c A P v T - Index of - NOAA

METE 0 

L O G I A 

CVRIOSA.

National Oceanic and Atmospheric Administration 

Rare Books from 1600-1800 

ERRATA NOTICE 

One or more conditions of the original document may affect the quality of the image, such 

as: 

Discolored pages 

Faded or light ink 

Binding intrudes into the text 

This has been a co-operative project between the NOAA Central Library, the Climate 

Database Modernization Program, National Climate Data Center (NCDC) and the NOAA 

200* Celebration. To view the original document, please contact the NOAA Central 

Library in Silver Spring, MD at (301) 713-2607 x124 or at Library.Reference@noaa.gov 

HOV Services 

Imaging Contractor 

12200 Kiln Court 

Beltsville, MD 20704- 1387 

April 14,2008 '

NETEQROLQGIA 

CVRIO'SA 

d V 

ILLVSTRISSIMVM AC REVE-. 

K P N D I SS I M V M DO M I M V M. 

D. B,OGVSLAVM 

Prqditum EccleGx Ca- 

thedralis Plocenfis. 

DVCEM SIELVNENSEM. 

c~non~~~m.C~~cottie~~~ 

sc, @c. 

a V T H w & 

R. P. ADALHERTO TYLKOWSKI) 

Socieracis I ES V Theologo, k ia Collc- 

gio Varfauiqnfi Philofophie 

Profciforc. 

c R 18 c 0 t" z A??,- 

A p u d ' S r . ~ ~ r s r r v ~ P r o r ~ ~ o w c 

C. R. M. Typographumj Afino D. I 6 69.

L E s z c z Y N I o R v M qudd Domus, veluc precor ; 

Stabit perend, ipem mihi haud dubiam facir 

life V R v s illc quo nihil fcrocius, 

Uie amor amicorum,, holtiurn terror grauis : 

Quo ThreITa vifo palluit Luna haud ,fernel s 

Quem terror orbis &pills timulr L E o : 

Et cui Sagittat Bifionum fregit cohors : 

Stranirc Falces, & bipennes Perfidi. 

Hic pro DO~Q V R v s excuhat cuRoo vigil 

Eternjcatis, narc complexus notas.

' Illuitrifiirna: & Reuerendifsi- 

mx D. V. 

ADALHEKTV~ 

TYLKOWSKI 

Soc1c;tatis 1 E s v. 

METE-

m$)* f 

NI E T E OR cs L 0 G I A 

'iwPtrara per wspericnii~ dittivctki. 

r. 'E T L: o u A cum PhilofQpho vocamuS 

[cientiam qua agir delebus fuublirnibus. 

MerCOron enim 6rccis, Latinis cfi h- 

'blimc, vel peridens : hocinodaSuetonC 

-us firi{fit'c@um Imp. 'nieteori'ii la6orau& animi 

fiilicet eniionf. *06jir+4rn huius fcicntii, fhc mixca impeifL, fiublimia,'& loco vC plurinrum , & 

confidcratione. quia mentem Philofophi ad coniide- 

'rationem rerum iublimiurn attoIIunr. d1CUntur etiam 

impreGones, & aff cdiones: quia aEri imprimuntur 

extrinfeclis, cumjuc noui quidam afficiunc ford t 

'mixto vcro impcrfcdta habentun -vel cx to quia diuerfam 

ab elemcnto cx quo proccdunr, formam Tub- 

Aantialein non habcnt . vel, fi habent, non diu fijbli- 

~ J I: C fed citd nara, cir6 pcreunt. de his in przfinti 

agere conltituimus, 'fjeculationcm exper'i:intii fulciz 

endo, &pi fimili ad fimile paffum formando. inquo 

genere philofophandi prah~xerunt nobis Ncoterico. 

rum dodifimi, Cabrus, Kircherus, Scbotus & alii2 

iati hanc non leuem CdnieCtandi efft 'rationem. Vi+ 

rlco bunc t.eEtum, quando ab rUte ptiwedir, ax horum 1. 

.gcnriwm ndturdium applicitianc oriri : it44 rr rorq 

dem applitatienc orirw, guhado d nrrurr pelit, -

Curiofi, 

peruendrc, lknt; cxpirante calore, natiuum-dic 

+s : hoc veri, anripcrifiafis intendit. Nan f&uS 

vaporurn [upern8 at infernti B duabus calidis rcgioiii- 

bus circum[cflum, claudir ac cogic k, doncenrrar, in* 

endit, coit. ,Hac in regione gencranrur nubcs, p!u- 

ujz, grandines. Certum verb cR in aliquibusreglo- 

riibus inferiorem huius aercac proainciz fuperficiep 

non Cuperare mmnciuni altitudinem. certe de monte 

Theffaliz Lucanus lib. 2. cecinit. 

- - - - nuhcsezcedit Olysnpus, 

Similiadc Atlafire &midi & cameniuxta Gcernctriam 

x+agors apud Plat in P ~ 5 Olym o US ilt perpendic-ari cantdm haher palfus 1270. aut P 

ICUC e@ 

spud Kircherum inorbc fubcerr. parus 1269. Neiuc 

tamen ex hoc velim inferas : itaque alij monccs magis 

cxcrdcnt nubem, atque adeo fe rcgioni acris fiecunda: 

inferent. Nam acris regio vicinior aquatori 

attollirur, pdis propinqiiior dkprimitur, atque adcd 

non fpharam fed ouum figuri imicatur. Quam ald 

verb exhalationes, qua illultrata crepukuh conflitnwt, 

prooehailttlr. res vni !cge definirl non potck 

Albazcri in lua cegione obferuauit eas attolli ad f7. 

miha baffu6,fed jnalio ofitu terrac,longi aliter fc rei: 

haberet, vbi A terra oh f iqiiilis radij folarcs redeunc, 

rninuliuc inalcum corpora ~IOIIIOUCIIC, qut 'lcuiruni; 

Alrrtudinern'nubium quibjue iri fua regime, hoc ra- 

ffocirlio 

r 

VC cuniquc dqxcbcqdere putcrit. lubeat cX; 

lodl ~CIOPL~IIJ, ipfe ah eo dilhs paahus v, g, D. dib 

igenterque accenfionem aduercar : & vel inartcriiw 

rtim pu1k vel inofcillationibus per cndiculi, rernpui! 

ndmcret. rum fimilitcr obkmet,crr P o C V A ~ qua* ~ Q 

IUifi 

I An

B Metpxo9ogia 

ria Snellijcelehris Geometrz, qui puiucris pyrij gra- 

num. igni rarefadurn, nocauic occupare locum grana- 

rum xqualrunl centiini viginti quinque millium. Sed+ 

neque omnis eodem modo puluis diducitur, magis 

cnim tumercit generofior. Corpora humana omnb 

expirant, fed quadam magis. applica digitum polm 

metallo vjdebls tefiern expiri j ,macwululim., Gemma 

lib. z cap, 4. corp pefic exr,in(%.afikrit plhs exhala- 

re, quim decem rgroruni corpora. Hinc pact ctiam 

qU6d non iolh elemenra, fed &mixta perfeaa sere- 

is$dirant pafionibus. Ignis fi fie purifimuc Vix ai. 

quideithmodi rcddet. 

i. vqor eR fubltanrialiter aqaa. exhalario autetn 

qR fibltantialirer terra,,aur id 6 quo prodijr. inde piu- 

uia, rosl nix, ver4 fuoraqua. Potcllt tamen exhalaiicb 

aljquid habere dc vaprc' 8t.2 contra: fiqiiidem & 

tp-ra fepids pcrmixta efi aquis. calor aueem non di- 

cernit, fed quidquid tenlie, rarum, volatile, atcjua clc. 

uabilq inuenic, feparit & abript. qur pro feparats 

quia fimilaris eR cum parribus reGduis totius, idenb 

&am nomen ac genus habet cum eis, non ira fuccus 

&rum, aut Gnguis animdlium quac lion dicuntur Aos,, 

&t animal. Paracelfus quzdam Meteora dclabi i ftcl- 

ais crcdidit. vti fruCPus ab arbore, fed non credam? njfi 

rationem conie&ura, non ex van0 &a, atculer!r. 

Q.. 2. Gad eqciens Me~eororun~, 

6.- Cauk eRiciens vni&rfirh efi Deus, iuxta illud 

Pfd. Qui ht nirp Jicut lanam et. Sepd etiam h b 

ni5, aut malis Angelis fbrnlantur. quare iMa omnia fiO 

gna & Meecora, quux olim in &gypto ad panam Phad 

raoni4

Curiok P 

Bonis fa& Jtgimus, item fulgura & tonitrua in monp 

re Sinai, Manna praparationem, ac lparfionem, In- 

Wlligentijs Viri do&i.adfctibunt. Erieus Rex GQY 

thorum quocunjue pileum vertiflct -venturn profppcrum 

crrabat. Finni & Lapones vcnales prokrunt, 

fentos, fcilicct triplici nodo illigatos, quorum 

filuto, fauentet.: altero, vahementiwco : 

hemcntifinias emptor. habicurus. 

7. 

Caufa uflicicnr proxinr. elt calor. id. ncc falbs. 

nrc folim altrorum. solis calor terram non permeat, 

alera.dcc>em pedes vti probant cc1laria.tRate frigido: 

Sed neque in omni profunditatc aquas.peruadit, licec 

qntrarium finfaric.Plinius lib. t. car 4. ideoque con., 

fpici am ex ornnifundo maris cen uic. Vcrutn noq 

nifi 4 quindecim vlnarum demerfione,moderni Vrina. 

cores vident. Iam vcrd infiancc cernpeitate, iux1aex- 

Rerientiam Gerardi, tanta canfurgit in metalhfodini8. 

aurac commotio, vt lumina teneri propofita cxtinT. 

%@ant. QwcirCa ad Mereororurn matexiam pracurandarn, 

ccnfcmus & ignes fubterraneos concurrcrc, 

hd non folos. &os ignq fe alerr manifelti produne, 

4% Hccla, Vduuius, k plurimi in America apud, 

&ofiamJib. 3h C. 24. ad bafim vfquc cxufii montes. 

NOD tarnen ignes &S: crmsis rellus habet, aliqqul, 

frequentiore, habcrernuo Ethnas,nul~ibi cnim fa1 tern 

in Ctabulo materia doe&insei&j nitrum ac fulfor. Et 

quoniam in Nirrum incidimus quad haud dubie h plurimis 

ad Meteara ignea concurrere prpqu2,crcdw, 

qib i~dolcm Ccrutemur. 

si j. Natura nicti. 

Nirrum cR ahima. p&gri$ ~ pjrii,, naCciqur,, is lw4, 

84 vbi

4 MctcoroIogia 

vbi p d canfli&us aumdarim phima I;mul &f&. 

cadauera : ira,Sicrnienowicz Equcs Lituanus cui PIu-timum 

Kircher & Schotus tribuunc. Signum efl nitrip 

fi terra gufiata morficct hguam.: fi hie& catboni. 

bus iparf!m, crepicet, cuiufmodi non rar4 habernus, 

Nitrum artjficiale saafcicur. in Itabulis ex ea materia, 

qu*,rclinquirur iti Aabulis : fed nondum,purum, n& 

deco&io.& ars adiuuerir, quqhoc modo iuuac. F3- 

CCS, quz:refiduz ex nirri Qaeiul decoklionc fiernunt 

&b redto vhi tranfeunc homines &iumenta frequcn, 

rids, crailitie pedis vniuo, tum,obruunt,varij gtncris I 

pecorum fimo, eode mquc- pcr fundi finunc. poi1 b+. 

nium proupnic vbccripir FIOS nitri efi, fl (IS muratius 

in locis obkuris nafiifblirus, vbi non deefi, homiditas 

: perficirur verd affuiiotrd,lixi,uij facti ex cake, per. 

colatur. dqco uiwr.2c psoinde, 6 vbirju6 i+terranci 

&nt ignes, 8 non ab incendio faltem 3i terrae motu, 

quem. nitrum creparls facttet, iGeuri eliemus, Crcpans, 

in quam, quia,rronaader, imo fugic ignem. impone 

tatulat ferrex candenti, fi non liquabicur, fugier, 

Bammgm ne.quaquaq concipict. Si caibosli irnpofucris 

viuo, proripiec fe quidern flammula, fciedccarhonis 

non nitrl. ignis enim,ad prrfentiaw boPis fc excitat, 

fita cucnit &, in inccndijs dumaqui mediocriter pertunduncur, 

ita &, in officinis fabrilibus dum.carboncs 

tefperguntor. Dum liquatur, nitrum, fi ei fdfur irricteris, 

noli comburetur, fed rantummodd fulfur in& 

ri Cuperficic ardcbic. Quod carboni conringit nitro 

fupcriebQ, hoc omni incenfo pingui oleum ardcns 

perfunde aqui profilict, p:rfundc alia- pinguediaem, 

in altum Ce proripicc. mt~O msalla foha cofdcm 

tlrus

Curiofa, 9 

~lrus facient, cxperiri cuiqwc, prompturn im plumboo 

Quia dum fc aqua oleo inilnuat, leue elernencutn ignis 

in alcutn fqy mecu hoRis. aqua ,enim peruadit,oIeum, 

i'ideiuper afflual: praporcionat6 fe res habet in Mem'ilis. 

Phis pyrius erjcit globurn, quia dum fulfur 

acccnditur quod ell Aagranailimum, ignis Vt hum-. 

hoItem maximum fugit nitrum, concipit impetunt, 

dripit globurn, refrigcrat enim nitrum, hinc febri 

ardencihus fa1 prunella offktur, quod nitrum depuratutql, 

volentes glaciem confixre, nitrum adhibent ob 

frigus, i&m,pb ilccitatefn alhuam, vti diccmus, vbi 

de gbcje rr+&birnus. Eodem modo dum crocus mcpaptur. 

8ep njtrum \ancinaonio. immittitur, 

pampcimfim fimul Jiquanrur, maximo cum impctu 

?ugiunr, Quodfitcrtii &quart; R~CC nitrum addatur, 

fundatorjue ancimonium, non amplilis,audirur firepitus, 

quia iam Iulfur omnc deqagrauir, quod ardorem 

fouit. Sic buryrumantimonij, vulprj didturn Herme. 

ticis, fi fpiyjtum nitri fukc em, bnht, ac flammam, 

cancipit, quia ib .hoAi ,co Y le6tis virjbus oppmit. & 

eidem ratione aqua fortis cfferuefiit. Quia ,buryrum 

antimouij maxi& parte fulfiareum cfi. Ferrum eeiam 

de chal~bs h&&t copiafum hlfur, ex coque fit dum 

fPirlcui vitrioli inijciuntur, quod fiulfuris odorcm exh&nC. 

quia fpiritum +dum4 ferre fulfur npn pot& 

rd ~i 8c quzdarn alia, itaquc fe CoIIigic ac opponic, af: 

efi calens nrcuri conccrcacum Aammeicit, quz 

cin flamma iuIfirc alirur. Conrinct 

ipie fppiritw 

vicrioli nonrlihll {uifurjs, fed modicum. Ex rjsdem. 

caulis aurum hilminans acccnditor. Quia tllcri SpjrL 

turn in ie CQntinec, hic fi incalelcaf 5 proximo igne, 

Ar fugir.

Curiofa. f1 

qvi &Pant inhrnnes porus feruare, Vt pmhibcarur. 

halitus ex confilio Paracelfi lib.?. de gener. rer. natur. 

oleum iuperfundunr. aut ex vulgi crulti panis in- 

ecgtll;)t, varioque muniunt opercula. atque hls dol- 

bpdis modicus tepor fufficir, vti e-tiam linteis i 

madqrc ficcandis. 

§ f. Oaufa Finalis Mcreormont: 

8. Cauh Finalis Mcccororum triplex afiignari p& 

teR, Naturalir vt Elementurn in quo fit Merearom 

expurgccur. dcpuratur rnim terra extra& vaporibus: 

aqua, lalkdine : aer, vc&k dcpuratis aucem clementis 

animaliurn finitas tutior. Moralif cdufi e& cog& 

Dei,.cirn@r,& ;InUX : ite~cogniti0 perfe&ionum 

illius atquc actributoruh. nam Pfalmo atqcfiantc, 

Magntjicrntij cius nubes d$urrunt. 

fiiblimi & tenui ferrur! tanciigncs 

hagorcs mugiunr ! tanta fpcpeEeacul8 theatraquc ape& 

untur ! bnique Si+rnatriraIir finis e& ilk, que- 

Deus arcam f;o confilio profixit, vc Horninurn pat- 

nitencia, malorum impcndentium mina. ac dcnuncie 

% & oiusmo&. 

E!ALR8 PRIMA. 

' Metaovd Ism&. 

9. Exhalati0 VI: flammm concipiat debet e@ e= 

leofa ac Pinguis, idcirco prius ca1,orc prapardt in ligno 

i% IamPade ignis libiquoddam oleofurn, quo pafcacur: 

Cui"~ defeau cinercs non ardent & ferrum fmpilis i- 

gnlcum ampliiis non candcrcie, exufio, ni,rnirwni .Mfk 

rCOt qUQd,erar.maceria cuiufdam olcoii. @ea itaque 

Mcrce- 

b.

I t Ncteoqologiq 

Mereor8.canfian~~ oyhalatioac p ngui & okof0, vchc.r 

menter attenuato arque ideo, ." olatico. Sed quibuq 

caufjx accendi ppifint qunc dmnus? 

$ I, Modi quibus.Mctcora pqffunc accqndi, 

Accet~~uW?', 4 varijs.caufi.s. Soji$,rad&, vente,aqird, 

rmtipm@fi f

z+ Meceorologia 

uerur. poRhrc extrahatnr anima ca Serapfiiho, quam 

ipiffabis hubuli ventris puluqrc ccnuiffimo. Danrur 

apud Frqnsbergerum mrxriona que etiam venrk accenhtur. 

Vnhn ex eo tranGmimus, plures videre 

clt ayud2Kirch. in mundo fubtcrran, pxope finenu 

torn. 2. 4! atramenti, fulfuris, olci vitehum, fingulorurn 

partes aquas : torre in frixorio fupra carboncs: 

rum addc partcrn quartam cctz & incorpora : 

fcrua in vefica imhuta oleo; & orificium cera occlU. 

de, neaw fubincrcc: hanc Cr rccluferis, inquit illc, nofi 

follirn pluuti, fed & ventis poterit accendi. Sed et;am 

notum efimipirifiq?m acccndcre horrca, fi nimirum 

rnadida frugcs comportenrur. idiplum incra nabem 

cuenirt pod. nam fi cxhalatio calida & ficca 

abundct de pingui aerco, diutibs calorem rctincre pad 

re& concepturn &potentitis frigori rcfi+c, & ab 

circumfiame confirin ,i vfq; ad Ammam, ccrri [anta 

vis eR huim Lircum P Iltentie, vc rn medijs flammjs 

producat itrias glaciei, vti expcriunrur Chymici in 

his foitlaculis. Nuh eeiam Ipfk vel per reflcxio- 

ncm *ti fic B fpeculis caois, vel per refradtionem vci 

in*conuexis,veI & pl&b+' 1t-1 eSdern partem exhalati04 

nihus r&e&tencihus, t.ci A fpeculrs planis COnCingiTj 

ffamrnarn poffunt excitate Oricur etiam ignis attri- 

tione, falicrs cnina frktfia iicca fi confricentur, ipis t* 

rumpit, vtt ekperrus io. Bdkfmanrinus de Repclllbus 

lib. L. cap. 2. n. 17. idem contingrt vicis palmitibus, 

&.fricato capite hurftam ( iiiquic idem ibid,) panno 

lanicinio, elilo fells dorlo, alrarum~ue animantium 

calidarum. illifus filex fcrro eduric ignem, idmb 

pfianr moIcnc)lnorum mola .: dum cnim nirnium 

aec

1.g Mctcorolo$a 

vidctur. Taem ab, equum fe'habde candidurn, qd 

dum in obfcuro fricaretur itrigili, kin tillao eiaculari a 

videbaturd eratinquit dlc,fquamrna$ue furfur can. 

didum fudore 'ficco, quod dimriCtum exiliret. hoc 

modo Be hoc adrnirandum Cardani lib. 8. Varier. 

cap. 43. explicamus, nouerat ille quendam, qui quo6 

eies capucium reduxiffct, velut agitato cicione fcincib 

cffundebn. Nouimas & nos quendam, hipcis 

&orurn refutaris nociamum , qui in iuniorc ztato 

dum excuteret in tenebris tibialia totam camer8m-r 

illultrabar. ita equi nigri &'cati antra pilum perf+ 

&I, fcinrillanr. nam hdor pinguis & vifcofug exit 

ex przcalidis corporibus & fiatim arekit, fuhindejue 

in%,mmatur. idem apparet in ccrtmcrerijs, coquinisi 

hub patibulis vbi videncur ardere lumina. quia in ilb 

locis terra fixmoo pingues & craffos exhalac ex mor 

cuorum cadaueribus. Ignern ciufmodi nobis exhibuic 

faccarum candidurn cui nullum ilium illrfimus quin 

flamma eiufmodi operirec culrrum. Tiberig equus 

flmmam in pugna ore eiettabat interdum, vr fcribic 

Gillius lib. 4. cap. I, de quoeft & apud fdeliodorurn. 

de alio cecinit Architrenius 

- * - ignes equusarduus efflat 

&hanus lib. 16. cap. 39. fcripfit apud Chios fui& in 

quadam Pellael montis valle enatum draconem, qui 

cum ingenti fibilo €lammas dum refpirarer twdabae. 

Huiusnarurx prodigi j, v t rationem demus afumimut 

ex Solino in Polihifiore cap. 30. draconis defcripcio. 

nem. efi befiia oris firidtlfimi, molis maximae, Cali- 

di6morwm vifcerum. hoc norato. befiia,indiget md. 

to'acre, vt aehm tempcrct gqo cxuri ridetrar,h~no 

Peg

ib MereoroI&ie 

camphora, &farin; pyrij refpergac, cxaitbque aceen* 

ias deijciar videbit corcuofieatem, & fcinriilas & 

&ahmain & fibillurn audiec. 

caevir v. 

De Stela cadento. 

r4. Stella cadms clt cxhalatio pinguis accen'fa, at$ 

decidua, talcrn 'efformnt, indita pyrobolo materia 

eo 'we exufio, cunl igni deorlum deikndeno. Pro ea 

,hhnt 

ialnitri libram fernis, CuIf, vnc. 2, Succini pul. 

uerilaci vnam, antimonij drudi dam, I;ulueris,tritj, 

trcs. Alii Sulfuris vnc. fernis falnitri vnc. 6. p&-ris 

fibtiliGmP criei y. ierrpis? ohbani, Mafiicis, cryfiallj, 

mercurrj lublimati. finguf. vhc, 4, ambra albar,vnam: 

camphora, anrimoni), auripigmenci, fing. vnc. fernis. 

brnnes mateqas terunrmifcenr,arquc gummi Arabic0 

formantque globulos fabz quantitate, at+ 

j & fituppi inuolucos, pyrobob imponunr. 

cadenrcm fitellam exprimes, A filum puluerc 

pyriwconcrito in crultatud, accendcris. 

k ASP If T VE 

De cRpy5 SaItRntibHL, 

$1 

q. cap-af&~atts junt, ignis per exhalationem in 

Ponfiurn inrqualiter exrcnfh bracedens, qui: cum motu quodim & quafi traniuh ignirur. caliecr damma 

procedet, {t colliculos pulucris nitrij copules 610 

'fulforaro, atquc fuccendas. ii?d globum Igkantern 

ighkxnunkhabebis, lignclim chra fieri caum & tubos)pIurimos 

incrude, qui ornnes centrum rerpiciant, 

bfgucosrcr~ pdue;e, hi enim quotics explodm totics

z% Mdcorolog ia 

C Ab P V T VIPTd 

De Lampadb. 

17. lM#W, licmurn, @ib abendenz, qui, &, @n;! 

albu~~dicitur. dque in materia pauca & conglotraral 

iK aequaliter fubtiii, qur ob paucitatcm extendi ne’ 

queacI fed durn extendit fe in vnam partem, contra’ 

hitur in alteram. T.alis o h decidcral: Romx, 

Germanic@ Gladiatorurn fpettaculum ederet. cotl’ 

firmat hanc fpecuhionom experienria pyrorcchnic! 

uatn CUP, do&Mmis rnufuari non dedecct, &t# 

Jliljs MagiRris fide in arte ha. Sic autem habet. 

sipiunrur antimonii ,crud1 ht. z. falnicri lib $. fiiulfi’ 

rislib 6. Colophoniz lib. 4. csrbonum lib. 4. fitjqc 

globus, qui kijcitur mortario, hic enim in {uo cu& 

ardet & hcet- Alij fumunt Anrimoni’ libram i‘emisl 

iiris lib. femis+ 

Colopbonia lib. I, picis nigrae lib. fcmis, mikentar, 

&in fi&li hpra carboncs, cum cautela, liyuantur,t~fl 

fioppat tintvm inijcitur, vr materiam ebihac, forman 

mrquc globi, qui c6dem modo, vt ptiores in aLuw 

mit tun tur I 

C Ad P V tX. 

j&itri libran I- Carbonurn lib, I. Sul r‘ 

18. 

Bc minutiouibtvs Mptooris igntir, 

Minuciora,hnt ignea Metcora &quae forrnaai 

rn iuxra figuram exhalationis, tralres, cope!, kd&’,/dd 

gtg, &c. qua ica fieri expericntia nobis PyroCcchsica 

probabir, pie firnilia exhibcc$ aut formandoin e aw 

fipram materiam, aut maceria fdam earn yartemdcd 

acgcndo. ~t~lt~tn igneum ita pyrotechnici formanti 

Antra

Curiofa:. 2) 

Intra duos affercs reducitur canalis ipiralirer duQus 

matcrii pyrobalari impletus, mulrajue ad eum, per 

?&rem ducunru; foramella, quibus 4ingdi pyroboh 

addunfur, vt eo Cuccefiu4 flagrante ctian ipfi non fiv 

igneam formant ~ Q C 

mu1 accendantur. ~lauam 

modo. 

accipiunt libram vnam picic, fulfuris vnc. 4. Caibonum 

vnc. 2. mifccnt, & pinguedinc vel crernato a= 

fpcrgunc, ac glQbUm formant,eique addunc manubrb 

urn,, atiuc accendunt, Gladium igneum hoc modo 

tonitruunc. Intra rabellas ligneas oblongas ad imitationem 

gladij canalem includunr. Sapiwfquc lignum 

perforant, & ilngulis foramellis apponunt rochetram. 

calicom igncua ,ita confticuunr.Afit calix i li no torna. 

tUS, habceque canalem, qui hac vel firnit regletur 

materii, quz obfcurarn producit flnmmam. p. puluc. 

xis vnc. 4, Sulfuris vnc. t, Carbonum vnc. I. Anrirna. 

oij crud. vnc, 2. ii1i.s communis vnc. I. turn in fundo 

ponitur aliquid pulucris granulaei, & pyroboli infe- 

rumur, qui orbcligneo teguntur, & tandem pice indu- 

cuntur, hic calix infern; accendrrur. Alias figuras fic 

‘fkrmanr, excindunt intra affercrn quod volunr vi- 

de% & ignem incus pyrobalarem recoodunt, ita, vt 

nonnifi per ea, qua; iohnc foramina refulgeae accen* 

61 marcria.

!$. I Mereowologia 

se. Boditp~ like 2. theeari, nonnifi i demonifi,, foq 

mari. Sed fepofifis rahulis, fidmen Tabu e/z exba/dtifi 

hi& metaflari 'materid,'qug conglutinarur inpar f4rin4 

biz bficcd &conatur in fecundarn regionem ewady 

re, ied ab obitante nube rcpellitur, & tc agiratur 

tandem accenditur. QodG diutids rqtinearun. intra 

nubern, calorc folk & nubrum frigore cogent$ &red 

fiit inlapidcrr, quem mayla fulguris, vc cognarum 

ambit, & cum ill0 iaoatur, 6( deijcitlir.\ eruditi & 

philofophd, Maro fulmen defcripGr 

Tres imbris rorti radios, tres nubis aquofs 

Addlderunt, rutili trcs ignis, & alitis AuRri 

ores, iunc terrificurn fonitumque merum+ 

flarnr$sjue fie uaclbus iras. 

anripe4afi ve P aquis, vel vcncih: 

fundus cnim nubium fqp& abdenfitatem a uaruw 

acccdit, idcocjuy rupro e6 paGm hie inter 9 ulmina. 

tiones. Iam caufas prxciguarum eitis proprietaabm, 

reddamus. Fgrpv derr/uml fa& hoc materia propried 

gas cii rapientis ignem, nam & aurum quod vocant 

Fulminans, ima petir cum fragore, conficitur apud 

Kirchcr in mundo fubferr. hoc modo. Accipe aqua 

fortis ex duahus partibus virrioli & vna parre nitri 

dillillatat lib I. & haec erir aqua regia. in hac auruv 

in fufiula concifum Ieui cdore, cum nonndla abullluone 

dilfolue. SoIutioni huic guttatim initilia lixruium 

ex Tarraro: & vehementiebullitione ycra&i aw inItar limi in fundo fuhfidec. hoc pelaR0, lalb do tamdiu cluatur, donec nihil am lius acrimoniz 

a parcat, fcdimcncum podea auri P euilIilno calore 

IPCcCtUr, & fier marcria, qur vei odore ignis ardefcit- 

Simia

26 Metteoxdogia 

in crucibulum, quod altcro fimili claudamr : ferrei@ 

filis colligenmr murub, atqve cnmmi~ura ne materil 

perfpirct, luto munianrur : hoc vbi fuerit.ficcatUm, 

.defer ad calcariam vel Iacctariam fornacem, vt hi, 

igni vehementi correacur, &poitea fimul ctim cllcc 

vcl lareribus poll cxc'oc;tis erime, & rupris exrake 

vatis, materia intus contenta, propofira iacis!aciet. 

Alii compofirio Alcxandro M. adkribicur, & Gc ha. 

bet. 1. OIei bencdinilib. I, oiei h i lib. 3, clei de 

vlcellis ouorum lib. r. 6ar mixtura. Terria eL). Filii 

Amram, celebris & ihi, qua etiam fcrrum$exut.ir. 

direr verd initiruitur. 9. Picis liquidat, gummi IU. 

epcri, alei i lacryma rcrcbinzhi, alci ex hicurnine, 

alei ex fulfure, olci de nirro, olei ex ouomrn viccflist 

olei laurini, fing. partes fenas, puluerjs Iauri liccz, ca' 

pies vrriufquc in aqux Sitit maceraniing. partas z+ 

faljsperra ad pondus omnium. imponanrur hac 

vjtreo oris angufii bene alturraro atcjjuc Iutaro : & 

defodiantut! in vcnrre cquh0 per mcnks kx, quart0 

qpojue die agitando,deindc di0klIentur in Seraphino. 

(Quarta Florauantij hoc modo habet, P.iVernicis qui 

coria inaurantur lib. IO, fulfilris Piuilib. 6. olei reti* 

n;e lib, t. faalnitri lib. fernis. &bani lib, L. Camphors 

lib, 6, aquz vitt optima voc. 14% mike ad lencufl 

'ignem (& Ruppas incingc. Quint& Vfanus hoc rm- 

, do'componic. e. PuIuerb, fdfuris, GInitri, {ah am" 

monjaci. ana Jib, &mi$. camphor= vnc. 2. haec ccrarimu, 

& cribrentur, addatur pugillus iahs communifp 

affundacur olci q, f. plura eiuGnodi inuenies apd 

Blircherun, ~chorum, Portam, 8c alios cxpcrimcntg* 

Air ex pkiloiophanccs. , 

$3. De

tt - Metcorologla 

re, fed Alber. Mag. ncgar fidem. de Saiamandrard 

vita in hoc Elemento affirmatiuarn Lyuitur. Gale. 

@us, in igne viuere, &.poll illurn Matthiohis etiam 

PyrauRom ncgat. Cardanus illam putat ex purgam& 

xis ignis oriri, Scaligck & Agricola ex ipfo igne Nos, 

cum Ariftotele dicimus nafa inignc, fed non ex igna 

verum ex halltibus, vaporibufquear4uc furno, ex pu' 

ro ignc nihil cenfemus generari, ficcus illc cR., gene. 

ratio requirit brncxem w ra ac atri per Lcnedifiiy 

nem Cicator impcrrijt faxunditatcm, non igni. ~i: 

uus Thomas Mamandram concipi credidit: in igne, 

fed cum pyraufia canfiidir. Sslamandra eft lacereg 

ijlecies pundis itellack: inuenieur in fanribus ac ma. 

ccrijs, vincitur h magnis ignibus, paruos lupcrat frid 

gore: firnilis ranz clt vi j&j cau& aqr; ; efi 

alia paluitris, alia terreRr docct Grcainusn Kit1 

&crus IC illam iidiffe kepiLs, fcribit in fua china, gC 

defcribit cdfc rnucofh ac plenam naufm, in&r li. 

macum tardam, carbones acccnfos fui mucofitatc ex4 

xingucre, hocipfun fintit Scalig. exer. sol.' air Kif. 

cher, & limaccrn in hpprimcndis ignibcis aqui aC 

Salamandrani valere, S6d fabula eit hoc, aniqal in* 

namr candcla, 

crit innocua, & haw 

cpud plures legimus ; 

iiolusris cum caIce,

$0 u?” Msreorologia 

hai, hic foluie aurum, aut argentum cladrum non.Izc 

fo vale: gladium vagi& integri. confumtt vcfirs iIlzio 

corpore) crincs adurit incatlo hominc : pqdem, 

cornminuit cake0 non fciff v : rnanurnika&t, chiroe 

theca nonaffliCti. CadW huius effc&us da Arifi, 

& Dam&. phyl; C. r8. quia rarioribus & tenuiorihas 

parcit, duriora aduricaut dcCcruit : iateauioribus quac 

non relifiunr inueni facilP porcm, ~ U O S .ecIerritn2 fid 

ne, aut cu n pauca noxa, yermeac : in dur idribus au‘ 

tern inuenit reliltentiam, & quaii contumaciam, quz 

incro turn & ccleritatcm dum retardant, Gbi nocent.: 

rumpit enim illa, admrit & deltruit. contingit ramenf 

t’t faluo vafe vinum confiTrnar. cat& el t non ignisr 

feed alia qualitas quz iuhito vinum in ahem rcCoIuic0 

Soctr+ @drier habet fulmen fuliginofim, fumldumj 

decolorans, a d propter flstnmr mixtusam mad cum fir 4 1gine;non exurir,&d adurit : extra non 

jnrra depafcens & denigrans, qualem effeCtum dabif 

rlbi cxtremit?s &mrna, clim ardet pice*. Tcrtib 

fprtrer appcliarur fulmen chum fiue vrkns, qU0d.p~’ 

riorern habet flaniman ideojuc rnagls vrir. alias fp* 

cies miniis nobiles affert. Plin. lib. 2- c9 +

?4 Metcorologis 

de, quia cxhalatio non tam lac& fe exrenderat, vr itw 

uolueret vtriimque. 13, Ordinarii cuneus fiilminis 

infra terram non vlrra pedorquinos defccndit : defcendit 

globus tormenti, quia non lapis, fed exhala. 

rio impulfu lljo fertur, quomodo folcr accenhs iolus 

yriws, & ii cciam lapis fertur 

{hero, glohuo intra tubtim, fic 

mentior affigitur : lapidi, pars 

&per vcarix lapidis diijppergimr intra terram, 

14. Fercur irrcgulariter, proul maceria per a$refiu 

fpargitur quam profequitur : impulhs &in& e(t im 

libero, qui i h i repercuffu aliorfum auertitw, hLiG 

cccinit Horatios 

- - - - ohliquiviafulminis, 

wbliquitatem infiier facir VIS ignem, qux A natura 

&apetit, facir acris refiftencia, C~KZ magna in V&P 

cioribus potibus fcntitur, inde eft, vt etiam fonieuf 

Qat, & quadam hagainfur. 

5 7. Remedia Fuiminuni. 

q. Actncdid fulminm. Varia przfcribunt varib 

AIij fuadent loci profunda fubrcrranea petere. Allf 

peHe vituli marini inuolui, qua de cauh olim ~mpc* 

ratomm tentoria ex eiufmodi pellibus fkbant : & AW 

guitus Imp. pellem hanc \tbiqUC circumfcrebar prop 

prer I~CKWTI 

fulminum. cauCdm COliapur haius ahti- 

doriredderc. Plin. lib. 2. c. yf. Quia cx natatilihus 

hIum vitulum marirwm non rangit fuimeh, ficut 

wolatilibus Aquilam, quare & arnligera Iouis, & par. 

ticor fulminum vocatur. Conimbricenfes opiriantuf 

Eurc duo aninialia occulce nawriX inff influ percipcrc 

fulmi-

3c Meteorologia 

5 8. Specialia eff&ta ignis fuhinei. 

Ignifr~[tlsineRldenigrae carnes quibus incidit, 

paitim ob adultionem, partini ob voneni affufionem. 

solurtmstaffa ob falem ammoniacum & nitrum. nam 

fi eX oleo ialis ammoniaci & nitrl elly&$uni lampa, 

dis imbueris, & per fiaulam obliquam aurifabrorund 

in merallum flanimam impuleris, him flucr. lmrj 

qnrra putamen nucis h~ues metallurn. Recipe fulfur, 

nitrum, cartarum, ana aequ. concundc, & in putamen 

infundc, inrracjue hacc icpeli mctalluni, ac &mum 

occende carbone. im6 folum infhrnmacu~ idfur, fi 

, appreKerieris ferro, in guttas friabiles ferrwm diitiliabi* 

tur. Metrlla fubinde, ignis fulmineus, qua: arcigic 

fmgilid rcdddir, id Metcurio adkribimus ; CuiuS 

fumo, iuxca ParaccK lib. 3. de generat 

oleo vt vitrtm&agilc reddirur ferrdm, quod dir&ii 

inmar arcnae, idem ibid lib. 4. doccr, fi laminetur, & 

cum Mercurio amalgametur, demum mercurius per 

cxpreibnem kparerur. LaRe citius extinguitur: 

aqua enim przvchernentia calorfs abit in vaporern, 

iiod eriam in magnis incendiis fieri $eOauimok 

Zurn per @hones inijcerccur: vapor verb in alcufl 

collitur, & fic nihil aqug ad pcrtingit. lac ao* 

rem hi fe glutinofitare affigic rei accenh ac intra yo’ 

$os ignem-l fuffocac: ideoque lac adhiberur potla’ 

mum caprinum, quia vikofius. Facimus fidem Plinio 

lib. 2. c. r4. Ncmincm rangi fulmine, qui eius fo’ 

qum audierir, idtm cuenit circa hlopos, fonus pofi 

iaumd. 

GA*

curiofi. 37 

C A P ‘V T %?e 

Do Fulgrrvu. 

zf. ~ g l gefc u ~ exhalatio accenfa, feed minbs V b 

lep~s 

qukm fulmen permixta, practerea fuhinis materia, 

cota Gmul inccnditur‘, fulguris per interuaUa 2 

fulgur intra vel paulo infra nubem accenfum prodit, 

fulmen autem longius excurrit ac vibratur, quare ab 

antiyuis, fiilgur diccbatur Iouis cornminatio, at vei6 

fulmen, iaus. Verulaminus lib. de Ventis, notat. 

Si fulgtlret B Sepremrdonc, grandinac. Si ab Aulb 

& Zephyro, irnhres ‘& tepor. in cad? efi cornmwio 

flumidi aut frigidi. 

c A P v T xir; 

Do Cowfifitimo. 

2G. ’ Cowfiationem cxhalario non continua facic, im: 

de lumen eius tremcre videtur ad cum modum : vt fi 

quis acccperic fulfur, falnitrum : naphcam, campho- 

‘ram, rqualiter ad pondus, & cantrita, fpiritu vini 

dhcrit, ac in cucurbits fupra carboncs fecerit exhad 

lare, accc ti &in face ingreffus, accenderit. Vel fa- 

cilih- lnam &ram puIqdaram, per canaliculum. 

in candelarn inluffla, videbio qwiddam carufcationi 

firnil‘: quam adhuc magis exyrimet, pix Iuniperi 

codem modo parara, ac per ignem,ia&ata. 

A k V T XIIJ. 

DQ “Tnitrp; 

27* Tonha ell foniriis factus in nubibus CX adcen- 

GQnc Fxhalationis calidr nQn continux, Intonuire 

G3 poli 

m P

Izr MreoroIog ia 

FIE mbris nicrt ignibus zther, non vcm exciratur 

lric ionus per nubis veluti alicuks folidi ruprionem_l. 

aarn in metalllfodinis iiniilia fiune tonirrua, vc firid 

bit Kmrchcr. in mund. Subrcrr quoties exhalationem 

anci~gir accendi, & hoc ipium fieri cenfemus izEv 

m;ronte Afilcano diRo Serra LeQniS, qui rantoped 

iErnper ronar, vt ad,fo. milliaria exaudiaear. Anaxad 

gosas credidit ignem in nubc, vcluti dum cadens fa* 

tl)m aquis inijcitw, extin pi, ilof+ ckre fonos, 

Scdaeque vllum fibitttum ignium intra nubs tam 

dedum at conkruet ignem, neque nubes ram ar& 

&ingum propterea fi ita accenlurn aeri expoQcrL 

hmiido Iapideni, non ronabir. Paracello nihil ald tcmitrua quimfirmamcnri collifio. Tonirru quia ver’ 

s k terram asrem impellit per quem defertur ionus, 

vchemenrih fihinde mugir quhm rormcncum h& 

qm,fd nQn cam procul exaudirur : quia rormcntutir 

VusS latus aerem impellit, ideoque parte aducr& 

na;sximi ve,nw fauenrr ad 20. etham mill. gcxmanica 

wadicpr. Paaccedere, folenc tonirrur in quem$ 

mrum rcrrae, quia aqcenditur exhaldria qsz dcindc 

Bocum majorem, vt pot2 rarior fa& quorit, ac cera 

rr;m5ngoncqrie, iqde &quando etiam cum i nC cruW 

p& Cre,pat tonitru, ctjm partes to~fimu 5 flarnF. 

hnt. ec~ modo ~IJD glohu1# ViCrcus quanticse a. 

wllanat a4 m&xatcm aqd nitros; rcpJer,uF, herme. 

cladis focoque inieCY;n Vel cerd illurn crepiC 

facit humor CxhaIationi pingui ardenri incidensr 

ad mm modurn, ar& fi pinguedini, wcl mi, vc I 

ardenei, guctam aqur inieceris. firidec 

m cum, per mreriam fiwnidam ignis difcurrir. TU* 

, mul-

40 *r. Meteorologia 

gum copiarn, lites. QUB fiunt in Aprili, maritima 

pericula, noxam icminibus, LeopolrPus tamen air# 

annuntiare bonum annum MaiaIia tonirrua pfu: 

uiam copiohm, fcrtditatem optiman), iuxca rum qui 

Bed8 kriptis hacc inferuic, at iuxra Aufiriacum, fa. 

mem. In Iunio, pifcium copiam & annonz, In IV 

ria, fi h t , pericflcaerur quoad vitam homines, arbad 

am fierilitas efficieur. Sed iuxta Leopoldum, fmRd 

boni, & fruges copiofk Si in Augufto tonuerit, pe 

relint ferpenrcs & pdces marini, morbi kpotuo 

Si in Scgeembri, mulri fzculares homines moiiunturt 

.fruglsm copia & caedcs magna hunt, In OAjbri to' 

mans crlum, venros, tempefiates & fruCtuum inoyi' 

am adducit. @od in Nouembri auditur tonitru,ad 

mcac Rerilicatcm omnium rerum, fed iuxca Leopd' 

dum frugum copiam, & hominum Maritaced 

~uod in Decemhri, omnia bona portendit, copiae 

annonat, concordiam populi. Amplilis hi Mattologl 

progreffi eriarn ex diebus propherari capcrud' 

Quod, inquiunc, tonitro die Dominic0 perionilir; 

PeAcm in der0 & moniajibus excirar- Quod fe@ 

fecundi, morces in coniugibus. Quod tertii fer11 

frugum copiam. Quod quarti die, effufiouem fiw: 

guinis humani & Ccortorum morrem. Quod quinti 

fertilitarem 8( copiam pkiun, Quod lexta, bel' 

Ium, aut cacdes Regum, aut pecorum pebtes, quod d 

tjmi feprimanz, bella aut pcfks. Sed quo hac fufl' 

damento ? quid rationis fufplcari in hls poffumue! 

experienriam I at 71ia expertus Leopoldus eriam iPfc 

biw artis fcicnriGmus, aha alii. Sola nimirum id' 

perefi temeritas & credcndi & dicsndr tanquam bl' 

fiS

cs firmiGma. ~otefi 

Curiofa; 4r 

eriam toniiru fine Ignitions ' 

prouenire. Recipe ialnitri purificati lot. 2. lulfilris 

lot. 3, illis rartari lot. I. putuerifa &mifce : modicum 

impone cochleari fcrreo, fupraque candelz flammam 

&tine donec Galefiat, & exyerieris. Idem audies,G 

per aquam regiam foluto oleum Tartari inflilla- 

ueris. vel ii fpiritum vitrioli, fpiritum fulfurrs cum 

fale terrellris hederac confuderis. 

§ z. Effedta Tonitmum. 

28. Foil tonitrua prodeunt fungi, quia pfuwiab 

qua repens fpiricuumque plena affunditur & hra 

plnnta ex varijs cxoritur. nam ii cui placuerit iemi- 

narc, producct ex concifis ac pridie infiris fungiq 

prodibit & ex cortice p@pUll, & ex cornu ariecls, 

cauendum tamen ne ferrum fe admifccar, quia venenatos 

rcddir. Tanantc caelo acefcit muhm, imd 

cercuiiia reccns, quia vafis aperris in q1ibus eiuimodi 

hquores afleruantur, exhalatio CC inlin'uac : idcircd 

Thimon fuadec vicri fragmentis (hoc enim minimd 

profurn przmunirc orificium, Lemnius verd, de 

occultis I&,. L. c. 48. ferri lamilia Tonitru aliquandQ 

inducit fordicarcm, concufione vchcmenti tympanum 

auris larando, vel etiam conucllendo. Mulca 

per ikidens ratione tim oris excicati operatur, 

dmceruas ad parrum difponic, conchas ad aborturn6 

alia ciufmodi. Contra mceum fe animabat Cali. 

'@lla.ImP$m vti referr Dion, iam caput obuducbat 

ne audiret, iarh fib lectuhm fe deijciebat : randenb 

madham Srilmonei excitauit, qui reronabat, atque 

faxa in cdhrir aducrfus Ioucm iaCtabat illud Aiacis 

vfur~ahs. fb&e be, lr~t ego .tc. 

P s: (2 A-

+. Mqteorobgia 

e A P V T XIV.. 

Dc Gdaxib. 

29. G d h h irnmeritd Philofophus inter mfC' 

ora re ohcrat :- fi tamen reyofuie, quia nihil afferui6 

fed fo I?? urn difjutauic. Elt icaque Galaxia, vti rtlbuf, 

Optictis demonitat, congeries Itcllularum : quaIiuW 

firnilis confluxus in capite Orionis prabce ipecieQ 

nubeculz , itemque in prafepi. hanc veritatcm olifl 

8 fiubodorabatur Parmenides ac Democritus. Sc&l$ 

ilta vnum quid videntur ob diRaRtiam &nofir0 &I 

Poetat fabulantur v iam ham ladteam, ere fppatiunt, 

quod ince'dio Phaeton ambufit, aut lac Iunonis Met' 

cuzium IaCtantis temer6 in cadi pauimentum effufufl 

nec pllis di nimris hrbct.Thcophrafii opinio crcdefl' 

0h.s elfc ve 8. igium coderrurninationis duoruns, .a$ 

bomifpbzriorunt. In firmamento eit Galaxia , 

n&m admirtic parallixin. Acofia illam lib. 1, C.51 

Jfcric circa polun duitralem miri fpletidcra, fed 

multis locis, maculis ferrugineis dillinpi. 

C 'A P V T XV. 

Dc: ComCtG in. i n c ~ . e 

gq. Cometam Serpxa dum 4 pccularetur morid $ 

xi!. Nobu rirnari illam mie@rrrc in ecclrht tmtu! 

lircl; wr curnjdtwk inucnicndir necfineflj, multd VC~Y 

curb fnculi ptpulur nobt &not& fiict. rerum n4tWA /4CIb 

fu~ nil) firnu1 tndrdit : ininidtot nos crcdimur, in. vejpibl.. 

io cim karcmw, ~ U R armnrl nor prernifiul), ncqrlc omnib, 

putcnt ticdrr~ln, Q in mc/ionficrArio ciefi/unt, cx.qui* 

bu dud brc dta rlind quro pp n#c (&bibit ,. *@fcfi 

Anaxa:

,44 Mctcovologia 

alix aridiores in materiam ventorurn in regionc in. 

6ma verruntur : quare referc Arifi: Anaxagora tern: 

pore,\C6mktam 7,r. diebus luxiffe, quem deinde raw 

ta ventorurn tempeftas confecuta vc turbo riuulfud 

h rupe ingens faxum ferret in iublime, tk in &geum 

Thracio fluuium demirrerer. Hi Cometac rarius gq 

nerantdr hycme, propter multam ’frigiditat& rarids 

quoque fiunr afiate irdenrrt, quia Materia csnfvmi- 

tur. Ver quoq; nimis humidum vetat exhalationeta 

ram.altP alcendcre, Frequentius in Aurumno, maxb 

rnt quando efi toniundio Martis’calidi & ficci Sa- 

turni. Vita Cometarum huiufmodi pro ratione ma’ 

teriac. Plinius lib. 2. c. zf. Cometam 7. diebus dp 

in morce Coinmo 

riec lib. 14. c. G7. Hifpanis iuxra Brafibam virus pd 

10. dies no&c & luce. Morum hi Carnet= habcnt et’ 

raticum prout materiam perrequuntur. Sub Co 

do Irnper: Sepcemcrionc verlus oricnccm pro 

Sub Nerone apud Senec: lib. 7. C. 21. ex eadem p 

verslis occidenrem, apud plin: lib. 2. c. 2f. ab Aufiro1 

VersbsSeptcmrrionem Anrio r 4 7 f. fbid, Ian, fU 

fib Libra, & inrra diem vnam pervenir ad Bancru 

indc versis Cafiopackm & Ocpheum, deinde versdt 

Pifccq!

46 Meceorologia 

lies fed quim terra muoris petpcme+w ebullienrir 

immanis cxhalacio &lucida. hac vbt 1 Sole a&wi 

lucer. & confcq~ Sofeni laborac vri in quo habet fuz 

uietis cmmrn: fed Cegniirc, ob leuitatem, hins cw 

Barn vibrat vt caput ccnuiorcs iiqiiuntut partes : aucr. 

rit verb eandem A iolc, prout quae grarriora magis ad 

relapfum feltinant. Vnurn, quod porerar huic Icnren. 

c k obllare 3 co&~rurn cfi incotrupri biLvs. S& 

RR. iagacitas in conrrarium flexir , & dernonfirar il. 

10s compofitos atque Iiquidos. h a t difice&nem, 

Cometarum h planera, vclocitas planerae rnotusrjue 

circa proprium axcm circa quem vecuri rota gyriruf 

rapidiGrne, ac renuiter 423 adhzrenrra poGnt e%* 

iudere. Nz nubcs; ctfi ex fe lucida, amplius rarnefi 

!f& rnutuantur .- cleuantur verd eTiam alijs & aJijs 

planera vibraris emavijs : ui prih nata & fnrot~ 

duns facili&S, quo minus pon 1 US illorurn, & tcnuifid 

mi atheris ohfiftic medium : & qula planeta prorrv 

dit zrherem, fi tornera fuerrr anre planerain & ipk 

protrudirur, uquc pldnctam pracedic: polt pIanerafl 

pofirus rrahrrur cum ho vehicolo , idiuc non regul?’ 

Firer ob hiratem, vci ccm plufqiiam rn acre inpelll’ 

mus aur rnptamus celcrirer : ita & ignis fatuus errat, 

& naoi alligatum modicum lignum dum illarnpraic~ 

aut fe uirur. Neque id& planerarum rnolern ,opOf’ 

ret de 4 cercvri nec deficit celh aut marc &Yancu$ 

euaporctit Cxhafrnt+e : reperunt enim quod dedr 

rum, idrji non multum fuit; fed mulrum aeccnuarufl 

lvcc fine Duce furntis in hac conieCtuta. prziuic, nu’ 

bis Kirchaw in itinere Extatico, praciujf: & HeueiiU$’

48 Meteorologia 

proprium fyfiema Tycha, annp 1177. inter Marterd 

& louem. Mdinus anno 1618, inter Iouem & Sad mrnum. Rothmanus anno 113~. quo ncc pertingere 

cxhalariones rerreac, ncc fi percingerenr, videri o!,rc* 

nuirarcm poflenr. 20. Explicatur quomodo aliqua 

de nOuo cornparuerunt in cdo, erli quzdam eorunv 

mlitcr contigerit fa&a fuiffc, nempe per nouam pro. 

dudionem. Ante bellurn Troianum, fex rantdm np 

merabantur Pleiades, VCI elt apud Homerum Iliade E: 

anno rr7t. in CafTiopzia noua cnata eltftella, alia ja 

Sagimrio anno [Go+ a h in peaore CYgni, anno 

tboo. in cingolo Andromeda anno 1612. in pifcc 

anno 1602. in Cete anno 1196. 11. Inrehgitur fau 

cik magnitudo artribui folita Cometis. Nam Tycho 

Corncram anni 1177. dimidium Lunac afliqnar, &pro 

diamecro tribuic mill germ. 368. Annir618. Cyk 

#us pro dqmetro mill erm. 17f.’ Anni 147~. Re@* 

montanusdianerr. mi B 1. germ. 16. Cyfatus fuo eo. 

mera barbam tribuit mill. germ. 38r700 In hac o* 

pinione perapitur, quomodo aliqui Cometac barbafl 

bifidam, aur trifidai~~ habuerinr. quomodo moueafl’ 

fur ah occaCu inorcum, quales fiint spud Caxdan. 4‘ 

de fuubnl. Senec. ilb 7, C. 6. Ph. lib. 6. c. zj-. Sic 

qui loxit anno 1fp. stpr I 2. apparuic in figno Vir’ 

ginis Jeinde $b Scorpionc (&ornodo in eadctll, 

- uantitate dili1permamt. cur lmirentur orJinee 

&nmm calefliurn. Cur non Eclipicncwr, q ua fcik 

cet aliqllli vltra conum vmbric rerrefiris Jri, alij exrf$ 

Eclipcicdm decqrrunt. Caudatum cometam fpe@ 

b r, cpi in oh&rum conclaue perrotundurn fora@ 

candidurn iubieflurzp radium folarern irnmifer1‘’ 

CATCU’

Curiofa: 49 

circulus enim inalbo caput cometq radius in aerc 

caudam dabit. 

6 4. Finis Comerarutp, 

34. Quod pdm mu4 & Camte nun tmeri, varDm 

difpofirione caufx Superioris vtentis naturt ordine 

adfuos fines, eueniant, cuincit (illud quod referc Ty- 

cho lib. I. pag. 812. vbi iic habet. Anno I~ZO. In. 

Tauri montis totius AGz maxittli vifieribus aqunrum 

i niuibus folutis incurfu, trutum efi qaoddam Sybilla: 

Tiburcint vaticinium in marmore anticpifirno lati- 

ais charadlcribus cxararum, quo & nouum lydus Cd- 

&prj+;quod ance hanclcpertiodeth comparuit anno 

52. &‘eiu6 locus & fccuturi Comctie, ita narrabantuc 

rlari, vt przterita folent narrari hon futura. Claude. 

batur autem vaticinium his verbis. Ha onrnia hi6 

ernnt nox, interitsrs, ruinu, darnhario, 6 tenebra bterna. 

Comprobanr hoc dli cornera, qui imagilfem futurorum 

exhibent. qualis fuic anni 1/77, dequo idem lib. 

2. pag. 294. cuius ca ut ‘ie vidia j. Dec. refiatur 

Corn Gemma, qua% gehikens ingenres radios veluc 

haitas eiaculatum, & primiquidem re&; Italiam petiiife, 

alter; Iittus Hcrcolcum : tertii oceidentcm,; 

Qllidalh Biii in azre, vt Equh fipra Ierofolymarn, 

quidillain BoCmiaanno 1618. Iun. E?, & his firnillie 

ma in Polonia ante Succi ingrerim, > 

6. Ef$etta Cornerarunt: 

Sf*’ Efefius Comerarutt, fublunarium, runt math 

teVcfiak has cnim neceflc confiaui VCII~CX. f&

$0 MctFdrologia 

Theoddfio fecundo, quo alibi mare abforprum, alibf 

in tcrram effufum, vencis nimirum terras iiiccuciew 

rihus. Anno 1 ~~4- Syluas & dornos turbine euertig, 

adducunr ficcltarem & conlcqucnter fierilitarem. 

binc ann0 67Y. matnrefcenria fromenca exarutrcs 

item anno 1347. comerem Ccquutalfames Ratio hod 

rum. Quia ad comccam rctpiritur, niagnaqerrr pine 

guis exhalatio! qui cxrraCf& terra amilefcit. ann^ 

1557. peililcntia c(e locultarum tanta vis, vt collfp'pec 

troh eripercc, fwic' poll comett corirpcttunb, 

ratio. quia tempore cometz atr lnficitur cal& 4 

cra(lis exfialationibus qua: materia facik putre. 

itit & dcgenerat ininfedia & venenm. Comes4 

frequenter prrcedit mortcm plorium Libtilloris a4 

debdioris conltitutionis, quia tales facililis vis mdl 

inficit, Gd tfon folec notari nifi din magnis perrodus, 

ita apud Gromcr lib. 3. Lcki albi moytcm praeiult &a 

eR Manil+ Nun uam futilibus eq de c~tcro'verum 

canduit ignibus aithcr. Et illud: 1 

Nunquam colo IpeAarum impud Cometcn 

Squalida dclufi deylorane arua Colonit 

Aur grauibus morbis, & !en8 dorporatabe 

Corripit exultis~ya~is Aarnma medullis. 

adeoque rcceptum illud eft. Ndh Camttez pi tPllr' 

/urn v ~ u ferat. m Verdm exedit Sqaarcialupus 

quo Delrius difq. lib. 4, c. 3% monct cauendumi 

talia iunc & illa PIinij. si Corneta videarur inRar ti. 

big, malum Muficis rniiiatur : fiafpc&h trinoaut qua' 

drato aliquarn fixarum flellarum afpcxeric, literarufl 

ingeriioromcjue intcricum fignificat : ii in medio fi. 

pomn coiifpi~iatur obkceiios mores. WltC3 vanio: 

ra Pa:

YZ Mctcorologia 

bireplero noxijs h'alitibus aere &per refpirium artra' 

do & quia venti dbhinanmr, neque omnes extra ter 

ram erumpunr, reqhiiotur terra motus, & qui erum 

punt cienr maria aut nairfragia excitant-: in animal24 

hus flaw bilk accenditur, y.~& accensi ira facilis. 

delicirorum crebrior iriteritus, qui facilihs tali aErt 

patiltntur, & quia eiufmodi fspihs fink Prineiprs, in 

illis maii vis eGcaciot, mutatis Principibus, ripe 

mutario Staruum & Magifiratuum fequicur. 

36. Obferuat tartlrn Caufious lib. 3. de dome ~ e i 

c. 12, Vix aliquod inGgne malum contigiife, "in, 

prxcefirit Comeca. Tempore Anaxagora fullit CU- 

meta dies 7f fubfecutc tnaxin'm rcmpcfiates, AIV 

no primo hclli atrocifimi Pcloponeiiaci inter Gra* 

cosl fplcn'duit Co&k diebus 60. Ante ~Blarnitatcs 

Rlfichabeorunt rurihuit comeizsri daritake- ienoOic 

dnebrac difpulerir. de quo Camerat lib: 2. de &en* 

tis, Cjadcm Romanorum in Gertnania fib Qval.0 

cornera praccef??. Anno quo erat imperium accc tu' 

rus Nero, cometa caput extulir. Ann6 quo exci P a Ied 

rofolyma, & Imperium Rom. attricuth bellis Galbar 

Orhonis, Vitelli, Vcfpafiani, comefa in modurn gla. 

dij flammam euomentis apparuit. anno 181. fib Imp# 

Commodo, Comeca luxit mliltorum funerum prtnuncius. 

anno 191. dum ferucret in ChriRianos perfee9utio 

Cub Seuero Imp. Spedtabarur Cornera. Arij 

hzrefim varij Comcra prxcefirunr. Mortem Cond 

flantini Magni, & filiorum bda, comer3 praruenib 

tic Romam ab Alarico capiendam, &,calamica* 

utas fib Attila, & Confiancinopoleos fedicio. 

ncm rcrcrrimam fub Idtinlano : & vaftirarem Ro: 

mac

j4 Mereorolbgiil 

regiam & tnutatior~em in mcliora denorar : ff fUcd 

rubeus, bell%: fi in Oriente apparuerit, omnia +Z 

notar, cicd euentura : fi in occidencc, tardiljs : ti inlfar 

Lunz cucurreric per 12. figna Zodiaci, motus varios, 

diuitum damna, & rnulcos nouatores. Czruleus, 

paruus, caudarus , mortes & rixas : ii lit in afcendcn. 

te Nati vel acdifikij, citd ilhd dcfiructur. Si in figno 

Arkcis, rcbgioforum mala, dolores Ocu\orum\, bourn 

pefie1n. In Taur@rixas,fiigus vehemens,famem. ~a 

Geminis, aborrus;ronirrua grandia, & oricntaliunt. 

magnatum mortes. ~n Cancro bella, mortes Cubitas : 

in Leone bella. In Virginc, febres, vcntos, mercatu; 

rx vilipenfionem. In Libra, ficcitatem , deltruCtione 

iiruCbuum per gelu, In,Sagitrario, aeltunt. In Capri. 

cornp, lacroacs, de ,reGwem religionurn. In Aqua. 

ria, caedes in Oxi 1 cnte, tonitrua, fulmina,” 121 Pifck 

bas, ( 0 quantz nugat ) prodigia in caufa fidei, inter 

R&giofos rixas, inobedientiam in fubditis. Franci* 

fius IunCtinus hacc addir. Si Iuppiter herit in pifoib’ 

&in eodcm loco argenreus comparuerit Comcra fru, 

menti natatcopiam iuxta Plinium, ium quem eriafl 

fi,tibia formam rcferar, malt ominam- Muficis. si in 

media lignoyum fpeoatus filerit flagitisfos mores. 

Si Trigon; vel Quadrack aliqpam fixant reipexeric 

juxta Ptol. interirum literarum ac ingcniorum notare 

Qui efi plumbci Coloris, vult cum Iundhus Saturnk 

num effe, vti Argcnteum Iovialem : Mart$um ruben. 

tern, Solarem aureum, Venereum obicumn, MercU* 

rialem cacrukum. Qui Comcta veru di&tms dc. die ap’ 

pet fignificat diminucionem fru~uum,mortalicarerrr 

‘diuitum, & clorum qui funr apri regno. 

€IAPVT

Curb fa. Yf 

C A IP K $ xvc. 

DC Ignibcrs fibtzrvanri. 

j Ignes {ubtrrrmeos dari docec mons Auernus & 

Auerna fonantia flammir, Veluuius,collis Epimaeus in 

infula Oenonia Infuh Vulcapiac , &rbga in Sicilia. 

Horrificis iuxta tonac Ethna ruinrs, 

Interdumqj atram prorumpit ad athera nubem, 

, Attolliq; globus Aammarum, &Gdera lamhit. 

kcla in Suecia. Card. lib: I. varier. cap, p.fcribie in, 

Nicaragua Provincia hdia Oricne: cffe lpecum dG 

&n~ Ma&, qui fiimuna & flammam erudluar demiKus 

ed fuit fpeculandi causi in cidfa feruus, fed caten= 

P qiiibus pendebac ciaa hrim colliqaara, 1- 

Provincia Chinica Xanti de quo Martinius hi Atlante 

cam yroximus eit & copiofus fuubrerraneus ignis, vt 

NO eo puteos effodiant , in qiiibus colle&o fipcrponuntcacabos 

pro clixandis ubis: verdm hic non efi 

ipk ignis, fed vap.or hhterrarieor~rn ignium, qui non 

admodurn lucet, neqi omnin6 eR diaphanus, calidus 

quidem fed non adeo vc ligna exurac : includunr cum 

China vpfis, & vr nos quam circiifcrunr, ac per canales 

dcducunr, & r& aperro ad coquendw cibos 

adhitbey. sUDl kiufmodi ignes & in Iralia & in Sicilis, 

maxim2 in Phlcgrao cannpo , qui intra horx quadranrern 

poffunr CarngS percoqucra. per canales ducitur 

hic vapor ad rnodum, quo ex &olio Czhium 

monte in It& Ventus deducirur frigidiGmus ab 

lncolls ad proprum,c&dii domum, c a d religerij. 

Horum $$urn mareria, hlfur &bitumen.: ncq; def% 

quia Kcnakirw, Sulfur eoim intra + Annos in 

D4 ea mole

s5 Mereorologia 

ea mole in qua erutum recrefcit, tefieFallopio: renaa 

fcuntur eriam &&a foffilia. $1, tcfie Clitarcho, iw 

znb eriam fcrrum intra annos mille : etfi Plin. hb: 34g 

cap. 14. in Ilua Italia infula intra centum annos red 

crefccre affirmac : imd etiam marmor Parium teAe 

Agric. & Plin. lib, 36. c. rf. Salnitrum intra quiiiquc 

vel lex annos dum fodina humo, replea.tur: imd ius. 

ta Cardan. lib. f. de fubtil: G aqua ~olu~umfpaqpeur, 

quod ipfium adfiruit Scalig. exerc. I 04. n. 17. qui etiam 

rxerc. IOZ. n. I. docct aurum concifum fcminari cum 

magna fpe fanoris in Macedonia. Galenus plumbum 

in rdibus fubterrancis in acre turbido, mole & pond 

dere avgeri : quod fir, quia parres fubtiliores euoIan) 

tes fe illigant vicino acri alii exhalationibus , & illat 

fenfrm in ham nacuram vercunr. quod obiter fit di. 

&urn, in confirmarionem ramen nofiri prgumcnci. 

c A P v T ‘ xwr. 

DC &nib /“.6 

$ rqub. 

3): Dantur & ignes 

inmari Siculo, vbi eR 

notauit & in Epiro S. 

pud Grhianopolum 

acccnra qur 

: notauit eos SencCd 

C. 6. exhalati0 efl 

vulgares nimiurn ideocj; Carum experimtiam cod’ 

poiitionem+ intermitrimus fed aliud occaiionc ig‘ 

niuq dcfinimus,

!is Mcreotcologia 

potelt, p. lythargyrurn, Tarcarurn, calcern, & cim? 

birun, in aceto coquc, donec acetum penitlis exhala’ 

rit cum operto c% luraco vafe ignc veherniri rnareriant 

comhure: repone vt frigelcat : poltplures mcnies 

ayeruerjs, flamma erurnper. Vel cert2 elt atiquis 11’ 

quo‘ qui fucear, qualiter Iucet pinguedo I;?~monuW 

ccrro culleOa tempore propter quam ipe4auimg ma. 

nrrscuddam noCtu reluccntcs. vel erat i nis fatuiJSi 

qui cadawra folec conritari maximi oleo H 1s imbura; 

Senfiim hunc noRr6 confirmar, quia in eiufmodl lam’ 

padum hiftoria nunquam lychni fit mcntio. Quocif‘ 

ca gratis le Polka, gratis IonRon in Theumatograpbia 

fatigat, ignem diuturnum fed non praRarepcrpctU8 

cornpofitio eius pore& & Gc habet. p, SUI uris aa’ 

luminis calcinati, ana vtic. 4. i;blimentur, &A& 

cokgancur : horum, fioruru, accipc fCXC4nKefl 

cum iemiuixia, adde Boracis cryflallini Veneti vnc. 

& in vitro poiie, affunde fpiritum vini qurter difliII? 

ri, & fa62 digeltione vinum &hdc vesus, nouum4; 

affunde : & hmc operationem itera donec rnarefj’ 

fupra candentem 1arnin;lm proieha fluar infiar cerdi 

fed fine fumo. haec materia idar cera seceder ad ca?’ 

dclam, lychnus verdfit ex albeito, qui marerii diP 

in virro vcneto per 24. horas inducatur. Aliter !ofl’ 

fitislib, I. aceti fortis 4. J difliktur ad c~nfiltenW? 

olei huic materia addatur vicrutn anrimonij, pulue”’ 

fiti pondere hbrx vnius &per horas 6. fupra cinerd 

calidos in vafe claufo habeacur: &in& affulb ace‘‘ 

difl 

iecrum caleEar, & tam& affiundarur acetum quam 

ruhor apparcbir, hoc acetum CQaguletur ad oki 

fiacntiarn I dcinde in balnro rcCt6cccur: pulucrcnJ 

ant1tn.K

Curiofa; f7 

anrimoni j hunt ita ablurum puluerifa, 84 afTtnde ilii 

proxims &&urn oleum donec totum imbiberit, lam 

fiat horum per Ipiritum vini extraaio: rnenfiruunl. 

Ver3 virrcj optimZ charti cquinqdici clad0 dit til-, 

letur, & tllychnium asbeltilium addarur : deinde accendafur. 

Aliqui hoc negotium imaginancur pofle 

perki non per veros ignes,fed Iucem alicui materiz 

alligacum. pope lucem dligari holarem aur igneafi, 

docct lapis Banonienfis, hic eR iiitbar crew rudis, in 

4urnulo cakinatur, sc in tenuihimum pollinem reducitur, 

fubigimr deindc cum oh0 hi, vel ouerurn alburnine, 

&mafia feruatur, earn quoties velie quiQiam 

lute imbuere, exponic fob aur igni faltem per,qua- 

&antem horac : conferuae lucem fed non diu. Alii iibi 

crfuadent G olcumtx cicindelis diRillcrur, daeurum 

rtmrn, ideo multos paratus iItius olei yraefcribunt, 

quos dckrihere non placet, clirn omncs vanifimi lint* 

Nam lux illis beitiolis vitalis cit, illurn pro lit3iru promunt 

aut continent & curn.vita amictunr, vnde Kircherus 

omni indultrii.nec vnam guctulam lwencis 0. 

lei potuir illis elicere. Lucent no&u ligna purrida, 

fed fubceao pofipucos dies 1uccre definunt, lucent 

quidam fungi, fed horum Vita brcuis, lucent capita & 

%lam= pifcium, lucij, gobii, ranabpiiicatricis, ofiracea 

crifiacca leraque pr&rtim daayli, .qili manibws 

trki lumen ip cincillacim ipargunt, fed nihil horum per- 

Pceuume[~: natura nos mortalcs fecir,circa acterna ]U= 

dere deludi permifir, hunc cnim eventom quidquid 

z ~rnum arg conata elt efficere, accepic. idwenlc 

conatis moturn perpetuum, id igncm perpetuum 

eiufmodi. 

PARS


PARS SECVNDA 

Mtteovrs tin &w, 

C k P V T I.. 

De t?t#tii.. 

41. Vent! fi eGnt motus aer 4 corporibus caleflibd 

vti voluit Plrn. Vitrew. lfidz nonnrfi orriuos habere' 

OS ventos, eoicj~ie continuos. ItaGue runt, exhala! 

p;o calida & ficca , difficoltcr inflammabilis, narurf 

acrrcltris. qux fayitis pcrmifcetur & circa terram la) 

Keraliter agitatur : nani delara verslis regionem ,134 

iccundam frigore illius rcpellitur, neque redd decidir 

ob Lam leuitatem & aeris rcti&xitiarn. Motus veri' 

mrum rarcfa&ioni trihui oon ocefi. quia imp&iim 

rarefa&io non dat nifi in C~~UPO. * ~~opplorus terrarrV 

crcdidit e& animal & venros pdnonibus ExpjrgfC' 

Vantoruin hzc cfl feries. 

F]atfub{olanu~, Vulturnus & Eurus ab arm, 

Circius OccaJum, Zepbyrusq; Fauonius amar 

Cardinc d,e medio Notus ingruir, Africus, Auflc' 

AIpiranr Aquilo, Boreas, & Caur~s ab Artto. 

Rurfus a~iqui vcnti Provincialcs qui ex certa Provifl' 

cia, aliqui locales qui ex loco cerrg, indol 

venrorum dekribunt varij, pout quiaue iU 

onem refpexic, narn hzc magisficcum, alia 

porohm fpirac. Yirruvius lib. I. cap, 6. habet 

modernorurn natarum experientiam , qa6d 

quartam partem noAri horizontis ventus perfl 

Non oriuntur vcnci i fola terra, fed debcc 

mifccri hinc Acofialib. 3, cap, 8, fcribic,qu

62 Mcrcorolagia 

Si fcintillantes fiellas, ii fort; cadcnqsi I 

Haloquc, & nubes cum role cadente rubenreg, 

Si renues fpargat per inane aranea tcIas 

Sole coronaco, lunaquc ruhente cimebis 

Ire ~ U Cvcntos, S flatuique infiare fupcrbi~s. 

5 2. Natura ventorurn &e&&. 

i 

43, Canones de natm ventarunt ictrmque adiunt 

qll&am cpm Franc. Vcrulamino lib. de vcntis bar 

afiignarnlis. AUpo?' c]Ui ienior, fercnus : qui for&! 

circa finen pluuius. mucat aeJcm cum ipcipit & de I ]' 

nic: &quidem heno ad nubihm, calido ad fti@ 

durn. polt ntues Cpirat, idcjue lcep:;s no& cad 

dum ab ill0 in infirionihus & in inmulaclonibus. 

pare i 

AUfif-1 cirihs folia deflupnr arborurn, ied palflj 

tes vicium citiirs ex eadem parcc erumpunr, eo Pa! 

anbehis horninurn magis frercr, magis pigrefih 

~ U F LQ , morbi inualefiunt. caufa eit: humor tepid4 

refoluens & putrefacicns. nil errirn ptltrclcit nifi N 

midum ac calidum, or^ nom inficionibus, noc'j 

& phtyficis, & rufiientibus, $3~ podagricis, & ofl: 

fluxui auito. ratio elt, quia aditringit, ficcac, ideo 1 

ruG fortilis adhierer, quod eiiciendum, in phtyfi I' 

getor ficciets, in podagra pori$ confiriC;tis, minds 

fpiric materia peccans. fiW% ficcus, mordax, Vc'i 

rnes inducir in fru&us. quz ill0 fpirrnre incipic Let 

peltas, durat diurilis. facit omnia vifibilia maiodf 

parcre : circa aquino&iun~ aururnnale elE &ratio (J i 

ratio vcrminatimis hzc. vermis nalcicur cim w'/ 

dum pelliculh iniiolu~ tui, facir ficcitate : hoc $ 

putruic dum ab alijs feiundkum nm mwerura 

lam dbf,

64 Met'eorologia 

nos plerumcjue redeunc grandes a&& paiTiones; vt a; 

flus, niues, congclarioncs, hyemes, repido, rltaces 

frigidac. caufa in afira reijcitur, vel quia terra habet 

fias periodos & quaii elima&cres quibus magis alw 

ratur. Si Luna Nouilunio intra quarriduum now 

conparer, menfkm dat rurbidum. quia daber clTc aef 

impurifiimus, inquo hoci euenir. Si narcens Luns 

cornu inferills habear obfiurum, prima quadra aerelll 

turbabit : quia craifior vapor cirihs fQhCtUr, hic par' 

tem inferiorcm obfcuram: him, fi media Luna ob. 

h a , idem euenict circa pIeniIunium : fi cornu fuw 

mum, vlrimi quadri fxuiec. Autiimnus ferenus vetl' 

tohm portendic hyerneni : quia illa confiicutio mu]' 

rlm materia hyerni prapparat. Si venrofa hyems, vel 

pluuiofum, quia conium to per ventos ficco, refiat 

humidum: Ver phi0 P urn rfiacem ex pari ca&a ad' 

ducit ferenam. Serena &as auwmnum ventofUtyy~ 

fe murmurantes rompeltatem fihrranfi 

halirus, ex quibus hoc mUrmdP 

facir, fi ex diucrGs partibd 

veniens, fife in vno ad angulos fecer, vti cuetiit in, 

embulacris & fenearis angufiioribus. Incendia .e: 

tiam obferuatum procedere contra fl arum vent'' 

quia ventus exficcar mareriam Lk impellit quod $0' 

guc exrraxir, in Aarnrnam-.. 

I si 3- Genti 2 certis locis prodcunres. 

Pi 

44; Venti qui e% cauernif prodeunr, ita fe habc ' fir 

atquc iIli quos zdopilxgcneranc. globi fiunt acre1 

mifimi modico foramello pertusi, iRi ad dirnidi@ 

aqui replenrur, atquc igni imponunrur, vcbm cnrib 

firnu@

Curiofa. Cf 

.hum edunt fpirituiL, Talk vcnrus dl intra man- 

tern, qui adiacer Nouioduno in Gallia, qui vfquc ad 

molc&am inoolarum erumpit : cuius ill1 impatientes, 

diqwories oRium lateririo muro obfiruxerunt : kd 

nulla fuffccerunt obftacula : vicit, crupit , dominatus 

e&. huiufmodi vend, fi occhdanrur vel ab aquis li- 

~IIUXII vehentihs vel alio modo, faciunr imam rrq- 

mere. Talk ventus erumpit ex monte agri Sorani, 

in quo neino coafifierc poteit quin abijciacur & pro- 

cul auferatur. rakes fubindc Inter Arelatcm & Mafi- 

liam confurgurit, vt in altum proueCtos iaOtenr lapi- 

des. & perniciem viatoribus afferrnr. Sudt 

i ncs Ocmlci, qui rarcfadunt intra antrum at'rem,, 

&r & radij folio, datiir & antiperiRafis, quac idem, 

rfficir .,)hacc antra fibinde mari fubfiunt, idcoquc ven- 

tis oricncibus bullire vidctur : 8c fine ancris exhala- 

tiones fundi, hoe idem pratltare poffunt. 

$ 4: Alia Vcntorum effcr!"ta, 

4j. Py+tAs vefttrrutn tfeEtR. t. AuRcr poR 

pruinam fppirarc foler. rario CB apud Aria. problem. 

fe?. ZG. Pruina non fit nifi fa& decoQione : mu- 

tatlo autem pofi decoCtionefi folct in contrariunu 

conringere poftquam expurgatum id, quod coquc- 

barur, qu" ergo Aquilo fccb faad concodtione con- 

fir it Aufter ipii contrarius. eandemquc ob caulant, 

PO8 niues, grandinem, imbres AuRcr fyirat. brc- 

"ior caufaO confumpto frigid0 remancce caliduw 

quod elt Auflri Materia. 2. WuRer diu f irans ilr, 

r -:,. f hrros, de fluxus in faiiccs & voca P am art& 

'pidae aborr.iul> -. ?tw imsodkum, 

_(. 

pro-

CuritiK 8? 

Q&a,cOm Ge Icuiamus inaxim? oblique ferrut, ac o- 

dorcm fer;lrum auftie. 9. Ocntus Camas ad f;: tra- 

hit nubes. raio, quia iuxta AriR, fui naruri in circa6 

'hm fertur, neiue per terram vagatur, vt cateri fed 

Vcrfus c&m fua linee: caudam erigit, ve loquitur 

Ariht. quo fit v t nuhes facile ad fe dum. IO. Fauos 

hius horis pomeridiauis fpirar: quia Sol eft cauh fla- 

tuum, hic verd ventus cit ab occafu, c hi fol ad eiug 

hum accedic, tunc Fauonius conlurgit. IL AuRrb 

@rante mare fit crrulcum : aquihnc verd atronb: 

quia defuper illabitur aquila & i fundo ciet,Iucemque, 

eripit, Auficr i laterac. hinc &tiam citius marc quielcir 

poll Aqullonem, quim pofi Auftrum,. Nam rauic# 

ventus qui frigidior. 12. Verlus Aufirum z acilius 

pmti ruunt, quia iIIic minor aeris reGltcntia ccim iii 

aer tenuior : atr eriirn icmper tenuatur versds =quatorem. 

13. Vcntos vehernences rcddit cdm vnu~ f~praalteram illabitur, vti aquac cum de altoruunr, & 

hlnc fit Vt omnia feecum auferant. 14. Versljs vnsm 

Parretn durant : quia qud prinpipium exhalationis 

WPit &fluere, caterz partes fequuntur. xf. Quidm 

vcnti iolas +-ant nubcs: quia h e leuiores 

aiirc nofira regionis, jdcocjL1e ad cain nons dcfcceL- 

dum. 16. Aliqui pcrflant turbid&, id arirur exin, 

aqualitate medi j per quod ferunrur. 17. Aquas fern- 

per flumes comicantut venti, quia tales aqur fecurn 

rapiunr aerem, & terra n~adens coy'10fih cxhalat. 

18 Vonti quidan feruant ceria ccmpora': quia niui- 

hn expcQanc fo!urionem. xy, Borcas Carla rcddic 

corpora, quia cutirn ifringendo inhibet dilfdutionmt 

Tarnen in corporibus n ile tetiiperacis no& operayur, 

E2 Wtl

euriofi. 69” 

bce& exhalarione , hxc cnim dum non valet exire, 

neque capitur loco, Iatera concutit ac qui potell euadit, 

Gd pwiuQuam euadat Qmnes tentans aditus ronitru 

ciet, & caufac rrcpidatiouem, quod contingit dum 

terra oppjlatur, vel ~b aquas marinas Pui humiditatc 

Pores terra o~~lt~dcn~es, vel ob pluvias multas, vel 

ob folidjraiem faxorurn intra terram contentoru&, 

\que enim vr Ouidiqs. cecinit : 

Vis fera v entorum caccis, inclufi cauernis 

Expirare aliqurj cupiens, luclataqi fruRra 

Liberiore fpii cplo, cum carcere rima 

Nulla foycq q~qo, pcc cruia flacibus cffet 

~ Exte41bm tremefcrir Rumurn,.cui Fritus oris 

’ Tcn,dcre veficam fob. 

Spcciem incenfz exhalaqionis dac in arcibg, aut mom 

kibus per rninas iubiedus pyrius pulvis, vti flammam 

concepit. Dant rarefa&tac fine incenfionc cafiancac 

nOn incik carbonibus irnpefitr, quac cum impcru 

WIiunt. dat doliolurn fi frigidi ad dimiduum replehis 

bullientiq; alieno inieceris , hoc enim cum fra- 

$ore difiumpetur : hpilis tamen priore modo eucnihnr 

terra concumones, quia putei ante mmum redolene 

fulfur , & loci quibus fubfilnt ignes, faepilis crchunt 

: v t Sicilia; Lipara, Gamprnia, & in quibus fuat 

rhcrmac. Montes ctiam qui eru&nt lapides, cineres 

Inter flammas & fumos cpid fide terrie mocibus pahcur: 

nam in illis vtin tormento vel mortario bell 

i acccnfa ~ ~ materia dum maiorem locum perit, quid. 

bid hpra fe repair cum fragorc in alcG jaaat : i d 

aquas iph hic ardor pervadit, vnde teRe F$~ofo 

l a cap, 6. apud Grarianopohm fons promit tin- 

E3 tillas

92 Mctearologii 

pinabatur 8eneca motum*hunc non cxtendi, vlrri 200. 

mill. Ital. Anno rbor. eodcrn quafi momento A h 

Germania, Nungaria, Iralia, Gajlia trcrnueriit. vidil 

jam veruRare comptI navim, quaemotu cerrae, 2 mari 

Alexandrian) translata fuG Valente Imper. vidit, in* 

quam, Amtniams. Larituciinem moth cauCicuvel,ca~ 

yernz, in qua ltiCtatur exhafatiq, amplitude : vel yer’ 

SGS centrum. remario : profundih enim pofita e& 

non adedrnagnz, plures partes terrae incumbunt. 

De Rovo. 

49: or cR vapor molli tepore Luna euocatus ncr 

&urn0 frigore concrckens, vel A debilifole qui cum 

non POGC ad ficundam euadqre saris r 

prima fuGFRit, in guttas vertitur eo m 

ConrcQa operculo mwllico modici c 

git rore operculum. loco humili nafci 

rum vertices &montes alti carcnt ror 

ventofo tempore, quia tunc materia d 

nubilo quia in nubcs ihpendirur. Ali 

nus, qui A role occiduo cx nubibus in 

cmergentc, iuuante rent0 calido 9 obliquis r&js at’ 

tollitur. Alius maKutinLIs, qui vel 1 Lana vel B sob 

prime* Ros cget calorc rnodico, ne nimio abfuma’ 

r;r: neui frigorc confiringatur, eget quiere ne difid 

pew. Sapor roris varius vt ex varijs aquir: proccfiG 

vel varias comhibit exhalationes. Siccarus interdud 

fupcr plantas inoar farinr comparet, ac eafdcm %Tu’ 

gine ac puaedinc infellat, cui ntalo placando, Numa 

7. CaL

76 Meteordogia 

Fuci ex mulis, icarabaus ex afino,T Et 

Sunt qui clim claufo putrefadla eR ip$k fepulchre, 

Mutart crudant humanas angue medullas. Et I 

Concaua littwo, ii dernas brachia cancro,, 

-$era fupponas, terrae, dc parte fcpulta 

Scorpius exibir, caudarjue mipabitur VA& 

C A P V T VI,,! 

De Ladnno, & tela aratiw 

LAdmun eR meilis fpecies nalci pociGmtim in cy. 

pro folita & caprarum inani yafcentum barhis adhz- 

rere. Gencrantur in locis puluerulentis initar relarum 

aranez flocci quidam, hos. cenfemus conflare vapore 

craifo, glutinofo qui dum ferretur in fublime, adhafit: 

ligaturque inmodurn gutculdrum. hi runt mdtd den. 

fiorcs tells varz arancr, Grirque humi'dq & f+dz 

narurz antequam ppluere conlpcrganrur,. poRea irerd 

arefiunt, sc acquirunt : adltringentium.vires, vr {an- 

uinisfluores fillant. vr docer Bultamancinus lib. 6. 

%e Rcptilib, cap, 13. n. 44. Tali modo,etfi practer (or+ 

dinem naturac cornpadlas illas credimus celas, qua 

remyore quo Gregorius Patriarchs Conitantinopol. 

Macariumj Pyrrhum &focios, vnam in ChriRo fo- 

IGm voluncarem impii affcrmtes, damnauic : inoar 

denliGmi imbris maximi omniunt admirarione 

cccidtre, 

C A P V T VI!. 

Do Mannb. 

12. Manntt non illud hoc loco numeramus,,qUO? 

inftar pulris 2 pratorum herbjs colligitur, ferninariq; 

poKe

78 Mcreorologia 

friabilc & in oreligaabile euadat, peRuique iic ldic& 

degluritum leniar. Saccarum Sarurni e'it improprii 

, cak, & aeguiuocum ficuc fa1 Chymicorm, 

C A P V T IX. 

~4, Nubes quid fit, vapor afiendens-ex cacabo iIL, 

quo ali uis humor bullic, edocet. admiicecur tamen, 

ilh mu 'i tum exhalacionis. Niibes igitur eo papor ab 

ahis cieuarus. Pendec in ae're quia leuior ilio. opaca 

el€ maxime ob difcontinuieatem partium, nam 8t 

cryfiallud3c glacies contub, definunc d e diaphanlc : 

ita Iicet-fit aqua mera vifura non transmittit. nubes 

re'frigeratz abeunt in pluuiap, ficuc halirus exceptus 

lamina gelldi : qua quidem fi ab aliquo planrraGbi* 

refrigerentur, fir maxima pluuia ac nu[>ifraglunt, 

fridcnrur cum horizonre coinciderc : quia cpfi con. 

centricurn cum terra confiicuunt circulum. Horizon. 

rem nuhiurn variat alritudo eorundem : qui, eniw altiores fuerinr, ampliorem confiituenr. Si aha cfit 

nubes paffus yoo. confjkeretur 2 diflancia mill Ted 

6. Color nubis oritur ex incidentia hkis varii & COL 

pia vaporis: wius muitum habentnlgrae, albx parum: 

fed finguinea aduRam rcrream concincnc exhalatio' 

nema AIiz nulm runt fieriles a(: h e , qm tandew 

agitirjone ventorurn in aercm refoluuncur, .habcflc 

eniin humorem & calorem, & fic aeri facili fe cornc 

formant, a h runt fecund2 ac phiofz, Nwbcs flO' 

UcIlur przcipui h ventis, qui cas iam huc, iam illuG 

propellunt : incerdum quoque ad latera agicantur 

ex h Ala:


hub non Rillet aqua led fluar. Si partes exigua cad 

dant, vocatur irrorario : G copiofg, imbrcs: fi tort 

iimul ruant, nimbus. 

§ 1. De ijq, qur cum pluvia decidunt. 

$7. Uertum efifubinde cum pluvijs deciderein,’ 

Ma: expcrri fumus id =Rate cum fupra pileum, ga. 

lerum vocanr, rninum rang federunc plurimz cab 

depluence. vidimus & vipcras anno 1G62. in Pod. 

lachia Provincia Poloniac, modum quo poffunc gene’ 

rari explicac Iaueh lib. 3. Meteor C. s. Calldieas, 

inquit, nubis quar in ccmpore acftivo efi vdde intenb 

incipir cvaporare, quare humidum, fubtilc egrcditufi 

& accedenee frigiditare humiducn cum vifcofo cofl’ 

iungicur : cdm aotem vircohm rrdhitur ad a&em in’ 

durefcic. & vcrcitur in quand 

furnralidum efficit ipiritum 

ex virciice itellarum &aharum cauhrum anima 

riua, & fic fit animal. Sed nuhis videtur atcrahi fr 

men vermiurn cum vapore, nam [ape aquae feminibu) 

iniettorum infecb inficiuntiir, vnde i wa vificra bi’, 

benrcs concipiunt eiufmodi peltem. EX qua caufa e’ 

tiamconrigit, VCI vidimuq, In aqua 6 Mm+ nivWE 

colletta, qux alloqu‘ dlffidrcr putrekit ob admi%@’ 

fpiricus nitri, ob quos etiam cormeticis viibus defer’ 

vit i novimus, lnquam, in rali aqua affervata c0p.i‘’ 

fiifimos enacos mures. &hac potcfi elfe prima Or!&’ 

eorum, quac cum Pluvia decidunt : nifi llludanr 0’’ 

bis, &quat prodcunc 2 latebris ad aquarii p!uvio[@ 

mod6 videncur nata. Airera origo potcfi clfe purr‘’ 

do in nuhe.: delaca. 

QuipPC

82 Me teotologia 

in pingui iolo'repeEi;naCcetur eiufdamrpeciei arbof 

mius want cinercs, fed multi, nohilior. vcrdm idelll 

muit6 magis poffe pritRari , fi aItrum aliquod , nobis 

'licet innominarum affiderit influxum : fiquidenv 

yotelt ilk in mortua Halcedinc plumas inllaurare. 

uod idem hic Paracel. in Archidoxi Magica Iib. 

7ed his verbis haber Hdccdmisauis,ili mortuz, cud 

.tim dillringas, & idpendas.: oidebis earn miam re* 

..litcaram qumannis pIumas veceres excutere, '& eidj;. 

dem coIq15s reeemes alias producere, net. vno can* 

drn ia anno, verh c6tinuis aliquot, *fieri obferuabis, 

Quod fi haec in volucre, quidni & in atbore I & fie 

in curribus & muris enatas plantas po'lT;mD iifpicarb 

5. .I' :De.iaieC;orurn produdtione. 

$7. Accedit faciliras qui infiRa per arem pro' 

~t~cuatur. ~,arnbricor ccrte qui vult procrearc : verr 

-res luinbticos exficcec ac in PoIlincrn redigat, fiailiii 

replcto cerri pin ui, ac dulci imlaitcat, Sfol>ir 

deq;irrorer aqua p 5 uvii'habebic firturam nomerdao* 

Bridbi fic produci poffuric. 'Bruchos cum nidis pro' 

prrjs reiligc in pulverem : deinda in vas impone ter: 

ram in qua Cornputruerunt aoenacei cauIicdIi, CO' 

gritdidurn infunde puluerem, 8t p'huijs irriga : ariac 

ita hfi exponei: intra o&tiduum in nurnerabre' 

mm'bruchos quam 1ocuRas habibis. Storpionurn car' 

pura fi vitro inruleris, & aquam otimo mataatalf-: 

fuperfudcris, arque foli expoheris, gcnimina fcorplo 

num con$icics. R ~ ver6, M hum in quo hac 

fl10Iac niaiilanrut : accipe ,+ imrnirre in vas, & aq 113 

pluviali irriga;fAicjue tepcrlti expane, &PUR norY 

multof

.. 

94 Metcoroiogii 

merge, pone3 rorreantur, rum feminenrur. cuc&iri 

incraquatuor horas cum folijs ie effexcc ex terra, sand 

guine horninis h i, robufii, ac juvenis niaceretur ifl 

cellario fernen cucurbits in vale hen; claufo. indf 

verci excmprum exficcecur ad folem I accipiaeur erla 

terra cui mandandum fernen,& prids ficcecur, dcindt 

aqui irrigetur , frigid; quidem primdm , p&a vera 

calidi, vc rcrra hncjlleicat : hvic ira parati hum0 fie 

men commcndi. hac doter Dan. Schwencdcrus in; 

delicijs his. Habemh & alrursi modum ex Franc! 

Verulam. in Sy Iu. Pila prddibunr celerirer , cilcume; 

res, rapac: ponarur in vafe fimus anciquus equinus py 

ctidus ad Lmipedem : fupra cum teua inilciatur per 

cribrum ad tres digitos, tun1 fiat fcminario, alCeri vel 

tertii die prodibunt, c‘di tion rigentur, etii in loco frk 

gidiore dcgant : idem elt de Ccrafis & frugis fed 

npacerentur Cernina eorurn per boaern in aqua dhra 

Amo bubulo. Sed adhuc adlungamus cx P. Fcrrario 

fakm pro quacunqne planes, quocunqi tempore pro. 

ducenda, & cum eodem in Rofis explicemus confici. 

cndi modum. Rofarum frurices combure, vt habeas 

cinerio huius fibras rf. vel 10. ex illis cum aqua pluO 

vialiconfice lixivium & percola, adhibendz ver6 ab 

vnamcincris libram, 11. lihra aqua. kdquatur hoc lid 

xivium in ahcno donee fa1 incipiacipparere, cum id 

vas fidile rransfundatur, & lent0 igne permiicatur a’ 

rcfccre. ~SC tandem ial in vale fiaili exurarur in cine’ 

‘TCS, arcendendo vt candekar, kd ionliquefcat. Rur’ 

fus huic exuRo Cali pluvialis aqua aguridenda, & per’ 

colario adhibenda : deindc in vas vitreum cfFundaCur 

iiccari permirtatur. ~ o vcrd c opus iixies aut fed 

ptlcs

Curiofa. % 

pies itcrandum, donec fa1 candidjiIimus aPParucrG 

qui deinqc in aqua rofarum in alembico foluendus* 8C 

lent+ ficcd,,dus. quod ficcatuni eft fpiritu r0hun-l 

refo!&dum. butus folutionis affundatur modicufi 

ladjci ., fruticis rofacei, ,& pcrfufa pars vulgari cinere 

cum terra o!sruarur, & ita frutex proferet Iuhitd rolar~ 

Spiritus vcro rofaril in hunc moduin clicitur. Rofas 

in vitreum alcmbicum ad dirnlduuiib aqui rolacei 

p!enutn inftlnde, &Claude vitreo operculo, turn pone 

in fornacula Icnrifimo calore cincrum per horas 6, 

touendo, donee tandem inftruefcacar. colli c quod C- 

, fluxi;, hoc vhi refrixit refunde rurfus in a ii embicum,. 

& to&m ex alembico cffinde in prxlum & novas 

;obs'apppne, rum in cella vinaria per io dies clau- 

fas h&e. YC ben2 in. eodem fermcntentur: deniquc 

diltilla &prodihic Cpiritus odoratifilmus plan2 ardens. 

'Ycriim &ex cineribus proyrijs veluti Phaenix , fed 

ad placicum hominis vioura planta reuiuifcic Acci- 

PC, docec idem, plancam feminum fecundam, cunt 

Fadice, concrenia & in falem nitrorum redigc , & c- 

hidem planez {emina Lunii noui terrz committc, ac 

vbi PuUuIarinr, euelle, ac cum fale prrdidio conrerc, 

' m ih maccra, pucrcfac. In vnciam falis huius vn- 

ciam puriGrn2 terrae, qualis circa fontcs ioIet efi, 

impone, vaGque infunde, Cub dio ferua, fed i pluvia 

Que, intra tridilum fellcit'ls regcrminabir, quo fatlo 

Claude vas, vc folGm vnicum habeac in vercice fora- 

mell* & 111; candclam fubijce, ac fenfirn augc ignem, 

Whim per dies nouem, cum per foramcn relidturn 

prodibit. lam itatj; vas reconde in cellariurn, & 

iwa quacuor dies euanefcct, rcdibirque in fak, 

F3 1 quem

88 Mer eorolbgia. 

quem t terra collige ac ierua in vaie vitreo oi&gilla* 

to in loco frigid0 & humido: quoties delnde ad ca. 

lorem Soh vel Cineres vas iltud protuleris, confur. 

get flos intrsdmiduum hora, fed i vas colore remoueris, 

flos in cineres rcmigtahit. Sed pcrfeatunt 

anirnatieget vcero, & femjne ac per nullanl artern pro* 

duci pot& : proindc temeraric Theophr. Paracell9 

la. I. degenerac: rerG natural: afferiri poife infantem 

produci per arrem, eunique naturali mulcd fort ingee 

niofiorem, quia totus per artcnl confiitir. Materram 

iuher quandarn h i & purreheii in cucurbira figiliati 

putrefaRione ventris cquini per 40, dies, aut tamdid 

donec incipiat viuerc ac vegctari : & cum incipiet ad 

liquornodo fin& effe homini, & pellucidum &fine 

corpore (rihm ~.mmnus, fimilc homini pellucidnnit 

fine corpore.) turn arcan0 fanguinis humani caurZ nutriacur, 

& pcr 40. kpcinianas in xqcrahili calore vend 

cris equini fouearur, & fiet verus infatis. Ex his elgo 

deducimus nunquam virulum in iiublbus gcneratllntr 

atii FX iiwhibus forraffe aliquando deciderir , fed CUI' 

bine abreptus in altum. ita p1uiKe aliquis crcdrdifle' 

pileo , quando Cardano tranleunti Apennium, pileils 

abreptus turbhc, & in quoddam procul in& dlllicufl 

delapfus oppidum, In lana plum virum, dum cafl 

montibes turbo dttraxic, inrcr quorurp ifinera OUCS 

incrranws, noli parum ex ea rehquerunr. Talk 

vid re& grandis in Mafouin anno 1630 concigr 

do illud turbo ex domo clqadam ahltullt, & ta 

poR 4. milharia Polonlca dcpofiric. Deducimus p 

mfcQa gencrari intra nubes, ac non iahfonii effc-q 

mrat Zigh.xUS, qui in Borcalibus quibufig partibus' 

pluerC

88 Meteorologla 

Iugurthinum, qux erat vapor colle&us ex locis cretar 

eeis. Fuir k fanguinis foepiis, illa affumpca hit e% 

locis rubricatis, aut mixturi exhalationurn, qui de 

cabfa in Armenia rubra folenc comparere niues. sed, 

illa quae Bruxellas in Felgio anno 1646. irrigailir infi 

per acida fuic. non e,x fpiritu vitrioli, vt quibLisdamJ 

perhafirm erat, nam tanturn buius iilis vix vlla terra 

fiippcditer, qua grandi phir imbucndae I;&jat : 

przrerca partes fubtiliores virrioli, quit folz in nu’ 

bes ferri poceranr, non runt acida : phlegmaris eft: 

acor. Pluuiam itaque intra n,wbep vcrSam iq acetum 

hili modo cenkqus, quo aqua verti pot&. Vidi, 

mus hoc, dum crcmarum primurn coquererur, rcliduo 

quod manfit in fundqaheni, affufum tantundem cer‘ 

uifiz, inicCtus pants ro~us ~R+C vnCtus, rcjiCtunv 

hoc roturn loco caljdo vc acpfctrcc :“ buic dcindc 

quidquid fiubtraCtum fuk ropm pura rerncriebatuf 

qui, & acquZ acre durabac acetum, licet nihil peni& 

prioris mixrurac manfilk. Vertitur etiam hoc modo 

aqua in acetum. Pyra agreltia in cumolo iaceanr pel 

triduum, deinde in vafe ponanrur & quocidie illis pel 

dies 30. modicum’ a uac afindarur fier acetum. quia 

qui in pyris Cuccus c ? t, accr & crudus cirm fit, &de? 

qualitate quam irnbuit. Cardanus. PIucrat & Iapl’ 

dibus anno V. G. ff6. Br anno GhriRi 1f9, Anno ffld 

juxca Abduam flumen cccidirc 1200. fixa circiccft 

quorum alilua 120. pondor alia 60 fuerunt: turn aqpa 

fuit in vapore fubueAa tab quz Ipontz lapidcfclfg 

qualis in non paucis iacis ipeaari poten: eriam lad’ ex vaporc & exhalatione coaleficrc , vti concr&i’ 

cerui~, ii laminas plumbeas Qpra acetum append!‘? 

S&llt

CurioL. 89 

$imili vapoyc quzdarn inuoluta lapidefcunt, exemplo 

fit. Fortunatus Licetus Patauicnfis Medicus,llb. 2. de 

Monfiris Cap. fz. narrat , paruulum in vtero Matris 

i,n lapideq vcrfum. AriRoreli infiriprus liber de admir: 

audit. In Lydia quofdam homines dum dedinaffenc 

ad anrrgm quoddam, cxanimatos, ac randem 

in lapides mucatus, cum [iis veitimentis cibirijs Be 

ali is rebus qua$ &.&&ant. Lapidekere fiingos, ilkps,frondos 

I . &alia,notum cR & nobis & Liceto ibid. 

cap. 49. Dcpluerat & ferrum, fi non abreprum, ahundc 

: materia adhuc fluida in altum fwblara, ex quali 

omnia 6::Fyalla Coagqlantur, ibi induruic, quz intra 

!err= vifccra4olidicatem fucrac acccptura. Illa vert3 

pluuia ;ires naturiz excefit. quae anno 1134. rubris cru 

cibus veRes inficiebar, & anno I~OI. in Belgio qim 

non fulim, cxyoficas, fed ciitis Iatentes fimili modo 

dcpingcbar, im6 & horninurn cwpora, quod prodigiii 

rriennio durauir: imd ex pepfis farmjnarum finguis 

dcfluebar ad fimbrias, vt Horrzus noravir , cafdcm, 

crucir fieoras formando&: cuius quidem color przter 

fupra pofirum modurn, porcraeetiam ex adufiionc 0. 

riri : naG Omne adulturn rubet, imd mixrum adufio 

VC pacct in lyxiuio, in quo mifcetur aqua aduRis cine. 

ribus* fed cruces pingere & d a s penectarc, altioris 

em cauk. 

§* 4. Proprietatcs phviarunt: 

- 

19: ?urpuiet~to plgpjd h e . Fxcundarc agros magis 

quam aha aqua, quod contingie ob admixras ping!= 

ac calidas rcr& exhalationcs', proprer quas eciZ 

putrekit. Tcfie Seneci diligcnrifimo vinearii 

Ff fofforc

90’ Mctcorollsgia 

fofire lib. 4, nunquam tarn mdgna eo pluvia, vr vfe 

tp IO. pedes in ahm madcfaci~t , fed ncc radices ar’, 

borun, profundiis defcenderc notatum. Pluvia fie: 

quenrilis euenir quhm pleraqi mereora: nam expercfi 

iunius etiam ,ab ignc illam getieratam poff magnum 

incendium, cum illi fuilTec affula aqua copio5, i+c id 

gni refduh, ;IC in altum fublata, lhcque frlgidiufcub 

aere compadka, pIuviam fecit. Ihd elt rnirahlle non 

quidem ex parte pluviz, fed ex parte foli quod rccipit 

yluviam, de quo Plinius lib. 31. cap 4.. In Narnienfi’ 

agro rellus ficcatur imbrihus, ;rsh bumcfcic. Ratio 

nohis prodigij. hac Cuccurrir. Rara ac pornfa tcllus 

Ratim aquam abforhet : fed clim fit cali$&mul intust 

ablorptam in vapores redlicit, qui vapor cdm ad fi- 

poxhcicrn frigidiufculam Venit, refoluicur in bum^+ 

rem, 

5. f. Pluvia per arrcm-l. 

60. phis per UY~CW in hunc modum inflitui pp~ 

refi. FJac,tholus merallinus duplicatiis hic refecrec 

rertiarn ae‘ris regionem : illi interponacur aix aut 

cics contufa, nitro vel vicriolo mma : infra tho 

wts colli longi, ad dimidium aqu; repleturn Ijullicnf 

hpra carbones 6 hoc referet primam regioncm cuiuJ 

aqur irl vaporcs vi caloris abeunt- Vapor in thohfl 

frigidum impingens guccarim recidet‘, nubemque re’ 

folucam cxhibcbit. poi&nt loco vaiis in quo aqua CO’ 

cpirur Gbflitui Iapidcs candeb%, dummodo fapist 

aqui irrigcncur. Quod fi‘ volueris fmguineam @e’ 

&are pluviam loco aqua fimplicis odhibe lixiuhrffr 

wcl ayam mini0 cinnabariuc colorad, & fic de $11’ 

colorr:

82 Mcreorolog ia 

cernas ante pluujam : turn enim fc oleitm habet, aut 

cera &que fi aqLlis mixta eKet; Simili indicio e$ 

coaxatlO frequencara ranarum; quiqanre pluuias ac]4 

inultos vapofcs emittit qui permu!cent ranarum cor' 

p a & ipfi aqqa dum turbapr, imo cGm Iinr adrnor 

dum hUn1id3, fimul ab atIris Cuguntur cum aqua, quod. 

idem eucnic & alijs animalibus ex quo anre pluuiam 

in corporibus quarddm rcfolutio icntirur, Formic2 

efferunr oua anre pluuiam,qoia tunc antra incalcfcunt, 

,.ex quo'oiiis putrefaflio timecur. Aflcruit & hoc 

quidam expertus qiidd in %?eo vafe ante pluuiam, 1 

aqua crei'car. for& oh virriolum cuius rion parum i! 

runc qtiarn exbalat. Alia Ggna font. Si nu: 

injcrucniwnc rubentiGus oriente Cole, no' 

tant pluuias. Tonirrua maturina wcnros fignificanr i 

imbrem meridiana. Nubcs vt ana yellcq vberrinu, 

ab Orlence , aquam in criduum 'praeGgiunr, 

Nube grauidi candicante, grando imni ec, fi ah orid 

ilobes in occahm abicrinr, fercnar. Autumnj firenia 

tas vencolam hycmem Licit. Si vcr Lk aflas pluuiai 

autumnus ierenus. 501 li nigcr, li pallidus, fi occidcfis 

nubilo inuoluitur, hyernat. Si dl19 Sol oritur terfus 

&illirnis, ncc ramen vrcns, ac Coho maior, radijf$c 

refraCtis : akrem purum adduclt. idipfum promitd 

limbus aureup, aut ca&=ns horizontis extrema h b 

auroram firingens: & rOS copiofus man2, cjuo ck fe' 

neflrac pofl nodem Cudenc. Animalia eriam omnia 

imbrer; firturos prrfagiunt. nam & nos fentimus antG 

pluuiam alterari, lanewre : vnde ilia fe vel ad Pa' 

iturn, vr ad medicinam recipiunt, vel aIio tnodoef' 

citant aur fri6t.U aut voce. hinc pungunc muh, Ye" 

mes C

Curiofa. 93 

~ C P S terra prodeunt, queruntur culiccs, peCtonc k 

feh, latent formicr, vlul'arit lupi, boucs auraln captant, 

aut contra pilum fii Iambuni,,ariete~ cornibus 

P,gnan,, excutiunt aures afini, Ctridunc forices, qui 

frigore iniminente roduni, vc niduni fdcianc profun- 

diorem quo le rccipiinc, lddunt porci, plumas difcer- 

nunt aues, libant pennis lacus & fluuios hirundines, 

apes in alucaribus manenc, ad nidos columbae maw2 

kcdeunt, gregiitim ahnbulant ardncac, gdlli cantandi 

horam pracveniwnt.. Scd & hraris aqua ante tenipefta= 

rem tcpida, & trifolium in pracik demittic folia ve- 

loti marcidum,verslis terram. Nofier Viilula ante ma- 

?nos imbr'es LbitB deficir, qdia folrtes CIUS > qui finc 

rn konribus Carpathijs in vaporcs atrolluiitur , qui 

poltea refolliti dam pldvias. Sed & fungi concre- 

1 fcunc ad candelas, irides ainhiunc lucernam, qui eR 

~ffectus implcti iam vaporihus aeris, nam cciam in-. 

baldco fimilia euciiunt. I&c etiam addic Racon. 

Corpus solis iti dccafu ianguinrlirn magnos pramonorat 

verjtos. Nubes oi'ienre Sole rubeac, yluviam, 

bcfpcrcinarri. si sol exoriens cingitur circulo : qui 

parre k hlc accrir, in& vciici : Sed fi totus requaliter 

diffluat, fcrcnicgs j. quia materia penidis diilipata, in 

Priore veri3 cafu 1niarrem exculfa, quam quidquid 

deinde circa ~ dlch cfi, iequitur.+ Si circa Solcm orientern 

dentnt fc nubes, tern peltas. cam celo fcreno 

fulgurat, ternpeaas. tjquidatio cceli nubili flantibus 

in contrarlum ventis, fepenum, Nubes plumeac, & fimiles 

palmarum ramis, $her Montes pileaci, phcckbtcda 

fubird oribfis vndlq; fereno, muratloaerk 

HOC ciiani obferuarun), pluyia fedat veritos, 

Yen-

CurioTa; 9; 

t%perhem, fed &am rarefcondi ac denfindinefiium, 

tq1mridcberc. PoGt etiam fieri index qui mutatiolies 

airis om!1es indicaret, nimirum nulla fine ventis 

\raridrio, ventus itaque conuertat pcrricani atris hrexpofitlm, 

illa habcat denticulos, quibus imcb conuertat, &' fic prarterquam quod in cubicub 

FS'\ 

ciri oat quis ventus perflet,' fciri eciam pweriru 

qti 111s ternpeltas, dum indici adfcrihacar natura venti, 

cuicjue in Cia regrone ohfemata. Hunc eciam modum 

fuggef-ic Schorus. Accipc granum aut fpicamY 

kuenx Ivluefiris matura, dcerahe Riptilam quz granam 

circumdat, & fi$o fiperpone vt agitari poffu: 

.i&ar aS;S magnctica, & ira includhrtm in pyxidc. 

mucabit locum, quoties aura mutabitur ioxta gradus 

iicci ac humid1 : &quia de his ventus qullibet par... 

ticipat i fi aenros per lirnbum pixidis dekripferis, 

hahebis indicem ventorurn & tempeftarum. Yitrum 

Pciat~~ prrnuntiare pluuiam inuerfum, dam inucrtatur 

ac pedis vacuum falc nitroqi replearur orificium fcutd8 

aqua' plenn imnicrganxr, nam hoc ante pluuim 

nu he^, & tempore pluuiz exhibebit pluuiam,. 

Cardan. de Varier. 1iq. rr. c 88. Anas fi ad fhem, 

hyemls Pettore rubet, adhuc hyems producetur: G 

candida &pic, finis [rigoris infiat. OonRanrinm ilw 

Gcorg. Si'ilcx & quercus mu1 tum rerat fruRum Val. 

2k futuram hyemem dura^. Denio~rir a r ud eun: 

dc'm-,. Talern fururam tempcRatem qua IS 2+. 

NPJoucmbris. horum ratio fi vera iq&, 

QWfcr&ionc gendes,

96 Me teorologia 

c A P v T m. 

De Niuibcu. 

63. Niucm author libri de mundo & Plin. lib. 

C. 2- crediderunc aquarum czleitium ere fpumamJJ 

verb aquz intra nubcs funr vapor, qui fpumdre nod 

Focefi ob tenuitatem qui fuperat aEren1 ideoque ilL; 

eo pendet : omnc verd quod fputnat, denfius sere 

qui illurn claudere argue coercere pot&. Itaejue 

Ius merallinus quem ad produccndas pluuias adhi; 

buimus, niuium nobis grneih exyoner: addc fold 

Icm fabrilem qui intra tholos inipirans frigus inrep 

dat, niues loco pluuiz decidenc. icaque niwes runt V? 

por congelatus .priufquam coiret in pluuiam. 14% 

itcllulas haber, quia conglaeiacac minutiam 

culz ncRuntur, ira eoenir & inglacic quz intra a: 

quam, & in role qui in lixiuio generatui. pkacterea nix 

mulrum terrei calefaCti includic, hoc incerceptuw’ 

qua‘li fe cmando dilabiriir qui data porta. Infrigort 

int:cnfg niues minutiones, quia ficca artes minds fi 

biicohaerent, & i? quat cohafirunt f!angunrur. I+ 

rnontibus copiofiores, in vallibus plutliae : quia $e’ 

:raequc niueo anrequam ad vallem deuenianc, li uc’ 

icunc Efi alba, quia omne diapbanum in minutii ? 

redadkum, VI: Dater in Vitro, cryfiallo, glack cfia” 

burn : ex qua darn eaufi en mdh. Ante nioed 

’ I6 

rem$@ fqigus, quia dum encrarur partes calidasa E 

kxcludit, qur ad nos de cendunt. Facundat 

propter particnlas terrcas H pingucs inclulhs : pr*$er ccf 

qua$ criarn manibgs abluendis adhibim, inficir. 

cocufl 

I@

Uuriola: '97 

toturn annum infcrqbe feruari padl nix teas paleis 

: quia non foblo frig0t.e glacies concreicit, fed magis 

&&ate, palear deiiccanc, 'terra frigOr6 fouet. Mi- 

'nus facit lurm nix quam yluuia; quia cerrs pros noli 

laxat vri p1uuia;proinde le ncquc cum terra ita mi* 

fcer. maiorem facir inundacioncm quam plouia, quia 

'pork claufs terrac mi& abhrbetur. In actlare rarib 

*cadir quim grando : quia'& forte enerecur vim eahis 

in Japiu non'fiubinec uti gran t o quac magis efi 

'eompada.

98 MeteoroIogia 

cuicu per modumcircuti depia;: quia mulrufn babd 

grandode cerrco impuro, teRis Aib. M. Mttebr. lib. 

2 tr. I, c. rd. quia aliquando in fruflis grandinis inuo 

niunttir pili, acpalca & fruRa ligni qtr.: ventus cfeua- 

uit, aut fol cum uaporc. Winc etiartp non ex omd 

pluuia comekit grando nifi adlit Gcciras, etfi frigdS 

nom dcelfet, ficcitarern faciunt exvationes, qui de 

caufa crian in glacic irnpuritatcs terrea inucniuntur. 

Ternpore grandinis auditur Rrepitus quafi arrnorum: 

quia tunc fit pugna vehemens furnorum COntrarioC 

wu n in aere, liccorum ac humidorum, & vcnri gra&a 

des qui frigQs, ad gencracionem grandinis nccefiri.l 

am incendunt. ita olli bullionre confurgit firidor, d 

sligno humido dum vritur. aodiuntur Itrepitus. 

C * A @ V ' F v. 

.Do Gtasicr. 

'isr. ~~acie~ e& aqua +oliaca ferZ,omni hurniairsre 

per ficcum frigus. Calor non congelac quam, fed de' 

firuit, quia licet roliat humiditatem, tollit fimd Bt 

frigidiratcm, arque fta vtritjue fpoliar qua'litare, fine 

qua nec violeat2 forma manere patefi : at verd fat. 

ma fulfiantialisbmaner faltem ViOlcbtk, fi habeat V' 

nam qualitatem tihi proportionatatb. fiirir hac ipfafl 

Libertus Frornondus lib. 2. dc Anima, vbi agir de 

muratione aquac in vinurn. Hanc qualitatem 

diu lorma habet, manet 5 hanc fi amircq lolam et' 

cxteras haheat, pellitur. Hatlc vencna uaedap 

mcnto, eum occidbnc ; iRi lignum calidw -7:Ir 

pellunt, quiz non variato horninis fenfib1 fi i tempera' 

PWCW*

lo0 Met eordogia 

nuat uod fiigoro concreuerac, ita partes g~aeiei 

difcelunt : frigus autcm inde 'erumpcns igni obfiflg 

ac obuiat : quod in cateris ficcis quia non repericurj 

ided igni extinpendo non runt apta, im6 ihflarnmaP1' 

cur clim lint oleofa : calor praeterea ignis fegregat ha- 

midum i fcco feu duro, & fic Indorat atque arefacit 

( iicciras quh eft cum frigore omnia confiringit, con- 

grcgat, ineludit) humidlzm verd ipfum magis atce. 

nuat, idque ade6 vt etiam id vapirem humidiorem 

ac tenuiorem aZre ernaciet. hoc ipfum in glacie cue- 

niret, nifi dum, tcnuiora magis attenuantur ac 

in vapwem tranlcunt B frigore in acpam denfal.enturc 

cacterlini magrra pars effugit. Confirmat, hunc difcw 

fum expcrientra. 'Quia dum nimis rigid; hyenic 

aquae tenenfur, tandem 8( petcunt, quia violencum-, 

durabile non ea. Hinc mare Balticum inrumma st- 

fiace frigidifhtun icernq; certi fonter, neque tamed 

eongelant quia iicciras deeR. Hinc etiam fepP hole4 

fiius eft frigus quamuis dcGt glacies. Glacies citids 

dabitut, fi phialam, cuius liquorem cupis congelari 

obrueris glacie conruti addito nitro vel virriolo,quo* 

rum v'trurnque elt adfiringentis narw, vel Llc corn- 

rnuni qui cfi deiiccantis, & tom OPUS cangelati~nif 

Epedkabis, ac qlfrpdam de congelatione folues. Prim? 

cnim vidcbirur humor ad minus fpatium, refiring' 

quod euenir ad impreifionern ficciratis parte colli red 

ii&i. 2. Non folum fe ad fitam plenirudincrn rcdu. 

cet aqua, verlim & exundqtio. particulx cnim ralidzj 

lrigprc inuadcnte, re incipient coiligere, ac ilipancc 

circuq frimre, per anti,wiltafim calefieri, ac ie 

tare : %,icfi,aquaq atrolluuc. ex quo. j. alfurgen' 

intra 

h

Curiofk lo& 

hra quam, maiorcs ac maiorcs bulla que vbi a4 

fupcxficicm euaferint, rumpenrur : crebrefcent ver6 

minutiorcs quarum extima pafim vitto adhwebunt: 

lint cnim halitus iotra quam, ill; quidem leuiores, 

eius tamen ,corpqIentiarn non omn& peruades vahtes. 

Gc aqua deferitur h calore, & humidiras frigore 

co*rcetur, Hinc cayia &in pxoniptu, quare flu= 

mina ante glaciem aliquanc.um increfcunr. quare bulla 

intra glaciem inueniunrur. fid quare glacier innaret 

aquis I quia plh continct rnolis quim. aqua, liccc. 

l[ic paris ponderis. corpu~cula enim, earn$ diftindunt : 

a,mne. aUrcmr aquac innarar Iicec. fir aquZ graue, dGm 

* 

fib iub.maioribas,~irneniipaibus. quhm'aqua eiusdcm 

ponderis, vt docent Statici, Quare dcniquc inaa 

cicm nihil generacur? Quia chnimis,ficca atquecom. 

patla ? in niuibus nafcunrur, beitiolae, quamuis neget 

Mercurialis : afferiq tamen Axifloteles Plin. Strabo, 

Sgticola, Olaus, Marfilius, Licctus, Scaliger. quia 

niuc mu1tu.m fpiritis & a2rir : qui-calefaCtus leuiter 

humcfcir eoque gcaerationi aptus. Sunt autem, 

hz prolcs niulum, vermes candidi: fed in vetultiore 

biue rutili, & hirfuti propter fuliginem Copiofam, vti 

COS deferibis Nieremb. in fua hilt. Obferoaturn efi 

glaciem pram, qur efl crafi duos digitos, hominem 

idhere j quae tribUS, equitcm armatum : qur palmi 

dimidij, turmas,: quae quatuor palmorurn, integrir" 

'xcrcicum. Sed Dani circa Grcnlandiah ranti craC 

in mar! glacicm inuencrunt, vt nunquam peruead 

rlteram fiupgrficie- potuerinr. Bareholin. 

Enchir. lib. 4. c. 7.

c, A P. v T vf: 

66. opus Excelfi, iucundum ipcEtacJum, de* 

lick oculorum,pacis fymbolum. Wacc Piaconi Thaw 

mancis fiha, hoc cR admirationis, ad cujus codiderarionem 

inilitamur Eccl. 43* Vide arcum, G. bsntdii 

am 

qui fecit iUum, vddi.cnim fleriobf t/t in dewc bo. 

lMidonius Iridcm fpcculum Solis. Seneca imagi. 

nerh Solis rolcidam, Sed phhcmirne Samogicg 

Cingulum Eortunz dixcrunr qqdd dum fplcndet pi- 

rir, & qucsmodo nafcatur .difficile intelledlu. DupM 

.eft. alia solaris alia Lunnrir. rurfis vtraque, alia oerk 

-&per rcflcxi6ncm; aliafipuria & per refraCfionemr 

qualqm exhibent prifmata vierca &, hxc nan c!t pra’ 

icntis rrdiacionis, faris fuerit innu& modum vnura 

altcrumqp illam yrocreandi, 

p .I, Iridis exhibitio. 

Exhibcri poteR &in nube,quan& radij &>vera.rc* 

flex1 incidunr in aliam nubem, &plfu~t fib circulo 

cxhibere, ad cum modurn quo fpecies in obfcura ca: 

mera, i,velo albo excipiuntur, fpedanruripe ex onifll 

loco. cxhiheri eriam ad lumen candela. potcR, lid onurn virrum L uale obietta colorat obiecerissande’ 

L, & recro illu d globurn: & quidem li trigon0 lire’ 

ras ex charta excifas appiicueris : & trigona, polfpO’ 

fueris knCem. CQpUcxam, literas in iride +&ahis’ 

Calix vicrcus repletis liquore in. iluimento~pd@ 

c? radium fdarenn, cambiberit iri 8 

em circa fe hum‘ 

depin-

Curio fib IrJ1 

&pinget. Spebbis etiam iridcm fi vitrum politurn 

.aqua conlperfum obieceris foli: CpeLkahis itcm fi fpecdum 

pel"; replet+ aqui impofucris, hoc enim refle- 

Bet &dem in parietem. Similem phafim edi diuersa 

gene& produces, argenti viui quod vaporc plumbi 

Coagulatum particulam rneo cochleari imponc, atque 

cochicar carbonibus : emerget fumma varietas colorum. 

Applicati etiam oculo penni cdurnba: candi>di, 

fi.afpexeris lumen candela haud procul fubmot 

am, videbis formaca iride,. ac fi per. virrum 

trigonum aipcxifics. Ad kidis phafma Q hoc redoci 

@ot&: dum sol acltiuus infencltras camera illabiwr, 

cas obduc charta viridi rmplici, amotis vitreis : & ciculis 

verb compunge chartan, : mira in his puh&turis 

colorurn varictas comparebit. Item fiat tale virrum 

quale c&t A trigoni iacencis extrema incirculum incorquerestur, 

vel G conus vureus con0 oypodito cx- 

'auaretur : rate vitrum debid foli oppofirum fbrmairim 

circularem, eciam fib circub intcgro. pt~ 

tefi verd huic vitro fubltitui aqua'prz&l&a modo 6- 

gurata compinl;endo duos conos vitreos & planah 

i fuperficiem obducendo,. dk quam immictendo, 

cciam ex glacis idem fieri dummodo, quod facllc 

non cit, fi ura iufia iron d&. per caliter formata 

virra fi.candefk fpc&aueris, bafcos centrum ocub 

Qbucrtendo, loco c4ndeIa. ViuaciiErnarn videbis Irid*eam(uc 

cirrulo fub inrep- idem tueniet. fi La- 

n a per ~ eius modi machinam refpexeris : kd ad Sale~ 

res non fuccedit cuius xadij*non tinguntur ob veb~cnrhm. 

Quodfi eiufmodi plures machinas vnam 

POfi dtcrapn colloc&is rnultas in prrietem,, ordinr: 

,G + pro.

804,. Meresrologia. 

proqcies irides, Imo polygonas, id eR QuadraraS,: 

aut pentagonas habebis irides j fi loco trigon;ciicuq 

]aris;iaIium angulorum.vitra effeccris. Inid in medi@ 

asre fifpcndes Iridern. Imer candelac flarnmam & 

lencemconuexam interpone globum vitreum medio: 

crcm aqui plenum :. turn i pofieriore fuperficic vier‘ 

vltorij refle&tecur in aerem iris, ac in eo pendere vie 

debitur. Potcfl ctiam aliquis. videre circa folcm Iri. 

dem quQties volet, laminnam ateichalccam pertundid 

foramine quim minutifirno, dum modo rotundo, & 

per i hd iolem afpiciar. im6 aliquando per hoc fora- 

men plures videbit irides, Rarigncm horum aGpa*- 

qe ad0ptic.w pertinct,- 

'4.. 2.- De Iride-eera.n._ 

67. Irir'PerA omium confinfu pro fubie&o haber' 

coridum ai'rem : nam in gorcie, videri- poreft. dumb 

modci fint in eadem.li.nea centrum iridis, ocuIUs, & 

fQ1 quibus variatis, vel nulla, vel*alia ab ea, quany 

-fpe&are intenderas, dabitur., Facies autem ciusmodl 

arcurn* fi ore pleno aquis conperfus ad4olem eas pd 

minimas gurtulas difperfas in, alrufn eiaculeris, ied 

id1 debec ere altifimus cdm io1 demiffus non pofit3 

guttis refringi in oculum. idcid fi formecur fod 

qui hoc mado proijciat aquas, firmper dabit Iridenyj 

non fokm ad radiQs SoIis, fed etiam ad Lunac. qual!$ 

alictibi haberur cum effectu in horro cuiufdam PrN 

cipis. Eodem,fpeQaculo, fed breui, perfrueris ii i@' 

rnikr3,in tuam Gameram folk radiym, fiphone rlfr 

tern vulgari in cabulacum aquam esplofcris, in illy 

tnim deciduae, irim miraberis, Propter qualium 

tarufl


ereabis fuloum feu aureum. ruher cum caruko,. par2 

purpuram. caeruleus cum nigro, fubcaerulcum nigrO 

proximom. albus cum rubro, incarnacum. ruber cum 

nigro, iabrufum ad nigredinem vcrgentcm. albus 

cum caruleo, quail cinereurn, flauus cum nip, fw 

fcum, feu leoninum:' Flauus cum aaruIrto, virideW 

pioducit. Vedm haec fpecqlatio in lridc uz rota 6 

aquis, in aquis, & in fignum nqn arnplilis 1 

ucuri dib 

uij aflurnptix locum non habet. 

69. Icaque cum omnc corpus diapgaanum tam 

priore qubk pofteriorc fuperficic radios teflcaatr 

erfi pofteriore debilius, vt parer in vitro polito, in, 

quo duplicata ohieCti imago reddicur, maxim; in/ 

concauo ipeculo ; vna re&la, altera ipuerfa,.& hac 

tingiror fa& colore : vt patet fi fphxrura'am vitreafl 

hquore ylenam infpexeris; margines coloracos a@ 

1 cies : hoc ipfum quauis gutta aqur pendens, contra 

fohn conftderata przfiat : itaq, radij incidences, io 

\guttas, faciunt illos coloreo, quos in iridc miraro;Ltr: 

Secundaria verd iris i radijs Solaribus refiexis irv 

contraria gurtarum parte nakicur. Proinde veraque 

Lis fpcdtatur in iplis guttls ~ ~CUX Colores in glob0 

wicreo. Ex his ergo. 

9. 4. Adiunb Iridis. 

70 Deducimur. I. Non folere effe Jridcm cixcUli 

perfeai partem pcrie&am. quia 6 eir'et PerfeCti cif' 

culi, hoberet pro oculo centrum, adeoque ex ocdO 

ranquam 2 verticc procederet conks,, cyius hafis eficfel 

iris, fed hac fieri nou poreit clim omnis refleXiQ fiaf 

fub angulis aqualibus an@s incidenciar, arqui lo' 

long2

KO$. Meceorolog is 

ijdem cQlores prom dcnfius habent fuhieRum, varfe 

ant. xr. Ides aliquando plbxes, bbinde eriarn leg 

fpeaarz, vti Sedius Ccripfit, orturn id fuit ex diwr 

fa nuhiurn altirudinP & uafi:ordinihus. 13, Motps 

habet Irisvarios, deyre ;f. iwis, cum fol orietts crear 

in occafu irim,qud enim Colaltibs Cc tollit, Iris demit0 

tit, & 2 contra.fole, occiduo. intra circujos polare$ 

vbi fol circa hoxiz.oncem, gpat, &. Irir.c.ircumfertur, 

14 Per tuburn optlc;um Iris fye,eRata lolam confufio. 

nem cxhlher, quia vjtra variant incidentjam debil 

tamradiorup. IJ Parallaxim Iris, etG canto folc fic 

depreniop eadem viderur habere. cum Sole, vti & 

Ydo &:corona,: fed nullam ha.ber, quia 6 duobus 10. 

cis eadem, Cpetlari, nom pot& 16. Nan: apparel 

nobis Iris nifi fucrit fo1,infra +fi gradup, quia fi fuerif 

alcior nu~nquarnb cader radius. inn&os. oculos. ~7, 

Prara olcnt q,uz tecigir Iris i. B tame-. fiierint Pri& 

ficca.. fed hoc per accidens. tepore & humare excitad 

tur odor, hume fecit phi% fol tepefacit, fnde odes 

res florum espergikunrur. 18. Iris hnaris. codem 

modo ac Solaris iiafcitur, fepib ~4% rnicolor ob lucis 

dchilitarcm. Sncllius ab anna 1618. bicnnio toto COD’ 

tinuis noAihus cbloratarn eomodo quo folaris appa’ 

ret, fpeCtauie 19. Iris aiTbpta quidem in fignuy 

non futuri amplihs vniuerfi‘alis dlluuij : fed ex feipsa 

etiam hoc indicar : vt enim, forflletur, nnn debet ro’ 

turn bdiuti nubibus cafum, vrvia patcar radijs fob’ 

rib, P v ad nuhem oppofitam, verhrn ca’taclylmusf’‘ 

vi(hs narurs excitari non POteR, ita ex natura-@’ 

illtbs metum Iris tollere nonpotefi. 20. InparcC me‘ 

ridrana tempore meridici Iris conrpici no& potc R. 

nam

c A P .v T VfI.

XI0 Meteorologia 

incer focum & vitrum : turn in medio vitri ad CCP 

tarn daritndinem hum colorcm retinebit flamma, fed 

paulatim procedendo ad latera, pars flammae incipit 

uniceo tlngi, &quat remotiEma i ccnrro illa card- 

Pea. !ncerdum circulus non phnus .ipedarur, quia 

rancum ex parre fidus vapore tegitur. 

C A P V T VIIO. 

Dee? Pareljs. 

72. rarelium Solis efi imago in nuhe ranquam in 

fjeculo reddira, qualis non rar6 PpditIta, ita mulci. 

plex vc eriam tres, rex, im6 & nouem roles exhibuc. 

rir. debet cKe nubcs a vapore Si exhalatione, ira wf 

loco vitri fppeciilaris vaporem diaphanum foli ohij- 

ciat ; obicuri verd exhalatione tanquam bra&& 

terminetur. Anno sfzf. Febr. I. fib Sigifmundo PLT 

.joniac Rege fpeCfata quinque Parch. Anno 1600. 

Marrij 18. in Tranfyluania qiiaruor roles viG quod 

portcntum ab ortu Solis vfque ad 11. horamantc me- 

ridianam durauit, habcmuo cacalopm eiwfmodi im 

ginum a6 initio mundi, fed alteri imamus remporh 

Luna quoque iimiles facit imagines qug dicunturafd4 

7,$iiina. 

C A P V T IX. 

73. Virga fanr radij folares per foramina nubiup 

b 

erumpenres, & ha Sole orciao aut occiduo fcepififl,, 

fpedtantyr : tales habebit in obfaro conclauig 

lumen

'Curiofi, #IS 

hmen chad pluribus maiulculis foraminibus pertuii 

taxerit. Alij vylunt hoc e a Virgas cum guttz aquo- 

fa proprer refraiStionem luminis V1rga.s referunt re- 

Qngl v& taliter accidit,quia vnapars nu'bis denfior, 

C A P V T X. 

7+ Cb,$k i'cu vorago e& clim nubs e'xteriori. 

bul; partibusminus opaca, inmedio vcrd eft obh- rior, ita enim & yiaores hiatum folent depingere 

nam omnia illumina'ta viciniora nobis, obfcura vera 

Pi&ntur,rernotlora. Vocatdr rtiam chafma quando 

repentino lumine ex'halationis magnae incenfz fi 

nubibus, durn quafi aperitur, & VOragincm facit 

borribilem : 2 diuinatoribus accipieba'tur fupcrfiitio- 

pro belli iigncx Vnde apud Virgil, f. &nrid. aic 

purnus. , 

Video medihm defcendorc ctl~au 

C A P V T XI.

112 Mereerologia 

legiones, Angelus corn gladio i nito aut cruento, anid 

maiia, videncur ere opera lntc 4 ligcntiarum: in a6re 

xefidcntiurn adiuuanribus cau6 nacuralibus. Colores 

variar medij aut denfiras aut rariras. Nam r. Si core 

pus craffum n ~ vald? n illurninatum habeae vltra fC 

lucem maiorern, apparebit flauus color, & ex hiif 

causi Luna per va ores fpctlata, apparec flaua. 2. SI 

corpus craam a P iquonodo ~ I C diaphanum, & intra 

fe habeat lucem vehemcnter, pofi corpus vcrd 'iic 

vmbra, ante corpus lux, fiet color czruleus. 3. Si 

corpus fit cenue, & poll fe magnam lucem habeat': 

refratla lux B tali corpore, apparebit rubicunha: bc 

ided ff ammz pars fupcrior rubefcir, eodemque colod 

re fpeAancur 'exhalationes in ortu ,& occafu foh; 

Qui eriam de caufi cum per trigonum vitrum radiuc 

iolaris tranfmittitur, mediuscolor flaccus: & vbi pari 

magis illurninpta, rubetpj & verfus pawm VmbrPS 

ia&nrem,crrdeus. Concurrencium acicrum rudefi 

aliquam iconem polfunr efficcre venti huc illucque 

nubem iadantcs temer2: explofiones vck6 polfiat 

firnulare fulgetra, & fulmina. Talia fupra Ierofolimas 

2. Mach. f, per dies 40 funt Vila, quando vifi bat 

difcurrcre equites habenres fioh 2uracas & ha%$# 

& congrefilones vifebantur, 8C galeatorurn rnu1titudO 

gladijs diltri&is & telorum iths. Gmillima horufil 

vifa iiunc in PoIonia anno XW vltima iunij, vbi 

plofiones auditac, aciq vifi & fremitus armorum to' 

ti node. Anno etiani 1648. ad initiun belli Cok 

titi non defuere in caplo Polonico fpcdtra. SnelhUs 

narrat ante bcIIa,Hollandica conl'pebs fuiff e in Be'' & 

gio c&orurn merariones, imcj difplofiones, rubasp 

firago:

Curiofa. XI? 

fragores belli auditos, Imo anno 15f8. quando Hiipa- 

nus parabar Clare obruere, Mollandos confpcdta in. 

aerc filpra Amfielodamurn [ vti eltapud Fromondum 

in Meteor. J per duas 'horas pugna naualis. Eiufrno- 

di Vila fcriLit Melanchton in Gerrnania ab anno ~$24. 

ad 1f48 lapifilm2 fpcdata, quibus mater cruenta bel- 

lorum harefis caput atrollebar. Item 3 Machah 2. 

Acies igncr in ludza per inane vehi vifa, has fecura 

elt 16. rnillium cacdes, & tcmpli prophanatio per 

Philoparorem, Anno V. 710. vifi lune complures 

igniti homines prachgium caedis Iuiiana. Anno 40~. 

ChriAi. Fulgurantes haltr fpcaart in cxlis, paid!& 

pofi Duce Alarico Gorhi diripuerunt Romam. Au- 

dit= runt tuba lonantes de crlo antequam, Longo. 

bardi Italiam inuaderent. An. j87. Sol ad inregrum 

diem diminui V ifb ea, ade6 vt nctertiam hi lucen- 

tisglobi retinucric, qua res vih Saracenorum kQam 

Prznunriarc, qure quafi tertiam Orbis Chriltiani par- 

tern breui corrupic. Anno ry29. Sanguinolcntum 

corpus vifiim ift aere cum gladio cruento, iten) arx 

igneacum @$tis equitibus, quaceuor Cometae ex ad- 

uerro fiancesad quatuor mundi larera Gargenres flam- 

mas, ~r*notirunt valtationeS, bella & cxdeo illatas 

Germalliz a Turcis. hoc enim annu Solimannus cin- 

xit obfidione Vienni Auflrix adduais leeurn r4oooo 

Turcarunt. Anno 1147 RQmZ vifa Crux fanguinea, 

ad cuius dexrrom latus pendebat flagellum terribilc, 

fuperque cruceni Aquila volans, hoc chalma tribus 

diebus durauir. Eodcrn anno vifi duo excrcirus duo4 

que Leones inter fe graolter concertantcs, quorum. 

hus alteri mordicl'ls auulfic caput. Pofi hoc loan: 

H Fri-

914 Mereorologia 

Fridcricus venit in captiuitarenlC~~~ris.deniq; miiiis 

alijs. anno rff6 Ccriius qtratuor cornua habens vibs 

rit in aere: erant aurcm duo in capite, duo in [ergo 

-cornua, pope ccruum duo catx+ra& qui ccruum 

.perlkquebahrur, &c. Anno 1664. in Chm dum con. 

tra legetn ChriRi & eius Sacros Pradicatores leges 

inipiac ah Gcntilihus lata fbiffent : hpra Reglam poll 

Itenebras plane Rpyptias [ vti lctibit R. P..F.'vI&Jrim 

Riccius Ord Prrd. 1 globus fupra Mct.ropofiia 

acgni pependit per dies 14 qhr in &>em viha[,ae lu. 

eidain flamrnam ac incendchac, dcnique fi cop~~fii~s 

cff undens regiani ipfam qw in ambitu quatuor'ieucas 

dhabuir, in extinguibiliter exuGt. 

I. ,Imitatio Phafium calcltium. 

76. Irnirari eriam illas zphaks pol(;rnus, ex qvo 

rnofira fpcculathofirmab~tut. lRWccipe)Lunz puri&,a 

.iiue per capellam depuratz vnc. iemkaqlrac forcis, & 

cmercurij ana vnc. 2, in his iduc pradiCtamtundmJ, ' 

-& inijce phial% & cornmike, affunde libram aquz 

-commnnis, & diligenter cleiidr phialam, crcficc tn) 

-dies ar entca arbor. Finges aurem arborern aurcarg. 

9. Am 7 monij in puluerem redadi, aqdz fortis coma 

munis & olei fulfuris, partes zq. eaque affunde 

lapidi de trihus, omnia verb phial= impone, CCI~~L 

mmpme erhibcbie arborem phanraiticam cum PO* 

mis aureis. Datur & hic rnOdL15 arboris effigendao 

'Recipe tinCturae Lunz & Mcrcurii ana aq. analga- 

ma inde bar, quod repone in vas, deinde oprirni con' 

dude atque 1ra relinque doiiec in puluerem refoluaO 

mr, gui nigrum fulfur vocacur. huic adde fdfuris *aC* 

& re-

Curiofa, irt 

& &mi$, at 'ue Tartari, boracis, myrrho ana vnc. I. 

nli& : phia 7 x impone, & Claude Hermatict, deindc 

pone fupra arenam calidam, & intra duos vel tres 

dies videbis arhorcm. Alium adhuc modurn fubmi. 

hifirat Paracell lib. 2. de gcnerar. rerum, qlio intcgram 

regionem in phiala chyniic2 reprafenrar. Recipe 

aquarn kmem, in qua folue Lunam, Mercurium # 

Solem, Venerem j pofiea feoriim folue in aqua forti 

virriolum : hac omnia phiah impofita bene corn* 

mikeantur, & infolcntur. quam matcriam fi floreicere 

comperies cxtcnuati aqui nouam IimpidilIimam 

affundcs : aqua forris vero fiat ex ahmine, falpctra, 

& vicriolo. Itcm ibid. Aurum calcinctur per aquam 

Rcgis,vt calx creracea, quam impone cucurbitae, adde 

aquam Regis & aquam gradarionis ita vc quatuor 

digicos tranfuerfos luper emiocat: & itorum abfirahc 

in tertio gradu ignis, donec nihil amplilis ai'cendar. 

aquam difiillaran: iterum fuperfunde, & irerum difiillando 

ahfirahc VI antea, hoc tamdiu fac, doncc 

videas folem aifurgcre in vitro, & crefccre forrni arboris 

A]ii.lm mcidum porrigir Schotus cercarn plan. 

tam apparenrer ex (uo cinere refukitadi. Ex cap& 

10 Vmcris aqua diflillet'ur, ac vas vitreum illa ad dim 

mid~m repleacur, affutfdatur cinis, & Tal eitildem-, 

herhae,atquc vas hcrmetic6 chudatur Rr habebicur in- 

tcmm in loco gal&, Sed fequens modus pro qua- 

cunque planCa feruic. Recipe cuiufcunquc $anta ma- 

rurae cnlo rereno reminis lihras +. & in morrario con- 

ttiride, ac phial= rt,ondg,impone, acque optimP con- 

clude ne expircc cum clclo lercno colligc rorem ah- 

quot linteis puriGniis eumquc in vitrum opcinle la, 

HL tuiy

Metcorologia 

turn exprime, percola, aliquocieiquc diltilla. Semen 

interim in tabula expone no&, cauendo ne A folc 

Btprehendatur, antc iliius itaque ortum opartebit in 

phialam reponere, Roris quem diff illaki feces collige, 

cas calcina, filemque ex illis euoca, ac in przdi- 

&o m e roluc: hunc rorem Gc paracum diRo &ini 

wad tres bigitas crnineae affunde, & vicrum borace 

Claude : acque in loco humido, calidoquc, aut ventre 

cquino per menkm contjne. deinde per totam habc 

titarem Tub dio : fed quocies czlum turbarur aut 

ir, petatur cum phiala locus ealidus & iiccus pcrficicur 

alrquando hac operatio ante decurfum anni, 

Signum maturitaris hoc clt ? mareria limofa in fundo 

tumefcit, ac in altum affurgir : f irirus & cuticula 

indudla dcccdir, matrriaquc inrp'pi R atur ac cinis fit 11boczruleus. 

Hac ergo mareria quocies calorem [en. 

firit plantam dabir, quoties frixcric in chaos abibic, 

c A P v T mr. 

De Crepuj2du. 

77. crqt&~urn cit lux iolaris nubet colorans. G 

man2 fiat, auroradicitur Quot gradibus fub id rempus 

infra horizonrcm fiol deprirnaror non cpnitat abfolud. 

Pcol. purar grdibus 18 demitci iolcm. A[hazcn 

19. Tycho 17. Rothman & Vaporum enim 

qui illurninancur non eadem apud omncs altitudo efi. 

PARS

Metcorn in Aqua. 

78. Harum materia en vapor. vapor dcfumirur 

ab aqua. aquami6 diuerk nomina fortitur. Si ita- 

gnet & habeat profunditatem, dicitur Lacus. fi hie 

earear, & in latum fundatur, dicitur Palus. Frerunb, 

vhi mare araatut. vbi gyratur, vortex : vbi leiphm 

ebhbat, vorago. vbi expers fundi, barathrunt. 

C A P V T 2. 

DQ Mari. 

79. Mare magnum efi vnum, Amphitrite, iiue 

Oceanus i fic didus, iuxra Bocarium, quia in modum 

cingull orbem terrr ambit. ex hoc mari tanquam 2 

radicc iurculi alia maria particularia iparguntur, & 

diuidunrur. hic deficcrc nan poceR naturaliter clim fir 

omnium aquarum prinaipiura, roindc iam mundus 

+vno elemento carrrec: & rub P et0 humido, omnia 

Vkwntia dcficcrent : infupcr in locum Qccani cxfic- 

Cati tam vatturn aliquod corpus debcret fuccedere, 

itajue ordo vniuerfi turbaretur. de fadto. autem fjrderia 

extradlionem vaporum coniungunt cum refiitutione, 

& quidquid vigor ac%uus Solis de mari Meridiano 

vaporum furfum euocat, cancum marc Sepaemtrionalc 

quod eft frigidurn addcnht fibi de vicino acre & 

inaquam conuerrit. Mare idem prour varias tenas 

ahit, aut ex alia ratione, varia nomina fortitur. ~ y - 

Phagorao marc ctcdidic lacrymas Saturni efle, qui rer- 

H; rzm

318 M crcurol~gia 

ram putant viuere, eiufdem humorcm Iblfum crcdunt 

mare : Anaxagoras verd furpicatus efi eiurdem rerrz 

fudorcm eKe, cui affenhuo Empedoclcs, argumcnto 

illis fiaffido. AmpJitudo maris nondrrm exad2 CO- 

gnita, Scalig. exerc. 38. 12 toaius globi terraquei fupcr- 

ficie duas partes aqua tKibuie. Piccolomineus anipli- 

at terram. Bodinus pares vtrique elemcnro tribuit 

fuperficies. De Profunditate: etiam non conflat. 

Quidam crediderunt profunditawm monsibus Zqlla- 

ri : vcrGm decepti hiit. profunditas Oceani dimldi. 

urn Italici mill. nonaffcquitur, vti fe inauris didiciffe 

kribir Bapt, Benedidtws epitl. ad Horat. Muturn. 

dantur ramen gurgites milliaris vniuo. Sed circa In- 

Mas maris Pacifici nulli bolide aflequi fundurn pota- 

%ant Hddndi, Qlaus afferierir non poffe in Noruegia 

fiufficere funcm erli totam nauirn occupirir, cxploran. 

do fundo. fed hzc funcrariGma refpe&u tor & tanto. 

rum motitiurn. ex quo ctiam patec quod plds fit i h 

hoc glob0 de rerra quam de aqua. Cenrrurn idem efi 

rerrz & aquae. SI enini fuum aqua globum habcrer, 

mare in me& profundifimum eflee: at omnind ic 

aliter habet. Litcora ramen nauris videntur mari hu- 

miliora, quia nigra, aqua vero,rnaris hhalbida, aut 

fiibuiridis i huic ver6 color1 compofita nigredo fin- 

git depreGonem. ita cnim cauicas, vti dixlmus, & in 

pidura exprimitur. Tumor criam maris vt pore gb- 

bofi ad hoc confert- perfuadcnd~m~~ 

$ I. 4c Maris fditdine, 

80 salfido maris prouenir, non ex natura aqua: 

Ow. Calfedo eR ex commixtione primarum qualita- 

turn,

Corioh 11% 

rum, i;ra+e pur0 ektncnco non cornpatit. PrOiIidC 

hkdo ab cxuinfeco venit, nirnirum ob adniixtio- 

ncni exhalacionis tcrreec combuitec. nain aqua jalfa 

denfior dulci, itaque denfitatem ex tcrrcflri habet4 

quod lalkdinem caufer adufiio Facet in Iixiuio, vrina, 

ludore. & quia minlis aduritur hyemc exhalacio, mi- 

nus ctiam lalfum marc. In fluminibus cxhdatio aduri 

non p od, clim ftarini ac nataS deferarur ah& Sta% 

gna veri, licee non decurrdnt i Mfa 1w runt : quia 

non quauis exhalatio idonea gignendo fali. Bikes 

marini etfi a uam bibanc Lliam. non faliuntur, quia 

Calprenatura 9 i fcparant dulcc i fallo, folo vcrd dulci 

QutriuntqI;. nkm diitillarione aqua marina poteft 

falc kbcrari. Nan omnc vcrd marc rqu2 hlfum, imo 

Cafpium Me carer. glaciale modicum habet, Euxi- 

nus elt potabilis. Glacies in mari dulcis, quia quod 

fallurn merg!tur Superficies maris faliior quim fun7 

dus, quia in Iuperficie maiar adultio, ita centiuit Scalig. 

eXerc JI, Sed eum rcfucat Patricius & experientia, 

&ratio : nam aqua blfi cdm fir dulci grauior debet 

furzdum petere. &ex hac cauh fundum tcnet filfedq 

in h r o & Afcanlo lacu, c!k in Acbillco fonte Mile- 

telfip Yinc criam circa lirtora .minds SaIhm mare, 

quia fa1 iS prafundl~ra defluit. Sal in mari, v t Bodl 

nus cxplorauit, fe ad quam habet vt 92. ad 106. Sed 

bzc experleneia pro repla haberi nen poteft, nam 

"0" vbique aqu$ ialfum mare. Ad faliedinem conferr 

bltumcn, propeer quod tll;lrc morruurn.falfifimum.,, 

tk czcerir dcnfius. confer[ alumcn & nitrum, qua 

duo etiam colores mari inducunt, & mlnils aptun~ Coqgelaricmi, refiinguendoque jgnj facrunr. Adufiio 

H 4. con-

It0 Me teorologia 

confert ad maris denfitatem, nam etiam liquorem 

dcnkbis, fi continuiris cotlionern. denficas eR ma- 

riis in caufa quod mari naues ve&+ non ita profunde‘: 

nicrganrur ac in flumine. Exhalatio qua non aduri. 

cur procreat herhas, qur ita denh in aliquo mari in- 

xiatant, vt fpeciem praci amaeniami faciant. Saliedo 

.maris non ell otiola, confert ad faecundicatcm, con- 

fcrt ad fanitatem pifcium Ex do&rina Lemnij bibi- 

tiir contra morhm rahidi canis. mxra Plin. lib. 31, 

cap. G. purgar per afterutram parccm Corpora Q biIc 

atra & fanguine concreto, etiam in quarcana &ri 

quibufdam exhihetur, fed debet feruari diutihs vr vc. 

tuRare virus deponat, alias noxia. Tepefaaam eriam 

cncmatis infundunt, & fic tormina & choler5 fedant. 

PrtCeruant fe illius ablwtione A frigore fic enim cre. 

Jude fe diocitls eius acrimoniam polfc fcrrc. curan. 

vr rtiarn aqui marin; lendes & vermiculi capitis & 

+abies : curaqtiir & liucntis & citifid ad c~)orea 

reducunrur: eluitur & i ferro facilhd phigo plrn, 

lib. 31. c. 6. Docet quomodo qulfque post marinam 

fibi couficere aquam Sextarius, inquit, falls CUT 

qnacuor Sextarijs aqua mifccotur.blfiami maris aqua 

referct, & huius hauftu aliqui peflem &pulerunt* 

Efficitur & ex lak dulcis aqua : cercum aliqui vafcU4 

lum vndique claufum in mare demergunt, hla fe dub 

cis per poros infinuat. fed experientia non reipondcc: 

Portat meliirs lanq atq; ad nauiutn later? appcnfa duM 

vayore imbuicur. Alij percolatione per arenam cor 

nati facerc dulcem, fed Porta lib. LO. Maglat e t i a ~ 

pelt decjmam collarionem recepic fili~m. Len Ba’ 

ptilta Albcrtus non lam cere0 vaG ied fi&& artrrbu1ff 

kpa-

ChrioTa. 121 

feparationem dulcio aquae h ialfi, fed eriam hoc nolt 

refpondit Port+. Neguc decoRio liberat ?I fah nam 

omnia fubtiliora calorc exhalant, &fa1 remanet. Debent 

fiiptica adhiberi quz confirinecndo falem defcendere 

cogant, vel coagulando ita videmus inieata 

aluminc in Iixiuium iko falem & colorem defcendcre, 

& aquam remanere puram. Sunt qui volunt coqui 

fpongiam in oUam immiram fallram, & hanc 

aiunt ad le attrahere lalcm. alii in linteo triticeam farinam 

illiganr, & in ollam immittunt, & falem attrahunt. 

Non alhti mari naufei corripiiirur, hoc ips3 

cuenit ijs qui aquarn tepidam bibunt : huius vices gerunt 

vapores tepidi marini qui replent Romachuw. 

& magis ad hoc Stomachus cxcitatur fi akerum videat 

comedentem, quia percurbarum quacuis imaginatlo 

facili concutit, nam diim alter acerba comedir in, 

pratfenria nofiri, nobis facik ad os afcendit faliua. 

$ 2. De Mocibus maris. 

81. MO~M habet iuos mdrc. nam ?i Seprcfntrione 

ad Meridiem agitur mOtU qtdi Zquationis : ford 

quia plhs in& aquarum Ob copioiiores niucs amuir, 

fib zona vcrd torrida m uhn ardor folaris per cxha- 

lationes aufert. Habet & motum firnilem ilii, quem 

Veteres in czlo dixerunt, raptbs : nempe ab orcu in 

occafum, pour illi MgotiS, Euxinus, Propontis influ- 

it, in Occano ver6 Indico motus iRe odfcribi potefi 

fubfolanis concinud perflantibus. Habet & mocutrt 

librationis ab vno latere in diu$, quod p od referri 

in fluminurn influxus ex aducrfo, quibus fuperhcies 

iam deprimitur iam artollirur, Habet dcnique 

HJ De a ch

! M Meteorologia 

$ 3. De A3tu Maris. 

$!. allurn. quo quidern Maoris, Pontils EuxinuS, 

Balthicurn qtlod proptcr exieuicaie'audit Sinus Vene- 

dicusr Propontis, &geum, Calpium, non habcnrI 

Hahm alia maria. Exulcantque vada, atque a h mi- 

fcentur arenz. Siculum etiani bis eidem die. Ocea- 

nus ad Britanniam attdltur 80 cubltls, vti ea rpud 

Piin: lib. L. cap. 97. alia Maria plh aur'minlis hinc 

per conkquells qucedam fluinina quorum oha runt in 

mari retro agiintur : & quidem fluuium Maragnonem 

iniZar twrentis rapidiiIimi ad IOO lcuias Oceanus re- 

tro reijcit, fluuium !ndum ad j a aeitur & Scaldis in 

Belgio, & Eaetis in Hifpania, & Garumna in Aquita- 

.nia, & Tam& in An lia. Eriarn fontcs aliqui maris 

iptantur aeflum. in fa P tu Pyraneo in pago BslcRa efi 

elu[modi, alius in PiCtauia circa locum de IaGodinlere 

& riuulusprope ciuiratem Saumwr : & quidem 

alij fontes Iingulis horis tumefcunt, all] diebus, alii 

no&Ibus. Intra montes Pvraeneos ad radicem montis 

didi EfIorbe efi fons qui horarios facir acfius a 

die S. Ioannis BaptifIa incipleado, ck conrinyac illos 

vfquc ad diein Nariuitatis Dominlcz, quo tempore 

fluit conltanter tanta copia aqua Vt Itatim quatuor 

molas diuerlas agat. Quodfi hpem valdk fuerit frigida 

& ficca, tunc horarios oRus V&]UC ad diem Pafchatis 

prorcndit, quo mira fertilitas annonae prtnotatur: 

cdm verhante Domini Nacalcm celhc illi 

pRus, iterilitatem metuunt. Anno verd 1624 & fequuenti, 

quo hzretici per Galliam profligaci, toris an- 

$is aitqs hic durauir. tEftuum maris ordo hic &* 

Luni

Curio fa, IZ? 

]tun; exorti actoIIit re mare lend, vf’ue dum ad 10cum 

Cum, quem Sol hori noni in cz 1 o tenet, Venerit 

: turn veiocihs alforgic, vfque dum nieridianunb 

Luna occlqxwxir : deirtde molliter defcendit, quourjtie 

veneric Luna ad locum, 4, in quo Sol hori 

tertii effe ioler, cum celeriljs detumefcir. Idem rcpetic 

pofi occafum Lunx ijliicm legibus, dum alteranb 

parrem ctli planeca pererrat. Et hi a e h B ~ Nouih- 

nio ad priinarn Qadrarurarn ha‘c lege quidem afiur- 

gunc ie$quoridic minorcs : inde ver6 vfque ad Ple- 

nilunium augencur : B quo ad vlrimam quadratora-1 

minuuntur, gi: rur ius ad Nouilunium augeiaunt. Item 

in vcrocjue zquinoCtio valti =&IS j in SolRitio aritriuo 

micefcunt, red in hyberno efferantqr. Maiorgs item 

2hs cicntur dum tuna iigna Auff rina, quim dum, 

Borealia peragrar. Variant tamen aliyui altus ex ac- 

cidenti prow fe illis aliqua locorum, &entorum, & 

eiufmodi, auxilia nifc.&, vel obfiacula : fed ramen 

it* varlfit v t parte mag& ftruenr.H+c ell hiltoria,fic, 

5 - 4. De CauG atfluurn maris, 

85. ~slwf~m .t&trrn non tam fa& affcqui. q$ purancterrarn 

animal, refpirio ilhs tribuunt hunt fl& 

Rum & reflumrn, Bacon refcrt in incidentiam radioruni 

Lunar, quae acccdit vel deficit B perpgndiculari. 

Sed nQn euadit difficultatem. quobodo enim radij 

QPcrantur in noflro horjzoiate dum planeta ea rubtcrraneus 

? Ahjs tridecwr hoc euenire per rarefad& 

km aquarum, fed Gc naues mcrgerentur : nam rara 

prum fert ponderis, ob quam raritatem flwius 

‘llas in India ndias potcfiferrc naucs, Certum ex 

rain


tam ltahili aRuum refpelto ad Lunam, vidciur effe, 

Lunam cooperari ad 3Aus : fed non fentimus cum 

iis qui volunt vi Magner'c; 

k 

mare h Luna trahi : quia 

iic omnia maria collige et Luna fib Zodiacum, aut 

potiis aquatorern, Tro icumui dum in ill0 moratur. 

Certum item vidcmr q od non calore Luna operetur, 

qui3 dum fub terra eR, kalor ad nos illius perucnire 

non poreit. Viderur etiam Sol coo erari, quia im 

tF.quino&ijs & SolRitijs circa a hs a quid ConcinRict 

quod noo aliis. & inprimls quaid in Nouilunijs & PIP 

nilunijs rnaisres fine acftus i referimus in coniunaioe 

nem aut oppofirionem horurn Planerarum. In Sollti* 

tijs &rquinoCtijs plurima etiam alia, vti inlibris de 

mundo & Ceclo dicemus, curbancur & varianr, itaqi 

non mirum quod & maria. Sentimus etiam ex parre 

fua mare concurrere, rquia plurimum falis, nitri, vi* 

crioli continet, vti fa1 edo oitendit. Hxc enim a plad 

net= influxu turgenc aut fe contrahunt. Nam yt 

Swingerus fcrihit, elt quoddam virrioh oleum quod 

cum Luna rumefcit, aut detumcfcit. item Kirchcr 10 

Mundo fubrerr, ponit hanc cxperienciam. Pcluim, 

ii aqui nicrosi impleucris cum file communi mixraf 

& lereni noAe radijs Lunaribus expoheris: 

feruere incipiec, ac bullas agere, & hoc magis fi fw 

rir Nouilunium aur pleniluniunt: Nitrum etiafl 

ipfum ita facit halare 1iquorem-l cui inijcitur vc vale 

clad0 nequtat contineri. Sed dum Luna fib terra! 

quid rRum mouet ? Eadem Luna,quia no3 calore qfl' 

eR cxiguus , ied alii qualirace opus hum exequitu" 

qui etiam terram peruadit, Fantcs qui zqu& C U ~ 

mari [urgent, cum codem communicant: qui a regU' 

I? 

1a ma-


!a maris dcuianc, impedimentis tribuendum, propter 

quz lion fiatim ie aqua maris, font1 nffuiidcrc potel\.- 

Sed ad alias caufas referimus miracuhm ihd la& 

horauici, versirs Hungarian : qui chm eflet vafilllimu$, 

itaaruit I vc in pai'cua pecorum conuerfus fuerir, 

kd,pofi aliquot annos rurfus aquis redundauir. cda 

fuit fons huius lads Pacer tcrris delabentibm obrutus, 

quas terras tandem aqua vincentes, lacum rcpeticrunt. 

Ad afiuum clalfem & illud naturac prodigilpcltac 

quod clt inter Carpcntoratum & Cadlionem 

in Gallia Narbonenfi. locus cfi ibi diRus VOclufe, 

cfiq~~ ipeluiica monris cuiufdam, quit per totam 

hyemem ficci&ma, date vcrd tantam vinL 

aquarum eru&at vt rex molas Ratrm verrat, & vni 

cum rruccis alijicjue pikibus lunditur. Item in Carniolia, 

qui arfiace 8t Autumn0 aniarniilirnum exhihet 

Pratum, in Nouembri grandcm lacum, qui tot; hyctegitur 

lacie, & verno tempore agwm facit fcmenti 

apti a Imum. Prioris lacb ratio clt, hyemale 

SOlRirium atcollit vehementcr aquas maris, quae i h 

aiiquam cauernam Cubterraneam kecipiunt, tenenturqusglzicie 

qui illis via in &tu ohfiruitur, qua: de. 

inde "ern0 tcpore foluitur & fic aqua implet lacum, 

donee ma parfiatom efffuxerit. AIterius iaciis vidctur 

hrc e r ratio. ~ eit terra porofa ac anrris IubrLrheis 

incumbens, quz camdiu rccinec aquas quamdiu 

Pori frigore tenenturh qoibus foluris, owinem liq iorem 

tranfmirrit : acquirit ver6 noiiam in Nouernhri 

Cam foluris per afiatcm montium niuibus cazernc 

Gbcerraner implencur quas dcrnde reflus marini auk, 

&ipG eleuati per eanaIes cerreos in lacum prom-

116. Mctcorologh 

trudunt. Datur in mariper fubrerrancos canales re: 

gurgitatio qui 6 vnum mare dum tflu accollicur, in 

aliud transfundit, celeberrima illa de qua Scalig. 

exerc, r9. ab, inquit, ptmontorium, Na/ii firer appel= 

latum in finilur Ficlapiornm, di

118 Metcorologia 

ritualicer ( vc Chymicri voce vcar ) &hoc fepids : 

quando folus mecallorurn Ipiritus le illis immlfiet : 

vel corporaliter quando le mmera: aquis mikenc, 

quod tcRantur ramenta aut fucci metallmi, qui cum aquis effluunc. vc olim, PaCtolus in Lycia, Tagus in 

Lufitania deferebant fecum auri ramenca : lice[ nihil 

eius modi nofiri videac actas inhisfluminibus, via 

dent tamen Indi eciamnum non in paucis. Verlim 

ccrtiics eR priori modo‘ peragi tin&uram & virtute5 

infundi. Nam Icribir Pccrus loan. Faber in hydrogr. 

Spagyrico fi fodiatur verslis inicium mineralium fontiurn 

ficuc fodcrunt qui hoc veRigio centarunt wecalla 

venari , plerumqi nihil minerac inuenietur. jmd 

licct antitnoniurn fit inter fofiilia maximz aoiuicatis, 

ii aquae irnponatur [air idem J nullas vires illi imper. 

tier. Confirmatur hoc ipfum.Quia in Pieauia regionc 

Gallir pro e pagum Boupere I in locd dido la Ramere,in 

ip P aantimonij minera efi putcus aquq falubris 

pc potabilis. proinde aliud eR dcferri mcralli ramenta 

, aliud eorum vircutem habere : etfi aliqaando 

vtrumque haberi pofic. Deferunc ctiamnum Celt6 

loan. Gcrardo, cherma Piperina abrum, icernquc 

CaRienfes, fed hac voluonc eriam argentum : dek runt OeIIenfis Leonlteinenfes 3s : Goppin enkg 

ies, ferrum, fulfur, pyrite3 : Plumharia & Vi1 

’I ace? 

Ces, plumbum. Colore$ foncium habentur vel A terrl5 

per pas feruncur, vel 4 fundo, vel 4 mecallis quibu5 

tinguncur: ita ladlei qui per cwarn, rubei qlli Pef 

nlhricam, & lulfurei Nar albus aqui. Subinde fun’ 

dus folus haher colorem, & aquarn cenfemus infc’ 

&m. Sic vidcrur Occanus intcr Moz~nbi~~rfl 

!9 

fad L-

tto Mercarolog ;a 

culos parrim conferr : cicilis concrefiic , G vrina i h 

frigido habeatur. calculus eriam magis nakitur in il- 

lis quibus rninhs caloris, maxim6 veiicalis. ita enim 

cx Hippocr. 3. aphor. 26. Ccribit Barthol. Caficllus 

in Lexica Medico. Lapls in vefica propria pafio eo- 

rum en, qui ob cdacitaeem non paucos crudos hurno- 

zcs coaceruanr : ex quibus pars CraiThr vni cum vri- 

nis ad veficam perueniens fit lapidom generationis 

pateria : aceruacur verd hic crudus humor fzp$ ob 

edacicarem & inghuiem vc in pucris : fzp2 ob PO- 

reqcir concoquentis inibecdlicatem , vc in fenihus, 

ini hororn VcrOqj calor imbccillus. Talern lapide- 

icFncem fontem vidit Aco0iain Peru. Vidimus & 

nbs in Botniia non procul B Sepulchro S. Iuani, de- 

Auas aquz gums inittar fidoris in antro lapidefcere. 

Foncem in Gothia lapidificum voluic experiri Fride- 

tic& Imp. iuGr immitui illi chirotbecan, fuo ann& 

obfignatam : & paucis dicbus, quidquid fuit chiro- 

rhecq ac figilli aquis immiffum lapis fadkum, cateris 

in priore flatu manentibus, Aquam fiygis coagulari, 

fed infuper vafa erodere quibus continetur ( kribic 

Plin. ) inRar aquac fortis,obfimih fibi immixm. La. 

idcfcunt etiam a qw ilia quiz pluriml'ni gyyii at+ 

Puti vifcofi vehunt. modo fict lapis, fi quod* 

cunqi faxum in pollinem reduxeris, & aq& fwbegc= 

ris, addito modico Calis, nitri p ac biturninis liquidi, 

lam accipe vas qualecunque 8c rcpk aqui cornmu; 

ni : & in medio illius h ue id quod lapidc obducl 

dcfideras, fiuc fir hcrba , iiue pannus &c. materia0 

fLpradiAam in rnanica Hippocratis fufpende, vr fiila 

i_tr in I'utjitatit frueris opraro, Lapidefcunt 8c ills 

aquac

CuriQTa; w 

aquz jn quibus eR alumen : nam fi ipfos lapides ala- 

minofos infolatione & irroratione frcquenri mccres 

donee: incalcern redigantur, & inlebcte inter contb 

fiuam agitationem coquas , arq; ih modulos quernos 

infundas, habcbis lapides inam cryitalli. Haec Kir- 

cherus. firnilia horum habet Ani; Boi't dc gemmis 

lib, I. cap. 28. His modis efficitur , hpra Armaca- 

nam vrbem in flagno fi li nea defigatur hafta, pofi 

menfes aliquot pars infix2 7 uto, ferrei j aqbae immer- 

fa, lapis : reliqua, lignum. Multbm eriarnad hadc 

faxit;ca&ofiem confcre fibietti in quod defluit aqua? 

difpofitio. ita tefie Gcrardo Medlco in montium py- 

rgneotum certis locis, aqua pluuialis guttr, mox vc 

deciderint in lapides ddrcfcunc, His pofiris , e%pli= 

camus. 

s. 3. Admiranda Fontium. 

86. Miracula fontium. I. Erurnpunt duo fonCeS 

fimul in Aquitania & Pyranco, quorum alter calidus, 

alter gelidus. diaerfis originibus in vnum locum, 

diuerfis tcmperamenris, confluxerunc., 2. De calidis 

non effe exemplum qudd aliguando aructidt. fcribit 

Fallop. lib. de Therm. cap. 2. Ratio quia ign4 

quem rranfeunr confurnit impedimenta quat tordarc 

pollint, 8c mixrclra fortis peruadit omnia. 3. Quomodo 

in Altiflimis marltibus fundantur aqua ? Qia 

vapor ecim in alrifi;ma pertingit & ibi foluitur. 

4- Quare alilui fontes rlitrurn aut birumcn cuehunt: 

piaab eius modi ignihus in ahm Cublati qui hie pad 

cuncur I & multum exhalationis nitrofa aur biturnid 

Q Q kum ~ inuduerunr. calis efi 'in agro Parmenit 

12 aqua

Y1 Mcteorologia 

aqua teRe -FaIiop. quac ad le igncm ffatim~apit , nec 

potelt flamma nifi venro difflari, aut prophano obrui 

panno, j. Quare inlocis flammiuomis in Campania 

tot hnt fontes ? quia funt ~gnium,parrus. 6. Solinus 

eiuirnodi prodigitm naturr referr. ,ER in Sueuia 

Proaincia, qua Swrris dicirur,fons in vertice moniisexcelfi 

: qui nonnifi Cole Cupcr,horizonrem lu- / 

ccnte fcaturigines emittit : fiarim cnim atq; filb ho- 

&mtem Col deficndit , & donec iterum pet reuoI~~rioncm 

man2 G nobis praefentauerit , fcaturire deiiflit. 

'Ma& wrd, nowtamen itacim ac diefcit, fed 

foJe tcccns orto, ih magna quantitate aquas reddir, 

noCte tot; nec fiihantem guttulam,prabens. Rationem 

eius afftgnamus , quia io1 in latus moncis impin- 

,gens calefacit ibi aquas larentes attollit in vayore : 

'vapor tendcns ad funma frigencia ob faxi naruram, 

concrckit in gu-ttsto : gtrttc in~lltae coeum in riuum , 

rjui in fluuiolnm Simili de cauh cenfemos jJ]ud 

cucnire quod iiarrar Giraldus in hilt. Nat. In Piaauia, 

inquic, apud S loanncm de PiRauis fons efi, qui 

in hycme nullis, in aftate ver6 vberrimis fokt manare 

A ucntis. quia mn lt uod'leuet quam hyeme, 

clim defint ipnes fubterranei, expcdandus itaque lo1 

f Y 

donec id officij hubierit.' 7. 'Quomodo aliqui fontcs 

dicuntur augerc memoriam alij infirmare ? quia 

ganleudt per loca, herbas, proficuas aut qoxias t 

perariientoccrehri qiiale memoria requiric. 8. K: 

turnnus fons in Italiapotatus hobus eosrcddit candidos 

: in Boiria amnis M&s denigrat oues. Ornne 

animal variat pilos, prater hominem, ad Lhriationem 

awis .- cutis vviatw vaxioto temperamento ,, quo4. 

tdrum

Curiofd. w 

taliurn aquarl;m potu euenir. color enim tandem. 

prOuenic ex ternperamento. hinc in Medicinis comperturn 

Clt, Bit. I?. Kriiger inlride pag. 109~ lac cayr3 

&;a conducerc Phtyficis certz comphxionis 

quL[,us non Ieruit laccaprac nierr: & d cootra quam 

efficacjam habet lac capramigra, eadem ~QC caprt 

albsl praeltarcr non potelt. Colurnba. Item autl gallic 

na nigra, viuadiiccryra, & capiti infjrmi ayplicata, 

fomnium conciljac , quem non adducit alba, capo al- 

buspro.clylteribws maiorem eficaciam habet p quh 

alterius. coloris. ha&nus ilk. 9 b Seneca referr, 

glle=dam.fQntem, fenis hork phllffl, fenis vacuunt 

liic vel ab &bus matis natales dueir, ve1 habeteam 

indolem.quam mare. IO. In Lybia fons dt, Qricntr 

& occidence file tepidus, in. meridic frigidiirrmus 

in no& calidiflimus. hanc mutationem ab amiperi- 

Aafi cwlimus contingere. aqua znteguam in fontem 

effundacur, colligitur in aliquo fubterraneo antro,non 

procd il;pcrfici$.rerra: & ir co proprcr felts feroo- 

'rem , Val no&k a1 orem, in contrarium mouetur, 

11. Quod pollrianus f cribit epihad Iacob. Card. pa. 

pienfim, abenum fuifle eius mtUr@, vt fpurios fiLi 

impofitas merger., iegititnos feruarec, id damonis 

opeti contieit volcnccs. mortdes ad vcnerarionem 

~~Icumqj 

in Arcadia efe 

fluuij .allicere. 12- FQIYS 

fcrrur qui potus nauicam vini powear, hunc oleorum 

opinamur, qui matcriiquadanioieosi non ferentc 

vinuni orificilirn ac farera Ilomachi imbuar. 

9 9 Quidam funt fontes frigidifimi, inter quos repou 

qpotcit, qui. efl Nieltepouk prope Pultouiam Cibitatem 

Ma1oui.r medicinalis , tales ve18de mcrcurij 

hl dcnicri narura parricipanr, I j 5 1 3,


5. 4. Eadem admiranda Foncium continu5tur9 

14. In Eltremadurac rcgrio func duo fonrcs,vnus qui 

omnia refpuit, alter qui omnia ahforbet. priorC den- 

&Gmz aquz, qua& habet lacus Afphaltites, alter6 tenuiirimac 

opinamur. ~f. Ibidem alrer fons vifitur, qui 

intra fe natances pifics aurci coloris exhibet, illi,ta* 

anen extra& nihilo i cateris diffcrunr. colorG hunc 

aquis artribuimus, qua cdorem aurcum in medium 

ea&ndunt : ita fi per viride virrum alpicias,omnia 

viridia miraberis. r6. Sunt aqux in Hungaria quibus 

inieaum ferrum in cuprum vertitur. id ver; 

prouenit B fpiritibus vitrioli, uibus eiulmodi aquz 

imbutz. Nam fi Iamiaas fcrri 1 ubtlles aqur vitriolatae 

iniecct-is, inrlcnies materiam cupream adhacrcntem 

ferro,quam vbi igni folutam fudcris, cuprum habebis, 

r7. @dam fonrium cpoti faciunc furcrc: Aqua ab 

mahit qualitares materiiz per quam fundltur, dum ma, 

reria nan fucrit pertinaciter Compada 9 paca hoc iu 

aqua, quiz cranfic cinerem, aut calcent, aut ahquas 

bcrbas : funt verd herbie quedam venenatz, quz' 

dam noxi+ ccrebm : ab alijs irnbwntur qualitanbus, 

& ijs noccnt Qfwi, I&. Aliqui fontes pocaci caufanf 

Arumas. eiu P modi aquz vaporof= & frigid*, mulca~ 

fuperfluitares concitanr delcendcntes 2 cet ebro, qu% 

fine phlegmaricz, hr igitur perucnicnrcs ad gurtur & 

Colium, denfinrur, & fic cadant tucnorenh. 19. Alb 

qui fontes eijciunt feRiicas, palms, fragments lipno' 

gum. quia aqua ad orificiii akendcns follcis quldqdd 

in fc invchit, devehit, 20. Legirur in Sitilia fulo 

fow, cltius hauitg fures eXGsCabancUr, huius caufa JW 

. a - 

turaIir

Curiofi. .9f 

turalis red& non potelt, 21. Non procul Puteolis in 

efi lacus bulliens niger inltar bullientis picis : 

hic [uum llquorcm iactilatur in altum inhr pyramidis 

ad 8. vel IO. pedes: ratio huius, in circuni vbiq; 

fint inibi colles iulfurei, & montes raealti, hi pracoquunc 

in monte aliquo, & adurunt Y iquorem , qui dein& 

per iubcerraneum canalem delapfus, cLm ex alto 

deiccndar, debet fubfulrare. 22. @od fctibit in 

Nydrogr. Spagir. Petr lo. Faher cirri Rupella vinceretur, 

ua erat nldus Hacreticorym in Gallia, aquas 

maris du 1 ccs fuilT;: .vires naturae egrcdirur. In COmitatu 

Fuxenfi in Gallia fupre monrem Thabor didum, 

elt lacus profundifilimus , porabilis & filuber. 

quod fi aliquis aquas eius conturbauerit iniedis V, e. 

lapidihus, infignes pluvias, fulgura j tonitrua exeitat. 

Quia aqua commota facilics vaporar, ac materii pracdidis, 

qua plenus efi lacus,miniltrat. 23. Sunr erii in 

montibus Pyraneis balnca dicta Baingnercs, qua o- 

mnia corpori infixa extrahunt : talia vel virtutern, 

expultricern, ii illa ctiam ad hac poteR extendi, IO. 

borant : vcl corpus firingun!, atque ita quod illi allenum 

incfi, exprimunt. 24. In Brirannia Armonica 

eR fons, cuiuS aquis cornu bubali hauRis , ii petram, 

proximam perfuderis, tempore quantumlibet feereno, 

dk a pluul js alieno, pluuiam in conrinenri non cua&,q, 

vt narrat Gyraldus, fed nos fuf icamur , &me1 id atque 

fortuit6 fa&tii,vc quis perfu 8 erit, parata iam remptRare, 

& ita locum frcir fabulz. 2f. Sed comrirenrator 

Melae Vadianus conrendit non cffc fabulo6 qua 

Mela lib I. narrat. In Cyrenaica Provincia fons en, 

tlarxat -.. dle, & rupcs quzdH vifirur, Auitro lacra. hzc 

14 ciim

136 Mercorohy ia 

chi n?;mibus humallis ateingitur : i k irnmodic.us afi 

filrgic, arenasque veluti maria agcns, iic iaevir vt at- 

uor flu&kibus. allegat prxdidus Cornmenrator ad 

facicndam fi.milc quid ex Plin: lib: 2. cap. 47, 

Sed vr fidem narration1 darnus, Ira hacc non naturi, 

fed perverfi Genij operi ad fovendam accolarum GI- 

perfiiotlem eueniffe opinamur. Quo & iHud refcri- 

mus quod narrat Eufiachius lib. z. n. XI. AQecornij, 

& Daphns ppfi foncecn 'fuiffc : in q!mn il Virgo in- 

triifet, aqua perlucida mancbat: G vcro qua virum 

pa&, continuo turbidz reddebaqur. quanquam huic 

&qua ratio narurahs poten fubeflel cirm in &era ha- 

rum rempcramentum fuerit turbaeu-. Sed illud 0- 

mnid extra maturt leges quod Achilles Scarius 1 8. 

fcriplir. In fontem I qui crat ad Ephelum , fuipe&a 

qudicitir compcllebarur intrarc & iurare i gut fi fu- 

erst infons, tqua immota pcrfi&bac : ii pelerauit, a- 

qya qua ante vix genua cantingcbat, a\tollcbae~lr "f- 

QUC ad collum. Siniilis & i b fons, dc quo apud A- 

riltot: de Admir. aqdit. cut rabulz cum iuramento 

inijciebarur, L; iuramcnruna erat, innatabae : fi pcriuriurn, 

mcrgebatur, talis 8c fons Ammonis,dc quo Pfi 

nius lib. I. cap. ro$. qui illirus ocdis pcjemntis, exczcabar. 

26. A trigimus in hili, cauhm i&us fonrir 

Ioui Hammonio lacri , de quo S. AuguG. 2icCiuite 

cay. f. qui medio die fdgidifimus, noate calidiGm9, 

fluxit. '27. Difficiliur cius ratio de quo Plinius 

lib. 21. cap. L~ apud Trogloditas ui rei. in dic fit a* 

marus roticf4 noCtc, ita tarnen 3 pecufamur. w' 

ties Sol Iuxrarn partem cali peragit , motus ciet iv 

quibuldrm corporibus,paret hoc in gallis gailinacels, 

qui

Curio fa. 137 

qui Tub hzc tempora canunt : patdl & itl quibufdam 

alrjs, hulw ergo. firnilc quiddam poteR in hocfonce 

contingere, vc amara in iundo.al& hbfidentia cieantur. 

28. Hugo Sempilius hoc Icribic. Eft propc 

opDidum Bexatemh Sicilia, fons,qpi futuram pluvii 

tu&nenlque magrlo acrjs fonitu procnuntiar, @de& ve 

eiw murmur, ad duQ de viginti milha paffuum lubin- 

dc exaudiacur. idem expcrri fumus in Balthaco mali, 

& hoc cenlp&atem praclamat : fieri autem id cenfc- 

mus ex afcenfu de fundo exhalarionum h.cdo coma 

mocagum: exhalationes vczdaommoueri docent fo- 

dlna., in quibus ( teRe Gerard0 Medico Tubingcnfi ) 

add, lub id tsmpus c6&rnoventur, VL omnw 1uCerna.s 

cxringuant. Alius lacus efi ir fummo montis, &&ti 

Stella, cacuminc, in quo fragmeta navili iubindc re- 

periuntur, clim ramen i mari plufquii 12. icucis ahfir. 

Cads huius communicaeio per vorticem cum mari: 

vorccx nayim (rangif &ad fundum3actis dcfere lacys 

ad fuperficiem ma~crjarnleucm arrollic: ver;% 

conftitufio IacGi intra monccm, habet. eraqrem in,,+ 

quam z&aw mare fibleuat aquas cum ]ignis. FOM 

ofit ait idem* in Villaaoua ii? Ldtania, qd orirgr Galendis 

Maij s & ad Calcndas Novemhresnbdat a- 

qp% Poba per toqarn hyemem latar. dedimus & huius 

cdam ruperibs in fimih, ex quibus eriam explicari 

miraculum in PruiIia Epifcopali in Camcraru Allelnlteinenfi, 

ad villarn Burrini vbi lacus fcpcinio abiohto 

euanekkcw pifcilws, datq; prarum quod minimw 

centurp quadrigas hno mcret, pop Icycenniu’ 

redit cum piicihus 29d ArchichalaTiins.RegiLs Drtnix 

ZC~CKUS hipfir, in Groelandia ad radicen mow 

tis

13 8 Meteorologia 

tis ~olcanjj effe Monaiterium: ex montis aut: pede 

crumpere foneem ignitum, qui derivatur in omnes 

cellas vt cas calefaciat, panem & cihos coquat, fecimus 

huios mentionem ciim de ignibus fubterrancis ea 

gimus, & ratio ihs ex di€tis patet. 30. Non minus 

mirabilis eil fons in Zeyuh ad ndem S. Martini, cu’ 

ius aqur, qui fluit, layidefcune : verGm lapides ex co 

nati, qui fib terra funt, pluviis expofiti, in c;rmitum 

vertunrur : ijs qui fib dio funt manentibus in duritic : 

&iic incola domos ex aquis extruiinr, & huius ratio 

jam fiuperilis daca, quoad hoc qudd aquac in iaxupt 

vettantur : quod ver6 in calcem folvantur pluvijs ratio 

eR, quia fib terra igni bituminofo exuruntur, aC 

in calcem viuam exuruntur, qua poitquam libavit a- 

uao, folvitur. 31. In Halefina rcgione, fons erar I 

% qua Solinus cap. 11. tranquillus, fed fi quis inflaviE 

fir tibias exsltabat. hoc OPUS ad damones rcferimus 

volentes entdiraCem in cultu fontium firthare. ad e- 

ofdem re I: erimus miraculum foncis, de quo Philofira- 

rus in vita Apollonij lib. I, c. 4.. iuxta Thyanam, qui 

licee in fe frigidifirnus effet , admotos tamem Iehetes 

fervere, ac bullire faciebat. Jacob A Vitriaco €48: 

Orienr: lib. I cap. 8f. Fons in parribus Tamaria qna. 

tcr coloreo in anno variat , videlicet apparet viridisp 

ianguineus, turbida & Clara aqua. Fons Silo8 nom 

quotidic, fed alternis fluit diebus. ER quid; Auvius 

in Perfide, qui hmper de noLk congelat add, vt hod 

mines & animalia glacies ferat, de die ver6 fernpet 

reiolvitur. In Ethyopia fons efi quidam ita de die 

frigidus, w t bibi non poilit, ita de no& calens, vt atL 

tingi nequeat, gauihrn 2 didtis - - 

facilZ aagnare. P* 

FIwC

Curiofi. 97 

Florm Sinus Pruthenicus & aliz quadam aqui certis 

temporibus, & turn inutilcs multis vfibus : credimus 

eas fernientari exciraco Rb altris fondo,qud pro varia 

difpofitione non eodcm tempore in varijs eu nit: 

& in quibufdam nonnifi dum in aliud flumcn ir 1 urn. 

pere yarant: ihi enim colligitur effloref.entia ac per 

hoc quz difperfa non erat conlpicua , apparer. calliitur 

vcrrj quia & aqua in aliud flumen incidens ad 

[quo modo reflexa fiititur. qualiter eucnic in Chrono 

vbi confloic cum Vilia iib Cauna ciuitate Lithuanirc 

vna ex pFacipuis , quo tempore viratur ad coCturas 

mulfi cercvifirpque ranquam noxia, aqua effiorefccns, 

??* Inquibufdam fontibus omnia merguntur,non quia 

funt tcaucs, nam Aucrnus cfl craffus, tamen neque folium 

fuuRinet, fid quia nimis fpiriroli , Gcuc fpiritus 

vini fubrilifimus, qui eriatn plumulam abforbet: fpiritus 

cnimilligznt ic plumulx, in ea denlantur, & earn 

madore gravant. 34. Aliqui ctfi frigidi, bulliunt, 

\fpiritu nitmirum attollcnee, 35. Author efi Vitruvius, 

Sufis in Perfide fontcm effe, cx quo qui biberir , dentes 

amirtac, fimilem in Germania Plin. norat, cauiam 

referimus in mixruram Mercurij: nam & qui dentes 

arte tollunt abfpc magna euidfione, vtuntur Mercw 

rio fublimato, aquis fortibus, arfenico, auripigrncnroi 

fale ammoniaco, item oppia&c. 36. Balnca Con. 

tare& firb I’utcolis, jnfixa corpori ferrea ramenra cxd 

trahunr, tales quodarn fkco ma neeis videntur add 

mixrac, 37. In Norvcgia quae e l regio frigidifima 

non pauci fonres runt, qui nunquam cHgelanr, ob bitiminis 

credo c0ylam-l. 38. Narrat Thomas Moro- 

Gnus in Moravia Scotiic aquam cffe, quae in 

coiIcrc-

*40 Mereorologia 

Concrekat, igne qucrno irerurn in liquorem diff&- 

bile. ignis qwnus cacteris eft vehemcntior vti cx- 

perimur, fiirum acrcni ernittit, illa autem videtur 

noli tam taxificatlo quim inera Ilari finiilis congeIario 

aquae eflcLTe, prolnde nan eR mirum folui. 

5. j. Denatarionc aut merfionc in fonribus, 

87. In nutantiurn in api, leges dofcripfic Archi- 

medes, nollri non inlhruri perfcqni. attingenius 

tanclim de homine aquis innatanre S qd ope danio- 

nis non merpnrur,verdm noli [ernper. hoc vero ex- 

perimenro v;i vetitum, ne dzmonis fraus criam in- 

fontes Inuoluar. Cadauera poll aljquod tempus cna- 

cant, vti & oua purrida,& quidern vt Ccripfic Agrippa j 

virorurn Iipina, facminarum prona. aiunt ramen qui- 

dam, ncrgi fi piilmo excraharur : hic ciiim augetur 

ante purrefd&ionem calorc- rarefacicnte, & rnultb 

Jeoior euadit aquis, corpusque dirtendit, Vt Tub ea 

mole fir aquis Ieuius. Corpus non tumefaCtum efi 

rauius aquls : tuniefaCtuni Ieuius : ecG in asre Ieuius 

it non rumens rumcfado : quia aquam mulearn con- 

tinct, quo intra aquam pondus non auget. S~tus cadeuerum 

eR ex eo,quia partes grauiores fernper Ccobvcrtunt 

verslis aqua fundum, fubmerfi incuinefcunr. 

riia in illis calor natitralis prirnlim extinguitur j dcinle 

ciufdcm caloris rcliquiz per antiperifiafirn intenduncur 

atque artenuant humorcs, vt corpora tumcfcanr 

& fluirent : at carnes dum in aquis igni coquun. 

pur non putrcfcont, quia natwali calori igncuo fufficicur, 

qui prohibet putrefadlionem. Ea vcrd que foli 

exponuneur non puerelcunr, quia humid; dcficcatur. 

HOC

Curiofa. '41 

Hoc ramen notabile, quod expertus yuidi afirmauic, 

c$m quarendurn efi cadauer fub aquis, PartiCulanb 

Panis Inijcieddam: illam mini hachram fuyra cadaucr 

etiam in profluente. fi vera expenenria, ratio illius 

difficilis. fort; aliquis magnetifmu5 inttrvcnit. Faci- 

liils nacant qui vocem hnbene vattarn: quia ijfdem 

peCtus latius quod rninhs aquam hac, pulmo maior 

qui plljsatris continet: ob quim caukm eriam ha- 

dctur in periculo fubmerfionis fpiricum continere, & 

ob candem vt facihOs egerantur equis ex glacie in 

pcofundum lapfis, guttur fune adltrfngitur. 

§. 6. Effeoa Aqnarum, 

58. inter ,tqtiivrrm habere p&nt auicult 

rlux folijs ex arbore delapfis in aqunm orrum debenr: 

lune hikc Anatis in Hybernia,dicGtur BaGm an&. 

de his videtur lop P.Nadafi in virt.Charit. fo T 470r 

etfi pad6 aliter, & vocat eas Bernacas j niinores fi*c 

"natibus, ex abiegnis lips rottro pendent: dum fen- 

fim erudita in plumas, in aquam decidant vel vod 

latu iC in acreni librent. Nieremb. ita illarum genc- 

rarlOnemt an aliarum profcquirur P fragmnentis navium 

prim6 fiunt fungi, poR alac-pcdef~i accrcfiunt, 

rum auoh. Scaljg ExerC J7. Iucrnr fluvio, fi 

rami arborls vhios imminentis inciderint, pifiium, 

formam induunt, 4 viuunt pifces : fi autem in tcrri 

frondes illius arboris ceciderinr, volucres auolant. ita 

&, quQm bed hic illud adaptari potelt. 

Magna Deus potenti% Natos ab vna originc 

Partim relinquis gt1rgici, partitn leuas in aera, 

Vt krpc ab vna yrodisa, DiuerL rcplcanc h a ! 

Simile

$42 Mcreorologia 

Simile cR iIhd ibid: apud eundem Scalig! Regi Gal- 

liarurn allata concha fuit nod admodum magna cum. 

auida pene inth perfeda; alardm faffigijs, rofiro, 

pedibus, haremibus extremis oris oltraci. Ira dat a- 

qua terris aucs, fed terra reddit pifces. In a go Nard 

bonenfi fupra Rubrefurn lacum, cR ager e% quo pikes 

modici fofionc cxrrahunrur , maxtmt! mugilcs. his 

pro narali non fola aqua, fed & humidior tellus fuf- 

ficit. & iam elt verum poffe aliqucm ligone pircari+ 

Difcit & arbor vrbaiiicatem & in qliibus crefcit, rigat' 

rerras. Scribir Villalp tom. t parr. 2. c. 9. hi Infulis 

Fortunatis e& quandam arborem, que tantlim iingu- 

lis nodlibus exhdar humoris, vt reficiat loco aqug 

incolas. Reddir vices aqua arbori, durn lalnum con- 

feruat. haec imputribilitas orieur ex eo, quia allius had 

bet Commune cum humorc advcnticio : aqua awed 

fib aqua non purrefik Maris Wgei litrora Padfani; 

teile, fonom cytharz reddunt. Caufh facile ineclli. 

gee, qui hydraulicas Muficas machinas aliquido tort. 

ipcxir aut audiuir: ita ibi difpoGrae cauerna, vt int 

hydraulo filtula, vna exprimir diapafon, alia diapea- 

re, alia diacelfaron, alia tonunu Imd atr Muficad 

tibi harnioniam c6ciet dum venro occurrenti fora. 

mina chartaceac fcncRrr in Fac proportione fadlac ob 

jeccris, iint vr I ad z, vr 2. ad 3, vt 3 ad 4, vt 4. ad fi 

vc r ad 3, vt I ad 4. & fic deinccps, non ramen e* 

cidanrur coraliter circuitus, vc adhuc fuis foraminibd 

hrrere poGnr. Denique ignis apcri hoc ipfurn cor 

fequeris fi xolopiias fuh hac proporrione confeceriS@ 

Eandem harmoniam Gne fifiulis ipfa aqua eficief. 

Nam grauirer obtusi cim delabirur aqua elernentar" 

fonat i

Cfuriofa: 143 

briar; & quG impurior eci grauiGs. acud, quae efi aerea 

& eenuis indoh vti aqux diflillatir, acutilfimi a C 

pcnctranter,quz i nei temperamenti vtquintz elfenria, 

Grauifid B onat oleum ei fucccdit aqua fim - 

plex, rum crematum, dcmuni fpiritus feu quintz efientia. 

Frigidior aqua magis flrcpic quhm calida, 

quia hac tenuior. 

$. 7, Magnitudo Fluminum. 

87. Flumen quod fit niaximirm in mundo nondum 

cfi conclufum. Indo primas Philofophus trihuit qui 

fiadiaro. feu rllilliaria feX Italicrl,nOflrurn fefqqui alte- 

rum lams, cum hoc potefl ccrtare nofier Borifihenes: 

fed iRis iuxra Arrianum latior Ganges : compertum 

verd qudd ad huc, amplior Maragnon qui 70 leucas 

ih larum occupat. ill1 fuppar fluuius Argenteus RiG 

la plata, qui rarnos falicio quos pcrfundir, durat in 

Glices igni ex cuticndo vtiles. . Fluuius de Orellana 

Per lo. leucasdifiunditur vbi fe darpcla 

ab In&$ Apurimac, id efi praecipuus. in 

pfac rupcs anno qff, torrenrem aiterunt per rriduumi 

donee apgcrc fitperat0 funderecur amplior quhm prihs 

l~llcis 14. circumit periodurn leucarum 2000, effiifus 

mare facie dulce aml>jtu 100. Ieucarum, im ecus rw 

encis h quarta leucd exauditur. Quaiitam b" ecliuitarem 

pro defluxu rcqrllrit fluuius non conuenit inrer 

Hydragogos. Cardanus lib, I. varier. cap. 6, icribip 

Vetercs longicudini centurn pcdum fciquipedcm deuationis 

dediffe. sed quo maior aquz copia eodem 

velocids defleir, quia fe partes premunt , prod 

b~r\C id flurnina hybcrij 

"- au&a niuibne, Communi: 

fer ft%*

t44 Meteorologia 

ter tamen rccipirur. pigrum valdi efi fluuium 9 qui 

poll 1000. paffus canthi vno palmo Romano tit deprefior 

valdi przcipitcm, qui IQ. Notqto fluuij defieniu 

porefi de rehendi quanto vnus in terra JOCUS 

aleero fir depre 8 lor, aut fiitiueClior. Hinc inucltigamus 

quanta alcior Cracouia Gedano, dabitnus autcm 

ViRulz medidcrem vclocitarem, ac proinde in row. 

paffus, palmos quinos. Viitula ab vrbc Cracouienfi 

vfq; Gedanurn conficit milllaria germ .roo. leu Italica 

400. iraq; Cracowa alrior Gedano 400. palmos 

Romanos. Er vlrcrds. Danuhius ex Heluctla iItr 

Pontiim Euxinum per 2000. Ital. milliarurn fcrrur , 

qui liquidem valde eR praceps dnmus illi 7. palmos : 

itaq; eius patria Heluecia alrior erir Ponto Euxino palmo< 

r4ooo. ex uo colligirur eciam , qu8d Heluetia 

& Sueuia iinra ? ciama regioncs, quia ex illarup 

monribus, in ornnes parre$ miindi Aumina d&endun[. 

Oenus & Danubius iu Orirntcm : R henus, 

MO~, Mofclla in Septemtrronen : Toh 8c aLj, in 

Meridiem, Rhodmus Gcncuam ferrur per Occidenre-. 

8. 8. In qui fitio fonrium. 

go, signa latentiurn aquavrrm. I. Si locus herbis 

viridihus, nrc non proceris arboribus, coyiofa hahen: 

tilmsfolia , fit vcflitus: hapc enim h copia alimenci 

aquei proueniunt. 2. Si IHlices, virex, efnus, nafcan. 

tur, item ranunculus, nyrnphza, & ranarum coaxan- 

tim ltabulentur g:eges , nafcarur irem pulicaria, CY’ 

ptrus, mentalirum aquaricum : quia hac fine CO’ 

pioio humere nom viumr. 3. idem prodit nebula, 

quam


huiufiiodi terra dctcrioribus compingitur. Terra 

qua elt fora glauci coloris, aut candicantcs habells 

maculas, vberem aquarum promittic prouentum>e 

Nigra exiles ac dcfebtuoias, ac ferre ex pluijs colfe- 

eas ied tamen bona conditionis. In argillola rerra 

dulcis eR aqua. in ropho , frigida. in iabulo ioluro 

exih vel limofa. in glarea mediocris, in ccrra, in 

bulo mafculo & arena carbunculofa , fiabilis & certa 

ac Calubris. In rubris fixis aqua optima & fpej cere 

tiflima, dum per venas afias non elabanrur. ill radia 

cibus montium fixofis ac filice, vberiores, hlubrio. 

res, frigidiores. Addit Porta in fua Villa Aqua fa- 

lubris qua anguilfas gigoit. rario, quia iIlac omnent, 

mucorcm ablumunc : frigida elt qtm tincas profert. 

calculofa eft quq facik coir : faIuLris elt ii fauces o w 

lorum ex ea bibcntifi fanao, item rems LQ venter, nec 

thorax aut pulmo patiacur. Laudabilis illa, quae CO- 

&a nihil in fundo rcl~n~ujt. In planis locis, & rario, 

res, & falfiores aqur, {ole quod eR renuius abiumcne 

re, & null: parrc vkra montes fe occuftantc. Ama. 

ra aqua elt quac fcroben Rarim ac eR effoffus implk, 

vitiofi in qua legurnen tar& coquitur,irem quae area 

vafi polica inficrr,aut ea in quibus coquirur cxuRi ob* 

ducit. Noxit ircm vifcofar ac mucidac aqut. Pluuij 

Iiquores polt Lrumam eraaiores , verhj dulcipres 

quhmqui Jecidunt acflare, quia non aduruntur. Pofl 

canicuhm flarim amarac & quafi peitilentcs pluuiac I 

ob nimiam adubicnem. ex qua caufa eciam noCtur’ 

nac pluuia meliores quam diurnz. Scagnans peGO 

ma, qur alit finguifugas, quac liuens aut atra, qua *fr 

hues manus tardct Eicceicant : quia omnes iflz ifly 

purac.

Curioh f47 

purr. Optimas ccnfec Plin. lib. 91. capl 3- qua ael.1 

Gmillim~, fcilicet pellucida, I~UCS, fine adore, fine 

&pore : quia minim% runt mixtwrac. Pluuiz etfi 

dulciores iunt, purrefcunt tamen cird : quia hahem 

immixtas exhalationes calidas : quia magis impuritate 

terrei rurbaragrandiiium aqua , idcircd adhuc 

peiores. Alpium itidem non merentur laudem ex 

codem capite. ex haium potufunt qui credant gutturones 

in Styria vcluti faccos iidnafci gutturibus, 

quia hibunt defluam ex monribus aquam , in quam 

finp niucs folucrc : hac verd fccum inulrum trahunt 

2 CerreRri 8c crud0 : crudum repugnac refolutioni, 

harct mdculis & glandibus, ibiq; concretum durekit, 

hoc malum pariuntur qui Alpes habitant. air 

Scalig. Quac mufcum inducune alueis bmpurz hpt. 

Glacies parte fiperiore purifiimas & lcnifiimas portiones 

infimi exhalationas concinet quz illam cxtendunt 

& faciant aqui ctli non Ieuiorem ampliorem 

tamen, propter quod innatat. non ere leuiorem 

experieris, pondcres glaciem, deiride in aquam refoluc 

arqr appcnde. Oytimac funt quiz dccurrunt per 

inaqualia fixa, nam frequenti allifione attenuantur. 

item quae deco& in ahem modicii linii relinquunc : 

t+ quarum potores robufli, colore nirido, cruribus & 

oculis fanis atque longacui. Salubritarem aquaruni 

nonnulli cum Bartholino ex defluxu colligunt. & dicunc 

hluhcrrima cifc flumina qua ab orientc defccndunt, 

fecundas illis tcibuunt qua ab Aquilone : tertias 

illis qur ab occafi , vilifima habent Auflrina. Sed 

haec opinio non folido nititur. Illud cum codem 

himus. Pluuiales cum nimbis & ronirruis deci- 

Kr duas, 

EI


duas, ob terrarum txhalationum'mixturam , noxiasbi 

.Sub Syrio , mrdii item hyemc pluuias crudas, quia' 

hoc tempore, qui pcrcoquat fol dcbilis, illo, nimius. 

§. 3. Gonkruatio aquarum. 

92. Confiruntio qwartim medicin&. Noli laudan' 

fur in aquae dudtrlrus canales plurnbci, rnulcvm mine. 

rz communicanc. corrigitur eruda aqua codjioiie 

nam mollitur i v ti &alia qiix clixantur : c 

& crebri sgitatione , fic cnim db exhalati 

beratur , & quidquid ydrat concrelccre, diff&tuC 

cum limofa 8z grauc,olcns decoqt~itur~ fubiidir limust 

feepariittir & percolatione Salia & nitrola percola0 

tiona per arenam infipidi foli, fanatur. 

rationem in pureis prope maris littora , 

quia refiburn falcm deponit quem ha 

€US. ita expercus Antonius Schneebef gcrus. Aqua 

difiiliaEa fepries iuxra Epigenem nunquam putrcfcir 9 

fed lime1 difitlJlaca citih vitiurn acquirit iuxta alios, 

quia mixtura artenuata non euocara. Ex faMa dulciS 

colligitur coatlone : fed nons quid intra ahcnum ma* 

nebis dolcc crit, fillurn inuenics P imd fi diurids cod 

xeris, amarum. idem eucnit omnibus cottis, adud 

ninrur q u era%, ~ renuiora cuoh, hzc ergo colligc 

lani fiipri halitum pendente9 qua vbi fatura fueritr 

codpreffa reddat aqua& Limofa etiam redditur me* 

lior {ale infperfo, Omnc vitium aclferr at agua pule' 

gium, acetum, aut gurta olei vitrioli, hac enim ma? eit acetum, led metallicum pwldnt aiiqupt fob$ 

qcetofz, cornu foifile monocerotis. turbidam clarlf': 

qtlt eIurncn.fcifli/c inicCtum. clardcere ekiam a W' 

hi-

Cui-ioTa; k*9 

'hhnt, il amygdalani ori vafis in quo curbida fer- 

Pacur, afiicueris : fed Porta in experiment0 nab 

fucceat, Colorem acquirit vini & Llubrior reddi- 

Pur inqua intabuit amaranthus, vel clixata radix exO* 

hdis, vel incotin raphanus : vel pillueres vrfibran- 

CX, priirs ramen in aqua fermenri per triduum maceratz 

ac exficcatain vmbra ac furno. Przferuat POtores 

h noxa aquarum calamus aromacicus $ vel pertulaca 

praelumpca,quod iphn nonnulli etiam lathmc 

tribuunc. Ginernarum aqua ne putrekanc , f i~ 

' 

as vitreum implbror fdc'vd aceto , atquc 

audirur cake luhaAi oleo, .& in cifierna 

.demergicur, hnacur, etiamfi iam miicurn conrraxerit, 

immictuntur & pifciculi vt niucorern ablunianc, fed 

v m odorcm inferunt. Acetum ided fuccarritaquis 

quia deficcat ac frigefacir, quae dt:d i dianietro cum 

purrcdine pugcant , qua ex humielo ac tcpido orturn 

habet, 

$. IO, Aliorum liquarum conkruatio. 

93. Monet occafio vr quoniam diximus de confcruationc 

aquarum, addamus non inurilitrr ex Paracell: 

lib. 3, de. gcn, icy. ;lat. de ahjs etiam liquoribus. Sic 

ille habet. ~ o t ne l corrumparur mcrifiruata no- 

acccdat. Vinicm rummi conferuat fulfur , ncc tinic 

CFfC pendulum. ~ere~~jfi~m olcuii~i gariophilloriim , 

vel oleiini Bencdi& garyophillatx, vni qqnfurac , 

h s aut cres gums inipergcndo ab acetofirate prp- 

fcruat. Docenr alij , etiam iam acecoh, rcme- 

dio CKC ouum hadlernunl crudum inieaun 9 hoc 

tnim in fe totuni vitium colligit, vti vino ii inijcia- 

K3 tllr 

oC-

fP Mercorologia 

rur aquac vafiulurn claufim, fui corruptione h ar vi-a 

num. M u l p conferuar oleum laccari ,8 guttas duas: 

aut rres vni menfurae addcndo. Acetum feruat oleum 

zingibcris. Lac oleunr amygdalarum. Illud mirum, 

quod claudat hunc numerum de aqiiis , quod fcripfit 

Guilielnm Mcnnens , ferucre aquam adrnoto ofico. 

io qdod clt in Iatere rubetac. 

5. xi. Mineralium aquarum ligna. 

94. Minersles aqrre produnr fe tcfle Gerardo Me. 

dico Tuhingcnfi ecim fapore. Siquidem dulcea 

fiinr, qur plumbi & auri : acidz, qua gupri & ferrk 

medij eiufque haporis varij , qba Ranni & argcnti 

funt participes, nitrum morficat linguii, Produncur 

& claritatc aut turbulcntia. Aqua turbulcnta , vbi 

tl, alumen, bitumen : clara\vbi fcrrum, ES, argen. 

turn. Cardan Je fibril. Dcprehunduritur ctiam CO, 

]ore. iubee Bartholinus lignum aut linteum fzpids in. 

tingere & fine vent0 ficcari, hoc non tantdm nlutabic 

pondus, verlim & maculas contrahet. Deprehen. 

dantur ramen diflinc'tids co&ione. Cbpatur fu- 

fpctta mincrae aqua in fittili mudo q u h diuriiIim2. 

aduertatur ad id quod 0118 adhadit, ircmq; ad fedb 

mentum. hoc enim in aliquo vafe pone fupra lenem 

igncm. attende adcolores 8c motus. Si rubeatr 

plumbi aut vitriol1 fignurn e&. fed fi calidac aqu3 

hoc ipfurn immiferis, vide an foluirur, ii ita, vitrio. 

lum eo i alias, plumbum. Sed fi inflerur fupra car- 

bones, diaas alumen. Si furnet CaCruIedm, icias efe 

argentum. si in aqua forti non foluirur aurum en : fi 

purpureum reddir colorcm,cxedc rlfc cuprum. si Pc: 

nitb

Curiola. 

nit;$ perit nec ardet, mercuriljs : fi ardec, fulfur 

~~c ipium Paul6 aliter, fed exaCtius Kircher in hunt 

modunl dckribit, Sumatur vas fi&ile vitreatum, in 

fiat dccoCtio aqriae ad certiae yartis confumprion& 

quiefcat immota coRio per triduua. deindefiac 

Conus ex crafiore panno, rotus madidis reddatur,hu- 

ius iraque madidi coni vertex ca&turac aliquou4; im- 

mirtarur, re11 uum exrra vas propendens, iic referet 

fiphonem in 9 exum; arque Two fe pondore fui vifcofi- 

tate colligatoc per rum modeitiGm2 deuolueiir aquw 

& fidimrncum renranebit quod prodet mixturanu 

HOC tollc, atque veficcatum laminae feri-ex politae, fed 

candefaoae impone, fi ca!ccm continuerit, marnior, 

aur gypfium , non exuretur : & quidem gypfim Ita- 

rim candorem induce, calx aut marmor nonnifi poR 

aliquod tempus. Sal & nitruni ardendo fcintillabunt : 

R 

& uidem id cum crepitu, nirrum cum fikhtio.'fi cea 

fucric immixra,rubcfiet, ac irt minim vcrrerur : 

$ aluman, ladei coloris facict veltigia. lam etiam_r 

aliam partem fedimsrrti acero fortifIimo vini inijce, 

fi concreuerit fupra Cedimenturn ferrugo, certus eft0 

de fcrro : fi erL1 0, de acre: ti aurugo, de aura. Vitrimixtura 

faci&+ fc in aquis prodir, dam fi aqcrgatur 

gallar; aqua, nigreket. rdes fwnt fontcs 

inArllenia,in pago diRoViC-ld-Cornte. Er fi aquis rhera 

mallbus aliquid infit afphelti , admoro igne & chaL 

chantin0 ~~irku,rubore yrodetur, inquir Marcus Mar. 

Ci lib. de P~uu. prodig. Ex his iuxta Medicorum plaapud 

Kircbcr. in mud. fubterr. aurca a ua roborat 

cor, znca peatus & pulmones. farrca ,lien & 

hypochondria, atquc melanchoiam purgar. Plumbeag 

K4 , fiannca,

Ilk Mbreorologia 

Iiannca, jecur fanat, &phlcgma ac hydroptm remover. 

fulfurea , biturninoia , nirrofa, incef+inadeie&o= 

ria iuvac ac laxae. layidcx fubltantiae mifcclle calcu- 

. parer hoc tltimum in Tiburis incolis, qui 

e rurhidam bibunc, nec lnde vlius calculo 

corripitar: liter flumen & ripas & ligna qui vadir in 

lapidem vcrtac. Ita &c iiixca Carrhufiarn ad Oderain 

Prancofurri, aqua C O C ~ ~ ligna W 8~ putamina nucum 

in lapjdes miitat, ram ramen manent fine noxa, &’ 

somines qui inde bibunt. Quod hohis probaliie facir 

fecrecum cuiufdam contra calculos, aquam caicw 

lofi adhibenois. 

5. 12. De vi Medica dquarunb. 

9 ~ Aqua . v i m cciam medicf acquirit ah herbis per 

quas fluit. & hdcrAACaidan. lib: de aqua-, alErir. 

Fluentem per 9. ifium , adiantum, nepican, ciere vri. 

nas. fluentem per cyperum malabachrir, vifcera corroborarc. 

per iuiicum, cap quidem grauare, fed fo. 

rnniim conciliare, aluum adfiringere , vrinam rntmere. 

qua ffuic per pIanraginerii & Nymphram, iliam 

immodick refrigerart Canguinem. quz per arundines, 

ah illa crifypcllas finatur. qua per pipcritim , ab illa 

flatus foluitur. Eandem vim habere decokliories. 

nam prodeR deflnxui i capite, aqua i cui papauer, aut 

fpica Indica eil ineoba. Flami, cui anifum, aut vrti. 

cis feemen ; tufi, cui Rlycirrhiza, a:x zingibcr. calcu- 

40, cui lappr fernen, aut flos gehiar , aut laxifragia. 

HQC etiatn nocat eodem loci Card. Si quis iiticns inpeditur 

balneum aquac calcncls, ficim amirtir; quam 

6 non hdbuitb acqubit. cdeves ccqudrurn aliqui h deb- 

Grate

v4 Metcorologia 

xumcfcere incipit, & crefcic per dies 40 ubi fium-, 

acccpit (taturn, rurfuup per tL)tidern decrcfcir , interea 

ita campi inundantur, v t oppida in collibus veluri in 

Infulls Ipedkentur. rdriflirn; has leges fdkt, aded vC 

fi alirer accidar prodigio habeatur. vt inqiiic Plinius 

lib. I. cap. 3. Meniura Iumitur diligencer exundati- 

onis, fi lolhm cubitis 12. exundet, famem figyptus 

,timer. fi 13, criamnum cfurir. 14. cubita hilarrtacent 

afferunt : if, keurirate‘ : 16, dclicias: 18, fib Claud. 

Imperat. attigerat lummo ernc~fumcnccr. Audio32 

aquarum ccnfem’ fieri ex refoltrtione niliiuin tn mom 

te Aclance : in quem tclle eoderr Afro una i.io&te 

fubinde tantutn niuium cadie, vc domos & arbores 

fer; hpeliat. Pluv~a non yardin conferurir qiiz fiuiit 

fub TropicoCapricorni ad Nili foms clim Sol Arietern 

ingredicur , quo tempore in illis par 

mnus inciprt, hyems enim hi cR, cGm 

tern Sol adducit,ritt fcrhit Iofeph Aucrfin lib: 2, C, 4. 

Nili fonces Holiandi dfignanr in cufpidc Ai&= ad 

Luna monrcs, 

5, 14. Aqueac renuitatis & f%s exploratio, 

97. Rarginru eltaqua tenuir thlis awem eR, qu(e 

file tureut. Prohat aGrrionem hoc itdrunmmin, 

& fimul quantum ialis lateat, oflendit. confe&io il- 

lius hoc niodo k haber. Fiat cylinder tenuis Ion- 

gus palmum Romanum, conitet macerii quce aquam 

non imbibic , vc efi vitrurn. cauus iic vt feratur fu- 

pra aquas, vc autem reailis infifiac addacur vni exrre. 

mitati aliquentum plumbi. Ian1 habeatur vas aqup 

fincerifEma, qualis cfi aliquories difiillaca’ : illius al: 

citw

Curioia. ‘f S 

rifudinem diuide in partes 100. quifi libras : &quam- 

libet fubdiuide in 12 quaft vncias. In iIlud vas im- 

mitre przdidun.1 cylindrum vt pcrpendicularitcr infifia~ 

liberi, mergetur fer2 totus, fed non attingat fun- 

dum vafis, Habeas etiam falem ficciifimum in pol- 

]inem rcda&uma cum diuidc in partes 100, & qnlcuis 

pars fubdiuidarur in parriculas 12. . Iiifunde ergo in, 

aquam vnam yarticularn, iam cylinder aiTurget : in- 

funde alrcram, magis alfurger + & fic dcinccps, Sed 

norandac in cylindro 3iligeorcr fingulg etnckfiones ex 

aqua. & iam paratum habcbis ipfirumenrum , quod 

deinceps aquz ignotx G impofucris, fuo defccnfii 

pandet, quot partes falis contineat. 

S; 11. Maris confiicutio ancc finem mundi. 

98, Antefinem niultdi exundaturum mare non affc: 

rimus. certum tamcn qudd multum tcrrarum obrucc 

fi relinquatur illi currii uem hadkcnus tenuit. Semper 

montes pluuijs & a1 1 uuionibus confurnuncur, ita 

vt defluentes arenac fiuios impkanc rorumq; attollant 

&COS. ita in Bel.@ aluci flominum inrra agge. 

rcs clauii, vccerem alueum fupra 10, imd alicubi LO. 

olnis affurrexerunt. Tyberis Romx ad pontes. 

Angeli fubinde tadtbm aflcrt arenarum, vc ipfe per 

pontcm chfo fubtus itinere fluat. c ex eiufmodi’ 

arenis in ofiijs fluminum enakqntur infulz, duml 

msri { coinmitruncur flumina. CY eiufmodi aggefiu 

maritima aliquanda fia nantc mari Iunr me&. Iad 

ponia dim putatur fui rrc: e vnum corpus : ar tempore 

Pauli Vencri 774g. Infulae. tic poR illius tempora 

~XOOO. idem de Isfilis Canarijs, ..- .- alibi ceitc Plin. 1, I j. 

& IG.

Ijb Me teorologia 

& rd. fupra fyluas naulgatur. Kc ad Brugas vt vidit 

Ant. Buec. fiipra fyluas difcedirur, ita accna obrue- 

runt 5 propter quas ibidcm iylue infiar iiv.xallorum 

iub terra quacruncur. Ariltocclls teii,pore, numera- 

bantur terra ltadia 4000000. leu i b 4 k Id. pooo. vc 

ipfirnct narrat z. de ('do in fine. at trno fsculo tu- 

dius, Hypparchus fohn jit.600. rcycrit. Prolomarus 

quinquc fkulis potteriar ndn piur 

&lfraganus Arabs nolle fzdo Chi i 

20400' Et moderni accwatiflimi G 

lebrordus Sncllius, qui propercd CII hem ciicutnioir : 

(8( Godefridus Wennelius toci rcrra nwmiii dmr 

24600. pllis mi& Iralica : ita patct quo vno tgculo 

aqua cripucric hominihus term ryqou. & c&.mp+- 

culis 27foo. & frculis tred 

inter Blfraganum & Arifi 

ieruare polfurnus propurcio 

ne confiim:trir. ex quo eriam pare 

tali modo di(yofirum ab ate 

PARS

Q A R s , 

Meteova in Tkr,oa 

I v. 

9B, Tam A m iure poten in rcgioncr rerra dinicli, 

quim bono acr cR diuiius, Prapc iupcrfic~clii gene- 

Fat plantas,\ in mcdio quaii , mecalla &: folixlia : tandem 

ignes continer , & aquarum aby Aulh. 

>v*r E. 

Mivabilia in Terra, 

Vedm rcpcriunrur & plantae, & ignes non h i s 10- 

cis. In Arcadir lapis inucnirur, qui fi dlu4uh Itra- 

mcnrfs iaceac, igiiem concipit. arcwi opinor i h a- 

miiris cuolantcs d fax0 igneos ipiriws, atqtie in ia- 

xum lac% reflexionc intenios, Aammam facere h'on 

PrQCUl Pureolis in Icalia efi ci$ms longus pcL':S 1200, 

latus 1000, Piinius voqac Phlegrauni : ihi colles pal. 

fim V&S fulfurequc pingui rcfertos cruffaiic furnos. 

nimirum vti atiqui ignes procu' A nobis, ita allqui 

perficiei cwrz pa!do cis B natura prouh 

Cdm in ciuitdte Lucerneiiii in Helueria 

fundaqenra Curie foderentur, 'nciderunc foffore's in 

cuiiiculum. cx qwo fer6 to. hirundines 't euolirunc, res 

. concigir c m Natalitia Domini, contigiffc ver6 fic 

opinamur, pr;zdiCtr Alitcs in Autumn0 aquis fe immcrgunb 

quibus alijuo iubterranp torrciice ad 11. 

h~ dclati CuLIIcuI~~, & ab squis defertae manlei $r: 

calente vcro per atuipcrifiaiirn loco, animc vfuiii reccpcruntl 

& lucaconipeda eaminfccuta. ita& mu- 

: LCZ

II 8 Metemologia 

fez fubmerfz, fi vel inter ttpidos cincres vyl intra 

crccam foveantur rcuiuifcunr. Cuidam Hirpano e- 

nata t: latere ptanra, lcribit Kircher in orbc iubterr, 

fed adedinfclici frcunditate fe propagabac, vt earn 

forfkibus tonderi fzpibs oportuerit , extirpare lici- 

rum non fuerlt , quia vique in femur radices egerat. 

An vwlnus e6 loci Hifpanus qcceperar, & femen vul- 

iiere exceperat ? Areti hTmulieris nafo frumenti fpi. 

ca excreuerat : anno ctiH 1124. 0 tumido pueri genu, 

pufiquam fcrro apertam, grana, fihginis, hordei, sue. 

mar, exciderunr. In ltalia mons cR Tiburi vicinus, 

habet lapidcs ficciirxmos 2 quibils fungi grandes in- 

itar cucurbitarurn prodeunr deliciae accolarum. Se- 

men fungorum vti & aliorum viliorum plantarum, 

multiplex : ipfi fLmgi minutim concifi ac terra com- 

mifli : cartex populi, cornu arietis, qxhalatio, tale i- 

gitur quidpiam"eontinet illud faxum quod &in 

vilem coalelcir planram. Patirur & quibufdam locis 

terra vicinos frlgori ignes in Bohemia inter Domi. 

nium Bicfiin & Czachrow, funt duo campi contipi, 

vti fcribrt Vir Apoltolicus 2 Societ: Ifis v P. Chi- 

nowski invefiigio Bohemiz Pia. dum in vno eit, 

hyernale frigus. alter hilarcfcjr calore al)iuo : hic 

mefis ibi viride frumcntunl : hk ros, ibi pruina, 

Nitrum vni , alteri copiofos ignes fubere credimus. 

Admiratione implcr , etfi opus akorcs cauls de quo 

Kircher in orbe fubterr. torno 2. fol. lo. Paps qui- 

dam in Agica, cum hominibus , animalibus arbori- 

bus, fiipclleCtile 5 frumentis, cibis, conuerius eR in 

lapidcm,dicebantur anti BiedobM. In Tarraria my 

gnac deferto eriam hodio fpedatur rota legio mill- 

(dm

Curiofi, '19 

turn, Hordam vocanr, in faxa COniErfOrUmn via& 

imuS nummOS aureos S. Stephani Regis, eadem vial- 

tiore injaxa verfos. Exhitwur & hodie in templo 

Monaflerij O'hcnfis propc Gedaaum, panis buccel- 

la verla in lapidem. 

C A P V I' 11.1 

De Cornuj%$3li Monocerotis. 

100. Illud quod Cor is mulri credunt,' 

& Medici inter alexiph erant, foale eft. 

oarur iamen Monoceros animal, & vidic illud Ludou 

.Varromanus lib. i. N,auig. cap. 19. in Mecha Felicis 

Arabiae vrbe fepulchro Mahometis infami : Starurri 

erat grandis equi,.capite ceruino, id-4 equini fed modici, 

cruribus rnacilentis, caudi fuilli, corncl vno fed 

fuico, reflo, intlis candido extra in fpiras conuoluto, 

quak afferuatur Par@ in templo S. Dionyfij, cra& 

tie propi. capur [old , qiiz primis digicis viri poCfit'ambiri, 

longirud pcdum &ampliLs, fed nen 

ftdar praciente veneno, ne ue ill0 circurnfcriptus ara- 

new rumpicur : quod bul I iat aquis i@oftum non 

efi fignom antidoti : omnia ficca inma bulkunt , 

maximi fi fuerunr cauernoh bullas atrollit aer'in., 

caucrnis hxrens, aut corps4 .affixus. Hac de corn* 

Vnicornisfentiunt, qui de ill0 ex profeffo icripfe- 

*U~X Laur-' hbertus, Ludou. Mercurialis, Arnbr. 

ParZus, Boe't, Gefnerus. Effoditur infkar cord 

aliud 1Uidpiamlin Gcrmania, Itah, Morauia, Bot!* 

mia 8~ ahhi v .vbi eriam effodiuntur non nata in ani- 

Qalibus animahm ofi, denrcs, tibiz, maxillx, & 

cuiuf-

160 Mcreorologia 

cuiufmodi pro rniracido v eluti Gyganmm fili&nr, 

etiam in cemplrs appendunr. imd cffudiunatr inrqya’ 

huiuicernodr animalie fi~ca, qualc vnom etiam in. 

rcfiina faxca hrmara exhihuit Albert0 M. lib, I,‘ 

de rebus metall. c. 9. eiufmodl cornua rubit& pe- 

dum runt IO. ex his quac duraiunt , inquit AnL Boec 

in gemmis nullarum funt virium. C!atera,odurlr eius 

quem haber lac mixcum mygddis, vires fummas 

habcl)ccontra venena: doh dr. I. idern prirfianp etfi 

non formam cornu kd alrerius rei figurarn rcfcrant , 

iuuant dc contra Syncopen cardicam, cpilepfiam,ver- 

mes puetorum, & fandnt vlcera. 

C A F V T 111,

Curiofi. 111 ' 

corpus ~~rallict~m, liuidum, fufc2 vtlbtum 1 ignibiles 

fufibile, fib malleo excenfile,tcincricium & c*men* 

ttim rcfugiens. ~cr~itnt elt corpus mctallicum, mu4 

tam liuidum pardm ver6 rubrun? * dumn , ignibh 

fufibile fufione nonreRE;, fub malfeo extenfile. MetaUa 

videntur ere aqueae twura, quia igni liquantur, 

anma ab eo concrefcunt,quod elt aqua conglaciarz 

nani qu3 runt cerrea, rigent in ignc , & foluuncur a- 

quis. DulMtuttm habent ex lcntorc ) lentorem, 

cornmixtione magni rerrei cum aqueo : aam G farinam 

aqua hiicheris * duRilcrn efficics. fi feorfim C- 

xifiat humidum B ficco, orititrfrhzbilirar. qdd metalla 

$Hid4 pow madefaciaor ex permixtione copiofi o- 

ris ficci prouenit, hoc ipfum euenit in alijs ma& & 

in emplaitris paw, mulfum habenribus de terrco. de 

quo lapidcs, quia nimis hahcnc ncque duci, neque li- - 

quari fa& polfenc. Metalla fimilia in hoc nicreoris 

quia vaporc & cxhalatione concrefcwnc : &quia rarb 

non milcet varias fimu1,nacuri exhalationes & vapores; 

& rariGmZ pura metalla in fodinis inuenies 6 

aurum fzp; adamanti, fapiPs lazulo, aut aljs concrerum 

repries. as, plumbum, fcrrum, terrr plus habcnc 

Czteris, ideoqj tam copiofa habeBt rccrcmeiita. 

plumbum cicids igni luitur, quia non tam perfecclc' 

illi atum habet aque tcrreo,; cxuritur ver& ob 

mu s tum terreum :,.fa o h extiritur illi humidum, 

illud infiaurac, hillc & ceruffa non difficulter 

in plumburn redeunc. auro pondus ex denfitate$ fed 

~3 denfa non fonant vti aurum & plumbum porofi 

Imt 2s & argcntatn, & cadcin fonora. Aurum ped 

tabile confici poffp vt iuinatur intra corpus abfqi n~. 

L . XB)

tGZ Metcorologia 

za, affirmanr Chymici, fed neganr Galcnici : quia inrer 

aurum & corpus nofirom nulla fimilitudo , qua 

inter alimencum, &corpora nurriida , neceifarih debet 

interuenire. inGIper aurum ; calore noltro vinci 

non porefi. Orichalcum tiatiuum reperiri modd negantquod 

habenw, eR fadtitiurn ex =re, 

$. I. Signa metallifera teIIuris. 

100. signa metdU@rr,uegionir, haec ponunrur cornmuniter, 

nobis ratio ihrG dida vt ad Philorophi 

dtacionem ipe&enc. I. Dum pruinis omnes campi 

canefcunr , fila metallifera loca ab eiufmodi icnio libera. 

caiifa eR, quia acres & calidi fine mcrallorutn 

halims niucs non tolerant. t. Arborum qua mineris 

rupernafccuntur , folia trerno tempore fine lucida 

vel fubcarulea, rami prPfcrrum fuperiores infer% mi- 

gore, aut a b colore minhs naturali, fiipites bifidil 

rami difcolores. ratio ex ijldem fpirititur conficitiir. 

3. Viridis color in rnontibus fit ab zrc 9 niger ab ar- 

gent0 & auro,purpureus A pyrite, liuidus B piumbo & 

ferro, luridus i calchanto. cinereus & obicurus A ful- 

f'rc. 4. Si metallurn fubcit rnoqri I hoc modo fe 

prodet. lapidem eius loci atrere? redolebit fulfur. 

Caufa en, quia cornpofitiewm metallorum fulfur in- 

greditur. y. Omncs metallici montes runt itcriIcs, 

quia halicus omnia germina enacanciexurunr. 6. In 

locis Minerahbus grauiores quam in cacteris lapides 

& aliqui parte fplendenc, quia per fumos illos quos 

expiranr metalfa pard aliqui fe illis infundunc. 7, Si 

aquz odorem aut colorem peregrinum i moncibue 

defcranr : indicium prarbcnt miner*, mult6 ma@ 

ii ray


fi ramenca meralli fecum devolvanr, 5. Mctalla in- 

dicant ha planra: vbi nafcunrur. luniperus humih 

hedera, caprificus pinaficr , &arbores folio pallent% 

trunco exili, & gramen marcidurn, 9. MontiunL\ 

rima hunt ab acerrimis metallori! fpiritibus to. All- 

rum fignificant latere, Itelliones maiorcs blifonbus : 

hi enim pafcuntur antimonio, quod eft qupfi flos prar 

veniens fruaum auri. 11. Ignes etiam de node in 

metalliferis conrpiciuntur, quia fulfur multum exha: 

lacur, quod Aammcfcit varijs cadis, 

be ,Fofilih. 

JOL ~ e ~ ~ cx i uregcfiro m func , PrtroLwn quod 66 

naki opinamur: birumen naphta , gagitcs fulfur, 

intra cavernas terrae accendunrur, & in fumos calentes 

expirant : hi fiigidis impaai faxis concrefcunr hi 

oleum, quodex concaeitatc petrarum canquam 2difiillatorio 

deipde effluit. SA( ammonium dim in a- 

renis ayrenaicis inucnichatur, i quibus juxta Grrearn 

nomenclaturam appellationem lortitus nunc cfi 

faaitius. 4fPumuntur quin ue partes vrinz hum-' 

nz, vna &lis comwnis, ac 1 imidia fuliglnis lignarum 

: COquunrur "Glue ad confimptione'm humidid 

tatis 9 rellquurn fij~~IlInarur, itcrum iolvirur, ac magulatur- 

Nittrr~n ctfi in fc frigidurn fir, cotltinet tamen 

fpiritum rtrbeum maxim6 inflammabilcm, quo= 

nmh fer4 purgari, coqni poGr, optimt docet Artill~ifia 

f+ra nohis laudatus, Catimirus Eques Lituiw 

US: Niuhn pcx liquefaCtionem adiedo futfore dcd 

La pura:

264, Metcorologia 

puratum, dicirur SJI ptunclln. AIimen ea varium, natiuam 

habcr connexionem cum fiilfurc ac vitriolo, i- 

deoqj fimul fer2 nakcitur. Birrmini nomen conti- 

QCC omnc ol~osG & ingue, quod oleo mirceri potefi 

vel cffluic fpond ve Y cruicur Ell came11 cui ptopri6 

hoc aonicn comperac hoc fend accenlum difical- 

Cer excinguicur. quia no~i vt ligira forinLeecis, fed c. 

tiam intern6 ardet. Bitumen coagulatunk , dicirur 

SpjrmY ceti, & ?i Medicis adhihctur ad diffolvendum 

finguincm comctum, 8t aAhmaticis prodefG ce11fetur. 

Sed Terrarn figillacam non omitcarniis qua e- 

tiam in Polonia ac in tipis Viitulr prope Varfluiam 

cruirur, licet virihus dcbilior , vt in duplicata dosi 

exhiheri debeat: vri ?t Perillufiri ac Generofo Domino 

Staniffao Batyczki Subdapifcro Cternierhomagnae 

fcrutationis atq; cxyerientia: Viro, 0. 

mnium+ capaciRirno dilciplinarum atcepimus, qtli 

nobis etiarn gemmas omnk eneris propc Varfaujam 

col1rEtas exhihi? iavn expo p. IMS. Huc fpcRat & 

foalis qui largo prolrentii i fadinis minot is Pdonia 

jnflar grandiiim faxwutn eruitur. hic qllatndiu f& 

terra, minds cub pondete habet, fupra cerram efi gravier. 

caofim refeerirn!, in aeris illills fuhrerranei denfiratem, 

ita & lapis infra tqlIdm vt pore in dcnfiori 

media minks prornir: ptcrl etiam evcnirc vt acris 

reccncis amatu rigem, denfiar cx coquc fa1 gravior 

cvadat. 

C A , ’ V T V. 

De Ld,/ k!,~ 4 ~CJ & Gcmrnrj, 

e 

quam non folubilc M lulrdum, quod 2 terra fimp r 

102. LAP;$ e6 corpL\ i wner durum,indu~ile, cr 

ici 

unquarn

Curio fa. Iff 

tanquam pracipua , rnagifquesonfpicua maccria, CI- 

tra multas i parura variatlones concreuic. Gmm 

cR lapis parvus, durtis, & pulcher; llafcitur flwm 

ria tenuifiima. Lapidum gcneraio fic habet : Aqua 

ihccurn lapidificum vehens partes term ne0.k 9 Lk 

iph vel exltillat, vel arcfcit, ma& intereo lapidea in. 

duratur : quodfi humiduqi non coiifumatur A caloret 

icd h frigorc denfetur ac incrorfum inaeqiiajiter aga- 

fur, fit lapis mulcorum angulorum, qualis eit Bafalccs, 

fi arqualircr recurrat, fit rotundus. Gemmae diaphanz 

hanc habtnt genefim, intra coricauum loci, in tali e- 

nini ifix gcncranrur, cxhalatio vel fuccus lapidekens 

fife colligit tenuifimus ac diaphanus, quem coinbibir 

materia concauitatem illam circumdans. in aquis ple- 

rumque nafcuntur gemma huiufmodi , durn aquam 

~UCCUS lapidificus, vcl exhalatio tcrrea indurar : hinc 

ctiam metah inter nafcuntur : quia horurn aquz, PICrumcj; 

vim aditringentern hahene, & ipfa metalla faale 

iinitantur gcrnnias : cx ~ U patet, Q qudd afitiitarem 

habeant in materia. Ccfir diuerGs gcmmis , vti 

& figura diuerh. C O h m Cenkmus metallins [piritu 

prawnire. Globofus Granacus Boemicus =a* 

drangulus Smaragdiis occideiitalis. Polygonus Baldres, 

concaua Crapundina * rotundus Geodes j Hcxagena 

in pyramidem dcfinens Cryltallus, & Amethyfius 

Bocmicus, & Adanias Hungaricus. Rubri funt', 

Rubinus, Spinellus, Balafiius, Amandinus, Aimandi- 

Granarus,Al&anding, CarbuncuIus Flauus Hia. 

CYnth~ Aureus Chrylolitus, Chryfoprafus%, ChtyfOPceris, 

Chryfolampis. Viridis Smaragdus, Prafius. 

$xrukus Sapphirus, Berillus, Purpurcus Amcrhyfius, 

LJ Nulliuf,


NuIlius coloris, Adamrs, Cry itallus. Paracelfus ve: 

xo fic gerpmas dcpungit. Smaragdus elt viridis cranf- 

parens. ' Adamas cil. inItar Cryltalli & ferri politi co- 

lore, tranfparens fuhnigrk. Magnes ( nolim illG gcm- 

mam dici) ferrci coloris. Hlacynthus flauus & tranf- 

' parens. Saphirus celeltis coloris. Rubinus fplender 

colore valdi rubeo. Carbunculus vt fol luccr. Cal- 

cedoniuo varij coloris. Topazius no& lucet. Amc- 

thyltus purpureus & hnguineus. Chryfoprafis ea 

igneus. 

C A P V T vr. 

De S&CCiMO. 

103. ~urcinrrm 

medium quid elt inter gemmas, me.; 

talla, Glia ( vi medice loquar) bitumen : dicitur & 

Catabe, Ambra citrim 8c gryfca, fiue chryfca , fiue 

Elcerum. In afIignanda elus materia fkquimur vc- 

nerandatPl Antic~uicatern, & illi Recentiorum experi- 

entiam qdiungimus. Cenherunt 1111, maceriam SUC- 

cini e.ffc gumrni arborum, ira Ph. 1 37. C. I. I. S. Ba- 

filius Hexam. homil, f. s. Ifidor. Lb. 6. C. 8; &apd 

Arifiot.. lib. de admir. Exhibitum nobis ell frufiuin 

parte hccinum parte reiina : admihc fe tamen bi- 

cumeu, idtJmCn, nitrum,& vicriolu?, arque fal. Nam 

vbi chymici coqiiitur, reddit Cpiritum vitriolarii, 

& aluminofurn ialQm cum phlegmace : ac racterea 

fa1 copiofus C dlO retorte adhzret. In re& l carionc, 

di diljgcnrer inltituatur, afcendit ipiritp albus reipon- 

dens,. nayhrr Bpbilonica I & flaminam 2 longinquo 

concipit. Evocato oleo, G faces permircantur ad 

ficcicatcm exitillarc concrefcunt in bicumcn Iudaico 

iiinilli;

CurioL. '69 

iimillimum. ~a fingula expertus Medicorum Do- 

diGrnus Daniel Sennerrus in ha Phyfica, 

5. I. De Succini fodinis. 

104. Reperre funt BC fodina Succini prope R@o- 

montG in PruGa baud procul mari Balthico. Habe- 

mus eius miner2 part; penes nos, talk +ani eR, acqi 

vhi ligna fecabancur vbi larmenta,corticcs arborunb 

ramufcull cum terra mifccntur & ad ten5 ddlnant 

VetuRate : cR quid corricum fimilc terrii obrucorum: 

efi radicum atque ramoruk, & iingulif inrra nigra 

arcnariim adnarr particulit flavi fuccini fparfim neqi 

ramen adharentcc. Olei Qccini vfus in h a Bafilica 

Ofualdus Crollius,vt Ani, Boer: de gemm: phrimos, 

faliitiferosjuc recenfer. & quidem fuccinum cenkc 

ere balfaamo fuppar, qu6d & deliquia ab@ 9 ik ce- 

rebro multiim convenlat, & caiculo laborantes fia* 

rim Iiberec. 

5. 2, De vi trattiua SuccinL, 

lor. Non efl proprifi Succini crahete palcasbaahunc 

Omes diaphani ac duri lapides , vr Topazius, Rubinust 

Sapphirus, Carhunculus, Opalus, Cryfiallus, A- 

mechYfi~si Iris, Adamas: fcd hic alteri adamanci diu 

debet pricls affricari, Opaci non trahunrcxctpro Gagate, 

qui efl multQm biruminofus , & Qcanrhracc. 

trahic & Carneolus &ifatus capillis, trahit & fulfur, 

nlafiyx, cera dura GpilJaroria, refina dura, imo & vi- 

*rum, & cx vitro aGue cryfialla adultcraw gemmae, 

8~ vitrum anrimonii , alumcn rupeum, lapis fpccula- 

*is, fa! gemmarum, Argentum etiam vbum ab auro 

L4 artrahi-

\r 

r68 Mcteorologif 

atcrahitur, nam fi virga fucrir folida, aurca, illiufque 

exrremitacem vnam lmmiferis Mercurio, totam pcrvadec 

ad fumrnum. Si loco claulo fuerit Mercurius 

ignirefolutiis, atque ibidem aurum futrir, totus le ad 

aurum colliget. imo fi in corpus humanum fuerit ingrerus 

Mercurius, auro fc alligat, & cum ill0 agcntur, fi quis cum 

inambulec, vbi 

elaboratur Merciirius , 

&urn alhedine , fed modo folius Succitii profequiniur 

tradionem ac naturam, 

5. 3. De his quae apparent iii Succino. 

106. Qua SucciiiG przbec oltEta dum culices,mucas, 

viperas forices, palcas, & ciufmodi, quafi invoiviffet 

cxhihet. LuUibria funt mcra : vbi fregeris nihil 

nil3 fucci num habebis, Viderat koilandus quidam 

in frufio fuccini grandem nummii aureum spud 

quendam ciiiem Regio-monranum vt mihl in& 

R. P. Michael Radau hipfit, capdine auri, pretio 

maiore fuccinum redemir: fed vbi fregit iuac aliarick 

ludum inucnit. Colligitur fuccjnum in littore 

Prufico & Lioonico maris Balthici,quod pur2 arcnojnm 

ac,vadofum, & quidcm Liuones reticulis cum 

qlga dum marc tumiiltuatur abripiunt, & quifq; in fuii 

cumulum retro fe iaLftat, eleQurils per otium : in 

Prufia ipfi maris liberafitas expe4tatirr qua in litcora 

effundic cum maxime ventis agitatum ect , 1 'd circo 

poll tempefiarcm colligicur, & pofi Aquilones qlli 

yerfus ills littora mare iaCtarunt. Colligitur & ad Fluvium 

Narviam in Mafovia fupra collcs arenofos qui 

upas conilituunt &k a mbiunt, lcgitur & circa lacutl) 

quem

Curio fa. 169 

*qucndam in Prufia:c6tingit & alibi cffodi,led rarius. 

lupernatat aqur IaIfae , mergitur in duki 9 quiahre 

tcnuior ideo Q mari tempcilate agitaro facihd ex 

fiindo in altum effertur, & cum flu&u explodicur. 

§. 4. Mirus effc&us Succini. 

107. Illud de s~ttino miram G verum quod rraditPa. 

raceli; lib,+ de orig. morb. inuifib. Succinum flauum 

Gper tabulam ex plumbo cinerco , fku biiinuto confetti, 

colloca : colloca ctiam in diflantia trium fpitharnorum 

ab eo fuper candem tabulam, virriolum : 

( in alio exemplari, legimus, antimonium) rum vitriolum 

& colorem, & acrimoniam perdet $ & in 

Succino tam color quhm acrimonia reperietur, Vt vitriolum 

videatur. Rei huius iiondum tencata nobis 

vcricas. fi ramen ita eR. rationem in magnetifmum 

rcijcimiis: qualis elt in carhe kor ij aut viperz ad 

vcncna. aljud non minds mirum P cripGc Agrippa in 

occult. Philos. quod fcilicec fuccinum non trahit oci- 

mum, &res vnQas oleo. Caufam dabimus ftacim, 

vti explicuerimus watt ion cm. 

§. p. Ratio qui trahit Succinum. 

10% Trahic Succinurn non foioldm palcas, verhm 

8~ alia corpora, & yirrum, & cryfitallurn. traoio fe 

habet hoomodo calorc atrritionis (namdrbecatrcri 

vc trahat) rc'foluitur ex parre, iicut igni coturn 

4uefcit- hae partes agglutinant paler vbi in- 

ciPiuntrefrigereri ad hum corpus redaun; % ficiirn 

Paleam reuehunc. cur & quomodo fiat hic regrclfus, 

in magnctr: explicabiinus. collegimus jd,cx eor quia 

b dum

170 MeceoroIogia 

dum incalcfcic attritione, odorem fpargit, arqui odoe 

xis veCtrix eR exhalatio partium tenuiorum vt docec 

S. Th. in 2. d. 2. q. L. a. 2, dilponitur verd ad traflio- 

nem eti5 non attritione fed quocunqi calore,etii for; 

nacis, vri {urnus experti : ita+ exhalat: cxhalatio 

illa efi vifcofa , nam dum ardet fumum edit cope- 

dum & renacem fubicdli quod attigerit; itaq exhala. 

tio potefi fi alligyrc paleis v. g. iam quod redcat ex- 

h alario ad corpus fuccini ex eodcprehcndimus, quia 

ii manet iuccinum in eodem calore, vti experti fi- 

mus adcalorem fornacis , nulla fiec traCtio , quia ex- 

halatio non rcfrigefcit ccG agglucinatur : fi vcrd re- 

mouearur ad minorem calorem luccinum , fier tra- 

&io : quia exhalario denfior faCta , & noua 12 fueci- 

no tquP vehernens non prodit, qua illam fuccino re- 

trudat : itajj illa non impcdira redit ad fuccinum ciim 

eo cui fie alligauit. 

5, 6, Quacdarn adionoa fuccini, dealbatio 

& imiratio. 

107. Succinum flammam concipit, quia inflamma. 

bilibus confiat Solurnm igni olet quia calidum & 

&cum cR cum aliquo humore, calia enim olenr Circa 

flumina & mare inuenicur , quia aquae frigiditas ad 

eius concretioncm, & fa1 ad codionem facic. Acccnlum 

non der, quia exhalario vedlrix odoris exuritur. 

reddicur tradabile inflar Cerziuxta Mizaldum 

fi in eff erucfccntem, & defpumatanL ceram fueric 

coniedtum, Album i flauo folh penes maiorerrt 

excoEtionem differt, quia flauum co Aione poteit fieri 

album, Accipe cnim fului v. g. libram warn pane 

in.

Curiofi,' 171 

ne in cucurbits terrca valida , ad& fdis marin; vel 

ctiam communis lib. 2. fuperaffunde aquz flmhlis 

quantum fa1 requiret vt foluatur. cbullianc in akm* 

bico caco non agelutinato in arena per rriduum vel 

amplids, continuo aquam effundendo. turn examina 

frangendo, v,rrum ttis fucrit dealbatum : & donec 

fucric fitis conrinua codlionem. hoc viribus %quivalebit 

albo ex mari excepto. Succinum imicari, Mi- 

Adus hoc modo docet, Cryfiallum in tenuilfimum 

pollinem reda&am;ouorum albuminc ex~Iufis germinibus, 

tamdiu agitate donecin aquam foluatur , $higc 

: ad& momencum croci fubtditcr puluerifiti 

pro lutea ambra 5 haec omnia vitrea ampullae indita, 

aqua bulliencl imponantur, vt coalcfcant, tum fuper 

nurmorc poliancur, 

Alii hunc modum tradunt- AIbumina ouorum agira. 

tione purifica, gummi Arabici,'Mafiiches trim modicum 

afunde, adde croci cantillurn, hax omnia mi. 

fk ac veficx impone. & cope, atque in vmbra CXficca 

per dies noucm, oleo quotidic vngendo, Dcni 

ue alij hunt modum reliqucrunr, Oleo communi 

re ? 1na terpentinz imponatur 8c coquarur, ac+e foii 

vt durekat cxponatur. 

Alias vircures Succini Erafmus Srclla Lybanorhad 

IUS de Boruniz antiquiratihs lib, t. fol. 11 fer2 ad 

haec capita rcduxic, I. Ab Infanabus pro amulcco 

gefiatur. 2. Contra lymphationcs , & nodis metus 

CUiq~e actati prodcfi.. cda cffe potefi, quia cor rob rat. 3. Vrinz difficulcatibus potum, ailiytumquci 

'quod ChryfoleCtrurn vocant. 4. COIIO a Iigncunt 

nedcri lcbribus CalliRracus prodidit, f. Tritum+ 

cum

?P Meceorologia 

cum mellc ae rofaceo aurium vitijs, & fi cum AttiCO: 

(cratur, oculorum Cali lnem remouet. 6. Stomachi 

etiam vitijs, vei per fe ?i arina eius fumpra, vel cu- 

maltice ex aqua pota, quod de candido fzpilis ctienic.- 

7. Tonfillis quoque refillere creditur st faucium vi-. 

tijs. ob id mulieres Paduana fiiccinum clrca collum 

longo fzculo gellavfre , vario a uarum generc gut. 

Curs illarum ac carnes vicinas in P cfiante. 8. Neore. 

ricorum quoque expcricnria ad citandos parrus can. 

didam operari ceftaturquod notifimurn (air author) 

(ZermdJ2iat mulieribus. 7. Vcncna pcAilcnremquc 

azrcm eius iiiffity corrigi, compcrtum ell, IO. Cal- 

cu60s quoque veficz & renum ea pot0 elidi, evoca- 

rique, plnnmi refiantur. XI. Vulneratis, ii in potum 

fumpfirint, prodck 12. Vcrlim & id quoque (air 

idern ) narqm frerl debet Swcinum, quocwnquc de- 

beat colore tingi, hadorum rev0 & anchufz radlce 

imhuendum, ctiam conchyho cradunt infici. 13. 

gartcs duccini transludidz fune , ad gemmas adulrc- 

randas magqam habere faditatem, & maxim6 ad 

dmcchyfios. 14. Policur Succiniiadipi his Jadhn- 

vis incodlum. XJ. Ramcnta elus oleo addico dlluci- 

dih ac diutih flagrant, quim lini medulla. 16. Eg,o 

gleb.am vidi ( inquit i dew ) cui fcrrum quafi adna- 

rutn inhaefcrir. trifum & illud elfc quidam reculcriir, 

quod axis, im6, etiam ferri laminas attraxcrit. Sed 

buic kriptioni dym fitlcm imponimus , cum Pueric 

San&is,~~nirl: p. rdra Meteora ad benedlccn: 

dum Domillo advocamus. 

Ad Maiorem eiuCdem Gloriom.

\ 

Annum dabk

'Errdt4 cerrip. 

Subtunares So perilnares 

porci pori. 

Virrcus Vicrvuius 

Polta Porta 

sadde Eurus. 

German. 1. Gcmmam. Ilia. v.10. fu5. 

dic. 1. fib dio. V. 10. fdcqj 1. ius deqp 

cui CCU 

OItelio Ortelio 

Compram corruptam 

ternperans 1. repeftens. v. 25 vnam 1. in. 

tra vnam. 

Amarior 1. aqaror. v. 19. quo 1. qur. 

frugis fragis 

Sole "&IC 

vtramq; vtrum+ 

coloris colorum 

fubieQac fubieQa 

Catnpaniac GarnpanG 

volcntcs yolentis 

& ad 

explicari explicatur 

habere haberi 

humere humorc 

lunam . lanam 

adufiionc aduRioncm 

\ 

quid 1. quod. v. 2t. manebis I, mancbirl' 

fluorum flauorum 

aliorum aliarum 

cardicam 1 cardlacam.

c A P v T - Index of - NOAA

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?