Analyseschema Caesars Oorlog in Gallië - CelticBritain.net

Analyseschema 

Caesars Oorlog in Gallië 

Bron: Caesar, C.J. & Hirtius, A., “Oorlog in Gallië & Aulus Hirtius’ Aanvulling op Caesars 

Oorlog in Gallië”, vert. Vincent Hunink (Amsterdam 1997)

Inhoudsopgave 

Religie blz. 3-4 

Priesters blz. 3 

Offeren blz. 3 

Goden blz. 3 

Overige blz. 3-4 

Oorlog blz. 5-15 

Tactiek blz. 5-10 

Eenheden blz. 10-13 

Huurlingen blz. 13 


Keltische samenleving blz. 16-22 

Klassen blz. 16-18 

Recht blz. 18-19 

Zwakkeren blz. 19 

Huisvesting blz. 19-20 

Uiterlijk blz. 20 

Beroepen blz. 20-21 


Keltische politiek blz. 23-31 

Kelten onderling blz. 23-27 

Romeinen blz. 27-30 

Germanen blz. 30-31 

Overige blz. 31

Keltische religie 

Onderdeel Deel Jaar Stam Vermelding 

Priesters VI, 13- 

16 

VI, 13- 

16 

VI, 13- 

16 

VI, 13- 

16 

VI, 13- 

16 

VI, 13- 

16 

VI, 17- 

21 

Offeren VI, 13- 

16 

VI, 17- 

21 

VI, 17- 

21 

53 BC Galliërs Druïden leiden godsdienst, zorgen voor 

offeren eng even uitleg aan religieuze 

zaken. Hebben veel leerlingen. 

53 BC Galliërs Een druïde aan het hoofd. Na dood 

opperdruïde krijgt de beste de leiding, bij 

meerdere goeden wordt gestreden door 

stemming onder druïden of door middel 

van wapens. 

53 BC Galliërs Leer druïden stamt volgens hen uit 

Brittannië. 

53 BC Galliërs Leerlingdruïden gaan naar Brittannië om 

de materie van hun leer heel precies te 

begrijpen. 

53 BC Galliërs Druïden leren veel verzen uit hun hoofd, 

niets wordt op schrift gesteld, zodat leer 

niet bekend wordt bij het volk en ze hun 

geheugen blijven trainen. 

53 BC Galliërs Sommigen blijven 20 jaar lang in de leer. 

53 BC Galliërs Druïden helpen bij offeren. 

53 BC Galliërs Offeren erg belangrijk. 

53 BC Galliërs Beloven bij ziekte mensenoffers, omdat 

goden niet worden verzoend, tenzij het 

ene leven voor het ander gegeven wordt. 

53 BC Galliërs Mensenoffers soms openbaar, sommige 

stammen maken grote poppen met 

armen van rijsthout, die ze in brand 

steken met levende mensen erin. Het 

liefst betrapte dieven, rovers of andere 

misdadigers, dat is de goden het meest 

welgevallig, maar anders onschuldigen. 

53 BC Galliërs Offeren dieren. 

Goden 

VI, 17- 

21 

VI, 17- 53 BC Galliërs Vereren vooral ‘Mercurius’ als god van 

21 

kunst, wegwijzer, reizigers , winst en 

handel; daarna ‘Apollo’ (ziekteverdrijver), 

‘Minerva’ (ambachten), ‘Jupiter’ (hemel) 

en Mars (oorlog) 

VI, 17- 53 BC Galliërs Zegen groot deel buit van een 

21 

beslissende slag aan Mars toe. 

VI, 17- 53 BC Galliërs Noemen zich nakomeling van de god van 

21 

de onderwereld, leer overgeleverd door 

druïden. Meten daarom ook het aantal 

nachten ipv dagen, eerst komt de nacht 

en dan de dag. 

Overige VI, 13- 53 BC Galliërs Geloof in reïncarnatie.

16 

VI, 13- 

16 

VI, 13- 

16 

VI, 17- 

21 

53 BC Galliërs Uiteenzettingen over (baan van) sterren, 

grootte van heelal en aarde, natuur en 

macht / invloed van onsterfelijke goden. 

53 BC Galliërs In de ban van godsdienst. 

53 BC Galliërs Laten zich begraven met alles waar ze 

aan waren gehecht, wat wordt verbrand. 

Vroeger zelfs samen met favoriete slaven 

gecremeerd.

Keltische oorlogvoering 


Tactiek I, 11-14 58 BC Helvetiërs Willen eerlijk vechten 

I, 15-17 58 BC Helvetiërs Nemen gijzelaars voor behoud 

vrede. 

I, 15-17 58 BC Helvetiërs Proberen vijanden uit te dagen 

aan te vallen. 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs Grote aantallen. 

II, 7-10 57 BC Galliërs en 

Belgen 

Dezelfde manier van belegering: 

stenen naar de muren gooien, 

wanneer die vrij zijn van 

verdedigers maken ze een 

schilddak, zetten de poort in 

brand en ondergraven de muur. 

II, 15-19 57 BC Nerviërs Maken hagen van afgetopte jonge 

bomen en doornstruiken tegen 

cavalerie. 

II, 20-23 57 BC Nerviërs Doen stormloop. 

II, 20-23 57 BC Nerviërs Zijn erg snel. 

II, 28-31 57 BC Nerviërs Vechten bovenop de lijken van 

gesneuvelden. 

II, 28-31 57 BC Atuatuci Doen uitvallen naar belegeraars 

totdat dezen een wal hebben 

III, 3-6 56 BC Seduni en 

Veragri 

gebouwd. 

Blokkeren wegen voor voorraden. 


Veragri 

Gebruiken reserves. 

III, 3-6 56 BC Seduni en Halen palissaden omver en maken 

Veragri gracht dicht. 

III, 11-14 56 BC Veneti Toegang tot steden moeilijk: bij eb 

loopt schip vast, bij vloed te voet 

niet bereikbaar. 

III, 19-21 56 BC Sotiates Hinderlaag met infanterie. 

III, 19-21 56 BC Sotiates Doen uitvallen en proberen wal en 

schutdaken te ondergraven. 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Romeinse tactiek overgenomen. 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Kracht in grote aantallen. 

III, 27-29 56 BC Aquitaniërs Vluchten wanneer de situatie 

hopeloos is. 

III, 27-29 56 BC Menapii en 

Morini 

Gebruik guerrillatechnieken 

III, 27-29 56 BC Menapii en 

Morini 

Hinderlaag. 

IV, 27-30 56 BC Britten Gaan met paarden het water in. 

IV, 27-30 56 BC Britten Vallen te paard in het water aan. 

IV, 27-30 56 BC Britten Hergroeperen vrij snel. 

IV, 31-35 56 BC Britten Hinderlaag met speren. 

IV, 31-35 56 BC Britten Tactiek strijdwagens: rijden van

alle kanten rond en werpen 

projectielen, brengen vijand in 

verwarring met paarden en 

geknars van wielen, springen uit 

hun wagens wanner ze bij de 

ruiterdrommen zijn en vechten te 

voet. Menners gaan naar rand 

slagveld. Strijders keren via 

disselboom terug in de wegen. 

V, 10-12 54 BC Britten Versterkten natuurlijke 

versterkingen als vesting, met 

hoop bomen die de toegangen 

verspert. 

V, 10-12 54 BC Britten Binden in kleine groepjes de strijd 

aan. 

V, 13-17 54 BC Britten Verschuilen zich in bossen. 

V, 13-17 54 BC Britten Breken centrum en kunnen zonder 

schade terugtrekken. 

V, 13-17 54 BC Britten Wijken opzettelijk terug en 

springen dan van strijdwagens 

wanneer Romeinse ruiterij ver 

genoeg van het legioen af was. 

V, 13-17 54 BC Britten Strijden in losse groepjes, maar 

kunnen ook massaal aanvallen. 

V, 13-17 54 BC Britten Hebben reserves. 

V, 18-22 54 BC Britten Verdedigen rivieroever en rivier 

met opstaande, scherpe paaltjes. 

V, 18-22 54 BC Britten Verbergen zich in terrein. 

V, 18-22 54 BC Britten Drijven vee en mensen de bossen 

in. 

V, 18-22 54 BC Britten Vallen ruiters aan met wagens 

wanneer die de akkers plunderen. 

V, 18-22 54 BC Britten Gebruiken het terrein. 

V, 18-22 54 BC Britten Versterken stuk slecht toegankelijk 

bos met wal en gracht. 

V, 26-29 54 BC Galliërs Maken zich met luid geschreeuw 

kenbaar. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Hinderlaag in de bossen vanaf 

twee kanten. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Vermoorden bevelhebber bij 

onderhandeling. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Schreeuwen wanneer ze 

V, 38-41 54 BC Eburonen, 

Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

gewonnen hebben. 

Gooien Romeinse gracht dicht. 

Nemen belegeringstactiek 

Romeinen over, geleerd door 

krijgsgevangenen. 

Belegering met wal en gracht.

V, 42-44 54 BC 

Atuatuci. 

Eburonen, 

Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Luid geschreeuw. 

Gaan belegeringstoren niet uit. 

Beschermen de doden. 

Omsingelen klein aantal vijanden. 

Gebruiken verkenners. 

Heffen belegering op na bericht 

naderend leger. 

Hebben slagorde. 

V,54-56 54 BC Treveren Nemen ballingen en 

veroordeelden op. 

V, 57-58 54 BC Treveren Plunderen akkers. 

V, 57-58 54 BC Treveren Proberen vijand uit te dagen met 

beledigingen. 

VI, 3-6 53 BC Menapii Vertrouwen op terrein. 

VI, 7-9 53 BC Treveren Vuren elkaar aan. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Door geloof in reïncarnatie 

dapper, want doodsangst speelt 

geen rol. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Een leider boven verschillende 

stammen. 

VII, 3-5 52 BC Bituriges en Omsingelen 

Arveniërs 

VII, 11-14 52 BC Galliërs Cavalerie rijdt voor echte leger uit. 

VII, 11-14 52 BC Galliërs Proberen foeragering en 

graantoevoer te verhinderen. 

VII, 15-17 52 BC Bituriges Steken eigen dorpen, hoeven en 

steden in brand. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Hinderlaag. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Troepen op hoger gelegen gebied, 

waarvandaan ze de vijand willen 

bestoken. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Stellen zich groepsgewijs per stam 

op. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Maar een commandant bij een 

heel leger. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Gebruiken slaven als ‘legionairs’ 

om moreel mensen op te krikken.

VII, 21-24 52 BC Galliërs Draaien met strikken breekijzers 

weg en trekken die naar binnen 

met katrollen. 

VII, 21-24 52 BC Galliërs Ondergraven wal met gangen. 

VII, 21-24 52 BC Bituriges Vallen ook ’s nachts aan. 

VII, 21-24 52 BC Bituriges Proberen bouw 

belegeringswerktuigen te 

belemmeren. 

VII, 21-24 52 BC Galliërs Stadsmuur bestaat uit verticale 

balken, aan stadszijde verbonden 

door dwarsbalken en bedekt met 

aarde. Ruimte tussen balken 

opgevuld met stenen. Daarna nog 

een laag, op dezelfde manier, met 

balken tussen keien vorige laag 

geklemd, totdat muur hoog 

genoeg is. Bescherming tegen 

zowel brand als stormram. 

VII, 21-24 52 BC Bituriges Steken belegeringswal van 

onderen met gangen in brand. 

VII, 21-24 52 BC Bituriges Twee aanvallen tegelijk uit twee 

poorten. 

VII, 21-24 52 BC Bituriges Gooien brandbaar spul en fakkels 

op de dam om hem af te laten 

branden. 

VII, 25-29 52 BC Bituriges Vechten in groepen, ene groep 

lost andere af. 

VII, 25-29 52 BC Bituriges Vervangen gesneuvelden 

onmiddellijk. 

VII, 25-29 52 BC Bituriges Willen stad uit vluchten wanneer 

de hoop verloren is. 

VII, 25-29 52 BC Bituriges Wigformatie op open plekken 

stad. 

VII, 25-29 52 BC Bituriges Verlaten de muur voor de 

verdediging. 

VII, 25-29 52 BC Galliërs Voeren ontsnapte vluchtelingen ’s 

nachts in groepjes af door angst 

voor muiterij. 

VII, 30-33 52 BC Galliërs Versterken kamp 

normaalgesproken niet. 

VII, 30-33 52 BC Galliërs Verschansen zich in moeras en 

bossen. 

VII, 34-36 52 BC Galliërs Breken bruggen af om te 

voorkomen dat de vijand 

oversteekt. 

VII, 34-36 52 BC Galliërs Eenheden ingedeeld per stam. 

VII, 34-36 52 BC Galliërs Leider laat zich adviseren door 

stamhoofden. 

VII, 37-39 52 BC Haeduers Hangen vals verhaal op om leger 

over te halen zich aan te sluiten bij 

de opstand.

VII, 40-43 52 BC Galliërs Verse troepen lossen vermoeide 

af. 

VII, 40-43 52 BC Haeduers Zeggen dat misdaden niet waren 

goedgekeurd door leiding, maar 

smeden ondertussen 

oorlogsplannen. 

VII, 44-47 52 BC Galliërs Veel Galliërs in een leger. 

VII, 44-47 52 BC Galliërs Groepen allen samen om een 

belangrijke plek te verdedigen. 

VII, 44-47 52 BC Galliërs Bouwen dikke muur van keien om 

aanval vijand af te stuiten. 

VII, 48-50 52 BC Galliërs Vertrouwen op positie en 

aantallen. 

VII, 48-50 52 BC Galliërs Achtervolgen na overwinning. 

VII, 48-50 52 BC Galliërs Vrouwen laten hun uitgespreide 

haren en hun kinderen zien (om 

mannen aan te moedigen?) 

VII, 56-59 52 BC Galliërs Leger van verschillende stammen 

bij elkaar, een iemand heeft de 

leiding. 

VII, 56-59 52 BC Galliërs Verschuilen zich in moerassen. 

VII, 56-59 52 BC Senones Breken brug af tegen overtocht 

vijand. 

VII, 56-59 52 BC Galliërs Splitsen leger in drieën wanneer 

ze denken dat de vijand dat ook 

heeft gedaan. 

VII, 64-66 52 BC Galliërs Vluchten bossen en bergen in. 

VII, 64-66 52 BC Haeduers Dreigen gijzelaars terecht te 

stellen om stammen bij hen te 

laten aansluiten. 

VII, 64-66 52 BC Galliërs Blokkeren met cavalerie Romeinse 

voorraden. 

VII,64-66 52 BC Galliërs Maken gewas onbruikbaar en 

steken hoeven in brand. 

VII, 64-66 52 BC Allobrogen Beschermen grenzen met veel 

wachtposten. 

VII, 64-66 52 BC Galliërs Blokkeren wegen. 

VII, 64-66 52 BC Galliërs Verdeeld over drie kampen. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Cavalerie verdeeld in drieën: twee 

flanken en centrum. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Achtervolgen vluchtelingen. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Opstelling infanterie bij rivier. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Een aanvoerder infanterie en een 

aanvoerder cavalerie. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Maken lemen muur en gracht ter 

bescherming van het kamp. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Vallen ’s nachts aan. 

VII, 71-73 52 BC Galliërs Grote aantallen, maar daardoor 

komen ze in verdrukking. 

VII, 71-73 52 BC Mandubii Smalle poorten in stadsmuur. 

VII, 71-73 52 BC Galliërs Cavalerie probeert te voet weg te

vluchten. 

VII, 71-73 52 BC Galliërs Sturen ’s nachts cavalerie weg om 

stammen te verzamelen. 

VII, 71-73 52 BC Galliërs Uitval via verschillende poorten. 

VII, 71-73 52 BC Galliërs Worden eerder gedood dan 

krijgsgevangen gemaakt. 

VII, 71-77 52 BC Galliërs Opperbevel gedeeld door vier 

man, geadviseerd door 

vertegenwoordigers van elke 

stam. 

VII, 71-77 52 BC Galliërs Na opraken graan verdeeld: 

overgave of uitval? Uitval verdient 

de voorkeur. 

VII, 78-80 52 BC Galliërs Bezetten heuvel en hoger gelegen 

gebied. 

VII, 78-80 52 BC Galliërs Maken gracht dicht met 

takkenbossen en aarde. 

VII, 78-80 52 BC Galliërs Plaatsen tussen ruiters hier en 

daar boogschutters en lichte 

infanterie voor hulp aan eigen 

troepen en afslaan 

ruiteraanvallen. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Schreeuwen en joelen om troepen 

aan te moedigen. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Maken horden, ladders en ijzeren 

haken tegen belegeringsmuur. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Vallen ’s nachts aan. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Maken eigen troepen met 

geschreeuw duidelijk dat ze er 

zijn. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Gebruiken trompetten voor 

signalen (carnyces?) 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Gebruiken terrein. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Cavalerie valt schansen aan. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Aanval op meerdere plekken. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Gebruiken horden, staken, 

schutdaken en breekijzers voor 

uitval. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Schreeuwen tijdens vechten. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Gebruiken schilddak om nabij te 

komen. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Vermoeide troepen worden 

afgelost door verse. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Gooien aarde op schanswerk voor 

beklimming. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Dempen gracht met aarde en 

horden, maken bres in muur met 

breekijzer. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Schreeuwen. 

Eenheden I, 15-17 58 BC Helvetiërs (Kleine) cavaleriedivisie. 

I, 15-17 58 BC Helvetiërs Gebruiken werpspiesen en speren.

I, 21-25 58 BC Helvetiërs Gebruiken falanxformatie. 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs Hebben schilden. 

I, 29-31 58 BC Haeduers Cavalerie. 

II, 7-10 57 BC Belgen Cavalerie 

II, 11-14 57 BC Belgen Geen duidelijke orde of gezag. 

II, 15-19 57 BC Nerviërs (Bijna) geen cavalerie. 

II, 3-6 57 BC Seduni en Werpen stenen en werpspiesen. 

Veragri 

II, 28-31 57 BC Nerviërs Werpen projectielen 

III, 7-10 56 BC Veneti Goede scheepvaart. 

III, 7-10 56 BC Veneti Bekend met terrein en zee. 

III, 11-14 56 BC Veneti Veel schepen met vlakke kiel en 

hoge stevens, gemaakt van 

hardhout, roeibanken van dikken 

balken vastgezet met ijzeren 

bouten, anker vast met ijzeren 

ketting en zeilen van een soort 

zeemleer, bijna onneembaar voor 

III, 11-14 

en 15-18 

Romeinen. 

56 BC Veneti Ongeveer 220 oorlogsschepen met 

alle mogelijke wapens, moesten 

het van hun zeilen hebben. 

III, 15-18 56 BC Veneti Afhankelijk van de vloot. 

III, 19-21 56 BC Unelli, 

Aulerci, 

Eburovices 

en Lexovii 

Onervaren. 

III, 19-21 56 BC Sotiates Sterke cavalerie. 

III, 22-26 56 BC Sotiates Elite-infanterie: soldurii. 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Gebruiken werpsperen 

IV, 23-26 55 BC Britten Vechten meestal met 

wapenstrijders. 

IV, 23-26 55 BC Britten Cavalerie. 

IV, 23-26 55 BC Britten Gebruiken projectielen om te 

gooien. 

IV, 31-35 55 BC Britten Kunnen op hellend terrein 

galopperende paarden keren. 

V, 2-6 54 BC Treveren Sterkste cavalerie van Gallië en 

aanzienlijk wat infanterie. 

V, 7-9 54 BC Haeduers Cavalerie. 

V, 10-12 54 BC Britten Cavalerie en strijdwagens. 

V, 13-17 54 BC Britten Cavalerie en wagenstrijders 

V, 13-17 54 BC Britten Licht bewapend. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Gebruiken werpsperen. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Lichte wapens. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Trainen dagelijks. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Gebruiken slingeraars. 

V, 38-41 54 BC Eburonen Schreeuwen wanneer ze 

gewonnen hebben. 

V, 42-44 54 BC Eburonen, Slingers met gloeiende kogels van

Nerviërs en kneedbare klei, gloeiende 

Atuatuci werpspiesen. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Gooien projectielen. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Hebben infanterie. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Hebben zwaarden. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Schild en werpspiesen. 

V,45-49 54 BC Treveren Infanterie en cavalerie. 

V, 50-53 54 BC Eburonen en 

Atuatuci 

Cavalerie. 

V, 50-53 54 BC Nerviërs, 

Eburonen en 

Atuatuci 

Gooien projectielen. 

V, 57-58 54 BC Treveren Cavalerie. 

V, 57-58 54 BC Treveren Ruiters die speren gooien. 

VI, 3-6 53 BC Senones Cavalerie. 

VI, 7-9 53 BC Treveren Veel infanterie en cavalerie. 

VI, 35-37 53 BC Eburonen Lijfwacht van maar vier ruiters. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Elke stam kon eigen wapens 

maken. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Vooral aandacht voor cavalerie. 

VII, 3-5 52 BC Haeduers Infanterie en cavalerie. 

VII, 11-14 52 BC Arveniërs Hebben cavalerie. 

VII, 11-14 52 BC Galliërs Veel cavalerie. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Cavalerie en licht gewapende 

infanterie, die gewend is tegen 

ruiters te vechten. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Vrachtkarren gaan mee met leger. 

VII, 30-33 52 BC Galliërs Veel boogschutters. 

VII, 34-36 52 BC Haeduers Cavalerie en infanterie. 

VII, 34-36 52 BC Galliërs Gebruiken verkenners. 

VII, 34-36 52 BC Galliërs Gevecht met ruiters en 

boogschutters ertussen. 

VII, 40-43 52 BC Galliërs Gebruiken projectielen en pijlen. 

VII, 48-50 52 BC Arveniërs Ruiters. 

VII, 60-63 52 BC Galliërs Hebben verkenners. 

VII, 64-66 52 BC Segusiavi Hebben infanterie. 

VII, 64-66 52 BC Galliërs Cavalerie sterker dan Romeinse 

cavalerie. 

VII, 64-66 52 BC Galliërs Cavalerie heeft meerdere 

aanvoerders. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Vertrouwen het meest op 

cavalerie, zonder dit niet veel

VII, 67-70 52 BC Galliërs 

waard. 

Infanterie. 

VII, 67-70 52 BC Galliërs Werpen speren. 

VII, 74-77 52 BC Galliërs Hebben veel infanterie, maar 

cavalerie is sterker. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Gebruiken, pijlen, slingers en 

stenen en gooien horden. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Hebben veel speren. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Verkenners. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Gooien lansen en gebruiken 

schilden. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Gooien projectielen. 

Huurlingen I, 15-17 58 BC Haeduers en Leveren cavalerie aan Romeins 

bondgenoten leger. 

I, 18-20 58 BC Haeduers Leveren cavalerie aan Rome. 

I, 21-25 58 BC Galliërs Gallische cavalerie in Romeins 

legioen 

II, 15-17 57 BC Belgen en Belgen leveren hulptroepen aan 

Haeduers Haeduers. 

III, 7-10 56 BC Britten en 

Galliërs 

Britten komen Galliërs te hulp. 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Noord-Spaanse hulptroepen en 

commandanten bij Aquitaniërs. 

IV, 3-7 55 BC Galliërs Leveren paarden aan Romeinen 

IV, 13-16 55 BC Aquitaniërs Ruiters in Romeins leger. 

IV, 20-22 55 BC Britten en Britten boden bij bijna alle 

Galliërs opstanden hulp aan de Galliërs. 

V, 2-6 54 BC Galliërs Gallische cavalerie in Romeins 

leger. 

V,45-49 54 BC Galliërs Gallische ruiters in Romeins 

legioen. 

V,54-56 54 BC Treveren Halen paarden bij buurstammen. 

V, 57-58 54 BC Galliërs Gallische ruiters bij Romeins 

legioen. 

VI, 3-6 53 BC Galliërs Caesar eist van alle stammen 

ruiters. 

VI, 3-6 53 BC Galliërs Gallische ruiters in Romeins 

legioen. 

VI, 42-44 53 BC Galliërs Gallische cavalerie in Romeins 

leger. 

VII, 37-39 52 BC Haeduers Leveren 10.000 man aan Caesar. 

VII, 37-39 52 BC Haeduers Haeduers bij Romeinse cavalerie. 

VII, 74-77 52 BC Atrebates Dienden Caesar in Brittannië. 

Overige I, 3-6 58 BC Helvetiërs Helvetiërs oorlogszuchtig en 

dapper. 

I, 11-14 58 BC Helvetiërs Slaan snel op de vlucht. 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs Zijn dapper, vluchten niet 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs Vrouwen reizen met leger mee. 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs Vragen door voedselgebrek om 

vrede.

I, 40 58 BC Galliërs Uitgeput door lange oorlog. 

II, 7-10 57 BC Belgen Plunderen en stichten brand na 

vergane hoop op inname stad. 

II, 7-10 57 BC Belgen Bijzondere reputatie van 

dapperheid 

II, 15-19 57 BC Nerviërs Plunderen 

II, 24-27 57 BC Nerviërs Door nieuwe versterkingen snel 

ontmoedigd. 

II, 28-31 57 BC Nerviërs Buitengewoon dapper 

II, 28-31 57 BC Atuatuci Lachen Romeinse 

belegeringswerktuigen uit, zijn er 

niet mee bekend. 

II, 32-35 57 BC Atuatuci Dapper en fel. 


Veragri 

Bij onverwachte uitval in paniek. 

III, 7-10 56 BC Galliërs Maken plannen snel en impulsief. 

III, 15-18 56 BC Unelli, 

Aulerci, 

Eburovices 

en Lexovii 

III,19-21 56 BC Unelli, 

Aulerci, 

Eburovices 

en Lexovii 

Vonden vijanden die niet wilden 

vechten laf. 

Waren gefocust op oorlog, 

zorgden niet goed voor voedsel 

III, 19-21 56 BC Galliërs Zijn gretig en fel om een oorlog te 

beginnen, maar moreel daalt bij 

tegenslag. 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Gehecht aan oude oorlogsroem 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Hardnekkig en onverschrokken 

IV, 27-30 55 BC Britten Onbekend met Romeinse schepen 

en oorlogvoering. 

IV, 36-38 55 BC Morini Slaan snel op de vlucht. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Putten hoop uit paniek vijand. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Verdelen de buit. 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 


Nerviërs en 

Atuatuci 

V, 54-56 54 BC Treveren en 

Aremorische 

stammen 

Laatste linies geven voorsten geen 

ruimte. 

Verlokt door schijnbare 

terugtrekking. 

Vluchten bij uitval. 

Door nederlaag andere stam 

ontmoedigd. 

V, 57-58 54 BC Galliërs Beginnen oorlog met ‘gewapende 

landdag’ : alle weerbare mannen 

komen gewapend, de laatste die 

aankomt wordt gefolterd en ter 

dood gebracht.

V, 57-58 54 BC Treveren Slaan op de vlucht bij onverwachte 

uitval. 

VI, 7-9 53 BC Treveren Vinden het eervol met gelijke 

krachten te strijden. 

VI, 7-9 53 BC Treveren Slaan op de vlucht bij eerste 

charge. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Ongeveer een oorlog per stam 

per jaar, werd aangevallen of viel 

zelf aan. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Brengen buit op gewijde plek 

samen, op achterhouden buit of 

wegnemen gewijde buit staat de 

marteldood. 

VI, 35-37 53 BC Eburonen Goed bekend met terrein en 

nemen dat als bescherming. 

VII, 3-5 52 BC Senones Krijgen complimenten vanwege 

oorlogszucht. 

VII, 11-14 52 BC Senones Geven zich snel over. 

VII, 18-20 52 BC Galliërs Moreel soldaten zwak. 

VII, 21-24 52 BC Galliërs Keuren iemands toespraak goed 

met wapengekletter en 

geschreeuw. 

VII, 25-29 52 BC Bituriges Angst voor vergaan hoop op 

vluchten doet vluchten. 

VII, 37-39 52 BC Haeduers Steken armen uit voor overgave. 

VII, 48-50 52 BC Bituriges Vrouwen smeken met ontblote 

borsten en gespreide armen om 

genade. 

VII, 60-63 52 BC Galliërs Verschillen: ene flank vlucht snel, 

andere flank blijft doorvechten tot 

in de dood. 

VII, 64-77 52 BC Galliërs Verlangen oude oorlogsroem 

terug te krijgen. 

VII, 78-80 52 BC Galliërs Roemrijk en machtig in oorlog. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Treden dapper op door verlangen 

naar roem en angst voor 

eerverlies. 

VII, 81-83 52 BC Galliërs Bij terugslag geen hoop meer. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Breken bij aanval van twee 

kanten. 

VII, 84-88 52 BC Galliërs Hebben veldtekens. 

VII, 89-90 52 BC Galliërs Trekken terug wanneer hoop 

verloren is en garnizoen van de 

stad zich ook terugtrekt achter de 

muren. 

VII, 89-90 52 BC Galliërs Gooien wapens neer bij overgave.

Keltische samenleving 


Klassen I, 1-2 58 BC Helvetiërs Koningshuis 

I, 3-6 58 BC Sequanen Koningshuis 

I, 3-6 58 BC Haeduers Koningshuis 

I, 11-14 58 BC Helvetiërs Slavernij geaccepteerd. 

I, 15-17 58 BC Haeduers Vergobretus (rechtsvoltrekker) 

hoogste magistraat, gekozen voor 

een jaar en heeft oppermacht. 

I, 15-17 58 BC Haeduers Sommigen zonder officieel ambt 

toch heel machtig. 

I, 18-20 58 BC Haeduers Koningshuis 

I, 29-31 58 BC Haeduers Adel en senaat. 

II, 1-2 57 BC - Mannen die machtig en rijk 

genoeg waren, probeerden 

oppergezag naar zich toe te 

trekken. 

II, 3-6 57 BC Suessiones Koningshuis 

II, 3-6 57 BC Remers Senaat 

II,28-31 57 BC Nerviërs Hebben 600 senatoren. 

III,15-18 56 BC Veneti Senaat. 

III, 15-18 56 BC Aulerci, 

Eburovices en 

Lexovii 

Senaat (die ze vermoordden toen 

die zich niet voor oorlog uit wilde 

spreken) 

IV, 13-16 55 BC Aquitaniërs Verschillende lagen van adel. 

IV, 27-30 55 BC Britten Boeren en krijgers tegelijk. 

V, 2-6 54 BC Treveren Twee strijden om de leiding. 

V, 2-6 54 BC Treveren Hebben adel. 

V, 7-9 54 BC Haeduers Koningshuis. 

V,18-22 54 BC Trinovantes Koningshuis. 

V, 18-22 54 BC Kent Staat onder leiding van vier 

koningen 

V,18-22 54 BC Kent Hebben adel. 

V,23-25 54 BC Carnutes Koningshuis 

V,26-29 54 BC Atuatuci Worden gijzelaars gebruikt als 

slaven? 

V,26-29 54 BC Eburonen Macht leider even groot als macht 

volk. 

V,45-49 54 BC Nerviërs Hebben adel. 

V, 45-49 54 BC Nerviërs Kennen slaven, ook van andere 

Gallische stammen, en vrijlating 

uit slavernij. 

V,54-56 54 BC Senones Koningshuis en senaat. 

VI, 1-2 53 BC Treveren Dragen functies van gesneuvelden 

over op familie. 

VI,3-6 53 BC Senones Koningshuis. 

VI, 10-12 53 BC Haeduers Hebben adel. 

VI,10-12 53 BC Galliërs Stam bestaat uit rivaliserende

VI, 10-12 53 BC Galliërs 

groepen. 

Mensen met meeste gezag zijn 

leiders, waardoor niemand 

hulpeloos staat tegen een 

machtiger man, omdat die zijn 

gezag verliest bij geweld en 

intriges. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Volk durft niets uit zichzelf te 

doen, wordt niet bij 

besluitvorming betrokken. Gaat 

gebukt onder schulden, belasting 

of onrecht van de machtigen. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Volk meldt zich aan bij edelen als 

knechten n worden bijna als slaaf 

behandeld. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Twee groepen die meetellen en 

functies vervullen: druïden en 

ridders. Druïden staan hogelijk in 

ere. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Druïden houden zich meestal 

buiten de oorlog en hoeven geen 

belasting te betalen, zijn 

vrijgesteld van militaire dienst en 

andere lasten (daarom veel 

leerlingen) 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Hoe hoger de afkomst of hoe 

bemiddelder, des te meer horigen 

en vazallen. Dat is de enige soort 

invloed en macht. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Eigen kinderen mogen 

buitenshuis niet in de buurt 

komen tot ze oud genoeg zijn 

voor militaire taken. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Er bestaat een hoofd van de 

familie. 

VI, 31-34 53 BC Eburonen Hebben twee koningen. 

VII, 3-5 52 BC Arveniërs Hebben koningschap. 

VII, 3-5 52 BC Arveniërs Machtige Arveniër heeft vazallen. 

VII, 30- 

33 

52 BC Nitiobroges Koningshuis. 

VII, 30- 52 BC Haeduers Benoemen magistraat die voor 

33 

een jaar koningsmacht krijgt. 

VII, 30- 

33 

52 BC Haeduers Senaat. 

VII, 34- 52 BC Haeduers Hoogste magistraat mag 

36 

grondgebied stam niet verlaten. 

VII, 34- 

36 

52 BC Haeduers Er mag geen tweede hoogste 

magistraat of senator worden 

benoemd uit hetzelfde geslacht 

wanneer de ander nog in leven is. 

VII, 40- 52 BC Galliërs Voor Gallische vazallen is het

43 taboe om hun beschermheer te 

verlaten. 

VII, 40- 

43 

52 BC Galliërs Hebben slaven. 

VII, 51- 

59 

52 BC Haeduers Hebben senaat. 

VII, 64- 

66 

52 BC Helvii Hebben stamhoofd. 

VII, 78- 

80 

52 BC Mandubii Geen krijgers. 

Rechtspraak I, 3-6 58 BC Helvetiërs Bij rechtszaak werd verdediger 

geketend 

I, 3-6 58 BC Helvetiërs Vuurdood als straf. 

I, 3-6 58 BC Helvetiërs Wanneer rechtszaak niet lukt 

wordt recht in eigen handen 

genomen. 

I, 3-6 58 BC Helvetiërs Zelfmoord geaccepteerd. 

I, 11-14 58 BC Helvetiërs Bestaan uit vier kantons. 

IV, 23-26 55 BC Morini Bestaan uit verschillende kantons. 

V, 10-12 54 BC Britten Betaalmiddelen: kopergeld, 

gouden munten en ijzeren 

staafjes van een bepaald gewicht. 

VI, 10-12 53 BC Haeduers Eerlijk bestuursysteem. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Druïden spreken recht, bepalen 

schadevergoeding en strafmaat. 

Zwaarste straf is het uitsluiten van 

offerplechtigheden wanneer 

iemand of een stam niet aan het 

oordeel van de druïden 

gehoorzaamt. Een uitgeslotene is 

goddeloos en misdadig, niemand 

wil meer contact met hem en er 

wordt hem geen recht of eer 

gegeven. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Druïden houden op een bepaalde 

tijd van het jaar zitting op een 

gewijde plaats in het gebied van 

de Carnutes om geschillen op te 

lossen. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Diefstal, roof en andere misdaden 

bestraft met de dood. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Bij achterhouden buit of 

wegnemen gewijde buit: 

marteldood. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Hebben wetten. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Strengheid bij uitoefenen gezag. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Op ernstig misdrijf staat vuurdood 

of marteldood, op minder zwaar 

misdrijf het afsnijden van een oor 

of het uitrukken van een oog. 

VII, 64- 52 BC Arveniërs Verdeeld in kantons.

66 

VII, 74- 

77 

VII, 89- 

90 

52 BC Arveniërs Verschillende standen. 

52 BC Galliërs Hebben stamhoofden. 

Zwakkeren I, 3-6 58 BC Helvetiërs Uithuwelijken van dochters 

mogelijk. 

V, 13-17 54 BC Britten Per 10 of 12 man 1 vrouw. 

VI, 17-21 54 BC Galliërs Vrouw geeft man, man geeft 

vrouw bruidsschat, wordt 

gezamenlijk beheerd en de 

renteopbrengst wordt gespaard. 

De langst levende krijgt dit. 

VI, 17-21 54 BC Galliërs Man kan beslissen over leven en 

dood van vrouw en kinderen. 

VI, 17-21 54 BC Galliërs Na de dood van het familiehoofd 

komt familie bij elkaar, bij 

verdenking van moord worden de 

vrouwen gemarteld en bij bewijs 

van boze opzet gedood. 

VII, 25- 52 BC Galliërs Vrouwen en kinderen vluchten 

29 

niet mee de stad uit. 

Huisvesting I, 3-6 58 BC Helvetiërs 12 steden en ± 400 dorpen. 

I, 21-25 58 BC Haeduers Steden 

I, 32-35 58 BC Sequanen Steden 

I, 36-39 58 BC Sequanen Grootste stad: Besançon. 

II, 3-6 57 BC Belgen Steden. 

II, 3-6 + 57 BC Suessiones Steden met gracht 

11-14 

II, 11-14 57 BC Bellovaci Steden. 

II, 28-31 57 BC Nerviërs Steden 

II, 28-31 57 BC Atuatuci Meerdere steden. 

III, 1-2 56 BC Veragri Dorpen 

III, 7-10 56 BC Veneti Steden. 

III, 11-14 56 BC Veneti Hebben steden op uiteinden van 

landtongen of kapen. 

Toegang tot steden moeilijk: bij 

eb loopt schip vast, bij vloed te 

voet niet bereikbaar. 

III, 19-21 56 BC Sotiates Steden. 

IV, 27-30 55 BC Britten Woonden niet in steden of 

dorpen. 

V, 10-12 54 BC Britten Binnenland: Britten, kusten: 

Belgen met dezelfde naam als de 

oorspronkelijke stammen. 

V, 42-44 54 BC Galliërs Hebben daken van stro. 

VI,3-6 53 BC Senones Steden. 

VI, 3-6 53 BC Menapii Hoeven en dorpen. 

VI,10-12 53 BC Galliërs Onderverdeeld in stammen,

VI, 27-30 53 BC Galliërs 

kantons en districten. 

Hebben woningen in bos of bij 

rivier tegen de hitte. 

VI, 31-34 53 BC Eburonen Hebben vrijwel geen steden, maar 

een vesting: Atuatuca. Ook 

dorpen. 

VII, 3-5 52 BC Arveniërs Steden. 

VII, 6-10 52 BC Bojers Steden. 

VII, 11- 

14 

52 BC Senones Stad / steden. 

VII, 11- 

14 

52 BC Carnutes Stad / steden. 

VII, 11- 

14 

52 BC Carnutes Maar smalle wegen. 

VII, 11- 

14 

52 BC Bituriges Steden. 

VII, 15- 52 BC Galliërs Niet alle steden even goed 

17 

beschermd. 

VII, 15- 52 BC Galliërs Hebben veel steden, zijn met 

17 

name gehecht aan Bourges. 

VII, 34- 

36 

52 BC Haeduers Steden. 

VII, 37- 52 BC Arveniërs Steden; stad Gergovia op 

39 

strategische plaats. 

VII, 51- 

55 

52 BC Haeduers Bibracte belangrijkste stad. 

VII, 56- 

59 

52 BC Parisii Hebben steden. 

VII, 64- 

66 

52 BC Helvii Hebben stad. 

VII, 67- 

70 

52 BC Mandubii Hebben tenminste 1 stad, Alesia. 

Uiterlijk II, 28-31 57 BC Galliërs Groot postuur. 

V,13-17 53 BC Britten Kleden zich met huiden. 

V, 13-17 53 BC Britten Scheren het gehele lichaam 

behalve hoofd en bovenlip. 

V, 13-17 54 BC Britten Verven zich met wede. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Gebruiken mantels. 

Beroepen III, 7-10 56 BC Veneti Havens en boten. 

III, 7-10 56 BC Veneti Verbouwen graan. 

III, 11-14 56 BC Pictones en 

Santoni 

Hebben vloot. 

III, 19-21 56 BC Aquitaniërs Kopermijnen en steengroeven. 

IV, 3-7 55 BC Galliërs Hebben geen braakliggende 

akkers. 

V, 10-12 54 BC Britten Bedrijven landbouw, veel hoeven 

met Gallische opbouw, veel vee. 

V, 10-12 54 BC Britten Tin in binnenland, beetje ijzer aan 

de kusten, koper geïmporteerd.

V, 10-12 54 BC Britten Veel hout maar geen beuken of 

dennen. 

V, 10-12 54 BC Britten Eten geen haas, kip of gans maar 

houden ze wel. 

V, 13-17 54 BC Binnenlandse Leven van melk en vlees, geen 

Britten. graan. 

VI, 3-6 53 BC Nerviërs Hebben akkers. 

VI, 22-26 53 BC Galliërs Door contact met Rome en 

goederen overzee welvarender en 

minder strijdbaar geworden. 

VI, 27-30 53 BC Galliërs Hebben akkerbouw. 

VI, 31-34 53 BC Eburonen Hebben veel vee. 

VII, 21- 

24 

52 BC Galliërs Hebben grote ijzermijnen. 

VII, 56- 

59 

52 BC Haeduers Hebben schepen. 

VII, 71- 52 BC Mandubii Hebben veel vee. 

73 

Overige II, 11-14 57 BC - Smeken met uitgespreide armen. 

II, 15-19 57 BC Nerviërs Accepteren geen kooplui en wijn 

of luxegoederen, omdat dat 

krijgslust zou verminderen. 

III, 7-10 56 BC Galliërs Bijna allemaal steeds op 

verandering uit en snel tot oorlog 

aangezet 

IV, 1-2 55 BC Galliërs Verzot op paarden. 

IV, 3-7 55 BC Galliërs Wisselen snel van plan en zijn 

altijd uit op verandering, baseren 

beslissingen op geruchten. 

IV, 3-7 55 BC Galliërs Houden handelaren en reizigers 

aan om te vragen naar nieuwtjes. 

V,13-17 54 BC Britten Kennen huwelijk 

V,45-49 54 BC Galliërs Grieks alfabet bekend. 

VI, 13-16 53 BC Galliërs Gebruiken meestal het Griekse 

alfabet. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Bij beter georganiseerde 

stammen mogen geruchten over 

staatszaken alleen aan de 

magistraat worden verteld. De 

magistraten maken alleen aan de 

massa bekend wat volgens hen 

relevant is. 

VI, 17-21 54 BC Galliërs Staatszaken mogen alleen op de 

landdag besproken worden. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Bij elkaar brengen veldtekens 

duidt op belangrijkste gewijde 

plechtigheid. 

VII, 21- 52 BC Galliërs Bijzonder slim en goed in imiteren 

24 

VII, 30- 

33 

van alles wat is voorgedaan. 

52 BC Galliërs Ontzag voor Vercingetorix neemt 

toe na tegenslag.

VII, 40- 

43 

VII, 67- 

70 

VII, 78- 

80 

52 BC Galliërs Handelen impulsief en 

opvliegend. 

52 BC Galliërs Plechtige eed voor nakomen 

beloften. 

52 BC Galliërs Hielden zich rond 100 BC bij 

belegering in leven met 

mensenvlees.

Keltische politiek 


Onderling I, 1 58 BC Gallië Gallië is verdeeld in drie delen: 

Belgen, Aquitaniërs en Galliërs / 

Kelten. 

I, 3-6 58 BC Helvetiërs Helvetiërs bevriend met 

buurstammen 

I, 3-6 58 BC Helvetië Bondgenootschap tussen 

stammen. 

I, 7-10 58 BC - Relatie Haeduers en Sequanen 

goed 

I, 29-30 58 BC Gallië Veel uitwisseling en 

volksverhuizing 

I, 29-31 58 BC Galliërs Onderling overleg van stammen. 

I, 29-31 58 BC Galliërs Bestond uit twee kampen o.l.v. 

Haeduers en Arveniërs 

I, 29-31 58 BC Haeduers Machtig, met vazalstammen. 

I, 29-31 58 BC Haeduers en 

Sequanen 

Sequanen onderwerpen 

Haeduers, Haeduers leveren 

gijzelaars aan Sequanen als 

pressiemiddel. 

I, 41-43 58 BC Haeduers Van oudsher een leidende stam. 

I, 44-46 58 BC Galliërs Bundelen de krachten 

II, 1-2 57 BC Galliërs Stammen wisselden onderling 

gijzelaars uit om verzekerd te zijn 

van elkaars trouw. 

II, 3-6 57 BC Belgen Bestonden uit verschillende 

stammen. 

II, 3-6 57 BC Remers en Remers afhankelijk van 

Suessiones Suessiones. 

II, 3-6 57 BC Belgen Huwelijksbanden tussen 

stammen onderling. 

II, 3-6 57 BC Belgen Banden tussen Belgen en 

Brittannië, Belgen hebben daar 

land. 

II, 11-14 57 BC Bellovaci en Bellovaci zijn beschermeling van 

Haeduers Haeduers 

II, 15-19 57 BC Nerviërs, 

Atrebates, 

Viromandui en 

Verbond. 

Atuatuci 

II, 28-31 57 BC Nerviërs en 

Atuatuci 

Wanneer de Atuatuci horen dat 

de Nerviërs verslagen zijn, gaan 

ze terug naar huis. 

II, 28-31 57 BC Atuatuci Grote militaire kracht, 

buurstammen minder sterk. 

III, 7-10 56 BC Veneti Machtige stam. 

III, 7-10 56 BC Veneti Contact met Brittannië 

III, 7-10 56 BC Veneti Eisen schatting zeevaarders.

III, 7-10 56 BC Esuvii, 

Coriosolitae, 

Veneti, Osismi, 

Lexovii, 

Namnetes, 

Ambiliati, 

Marinni, 

Diablintes en 

Menapii 

Alliantie met veel overleg. 

III, 11-14 56 BC Aquitaniërs Zouden Galliërs te hulp kunnen 

komen. 

III, 22-26 56 BC Aquitaniërs Onderlinge alliantie. 

IV, 3-7 55 BC Eburonen, 

Condrusi en 

Treveren 

IV, 20-22 55 BC Britten en 


Eburonen en Condrusi zijn vazal 

van de Treveren. 

Handel tussen Gallië en 

Brittannië. 

IV, 27-30 55 BC Britten Onderling overleg. 

IV, 31-35 55 BC Britten Onderling contact. 

V, 7-9 54 BC Galliërs Man met gezag bij meerdere 

stammen. 

V, 7-9 54 BC Galliërs Contact tussen Gallische adel. 

V, 10-12 54 BC Britten Verzamelen zich onder één man. 

V, 10-12 54 BC Catuvellauni Voortdurend op voet van oorlog 

V, 13-17 54 BC Britten en 


met andere stammen. 

Handel. 

V, 13-17 54 BC Kenten Verreweg het beschaafdst, lijken 

op Galliërs 

V, 18-22 54 BC Trinovantes Min of meer de sterkste stam. 

V, 23-25 54 BC Britten Stammen afvallig. 

V, 23-25 54 BC Carnutes Onderling verdeeld. 

V, 26-29 54 BC Eburonen en Eburonen betalen schatting aan 

Atuatuci Atuatuci. 

V, 26-29 54 BC Eburonen en 

Atuatuci 

Eburoonse gijzelaars bij Atuatuci. 

V, 26-29 54 BC Galliërs Samenwerking. 

V, 26-29 54 BC Eburonen Zwak en onbeduidend. 

V, 30-33 54 BC Eburonen Onderling overleg krijgsheren. 

V, 38-41 54 BC Grudii, 

Ceutrones, 

Levaci, 

Pleumoxii en 

Geidummi 

Vazallen van Nerviërs. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Bondgenoten. 

V, 38-41 54 BC Galliërs Hebben zich verenigd. 

V, 45-49 54 BC Nerviërs Verdeeld: sommigen pro-Romeins 

V, 54-56 54 BC Galliërs Onderling overleg door 

boodschappers en nachtelijke

V,54-56 54 BC Senones 

vergaderingen. 

Uitermate sterk en 

gezaghebbend. 

V,54-56 54 BC Galliërs Daden van een man bij alle 

stammen bekend. 

VI, 3-6 53 BC Senones en 

Carnutes 

Alliantie. 

VI, 3-6 53 BC Parisii en 

Senones 

Vroeger een stam. 

VI, 3-6 53 BC Senones en Senones al lang beschermd door 


VI, 3-6 53 BC Carnutes en 

Remers 

Carnutes vazal van Remers. 

VI, 3-6 53 BC Senones en Nauwe banden/ 

Treveren 

VI, 7-9 53 BC Galliërs Sommige ruiters blijven trouw 

aan Gallië, anderen aan Rome. 

VI, 10-12 53 BC Galliërs Verdeeld in twee groepen onder 

leiding van Haeduers en 

Sequanen. 

VI, 10-12 53 BC Haeduers en 

Sequanen 

Haeduers sterker dan Sequanen. 

VI, 10-12 53 BC Haeduers Veel vazalstammen. 

VI,10-12 53 BC Haeduers en 

Sequanen 

Sequanen nemen deel gijzelaars 

Haeduers over en Haeduers 

geven gijzelaars. 

VI, 10-12 53 BC Haeduers Krijgen oude vazallen terug en 

krijgen er nieuwe bij. 

VI, 13-16 53 BC Remers en Remers volgen Sequanen op als 

Sequanen leider groep. 

VI, 13-16 53 BC Remers Hebben vazallen waar ze goed 

voor zorgen. 

VI, 13-16 53 BC Haeduers en Haeduers eerste, Remers tweede 

Remers plaats wat macht betreft. 

VI, 13-16 53 BC Carnutes Territorium wordt beschouwd als 

midden van Gallië. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Ene stam georganiseerder dan 

andere. 

VI, 31-34 53 BC Eburonen Waarschuwen met 

boodschappers. 

VI, 42-44 53 BC Senones en 

Carnutes 

Zweren samen. 

VII, 1-2 52 BC Galliërs Onderling overleg over oorlog. 

VII, 1-2 52 BC Galliërs Proberen mensen met geld en 

beloften over te halen verzet te 

starten. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Garanderen geheimhouding door 

gijzelaars. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Spreken datum af voor begin 

oorlog. 

VII, 3-5 52 BC Galliërs Zweren onderling eden van

VII, 3-5 52 BC Galliërs 

trouw. 

Verspreiden nieuws snel d.m.v. 

naar elkaar overschreeuwen. 

VII, 3-5 52 BC Arveniërs Arveniër heeft ‘hoogste gezag in 

heel Gallië’ 

VII, 3-5 52 BC Arveniërs, 

Senones, 

Parisii, 

Pictones, 

Cadurci, 

Turoni, 

Aulerci, 

Lemovices, 

Andi en tamen 

bij Oceaan 

Alliantie. 

VII, 3-5 52 BC Zie boven Gijzelaars voor trouw. 

VII, 3-5 52 BC Bituriges en Bituriges beschermd door 


VII, 3-5 52 BC Bituriges en Bituriges tegen Haeduers -> 

Haeduers beschermeling tegen beschermer 

in opstand. 

VI, 13-16 52 BC Galliërs Ongeveer een oorlog per stam 

per jaar, werd aangevallen of viel 

zelf aan. 

VII, 6-10 52 BC Carduces, Carduces krijgen gijzelaars van 

Nitiobroges en 

Gabali 

Nitiobroges en Gabali voor trouw. 

VII, 11- 52 BC Bituriges en Alliantie. 

14 

Arveniërs 

VII, 30- 52 BC Arveniërs Vercingetorix probeer geheel 

33 

Gallië in te nemen. 

VII, 30- 52 BC Arveniërs Kopen andere Galliërs om met 

33 

geschenken. 

VII, 30- 52 BC Arveniërs Vercingetorix legt bepaalde 

33 

hoeveelheid soldaten per stam 

op. 

VII, 34- 

36 

52 BC Haeduers Erg groot. 

VII, 37- 52 BC Arveniërs en Arveniërs kopen magistraat 

39 

Haeduers Haeduers om. 

VII, 37- 52 BC Haeduers Stammen hebben zich niet bij de 

39 

opstand aangesloten vanwege de 

Haeduers. 

VII, 37- 52 BC Haeduers Contact met andere stammen via 

39 

afgevaardigden. 

VII, 37- 52 BC Haeduers Aanzien en invloed Haeduers 

39 

door Rome sterk gegroeid. 

VII, 56- 

59 

52 BC Bellovaci Onbetrouwbaar 

VII, 60- 

63 

52 BC Bellovaci Grote militaire kracht.

VII, 64- 52 BC Galliërs Overleg tussen stammen bij 

66 

oorlog. 

VII, 64- 52 BC Treveren Neutraal, want staan onder druk 

66 

van de Germanen. 

VII, 64- 52 BC Haeduers Willen graag leidende positie 

66 

houden. 

VII, 64- 52 BC Galliërs Leveren gijzelaars aan 

66 

Vercingetorix. 

VII, 64- 52 BC Arveniërs Proberen Allobrogen om te kopen 

66 

met geld en beloften. 

VII,64-66 52 BC Arveniërs Leggen ruiters aan heel Gallië op. 

VII, 64- 52 BC Haeduers en Hadden oorlog voor komst 

66 

Sequanen Romeinen. 

VII, 74- 

77 

52 BC Galliërs Overleg tussen stamhoofden. 

VII, 74- 52 BC Eleuteti, Traditioneel onder gezag van de 

77 

Cadurci, Gabali 

en Velavii 

Arveniërs 

VII, 74- 52 BC Segusiavi, Vazalstammen van de Haeduers. 

77 

Abmbivareti, 

Aulerci, 

Brannovices 

en Blanovii 

VII, 74- 52 BC o.a. 

Vormen samen de Aremoricae. 

77 

Coriosolites, 

Redones, 

Ambibarii, 

Caletes, 

Osismi, 

Lemovices en 

Unelli 

VII, 74- 

77 

52 BC Bellovaci Gehoorzamen alleen aan zichzelf. 

VII, 74- 52 BC Atrebates en Atrebates hebben leiding over de 

77 

Morini Morini. 

VII, 81- 52 BC Galliërs Ene stam meer militaire reputatie 

83 

dan andere. 

Romeinen I, 3-6 58 BC Sequanen Sequanen bevriend met 


I, 7-10 58 BC Allobrogen Kort voor schrijven door 

Romeinen onderworpen. 

I, 7-10 58 BC Gallië Maar een legioen gestationeerd. 

I, 7-10 58 BC Helvetiërs, 

Ceutrones, 

Graioceli en 

Caturiges 

Anti-Romeinse gevoelens. 

I, 11-14 58 BC Haeduers en 

Ambori 

Bondgenoten Rome. 

I, 15-17 58 BC Haeduers Houden Romeinen aan het lijntje. 

I, 15-17 58 BC Haeduers Wel in zekere mate onafhankelijk, 

maar bondgenoot van de

Romeinen 

I, 15-17 58 BC Haeduers Liever Galliërs dan Romeinen. 

I, 15-17 58 BC Haeduers Hebben spionnen in Romeinse 

leger. 

I, 18-20 58 BC Haeduers Betalen belasting aan Romeinen. 

I, 18-20 58 BC - Iemand kan in meerdere 

stammen grote macht hebben. 

I, 18-20 58 BC - Huwelijksbanden tussen 

stammen onderling. 

I, 18-20 58 BC - Rome kan tussenpersoon van 

vertrouwde stam gebruiken als 

onderhandelaar. 

I, 18-20 58 BC Haeduers Kenden geen Latijn, praatten via 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs, 

Tulingi en 

Latobici 

tolken. 

Overgave en wapenafneming 

zonder veel problemen. 

I, 29-31 58 BC Gallië Contact Gallië en Rome 

I, 36-39 58 BC Sequanen Leveren oorlogstuig aan Rome? 

I, 40 58 BC Sequanen, 

Leuci en 

Lingones 

Leveren graan aan de Romeinen. 

I, 41-43 58 BC Haeduers Goede relatie met Romeinen. 

I, 44-46 61 – 60 BC Haeduers Boden Romeinen geen hulp tegen 

Allobrogen 

I, 44-46 58 BC Haeduers Romeinen boden Haeduers geen 

hulp tegen Sequanen. 

I, 44-46 121 BC Arveniërs en Romeinen versloegen Arveniërs 

Ruteni en Ruteni, maar lijfden ze niet in. 

I, 44-46 58 BC - Senaat vindt dat Gallië vrij moet 

zijn. 

II, 1-2 57 BC Deel Gallische stammen wilde 

Romeinen niet hebben. 

II, 3-6 57 BC Remers Romeins gezind. 

II, 7-10 57 BC Remers Leveren voorraden aan 


II,15-19 57 BC Belgen en Spionnen in Romeinse leger voor 

Galliërs de Nerviërs. 

II, 32-35 57 BC Atuatuci Houden deel van de wapens 

stiekem na ontwapening. 

II,32-35 57 BC o.a. Carnutes, 

Andes en 

Turoni 

Romeinse winterkwartieren. 


Veragri 

Anti-Romeins. 

III,27-29 56 BC - Romeins winterkwartier bij 

stammen die net oorlog hadden 

gehad. 

IV,13-16 55 BC Aquitaniërs Een stamhoofd is bevriend 

staatshoofd van Rome. 

IV,31-35 55 BC Morini Anti-Romeins.

IV,36-38 55 BC Britten Paaien Romeinen met loze 

beloften. 

V, 2-6 54 BC Treveren Gehoorzamen Romeinen niet en 

zouden Germanen opjutten. 

V, 2-6 54 BC Galliërs Gallische gijzelaars worden 

meegenomen naar Brittannië. 

V,18-22 54 BC Britten Sommigen lopen over. 

V, 8-22 54 BC Britten Verdeeld over de Romeinen. 

V,18-22 54 BC Trinovantes Geven gijzelaars. 

V,18-22 54 BC Cenimagni, 

Segontiaci, 

Ancalites, 

Bibroci en 

Cassi 

Geven zich over. 

V, 3-25 54 BC Britten Geven gijzelaars aan Rome. 

V,23-25 54 BC Galliërs Winterkwartieren bij 

verschillende stammen. 

V,30-33 54 BC Galliërs Zinnen op wraak voor vele 

vernederingen, onderwerping en 

teloorgang van oude krijgsroem. 

V,38-41 54 BC Nerviërs Sommige vooraanstaande 

Nerviërs op goede voet met 

Romeins bevelhebber Quintus 

Cicero. 

V,38-41 54 BC Galliërs Niet blij met winterkwartier. 

V,45-49 54 BC Nerviërs Sommige Nerviërs pro-Romeins. 

V,45-49 54 BC Galliërs Stammen leveren gijzelaars aan 

Rome. 

V,45-49 54 BC Treveren Anti-Romeins. 


Nerviërs en 

Atuatuci 

Minachten de Romeinen. 

V,54-56 54 BC Remers Pro-Romeins. 

V,54-56 54 BC Senones Caesar stelt koningen over 

Senones aan. 

V,54-56 54 BC Haeduers Constant trouw. 

V,56 54 BC Galliërs Hebben er moeite mee dat ze 

altijd het beste volk waren maar 

nu onder Romeins gezag staan. 

VI, 3-6 53 BC Nerviërs Moeten gijzelaars aan Rome 

geven. 

VI, 3-6 53 BC Senones Anti-Romeins. 

VI, 3-6 53 BC Menapii Nog nooit gezanten naar Rome 

gestuurd. 

VI, 3-6 53 BC Menapii Leveren Rome gijzelaars. 

VI, 13-16 53 BC Remers Op goede voet met Romeinen. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Door contact met Rome en 

goederen overzee welvarender 

en minder strijdbaar. 

VI, 35-37 53 BC Buurstammen Caesar zet ze aan de Eburonen 

Eburonen aan te vallen.

VI, 42-44 53 BC Galliërs Meer legioenen bij onrustige 

stammen. 

VII, 1-2 52 BC Galliërs Versterken geruchten Romeinen. 

VII, 1-2 52 BC Cernutes Anti-Romeins. 

VII, 37- 52 BC Haeduers Laten Romeinse burgers folteren 

39 

en ter dood brengen. 

VII, 6-10 52 BC Bojers en Bojers werden door Caesar in 

Haeduers gebied Haeduers gezet. 

VII, 11- 52 BC Senones Moeten wapens, vee en gijzelaars 

14 

aan Rome geven. 

VII, 11- 52 BC Bituriges Moeten wapens, paarden en 

14 

gijzelaars aan Rome geven. 

VII, 15- 

17 

VII, 25- 

29 

52 BC Bojers en 

Haeduers 

Moesten graan geven aan Rome, 

maar Haeduers deden er niets 

aan en de Bojers waren te klein. 

52 BC Bituriges Vrouwen maken Romeinen 

bekend dat mannen willen 

vluchten. 

52 BC Galliërs Nog steeds klein deel Galliërs pro- 

Romeins. 

52 BC Nitiobriges Koning ‘bevriend staatshoofd’ van 

Rome. 

52 BC Haeduers Nauw verboden met Romeinen. 

VII, 30- 

33 

VII, 30- 

33 

VII, 34- 

36 

VII, 37- 52 BC Haeduers Twee zonder vorm van proces 

39 

terechtgesteld (door Rome?) 

VII, 37- 52 BC Haeduers Laten Romeinse burgers folteren 

39 

en ter dood brengen. 

VII, 40- 

43 

52 BC Haeduers Bevriend met Rome. 

VII, 40- 52 BC Galliërs Veel Galliërs lopen over naar 

43 

Rome. 

VII, 64- 52 BC Remers en Bevriend met Romeinen. 

66 

Lingones 

VII, 71- 

73 

52 BC Galliërs Deel loopt over naar Rome. 

VII, 74- 52 BC Atrebates Hoeven geen belasting aan Rome 

77 

te betalen en hebben hun eigen 

wetten en recht. 

VII. 74- 52 BC Galliërs Veroverde stammen nemen 

77 

wetten Rome over. 

VII, 89- 52 BC Arveniërs Moeten groot aantal gijzelaars 

90 

aan Rome leveren. 

VII, 89- 

90 

52 BC Remers Blijven trouw aan Rome. 

VII, 89- 52 BC Galliërs Winterkwartieren bij opstandige 

90 

stammen. 

Germanen I, 1-2 58 BC Belgen Belgen voortdurend in oorlog met 

Germanen 

I, 26-28 58 BC Helvetiërs Redelijke goede relatie? 

I, 29-31 58 BC Arveniërs Huurden hulp Germanen in.

I, 29-31 58 BC Germanen Germaanse volksverhuizing naar 

Gallië. 

I, 32-35 58 BC Germanen en Germanen nemen Sequaans land 

Sequanen in. 

I, 32-35 58 BC Germanen, Germanen onderwerpen 

Sequanen en 

Haeduers 

Sequanen en Haeduers. 

I, 32-35 58 BC Germanen Germaanse volksverhuizing over 

de Rijn vinden Germanen 

normaal. 

I, 36-39 58 BC Germanen Leggen stammen schatting op. 

I, 44-46 58 BC Galliërs Vroegen Germanen zelf over te 

steken. 

I, 51-54 58 BC Noricum Germaan trouwt met Norische 

II, 3-6 57 BC Belgen Alliantie met Germanen. 

II, 3-6 57 BC Belgen Meeste Belgen afstammeling 

Germanen. 

II, 28-31 57 BC Atuatuci Stammen van Germanen af. 

IV, 3-7 55 BC Galliërs Galliërs matigen de leefwijze van 

de Ubii 

IV, 3-7 55 BC Menapii Verdreven door Usipetes en 

Tenctheri. 

IV, 8-12 55 BC Ambivariti Germanen roven buit en graan bij 

Ambivariti. 

IV,13-16 55 BC Galliërs Germanen bang door Galiërs 

gestraft en gefolterd te worden 

voor het verwoesten van de 

akkers. 

V,54-56 55 BC Treveren Proberen Germanen op te ruien 

tegen de Romeinen. 

VI, 1-2 53 BC Treveren Geven gijzelaars voor nakomen 

beloften. 

VI, 1-2 53 BC Treveren Alliantie met Germanen. 

VI, 1-2 53 BC Nerviërs, 

Menapii en 

Atuatuci 

Alliantie met Germanen. 

VI, 3-6 53 BC Treveren Vriendschappelijk met Germanen. 

VI, 7-9 53 BC Treveren Aanstichters onrust met 

Germanen mee. 

VI, 7-9 53 BC Sequanen Aansluiting bij Germanen. 

VI, 17-21 53 BC Galliërs Vroeger vielen Galliërs Germanen 

aan, nu andersom. 

Overige volkeren I, 29-31 58 BC Helvetiërs Schreven Grieks. 

III, 1-2 56 BC Mantuates, 

Veragri en 

Sedui 

Laten handelaren tolgeld betalen. 

VII, 56- 52 BC Haeduers Vermoorden buitenlandse 

59 

handelaren.

Analyseschema Caesars Oorlog in Gallië - CelticBritain.net

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?