plaatje - SVAT Astatine - Universiteit Twente
plaatje - SVAT Astatine - Universiteit Twente
plaatje - SVAT Astatine - Universiteit Twente
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kosmische inflatie<br />
Het heelal van nu verklaren in 10 -35 seconde?<br />
Hoe begon het allemaa, met Adam en Eva of de oerknal?<br />
De laatste van die twee wordt door de wetenschappelijke<br />
wereld aanvaard en gebruikt. De theorie<br />
rond de oerknal beschrijft een heleboel, maar er zitten<br />
nog een hoop gaten in, die op dit moment nog niet<br />
verklaard kunnen worden. Om er achter te komen hoe<br />
het universum zoals wij dat kennen ontstaan is, is<br />
een hoop theorieën bedacht. Eén van die theorieën is<br />
kosmische inflatie, waarbij het heelal in de eerste 10-35 seconde van de maat van een proton naar de grootte<br />
van de zon groeide. Om een duidelijk beeld te krijgen<br />
van het hele <strong>plaatje</strong> rondom kosmische inflatie zal er<br />
in worden gegaan op het moment vanaf de oerknal tot<br />
nu, waarbij ook verschillende theorieën van verschillende<br />
wetenschappers langs zullen komen.<br />
Van de oerknal tot nu<br />
Uit waarnemingen van wetenschappers van het begin<br />
van de vorige eeuw bleek dat sterrenstelsels van<br />
elkaar af bewegen, ofwel sterrenstelsels lagen in het<br />
jonge universum dichter bij elkaar. De Belg Georges<br />
Lemaître was de eerste die suggesteerde dat alles<br />
uit één punt afkomstig was, waar tijd en ruimte nog<br />
niet gedefinieerd waren. Ongeveer 13,7 miljard jaar<br />
geleden moet dat punt er zijn geweest. Vanaf toen<br />
ging het heel snel. Het punt, waarin een verschrikkelijk<br />
hoge druk, temperatuur en dichtheid heerste, begon<br />
te expanderen. 10-37 seconde later was er sprake van<br />
kosmische inflatie, waarbij het heelal exponentieel<br />
groeide. Na de inflatie (die ongeveer 10-35 seconde lang<br />
duurde) ontstond (waarschijnlijk) een combinatie van<br />
quark-gluonplasma en andere elementaire deeltjes.<br />
10-11 seconde na de oerknal is een staat bereikt waar<br />
de deeltjesfysica mee aan de slag kan, vanaf dit punt<br />
zijn er dus ook onderzoeken die de theorie bevestigen.<br />
Een paar minuten na de oerknal ontstaan de eerste<br />
atoomkernen van waterstof, deuterium en helium.<br />
Ongeveer 379.000 jaar later ontstonden de eerste<br />
atomen. Doordat er op sommige plaatsen een hogere<br />
dichtheid was aan atomen werd er door middel van<br />
gravitatiekracht nog meer materiaal aangetrokken,<br />
waardoor onder andere planeten en melkwegstelsels<br />
konden ontstaan. Om met de oerknal het ontstaan<br />
van het universum te kunnen beschrijven, is ervan<br />
uitgegaan dat de natuurwetten zoals wij die kennen<br />
kloppen. Dit lijkt een heel logische stap, maar het is<br />
onmogelijk te concluderen dat ook voor de oerknal de<br />
12<br />
Thijs Frieshoff<br />
wetten al golden, aangezien er geen idee is van hoe<br />
alles er voor die tijd uit zag. Tot nu toe zijn er in het<br />
geval van inflatie nog geen aanpassingen gedaan op<br />
de natuurwetten, wel zal blijken dat er misschien nog<br />
delen missen, omdat er effecten zijn die nu nog niet<br />
verklaarbaar zijn. Daarnaast is het universum wanneer<br />
je op grote schaal kijkt, homogeen. De oerknal biedt<br />
hier geen oplossing voor. Kosmische inflatie wel.<br />
Figuur 1: Een foto van een deel van het heelal hoe het<br />
er ongeveer 600 miljoen na de oerknal uit moet hebben<br />
gezien, gemaakt door de ruimtetelescoop Hubble.<br />
De verklaring voor kosmische inflatie<br />
Zoals al gezegd, kosmische inflatie is het exponentieel<br />
groeien van het heelal vlak na de oerknal. Wat exacter:<br />
in 10-35 seconde werd het universum tussen de 1030 en 10100 keer zo groot. Allereerst werd dit verklaard<br />
door middel van het Higgsdeeltje. Dat was een deeltje<br />
dat gebruikt werd om het standaardmodel van de<br />
deeltjesfysica kloppend te maken. Na verschillende<br />
onderzoeken met tegenstrijdige resultaten werd er van<br />
de theorie over het Higgsdeeltje afgestapt. Daarmee<br />
verdween ook de verklaring voor de kosmische inflatie.<br />
Omdat de inflatie wel een goede verklaring bleef voor<br />
het ontstaan van het universum, moest er een andere<br />
verklaring voor inflatie worden bedacht. Dit werd het<br />
inflatonveld. Dit is een veld dat zich niet op de energetisch<br />
laagste waarde bevond, hoewel dat wel verwacht