QVARTA DIES MAII. DE SANCTO PIO QVINTO SVMMO PONTIFICE ...

dignum summo honore cum admiratione prædicare;
eumque tamquam salutis omnium præsidem, quasi e
cælo missum venerari. Nonnullis tamen rem a longe, non
inspecta causa, ut sæpe fit, judicantibus, quod sequitur,
visum est legibus minus consentaneum, datumque probro
largitionis: sed ab his, qui facti causas melius inspexere,
secus judicatum. Res ita se habuit.
[50] Annibal Sitticus, Altaempsii Comes, Marci Cardinalis
frater, Paulo antequam Pius IV e vita migraret, ducta in
matrimonium Cardinalis Borromæi sorore, in subsidium
dotis ab avunculo Pontifice centum millibus aureorum
donatus fuerat. Super ea re diploma conscriptum, [Dotis a
decessore promissæ dimidium,] Pontificioque signo
munitum extabat: verum Pontificis morte consecuta,
pecunia ex ærario deprompta non fuerat. Itaque, licet
donationis jus Annibali animum ad spem obtinendi
muneris facere potuisset; tamen sive causæ diffideret,
quod, quæ a legibus & jure civili pendent, varias &
ancipites interpretationes interdum reciperent, sive plus
spei in summi Pontificis benignitate poneret; ad pedes Pii
provolutus, exposita juris sui ratione, rem omnem ejus
arbitrio voluntatique permisit; suppliciter tamen rogare,
sortis suæ rationem habere vellet, tristemque nobilis
Equitis tenuisque Pontificii propinqui conditionem
miserari. Ad conciliandam Pontificis gratiam id maxime
juvit, [liberaliter donat Altaempsio,] quod de jure suo
cedere maluisse, quam cum tanto Principe pertinaciter
contendere Annibal visus esset. Is enim erat Pius, qui
legum sententias ad facilitatem æquitatemque revocaret:
statueretque magnanimi Principis esse, potius aliis de suo
largiri, quam ulli quidquam detrahere. Quare cum neque
eum, qui se judice & arbitro uteretur, fiduciæ fructu
defraudatum vellet, neque tamen superioris Pontificis in
suos indulgentiæ adstipulari placeret (quippe qui in sacro
Senatu ei, hoc ipsum consultanti, unus fere ex omnibus
Patribus constanter obstitisset) excogitato aptissimo
48