5 Grobler et al

Nuwe uitstallings
125
Die historiese uitstallings by die Ou Museum het jare lank dieselfde gebly. Na haar
aanstelling het sy onmiddellik die uitstallings begin verander. Die hout bokante van
die uitstalkaste is deur glas vervang, wat beteken het dat dit baie ligter was en nuwe
lessenaartipekaste wat deur die Departement van Handel geskenk is, het die
ruimteprobleem effens verlig.
Roodt-Coetzee het die standpunt gehuldig dat voorwerpe op uitstalling gewissel
of verander moes word om so ’n wye verskeidenheid as wat moontlik is, uit te stal.
Besoekers aan die Museum kon dus tydelike uitstallings, wat mekaar redelik vinnig
afgewissel het, besigtig. Die uitstallings het dikwels met nuuswaardige gebeurlikhede
verband gehou. So byvoorbeeld het ’n uitstalling oor die lewe van president T.F.
Burgers saamgeval met die onthulling van die Burgers-standbeeld in Pretoria in
Oktober 1953. Die geskiedenis van die Huis van Oranje is vir die besoek van prins
Bernhard van Nederland aan Suid-Afrika in Oktober 1954 aangebied. ’n Spesiale
uitstalling van Krugervoorwerpe het die verskuiwing van die Krugerstandbeeld na
Kerkplein in Oktober 1954 ondersteun.
Die gebrek aan ruimte in die Ou Museum het tot gevolg gehad dat die volgende
groot uitstalling (die eeufeesviering van Pretoria in 1955) wat Roodt-Coetzee se aandag
geverg het, nie daar gehou kon word nie, maar in die Hollandiasaal in Proesstraat,
Pretoria. Roodt-Coetzee het byna sewe maande aan die beplanning en opstel van die
Pretoria-uitstalling gewerk. Die uitstalling is op 25 November 1955 deur die
burgemeester van Pretoria geopen en het baie lof ingeoes. Die geskiedenis van die
stad is deur vyf dioramas uitgebeeld, waarin Pretoria soos die stad in 1855 daar
uitgesien het, met die omstandighede ’n eeu later vergelyk is. Twee periodekamers
het die leefwyse in 1855 en 1895 uitgebeeld. Daar was ook ’n uitspantoneel.
Dié nuwe uitstalwyse was ’n uitvloeisel van Roodt-Coetzee se mening dat
voorwerpe in ’n moderne kultuurmuseum in die konteks van die mens se lewens- en
gebruiksverband uitgestal moes word. Die uitstalkaste wat jare lank in museums
gebruik is, was regopstaande reghoekige, vierkantige of langwerpige kaste of
vrystaande lessenaartipekaste. Uitstalskerms en swaairame is ook soms gebruik.
Hoewel Roodt-Coetzee nie gehuiwer het om dergelike kaste te gebruik nie (in die Ou
Museum was daar totdat die gebou ontruim is, langwerpige glaskaste met Chinese
porselein wat sy ingerig het) het sy na nuwe uitstaltegnieke begin soek.
Besoekers aan die natuurhistoriese museum kon na diere in hulle natuurlike
omgewing kyk – die sogenaamde habitat-uitstalling. Roodt-Coetzee, wat met die
Transvaalmuseum vertroud was, het waarskynlik gereken dat sy dieselfde kon doen
om die leefstyl van mense uit te beeld. Kultuurhistoriese voorwerpe wat in hulle