MINISTRY OF EDUCATION UPPER PRIMARY PHASE - NIED
MINISTRY OF EDUCATION UPPER PRIMARY PHASE - NIED
MINISTRY OF EDUCATION UPPER PRIMARY PHASE - NIED
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>MINISTRY</strong> <strong>OF</strong> <strong>EDUCATION</strong><br />
<strong>UPPER</strong> <strong>PRIMARY</strong> <strong>PHASE</strong><br />
AFRIKAANS FIRST LANGUAGE<br />
SYLLABUS<br />
GRADES 5-7<br />
FOR IMPLEMENTATION IN 2007
Ministry of Education<br />
National Institute for Educational Development (<strong>NIED</strong>)<br />
Private Bag 2034<br />
Okahandja<br />
Namibia<br />
© Copyright <strong>NIED</strong>, Ministry of Education, 2006<br />
Afrikaans First Language Syllabus Grades 5-7<br />
ISBN: 99916-52-49-3<br />
Printed by <strong>NIED</strong><br />
Website: http://www.nied.edu.na<br />
Publication date: December 2006
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7 <strong>NIED</strong> 2006<br />
INHOUDSOPGAWE<br />
1. Inleiding .............................................................................................................................. 1<br />
2. Rasionaal en doelstellings.................................................................................................... 1<br />
3. Vaardighede en leeruitkomste ............................................................................................ 2<br />
4. Spesifieke kenmerke van die fase ...................................................................................... 2<br />
5. Geslagskwessies ................................................................................................................. 2<br />
6. Plaaslike verband en inhoud ................................................................................................ 3<br />
7. Skakels met ander vakke en interkurrikulêre uitdagings..................................................... 3<br />
8. Onderrig-leer-benadering..................................................................................................... 4<br />
9. Samevatting van die leerinhoud ......................................................................................... 6<br />
10. Leerinhoud ......................................................................................................................... 7<br />
11. Assessering.......................................................................................................................... 15<br />
11.1 Inleidende opmerkings......................................................................................................... 15<br />
11.2 Doel met assessering ........................................................................................................... 15<br />
11.3 Tipes assessering.................................................................................................................. 15<br />
11.4 Assesseringsmetodes............................................................................................................ 16<br />
11.5 Assesseringsdoelstellings..................................................................................................... 16<br />
11.6 Deurlopende assessering: Spesifieke riglyne....................................................................... 17<br />
11.7 Eindeksamen: Uiteensetting van vraestelle.......................................................................... 19<br />
11.8 Verband tussen assesseringsdoelstellings en die vraestelle ................................................. 20<br />
11.9 Graadomskrywings............................................................................................................... 20<br />
12. Woordelys............................................................................................................................. 21<br />
Bylaes:<br />
Bylae A: Merkskema: Praatvaardigheid<br />
Bylae B: Merkskema: Hardoplees<br />
Bylae C: Merkskema: Skriftelike stelwerk<br />
Deurlopende Assesseringspuntelys
1. INLEIDING<br />
Die hersiene sillabus vir Afrikaans Eerste Taal Graad 5-7 beskryf die leeruitkomste en assessering van<br />
Afrikaans Eerste Taal in die Senior Primêre fase. As vak hoort Eerste Taal tot die taal- en<br />
geletterdheidsleerarea in die kurrikulum, maar het tematiese skakels met ander vakke in die<br />
kurrikulum.<br />
Een van die primêre doelwitte van die kurrikulum is die ontwikkeling van funksionele geletterdheid<br />
en taalvaardighede in die eerste taal of moedertaal van die leerder. Dit behels:<br />
• die ontwikkeling van positiewe gesindhede teenoor die eerste taal (moedertaal)<br />
• die verwerwing van ‘n funksionele woordeskat en uitspraak in die eerste taal (moedertaal) op<br />
formele sowel as informele wyses, met die doel om die taal vlot en korrek te kan verstaan, praat,<br />
lees en skryf<br />
• die ontwikkeling van die vermoë om die taal met selfvertroue in die skool, asook in die daaglikse<br />
lewe te gebruik.<br />
Onder optimale omstandighede word 6 periodes van 40 minute elk in elke 5-dagweek benodig vir die<br />
onderrig van die moedertaal.<br />
2. RASIONAAL EN DOELSTELLINGS<br />
Taal is die belangrikste sleutel tot suksesvolle leer. Die moedertaal is essensieel vir konsepvorming,<br />
asook om dit wat deur medium van ‘n ander taal geleer word, in verband te bring met persoonlike<br />
ervaring en die eie kultuur.<br />
Leerders wat nie hulle moedertaal as vak neem in formele onderwys nie, kan onder die indruk gebring<br />
word dat dit minderwaardig is in vergelyking met die tweede of vreemde taal. Om in die moedertaal<br />
te leer en te ontwikkel, is noodsaaklik vir die vestiging van ‘n positiewe selfbeeld, vaslegging van die<br />
eie kultuur en primêre begrip van die wêreld. Taalgeletterdheid en kommunikasievaardighede in die<br />
eerste taal word beskou as onontbeerlike fasette van menslike ontwikkeling en lê die grondslag vir<br />
lewenslange leer. Ter wille van beide die bevordering van optimale leeromstandighede en die<br />
versterking van ‘n eie identiteit, asook ter wille van taalekologie, behoort die moedertaal as vak<br />
aangebied te word tot aan die einde van die skoolloopbaan.<br />
Die oorkoepelende doelstelling met die onderrig van ‘n nasionale taal is die ontwikkeling van die<br />
kommunikatiewe vaardighede van die leerders, ter wille van betekenisvolle interaksie in ‘n multikulturele<br />
en meertalige gemeenskap.<br />
Met hierdie sillabus word daarna gestreef om die volgende algemene doelwitte te verwesenlik:<br />
• om kreatiwiteit en intellektuele ontwikkeling te ondersteun<br />
• om leerders te help om selfvertroue te ontwikkel, asook ‘n beter begrip van die wêreld waarin<br />
hulle leef<br />
• om positiewe gesindhede en waardesisteme te ontwikkel, asook begrip vir plaaslike sosiale en<br />
kulturele kwessies<br />
• om groter bewustheid en verantwoordelikheid te kweek ten opsigte van gesondheids- en<br />
bevolkingskwessies, demokrasie en menseregte, MIV en Vigs en omgewingskwessies. Die<br />
sillabus wil leerders bemagtig om oor hierdie aangeleenthede te praat, te lees en te skryf.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006 1
Die sillabus wil ook die volgende spesifieke doelwitte verwesenlik:<br />
• om leerders in staat te stel om mondelings en skriftelik effektief te kommunikeer in die<br />
moedertaal<br />
• om leerders in staat te stel om uiting te gee aan gedagtes, idees, ervaringe en waardes as ‘n<br />
noodsaaklike deel van persoonlike ontwikkeling<br />
• om vaardigheid in die eerste taal te ontwikkel<br />
3. VAARDIGHEDE EN LEERUITKOMSTE<br />
Met die aanvang van die Senior Primêre fase word veronderstel dat leerders reeds begin het om die<br />
eerste taal effektief te gebruik vir kommunikasie, selfontwikkeling en intellektuele groei. Daarom is<br />
dit belangrik om in gedagte te hou dat die eerstetaalsillabus primêr bedoel is vir moedertaalsprekers.<br />
Al die vaardighede in hierdie sillabus is noodsaaklik en dui die minimum vlak van vaardigheid aan<br />
wat leerders aan die einde van elke graad in die Senior Primêre fase behoort te bereik. Die bedoeling<br />
is nie om die inisiatief van die onderwyser of die klas te beperk nie. Onderwysers moet hulle leerders<br />
ver verby die minimum vlakke neem waar enigsins moontlik. Aan die einde van die Senior Primêre<br />
fase behoort alle leerders in staat te wees tot betekenisvolle interaksie, hulleself duidelik in ‘n<br />
verskeidenheid genres en situasies kan uitdruk en ‘n verskeidenheid tekste kan lees en krities<br />
interpreteer.<br />
4. SPESIFIEKE KENMERKE VAN DIE FASE<br />
Deur gereelde blootstelling aan ryk vorme van kommunikasie, sal leerders toenemend bewus word<br />
van korrekte en betekenisvolle taal en die korrekte gebruik van grammatikale strukture. Ten einde<br />
groei en ontwikkeling in die taal soveel as moontlik aan te help, is dit belangrik dat die<br />
taalvaardighede geïntegreerd onderrig word. Die moedertaal vorm die basis vir die hele kurrikulum:<br />
die stories wat die leerders lees en na luister, die onderwerpe wat hulle bespreek, die rolle wat hulle<br />
speel, skakel alles oor vakgrense heen met kwessies soos omgewingsbewaring, MIV en Vigs,<br />
menseregte, kinderregte, waardes, sosiale regte en demokrasie. Deur oor hierdie kwessies te lees, te<br />
praat en te skryf, word die vermoë ontwikkel om dit te verstaan en te hanteer en om ‘n waardestelsel<br />
daar rondom te ontwikkel.<br />
Baie van die vaardighede wat in die Senior Primêre fase ingesluit is, was reeds deel van die Junior<br />
Primêre fase. Die rede waarom dit in die Senior Primêre fase herhaal word, is om die belangrikheid<br />
van progressiewe ontwikkeling van hierdie vaardighede aan te dui. In opeenvolgende jare sal van<br />
leerders vereis word om die vaardighede met toenemende vlakke van gesofistikeerdheid te ontwikkel.<br />
5. GESLAGSKWESSIES<br />
Onderwysers moet bewus wees van verskille wat verband hou met geslag, sowel as van probleme wat<br />
kan voortspruit uit die verskillende rolle van mans en vroue in die gemeenskap. Mans en vroue<br />
gebruik taal op verskillende wyses. Hierdie verskille kan as bron benut word in die klaskamer deur<br />
seuns en dogters in dieselfde groepe in te sluit.<br />
Rolspelsituasies kan gebruik word om geslagstereotipes uit te wys en leerders te leer om materiaal te<br />
analiseer om te bepaal of dit vry is van geslagstereotipe. Seuns en dogters kan meng en soms rolle<br />
omruil.<br />
Taal as vak is ook uitstekend geskik vir die onderrig van waardes. Die verskillende wyses waarop<br />
mans en vroue neig om oor waardes te dink, kan aangewend word om mekaar te verryk. Daar moet<br />
seker gemaak word dat alle leer- en onderrigmateriaal geslagsgelykheid bevorder.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006 2
6. PLAASLIKE VERBAND EN INHOUD<br />
Die moedertaal hou ten diepste verband met die identiteit van ‘n persoon en bevestig lidmaatskap van<br />
die primêre groep in die lewe, die gesin, asook van die gemeenskap. Daarom moet die onderrig van<br />
die moedertaal op elke moontlike wyse put uit die kulturele rykdom van die gemeenskap en verbande<br />
lê tussen onderwerpe wat in die klas aan die orde kom en die onmiddellike omgewing. In<br />
skoolverband is die moedertaal die medium waardeur alles gekonseptualiseer word. Slegs as leerders<br />
geborge voel in hul persoonlike en taalidentiteit en hul eie kultuur na waarde skat, sal hulle in staat<br />
wees om Engels en die globalisering wat daarmee gepaard gaan te bemeester sonder om van hulle eie<br />
taal en kultuur vervreem te word. Die rol wat lokalisering speel in die onderrig van die moedertaal<br />
moet nie onderskat word nie.<br />
7. SKAKELING MET ANDER VAKKE EN INTERKURRIKULÊRE KWESSIES<br />
Opvoeding in aangeleenthede rakende bevolkingskwessies, MIV en Vigs, menseregte, demokrasie en<br />
omgewingsbewustheid is nie beperk tot net enkele vakke nie, maar oorspan die hele kurrikulum.<br />
Hierdie kwessies word in die verskillende vaksillabusse aangedui. In die lig van die MIV en Vigspandemie<br />
is dit by uitstek belangrik om moedertaallesse te benut om leerders in staat te stel om<br />
uitdrukking te gee aan hulle opvattings en gevoel oor MIV en Vigs en die effek wat dit op die individu<br />
sowel as die gemeenskap het. Leerders moet leer om openlik en onbevange oor die aangeleenthede te<br />
wees en om ‘n positiewe ingesteldheid en selfvertroue te ontwikkel wat hulle kommunikasievermoëns<br />
sal versterk, ten einde persone wat deur MIV en Vigs geraak word, te ondersteun. Hulle moet<br />
hulleself ook teen enige vorm van seksuele molestering kan beskerm.<br />
Die voorstelle in die onderstaande tabel het ten doel om leiding te verskaf aan onderwysers oor die<br />
integrering van interkurrikulêre kwessies in die daaglikse taalonderrig. Dit staan onderwysers vry om<br />
hierdie onderwerpe en aktiwiteite aan te vul en te verander om te pas by die ontwikkelingsvlak en<br />
belangstelling van hulle leerders.<br />
Interkurrikulêre<br />
kwessie<br />
Omgewingsopvoeding <br />
Bevolkingskwessies<br />
Onderwerp<br />
• Waaruit betaan<br />
ons omgewing?<br />
• Parke en<br />
ontspanning<br />
• Bewaring<br />
• Boomplantdag<br />
• Namibië se<br />
bevolkingsamestelling<br />
• Namibië se<br />
vroeë geskiedenis<br />
• Lewensomstandighede<br />
in verskillende<br />
dele<br />
van die land<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006 3<br />
Aktiwiteite<br />
Luister Praat Lees Skryf<br />
• Luister na<br />
tekste en<br />
rangskik<br />
inligting wat op<br />
stukkies papier<br />
geskryf is<br />
• Luister na ‘n<br />
voorlesing en<br />
merk korrekte<br />
antwoorde af<br />
• Luister na ‘n<br />
voorlesing en<br />
beantwoord<br />
eenvoudige<br />
begripsvrae<br />
daaroor<br />
• Voer ‘n onderhoud<br />
met ‘n<br />
natuurbewaarder<br />
• Lewer ‘n<br />
praatjie oor maniere<br />
om elektrisiteit<br />
te bespaar<br />
• Bespreek invloedrykepersone<br />
in die geskiedenis<br />
van<br />
Namibië<br />
• Debatteer aangeleenthede<br />
rondom die<br />
huidige bevolkingsgroei<br />
in<br />
Namibië<br />
• Vind inligting<br />
oor geskikte<br />
plante / bome<br />
vir die skoolterrein<br />
• Pas woorde by<br />
korrekte betekenisse<br />
in tekste<br />
oor omgewingskwessies<br />
• Dra inligting<br />
oor kulturele<br />
groepe in Namibië<br />
in op ‘n<br />
tabel<br />
• Lees ‘n tabel<br />
oor lewensverwagting<br />
• Briefie van<br />
bedanking aan<br />
die burgemeester<br />
vir sy /<br />
haar deelname<br />
aan boomplantdag<br />
by die<br />
skool<br />
• Ontwerp ‘n<br />
plakkaat om<br />
verskillende aspekte<br />
van die<br />
bevolkingsgroepe<br />
in<br />
Namibië uit te<br />
beeld
Interkurrikulêre<br />
kwessie<br />
Onderwerp<br />
MIV en Vigs • Leef positief<br />
saam met MIV<br />
en Vigs<br />
• Voorkoming<br />
• Regte van<br />
MIV-positiewe<br />
mense<br />
Menseregte en<br />
demokrasie<br />
Inligtingstegnologie<br />
• Die bevordering<br />
van vrede<br />
• Verstaan kultureleverskeidenheid<br />
• Regte en verantwoordelikhede<br />
• Dag van die<br />
Afrika-kind<br />
• Ontwikkeling<br />
in inligtingstegnologie<br />
• Maniere van<br />
kommunikasie<br />
• Groot<br />
uitvinders<br />
8. Onderrig-leer-benadering<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006 4<br />
Aktiwiteite<br />
Luister Praat Lees Skryf<br />
• Luister na ‘n<br />
teks en<br />
beantwoord<br />
waar / vals vrae<br />
• Luister na<br />
verhale oor persone<br />
wat MIVpositief<br />
is<br />
• Luister na<br />
tekste oor regte<br />
en verantwoordelikhede<br />
en<br />
voltooi verskillende<br />
take<br />
• Luister na ‘n<br />
beskrywing van<br />
‘n rekenaar en<br />
skryf die name<br />
van dele in op<br />
‘n skets<br />
• Luister na<br />
stories oor<br />
beroemde<br />
uitvinders en<br />
gebruik die<br />
inligting om<br />
opdragte uit te<br />
voer<br />
• Voer ‘n<br />
onderhoud met<br />
‘n gesondheidswerker<br />
oor bepaalde<br />
aspekte<br />
rondom MIV &<br />
Vigs<br />
• Debatteer die<br />
vraag of dit<br />
goed is om jou<br />
MIV-status te<br />
ken<br />
• Bespreek aspekte<br />
van verskillendekulture,<br />
bv. taal,<br />
stapelvoedsel,<br />
kleredrag, ens.<br />
• bespreek verpligteskoolbywoning<br />
• Bied ‘n radio-<br />
of TV-program<br />
aan oor ontwikkelinge<br />
in<br />
die tegnologie<br />
• Soeklees ‘n<br />
teks vir<br />
voorkomende<br />
maatreëls<br />
• Ontleed en bespreek<br />
plakkate<br />
oor aspekte van<br />
MIV en Vigs<br />
• Lees en bespreekkoerantartikels<br />
oor<br />
demokrasie<br />
• Lees verhale<br />
waaruit inligting<br />
oor bepaalde<br />
kulture afgelei<br />
kan word<br />
• Vluglees ‘n<br />
teks oor die<br />
ontwikkeling<br />
van inligtingstegnologie<br />
en<br />
stel ‘n tydlyn<br />
op<br />
• Lees artikels<br />
oor groot<br />
uitvinders<br />
• Dra data oor die<br />
voorkoms van<br />
MIV & Vigs in<br />
op ‘n tabel<br />
• Ontwerp plakkate<br />
om die<br />
boodskap van<br />
voorkoming oor<br />
te dra<br />
• Stel riglyne op<br />
oor hoe om ‘n<br />
vredebewaarder<br />
te wees<br />
• Skryf ‘n brief<br />
aan ‘n tydskrif<br />
oor die Dag van<br />
die Afrika-kind<br />
• Vul inligting in<br />
op ‘n grafiek,<br />
bv. oor die<br />
getal leerders in<br />
die skool wat ‘n<br />
radio, selfoon<br />
en rekenaar<br />
besit<br />
Die onderrig-leer-benadering is leerdergerig. Dit verseker die optimale kwaliteit van leer indien<br />
sekere beginsels nagekom word.<br />
Die doel is om begrip te verseker, asook die ontwikkeling van vaardighede en gesindhede wat nodig is<br />
om ‘n bydrae tot die gemeenskap te kan lewer. Die uitgangspunt is die feit dat elke leerder ‘n<br />
magdom kennis en sosiale ondervinding na die skool bring. Onderrig en leer in die skool moet elke<br />
leerder se bestaande kennis en ondervinding verbreed, ontwikkel en uitdaag.<br />
Leerders leer die beste wanneer hulle betrokke is by die leerproses deur ‘n hoë mate van aktiewe<br />
deelname, bydrae en produksie. Terselfdertyd moet die onderrig-leer-benadering voorsiening maak<br />
vir die feit dat elke leerder ‘n individu is met sy/haar eie behoeftes, tempo van leer, ondervinding en<br />
vermoëns. Die onderwyser moet in staat wees om die behoeftes van leerders te peil, die aard van die<br />
leer wat moet plaasvind te identifiseer en dan die leerervaring dienooreenkomstig te beplan. Daarom<br />
moet onderrigstrategieë buigsaam wees in ‘n goed beplande reeks lesse wat verkieslik rondom temas<br />
beplan word wat verskillende vakgebiede betrek.
Afhangende van die betrokke algemene en spesifieke doelstellings wat bereik moet word, moet die<br />
onderwyser besluit wanneer leerinhoud direk onderrig moet word, wanneer dit beter sal wees om<br />
leerders die inhoud self te laat ontdek, wanneer gerigte leeraktiwiteite nodig is, wanneer vaslegging of<br />
verryking nodig is, wanneer daar ‘n spesifieke opeenvolging van vaardighede of inligting is wat<br />
gevolg moet word, of wanneer leerders toegelaat kan word om self te besluit hoe hulle ‘n onderwerp<br />
wil aanpak.<br />
Die klas kan op verskillende wyses georganiseer word: leerders kan individueel werk, in pare, in<br />
groepe of as die totale klasgroep. Die groepering wat gekies word, sal afhang van die taak op hande.<br />
Wedersydse ondersteuning en samewerking tussen groepe behoort aangemoedig te word. Om dit te<br />
bewerkstellig, moet opdragte so beplan word dat paar- en groepwerk nodig is om dit uit te voer,<br />
andersins is groepwerk vir leerders irrelevant. In die lig van die feit dat leerders in hierdie fase reeds<br />
bepaalde persoonlike, sosiale en kommunikatiewe vaardighede ontwikkel het, moet hulle onder<br />
leiding van die onderwyser toenemend meer en meer by die beplanning en evaluering van hulle werk<br />
betrek word.<br />
Aangesien leerders in die Junior Primêre fase reeds ‘n groot deel van hulle moedertaal verwerf het,<br />
behoort die onderrig in die Senior Primêre fase afgestem te wees op verdere ontwikkeling van<br />
taalvaardighede. Dit moet bou op wat leerders reeds ken en kan doen, dit moet lei tot verfyning van<br />
taalstrukture, asook die ontwikkeling van die vermoë om die taal op meer subtiele wyse en in meer<br />
komplekse situasies te gebruik. ‘n Belangrike funksie van die vak in hierdie fase is om die uitgebreide<br />
woordeskat wat die leerders reeds het verder uit te brei en hulle begrip van betekenis te verdiep.<br />
Die onderrig van die eerste taal moet ‘n bewustheid kweek van die feit dat daar ‘n standaardvorm van<br />
die taal is wat toepaslik is in skryfwerk en meer formele situasies, terwyl die gesproke vorm van die<br />
taal ‘n reeks variëteite insluit, nie net in terme van dialekte nie, maar ook wat betref baie formele en<br />
hoflike taal tot informele taal en slang.<br />
Die klaskamer moet ‘n ryk taalomgewing bied, nie net in terme van die mondelinge gebruik van die<br />
eerste taal nie, maar ook sover dit die geskrewe en gedrukte vorm raak. Elke klaskamer behoort ‘n<br />
leeshoekie te hê met gepubliseerde boeke, plaaslike stories, poësie en prosa wat in samewerking met<br />
die plaaslike gemeenskap geskryf is, die leerders se eie kreatiewe skryfwerk en geannoteerde plakkate<br />
wat die leerders self maak. ‘n Wye verskeidenheid onderrigmedia behoort gebruik te word om<br />
besprekings uit te lok: rolspel, kreatiewe skryfwerk, uitsendings deur plaaslike radiostasies, prente<br />
sonder byskrifte, aspekte van pop-kultuur en kinderliteratuur.<br />
Alhoewel min skole rekenaars beskikbaar het vir die leerders se gebruik, moet onderwysers ‘n<br />
bewustheid kweek by die leerders van hedendaagse inligtingstegnologie. Dit kan versterk word deur<br />
gesprekke oor rekenaars in die leerders se onmiddellike omgewing, asook deur stories te lees en<br />
prente en advertensies wat oor inligtingstegnologie handel, te bespreek. Leerders wat toegang het tot<br />
rekenaars moet aangemoedig word om daarmee te werk en hulle ondervinding met hulle klasmaats te<br />
deel.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006 5
9. SAMEVATTING VAN DIE LEERINHOUD<br />
Die Eerstetaalsillabus omskryf die volgende vyf belangrike taalvaardighede wat deur alle leerders<br />
verwerf behoort te word:<br />
Luister en reageer<br />
Praat<br />
Lees en reageer<br />
Skryf<br />
Grammatika en taalgebruik<br />
Vaardighede Leerareas / Aktiwiteite<br />
Luister en reageer Ontwikkel luistervaardighede; luister na en reageer op<br />
inligting; verstaan opdragte en aanwysings; begryp<br />
gevoelens, bedoelings, emosies en houdings van<br />
sprekers; ontwikkel bewustheid van die struktuur van<br />
die taal en woordeskat.<br />
Praat Ontwikkel vaardigheid in die korrekte gebruik van die<br />
taalstruktuur; kommunikeer met selfvertroue en gebruik<br />
gepaste woordeskat effektief en oortuigend in<br />
verskillende situasies met ‘n aanvoeling vir die gehoor<br />
en doel.<br />
Lees en reageer Ontwikkel stilleesvaardighede asook die vermoë om<br />
voor te lees; lees vir begrip en genot; haal inligting uit<br />
verskillende soorte tekste; gebruik naslaanbronne.<br />
Skryf Skryf verskillende soorte tekste met ‘n aanvoeling vir<br />
die gehoor en doel; gebruik sinstrukture, korrekte<br />
spelling en punktuasie in goed gestruktureerde<br />
paragrawe.<br />
Grammatika en taalgebruik Skryf met toenemende korrektheid in spelling,<br />
punktuasie en verwysing; gebruik geskikte woordeskat,<br />
idiome en woordsoorte in ‘n verskeidenheid<br />
sinstrukture.<br />
Bostaande tabel dui die leerareas of aktiwiteite aan ten opsigte van elk van die taalvaardighede wat<br />
verwerf moet word.<br />
Al word hierdie vaardighede hier apart aangedui om dit duidelik te omskryf, moet dit nie in isolasie<br />
onderrig word nie. Verskillende taalvaardighede word in die praktyk nie in isolasie gebruik nie, maar<br />
wel in verskillende kombinasies. In die taalklas moet dieselfde natuurlike groepering van<br />
taalvaardighede dus geïntegreerd onderrig word.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006 6
10. LEERINHOUD<br />
10.1 Luister en reageer<br />
Ten einde luistervaardigheid te assesseer, sal leerders mondelings of skriftelik moet reageer. Die tekste, asook die vrae en opdragte wat in die verskillende grade<br />
gebruik word, sal in lengte en moeilikheidsgraad toeneem in Graad 6 en Graad 7. Die verskeidenheid en tipes tekste wat gebruik word vir die onderrig van<br />
luistervaardigheid moet van so ‘n aard wees dat dit pas by die leerders se belangstelling en ontwikkelingspeil en bespreking stimuleer.<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
1. na inligting luister en dit • na tekste soos stories en radio- • na tekste soos stories, dramas, radio- • na ‘n groter verskeidenheid tekste te<br />
verstaan<br />
uitsendings te luister met die doel om dit uitsendings en aankondigings te luister luister met die doel om dit te verstaan en<br />
te verstaan en eenvoudige inligting, soos met die doel om dit te verstaan en meer meer gevorderde inligting daaruit te<br />
feite, daaruit te haal<br />
gevorderde inligting daaruit te haal, haal soos om te onderskei tussen feit en<br />
• inligting uit tekste mondelings en soos opinies<br />
argument, idees en aannames<br />
skriftelik aan te bied<br />
• inligting uit tekste op ‘n meer<br />
• inligting uit tekste op ‘n meer<br />
omvattende wyse aan te bied<br />
omvattende wyse aan te bied<br />
2. instruksies en aan- • eenvoudige instruksies en aanwysings te • meer gedetailleerde instruksies en • meer gedetailleerde instruksies en<br />
wysings herken en volg en dit uit te voer oor hoe om aanwysings te volg en dit uit te voer oor aanwysings te volg en dit uit te voer oor<br />
uitvoer<br />
toerusting en instrumente te gebruik, hoe om toerusting en instrumente te hoe om toerusting en instrumente te<br />
dinge te vind, na spesifieke plekke te gebruik, dinge te vind, na spesifieke gebruik, dinge te vind, na spesifieke<br />
gaan<br />
plekke te gaan<br />
plekke te gaan<br />
3. hoofpunte en –idees • gevoelens en emosies in stories te herken • ‘n spreker se hoofpunte en –idees te • ‘n spreker se hoofpunte en –idees te<br />
herken en onder- en te bespreek<br />
herken en ondersteunende detail en herken en ondersteunende detail en<br />
steunende detail en<br />
voorbeelde te vind in tekste soos stories, voorbeelde te vind in tekste soos kort<br />
voorbeelde vind<br />
gesprekke en besprekings<br />
toesprake<br />
4. gevoelens, bedoeling, • gevoelens en emosies van karakters in • gevoelens, emosies en houdings van • bedoelings en houdings van sprekers uit<br />
emosies en houdings stories te herken en bespreek<br />
karakters in stories en gesprekke te kort toesprake af te lei en te bespreek.<br />
van sprekers verstaan<br />
herken en bespreek<br />
Dit sluit aspekte in soos humor, of die<br />
trant formeel of minder formeel is,<br />
ensovoorts.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
7
10.1 Luister en reageer (vervolg)<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
5. effektief en krities in • op gepaste wyse te reageer en op te tree • op gepaste wyse en effektief te reageer • effektief en krities te reageer en op te<br />
wisselwerking tree en in verskillende sosiale en kulturele en op te tree in verskillende sosiale en tree in verskillende sosiale en kulturele<br />
gepaste woordeskat situasies soos gesprekke<br />
kulturele situasies soos gesprekke situasies soos gesprekke, besprekings<br />
gebruik in sosiale, • ander persone se gevoelens en opinies te • ander persone se gevoelens en opinies en debatte, asook in vakverband<br />
kulturele en vakverband herken en te respekteer<br />
te herken en te respekteer<br />
• ander persone se gevoelens en opinies<br />
te herken en te respekteer<br />
6. na ‘n verskeidenheid • ‘n verskeidenheid mondelinge tekste • ‘n verskeidenheid mondelinge tekste • ‘n verskeidenheid mondelinge tekste<br />
mondelinge tekste soos soos stories, gedigte en liedjies te geniet soos stories, gedigte en liedjies te geniet soos stories, gedigte en liedjies te geniet<br />
stories, gedigte en en verstaan<br />
en verstaan en op persoonlike wyse en verstaan en die spreker se bedoelings<br />
liedjies luister om dit te • rymelary, ritme en klank in eenvoudige daarop te reageer<br />
te identifiseer<br />
verstaan en geniet gediggies te herken, herhaal en geniet • verskillende tipes tekste soos gedigte, • eenvoudige aspekte van vorm en genre<br />
• eenvoudige voorbeelde van erns en stories en liedjies van mekaar te<br />
in gedigte en stories te herken<br />
humor in verhalende en beskrywende onderskei<br />
• ‘n eie standpunt in te neem en oor te<br />
tekste te herken<br />
dra oor aspekte in stories en gedigte<br />
waarna hulle geluister het<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
8
10.2 Praat<br />
In die Senior Primêre fase behoort elke leerder sy/haar moedertaal vlot te kan praat en korrekte taalstrukture te gebruik. Leerders moet gelei word om bedagsaam<br />
en sensitief te wees vir kulturele verskille soos aanspreekvorme en verskillende wyses van groet wat verband hou met die verhouding tussen kinders en<br />
volwassenes.<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
1. inligting, aanwysings, • inligting oor spesifieke onderwerpe / • verduidelikings en instruksies oor • duidelike instruksies en verduidelikings<br />
instruksies en<br />
aangeleenthede op gepaste wyse te gee spesifieke onderwerpe / aangeleenthede oor spesifieke onderwerpe /<br />
demonstrasies op en te vra<br />
op gepaste wyse te gee en te vra<br />
aangeleenthede te gee en te vra<br />
gepaste wyse vra en gee • aanwysings te gee en te vra om • aanwysings te gee en te vra om • duidelike aanwysings te gee en te vra<br />
bepaalde plekke of dinge te vind bepaalde plekke of dinge te vind om bepaalde plekke of dinge te vind<br />
2. ondervinding, gevoelens • eie ondervinding en gevoelens oor te • eie ondervinding en gevoelens oor- • eie ondervinding en gevoelens oor-<br />
en opinies oordra dra in ‘n verskeidenheid situasies tuigend oor te dra en ander se<br />
tuigend oor te dra en ander se<br />
gevoelens te erken<br />
gevoelens te erken in verskillende<br />
situasies soos dood, ongelukke, siekte,<br />
‘n klasmaat wat druip<br />
3. gepaste woordeskat • beskrywings te gee van bepaalde • duidelike beskrywings te kan gee van • gepaste woordeskat te gebruik om<br />
gebruik om beskry- onderwerpe soos persone, voorwerpe, persone, voorwerpe, plekke en gebeure duidelike beskrywings te gee van<br />
wings van bepaalde<br />
onderwerpe te gee<br />
plekke, gebeure<br />
• bestaande advertensies aan te bied<br />
asook eie advertensies te ontwerp en<br />
persone, voorwerpe, plekke en gebeure<br />
• ‘n toenemende aanvoeling vir die<br />
aan te bied<br />
gehoor te openbaar<br />
4. algemene hoflikheids- • algemene hoflikheidskonvensies toe te • algemene hoflikheidskonvensies toe te • algemene hoflikheidskonvensies toe te<br />
konvensies toepas met pas in alledaagse situasies soos<br />
pas in informele en eenvoudige formele pas in informele en meer formele<br />
‘n aanvoeling vir die telefoongesprekke, die plaas van situasies soos afsprake maak en<br />
situasies soos die gee en ontvang van<br />
gehoor in gesimuleerde bestellings en toestemming vra<br />
kanselleer, mense voorstel en<br />
komplimente, gelukwensings, raad en<br />
situasies<br />
toestemming vra en weier<br />
waarskuwings<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
9
10.2 Praat (vervolg)<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
5. inligting, gevoelens en • inligting, gevoelens en idees oor te dra • inligting, gevoelens en idees oor te dra • inligting, gevoelens en idees oor te dra<br />
idees oordra deur in aktiwiteite soos die oorvertel van in aktiwiteite soos gesprekke,<br />
in aktiwiteite soos debatte, voordragte,<br />
middel van ‘n verskei- stories, voordra van gedigte,<br />
onderhoude en aanbiedings<br />
situasies van onderhandeling,<br />
denheid aanbiedings en dramatisering van situasies, verslag gee • gepaste lyftaal, oogkontak en<br />
probleemoplossing<br />
met ‘n aanvoeling vir<br />
die gehoor<br />
van aktiwiteite soos sportgeleenthede en<br />
kulturele programme<br />
gesigsuitdrukkings te gebruik<br />
• ‘n aanvoeling te openbaar vir die gehoor<br />
• gepaste lyftaal, oogkontak en<br />
gesigsuitdrukkings te gebruik<br />
• ‘n aanvoeling te openbaar vir die gehoor<br />
6. betekenisvol en krities • deel te neem aan gesprekke oor • deel te neem aan groepbesprekings en • krities en op gepaste wyse deel te neem<br />
kommunikeer deur bepaalde onderwerpe<br />
gesprekke<br />
aan gesprekke en debatte; en kort<br />
gepaste woordeskat in<br />
sosiale, kulturele en<br />
vakverband te gebruik<br />
toesprake te lewer<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
10
10.3 Lees en reageer<br />
Die tekste wat in die verskillende grade gebruik word, sal toeneem in lengte en moeilikheidsgraad en moet aanpas by die belangstelling en ontwikkelingsvlak van<br />
die leerders. Gepaste Afrikaanse tekste wat handel oor onderwerpe wat in ander vakke behandel word, behoort gebruik te word vir die onderrig van<br />
leesvaardighede. Leesonderrig moet nie net op die ontwikkeling van bepaalde leesvaardighede afgestem wees nie, maar moet op so ‘n wyse aangepak word dat<br />
leerders dit geniet om te lees en lewenslange lesers sal word. Stilleesvaardighede moet toenemend meer aandag geniet soos leerders deur die grade vorder.<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
1. hardop lees om begrip • eenvoudige tekste soos stories voor te • verskillende tipes tekste soos stories, • verskillende tipes tekste soos stories,<br />
van die teks oor te dra lees<br />
dialoë en feitelike tekste voor te lees op dramas, feitelike tekste, tabelle voor te<br />
so ‘n wyse dat dit maklik is om te volg lees op so ‘n wyse dat dit maklik is om<br />
en verstaan<br />
te volg en verstaan<br />
2. stillees uit ‘n verskei- • stilleestegnieke soos vluglees en • stilleestegnieke soos vluglees, soeklees • stilleestegnieke soos vluglees,<br />
denheid voorgeskrewe soeklees toe te pas om inligting in en die lees van frases toe te pas met soeklees, kolomlees, die lees van frases<br />
en ander tekste<br />
tekste te vind<br />
toenemende leesspoed en –begrip en studielees toe te pas met<br />
toenemende leesspoed en –begrip<br />
3. ‘n verskeidenheid tekste, • verskillende soorte tekste te lees en te • verskillende soorte tekste met<br />
• verskillende soorte tekste met<br />
insluitende visuele interpreteer soos tabelle, prente en toenemende spoed en vaardigheid te toenemende spoed en vaardigheid te<br />
tekste, van geskikte grafiese voorstellings<br />
lees en te interpreteer soos diagramme, lees en te interpreteer soos diagramme,<br />
moeilikheidsgraad lees<br />
grafieke, simbole. (Dit behoort ook grafieke, simbole. (Dit behoort ook<br />
en interpreteer<br />
tekste op oudio-visuele en elektroniese tekste op oudio-visuele en elektroniese<br />
media in te sluit waar moontlik.) media in te sluit waar moontlik.)<br />
4. tekste oor onderwerpe in • tekste wat oor interkurrikulêre onder- • tekste wat oor interkurrikulêre onder- • tekste wat oor interkurrikulêre onder-<br />
ander vakke lees vir werpe handel te lees vir begrip en genot werpe handel te lees met toenemende werpe handel te lees met toenemende<br />
genot en begrip • ‘n persoonlike reaksie weer te gee op begrip en genot<br />
begrip en genot<br />
tekste wat gelees is<br />
• ‘n persoonlike reaksie weer te gee op • ‘n persoonlike en kritiese reaksie weer<br />
tekste wat gelees is<br />
te gee op tekste wat gelees is<br />
5. ‘n verskeidenheid tekste • verskillende soorte tekste soos<br />
• inligting uit ‘n verskeidenheid soorte • inligting uit ‘n verskeidenheid soorte<br />
lees met die doel om tydskrifte en koerante te lees en<br />
tekste soos advertensies, instruksies en tekste soos artikels, kennisgewings en<br />
spesifieke inligting bepaalde inligting daaruit te haal pamflette te haal en op bepaalde wyses naslaanwerke te haal en op bepaalde<br />
daaruit te haal<br />
weer te gee<br />
wyses weer te gee<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
11
10.3 Lees en reageer (vervolg)<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
6. ‘n verskeidenheid • die hoofgedagtes van ‘n storie te vind • die doel van ‘n teks te identifiseer • die doel van ‘n teks te identifiseer<br />
voorgeskrewe literêre • eenvoudige karakterbeskrywings te gee • kommentaar te lewer oor die bedoeling • kommentaar te lewer oor die bedoeling<br />
tekste lees en daarop<br />
reageer<br />
van die skrywer<br />
van die skrywer<br />
• eenvoudige verskille tussen twee tekste<br />
te kan uitwys, byvoorbeeld of dit<br />
verhalend of beskrywend is<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
12
10.4 Skryf<br />
Daar sal van leerders verwag word om toenemend langer tekste te skryf en 'n groter aanvoeling vir die teikengehoor te toon.<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
1. ‘n verskeidenheid • eenvoudige sinne korrek te skryf • langer sinne korrek te skryf<br />
• langer sinne korrek te skryf<br />
sinstrukture gebruik • eenvoudige sinne saam te voeg met die • saamgestelde en langer sinne saam te • saamgestelde en langer sinne saam te<br />
gebruik van voegwoorde<br />
voeg met die gebruik van geskikte voeg met die gebruik van geskikte<br />
voegwoorde<br />
voegwoorde<br />
2. goed-gestruktureerde • prentjies in die regte volgorde te • sinne saam te voeg om ‘n paragraaf te • beskrywende paragrawe te skryf wat<br />
paragrawe skryf<br />
rangskik om ‘n strokie te vorm<br />
vorm<br />
inleidende en slotsinne bevat<br />
• sinne saam te voeg om ‘n kort paragraaf • verskillende soorte paragrawe te skryf, • verskillende paragrawe te skryf om ‘n<br />
te vorm<br />
bv. ‘n inleidende en slotparagraaf langer skryfstuk te vorm<br />
3. notas maak • eenvoudige notas te maak uit kort tekste • notas te maak uit tekste wat gelees word • notas te maak uit tekste wat gelees sowel<br />
wat gelees word<br />
as gehoor word<br />
4. vorms invul • eenvoudige vorms in te vul • langer vorms in te vul • langer vorms in te vul<br />
5. ‘n verskeidenheid • ‘n verskeidenheid kreatiewe skryftake • ‘n verskeidenheid kreatiewe skryftake • ‘n verskeidenheid kreatiewe skryftake<br />
kreatiewe skryftake uit te voer, soos persoonlike<br />
uit te voer, soos aanwysings, plakkate uit te voer, soos kort koerantberigte<br />
uitvoer<br />
ondervindings, beskrywings en raaisels en advertensies<br />
• ‘n aanvoeling vir die gehoor te openbaar<br />
• ‘n aanvoeling vir die gehoor te openbaar<br />
in skryfwerk<br />
in skryfwerk<br />
6. ‘n verskeidenheid • korter tekste van ongeveer 60 woorde en • korter tekste van ongeveer 80 woorde en • korter tekste van ongeveer 120 woorde<br />
formele en informele langer tekste van ongeveer 120 woorde langer tekste van ongeveer 150 woorde en langer tekste van ongeveer 180<br />
kreatiewe tekste skryf, te skryf. Korter tekste sluit in informele te skryf. Korter tekste sluit in informele woorde te skryf. Korter tekste sluit in<br />
met ‘n aanvoeling vir briewe en notas aan vriende en familie, en formele briewe, dagboekinskrywings verskillende informele sowel as formele<br />
gehoor en doel<br />
asook dagboekinskrywings. Langer en uitnodigings. Langer tekste kan briewe en verslae. Langer tekste kan<br />
tekste kan ware en fiktiewe stories en dialoë, ware en fiktiewe stories, artikels ware en fiktiewe stories oor spesifieke<br />
ander opstelle insluit.<br />
en ander opstelle insluit.<br />
onderwerpe en ander opstelle insluit.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
13
10.5 Grammatika en taalgebruik<br />
DOELSTELLINGS BASIESE VAARDIGHEDE<br />
Leerders sal:<br />
Graad 5 Graad 6 Graad 7<br />
Teen die einde van Graad 5 behoort Teen die einde van Graad 6 behoort Teen die einde van Graad 7 behoort<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
leerders in staat te wees om:<br />
1. progressief meer korrek • die klanke, spelling, punktuasie en • die klanke, spelling, punktuasie en • die klanke, spelling, punktuasie en<br />
spel, asook punktuasie en grammatika van Afrikaans redelik grammatika van Afrikaans meestal grammatika van Afrikaans meestal<br />
grammatikale strukture korrek te gebruik<br />
korrek te gebruik<br />
korrek te gebruik<br />
korrek gebruik<br />
• diktee van tot 5 lyne te skryf<br />
• diktee van tot 10 lyne te skryf<br />
• diktee van tot 15 lyne te skryf<br />
2. gepaste, verbeeldingryke • nuwe woorde wat hulle uit leeswerk • woorde en uitdrukkings te kies om • ‘n gevarieerde woordeskat in hulle<br />
en ‘n verskeidenheid verkry in hulle skryfwerk te gebruik spesifieke effekte te verkry<br />
skryfwerk te gebruik<br />
woorde en idiome • gepaste woorde en idiomatiese • Afrikaanse woorde uit ander vakgebiede • gepaste woorde en idiomatiese<br />
gebruik<br />
uitdrukkings te gebruik<br />
in hulle skryfwerk te gebruik<br />
uitdrukkings in hulle skryfwerk te<br />
• woorde en idiome te kies en te gebruik<br />
om ‘n spesifieke effek op die leser te hê<br />
• homonieme korrek te gebruik<br />
gebruik<br />
3. verskillende woord- • die basiese woordsoorte (selfstandige • lidwoorde, telwoorde en voegwoorde in • bywoorde, voorsetsels en<br />
soorte effektief in sinne naamwoord, werkwoord, byvoeglike sinsverband te herken<br />
voornaamwoorde in sinsverband te<br />
gebruik<br />
naamwoord) in sinsverband te herken<br />
herken en gebruik<br />
4. ‘n verskeidenheid • enkelvoudige en kort saamgestelde • veelvoudige sinne te gebruik<br />
• meer komplekse sinstrukture korrek te<br />
sinstrukture gebruik sinne te gebruik<br />
• langer sinne saam te voeg deur<br />
gebruik<br />
• enkelvoudige sinne saam te voeg om spesifieke voegwoorde te gebruik • die negatief korrek te gebruik in langer<br />
saamgestelde sinne te kry (sonder om • die negatief korrek te gebruik in langer sinne<br />
noodwendig met die begrippe<br />
sinne<br />
• sinne in die direkte en indirekte rede<br />
eenvoudig en saamgesteld te werk) • sinne in die direkte en indirekte rede korrek te gebruik<br />
• stel- vraagsinne te gebruik en te<br />
korrek te gebruik<br />
• die aktiewe en passiewe vorm van die<br />
onderskei<br />
• die negatief in kort sinne korrek te<br />
gebruik<br />
werkwoord te herken<br />
5. progressief meer • ‘n eenvoudige woordeboek te gebruik • woordeboeke met meer vertroue te • woordeboeke en ander naslaanbronne<br />
vaardigheid ontwikkel in om die betekenis en spelling van gebruik om aspekte soos sinonieme, met vertroue te gebruik<br />
die gebruik van<br />
naslaanbronne<br />
woorde na te slaan<br />
• algemeen gebruikte afkortings te herken<br />
woordsoorte, afleidings, variasies in<br />
spelling en betekenis en afleidings na te<br />
• voorvoegsels, agtervoegsels en spesiale<br />
betekenisse van woorde in woordeboeke<br />
slaan<br />
na te slaan<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
14
11. ASSESSERING<br />
11.1 Inleidende opmerkings<br />
In leerdergerigte onderrig is die deurlopende assessering van elke leerder se vordering ‘n integrale deel van die<br />
onderrig- en leerproses. Die hoofdoel van assessering is om so ‘n getroue beeld as moontlik te kry van die<br />
vordering van elke leerder ten opsigte van die vaardighede soos uiteengesit in die sillabus, asook algemene<br />
lewensvaardighede.<br />
11.2 Doel van assessering<br />
• Inligting vir die leerder<br />
Die inligting wat verkry word uit leerders se vordering en prestasies behoort gebruik te word om leerders in<br />
te lig oor hulle sterk- en swakpunte, aspekte van die werk wat hulle goed bemeester het, en aspekte wat<br />
meer aandag verdien.<br />
• Inligting vir die ouers<br />
Ouers moet gereeld ingelig word oor die vordering wat hulle kind maak, aangemoedig word om prestasies<br />
te beloon en duidelike riglyne kry oor hoe hulle hul kind in die vak kan ondersteun.<br />
• Evaluering van die onderrig-leerproses<br />
Inligting verkry uit informele en formele deurlopende assessering moet deur die onderwyser gebruik word<br />
om vas te stel in watter gevalle dit nodig is om metodes en materiaal aan te pas by die individuele vordering<br />
en behoeftes van elke leerder. Aan die einde van ‘n bepaalde hoofafdeling van die werk en aan die einde<br />
van elke termyn moet die onderwyser saam met die kinders die leerproses evalueer in terme van voltooide<br />
take, deelname, wat die leerders geleer het, en wat gedoen kan word om voortdurend die werkatmosfeer en<br />
prestasies van die klas te verbeter.<br />
11.3 Tipes assessering<br />
• Formatiewe assessering<br />
Assessering is formatief omdat die waarnemings wat gemaak word en die inligting wat verkry word gebruik<br />
word om leiding te gee aan die leerder sowel as die onderrig- en leerproses.<br />
Assessering het formatiewe waarde vir leerders as en wanneer:<br />
- dit gebruik word om leerders te motiveer om hulle kennis en vaardighede uit te brei, waardes te vestig<br />
en gesonde studiegewoontes te bevorder;<br />
- assesseringstake leerders help om probleme op intelligente wyse op te los deur dit wat hulle geleer het,<br />
toe te pas;<br />
- die onderwyser die inligting gebruik om onderrigmetodes en –materiaal te verbeter.<br />
• Deurlopende assessering<br />
Deurlopende assessering (DA) behoort aan die begin van die jaar beplan te word, so eenvoudig as moontlik<br />
gehou word, en nie te veel tyd in beslag te neem nie. Punte wat toegeken word vir klasaktiwiteite, take,<br />
tuiswerk of kort toetse na afhandeling van ‘n bepaalde aspek van die werk kan op die puntelys vir<br />
deurlopende assessering aangeteken word.<br />
• Summatiewe assessering<br />
Aan die einde van elke skooljaar word die vordering en prestasies wat die leerder deur die jaar behaal het,<br />
saamgevat. Dit word summatiewe assessering genoem. Vir promosiedoeleindes sal die summatiewe<br />
assessering bestaan uit beide die deurlopende assessering sowel as ‘n finale assessering. Die besluit om ‘n<br />
leerder na die volgende standerd te promoveer of nie, berus hierop.<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
15
11.4 Metodes van assessering<br />
• Informele metodes<br />
Die onderwyser moet vasstel hoe goed elke leerder die basiese vaardighede in die sillabus bemeester, en<br />
hieruit ‘n beeld kry van die algehele vordering van die leerder. Dit kan in ‘n groot mate op ‘n informele<br />
wyse geskied deur gestruktureerde waarneming van elke leerder se vordering in leersituasies terwyl hulle<br />
besig is om dinge te ondersoek, bevindings te evalueer, kennis toe te pas, te kommunikeer, waarde-oordele<br />
te vel, asook in hulle algemene deelname.<br />
• Formele metodes<br />
Wanneer dit nodig is om assessering meer formeel te struktureer, moet die onderwyser so ver as moontlik<br />
dieselfde tipe situasie as in gewone leer- en oefensituasies gebruik om die vaardigheid van die leerder te<br />
toets. Gewone skriftelike en mondelinge toetse kan slegs ‘n beperkte reeks vaardighede toets en moet<br />
daarom nie te veel tyd in beslag neem nie. Toetse moet tot een periode, of ‘n gedeelte daarvan, beperk<br />
word.<br />
• Kriteria-gerigte assessering<br />
Wanneer punte toegeken word, is dit belangrik dat die leerder se werklike vlak van prestasie ten opsigte van<br />
die basiese vaardighede in die sillabus en nie ten opsigte van die ander leerders nie, weerspieël word. Die<br />
beste manier om begrip te assesseer, is om van kriteria gebruik te maak. Kriteria wat in ‘n merkskema<br />
gegroepeer is, kan gebruik word om normatiewe punte te verkry wat op die gewone puntelys aangeteken<br />
kan word. Die wyse waarop skriftelike en mondelinge stelwerk in taalonderrig gemerk word, is ‘n<br />
voorbeeld hiervan.<br />
11.5 Assesseringsdoelstellings<br />
11.5.1 Luister en reageer<br />
Die leerder behoort in staat te wees om:<br />
1. na inligting te luister en dit te verstaan<br />
2. instruksies en aanwysings te herken en te volg<br />
3. hoofpunte in ‘n mondelinge teks te herken en ondersteunende detail en voorbeelde te identifiseer<br />
4. gepaste woordeskat te gebruik om effektief te kommunikeer<br />
11.5.2 Lees en reageer<br />
Die leerder behoort in staat te wees om:<br />
1. hardop te lees om begrip van die teks oor te dra<br />
2. spesifieke inligting te verkry deur stillees van ‘n verskeidenheid tekste<br />
3. ‘n verskeidenheid voorgeskrewe literêre tekste te lees en daarop te reageer<br />
11.5.3 Skryf<br />
Die leerder behoort in staat te wees om:<br />
1. enkelvoudige, saamgestelde en veelvoudige sinne te skryf<br />
2. goed gestruktureerde paragrawe te skryf<br />
3. ‘n verskeidenheid formele en informele kreatiewe skryftake uit te voer<br />
4. ‘n aanvoeling te toon vir die gehoor en doel<br />
11.5.4 Grammatika en taalgebruik<br />
Die leerder behoort in staat te wees om:<br />
1. korrekte spelling, punktuasie en grammatikale strukture te gebruik<br />
2. gepaste en verbeeldingryke woordeskat en idome te gebruik<br />
3. verskillende woordsoorte effektief te gebruik<br />
4. ‘n verskeidenheid sinstrukture te gebruik<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
16
11.6 Deurlopende assessering in Eerste Taal<br />
11.6.1 Riglyne<br />
Byhou van punte<br />
Die punte wat leerders behaal in deurlopende assesseringstake moet deur die loop van die jaar bygehou<br />
word en gebruik word om die leerder en ouers in te lig oor vordering en prestasies. Dit behoort ook<br />
gebruik te word om aspekte uit te wys waarin die leerder aanvullende onderrig nodig het.<br />
Assessering sal uit beide informele en formele deurlopende assessering bestaan.<br />
Interne toetse word toegelaat as deel van formele deurlopende assessering. Geen eksterne eksamen sal<br />
in Eerste Taal Graad 5-7 geskryf word nie.<br />
Deurlopende assessering sal 50% bydra tot die finale jaarpunt en ‘n interne eksamen aan die einde van<br />
die jaar sal 50% tel. [50 + 50 = 100].<br />
‘n Verskeidenheid vraagtipes moet gebruik word om ‘n wye verskeidenheid vaardighede te toets.<br />
Luister en praat<br />
Leerders se luisterbegrip moet ten minste een keer per termyn formeel getoets word. Vir hierdie doel<br />
sal onderwysers ‘n luistertoets moet opstel wat skriftelik beantwoord word. Die punte word<br />
aangeteken in die kolom vir Luisterbegrip op die Deurlopende Assesseringspuntelys.<br />
Leerders se praatvaardigheid moet ten minste een keer per termyn bepunt word. Die punte word<br />
aangeteken in die toepaslike kolom op die Deurlopende Assesseringspuntelys.<br />
Lees en literatuurstudie<br />
Hardoplees moet ten minste een keer per termyn getoets word. Dit moet verkieslik gedoen word deur<br />
middel van ‘n teks wat die leerders voorberei het. Die onderwyser kan begrip van die voorgelese<br />
gedeelte toets deur enkele vrae te vra wat die leerder mondelings moet beantwoord, maar dit is<br />
belangrik om daarop te let dat die formele toetsing van begrip in die Lees en Gerigte Skryfwerk-take<br />
gedoen word.<br />
Ten minste een kort taak of toets oor die voorgeskrewe literatuur moet per termyn bepunt word. Die<br />
punte word in die toepaslike kolom op die Deurlopende Assesseringspuntelys aangeteken.<br />
Die studie van literatuur bestaan uit twee aspekte: prosa en poësie. Beide prosa en gedigte kan deel<br />
uitmaak van die formele mondelinge toetsing en ook skriftelik getoets word.<br />
• Prosa (roman of kortverhale)<br />
Die inhoud moet informeel bestudeer word wat betref karakters, verhaalverloop, gebeure en gevolge.<br />
Geskrewe vrae moet kontekstueel wees. Leerders behoort in staat te wees om die vrae te beantwoord<br />
deur die teks te raadpleeg. In die primêre fase word nie ‘n diepgaande studie van die tekste vereis<br />
nie.<br />
• Gedigte<br />
Leerders behoort geleer te word om gedigte te waardeer en te geniet. Om dit te bereik, is dit<br />
belangrik dat die leerders die inhoud van ‘n gedig verstaan. Gedigte moet nie gememoriseer word<br />
nie. Leerders moet eerder gelei word om die gedigte met gevoel en ‘n interpretasie van die emosies<br />
wat ter sprake is te lees. Afgesaagde en “singerige” koorlees van gedigte moet nooit aangemoedig of<br />
toegelaat word nie.<br />
Voorgeskrewe leeswerk per graad:<br />
Graad 5: 4 gedigte (verpligtend) en ‘n seleksie van 3 kortverhale <strong>OF</strong> 1 kort roman (kinderverhaal) per<br />
jaar<br />
Graad 6: 5 gedigte (verpligtend) en ‘n seleksie van 4 kortverhale <strong>OF</strong> 1 kort roman (kinderverhaal) per<br />
jaar<br />
Graad 7: 6 gedigte (verpligtend) en ‘n seleksie van 5 kortverhale <strong>OF</strong> 1 kort roman (kinderverhaal) per<br />
jaar<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
17
Lees en gerigte skryfwerk<br />
Ten minste een taak wat uit ‘n leesstuk met ‘n verskeidenheid tipes vrae bestaan moet per termyn deur<br />
die onderwyser gemerk word en die punte ingedra word op die Deurlopende Assesseringspuntelys. Die<br />
vrae kan vrae insluit wat kennis van die grammatika toets. Dit is egter belangrik om daarop te let dat<br />
grammatikale kennis altyd in sinsverband getoets moet word. Die vrae moet ook begrip toets.<br />
Diktee<br />
Diktee in die vorm van sinne of ‘n paragraaf wat voorgelees word moet gebruik word om leerders se<br />
spelvermoë te toets. Dit is belangrik dat leerders gereeld oefening kry in die skryf van diktee. Die<br />
paragraaf (of sinne) moet woorde insluit wat in die onderrig opgeduik het en pertinent onderrig is in die<br />
loop van die week, termyn of jaar. Dit kan deur die leerders self of deur klasmaats gemerk word. Ten<br />
minste een dikteetoets per termyn moet deur die onderwyser gemerk word vir doeleindes van formele<br />
deurlopende assessering en die punte moet aangeteken word op die Deurlopende Assesseringspuntelys.<br />
Deurlopende skryfwerk<br />
Ten minste een opstel en een korter skryfstuk per termyn moet volledig nagesien word en die punte op<br />
die Deurlopende Assesseringspuntelys aangeteken word. Die onderstaande aanduiding van die lengte<br />
van skryfstukke is op die verskillende grade van toepassing:<br />
Opstelle:<br />
Graad 5: 100-120 woorde<br />
Graad 6: 130-150 woorde<br />
Graad 7: 150-180 woorde<br />
Korter skryftake:<br />
Graad 5: 50-60 woorde<br />
Graad 6: 60-80 woorde<br />
Graad 7: 100-120 woorde<br />
11.6.2 Samevatting van Deurlopende Assessering:<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
Vaardigheid Punte Totaal<br />
1. Luister/Praat<br />
Luisterbegrip 10<br />
Voorbereide toespraak 10<br />
Totaal: 20<br />
2. Lees en Literatuurstudie<br />
Hardoplees 10<br />
Literatuurstudie 10<br />
Totaal: 20<br />
3. Lees en gerigte skryfwerk<br />
Lees en gerigte skryfwerk taak 30<br />
Diktee 10<br />
Totaal: 40<br />
4. Deurlopende skryfwerk<br />
Opstel 10<br />
Korter skryfstuk 10<br />
Totaal: 20<br />
TOTAAL 100<br />
18
11.7 Eindeksamen: Uiteensetting van vraestelle<br />
Die eksamen aan die einde van die jaar bestaan uit twee vraestelle:<br />
Vraestel 1:<br />
Lees en<br />
Gerigte<br />
Skryfwerk<br />
Vraestel 2:<br />
Deurlopende<br />
Skryfwerk<br />
Vraestel 1:<br />
Lees en<br />
Gerigte<br />
Skryfwerk<br />
Vraestel 2:<br />
Deurlopende<br />
Skryfwerk<br />
GRAAD 5 & 6<br />
Vraestel 1 bestaan uit twee afdelings. Die vrae kan die volgende tipes vrae<br />
insluit: meerkeuse vrae, waar/vals vrae, vrae waarin die antwoord aan ‘n<br />
stelling gekoppel word, volsin antwoorde en vrae oor taalgebruik.<br />
Tyd Punte<br />
Afdeling A: Leesvaardigheid (15 punte)<br />
Twee vrae moet gevra word, gebaseer op kort lees- of visuele tekste soos<br />
strokiesprente, advertensies, prente. Een vraag (5 punte) sal van die<br />
leerders verwag om ‘n vorm in te vul of ‘n vraelys te beantwoord. (10 + 5<br />
punte)<br />
Afdeling B: Gerigte Skryfwerk (15 punte)<br />
Die afdeling sal uit drie vrae bestaan wat gebaseer is op verhalende,<br />
feitelike, beskrywende en visuele tekste. Vrae sal begrip toets en ‘n<br />
1 uur<br />
verskeidenheid tipes vrae insluit. (3 x 5 punte)<br />
Vraestel 2 bestaan uit 2 afdelings.<br />
30<br />
Afdeling A: (10 punte)<br />
Leerders sal ‘n opstel oor een van 4 onderwerpe skryf. (Graad 5: 100-120<br />
woorde, Graad 6: 130-150 woorde)<br />
Afdeling B: (10 punte)<br />
Leerders sal oor een van 3 onderwerpe skryf. Stimulusmateriaal sal<br />
verskaf word waar nodig. Daar sal van leerders verwag word om taal vir<br />
‘n spesifieke doel te gebruik, bv. om ‘n informele brief te skryf, of ‘n<br />
1 uur<br />
verslag, of dialoog. (Graad 5: 50 – 60 woorde, Graad 6: 60 – 80 woorde)<br />
20<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
19<br />
TOTAAL<br />
GRAAD 7<br />
Vraestel 1 bestaan uit twee afdelings. Die vrae kan die volgende tipes vrae<br />
insluit: meerkeuse vrae, waar/vals vrae, vrae waarin die antwoord aan ‘n<br />
stelling gekoppel word, volsin antwoorde en vrae oor taalgebruik.<br />
Afdeling A: Leesvaardigheid (40 punte)<br />
Twee vrae moet gevra word, gebaseer op kort lees- of visuele tekste soos<br />
strokiesprente, advertensies, prente. Een vraag (5 punte) sal van die<br />
leerders verwag om ‘n vorm in te vul of ‘n vraelys te beantwoord.<br />
Afdeling B: Gerigte skryfwerk (30 punte)<br />
Die afdeling sal uit drie vrae bestaan wat gebaseer is op verhalende,<br />
feitelike, beskrywende en visuele tekste. Vrae sal begrip toets en ‘n<br />
verskeidenheid tipes vrae insluit. (3 x 10 punte)<br />
Vraestel 2 bestaan uit twee afdelings.<br />
Afdeling A: (20 punte)<br />
Leerders sal oor een van 4 onderwerpe skryf. (150-180 woorde)<br />
Afdeling B: (10 punte) Leerders sal oor een van 3 onderwerpe skryf.<br />
Stimulusmateriaal sal verskaf word waar nodig. Daar sal van leerders<br />
verwag word om taal vir ‘n spesifieke doel te gebruik, bv. om ‘n informele<br />
brief te skryf, of ‘n verslag, of dialoog. (100-120 woorde)<br />
TOTAAL<br />
1 uur 30<br />
min.<br />
1 uur<br />
50<br />
70<br />
30<br />
100<br />
÷ 2 = 50
11.8 Verband tussen assesseringsdoelstellings en die vraestelle<br />
Assesseringsdoelstellings<br />
Luister en reageer 1<br />
Luister en reageer 2<br />
Luister en reageer 3<br />
Luister en reageer 4<br />
Lees en reageer 1<br />
Lees en reageer 2<br />
Lees en reageer 3<br />
Skryf 1<br />
Skryf 2<br />
Skryf 3<br />
Skryf 4<br />
Grammatika en taalgebruik 1<br />
Grammatika en taalgebruik 2<br />
Grammatika en taalgebruik 3<br />
Grammatika en taalgebruik 4<br />
11.9 Graadomskrywings<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
Deurlopende<br />
assessering<br />
20<br />
Vraestel 1 Vraestel 2<br />
Die leerder se bemeestering van die basiese vaardighede wat in die sillabus aangedui is. sal met die<br />
letters A – E aangedui word. A verteenwoordig die hoogste graad en E die laagste. Die verband<br />
tussen die grade en die basiese vaardighede word in die tabel hier onder aangedui.<br />
GRAAD<br />
GRAAD-<br />
INTERVALLE<br />
(%)<br />
OMSKRYWING<br />
GRAAD A 80-100 Bemeester basiese vaardighede uitsonderlik goed.<br />
GRAAD B 60-79 Bemeester basiese vaardighede baie goed.<br />
GRAAD C 45-59 Bemeester basiese vaardighede.<br />
GRAAD D 30-44 Bemeester die minimum getal basiese vaardighede om te slaag.<br />
GRAAD E 0-29<br />
Kon nie die minimum getal basiese vaardighede bemeester om te slaag<br />
nie en benodig remediërende hulp.
12. WOORDELYS<br />
Deurlopende Assesseringspunt: die totale punt wat in al die vaardighede oor die drie termyne versamel<br />
is<br />
Deurlopende skryfwerk: langer en korter skryfstukke soos opstelle, briewe, verslae, dialoë<br />
Formele deurlopende assessering: geskied tydens gestruktureerde toetsing onder gekontroleerde<br />
omstandighede<br />
Gerigte skryfwerk: korter skryfstukke wat op stimulusmateriaal gebaseer is<br />
Informele deurlopende assessering: geskied tydens die les en vorm ‘n integrale deel van die onderrig van<br />
elke dag<br />
Interne eksamen: ‘n eksamen wat deur die onderwyser opgestel word en deur die<br />
vakhoof gemodereer word<br />
Kronologiese orde: die orde waarin gebeure plaasvind<br />
Kommunikatiewe: om inligting, nuus, idees op ‘n interaktiewe wyse uit te ruil<br />
Leesstrategieë: leesprosesse en –vaardighede<br />
Promosiepunt: die gemiddeld van die deurlopende assessering en finale eksamenpunt<br />
Soeklees: om slegs vir spesifieke inligting in ‘n teks te soek<br />
Trimesterpunt: die totale punt wat in al die vaardighede in een termyn versamel is<br />
Vluglees: om ‘n teks baie vlugtig te lees om ‘n oorsig te kry<br />
Voorspel: om te sê of te raai wat gaan gebeur voordat ‘n teks volledig gelees is<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
21
BYLAE A: MERKSKEMA: PRAATVAARDIGHEID<br />
Ken vir elke kategorie 'n punt toe uit 10. Deel die totaal deur 3 om 'n finale punt uit 10 te kry.<br />
Punte Korrektheid Vlotheid Toepaslikheid<br />
9-10<br />
7-8<br />
5-6<br />
3-4<br />
1-2<br />
Effektiewe gebruik van 'n<br />
uitgebreide woordeskat;<br />
feitlik geen sinsboufoute nie;<br />
duidelike en korrekte<br />
uitspraak van woorde<br />
Goed ontwikkelde<br />
woordeskat; geringe<br />
sinsboufoute; foute steur nie;<br />
praat duidelik<br />
Bevredigende woordeskat;<br />
algemene foute in sinsbou;<br />
praat redelik duidelik, maar<br />
begaan foute<br />
Beperkte woordeskat; talle<br />
foute in sinsbou en selfs uitspraak;<br />
soms onduidelik;<br />
swak kommunikasie<br />
Baie beperkte woordeskat;<br />
praat baie onduidelik en<br />
onverstaanbaar; benodig baie<br />
hulp van onderwyser<br />
Korrektheid: Korrekte woordeskat en sinsbou<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
Kommunikeer eie idees met<br />
selfvertroue; goed<br />
ontwikkelde idees en<br />
persoonlike mening; idees<br />
en inligting word oortuigend<br />
oorgedra en vloei gemaklik<br />
Praat met redelike vertroue<br />
en gemak; kan idees en<br />
persoonlike mening oortuigend<br />
oordra<br />
Praat met 'n mate van<br />
huiwering, maar kan idees en<br />
gedagtes nog duidelik<br />
oordra; kommunikeer<br />
bevredigend<br />
Vlotheid: Die korrekte hantering van taal, met gemak<br />
Huiwerig om te praat; sukkel<br />
om gedagtes oor te dra; idees<br />
deurmekaar en<br />
onsamehangend<br />
Het baie aanmoediging en<br />
hulp nodig om te praat; praat<br />
stotterend<br />
In staat tot gepaste<br />
taalgebruik vir verskillende<br />
onderwerpe en gehore<br />
Gebruik meestal gepaste<br />
woordeskat en taal<br />
Kan gepaste woordeskat en<br />
taalstrukture in alledaagse /<br />
bekende situasies gebruik<br />
Kan slegs in baie bekende,<br />
alledaagse situasies geskikte<br />
woordeskat en taalstrukture<br />
gebruik<br />
Woordeskat en taalgebruik<br />
selde toepaslik<br />
Toepaslikheid: Kennis en gebruik van woordeskat wat van toepassing is vir bepaalde hoorders in<br />
bepaalde situasies
BYLAE B: MERKSKEMA: HARDOPLEES<br />
Ken vir elke kategorie 'n punt toe uit 10. Deel die totaal deur 3 om 'n finale punt uit 10 te kry.<br />
Punte Uitspraak Vlotheid Intonasie / Vertolking<br />
9-10<br />
7-8<br />
5-6<br />
3-4<br />
1-2<br />
Goeie uitspraak met duidelike<br />
artikulasie<br />
Min foute in uitspraak;<br />
artikulasie meestal duidelik<br />
Uitspraak steeds bevredigend<br />
en verstaanbaar; afwykings<br />
verhinder nie begrip nie<br />
Uitspraak nie voldoende nie;<br />
afwykings kan soms<br />
onduidelikheid veroorsaak<br />
Swak uitspraak maak dit<br />
moeilik om leser te volg<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
Lees vlot en met goeie tempo<br />
en pousering<br />
Meestal vlot en korrekte<br />
tempo en pousering; foute<br />
gering<br />
Aanvaarbare vlotheid en<br />
pousering; maak wel foute<br />
Vlotheid en pousering nie<br />
voldoende nie; benodig kort-<br />
kort hulp; lees stotterend<br />
Steek aanmekaar vas; kan nie<br />
op eie stoom lees nie<br />
Interessante en korrekte<br />
intonasie<br />
Intonasie toon 'n mate<br />
van afwisseling<br />
Intonasie voldoende om<br />
voorlesing te verstaan<br />
Talle foute in intonasie;<br />
simpatieke luisteraar kan<br />
wel nog volg<br />
Geen variasie in<br />
intonasie nie wat begrip<br />
bemoeilik
BYLAE C: MERKSKEMA: SKRIFTELIKE STELWERK<br />
AFRIKAANS EERSTE<br />
TAAL<br />
Graad 5-7<br />
[Bv. Inhoud 2 + T/S 2 = 7]<br />
Inhoud Taalgebruik &<br />
Oorspronklik; oortuigend;<br />
instruksies ten volle uitgevoer;<br />
inligting korrek geïnterpreteer;<br />
vorm uiters gepas<br />
Nie so oortuigend nie; die<br />
meeste instruksies korrek<br />
uitgevoer; afwykings affekteer<br />
nie die teks as geheel nie; vorm<br />
geskik<br />
Net-net oortuigend; sommige<br />
instruksies is uitgevoer; nierelevante<br />
inligting word gebruik;<br />
afwykings pla; vorm nog<br />
aanvaarbaar<br />
Inhoud slegs plek-plek relevant;<br />
onsamehangend; die meeste<br />
instruksies nie uitgevoer nie;<br />
waninterpretasie van onderwerp<br />
affekteer inhoud erg<br />
Deurmekaar; glad nie relevant<br />
nie; geen instruksies uitgevoer<br />
nie; geen vorm<br />
Punktuasie<br />
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
Taalgebruik oorspronklik<br />
en verbeeldingryk; idioom<br />
en sinsbou feitlik foutloos;<br />
duidelike aanvoeling vir<br />
gehoor;<br />
korrekte & interessante<br />
paragrafering<br />
Gepaste taalgebruik vir die<br />
taak;<br />
blyke van aanvoeling vir<br />
die gehoor;<br />
enkele kleiner foute;<br />
korrekte paragrafering<br />
Taalgebruik gewoon, maar<br />
bevredigend;<br />
min aanvoeling vir gehoor;<br />
foute kom voor, maar<br />
belemmer nie begrip nie;<br />
leemtes in paragrafering<br />
Taalgebruik beperk en nie<br />
effektief nie; talle foute –<br />
veroorsaak verwarring;<br />
geen aanvoeling vir<br />
gehoor;<br />
vorm en aanbieding<br />
hinderlik<br />
Taalgebruik onvoldoende<br />
om opdrag uit te voer,<br />
alhoewel soms verstaanbaar;<br />
onvolledige sinne;<br />
foute oorweldigend; geen<br />
skryftegnieke<br />
1 2 3 4 5<br />
1 9-10 8 7 6 5<br />
2 8 7 6 5 4<br />
3 7 6 5 4 3<br />
4 6 5 4 3 2<br />
5 5 4 3 2 1<br />
Indien 'n opstel die voorgeskrewe aantal woorde met meer as 30 woorde oorskry, word die inhoud slegs op die vereiste aantal woorde geëvalueer; met ander woorde die inhoud word<br />
gepenaliseer ten opsigte van aspekte soos afgeronde eenheid, progressie, ensovoorts.
Afrikaans First Language Syllabus Gr 5-7, <strong>NIED</strong> 2006<br />
DEURLOPENDE ASSESSERINGSPUNTELYS: AFRIKAANS EERSTE TAAL<br />
GRAAD: _______ KLASGROEP: _______________ JAAR: ____________<br />
SKOOL: ________________________________________ ONDERWYSER: _________________________________________<br />
NAAM TRIMESTER<br />
1<br />
2<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
Luisterbegrip<br />
Luister en Praat<br />
Praatvaardigheid<br />
TOTAAL<br />
Lees &<br />
Literatuurstudie<br />
Hardoplees<br />
Literatuurstudie<br />
TOTAAL<br />
Lees &<br />
Gerigte Skryfwerk<br />
Lees & Gerigte<br />
Skryfwerk<br />
Diktee<br />
TOTAAL<br />
Langer skryfstuk<br />
Deurlopende<br />
Skryfwerk<br />
10 10 20 10 10 20 30 10 40 10 10 20 100 300 50 50 100<br />
Korter skryfstuk<br />
TOTAAL<br />
TOTAAL<br />
TOTAAL (vir 3 trimesters)<br />
GEMIDDELDE<br />
TIMESTERPUNT<br />
EKSAMENPUNT<br />
PROMOSIEPUNT
The National Institute for Educational Development<br />
P/Bag 2034<br />
Okahandja<br />
NAMIBIA<br />
Telephone: +64 62 509000<br />
Facsimile: + 64 62 509004<br />
E-mail: info@nied.edu.na<br />
Website: http://www.nied.edu.na<br />
© <strong>NIED</strong> 2006
Change language