Infocom - ΤΕΥΧΟΣ 234

IOT Πλατφόρμες

IOT Πλατφόρμες ΙοΤ Αναπόσπαστο κομμάτι κάθε έργου ΙοΤ Γράφει η Χριστίνα Πατσιούρα christina@ beechamresearch.com Τι είναι μία ΙοΤ Πλατφόρμα, ποιος την προσφέρει και σε τι χρησιμεύει; Έχουμε γράψει πολλές φορές ότι το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things ή, απλά, ΙοΤ) δεν αποτελεί ένα τεχνολογικό εργαλείο ούτε και βασίζεται σε ένα είδος τεχνολογίας, αλλά αποτελείται από διάφορα τεχνολογικά επίπεδα, τα οποία όλα μαζί συνθέτουν ένα έργο ΙοΤ. Αν ήθελε λοιπόν κάποιος να μιλήσει για ένα τεχνολογικό προϊόν του ΙοΤ, αυτό θα ήταν η ΙοΤ Πλατφόρμα (IoT Platform). Μία ΙοΤ Πλατφόρμα είναι κατά βάση ένα εργαλείο λογισμικού, το οποίο μπορεί να προσφέρει εφαρμογές ΙοΤ στους τελικούς χρήστες του ΙοΤ, δηλαδή σε ιδιώτες χρήστες ή επιχειρήσεις, που θέλουν είτε να «καταναλώσουν» το ΙοΤ είτε να το «παράγουν». Στους ιδιώτες χρήστες συνήθως έχουμε να κάνουμε με εφαρμογές τύπου «Έξυπνου Σπιτιού» ή «Έξυπνης Υγείας», στις επιχειρήσεις έχουμε να κάνουμε με τη δυνατότητα αυτών να αξιοποιήσουν το ΙοΤ για τις εσωτερικές τους λειτουργίες (εφαρμογές εφοδιαστικής αλυσίδας, marketing, επικοινωνία με τη βάση πελατών, κ.λπ.) αλλά και για να εισάγουν στα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουν «έξυπνα χαρακτηριστικά». Με απλά λόγια, αν μία εταιρεία-παραγωγός οικιακών συσκευών, θελήσει να εισάγει στην αγορά «έξυπνες οικιακές συσκευές», δηλαδή με χαρακτηριστικά ΙοΤ, θα πρέπει να διαθέτει μία ΙοΤ Πλατφόρμα για τη διαχείριση αυτών. Το ίδιο ισχύει και για έναν οργανισμό που θέλει να αναδιοργανώσει εσωτερικά τις διαδικασίες του, ενσωματώνοντας λύσεις ΙοΤ (για την επικοινωνία μεταξύ τμημάτων που βρίσκονται σε άλλες τοποθεσίες, για την παρακολούθηση χώρων εργασίας, εργοταξίων, κ.λπ.). Στο προηγούμενο αφιέρωμα μιλήσαμε για τα κομμάτια που συνθέτουν ένα «έργο ΙοΤ». Για την υλοποίηση του έργου ΙοΤ είναι απαραίτητη η χρήση εφαρμογών και υπηρεσιών που προσφέρονται από τις ΙοΤ Πλατφόρμες, τόσο από τις εταιρείες που θα υλοποιήσουν το έργο ΙοΤ όσο και από τους τελικούς χρήστες των εφαρμογών ΙοΤ. Παρακάτω φαίνονται τα διαφορετικά τεχνολογικά επίπεδα 16 infocom•12•17

που συνθέτουν ένα έργο ΙοΤ. Η ΙοΤ Πλατφόρμα, αν πρόκειται για ολοκληρωμένη πλατφόρμα - «end-to-end» - σίγουρα θα περιλαμβάνει όλα αυτά τα επίπεδα και τις αντίστοιχες εφαρμογές. Μπορεί όμως να περιλαμβάνει και μερικά από αυτά, ενώ τα υπόλοιπα να συμπληρώνονται από άλλου τύπου ΙοΤ Πλατφόρμες. Ξεκινώντας «από κάτω προς τα πάνω», η ΙοΤ Πλατφόρμα θα είναι ένα σύστημα λογισμικού που θα μπορεί να «μιλάει» με διαφορετικούς αισθητήρες και άλλες πηγές δεδομένων ΙοΤ, π.χ. εταιρικές καταχωρήσεις και στοιχεία, μηνύματα πελατών, δεδομένα που προέρχονται από τα κοινωνικά δίκτυα και άλλες πηγές, να μεταφέρει αυτά τα δεδομένα μέσω των δικτύων επικοινωνίας που έχουν επιλεγεί για το έργο ΙοΤ -π.χ. παραδοσιακό δίκτυο κινητής, νεο-εγκατεστημένα δίκτυα τύπου LoRa ή Sigfox, κ.λπ.- να μπορεί να παρακολουθεί την κατάσταση των συσκευών και ακόμα να ενημερώνει το λογισμικό που θα βρίσκεται σε αυτές, να φέρνει όλα τα δεδομένα σε μορφή τέτοια ώστε να εισάγονται σε αλγορίθμους analytics, και ώστε να παράγουν αποτελέσματα αξιοποιήσιμα για τον τελικό χρήστη. Επίσης, ο τελικός χρήστης θα πρέπει να μπορεί να προσαρμόζει τις εφαρμογές ΙοΤ στις ανάγκες του, να δημιουργεί καινούριες με βάση τα παραγόμενα δεδομένα, και να τις παραμετροποιεί ανάλογα με τα υπάρχοντα συστήματα. Η ΙοΤ Πλατφόρμα ενσωματώνει και τους μη-τεχνολογικούς παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν κατά την υλοποίηση ενός έργου ΙοΤ. Ας πάρουμε το παράδειγμα μίας εταιρείας που κατασκευάζει «έξυπνες» μηχανές κουρέματος του γκαζόν, τις παράγει στην Κίνα και τις εξάγει σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Σε αυτή τη διαδικασία εμπλέκονται: • Πολιτική και κανονισμοί για προϊόντα και εξοπλισμό που χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές χώρες ή που μεταφέρονται από χώρα σε χώρα. • Επιχειρησιακές αποφάσεις, διεπαφές με δεδομένα, γρήγορη λήψη αποφάσεων. • Ζητήματα όπως η εσωτερική αναδιοργάνωση της εταιρείας, ενοποίηση τμημάτων έτσι ώστε να αξιοποιούνται τα δεδομένα. Ανάλογα λοιπόν με το είδος της ΙοΤ Πλατφόρμας, αυτή μπορεί να είναι επικεντρωμένη στην προσφορά συγκεκριμένων εφαρμογών ή να προσφέρει μία ολοκληρωμένη «end-to-end» λύση ΙοΤ. Ένα παράδειγμα «εξειδικευμένης» ΙοΤ Πλατφόρμας είναι αυτές από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους (Vodafone, Telefonica, T-Mobile, κλπ.), οι οποίες προσφέρουν πλατφόρμες διαχείρισης συνδεσιμότητας για εφαρμογές ΙοΤ, οι οποίες μπορούν να «μιλούν» σε συσκευές μόνο από το δικό τους δίκτυο, ακόμα και σε διαφορετικές χώρες, αλλά να χρεώνουν και με βάση τα αποδεκτά από αυτούς πρότυπα επικοινωνίας. Η υλοποίηση ενός έργου ΙοΤ απαιτεί απαραίτητα τη συνεργασία όλων αυτών των επιπέδων, τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπ’όψη και να ενσωματωθούν στις λειτουργίες της ΙοΤ Πλατφόρμας. Τάσεις στην αγορά ΙοΤ Πλατφορμών - Ευκαιρίες για νέες εταιρείες Για καθένα από τα παραπάνω τεχνολογικά επίπεδα, για τα οποία οι ΙοΤ Πλατφόρμες προσφέρουν εφαρμογές, υπάρχει μία υπο-αγορά εταιρειών που ασχολούνται με αυτό, ένα σύνολο διαφορετικών τύπων τεχνολογιών για το κάθε επίπεδο (για παράδειγμα, τα δίκτυα επικοινωνίας ΙοΤ διαφέρουν ανάλογα με τον πάροχο και την τεχνολογία που θα επιλεχθεί, οι αισθητήρες διαφέρουν σε δυνατότητες και εφαρμογές ανάλογα με τους κατασκευαστές, κ.λπ.) και ένα οικοσύστημα ανθρώπων που πειραματίζονται, είτε από τη σκοπιά του προγραμματιστή είτε από τη σκοπιά εταιρειών που συνθέτουν τεχνικές λύσεις - οι λεγόμενοι systems integrators. Τα πεδία στα οποία μπορεί να επικεντρώνεται μία Πλατφόρμα ΙοΤ είναι τα εξής: • Διαχείριση συνδεδεμένων συσκευών (αισθητήρες, ενσωμάτωση στα αντικείμενα, δυνατότητα συνεργασίας και επικοινωνίας, δυνατότητα εγκατάστασης λογισμικού στις συσκευές). • Διαχείριση του δικτύου επικοινωνίας των συσκευών (τρόποι και τεχνολογία επικοινωνίας, γεωγραφική κάλυψη, χρεώσεις, δυνατότητα αύξησης των συνδεδεμένων συσκευών). • Διαχείριση των δεδομένων για λήψη επιχειρησιακών αποφάσεων (data analytics, δυνατότητα εύρεσης «τάσεων» στη συμπεριφορά συσκευών, «ευφυία» αλγορίθμων ανάλυσης δεδομένων, χαρακτηριστικά τεχνητής νοημοσύνης). • Διαχείριση του περιβάλλοντος ανάπτυξης εφαρμογών από τον χρήστη της ΙοΤ Πλατφόρμας (θα υπάρχει ή όχι infocom•12•17 17