Op één Lijn 42 - Huisartsgeneeskunde

CAPHRI School for Public Health and Primary Care 

op één lijn 42 

HET HART OP DE GOEDE PLAATS 

Vakgroep Huisartsgeneeskunde | Faculty of Health, Medicine and Life Sciences (FHML)

2 

Colofon 

Oplage 

2180 

Hoofd/eindredactie 

Babette Doorn 

Redactieleden 

Henk Goettsch, Hendrik Jan Vunderink, 

Sjef Swaans, Luc Gidding 

en Babette Doorn 

Doelgroep 

huisartsen Limburg en Brabant, aios en alumni, 

afdelingen MUMC+ & overige relaties 

E-mail 

op1lijn@hag.unimaas.nl 

Postadres 

Vakgroep HAG 

Universiteit Maastricht 

Postbus 616 

6200 MD Maastricht 

Bezoekadres 

Debyeplein 1 

6229 HA Maastricht 

Ontwerp/druk 

Océ Business Services, Maastricht, OBS 8532 

Fotografie 

Foto omslag is gemaakt door Anneke Germeraad 

(Betreft de afgestudeerden van de kaderopleiding 

Hart- en vaatziekten, zie pagina 3) 

Foto pagina 3 en 4 gemaakt door Sasha Ruland 

Foto's pagina 15 en 16 gemaakt door 

Anneke Germeraad 

Foto pagina 24 is gemaakt door Joey Roberts 

Foto pagina 26 is gemaakt door Joey Roberts 

Deadline volgend nummer 

22 juni 2012 

© Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, 

opgeslagen in een geautomatiseerd bestand of 

openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, 

microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder 

voorafgaande schriftelijke toestemming van de 

uitgever. 

Inhoudsopgave 

Algemeen 

Van de redactie – Babette Doorn 3 

Van de voorzitter – Job Metsemakers 4 

Join our family – Babette Doorn 5 

Zorg voor de toekomst! – InterUM 6 

Samen op weg naar de top Alpe d’Huzes – redactie 6 

Broodjes – redactie 7 

Medewerkers stellen zich voor 

Lonny Hazen, HAB chronisch blok 7 

Giel Peeters, HAB chronisch blok 8 

Esther Giroldi, promovendus 9 

Marscha Luijkx, HAB blok acute zorg 9 

Diederd Kronjee, HAB psychisch blok 10 

Maud Sinkiewicz, gedragswetenschapper 11 

’t Schip, onderwijsruimte in Eindhoven 12 

Onderwijs 

Ghana: een ander perspectief – Laury de Jonge 12 

Werkplekleren – Jonne van der Zwet 14 

Winnaar onderwijsprijs: beste HAB jaar 2010-2011: Wil Keulers 15 

Nascholing algemeen – Yvonne van Leeuwen 15 

Kaderopleiding Hart- en Vaatziekten: weer 20 afgestudeerden – 

Yvonne van Leeuwen 16 

Onderzoek 

De Maastricht Studie – Roelf Norg 17 

NHG wetenschapsdag – Wetenschappelijke Programmacommissie 18 

Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO) – redactie 18 

Postdoc-plannen: onderzoek naar nieuwe generatie antistollingsmiddelen – 19 

Petra Erkens 

Voor u geschreven in Maastricht – Jelle Stoffers 20 

EGPRN agenda – Hanny Prick 21 

WESPEN: 

Denise Vergeer 22 

Jasper Dijcks 22 

Annelieke Korte 23 

Promotie Sil Aarts – redactie 24 

Maastricht Infectieziekten Centrum agenda – redactie 24 

MIRA trial – Marian van den Brink 25 

Huisartsopleiding 

Erkenning en herkenning – Jean Muris 26 

Afscheid Tonnie van Kessel in de praktijk – Jean Muris 27 

Bas Maiburg benoemd tot UHD – redactie 27 

Gezondheidsrechterlijke kwesties: Dwang en drang in de geneeskunde – 28 

Arie de Jong 

Aios wetenschapsdag ‘Kaalheid is een keuze’ – Sjef Swaans 29 

Opleiders-tweedaagse 2012: Leuk en leerzaam – Stijn de Vries 30 

Huisarts in België – Ingrid van der Heijden 31 

Bijzonder bekwaam in GGZ: Priska Israel – Hendrik Jan Vunderink 33 

Writers Block – Felix Punt 34 

Oefenen voor dokter: ‘Dus jij bent de coassistent?’ – Sophie van der Voort 36 

Van de redactie 

Niets gaat vanzelf 

Het bruggetje van het vorige nummer ‘Wat ons bindt’ 

naar ‘Join our family’ is snel gemaakt. Aan dat laatste 

heb ik een apart artikel gewijd zodat ik dit redactioneel 

en de kaft van nummer 42, voor andere onderwerpen 

kan gebruiken. 

Niets gaat vanzelf. Het klinkt zo logisch, maar het moet 

soms even gezegd worden. Zo ook met dit blad. Het lijkt 

soms vanzelf te gaan, zo voelt het althans voor ons als 

redactie. De meeste moeite hebben we met het prikken 

van een datum voor ons jaarlijkse etentje. Als de 

uitnodigingen voor inzendingen eenmaal lopen, dan 

leunen we achterover en dan ineens komt hij in zicht: 

de deadline. Er moet een doorloopschema gemaakt 

worden in overleg met de vormgeving/drukkerij OCE 

waarop alles aangeleverd wordt. 

Snel sturen we herinneringen aan schrijvers waarbij we 

alle begrip tonen voor excuses, maar we draaien even 

makkelijk de duimschroeven aan. Deadline is deadline. 

Een piek ontstaat de laatste week: de stukjes schieten 

digitaal heen en weer, net als meningen, grapjes en foto’s. 

De vele nieuwe medewerkers die zich voorstellen, heeft 

alles te maken met de groei van de Huisartsopleiding. 

De inschrijvingen van aios voor september mogen er zijn, 

we zijn zeer tevreden. De betekenis van ‘samen ’t Schip 

ingaan’ krijgt glans en werpt zijn vruchten af. Over een 

paar jaar hebben we weer vele nieuwe huisartsen. 

Wie nu afzwaaiden, zijn de kaderhuisartsen Hart- en 

Vaatziekten (HVZ). Deze dokters hebben we ingekaderd 

op onze kaft en hiernaast. Ze verdienen alle hulde omdat 

ze naast hun drukke werk nog een intensieve scholing 

volgden. 

Van harte! 

In de zomer besteden we uitgebreider aandacht aan 

onderwijszaken, want dan staat het nieuwe academische 

jaar voor de deur. De onderzoekers zwoegen ook door, 

een enkeling promoveert in deze periode: Sil Aarts. 

Jelle Stoffers vat de overige productie weer voor ons samen. 

Ook niet onbelangrijk: de NHG wetenschapsdag op 8 juni: 

Maastricht heeft dit jaar de organisatie. 

En dan die groeiende Huisartsopleiding. Ondanks de groei 

is de accreditatie van de opleiding weer voor 5 jaar binnen. 

Hoofd Jean Muris noemt nog enkele verbeterpunten die 

zijn geopperd. Adjunct-hoofd en stille kracht Bas Maiburg, 

is benoemd tot UHD en ziet en passant zijn 25-jarig 

ambtsjubileum voorbij gaan. We feliciteren hem ook. 

De opleiders ploeteren en leren voort, net als de aios 

(nietwaar Sophie?). 

En wat weten we over onze Belgische collega’s? Bar weinig 

eigenlijk. Ingrid van der Heijden heeft een uitgebreide 

evaluatie gemaakt over de grensoverschrijdende 

samenwerking. Nuttig en leerzaam voor iedereen. Hendrik 

Jan Vunderink interviewde de Bijzonder Bekwame Priska 

Israel: GGZ is dit keer aan bod. Zoals een aios uit haar groep 

zei: ‘ze heeft veel verstand van de kennis’. 

Columnist Felix Punt heeft writers block en inderdaad: ik 

heb nog niets van hem gezien dit keer. 

En Arie de Jong tot slot, neemt u mee in de wondere wereld 

van de dwangbehandeling. Als u het niet meteen kunt 

volgen, dan heeft u altijd nog zijn artikel als naslagwerk! 

Graag tot een volgende keer, ergens in juli, dan komen 

we terug. 

Babette Doorn 

1 e uitgave 2012 

Afgestudeerden 

1 Hofman Xavier F.X.W.M Amsterdam 

2 Hollander Monika M Utrecht 

3 Huijgens Jeroen J Wesepe 

4 Nasseri Mehrzad M Ijsselstein 

5 Tumkaya Talip T Maassluis 

6 Prinssen Monique M Utrecht 

7 Huijbers Ellen P.M.J.F Geldrop 

8 Son van Jack J.A.J 's-Hertogenbosch 

9 Zonneveld Goof G.J St Pancras 

10 Wielaart Leo L.M Nieuwpoort 

11 Vlake Paul P.W.J Vught 

12 Puffelen van Patrick P.J.M Delft 

13 Tjon-A-Tsien Monique M.R.S Wateringen 

14 Baal van Jorien H.J Almere 

15 Willemsen Robert R.T.A Heerlen 

16 Zegers Robert R Oudenbosch 

17 Caljouw-Vos Jeanette J.P Ridderkerk 

18 Braal de-Baalen van Esther E.E Almere 

19 Lobo Claudia C.M Wijchen 

20 Iflé Rudy R.G Volendam 


3



Van de voorzitter 

De academie en 

de beroepsgroep 

DOOR JOB METSEMAKERS, VOORZITTER VAKGROEP HUISARTSGENEESKUNDE UM EN HUISARTS IN GEULLE 

Eind februari 2012 ging Bert Schadé, hoogleraar 

Huisartsgeneeskunde van het AMC, met pensioen. Er was 

een afscheidssymposium waar onder andere Bart Meijman, 

de voorzitter van de Huisartsenkring Amsterdam, een 

geestige en serieuze toespraak hield. Hij refereerde aan 

de verschillende discussies die recent gevoerd zijn over 

zaken die op het snijvlak liggen tussen gezondheidszorg 

en politiek, of waar de politiek zich met de gezondheidszorg 

bemoeit. Hij benoemde bijvoorbeeld de discussie over 

influenza vaccinatie van ouderen, de eigen bijdrage van 

patiënten voor psychische hulp, de eigen bijdrage voor de 

huisartsenzorg. Graag, zo zei hij, had hij in die discussies 

een van de hoogleraren huisartsgeneeskunde op de 

televisie gezien om die plannen of gedachten te bestrijden. 

Zijn appèl riep een ongemakkelijk gevoel bij mij op, en naar 

later bleek ook bij verschillende van mijn collegae. 

Ondersteunen we de beroepsgroep onvoldoende in de vele 

debatten? We zijn inderdaad niet prominent in praatprogramma’s 

aanwezig en we schrijven niet voortdurend 

‘open brieven’. Natuurlijk hebben we onze mening over 

vele domme, onbegrijpelijke, onterechte of onverstandige 

voorstellen. Het probleem is echter dat we deze niet 

kunnen bestrijden op basis van wetenschappelijk bewijs. 

Globaal kunnen we genoeg literatuur oproepen die het 

belang van een sterke goed georganiseerde eerstelijns 

gezondheidszorg met de huisarts als kern kan aantonen. 

Maar wat de effecten zullen zijn van een eigen bijdrage 

voor het bezoek aan de huisarts, daar hebben we geen 

studies van. Wellicht kunnen we uit België iets halen over 

de effecten van ‘remgeld’ maar de zorgsituatie is in België 

toch al weer anders. En het gebrek aan bewijs geldt voor 

veel plannetjes die worden voorgesteld. Maar ons gezond 

verstand dan? Natuurlijk kunnen we de gevolgen 

van sommige voorstellen wel beschrijven, maar niet beter 

dan huisartsen of de LHV al doet. Kunnen we dan ‘ons 

gezag’, zoals dat genoemd wordt, niet in de strijd werpen? 

Ja, dat kan maar daar moet je zuinig mee zijn, want we 

kunnen niet steeds zeggen dat we onze mening niet 

kunnen onderbouwen. Met de LHV en NHG hebben we 

als hoogleraren Huisartsgeneeskunde regelmatig overleg 

over wanneer we ‘ons gezag’ zullen aanwenden. 

Verder gaan we door met de ondersteuning van de 

beroepsgroep op een andere manier, namelijk met 

wetenschappelijk onderzoek en onderwijs/opleiding. 

In dat wetenschappelijk onderzoek richten we ons op 

vragen die van belang zijn voor de patiënt en de huisarts: 

huisartsgeneeskundig en maatschappelijk relevant. Zoals 

de plaatsbepaling van de CRP in de huisartspraktijk; de 

point- of-care d-dimer test voor diepe veneuze trombose 

of embolie, zelfmanagement van diabetes mellitus, etc. 

Het gaat om vragen uit de praktijk die onderzoekers van 

een vakgroep/afdeling Huisartsgeneeskunde samen met 

de huisartsen onderzoeken met als doel: ‘betere 

patiëntenzorg’. 

Ook onze inzet voor onderwijs en opleiding is gericht op 

de maatschappij en de beroepsgroep. Samen met de 

praktiserende huisartsen nemen de vakgroepen/afdelingen 

meer huisartsen in opleiding aan om ervoor te zorgen dat 

er in de toekomst voldoende huisartsen zullen zijn voor 

de zorg, maar ook met het idee dat u rustig met pensioen 

kunt als de tijd daar is. 

Er is geen tegenstelling tussen academie en beroepsgroep. 

We streven beide hetzelfde na en moeten de krachten 

blijven bundelen. 

Geen waan van alledag maar 

Join our family! 

DOOR BABETTE DOORN, BELEIDSMEDEWERKER VAKGROEP HUISARTSGENEESKUNDE 

In het laatste nummer van 2011 heb ik u verteld over de 

projectmatige samenwerking met de Service Science 

Factory (SSF 1 ). De uitkomsten van het project heeft u nog 

van ons tegoed. 

Wat we vooral geleerd hebben van het project is dat we 

ons niet moeten blindstaren op beperkende aspecten. 

Daarmee was de insteek van het project (‘waarom doet 

50% van de huisartsen niet mee aan onderwijs, opleiden 

of onderzoek?’), al snel achterhaald. Een deel van die 

huisartsen wil trouwens wel meedoen, maar geeft aan 

daarbij hulp in tijd of ruimte nodig te hebben. Over dit 

soort zaken wenst de vakgroep ook met andere 

organisaties zoals de Regionale Huisartsen Organisaties 

te spreken. In het regulier overleg met de RHZ Heuvelland 

staat dit thema al op de agenda. 

Wat het andere deel van de huisartsen wil, blijft vooralsnog 

een raadsel. We kregen uit de regio-enquête onder huisartsen 

geen feedback op dit punt. De SSF-projectleden hebben veel 

moeite gedaan om huisartsen uit deze groep te interviewen, 

maar het bleek niet mogelijk om binnen de projectduur van 

8 weken die dialoog op gang te krijgen. Op termijn denken 

we aan de inzet van accountmanagers, aan non-profit 

praktijkbezoekers. Wie een nieuwe praktijk opent: laat het 

ons weten, we komen graag op bezoek om te kijken wie 

uw naaste familie is en hoe het u vergaat. 

Relatiemanagement kent velerlei vormen van 

samenwerken. ‘HAG’ is onderdeel van het samenwerkingsnetwerk, 

niet het middelpunt van het netwerk. Alle 

contacten hoeven dus ook niet centraal te verlopen. 

Als we uitgaan van de positieve aspecten (‘waarom doen 

veel huisartsen wel mee’) dan kun je ook denken aan de 

versteviging van het netwerk van binnenuit. Denk aan de 

ambassadeurs functie van actieve huisartsen. 

Wat wij als vakgroep moeten leren is om niet meteen iets 

(terug) te vragen. We dienen nieuwe huisartsen te inspireren 

om ook lid te worden van het netwerk. 

De SSF kwam met een pakket maatregelen onder de naam 

‘Join our family’. Het begrip Family wordt immers ook 

geassocieerd met Family Medicine en ook met het soort 

1 SSF is een multidisciplinaire academische werkplaats opgezet vanuit 

de Faculteit economie van de UM. www.servicesciencefactory.com 


relatie dat wij zouden willen. De relatieopbouw begint 

bij studenten die geneeskunde gaan studeren. Het proces 

verloopt van bewustwording (wat is huisarts geneeskunde), 

via interesse (keuzestages) naar verlangen (coschap en 

jaar 6) en actie (aanmelding Huisartsopleiding). Het gros 

van de nieuwe aios is ‘eigen kweek’, UM student. De relatie 

is langdurig en dat willen we zo houden. 

aios ervaren de opleiding als een warm bad, net zoals 

medewerkers de afdeling ervaren. Eenmaal klaar en 

afgestudeerd, vergeten we soms de band te behouden met 

onze alumni. Een enkeling blijft bij de afdeling werken of 

keert terug, anderen krijgen we pas weer in beeld als ze 

gevestigd zijn en meer dan 5 jaar werkzaam. Vaak weten we 

niet waar onze alumni blijven: vertrekken ze uit de regio, 

zijn ze waarnemer of zoeken ze een praktijk? 

Geen relatie, geen Op één Lijn. 

Ons beleid ten aanzien van het veld kan beter. De vakgroep 

moet haar aandacht verdelen over de brede regio. Wat zijn 

onze wederzijdse belangen en behoeftes? Wat kunnen we 

elkaar bieden? Er is geen vragende en aanbiedende partij, 

we zouden een joined Family kunnen vormen. 

Op het moment van schrijven wordt een verbeterslag 

gemaakt met een afdelingsbreed communicatie en PR-plan. 

We willen één lijn trekken, één gezicht hebben en waar het 

kan, een familie vormen en samen dingen doen, met elkaar, 

met jullie. Dat kan ludiek, leuk en of leerzaam zijn, bij 

voorkeur langdurig. Het nieuws zal zoals gebruikelijk via 

dit medium blijven lopen, terwijl de website eerder als 

wervingsinstrument ingericht zal gaan worden. In de zomer 

komen we hierop terug. Menselijk contact zal er ook altijd 

blijven, dat kan niet anders gezien het vakgebied: continu 

en integraal. 

Voor de zomer zal de hardlopende tak van onze familie in 

2 (of meer?) teams aan verschillende afstanden gaan 

deel nemen aan de bedrijvenloop van Maastrichts Mooiste 

op zondag 10 juni 2012. Staf, huisartsen, aios en WESP-en 

lopen in teamverband mee. Wie wil meelopen in een 

HAG-team in bijbehorend teamshirt: join our running family 

en geef je snel op bij Babette.Doorn@hag.unimaas.nl 

Hebt u vragen, tips of wensen: mail naar 

op1lijn@hag.unimaas.nl, ook als u ons wilt uitnodigen 

bij uw evenement! 

4 5 

op één lijn 42



Samen op weg naar de top 

Een gezonde instelling 

DOOR BABETTE DOORN, REDACTIE 

Huisarts en onderzoeker Ramon Ottenheijm uit Geulle 

gaat dit jaar deelnemen aan de Alpe d’Huzes. Dit is een 

fietsevenement voor een goed doel: de strijd tegen kanker. 

Deelnemende renners zijn op de een of andere manier 

verbonden met die strijd. Zo ook Ramon, hij fietst ‘voor’ en 

samen met zijn goede vriend Maurice die kanker heeft. 

Ramon Ottenheijm 

Zorg voor de toekomst! 

InterUM helpt een handje 

InterUM is het detacheringsbureau van de Universiteit 

Maastricht. InterUM heeft de beschikking over alle 

studenten binnen de UM en ze is instaat een juiste selectie 

voor u te maken. U krijgt de mogelijkheid kennis te maken 

met een eventueel toekomstige werknemer. Studenten en 

afgestudeerden van de UM zijn in staat snel zaken op te 

pakken en zelfstandig te werken. Daarnaast zijn ze altijd 

up-to-date van de nieuwste ontwikkelingen. 

Studenten zijn flexibel inzetbaar doordat ze geen vaste 

opdracht (zoals een stage) hebben waar aan gewerkt dient 

te worden. Ze moeten niet, maar willen graag werkervaring 

opdoen tijdens hun studie. 

Studenten zijn 8 tot 20 uur per week beschikbaar. 

Afgestudeerden vaak fulltime. Voor een uurtarief van € 18,50 

excl. BTW kan InterUM u aan een gekwalificeerde student 

Geneeskunde of Gezondheidswetenschappen helpen. 

De vakgroep Huisartsgeneeskunde steunt zijn doel en veel 

collega’s zijn sponsor. De tocht is op 7 juni. In het zomernummer 

van Op één Lijn komen we hierop terug. 

Wie meer wil weten over de actie en beweegredenen van 

Ramon, kijk dan op zijn site: 

www.deelnemers.alpe-dhuzes.nl/acties/ramonottenheijm/ 

ramon-ottenheijm/actie.aspx 

Marieke Janssens, assistente van die praktijk, volgt zijn 

goede voorbeeld. Ze gaat op 1 september te voet de 

Mont Ventoux op voor www.grootverzettegenkanker.nl. 

Sportief en betrokken zijn vast heel veel hulpverleners: 

tip ons en wie weet komt jullie verhaal een andere keer in 

Op één Lijn! 

Voorbeelden van werkzaamheden die zij voor u kunnen 

verrichten zijn: 

• Invoer patiëntgegevens 

• Voorwerk saneerwerk herhaalreceptuur 

• Uitdraaien en oproepen risicogroepen 

• Voorbereiden voorlichtingsbijeenkomsten 

• Literatuursearch 

• Controleren DBC’s 

InterUM regelt de aanstelling en de beloning en draagt 

de arbeidsrechtelijke risico’s zoals bij ziekte en eventuele 

schade. We horen graag op welk vlak uw behoefte aan extra 

ondersteuning ligt en helpen graag bij het invullen hiervan. 

Informatie www.interum.eu, bureau@interum.eu, 

telefoon 043-3882688. 

Lunchbesprekingen 

Broodjes 

DOOR BABETTE DOORN, REDACTIE 

Wie de huisartsopleiding volgde in Maastricht, is zeer 

waarschijnlijk bekend met het fenomeen Broodje Verstand. 

Zo heette immers de lunchbespreking voor aios. 

De vakgroep kende meer besprekingen over allerhande 

zaken, op wisselende tijden en dagen, voor wisselende 

doelgroepen met wisselende bezetting. Geen ideaal beleg 

voor een goede en gewenste interactie tussen mensen en 

delen van de afdeling. 

Zo werd Broodje met ingang van dit jaar op een hoger plan 

getild tot een wekelijkse bijeenkomst van 12.30-13.30 uur 

in een collegezaal van het DEB 1 in Maastricht. De ene keer 

op een dinsdag, de andere keer op een donderdag, zodat 

er meestal wel kans is om een bespreking bij te wonen. 

De inhoud varieert, zowel van de Broodjes als het feitelijke 

beleg. Er zijn besprekingen over lopend onderzoek van HAG, 

over onderwijs, over beleidszaken of internationalisering. 

Ook WESP-en staan op het menu. 

Verplichte kost voor veel medewerkers, maar misschien 

ook leuk voor de hongerige huisarts? 

Stelt zich voor 

Lonny Hazen 

HAB chronisch blok 


U kunt op de mailinglijst komen van de uitnodigingen 

via: Kim.Luyten@hag.unimaas.nl 

Besluiten of u komt, bepaalt u op het laatste moment: 

het is gratis en er zijn broodjes. 

Geplande data tot aan de zomervakantie 

Donderdag 3 mei Intention to treat analyses Mark Spigt en Daniel Kotz, 

onderzoekers 

Dinsdag 8 mei Eindpresentaties WESP Geertje Vervoort/ 

Nicole van Gurp 

Dinsdag 22 mei Wat doet telepsy? Les Dijksman 

Donderdag 31 mei Echografie schouderklachten Ramon Ottenheijm, 

huisartsonderzoeker 

Dinsdag 5 juni Polyfarmacie Donna Lenders, 

huisartsonderzoeker 

Donderdag 14 juni Eindpresentaties WESP Danique Peeters/ 

Céline Hoog 

Dinsdag 19 juni Broodje Verstand Yvonne van Leeuwen 

Donderdag 28 juni Eindpresentaties WESP Dionne Welter/ 

Alexandra Mannaerts/ 

Carolien Leijten 

Sinds 1 september 2011 werk ik als HAB voor het chronisch 

blok. Samen met Joke Koopmans, Hub Peeters en sinds kort 

ook Giel Peeters, begeleid ik de steeds groter wordende 

groepen aios die bezig zijn met hun chronische stage in 

het 2 e jaar. Inmiddels heb ik 2 groepen aios begeleid. 

En het wordt dus hoog tijd dat ik me ook eens voorstel in 

Op één Lijn. 

Ik ben geboren en opgegroeid in Bergen op Zoom, een mooie 

Brabantse stad met een Bourgondisch hart. In 1994 ben ik 

naar Amsterdam vertrokken en daar heb ik 17 jaar met veel 

6 7 




plezier gewoond, gestudeerd en gewerkt. In Amsterdam 

werkte ik 4 dagen in de week als huisarts in een echte 

binnenstadspraktijk. Het werk daar was heel intens in al 

zijn facetten. Ik had het daar erg naar mijn zin en had daar 

nog jaren door kunnen buffelen. Maar ik ben getrouwd met 

een chirurg en voor de huidige generatie chirurgen liggen 

de banen helaas niet voor het oprapen. Mijn man heeft een 

periode in Engeland gewerkt en uiteindelijk een leuke baan 

in Heerlen gevonden. Dus hebben wij afscheid genomen van 

Amsterdam en zijn we met onze kinderen, Nora en Jelle, 

in Maastricht gaan wonen. Dit was voor mij de perfecte 

gelegenheid om mijn horizon te verbreden en zodoende 

ben ik bij de huisartsopleiding terecht gekomen. 

De eerste 6 maanden Maastricht zijn mij erg goed 

bevallen. Ik houd van deze mooie Bourgondische stad. 

Om in een nieuwe stad goed te aarden, is werk een 

belangrijke factor. Op dit moment heb ik een perfecte 

combinatie gevonden in het werk als waarnemend huisarts 

en het HAB-schap. Het HAB-schap geeft mijn werk als 

huisarts verdieping. De oudere patiënt met zijn 

multimorbiditeit is een uitdaging, nu en in de toekomst. 

Maar ook het werken met aios is leerzaam en een goede 

spiegel voor mezelf. Het is mijn missie de aios te infecteren 

met mijn voorliefde voor ouderenzorg en palliatieve zorg. 


Giel Peeters huisartsbegeleider 

chronisch blok Huisartsopleiding 

Het is een goede gewoonte dat nieuwe medewerkers een 

kennismakingsartikeltje verzorgen in Op één Lijn. Zo is het 

mij ook gevraagd. 

Al langer ben ik verbonden aan de vakgroep huisartsgenees 

kunde van de Universiteit Maastricht. In 1981 ben 

ik begonnen aan dit instituut bij de organisatie van het 

coschap huisartsgeneeskunde met als hoofd Jos op ‘t Root. 

Toen niet alleen als HAB bij de terugkomdagen, maar ook 

als ‘ronselaar ‘ van nieuwe opleiders. Toen waren er al, 

zoals nu nog steeds, opleidingsplaatsen tekort. 

Tevens waren we met het Gezondheidscentrum Heer, waar 

ik al bijna 30 jaar als huisarts werk, ook onderdeel van 

huisartsgeneeskunde middels de academisering 

huisartspraktijken. Vooral mijn collega destijds Frans Vissers 

speelde daarin een belangrijke rol. 

Nu zijn mijn associés Annemiek Nijholt en Jeroen Smeets 

(beide niet onbekend bij de huisartsopleiding) en wordt 

deze band met de vakgroep voortgezet. Op dit moment 

wordt de academisering huisartspraktijken gerenoveerd, 

omgevormd tot een nieuwe organisatie. Door al deze 

activiteiten (onderwijs, onderzoek, zorgvernieuwing en 

registratie via RNH), hadden we te weinig ruimte en tijd 

om huisartsen op te leiden in onze praktijk en dat is tot 

op heden nog steeds zo. 

Nu ik een dag minder ga werken in de praktijk, heb ik tijd 

gekregen om over te stappen van de basisopleiding naar 

de beroepsopleiding. Daar zal ik HAB zijn in jaar 2 en wel 

het chronisch blok. 

Uitbreiding van het aantal HABs was nodig omdat het 

aantal aios fors is toegenomen. 

De andere HABs in dit blok zijn Joke Koopmans, Lonny 

Hazen en Hub Peeters, een broer van mij. De introductie 

binnen het chronisch blok en de start van de nieuwe 

groep zijn uitstekend bevallen. 

Naast mijn vak als huisarts, dat ik heel erg graag doe, 

houd ik me ook bezig met andere zaken buiten mijn vak. 

Ik maak deel uit van de serviceclub KIWANIS Heerlen- 

Maastricht, een organisatie die zich inzet voor kinderen, 

ik probeer het golfspel te beoefenen, wandel heel graag 

en doe pogingen om te koken. 

Tenslotte, ben ik getrouwd met Marie-José, vader van 2 

dochters, en nu ook opa van 3 kleinkinderen, een apart vak, 

waar je niet voor kunt solliciteren, maar dat je gewoon bent. 

Geweldig. 

Ik kijk uit naar een heel plezierige tijd bij de 

beroepsopleiding. 


Esther Giroldi promovendus 

vakgroep Huisartsgeneeskunde 

Mijn naam is Esther Giroldi en ik ben eind januari aan de 

slag gegaan als promovendus bij de vakgroep Huisartsgeneeskunde, 

onder begeleiding van huisarts en onderzoeker 

Wemke Veldhuijzen. Mijn project bouwt rechtstreeks voort 

op het promotieonderzoek van Wemke naar huisartspatiënt 

communicatie, waaruit naar voren kwam dat 

huisartsen in de praktijk doelgericht communiceren. We zijn 

van mening dat doelgerichte communicatierichtlijnen beter 

aansluiten bij de alledaagse huisartsenpraktijk dan de 

generieke richtlijnen die op dit moment binnen de 

huisartsopleiding onderwezen worden. De richtlijnen 

dienen uiteraard evidence-based te zijn en het moet 

haalbaar zijn om deze toe te passen in de specifieke 

setting van het huisartsenconsult. Daarom zal mijn project 

zich grotendeels richten op het onderzoeken van effectieve 

communicatiestrategieën die huisartsen in de huidige 

praktijk gebruiken. 


Op dit moment werken we samen met drie WESP-studenten 

aan een onderzoek naar ‘effectief geruststellen’, één van de 

doelen die huisartsen frequent nastreven in het consult. 

In deze kwalitatieve studie kijken we naar communicatiestrategieën 

die ervaren huisartsen gebruiken om de patiënt 

gerust te stellen, en de redenen die huisartsen hiervoor 

aandragen. Tegelijkertijd nemen we het patiëntenperspectief 

mee en zullen we onderzoeken of de 

communicatiestrategieën daadwerkelijk als geruststellend 

worden ervaren door de patiënt. 

Vervolgens starten we met een onderzoek naar ‘efficiënt 

informatie verzamelen’, wederom een veel voorkomend 

doel in het consult waar huisartsen hun communicatie 

op aanpassen. 

Ik kom uit het Limburgse Landgraaf en woon op dit moment 

in Maastricht. Ik heb Gezondheidswetenschappen in 

Maastricht gestudeerd, met gezondheidsvoorlichting als 

hoofdrichting. In september vorig jaar heb ik de Master 

Global Health afgerond. Tijdens deze opleiding heb ik de 

mogelijkheid gehad om mijn afstudeeronderzoek naar 

percepties over obesitas en diabetes bij het Keniaanse Rode 

Kruis te doen, een ontzettend leerzame en geweldige 

ervaring. 

Verder houd ik van reizen, uiteraard, als echte Landgraafse, 

van Pinkpop, en natuurlijk van mijn vriend Luc met wie ik 

alweer bijna zes jaar samen ben. 


Marscha Luijkx HAB huisartsopleiding 

Als u denkt: ‘Hé, haar kennen 

we toch al?’, dan kan dat 

kloppen. Ik loop in de 

tussentijd al een jaar (!) als 

huisartsbegeleider-docent 

(HAB) rond op het Peter 

Debyeplein en dus is het 

hoog tijd voor een officiële 

introductie. 

Ik ben Marscha Drummen, maar heb zakelijk mijn 

meisjesnaam Luijkx aangehouden, dus op mijn werk heet 

ik dokter Luijkx. U weet wel, uit die reclame van een grote 

Nederlandse zorgverzekeraar: ‘Dan kies ik voor dokter 

Luijks, want ik vind ervaring belangrijk.’ Weliswaar anders 

gespeld, maar wie kraait daar nou naar? Dit was trouwens 

niet mijn eerste tv-optreden: In september 2009 was ik al 

8 9 



10 


te zien bij het AVRO programma: De Centrale Huisartsenpost 

en dan niet verkleed als een Aziatische man maar als mezelf. 

Drie jaar geleden studeerde ik af aan de huisartsopleiding 

in Maastricht en sinds die tijd ben ik werkzaam als 

waarnemend huisarts. Eerst overal en nergens, nu ook als 

vaste waarnemer twee dagen per week in Landgraaf bij 

een oude studiegenoot van mij, Jan-Pieter Boode. 

Tijdens mijn opleiding had ik al affiniteit met het instituut: 

ik was namens de belangenvereniging van huisartsen in 

opleiding van Maastricht, de MOVAH, student-afgevaardigde 

in de toen nog zogeheten onderwijscommissie. Daar 

heb ik al kennis mogen maken met de huisartsopleiding 

met haar visie en organisatie en mogen proeven van de 

prettige sfeer die er heerst. 

Voordat ik in dienst kwam bij de huisartsopleiding 

beoordeelde ik al studenten (aios) op hun consultvoering 

in het kader van de videotoets. Sinds februari 2011 werk 

ik met veel plezier als HAB van het acute zorg blok. Het 

begeleiden en beoordelen van aios die je maar 9 keer ziet 

in 6 maanden is intensief, maar het is prachtig om 

te zien hoe de aios zich tijdens deze hectische stage 

in het ziekenhuis ontwikkelen tot zelfverzekerde, 

multi-taskende, assertieve artsen. Verder kan ik als relatief 

jonge HAB (bij het ter perse gaan van deze editie heb ik 

net mijn 32 e verjaardag gevierd) goed aansluiten bij de 

belevingswereld van de aios en vanuit dat perspectief 

een constructieve en gewaardeerde bijdrage leveren aan 

onderwijsontwikkeling. 

En privé? 

Gelukkig getrouwd en recent een heerlijke woning in Bunde 

betrokken. Naast mijn werk kan ik mijn ei goed kwijt in 

muziek en dans: ik zing graag met mijn akoestische gitaar 

als begeleiding, genre populair/sing-songwriter. Verder 

houd ik van salsadansen zoals jullie wellicht hebben 

gelezen in het blad Praktijk van het MUMC+. Voordat ik 

docent werd op de huisartsopleiding heb ik mijn eerste 

docentervaring al opgedaan met salsalessen geven. Mijn 

man en ik runden samen een salsadansschool ‘Suenos de 

Salsa’ wat ‘Dromen van Salsa’ betekent. Logische naam 

natuurlijk voor een paar dat elkaar op de dansvloer is 

tegengekomen. Helaas zijn we met onze dansschool 

moeten stoppen omdat mijn man ernstig ziek werd. Die 

tijd hebben we gelukkig achter de rug, maar momenteel 

liggen energie en prioriteiten elders dan bij een herstart 

van de dansschool. We zijn wel nog regelmatig op 

dansvloer te vinden, maar dan puur voor de ontspanning. 

Tot ziens, op de werkvloer of… op de dansvloer? 


Diederd Kronjee huisartsbegeleider 

bij de Huisartsopleiding 

Daar ben ik weer. Ik ben HAB (huisartsbegeleider) van het 

psychisch blok van het tweede jaar van de huisartsopleiding. 

Elke woensdag begeleid en doceer ik een groep van 

ongeveer 10 aios die stage lopen binnen de geestelijke 

gezondheidszorg. 

Zoals u eerder heeft kunnen lezen (Op één Lijn nr. 40), 

ben ik erg geïnteresseerd in alles wat met psychische 

stoornissen te maken heeft. Verdieping in de psyche is 

een boeiende manier om te reflecteren op het mens-zijn. 

Mijn belangrijkste doelen als docent zijn: laten zien hoe 

fascinerend psychische problematiek is en welke rol je als 

generalistisch arts hierin kunt spelen. 

Op het moment van schrijven werk ik als arts in een 

psychiatrisch ziekenhuis met algemene psychiatrie, 

verslavingszorg en forensische zorg. Maar het is mijn ideaal 

om mijn huidige werkzaamheden te combineren met een 

deeltijdbaan in een huisartspraktijk en dan bij voorkeur 

in een gezondheidscentrum. Zo kan ik terugkeren als 

huisarts en huisarts blijven en voor beide werkplekken 

van aanvullende waarde zijn. 

Ik woon nabij het centrum van Maastricht, samen met 

mijn vrouw Mieke, mijn vijfjarige zoon Saan en mijn 

tweejarige dochter Lena. Mijn vrouw maakt kleren en 

accessoires voor kleine kinderen (www.miekmaakt.nl). 

Ik houd mij, naast gezin en werk, bezig met lezen en 

schrijven. Ik publiceer regelmatig op een blog, zowel literair 

(spreekkamer.blogspot.com) als medisch-inhoudelijk 

(symptoscoop.blogspot.com). 


Ik ben weer terug op het nest. Na mijn huisartsopleiding 

heb ik drie jaar gewerkt als junior-staflid van de 

huisartsopleiding. Ik hield mij bezig met toetsing van 

huisartsopleiders onder begeleiding van toenmalig 

adjunct-hoofd Paul Ram. En ik zat in de redactie van 

Op één Lijn. 

Er is in de afgelopen vijf jaar het een en ander veranderd. 

De gang is gerenoveerd en er zijn nieuwe collega’s bij 

gekomen. Toch is er ook veel niet veranderd en voelt het 

snel als vanouds en vertrouwd. 


Maud Sinkiewicz-van Limbeek 

gedragswetenschapper 

Sinds 1 februari 2012 ben ik werkzaam bij de 

huisartsopleiding als gedragswetenschapper. 

Vanuit mijn voorervaring als NVO-orthopedagoog hoop ik 

een waardevolle bijdrage te leveren aan de ontwikkeling 

van de huisartsen van de toekomst. 

Ontwikkelen is mijn persoonlijke motto. Op mijn werk 

en privé. Met mijn drie kinderen is dit geen probleem. 

Kinderen zijn een spiegel. Ze geven energie, vragen om 

flexibiliteit en om een visie met persoonlijke touch. 

Bij ons thuis is het nooit saai en genieten we van wat elke 

dag weer brengt. Mijn werk vormt een mooie afwisseling 

op mijn leven als moeder en echtgenote. 

Na mijn afstuderen aan de Radboud Universiteit in 

Nijmegen heb ik gewerkt als therapeut psycho-educatie 

en TOM/SOVA trainer bij Kentalis in Eindhoven. 

Hier begeleidde ik kinderen, jongeren en hun ouders/ 

verzorgers op het gebied van aan autisme verwante 

stoornissen en bijkomende comorbiditeit. 

Vervolgens ben ik werkzaam geweest bij Bureau 

Jeugdzorg in de vrijwillige jeugdhulpverlening. 

Onderwijs sprak mij steeds meer aan en zodoende 

ben ik bij het Centrum voor Onderzoek en Begeleiding 

in Maastricht gaan werken. Scholen voor voortgezet 

onderwijs vormen de praktische werkvloer. 

Leerlingen en mentoren begeleiden, beleidsontwikkeling 

en implementatie van de zorgstructuur vormen kerntaken 

die ik met veel plezier ten uitvoer breng. 

Toch, interesseerde coaching en begeleiding mij steeds 

meer en daarom werk ik nu 0,4 fte bij de HAG en nog 

0,2 fte bij het COB. Een mooie combinatie van praktijk en 

theorie in brede zin. 

Ontwikkeling: HAG biedt hiertoe volop uitdaging en 

mogelijkheden en ik kijk uit naar de toekomst. 


11



Even voorstellen 

‘t Schip! 

DOOR SJEF SWAANS, REDACTIE 

Aangezien alle nieuwkomers in Op één Lijn aan u 

voorgesteld worden, kan ik geen uitzondering maken voor 

een gebouw, juist omdat van deze nieuwe ‘medewerker’ 

veel verwacht wordt. 

Het betreft het gebouw: ‘t Schip’ dat aan de Tilburgseweg 

100 te Eindhoven ligt. 

Omdat bijna 50% van de aios uit de regio Eindhoven komt 

en veel opleidingsplaatsen in en rond Eindhoven gevestigd 

zijn, werd er al langer onderwijs aan de aanstaande 

huisartsen gegeven in Eindhoven. Maar nu is er een eigen 

gebouw, gehuurd van SGE (Stichting Gezondheidscentra 

Eindhoven). Op die manier blijft het gebouw betrokken bij 

huisartsgeneeskunde. 

‘t Schip is een bijzonder gebouw: speciaal ontworpen voor 

SGE door de bekende architect Jo Coenen in 1987. Het is 

een markant gebouw, niet ver van het Evoluon. 

In de beginfase kwamen veel architectuurliefhebbers 

het gebouw bekijken en fotograferen (busladingen 

Japanners!). 

Het gebouw heeft 25 jaar dienst gedaan als gezondheidscentrum 

Strijp, maar na al die jaren werd het minder 

geschikt als gezondheidscentrum en uiteindelijk 

verhuisde het centrum naar een nieuw gebouw, slechts 

een deur verder. 

Voor de huisartsen opleiding is het gebouw prima: er kan 

onderwijs gegeven worden op de terugkomdagen en de 

samenwerking met de artsen in de regio kan geïntensiveerd 

worden. De ruimte wordt ook voor de begeleiding van 

coassistenten gebruikt. 

Ofschoon het nog een tijd kan duren voordat alle onderwijs 

van de huisartsopleiding in Eindhoven aangeboden kan 

worden, is er nu toch een stevig begin. Een aanzienlijke 

vermindering van reistijd voor veel aios en hun begeleiders 

wordt hiermee bereikt. 

Ik wens ook deze nieuwkomer veel succes! 

Mustangh 

Ghana: een ander perspectief 

DOOR LAURY DE JONGE, SECTORHOOFD ONDERWIJS BASISCURRICULUM HUISARTSGENEESKUNDE 

Sinds enkele jaren ben ik betrokken bij de Mustangh 

Foundation. Mustangh is een acroniem voor Maastricht 

University Students Twinning a North Ghanaian Hospital. 

Het is een door studenten gerunde stichting met als doelen 

het met kennis en financiële middelen ondersteunen van 

een ruraal ziekenhuis in Damongo, in Noord Ghana. 

Daarnaast worden via Mustangh stageplaatsen aangeboden 

aan (vooral) 6 e jaars studenten, die daar hun keuzestage 

kunnen lopen. Doordat deze stage 18 weken duurt, biedt 

't Schip 

het studenten ruim gelegenheid om niet alleen kennis te 

maken met specifieke tropische ziektebeelden als ook om 

het wonen in een ruraal Ghanees dorpje te ervaren. 

In 2008 bezocht ik voor het laatst het ziekenhuis in 

Damongo. Aanleiding toen waren zorgen over de supervisie 

van de 6 e jaars studenten door de lokale artsen. Hoewel 

sindsdien daarna sterk verbeterd, blijft continuïteit in 

supervisie een aandachtspunt. 

Tweede aanleiding voor bezoek was een vervelend incident 

wat ook de Nederlandse landelijke pers haalde in maart 2011: 

de drie destijds aanwezige studenten waren slachtoffer van 

een brutale roofoverval die plaatsvond op de doorgaande 

weg naar het ziekenhuis. Na zorgvuldig overleg met onze 

decaan en hoofd bureau onderwijs enerzijds en politie en 

ambassade in Ghana anderzijds zijn er sinds oktober 2011 

opnieuw studenten geplaatst in Damongo. 

Ik reis samen met Marlieke Boumans en Annelies Post, 

respectievelijk vicevoorzitter en penningmeester van 

Mustangh. Afkomstig uit een druilerig en kil Amsterdam 

voelt de drukkende warmte van de luchthaven in Accra 

wat onwerkelijk aan. Dit onwerkelijke gevoel wordt nog 

versterkt door de ultramoderne vingerafdruk scanners, 

waarop iedere inkomende reiziger zijn vingers op moet 

plaatsen. De combinatie van nors kijkende douanebeambten 

en de warmte maken de handen zweterig, waardoor de 

scan telkens mislukt en de wachtrijen tot buiten de 

aankomsthal staan. Uiteindelijk komen we midden in de 

nacht in ons Guesthouse aan. De volgende ochtend landen 

we na een probleemloze binnenlandse vlucht in Tamale, 

Noord Ghana. We worden opgehaald door de terreinwagen 

van het ziekenhuis. Dat is in het droge seizoen comfortabel, 

in het natte seizoen voor veel (onverharde) wegen een must. 

Onze chauffeur heeft een onrustige rijstijl: flink doorrijden 

als het kan, scherp remmen voor de vele gaten in het asfalt. 

Het grote snelheidsverschil tussen terreinwagens enerzijds 

en vrachtwagens, bussen en brommertjes anderzijds, 

versterkt deze ervaring. Juist na de overgang van asfalt naar 

stofweg passeren we het punt waar de overval in maart 

plaatsvond. Doordat een aantal rivieren de weg kruist, 

moet op die plaatsen de snelheid flink worden 

teruggenomen. Wanneer juist daar een aaneengesloten 

rij grote stenen gelegd wordt, dwingt dit het verkeer te 

stoppen, exact wat gebeurde tijdens de overval. Later in 

het ziekenhuis horen we dat er nog een aantal overvallen 

geweest is, veelal bij avondschemering. Het betekent in 

ieder geval dat Mustangh de adviezen zal moeten 

handhaven om alleen overdag en niet alleen te reizen. 

Wij komen veilig aan in het ziekenhuis waar we hartelijk 

worden verwelkomd. De volgende dagen zijn volledig gevuld 

met afspraken en ontmoetingen. Doordat we slechts een 

week blijven hebben we tevoren een strak schema opgesteld. 

Vroeg gewekt door een combinatie van het ochtendgebed 

van de nabij gelegen moskee en een luidruchtig onderonsje 

van de plaatselijke viervoeters, maken we onder begeleiding 


van matron Anthony Jatoe een uitgebreide ronde in het 

ziekenhuis. Met opvallende openheid praten we, al lopend 

in de al hete ochtendzon, over allerlei zaken. Van financiële 

problemen rondom een nieuw te bouwen operatiekamercomplex, 

het wachten op vervanging voor de onbruikbare 

want gecrashte ambulance, de lokale respons tegen 

HIV-AIDS en natuurlijk het artsentekort. De continuïteit in 

beschikbare artsen ter plaatse blijft een aandachtspunt. 

Voor veel Ghanese dokters is het onaantrekkelijk om buiten 

de grote steden te werken, wat betekent dat het een 

voortdurend komen en gaan is van verschillende dokters. 

Al jaren is dr. Chris Kubio de continue factor, hij is echter 

drukbezet in verband met het vervullen van regionale 

bestuursfuncties. Dat heeft vanzelfsprekend ook gevolgen 

voor de continuïteit van supervisie aan de studenten. 

Was dit eerder een knelpunt, nu zijn we onder de indruk 

van de wijze waarop door zowel de matron als Chris Kubio 

de supervisie bewaken. Het blijkt wel lastig om de 

Maastrichtse beoordelingsinstrumenten van de GEZP in 

Ghana te gebruiken. Vooral de 360° feedback, waarbij 

verschillende gezondheidswerkers gevraagd wordt 

feedback te geven op de 6 e jaars student past niet goed 

binnen de Ghanese hiërarchische structuur. Wel biedt de 

aanwezigheid van Ghanese coassistenten in de toekomst 

nieuwe mogelijkheden voor het uitwisselen van medische 

kennis en leerervaringen. 

We slagen wonderwel in het afwerken van vrijwel onze 

gehele afsprakenlijst. Daarbij blijft er zelfs nog ruimte 

over voor een ochtendwandeling in het nabijgelegen 

Mole National Park, waar we van dichtbij olifanten zien. 

De weidse stilte is een enorm contrast met het rumoerige 

dorpsleven in Damongo. 

Op de terugreis in miljoenenstad Accra; hitte, overal de 

geur van smeulend plastic en ander afval. Een verkeerschaos 

van jewelste, veel Ghanezen vieren kerst in de stad. 

Minstens de helft van de auto’s zijn taxi’s, die voortdurend 

toeteren in de hoop op klandizie. 

Eenmaal op Nederlandse bodem is het 4°C en het miezert. 

Ik voel me verrijkt, en zeker niet alleen door een week zon. 

Meer weten over Mustangh? Zie ook de website 

www.mustangh.nl 

12 13 



14 


Werkplekleren 

Een wetenschappelijke blik 

in het coschap 

DOOR JONNE VAN DER ZWET, ARTS-ONDERZOEKER 

Ongeveer de helft van de huisartsen die Op één Lijn leest, 

begeleidt regelmatig een coassistent. Anderen hebben 

in het verleden wel eens een student (OEL, adoptie, co of 

GEZP) over de vloer gehad. Praktijkonderwijs biedt 

studenten een unieke mogelijkheid om zichzelf te 

ontplooien als jonge dokter. Ook huisartsen geven aan 

dat ze zelf veel kunnen leren van deze aanstormende 

talenten en vinden zo soms een prettig klankbord. 

Ook al wordt het coschap huisartsgeneeskunde over het 

algemeen goed gewaardeerd, de praktijk van het 

zogenoemde werkplekleren blijft weerbarstig. 

Verschillende belangen van student, patiënt, huisarts en 

andere medewerkers komen samen in het brandpunt van 

de praktijk van alledag: studenten hebben letterlijk en 

figuurlijk ruimte nodig om zichzelf te kunnen ontwikkelen, 

huisartsen hebben tijd en aandacht nodig om hun spreekuur 

fatsoenlijk te draaien, en de patiënt wil zo snel mogelijk 

de beste zorg. Het lijkt mij een hele klus… 

Momenteel ben ik, basisarts en promovendus op het gebied 

van medisch onderwijs, bezig met mijn derde studie binnen 

mijn promotieonderzoek dat zich richt op het beter 

begrijpen en dus het beter kunnen klaren van deze klus. 

Nadat ik de leerervaringen van coassistenten tijdens 

het coschap huisartsgeneeskunde met behulp van 

vragenlijsten en focusgroepen onder de loep heb gelegd, 

verken ik nu het perspectief van de huisarts als opleider 

van deze studenten. 

Uit mijn vorige studie bleek al hoe belangrijk de interactie 

tussen de student en de huisarts is en in welke mate deze 

bepalend is voor de student om zich goed te kunnen 

ontwikkelen. Studenten beschreven hoe ze zich al dan niet 

ontwikkelen in hun interactie met praktische elementen 

uit omgeving (eigen kamer, eigen spreekuur, dagindeling, 

balans in geobserveerde patiëntcontacten) en met sociale 

elementen uit deze omgeving (gevoel gerespecteerd te 

worden als persoon en als professional, hoe wordt de 

student benaderd door assistentes, ruimte om zich 

kwetsbaar en niet alwetend op te stellen). Deze interactie 

met zowel de praktische als de sociale omgeving kan 

resulteren in ruimte voor de student om nieuwe dingen 

aan te pakken en zijn of haar grenzen te verleggen. 

Hoewel studenten zeer flexibel blijken te zijn in het zelf 

creëren van deze ruimte, speelt de huisarts een cruciale 

rol in het leerproces van de student. In mijn huidige 

studie onderzoek ik daarom hoe huisartsen vorm geven 

aan de interactie met de coassistent. Waarom interageren 

huisartsen met de coassistent zoals ze dat doen? Wat zijn 

de onderliggende processen en drijfveren? Hoe verandert 

dit gedurende de tien weken van het coschap? 

Het afgelopen half jaar hebben 7 huisartsen zich extra 

ingespannen om mij inzicht te geven in bovenstaande 

vraagstukken. Met behulp van dictafoons spreken zij 

gedurende de tien weken van het coschap boodschappen in, 

waarin zij hun ervaringen met de coassistent beschrijven 

en hierop reflecteren. Daarnaast houd ik halverwege en 

aan het eind van het coschap interviews met ze, om nog 

eens wat dieper op deze ervaringen in te gaan. 

Momenteel loopt de voorlopig laatste ronde en zijn we druk 

bezig met de analyse van deze rijke data. Er opent zich een 

wondere wereld van al dan niet ontpoppende relaties 

tussen huisarts en student. Metaforen als DNA strengen 

of de wat minder gesofisticeerde kaasstengels komen ter 

tafel. En hoewel ieder huisarts-student koppel weer uniek 

is (en dit altijd zo zal zijn) lijken er wel patronen zichtbaar te 

worden in de verhalen van deze huisartsen. Deze patronen 

vormen een begin van een sociale blauwdruk die ons inzicht 

zal geven over het doen en laten van huisartsen ten 

opzichte van coassistenten. Met behulp van dit inzicht hoop 

ik aanknopingspunten te verschaffen om zowel huisarts 

als student het eerder genoemde brandpunt in de 

weerbarstige praktijk te laten aansturen. 

Zodra deze aan het licht komen, laat ik het u weten. 

In het zomernummer kom ik hier ongetwijfeld op terug. 

Winnaar onderwijsprijs 

2010-2011 

Beste HAB (alweer): Wil Keulers 

Op vrijdag 2 december 2011 was de prijsuitreiking van de 

onderwijsprijzen ‘Clinicus van het jaar’ door Pulse Master. 

Eén categorie was de beste HAB bij de coschappen. 

Onze genomineerden (gebaseerd op cijfers van studenten) 

waren Mieke Winten, Janneke van Drunen, Wil Keulers en 

Marleen Kooning. 

En de winnaar is geworden: Wil Keulers met een 

rapportcijfer van maar liefst een 9,2! 

Mieke eindigde als tweede met een 9 en de andere dames 

werden ex equo derde met een 8,8. Proficiat met deze 

geweldige cijfers. 

Over nascholing gesproken 

U hoort er meer van! 

DOOR YVONNE VAN LEEUWEN, COöRDINATOR NASCHOLING HUISARTSGENEESKUNDE 

Het is altijd weer een uitdaging zodanige 

scholingsmogelijkheden aan te bieden dat velen zich 

voelen uitgedaagd en gehonoreerd. Maar in feite zijn 

er cursussen te over, aangeboden door de WDH’s de 

zorggroepen, de industrie en anderen. 

HAG-UM voegt daaraan verdiepingscursussen toe van 

hoge didactische kwaliteit. Blijkbaar is dat ook 

doorgedrongen tot de Nederlandse Antillen want zij 

zien ons graag komen met de Masterclass Diabetes en 

CVRM. Ook neemt een huisarts uit Curaçao deel aan de 

kaderopleiding hart- en vaatziekten. Hij vliegt daarvoor 

tweemaandelijks over naar Roermond! 

Voor het najaar van 2012 en het voorjaar van 2013 staan 

hier in Nederland de volgende cursussen gepland: 

Chronische pijn, masterclass diabetes, oogheelkunde 

voor gevorderden, audiologie, genetica en praten over 

risico’s bij CVRM. Daarnaast start een nieuwe ronde 

kaderopleiding hart- en vaatziekten (zie elders). 

Elke andere cursus kan op verzoek worden ontwikkeld 


Bij de eerste plaats hoort een gouden stethoscoopspeld, 

een oorkonde, bloemen en een cheque van € 1.000 van 

de Stichting Annadal. 

Wil is nog herstellende van een valpartij en kon er helaas 

zelf niet bij zijn. 

Lilian Aarts nam zijn prijs in ontvangst en zij is samen 

met Linda en Marlies van het onderwijssecretariaat 

de prijs bij Wil thuis gaan afgeven. Wil was zeer in zijn 

nopjes met zijn prijs. 

Namens alle collega’s feliciteren wij Wil nogmaals 

van harte. 

voor zorggroepen en andere gremia. De onderwijskundige 

en inhoudelijke expertise is breed aanwezig. Ook kan 

als voorloper van een verdiepingscursus een korte 

oriëntatievoordracht worden gehouden. 

Audiologie is nieuw. Het zal een tweedaagse cursus 

worden waarna u volledig bekwaam en vaardig bent 

op dit domein. De volgende onderwerpen komen aan 

de orde: symptomatologie van gehoorstoornissen, de 

diagnostiek waaronder audiometrie, hoorapparatuur en 

andere hulpmiddelen, verwijsmogelijkheden en tot slot: 

slecht horende dokters! Een eerste voordracht over dit 

onderwerp bij opleiders bleek in een behoefte (en leemte) 

te voorzien. 

U hoort er meer van! 

Verdere informatie is te verkrijgen bij mij 

yvonne.vanleeuwen@hag.unimaas.nl. Voor data zie de 

site de site van TopEvent: www.topevent.nl 


15



Kaderopleiding Hart- en Vaatziekten 

Weer 20 afgestudeerden erbij! 

DOOR YVONNE VAN LEEUWEN, NASCHOLINGSCOöRDINATOR VAKGROEP HUISARTSGENEESKUNDE 

Het is op zich niet meer bijzonder dat huisartsen hun 

diploma krijgen voor een kaderopleiding. Vele huisartsen 

in Nederland hebben al een van de 11 kaderopleidingen 1 

afgerond. Maar de groep van 20 kaderhuisartsen hart- en 

vaatziekten die nu afzwaaiden bij de UM, waren wel van 

bijzonder kaliber. 

Na een laatste beoordelingsronde aan de hand van ieders 

visie op hart- en vaatzorg in Nederland, gaven zij 4 prachtige 

presentaties ten beste waarbij ze het gemêleerde publiek, 

medisch en niet medisch, betrokken. 

De eerste groep besprak de acute hartzorg, beginnend 

met een toneelstukje rond een hartpatiënt die – ineen 

zijgend – 1-1-2 duidelijk probeerde te maken dat hij het 

niet meer lang zou maken. Het vervolg gaf inzicht in hoe 

we het doen in Nederland rond het tijdig in het ziekenhuis 

krijgen van infarct- en CVA-patiënten. 

Het kan best beter, vertel ik u, ondanks de vele AEDs die 

overal hangen! De tweede groep vatte het opsporen van 

een ritmestoornis in het antieke spel: Wie van de Drie. 

Het publiek moest de 3 vermeende patiënten ondervragen 

op klachten en symptomen en nadien stemmen op een van 

hen. Daarna maakte de ‘ware’ patiënt met atriumfibrilleren 

zich bekend. De derde groep focuste op obesitas en het 

publiek werd gevraagd te debatteren over invoeren van 

1 Hart- en vaatziekten, astma/COPD, urogenitaal, bewegingsapparaat, 

GGZ, palliatieve zorg, diabetes, ouderenzorg, maag-darmziekten 

(in oprichting), beleid en beheer, supervisie. 

de vettax. Zowel voor- als tegenstanders werden getrakteerd 

op evidence die hen min of meer de mond snoerde. Twee 

interviewers, die in een pak van een 200 ponder waren 

gehuld, hielden het publiek de microfoons voor. Tot slot 

verleidde de vierde groep ons tot een pittig debat over 

de (on)zin van preventie. Topprestaties waar het om 

aantrekkelijk onderwijs en wetenschappelijk goed 

onderbouwde standpunten gaat. Men recht kunnen 

we concluderen dat er weer 20 bijzondere collega’s te 

consulteren zijn over hart- en vaatziekten. 

Een nieuwe groep start in september 2012. Samen met 

Karen Konings zal ik deze groep weer leiden. Er zijn nog 

enkele plaatsen vrij. Voor informatie of aanmelden: 

Yvonne.vanleeuwen@hag.unimaas.nl 

De kaderopleiding hart- en vaatziekten is een tweejarige 

opleiding voor gevestigde huisartsen (studiebelasting 

gemiddeld 7 uur per week) over CVRM, acute hartzorg en 

chronische hartaandoeningen als hartfalen. Het accent 

ligt op klinische expertise maar ook onderwijs en kritisch 

lezen van de literatuur krijgen ruim aandacht. Eens per 

2 maanden zijn er 2 aaneengesloten onderwijsdagen 

die grotendeels in Roermond plaatsvinden. Verdere 

informatie is te vinden op www.hag.unimaas.nl/hvz 

Ervaringen vanuit het veld met 

De Maastricht Studie 

DOOR ROELF NORG, SENIORONDERZOEKER EN HUISARTS IN HAELEN 

De Maastricht Studie is nu op stoom gekomen. De meeste 

huisartsen uit Maastricht/Heuvelland hebben al enige 

ervaringen opgedaan met de manier van werken van dit 

grote diabetes-onderzoek van AZM, UM en de 

samenwerkingspartner de RHZ. Tijd voor een terugblik 

vanuit de positie van de huisarts ‘in het veld’. 

Jumpstart voor de DBC 

De laatste jaren is de cardiovasculaire zorg door de invoering 

van de DBC vasculair risicomanagement sterk verbeterd. 

In toenemende mate wordt aan mensen met een verhoogd 

risico op hart- en vaatziekten preventief onderzoek 

aangeboden en worden zij geprotocolleerd behandeld. 

Eén van de veelvoorkomende problemen met de 

implementatie van deze DBC is dat de doelgroep erg groot 

is. In sommige gevallen komt een kwart tot een derde van 

de praktijkpopulatie in aanmerking voor systematische 

behandeling in het kader van de DBC VRM. 

Met name het in kaart brengen van de deelnemers is een 

tijdrovend werk. ‘Is de inkaarting eenmaal volledig geschied, 

dan is de volgende fase, die van de behandeling en de 

follow-up een stuk gemakkelijker’, aldus de huisartsen Heg 

en Reitz. Zij zijn onlangs begonnen met een actie om hun 

patiënten van 40-75 jaar aan te moedigen deel te nemen 

aan De Maastricht Studie. ‘Het grote voordeel van dit 

onderzoek voor ons op dit moment is, dat we een compleet 

overzicht kunnen krijgen van alle relevante zaken met 

betrekking tot hun gezondheid. We kunnen dus met een 

‘jumpstart’ beginnen aan de DBC. Hoewel wij onze patiënten 

grotendeels goed in kaart hebben, blijft een volledig 

risicoprofiel, een enorme klus. De realiteit is dat dat veel 

tijdsinvestering vergt. En dat komt er in de dagelijkse 

praktijk niet altijd van, zelfs niet met de hulp van een goede 

praktijkondersteuner’. Zo zien ze de voordelen van het 

uitbesteden van een deel van dit werk wel in. De Maastricht 

Studie biedt hen deze kans. 

Ruud Heg Gerton Reitz 


Aanvankelijke scepsis 

Aanvankelijk hadden de beide huisartsen best enige scepsis 

over De Maastricht Studie. ‘Het is een zeer ambitieus 

project. Het grote aantal deelnemers, 10.000, is natuurlijk 

uniek. Maar het zal ook niet gemakkelijk zijn die bijeen te 

krijgen.’ Bovendien zagen ze ook ‘dubbel werk’, waar 

De Maastricht Studie en de DBC CVRM elkaar overlappen. 

Daarnaast is veel van de chronische zorg typisch 

huisartsenzorg, die aangeboden moet worden binnen een 

langdurige behandelrelatie, dicht bij de patiënt. En dat moet 

zo blijven. ‘Wat dat betreft zijn de ervaringen met 

De Maastricht Studie positief’. De deelnemers komen 

terug met relevante rapporten, die één op één bruikbaar 

zijn in de dagelijkse praktijk. Uiteraard zijn die nog wel 

voor verbetering vatbaar. Met name als deze elektronisch 

aangeboden zouden kunnen worden, zouden ze daar een 

belangrijk voordeel bij hebben. ‘Zover is het nog niet, 

maar daar wordt aan gewerkt. Een dergelijk groot 

onderzoeksproject vergt een goede ICT infrastructuur. 

Daarbij zullen we de koppeling (via edifact) met het HIS 

van de huisartsen en – indien gewenst – Medix niet 

vergeten!’, zegt Roelf Norg, huisarts en lid van het 

management team van de Maastricht Studie. De gehele 

infrastructuur wordt stapje voor stapje uitgetest en 

opgebouwd. Pas als alles goed werkt, kan een nieuw 

onderdeel goed en veilig worden ingevoerd. Dat geldt 

ook – misschien wel in het bijzonder – voor de digitale 

infrastructuur van de (privacygevoelige) gegevens. 

Uitbreiding van de rapportage 

De huidige eindrapporten die de deelnemers mee naar 

huis krijgen beginnen langzamerhand steeds meer vorm 

te krijgen. De huisarts krijgt hiervan een uittreksel. 

Uitbreiding daarvan is mogelijk. ‘Daarbij is ook de input van 

de huisartsen van belang. Wat willen ze weten en wat niet? 

Dit wordt in overleg met de RHZ nader uitgewerkt’. 

Uiteindelijk: verbetering van zorg 

Zo komen we tot wel 30% meer mensen met onbekende 

hypertensie op het spoor. En toch ook nog een aantal 

onbekende COPD’ers en nieuwe diabeten. Die vroege 

opsporing biedt alle kansen tot verbetering van de zorg, 

aldus de huisartsen. In koor: ‘Daar gaan we voor!’ 

16 17 




Aankondiging 

NHG-Wetenschapsdag 2012 

DOOR DE WETENSCHAPPELIJKE PROGRAMMACOMMISSIE 

Op vrijdag 8 juni 2012 organiseert het NHG samen met de 

Vakgroep Huisartsgeneeskunde van de Universiteit 

Maastricht de jaarlijkse Wetenschapdag. 

De NHG-Wetenschaps dag is bedoeld voor iedereen die 

geïnteresseerd is in de wetenschappelijke ontwikkelingen 

binnen de huisartsgeneeskunde: huisartsen, artsen in 

opleiding tot specialist huisartsgeneeskunde, specialisten 

ouderengeneeskunde, onderzoekers op het gebied van de 

publieke gezondheidszorg en de huisartsgeneeskunde, 

richtlijnontwikkelaars, implementatiedeskundigen, 

beleidsmakers etc. 

Dit jaar mag u naar Maastricht reizen, maar u zult merken 

dat die afstand best meevalt. Bovendien, als u uit de trein 

stapt, bent u al ter plaatse. Hotel de l’Empereur ligt namelijk 

tegenover het centraal station. 

De NHG-Wetenschapsdag 2012 is toekomstgericht. 

De organisatie heeft gekozen voor multimorbiditeit als 

centraal thema, maar ook is er specifieke aandacht voor het 

onderwerp carrière in de wetenschap. Daarnaast geeft de 

dag uiteraard een beeld van de rijkdom aan wetenschappelijk 

onderzoek in de huisartsgeneeskunde en in aanpalende 

gebieden van de eerstelijnsgeneeskunde. 

In de eerste plenaire lezing zal Jan de Maeseneer, 

hoogleraar Huisartsgeneeskunde te Gent, het onderwerp 

multimorbiditeit plaatsen binnen het denken over 

communicable and non-communicable diseases waarover 

wereldwijd gedebatteerd wordt. In de tweede plenaire 

lezing zal Marjan van den Akker, universitair hoofddocent 

aan de Universiteit Maastricht, ingaan op de 

operationalisatie van het begrip multimorbiditeit. 

Multimorbiditeit is een werkelijkheid in de (huisartsen) 

praktijk en geleidelijk krijgt het onderzoek hiernaar meer 

vorm. Ten slotte zal Sil Aarts, op 13 april 2012 gepromoveerd 

op het onderwerp multimorbiditeit, ons meenemen naar 

nieuwe methoden om medische data te analyseren vanuit 

het perspectief van multimorbiditeit. 

Uit de ingestuurde abstracts blijkt dat vooral veel jonge 

collega’s, inclusief aios en AIOTHO’s, wetenschappelijk 

onderzoek doen. Dat is een prachtig uitgangspunt voor 

de toekomst, maar het is de vraag of iedereen op dezelfde 

manier naar die toekomst kijkt. In een van de workshops 

willen we de carrière en het carrièreperspectief van jonge 

onderzoekers, en de relevante factoren daarbij, onder de 

loep nemen. 

Kijk verder voor de wetenschappelijke sessies op allerlei 

gebieden op nhg.artsennet.nl. Daar vindt u ook meer 

informatie over de workshops en de begeleide postersessies. 

U kunt zich daar ook aanmelden tot begin juni maar vol 

is vol. 

U bent welkom op vrijdag 8 juni 2012 in Maastricht! 

Basiskwalificatie Onderwijs 

Met de Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO) wil de Universiteit 

Maastricht (UM) onderwijscompetenties van alle 

wetenschappelijk personeel met onderwijstaken in kaart 

brengen en zonodig verbreden of verdiepen. Op deze manier 

wil de universiteit de kwaliteit van haar onderwijs 

borgen om zo haar missie ‘Leading in Learning’ gestalte 

te geven. De BKO is dan ook nadrukkelijk onderdeel van 

het HRM-beleid aan de UM. Het BKO raamwerk dient 

als kader. Elke faculteit werkt de BKO op eigen wijze uit, 

afhankelijk van haar cultuur, domeinspecifieke eisen en 

wensen. Tot nu toe zijn de volgende medewerkers van 

Huisartsgeneeskunde geslaagd: 

Yvonne Winants (3 e van rechts op de groepsfoto), 

Katrien Boots, Marjan van den Akker en Laury de Jonge. 

Postdoc-plannen 

Nieuwe generatie 

antistollingsmiddelen 

DOOR PETRA ERKENS, ONDERZOEKER HAG 

Terwijl de laatste hoofdstukken van mijn proefschrift 

over diagnostiek en behandeling van longembolie 

vorm krijgen, zijn ook de voorbereidingen voor mijn 

werkzaamheden na mijn promotie al in volle gang. Het 

nieuws dat ik na mijn promotie twee jaar als postdoc aan 

de slag mag gaan bij ons onderzoeksinstituut CAPHRI, 

was zeer welkom en heugelijk. Twee jaar om extra 

onderzoekservaring op te doen, te netwerken, mijn 

publicatielijst uit te breiden en financiering voor het vervolg 

van mijn onderzoeksplannen te vinden. Dat laatste is 

makkelijker gezegd dan gedaan. 

In de nabije toekomst wil ik me graag richten op de 

preventie en behandeling van trombo-embolie met de 

nieuwe generatie antistollingsmiddelen. 

Antistollingsmiddelen zijn de meest gebruikte medicijnen 

wereldwijd en aangezien de incidentie van veneuze 

trombo-embolie en atriumfibrilleren, de twee belangrijkste 

indicaties voor langdurige antistolling, vanwege de 

vergrijzing toenemen, neemt ook het gebruik van 

anticoagulantia toe. 

Met de ontwikkeling en registratie van nieuwe antistollingsmiddelen 

zoals de trombineremmer Dabigatran en de 

factor Xa-remmer Rivaroxaban, komt de trombosezorg 

in Nederland in een nieuwe fase. Er zijn echter nog de 

nodige vragen te beantwoorden voordat een brede inzet 


van de nieuwe generatie antistollingsmiddelen verantwoord 

is. Ik wil me richten op vragen die er nog zijn op het 

gebied van therapietrouw, lange termijn effecten en 

kosteneffectiviteit van de nieuwe middelen. Het wordt 

vooral praktisch onderzoek dat zowel klinisch als 

maatschappelijk relevant is. 

We starten met het ontwikkelen van een model om 

therapietrouw bij antistolling te voorspellen met behulp 

van al beschikbare data van de trombosedienst Maastricht. 

Om effectiviteit en kosten van de nieuwe middelen in de 

dagelijkse praktijk te evalueren, zal een grote landelijke 

studie nodig zijn. Hiervoor proberen we financiering te 

krijgen bij het ZonMw-programma ‘Goed Geneesmiddelen 

Gebruik’. Uiteraard staat ook het schrijven van een 

zogeheten VENI-aanvraag op de planning. Een VENI is 

een subsidieaanvraag voor gepromoveerde onderzoekers, 

onderdeel van het landelijke programma Vernieuwingsimpuls. 

Hiervoor verzamel ik nu al zo veel mogelijk tips 

en informatie bij de Leergang Wervingskracht voor 

Onderzoekers van het Staff Development Centre van 

Universiteit Maastricht. De eerste WESP-studenten voor het 

project hebben zich ook al aangemeld, dus zoals gezegd, 

de voorbereidingen zijn in volle gang. Ik verheug me op 

mijn naderende promotie en de postdoc-periode daarna! 

18 19 




Voor u geschreven in Maastricht 

Wetenschap in de praktijk 

DOOR JELLE STOFFERS, HUISARTS MEDISCH CENTRUM WEST KERKRADE EN UNIVERSITAIR HOOFDDOCENT 

VAKGROEP HUISARTSGENEESKUNDE UNIVERSITEIT MAASTRICHT 

De ‘Maastrichtse’ artikelen die ik dit 

keer voor u mocht samenvatten gaan 

vooral over onderwijs, preventie, en 

onderzoek en minder over dagelijkse 

gebeurtenissen in de spreekkamer. 

Onderwijs 

Raymond Leclercq c.s. schreven een bezielde beschouwing 

over het belang van een brede ‘academische vorming’ 

in ons medisch onderwijs in tijden van ‘studieduurverkorting, 

marktwerking, efficiency en bezuinigingen’. ‘Academisch’ 

zou ik vrij vertalen als ‘in staat zijn verder te kunnen kijken 

dan de neus van op de praktijk gerichte professional lang 

is’. De auteurs bieden een driedimensionaal perspectief: 

de Doener (de wetenschappelijk gevormde arts), de Denker 

(de reflecterende professional) en de Docent (die kennis 

en ervaring kan overdragen aan patiënten, collegae en 

studenten). Zij beschrijven de consequenties die dit voor 

ons curriculum zou moeten hebben, maar geven en 

passant ook een beschrijving van wenselijke mentale 

kenmerken van de lezers van dit blad. 

[van der Vusse et al, TMO 2011;30(6):315-23] 

Jonneke van der Zwet keek verder dan haar medische neus 

lang is om te zien hoe coassistenten huisartsgeneeskunde 

leren. Door een sociaal-culturele onderzoeksbril op te zetten, 

stelde zij in een kwalitatief onderzoek onder 44 

coassistenten vast, dat een leerzame leeromgeving voor 

coassistenten enerzijds de gelegenheid biedt om eigen 

fouten te maken en anderzijds het vertrouwen schenkt 

om zelfstandig de doktersrol te mogen uitoefenen. 

Ervaren respect van praktijkmedewerkers en zelfvertrouwen 

versterkende supervisie dragen daar aan bij. 

[van der Zwet et al, Adv in Health Sci Educ 2011;16:359-73] 

Frans van der Horst en Paul Lemmens breken een lans voor 

het integreren van waarde-beladen onderwerpen in de 

medische curricula van onze steeds verder globaliserende 

wereld. Artsen dienen zich bewust te zijn van de invloed 

van cultureel bepaalde achtergronden in medische 

besluitvormingsprocessen tussen arts en patiënt. 

[van der Horst, Lemmens, Med Educ 2012;46:238-44] 

Preventie 

Moeten we zelfstandig wonende ouderen op enig moment 

gaan screenen om problemen in hun toekomst voor te 

kunnen zijn? Elf Nederlandse experts, onder wie 

Job Metsemakers, bogen zich over de vraag in hoeverre 

opvattingen hierover door ‘evidence’ onderbouwd zijn. 

De bekende criteria voor screening van Wilson en Jungner 

fungeerden hierbij als richtlijn. Men concludeerde dat 

er onderbouwing is voor screenen (en behandelen) op 

onvoldoende lichaamsbeweging, roken en cardiovasculair 

risico bij alle 60-plussers, vitaal of kwetsbaar. Bij de groep 

kwetsbare ouderen was er onduidelijkheid voor een grote 

groep als belangrijk ervaren onderwerpen, zoals bijvoorbeeld 

visus- en gehoorstoornissen, voedingsstoornissen, 

incontinentie, polyfarmacie, cognitieve achteruitgang, 

depressie, eenzaamheid, pijn en functionele status. 

De auteurs pleiten voor meer onderzoek op deze gebieden. 

Opvallende voorbeelden van problemen waar men geen 

indicatie voor screening zag zijn alcoholmisbruik, chronische 

nierziekte, diabetes, osteoporose en valrisico. 

[Drewes et al, JAGS 2011] 

Hierbij sluiten de volgende artikelen goed aan. In een 

onderzoek in de Gezondheidscentra Eindhoven toonden 

Merijn Godefrooij et al aan dat opsporing van patiënten 

met verhoogd cardiometabool risico in drie stappen een 

initiële respons had van 75% (1270/1704) en vervolgens 

een opbrengst had van 11% (145/1270) van de respondenten 

die in aanmerking kwamen voor behandeling. 

[Godefrooij et al, Fam Practice 2011; doi:10.1093/fampra/ 

cmr068] 

In dezelfde Eindhovense gezondheidscentra lieten Joris 

Linmans et al zien dat een ‘Beweegkuur’ voor diabeten en 

pre-diabeten geen klinisch relevante en geen statistisch 

significante effecten had op alle klinische uitkomstmaten 

die je kunt bedenken. 

[Linmans et al, BMC Family Practice 2011;12:95] 

Methodologisch was dit een interessant voorbeeld van 

hoe je met een statistische techniek (‘propensity score 

matching’) kunt corrigeren voor mogelijke ‘confounding 

by indication’ door de observationele opzet van dit ‘realworld’ 

huisartsgeneeskundig onderzoek. 

Tenslotte doen Tineke van Geel c.s. een voorstel voor 

secundaire fractuurpreventie bij 50-plussers die een eerste 

fractuur hebben doorgemaakt 

[van den Bergh et al, Nat Rev Rheumatol 2012; doi: 

10.1038/nrrheum.2011.217]; 

schreven André Knottnerus, Geert-Jan Dinant et al. een 

scherp commentaar op een tendentieus artikel in het 

GeBu over de griepvaccinatie 

[Knottnerus et al, Medisch Contact 2011;66(48):2962-4]; 

schreef gasthoogleraar Peter Anderson een overzichtsartikel 

over welke maatregelen overheden ‘evidence based’ 

zouden moeten stimuleren om schadelijk gebruik van 

alcohol terug te dringen (voor de spreekkamer: vaak naar 

vragen en korte interventies) 

[Anderson, Sucht 2011;57(2):85-98]; 

European General Practice Research 

Network (EGPRN) 

10-13 mei 2012 in Ljubljana, Slovenië 

Thema: ‘Vocational Education and Training in 

Quality Improvement’. 

18-21 oktober 2012 in Antwerpen, België 

Thema: ‘Research on Patient-Centred Interprofessional 

Collaboration in Primary Care’. 

Deadline abstracts: 30 juni 2012 

en bedachten Ramos Feljandro et al een beslisboommodel 

voor studies naar de kosteneffectiviteit van 

primaire astmapreventie bij kinderen. 

[Ramos et al, BMC Medical Research Methodology 

2011;11:50] 

Onderzoek 

Sil Aarts (promotie 13 april 2012) publiceerde een 

methodologische les over het gebruik van p-waardes. 

[Aarts et al, Eur J Gen Pract 2012;18:50-2] 

16-19 mei 2013 in Antalya, Turkije 

Thema: ‘Risky Behaviours and Health Outcomes’. 

Deadline abstracts: 15 januari 2013 

17-20 oktober 2013 in Londen, Groot-Brittannië 

Meer informatie 

www.egprn.org of http://meeting.egprn.org/home 

Hanny.Prick@hag.unimaas.nl 


Marjan van den Akker was betrokken bij een vergelijking 

van incidentie- en prevalentiecijfers van een groot aantal 

ziektebeelden, zoals die geregistreerd worden in zes 

Nederlandse huisartsgeneeskundige registratienetwerken. 

Voor veel ziektebeelden bleken de verschillen groot. 

Ze konden bovendien niet afdoende verklaard worden 

door verschillen in sociaaldemografische kenmerken. 

Op netwerkniveau zijn de verschillen alleen klein voor 

de incidentiecijfers van coronaire hartziekten, diabetes 

en artrose. Onderzoekers die deze netwerken gebruiken, 

dienen bij hun berekeningen dus uit te gaan van 

netwerkspecifieke cijfers. 

[van den Dungen et al, BMC Public Health 2011:11:887] 

Tenslotte … 

• konden Marika Burda et al op basis van interviews 

met ervaringsdeskundige diabetespatiënten een lijst 

opstellen met 10 succesvolle gedragswijzen voor het 

omgaan van diabetespatiënten met hun ziekte bij 

sollicitatieprocedures en tijdens hun werk; 

[Burda et al, JOEM 2012;54:92-100]; en 

• was Marjan van den Akker betrokken bij een kwalitatief 

onderzoek dat liet zien dat huisartsen vaak een 

afwachtende, reactieve opstelling hebben naar 

patiënten na een behandeling voor kanker. 

[Geelen et al, Huisarts Wet 2011;54(11):587-90] 

20 21 



22 


Wesp-student: Denise Vergeer 

Depressies 

BEGELEIDERS: MARJAN VAN DEN AKKER & FRANK BUNTINX 

Achtergrond 

Depressies komen veel voor bij oudere kankerpatiënten 

(prevalentie 17-25%). Een depressie is moeilijk te 

diagnosticeren door de grote overlap van de symptomen 

met de symptomen van kanker. De kwaliteit van leven is 

bij ouderen met kanker belangrijker dan de kwantiteit. 

Herkenning en behandeling van een depressie is daarom 

erg belangrijk. 

Doel 

Er is eerder een verband aangetoond tussen vermoeidheid 

en depressie bij kankerpatiënten, echter is niet bekend 

hoe ze met elkaar in verband staan. Met dit onderzoek 

wilden we onderzoeken of vermoeidheid een aanwijzing 

is voor de aanwezigheid van een depressie in 

kankerpatiënten. Hiernaast keken we of er een verschil 

is tussen jongere en oudere kankerpatiënten en tussen 

ouderen met en zonder kanker. 

Methode 

Het onderzoek was een onderdeel van de KLIMOP-studie. 

Er waren drie patiëntengroepen: 

• Oudere kankerpatiënten (>70 jaar); 

• Jongere kankerpatiënten (50-69 jaar); 

• Ouderen zonder eerdere kankerdiagnose (>70 jaar). 

Resultaten 

De sensitiviteit van vermoeidheid voor het hebben van een 

depressie was 40% (26-55), de specificiteit 92% (88-94), 

de positief voorspellende waarde 37% (24-52) en de 

negatief voorspellende waarde 93% (89-95) over de 

gehele onderzoekspopulatie. 

Er zaten geen grote verschillen tussen de verschillende 

groepen. 

Er vonden individuele interviews plaats


24 


Promotie 

Sil Aarts 

Op 13 april 2012 promoveerde Sil Aarts op haar studie 

‘Multimorbidity in general practice. Adverse health effects 

and innovative research strategies.’ Onder begeleiding 

van haar Promotoren, de hoogleraren Job Metsemakers 

en Frans Verhey, en haar Copromotoren, Marjan van den 

Akker en Maarten van Boxtel. 

‘De relatief korte zittingsperiode van 

een kabinet van maximaal 4 jaar, 

frustreert een lange termijn visie op de 

gezondheidzorg’. 

Sil Aarts (Heerlen, 1985) studeerde psychologie aan de UM 

en begon in februari 2008 als promovendus bij de vakgroep 

Huisartsgeneeskunde. Naast haar primaire werkzaamheden 

als onderzoeker, was ze ook zeer betrokken als promovendivertegenwoordiger 

bij CAPHRI en medeoprichtster van de 

Journal Club Maastricht, een maandelijkse discussiegroep 

van promovendi van HAG en andere vakgroepen. 

Eind 2011 kreeg ze (tegelijk met Petra Erkens) een 

felbegeerde postdoc positie aangeboden bij CAPHRI. 

Sil koos echter voor een andere carrièrerichting en is sinds 

februari 2012 werkzaam als docent wetenschappelijk 

onderzoek bij de Hogeschool Fontys. We vinden het jammer 

dat Sil weg is, maar gunnen haar een mooie nieuwe 

toekomst! 

‘De grote toename in het aantal chronisch 

zieken is een sociaal probleem. Het is 

niet aan artsen maar aan politici om dit 

probleem op te lossen’. 

Yolanda van de Graaf, NRC, 13 augustus 2011. 

Nascholen over kleine beestjes 

DOOR JOCHEN CALS, HUISARTS EN BESTUURSLID MINC 

Als huisarts kun je vrijwel elke avond een andere 

nascholing volgen. Het is soms moeilijk om door de 

bomen het spreekwoordelijke bos te zien. De meeste 

nascholingen richten zich op één tractus of specifieke 

aandoening of belichten een van de vele chronische 

aandoeningen die we dagelijks op het spreekuur zien. 

Infecties hebben het unieke kenmerk dat zij zich niet 

binnen een tractus laten vangen. Infecties zien we bij 

baby’s, volwassenen en ouderen en ze kunnen variëren 

van onschuldig tot levensbedreigend. Verwekkers 

laten zich niet tegenhouden door ziekenhuismuren of 

landsgrenzen. 

Het Maastricht Infectieziekten Centrum (MINC) is in 

2004 opgericht met als doel de kennis op het gebied 

van infectieziekten te verbreden en te verdiepen en deze 

kennis uit te dragen. Het MINC is een multidisciplinair 

initiatief waarin vertegenwoordigers van de 

kerndisciplines Infectiologie, Medische Microbiologie, 

Intensive Care, Huisartsgeneeskunde en GGD de 

organisatie op zich nemen. Door een multidisciplinaire 

aanpak wordt ernaar gestreefd om de diverse aspecten 

die van belang zijn voor de kennis van infectieziekten aan 

de orde te laten komen. 

Het MINC-bestuur heeft ervoor gekozen om tweemaal per 

jaar de focus op de eerstelijn te leggen. Eind 2011 werd de 

nascholing over infectieziekten bij ouderen druk bezocht 

door huisartsen. Eerder dit jaar in februari vond er al een 

avond over wijzigingen in het Rijksvaccinatieprogramma 

plaats. 

MIRA-trial 

MIRena versus 

endometrium Ablatie 

DOOR MARIAN VAN DEN BRINK, ARTS-ONDERZOEKER HUISARTSGENEESKUNDE UMC GRONINGEN 1 

Hevig menstrueel bloedverlies of menorragie vormt voor 

veel vrouwen een maandelijkse belasting met duidelijke 

invloed op hun kwaliteit van leven. De incidentie in de 

huisartsenpraktijk is 5.2 per 1000 vrouwen per jaar. 

Voor de behandeling van deze klacht kunt u kiezen uit 

medicamenteuze therapie met orale anticonceptiva, 

tranexaminezuur, NSAID’s, het plaatsen van een 

levonorgestrel houdend intra-uterien device (Mirenaspiraal) 

of verwijzen voor een endometriumablatie of 

uterusextirpatie. Medicamenteuze therapie is de eerste 

stap bij menorragie, maar is niet altijd effectief. 

De Mirena spiraal en endometrium ablatie zijn twee 

effectieve methoden voor de behandeling van menorragie 

en minder invasief dan een uterusextirpatie. Plaatsing van 

de Mirena-spiraal kan heel goed in de eerste lijn gebeuren, 

terwijl voor ablatie verwezen moet worden naar een 

gynaecoloog. Het is echter niet duidelijk welke behandeling 

de beste resultaten geeft. Om de effecten en kosten van 

1 De vakgroep Huisartsgeneeskunde van de UM neemt deel aan dit 

landelijk consortium en helpt mee met de werving van huisartsen. 

Op 23 oktober kunt een avond volgen over ‘De huid 

als spiegel: infecties, koorts en vlekjes’ met een focus 

op de eerstelijn. Uiteraard bent u ook welkom op de 

andere avonden. De kleine vreemde beestjes blijven zich 

voortdurend aanpassen. 

Wilt u goed voorbereid in de spreekkamer zitten? 

We heten u graag welkom op een van de avonden! 

Meer informatie op www.minc.eu of via minc@mumc.nl 

of j.cals@maastrichtuniversity.nl 

De resterende data voor de symposia van het Maastricht 

Infecton Center (MINC) 2012: 

Donderdag 7 juni 2012 

Centraal Zenuwstelsel Infecties 

Dinsdag 23 oktober 2012 

De huid als spiegel: infecties, koorts en vlekjes 

Woensdag 12 december 2012 

MINC zoekt boer 

Tijdstip: vanaf 17.45 uur 

Locatie: van der Valk Hotel te Maastricht. 


beide methoden in een randomized controlled trial te 

vergelijken is het MIRA-onderzoek opgezet. Hierbij kijken 

we primair naar patiënttevredenheid en secundair naar 

menstrueel bloedingspatroon, kwaliteit van leven, aantal 

re-interventies, ziekteverzuim en kosten. 

Het MIRA onderzoek is een multi-center trial waaraan 

huisartsen en gynaecologen uit verschillende delen van 

Nederland meewerken. In de regio Limburg en Brabant 

doen het Maastricht UMC, Viecuri MC in Venlo, het Orbis 

MC in Sittard, het Maxima MC in Veldhoven en het 

TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg mee. De huisartsen die 

naar deze ziekenhuizen verwijzen, worden uitgenodigd te 

participeren in het onderzoek. 

Komt er een vrouw van 34 jaar of ouder met hevig 

menstrueel bloedverlies op uw spreekuur, waarbij 

medicamenteuze therapie niet het gewenste effect had 

of gecontra-indiceerd is? Dan komt zij in aanmerking voor 

het MIRA-onderzoek indien zij geen kinderwens meer heeft 

en bij vaginaal toucher geen vergrootte of afwijkende 

uterus heeft. De patiënte krijgt een menstruatie score 

kaart mee naar huis om de hoeveelheid bloedverlies te 

kwantificeren en na toestemming wordt er geloot voor 

één van beide behandelmethoden. Indien zij loot voor 

de Mirena-groep, kan zij voor het plaatsen van de spiraal 

terugverwezen worden naar haar eigen huisarts(praktijk). 

Vervolgens wordt haar gevraagd na 3, 6, 12 en 24 maanden 

vragenlijsten in te vullen. 

We hopen een groot deel van de patiënten te includeren 

in de eerste lijn. Dan zijn de resultaten van het onderzoek 

het meest relevant voor de onderbouwing van uw 

huisartsgeneeskundig handelen bij hevig menstrueel 

bloedverlies. 

Voor meer informatie over de trial of deelnemende 

ziekenhuizen in uw regio, kunt u terecht op onze website: 

www.studies-obsgyn.nl/mira, of neem contact op met de 

onderzoeker via: 

Email: M.J.van.den.Brink@umcg.nl 

of telefoon 050-3638953. 

Wij hopen op uw deelname! 


25



Uit de Huisartsopleiding 

Erkenning en herkenning 

DOOR JEAN MURIS, HOOFD HUISARTSOPLEIDING MAASTRICHT 

Op 6 december 2011 werd de huisartsopleiding gevisiteerd 

door de HVRC. Het is verheugend om te melden dat onze 

opleiding na de visitatie weer erkend is voor de komende 

5 jaar! 

De HVRC heeft een paar aanbevelingen gedaan: 

Ontwikkeling van wetenschappelijke vorming als centraal 

thema van de gehele opleiding. Op dit terrein werd al 

heel veel werk verricht. Medewerkers van de vakgroep 

(Marjan van den Akker en Tineke van Geel) werkten 

samen met Bas Maiburg een programma evidence based 

medicine (EBM) uit. Aanvankelijk alleen voor aios, maar 

later ook voor stafleden en huisartsopleiders. Een nog 

klein groepje opleiders is onder leiding van Marjan en Bas 

bezig met EBM tijdens de terugkomdagen in Urmond en 

zij zullen binnenkort zelf een presentatie geven hierover 

voor hun collega huisartsopleiders. 

Nadere uitwerking en implementatie van o.a. persoonlijk 

opleidingsplan en portfolio. Iedere aios heeft een eigen 

persoonlijk opleidingsplan en zij worden regelmatig 

bevraagd op actuele leerdoelen en of zij die leerdoelen 

kunnen behalen aan de hand van een handig verbeterplan. 

Uiteraard bestaat de inhoud van die leerdoelen niet alleen 

uit vakinhoudelijke kennis, maar ook uit arts-patiënt 

communicatie, de eigen professionaliteit, het kunnen 

samenwerken en organiseren (denk aan praktijkmanagement) 

etc. 

Het is hierbij belangrijk op te merken dat in de laatste 

enquête, via internet afgenomen bij alle aios in 

Nederland, een algemene bevinding is dat 

praktijkmanagement te weinig aan de orde komt in de 

opleiding. Van de andere kant zeggen aios dat ze te veel 

aangeboden krijgen op het gebied van arts-patiënt 

communicatie. Onder de bezielende leiding van 

Marijn van Oord is in Maastricht een overzichtelijk 

praktijkmanagement onderwijs traject uitgezet. Hier 

hebben de aios veel profijt van. Het is echter de vraag of 

alle aspecten hiervan tijdens de opleiding wel kunnen 

worden geleerd. Het blijkt dat huisartsen juist in de 

eerste jaren van hun praktijkvoering het meest leren van 

praktijkmanagement. Ondersteuning en onderwijs in 

die fase is hierbij van belang. Uiteraard is het belangrijk 

dat de opleiders parallel op de hoogte zijn van de 

elementen t.a.v. praktijkmanagement zoals die tijdens de 

terugkomdag worden onderwezen. Hiervoor vindt op dit 

moment afstemming plaats. 

Meer gebruik maken van de mogelijkheid om bij 

hernieuwing van de opleidererkenning, de HVRC te 

adviseren in het erkenningsbesluit door voorwaarden 

of adviezen op te nemen. Van deze mogelijkheid wordt 

nog geen gebruik gemaakt. Het is wel zo dat in het 

geval een opleider niet functioneert ten opzichte van 

de verwachtingen/eisen die wij als huisartsopleiding 

hebben, wij die samenwerking niet continueren. 

Praktijkaccreditatie 

Wat ik merk is dat de politiek van invloed is op de 

investeringen van de huisartsen. Aanvankelijk werd door 

huisartsopleiders overwogen om te stoppen met de 

opleiding als protest tegen de bezuinigingen. Gelukkig 

werd dit snel gezien als schieten in eigen voet. Waar veel 

huisartsen nu tegenaan lopen, zijn de hoge kosten en 

veel extra werk door de praktijkaccreditatie. Een aantal 

huisartsopleiders haakt af hierdoor. Men zoekt naar een 

praktischer en goedkopere vorm van accrediteren. Een 

dilemma voor opleidingspraktijken is dat de HVRC per 

2016 strenger zal gaan controleren op de aanwezigheid 

van praktijkaccreditatie. Zonder accreditatie kan je geen 

opleidingspraktijk meer zijn. Het is uiteraard de vraag of 

met het oog op de ambitie om elk jaar 720 aios te laten 

instromen in de opleidingen, deze eis gestalte kan krijgen. 

Los van of de soep zo heet gegeten wordt als hij wordt 

opgediend, speelt de kwestie dat de inhoud van de 

accreditatie niet aansluit bij een opleidingspraktijk. Er 

wordt nu gewerkt met een aantal minimumeisen en met 

verbeterplannen. Een aparte module opleidingspraktijk 

ontbreekt vooralsnog. Zoals bekend faciliteert de SBOH 

een eenmaal geaccrediteerde huisartspraktijk met een 

maandelijkse bijdrage in de kosten. Het verdient een 

gezamenlijk optrekken van hoofden huisartsopleiding en 

de landelijke vereniging van huisartsopleiders (LHOV) om 

dit knelpunt aan te pakken. 

Afscheid 

Tonnie van Kessel 

in de praktijk 

DOOR JEAN MURIS, HOOFD HUISARTSOPLEIDING MAASTRICHT 

‘Altijd blijven leren’ 

De Venlose huisarts en huisartsbegeleider bij de 

huisartsopleiding Tonnie van Kessel is na dertig jaar met 

haar praktijk gestopt. Ter gelegenheid van dit afscheid 

organiseerde het gezondheidscentrum Withuis een 

symposium dat vooral ging over het leren van studenten, 

aios en huisartsen. Sprekers waren oud-Withuis artsen 

(Loes van Bokhoven en Jean Muris) en professor Toine 

Lagro-Janssen (Radboud Nijmegen). Na dit symposium 

richt Tonnie zich als docent volledig op het begeleiden en 

opleiden van de nieuwe generatie huisartsen. 

In feite ben ik al zo’n 25 jaar bezig met het geven van 

onderwijs, in de praktijk. ‘Altijd blijven leren’, is mijn motto 

zegt ze in een interview met dagblad De Limburger. Dat is 

niet alleen nuttig, maar ook ontzettend leuk. Het is in het 

Withuis ook altijd gestimuleerd. 

Daar heerste een cultuur waarin het gewoon was om 

jezelf te blijven verbeteren. Dat en het feit dat in het 


Withuis huisartsen samenwerkten met andere disciplines, 

heeft ervoor gezorgd dat de geboden kwaliteit aan 

huisartsenzorg er flink verbeterd is. 

Dertig jaar praktijkervaring wordt nu ingezet voor de 

toekomstige generatie huisartsen. ‘Op terugkomdagen 

praten studenten over ervaringen, kijken we naar 

opnames van een consult. Bekijken we wat er anders had 

gekund, kan ik feedback geven. Zaken waar studenten 

tegenaan lopen, heb ik vaak zelf ook meegemaakt’, 

zegt Van Kessel. 

De spiegel die ze haar studenten voorhoudt, spiegelt 

wel van twee kanten. Zeker in haar tijd als huisarts was 

het ook de student die de arts Van Kessel een spiegel 

voorhield. ‘Als je als huisarts onderwijs geeft, word je zelf 

ook voortdurend geprikkeld. Ben je steeds bezig je kennis 

bij te schaven, het maakt je als huisarts alerter’, zegt Van 

Kessel. ‘Daarom zou ik iedere huisarts aanraden steeds 

studies te blijven volgen. Blijf jezelf uitdagen iets te leren. 

Uiteindelijk word je daar een betere arts van.’ 

Benoeming Dr. Bas Maiburg 

ADJUNCT-HOOFD VAN DE HUISARTSOPLEIDING MAASTRICHT, IS BENOEMD TOT UNIVERSITAIR HOOFD DOCENT AAN DE UM 

Bas werkt al 25 jaar bij de UM en startte ooit bij het Skillslab. 

Bas promoveerde in 2003 cum laude op het proefschrift 

‘Computer-based nutrition education for General Practice. 

Development of a training program and effect assessment 

by standardized patients’. 

Zijn functie als adjunct-hoofd van de Huisartsopleiding 

kent een zeer uitgebreid takenpakket op onderwijskundig 

gebied en aansturing van het curriculum. Verder is hij bij 

velen bekend vanwege zijn betrokkenheid bij EBM (zie ook 

artikel Jean Muris). Meer recent en mede samenhangend 

met zijn benoeming en de verwetenschappelijking van 

de opleiding, is zijn doorgroei naar begeleider van 

promovendi bij de Huisartsopleiding. 

26 27 




Gezondheidsrechterlijke kwesties 

Dwang en drang in de geneeskunde? 

DOOR MR. ARIE DE JONG, HUISARTS IN GOIRLE 

‘Wat heb ik nou met dwangbehandeling te maken’, zal 

menig huisarts denken. ‘Dat is toch voor Bopz instellingen?’ 

Maar een alarmmatje voor een onrustige patiënt, een beetje 

sedatie omdat anderen last hebben van een roepende 

patiënte in een verzorgingshuis of een bedhekje; je wordt 

wel gevraagd even een briefje te tekenen of om een receptje 

te schrijven. Is er samenloop, overlap of aanvulling tussen 

deze twee wetten? 

Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst 

WGBO 

Wat is het? Wet op geneeskundige behandelingsovereenkomst, 

een onderdeel van het burgerlijk wetboek, boek 7. 

Regelt alle verrichtingen (handelingen) rechtstreeks 

betrekking hebbende op een persoon, ongeacht waar 

(denk aan de wandelende internist in Nepal) 

Voorwaarden dwangbehandeling, 

vrijheidsbeperking 

Zowel bij somatische als psychische behandelingen. 

De dwangbehandeling mag de facto niet leiden tot 

vrijheidsbeneming 

Alleen bij wilsonbekwame patiënten met toestemming 

van de vertegenwoordiger of obv inschatting ‘goed 

hulpverlenerschap’ door hulpverlener 

Alleen bij kennelijk ernstig nadeel voor patiënt zelf2 onvermijdelijk om lichamelijk lijden te verhelpen of 

te voorkomen 

Beschreven en verantwoord in het behandelplan van 

de patiënt 

Regelmatig noodzaak tot continuering beoordelen 

Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen 

Bopz 

Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. 

In die zin een speciale wet die boven een algemene wet 

gaat (zoals de WGBO). Deze wet is niet bepaald door 

handelingen maar door een combinatie van een bepaalde 

categorie instelling en de criteria voor dwangopneming 

Ter genezing of wegneming van de stoornis waardoor de 

patiënt gevaar veroorzaakt. Er mogen dan middelen en 

maatregelen1 gebruikt worden 

Zowel wilsbekwame als wilsonbekwame patiënten 

Ook voor nadeel (gevaar) voor anderen 

1 Afzondering, Separatie, fixatie, dwang voeding en dwang medicatie, gebonden aan voorschriften. Daarnaast zijn er huisregels mogelijk om het gedrag 

binnen de perken te houden. 

2 WGBO gaat i.t.t. Bopz niet over belangen van anderen, maar erkenning van dit belang kan in praktijk onvermijdelijk zijn. Het is aan de arts om dit te 

beoordelen naar de omstandigheden van het geval en dit goed te onderbouwen en documenteren. 

Tot zover lijkt de scheiding duidelijk, maar er vinden ook 

vrijwillige opnames plaats in een Bopz instelling en Bopz 

opgenomen patiënten worden ook wel eens gewoon 

ziek in de zin van een pneumonie of lijden tevens aan 

een chronische ziekte zoals diabetes. Daarnaast zien we 

via een artikel 60 indicatie 1 dat verzorgingshuizen een 

Bopz afdeling creëren in het verzorgingshuis. Dit kan tot 

verwarrende situaties leiden. 

1 Artikel 60-indicatie; de Bopz-afdeling in het verzorgingshuis is bedoeld 

voor ouderen met ernstige psychogeriatrische problematiek die daarom 

door het CIZ geïndiceerd zijn voor verpleeghuiszorg én die in het bezit 

zijn van een artikel 60-indicatie. Zo’n indicatie houdt in dat de noodzaak 

tot opname als gevolg van een geestesstoornis aanwezig is (o.a. lijdend 

aan een dementiesyndroom), dat het gevaarcriterium geldt, en dat de 

persoon in kwestie geen blijk geeft van bereidheid tot, noch van verzet 

tegen die opname. 

Als de Bopz geldt, dan kan de WGBO ook nog gelden, 

bijvoorbeeld in de Bopz staat niets over de informatieplicht, 

maar dan geldt dat nog wel volgens de WGBO. Dus alle 

Bopz opgenomen patiënten hebben recht op informatie 

conform de WGBO en alle andere rechten die voortvloeien 

uit de WGBO. 

Lastiger wordt het als een diabetes patiënt, opgenomen 

volgens de wet Bopz vanwege een waanstoornis waardoor 

hij een gevaar voor anderen vormde, ontregeld raakt en 

niet behandeld wil worden voor zijn hypoglycaemie (door 

die zelfde waanstoornis). Volgens de Bopz mag er alleen 

dwangbehandeling toegepast worden die ter genezing 

of wegneming van de stoornis waarvoor hij een gevaar 

vormde, en dat was niet zijn diabetes. 

En mag je nu een bedhekje plaatsten bij een onrustige 

patiënt in een verzorgingshuis, of sederen in verband met 

hinderlijk roepen waar andere bewoners last van hebben? 

Dus wat te doen? 

We laten nu de wet Bopz voor wat hij is en beperken ons 

tot situaties van vrijheidsbeperkingen onder de vlag van de 

WGBO. Er zijn twee situaties te onderscheiden, een 

vrijwillige opname in een instelling op grond van de wet 

Bopz en ambulante hulpverlening enerzijds of hulpverlening 

in de thuissituatie of in een instelling niet op grond van 

de wet Bopz (bv. verzorgingshuis) anderzijds. 

aios wetenschapsdag 

‘Kaalheid is een keuze’ 

DOOR SJEF SWAANS, REDACTIE 

Vlak voor het verschijnen van het laatste nummer van 

Op één Lijn is de halfjaarlijkse wetenschapsdag voor 3 e jaars 

aios gehouden. Het is daarom al enige tijd geleden, maar 

het is toch zeer de moeite waard te vermelden wie de 

eerste prijs gewonnen heeft. 

De publieksjury èn de deskundigenjury hebben uitverkoren: 

‘Kaalheid is een keuze’, door Joris Pieterse, Stefan van 

Dongen, en Sjanet Leuken. 

Aan de hand van een casus van een 18 jarige jongen met 

kaalheid, werden de voor- en nadelen van finasteride 

onderzocht en voortreffelijk gepresenteerd. Er ontstond 

daarna ook een goede discussie. 

Dus: winnaars: proficiat! 


De volgens de Bopz opgenomen patiënt, die insuline 

weigert, mogen we dus op grond van de WGBO 

kortdurend vastpakken om zijn insuline toe te dienen, 

ondanks verzet. Als betrokkene wilsonbekwaam is, moet 

zijn vertegenwoordiger toestemming geven. Als die er 

niet is, mag de hulpverlener dat op basis van goed 

hulpverlenerschap. 

Een bedhekje mag, mits tijdelijk, om erger te voorkomen. 

Noteren in dossier of behandelplan (dagelijks na de 

handeling). Een alarmmatje bij een onrustige patiënt mag, 

zolang het niet tot vrijheidsbeneming leidt. Bij het sederen 

van een patiënt omdat anderen er last van hebben, is het 

lastiger en zal er beoordeeld moeten worden naar de 

omstandigheden van het geval. Maar als de betreffende 

patiënt wilsbekwaam is, er zelf geen last van heeft en zich 

verzet tegen sedatie, zal er toch echt een Bopz verklaring 

moeten komen, wil de behandeling van de stoornis waaruit 

het gevaar (last) voor anderen voortvloeit (het roepen) 

met dwang behandeld kunnen worden. 

Literatuur 

• Sdu Wettenverzameling gezondheidsrecht. 

• De verhouding tussen de WGBO en de wet Bopz, 

mr. J. Legemaate, Tijdschrift voor gezondheidsrecht, 

2004/7. 

• Bopz, de samenhang tussen de WGBO en de wet Bopz, 

praktijkreeks 6, mr T.e. Stikker, 2003. 

• Handboeken gezondheidsrecht. 

Ook de andere presentaties boden veel nieuws, het was 

een goed gevarieerd programma met duidelijk leerpunten 

voor de praktijk. Ik denk bijvoorbeeld aan de indicatie van 

flammazine bij brandwonden, en de misschien 

overgewaardeerde rol van de saturatiemeting bij patienten 

met dyspnoe. De resistentie tegen fusidinezuur, het effect 

van sublinguale immunotherapie, en de behandeling van 

onychomycose waren de andere onderwerpen. 

We kijken alweer uit 

naar de volgende 

wetenschapsdag: 

22 mei 2012. 

28 29 



30 


Opleiders-tweedaagse 2012 

Leuk en leerzaam 

DOOR STIJN DE VRIES, OPLEIDERSCOöRDINATOR HUISARTSOPLEIDING 

Voor de derde keer op rij is er begin februari een tweedaagse 

voor alle (actieve) opleiders geweest. 

Opleiders en staf ontmoetten elkaar in conferentiehotel 

Kapellerput in Heeze. Deze plek wordt door de deelnemers 

gewaardeerd. De locatie geeft ook aan dat we rekening 

houden met het feit een belangrijk deel (42% maar liefst) 

van onze opleiders in Brabant zit. 

De openingslezing werd gegeven door Tim Dornan, 

hoogleraar aan het onderwijsinstituut van de UM. Zijn 

onderwerp was: ‘Reflective learning from workplace 

experience; the role of supervisors’. 

Hoewel het soms lastig was om op de inhoud 

geconcentreerd te blijven vanwege het prachtige Engels 

dat hij sprak, bleek iedereen enthousiast over zijn ideeën 

waaronder de parallel met de meester-gezel relatie uit 

vroegere tijden (een gezel was vroeger een leerling die 

het vak, bijvoorbeeld glasblazer, in de werkplaats van zijn 

meester leerde). Hij had het ook over de relatie tussen de 

hoeveelheid controle (ofwel ruimte) die de aios wil en hoe 

groot de behoefte van de opleider aan controle is. 

Twee quotes: ‘exercise less rather than more control’ en 

‘give feedback including praise’. 

Hierna gingen kleine groepen opleiders (5-6) aan het 

werk met het hoofdthema: de Leercirkel. De verschillende 

kwadranten werden in vier workshops onder de loep 

genomen waarbij in kleine groepen met elkaar geoefend 

kon worden. aios uit praktijken in de buurt waren zo 

vriendelijk om ‘zichzelf te komen spelen’ waardoor het 

oefenen in de buurt kwam van real life. 

De gereedschapskist van de opleider werd aangevuld 

met de ‘Stamppotmethode’: een manier om het klinisch 

redeneren bij de aios te stimuleren. Geïnteresseerden 

kunnen bij mij terecht voor een toelichting. Er was veel 

interesse in de workshop die ging over wat mensen ervan 

kan weerhouden (of niet) om voornemens die ze gemaakt 

hebben uit te voeren. Bruikbaar voor aios, maar ook voor 

opleiders (en stafleden). 

De organisatie had dit jaar voor een radicaal andere invulling 

van het avondprogramma gekozen dan vorig jaar. 

Huisarts Eric Deckers, opleider uit Haelen en buutreedner 

in zijn vrije tijd, liet die avond zien wat hij kon. 

Bij de aanwezigen (met name zij die het konden verstaan) 

viel het programma goed in de smaak. 

Dag 2 is besteed aan het docentenoverleg, de periodieke 

bijeenkomst van de opleiders van een aios-groep waarin 

de focus ligt bij het onderwijsproces van de aios. 

’s Middags was er ‘Post-overleg’ waarbij alle opleiders die 

op dezelfde huisartsenpost dienst doen elkaar troffen. 

De dag werd afgesloten met de ‘Zeepkist’. Hierbij hadden 

3 opleiders de kans om hun collegae te informeren over een 

eigen onderwerp. Roelf Norg besprak de Maastricht 

Studie waar hij als huisartsonderzoeker aan verbonden is, 

Arie de Jong gaf uitleg over de veranderingen in de relatie 

tussen huisartsen en patiënt bezien vanuit de nieuwe Wet 

Cliëntenrechten Zorg en Martin Brassé hield een pleidooi 

voor het volgen door iedere opleider van de oogheelkunde 

(Baggen)cursus. 

In april in Urmond komen we terug op de kernreflecties: 

welke voornemens gemaakt op deze tweedaagse in 

Heeze heb je wel of niet uit kunnen voeren en waarin zat 

hem dat? 

Iedereen is (hopelijk) ‘versterkt’ weer naar huis gegaan, 

waarbij de goede organisatie en logistiek gedaan door 

Huub en Katrien zeker meegespeeld hebben. 

Marieke Kools (GW-er) en Paul Schrijver (HAB) 

Over de grens 

Huisarts in België 

DOOR INGRID VAN DER HEIJDEN, HUISARTSSTAFLID HUISARTSOPLEIDING 

Op 8 november 2011 vond een uitwisseling plaats tussen 

Belgische en Nederlandse aios. 6 Belgische aios deden mee 

aan een terugkomdag op de huisartsopleiding in Maastricht 

en 4 Nederlandse collega’s gingen naar het ‘seminarie’ in 

Diepenbeek. Alle aios en de groepsbegeleiders uit beide 

landen kwamen ’s avonds in Maastricht bijeen voor een 

gezamenlijke evaluatie. 

Onderwijs 

Het grootste verschil werd meteen duidelijk: Belgische 

aios hebben 40 uur terugkomdagonderwijs per jaar. 

Dat wil zeggen dat ze normaal gesproken maar een middag 

per twee weken onderwijs hebben. Ze hebben een drukke 

werkweek en maken lange dagen, het is vaak al moeilijk om 

op tijd te komen voor onderwijs en hierna zullen sommigen 

ook nog huisbezoeken moeten doen. In Belgische 

opleidingspraktijken zou het inplannen van een hele dag 

onderwijs logistieke problemen opleveren. Een aantal 

Belgische aios verbaasde zich over frequentie en duur van 

de terugkomdagen hier. Ze vroegen zich af of de 

Nederlandse aios zichzelf zo niet buitenspel zetten bij de 

patiënten in verband met hun beperkte bereikbaarheid 

en beschikbaarheid voor patiëntenzorg. Daarnaast waren 

ze benieuwd wat de toegevoegde waarde was van zoveel 

onderwijstijd buiten de praktijksetting. Er bestaat in België 

een beperkte relatie tussen de huisartsopleiding en 

universitaire afdelingen huisartsgeneeskunde. 

Diagnostisch landschap 

Belgische aios moeten tijdens het onderwijs om de beurt 

een voorbereide patiëntcasus presenteren. De aios beschrijft 

dan klachten en symptomen, vervolgens uitgebreid het 

diagnostisch landschap en het beleid. Collega-aios stellen 

hierbij kritische vragen ter voorbereiding op het theorieexamen. 

Een andere aios heeft de opdracht een verslag 

ervan te maken. 

Toetsing en beoordeling aios 

Om de 2 tot 3 maanden is er een evaluatie. Driekwart van 

de beoordeling vindt plaats door de opleider, een kwart door 

de onderwijsbegeleider. Er is een verplichte kennistoets in 

het 8 e jaar en in het 9 e jaar worden er twee videoconsulten 

beoordeeld en is er een beoordeling van een 

simulatiepatiëntcontact. Daarnaast moet de aios een 

thesis maken en die verdedigen. 


Meester-gezel 

Belgische aios hebben een 2-jarige huisartsopleiding. Het 

basiscurriculum duurt in België 7 jaar, waarbij ze in het 

laatste jaar al hebben moeten kiezen voor de specialisatie 

huisartsgeneeskunde. Na het basiscurriculum solliciteren ze 

bij een opleidingspraktijk voordat ze kunnen starten met de 

huisartsopleiding. Ze blijven gedurende de 2-jarige opleiding 

meestal verbonden aan dezelfde praktijk en zelfde 

huisartsopleider. In veel gevallen wordt van hen verwacht 

dat ze zich na de opleiding in de praktijk vestigen. 

Ook in België is ruim driekwart van de huisartsen in 

opleiding vrouw en tijdens de opleiding mag eenmalig 

gebruik gemaakt worden van het recht op bevallingsverlof. 

Belgische aios zien vanaf de eerste werkdag zelfstandig 

patiënten. Ze hebben een meester-gezel verhouding met 

hun opleider en ze leren vooral van ‘learning by doing’. 

Er is vaak dagelijks een overleg met de opleider ingepland 

om patiënten te bespreken en een keer per week wordt 

het leerplan besproken. 

Er is een financiële relatie tussen opleiders en aios in België: 

de huisartsopleiders betalen mee aan de salarissen van 

de aios. Ze worden hiervoor grotendeels gecompenseerd. 

Opleiders en HAB’s 

Een opleidercurriculum zoals wij dat kennen, bestaat in 

België niet. Opleiders komen verplicht 3 maal per jaar 

gedurende 3 uur bij elkaar voor een planningsvergadering. 

Er bestaat geen didactische bij- of nascholing specifiek voor 

opleiders. De Belgische onderwijsbegeleider (HAB) werkt 

solistisch. Hij heeft geen secretariële ondersteuning en ook 

geen de collegiale ondersteuning. Hij werkt grotendeels 

in zijn eigen huisartsenpraktijk en doet de planning en 

beoordeling van aios en superviseert eens per twee 

weken het onderwijs. Vier keer per jaar komt de begeleider 

bijeen met collega begeleiders uit de regio voor intervisie 

en het bespreken van probleem-aios. Een keer per jaar 

is er een training en een keer per jaar bezoekt hij de 

opleidingspraktijken. 

Organisatie en financiering van de 

huisartsenzorg 

Het grote verschil in organisatie van huisartsgeneeskunde 

tussen België en Nederland is dat de organisatie in België 

berust op een verrichtingensysteem zonder poortwachterrol 

terwijl men in Nederland een gemengd systeem heeft 


31



van een vergoeding via abonnement en per verrichting, 

met een inschrijving op naam, waarbij de huisarts ook 

een poortwachterfunctie heeft. 1 Toch zegt ongeveer 95% 

van de Belgen over een vaste huisarts te beschikken. 2 

Vlaamse patiënten hebben andere verwachtingen van de 

zorg en de dienstverlening dan Nederlandse. In België 

verwachten patiënten meer van de zorg door de huisarts; 

zo worden in België over het algemeen meer huisbezoeken 

gedaan. 3 Een huisarts heeft gemiddeld 1.000 patiënten in 

zijn praktijk en verdient tussen de 3.000-4.000 euro netto 

per maand. Een aios heeft zo’n 10-15 patiëntencontacten 

(consulten en visites) per dag, gemiddeld wordt er 20 

minuten per consult gereserveerd. 

Remgelden 

De patiënt moet na afloop van het contact met de huisarts 

contant afrekenen met de huisarts. De patiënt kan de 

rekening vervolgens opsturen naar de zorgverzekering en 

krijgt zo’n 75% van het bedrag vergoed. De eigen bijdrage 

(het zogenaamde ‘remgeld’) bedraagt in principe 25%. 

Voor de minstbedeelden bestaat er een speciaal 

terugbetalingssysteem. Er zijn gedifferentieerde tarieven 

voor consult, visite en herhaalrecepten, patiënten al dan 

niet een medisch dossier hebben en voor verrichtingen 

binnen en buiten kantooruren. Telefonische consulten 

worden niet vergoed. De gemiddelde kosten voor een 

consult zijn 23 euro, waarvan 4 euro remgeld. 

Geen assistente 

Het aantal patiëntencontacten per jaar in België is 

vergelijkbaar met dat van Nederland: rond de 4 contacten 

per jaar. Het takenpakket van de Belgische huisarts verschilt 

iets van dat van een Nederlandse huisarts; zo wordt van de 

Belgische huisarts verwacht dat hij gezondheidsattesten 

en ziekbriefjes schrijft. De huisarts heeft vaak geen 

assistente en hij beantwoordt zelf de telefoon. Er vindt geen 

telefonische triage plaats en er is nauwelijks delegatie van 

taken. Een Belgische huisarts kan zelf CT- en MRI-scans 

aanvragen. Over het algemeen wordt de meer complexe 

chronische zorg door specialisten in het ziekenhuis gedaan. 

1 De ontwikkeling van een Belgische zorgleidraad voor huisartsen over 

beslissingen aan het levenseinde Huisarts en Wetenschap, jaargang 

2006, nummer 8:404-410. 

2. Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Gezondheidsenquête 

door middel van een Interview. België, 2004. 

http://www.svh.be/statistiek.htm 

3 Van den Brink-Muinen A, Verhaak PFM, Bensing JM, Bahrs O, Deveugele 

M, et al. Doctor-patient communication in different European 

health care systems: Relevance and performance from the patients’ 

perspective. Patient Educ Couns 2000;39:115-27. 

Grensoverschrijdende zorg 

De begin 2011 in werking getreden EU directive 

‘Grensover schrijdende Zorg’ beschrijft het Europese recht 

op grensoverschrijdende zorg en onderstreept de noodzaak 

patiënten goed hierover te kunnen voorlichten. 

Dit vereist kennis van de basale verschillen in 

gezondheidszorgsystemen en kennis van de sociale kaart. 

De geografische nabijheid en de overeenkomst tussen de 

Vlaamse en Nederlandse taal, maakt dat patiënten al 

regelmatig gebruik maakten van zorg over de grens. 

Uitwisseling tussen Belgische en Nederlandse aios vergroot 

de kennis en begrip van elkaars gezondheidszorgsystemen. 

Import 

Hoewel de gezondheidszorgsystemen van beide landen 

van elkaar verschillen en er een duidelijk verschil in 

opleidingsstructuur is, zijn er ook veel overeenkomsten 

tussen Belgische en Nederlandse huisartsen. De Nederlandse 

aios die het onderwijs hadden bijgewoond, waren 

enthousiast over de casusbespreking, vooral de wijze van 

bespreken van het diagnostisch landschap vonden zij een 

meerwaarde. Het structureel voorbereiden en nabespreken 

van een casus geeft mogelijk verbreding en diepgang aan 

onze spuirondes. 

Exportproducten 

De Belgische aios en HAB’s waren enthousiast over de 

inzet van een GW-er tijdens de terugkomdagen. Het 

spuien en een gezamenlijk lunchmoment om gelegenheid 

te bieden voor informele steun en peer-support, werden 

gewaardeerd. Ook de academische inbedding van de 

huisartsopleiding, het terugkomdagonderwijs in kleine 

groepen en het opleiderscurriculum werden als positieve 

punten genoemd. 

Toekomst 

De aios van beide landen die over de grens waren gegaan, 

waren enthousiaster over de uitwisseling dan de aios die 

thuis bleven. Ter overweging werd gegeven een vrijwillige 

gezamenlijke terugkomdag voor een in opleidingsduur 

gematchte groep aios te organiseren. Daarnaast ook een 

opleideruitwisseling te organiseren. Ook werd geopperd 

structureel mogelijkheid te bieden voor een tweedaagse 

kijkstage over en weer voor een Belgisch-Nederlands aioskoppel 

werkzaam in de grensstreek. 

De kaderhuisarts GGZ 

Expert in zeurpieten en 

paradijsvogels 

DOOR HENDRIK JAN VUNDERINK, HAB, REDACTIELID 

Te gek om los te lopen, een klap van de molenwiek gehad, 

hij heeft ze niet alle vijf op een rijtje, op zijn achterhoofd 

gevallen, en zo meer. 

Allemaal uitdrukkingen om aan te geven, dat iemand 

malloot, geschift, dwaas, gestoord of malend is. 

Er bestaan veel uitdrukkingen, gezegdes en omschrijvingen 

in de Nederlandse taal voor de medemens met een 

psychische aandoening. 

Dit rijke taalaanbod vindt zijn oorzaak ongetwijfeld daarin, 

dat deze aandoeningen relatief veel voorkomen, van alle 

tijden zijn en nogal wat teweeg brengen voor de betrokkene 

en zijn of haar omgeving. 

En meestal wordt er dan ook hulp gezocht, waarbij de 

huisarts bij deze GGZ-problematiek een belangrijke plaats 

inneemt: 20% van het ziekteaanbod in de spreekkamer 

bestaat uit psychische en sociale problematiek. 

Misschien verbaast u dit cijfer niet, maar eigenlijk vind 

ik het wel verbazingwekkend en bewonderenswaardig, 

dat 75% van deze problemen zelfstandig door de huisarts 

worden afgehandeld. 

Voor de overige 25% heeft de huisarts dan vaak nog de 

coördinerende taak in de ketenzorg en in de relatie van de 

patiënt met de gespecialiseerde GGZ. 

Het accent voor de huisarts ligt bij GGZ-problemen 

vooral op het herkennen van signalen en symptomen, de 

communicatie en de psychosociale begeleiding. Er bestaat 

echter een grote interdokter variatie in taakopvatting 

en attitude. 

Die relatieve vrijblijvendheid vindt zijn oorzaak onder 

andere in een onduidelijke taakafbakening tussen 

eerstelijn en gespecialiseerde GGZ, te weinig specifieke 

deskundigheid en een nogal karig nascholingsaanbod. 

Er bestaat dus behoefte aan een nieuwe plaatsbepaling 

en invulling van de rol van de huisarts inzake 

GGZ-problematiek. 

Mede daarom is in 2006 de opleiding tot Kaderhuisarts 

GGZ van de grond getild. 

Deze kaderhuisartsen hebben natuurlijk een meer dan 

gemiddelde inhoudelijke deskundigheid op het gebied 

van de psychopathologie, maar moeten ook functioneel 


32 33 

Priska Israel 

vaardig zijn om te kunnen adviseren, organiseren, 

onderhandelen en implementeren. 

Met die competenties zijn zij actief bij consultatie, 

nascholing, onderwijs en samenwerkingsprojecten. 

In het 2 e jaar van de opleiding tot huisarts neemt het 

3-maands blok Psychische Zorg al lang een belangrijke 

plaats in. De aios lopen 4 dagen per week stage in een 

GGZ-instelling en hebben 1 keer per week een terugkomdag 

op het opleidingsinstituut. 

Eén van de groepsbegeleiders op die terugkomdagen is 

Priska Israel, huisarts in Maastricht. 

Om haar specifieke deskundigheid ten behoeve van het 

onderwijs op te vijzelen, volgde zij de kaderopleiding, en 

sloot die onlangs met succes af. 

Naast de al genoemde competenties ziet zij in de rigoureuze 

bezuinigingen in de geestelijke gezondheidszorg een fors 

toegenomen belang van de huisarts met deze bijzondere 

bekwaamheid. 

In plaats van 8 worden nog maar 5 sessies bij de 

1 e -lijnspsycholoog vergoed die in plaats van 10 nu 20 euro 

eigen bijdrage vergen. De eigen bijdrage voor de 2 e -lijns 

GGZ is maar liefst 200 euro! 

Dat betekent onvermijdelijk meer werk voor de huisarts 

die daarvoor met name over meer diagnostische 

vaardigheid zal moeten beschikken. 

De POH-GGZ is daarbij een onmisbare kracht, maar helaas 

is het financiële draadje voor deze voorziening inmiddels 

ook van zijde. 

De kaderhuisartsen kunnen in deze onzekere tijden een 

belangrijke ondersteunende rol spelen. 

Streven is, dat elke huisartsenregio over een huisartsexpert 

op GGZ-terrein kan beschikken. 

Die kan dan ondersteunen bij diagnostiek, begeleiding, 

indicatiestelling en behandelings- en verwijsmogelijkheden. 

Behandelen is overigens niet een kerntaak voor de huisarts, 

al was het alleen maar vanwege de tijd die daarmee 

gemoeid is. 

De opleiding tot kaderhuisarts GGZ is uitgespreid over 2 jaar. 

Naast alle opgedane en geleerde kennis en vaardigheden 

leverde het Priska Israel in haar eigen werk ook op, dat zij 

de omgang met de patiënten met somatisch onverklaarde 




lichamelijk klachten (SOLK), de zogenaamde zeurpieten, 

veel minder moeilijk is gaan vinden, en dat haar 

nieuwsgierigheid naar iemands motivering om bepaald 

gedrag niet te veranderen, nog verder is toegenomen. 

Analoog aan de DiHag, de vereniging van kaderhuisartsen 

diabetes, is nu ook de PsyHag opgericht. 

De jaarlijkse verenigingsbijeenkomst wordt gedurende 

enkele dagen in Frankrijk gehouden, en dat is ook nog een 

aardige spin-off van de opleiding. 

Er zijn nog veel kaderhuisartsen GGZ nodig, niet in het 

minst nu door het huidige bezuinigings-, hervormings-, 

Puntig 

Writer’s Block 

DOOR FELIX PUNT, GEDRAGSWETENSCHAPPER HUISARTSOPLEIDING 

Writer’s Block: een aandoening in vele gradaties. In milde 

vorm kennen we het sinterklaasgedicht dat maar niet 

lukken wil. Ernstiger is het als de voorbereiding van een 

lezing maar niet vlotten wil. Ik had ooit een baan waar ik in 

nood altijd kon putten uit zogenaamde ‘preektijdschriften’ 

(neen, er ís niets nieuws onder de zon). Maar het beste 

praatje verzon ik daar eens ter plekke en spontaan. 

‘Maar zo begin je toch geen column over excelleren!’, riep 

ik zojuist tegen mijzelf. Ik had mij voorgenomen om over 

mijn promotieonderzoek te gaan schrijven. Op gebruikelijke 

wijze had ik een week geleden spitse ideeën en gedachten 

verzameld om vervolgens broeds en uiteindelijk 

hoogzwanger vandaag een mooi schrijfsel te gaan 

produceren. Maar niets, nada, mijn schoot blijft dor. En 

ik zucht hier nu achter mijn laptop en denk: ‘Zouden ook 

excellente artsen het wel eens niet weten?’ 

Vanaf december jl. onderzoek ik hoe we via onderwijs en 

praktijkbegeleiding méér aios tot professioneel excelleren 

kunnen bewegen, dan nu op spontane wijze gebeurt. Een 

uitermate boeiende en spannende aangelegenheid, niet 

in het minst vanwege het feit dat er nagenoeg niets is 

geschreven over uitblinken in relatie tot de huisartsenij. 

Überhaupt komt excelleren er in de medische literatuur 

bekaaid vanaf en lijkt men vooral geïnteresseerd in de 

gemiddeld-goede student en het kunnen wegvangen, 

waar nodig, van de ónprofessionaliteit. Maar dat is 

eigenlijk heel erg jammer. 

De excellente aios is immers de voortrekker van morgen 

en hij of zij is het plezierige pareltje in een cultuur die nog 

steeds vooral rond zesjes is opgebouwd. In dat laatste 

komt overigens langzaam wel wat verandering. Zo investeert 

ombuigings- of ander ondoordacht beleid steeds meer 

mensen losgeslagen rondlopen die daar eigenlijk te gek 

voor zijn. Want uiteindelijk is de huisarts het laatste 

vangnet in de zorg voor patiënten die dan onvermijdelijk 

vastlopen. 

Graag geef ik u dan nog mee, dat verse kaderhuisarts 

Priska Israel de opleiding ziet als optimale burn-out 

preventie: zeurpieten blijken ineens paradijsvogels. 

Enthousiast geworden? www.chbb.nl 

de overheid tegenwoordig in excelleren binnen het 

voortgezet en hoger onderwijs. Als zodanig sluit mijn 

onderzoek naar de postgraduate fase daar waarschijnlijk 

goed op aan. 

Wat heb ik in vier maanden ontdekt? Ik stuit op allerlei 

mooie definities van professionaliteit, opgesteld door 

geleerde commissies die (vooral) hun ideaal op papier 

hebben gezet. Ik merk op dat opleidingen hun eigen 

studenten graag ‘excellent’ noemen terwijl het in feite 

voldoendes betreft (ongeveer zoals veel ouders momenteel 

hun kind de hemel in prijzen). Een belangrijke rol binnen 

excelleren is waarschijnlijk weggelegd voor de zogenaamde 

(van de beroepsspecifieke te onderscheiden) generieke 

competenties, waardoor ik ook zal gaan lenen bij andere 

beroepsvelden, zoals: de arbeid- en organisatiepsychologie. 

Het competentiemodel is overigens niet zaligmakend, 

zoals je een pianist ook niet slechts meet naar de loopjes 

die hij presteert. En hangt iemands excelleren samen met 

zijn publiekelijk succes? Een boeiende optie die impliceert 

dat een Vincent van Gogh vooral postuum maar niet bij 

leven excelleert. 

U ziet: ik ben er nog niet uit. En het is ook maar de vraag 

of datgene wat ik geschreven vind, zomaar van toepassing 

is op het Nederlandse huisartsenland. Ik voorzie dus ook 

een kwalitatieve ronde langs opleiders waarbij een van 

de vragen zal zijn: wat beschouwt ú nu als excellent? 

Mogelijk dat u het aanvankelijk even niet weet. Maar 

even later komen de antwoorden wel – ter plekke en 

spontaan. 

Oefenen voor dokter 

‘Dus jij bent de coassistent?’ 

DOOR SOPHIE VAN DER VOORT, EERSTEJAARS AIOS 

Als coassistent keek ik uit naar de tijd dat ik écht dokter 

zou zijn. Een eind aan het tijdperk van verwarring rondom 

mijn functie en scepsis over mijn capaciteiten. Een huisarts 

in opleiding, volwaardig arts in bezit van een BIG-registratie, 

heeft daar toch geen last meer van? Helaas is het 

tegendeel waar. 

Het zijn de opmerkingen aan het eind van een consult 

die me daar bij tijden op wijzen. Vooral vrouwen van 

middelbare leeftijd die hun (schoon)moeders begeleiden 

lijken er een sport van te maken: ‘En wanneer ben je écht 

dokter?’, ‘Hoe lang duurt je stage nog?’, ‘Dus jij bent de 

coassistent?’ 

Stuk voor stuk aardig bedoeld, maar behoorlijk 

ongemakkelijk. Bij stagiaires verwachten ze dat je hun 

‘echte huisarts’ erbij roept voor de bepaling van het 

uiteindelijk beleid. Als ik dit dan niet doe moet ik voor mijn 

gevoel alles uit de kast trekken om ze te overtuigen van 

mijn visie en voorstel. Behoorlijk vermoeiend. 

Toppunt was tijdens een dienst waarin mijn opleider en 

ik een spoedvisite aflegden bij een man met pijn op de 

borst. Ik leidde het consult en mijn opleider observeerde. 

We konden een acuut coronair syndroom niet uitsluiten 

dus bestelde ik een ambulance. De vrouw en dochter van 

patiënt leken totaal geen besef te hebben van de ernst 

van de situatie en dus werd er vrolijk gekwebbeld. Het 

viel hen natuurlijk op dat we met twee man sterk waren 

en dus werd gevraagd naar mijn functie. 

‘Huisarts in opleiding’ werd al snel geïnterpreteerd als 

coassistent, waarop moeder opmerkte: ‘goh dat is wel 


leuk hè, zo kun je goed oefenen’. De familie was de 

nuchterheid zelf, dus om hun woorden over te nemen: 

inderdaad ideaal oefenmateriaal. Maar een beetje 

welopgevoede arts beschouwt zijn patiënt natuurlijk 

nooit en te nimmer als fantoompop (met alle respect 

voor Resusci-Anne). 

Weer goed bedoeld maar ook hier had ik het idee niet 

serieus genomen te worden. Ik voelde me een stagiaire 

die onder het – lees wel; nauwléttende – oog van haar 

supervisor mocht handelen. Met enige bewijsdrang wilde 

ik dit ontkrachten door infuus vakkundig in te brengen. 

Helaas mislukte dat. Gelukkig bleef ‘nuchtere dochter’ 

stug TV kijken terwijl de ambulance inmiddels arriveerde, 

dat leidde de aandacht een beetje af. 

Ik kwam binnen als arts maar droop af als coassistent. 

Ik vind het lastig om te gaan met de verwarring rond mijn 

functie. Ook al sta ik nog aan het begin van mijn leercurve, 

ik wil voor volwaardig worden aangezien. Soms krijg ik de 

neiging in de verdediging te schieten in een situatie als 

eerder beschreven. Maar ‘ik ben al dokter hoor’ staat ook 

zo coassistenterig. 

Moet ik mezelf wellicht anders introduceren? Ik stel me 

vaak voor met mijn voor- en achternaam of ‘huisarts in 

opleiding’. Ook al mag ik mezelf dokter noemen, ik krijg 

het D-woord vaak moeilijk over mijn lippen. Terwijl ik 

schreeuw om erkenning als arts, moet ik me misschien 

dus eerst afvragen of ik mezelf wel duidelijk genoeg als 

arts presenteer. 

Neem ik mezélf wel serieus als arts? 

Een korte zelfanalyse doet vermoeden dat ik mijn functie 

misschien bewust vaag omschrijf, omdat ik hem soms 

toch ook in mijn voordeel gebruik. Er zijn nog talloze 

momenten waarop ik er zelfstandig niet helemaal uitkom 

en ik de opleider om advies vraag. Dan is het fijn om je 

even te kunnen verschuilen achter je opleiding; je hóeft 

nog niet alles te weten. Zeker wanneer een patiënt mij 

de les leest met zijn gegoogelde (en helaas correcte) 

informatie, ben ik lekker nog even de huisarts in opleiding 

die nog 2,5 jaar stage moet lopen, dan pas écht huisarts 

is, en die nog héél veel moet oefenen. 

34 35 


36 

Op één Lijn is een uitgave van: 

Vakgroep Huisartsgeneeskunde FHML 

Maastricht University 

Postbus 616 

6200 MD Maastricht 

op1lijn@hag.unimaas.nl 

Based in Europe, focused on the world. Maastricht University is 

a stimulating environment. Where research and teaching are 

complementary. Where innovation is our focus. Where talent 

can flourish. A truly student oriented research university.

Op één Lijn 42 - Huisartsgeneeskunde

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?