Bijzonderheden - Vrienden van Wijnandsrade

Nonk Arnold
Hoe Nonk Arnold aan zijn bruid kwam
Het onderstaande verhaal is een klein stukje Raadse geschiedenis,
opgetekend door Pierre Heijboer (geboortig van Hoensbroek), die als
redacteur van de Volkskrant een aantal jaren in Wijnandsrade heeft
gewoond. Het is een fragment uit een verhaal over twee jongetjes,
Lucas en Jacob, die op een dag in januari 1945 van Hoensbroek naar
Margraten fietsten.
De weg voerde verder omhoog, tussen versgeploegde landerijen
door.Vanaf de top van een heuvelkam keken ze even later neer op het
volgende dorp. Het lag in een kom van beschermende heuvels, die
vanaf het zuiden, het noorden en het oosten nogal steil naar beneden
liepen. Midden in het dorp, op het diepste punt, blonken een paar
vijvers. In het water ervan spiegelden zich een kasteel en een oude
motte.
Die motte lag daar al duizend jaar, en op de top ervan stonden een
paar zware linden, die ook al heel oud waren. De motte was opgeworpen
in angstige en roerige tijden, toen het land geen koning had
en ook deze streken, die toch ver van zee lagen, werden overspoeld
door roofzuchtige Noormannen. In hun nood bouwden de bewoners
van het dorp – dat toen nog Rade heette – een kunstmatige heuvel,
die ze versterkten met een houten palissade. Daarachter zochten ze
bescherming, als de plunderaars uit het noorden weer eens in het land
waren. Niemand kon vandaag de dag vertellen of het geholpen had; of
de motte de mensen inderdaad had beschermd. Het was zo lang geleden
dat zelfs de alleroudste dorpsverhalen erover zwegen.
Aan de voet van de motte was in later eeuwen een stenen kasteel
gebouwd. Een van de heren die vanuit die burcht de omgeving bestuurden
heette Wijnand en naar hem was het dorp later
Wijnandsrade genoemd. In het dorp woonden eenvoudige, rustige
mensen en in het kasteel woonden nu geen ridders meer maar paters.
Je zag ze, verdiept in een gebedenboek, wel eens lopen op de brug
voor de grote poort.
De grote weg liep van oost naar west langs die brug en de slotgracht.
Haaks daarop kwam vanuit het zuiden een andere weg, die recht naar
de brug liep. Die weg kwam omlaag van een steile heuvel en daardoor
ging het bij die brug van het kasteel wel eens mis. Berijders van koetsen,
fietsen en andere voertuigen kwamen wel eens met te veel vaart
naar beneden en dan haalden ze de bocht niet.
36