebis wina wels da arCevnebis wels saxelmwifoSesyidvebSi gamarjvebul sawarmoebs aekrZaloT Semowirulebis gaReba, xolo politikuri partiisdamfinansebel sawarmoebs – arCevnebis wels da arCevnebis momdevno wels saxelmwifo SesyidvebSimonawileoba.es ganpirobebulia imiT, rom aseT sawarmoebsa da saxelmwifos pirdapiri finansuri kavSiri aqvT, racpolitikur partiasa da bizness Soris ukanono garigebis _ `tenderSi gamarjvebis sanacvlod Semowirulebis~da `Semowirulebis sanacvlod tenderSi gamarjvebis~ _ risks warmoSobs.xarjebixarjebis maqsimumis dawesebasaqarTvelos kanonmdebloba politikuri partiebis mier gaweuli xarjebis kontrols ar iTvaliswinebs_ ar izRudeba arc maTi raodenoba da arc miznobrioba (amomrCevelTa mosyidvis akrZalvis garda),Tumca, evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis me-9 muxlis Tanaxmad,saxelmwifom saarCevno kampaniis xarjebis zeda zRvris dawesebis gziT unda moaxdinos politikuri partiebisgadaWarbebuli dafinansebis moTxovnilebebis prevencia. 187 saarCevno kampaniis xarjebis maqsimumisdawesebis saWiroebaze miuTiTebs veneciis komisiis mier SemuSavebuli `politikuri partiebis sferoSisaukeTeso gamocdilebis kodeqsic~. 188 igi ganmartavs, rom maqsimaluri limitis gansazRvra SesaZlebeliasxvadasxva kriteriumis mixedviT. magaliTad, ungreTsa da irlandiaSi zeda zRvari dawesebulia kandidatebisada arCevnebis mixedviT, italiaSi ki analogiur zeda zRvars emateba SezRudvebi im kandidatebisTvis,romelTac hyavT warmomadgenlebi Sesabamis organoSi. zogierT qveyanaSi maqsimumad konkretuliodenobis Tanxaa gansazRvruli (magaliTad, portugaliaSi – 3 mln evro nebismieri saarCevno ciklisTvis),qveynebis nawili ki zeda zRvars raime cvlads ukavSirebs (magaliTad, safrangeTi da latvia – mosaxleobisan amomrCevelTa raodenobas, litva – minimalur xelfass). 189185ix. nawili 2. saarCevno kampaniis dafinanseba. qveTavi `2010 wels politikuri gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuliSemowirulebebi~.186evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75187evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75188`politikuri partiebis sferoSi saukeTeso gamocdilebis kodeqsi~. http://www.venice.coe.int/docs/2006/CDL-EL(2006)035rev-e.asp?PrintVersion=True189detaluri informaciisTvis ixileT danarTis cxrili #21 `saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi~ (IFES), `politikuri partiebisdafinanseba – globaluri gamocdileba~, sxvadasxva qveynebSi arsebuli kampaniis xarjebis maqsimumis Sesaxeb.65


saqarTveloSi saarCevno kampaniisaTvis usazRvrod didi Tanxebi ixarjeba. arCevnebis organizebisTvissaxelmwifo biujetidan gamoyofili Tanxebis paralelurad, saarCevno kampaniisaTvis daxarjuliresursebi mniSvnelovnad izrdeba partiebis mier fizikuri da iuridiuli pirebisgan moziduli TanxebiT.am mxriv, rogorc wesi, mmarTveli partia gamoirCeva.amis adasturebs 2008 da 2010 wlebis arCevnebis dros mmarTveli partiis dafinansebis Sedareba opoziciuripartiebis dafinansebasTan: 2008 wlis saprezidento arCevnebze mixeil saakaSvilis saarCevnokampaniis fondidan daaxloebiT 31-jer meti daixarja, vidre yvelaze meti Semosavlis mqone opoziciurikandidatis (levan gaCeCilaZis) fondidan (ufaso politikuri reklamebis gamoklebiT). imave wlissaparlamento arCevnebze mmarTveli partiis fondi 17,5-jer meti iyo yvelaze meti dafinansebis mqoneopoziciuri partiis (`saqarTvelos respublikuri partiis~) fondze, xolo 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobisarCevnebze `erTiani nacionaluri moZraobis~ fondi 14,7-jer aRemateboda yvelaze metidafinansebis mqone politikuri gaerTianebis (`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~) fonds.mizanSewonilia SeizRudos saarCevno kampaniisaTvis fulis xarjva xarjebis zeda zRvris dawesebisgziT. unda daiwyos diskusia saxelisuflebo, arasaxelisuflebo Tu sxva sazogadoebriv jgufebsSoris, raTa ganisazRvros saarCevno kampaniis xarjebis zRvruli odenobis dadgenis iseTi kriteriumi,romelic uzrunvelyofs ufro samarTliani saarCevno garemos Seqmnas saqarTveloSi.66


danarTiAnnex67


nawili 1Partpartiebis yovelwliuri dafinansebaAnnual Party Financediagrama #1: saxelmwifo biujetidan partiaTa pirdapiri dafinansebis ganawileba, 2009 weliFigure No.1: Percentage Indicators for Direct Party Financing from State Budget.6%2% 2%2%2%2%2%6%9%14%2%2%43%6%axalimemarjveneebiNew RightsTavisuflebaFreedomsaqarTvelosleiboristulipartia<strong>Georgian</strong> LabourPartyerTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTveloskonservatiulipartia<strong>Georgian</strong>ConservativePartyqarTulidasiKartuli DasiCven TviTonWe OurselvesqristiandemokratebiChristian-DemocraticMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartyerovnulisabWoNational CouncilmoZraoba saqarTveloserTianigzasaqarTvelosTvis Way ofMovement for GeorgiaUnited GeorgiaxalxispartiaPeople's Party69


180diagrama #2. axali memarjveneebis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.2: Revenues of New Right in 2007-2010180aTasi lari/Thousand GEL150120906017217179 79155109105303601010242007 2008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Funddiagrama #3. erTiani nacionaluri moZraobis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.3: Revenues of United National Movement in 2007-2010240002200022986aTasi lari/Thousand GEL20000180001600014000120001000080006000400020000159391551854124791309318272142094142244962007 2008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Fund70


350diagrama #4. konservatiuli partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.4: Revenues of Conservative Party in 2007-2010300311250285249aTasi lari/Thousand GEL2001501001171075086021772007 2008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Funddiagrama #5. Cven TviTon Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.5: Revenues of We Ourselves in 2007-2010160140153120100aTasi lari/Thousand GEL806040919444202402008 20092009saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Fund71


diagrama #6. qristian demokratiuli partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.6: Revenues of Christian-Democratic Movement in 2007-2010600500575574600aTasi lari/Thousand GEL4003002002422142672041000593912008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Funddiagrama #7. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.7: Revenues of Industry Will Save Georgia in 2007-2010300290250240249aTasi lari/Thousand GEL2001501001711075002007 2008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Fund72


diagrama #8. respublikuri partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.8. Revenues of Republican Party in 2007-2010300250285249aTasi lari/Thousand GEL20015010011710717686785030010 4112007 2008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Funddiagrama #9. saqarTvelos gzis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.9: Revenues of Georgia’s Way in 2007-2010aTasi lari/Thousand GEL1009080706050403020100119424362008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Fund73


diagrama #10. xalxis partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.Figure No.10: Revenues of People’s Party in 2007-2010807960aTasi lari/Thousand GEL40202444171502008 20092010saxelmwifobiujetiState BudgetSemowirulebebiDonationssawevroSenatanebiMembership FeesSemowirulebebikampaniis fondSiDonations to ElectionFundfondis miznobrividafinansebaTargeted Financingfrom Funddiagrama #11: partiebis mier gaweuli xarji Sromis anazRaurebaze 2007-2010 ww.Figure No.11: Salary Expenses of Parties in 2007-20106005002007200820092010aTasi lari/Thousand GEL4003002001000axalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTveloskonservatiulipartia<strong>Georgian</strong>Conservative PartyCven TviTonWe OurselvesqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartysaqarTvelosgzaWay ofGeorgiaxalxispartiaPeople's Party74


diagrama #12: partiebis mier gaweuli xarji mivlinebaze 2007-2010 ww.Figure No.12: Expenditures of Parties on Business Trips in 2007-20103002502007200820092010aTasi lari/Thousand GEL200150100500axalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTveloskonservatiulipartia<strong>Georgian</strong>Conservative PartyCven TviTonWe OurselvesqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartysaqarTvelosgzaWay ofGeorgiaxalxispartiaPeople's Partydiagrama #13: partiebis mier gaweuli xarji ofisis xarjebze 2007-2010 ww.Figure No.13: Expenditures of Parties on Office Expenses in 2007-201012001000200720082009aTasi lari/Thousand GEL8006004002000axalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTveloskonservatiulipartia<strong>Georgian</strong>Conservative PartyCven TviTonWe OurselvesqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartysaqarTvelosgzaWay ofGeorgiaxalxispartiaPeople's Party75


diagrama #14: partiebis mier gaweuli xarji momsaxurebaze 2007-2010 ww.Figure No.14: Expenditures of Parties on Services in 2007-2010aTasi lari/Thousand GEL10090807060504030201002 9979155342007200820092010axalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTveloskonservatiulipartia<strong>Georgian</strong>Conservative PartyCven TviTonWe OurselvesqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartysaqarTvelosgzaWay ofGeorgiaxalxispartiaPeople's Partydiagrama #15: partiebis mier gaweuli xarji saarCevno kampaniaze 2007-2010 ww.Figure No.15: Expenditures of Parties on Election Campaign in 2007-201032 18621 31970060014 0092007200820092010500aTasi lari/Thousand GEL4003002001000axalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTveloskonservatiulipartia<strong>Georgian</strong>Conservative PartyCven TviTonWe OurselvesqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartysaqarTvelosgzaWay ofGeorgiaxalxispartiaPeople's Party76


nawili 2PartsaarCevno kampaniis dafinansebaElection Campaign Financingdiagrama #16: SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saprezidento arCevnebzeFigure No.16: Number of Donors for 2008 Presidential Elections140120100piri/Person806040200axali memarjveneebiNew RightserTianinacionaluri moZraobaUnited National MovementTavisufleba (levan gaCeCilaZe)Freedom (Levan Gachechiladze)upartio fizikuripirebiNon Party-Memberspartiis wevrebiParty Membersiuridiuli pirebiLegal Entitiesufaso politikurireklamaFree Political AdpartiaParty77


diagrama #17: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT2008 wlis saprezidento arCevnebzeFigure No.17: Amount of Donation by Type of Donor for 2008 Presidential Election140001200010000aTasi lari/Thousand GEL80006000400020000axali memarjveneebiNew RightserTianinacionaluri moZraobaUnited National MovementTavisufleba (levan gaCeCilaZe)Freedom (Levan Gachechiladze)upartiofizikuri pirebiNon Party-Memberspartiis wevrebiParty Membersiuridiuli pirebiLegal Entitiesufaso politikurireklamaFree Political AdpartiaPartycxrili #1: ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis 1Table No.1: Election Campaign Expenditures Form approved by CEC 1# xarjebis dasaxeleba xarjebis kodi ekonomikuri klasifikaciis mixedviT Tanxa (larebSi)Type of Expenditure Code of Expenditure according to economic Classification Money (in GEL)1. Sromis anazRaureba/Salaries 0101002. damqiraveblidan anaricxebi/Employer’s Tax Payments 0102003. mivlineba/Business trips 0103004. sxva saqoneli da momsaxureba/Other goods and services 0104004.1 sareklamo rgolebi (maT Soris, damzadeba)Publicities (inc, creation)4.2 reklama presaSi da bilbordebi (maT Soris, damzadeba)Publicity in Press and on Billboards (inc, creation)4.3 masobrivi RonisZiebebi (sajaro Sexvedrebi moqalaqeebTan,darbazis daqiraveba, koncertebis mowyoba da sxv.)Public Events (public meetings with citizens, renting halls,organizing concerts, etc)4.4 beWduri saagitacio masalebis damzadeba(plakatebi, winasaarCevno mowodebebi da sxv.)Creation of Printed agitation materials(posters, pre-election slogans, etc)4.5 sociologiuri gamokiTxva, konsultaciebi dasxva saarCevno kvlevebiSociological inquiries, consultations and other researches4.6 sxva xarjebi / Other expenses5. kapitaluri xarjebi / Capital Expendituressul xarjebi / Sum1saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4 oqtomrbis gankarguleba #58/2003. ix. http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO &sec_id=62&info_id=6220.CEC October 4, 2003 order No.58/2003. See http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=62&info_id=6220 (<strong>Georgian</strong> only)78


diagrama #18: saarCevno fondebis xarjebi 2008 wlis saprezidento arCevnebzeFigure No.18: 2008 Presidential Election Expenditures12 469400035003000aTasi lari/Thousand GEL25002000150010005000SromisanazRaurebaRemunerationsareklamorgolebiCampaign VideosreklamapresaSiAdvertisments inpress and onBillboardsmasobriviRonisZiebebiPublic EventsbeWdurisaagitaciomasalebiPrinting agitationmaterialssociologiurigamokiTxvebi,kvlevebiSociologic Enquiressxva xarjebiOther ExpenseskapitalurixarjebiCapital Expensesaxali memarjveneebiNew RightserTiani nacionaluri moZraobaUnited National MovementTavisufleba (levan gaCeCilaZe)Freedom (Levan Gachechiladze)diagrama #19: SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saparlamento arCevnebzeFigure No.19: Number of Donors for 2008 Parliamentary Elections50454035piri/Person302520151050axali memarjveneebiNew RightserTianinacionaluri moZraobaUnited National Movementmrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save GeorgiaqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementsaqarTvelosrespublikuri partia<strong>Georgian</strong> RepublicanPartyupartio fizikuripirebiNon Party-Memberspartiis wevrebiParty Membersiuridiuli pirebiLegal EntitiespartiaParty79


diagrama #20: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT2008 wlis saparlamento arCevnebzeFigure No.20: Amount of Donation by Type of Donor for 2008 Parliamentary Elections9 49430002500piri/Person2000150010005000axali memarjveneebiNew RightserTianinacionaluri moZraobaUnited National Movementmrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save GeorgiaqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementsaqarTvelosrespublikuri partia<strong>Georgian</strong> RepublicanPartyupartio fizikuri pirebiNon Party-Memberspartiis wevrebiParty Membersiuridiuli pirebiLegal EntitiespartiaPartycxrili #2: 2008 wlis saparlamento arCevnebis Semdgomi periodis SemomwirvelebiTable No.2: Post-Election Donors on 2008 Parliamentary Electionspolitikuri gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jamiPolitical Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party SumgaerTianebuli opoziciaUnited Opposition 2 1 0 0 2erTiani nacionaluriar arismoZraoba xelmisawvdomi 2United National Movement 0 Not Available 2 0 0 0mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 1 1 0 1 2respublikuri partiaThe Republican Party 7 5 0 1 8qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 0 0 0 0 0* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CEC2ix. sqolio 66See footnote 6680


cxrili #3: 2008 wlis saparlamento arCevnebis Semdgomi periodis SemowirulebebiTable No.3: Donations after the 2008 Parliamentary Electionspolitikuri gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jamiPolitical Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party SumgaerTianebuli opoziciaUnited Opposition 24 750.00 15 000.00 _ _ 24 750.00erTiani nacionaluriar arismoZraoba xelmisawvdomi 3United National Movement _ Not Available 3 _ _ _mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 7 000.00 7 000.00 _ 21 784.45 28 784.45respublikuri partiaThe Republican Party 58 354.00 30 574.00 _ 17 653.50 76 007.50qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party _ _ _ _ _* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CECcxrili #4: 2008 wlis saparlamento arCevnebze ganxorcielebuli fuladi da arafuladiSemowirulebebis ganmaxorcieleblebi 4Table No.4: Financial and non-financial donations on 2008 Parliamentary Elections 4politikuri gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jamiPolitical Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) SumgaerTianebuli opoziciaUnited Opposition 24 0 0 0 24erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 27 2 45 1 75mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 5 0 3 1 9respublikuri partiaThe Republican Party 25 10 4 3 42qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 13 0 0 0 13* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CEC3ix. sqolio 66See footnote 664ix. sqolio 78See footnote 7881


cxrili #5: 2008 wlis saparlamento arCevnebze ganxorcielebuli fuladi da arafuladiSemowirulebebis odenobebiTable No.5: Amount of financial and non-financial donations on 2008 Parliamentary Electionspolitikuri gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jamiPolitical Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) SumgaerTianebuli opoziciaUnited Opposition 481 790.00 _ _ _ 481 790.00erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 147 150.00 10 255.00 10 287 427.00 1 496 965.68 11 941 797.68mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 43 013.00 _ 49 650.00 11 784.45 104 447.45respublikuri partiaThe Republican Party 273 734.00 56 264.44 310 000.00 42 386.31 682 384.75qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 241 569.40 _ _ _ 241 569.40* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CECcxrili #6: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi (nawili 1)Table No.6: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections (part 1)politikuri Sromis damqiraveblidan sareklamo reklama presaSi masobrivigaerTianeba anazRaureba anaricxebi rgolebi da bilbordebi RonisZiebebiPolitical Remuneration Employer Tax Campaign Videos Publicity in Press Public EventsParty Transfers (inc, creation) and on Billboards(inc, creation)gaerTianebuli opoziciaUnited Opposition 0.00 294.00 57 320.00 16 299.00 89 342.00erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 385 876.00 0.00 8 074 919.00 579 639.00 387 600.00mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 675.00 225.00 6 990.00 26 555.84 475.00respublikuri partia 5 166 285.22 0.00 0.00 0.00 0.00The Republican Party 5qristian-demokratiulipartia 6Christian-Democratic Party 6 0.00 0.00 26 351.68 10 796.523 700.00* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CEC5respublikuri partiis mier warmodgenil angariSSi ar iyo asaxuli xarjebi klasifikaciis mixedviT. Tumca darTuli iyo xarjebisdetaluri CamonaTvali.In the Republican Party’s report, expenditures were not shown with classifications. However, there was detailed expenditure log attached.6qristian-demokratebs xarvezi hqondaT angariSis SedgenaSi. kerZod, sxva saqoneli da momsaxureba, romelic moicavs ramdenime tipis xarjs,calke hqondaT aRricxuli. Tumca, verc auditma da verc finansuri monitoringis jgufma es ver SeniSna. Cven es Tanxa `sxva xarjebSi~ gadavitaneT.Christian-Democratic Party had an error in drafting report. In particular, “other goods and services“ that contains several types of expenditures, wasregistered as a separate expenditure. However, neither audit, nor Financial Monitoring Group noticed it. We put this amount in “other expanses” graph.82


cxrili #7: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi (nawili 2)Table No.7: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections (part 2)politikuri beWduri saagitacio socialuri gamokiTxva, sxva kapitaluri sulgaerTianeba masalebis damzadeba konsultaciebi xarjebi xarjebi xarjebiPolitical Party Printed agitation Sociological inquiries, Other ExpensesCapital Expenses Summaterials consultations and otherresearchesgaerTianebuliopoziciaUnited Opposition 121 280.00 510.00 194 265.00 0.00 479 310.00erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 457 805.00 1 122 633.00 1 079 822.00 3 499.00 12 091 793.00mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 15 523.90 1 463.34 436.35 575.67 52 920.10respublikuri partiaThe Republican Party 0.00 0.00 417 448.78 0.00 583 734.00qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 38 588.21 0.00 159 067.40 1 927.00 240 430.81* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CECdiagrama #21: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebiFigure No.21: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections140012001000aTasi lari/Thousand GEL8006004002000SromisanazRaurebaRemunerationdamqiraveblidananaricxebiEmployer TaxTransferssareklamorgolebiCampaign Videosreklama presaSida bilbordebiPublicity in Pressand on BillboardsmasobriviRonisZiebebiPublic EventsbeWdurisaagitaciomasalebiPrinted agitationmaterialssociologiurigamokiTxvebi,kvlevebiSociologicalinquiries, consultationsand other researchessxva xarjebiOther ExpenseskapitalurixarjebiCapital ExpensesaxalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry Will SaveGeorgiaqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementsaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong> RepublicanParty83


diagrama #22: SemomwirvelTa raodenoba 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebzeFigure No.22: Number of Donors for 2010 Local Elections706050piri/Person403020100aliansisaqarTvelosTvisAliance for GeorgiaerTianinacionaluri moZraobaUnited National Movementerovnuli sabWoNational CouncilmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry Will SaveGeorgiaqristian-demokratiulimoZraobaChristian-Democratic Movementupartio fizikuri pirebiNon Party-Memberspartiis wevrebiParty Membersiuridiuli pirebiLegal EntitiespartiaPartydiagrama #23: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebzeFigure No.23: Amount of Donations by Type of Donor for 2010 Local Government Elections1400012000aTasi lari/Thousand GEL1000080006000400020000aliansisaqarTvelosTvisAliance for GeorgiaerTianinacionaluri moZraobaUnited National Movementerovnuli sabWoNational CouncilmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry Will SaveGeorgiaqristian-demokratiulimoZraobaChristian-Democratic Movementupartio fizikuri pirebiNon Party-Memberspartiis wevrebiParty Membersiuridiuli pirebiLegal EntitiespartiaParty84


cxrili #8: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Semdegarsebuli SemomwirvelebiSheet No.8: Post-Election Donors on 2010 Local Electionspolitikuri gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jamiPolitical Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party SumaliansisaqarTvelosaTvisAlliance for Georgia 17 2 0 0 17erTiani nacionaluriar arismoZraoba xelmisawvdomi 7United National Movement 0 Not Available 7 9 0 9erovnuli sabWoNational Council 1 1 0 0 1mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 0 0 0 0 0qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 3 0 0 0 3* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CECcxrili #9: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Semdgomganxorcielebuli SemowirulebebiSheet No.9: Donations after 2010 Local Electionspolitikuri gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jamiPolitical Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party SumaliansisaqarTvelosaTvisAlliance for Georgia 26 285.24 10 680.00 _ _ 26 285.24erTiani nacionaluriar arismoZraoba xelmisawvdomi 8United National Movement _ Not Available 8 600 000.00 _ 600 000.00erovnuli sabWoNational Council 508.50 508.50 _ _ 508.50mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia _ _ _ _ 0.00qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 62 222.00 _ _ _ 62 222.00* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CEC7ix. sqolio 66See footnote 668ix. sqolio 66See footnote 6685


cxrili #10: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze fuladi da arafuladiSemowirulebebis ganmaxorcieleblebi 9Sheet No.10: Financial and Non-Financial Donations 2010 Local Elections 9politikuri gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jamiPolitical Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sumaliansi saqarTvelosaTvisAlliance for Georgia 38 38 2 1 79erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 0 2 10 0 12erovnuli sabWoNational Council 5 4 1 1 11mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 5 0 2 8 15qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 16 0 0 4 20* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CECcxrili #11: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebzefuladi da arafuladi Semowirulebebis odenobebiSheet No.11: Amount of Financial and Non-Financial Donations 2010 Local Electionspolitikuri gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jamiPolitical Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sumaliansi saqarTvelosaTvisAlliance for Georgia 92 570.20 41 812.19 12 000.00 1 000.00 147 382.39erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement _ 523.00 _ 14 112 888.80 14 113 411.80erovnuli sabWoNational Council 72 638.50 8 785.00 44 150.00 50 835.00 176 408.50mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 101 177.00 _ 106 930.00 750 000.00 958 107.00qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 246 631.00 _ _ 400 000.00 646 631.00* wyaro: ceskodan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CEC9ix. sqolio 78See footnote 7886


cxrili #12: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebispartiaTa saarCevno fondebis xarjebi (nawili 1)Sheet No.12: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections (part 1)politikuri Sromis damqiraveblidan sareklamo reklama presaSi masobrivigaerTianeba anazRaureba anaricxebi rgolebi da bilbordebi RonisZiebebiPolitical Remuneration Employer Tax Campaign Videos Publicity in Press Public EventsParty Transfers (inc, creation) and on Billboards(inc, creation)aliansi saqarTvelosaTvisAlliance for Georgia 0.00 0.00 37 714.44 4 959.00 780.92erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 609 620.00 2 830.00 10 130 600.00 493 812.00 730 229.00erovnuli sabWoNational Council 0.00 0.00 8 785.00 0.00 0.00mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 6 060.00 3 698.60 0.00 4 079.57 6 800.00qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 0.00 0.00 417 680.48 102 581.85 21 750.00* wyaro: ceskosgan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CECcxrili #13: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebissaarCevno partiaTa fondebis xarjebi (nawili 2)Sheet No.13: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections (part 2)politikuri beWduri saagitacio socialuri gamokiTxva, sxva xarjebi sul xarjebigaerTianeba masalebis damzadeba konsultaciebi Other Expenses SumPolitical PartyPrinted agitation materialsSociological inquiries,S and other consultations researchesaliansi saqarTvelosaTvisAlliance for Georgia 79 112.20 12 000.00 2 020.52 136 587.08erTiani nacionalurimoZraobaUnited National Movement 629 967.00 351 474.00 1 059 918.00 14 008 450.00erovnuli sabWoNational Council 147 967.00 0.00 103 417.00 260 169.00mrewveloba gadaarCenssaqarTvelosIndustry Will Save Georgia 44 064.95 0.00 143 330.18 208 033.30qristian-demokratiulipartiaChristian-Democratic Party 71 369.35 0.00 70 187.62 683 569.30* wyaro: ceskosgan miRebuli politikuri partiebis angariSebiSource: Political Party Reports received from CEC87


diagrama #24: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebispartiaTa saarCevno fondebis xarjebiFigure No.24: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections140012001000aTasi lari/Thousand GEL8006004002000SromisanazRaurebaRemunerationmivlinebaBusiness TripssareklamorgolebiCampaign Videosreklama presaSida bilbordebiPublicity in Pressand on BillboardsmasobriviRonisZiebebiPublic EventsbeWduri saagitaciomasalebiPrinted agitationmaterialssociologiurigamokiTxvebi,kvlevebiSociologicalinquiries, consultationsand other researchessxva xarjebiOther ExpensesaliansisaqarTvelosTvisAliance for GeorgiaerTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementerovnuli forumiNational CouncilmrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry Will SaveGeorgiaqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovement88


nawili 3PartsaarCevno siebis monitoringiVoters List Monitoringdiagrama #25: partiebis mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis angariSiFigure No.25: Spending of State Funding by Parties for Monitoring1009080aTasi lari/Thousand GEL706050403020100axalimemarjveneebiNew RightserTianinacionalurimoZraobaUnited NationalMovementsaqarTvelosrespublikuripartia<strong>Georgian</strong>RepublicanPartysaqarTvelos gzaWay ofGeorgiaqarTulidasiKartuli DasiqristiandemokratiulimoZraobaChristian-DemocraticMovementCven TviTonWe OurselvesSromis anazRaurebada saSemosavlogadasaxadiSalaries and IncomeTaxes in BudgetanazRaurebulimivlinebis xarjebiRefunded BusinessTripssaqoneli damomsaxurebaGoods and Serviciessxvadasxva xarjiVarious Expanseskapitaluri xarjebiCapital Expanses89


cxrili #14: politikuri gaerTianebebis mier SerCeuli monitoringis meTodologiaTable No.14: Methodology selected by Parties for Monitoringpolitikuri kardakar cxeli kompiuteruli monacemTa statistikis departamentis 2010 wlis siisgaerTianeba xazi programiT bazis monacemebis siasTan bolo ori arCevnebissiis analizi analizi Sedareba siasTan SedarebaPolitical Party Door-by-Door Hot-line Analysis of List Analysis of Comparing List to Data of Comparing 2010 List towith Computer Data Base Department of Statistics two former elections ListsProgrammeaxali memarjveneebi X X X XNew RightserTiani nacionalurimoZraobaXUnited National MovementTavisufleba araa miTiTebuli 10Freedom Not indicated 10konservatiuli partia araa miTiTebuliConservative Party Not indicatedmrewveloba gadaarCenssaqarTvelosaraa miTiTebuliIndustry WillSave GeorgiaNot indicatedrespublikuri partia X X X XRepublican PartysaqarTvelos gza X X XWay of GeorgiaqarTuli dasi X X XKartuli Dasiqristian-demokratiulipartiaXChristian-Democratic PartyCven TviTonXWe Ourselvesxalxis partia X XPeoples’ Party* wyaro: ceskosgan miRebuli informaciaSource: FOI received from CECcxrili #15: partiebis mier monitoringis procesisaTvis gamoyenebuli aqtivistebis raodenobaTable No.15: Number of Activists Involved by Parties in Monitoringpolitikuri gaerTianeba aqtivistebis raodenoba Tbiliss gareT aqtivistebis raodenoba TbilisSi jamiPolitical Party Number of Activists outside Tbilisi Number of Activists in Tbilisi Sumaxali memarjveneebiNew Rights 845 771 1 616erTiani nacionaluri moZraobaUnited National Movement 0 250 250respublikuri partiaRepublican Party 1057 1060 2 117qarTuli dasiKartuli Dasi _ _ 285qristian-demokratiuli partiaChristian-Democratic Party _ _ 21* wyaro: ceskosgan miRebuli informaciaSource: FOI received from CEC10politikurma gaerTianebebma – `Tavisufleba~, `konservatiuli partia~ da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ – ceskos informacia miawodesetapobrivad _ werilebis saSualebiT. maT ar warudgeniaT saboloo angariSi da ar usargebliaT ceskos SeTavazebuli formiT. Sesabamisad,Cvens xelT araa informacia maT mier gamoyenebuli meTodologiis Sesaxeb.The Freedom party, the Conservatives Party, and Industry saves Georgia delivered information to CEC gradually, via letters. They did not deliver final reportand did not use the form proposed by CEC. Hence, we do not have information about the methodology they used.90


cxrili #16. partiebis mier ganxorcielebuli monitoringis geografia (nawili 1)Table No.16: Geography of Monitoring Selected by Parties (Part 1)partia Tbilisi kaxeTi Sida qarTli qvemo qarTli samcxe-javaxeTi mcxeTa-mTianeTiPolitical Party Tbilisi Kakheti Shida-Kartli Kvemo Kartli Samtskhe-Javakheti Mtsketa-MtianetiaxalimemarjveneebiNew Rightsyvela olqi 11All Districts 11Telavi-2 ubani,sagarejo-9,gurjaani-3,siRnaRi-8,dedofliswyaro-3,lagodexi-3,yvareli-3, axmeta-5Telavi-2 Precincts,Sagarejo-9, Gurjaani-3,Sighnaghi-8,Dedoflis tskaro-3,Lagodekhi-3, Kvareli-3,Akhmeta-5gori-3 ubani,kaspi-3, qareli-3,xaSuri-10Gori-3 Precincts,Kaspi-3, Kareli-3,Khashuri-10rusTavi-13 ubani,gardabani-3,marneuli-4,bolnisi-2, dmanisi-2,walka-5,TeTriwyaro-4Rustavi-13 Precincts,Gardabani-3,Marneuli-4, Bolnisi-2,Dmanisi-2, Tsalka-5,Tetritskaro-4axalcixe-3 ubani,borjomi-2,adigeni-2, aspinZa-3Akhalcikhe-3Precincts, Borjomi-2,Adigeni-2 Aspindza-3duSeTi-2 ubani,yazbegi-5Dusheti-2 Precincts,Kazbegi-5erTianinacionalurimoZraobaUnitedNationalMovementyvela olqiAll DistrictsTavisuflebaFreedomrusTaviRustavikonservatiulipartiaConservativePartyvake, saburTalo,isani, samgori,CuRureTi, didubeVake, Saburtalo, Isani,Samgori, Chughureti,Didubegori, qareliGori, KarelirusTavi, gardabaniRustavi, GardabaniaxalqalaqiAkhalkalakimrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave Georgiayvela olqiAll DistrictsrespublikuripartiaRepublicanPartyyvela olqiAll DistrictsqareliKarelisaqarTvelosgzaWay ofGeorgia.vake, saburTalo,didubeVake, Saburtalo,DidubeqarTuli dasiKartuli DasimTawminda, vake,saburTalo, samgori,naZaladevi, gldaniMtatsminda, Vake,Saburtalo, Samgori,Nadzaladevi, GldanisagarejoSagarejogardabani, bolnisiGardabani,BolnisiqristiandemokratiulipartiaChristian-Democratic PartyTbilisiTbilisiqareliKareliTianeTi, duSeTi,yazbegiTianeti, Dusheti,KazbegiCven TviTonWe Ourselvesyvela olqiAll DistrictsTelaviTelavixaSuriKhashurirusTaviRustavixalxis partiaPeoples’ Partyyvela olqiAll Districts* wyaro: ceskodan miRebuli informacia.Source: FOI received from CEC11yvela olqi moicavs adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisaTvis gansazRvrul Semdeg olqebs: vake, saburTalo, isani, samgori,mTawminda, naZaladevi, gldani, krwanisi, CuRureTi, didube.All Districts include districts set for Local Government Elections: Vake, Saburtalo, Isani, Samgori, Mtatsminda, Nadzaladevi, Gldani, Krtsanisi, Chughureti, Didube.91


cxrili #17. partiebis mier ganxorcielebuli monitoringis geografia (nawili 2)Sheet No.17: Geography of Monitoring Selected by Parties (part 2)partia imereTi samegrelo-zemo svaneTi raWa-leCxumi guriaaWaraPolitical Party Imereti Samegrelo-Zemo Svaneti Racha-Lechkhumi Guria AdjaraaxalimemarjveneebiNew RightsquTaisi-30 ubani,xaragauli-2, Terjola-4,saCxere-6, zestafoni-5,baRdaTi-3, vani-3,samteredia-3, xoni-5,WiaTura-3, tyibuli-3,wyaltubo-2Kutaisi-30 Precincts,Kharagauli-2, Terjola-4,Sachkhere-6, Zestafoni-5,Baghdati-3, Vani-3,Samteredia-3, Khoni-5,Tchiatura-3, Tkibuli-3,Tskaltubo-2zugdidi-6 ubani, abaSa-5, senaki-3, martvili-5,walenjixa-5, Cxorowyu-2Zugdidi-6 Precincts,Abasha-5, Senaki-3,Martvili-5, Tsalenjikha-5,Chkhorotsku-2ambrolauri-2 ubani,oni-2, cageri-2,lentexi-20Ambrolauri-2 Precincts,Oni-2, Tsageri-2,Lentekhi-20ozurgeTi-3 ubani,lanCxuTi-4,Coxatauri-2Ozurgeti-3 Precincts,Lanchkhuti-4,Chokhatauri-2baTumi-20 ubani,qobuleTi-3, qeda-2,Suaxevi-3,xelvaCauri-3, xulo-1Batumi-20 Precincts,Kobuleti-3, Keda-2,Shuakhevi-3,Khelvachauri -3 ,Khulo-1erTianinacionalurimoZraobaUnitedNationalMovementTavisuflebaFreedomkonservatiulipartiaConservativePartywyaltuboTskaltubolanCxuTi, CoxatauriLanchkhuti, ChokhataurimrewvelobagadaarCenssaqarTvelosIndustry WillSave GeorgiasaCxere, WiaTuraSachkhere, TchiaturarespublikuripartiaRepublicanPartyquTaisiKutaisizugdidi, foTiZugdidi, PotibaTumiBatumisaqarTvelosgzaWay ofGeorgia.senakiSenakiqarTuli dasiKartuli DasiTerjola, samtredia,zestafoniTerjola, Samtredia,Zestafonimartvili, zugdidi,CxorowyuMartvili, Zugdidi,ChkhorotskuambrolauriAmbrolauriqristiandemokratiulipartiaChristian-Democratic PartyquTaisiKutaisizugdidi, foTiZugdidi, PotibaTumiBatumiCven TviTonWe OurselveszestafoniZestafoniCoxatauriChokhatauriqobuleTiKobuletixalxis partiaPeoples’ PartyquTaisiKutaisibaTumiBatumi* wyaro: ceskodan miRebuli informacia.Source: FOI received from CEC92


cxrili #18: partiebis mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenobaSheet No.18: Number of Voters Reviewed by Partiespolitikuri gaerTianeba gadamowmebuli amomrCevlebi gadamowmebuli amomrCevlebi jamiTbiliss gareTTbilisSiPolitical Party Reviewed Voters outside Tbilisi Reviewed Voters in Tbilisi Sumaxali memarjveneebiNew Rights 274 327 240 485 514 812erTiani nacionaluriar gadaumowmebiamoZraobaTbiliss gareTUnited National Movement Did no review outside Tbilisi 580 348 580 348Tavisufleba araa miTiTebuli ar gadaumowmebia TbilisSiFreedom Not indicated Did not review in Tbilisi _konservatiuli partia araa miTiTebuli araa miTiTebuliConservative Party Not indicated Not indicated _mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos araa miTiTebuli araa miTiTebuliIndustry Will Save Georgia Not indicated Not indicated _respublikuri partiaaraa miTiTebuliRepublican Party Not indicated 338 796 338 796saqarTvelos gzaWay of Georgia 7 926 227 302 235 228qarTuli dasiKartuli Dasi 561 523 617 575 1 179 098qristian-demokratiulipartia araa miTiTebuli araa miTiTebuliChristian-Democratic Party Not indicated Not indicated _Cven TviTon araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkeWe Ourselves Not indicated Separately Not indicated Separately 100 000xalxis partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkePeoples’ Party Not indicated Separately Not indicated Separately 220 000* wyaro: ceskosgan miRebuli informaciaSource: FOI received from CEC93


cxrili #19: partiebis mier TbilisSi da Tbiliss gareT aRmoCenili darRvevebi 12Sheet No.19: Errors Discovered by Parties in Tbilisi and Elsewhere 12politikuri gaerTianeba xarvezebi Tbiliss gareT xarvezebi TbilisSi jamiPolitical Party Errors outside Tbilisi Errors in Tbilisi Sumaxali memarjveneebi 13New Rights 13 9 846 30 280 40 126erTiani nacionaluri moZraoba ar gaukeTebiaT monitoringiUnited National Movement Did not conduct Monitoring 41 442 41 442Tavisuflebaar gaukeTebiaT monitoringiFreedom 11 465 Did not conduct Monitoring 11 465konservatiuli partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkeConservative Party Not indicated Separately Not indicated Separately 874mrewveloba gadaarCenssaqarTvelos araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkeIndustry Will Save Georgia Not indicated Separately Not indicated Separately 14 810respublikuri partia 14Republican Party 14 1 076 70 294 71 370saqarTvelos gzaWay of Georgia 2 225 7 659 10 828qarTuli dasi araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkeKartuli Dasi Not indicated Separately Not indicated Separately 3 180qristian-demokratiuli partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkeChristian-Democratic Party Not indicated Separately Not indicated Separately 2 05Cven TviTon araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkeWe Ourselves Not indicated Separately Not indicated Separately 2 394xalxis partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calkePeoples’ Party Not indicated Separately Not indicated Separately 9 014* wyaro: ceskosgan miRebuli informaciaSource: FOI received from CEC12partiebs zogierT SemTxvevaSi jami ar hqondaT sworad miTiTebuli da Cven mier gadaTvlis Semdeg ricxvebi gansxvavebuli iyo. magaliTad,`saqarTvelos gzas~ gamoyofili hqonda Tbilissa da regionSi aRmoCenili xarvezebi, rac jamSi 9 884 iyo, Tumca Tavad xarvezebis dajamebiT10 828 xarvezi gamodis.In some cases parties did not have the sum indicated correctly and our calculations were different. For instance Georgia’s Way had separately indicatederrors in Tbilisi and outside it, that was summed as 9 884, but with direct calculations of these two numbers it really is 10 828 errors in sum.13`axali memarjveneebis~ monacemebi amoRebulia maT mier CvenTvis mowodebuli angariSidan, ramdenadac ceskoSi `axal memarjveneebs~ da`respublikur partias~ erToblivad hqondaT angariSi wardgenili.The data of New Rights is taken from the report we received from the party, since New Rights and the Republican Party had delivered a joint report tothe CEC.14`respublikuri partiis~ angariSi gaerTianebuli iyo `axali memarjveneebis~ saboloo angariSTan da es monacemi, SesaZloa, asaxavdes axalimemarjveneebis~ mier aRmoCenil xarvezebsac.Report of the Republican Party was merged with that of New Rights, so it could also include the data of New Rights.94


cxrili #20: ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT gakeTebuli reagireba 15Sheet No.20: Reaction by CEC According to Its Final Report 15politikuri gaerTianeba gasworebuli monacemis jami partiebis monacemebSiuzustobis jamiPolitical Party Sum of corrected information Sum of Mistakes in Parties’ Dataaxali memarjveneebi gaerTianebulia respublikelebTanNew RightsUnited with Republican PartyerTiani nacionaluri moZraobaUnited National Movement 12 305 25 963TavisuflebaFreedomrealuri Sedegi ucnobiaReal result unknownkonservatiuli partiaConservative Party 222 276mrewveloba gadaarCens saqarTvelosIndustry Will Save Georgia 1 1121 830respublikuri partiaRepublican Party 9 195 21 615saqarTvelos gzaWay of Georgia 1 985 3 247qarTuli dasiKartuli Dasi 163 96qristian-demokratiuli partiaChristian-Democratic Party 4121 369Cven TviTonWe Ourselves 657 596xalxis partiaPeoples’ Party 965 3 009* wyaro: ceskos veb-gverdidan miRebuli informaciaSource: Information acquired from CEC web-page.15http://www.cec.gov.ge/files/archevnebi%202010/saarchevno%20siebi/Report_Siebis_Monitring_Final.pdf95


nawili 4PartrekomendaciebiRecommendationscxrili #21 `saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi~ (IFES),`politikuri partiebis dafinanseba – globaluri gamocdileba~, sxvadasxva qveynebSi arsebulikampaniis xarjebis maqsimumis Sesaxeb 16Sheet No.21.IFES, “Political Finance Regulation: The Global Experience”, maximal amount of Election Campaignexpances in different countries. 16qveyana zeda zRvari partiebis mier rogoria zeda zRvarigaweul xarjebzeCountry Ceiling on party election expenditure What is the ceilingbelgia diax, saarCevno ciklze 1 milioni evroBelgium Yes, per election cycle EUR 1 millionbulgareTi diax, saarCevno ciklze 1.5 milionze metiBulgaria Yes, per election cycle Over EUR 1.5 millionkanada diax registrirebuli partiebi da kandidatebi ar undaascdnen saarCevno xarjebs, romelsac daadgensmTavari saarCevno oficeri kanadis saarCevnokanoniT dadgenili formulis mixedviT.Canada Yes Registered political parties and candidates must not exceedthe election expense limits calculated by the Chief ElectoralOfficer under the formulas provided in the CanadaElections Act.safrangeTi diax saprezidento arCevnebze partiam da mismakandidatma SeiZleba daxarjon 16 mln. evroze metipirvel raundSi, magram meore raundSi araumetes20 mln. evrosi. saparlamento arCevnebSi, partiisada kandidatisaTvis dadgenili Weri aris 40 000evros damatebuli 0.20 evro TiToeul macxovrebelze.France Yes In presidential elections, a party and its candidate mayspend more than EUR 16 million in the first round and morethan EUR 20 million in the second round. For parliamentaryelections, both parties and candidates have a ceiling ofEUR 40,000 plus more than EUR 0.20 per inhabitant.16saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi (IFES), `politikuri partiebis dafinanseba – globaluri gamocdileba~, 19 noemberi, 2009 weli,gv.51 http://www.ifes.org/files/Political_Finance_Regulation_The_Global_Experience.pdfIFES, “Political Finance Regulation: The Global Experience”, November 19, 2009 p.51 http://www.ifes.org/files Political_Finance_Regulation_ The_Global_Experience.pdf96


qveyana zeda zRvari partiebis mier rogoria zeda zRvarigaweul xarjebzeCountry Ceiling on party election expenditure What is the ceilingungreTi diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa daarCevnebis mixedviT.Hungary Yes The ceiling is per candidate and per election.irlandia diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa daarCevnebis mixedviT.Ireland Yes The ceiling is per candidate and per election.italia diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa daarCevnebis mixedviT.damatebiTi SezRudvebia impartiebisaTvis, romelTac kandidati yvelasaarCevno olqSi hyavT.Italy Yes The ceiling is per candidate and per election. There areadditional limits for parties that present candidates in allconstituencies.latvia diax saparlamento arCevnebze: 0.20 centasi TiToeulamomrCevelze.Latvia Yes For parliamentary elections: 0.20 Centas per voter.litva diax mravalolqian saarCevno teritoriaze wardgenilkandidatTaTvis, dadgenili minimaluri xelfasis1 000-magi odenoba.Lithuania Yes 1,000 times the average minimum wage for a list ofcandidates in a multi-candidate electoral area.holandia diax 3.5 milion evroze meti (saprezidento arCevnebSi).Holand Yes More than EUR 3,500,000 (presidential elections).portugalia diax 3,008,600 evro.Portugal Yes EUR 3,008,600.espaneTi diax ganisazRvreba TiToeuli saarCevno ciklisasfinansuri sasamarTlos (general accounting court) mier.Spain Yes per election cycle Established for each electoral cycle bythe general accounting court.gaerTianebuli diaxsamefoUnited Kingdom Yes18,840,000 britanuli funti (es TanxagansazRvrulia mxolod partiisaTvis da masSi arSedis kandidatis xarjebi).GBP 18,840,000 (This figure is for political parties onlyand excludes candidate spending).amerikis ara/diax ZiriTadad araa dadgenili SezRudva, magram arisSeerTebulizRvari zogierT adgilobriv arCevnebze daStatebinebayoflobiTi zRvari saprezidentoarCevnebisaTvis.United States No/Yes Generally no limits but there are limits for certain localelections and voluntary limits for the presidential election.97


saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTveloTbilisi 0108, rusTavelis gamz. 26tel.:+(995 32) 292 14 03, (995 32) 299 93 35baTumi 6000, 26 maisis q. 34 atel.: +(995 422) 29 44 88Transparency International - GeorgiaTbilisi 0108, Georgia26, Rustaveli Ave.Tel: +(995 32) 292 14 03, (995 32) 299 93 35Batumi 6000, Georgia34 a 26 May str.Tel.: +(995 422) 29 44 88info@transparency.ge98 www.transparency.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!