គោលនយោបាយ - CDRI
គោលនយោបាយ - CDRI
គោលនយោបាយ - CDRI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ខ្លឹមសារសំខាន់ៗ<br />
• ទឹក ជា ធន ធានមួយដ៏ សំបូរ នៅប្រទ្រស កម្ពុជា<br />
ប៉ុន្ត្រ<br />
កសិករ នៅ ត្រ ជួប ប្រទះ កង្វះ ខាត ទឹក ស្រចស្រព ស្រូវ<br />
នៅ រដូវ ប្រំងដោយ<br />
សារ៖<br />
- ក្នុង<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
នៅខ្វះហ្រដ្ឋា រចនា សម្ព័ន្ធ<br />
រូបវ័ន្ត សម្រប់ រក្រសា ទឹក ទុក ស្រច ស្រព ។<br />
- អ្នក គ្រប់ គ្រងនៅ ខ្វះ ទិន្នន័យ និងចំណ្រះ ដឹងផ្ន្រក<br />
ជលសាស្រ្ត<br />
ន្រ អាង ស្ទឹង<br />
សំរាប់ ធ្វើផ្រនការ<br />
ដំដុះ<br />
និង ការ ប្រង ច្រក ទឹក ។<br />
- សមាជិក សហគមន៍ កសិករប្រើ<br />
ប្រស់ ទឹក<br />
(សកបទ) និង មន្ត្រី<br />
មន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និង ឧតុនិយម<br />
នៅ ខ្វះ យន្តការ សម្រប់ ជួយសម្រប សម្រួល<br />
កិច្ច<br />
សហការរវាងសហគមន៍ នៅខ្រស្រ ទឹក ខាង លើ និង<br />
ខ្រស្រ ទឹកខាង ក្រម ដើម្របី ប្រង ច្រក ទឹក ស្រច ស្រព<br />
ឲ្រយ ទាន់ ព្រល តាម តម្រូវការ<br />
និង មានសមធម៌ ។<br />
• សមាជិក សកបទ និង មន្ត្រី<br />
ជំនាញ ន្រ មន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក<br />
និងឧតុនិយម ដើរ តួ នា ទី យ៉ាង សំ ខាន់ ក្នុង<br />
ការ គ្រប់ គ្រង<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
នៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ប៉ុន្ត្រ<br />
ពួក គ្រ ផ្តោត<br />
ខា្លាំង<br />
ត្រ នៅ ក្នុង<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
រៀងៗ ខ្លួន<br />
ដោយ ខ្វះ<br />
យន្តការ គ្រប់ គ្រង រួម គ្នា ក្នុង<br />
កម្រិត<br />
អាង ស្ទឹង<br />
ទាំង មូល ។<br />
១ អត្ថបទសង្ខេប<strong>គោលនយោបាយ</strong>នេះផ្អេកលើឯកសារពិគេះយោបល់មួយរបស់វិទេយាសា្ថានបណ្តុះបណ្តាលនិងសេវជេវដើមេបីអភិវឌេឍន៍កម្ពុជា(<strong>CDRI</strong>)<br />
កេមបេធានបទ "ការបេើបេស់ចំណេះដឹងជលសាស្តេនេអាងស្ទឹង<br />
និងការចូលរូមរបស់សហគមន៍ ដើមេបីកេលំអការធ្វើសេចក្តីសមេចចិត្តស្តីពី<br />
ការបេងចេកទឹកសមេប់សេចសេព" ដោយអ្នកនិពន្ធ ចេម ផល្លា និង សុមេធ បា៉ារ៉ាឌី ។ ឯកសារពិគេះយោបល់នេះ បង្ហាញពីលទ្ធផលនេ<br />
ការសិកេសាសេវជេវផ្នេកសមាសភាគធារសាសេ្តរូបវ័ន្ត<br />
នេកម្មវិធីអភិវឌេឍន៍សមត្ថភាពសេវជេវគេប់គេងធនធានទឹក ដេលជាកម្មវិធីសេវជេវមាន<br />
រយៈពេល ៥ឆ្នាំ<br />
ទទួលហិរញ្ញបេបទានពីទីភា្នាក់ងរអភិវឌេឍន៍អន្តរជាតិរបស់បេទេសអូសេ្តាលី<br />
(AusAID) ដើមេបីជួយកេលំអការបេើបេស់<br />
និងអភិបាលកិច្ច<br />
ធនធានទឹក សំដៅលើកកម្ពស់ផលិតភាពកសិកម្ម និងការបេើបេស់ធនធានធម្មជាតិបេកបដោយនិរន្តរភាពនៅកម្ពុជា<br />
។<br />
២ មកពីកម្មវិធីធនធានធម្មជាតិ និងបរិសា្ថាន នេវិទេយាសា្ថានបណ្តុះបណ្តាល<br />
និង សេវជេវដើមេបីអភិវឌេឍន៍កម្ពុជា<br />
(<strong>CDRI</strong>) ។<br />
៣ មកពីដេបា៉ាតឺម៉ង់ទេពកោសលេយជនបទ នេវិទេយាសា្ថានបច្ចេកវិទេយាកម្ពុជា<br />
។<br />
៤ មកពីមជេឈមណ្ឌលសេវជេវមេគង្គអូស្តេលី<br />
ផ្នេកភូគពសាស្តេ<br />
នេសាកលវិទេយាល័យសុីដនី<br />
។<br />
សង្ខ<br />
េបសំរាប់<br />
<strong>គោលនយោបាយ</strong><br />
<strong>CDRI</strong> គឺជាវិទ្រយាសា្ថានកម្ពុជាឯករាជ្រយឈានមុខគ្រ<br />
សំរាប់ការស្រវជ្រវពី<strong>គោលនយោបាយ</strong>អភិវឌ្រឍន៍ qñaM 2011 elx 01<br />
ប្រើ<br />
ប្រស់ ចំណ្រះ ដឹង ជលសាស្រ្ត<br />
ន្រ អាង ស្ទឹង<br />
ដើម្របី ពង្រឹង<br />
ការ គ្រប់ គ្រង ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
១<br />
ដោយ ចែម ផល្លា ២ សុមែធ ប៉ារ៉ាឌី ៣ Philip Hirsch ៤ និង Jessie Connell ២<br />
1<br />
• នាព្រល បច្ចុប្របន្ន<br />
កសិករទទួលបានការប្រងច្រកទឹក<br />
ស្រចស្រព ក្នុងបរិមាណ<br />
ខុស ៗ គ្នា អាស្រ័យ<br />
ដោយ ទី<br />
តាំង ភូមិសាស្រ ន្រអាង ្ត ស្ទឹង<br />
និងសណ្ឋាន ដី ន្រ ប្រព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
នីមួយៗ ដ្រល បណ្តាល ឲ្រយ មាន ការ ប្រជ្រង<br />
គ្នា យក ទឹក ស្រចស្រព ហើយជួន កាលបាន បង្ក ជា<br />
ជម្លាះ រវាង អ្នក ខ្រស្រ ទឹកផ្ន្រក<br />
ខាង លើ និងអ្នក ខ្រស្រ ទឹក<br />
ផ្ន្រក<br />
ខាង ក្រម ទៀតផង ។<br />
• ដើម្របីឲ្រយ ការ ប្រង ច្រក ទឹក ស្រចស្រព បាន ប្រសើរ ជាង<br />
មុន គ្រ ត្រូវ<br />
បង្កើត<br />
យន្ត ការ គ្រប់ គ្រង រួម គ្នា រវាងអ្នក ខ្រស្រ<br />
ទឹក ផ្ន្រក<br />
ខាង លើ និងអ្នក ខ្រស្រ ទឹក ផ្ន្រក<br />
ខាង ក្រម ហើយ<br />
ការ សម្រច ចិត្ត ប្រង ច្រក ទឹក ត្រូវ<br />
មានការ ចូល រួម ពី ភាគី<br />
ពាក់ ព័ន្ធ និងអនុឡោម តាម ព័ត៌មាន ជលសាស្រ្ត<br />
ន្រ អាង<br />
ស្ទឹង<br />
ច្របាស់ លាស់ ។<br />
• សមត្ថភាព គ្រប់ គ្រង ធន ធាន ទឹក និងការតភា្ជាប់ ទំនាក់<br />
ទំនង រវាង អ្នក ខ្រស្រ ទឹកផ្ន្រក<br />
ខាង លើ និងអ្នក ខ្រស្រ ទឹក<br />
ផ្ន្រក<br />
ខាង ក្រម ក៏ត្រូវ<br />
ពង្រឹងថ្រមទៀត<br />
ជាពិស្រស<br />
សមត្ថភាព របស់ សមាជិក សកបទ និង មន្ត្រី<br />
មន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និងឧតុនិយមខ្រត្ត ក្នុង<br />
ការ គ្រប់ គ្រង ប្រព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
ក្នុង<br />
បរិបទ ន្រ ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
ឲ្រយ មាន<br />
ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ។
• ទិន្នន័យ ជលសាស្ត្រ<br />
មាន គុណភាព ខ្ពស់ ត្រូវកសាង<br />
ឡើង ដើម្របី ជួយ គំ ទ្រ ដល់ ការ សម្រច ចិត្ត លើ ការ ប្រង ច្រក<br />
ទឹក រវាង ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
មួយ ទៅ ប្រព័ន្ធមួយ ទៀត ។<br />
• អភិបាលកិច្ច ល្អ ត្រូវពង្រឹងឡើងដើម្របី<br />
បង្កើនប្រសិទ្ធភាព<br />
ប្រើ<br />
ប្រស់ ព័ត៌មាន ជលសាស្រ្ត<br />
និងយន្ត ការ សម្រប់<br />
ធ្វើ<br />
ផ្រន ការ គ្រប់ គ្រង ការចរចា និងការប្រង ច្រក ទឹក ក្នុង<br />
កម្រិត<br />
អាងស្ទឹង<br />
ទាំង មូល ។<br />
• ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
ចំរុះ ដោយ មាន ការ ចូល រួម<br />
(participatory integrated catchment<br />
management) ជា វិធីសាស្ត្រ<br />
ពហុ ជំនាញ មួយ ដ៏ ល្អ<br />
ដ្រល ប្រទ្រស ជាច្រើន<br />
បាននិង កំពុង អនុវត្ត រាប់ ទាំង<br />
ប្រទ្រស អូស្តោ្រលី<br />
ផងដ្ររ ។<br />
• វិធី សាស្រ្ត<br />
ន្រះ អាច អនុវត្ត បាន នៅក្នុង<br />
បរិបទ ន្រ ប្រទ្រស<br />
កម្ពុជា<br />
ដោ យ ត្រូវ<br />
បង្កើត<br />
គណៈកមា្មាធិការ គ្រប់គ្រង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
រួម មួយ នៅ ថ្នាក់ខ្រត្ត ។ គណៈកមា្មាធិការ ន្រះ<br />
ត្រូវការចំណ្រះដឹង<br />
ដ្រល បាន មកពីការសិក្រសាស្រវជ្រវ<br />
និងជំនាញការបច្ច្រកទ្រស<br />
មក ពី ក្រសួងធនធានទឹក<br />
និងឧតុនិយម មន្ទីរធនធានទឹក<br />
និងឧតុនិយម ខ្រត្ត<br />
ដោយ រួម សហការ ជា មួយ សា្ថាប័ន ស្រវ ជ្រវ មន្ទីរ<br />
ពាក់ ព័ន្ធ នៅ ជុ វិញ ំ ខ្រត្ត អាជា្ញាធរ មូលដ្ឋាន ដូចជា ស្រុក<br />
ឃុំ<br />
និង សកបទ ។<br />
• ការ សិក្រសា ស្រវ ជ្រវ បន្ថ្រម<br />
ទៀត គួរ ត្រូវធ្វើឡើង<br />
ដើម្របី<br />
ចង ក្រង វិធីសាស្រ្ត<br />
ល្អៗ ដ្រល អាចមាន ប្រយោជន៍<br />
សម្រប់ការ ដោះ ស្រយ បញ្ហា ស្រដៀង គ្នាន្រះ នៅ ក្នុង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
ផ្រស្រង ទៀតក្នុង<br />
ប្រទ្រស កម្ពុជា<br />
។<br />
បញ្ហាចោទ<br />
ស្រូវអង្ករ<br />
គឺជា ស្របៀងអាហារ មូលដ្ឋានដ៏ សំខាន់ សម្រប់<br />
ប្រ ជា ជន កម្ពុជា<br />
។ ទាំងនៅកម្ពុជា<br />
និងអន្តរ ជាតិ គ្របាន<br />
កំណត់ ថ ការ បង្កើន<br />
ផលិត កម្ម ស្រូវ<br />
គឺជា មធ្រយាបាយ<br />
យ៉ាង រហ័ស មួយ ដើម្របីកាត់ បន្ថយ ភាព ក្រីក្រ<br />
និងបង្កើន<br />
សន្តិសុខ<br />
ស្របៀង ។ ទោះ បីជាប្រទ្រស កម្ពុជា<br />
សំបូរ ទឹក<br />
ក្តី<br />
ក៏ កសិករ ជា ច្រើន<br />
នៅ ត្រ ខ្វះខាត ទឹក សម្រប់ ស្រច ស្រព<br />
ស្រូវប្រំង<br />
នៅ ឡើយ ។ ការ ផ្លាស់ ប្តូរ<br />
ពី កសិកម្ម ពឹង លើ<br />
ទឹក ភ្លៀង ទៅ ជា កសិកម្ម ប្រើ<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
គួប ផ្រសំ នឹង<br />
កំណើន ប្រជាជន បាន ធ្វើ<br />
ឲ្រយ តម្រូវ<br />
ការ ទឹក ស្រច ស្រព កើន<br />
ឡើង ខ្ពស់ ។<br />
ការ អភិវឌ្រឍ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
នៅ កម្ពុជា<br />
បាន ធ្វើ<br />
ឡើង ក្នុង<br />
សា្ថាន ភាព ដ្រលមាន ការ សម្រច ចិត្ត តាមផ្ន្រក<br />
2<br />
ហើយនិងកង្វះ ព័ត៌មាន ជល សាស្រ្ត<br />
និងការ ចូល រួម របស់<br />
អ្នក ពាក់ ព័ន្ធ ។ បញ្ហា ជា ច្រើន<br />
បានផុស ច្រញ ពី ការ អភិវឌ្រឍ<br />
ប្រប ន្រះ ដូច ជា ដំណើរ ការ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
មិន បាន ល្អ<br />
ការ ទទួល ខុសត្រូវ<br />
មិន ច្របាស់ លាស់ អត្ថប្រយោជន៍ ទទួល ពី<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
បានទាប ជាង ការ គ្រង ទុក និង ទំ នាស់<br />
ក្នុង<br />
ការ ប្រើ<br />
ប្រស់ ទឹកជា ដើម ។ ការ អភិឌ្រឍ ប្រព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្ត្រ<br />
ទាមទារ ឲ្រយមានការប្រើ<br />
វិធីសាស្ត្រ<br />
ចំរុះ និង ការ<br />
ចូល រួម ប្រសើរ ជាង មុន ។<br />
ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
ចំរុះ ដោយ មាន ការ ចូល រួម<br />
ត្រូវ<br />
បាន គ្រប្រើ<br />
ប្រស់ ក្នុង<br />
ប្រ ទ្រស ជា ច្រើន<br />
រាប់ ទាំង ប្រទ្រស<br />
អូស្តោ្រលី<br />
ផងដ្ររ ។ ការ គ្រប់ គ្រង ប្រប ន្រះ តម្រូវ<br />
ឲ្រយ អ្នក<br />
ពាក់ ព័ន្ធ ទាំង ឡាយ ចូល រួម បង្កើត<br />
យន្ត ការ សម្រប់<br />
គ្រប់ គ្រងអាង ស្ទឹង<br />
យ៉ាង សកម្ម ។ អ្នក ពាក់ព័ន្ធ នានា នៅ<br />
កម្ពុជា<br />
មានដូច ជា សកបទ ក្រុម<br />
ប្រឹក្រសា<br />
ឃុំ<br />
សង្កាត់ អាជា្ញាធរ<br />
ស្រុក<br />
ខ្រត្ត មន្ទីរ<br />
ជំនាញ ជុំវិញ<br />
ខ្រត្ត និង ក្រ សួង ពាក់ ព័ន្ធ<br />
ដទ្រទៀត ។<br />
ករណីសិក្រសា<br />
អត្ថបទ សង្ខ្រប<br />
គោល នយោបាយ ន្រះ បង្ហាញ ពី លទ្ធផល<br />
សំខាន់ ៗ ន្រ ករណីសិក្រសា ដ្រល បាន ធ្វើ ឡើង នៅ ក្នុង<br />
អាង ស្ទឹង ជ្រ បាក់ ខ្រត្ត កំពង់ ឆ្នាំង ក្នុង គោល បំណង<br />
ស្វ ្រង យល់ ពី ទំនាក់ទំនង ន្រ ការ ប្រើ<br />
ប្រស់ ទឹក គោល<br />
នយោបាយ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
រូបវ័ន្ត និងក្រប ខ័ណ្ឌ សា្ថាប័ន<br />
ដ្រល ទ្រ ទ្រង់ ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
ក្នុង<br />
បរិបទ ន្រ ការ<br />
អភិវឌ្រឍប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
។<br />
អាងស្ទឹងជ្របាក់<br />
អាង ស្ទឹង<br />
ជ្រ បាក់ ជា អាង រង មួយ ន្រ អាង បឹង ទន្ល្រ<br />
សាប ។<br />
ទឹក ស្ទឹង<br />
ជ្រ បាក់ ហូរ ចូល ទៅ ក្នុង<br />
ទន្ល្រ<br />
សាប ។ នៅតំបន់<br />
នោះ គ្របានសា្តោរ ជួសជុល ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
៤កន្ល្រង<br />
ក្នុង<br />
ចនោ្លាះពីឆ្នាំ<br />
១៩៨៩ ដល់ ២០០៥ ។ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
៣កន្ល្រង<br />
គឺ ប៉ក់ ប៉្រន<br />
សា្វាយ ច្រក និង តាំង ក្រសាំង (រាប់ ពី<br />
ខ្រស្រ ទឹកខាង លើ មក ខ្រស្រ ទឹកខាង ក្រម ) ត្រូវ<br />
បានសា្តោរ<br />
ឡើងវិញ ដើម្របី ផ្តល់ ទឹក ស្រច ស្រព បន្ថ្រម<br />
ដល់ ស្រូវ<br />
វស្រសា ។ រីឯប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្តត្រពាំងត្រប្រក<br />
ដ្រល ស្ថិត<br />
នៅ ខ្រស្រ ទឹកខាង ក្រម គ្រ បង្អស់ ត្រូវ<br />
បាន កសាងឡើង<br />
ដើម្របី ផ្តល់ ទឹក ស្រច ស្រពស្រូវ<br />
ប្រំង<br />
។ ក្នុង<br />
ចំណោម<br />
ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត<br />
ទាំង ៤កន្ល្រងន្រះ<br />
មាន ត្រ ប្រព័ន្ធ<br />
តាំងក្រសាំងមួយប៉ុណោ្ណោះ<br />
ដ្រល មាន អាង ស្តុក<br />
ទឹក ក្រ ពី
រូបទី ១ អាងស្ទឹងជ្របាក់<br />
នោះ សុទ្ធ ត្រ ជា ប្រ ភ្រទ សំណង់ សា្ទាក់ ទឹក ដ្រល មាន<br />
សមត្ថភាព ស្តុក<br />
ទឹក តិច ។ កំណើនសកម្មភាព ធ្វើ<br />
ស្រ<br />
ពីរ ដង ក្នុង<br />
មួយ ឆ្នាំ<br />
(ធ្វើ<br />
ស្រប្រំង<br />
ផង និង វស្រសា ផង ) ក្នុង<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
នៅ ខ្រស្រ ទឹកខាង លើ បានធ្វើឲ្រយ<br />
បរិមាណ<br />
ទឹក ក្នុង<br />
ស្ទឹង<br />
ថយច ុះ ក្នុង<br />
រដូវ ប្រំង<br />
។ សា្ថានភាព ន្រះ បាន<br />
ប៉ះ ពាល់ ខា្លាំង<br />
ដល់ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
ត្រពាំង ត្រប្រក ដ្រល<br />
ស្ថិត<br />
នៅ ខ្រស្រ ទឹក ក្រម គ្របង្អស់ ព្រះកសិករ ធ្វើ<br />
ស្រ ប្រំង<br />
នៅទីនោះ ត្រូវ<br />
ពឹង ផ្អ្រក<br />
ទាំង ស្រុង<br />
លើ បរិមាណ ទឹក ក្នុងស្ទឹង<br />
ដ្រល ហូរ មក ពី ខ្រស្រ ទឹកខាង លើ ។<br />
កាល ពី ប្រំ<br />
ឆ្នាំ<br />
មុន មាន ការ យល់ ដឹង តិច តួចណស់<br />
ស្តីពី<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
រូបវ័ន្ត នៅ អាង ស្ទឹង<br />
ន្រះ ។ នាបច្ចុប្របន្ន<br />
តាម រយៈ កម្មវិធី អភិវឌ្រឍន៍ សមត្ថភាព ស្រវ ជ្រវ និង<br />
គ្រប់ គ្រង ធន ធាន ទឹក គ្រ បាន បង្កើត<br />
បណ្តាញ ប្រមូល<br />
ទិន្នន័យ ឧតុនិយម និង ជលសាស្រ្ត<br />
របស់ អាង ស្ទឹង<br />
ដ្រល<br />
មាន ទាំង សា្ថានីយ៍ ឧតុនិយម និង ជល សាស្ត្រ<br />
ផង ។ បណ្តាញ<br />
ន្រះ កំពុង ផ្តល់ ទិន្នន័យ ដ៏ មាន សារៈ សំខាន់ សម្រប់ ជួយ<br />
ទ្រ ទ្រង់ ការ ធ្វើ<br />
ផ្រន ការ និងការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
។<br />
លទ្ធផលស្រវជ្រវសំខាន់ៗ<br />
ការគ្រប់គ្រងអាងស្ទឹងដ្រលមានលក្ខណៈតាមផ្ន្រក<br />
ដោយខ្វះកិច្ច សហការគ្នាល្អ ក្នុងការ<br />
គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
រវាង អ្នក ប្រើប្រស់<br />
ទឹក នៅ ខ្រស្រ ទឹក ខាង លើ និង ខ្រស្រ ទឹក ខាង<br />
ក្រម ការ គ្រប់ គ្រង ទឹកកន្លងមក របស់ សកបទ ផ្តោត លើ<br />
ត្រ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
នីមួយៗ រៀង ខ្លួន<br />
។ ក្រ សួង ធន ធាន<br />
ទឹក និងឧតុ និយម ជា សា្ថាប័ នាំ មុខ គ្រ ក្នុង<br />
ការ គ្រប់ គ្រង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
។ សកបទ តទៅមុខ គ្រ រំពឹង ថ នឹងមាន តួនាទី<br />
សំខាន់ ក្នុង<br />
ការ គ្រប់គ្រង ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
មូលដ្ឋានដូចជា<br />
ដំណើរ ការនិង ការ ថ្រទាំ ការ ផ្តល់ ស្រវា ស្រច ស្រព ដល់<br />
3<br />
ប្រជាកសិករ ការ សម្រចចិត្ត ក្នុង<br />
ការ ប្រង ច្រក ទឹក និង<br />
កិច្ច សហការ ជាមួយ អ្នក ពាក់ព័ន្ធ ដទ្រ ទៀត ជា ដើម ។ មន្ត្រី<br />
ជំនាញ របស់ម ន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និងឧតុ និយម ជា អ្នក ផ្តល់<br />
ជំនួយ ទ្រទ្រង់ ផ្ន្រក<br />
គ្រប់គ្រង និងបច្ច្រកទ្រស<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
ដល់ សកបទ ។ ក្នុង<br />
ការ អនុវត្ត ជាក់ស្ត្រង<br />
សមាជិក របស់<br />
សកបទ និងមន្ត្រី<br />
ជំនាញ របស់ មន្ទីរធនធានទឹក<br />
និង<br />
ឧតុនិយម បាន ព្រយាយម គ្រប់យ៉ាង ដើម្របី ពង្រឹង<br />
ការ<br />
គ្រប់គ្រង ប៉ុន្ត្រ<br />
ពួក គ្រ បាន ជួបការ លំបាក ស្មុគសា្មាញ<br />
ជា<br />
ច្រើន<br />
។ សកបទ ពុំ<br />
មាន លទ្ធភាព និងយន្តការ គ្រប់ គ្រន់<br />
សម្រប់ ធ្វើកា<br />
រឆ្លង ពី ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
នៅ ខ្រស្រ ទឹកខាង<br />
ក្រម ទៅ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
នៅ ខ្រស្រ ទឹក ខាង លើ ដើម្របី<br />
សម្រច បាននូវ ការ គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
តាម ប្រប<br />
បើក ទូលាយ ក្នុង<br />
បរិបទន្រ អាង ស្ទឹង<br />
នោះទ្រ ។ ការ ប្រង ច្រក<br />
ទឹក មិន ស្មើភាពគ្នា<br />
គឺ ជា ប្រភព ន្រ ជម្លាះ ជា ពិស្រសរវាង<br />
អ្នក ប្រើប្រស់<br />
ទឹក នៅ ខ្រស្រ ទឹកខាង លើ និងនៅ ខ្រស្រ ទឹក<br />
ខាង ក្រម ។<br />
មន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និង ឧតុនិយម បាន ព្រយាយម<br />
ដោះ ស្រយ ទំនាស់ នានា ដោយ បាន ពិនិត្រយ មើល បរិមាណ<br />
ទឹក ដ្រល មាន ធៀប នឹង តម្រូវ<br />
ការ ជាក់ ស្ត្រង<br />
ក្នុង<br />
ប្រព័ន្ធ<br />
នីមួយ ៗ ដើម្របី ក្រ សម្រួល<br />
ការ ប្រង ច្រក ទឹក ឲ្រយបាន ប្រសើរ<br />
ឡើង ។ ប៉ុន្ត្រដោយសារខ្វះ<br />
ជំនួយ ខាង បច្ច្រកទ្រស<br />
និង<br />
ហិរញ្ញវត្ថុ<br />
និងខ្វះ ហ្រដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធ<br />
រូបវ័ន្ត ផងនោះ មន្ទីរ<br />
ជំនាញ មិនអាច មាន លទ្ធភាព ព្រញ ល្រញ ដើម្របី ជួយ<br />
ដល់ សកបទ ឲ្រយបាន ទាន់ ព្រល វ្រលា និងមាន ប្រសិទ្ធភាព<br />
ឡើយ ហើយកសិករ ជា ច្រើន<br />
ក៏នៅ មិន ទាន់ បាន ទឹក<br />
ស្រច ស្រព គ្រប់ គ្រន់ តាមតម្រូវការដ្ររ<br />
។ ដូច្ន្រះ<br />
ហើយ<br />
ការ គ្រប់គ្រង មិន បាន ល្អ នាំ ឲ្រយ ផល ប្រយោជន៍ ស្រដ្ឋកិច្ច<br />
ន្រ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
ថយ ចុះ មួយកំរិត និងជំរុញឲ្រយ មាន<br />
ជម្លាះ រវាង អ្នក ប្រើ<br />
ប្រស់ ទឹកថ្រមទៀតផង ។<br />
តម្រូវការព័ត៌មានជលសាស្ត្រប្រសើរជាងមុន<br />
មន្ត្រី<br />
របស់ មន្ទីរធន<br />
ធាន ទឹក និងឧតុនិយម ដ្រលទទួល<br />
ខុសត្រូវក្នុង<br />
ការ គ្រប់គ្រង ធនធាន ទឹក នៅ ខ្វះ ជំនាញ និង<br />
ព័ត៌មាន ជលសាស្រ្ត<br />
ចាំ បាច់ ជា ពិស្រសព័ត៌មាន ស្តីពី<br />
ការ<br />
ប្រប្រួល<br />
ធារ ទឹក តាម រដូវ កាល ក្នុង<br />
អាងស្ទឹង<br />
ដើម្របី អាច<br />
សម្រច ចិត្ត ប្រង ច្រក ទឹក ដោយ មានសមធម៌ ។ ចំណ្រះ ដឹង<br />
ជលសាស្ត្រ<br />
ដ្រល ទទួល បាន ពី ការ សិក្រសា ន្រះ មានដូចជា<br />
ទិន្នន័យឧតុនិយម និងកំពស់ទឹកស្ទឹងដ្រលបានកត់ត្រ<br />
មាន សារៈ សំខាន់ ណស់ សម្រប់ ការ គ្រប់ គ្រង ទឹក ឲ្រយមាន
រូបទី ២ ក្រហ្វិកធារទឹកស្ទឹងជ្របាក់<br />
ប្រសិទ្ធភាព និងនិរន្តរភាព ។ ចលនា ទឹក ក្នុង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
បង្កើតបានជា<br />
ទំនាក់ ទំនងដ៏ ស្មុគសា្មាញ<br />
ពី សហគមន៍ មួយ<br />
ទៅ សហគមន៍ មួយ ទៀត (Knox et al. 2001) ។ ការ<br />
ប្រប្រួលតូច<br />
មួយ នៅ ក្នុងតំបន់<br />
ខ្រស្រ ទឹកផ្ន្រក<br />
ខាង លើ ន្រ<br />
អាង ស្ទឹង<br />
អាច មាន ផល ប៉ះ ពាល់ ធំដុំ<br />
ដល់ ធារ ទឹក ស្ទឹង<br />
ដ្រល<br />
ទី បំផុតត្រូវ<br />
ប៉ះ ពាល់ ដល់ អ្នក ប្រើប្រស់<br />
ទឹក នៅ ខ្រស្រ ទឹក<br />
ខាង ក្រម ។ ការ ស្រច ស្រព នៅ ខ្រស្រទឹកខាងលើ បាន<br />
ប្រើទឹកអស់<br />
យ៉ាង ច្រើន<br />
ដ្រល បង្ក កង្វះ ខាត ទឹក នៅ ខ្រស្រ ទឹក<br />
ក្រម ។ ព័ត៌មាន ជលសាស្ត្រ<br />
ទទួល បាន ពីការ សិក្រសា ន្រះ<br />
នឹង ជួយ ដល់ ការ គណនា សកា្តោ នុពល និង តម្រូវ<br />
ការ ទឹក<br />
ស្រចស្រព ដ្រល កំពុង ត្រ កើន ឡើង នៅ រដូវ ប្រំង<br />
។<br />
ស្ទឹង<br />
ជ្របាក់ មាន ធារ ទឹក សរុប ប្រចាំឆ្នាំ<br />
ប្រហ្រល<br />
២៨៤ លាន ម៉្រត្រគូប<br />
។ ធារ ទឹក អតិបរមា ច្រើន<br />
កើត ឡើង<br />
រវាង ខ្រកញ្ញា និង វិច្ឆិកា<br />
និងមាន ប្រហ្រល ៨៩% ន្រ ធារ ទឹក<br />
សរុប ប្រចាំ ឆ្នាំ<br />
។ ធារ ទឹក អប្របបរមា មាន ប្រហ្រល<br />
៤ លានម៉្រត្រគូប<br />
ក្នុង<br />
ខ្រ មីនា ។ ធារ ទឹក អប្របបរមា ន្រះ<br />
បាន ប៉ះ ពាល់ យ៉ាង ខា្លាំង<br />
ដល់ ការ ធ្វើស្រ<br />
ប្រំង<br />
ក្នុង<br />
ប្រព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្តត្រពាំងត្រប្រក<br />
ដ្រល នាំ ឲ្រយ មាន ការ ចាប់<br />
អារម្មណ៍លើ ការ ប្រង ច្រក ទឹក ក្នុង<br />
រដូវ ប្រំង<br />
ពិស្រស ក្នុង<br />
ខ្រកុម្ភៈ និងមីនា ខណៈ ដ្រល ធារ ទឹក ក្នុង<br />
ស្ទឹង<br />
មានតិច ។<br />
ក្នុង<br />
តំបន់ វាល ទំនាប ន្រ បឹង ទន្ល្រ<br />
សាប គ្រ បា៉ាន់<br />
សា្មាន ថ ប្រ ភ្រទ ស្រូវ<br />
១០៥ ថ្ង្រ<br />
ត្រូវ<br />
ការ ទឹក ស្រចស្រព<br />
ប្រហ្រល ពី ៥៦០ មីលីម៉្រត្រ<br />
សម្រប់ស្រ ប្រភ្រទ ដីឥដ្ឋ ដល់<br />
៩៩០ មីលីម៉្រត្រ<br />
សម្រប់ប្រភ្រទ ដី ខ្រសាច់ (Someth et al.<br />
2007, 2009) ។ ការ សិក្រសា ន្រះ សន្និដ្ឋាន<br />
ថ បើ មិន ទាន់ គិត<br />
ពី ការខាតបង់ផ្រស្រងៗ អាងស្ទឹងជ្របាក់<br />
មាន សកា្តោ នុពល<br />
ទឹក ប្រហ្រល ១៩១ លានម៉្រត្រគូប<br />
ដ្រល អាច យក ទៅ<br />
អភិវឌ្រឍ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
សម្រប់ ស្រចស្រព ស្រូវ<br />
វស្រសាប្រភ្រទ ១០៥ ថ្ង្រ<br />
បាន ប្រហ្រល ពី ១៩.០០០ ហិកតា<br />
ដល់ ៣៤.០០០ ហិកតា ។<br />
4<br />
ការចូលរួមរបស់សហគមន៍ក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យ<br />
និងការប្រើប្រស់ព័ត៌មាន<br />
ជលសាស្ត្រ<br />
ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
កំពុងខ្វះ អ្នក ជំនាញជល សាស្ត្រ<br />
។<br />
បច្ចុប្របន្ន<br />
មាន ការ លំបាក កៀង គរ សហគមន៍ ឲ្រយ ចូល រួម<br />
ថវិកា សម្រប់ការ សា្តោ រ ហ្រដ្ឋារចនា សម្ព័ន្ធ<br />
រូបវ័ ន្ត និង<br />
គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
។ កង្វះ សមត្ថភាព ដើម្របីសិក្រសា<br />
ជលសាស្រ្ត<br />
និងគ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
របស់ សកបទ និង មន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និងឧតុនិយម នាំ ឲ្រយ មាន ចំណុច ខ្រសាយ ក្នុង<br />
ការ<br />
សម្រប សម្រួល<br />
និងការប្រងច្រកទឹកសម្រប់ស្រចស្រព<br />
ក្នុង<br />
កំរិតអាង ស្ទឹង<br />
។<br />
ហ្រដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដ្រលមានស្រប់<br />
រក្រសាទឹក មិនគ្រប់គ្រន់<br />
សម្រប់បំរីការស្រចស្រព<br />
ហ្រដ្ឋា រចនា សម្ព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
រូបវ័ន្ត ដ្រល មាន ស្រប់<br />
មាន សមត្ថភាព ស្តុក<br />
ទឹក មិន គ្រប់ គ្រន់ ទ្រ ។ ការ វិភាគ<br />
ជលសាស្ត្រ<br />
បង្ហាញ ថ ការ បង្កើន<br />
សមត្ថភាព ផ្ទុកទឹក<br />
អាច<br />
ជួយ ដោះស្រយ បញ្ហា កង្វះ ទឹក បាន ច្រើន<br />
។ ការ ផ្តួច<br />
ផ្តើម<br />
គំនិតមួយចំនួនកន្លងមក ដើម្របីពង្រីក<br />
អាងរក្រសាទឹក បង្កើន<br />
សមត្ថភាព រក្រសា ទឹក ទុក ប្រើប្រស់<br />
មិន បាន ទទួល<br />
ជោគ ជ័យ ទ្រ ដោយ សារ តម្រូវការ<br />
ដី យ៉ាងធំ សម្រប់ ធ្វើ<br />
អាង ហើយ ដី ទាំង នោះ សព្វ ថ្ង្រ<br />
មានកសិករ ជា ច្រើននាក់<br />
កាន់ កាប់ ។ ម្រយា៉ាង ទៀត សកបទ មានចំណូលថវិកាតិច តួច<br />
សម្រប់ត្រ ដំ ណើរ ការ ផ្ន្រករដ្ឋបាល<br />
ប៉ុណោ្ណោះ<br />
ហើយ សកបទ<br />
ខ្លះគ្មានចំណូលថវិកា សោះ ត្រម្តង ។ ដូច្ន្រះ<br />
សកបទ ពុំ<br />
មាន<br />
លទ្ធភាព ពង្រីក<br />
ហ្រដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
រូបវ័ន្តបាន<br />
ដោយខ្លួនឯង<br />
ឡើយ ។<br />
កិច្ច ខិត ខំ ប្រឹង<br />
ប្រង មួយ ទៀត របស់ សកបទ<br />
ដើម្របី ដក់ បញ្ចូល<br />
ផ្រន ការ អភិវឌ្រឍន៍ ធារាសាស្រ្ត<br />
ទៅ ក្នុង<br />
ផ្រន ការ អភិវឌ្រឍន៍ ឃុំ<br />
សង្កាត់ ក៏ ទទួលបរាជ័យដ្ររ ព្រះ<br />
គណៈកម្មការអភិវឌ្រឍន៍ឃុំ<br />
សង្កាត់ បានជំទាស់ ដោយ<br />
មូលហ្រតុ ថ ការពង្រីក<br />
វិសាលភាព ស្រចស្រព របស់<br />
គម្រងប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
ដ្រលត្រូវ<br />
ប្រើ<br />
ថវិកា អភិវឌ្រឍន៍<br />
ឃុំ<br />
សង្កាត់ ន្រះ វាផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ត្រចំពោះ កសិករ<br />
ណ ដ្រល មាន ដី សម្រប់ធ្វើ<br />
ស្រ ប្រំងត្រ<br />
ប៉ុណោ្ណោះ<br />
។<br />
ប្រជាជន ភាគ ច្រើន<br />
ដ្រលគ្មាន ដីធ្វើ<br />
ស្រូវ<br />
ប្រំង<br />
គ្រ យល់ ថ<br />
ថវិកាអភិវឌ្រឍន៍ ឃុំ<br />
សង្កាត់ គួរ ប្រើ<br />
ប្រស់ សម្រប់<br />
ផល ប្រយោជន៍ ភាគ ច្រើន<br />
វិញ ដូចជា គំរោង ផ្លូវលំ<br />
ជនបទ<br />
ជាដើម ។
លទ្ធផលរកឃើញ សម្រប់ការរៀបចំគោល<br />
នយោបាយ គ្រប់ គ្រង ធន ធាន ទឹក<br />
ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត<br />
ហុចផលប្រយោជន៍ស្រដ្ឋកិច្ចតិច ឬ<br />
ច្រើន<br />
វាអាស្រ័យលើគុណភាពន្រ<br />
ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
ការ ផ្តល់ ស្រវាកម្ម ស្រចស្រព និង ការផ្រសព្វផ្រសាយ<br />
កសិកម្ម ពោលគឺការ គ្រប់ គ្រង ធន ធាន ទឹក ក្នុង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
ឲ្រយ មាន ប្រសិទ្ធភាព ។ ការ សិក្រសា អំពី ផលប្រយោជន៍<br />
ស្រដ្ឋកិច្ច ន ្រ ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ<br />
ន្រះ៥ នឹង មាន ច្រញ ផ្រសាយ<br />
ជា ឯកសារពិភាក្រសាដោយ ឡ្រកម ួយ ទៀត ន្រ កម្ម វិធី<br />
អភិវឌ្រឍន៍ សមត្ថភាព ស្រវជ្រ វគ្រប់គ្រង ធនធានទឹក របស់<br />
វិទ្រយាសា្ថាន បណ្តុះបណ្តាល<br />
និង ស្រវ ជ្រវ ដើម្របី អភិវ ឌ្រឍន៍<br />
កម្ពុជា<br />
។ វិធីសាស្រ្ត<br />
គ្រប់គ្រងធនធានទឹកចំរុះ ដោយមាន<br />
ការ ចូល រួម ត្រូវ<br />
បាន កំណត់ក្នុងច្របាប់<br />
និង <strong>គោលនយោបាយ</strong><br />
ជាតិស្តីពី<br />
ការ គ្រប់គ្រង ធន ធាន ទឹក ៃនព្រះរាជាណចក្រ<br />
កម្ពុជា<br />
ប៉ុន្ត្រវិធីសាស្រ្ត<br />
ន្រះ នៅ មិន ទាន់ បាន អនុវត្ត<br />
ទូលំទូលាយទ្រ ។ ច្របាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងធនធាន<br />
ទឹក<br />
ន្រ ព្រះ រាជា ណ ចក្រ កម្ពុជា<br />
ដ្រល បាន ដក់ ឲ្រយ ប្រើប្រស់<br />
នៅឆ្នាំ២០០៧<br />
បាន ច្រង ពី វិធី សាស្រ្ត<br />
ន្រការគ្រប់គ្រង<br />
ធនធានទឹកចំរុះ (IWRM - Integrated Water Re-<br />
sources Management) ។ ច្របាប់ន្រះច្រងថ ទឹក និង<br />
ធនធានទឹក ត្រូវគ្រប់គ្រង<br />
និង អភិវឌ្រឍ ដោយ ផ្អ្រក<br />
លើ<br />
វិធីសាស្រ្ត<br />
គ្រ ប់ គ្រង ធន ធាន ទឹក ចំរុះ និងត្រូវពិចារណពី<br />
(ក) គ្រប់ ទិដ្ឋភាព ទាំងអស់ន្រធនធានទឹក (ខ) ទំនាក់ទំនង<br />
រវាង ធនធាន ទឹក និង សមាសភាគ ដ ទ្រ ទៀត ន្រ បរិសា្ថាន<br />
ធម្មជាតិ និង (គ) តម្រូវការ<br />
ទឹក សម្រប់មនុស្រស បរិសា្ថាន និង<br />
វិស័យដទ្រទៀត ៦ ដើម្របី ឲ្រយ មាន និរន្តរភាព និង<br />
ប្រសិទ្ធភាព ។ ច្របាប់ន្រះ ក៏ បានការ ពារ ផង ដ្ររ នូវ<br />
សិទ្ធិ<br />
របស់ អ្នក ប្រើ<br />
ប្រស់ ទឹកនៅ ខ្រស្រ ទឹក ខាង ក្រម (ជំ ពូក<br />
ទី ៣ និងទី៨) ។ ដើម្របី អនុវត្ត ច្របាប់ ន្រះ ត្រូវមាន<br />
រចនា<br />
សម្ព័ន្ធ<br />
អភិបាលកិច្ចល្អ ដ្រល ជួយ សម្រប សម្រួល<br />
ឲ្រយ<br />
អ្នក ពាក់ព័ន្ធ បានធ្វើការរួមគ្នា<br />
ក្នុង<br />
ក្របខ័ណ្ឌ ន្រ ការ គ្រប់គ្រង<br />
បើកទូលាយក្នុងអាងស្ទឹង<br />
ទាំងមូល ជា ជាង ការ គ្រប់ គ្រង<br />
តាមផ្ន្រក<br />
។<br />
៥ ឯកសារសង្ខែបគោលនយោបយមួយទៀត<br />
ស្តីពីផលបែយោជន៍<br />
សែដ្ឋកិច្ចនែបែព័ន្ធធារសាសែ្ត<br />
នឹងបោះពុម្ពផែសាយនៅដើមឆ្នាំ២០១១<br />
ក្នុងកែបខ័ណ្ឌនែសមាសភាគសែដ្ឋកិច្ចនែ<br />
កម្មវីធី អភិវឌែឍន៍សមត្ថភាព<br />
សែវជែវគែប់គែងធនធានទឹក ។<br />
៦ ចែបាប់ស្តីពី<br />
ការគែប់គែងធនធានទឹក នែពែះរជាណាចកែ កម្ពុជា<br />
(២០០៧) មាតែ ៤ ។<br />
5<br />
ការគ្រប់គ្រងអាងស្ទឹងចំរុះដោយមានការចូលរួម<br />
ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
ចំរុះ ដោយ មាន ការ ចូល រួមចំណ្រកពី<br />
សហគមន៍ (PICM-Participatory Integrated Catchment<br />
Management) ជា វិធីសាស្ត្រមួយក្នុងចង្កាមន្រ<br />
វិធីសាស្រ្ត<br />
គ្រប់គ្រងធនធានទឹកចំរុះ (IWRM) ។ វិធីសាស្ត្រន្រះ<br />
មានរាប់ បញ្ចូល<br />
ទាំង ទំនាក់ ទំនង ន្រលក្ខណៈ រូបវ័ន្តផ្ន្រក<br />
សង្គមស្រដ្ឋកិច្ច និង អ្នក ប្រើប្រស់<br />
ទឹក ទាំង ឡាយ នៅ ក្នុង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
ផង (German et al. 2006) ។ វិធីសាស្ត្រ<br />
ន្រះ<br />
បាន ដក់បញ្ចូល<br />
អ្នក ពាក់ ព័ន្ធ នានា រាប់ ទាំង ស ក ប ទ ផង<br />
ឲ្រយចូល រួម នៅក្នុង<br />
ការ កំណត់ បញ្ហា និង លើក ផ្រន ការ<br />
ដោះ ស្រយ ចាប់តាំង ពី ការ រៀប ចំ ដំបូង ៗ រហូត ដល់ ការ<br />
អនុវត្ត គំរោង ។ ការ ចូល រួម របស់ សហគមន៍ អាចអនុវត្ត<br />
បានទាំង ក្នុង<br />
ការ ធ្វើ<br />
ស្រចក្ត សម្រច ី ចិត្ត ការលើកផ្រន ការ<br />
និង ការប្រង ច្រក ទឹក ។ ការ គ្រប់គ្រងធនធានទឹកចំរុះ អាច<br />
ដំណើរការបាន តាម រយៈ ការ ធ្វើ<br />
ផ្រន ការ ពហុវិស័យ ដោយ<br />
មាន ការ ចូល រួម ពី អ្នក ឯក ទ្រស ជា តំណង មក ពី វិស័យ<br />
ផ្រស្រងៗ ទាក់ ទង នឹង ការ គ្រប់ គ្រង ធន ធាន ទឹក (ឧទាហរណ៍<br />
វិស័យ កសិកម្ម ន្រសាទ រុកា្ខា ប្រមាញ់ បរិសា្ថាន និង អភិវឌ្រឍន៍<br />
សង្គម ) ។ រាជរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា<br />
អាច ចាត់ វិធាន ការ<br />
សំខាន់ ៗ ដូច ខាង ក្រម ដើម្របី សម្រច សកា្តោនុពល ន ្រ<br />
ការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
ចំរុះ ។<br />
១. ពង្រឹង<br />
ការ រៀប ចំ អភិបាល កិច្ច ល្អ ដើម្របីជំរុញការ<br />
ប្រើប្រស់<br />
ព័ត៌មាន ជលសាស្រ្ត<br />
ឲ្រយ មាន ប្រសិទ្ធភាព ខ្ពស់<br />
- បង្កើត<br />
កម្មវិធី អភិវឌ្រឍន៍ (សា្តោរ) ប្រព័ន្ធ ធារាសាស្រ្ត<br />
ដោយ មាន ការ ចូល រួម ពី អ្នក ពាក់ព័ន្ធ ទាំងឡាយ ដូចជា<br />
ក្រសួង ធន ធាន ទឹក និងឧតុនិយម ក្រ សួង កសិកម្ម<br />
រុកា្ខា ប្រ មាញ់ និង ន្រសាទ ក្រ សួង បរិសា្ថាន ក្រ សួង<br />
មហាផ្ទ្រ<br />
អាជា្ញា ធរ ស្រុក<br />
និង ខ្រត្ត ក្រុម<br />
ប្រឹក្រសា<br />
ឃុំ<br />
សង្កាត់ និងគណៈ កមា្មាធិការ ជាតិ /ខ្រត្ត ដើម្របី<br />
វិមជ្រឈការ និង វិសហមជ្រឈការ ក្រ សួង សាធារ ណការ និង<br />
ដឹក ជញ្ជូន<br />
ក្រ សួង សុខាភិបាល ក្រសួង ស្រដ្ឋកិច្ច និង<br />
ហិរញ្ញវត្ថុ<br />
និង សកបទ ។<br />
- បង្កើត<br />
គណៈកមា្មាធិការ គ្រប់ គ្រង អាង ស្ទឹង<br />
នៅថ្នាក់<br />
ខ្រត្ត ដ្រល មាន តំណង មកពីមន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និង<br />
ឧតុនិយម មន្ទីរ<br />
ពាក់ព័ន្ធ អាជា្ញាធរ ស្រុក<br />
ក្រុម<br />
ប្រឹក្រសា<br />
ឃុំ<br />
សង្កាត់ និង សកបទ ។
- កំណត់ឲ្រយ សកបទ មានតួនាទី ចូល រួមចំណ្រក ក្នុង<br />
ដំណើការ សម្រចចិត្ត ប្រង ច្រក ទឹក ក្នុង<br />
អាង ស្ទឹង<br />
។<br />
- បង្កើន<br />
ជំនួយ គំទ្រ បច្ច្រកទ្រស<br />
និង ហិរញ្ញវត្ថុ<br />
ដល់ មន្ទីរ<br />
ធន ធាន ទឹក និង សកបទ ។<br />
២. សម្រប សម្រួល<br />
ការ ចូល រួមរបស់ សហគមន៍<br />
និងបង្កើនចំណ្រះ<br />
ដឹង ស្តីពី<br />
ដំណើរការ ផ្ន្រកជលសាស្រ្ត<br />
ពង្រឹង<br />
ជំនាញ គ្រប់គ្រង ដល់ សកបទ អ្នក ស្រវជ្រវ មន្ត្រី<br />
មន្ទីរក្រសួងរដ្ឋ<br />
តាមការ បណ្តុះ<br />
បណ្តាល ភា្ជាប់ នឹង ការងរ<br />
ការ បណ្តុះ<br />
បណ្តាល ក្នុងក្របខ័ណ្ឌសាកលវិទ្រយាល័យ<br />
និង<br />
ការចូលរួមក្នុងគំរោងស្រវជ្រវ<br />
ដោយសហការ ជាមួយ<br />
សា្ថាប័ន សិក្រសា ជាតិ ក្នុងតំបន់<br />
និង អន្តរជាតិ ។<br />
៣. ធ្វើ<br />
ឲ្រយ ទិន្នន័យ ជលសាស្រ្តបាន<br />
ប្រសើរ ឡើង និងក្រលំអ<br />
ហ្រដ្ឋា រចនា សម្ព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
រូបវ័ន្ត<br />
- បន្ត ប្រមូល ទិន្នន័យ ឧតុនិយម និងជលសាស្ត្រ<br />
សម្រប់<br />
ការវិភាគ ធារ ទឹក និងការ ធ្វើ<br />
ផ្រនការ សា្តោ រហ្រដ្ឋារ ចនា<br />
សម្ព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្រ្ត<br />
រូបវ័ន្ត ។<br />
- បង្កើត<br />
ម៉ូដ្រល<br />
វិភាគ តុល្រយភាព ទឹក នៅ អាង ស្ទឹង<br />
ជ្របាក់<br />
ដើម្របី ជួយ ទ្រទ្រង់ ដល់ ការ ធ្វើ<br />
ផ្រនការ គ្រប់គ្រងអាង ស្ទឹង<br />
និងការ សម្រចចិត្ត ប្រង ច្រក ទឹក ឲ្រយមានសមធម៌ ជួយ<br />
បង្កើននិរន្តរភាពន្រការអភិវឌ្រឍធារាសាស្រ្ត<br />
។<br />
- ចងក្រង វិធីសាស្ត្រល្អៗ ដ្រល បាន ពី ការ ស្រវជ្រវ ន្រះ<br />
សម្រប់ យក ទៅ ប្រើប្រស់<br />
ក្នុងការ<br />
ដោះស្រយ បញ្ហា<br />
ស្រដៀង ៗគ្នា នៅអាង ស្ទឹង<br />
ផ្រស្រង ទៀតក្នុង<br />
ប្រ ទ្រស<br />
កម្ពុជា<br />
។<br />
- សា្តោរ ហ្រដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធ<br />
ធារាសាស្ត្រ<br />
រូបវ័ន្តឡើង វិញ និង<br />
តាម ការ ជាក់ ស្ត្រង<br />
កសាង សំណង់ ថ្មី<br />
ដើម្របី បង្កើន<br />
សមត្ថភាព ផ្គត់ផ្គង់ទឹក សម្រប់ ស្រច ស្រព ។<br />
6<br />
<strong>CDRI</strong> - វិទ្រយាសា្ថានបណ្ដុះបណ្ដាល<br />
និង ស្រវជ្រវដើម្របីអភិវឌ្រឍន៍កម្ពុជា<br />
� អគរល្រខ ៥៦ ផ្លូវ៣១៥<br />
ទួលគោក ភ្នំព្រញ្ញ<br />
កម្ពុជា<br />
� ប្រអប់សំបុត្រល្រខ៦២២ ភ្នំព្រញ្ញ<br />
កម្ពុជា<br />
� (៨៥៥-២៣) ៨៨១-៣៨៤, ៨៨១-៧០១, ៨៨១-៩១៦, ៨៨៣-៦០៣, ០១២ ៨៦៧ ២៧៨<br />
� (៨៥៥-២៣) ៨៨០-៧៣៤<br />
e-mail: cdri@wicam.com.kh<br />
Website: http://www.cdri.org.kh<br />
ឯកសារយោង<br />
German L., Mansoor H., Alemu G., Mazengia W.,<br />
Amede T. and Stroud A (2006), Participatory<br />
Integrated Watershed Management: Evolution of<br />
Concepts and Methods, Working Paper No. 11<br />
(Kampala: African Highlands Initiative (AHI))<br />
Knox A., B. Swallow, N. Johnson (2001), “Conceptual<br />
and Methodological Lessons for Improving<br />
Watershed Management and Research, Collective<br />
Action and Property Right (CAPRi)”, Policy Brief<br />
No. 3, February pp. 1-4<br />
MOWRAM - Ministry of Water Resources and<br />
Meteorology (2007), Law on Water Resources<br />
Management of the Kingdom of Cambodia (Phnom<br />
Penh: MOWRAM)<br />
Someth, P., Kubo, N., Tanji, H. (2007), “A Combined<br />
Technique of Floodplain Storage and Reservoir for<br />
Paddy Rice Cultivation”, Paddy Water Envron, pp.<br />
101-112<br />
Someth, P., Kubo, N., Tanji, H, Ly S. (2009), “Ring<br />
Dyke System to Harness Floodwater from the<br />
Mekong River for Paddy Rice Cultivation in the<br />
Tonle Sap Floodplain in Cambodia”, Agricultural<br />
Water Management, Vol. 96 pp. 100-110
Change language