QVARTA DIES MAII. DE SANCTO PIO QVINTO SVMMO PONTIFICE ...

ejusque solidæ & probatæ doctrinæ, & vere gravium
sententiarum, a liberali & ingenuo animo proficiscentium,
maxima semper habita ratio est. Privatis namque
rationibus omnino posthabitis, cum in iis, tum etiam in
aliis omninbus cœtibus, & privatim & publice, quid
secundum Deum & e Christiana republica sibi esse
videretur, libere pronuntiabat. Nam illi in rebus omnibus
ut spectata virtus & integritas auctoritatem, ita
conscientia optimæ mentis sententiæ dedit libertatem:
[graviter ac libere sententiam dicit] neque enim
ignorabat, summum ac præcipuum Cardinalis officium
esse, tam in privatis quam in publicis consiliis apud
Pontificem, probum se ac fidelem consiliarium ubique
præstare, ac libere profiteri, nihil sibi, esse antiquius Dei
gloria & Christianæ reipublicæ salute.
[31] Itaque talem se Alexandrinus erga Pontifices
exhibebat, quales S. Bernardus Cardinales requirit, cum
ad Eugenium Pontificem Max. scribens, eum inducit
videre cupientem Ecclesiam Dei talibus innixam columnis,
eoque sacrorum Senatorum munitam consilio, ut, si
Pontifex Summus vellet aliquatenus deviare, illi non
sinerent, frænarent præcipitem, dormitantem excitarent;
quique pro sua reverentia & libertate extollentem se
reprimerent, excedentem corrigerent; constantia vero &
fortitudine nutantem firmarent, erigerent diffidentem: qui
denique pro sua fide & sanctitate, ad quaeque sancta, ad
quaeque honesta eum & alios provocarent. [Lib. 4. de
consider.] Hæc igitur præclara sanctissimi viri de
Cardinalis officio documenta, atque alia ejusmodi probi
Senatoris munera, fortiter & opportune, exequi non omisit
Alexandrinus. Atque ut de multis pauca colligamus, VIII
Idus Januarii ipsius anni MDLXIII, cum Ferdinandum
Medicem, [ne adolescentes Principum filii Cardinales
creentur] Cosmi Florentinorum Ducis filium, teneræ fere
puerum ætatis, & Federicum Gonzagam, filium Federici
Mantuæ Ducis, adolescentem, Pontifex (id quod mox
32