02.05.2013 Views

geeft college On Beauty and Truth in Music - Klassieke Zaken

geeft college On Beauty and Truth in Music - Klassieke Zaken

geeft college On Beauty and Truth in Music - Klassieke Zaken

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 32STE JAARGANG AUGUSTUS 2012 NR 4<br />

Een tijdschrift<br />

voor liefhebbers van<br />

klassieke muziek<br />

ANDREAS<br />

SCHOLL<br />

<strong>geeft</strong> <strong>college</strong><br />

<strong>On</strong> <strong>Beauty</strong> <strong>and</strong><br />

<strong>Truth</strong> <strong>in</strong> <strong>Music</strong>


ontwerp en fotografie www.hansv<strong>and</strong>erwoerd.nl<br />

De<br />

Bezett<strong>in</strong>g<br />

Speelt!<br />

Seizoen 2012-2013<br />

met o.a.: Nonet van Jan van Gilse, Five Mystical Songs van Ralph Vaughan<br />

Williams, Kw<strong>in</strong>tet op.77 van Antonín Dvorˇák, Adagio uit Symfonie nr. 10<br />

van Gustav Mahler (bew.) en nog veel meer bijzondere werken.<br />

De Bezett<strong>in</strong>g Speelt<br />

Kamermuziekensemble De Bezett<strong>in</strong>g Speelt bestaat uit vijf strijkers en vijf<br />

blazers. Deze voor Nederl<strong>and</strong> unieke bezett<strong>in</strong>g maakt uitvoer<strong>in</strong>g van een breed<br />

en gevarieerd repertoire mogelijk: van solo's tot nonetten, van pianotrio's tot<br />

strijkkw<strong>in</strong>tetten. In hun dagelijkse leven spelen de meeste musici bij orkesten<br />

als het Rotterdams Philharmonisch Orkest, de omroeporkesten, het Residentie<br />

Orkest, de Mar<strong>in</strong>ierskapel en het Royal Liverpool Philharmonic.<br />

Op zeven bijzondere locaties <strong>in</strong>:<br />

Delft, Dordrecht, Gouda, Den Haag, Leiden, Rotterdam en Zeist<br />

Kamer-<br />

muziek<br />

om van te houden!<br />

Vijf maal per jaar komen zij bij elkaar voor afwisselende kamermuziekprogramma's<br />

op locaties die iets toevoegen aan de muziek, waaronder: Museum<br />

Boijmans van Beun<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> Rotterdam, World Art Delft en Museum GoudA.<br />

Kijk op www.debezett<strong>in</strong>gspeelt.nl voor de programma's, data en locaties en<br />

bestel nu uw abonnement: vijf concerten voor slechts € 60,-! Telefonisch<br />

bestellen kan ook: 010 2264300. Bestelt u vóór 1 september, dan mag u<br />

gratis een gast meenemen naar een van onze concerten naar keuze.<br />

www.debezett<strong>in</strong>gspeelt.nl


foto: Marco borgreve<br />

23, 95<br />

KLASSIEKEZaKen adviesprijs*<br />

nu slechts<br />

14, 95<br />

j.s. bach<br />

6 S<strong>On</strong>ATAS fOr HArpSiCHOrD AnD ViOl<strong>in</strong> (BWV 1014-1019)<br />

Cather<strong>in</strong>e Manson, Ton Koopman<br />

challenge classics cc72560 (2 cd’s) / 124 590 vKZ<br />

2CD<br />

* Alleen verkrijgbaar bij de <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Specialisten. Zie voor de complete lijst<br />

pag<strong>in</strong>a 43* Geadviseerde <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>-actieprijs, zolang de voorraad strekt<br />

of tot 28 september 2012<br />

exclusieve<br />

aanbied<strong>in</strong>g<br />

RevolutionaiRe<br />

sonates van Bach<br />

De zes Sonates voor klavecimbel en viool (BWV 1014-1019)<br />

van Johann Sebastian Bach hebben een vergelijkbare status<br />

als de zes cellosuites en de zes Sonates en partita’s voor viool<br />

solo. Ze mogen daarom eigenlijk <strong>in</strong> geen enkele cd-verzamel<strong>in</strong>g<br />

ontbreken. Bach bew<strong>and</strong>elde <strong>in</strong> deze sonates revolutionaire<br />

paden. Hij beh<strong>and</strong>elde de <strong>in</strong>strumenten als volledig<br />

gelijkwaardig en legde zo het fundament voor de klassieke<br />

sonates van onder <strong>and</strong>eren Mozart en Beethoven. Ton Koopman<br />

en Cather<strong>in</strong>e Manson, zijn concertmeester bij het<br />

Amsterdam Baroque Orchestra, begrijpen dat en laten<br />

ondertussen ook de barokke traditie volledig meeresoneren<br />

<strong>in</strong> hun <strong>in</strong>spirerend samenspel op deze twee cd’s met alle zes<br />

de sonates. Elke sonate is een waar feest voor het oor en de<br />

muziek van Bach kl<strong>in</strong>kt werkelijk alsof ze gisteren geschreven<br />

is. Een exclusieve aanbied<strong>in</strong>g om uw collectie te verrijken<br />

met de historisch belangwekkende en muzikaal onweerstaanbare<br />

Sonates voor klavecimbel en viool van Bach.<br />

augustus 2012<br />

3


OLOFON<br />

KLassieKe<br />

zaKen<br />

32e jaargang, nummer 4 - augustus 2012<br />

W<strong>in</strong>kelprijs € 3,25<br />

Dit tijdschrift wordt geproduceerd door<br />

BCM b.v. te E<strong>in</strong>dhoven <strong>in</strong> opdracht van de<br />

uitgever Verenig<strong>in</strong>g <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>, onder<br />

verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour,<br />

Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum<br />

(tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail:<br />

<strong>in</strong>fo@klassiekezaken.nl<br />

Hoofdredacteur<br />

Frederike Berntsen<br />

aan deze aflever<strong>in</strong>g werkten mee<br />

Aad Alblas, Marcel Bijlo, Arjan van Dijk, He<strong>in</strong><br />

van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul<br />

Janssen, Basia Jaworski, Merlijn Kerkhof,<br />

Barend L<strong>in</strong>ders,, Doron Nagan, Andrew van<br />

Parijs, Jan Peter Raat, Benjam<strong>in</strong> Rous,<br />

Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Osw<strong>in</strong><br />

Schneeweisz, Jos van der Z<strong>and</strong>en<br />

e<strong>in</strong>dredactie<br />

Frederike Berntsen<br />

vormgev<strong>in</strong>g<br />

Marjanne Gielen, S<strong>and</strong>ra Koopmans,<br />

Nicole Lennards, Lianne Evers, Patrick<br />

Hoogdu<strong>in</strong>, Marcha van den E<strong>in</strong>den, Eric<br />

Waterschoot, Rik Janssen<br />

coverfoto<br />

James McMillan<br />

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee-<br />

ma<strong>and</strong>elijks <strong>in</strong> een oplage van 50.000 stuks.<br />

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers<br />

van de Verenig<strong>in</strong>g <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> en aan de<br />

<strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Clubleden.<br />

ledenadm<strong>in</strong>istratie<br />

BCM abonnementenservice, Postbus 1392,<br />

5602 BJ E<strong>in</strong>dhoven. Tel 0900-2022708<br />

(€ 0,10 per m<strong>in</strong>uut) www.bcm.nl<br />

stopzetten abonnement<br />

Opzegg<strong>in</strong>g van het lidmaatschap kan<br />

uitsluitend schriftelijk en dient ten m<strong>in</strong>ste acht<br />

weken voor het verstrijken van de jaarlijkse<br />

termijn te geschieden. Prijswijzig<strong>in</strong>gen<br />

lidmaatschap voorbehouden.<br />

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van<br />

foto’s te achterhalen. Zij die <strong>in</strong> verb<strong>and</strong> hiermee<br />

niet zijn benaderd kunnen contact opnemen<br />

met de uitgever.<br />

De <strong>in</strong> dit magaz<strong>in</strong>e gerecenseerde cd’s zijn<br />

uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.<br />

Prijswijzig<strong>in</strong>gen, druk- en zetfouten<br />

voorbehouden.<br />

©2012 Verenig<strong>in</strong>g <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>.<br />

Het volgende magaz<strong>in</strong>e verschijnt:<br />

28 september 2012<br />

Foto: Marc Krone<br />

15<br />

Foto: FranK toissa<strong>in</strong>t<br />

19<br />

Foto: JuLien duBois<br />

8<br />

camerata<br />

traject<strong>in</strong>a en<br />

de m<strong>in</strong><br />

la petite<br />

b<strong>and</strong>e, lef<br />

en Hard<br />

werken<br />

alexis<br />

kossenko <strong>in</strong><br />

leçons van<br />

cHarpentier<br />

deze<br />

Ma<strong>and</strong><br />

12<br />

aless<strong>and</strong>ro<br />

de marcHi<br />

over<br />

telemann<br />

masaaki suzuki’s bacH<br />

en nederl<strong>and</strong><br />

Foto: rupert LarL<br />

Foto: JuLien Mignot<br />

quatuor ebène:<br />

toonaangevend16<br />

Foto: Marco Borggreve<br />

en<br />

verder<br />

exclusieve aanbied<strong>in</strong>g<br />

3 Bach revolutionaire sonates<br />

klassieke zaken aanraders<br />

10 jaap van zweden en Bruckners Achtste<br />

10 telemanns Flavius Bertaridus<br />

11 quatuor eBène speelt Mozart<br />

11 adriaen willaert Vlam<strong>in</strong>g <strong>in</strong> Venetië<br />

boxaanbied<strong>in</strong>g<br />

44 <strong>and</strong>reas scholl<br />

Rolls-Royce onder countertenoren<br />

artikelen<br />

6 <strong>and</strong>reas scholl <strong>geeft</strong> <strong>college</strong><br />

8 camerata traject<strong>in</strong>a<br />

<strong>in</strong> De Triomfeerende M<strong>in</strong><br />

12 Flavius Bertaridus<br />

puur goud van Telemann<br />

15 la petite B<strong>and</strong>e<br />

vier decennia artistieke lef<br />

16 quatuor eBène ensemble van<br />

jaloersmakende kwaliteit<br />

19 charpentier en z’n Leçons<br />

21 masaaki suzuki is artist <strong>in</strong> residence op<br />

Festival Oude Muziek Utrecht<br />

rubrieken<br />

4 coloFon<br />

5 van de redactie<br />

23 de Beste klassieke cd’s<br />

41 hans hegs column<br />

42 puzzel<br />

43 klassieke zaken specialisten<br />

Op vertoon van<br />

de clubledenpas<br />

krijgen clubleden<br />

extra kort<strong>in</strong>g.<br />

Foto: Maarten van HaaFF<br />

van de<br />

redactie<br />

Nieuw gezicht,<br />

zelfde magaz<strong>in</strong>e<br />

Een nieuwe naam op deze plaats <strong>in</strong> <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>, maar het<br />

magaz<strong>in</strong>e is niet ver<strong>and</strong>erd: hét blad voor de klassiekemuziekm<strong>in</strong>naar<br />

biedt nog steeds een keur aan artikelen, cd-recensies<br />

en aanbied<strong>in</strong>gen. Met plezier neem ik de eervolle taak op me<br />

die mijn collega en voorgangster Biëlla Luttmer de afgelopen<br />

jaren met verve en betrokkenheid heeft vervuld – het is een<br />

voorrecht me voor u te mogen onderdompelen <strong>in</strong> al het moois<br />

waarop zoveel musici ons steeds weer trakteren.<br />

Voor wie niet op een ver str<strong>and</strong> van zon en zee geniet, een<br />

bergtop bedw<strong>in</strong>gt of een vreemde stad verkent, valt er <strong>in</strong> deze<br />

aflever<strong>in</strong>g van <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> een boel te ontdekken. Zo<br />

behoort de Mozart-cd Dissonances van het Quatuor Ebène<br />

tot de geselecteerde aanbied<strong>in</strong>gen – alvast een voorproefje op<br />

de live-ervar<strong>in</strong>g, want de Franse equipe komt b<strong>in</strong>nenkort naar<br />

het Amsterdamse Concertgebouw. In dezelfde muziektempel<br />

is Andreas Scholl over niet al te lange tijd te gast. Het bijzondere<br />

aan zijn optreden is dat u Scholl op een <strong>and</strong>ere manier<br />

kunt meemaken dan alleen als zanger. Hij zal, op uitnodig<strong>in</strong>g<br />

van het Nexus Instituut,<br />

een <strong>college</strong><br />

Frederike Berntsen<br />

Kost voor<br />

zomerse uurtjes<br />

geven met de aansprekende<br />

titel <strong>On</strong><br />

<strong>Beauty</strong> <strong>and</strong> <strong>Truth</strong><br />

<strong>in</strong> <strong>Music</strong> – <strong>in</strong> het<br />

cover<strong>in</strong>terview licht de countertenor een tipje van de sluier op.<br />

Bovendien stelt <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> u <strong>in</strong> de gelegenheid Scholl<br />

uitgebreid te beluisteren via een riante aanbied<strong>in</strong>gsbox met<br />

vijf cd’s, opnamen door de jaren heen.<br />

Meer zang zult u <strong>in</strong> deze editie tegenkomen bij dirigent<br />

Aless<strong>and</strong>ro De Marchi en zijn Academia Montis Regalis; zij<br />

hebben samen met een <strong>in</strong>ternationale cast Telemanns opera<br />

Flavius Bertaridus wakker gekust.<br />

Dit alles is slechts een greep uit de <strong>in</strong>houd van het magaz<strong>in</strong>e<br />

dat voor u ligt; er staat genoeg <strong>in</strong> om fl<strong>in</strong>k wat zomerse uurtjes<br />

mee te vullen.<br />

Om een en <strong>and</strong>er te verduidelijken, wordt vanaf nu bij iedere<br />

cd een prijs<strong>in</strong>dicatie vermeld <strong>in</strong> de vorm van een euroteken.<br />

De prijscategorieën zijn te v<strong>in</strong>den op de pag<strong>in</strong>a met <strong>Klassieke</strong><br />

<strong>Zaken</strong> Specialisten.<br />

4 augustus 2012 www.klassiekezaken.nl<br />

augustus 2012 5


College van <strong>and</strong>reas sCholl<br />

Een professor die tijdens een diepgravend<br />

<strong>college</strong> ter illustratie van zijn<br />

betoog <strong>in</strong> z<strong>in</strong>gen uitbarst – het komt<br />

niet vaak voor, maar op 6 oktober is<br />

het zover. Dan <strong>geeft</strong> de Duitse countertenor<br />

Andreas Scholl <strong>in</strong> de Kle<strong>in</strong>e<br />

Zaal van het Concertgebouw <strong>in</strong> Amsterdam<br />

het eerste Nexus-<strong>college</strong><br />

voor het Nexus Instituut.<br />

Het Nexus Instituut komt voort uit het tijdschrift<br />

Nexus dat Rob Riemen <strong>in</strong> 1991 oprichtte.<br />

In 1994 begon hij <strong>in</strong> het verlengde<br />

daarvan lez<strong>in</strong>gen, symposia en masterclasses<br />

te organiseren, en was het Nexus<br />

Instituut een feit. Al jaren meende Riemen<br />

dat Andreas Scholl de aangewezen man<br />

was om zijn licht te laten schijnen over een<br />

aantal zaken op het gebied van muziekbelev<strong>in</strong>g.<br />

Toen de vrouw van Scholl, de Israëlische<br />

pianiste Tamar Halper<strong>in</strong>, ook een<br />

goede bekende bleek van Riemen, was het<br />

ijs snel gebroken. “Ik had alleen wat moeite<br />

met het idee van een lez<strong>in</strong>g”, zegt Scholl<br />

nu. “Als je het over muziek hebt zonder live<br />

geluid, wordt het een beetje droogjes.”<br />

Ook het onderwerp dat Scholl op 6 oktober<br />

wil aansnijden leent zich perfect voor een<br />

muzikale omlijst<strong>in</strong>g. Niets m<strong>in</strong>der dan de<br />

muzikale perceptie staat centraal onder de<br />

titel <strong>On</strong> <strong>Beauty</strong> <strong>and</strong> <strong>Truth</strong> <strong>in</strong> <strong>Music</strong>. Waarom<br />

komt het ene muziekwerk op een <strong>and</strong>ere<br />

manier over dan het <strong>and</strong>ere? Betekent dit<br />

dat de ene componist beter is dan de <strong>and</strong>ere?<br />

Of hebben ze, afhankelijk van de<br />

compositie, een <strong>and</strong>ere <strong>in</strong>tentie? “Het<br />

kl<strong>in</strong>kt vrij abstract misschien,” zegt Scholl,<br />

“maar ik moest denken aan een concert<br />

waarop ik het Stabat Mater van Vivaldi uitvoerde.<br />

Een prachtig concert met een heel<br />

geconcentreerde uitvoer<strong>in</strong>g. Het publiek<br />

bleef vragen om een toegift<br />

en ik vond het eigenlijk<br />

niet passen na<br />

zo’n werk. Totdat<br />

Chiara<br />

Banch<strong>in</strong>i van<br />

het begeleidendeEnsemble<br />

415 voorstelde<br />

om Erbarme dich van<br />

Bach als toegift uit te voeren.<br />

Ik hou er niet zo van om zo’n prachtige<br />

aria uit zijn context te halen, maar Banch<strong>in</strong>i<br />

zette die meesterlijke beg<strong>in</strong>melodie meteen<br />

<strong>in</strong>. Op slag waren we <strong>in</strong> een <strong>and</strong>ere wereld<br />

en leek Vivaldi vergeten.”<br />

Hoewel de luisteraar ook bij het Stabat Mater<br />

wel degelijk ontroerd was, merkte Scholl<br />

dat de zaal geraakt werd door een <strong>and</strong>er<br />

soort kwaliteit <strong>in</strong> het werk van Bach.<br />

“Kunnen we over die manieren van ontroer<strong>in</strong>g<br />

praten, vroeg ik mij daarna af. En<br />

is er onderscheid tussen het werk van Bach<br />

en dat van Vivaldi? Beide componisten<br />

schreven niet uit ijdelheid. Zeker niet <strong>in</strong><br />

hun religieuze werken. Zowel het Stabat<br />

Mater als de Matthäus-Passion, om het geheel<br />

maar even te nemen, is een werk met<br />

een missie, pure, eerlijke muziek. Ik hoop<br />

dat ik dat ook z<strong>in</strong>gend kan demonstreren.”<br />

Scholl wordt daarbij ondersteund door het<br />

Combattimento Consort onder leid<strong>in</strong>g van<br />

Jan Willem de Vriend. En voor wie het nog<br />

niet weet: Scholl kan z<strong>in</strong>gen. Hij wordt niet<br />

voor niets de Rolls-Royce onder de hoge<br />

mannenstemmen genoemd. En wie twijfelt,<br />

kan gebruik maken van de spectaculaire<br />

aanbied<strong>in</strong>g elders <strong>in</strong> deze editie. Vijf<br />

top-cd’s van Scholl met werk van onder<br />

<strong>and</strong>eren Vivaldi voor een spotprijsje. Een<br />

mooie <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g op een gewaagd ‘<strong>college</strong>’.<br />

Paul Janssen<br />

on beauty <strong>and</strong><br />

truth <strong>in</strong> music<br />

cover<strong>in</strong>terview<br />

Nexus-College<br />

door<br />

ANdreAs sCholl<br />

oN BeAuty ANd<br />

truth iN MusiC<br />

6 oktoBer 14.00 uur<br />

KlEINE ZAAl<br />

CONCERTgEBOuW<br />

AmSTERdAm<br />

INfO:<br />

WWW.NExuS-INSTITuuT.Nl<br />

6 augustus 2012 www.klassiekezaken.nl<br />

augustus 2012 7


foto: marc krone<br />

EErhErstEl voor De Triomfeerende M<strong>in</strong><br />

De Triomfeerende M<strong>in</strong> van Carolus Hacquart<br />

is een must voor iedereen die van goede vocale<br />

barokmuziek houdt. Camerata Traject<strong>in</strong>a maakte<br />

er een opname van en presenteert het zangspel<br />

tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht.<br />

“Laat het zwaard verroesten.<br />

Zoo wel <strong>in</strong> zee, als op het l<strong>and</strong>,<br />

Heeft elk zich fel genoeg gequeten <strong>in</strong> ’t verwoesten.<br />

Nu hoopen wy een beter stant.”<br />

Zo dicht Dirk Buysero (1647-1707) <strong>in</strong> 1678,<br />

<strong>in</strong> het Nederl<strong>and</strong>stalige zangspel De Triomfeerende<br />

M<strong>in</strong>. En met reden: de Vrede<br />

van Nijmegen is net getekend,<br />

waardoor er een e<strong>in</strong>de komt aan de<br />

verschrikkelijke oorlog – <strong>in</strong>clusief<br />

het fameuze rampjaar 1672 –<br />

waarmee de Franse Zonnekon<strong>in</strong>g,<br />

Lodewijk de Veertiende, de Republiek<br />

der Nederl<strong>and</strong>en naar de<br />

<strong>and</strong>ere wereld had willen helpen.<br />

In De Triomfeerende M<strong>in</strong> dw<strong>in</strong>gen<br />

Venus en Cupido de oorlogsgod<br />

Mars op de knieën, waarna herders,<br />

boeren, goden en god<strong>in</strong>nen losbarsten<br />

<strong>in</strong> allerh<strong>and</strong>e vreugdezangen. Buysero vraagt<br />

de Vlaamse gambist Carolus Hacquart er muziek<br />

bij te componeren. Het werk is een zangspel<br />

met gesproken dialogen, dat van niem<strong>and</strong><br />

m<strong>in</strong>der dan Constantijn Huygens een gunstige,<br />

op rijm gestelde vermeld<strong>in</strong>g ontvangt,<br />

maar dat te Oranjegez<strong>in</strong>d blijkt voor uitvoer<strong>in</strong>g<br />

<strong>in</strong> de Amsterdamse Schouwburg. Nu,<br />

bijna drieënhalve eeuw later is er eerherstel:<br />

het is op zeer fraaie wijze door Camerata Traject<strong>in</strong>a<br />

op cd vereeuwigd.<br />

Dit zangspel lijkt <strong>in</strong> muzikaal opzicht wel een<br />

opera van Jean-Baptiste Lully <strong>in</strong> pocketformaat.<br />

Dat is niet verwonderlijk, v<strong>in</strong>dt artistiek<br />

leider van Camerata Traject<strong>in</strong>a, Louis Grijp:<br />

“De allereerste opera die <strong>in</strong> de Republiek der<br />

Zeven Verenigde Nederl<strong>and</strong>en werd opgevoerd<br />

is Isis van Jean-Baptiste Lully. Dat was<br />

op 25 november 1677 <strong>in</strong> de Amsterdamse<br />

Schouwburg – dezelfde schouwburg waar een<br />

jaar later De Triomfeerende M<strong>in</strong> niet vertoond<br />

mocht worden, tot verdriet van Buysero. Dus<br />

<strong>in</strong>derdaad, Lully’s werk was toen Hacquart<br />

aan de slag g<strong>in</strong>g met Buysero’s tekst het lichtende<br />

voorbeeld van een opera, naast Italiaanse<br />

opera’s.”<br />

De Triomfeerende M<strong>in</strong> wordt zelfs wel eens ‘de<br />

eerste Nederl<strong>and</strong>se opera’ genoemd, maar<br />

niet geheel terecht: het is een muzikaal spel<br />

met gesproken dialogen. Tekstdichter Buysero<br />

spreekt zelf van een “zweemsel naa<br />

d’Italiaansche en Fransche Opera, die hier te<br />

de aria’s en<br />

dansen <strong>in</strong><br />

de triomfeerende<br />

m<strong>in</strong> werken<br />

aanstekelijk<br />

l<strong>and</strong>e meer vermaart als bekent zyn”. De eerste<br />

echte opera is het eveneens door Camerata<br />

Traject<strong>in</strong>a op cd opgenomen Bacchus,<br />

Ceres en Venus van Johan Schenk uit 1660, op<br />

een tekst van Govert Bidloo.<br />

De Nederl<strong>and</strong>en werden er geen operal<strong>and</strong><br />

mee en werken als De Triomfeerende M<strong>in</strong> zijn<br />

een zeldzaamheid. “Na Isis ontstond er niet<br />

meteen een bloeiend operabedrijf <strong>in</strong> de Republiek”,<br />

zegt Louis Grijp. “Er is helaas we<strong>in</strong>ig<br />

materiaal <strong>in</strong> de archieven bewaard gebleven,<br />

althans van vroege muziektheaterstukken op<br />

Nederl<strong>and</strong>se tekst. Er zijn wel veel Nederl<strong>and</strong>se<br />

liederen rond 1700 gecomponeerd <strong>in</strong><br />

barokstijl bewaard. Dat repertoire is zeker de<br />

moeite waard om <strong>in</strong> te grasdu<strong>in</strong>en.”<br />

De Triomfeerende M<strong>in</strong> is <strong>in</strong>tussen om allerlei<br />

redenen een must voor historici, Neerl<strong>and</strong>ici,<br />

classici en gewoon voor iedereen die van goede<br />

vocale barokmuziek houdt: de aria’s en<br />

dansen werken aanstekelijk en de referenties<br />

aan de oudheid en de geschiedenis maken het<br />

zangspel <strong>in</strong>trigerend en <strong>in</strong>teressant. De rollen<br />

<strong>in</strong> het stuk worden op de cd bovendien vertolkt<br />

door zangers als Renate Arends, Sytse<br />

Buwalda, Nico van der Meel en Frans Fiselier<br />

(om er maar een paar uit het fraai z<strong>in</strong>gende<br />

ensemble te noemen). Camerata Traject<strong>in</strong>a<br />

zal het werk presenteren op het komende Festival<br />

Oude Muziek Utrecht. Zal de M<strong>in</strong> zich<br />

een plaatsje kunnen veroveren tussen het werk<br />

van Purcell en Lully? Louis Grijp ziet een<br />

kle<strong>in</strong> obstakel: “Een probleem waar we bij<br />

deze productie tegenaan liepen is het zwakke<br />

libretto. Daar hebben we een oploss<strong>in</strong>g voor<br />

gevonden door er een half toneelstuk bij te<br />

maken, maar als <strong>and</strong>eren het stuk willen<br />

doen zullen ze tegen hetzelfde probleem aanlopen.<br />

Dan mogen ze ons libretto overigens<br />

best gebruiken, als ze zouden willen.” Luister<br />

eerst maar eens naar de cd. Net als de godheid<br />

Pan zult u meteen vallen voor het open<strong>in</strong>gsduet<br />

van Vrede en Geluk, ‘dat ons betovert<br />

houd gevangen en haalt de ziel ten<br />

ooren uit.’<br />

He<strong>in</strong> van eekert<br />

special<br />

carolus Hacquart<br />

DE TRIOMFEERENDE MIN<br />

DE BRUILOFT VAN KLORIS EN ROOSJE<br />

DE VRYADJE VAN CLORIS EN ROOSJE<br />

Camerata Traject<strong>in</strong>a<br />

Globe Glo 6069<br />

camerata traject<strong>in</strong>a<br />

De TriomfeerenDe m<strong>in</strong><br />

28 en 29 augusTus<br />

FESTIVAL OUDE MUZIEK<br />

UTRECHT<br />

INFO: www.OUDEMUZIEK.NL<br />

8 augustus 2012 www.klassiEkEzakEn.nl<br />

augustus 2012 9


klassieke zaken<br />

aanraders<br />

jAAp vAn zWeden<br />

meesterlijk <strong>in</strong><br />

bruckners Achtste<br />

“Voor mij is schoonheid belangrijker dan emotie en actie”, zei dirigent<br />

Jaap van Zweden al eens over Anton Bruckner. “Bruckner gaat daarover…<br />

er is een directe lijn naar God”. Die directe lijn kl<strong>in</strong>kt <strong>in</strong> zijn<br />

vertolk<strong>in</strong>g van Bruckners Achtste symfonie, verspreid over twee cd’s, uit<br />

de <strong>in</strong>strumenten van het Radio Filharmonisch Orkest. <strong>On</strong>dertussen zet<br />

Van Zweden de lijnen zo meesterlijk uit dat de emotie als vanzelf door<br />

de aderen stroomt. De dirigent bewijst hiermee dat de Oostenrijkse<br />

symfonicus diep <strong>in</strong> zijn wortels zit. ‘A thrill<strong>in</strong>g performance’ werd de<br />

uitvoer<strong>in</strong>g door deze comb<strong>in</strong>atie tijdens de Britse Proms <strong>in</strong> 2011<br />

genoemd. U bent gewaarschuwd.<br />

CLubLEDEn<br />

10%<br />

KortIng<br />

KLASSIEKEzaken adviesprijs* KLASSIEKEzaken adviesprijs*<br />

29, 95 29, 95<br />

nu slechts nu slechts<br />

anton Bruckner<br />

ACHTSTE SyMFONIE<br />

RADIO FILHARMONISCH ORkEST O.L.V. JAAP VAN ZWEDEN<br />

challenge classics cc 72549 (2 cd’s) / 124 592 vkz<br />

CLubLEDEn<br />

10%<br />

KortIng<br />

modeluitvoer<strong>in</strong>g<br />

flAvius bertAridus<br />

Georg Philipp Telemann, dat is toch die veelschrijver van <strong>in</strong>strumentale<br />

barokke deuntjes? De man <strong>in</strong> de schaduw van<br />

Bach en Händel? Nu misschien, maar <strong>in</strong> zijn tijd was Telemann<br />

de gevierde componist. Hij schreef vele passies, oratoria en<br />

maar liefst twaalfhonderd cantates. En een opera. Flavius<br />

Bertaridus, Telemanns enige overgeleverde opera, kwam <strong>in</strong><br />

2005 boven water en kreeg <strong>in</strong> 2011 tijdens de Innsbrucker<br />

Festwochen der Alten Musik een modeluitvoer<strong>in</strong>g onder<br />

leid<strong>in</strong>g van Aless<strong>and</strong>ro De Marchi. De opname van deze barokke<br />

soap over de afgezette kon<strong>in</strong>g van Lombardije die terugkeert<br />

naar zijn l<strong>and</strong> werpt een <strong>and</strong>er licht op Telemann, en<br />

vormt een must voor elke liefhebber van de opera’s van Händel<br />

en diens Italiaanse vakbroeders.<br />

21, 95 21, 95<br />

2SACD 3CD<br />

georg philipp telemann<br />

FLAVIUS BERTARIDUS<br />

MAîTE BEAUMONT, NINA BERNSTEINER, JüRGEN SACHER, ANTONIO ABETE E.A.<br />

ACADEMIA MONTIS REGALIS O.L.V. ALESSANDRO DE MARCHI<br />

deutsche harmonia mundi 88691926052 (3 cd’s) / 124 594 vkz<br />

Alleen verkrijgbaar bij de <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Specialisten. Zie voor de<br />

complete lijst pag<strong>in</strong>a 43. * Geadviseerde <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>-actieprijs,<br />

AdriAen WillAert<br />

vlAm<strong>in</strong>g <strong>in</strong> venetië<br />

In 2012 is het 450 jaar geleden dat Adriaen Willaert overleed. De<br />

naam van deze kapelmeester van de beroemde San Marco <strong>in</strong> Venetië<br />

ligt misschien niet op ieders lippen, maar zonder Willaert zou<br />

Monteverdi niet gecomponeerd hebben zoals hij componeerde. De<br />

Vlaamse componist geldt niet alleen als de uitv<strong>in</strong>der van de meerkorigheid<br />

(meerdere koren op de verschillende galerijen van de San<br />

Marco), hij is ook de grondlegger van de gecomponeerde Mariavespers.<br />

Capilla Flamenca omvat Willaerts meesterlijk <strong>in</strong>getogen<br />

Vespro della Beata Verg<strong>in</strong>e met een gereconstrueerde vespersdienst ter<br />

ere van Maria zoals die destijds <strong>in</strong> Venetië geklonken moet hebben.<br />

Sluit uw ogen en waan u <strong>in</strong> de verstilde pracht van de San Marco.<br />

KLASSIEKEzaken adviesprijs*<br />

14, 95<br />

21, 95<br />

nu slechts 12,<br />

CLubLEDEn<br />

10%<br />

adriaen Willaert<br />

VESPRO DELLA BEATA VERGINE<br />

CAPILLA FLAMENCA O.L.V. DIRk SNELLINGS<br />

ricercar ric325 / 124 593 vkz<br />

Alleen verkrijgbaar bij de <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Specialisten. Zie voor de complete lijst<br />

pag<strong>in</strong>a 43. * Geadviseerde <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>-actieprijs, zolang de voorraad strekt<br />

of tot 28 september 2012.<br />

klassieke zaken<br />

aanraders<br />

briljAnt mozArtspel<br />

vAn QuAtuor ebène<br />

Quatuor Ebène is een van de meest dynamische strijkkwartetten<br />

van dit moment. Een viertal dat niet bang is grenzen te slechten en<br />

net zo makkelijk klassiek speelt als jazz en pop. Dat laatste deed<br />

Quatuor Ebène vooral op de cd en dvd Fiction. Daarna was het<br />

volgens eerste violist Pierre Combolet “goed om iets heel klassieks<br />

te doen en terug te keren naar de essentie van de kwartetmuziek”.<br />

Die essentie vonden de Franse strijkers <strong>in</strong> twee van Mozarts<br />

fameuze Haydnkwarttetten. En wie luistert naar de mysterieuze<br />

open<strong>in</strong>g van het Dissonantenkwartet kan niet <strong>and</strong>ers dan beamen<br />

dat Quatuor Ebène ook deze muziek briljant speelt.<br />

KLASSIEKEzaken adviesprijs*<br />

19, 95<br />

nu slechts 50<br />

Wolfgang amadeus mozart<br />

DISSONANCES<br />

QUATUOR EBÈNE<br />

virg<strong>in</strong> classics 5099907092220 / 5099907092251 digital / 124 595 vkz<br />

10 augustus 2012 zolang de voorraad strekt of tot 28 september 2012.<br />

augustus 2012 11<br />

KortIng<br />

CLubLEDEn<br />

20%<br />

KortIng


Puur goud van Telemann<br />

foto: rupert LarL<br />

Maar heel zelden komt het voor dat een grootschalige opera onder het stof v<strong>and</strong>aan<br />

wordt gehaald. Operaliefhebbers opgelet: Flavius Bertaridus van Telemann.<br />

Een opera met alles erop en eraan: kleurrijke<br />

orkestratie, gr<strong>and</strong>ioze solistische rollen,<br />

adembenemend drama. Geen onbenullig<br />

verhaaltje maar een degelijk plot<br />

over machtswellust en morele dilemma’s.<br />

Van de Hamburgse veelschrijver Georg<br />

Philipp Telemann verwacht je zoiets niet.<br />

Die kenden we toch vooral van komische<br />

opera’s met onderbroekenlol en rare fratsen?<br />

Waar komt het serieuze Flavius<br />

Bertaridus v<strong>and</strong>aan?<br />

Uit bibliotheekarchieven. Speuren met een<br />

kennersoog kan nog altijd tot verrassend<br />

resultaat leiden. Nadat van de fragmentarisch<br />

neergepende partituur een editie was<br />

verschenen, sloegen de Staatsopera Hamburg<br />

en het Innsbrucker Festival für Alte<br />

Musik de h<strong>and</strong>en <strong>in</strong>een om de opera seria<br />

nieuw leven <strong>in</strong> te blazen. De muziek kwam <strong>in</strong><br />

h<strong>and</strong>en van dirigent Aless<strong>and</strong>ro De Marchi,<br />

die zich <strong>in</strong> Innsbruck koortsachtig aan de<br />

lange schaduw van zijn voorganger René<br />

Jacobs ontworstelde. Hij wist het meteen:<br />

dit is puur goud. Vorig jaar volgden er<br />

geënsceneerde opvoer<strong>in</strong>gen en Deutsche<br />

Harmonia Mundi was er als de kippen bij<br />

om de opname van de wereldpremière te<br />

verzorgen.<br />

Gemakkelijk was het allemaal niet. De<br />

Marchi liep aanvankelijk tegen heel wat<br />

problemen aan. “Omdat de orig<strong>in</strong>ele ouverture<br />

verloren g<strong>in</strong>g, moesten we een ver-<br />

vang<strong>in</strong>g zoeken, lastig. Ik koos uite<strong>in</strong>delijk<br />

voor TWV 55-18, die stilistisch goed past.<br />

Verder bezorgde de ornamentiek me<br />

hoofdbrekens. Want er is weliswaar een<br />

Urtext, maar die vraagt op veel terre<strong>in</strong>en<br />

om een <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g en kleur<strong>in</strong>g, het is eigenlijk<br />

niet meer dan een schets. Wat versier<strong>in</strong>gen<br />

en <strong>in</strong>terpretatie betreft had ik veel<br />

aan een leerboek van Telemann, Sonate<br />

metodiche, daarmee kon ik het notenbeeld<br />

levendiger maken.”<br />

Zijn bewonder<strong>in</strong>g voor de opera groeide.<br />

“Het werk is meertalig. Er zijn aria’s <strong>in</strong> het<br />

Italiaans – echte virtuoze coloratuurstukken<br />

– maar Telemann was ook een liefhebber<br />

van Franse muziek en daarom gebruikte<br />

hij dansen als gavotte en menuet.<br />

Het contrapunt is weer typisch Duits,<br />

overal is er motiefwerk<strong>in</strong>g. Zo heeft deze<br />

opera een kosmopolitische uitstral<strong>in</strong>g.”<br />

Telemann schreef deels zelf het libretto.<br />

Het speelt zich af <strong>in</strong> de duistere middeleeuwen,<br />

de tijd van de Langobarden. Een<br />

bloeddorstige tiran verdrijft de<br />

goede kon<strong>in</strong>g Flavius<br />

Bertaridus en is beze-<br />

Sublieme caSt<br />

onder leid<strong>in</strong>g<br />

van aless<strong>and</strong>ro<br />

ten van geld, seks en<br />

politieke <strong>in</strong>trige.<br />

De tijdloze materie<br />

deed Jens-Daniel<br />

Herzog vorig jaar<br />

besluiten om het geheel<br />

<strong>in</strong> een nazi-omgev<strong>in</strong>g<br />

te plaatsen, een enscener<strong>in</strong>g die<br />

niet iedereen even geslaagd vond. Bij de<br />

cd’s valt dat allemaal weg en ben je op je<br />

eigen fantasie aangewezen. Met De Marchi’s<br />

gedreven leid<strong>in</strong>g en de sublieme cast<br />

is dat niet moeilijk.<br />

de Marchi<br />

De dirigent liep lang mee als assistent van<br />

René Jacobs, hij kent het klappen van de<br />

zweep. Hij weet ook dat je voor verrass<strong>in</strong>g<br />

moet zorgen, voor opzienbarende effecten.<br />

Die zijn er te kust en te keur. Volop uitgebuit<br />

is de wonderlijke klank van orig<strong>in</strong>ele<br />

blokfluiten, oboe da caccia en<br />

theorbes. “Telemann gaf<br />

maar enkele summiere<br />

verwijz<strong>in</strong>gen naar de<br />

<strong>in</strong>strumentatie <strong>in</strong><br />

zijn partituur,” zegt<br />

De Marchi, “prettig<br />

eigenlijk, want daarom<br />

had ik de h<strong>and</strong>en<br />

daar grotendeels vrij.”<br />

Voor het cont<strong>in</strong>uo koos hij voor twee klavecimbels.<br />

Heerlijk is de zwoele klank van<br />

de chalumeau, de barokke voorloper van<br />

de klar<strong>in</strong>et. De Marchi bewaarde deze<br />

slim voor het moment waarop een engel-<br />

bewaarder de protagonisten tot vrede<br />

maant – een passage van een bovenaardse<br />

schoonheid.<br />

jos van der z<strong>and</strong>en<br />

opera<br />

GeorG pHiLipp teLemann<br />

FLAVIUS BERTARIDUS<br />

Maîte Beaumont, N<strong>in</strong>a Bernste<strong>in</strong>er, Jürgen<br />

Sacher, Antonio Abete e.a.,<br />

Academia Montis Regalis<br />

o.l.v. Aless<strong>and</strong>ro De Marchi<br />

deutscHe Harmonia mundi 88691926052 (3 cd’s)<br />

kijk voor de speciale<br />

aanbied<strong>in</strong>g op pag<strong>in</strong>a 10<br />

12 augustus 2012 www.klassiekezaken.nl<br />

augustus 2012 13<br />

foto: s<strong>and</strong>ra HastenteufeL <strong>and</strong> vG BiLdkunst


WOLFGANG AMADEUS MOZART<br />

The Da Ponte Operas<br />

La Petite B<strong>and</strong>e / Choeur de Chambre de Namur<br />

Sigiswald Kuijken<br />

ACC 24269 • 9CD • w<strong>in</strong>keladviesprijs<br />

NIEUWE UITGAVEN<br />

Artist <strong>in</strong> residence<br />

Masaaki Suzuki<br />

_cd hoesje_schets_DEF.<strong>in</strong>dd 1 13-07-12 13:39<br />

FRANK MARTIN<br />

Frank Mart<strong>in</strong> <strong>and</strong> the Saxophone<br />

Arno Bornkamp<br />

Radio Kamer Filharmonie<br />

Spanjaard / Fischer / Siebens<br />

OTR 12095<br />

RICHARD WAGNER<br />

Lohengr<strong>in</strong><br />

Rundfunk-S<strong>in</strong>fonieorchester Berl<strong>in</strong><br />

Marek Janowski<br />

PTC 5186403 • 3 SACD<br />

SPECIAL PRICE<br />

SANDSTRÖM / WIKANDER / JERSILD<br />

Nordic Sounds 2<br />

Swedish Radio Choir / Peter Dijkstra<br />

CCS 32812 • SACD<br />

9 CD BOX • € 44, 95 *<br />

JOSEPH HAYDN<br />

Die Schöpfung<br />

La Petite B<strong>and</strong>e<br />

Sigiswald Kuijken<br />

ACC 24270 • 2CD<br />

A PORTRAIT<br />

La Petite B<strong>and</strong>e<br />

Sigiswald Kuijken<br />

ACC 24271 • 3CD<br />

LINDBLAD / GEIJER<br />

BERWALD / SÖDERMAN<br />

Swedish Romantic Songs<br />

Anne So e von Otter / Bengt Forsberg<br />

BISSA 1867 • SACD<br />

ROBERT SCHUMANN<br />

Piano Concerto <strong>in</strong> A m<strong>in</strong><br />

Angela Hewitt / Deutsches SO Berl<strong>in</strong><br />

Hannu L<strong>in</strong>tu<br />

CDA 67885<br />

Verkrijgbaar vanaf 15 augustus<br />

GUSTAV MAHLER<br />

Symphony No.1<br />

Budapest Festival Orchestra / Iván Fischer<br />

CCS 33112 • SACD<br />

SPECIAL PRICE<br />

WILLIAM BYRD<br />

The Great Service<br />

<strong>Music</strong>a Contexta / Dev<strong>in</strong>e<br />

CHAN 0789<br />

JEAN MOUTON<br />

Missa Tu es Petrus<br />

Brabant Ensemble / Stephen Rice<br />

CDA 67933<br />

ALPHONS DIEPENBROCK<br />

150th Anniversary Edition<br />

KTC 1435 • 8CD+bonusDVD<br />

JOHANN SEBASTIAN BACH<br />

Secular Cantatas II<br />

Bach Collegium Japan<br />

Masaaki Suzuki<br />

BISSA 1971 • SACD<br />

C O D A E X N E D E R L A N D<br />

Pr<strong>in</strong>sengracht 17<br />

1015 DK Amsterdam<br />

T +31 (0) 20 612 9724<br />

ANTONIO VIVALDI<br />

La Cetra, Op.9<br />

Rachel Podger / Holl<strong>and</strong> Baroque Society<br />

CCS 33412 • 2 SACD<br />

WILLIAM LAWES<br />

Consorts To The Organ<br />

Phantasm / Benjam<strong>in</strong> / Perkola<br />

Hyde / Dreyfus<br />

CKD 399 • SACD<br />

GIACOMO PUCCINI<br />

Il trittico<br />

Gallo / Siur<strong>in</strong>a / Demuro / Royal Opera<br />

House / Antonio Pappano<br />

OA 1070 • 3DVD<br />

HELIOS<br />

PRIVATE ARCHIVES<br />

Hans Van Manen<br />

EA 2059108 • DVD<br />

CAROLUS HACQUART<br />

The Triumph of Love<br />

De Triomfeerende M<strong>in</strong><br />

Camerata Traject<strong>in</strong>a<br />

GLO 6069<br />

HELIOS, SON OF HYPERION<br />

100 titels zeer scherp geprijsd!


foto: frank touissant<br />

La Petite B<strong>and</strong>e<br />

vier decennia artistieke lef<br />

Alsof de duvel ermee speelt. Is er volop AAnleIdIng tot juIchen - het trotse veertIgjArIg bestAAn<br />

- gooIt de vlAAmse regerIng roet In het eten door een streep door de subsIdIe te hAlen. lIggen<br />

dAAr drIe vrolIjke cd-boxen met herInnerIngen AAn vIer decennIA vol ArtIstIeke lef en hArd<br />

werken, durft een muzIekcommIssIe te AdvIseren om lA petIte bAnde eenvoudIgweg de keel dIcht<br />

te knIjpen.<br />

L<br />

Laaiend is hij, oprichter Sigiswald Kuijken.<br />

“En dan te bedenken dat het niet om bezu<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gen<br />

gaat, zoals bij jullie. Er is geld genoeg.<br />

Het argument is dat we niet vernieuwend<br />

genoeg zijn. We zouden enkel teren op een<br />

reputatie. Wel, als er één barokensemble is<br />

dat zijn nek uitgestoken heeft dan zijn wij het<br />

wel. Een veroordel<strong>in</strong>g zonder vorm van proces,<br />

zo voelt het.”<br />

Waar wr<strong>in</strong>gt ’m de schoen? Wat moet er volgens<br />

de regenten ver<strong>and</strong>eren? “Ge hebt er<br />

geen pak op, hè? Misschien v<strong>in</strong>den ze het na<br />

veertig jaar gewoon welletjes. Drie jaar geleden<br />

was er ook al zo’n dreig<strong>in</strong>g. We moesten<br />

<strong>and</strong>er repertoire zoeken, vonden ze, een <strong>and</strong>er<br />

publiek zien te bereiken en op <strong>and</strong>ere plaatsen<br />

spelen, samen met gastmusici. Wat blijft er<br />

dan van je over? Zoiets is niet onze lijn. Als we<br />

een orkestje worden dat iedereen kan <strong>in</strong>huren<br />

om de gekste d<strong>in</strong>gen te doen, met cross-overs<br />

en zo, dan hadden we wél subsidie gehad. En<br />

www.kLassiekezaken.nL<br />

dan te bedenken dat we de enigen<br />

zijn <strong>in</strong> het barokveld die eruit moeten.<br />

Anderen hebben een status quo<br />

of zelfs ietsje meer.”<br />

Zeventienduizend mensen hebben<br />

gereageerd op Kuijkens oproep via<br />

<strong>in</strong>ternet om het tij te doen keren.<br />

“Dan hoor je een geluid dat tegengesteld<br />

is aan wat de commissie beweert.<br />

Dat we ons <strong>in</strong>zetten voor de<br />

authentieke uitvoer<strong>in</strong>gspraktijk,<br />

voor oude <strong>in</strong>strumenten. Dat meesterwerken<br />

baat hebben bij een restauratie,<br />

zodat scheefgegroeide gewoontes<br />

worden weggenomen. Dat we met de violoncello<br />

da spalla zijn gekomen, waarop de muziek<br />

van Bach moet worden uitgevoerd. Daar<br />

scoor ik zogezegd, maar zo’n commissie hoor<br />

je daar niet over. We zouden te veel nadruk<br />

leggen op onderzoek, dat bovendien niet door<br />

ons zelf is gedaan. Natuurlijk werken we samen<br />

met musicologen, je kunt toch niet alles<br />

doen, onderzoeken én spelen?”<br />

Sigiswald Kuijken is de verontwaardig<strong>in</strong>g<br />

zelve. Zelfs de drie cd-boxen, met een fraaie<br />

greep uit spraakmakende producties als Mo-<br />

een portret van 40 Jaar<br />

La petite B<strong>and</strong>e<br />

GLucK, PErGOLESI, MOZArt,<br />

HAyDN, VIVALDI, BAcH, LuLLy<br />

accent acc 24271 (3 cd’s)<br />

zarts Da Ponte-opera’s en Haydns Schöpfung,<br />

lijken even bijzaak, al zijn het nog zulke mooie<br />

her<strong>in</strong>ner<strong>in</strong>gen. Maar er zijn lichtpuntjes. “De<br />

samenwerk<strong>in</strong>g met Accent is geweldig. Wij<br />

stonden beg<strong>in</strong> jaren tachtig als drie broertjes<br />

Kuijken aan de wieg van dat label. Wat we<br />

allemaal niet samen hebben kunnen doen! En<br />

nog steeds, want de cantatereeks van Bach<br />

loopt nog. In december hopen we die af te<br />

ronden, met de huidige subsidie. Maar wat<br />

januari dan brengt...?”<br />

De Vlaamse m<strong>in</strong>ister heeft het negatief advies<br />

<strong>in</strong>middels gevolgd. Het doek is gevallen voor<br />

La Petite B<strong>and</strong>e. Achteloos laat Vla<strong>and</strong>eren<br />

een ensemble sterven dat de muziekcultuur<br />

van de regio tot grote bloei heeft gebracht. Op<br />

tv hoor je de m<strong>in</strong>ister iets mompelen over het<br />

belang van geïmproviseerde jazz en amateurmuziek.<br />

De tijdgeest, zullen we maar zeggen.<br />

Jos van der Z<strong>and</strong>en<br />

woLfgang amadeus moZart<br />

DE DA PONtE-OPErA’S (LE NOZZE DI FIGArO, DON<br />

GIOVANNI EN cOSì FAN tuttE)<br />

La Petite B<strong>and</strong>e<br />

accent acc 24269 (9 cd’s)<br />

<strong>in</strong>terview<br />

La petite B<strong>and</strong>e<br />

29 en 30 augustus<br />

FEStIVAL OuDE MuZIEK utrEcHt<br />

INFO: WWW.OuDEMuZIEK.NL<br />

Joseph haydn<br />

DIE ScHöPFuNG<br />

La Petite B<strong>and</strong>e, Collegium<br />

Vocale Gent<br />

accent acc 24270 (2 cd’s)<br />

augustus 2012 15


foto: julien mignot<br />

pRofiel pRofiel<br />

Quatuor EbènE: FransE klassE<br />

De kamermuziekcultuur <strong>in</strong> Frankrijk bloeit als nooit tevoren. een generatie charismatische<br />

jonge musici verovert De <strong>in</strong>ternationale poDia met een Frisse, Directe speelstijl Die toch sterk gewortelD<br />

is <strong>in</strong> traDitie. het Quatuor ebène belichaamt Dit nieuwe muzikale elan als geen anDer: betere<br />

ambassaDeurs voor het vitale Franse muziekleven zijn nauwelijks Denkbaar.<br />

De vier leden van het kwartet - Pierre Colombet<br />

(viool), Gabriel Le Magadure (viool),<br />

Mathieu Herzog (altviool) en Raphaël Merl<strong>in</strong><br />

(cello) – ontmoetten elkaar op het conservatorium<br />

van Boulogne-Billancourt, een voorstad<br />

van Parijs, waar ze <strong>in</strong> 1999 het Quatuor<br />

Ebène oprichtten. Het bleek het beg<strong>in</strong> van<br />

een muzikale zegetocht. In 2004 wonnen ze<br />

de eerste prijs bij de prestigieuze ARD-muziekwedstrijd<br />

<strong>in</strong> München, en <strong>in</strong> 2010 werd<br />

het kwartet <strong>in</strong> eigen l<strong>and</strong> gelauwerd met een<br />

Victoire de la musique als kamermuziekensemble<br />

van het jaar. Van jonge belofte is het<br />

<strong>in</strong>middels uitgegroeid tot een van de meest<br />

toonaangevende kwartetten ter wereld.<br />

Het is een ensemble van jaloersmakende kwaliteit<br />

waarover je eigenlijk alleen <strong>in</strong> superlatieven<br />

kunt spreken. Een perfecte technische<br />

beheers<strong>in</strong>g die nooit kil of mechanisch overkomt.<br />

Een warme en volle klank die nergens<br />

de helderheid en transparantie van het spel <strong>in</strong><br />

de weg staat. Een uitzonderlijke expressiviteit<br />

en de gave om de muziek volkomen natuurlijk<br />

en oorspronkelijk te laten kl<strong>in</strong>ken. En bovenal:<br />

een liefde voor de muziek en het samenspel<br />

die doorkl<strong>in</strong>kt <strong>in</strong> elke maat, of dat<br />

nu thuis uit de boxen is of op het podium <strong>in</strong><br />

de concertzaal. Een meeslepende luisterervar<strong>in</strong>g<br />

is gegar<strong>and</strong>eerd!<br />

In 2009 tekenden de kwartetleden bij Virg<strong>in</strong><br />

Classics, en hun opnames voor dat label<br />

foto: julien mignot<br />

weerspiegelen hun stilistische veelzijdigheid.<br />

Na een vaak bekroonde debuut-cd met strijkkwartetten<br />

van l<strong>and</strong>genoten Debussy, Fauré<br />

en Ravel lieten ze met een opname van het<br />

Eerste strijkkwartet en het Pianokw<strong>in</strong>tet van<br />

Brahms horen net zo thuis te zijn <strong>in</strong> de Oostenrijks-Duitse<br />

klankwereld. Daarna verrasten<br />

ze met de cd Fiction,<br />

waarop filmmuziek centraal<br />

staat.<br />

meeslepende<br />

luisterervar<strong>in</strong>g<br />

gegar<strong>and</strong>eerd<br />

Met die laatste cd<br />

bewees het Quatuor<br />

Ebène een van<br />

die zeer zeldzame<br />

ensembles te zijn die<br />

zonder meer kunnen overtuigen<br />

<strong>in</strong> het cross-overrepertoire.<br />

Schijnbaar moeiteloos schakelt het viertal<br />

van het ijzeren klassieke repertoire naar jazz<br />

en popmuziek. Waar de uitstapjes naar de<br />

lichtere muziek van veel <strong>and</strong>ere klassieke musici<br />

op zijn zachtst gezegd nogal geforceerd<br />

overkomen, lijkt het spelen van populair repertoire<br />

voor dit kwartet tweede natuur. Zelfs<br />

de plotsel<strong>in</strong>ge overstap naar closeharmonyzang<br />

wordt tijdens de concerten niet geschuwd!<br />

Op zijn recent verschenen cd Dissonances<br />

keert het Quatuor Ebène terug naar de<br />

klassieke wortels van het kwartetrepertoire.<br />

Centraal staan twee van de zes strijkkwartetten<br />

die Mozart opdroeg aan Haydn, de<br />

aartsvader van het strijkkwartet. Eerste<br />

violist Colombet zegt hierover: “Het is<br />

zulke ongelooflijke muziek, zo<br />

rijk en vol subtiliteit; zonder<br />

pretenties, maar<br />

toch zo geniaal.” Hij<br />

had het over het Quatuor<br />

Ebène zelf kunnen<br />

hebben. Feilloos<br />

weten de musici de<br />

lichte en subtiele mozartiaanse<br />

toets te v<strong>in</strong>den, maar<br />

ook het mysterieuze beg<strong>in</strong> van het Dissonantenkwartet,<br />

KV465, komt prachtig<br />

uit de verf. Dat stuk staat ook op het programma<br />

als het Quatuor Ebène <strong>in</strong> september<br />

optreedt <strong>in</strong> de Kle<strong>in</strong>e Zaal van het Amsterdamse<br />

Concertgebouw: een kans om<br />

het ensemble live te horen die elke muziekliefhebber<br />

ogenblikkelijk zou moeten aangrijpen!<br />

Benjam<strong>in</strong> Rous<br />

Wolfgang amadeus mozaRt<br />

DISSONANCES<br />

Quatuor Ebène<br />

ViRg<strong>in</strong> ClassiCs 5099907092220<br />

QuatuoR eBène<br />

27 en 29 september<br />

KLEINE ZAAL<br />

CONCERtGEBOuW AMStERDAM<br />

INFO: WWW.QuAtuOREBENE.COM<br />

16 augustus 2012 www.klassiEkEzakEn.nl<br />

augustus 2012 17


64402852 - 2CD <strong>in</strong> een luxe uitgave, <strong>in</strong>cl. een 72 pag<strong>in</strong>a’s tellend boekje.<br />

Beschikbaar vanaf 10 september 2012.<br />

Live <strong>in</strong><br />

Nederl<strong>and</strong><br />

Tchaikovsky, Nielsen:<br />

Viol<strong>in</strong> Concertos<br />

Vilde Frang<br />

Concert: 30-08-2012,<br />

Het Concertgebouw, A’dam<br />

Programma: Tchaikovsky<br />

6025702<br />

Beethoven: Complete<br />

Str<strong>in</strong>g Quartets<br />

Artemis Quartet<br />

Concert: 11-09-2012,<br />

De Doelen, R’dam<br />

Programma: Beethoven,<br />

Mendelssohn<br />

0708582 – 7CD<br />

Carmen<br />

BIZET:<br />

A Year At K<strong>in</strong>g’s<br />

K<strong>in</strong>g’s College Choir,<br />

Cambridge<br />

Concert: 14-09-2012,<br />

De Doelen, R’dam<br />

Programma: Palestr<strong>in</strong>a,<br />

Sumsion, Wesley, Tallis,<br />

Howels, Elgar<br />

Deze studio-opname van<br />

Bizet’s Carmen – veruit de<br />

populairste Franse opera –<br />

markeert de tiende verjaardag<br />

van het artistieke ‘dream<br />

team’ van Sir Simon Rattle en<br />

de Berl<strong>in</strong>er Philharmoniker.<br />

Tevens brengt deze CD een<br />

ware sterrencast aan solisten<br />

met Magdalena Kožená <strong>in</strong> de<br />

titelrol en Jonas Kaufmann<br />

als Don José.<br />

6090042<br />

facebook.com/klassiekemuziek<br />

emiclassics.com<br />

Aanrader!<br />

zie elders <strong>in</strong> dit magaz<strong>in</strong>e<br />

Mozart: Str<strong>in</strong>g Quartets<br />

Quatuor Ébène<br />

Concert: 27 + 29-09-2012,<br />

Het Concertgebouw, A’dam<br />

Programma: Mozart, Schubert,<br />

Mendelssohn<br />

0709222


foto: julien Dubois<br />

Warm pleidooi voor<br />

Leçons van Charpentier<br />

De Leçons de ténèbres behoren tot de mooiste werken van de barokcomponist Marc-<br />

Anto<strong>in</strong>e Charpentier. Ze worden maar we<strong>in</strong>ig gespeeld. Fluitist Alexis Kossenko en bas<br />

Stephan MacLeod houden met hun nieuwe cd een warm pleidooi voor deze composities.<br />

Tijdens de dienst worden de kaarsen van de<br />

tenebraek<strong>and</strong>elaar een voor een gedoofd, de<br />

ruimte <strong>in</strong> donkerte achterlatend. Het is een<br />

verwijz<strong>in</strong>g naar de duisternis – tenebrae, <strong>in</strong><br />

het Latijn – die zich over de aarde uitstrekte<br />

bij de kruisig<strong>in</strong>g van Jezus Christus. Slechts<br />

één kaars blijft br<strong>and</strong>en. Die wordt boven het<br />

altaar gedragen en teruggebracht, als symbool<br />

voor Christus’ terugkeer.<br />

In het Frankrijk van de Zonnekon<strong>in</strong>g,<br />

Lodewijk XIV, was deze ceremonie, die<br />

plaatshad tijdens de laatste drie dagen van de<br />

Goede Week, een van de belangrijkste gebeurtenissen<br />

<strong>in</strong> het liturgisch jaar. Niet verwonderlijk<br />

dus dat er veel bijzondere muziek voor de<br />

Tenebrae is gecomponeerd: de Leçons de<br />

ténèbres. De teksten uit de Lamentaties van<br />

Jeremia over de val van Jeruzalem staan daar<strong>in</strong><br />

centraal. Meestal dient de gregoriaanse<br />

melodie van de tonus lamentationis als basis<br />

voor de muziek. Tegenover die relatieve soberheid<br />

staat de <strong>in</strong>vloed van de rijkelijk geornamenteerde<br />

airs de cour die <strong>in</strong> die tijd klonken.<br />

Een beroemd componist van zulke Leçons<br />

WWW.klassiekezaken.nl<br />

was Marc-Anto<strong>in</strong>e Charpentier<br />

(1643-1704). Zijn hele muzikale<br />

leven lang werkte hij <strong>in</strong> de schaduw<br />

van Jean-Baptiste Lully<br />

(ook na de dood van Lully <strong>in</strong><br />

1687 ondervonden componisten<br />

h<strong>in</strong>der van zijn succes), de <strong>in</strong>vloedrijke<br />

operacomponist en<br />

vertrouwel<strong>in</strong>g van Lodewijk<br />

XIV. Charpentier componeerde<br />

<strong>in</strong> alle destijds gangbare genres,<br />

maar genoot vooral faam vanwege<br />

zijn gewijde muziek – uitgerekend<br />

het gebied waarop Lully zich we<strong>in</strong>ig<br />

begaf. Er zijn zo’n vijfhonderd religieuze<br />

composities van Charpentiers h<strong>and</strong> overgeleverd.<br />

Zijn hele carrière lang heeft hij zett<strong>in</strong>gen<br />

van de Tenebrae gecomponeerd.<br />

De Leçons de ténèbres van Charpentier gelden<br />

als hoogtepunt <strong>in</strong> het genre. Maar waarom<br />

zijn juist deze stukken nu zo boeiend? Hun<br />

kracht zit <strong>in</strong> de harmonische expressiviteit –<br />

de wijze waarop de componist de kernwoorden<br />

uit de tekst wist te verklanken. Zijn muziek<br />

is expressief, maar heeft tegelijkertijd een<br />

<strong>in</strong>trovert karakter – Charpentier zocht het <strong>in</strong><br />

het kle<strong>in</strong>e. Verwacht dan ook niet de effecten<br />

en grote gebaren waar<strong>in</strong> Lully grossierde. En<br />

zo zijn er wel meer stilistische verschillen.<br />

Waar Lully bijvoorbeeld werkte als een architect<br />

en het componeren van de middenstemmen<br />

uitbesteedde aan zijn assistenten, deed<br />

Charpentier alles zelf. In zijn nette h<strong>and</strong>schriften<br />

maakte hij zelfs onderscheid <strong>in</strong> de<br />

duur van generale pauzes.<br />

Een <strong>and</strong>ere kwaliteit van de muziek is de<br />

variatie <strong>in</strong> klankkleuren. De contrasten zitten<br />

niet <strong>in</strong> de tempi, maar <strong>in</strong> de <strong>in</strong>strumentatie.<br />

Zo zette de componist het ‘gr<strong>and</strong> choeur’, dat<br />

uit strijkers bestaat, af tegen een ‘petit choeur’<br />

van fluiten.<br />

Deze bijzondere stukken worden helaas maar<br />

we<strong>in</strong>ig uitgevoerd. De Franse fluitist, dirigent<br />

en musicoloog Alexis Kossenko wil daar<br />

ver<strong>and</strong>er<strong>in</strong>g <strong>in</strong> brengen. Met zijn ensemble<br />

Arte dei Suonatori nam hij drie van de Leçons<br />

op voor het label Alpha. De gekozen werken<br />

zijn geschreven voor basstem, (blok)fluiten,<br />

hobo’s, strijkers, fagot en orgel. Daarnaast<br />

zijn op de cd ouvertures en motetten te horen.<br />

Het gezelschap hanteert een breed klankpalet<br />

en heeft oog voor de fijnz<strong>in</strong>nigheden van de<br />

partituren. Bassolist op deze cd is niem<strong>and</strong><br />

m<strong>in</strong>der dan Stephan MacLeod, die met zijn<br />

ronde stemgeluid een serene sfeer oproept.<br />

Een fijne, warme cd is het: Kossenko en<br />

MacLeod geven de muziek van Charpentier<br />

de uitvoer<strong>in</strong>g die zij verdient.<br />

Merlijn KerKhof<br />

special<br />

Marc-anto<strong>in</strong>e charpentier<br />

LEçoNS DE TéNèBrES<br />

Stephan MacLeod, Arte dei Suonatori<br />

o.l.v. Alexis Kossenko<br />

alpha 185<br />

augustus 2012 19


Juli & Augustus 2012<br />

Ronald Brautigam<br />

Nelly Miricioiu<br />

Daniele Gatti<br />

Yannick Nézet-Ségu<strong>in</strong><br />

Antonio Meneses<br />

Khatia Buniatishvili<br />

Pekka Kuusisto<br />

Hannes M<strong>in</strong>naar<br />

Miloš Karadaglic<br />

Lars Vogt<br />

Frank Peter Zimmermann<br />

Vilde Frang<br />

Hélène Grimaud<br />

84 concerten<br />

met de keuze uit<br />

klassiek, pop, jazz<br />

of wereldmuziek.<br />

ONTDEK JOUW<br />

ZOMERCONCERT<br />

OP ROBECOZOMERCONCERTEN.NL<br />

Bestel nu kaarten op robecozomerconcerten.nl<br />

of reserveer via de Concertgebouwlijn: 0900 671 83 45 (€1,- per gesprek).<br />

Dagelijks bereikbaar van 10.00 tot 17.00 uur.


EEn trEdE dichtEr<br />

bij God foto:<br />

Masaaki Suzuki houdt van Bach én van<br />

Nederl<strong>and</strong>. De Japanse musicus is artist <strong>in</strong> residence<br />

op het Festival Oude Muziek Utrecht. Ook is een<br />

nieuwe cd <strong>in</strong> de reeks Bachcantates uit.<br />

“Wie heeft meer recht op Bach: een heidense<br />

Europeaan of een christelijke Japanner?” Het<br />

is het st<strong>and</strong>aardantwoord van dirigent<br />

Masaaki Suzuki wanneer hem wordt gevraagd<br />

naar zijn Japanse afkomst en zijn voorliefde<br />

voor de (religieuze) muziek van Bach.<br />

Die tegenvraag is nauwelijks verwonderlijk,<br />

want Suzuki groeide op b<strong>in</strong>nen een christelijke<br />

m<strong>in</strong>derheid <strong>in</strong> Japan en is nog steeds belijdend<br />

christen. Hij staat dus – zou je kunnen<br />

zeggen – een trede dichter bij de God die ook<br />

Bach bewonderde dan menig niet-belijdend<br />

Bachspecialist uit Europa.<br />

Met de religieuze muziek van Bach heeft de<br />

organist-klavec<strong>in</strong>ist en dirigent een grote reputatie<br />

opgebouwd. Terecht, want Suzuki’s<br />

aanpak is altijd bijzonder. In de religieuze<br />

werken streeft hij naar een balans tussen spirituele<br />

oprechtheid en authenticiteit. De passies<br />

of geestelijke cantates zijn voor hem evenzeer<br />

religieuze uit<strong>in</strong>gen als kunstwerken, en<br />

dat hoor je: Suzuki’s Bach gaat diep... heel<br />

diep. Het leverde hem <strong>in</strong> het Westen een grote<br />

schare volgel<strong>in</strong>gen op.<br />

Suzuki is een voormalig leerl<strong>in</strong>g van Ton<br />

Koopman en noemde zijn voormalige leermeester<br />

recentelijk <strong>in</strong> The Guardian ‘een <strong>in</strong>spirerend<br />

musicus en een goede vriend’. Suzuki:<br />

“Zijn studenten vonden het altijd heel<br />

moeilijk om hun eigen weg te gaan, zo groot is<br />

zijn <strong>in</strong>vloed. Ik vond het aanvankelijk ook lastig,<br />

maar toen ik jaren geleden mijn opnames<br />

www.klassiEkEzakEn.nl<br />

van de cantates vergeleek met die van Koopman<br />

hoorde ik toch veel verschillen. Ik ben<br />

uite<strong>in</strong>delijk uit zijn schaduw gekropen.”<br />

In 1983 keerde Suzuki terug naar Japan voor<br />

een docentschap aan de Kobe Universiteit. In<br />

die tijd waren er <strong>in</strong> Japan wel wat pog<strong>in</strong>gen<br />

geweest om een barokgezelschap op te richten,<br />

maar die waren allemaal gestr<strong>and</strong> wegens<br />

gebrek aan goede musici. Pas tien jaar later<br />

bleek de tijd rijp voor een Japans barokorkest<br />

op professioneel niveau. Veel Japanse musici<br />

waren <strong>in</strong>middels teruggekeerd uit Europa<br />

waar ze bij de specialisten <strong>in</strong> oude muziek studeerden.<br />

In 1990 gaf het Bach Collegium Japan<br />

zijn eerste concert. Twee jaar later was de<br />

eerste concertserie een feit en <strong>in</strong>middels kun<br />

je met de cd’s van Suzuki en het Bach Collegium<br />

Japan straten plaveien – een nieuwe opname<br />

<strong>in</strong> de reeks Bachcantates (label: Bis) is<br />

net uit. De discografie bevat honderden titels,<br />

niet alleen muziek van Bach, maar ook werken<br />

van Buxtehude, Monteverdi, Schütz en Vivaldi.<br />

Recentelijk ontfermde Suzuki zich <strong>in</strong><br />

ons l<strong>and</strong> over de orgelwerken van Sweel<strong>in</strong>ck,<br />

een componist van wie hij – naast werken van<br />

Bach – tijdens het Festival Oude Muziek<br />

Utrecht ook stukken zal uitvoeren.<br />

Masaaki Suzuki is artist <strong>in</strong> residence tijdens<br />

het komende festival. Suzuki: “Al vanaf mijn<br />

studietijd <strong>in</strong> Amsterdam bij Ton Koopman en<br />

Piet Kee hou ik van Nederl<strong>and</strong>, een l<strong>and</strong> met<br />

een geweldige Bachtraditie. Het is dan ook<br />

een eer om artist <strong>in</strong> residence te zijn van het<br />

Festival Oude Muziek Utrecht, wereldwijd<br />

het leidende oudemuziekfestival. In het verhaal<br />

van Sweel<strong>in</strong>ck naar Bach richt ik me met<br />

mijn Bach Collegium Japan natuurlijk vooral<br />

op de laatste periode, en daarbij wil ik graag<br />

laten horen dat Bach niet op zichzelf stond.<br />

Zelenka, Kuhnau, Pachelbel en Johann Sebastians<br />

eigen familie: ze maken volop deel uit van<br />

de rijke Duitse barok. Het is mijn grote wens<br />

om u mee te laten genieten van dit buitengewone<br />

repertoire waar mijn hart naar uitgaat.”<br />

osw<strong>in</strong> schneeweisz<br />

<strong>in</strong>terview<br />

Johann seBastian Bach<br />

CANTATAS, VOlUME 51<br />

Hana Blažíková, Damien Guillon e.a.,<br />

Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki Suzuki<br />

Bis Bissa 1961<br />

Masaaki suzuki<br />

Bach collegium Japan<br />

25, 26, 29 en 30 augustus<br />

FESTIVAl OUDE MUZIEK UTRECHT<br />

INFO: WWW.OUDEMUZIEK.Nl<br />

augustus 2012 21<br />

Marco Borggreve


88691961142<br />

GLENN GOULD (1932-1982) JUBILEUM UITGAVES<br />

88725421762<br />

88691975049


orkest<br />

roBert schumann<br />

Symphonies 2 & 4<br />

Orchestre de chambre de Lausanne<br />

o.l.v. Christian Zacharias<br />

MDG 940 1745-6 (SACD) / €€<br />

Symfonieën: de een schrijft ze achter elkaar weg, voor de <strong>and</strong>er is het een ware<br />

worstel<strong>in</strong>g. Robert Schumann voelde jaren na Ludwig van Beethovens dood<br />

nog diens hete orkestrale adem <strong>in</strong> zijn nek. Was het überhaupt wel mogelijk<br />

een symfonie te schrijven die kon wedijveren met Beethovens Derde, Vijfde<br />

of Negende? Beg<strong>in</strong> 1841 schreef Schumann zijn Eerste; zijn tweede legde hij<br />

aanvankelijk uit ontevredenheid terzijde, waarna het werk na een aantal herzien<strong>in</strong>gen<br />

<strong>in</strong> 1854 als Vierde werd gedrukt. In 1845 begon hij weer aan een<br />

symfonie, die uite<strong>in</strong>delijk als Tweede het daglicht zou zien, en daarmee opent<br />

ook deze uitvoer<strong>in</strong>g – lang leve de verwarr<strong>in</strong>g! Schumanns twijfel over juist<br />

deze twee werken werd gevoed door het feit dat de constructie ervan <strong>and</strong>ers<br />

was dan het publiek tot dan toe<br />

was gewend. Geen overzichte-<br />

lijke <strong>in</strong>del<strong>in</strong>g van hoofd- en neventhema’s,<br />

maar een uitgangsgedachte<br />

die via associatie weer<br />

naar een <strong>and</strong>ere gedachte leidt.<br />

Niet dat composities als deze aan<br />

structuur tekortkomen, <strong>in</strong>tegendeel, maar een heldere <strong>in</strong>terpretatie is niettem<strong>in</strong><br />

noodzakelijk. Daar<strong>in</strong> slaagt Christian Zacharias met glans: hij comb<strong>in</strong>eert<br />

de volle klank waar een symfonie van rond 1850 nu eenmaal om vraagt,<br />

met de compactheid van een vroege Beethoven.<br />

<strong>and</strong>rew van parijs<br />

orkest/documentaire dvd<br />

gustav mahler<br />

Symphony no. 2<br />

Bernarda F<strong>in</strong>k, Ricarda Merbeth, Groot<br />

Omroepkoor, Kon<strong>in</strong>klijk Concertgebouworkest<br />

o.l.v. Mariss Jansons<br />

C MAjor 709708 (2 DvD’S) / €€€<br />

Over de Mahler van Mariss Jansons is al veel geschreven en het laatste woord<br />

is nog lang niet gesproken. Een mooiere Auferstehung (Mahlers Tweede symfonie)<br />

kun je niet v<strong>in</strong>den. Jansons dirigeerde het werk bij het Kon<strong>in</strong>klijk Concertgebouworkest<br />

<strong>in</strong> 2009. Een liveopname van dit concert verschijnt nu op dvd.<br />

Als extra is de documentaire toegevoegd die Robert Neumüller over Jansons<br />

maakte – een nogal fragmentarische documentaire, met veel anekdotiek en getuigenissen<br />

van onder meer Lang Lang en Thomas Hampson. De film voegt<br />

niet veel toe aan wat we al weten van de man, zijn kunst en zijn leven, maar<br />

<strong>geeft</strong> wel een<br />

mooi beeld<br />

van zijn persoonlijkheid.<br />

Jansons is een<br />

dirigent bij<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Christian Zacharias’<br />

heldere Schumann<br />

Jansons’ Mahler is groots,<br />

<strong>in</strong>tens en diepgravend<br />

wie de muziek van Mahler <strong>in</strong> alle facetten tot haar recht komt. Groots, <strong>in</strong>tens,<br />

diepgravend zijn karakteristieken die van toepass<strong>in</strong>g zijn op deze uitvoer<strong>in</strong>g.<br />

De <strong>in</strong>tensiteit waarmee de Tweede symfonie tot kl<strong>in</strong>ken komt, is adembenemend<br />

tot <strong>in</strong> de kle<strong>in</strong>ste details. Ter hoogte van het Scherzo ben je als luisteraar<br />

volledig <strong>in</strong> de ban van deze Mahler en dan ligt het grote vierde deel<br />

(Urlicht) – met een majestueus z<strong>in</strong>gend Groot Omroepkoor en sopraan<br />

Bernarda F<strong>in</strong>k – nog <strong>in</strong> het verschiet.<br />

osw<strong>in</strong> schneeweisz<br />

orkest/concert<br />

Berlioz, liszt, reBer<br />

Le Paris des Romantiques<br />

Bertr<strong>and</strong> Chamayou, Julien Chauv<strong>in</strong>,<br />

Le Cercle de l’Harmonie<br />

o.l.v. Jérémie Rhorer<br />

NAïve AMB207 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Eén stad, drie componisten, één epoche uit de geschiedenis. Het Franse ensemble<br />

Le Cercle de l’Harmonie gaat onder leid<strong>in</strong>g van Jérémie Rhorer terug<br />

naar het Parijs van de negentiende eeuw waar Franz Liszt, Hector Berlioz en<br />

Napoléon-Henri Reber verbleven. Ze gaven er les aan het conservatorium,<br />

schreven er beroemde of vergeten composities of vierden er muzikale triomfen.<br />

Rhorer bracht enkel werken uit die periode bijeen onder de noemer Le<br />

Paris des Romantiques. Er is zowaar sprake van een heuse wereldpremière: de<br />

Vierde symfonie van Reber.<br />

Een prettig <strong>in</strong> het gehoor<br />

Het Parijs van de<br />

negentiende eeuw<br />

liggend werk <strong>in</strong> de geest van<br />

Mendelssohn en Schumann:<br />

niet vrij van voorspelbare<br />

stoplappen, maar aardig om<br />

eens gehoord te hebben. Je<br />

beseft wel meteen waarom Rebel <strong>in</strong> de vergetelheid is geraakt, en Berlioz en<br />

Liszt niet. Van Franz Liszt wordt het Eerste pianoconcert uitgevoerd op een<br />

Erard uit 1837. Het resultaat is van een licht soortelijk gewicht, al komt het<br />

spel van Bertr<strong>and</strong> Chamayou zo nu en dan wat gejaagd over. Een fraai staaltje<br />

elegante romantiek levert violist Julien Chauv<strong>in</strong> <strong>in</strong> de Rêverie et Caprice van<br />

Hector Berlioz: een zelden gespeeld werk van de kon<strong>in</strong>g onder de Franse componisten.<br />

osw<strong>in</strong> schneeweisz<br />

harmonieorkest<br />

camille sa<strong>in</strong>t-saëns<br />

Sa<strong>in</strong>t-Saëns <strong>and</strong> the w<strong>in</strong>d b<strong>and</strong><br />

Kon<strong>in</strong>klijke Muziekkapel van de Gidsen<br />

o.l.v. Yves Segers<br />

MirASouND WWM 500.177 / €€<br />

Over het harmonieorkest wordt nogal eens neerbuigend gesproken. Qua<br />

status en repertoire legt de harmonie het altijd af tegen de grote broer: het<br />

symfonieorkest. Toch zijn er genoeg grote componisten geweest die muziek<br />

hebben geschreven voor dergelijke blaasgezelschappen. Camille Sa<strong>in</strong>t-Saëns<br />

bijvoorbeeld. Zijn bekendste compositie voor harmonie is Orient et Occident uit<br />

1869, waar<strong>in</strong> hij het Verre Oosten verklankt met allerlei tot cliché verworden<br />

middelen, zoals de veelvuldig gebruikte pentatonische toonladder. Anders<br />

dan bij zijn meeste <strong>and</strong>ere werken voor harmonieorkest nam de componist<br />

voor dit schoolvoorbeeld van muzikaal exotisme wel de moeite om zelf te orkestreren<br />

– meestal leverde hij zijn materiaal af <strong>in</strong> een versie voor piano vierh<strong>and</strong>ig,<br />

met hier en daar een aanwijz<strong>in</strong>g voor de <strong>in</strong>strumentatie. Mogen we<br />

daaruit opmaken dat Sa<strong>in</strong>t-Saëns<br />

deze composities ook maar als tussendoortjes<br />

beschouwde? Wie de<br />

Muzikaal exotisme cd van de Kon<strong>in</strong>klijke Muziekkapel<br />

van de Gidsen (uit België) beluistert,<br />

zal dat gevoel niet altijd kunnen<br />

onderdrukken. Maar ga<strong>and</strong>eweg stuit je op de v<strong>in</strong>d<strong>in</strong>grijkheid die de componist<br />

kenmerkt. Een fugaatje uit het niets. Een levenslustige melodie zoals<br />

alleen Sa<strong>in</strong>t-Saëns die op had kunnen schrijven. Meesterwerken zijn het niet,<br />

deze stukken, maar ze mogen er absoluut zijn.<br />

merlijn kerkhof<br />

augustus 2012 23


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

concert<br />

joaquín clerch<br />

Concierto de Otono, Concierto de Cáceres<br />

Anette Maiburg, Joaquín Clerch,<br />

Orquestra de Cámara de la Habana<br />

o.l.v. Thomas Gabrisch<br />

MDG 903 1742-6 (SACD) / €€<br />

Sommige mensen zijn voor de muziek geboren. Zo iem<strong>and</strong> was Mozart en<br />

zo iem<strong>and</strong> is de Cubaanse gitarist en componist Joaquín Clerch (1965). Harnoncourt<br />

omschreef hem als ‘een buitengewoon getalenteerd musicus.’ Terecht,<br />

want zijn gitaarspel is technisch van uitzonderlijke kwaliteit en bovendien<br />

heel poëtisch. Maar Clerch kan meer: hij componeert <strong>in</strong> een eigentijds<br />

maar persoonlijk idioom, met<br />

de natuurlijke muzikaliteit van<br />

een nachtegaal die zijn lied z<strong>in</strong>gt. Joaquín Clerchs<br />

In zijn aanstekelijke en elegante<br />

muziek weerkl<strong>in</strong>ken onder meer<br />

elementen uit de (laat)romantische,<br />

Cubaanse, Spaanse en zelfs Ch<strong>in</strong>ese muziek. Zoals een alchemist uit<br />

verschillende metalen goud weet te smeden, zo neemt Clerch van alles wat en<br />

voegt dat op organische wijze samen tot een direct tot het hart sprekende, melodieuze,<br />

ontwapenende en bij vlagen <strong>in</strong> onweerstaanbare ritmes voortjagende<br />

zielsmuziek. Bij Clerch draait álles om de <strong>in</strong>spiratie. Het zwoel musicerende<br />

Orquestra de Cámara de la Habana onder leid<strong>in</strong>g van Thomas Gabrisch en<br />

de expressief solerende fluitiste Anette Maiburg voelen dat feilloos aan, zodat<br />

deze cd – waarop Clerch met meeslepende passie zijn eigen gitaarconcert vertolkt<br />

– een echte aanrader is. Clerch maakt duidelijk dat er ook <strong>in</strong> ons digitale<br />

tijdperk nog werkelijk bezielde muziek geschreven kan worden.<br />

wenneke savenije<br />

concert<br />

frank mart<strong>in</strong><br />

Frank Mart<strong>in</strong> <strong>and</strong> the Saxophone<br />

Arno Bornkamp, Leo van Doeselaar,<br />

diverse orkesten<br />

ottAvo otr C12095 / €<br />

Sommige cd-hoesjes ogen zo ongeïnspireerd dat je van de muziek we<strong>in</strong>ig meer<br />

verwacht. Des te groter is het geluk als blijkt dat er wel degelijk prachtig repertoire<br />

op het schijfje staat. In het geval van deze cd van saxofoonvirtuoos Arno<br />

Bornkamp wordt de moeite van het luisteren meer dan beloond. Bornkamp<br />

heeft zich ontfermd over de muziek van Frank Mart<strong>in</strong>, die een groot liefhebber<br />

was van de saxofoon. Op de cd staan vijf composities: drie met orkest en twee<br />

kamermuziekwerken. Slechts één stuk, de Ballade voor altsaxofoon, piano,<br />

pauken en strijkers, is oorspronkelijk voor saxofoon gecomponeerd; een <strong>and</strong>er,<br />

voor trombone, werd door de componist omgeschreven voor tenorsaxofoon.<br />

Maar Bornkamp wilde<br />

meer, en vroeg toestem-<br />

m<strong>in</strong>g aan de weduwe van<br />

Mart<strong>in</strong> om zelf bewerk<strong>in</strong>gen<br />

te mogen maken. Die<br />

kreeg hij. En zo speelt hij<br />

nu de Sonata da Chiesa,<br />

24<br />

augustus 2012<br />

concert<br />

françois servais<br />

Cello Concertos Nr. 1 & 2, Fantaisie<br />

burlesque, La Romanesca<br />

Didier Posk<strong>in</strong>, KBS Symphony<br />

Orchestra o.l.v. Patrick Dav<strong>in</strong><br />

FuGA LiBerA FuG 593 / €€<br />

nachtegalenmuziek Verbluffende<br />

Arno Bornkamp z<strong>in</strong>gt<br />

met zijn saxofoon<br />

eigenlijk voor viola d’amore (!) en orgel, op sopraansax. Wat een vondst is<br />

dat! Het <strong>in</strong>strument mengt prachtig met de warme klank van het Cavaillé-<br />

Collorgel van de Philharmonie <strong>in</strong> Haarlem, dat wordt bespeeld door Leo van<br />

Doeselaar. Bornkamp z<strong>in</strong>gt met zijn saxofoon, fluistert, en toont zich een uitstekend<br />

kamermusicus.<br />

merlijn kerkhof<br />

Dat de cello is toegerust met een steunp<strong>in</strong>, waardoor de bespeler zijn zware<br />

<strong>in</strong>strument niet meer tussen de benen hoeft te klemmen, hebben we te danken<br />

aan François Servais (1807-1866), de vader van de Belgische celloschool aan<br />

het Brusselse conservatorium. Door zijn vondst kan de cellist zich vrijer bewegen<br />

en met meer expressie spelen. Het bracht het cellospel met grote sprongen<br />

vooruit en Servais zelf had er enorm succes mee. Hij wilde zijn gehoor verbluffen,<br />

vervoeren en ontroeren. Hector Berlioz getuigde <strong>in</strong> 1847, na een concert<br />

<strong>in</strong> Parijs, dat hij een ‘pagan<strong>in</strong>ien’ van de cello had beluisterd. Alle kunsten<br />

celloklanken van<br />

Didier Posk<strong>in</strong><br />

die Pagan<strong>in</strong>i vertoonde op zijn<br />

viool, deed Servais op de cello.<br />

Trillers, gliss<strong>and</strong>i, arpeggio’s en<br />

allerlei ornamentiek kwamen er<br />

bij hem moeiteloos uit. Zijn repertoire<br />

schreef hij grotendeels zelf,<br />

want de besta<strong>and</strong>e cellowerken<br />

waren nauwelijks toegesneden op<br />

zijn v<strong>in</strong>gervlugheid. Deze onderhoudende cd demonstreert alle mogelijkheden<br />

van de cello, en dat zijn er veel. Compositorisch was Servais geen echte<br />

hoogvlieger en het orkesta<strong>and</strong>eel is niet zo bijzonder, maar dat vergeet je bij de<br />

verbluffende en meeslepende celloklanken van Didier Posk<strong>in</strong>, door het Koreaanse<br />

orkest passend ondersteund.<br />

gerard scheltens<br />

concert<br />

louis spohr<br />

4 concertos for clar<strong>in</strong>et<br />

Orchestre de Chambre de Lausanne<br />

o.l.v. Paul Meyer (klar<strong>in</strong>et)<br />

ALphA 605 (2 CD’S) / €€<br />

Tegenwoordig is Louis Spohr vooral bekend als het m<strong>in</strong>dere broertje van Felix<br />

Mendelssohn en de uitv<strong>in</strong>der van de k<strong>in</strong>houder voor de viool. In zijn tijd genoot<br />

Spohr echter een veel grotere status en na de dood van Mendelssohn werd<br />

hij door de Philharmonic Society London <strong>in</strong> 1848 zelfs getipt als diens natuurlijke<br />

opvolger. Zijn naam is echter <strong>in</strong> vergetelheid geraakt en zijn werken troffen<br />

hetzelfde lot.<br />

Spohrs mu-<br />

Klar<strong>in</strong>etconcerten van Spohr:<br />

meeslepende eenvoud<br />

ziek wordt<br />

nog wel met<br />

zekere regelmaatuitgevoerd,<br />

maar<br />

dan vooral als curiositeit, en eerlijk gezegd heb ik hem ook altijd <strong>in</strong> dat hokje<br />

gezet: een vakman, maar net niet genoeg voor eeuwige roem. Deze dubbel-cd<br />

van klar<strong>in</strong>ettist Paul Meyer brengt mij toch weer aan het twijfelen, want eerlijk<br />

is eerlijk... dit is gewoon hartstikke leuke muziek! De vier klar<strong>in</strong>etconcerten die<br />

Meyer met het Orchestre de Chambre de Lausanne opnam zijn van een meeslepende<br />

eenvoud. Luister maar naar het mozartiaanse Adagio uit het Eerste<br />

klar<strong>in</strong>etconcert of het kwikzilveren Allegro uit het Vierde. Je kunt niet <strong>and</strong>ers<br />

dan geboeid blijven luisteren, en automatisch ga je je afvragen of Spohr toch<br />

niet meer eer verdient dan hem tot nog toe is toegekomen.<br />

osw<strong>in</strong> schneeweisz


concert<br />

dmitri sjostakovitsj<br />

Pianoconcerto Nr. 1 & 2, Concert<strong>in</strong>o<br />

Alex<strong>and</strong>er Toradze, Frankfurt Radio<br />

Symfonieorkest o.l.v. Paavo Järvi<br />

pAN CLASSiCS pC10261 / €€<br />

Wie het Gergiev Festival <strong>in</strong> zijn beg<strong>in</strong>jaren heeft gevolgd, zal zich ongetwijfeld<br />

de naam van de Georgische pianist Alex<strong>and</strong>er Toradze her<strong>in</strong>neren.<br />

De man met de pretogen, Mona Lisaglimlach en dikke sigaar <strong>in</strong> de mond,<br />

bonkte <strong>in</strong>dertijd met ongekende energie zijn weg door de moeilijke pianowerken<br />

van Prokofjev heen. Welnu, op zijn cd met de twee pianoconcerten van<br />

Sjostakovitsj treffen we deze zelfde Toradze <strong>in</strong> optima forma, en nog steeds<br />

met pretogen en glimlach – zie de cd-hoes. Toradzes pianospel kent die zeldzame<br />

comb<strong>in</strong>atie van oerkracht, overtuig<strong>in</strong>g en dieproerende lyriek. Met zijn<br />

elektrificerende spel toont hij <strong>in</strong> het Eerste pianoconcert (eerste deel) een treffend<br />

gevoel voor het groteske. In het tweede deel van het Tweede pianoconcert,<br />

gecomponeerd <strong>in</strong> 1957<br />

voor het e<strong>in</strong>dexamen piano<br />

van Sjostakovitsj’ destijds<br />

19-jarige zoon Maxim, raakt<br />

Toradze ons diep met zijn ongeëvenaard<br />

lyrische spel. Dit<br />

deel is bovendien een van de<br />

mooiste composities aller tijden. Zie het als een beeldschone muzikale liefdesbetuig<strong>in</strong>g<br />

van een vader aan zijn zoon. Met de formidabele begeleid<strong>in</strong>g van<br />

het Frankfurt Radio Symfonieorkest onder leid<strong>in</strong>g van Paavo Järvi is deze cd<br />

wellicht de beste opname van Sjostakovitsj’ pianoconcerten ooit.<br />

doron nagan<br />

concert<br />

richard rijnvos<br />

Uptown / Downtown<br />

John Snijders, Radio Filharmonisch<br />

Orkest, Radio Kamer Filharmonie<br />

o.l.v. Celso Antunes<br />

ChALLeNGe CLASSiCS CC72538 / €€<br />

Hij schrijft muziek vanuit schaakborden en magische vierkanten, met natuurlijke<br />

getallen <strong>in</strong> volgordes die wonderlijke uitkomsten produceren. Het leidt tot<br />

uitermate spannende muziek. Richard Rijnvos (1964), radicaal abstract componist,<br />

allang geen on-<br />

bekende Nederl<strong>and</strong>er<br />

meer, schroomt het<br />

grote gebaar niet. Stijl<br />

is voor hem het resul-<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Mona Lisaglimlach<br />

en dikke sigaar<br />

Spannende muziek<br />

over de grote stad<br />

taat van zijn composities, niet het uitgangspunt. Duidelijkheid, durf, design<br />

en het plezier van de verrass<strong>in</strong>g dr<strong>in</strong>gen zich op bij het luisteren naar Uptown /<br />

Downtown, een zesdelige cyclus gewijd aan New York. De delen vormen ook<br />

twee op zichzelf sta<strong>and</strong>e cycli: het NYConcerto voor piano en kamerorkest en<br />

de Manhattan Square Dances voor twee identieke orkesten. New York staat voor<br />

chaos en de altijd voortjagende beweg<strong>in</strong>g, maar ook voor de orde van het vierkante<br />

stratenpatroon en de one<strong>in</strong>dig gevarieerde cultuur. En er wordt gedanst<br />

<strong>in</strong> tempo, dikwijls <strong>in</strong> hoog tempo. Rijnvos citeert onder meer Gershw<strong>in</strong>, Ives<br />

en uiteraard Thelonious Monk, want de piano is <strong>in</strong> New York onmisbaar. De<br />

verwantschap met hun muziek is duidelijk, maar klank, dynamiek en vooral<br />

ritme zijn onmiskenbaar Richard Rijnvos. John Snijders en de door Celso Antunes<br />

strak geleide musici van het Radio Filharmonisch Orkest en de Radio<br />

Kamer Filharmonie maken er <strong>in</strong> perfecte samenwerk<strong>in</strong>g een feest van.<br />

Barend l<strong>in</strong>ders<br />

concert<br />

roBert schumann<br />

Pianoconcerto, Introduction & Allegro<br />

appassionato, Introduction & Concert-Allegro<br />

Angela Hewitt, Deutsches Symphonie-<br />

Orchester Berl<strong>in</strong> o.l.v. Hannu L<strong>in</strong>tu<br />

hyperioN CDA67885 / €<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Eigenlijk schreef Robert Schumann drie pianoconcerten: één lang en twee<br />

korte. Het beroemde opus 54 uit 1845 is een van de grote meesterwerken <strong>in</strong><br />

dit genre, door de onvergetelijke melodiek, maar ook door de sublieme verwevenheid<br />

van piano- en orkestklank. Dat zijn <strong>and</strong>ere concertante composities<br />

ook niet te versmaden zijn, is<br />

m<strong>in</strong>der bekend. Hun titels<br />

Veelzijdig pianiste<br />

Angela Hewitt<br />

geven het al aan: een korte,<br />

langzame <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g met een<br />

hoofddeel dat passie paart<br />

aan poëzie. Opus 92 uit 1849<br />

heet Introduction & Allegro ap-<br />

passionato en het nog m<strong>in</strong>der bekende, vier jaar jongere opus 134 draagt de<br />

naam Introduction & Concert-Allegro. Het was natuurlijk Clara Schumann –<br />

wie <strong>and</strong>ers? – die ze <strong>in</strong> première bracht; die van opus 134 vond zelfs <strong>in</strong> Utrecht<br />

plaats. Angela Hewitt toont zich een waardig opvolgster van Clara. De Canadees-Britse<br />

pianiste, bekend door haar complete Bach voor Hyperion, is veel<br />

veelzijdiger dan men weet. Ze voelt zich <strong>in</strong> het hoogromantische idioom net zo<br />

thuis en voor haar heeft Schumann geen geheimen. In het pianoconcert is de<br />

wisselwerk<strong>in</strong>g met het orkest geweldig. In de kortere stukken, briljant en virtuoos<br />

voor de piano geschreven, kent het orkest zijn plaats en blijft iets meer op<br />

afst<strong>and</strong>. Een mooie comb<strong>in</strong>atie van de bekende en de onbekende Schumann.<br />

gerard scheltens<br />

historisch<br />

claude deBussy<br />

Le compositeur et ses <strong>in</strong>terprètes<br />

Legendarische uitvoerders<br />

AeoN AeCD 1215 (3 CD’S) / €€€<br />

“Kunst is de mooiste van alle leugens”, aldus Claude Debussy (1862-1918).<br />

Dat weerhield hem er niet van uiterst kritisch te zijn op de uitvoerders van zijn<br />

muziek. Want kunst mag dan een hoge vorm van misleid<strong>in</strong>g zijn, volgens Debussy<br />

vereist iedere compositie ook zijn eigen, unieke benader<strong>in</strong>g: “Kunstwerken<br />

maken de regels; regels maken geen kunstwerken.” Tegen zangers die zijn<br />

muziek uitvoerden verklaarde Debussy: “Allereerst, dames en heren, dient u<br />

te vergeten dat u zanger bent.” In zijn ogen was <strong>in</strong>gewikkeld doen <strong>in</strong> strijd met<br />

de ware kunst. Een goede uitvoer<strong>in</strong>g werd volgens Debussy getypeerd door<br />

de pure expressie van een k<strong>in</strong>d. Naar aanleid<strong>in</strong>g van de tentoonstell<strong>in</strong>g Debussy,<br />

la musique et les arts <strong>in</strong> het<br />

Musée d’Orsay <strong>in</strong> Parijs stelde<br />

“Kunst is de mooiste<br />

van alle leugens”<br />

curator Jean-Michel Nectoux<br />

een belangwekkend Debussyalbum<br />

samen, waar<strong>in</strong> zangers,<br />

pianisten en dirigenten – onder<br />

wie Toscan<strong>in</strong>i en Gérard Souzay – worden samengebracht die <strong>in</strong> de eerste<br />

helft van de tw<strong>in</strong>tigste eeuw als eersten de werken van Debussy vertolkten. Het<br />

album opent met een opname van Debussy zelf, die zangeres Mary Garden<br />

aan de piano begeleidt <strong>in</strong> Mes longs cheveux. Zijn onopgesmukte, lichtvoetige<br />

en organische pianospel is echt een eyeopener voor elke musicus die denkt dat<br />

er hoorbaar ‘gezwoegd’ moet worden.<br />

wenneke savenije<br />

augustus 2012 25


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

vocaal<br />

rudi stephan<br />

Memento vivere (Complete Songs)<br />

Sophie Harmsen, Alex<strong>and</strong>er Vassiliev,<br />

Miri Yampolsky, Ryoko Morooka<br />

MDG 6031748-2 / €€<br />

De Duitse componist Rudi Stephan (1887-1915) gold <strong>in</strong> zijn dagen als een<br />

veelbelovend talent op de overgang van de laatromantiek naar de modernen.<br />

Hij sneuvelde jong op de slachtvelden van de Eerste Wereldoorlog, werd snel<br />

vergeten en nog maar zelden uitgevoerd. Tot overmaat van ramp g<strong>in</strong>gen van<br />

zijn bescheiden oeuvre ook nog eens alle manuscripten en schetsen <strong>in</strong> vlammen<br />

op tijdens de volgende wereldoorlog. Hoe triest kan het lopen. Mogelijk<br />

redt het label MDG wat er te redden valt door een <strong>in</strong>tegrale opname van zijn<br />

liederen uit te geven, waarvan het merendeel een wereldpremière op cd is. Met<br />

veel gevoel voor stijl en expressie laten de mezzosopraan Sophie Harmsen en<br />

de bas Alex<strong>and</strong>er Vassiliev horen wat Stephan muzikaal <strong>in</strong> zijn mars had: een<br />

mengel<strong>in</strong>g van traditionele<br />

tonaliteit <strong>in</strong> een wagneriaans<br />

idioom, expressionistische<br />

klanken à la de jonge Schönberg<br />

en impressionistische<br />

sfeerteken<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> de pianobegeleid<strong>in</strong>g.<br />

Dit gecombi-<br />

neerd met duistere teksten vol onvervuld verlangen, die op kernachtige wijze<br />

Stephans korte leven weerspiegelen dat nooit tot volle bloei is gekomen. Prachtig.<br />

Luister vooral naar het aangrijpende Memento vivere met zijn profetische<br />

waarde – geniet v<strong>and</strong>aag van het leven, morgen kan het voorbij zijn…<br />

frans jansen<br />

vocaal<br />

wilhelm rettich<br />

Else Lasker-Schüler Zyklus, opus 26A<br />

Michal Shamir, Vag Papian<br />

DeutSChLANDFuNk GB 002 / €€<br />

In een archief van de Nationale Bibliotheek van Jeruzalem wordt een manuscript<br />

gevonden: een liederencyclus uit de jaren 1923-28 van de joodse componist<br />

Wilhelm Rettich (1892-1988) op teksten van Else Lasker-Schüler. De <strong>in</strong> totaal<br />

26 Lieder und Gesänge (verdeeld over de afdel<strong>in</strong>gen Hebräische Balladen,<br />

Lieder, Dir en Nachklänge) zijn nu eens geschreven <strong>in</strong> een fraai veelkleurige,<br />

neoromantische stijl en dan weer neergezet met sobere, donkere penseelstreken.<br />

Wilhelm Rettich is een leerl<strong>in</strong>g van Max Reger: van hem zijn <strong>in</strong>vloeden te horen,<br />

maar ook van het idioom van Schreker of Korngold. De componist kwam <strong>in</strong><br />

1933 naar Nederl<strong>and</strong> en werkte tot de Duitse <strong>in</strong>vasie op verschillende plaatsen <strong>in</strong><br />

ons l<strong>and</strong>. Hij dook onder bij een pianostudente uit Hilversum. Na de oorlog lukt<br />

het hem niet zijn werk grote bekendheid te geven. Deze cd maakt daar dan toch<br />

een beg<strong>in</strong> mee: de mooi<br />

omfloerste, krachtige en<br />

donkere sopraanstem van<br />

Michal Shamir en het onsentimentele<br />

spel van Vag<br />

Papian op de piano nemen<br />

de luisteraar mee <strong>in</strong> de we-<br />

26<br />

augustus 2012<br />

Geniet v<strong>and</strong>aag van<br />

het leven, morgen<br />

kan het voorbij zijn…<br />

Liederencyclus van<br />

Wilhelm Rettich biedt<br />

diepe emoties<br />

reld van zowel de dichteres als de componist. Eén blad van lied no. 18 uit de<br />

cyclus ontbreekt en dat wordt op deze cd dan ook zonder muziek voorgedragen.<br />

Een mooie, kle<strong>in</strong>e ontdekk<strong>in</strong>g vol diepe emoties.<br />

he<strong>in</strong> van eekert<br />

vocaal<br />

mahler, Busoni<br />

K<strong>in</strong>dertotenlieder, Quartettsatz, Lieder e<strong>in</strong>es<br />

fahrenden Gesellen, Berceuse élégiaque<br />

Sara M<strong>in</strong>gardo, Grazia Raimondi,<br />

Silvio Di Rocco, Olaf Laneri, <strong>Music</strong>i<br />

Aurei o.l.v. Luigi Piovano<br />

eLoqueNtiA eL 1233 / €€<br />

Wie de Italiaanse alt Sara M<strong>in</strong>gardo kent, weet dat ze met de glimlach of<br />

de traan <strong>in</strong> haar stem een grote concertzaal zonder moeite plat kan leggen,<br />

maar dat haar stemgeluid zelf eerder van kle<strong>in</strong>e en <strong>in</strong>tieme dan van blaasbalgachtig<br />

grote proporties is. Het is dan ook een zeer gelukkig idee dat ze<br />

met een cd vol Mahler op kamerformaat komt: een tiental <strong>in</strong>strumenten begeleidt<br />

haar door bekend repertoire. Een bewerk<strong>in</strong>g door Arnold Schönberg<br />

<strong>geeft</strong> alle ruimte aan de regen en zonneschijn van de Lieder e<strong>in</strong>es fahrenden<br />

Gesellen en M<strong>in</strong>gardo<br />

komt daar met<br />

Mahler op kamerformaat haar warme noten<br />

ongeforceerd overheen.<br />

Het goed gepl<strong>and</strong>e<br />

recital opent met op verkle<strong>in</strong>de schaal uitgevoerde K<strong>in</strong>dertotenlieder,<br />

waar de somberheid de gepaste huiselijke afmet<strong>in</strong>gen krijgt. Sara M<strong>in</strong>gardo<br />

is hier met haar gevoelige, donkere stem helemaal de kunstzuster van Kathleen<br />

Ferrier en Aafje Heynis: de emoties lijken recht uit het hart te komen,<br />

zonder dat ze ze tot de laatste druppel staat uit te wr<strong>in</strong>gen. Haar twee liederencycli<br />

worden stemmig afgewisseld met werk van Busoni en Mahler. Een<br />

perfecte cd voor wie wel graag van het diepe gevoel van Mahler wil genieten,<br />

maar gewoon even niet van dat grootse en soms wat al te overrompelende<br />

geluid van de orkestversies.<br />

he<strong>in</strong> van eekert<br />

vocaal<br />

franz schuBert<br />

An die Musik<br />

Klaus Mertens, T<strong>in</strong>i Mathot<br />

ChALLeNGe CLASSiCS CC72559 / €€<br />

Voor wie wil kennismaken met het omvangrijke liedoeuvre van Franz Schubert<br />

is deze uitgave een ideaal beg<strong>in</strong>. Uit zijn ruim 600 liederen zijn eenentw<strong>in</strong>tig<br />

van de beroemdste geselecteerd, die een prachtige afspiegel<strong>in</strong>g zijn van wat<br />

de Oostenrijkse componist naliet, en die het hele spectrum aan sferen en emoties<br />

doorlopen. Eveneens ideaal is de vertolk<strong>in</strong>g door bariton Klaus Mertens en<br />

fortepianiste T<strong>in</strong>i Mathot. Beide musici zijn autoriteiten <strong>in</strong> de historische uitvoer<strong>in</strong>gsprak<br />

Schubertiade met een lach<br />

en een traan<br />

tijk en wekken<br />

Schuberts muzikale<br />

wereld<br />

overtuigend tot<br />

leven. Vooral de subtiele klank van de authentieke fortepiano (Wenen, 1810)<br />

<strong>geeft</strong> een goede impressie van hoe de befaamde Schubertiades <strong>in</strong> de Weense<br />

salons destijds moeten hebben geklonken. Intiem en sober (Ständchen), gecomb<strong>in</strong>eerd<br />

met een lach en een traan (Lachen und we<strong>in</strong>en). Mertens heeft het<br />

vocaal allemaal, of het nu gaat om de ironie <strong>in</strong> het volksliedachtige Heidenrösle<strong>in</strong><br />

of het angstaanjagende <strong>in</strong> Goethes ballade Erlkönig. Met zijn milde timbre<br />

en woordelijk verstaanbare dictie maakt hij van elk lied een boeiende vertell<strong>in</strong>g,<br />

waardoor het tekstboekje feitelijk overbodig wordt. Goed, zijn tempo’s<br />

liggen aan de lage kant, maar daardoor zijn poëzie, melodie en begeleid<strong>in</strong>g wel<br />

mooi <strong>in</strong> balans. En dat is juist de kern van de ‘holde Kunst’.<br />

frans jansen


vocaal<br />

diverse componisten<br />

Nederl<strong>and</strong>se liederen<br />

Elisabeth von Magnus, Quir<strong>in</strong>e Viersen,<br />

Jacob Bogaart<br />

NMi CD1201 / €<br />

De omslag van het cd-boekje straalt misschien iets educatiefs uit, maar daarvoor<br />

is een goede reden, want er valt veel te vertellen over het repertoire dat<br />

Elisabeth von Magnus en Jacob Bogaart hebben opgenomen. Het gaat om<br />

liederen van Neder-<br />

l<strong>and</strong>se componisten: niet<br />

alle componisten zijn<br />

bekend en het zijn ook<br />

niet allemaal mannen.<br />

Bertha Frensel Wegener-<br />

Koopman (1874-1953) bijvoorbeeld is het beluisteren waard om de (Richard)<br />

straussiaanse manier waarop ze teksten van Anna Ritter en Rudolf Herzog van<br />

muziek voorziet. Anny Mesritz van Velthuysen (1887-1965) haalt de subtiliteiten<br />

van de Franse taal naar boven met al even subtiel kl<strong>in</strong>kende Frans georiënteerde<br />

noten. Alphons Diepenbrock <strong>geeft</strong> – hoe spannend! - het gedicht<br />

De klare dag van Frederik van Eeden een wagneriaanse lad<strong>in</strong>g, met muziek die<br />

aanleunt tegen Tristan und Isolde. Elisabeth von Magnus, de mezzosopraan die<br />

vooral bekend is van cd’s onder dirigenten als Ton Koopman en Nikolaus Harnoncourt,<br />

toont zich een sterk liedvertolkster. Ze heeft een mooie uitspraak <strong>in</strong><br />

bijna alle talen waar<strong>in</strong> ze z<strong>in</strong>gt; ligt het dan aan de Nederl<strong>and</strong>se taal zelf dat die<br />

niet altijd optimaal uit de verf komt? Pianist Jacob Bogaart en celliste Quir<strong>in</strong>e<br />

Viersen versterken met hun mooie spel deze uitermate sfeerrijke cd.<br />

he<strong>in</strong> van eekert<br />

vocaal<br />

maurice ravel<br />

Mélodies<br />

Nora Gubisch, Ala<strong>in</strong> Alt<strong>in</strong>oglu, Magali<br />

Mosnier, Jérôme Pernoo<br />

NAïve v5304 / €€<br />

Er zit volkse eenvoud <strong>in</strong> Ravels liederen en enorme sensualiteit en de mystiek<br />

van verre streken of oude tijden. Hoe vreemd is het dan dat <strong>in</strong> sommige<br />

h<strong>and</strong>en zijn vocale muziek zo kil en bestudeerd kan overkomen? Het label<br />

Naïve vond echter een perfecte zangeres voor dit repertoire: Nora Gubisch,<br />

die met haar altachtige, warme stem alle kilte van tafel veegt. Ze laat zien<br />

dat ze een zangeres is uit het l<strong>and</strong> van Rég<strong>in</strong>e Cresp<strong>in</strong>: niet omdat de stemmen<br />

hetzelfde kl<strong>in</strong>ken, maar omdat ze de volle a<strong>and</strong>acht aan de woorden<br />

<strong>geeft</strong>, en haar charme, humor en sensualiteit sterk her<strong>in</strong>neren aan haar<br />

grote voorgangster. Het werkt allemaal zo goed – zelfs als een enkele hoge<br />

passage iets m<strong>in</strong>der soepel uit haar keel komt – omdat Gubisch zo volstrekt<br />

natuurlijk is: als Ravel een simpel ‘tralalala’ voorschrijft, kl<strong>in</strong>kt dat oprecht<br />

en zonder vocale trucjes. Geen gehijg <strong>in</strong> de microfoon, geen kunstmatige<br />

zachte noten: de<br />

zwoelheid komt<br />

bij Gubisch gewoon<br />

vanzelf.<br />

Haar prachtige<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Elisabeth von Magnus:<br />

sterk liedvertolkster<br />

Oprechte Ravel<br />

zonder vocale trucjes<br />

zang wordt sfeervol omspeeld door Ala<strong>in</strong> Alt<strong>in</strong>oglu, die de zangeres goed<br />

kent, en vakkundig volgt en voorgaat. Dit is een van de fijnste Franse recitals<br />

van de laatste tijd, met als bonus de perfecte imitatie van een pauw <strong>in</strong><br />

Le Paon uit de Histoires naturelles.<br />

he<strong>in</strong> van eekert<br />

vocaal<br />

diverse componisten<br />

Banalités<br />

Thomas Blondelle, Daniel Blumenthal<br />

FuGA LiBerA FuG591 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

De Belgische tenor Thomas Blondelle, die <strong>in</strong> 2011 als tweede e<strong>in</strong>digde <strong>in</strong> de<br />

Kon<strong>in</strong>g<strong>in</strong> Elisabethwedstrijd, heeft een voor zijn leeftijd enorm repertoire <strong>in</strong><br />

opera, oratorium en lied. Daarnaast is hij ook librettist en componist, momenteel<br />

werkzaam aan een eigen opera. Een veelzijdig musicus dus, met een<br />

feilloos gevoel voor programmer<strong>in</strong>g, getuige dit zeer gevarieerde en toch samenhangende<br />

recital met meesterpianist Daniel Blumenthal. Typisch voor de<br />

filosofisch <strong>in</strong>gestelde zanger is dat hij zijn eerste soloalbum wijdt aan liederen<br />

over banaliteiten <strong>in</strong> de z<strong>in</strong> van m<strong>in</strong> of meer alledaagse zaken. Banalités is ook<br />

de titel van een liederencyclus van Poulenc, met daar<strong>in</strong> het zalig lome lied over<br />

een hotelgast die lekker op zijn kamer blijft om te roken. Mahler alledaags?<br />

Niet helemaal, maar zijn<br />

Perfecte zangtechniek<br />

van Thomas Blondelle<br />

komische Lob des hohen<br />

Verst<strong>and</strong>es, over een balkende<br />

ezel die jureert<br />

<strong>in</strong> een zangwedstrijd,<br />

maakt onvermijdelijk<br />

meer dan een glimlach los. Blondelle de componist kl<strong>in</strong>kt naar Poulenc en Satie,<br />

hoewel een citaatje Schubert hem desgewenst ook niet dwarszit. In zijn Blöde<br />

Lieder figureren k<strong>in</strong>deren, postbodes, herten en koeien, maar vergist u zich<br />

niet: Blondelles niet zelden ironiserende muzikale fantasie wordt geschraagd<br />

door zijn perfecte zangtechniek, die ver uitstijgt boven het alledaagse.<br />

arjan van dijk<br />

vocaal<br />

diverse componisten<br />

Chants du Sud et du Nord<br />

Hirundo Maris<br />

eCM NeW SerieS 2784395 / €€<br />

Arianna Savall is de harpspelende en z<strong>in</strong>gende dochter van Jordi Savall en<br />

Montserrat Figueras. Tot 2008 speelde ze onder de hoede van haar ouders,<br />

onder meer <strong>in</strong> Hespèrion XXI. Daarna g<strong>in</strong>g ze haar eigen weg en richtte ze<br />

onder <strong>and</strong>ere het kw<strong>in</strong>tet Hirundo Maris, Latijn voor zeezwaluw, op. Samen<br />

met de Noorse violist Petter Udl<strong>and</strong> Johansen zet ze de lijnen uit en bew<strong>and</strong>elt<br />

ze paden tussen klassieke muziek, oude muziek en volksmuziek. Ook haar<br />

debuut-cd op ECM, Chants<br />

Hirundo Maris reist<br />

van Catalonië<br />

naar Noorwegen<br />

du Sud et du Nord, reflecteert<br />

deze <strong>in</strong>teresse. Net als haar<br />

vader weet Arianna Savall<br />

moeiteloos te schakelen tussen<br />

gecomponeerde muziek<br />

en de wortels daarvan <strong>in</strong> de volksmuziek. Op Chants du Sud et du Nord maakt<br />

Hirundo Maris een reis van Catalonië naar Noorwegen, en ondertussen zoekt<br />

het ensemble de overeenkomsten en de verschillen. Het resultaat is een buitengewoon<br />

sfeervolle cd met prachtige eeuwenoude melodieën en daarop naadloos<br />

aansluitend nieuw materiaal. Opvallend zijn de verrassende kleuren van<br />

de vele tokkel<strong>in</strong>strumenten. De dobro die opeens opduikt is doorgaans meer<br />

op zijn gemak <strong>in</strong> de Amerikaanse blues en bluegrass, maar past hier wonderwel.<br />

Bovendien blijkt eens te meer hoeveel de stem van Savall soms op die van<br />

haar vorig jaar overleden moeder lijkt. Mooi.<br />

paul janssen<br />

augustus 2012 27


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

koor<br />

mauricio kagel<br />

Chorbuch, Les Inventions d’Adolphe Sax<br />

Cor de Jong, Sepp Grotenhuis, Nederl<strong>and</strong>s<br />

Kamerkoor, Raschèr Saxophone<br />

Quartet o.l.v. Mauricio Kagel/Klaas Stok<br />

WiNter&WiNter 9101912 / €€<br />

Guido Fischer noemt hem <strong>in</strong> het Duitse muziektijdschrift Rondo de Tijl Uilenspiegel<br />

van de muziek. En <strong>in</strong>derdaad: wie Mauricio Kagel enigsz<strong>in</strong>s kent,<br />

weet dat je bij hem <strong>in</strong> artistiek opzicht overal reken<strong>in</strong>g mee mag houden. Menig<br />

baken <strong>in</strong> de muziekgeschiedenis is al eens door zijn absurdistische licht<br />

beschenen. Wie kent niet zijn Sankt-Bach-Passion? Eerder bewerkte hij al een<br />

reeks koralen van Johann Sebastian Bach, hetgeen resulteerde <strong>in</strong> Chorbuch.<br />

In zestien fragmenten – de beschikbare tijd op een cd noodzaakt nu eenmaal<br />

tot selecteren – maken we kennis met aansprekende geestelijke teksten, ondergedompeld<br />

<strong>in</strong> een nachtmuzikale sfeer waar<strong>in</strong> de hemel is vervuld van Sprechgesang:<br />

Jesu, der du me<strong>in</strong>e Seele van de zeventiende-eeuwer Johann Rist,<br />

maar dan met koude rill<strong>in</strong>gen. Les Inventions d’Adolphe Sax is een lofdicht op<br />

de Belgische <strong>in</strong>strumentma-<br />

ker: een smakelijke biografie<br />

<strong>in</strong> notenschrift, waar het enthousiasme<br />

van afspat. Ook<br />

hier allerlei stemtechnische<br />

trucjes, die <strong>in</strong> koorverb<strong>and</strong><br />

uitstekend overkomen, keer op keer tegen een <strong>and</strong>ere achtergrond geplaatst<br />

door het Raschèr Saxophone Quartet. Wie a<strong>and</strong>achtig luistert, hoort telkens<br />

iets nieuws, en dat kan ook zeker geen kwaad, want <strong>in</strong> het overigens smaakvol<br />

ontworpen cd-boekje is het libretto helaas niet afgedrukt.<br />

<strong>and</strong>rew van parijs<br />

kamermuziek<br />

luigi Boccher<strong>in</strong>i<br />

Six Quatuors pour le clavec<strong>in</strong> ou pianoforte,<br />

violon, viola et basse obligé (G259)<br />

La Real Cámara<br />

GLoSSA GCD 920312 / €€<br />

Rond 1780 begon kamermuziek voor een klavier<strong>in</strong>strument met twee of meer strijkers<br />

steeds meer <strong>in</strong> trek te raken. Dit waren vooral pianotrio’s, maar ook <strong>and</strong>ere bezett<strong>in</strong>gen<br />

kwamen voor zoals het pianokwartet, een trio met toegevoegde altviool.<br />

Sommige componisten gaven daarbij de voorkeur aan volkomen zelfst<strong>and</strong>igheid<br />

van de afzonderlijke stemmen; <strong>and</strong>eren verdubbelden bijvoorbeeld de l<strong>in</strong>kerh<strong>and</strong><br />

van de piano. Een en <strong>and</strong>er zegt iets over de vooruitstrevendheid van de componist,<br />

maar zeker ook over het voornemen dergelijke composities <strong>in</strong> <strong>and</strong>ere bezett<strong>in</strong>gen<br />

te kunnen uitgeven. Mits historisch geïnformeerd uitgevoerd hebben ze alle die<br />

karakteristieke tw<strong>in</strong>kelende klank, veroorzaakt door het lichte, open geluid van<br />

de pianoforte. Zo ook deze zes tweedelige kwartetten van Luigi Boccher<strong>in</strong>i, wiens<br />

typerende zange-<br />

righeid en elegante<br />

maatverdel<strong>in</strong>g direct<br />

opvallen. Het<br />

heeft zo zijn voor-<br />

28<br />

augustus 2012<br />

Nachtmuzikale sfeer<br />

bij Mauricio Kagel<br />

De zangerigheid en<br />

elegantie van Boccher<strong>in</strong>i<br />

delen, zo afgelegen wonen ten opzichte van de grote muzikale centra – Boccher<strong>in</strong>i<br />

was het grootste deel van zijn leven <strong>in</strong> Spaanse dienst. La Real Cámara, besta<strong>and</strong>e<br />

uit Arthur Schoonderwoerd (fortepiano), Emilio Moreno (viool), Antonio Clares<br />

(altviool) en Mercedes Ruiz (cello), laat deze muziek perfect tot haar recht komen.<br />

De fraser<strong>in</strong>g is geweldig, versier<strong>in</strong>gen zitten precies op hun plek (dat is Arthur<br />

Schoonderwoerd wel toevertrouwd!) en lange lijnen worden mooi uitgesponnen.<br />

<strong>and</strong>rew van parijs<br />

kamermuziek<br />

mendelssohn,<br />

schumann<br />

Piano Trios opus 49 & 56;<br />

Five Canons opus 56<br />

Trio Shaham-Erez-Wallfisch<br />

NiMBuS reCorDS Ni 5875 / €€<br />

Mendelssohns twee pianotrio’s opus 49 en 66 kl<strong>in</strong>ken bij het trio Shaham-<br />

Erez-Wallfisch net zo goed als een oude, volle wijn uit een goed jaar smaakt.<br />

Geen wonder, het trio – gevormd <strong>in</strong> 2009 en besta<strong>and</strong> uit Hagai Shaham,<br />

zijn vaste pianist Arnon Erez en cellist Raphael Wallfisch – speelt kamermuziek<br />

<strong>in</strong> de ouderwetse romantische traditie, geladen met welgemeende passie<br />

en gezonde expressie. Het drietal maakt van de twee trio’s van Mendelssohn<br />

(aangevuld met de charmante stukken <strong>in</strong> canonvorm van Schumann opus<br />

56, voor trio bewerkt door Theodor Kirchner) een kamermuzikaal feestje. De<br />

lyriek en expressie<br />

Mendelssohn met<br />

oprechte passie en emotie<br />

van Mendelssohns<br />

zangerige muziek<br />

staan centraal <strong>in</strong> deze<br />

uitvoer<strong>in</strong>g. In het<br />

beroemde Pianotrio<br />

nummer 1, opus 49 kl<strong>in</strong>ken de hoofdthema’s en de uitwerk<strong>in</strong>g ervan vol oprechte<br />

passie en emotie. Shaham en Wallfisch halen het onderste uit de kan<br />

met hun warme, expressieve spel, en pianist Erez bespeelt zijn piano uitermate<br />

helder. Ronduit ontroerend is de <strong>in</strong>terpretatie van het mooie tweede deel van<br />

het eerste trio. Het ensemble vormt de perfecte match voor Mendelssohn –<br />

zangerig <strong>in</strong> de <strong>and</strong>ante’s, licht en sprankelend als champagne <strong>in</strong> de scherzo’s.<br />

Het spelplezier van dit trio spat ervan af op deze mooi opgenomen cd.<br />

doron nagan<br />

kamermuziek<br />

rachman<strong>in</strong>ov,<br />

sjostakovitsj<br />

Sonate <strong>in</strong> d opus 40, Sonate <strong>in</strong> g opus 19<br />

Mayke Rademakers &<br />

Matthijs Verschoor<br />

quiNtoNe q12002 / €<br />

Ze noemen zich Mayke en Matthijs, maar zo gewoontjes als de naam van dit<br />

duo kl<strong>in</strong>kt, zo we<strong>in</strong>ig alledaags zijn hun uitvoer<strong>in</strong>gen. Celliste Mayke Rademakers<br />

en pianist Matthijs Verschoor zijn twee musici die garant staan voor<br />

persoonlijke en luisterrijke <strong>in</strong>terpretaties. Ze zijn perfect op elkaar <strong>in</strong>gespeeld<br />

en durven risico’s te nemen. Op hun nieuwe cd comb<strong>in</strong>eren ze de Sonate <strong>in</strong><br />

d opus 40 van<br />

Sjostakovitsj met<br />

Mayke en Matthijs<br />

durven risico’s te nemen<br />

de Sonate <strong>in</strong> g<br />

opus 19 van Rachman<strong>in</strong>ov.<br />

Een<br />

smaakvolle en be-<br />

proefde comb<strong>in</strong>atie waarmee het duo op overtuigende wijze laat horen wat het<br />

<strong>in</strong> huis heeft. Rademakers haalt een prachtige gloedvolle toon uit haar cello<br />

en weet de luisteraar te betoveren met een even <strong>in</strong>tieme als extraverte aanpak.<br />

Met het grootste gemak beweegt het duo zich door de grillige contouren van<br />

de muziek van Sjostakovitsj. En wat een genot is het om te luisteren naar de<br />

uitgesponnen melodielijnen van het Andante <strong>in</strong> Rachman<strong>in</strong>ovs Sonate <strong>in</strong> g.<br />

Nergens wordt het nettoresultaat kitscherig of dweperig, maar Mayke Rademakers<br />

en Matthijs Verschoor schuwen de lyriek ook zeker niet. Deze vierde<br />

cd <strong>in</strong> het oeuvre van dit jonge duo is wederom een fraai muzikaal product van<br />

Holl<strong>and</strong>se makelij.<br />

osw<strong>in</strong> schneeweisz


RIC 325<br />

Distributie NL<br />

Adriaen Willaert<br />

Vespro Della Beata<br />

Verg<strong>in</strong>e<br />

Capilla Flamenca,<br />

Dirk Snell<strong>in</strong>gs<br />

Capilla Flamenca eert de<br />

muziek van van Adriaen Willaert.<br />

Met de heuse reconstructie<br />

reconstructie<br />

van een een Vesperdienst ter ere<br />

van de Maagd Maria, voeren<br />

de musici onder leid<strong>in</strong>g van Dirk Snell<strong>in</strong>gs u mee naar het fl am- amboyante<br />

Venetië waar Willaert precies 450 jaar geleden stierf.<br />

www.outhere-music.com<br />

http://www.facebook.com/Outhere<strong>Music</strong><br />

Ludwig van Beethoven<br />

Complete Sonatas Sonatas<br />

for Viol<strong>in</strong> Viol<strong>in</strong> & & Piano<br />

Midori Seiler,<br />

Jos Van Immerseel<br />

3cd-box<br />

Na hun gelauwerde opname<br />

van de sonates van Mozart,<br />

richten violiste violiste Midori Midori Seiler<br />

en pianist Jos Jos van Immerseel<br />

hun pijlen op de <strong>in</strong>tegrale sonates voor viool en piano van Beethoven.<br />

Een <strong>in</strong>nig gesprek tussen twee topmusici, met als resultaat een meesterlijke<br />

nieuwe <strong>in</strong>terpretatie van dit grote repertoire.<br />

ZZT 307<br />

Division – <strong>Music</strong>k<br />

<strong>Music</strong>ke & Mirth<br />

<strong>Music</strong>ke & Mirth laat u<br />

proeven van de improvisatie-<br />

en versier<strong>in</strong>gskunst<br />

uit het Engel<strong>and</strong><br />

van de 17 de eeuw.<br />

Eenvoudige melodieën<br />

worden omgetoverd tot<br />

virtuoze kunstwerken,<br />

voorzien van een rijk<br />

palet geuren, kleuren, klanken...<br />

RAM 1204


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

kamermuziek<br />

Barrios, castelnuovotedesco,<br />

asencio, ponce<br />

Medallón Antiguo, Sonata Romántica e.a.<br />

Elise Neumann<br />

30<br />

BriLLiANt CLASSiCS 9287 / €<br />

Hoewel er af en toe een klassiek gitarist doordr<strong>in</strong>gt tot het grotere publiek blijft<br />

het dome<strong>in</strong> van het zessnarige tokkel<strong>in</strong>strument een wereld op zich. Logisch,<br />

het is geen orkest-<br />

<strong>in</strong>strument en ook<br />

<strong>in</strong> de kamermuziek<br />

manifesteert<br />

het zich vooral als<br />

een solo<strong>in</strong>strument. V<strong>and</strong>aar dat de klassieke gitaar en de liefhebber van dit<br />

<strong>in</strong>strument zich vooral bewegen <strong>in</strong> een niche. En eigenlijk is dat jammer, want<br />

soms komen er heel mooie d<strong>in</strong>gen langs. Zoals de cd van Elise Neumann.<br />

Zij won <strong>in</strong> 2011 de August<strong>in</strong> Barrios International Guitar Competition en<br />

door de samenwerk<strong>in</strong>g tussen Brilliant Classics en de wedstrijdorganisatie kon<br />

Neumann een cd opnemen waarop ze laat horen waarom ze dit concours won.<br />

Neumann opent haar cd met werken van de naamgever van de wedstrijd, de<br />

Paraguayaanse gitarist-componist August<strong>in</strong> Barrios Mangoré. Ze zet meteen<br />

de toon met werken als Medallón Antiguo en Vals opus 8 nummer 4. Mooi<br />

verzorgd, romantisch, haast chop<strong>in</strong>esk spel. En dat blijft zo. Ook bij de <strong>and</strong>ere<br />

tw<strong>in</strong>tigste-eeuwse componisten die, zoals Ponce <strong>in</strong> zijn voor Andrés Segovia<br />

geschreven Sonata Romántica, de negentiende eeuw nooit echt verlaten. Desondanks<br />

is deze plaat nog steeds geen cd voor het grote publiek, al is voor die<br />

tien euro een muzikaal gokje natuurlijk snel gewaagd.<br />

paul janssen<br />

kamermuziek<br />

rokus de groot<br />

Shiva Shatki – play of god <strong>and</strong> goddess<br />

Dhruba Ghosh, Ernest Rombout<br />

quiNtoNe q11002 / €<br />

Rokus de Groot is niet alleen (<strong>in</strong>middels emeritus) hoogleraar muziekwetenschap<br />

aan de Universiteit van Amsterdam, hij is ook al jaren actief als componist.<br />

In zijn composities krijgen de thema’s die hem als hoogleraar het meest<br />

bezighielden gestalte <strong>in</strong> kl<strong>in</strong>kende materie. Goede voorbeelden daarvan zijn<br />

ShivaShatki I en II die op deze cd verenigd zijn als een onlosmakelijk compositiepaar.<br />

Shiva en Shatki vertegenwoordigen <strong>in</strong> de H<strong>in</strong>doestaanse filosofie de<br />

mannelijke en de vrouwelijke kant, de god en de god<strong>in</strong>. Zij vormen een paar<br />

van tegenstell<strong>in</strong>gen. Hier komt dat <strong>in</strong> eerste <strong>in</strong>stantie tot uit<strong>in</strong>g <strong>in</strong> onbeweeglijkheid<br />

en meditatie versus beweg<strong>in</strong>g en rusteloosheid – tekortschietende<br />

woorden om twee even wonderlijke als wonderlijk goede werken enigsz<strong>in</strong>s te<br />

duiden. Hoewel er<br />

een soloversie van<br />

ShivaShatki I voor<br />

althobo bestaat, is<br />

het vooral het sa-<br />

augustus 2012<br />

Verzorgd en romantisch<br />

gitaarspel<br />

Geslaagde<br />

Oost-Westsynthese<br />

van Rokus de Groot<br />

menspel tussen althoboïst Ernest Rombout en improviserend sarangispeler<br />

Dhruba Ghosh dat hier de vonk doet overspr<strong>in</strong>gen. Alsof ze aan de h<strong>and</strong> van<br />

overlappende ragathema’s Oost en West dichter bijeen moeten brengen, tasten<br />

ze elkaar af, botsen ze, keren ze elkaar de rug toe en v<strong>in</strong>den ze elkaar uite<strong>in</strong>delijk<br />

<strong>in</strong> een geslaagde synthese van Oost en West – uiteraard een van de terugkerende<br />

thema’s <strong>in</strong> het werk van Rokus de Groot.<br />

paul janssen<br />

kamermuziek<br />

ludwig van Beethoven<br />

Complete sonatas for viol<strong>in</strong> & piano<br />

Midori Seiler, Jos van Immerseel<br />

ZiGZAG territoireS ZZt 307 (3 CD’S) / €€<br />

De tien vioolsonates van Beethoven, authentiek. “Met de keuze van onze <strong>in</strong>strumenten”,<br />

legt violiste Midori Seiler uit, “worden de contrasten <strong>in</strong> de muziek<br />

verhoogd. Het is best mogelijk om cantabile te spelen, maar naar de aard<br />

van de <strong>in</strong>strumenten kl<strong>in</strong>kt het vooral ruw, ongepolijst en onverbiddelijk.”<br />

Daarmee wordt gedoeld op Midori’s Italiaanse barokviool en de kopie van<br />

een Walter-fortepiano die Jos van Immerseel onder h<strong>and</strong>en heeft. Met name<br />

bij deze laatste is het klankverschil met een moderne piano enorm. De noten<br />

kl<strong>in</strong>ken staccato, afgebeten en <strong>in</strong> hoge registers wat nasaal en metalig; loopjes<br />

zijn van een klavecimbelachtige lichtheid en akkoorden worden onwillekeurig<br />

kle<strong>in</strong>e arpeggio’s. Dat alles <strong>geeft</strong> Beethovens sonates zoals hier gepresenteerd<br />

een heel eigen karakteristiek. Negen van de tien werden gecomponeerd tussen<br />

1798 en 1803,<br />

Authentieke Beethoven bij<br />

Midori-Van Immerseel<br />

toen Beethoven zelf<br />

een Walter <strong>in</strong> huis<br />

had. Wat timbre en<br />

stijl betreft zijn deze uitvoer<strong>in</strong>gen dus authentiek. Midori-Van Immerseel is<br />

<strong>in</strong>middels een doorgew<strong>in</strong>terd duo en dat hoor je aan de synchrone attaque, aan<br />

de terrassendynamiek en soms ook aan m<strong>in</strong>uscule, niet voorgeschreven en dus<br />

afgesproken versnell<strong>in</strong>gen en vertrag<strong>in</strong>gen. “We communiceren met we<strong>in</strong>ig<br />

woorden”, zoals Midori het omschrijft. Jammer van wat slordigheden <strong>in</strong> het<br />

cd-boekje, zoals een stuk tekst dat op een <strong>and</strong>ere cd slaat.<br />

jos van der z<strong>and</strong>en<br />

kamermuziek<br />

roBert schumann<br />

Complete Chamber <strong>Music</strong> with piano<br />

Eric le Sage, Gordan Nikolic e.v.a.<br />

ALphA 812 (7 CD’S) / €€€€<br />

Z<strong>in</strong> <strong>in</strong> een Schumannmarathon? Goede kans dat u na de eerste van deze zeven<br />

cd’s niet meer wilt stoppen met luisteren. De Franse pianist Eric le Sage<br />

nam zich voor om alle pianomuziek van Robert Schumann op te nemen, en<br />

deed dat voortreffelijk. Nu zijn alle kamermuziekwerken met piano <strong>in</strong> één box<br />

bijeengebracht. Aan het project van Le Sage werkten uitsluitend topmusici<br />

mee, zoals de cellisten Jean-Guihen Queyras en Christophe Co<strong>in</strong>, violist Gordan<br />

Nikolic, klar<strong>in</strong>ettist Paul Meyer en hobovirtuoos François Leleux. De<br />

verwacht<strong>in</strong>gen wor-<br />

Schumannmarathon<br />

met liefde en speelplezier<br />

den ruimschoots<br />

waargemaakt: de<br />

cd-box is er een vol<br />

hoogtepunten. Hoe<br />

fris kl<strong>in</strong>ken de pianotrio’s, de bloedmooie Märchenerzählungen voor klar<strong>in</strong>et,<br />

altviool en piano en hoe energiek het ideeënrijke Pianokw<strong>in</strong>tet opus 44! Le<br />

Sage heeft een heldere klank en een fijnz<strong>in</strong>nige fraser<strong>in</strong>g (al is <strong>in</strong> sommige<br />

stukken zijn benader<strong>in</strong>g wat aan de zoete kant); de strijkers zorgen voor een<br />

slank geluid en overtuigen met geestdriftig samenspel. Natuurlijk, van die<br />

meesterlijke vioolsonates zijn er al vele prachtige opnamen, toch leveren ook<br />

deze uitvoer<strong>in</strong>gen weer nieuwe <strong>in</strong>zichten op. Maar belangrijker dan dat: al<br />

deze opnamen zijn hoorbaar met veel speelplezier en liefde voor de muziek<br />

gemaakt. Een absolute aanrader.<br />

merlijn kerkhof


kamermuziek<br />

friedrich gernsheim<br />

Viol<strong>in</strong> Sonatas<br />

Stefan Kirpal, Andreas Kirpal<br />

BriLLiANt CLASSiCS 94403 (2 CD’S) / €<br />

Nee, Friedrich Gernsheim was geen achttiende-eeuwse filosoof, negentiendeeeuwse<br />

wetenschapper of autocoureur uit de vorige eeuw die ook nog mooi<br />

cello speelde. Friedrich Gernsheim was een Duitse componist (1839-1916)<br />

die geen schijn van kans maakte naast de verpletterende grootheid van figuren<br />

als Schumann, Mendelssohn en Brahms. Zijn muziek verdween <strong>in</strong> de vergetelheid,<br />

samen met die van zijn lotgenoten. Nu de verzadig<strong>in</strong>g op de cd-markt<br />

een feit is, worden we daarom <strong>in</strong> de zoektocht naar toch iets nieuws steeds weer<br />

opnieuw verrast door muzikale opgrav<strong>in</strong>gen en herontdekk<strong>in</strong>gen. Gernsheim<br />

werd <strong>in</strong> Worms geboren en bel<strong>and</strong>de na vele Duitse posten <strong>in</strong> Rotterdam, waar<br />

hij zestien jaar verbleef als dirigent van de Maatschappij tot bevorder<strong>in</strong>g der<br />

Toonkunst. De<br />

gebroeders Stefan<br />

en Andreas Kirpal<br />

hebben nu de vier<br />

vioolsonates van<br />

Gernsheim op cd gezet. Vioolsonate nummer 2 <strong>in</strong> c, opus 4, gecomponeerd <strong>in</strong><br />

Rotterdam, is wellicht de mooiste, met een bijzonder lyrisch en expressief Andante<br />

en een energiek laatste deel. Gernsheims muziek verraadt veel <strong>in</strong>vloeden<br />

van Brahms, maar mist de gr<strong>and</strong>eur van zijn voorbeeld. De Kirpals brengen<br />

Gernsheims vioolsonates met veel muzikaliteit en <strong>in</strong>zet. Een leuke cd voor wie<br />

verder wil kijken dan Brahms en de vergelijk<strong>in</strong>g niet al te streng toepast.<br />

doron nagan<br />

piano<br />

claude deBussy<br />

Préludes<br />

Alexei Lubimov<br />

eCM NeW SerieS 4764735 (2 CD’S) / €€<br />

In de concertserie Bruno Klassiek Presenteert <strong>in</strong> Haarlem hoorde ik hem voor<br />

het eerst live spelen: Alexei Lubimov (1944), evenals Gilels en Richter pianoleerl<strong>in</strong>g<br />

van de Russische romanticus He<strong>in</strong>rich Neuhaus. Uiterlijk leek de<br />

kle<strong>in</strong>e, bescheiden pianist de personificatie van ambtenaar Goljadk<strong>in</strong> uit Dostojevski’s<br />

De dubbelganger.<br />

Maar <strong>in</strong> hem br<strong>and</strong>de<br />

een hemelhoog oplaaiend<br />

vuur. Al hebben maar we<strong>in</strong>ig<br />

mensen van hem gehoord,<br />

van alle nu levende<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Friedrich Gernsheim: een<br />

muzikale herontdekk<strong>in</strong>g<br />

Alexei Lubimov<br />

kiest voor de<br />

ultieme Debussyklank<br />

pianisten staat hij misschien wel het dichtst bij de zon. Lubimov is een absolute<br />

grootmeester op de vleugel, al is dat <strong>in</strong> zijn geval meestal geen Ste<strong>in</strong>way. Mozart,<br />

Beethoven, Schubert en tijdgenoten speelt hij het liefst op authentieke<br />

pianofortes. Omwille van de ultieme klank opteerde Lubimov ook voor zijn<br />

wonderschone opname van pianowerken van Debussy voor ongebruikelijke<br />

<strong>in</strong>strumenten uit de periode waar<strong>in</strong> de muziek ontstond: een Bechste<strong>in</strong> uit<br />

1925 en een Ste<strong>in</strong>way uit 1913. Het tekent de gewetensvolle manier waarop<br />

Lubimov recht probeert te doen aan de partituren die hij speelt. Zijn Debussy<br />

wil hij laten kl<strong>in</strong>ken zoals de componist wellicht zelf heeft geklonken toen hij<br />

deze stukken speelde. Te oordelen naar de verfijnde en genuanceerde <strong>in</strong>terpretaties<br />

op deze dubbel-cd is Lubimov daar volledig <strong>in</strong> geslaagd.<br />

wenneke savenije<br />

kamermuziek/vocaal<br />

diverse componisten<br />

For ever Fortune – Scottish <strong>Music</strong> <strong>in</strong> the<br />

18th Century<br />

Robert Getchell, Les <strong>Music</strong>iens de<br />

Sa<strong>in</strong>t-Julien<br />

o.l.v. François Lazarevitch (fluiten)<br />

ALphA 531 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Cross-over, om die vreselijke term maar weer eens te gebruiken, is absoluut<br />

geen recente v<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g. Luister naar For ever Fortune, de cd vol achttiende-eeuwse<br />

Schotse muziek door Les <strong>Music</strong>iens de Sa<strong>in</strong>t-Julien, en het is al na twee<br />

tracks duidelijk: de Schotse kunstmuziek stond destijds niet ver van de Schotse<br />

volksmuziek. Componisten, de meesten beïnvloed door Arcangelo Corelli, de<br />

favoriete componist <strong>in</strong> Schotl<strong>and</strong> aan het beg<strong>in</strong> van de achttiende eeuw, vonden<br />

het geen probleem om voor een sonate gebruik te maken van een Schotse<br />

volksmelodie. En die melodieën<br />

Schotse muziek op<br />

prachtuitgave<br />

zijn onmiskenbaar aanwezig <strong>in</strong><br />

de tw<strong>in</strong>tig tracks die het ensemble<br />

de luisteraars voorschotelt.<br />

Anonieme stukken, gecomponeerde<br />

werken, echte volksme-<br />

lodieën, het is alsof The Dubl<strong>in</strong>ers hun gitaren en banjo’s verruild hebben<br />

voor een <strong>in</strong>strumentarium dat <strong>in</strong> de pas loopt met de oudemuziekpraktijk.<br />

Daarom vertelt deze cd ook het verhaal van de levendigheid van de Schotse<br />

volksmuziek. Melodieën die op deze cd staan, worden nog steeds door straaten<br />

volksmuzikanten van v<strong>and</strong>aag gespeeld en gezongen, en dat maakt For ever<br />

Fortune erg actueel. Dit is bovendien weer zo’n prachtig verzorgde uitgave van<br />

Alpha: mooie foto’s, goede <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g en een glossary met een overzicht van de<br />

onbekende Engelse woorden <strong>in</strong> de liedteksten. Hulde.<br />

paul janssen<br />

piano<br />

ludwig van Beethoven<br />

Sonatas Vol. 2<br />

François-Frédéric Guy<br />

ZiG ZAG territoireS ZZt 304 (3CD’S) / €€€<br />

Beethovens complete sonates opnemen: waarschijnlijk droomt bijna elke pianist<br />

ervan, maar de vraag is of er aan alle prachtige besta<strong>and</strong>e lez<strong>in</strong>gen van<br />

Beethovens pianomonument nog wel iets toe te voegen valt. Zowel <strong>in</strong> het heden<br />

als <strong>in</strong> het verleden zijn er vele goede opnamen verschenen. François-Frédéric<br />

Guy trekt zich daar gelukkig niets van aan. De Franse pianist is zijn hele leven<br />

al met Beethoven bezig, nam eerder twee keer de Hammerklaviersonate op en<br />

reist nu zelfverzekerd door de rijkdom aan sonates. Dat deed hij zeer succesvol<br />

<strong>in</strong> volume één, en ook volume twee – wederom drie cd’s met twaalf sonates<br />

– mag er zijn. In de<br />

Lichtvoetig spel van<br />

François-Frédéric Guy<br />

aanloop naar deze<br />

opnamen speelde<br />

Guy de complete<br />

sonates al een aantal<br />

jaren live <strong>in</strong> een<br />

tijdsspanne van een week. Enerverende gebeurtenissen voor wie erbij was, en<br />

afga<strong>and</strong>e op Guys lez<strong>in</strong>g op de cd’s is dat niet zo gek. Guy laat niet alleen met<br />

een scherp oor voor details de muzikale ontwikkel<strong>in</strong>g van Beethoven horen,<br />

hij <strong>geeft</strong> ook nog eens elke sonate een eigen karakter. Zijn spel is daarbij lichtvoetig,<br />

terloops bijna, maar wel van een buitengewone schoonheid – waarmee<br />

hij de vraag of er nog iets valt toe te voegen met een luid en duidelijk ‘ja’ beantwoordt.<br />

paul janssen<br />

augustus 2012 31


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

piano<br />

alBert roussel<br />

Promenade Sentimentale -<br />

Complete Piano <strong>Music</strong><br />

Emanuele Torquati<br />

32<br />

BriLLiANt CLASSiCS 94329 (2 CD’S) / €<br />

Op zijn meest recente cd heeft de Franse pianist Emanuele Torquati zich gebogen<br />

over het complete pianowerk van Albert Roussel – composities die zelden<br />

<strong>in</strong>tegraal zijn opgenomen. De uitgave mag dan als titel Promenade sentimentale<br />

dragen, sentimenteel wordt het nergens. Torquati geldt niet voor niets als<br />

specialist <strong>in</strong> de Franse muziek. Zijn aanpak is van een prettig soort distantie.<br />

Virtuoos balanceert hij tussen ratio en gevoel, en dat is precies wat de muziek<br />

van Roussel nodig heeft. De twee cd’s bieden een prachtig overzicht van Roussels<br />

pianomuziek: van vroege werken als Des heures passent uit 1898 tot en met<br />

de Trois pièces opus 49 uit 1923. Een aardig extraatje is de cd-première van Résurrection<br />

opus 4, een jeugdwerk uit 1903. In feite betreft het een pianobewerk<strong>in</strong>g<br />

van een van Roussels<br />

vroege orkeststukken <strong>in</strong><br />

de vorm van een symfonische<br />

prelude. Opmerkelijk<br />

hoe <strong>in</strong> dit vroege werk<br />

stilistisch gezien de latere<br />

Roussel al door de noten<br />

schemert. In Résurrection, gebaseerd op de gelijknamige novelle van Tolstoj,<br />

speelt Roussel duidelijk leentjebuur bij Richard Wagner, Liszt, Debussy en<br />

Ravel. Toch kl<strong>in</strong>kt het volstrekt authentiek. Een heerlijke cd voor muzikale<br />

francofielen.<br />

osw<strong>in</strong> schneeweisz<br />

orgel<br />

césar franck<br />

Complete Organ <strong>Music</strong><br />

Adriano Falcioni<br />

BriLLiANt CLASSiCS 94349 (2 CD’S) / €<br />

Het <strong>in</strong>tegrale orgelwerk van César Franck past op twee cd’s. Het aantal organisten<br />

dat Franck aan geluidsdragers heeft toevertrouwd gaat het aantal v<strong>in</strong>gers<br />

van twee h<strong>and</strong>en ver te boven. Voor de nieuwste loot aan die stam tekent<br />

de Italiaan Adriano Falcioni, organist van de kathedraal San Lorenzo <strong>in</strong> Perugia.<br />

Hij staat bekend als een uitnemend virtuoze speelman, die zijn h<strong>and</strong> niet<br />

omdraait voor grote orgelwerken van Liszt, Reubke, Widor, Vierne, Dupré,<br />

Messiaen, Reger en Franck. Menig cd legt getuigenis af van zijn technische en<br />

muzikale hoogst<strong>and</strong>jes. De <strong>in</strong>tegrale orgelwerken van César Franck vertolkt<br />

Falcioni op het reusachtige orgel met vier manualen en 88 stemmen dat Mascioni<br />

<strong>in</strong> 1961 bouwde <strong>in</strong> de basiliek Santa Maria degli Angeli bij Assisi. Een zeer<br />

kleurrijk <strong>in</strong>strument dat aanleunt tegen de voor Franck geëigende klank van<br />

het Cavaillé-Collorgel.<br />

Luister onder <strong>and</strong>ere naar<br />

het <strong>in</strong>tieme, verheven lyrische<br />

klankpalet van de<br />

Fantasie, het uitbundige<br />

slot van het Gr<strong>and</strong>e pièce<br />

augustus 2012<br />

Roussels <strong>in</strong>tegrale<br />

pianomuziek<br />

met een extraatje<br />

Adriano Falcioni:<br />

virtuoze speelman<br />

symphonique en de overweldigende F<strong>in</strong>al uit de Six pièces. Ook de Trois pièces<br />

met het wonderschone Cantabile en het bekende Pièce héroïque en de Trois<br />

chorals zijn bij Adriano Falcioni <strong>in</strong> vakbekwame h<strong>and</strong>en. Deze Franck verdient<br />

alle lof.<br />

aad alBlas<br />

geprepareerde piano<br />

john cage<br />

Sonatas & Interludes<br />

Cédric Pescia<br />

AeoN AeCD 1227 / €€<br />

Na meer dan zestig jaar nog altijd – nee, opnieuw – vernieuwend. John Cage<br />

voltooide <strong>in</strong> 1948 zijn Sonatas & Interludes, tw<strong>in</strong>tig korte stukken voor geprepareerde<br />

piano. In 2012 laat Cédric Pescia nog eens horen dat ze (ook) één<br />

geheel vormen, maar vooral hoe sprankelend nieuw deze muziek is. Cage,<br />

gefasc<strong>in</strong>eerd door de Indiase muziek en de daar<strong>in</strong> besloten filosofie, wilde de<br />

rol van de componist m<strong>in</strong>imaliseren. Zijn methode omschreef hij als ‘weloverwogen<br />

improvisatie’. De preparaties van zijn piano (met bijvoorbeeld stukjes<br />

hout, metaal of papier<br />

Een hommage aan<br />

John Cage,<br />

de vernieuwer<br />

tussen de snaren) koos hij<br />

‘zoals men schelpen zoekt<br />

tijdens een str<strong>and</strong>w<strong>and</strong>el<strong>in</strong>g’.<br />

Zijn muziek moest<br />

objectief zijn en zonder<br />

passie. Daar<strong>in</strong> is hij zeker<br />

geslaagd. Deze muziek gaat niet over emoties. Het verrassendste is dat ze desalniettem<strong>in</strong><br />

van noot tot noot en van stilte tot stilte boeit. Dat is onder meer<br />

de verdienste van Cédric Pescia. Zijn <strong>in</strong>terpretatie bl<strong>in</strong>kt uit <strong>in</strong> toewijd<strong>in</strong>g en<br />

bescheidenheid. Zijn techniek is superieur zonder een zweem van virtuoze<br />

demonstratie. Een waardige vier<strong>in</strong>g van het honderdste geboortejaar van de<br />

componist die een onschatbare bijdrage heeft geleverd aan de vernieuw<strong>in</strong>g van<br />

de klassieke muziek.<br />

Barend l<strong>in</strong>ders<br />

orgel<br />

diverse componisten<br />

Olivier Messiaen et les années 30<br />

Anton Doornhe<strong>in</strong>, Hans van Gelder en<br />

Arjan Versluis<br />

Dev-Me1033 (2 CD’S) / €€<br />

Hans van Gelder, organist te Barendrecht en docent liturgiek aan het Rotterdams<br />

Conservatorium, nam het <strong>in</strong>itiatief voor de dubbel-cd Olivier Messiaen<br />

et les années 30. Hij trommelde twee bevriende collega’s op om eraan mee te<br />

werken: Anton Doornhe<strong>in</strong> en Arjan Versluis. Gedrieën togen ze naar de Ste-<br />

Tr<strong>in</strong>ité te Parijs, waar Messiaen <strong>in</strong> zijn leven het orgel bespeelde van Cavaillé-<br />

Coll. Het grootste deel van zijn orgeloeuvre componeerde Messiaen voor dit<br />

<strong>in</strong>strument. Anton<br />

Doornhe<strong>in</strong><br />

Messiaen en tijdgenoten speelt de eerste<br />

cd vol met werken<br />

uit de kr<strong>in</strong>g<br />

moderne componisten rond Messiaen: Messiaens eerste echtgenote Claire<br />

Delbos, Georges Migot, Jean-Yves Daniel-Lesur, André Jolivet, Marcel Dupré<br />

en Jean Langlais. Doornhe<strong>in</strong> laat fraai en evenwichtig orgelspel horen.<br />

Arjan Versluis vult ruim de helft van de tweede cd met improvisaties. De thematiek<br />

ervan wordt <strong>in</strong> het bijzonder fraaie tekstboekje voortreffelijk uitgelegd.<br />

Zoals bij improvisaties meestal het geval is, is er ook bij Versluis een wissel<strong>in</strong>g<br />

van <strong>in</strong>teressante en m<strong>in</strong>der <strong>in</strong>teressante momenten. Van Gelder zelf vult<br />

de bescheiden rest van de tweede cd met twee Chorals-Poèmes d’Orgue van<br />

Charles Tournemire, twee stukken uit Messiaens Les corps glorieux en ten slotte<br />

Le banquet céleste.<br />

aad alBlas


orgel<br />

diverse componisten<br />

Passacaglia<br />

Matthias Hav<strong>in</strong>ga<br />

BriLLiANt CLASSiCS 9269 / €<br />

Wie kent niet de Passacaglia und Fuge <strong>in</strong> c van Johann Sebastian Bach? Met<br />

recht de beroemdste passacaglia aller tijden, op de voet gevolgd door die van<br />

Buxtehude. Aanwijsbaar is Bach door deze laatste geïnspireerd. Matthias Hav<strong>in</strong>ga,<br />

organist van de Ronde Lutherse kerk <strong>in</strong> Amsterdam, brengt ze, met<br />

nog een aantal<br />

passacaglia’s<br />

van <strong>and</strong>ere<br />

componisten,<br />

sprankelend<br />

en muzikaal aanstekelijk tot kl<strong>in</strong>ken op het orgel dat Martti Porthan <strong>in</strong> 1998<br />

bouwde <strong>in</strong> het F<strong>in</strong>se Kotka. Voor die van Bach kiest hij een ononderbroken<br />

plenumklank – een beetje vermoeiend. Tegenwoordig kl<strong>in</strong>kt het werk veelal<br />

<strong>in</strong> een wisselende registratie. Een <strong>and</strong>ere bekende passacaglia is die van Reger,<br />

voorafgegaan door een Introduktion. M<strong>in</strong>der bekend zijn die van Mendelssohn,<br />

Kerll en François Couper<strong>in</strong>. Die zijn niet allemaal even <strong>in</strong>teressant. De<br />

Passacaglia van Welmers (1965) is een modern, atonaal werk. Je moet daar wel<br />

even voor gaan zitten en het een paar keer beluisteren om de structuur van het<br />

spr<strong>in</strong>gerige thema te kunnen volgen. Overigens biedt Hav<strong>in</strong>ga daarvoor wel<br />

houvast: <strong>in</strong> het tekstboekje noteert hij voor alle passacaglia’s het thema. De<br />

passacaglia van Sjostakovitsj is volslagen onbekend. Hij gebruikt hiervoor als<br />

thema een deel uit de opera Lady Macbeth van Mtsensk.<br />

aad alBlas<br />

middeleeuwen<br />

diverse componisten<br />

Filia Sion<br />

Vox Clamantis<br />

o.l.v. Jaan-Eik Tulve<br />

eCM NeW SerieS 4764499 / €€<br />

Het gregoriaans als bakermat van de Europese kunstmuziek: ziedaar het uitgangspunt<br />

van het Estse ensemble Vox Clamantis, dat al veel moois heeft opgeleverd.<br />

Deze vroege muziek vormt <strong>in</strong> al zijn eenvoud en tijdloosheid een permanente<br />

bron van <strong>in</strong>spiratie, zoals componisten als Erkki-Sven Tüür en Arvo<br />

Pärt al eerder demonstreerden <strong>in</strong> opnames met deze formatie. Historisch besef<br />

met de betrekkelijkheid van alledag dus. Dat is ook de strekk<strong>in</strong>g die uitgaat van<br />

de cd Filia Sion: de Dochter Sions, waarmee <strong>in</strong> het Oude Testament het volk<br />

van Israël wordt aangeduid, verwijzend naar de berg waarop Jeruzalem is gebouwd.<br />

In het Nieuwe Testament staat, veel aanschouwelijker, deze Dochter<br />

van Sion voor Maria. Een zienswijze waar veel christelijke dichters dankbaar<br />

gebruik van hebben gemaakt, want via de projectie van dit beeld wierpen zij<br />

nieuw licht op menig oudtestamentische tekst. <strong>On</strong>dertussen sleepten kunstenaars<br />

ga<strong>and</strong>eweg nog meer aansprekende metaforen de Mariaverer<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>-<br />

nen. Vox Clamantis<br />

presenteert<br />

met Joodse, Gregoriaanse,<br />

vroeg-<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Beroemde en m<strong>in</strong>der<br />

bekende passacaglia’s<br />

Vox Clamantis presenteert<br />

een historisch doorkijkje<br />

en laatmiddeleeuwse gezangen een prachtig historisch doorkijkje, waarbij het<br />

geschiedkundige element eerder als leidraad dient dan als keurslijf. Luister<br />

maar naar de boeiende <strong>in</strong>terpretaties van Hildegard von B<strong>in</strong>gens O ignis spiritus<br />

en Perot<strong>in</strong>us’ <strong>in</strong>tens gonzende Beata viscera.<br />

<strong>and</strong>rew van parijs<br />

middeleeuwen<br />

anoniem<br />

Hameln anno 1284<br />

Norbert Rodenkirchen, Giuseppe<br />

Cecere, Wolfgang Reithofer<br />

ChriStophoruS 77359 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Die rattenvanger van Hamelen moet je natuurlijk niet serieus nemen – ofschoon<br />

de samensteller van deze cd meent dat dit Duitse dertiende-eeuwse<br />

fluitrepertoire wel degelijk iets met de sage kan hebben uit te staan. Veertien<br />

wereldlijke stukken van omstreeks het jaar 1300 worden gepresenteerd, muziek<br />

die onvolledig is overgeleverd, dat wil zeggen éénstemmig. In het cdboekje<br />

is een pag<strong>in</strong>a afgedrukt van een orig<strong>in</strong>eel manuscript, waaruit is op<br />

te maken dat musici heel wat verbeeld<strong>in</strong>gskracht en improvisatietalent nodig<br />

hebben om er iets <strong>in</strong>drukwekkends van te maken. Dat is hier echter voortreffelijk<br />

gelukt. Zwoele fluitmelodieën hoor je, met lekker veel valse lucht gespeeld.<br />

Bourdonbegeleid<strong>in</strong>gen op psalterium, luit en fidel, trommeltjes als slagwerk.<br />

Dit is zogezegd de popmuziek van de middeleeuwen: M<strong>in</strong>nesänger-muziek,<br />

Rauwe middeleeuwse<br />

popmuziek<br />

van musici die ze <strong>in</strong> Frankrijk<br />

trouvères noemden. Ze<br />

werd vaak uitgevoerd door<br />

speellieden die van stad tot<br />

stad trokken, net zoals de rattenvanger die met zijn spel op de blokfluit ongedierte<br />

uit de stad wist te leiden. Veel stukken hebben iets oriëntaals, misschien<br />

vanwege de Byzantijnse afkomst. Geen mooimakerij op deze cd: je hoort<br />

rauwe, soms improvisatorische stukken, alsof de musici op straat lopen. Voeg<br />

daarbij de pythagoreïsche, vals a<strong>and</strong>oende stemm<strong>in</strong>g en je waant je echt <strong>in</strong> de<br />

duistere middeleeuwen.<br />

jos van der z<strong>and</strong>en<br />

renaissance<br />

jean mouton<br />

Missa tu es Petrus e.a.<br />

The Brabant Ensemble<br />

o.l.v. Stephen Rice<br />

hyperioN CDA 67933 / €€<br />

Het Engelse ensemble met de Vlaams-Nederl<strong>and</strong>se l<strong>and</strong>streek <strong>in</strong> de naam<br />

is zo langzamerh<strong>and</strong> een begrip geworden <strong>in</strong> de wereld van de renaissancemuziek.<br />

Het z<strong>in</strong>gt <strong>and</strong>ers dan bijvoorbeeld The Tallis Scholars, wat m<strong>in</strong>der<br />

etherisch en met meer a<strong>and</strong>acht voor vocale kleur<strong>in</strong>g, maar Rice en de zijnen<br />

onderscheiden zich vooral door het repertoire dat ze opnemen: de wat m<strong>in</strong>der<br />

bekende componisten<br />

uit de Nederl<strong>and</strong>en. Jean<br />

The Brabant Ensemble<br />

z<strong>in</strong>gt magistraal<br />

Mouton is bij liefhebbers<br />

nu ook weer niet zo onbekend,<br />

<strong>in</strong> zijn tijd was hij<br />

een van de belangrijkste<br />

componisten van Europa, maar zijn muziek kl<strong>in</strong>kt nog niet erg vaak. Net als<br />

zijn collega en tijdgenoot Josqu<strong>in</strong> Desprez pendelde Mouton heen en weer tussen<br />

Frankrijk en Italië, tussen het Franse hof en de pauselijke kapel. Op deze cd<br />

staan de Missa Tu es Petrus en een aantal motetten waar<strong>in</strong> we horen dat Moutons<br />

reputatie <strong>in</strong> zijn eigen tijd beslist niet onterecht was. Wat een muziek! Met<br />

zijn breed uitgesponnen lijnen <strong>in</strong> de motetten loopt Mouton zelfs vooruit op<br />

de generatie componisten na hem, zoals Clemens non Papa en Nicolas Gombert;<br />

componisten waaraan The Brabant Ensemble al eerder cd’s wijdde. De<br />

uitvoer<strong>in</strong>g is net als op die eerdere cd’s magistraal, alle stemmen zijn te volgen,<br />

maar het geheel is nog meer dan de som der delen. Prachtig!<br />

marcel Bijlo<br />

augustus 2012 33


CLASSIC<br />

SUMMER<br />

Campaign<br />

50 TOPTITELS<br />

STERK IN PRIJS VERLAAGD *<br />

emiclassics.com<br />

youtube.com/emiclassics<br />

facebook.com/klassiekemuziek<br />

* CAMPAGNE LOOPT TOT 31 AUGUSTUS 2012


enaissance<br />

william Byrd<br />

The Great Service <strong>in</strong> the Chapel Royal<br />

<strong>Music</strong>a Contexta, Steven Dev<strong>in</strong>e, The<br />

English Cornett <strong>and</strong> Sackbut Ensemble<br />

o.l.v. Simon Ravens<br />

ChANDoS ChAN 0789 / €<br />

Dat William Byrd van huis uit katholiek was, weerhield hem er niet van prachtige<br />

muziek voor de Anglicaanse Kerk te schrijven. Nu was het zijn werk,<br />

maar bij hem lijken de verschillen tussen deze godsdiensten we<strong>in</strong>ig meer <strong>in</strong><br />

te houden dan het gebruik van het Latijn dan wel het Engels als liturgische<br />

voertaal. Byrd vertaalde zelfs de teksten van een aantal katholieke gezangen <strong>in</strong><br />

het Engels, maar dat schijnt eerder een <strong>and</strong>ere reden te hebben dan een louter<br />

godsdienstige. Dus waarom zou je op deze cd alleen streng anglicaanse kerkmuziek<br />

moeten aantreffen? The Great Service is immers geen vastomlijnd werk<br />

en vergeleken met <strong>and</strong>ere stijlperiodes biedt de renaissance een grote <strong>in</strong>terpretatieruimte.<br />

Die ruimte benut je gewoon en daarmee wordt deze Great Service<br />

geen reconstructie, maar<br />

één van de mogelijke uit-<br />

voer<strong>in</strong>gen. Met (waarom<br />

niet?) hier en daar een<br />

katholiek gezang. Het<br />

e<strong>in</strong>dresultaat wordt er niet<br />

m<strong>in</strong>der levendig op en de<br />

kwaliteit was <strong>in</strong> feite bij voorbaat al gewaarborgd. Want valt op Byrds muziek<br />

al nauwelijks iets af te d<strong>in</strong>gen, <strong>in</strong> <strong>Music</strong>a Contexta en The English Cornett <strong>and</strong><br />

Sackbut Ensemble treffen we twee gezelschappen die volkomen aan elkaar<br />

zijn gewaagd.<br />

<strong>and</strong>rew van parijs<br />

renaissance<br />

diverse componisten<br />

Jeanne d’Arc: Batailles et Prisons<br />

La Capella Reial de Catalunya, Hespèrion XXI<br />

o.l.v. Jordi Savall<br />

ALiAvox AvSA9891 (2 SACD’S + Boek) / €€€<br />

Jordi Savall belicht op zijn nieuwste cd-boekuitgave alweer zo’n fenomeen dat<br />

de Europese geschiedenis kleur heeft gegeven: Jeanne d’Arc. Het eenvoudige<br />

boerenmeisje dat met God communiceerde, gaf de Honderdjarige oorlog <strong>in</strong><br />

haar eentje een cruciale wend<strong>in</strong>g.<br />

Ze werd een nationaal<br />

symbool van Frankrijk – op<br />

dit moment geadopteerd door<br />

het Front National – en werd<br />

<strong>in</strong> 1920 heilig verklaard. Net<br />

als op eerdere uitgaven pre-<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Kwaliteit van<br />

<strong>Music</strong>a Contexta<br />

Jordi Savall belicht<br />

Jeanne d’Arc<br />

senteert Savall zijn onderwerp <strong>in</strong> muziek, gesproken tekst en uitgebreide toelicht<strong>in</strong>gen<br />

<strong>in</strong> het gebonden boek. De complexe staatkundige verhoud<strong>in</strong>gen<br />

<strong>in</strong> de vijftiende eeuw worden uit de doeken gedaan, er wordt geciteerd uit<br />

de <strong>in</strong>tegraal bewaard gebleven processtukken, maar ook de manier waarop<br />

tijdgenoten en latere generaties over Jeanne d’Arc dachten krijgt a<strong>and</strong>acht.<br />

De muziek die we horen is van onder <strong>and</strong>eren Josqu<strong>in</strong> Desprez en Guillaume<br />

Dufay. In de Argentijnse María Crist<strong>in</strong>a Kiehr heeft Savall een zangeres met<br />

een onmiskenbaar zuidelijk geluid gevonden. In een aantal oudere opnamen<br />

die ook op deze cd staan is Montserrat Figueras ook nog te horen. Savall heeft<br />

met deze nieuwe uitgave weer een deel toegevoegd aan de zo langzamerh<strong>and</strong><br />

<strong>in</strong>drukwekkende rij boekwerken die we al <strong>in</strong> de kast hadden staan.<br />

marcel Bijlo<br />

renaissance<br />

tomás luis de victoria<br />

Officium Defunctorum<br />

Collegium Vocale Gent<br />

o.l.v. Philippe Herreweghe<br />

phi Lph5 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Philippe Herreweghe, die zijn cd’s tegenwoordig op zijn eigen label uitbrengt, begon<br />

veertig jaar geleden met zijn Collegium Vocale Gent, het allereerste <strong>in</strong> oude<br />

muziek gespecialiseerde koor. Geen The Tallis Scholars, geen The Sixteen en<br />

nog nauwelijks opnamen van koormuziek uit de renaissance. Herreweghe zong<br />

die muziek toen wel veel met zijn koor – niem<strong>and</strong> kende het repertoire – maar<br />

g<strong>in</strong>g al snel meer de barokkant op. De laatste jaren echter neemt hij van tijd tot tijd<br />

een monument van de renaissancekerkmuziek ter h<strong>and</strong> en maakt daar vervolgens<br />

een opname van die met<br />

Doorleefde koorklank<br />

<strong>in</strong> Victoria’s dodenmis<br />

prijzen wordt overladen. Dat<br />

zal met deze nieuwe opname<br />

van het requiem van Tomás<br />

Luis de Victoria, één van de<br />

<strong>in</strong>drukwekkendste dodenmissen ooit gecomponeerd, waarschijnlijk niet <strong>and</strong>ers<br />

zijn. Herreweghe heeft zich nooit beschouwd als renaissancespecialist, is van men<strong>in</strong>g<br />

dat vocale expressie en theatraliteit heel goed bij deze muziek passen. Hier<br />

spreekt duidelijk de barokman. Maar als je het hem vraagt, <strong>geeft</strong> Herreweghe toe<br />

dat er <strong>in</strong> de renaissance eigenlijk op veel hoger niveau werd gecomponeerd dan<br />

<strong>in</strong> de barok, Bach uiteraard niet meegerekend, en verbaast het hem dat er niet<br />

veel meer renaissance-ensembles zijn. Zijn eigen visie op Victoria’s meesterwerk<br />

levert <strong>in</strong> ieder geval een juweel van een cd op met een ongeëvenaard mooie en<br />

doorleefde koorklank. Dit wordt gegar<strong>and</strong>eerd een prijsw<strong>in</strong>naar!<br />

marcel Bijlo<br />

renaissance/barok<br />

diverse componisten<br />

Castello & Co: Venetian sonatas for w<strong>in</strong>ds<br />

<strong>and</strong> str<strong>in</strong>gs from the 17th century<br />

Caecilia-Concert o.l.v. Kathryn Cok<br />

ChALLeNGe CLASSiCS CC72547 / €€<br />

Op deze cd hoort u een <strong>in</strong>strument dat u niet zult kennen. De dulciaan, de<br />

directe voorloper van de fagot, levert een sonore bijdrage aan een fraaie staalkaart<br />

van muziek zoals die moet hebben geklonken <strong>in</strong> de San Marco <strong>in</strong> Venetië.<br />

Muziek op de breuklijn tussen renaissance en barok, vanaf ongeveer 1600.<br />

De meeste van deze componisten waren als zanger en <strong>in</strong>strumentalist werkzaam<br />

<strong>in</strong> de San Marco. De naam van Girolamo Frescobaldi zal u het bekendst<br />

voorkomen, maar ook zijn Venetiaanse tijdgenoten Dario Castello, Giovanni<br />

Antonio Bertoli, Biagio Mar<strong>in</strong>i, Giuseppe Scarani en Giovanni Picchi mogen<br />

er zijn. In hun kerksonates gaan elementen van de oude strenge polyfonie samen<br />

met expressieve harmonie. Boven een ondersteunende basso cont<strong>in</strong>uo<br />

van een bescheiden orgel of klavecimbel krijgen de <strong>in</strong>strumenten (violen,<br />

cornet, trombone,<br />

Caecilia-Concert<br />

exploreert<br />

Venetiaanse muziek<br />

dulciaan) de kans<br />

om solistisch te<br />

schitteren. En die<br />

kans grijpt Caecilia-Concert<br />

onder<br />

leid<strong>in</strong>g van Kathryn Cok gretig aan. Met Buxtehude & Co. en Schmelzer &<br />

Co. deed dit ensemble succesvolle exploraties naar onbekend repertoire uit de<br />

vroege barok. Laat u met Castello & Co. onderdompelen <strong>in</strong> het zowel sfeerrijke<br />

als temperamentvolle Venetië van de zeventiende eeuw.<br />

gerard scheltens<br />

augustus 2012 35


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

barok<br />

johann seBastian Bach<br />

Cantatas BWV 170 & 35<br />

Damien Guillon, Maude Gratton,<br />

Le Banquet Céleste<br />

36<br />

ZiGZAG territoireS ZZt305 / €€<br />

Bach componeerde <strong>in</strong> Leipzig <strong>in</strong> zijn derde cantatejaargang (1725-1727) relatief<br />

veel solocantates, die tot zijn geliefdste vocale werken zijn uitgegroeid. Een<br />

aantal van deze composities wordt opgeluisterd door obligate orgelpartijen.<br />

Bijzonder, omdat het orgel destijds een onderdeel was van de cont<strong>in</strong>uogroep<br />

en daardoor meer op de achtergrond bleef. De jonge Franse countertenor Damien<br />

Guillon koos op zijn recentste cd niet toevallig voor juist dit repertoire.<br />

Als leerl<strong>in</strong>g van onder <strong>and</strong>eren Andreas Scholl studeerde hij tegelijkertijd af als<br />

organist. Zang en orgel zijn <strong>in</strong> deze werken dan ook geheel gelijkwaardig aan<br />

elkaar. Naast Guillon bespeelt Maude Gratton stijlvol het orgel van de Église<br />

réformée du Bouclier <strong>in</strong> Straatsburg. Dit <strong>in</strong>strument uit 2007, geïnspireerd<br />

op achttiende-eeuwse<br />

orgels uit Thür<strong>in</strong>gen,<br />

is uitermate geschikt<br />

voor het oeuvre van<br />

Bach. Door zijn kle<strong>in</strong>e<br />

omvang mengt het wonderschoon met het solistisch bezette Banquet Céleste<br />

en Guillons warme stemgeluid, dat qua timbre en souplesse doet denken aan<br />

dat van zijn voormalige docent. Neem nu het virtuoze Gott hat alles wohlgemacht<br />

uit Geist und Seele (BWV 35). Alles is weloverwogen uitgebalanceerd,<br />

niem<strong>and</strong> maakt er een bravourestuk van en de tekst staat altijd centraal. Kortom,<br />

precies waar het bij Bach om gaat.<br />

frans jansen<br />

barok<br />

františek Benda<br />

Viol<strong>in</strong> Concertos (L II-1, 2, 16 en 18)<br />

Prague Philharmonia<br />

o.l.v. Ivan Ženatý (viool)<br />

SuprAphoN Su 4064-2 / €€<br />

Met deze vier vioolconcerten, geschreven door de achttiende-eeuwse vioolvirtuoos<br />

en componist František (Franz) Benda, bewijst het label Supraphon dat<br />

er nog steeds horenswaardig onbekend materiaal van Boheemse componisten<br />

op ontdekk<strong>in</strong>g wacht. De stukken worden met hoorbaar plezier gespeeld door<br />

Ivan Ženatý, leerl<strong>in</strong>g van de legendarische Tsjechische violist Josef Suk. Hij<br />

gaat de technisch uitdagende en virtuoze delen onbevreesd te lijf, en weet met<br />

een warme, gecontroleerde toon de vaak zangerige melodielijnen van Benda’s<br />

concerten fraai te vormen en te kleuren. Prettig is hierbij de mooie balans tussen<br />

de solist en het kle<strong>in</strong> gehouden orkest, met de viool prom<strong>in</strong>ent maar nooit<br />

overheersend <strong>in</strong> het klankbeeld. Hoewel een typer<strong>in</strong>g als ‘vergeten meesterwerken’<br />

misschien lich-<br />

telijk overdreven zou<br />

zijn, verdient Benda,<br />

getuige deze aantrekkelijke<br />

composities,<br />

augustus 2012<br />

Stijlvol orgelspel <strong>in</strong><br />

solocantates van Bach<br />

Benda’s muzikaal reliëf<br />

maakt nieuwsgierig<br />

zeker nadere kennismak<strong>in</strong>g. Vooral het concert <strong>in</strong> a-kle<strong>in</strong> is <strong>in</strong> vergelijk<strong>in</strong>g met<br />

de drie vroegere concerten een subtiel werk met meer muzikaal reliëf. Wellicht<br />

dat de Empf<strong>in</strong>dsamkeit – de meer sentimentele muzikale stijl die zich <strong>in</strong> de loop<br />

van de achttiende eeuw ontwikkelde – bij Benda een gevoelige en creatieve snaar<br />

raakte. Het concert maakt dan ook nieuwsgierig naar het late werk van de componist;<br />

het is te hopen dat Ženatý zijn muzikale verkenn<strong>in</strong>gstocht voortzet.<br />

Benjam<strong>in</strong> rous<br />

barok<br />

aless<strong>and</strong>ro scarlatti<br />

L’Olimpia, L’Arianna, Su le sponde del<br />

Tebro<br />

Adriana Fern<strong>and</strong>ez, Concerto<br />

de’ Cavalieri o.l.v. Marcello Di Lisa<br />

Cpo 777 748-2 / €€<br />

De verlaten of zelfs verstoten geliefde is een vaak gekozen thema <strong>in</strong> de Italiaanse<br />

barok; denk aan Ottavia’s smartelijke aria Addio Roma uit Monteverdi’s<br />

L’<strong>in</strong>coronazione di Poppea. Tot het enorme oeuvre van de Napolitaanse operacomponist<br />

Aless<strong>and</strong>ro Scarlatti behoren enkele grootschalige solocantates<br />

waar<strong>in</strong> de amoureuze eenzaamheid ruimschoots wordt beweend. De hoog<br />

Amoureuze<br />

eenzaamheid bij<br />

Aless<strong>and</strong>ro Scarlatti<br />

oplopende emoties worden<br />

hier ten gehore gebracht<br />

door de Argentijnse sopraan<br />

Adriana Fern<strong>and</strong>ez, hartelijk<br />

opgevangen door het ronduit<br />

verrukkelijk spelende barok-<br />

orkest Concerto de’ Cavalieri uit Pisa. De uitvoer<strong>in</strong>gen hadden – en dat geldt<br />

zeker voor het orkest – aan kracht gewonnen als ze <strong>in</strong> een akoestisch behulpzamere<br />

ruimte zouden zijn opgenomen. Hoewel Fern<strong>and</strong>ez zich met haar<br />

vibrato nogal eens (bedoeld?) op de vlakte houdt, en haar klankkleurpalet <strong>in</strong><br />

de laagte wel wat groter zou mogen, weet zij de a<strong>and</strong>acht van de luisteraar<br />

zeker vast te houden. Ze bez<strong>in</strong>gt de lotgevallen van de op Naxos achtergelaten<br />

Ariadne, de ook aan zee treurende Olimpia en de herder Am<strong>in</strong>ta, die zich aan<br />

de Tiber beklaagt over het gebrek aan a<strong>and</strong>acht van de wonderschone nimf<br />

Clori. Scarlatti breidt het orkest <strong>in</strong> Am<strong>in</strong>ta’s cantate triomfantelijk uit met een<br />

virtuoze trompet, hoorbaar een probaat middel tegen kwellend liefdesverdriet.<br />

arjan van dijk<br />

barok<br />

pietro locatelli<br />

Trio Sonatas opus 5 & Trio Sonatas opus 8<br />

Igor Ruhadze, Viol<strong>in</strong>i Capricciosi<br />

BriLLiANt CLASSiCS 94376 (2 CD’S) / €<br />

Op de Pr<strong>in</strong>sengracht 506 <strong>in</strong> Amsterdam prijkt nog altijd een gedenksteen aan<br />

de muur: ‘Hier leefde en werkte de grote componist en violist Pietro Locatelli.’<br />

De veelzijdige Italiaanse vioolvirtuoos uit Bergamo – die behalve violist ook<br />

muziekleraar, componist, improvisator, uitgever, snarenh<strong>and</strong>elaar en leider<br />

van een Collegium <strong>Music</strong>um was – woonde er van 1729 tot aan zijn dood <strong>in</strong><br />

1764. In de volksmond<br />

g<strong>in</strong>g de<br />

Locatelli authentiek vertolkt schuwe en gierige<br />

Locatelli door<br />

voor ‘de Italiaanse<br />

spaarbus’. Maar <strong>in</strong> kle<strong>in</strong>ere kr<strong>in</strong>g van musici en welgestelde muziekliefhebbers<br />

was hij geliefd vanwege zijn galante en ongecompliceerde muziek, die de<br />

<strong>in</strong>vloeden vertoont van zijn leermeester Corelli en later ook van Vivaldi. Met<br />

zijn 24 capriccio’s uit L’arte del viol<strong>in</strong>o (1733) bereidde Locatelli de weg voor<br />

Pagan<strong>in</strong>i’s virtuoze 24 Capricci voor viool solo (1820). Ook van Locatelli werd<br />

beweerd dat hij vioolspeelde als een duivel. Maar <strong>in</strong> hun authentieke vertolk<strong>in</strong>gen<br />

van de Triosonates opus 5 en opus 8 hebben barokviolist Igor Ruhadze<br />

en zijn ensemble Viol<strong>in</strong>i Capricciosi de diabolische trekjes van Locatelli <strong>in</strong>geruild<br />

voor een gepolijste, vriendelijk voortkabbelende gemoedelijkheid – alsof<br />

de triosonates van Locatelli gul en aimabel de burgerlijkheid van achttiendeeeuws<br />

Amsterdam willen omarmen.<br />

wenneke savenije


arok<br />

Böhm, j.s. Bach, j.c. Bach<br />

<strong>Music</strong> for wedd<strong>in</strong>gs <strong>and</strong> other festivities<br />

Clematis<br />

o.l.v. Leonardo García Alarcón<br />

riCerCAr riC 323 / €€<br />

Twaalf m<strong>in</strong>uten Bach zoals je ze zelden hoort: guitig, koddig, frivool, stout, een<br />

en al kw<strong>in</strong>kslag, zowel tekstueel als muzikaal. Het Quodlibet (BWV 524) is wat<br />

je noemt ‘muzikale onz<strong>in</strong>’. Maar zelfs bij zoiets verloochent Johann Sebastian<br />

Bach zich niet. Er wordt gelachen en geproost, gegiecheld en gedanst en als<br />

aan het e<strong>in</strong>d de uitgelatenheid een hoogtepunt kent en het gezelschap een fuga<br />

aanheft, hoor je <strong>in</strong>eens het slot van de Goldbergvariaties. Bach als moppentapper.<br />

Het huishouden van Jan Steen op het omslag past goed bij al die gekkigheid.<br />

Het ensemble Clematis zocht er drie <strong>and</strong>ere werken bij die iets met het<br />

huwelijk hebben uit te staan. Die zijn ernstiger, met veel brave christelijkheid,<br />

al kent de cantate Me<strong>in</strong>e Freund<strong>in</strong>, du bist schön van Johann Christoph Bach<br />

(neef van) opmerkelijke z<strong>in</strong>netjes als ‘Wende de<strong>in</strong>e Augen von mir, denn sie<br />

machen mich brünstig’. Zondebesef w<strong>in</strong>t het hier van lust, want de stemm<strong>in</strong>g<br />

van de muziek is van een <strong>in</strong>tense triestigheid. Veel zonniger is Georg Böhms<br />

vierstemmige cantate<br />

Me<strong>in</strong> Freund ist me<strong>in</strong>,<br />

een uitgelaten reeks Bach als moppentapper<br />

coupletten met als<br />

hoekdelen twee polyfone<br />

stukken waar<strong>in</strong> de vocale solisten tot een werkelijk fluwelen samenzang<br />

komen. Clematis is zonder twijfel van Europees topniveau en deze tot <strong>in</strong> de<br />

puntjes verzorgde cd is daar een fraaie afspiegel<strong>in</strong>g van.<br />

jos van der z<strong>and</strong>en<br />

barok<br />

antonio vivaldi<br />

Oboe Sonatas<br />

Paolo Pollastri, Ensemble J.M. Anciuti<br />

BriLLiANt CLASSiCS 94417 / €<br />

Dat Antonio Vivaldi heel veel vioolconcerten schreef weten we al een fl<strong>in</strong>k aantal<br />

decennia. Dat hij bijzonder spectaculaire opera’s op zijn naam heeft staan,<br />

weten we wat korter. Maar zijn kamermuziek blijft tot nu toe wat onderbelicht.<br />

In de diverse functies die Vivaldi uitoefende heeft hij gedurende zijn hele carrière<br />

ook kamermuziek gecomponeerd, en lang niet altijd met een hoofdrol<br />

voor de viool. Hij schreef concerti da camera voor strijkers en blazers en sonates<br />

met basso cont<strong>in</strong>uo, niet alleen voor viool maar ook voor traverso en cello.<br />

Deze muziek is veel m<strong>in</strong>der exuberant dan we van Vivaldi gewend zijn en dat<br />

is mogelijk de oorzaak van de onbekendheid ervan. Op deze cd horen we een<br />

aantal sonates voor hobo en basso cont<strong>in</strong>uo die maar zelden kl<strong>in</strong>ken. Vivaldi<br />

componeerde een behoorlijk<br />

aantal hoboconcerten<br />

en hield van Vivaldi’s <strong>in</strong>troverte kant<br />

het <strong>in</strong>strument. De<br />

sonates worden hier<br />

gespeeld door barokhoboïst Paolo Pollastri en zijn ensemble, en krijgen mooie<br />

uitvoer<strong>in</strong>gen. Pollastri heeft een fraaie toon en zijn cont<strong>in</strong>uospelers voegen<br />

zich naadloos naar zijn wensen. Dit is nu eens een heel <strong>and</strong>ere Vivaldi, veel<br />

m<strong>in</strong>der stormachtig dan <strong>in</strong> zijn opera’s en m<strong>in</strong>der virtuoos dan <strong>in</strong> zijn vioolconcerten.<br />

Maar ook deze wat <strong>in</strong>trovertere en misschien op het eerste gehoor<br />

niet zo herkenbare kant van de componist mag gehoord worden.<br />

marcel Bijlo<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

barok<br />

johann christoph<br />

pepusch<br />

Concertos <strong>and</strong> Overtures for London<br />

Harmonious Society of Tickle-Fiddle<br />

Gentlemen<br />

rAMée rAM 1109 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Johann Christoph Pepusch geniet enige bekendheid bij blokfluitisten. Maar<br />

hij is vooral de muziekgeschiedenis <strong>in</strong>gegaan als de arrangeur die John Gaye<br />

hielp bij het maken van The Beggar’s Opera, het spektakel van straatliedjes dat<br />

<strong>in</strong> Londen <strong>in</strong>sloeg als een bom nadat men daar uitgekeken was op Händels<br />

Italiaanse opera’s. Händel was dus niet de enige Duitse componist <strong>in</strong> Londen.<br />

Op deze cd horen we een aantal suites<br />

en concerten die Pepusch <strong>in</strong> Londen<br />

Pakkende muziek<br />

van Pepusch<br />

schreef, volgens de beste Duitse gewoonte.<br />

Ieder stuk is net iets <strong>and</strong>ers<br />

georkestreerd en er zijn soli voor<br />

trompet, viool en hobo. Pepusch wist<br />

hoe je pakkende, speelbare en dus verkoopbare muziek moest schrijven – zijn<br />

bedje <strong>in</strong> het muziekm<strong>in</strong>nende Londen was gespreid. Het succes van The Beggar’s<br />

Opera heeft hem natuurlijk ook geen w<strong>in</strong>deieren gelegd. Het prima spelende<br />

ensemble op deze cd ontleent zijn curieuze naam aan de beschrijv<strong>in</strong>g die<br />

een dichtende tijdgenoot van Pepusch ooit gaf van een muziekgezelschap dat<br />

hij hoorde: a harmonious society of tickle-fiddle gentlemen. Dan heb je geen<br />

reclamebureau meer nodig! Het label Ramée is de plek waar je moet zijn voor<br />

dit soort barokcuriosa; men heeft op dit gebied <strong>in</strong>middels een <strong>in</strong>drukwekkende<br />

catalogus vol onbekende componisten opgebouwd. Een mooie cd, met<br />

muziek die u zeer waarschijnlijk nog nooit heeft gehoord.<br />

marcel Bijlo<br />

barok<br />

leonardo v<strong>in</strong>ci<br />

Fileno: soprano cantatas<br />

Emanuela Galli, Francesca Cass<strong>in</strong>ari,<br />

Stile Galante o.l.v. Stefano Aresi<br />

pAN CLASSiCS pC 10266 / €€<br />

E<strong>in</strong>d jaren negentig werd de barokwereld verrijkt met een bonte stoet Napolitaanse<br />

musici die, met de kennis van de historische uitvoer<strong>in</strong>gspraktijk die ze<br />

niet zelden <strong>in</strong> Nederl<strong>and</strong> hadden opgedaan, de eigen Napolitaanse muzikale<br />

schatten g<strong>in</strong>gen ontdekken. Tot dan toe was er nog nauwelijks a<strong>and</strong>acht besteed<br />

aan de toch omvangrijke Napolitaanse output tijdens de barok. Napels<br />

kende e<strong>in</strong>d vorige eeuw maar liefst vier conservatoria, en Napolitaanse ensembles<br />

veroverden de harten<br />

Muzikale verrass<strong>in</strong>gen<br />

uit Napels<br />

van muziekliefhebbers <strong>in</strong><br />

razend tempo. Inmiddels<br />

zijn we vijftien jaar verder<br />

en komen er uit Napels nog<br />

steeds nieuwe muzikale verrass<strong>in</strong>gen. <strong>On</strong>der de vele herontdekte componisten<br />

is Leonardo V<strong>in</strong>ci een van de orig<strong>in</strong>eelste en productiefste; er zijn onderh<strong>and</strong><br />

aardig wat cd’s aan hem gewijd. Sopraan Emanuela Galli, vanaf het beg<strong>in</strong><br />

betrokken bij de Napolitaanse revival, z<strong>in</strong>gt op haar nieuwste cd, Fileno, enkele<br />

prachtige cantates van V<strong>in</strong>ci. Muzikaal schuren en schrijnen, dat kunnen ze <strong>in</strong><br />

Napels als nergens <strong>and</strong>ers. De tranen mogen, nee, moeten rijkelijk vloeien als<br />

het gaat om de onbeantwoorde liefde. Galli stelt vocaal wederom niet teleur en<br />

haar begeleiders geven haar fraai tegenspel. Napels is de stad van muzikale uitersten;<br />

V<strong>in</strong>ci schreef ook zeer humoristische werken op teksten <strong>in</strong>Napolitaans<br />

dialect. Deze mooi opgenomen en gepresenteerde cd is echt een aanw<strong>in</strong>st.<br />

marcel Bijlo<br />

augustus 2012 37


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

barok<br />

antonio vivaldi<br />

New Discoveries II<br />

Ann Hallenberg, Anton Steck, Alexis<br />

Kossenko, Modo Antiquo<br />

o.l.v. Federico Maria Sardelli<br />

NAïve op30534 / €€<br />

Je zou denken dat van de componist van de immens populaire en onverwoestbare<br />

Vier jaargetijden elke noot wel is uitgebracht. Gelukkig niet, want<br />

een van de charmes van de Vivaldi Edition die Naïve <strong>in</strong> 2000 startte, is dat<br />

er regelmatig werken van de ‘rode priester’ worden opgenomen die s<strong>in</strong>ds de<br />

achttiende eeuw niet meer hebben geklonken. In 2009 bracht het Franse label<br />

een cd met nieuwe ontdekk<strong>in</strong>gen uit, nu volgt de tweede al, dus kunt u<br />

nagaan wat er allemaal is opgedoken <strong>in</strong> archieven tot <strong>in</strong> Amerika aan toe. Een<br />

van de drijvende krachten achter deze muzikale goudkoorts is de musicoloog<br />

Federico Maria Sardelli, die de wetenschappelijke taak vervult om de almaar<br />

groeiende Vivaldi-catalogus bij te houden. Gelukkig is hij ook dirigent van het<br />

Italiaanse barokensemble<br />

Modo Antiquo, dat ons<br />

met loepzuivere precisie<br />

en smaakvolle artistieke<br />

passie trakteert op het <strong>in</strong><br />

2010 ontdekte dwarsfluit-<br />

concert Il Gran Mogul, hier opgenomen met de fluweelgetoonde fluitist Alexis<br />

Kossenko. De soms wat hoekig spelende violist Anton Steck tekent voor de<br />

zeer virtuoze solopartij <strong>in</strong> een vioolconcert <strong>in</strong> A, en de fenomenale mezzo Ann<br />

Hallenberg schittert <strong>in</strong> enkele verloren gewa<strong>and</strong>e opera-aria’s. En als we Sardelli<br />

mogen geloven, gaat deel III er ook wel komen.<br />

arjan van dijk<br />

barok<br />

he<strong>in</strong>rich schütz<br />

Psalmen Davids<br />

La Chapelle Rhénane<br />

o.l.v. Benoît Haller<br />

k617 237 / €€<br />

Vanwege zijn muzikale zang werd de jonge He<strong>in</strong>rich Schütz uitgenodigd zich<br />

aan het hof van l<strong>and</strong>graaf Maurits van Hessen-Kassel verder <strong>in</strong> de muziek te<br />

bekwamen. Schütz zag zichzelf meer als jurist, maar na twee jaar rechtenstudie<br />

was zijn weldoener zo wijs hem naar kapelmeester Giovanni Gabrieli<br />

van de San Marco <strong>in</strong> Venetië te sturen. In deze basiliek klonk veel meerkorige<br />

muziek, waarbij twee of meer vocale of <strong>in</strong>strumentale koren los van elkaar<br />

werden opgesteld. Wat Schütz vooral leerde was de meerkorige klankweelde te<br />

structureren op basis van beelden <strong>in</strong> de zangtekst. In 1619 – Schütz was <strong>in</strong>middels<br />

aangesteld als kapelmeester <strong>in</strong> Dresden – toonde hij <strong>in</strong> zijn eerste boek met<br />

Psalmen Davids onbetwistbaar meesterschap. Het gevaar bij de verklank<strong>in</strong>g<br />

van deze muziek is dat de uitvoeren-<br />

den klem komen te zitten <strong>in</strong> opeenvolgende<br />

geluidsblokken. Zo niet La<br />

Chapelle Rhénane uit Straatsburg,<br />

dat onder leid<strong>in</strong>g van oprichter Benoît<br />

Haller met ideale cont<strong>in</strong>uïteit <strong>in</strong> het<br />

38<br />

augustus 2012<br />

Nieuwe ontdekk<strong>in</strong>gen<br />

van Vivaldi<br />

Glasheldere<br />

Schütz<br />

tempo, een rijkgeschakeerde <strong>in</strong>strumentatie en prachtige, goed verstaanbare<br />

zangers de vele emotionele contrasten <strong>in</strong> Schütz’ meerkorige psalmzett<strong>in</strong>gen<br />

glashelder laat kl<strong>in</strong>ken. Het gebruik van slagwerk is misschien wat over de top,<br />

hoewel niet onaangenaam. En jammer dat we niet meteen alle 26 psalmen te<br />

horen krijgen, maar verder krijgt u uw Schütz zelden zo.<br />

arjan van dijk<br />

barok<br />

georg philipp telemann<br />

Complete Viol<strong>in</strong> Concertos, Vol. 4<br />

L’Orfeo Barockorchester,<br />

o.l.v. Elizabeth Wallfisch (viool)<br />

Cpo 777 242-2 / €€<br />

Misschien is de titel van deze cd wat misleidend. Kunnen we hier wel van vioolconcerten<br />

spreken? ‘Concert en ouverture’ (op z’n Frans) noemen musicologen<br />

deze vondst van het experimentele genie Georg Philipp Telemann<br />

tegenwoordig. Het gaat hier niet om concerten <strong>in</strong> de klassiek-barokke vorm,<br />

met twee snelle delen en een langzaam deel midden<strong>in</strong>, maar om composities<br />

<strong>in</strong> een vorm tussen de Franse ouverture – met haar dansen –, en het soloconcert<br />

<strong>in</strong> de Italiaanse<br />

stijl. In de dansdelen neemt<br />

Telemanns muziek<br />

bereikt het hart<br />

de solist de rol van aanvoerder<br />

op zich, terwijl <strong>in</strong> de<br />

<strong>and</strong>ere met het ensemble<br />

wordt geconcerteerd. Dat<br />

violiste Elizabeth Wallfisch<br />

deze stukken <strong>in</strong> het vierde volume van haar serie Telemann-vioolconcerten<br />

opneemt, is volkomen terecht, juist omdat ze zo bijzonder zijn. De dubbelrol<br />

van aanvoerder en solist ligt de uitstekend spelende Wallfisch goed. Ze laat het<br />

L’Orfeo Barockorchester gracieus kl<strong>in</strong>ken en spelen vol afwissel<strong>in</strong>g, zonder<br />

de contrasten aan te dikken: de lyriek staat voorop. Telemann wilde muziek<br />

componeren die het gevoel aan zou spreken, en – uite<strong>in</strong>delijk – het hart zou<br />

raken. Met Wallfisch en haar em<strong>in</strong>ente ensemble als executeurs wordt het hart<br />

zonder omwegen bereikt.<br />

merlijn kerkhof<br />

barok<br />

christoph graupner<br />

Chalumeaux – Concerto, Ouvertures &<br />

Sonatas<br />

Ars Antiqua Austria<br />

o.l.v. Gunar Letzbor<br />

ChALLeNGe CLASSiCS CC72539 / €€<br />

Het laatste werk op deze cd was een perfecte b<strong>in</strong>nenkomer geweest: een feestelijke<br />

comb<strong>in</strong>atie van slagwerk, hoorns, fagotten en chalumeaux. Dartel en opw<strong>in</strong>dend,<br />

met klankkleuren die we uit de barok nog niet kenden. Wat was precies<br />

een chalumeau? Een houten blaas<strong>in</strong>strument met een eigenaardig sonore,<br />

wat melancholieke klank. De lage registers doen aan de saxofoon denken, de<br />

hogere aan de klar<strong>in</strong>et. Als je<br />

deze muziek van Christoph<br />

De vergeten kleur<strong>in</strong>g<br />

van de chalumeau<br />

Graupner hoort, tijdgenoot<br />

van Bach, betreur je het dat<br />

het d<strong>in</strong>g medio de achttiende<br />

eeuw van het toneel verdween.<br />

Uiterst levendige en prikkelende muziek: alle lof voor Ars Antiqua Austria om<br />

ons met deze vergeten kleur<strong>in</strong>g kennis te laten maken en onbekend repertoire<br />

af te stoffen. Het Concert voor twee chalumeaux en orkest is een kle<strong>in</strong> juweel.<br />

Fris en met veel elan uitgevoerd, maar vooral ook weergaloos mooi opgenomen.<br />

De technici hebben daar <strong>in</strong> Stift Florian <strong>in</strong> L<strong>in</strong>z hooggekwalificeerd<br />

werk afgeleverd. In de wonderschone akoestiek zijn de <strong>in</strong>strumentale lijnen<br />

perfect te volgen, waardoor je een goed beeld krijgt van wat er met die chalumeau<br />

allemaal mogelijk was. Ars Antiqua Austria is beperkt van omvang,<br />

eerder een kamermuziekgroep dan een orkest. Met zo’n zelfde ensemble werd<br />

deze muziek destijds aan Europese hoven uitgevoerd.<br />

jos van der z<strong>and</strong>en


arok<br />

johann seBastian Bach<br />

Bach Drama<br />

Choeur de Chambre de Namur, Les<br />

Agrémens en solisten<br />

o.l.v. Leonardo García Alarcón<br />

AMBroNAy AMy 031 (2 CD’S eN 1 DvD) / €€<br />

Er wordt vaak verzucht dat Bach nooit opera’s heeft gecomponeerd. Toegegeven,<br />

formeel heeft de Thomascantor uit Leipzig nooit voor het muziektheater<br />

geschreven; toch ligt het allemaal iets genuanceerder. Een deel van zijn wereldlijke<br />

cantates noemde hij nadrukkelijk ‘dramma per musica’, waarmee <strong>in</strong><br />

de zeventiende en achttiende eeuw ook de serieuze opera werd bedoeld. En ja,<br />

deze werken zijn <strong>in</strong>derdaad kle<strong>in</strong>e opera’s, met een rolverdel<strong>in</strong>g, een verhaallijn<br />

en een plot, gebaseerd op mythologische thema’s. Zo heeft Bach <strong>in</strong>direct<br />

toch <strong>in</strong> dit genre gecomponeerd. De Argentijnse dirigent Leonardo García<br />

Alarcón legde samen met het kamerkoor uit Namen en het Belgische ensemble<br />

Les Agrémens drie van deze m<strong>in</strong>iatuurmuziekdrama’s vast op cd en dvd.<br />

Prachtig hoe hij het vertrouwde<br />

Bachidioom met zijn vele reto-<br />

rische affecten een theatrale uitstral<strong>in</strong>g<br />

weet te geven. Het meest<br />

geslaagd is BWV 201, h<strong>and</strong>elend<br />

over de zangwedstrijd tussen<br />

Phoebus en Pan. Mooi hoe hij<br />

lyriek en drama evenwichtig afwisselt en de spann<strong>in</strong>gsboog tot het e<strong>in</strong>de weet<br />

vast te houden. Het werk zou zonder problemen de bühne op kunnen. Een<br />

extra pluim verdient tenor Fabio Trümpy die hier niet alleen de mooiste aria<br />

mag z<strong>in</strong>gen, maar hem ook nog eens het mooiste z<strong>in</strong>gt.<br />

frans jansen<br />

barok<br />

josé de neBra<br />

Sacred Cantatas<br />

María Espada, Al Ayre Espagnol<br />

o.l.v. Eduardo López Banzo<br />

ChALLeNGe CLASSiCS CC72509 / €€<br />

Menig liefhebber van barokmuziek betreurt het dat Pergolesi, vooral geroemd<br />

om zijn Stabat Mater, reeds met zesentw<strong>in</strong>tig jaar stierf en daardoor <strong>in</strong> omvang<br />

geen imposant oeuvre na-<br />

liet. Pergolesi’s Spaanse<br />

tijdgenoot José de Nebra,<br />

werkzaam als organist<br />

aan de La Seokathedraal<br />

<strong>in</strong> Zaragoza, was een lan-<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

Bachidioom met<br />

theatrale uitstral<strong>in</strong>g<br />

Nebra raakt bij vlagen<br />

het genie van Mozart<br />

ger leven gegund. Hij liet ruim 170 composities na, waaronder opera’s, veel<br />

kerkmuziek en solocantates. Het goede nieuws is dat Nebra moeiteloos uit de<br />

schaduw van Pergolesi treedt en bij vlagen zelfs het genie van Mozart raakt.<br />

De euforie van uw recensent werd overigens <strong>in</strong> hoge mate veroorzaakt door<br />

de meer dan fabuleuze zang van María Espada die, kort samengevat, z<strong>in</strong>gt<br />

als een jonge Emma Kirkby met onweerstaanbaar mediterrane overdrive. Zij<br />

excelleert <strong>in</strong> vier solocantates van Nebra, die de artistiek leider van het barokensemble<br />

Al Ayre Espagnol tegenkwam <strong>in</strong> het archief van de kathedraal van<br />

Guatemala-Stad. De zangteksten zijn sterk piëtistisch, terwijl de zett<strong>in</strong>gen van<br />

Nebra eerder doen vermoeden dat menig hoog oplopend liefdesspel wordt genoten.<br />

Nebra, Espada en Al Ayre Espagnol: een drie-eenheid om van te watert<strong>and</strong>en,<br />

smetteloos vastgelegd door het Nederl<strong>and</strong>se Northstar Record<strong>in</strong>gs.<br />

Let maar op: voorlopig draait u even geen <strong>and</strong>ere cd meer.<br />

arjan van dijk<br />

barok<br />

georg philipp telemann<br />

Quixotte & La Changeante<br />

Europa Galante<br />

o.l.v. Fabio Biondi<br />

AGoGique AAG005 / €€<br />

cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

Georg Philipp Telemann schreef honderden suites voor orkest <strong>in</strong> de meest<br />

uiteenlopende bezett<strong>in</strong>gen. Sommige van die suites hebben een naam en een<br />

verhaal. De suite Burlesque de Quixotte is daar een van de mooiste voorbeelden<br />

van. We horen de ridder vechten tegen de w<strong>in</strong>dmolens en galopperen op zijn<br />

paard, we horen hem zuchten van verlangen naar zijn pr<strong>in</strong>ses Dulc<strong>in</strong>ea, en hoe<br />

hij tenslotte het moede hoofd <strong>in</strong> de schoot legt. De <strong>and</strong>ere suite op deze cd, La<br />

Changeante, is ook opmerkelijk omdat Telemann per deel van stijl en toonsoort<br />

wisselt. Deze suites voor strijkers vragen om het nodige aan muzikaal effect en<br />

dat is Fabio Biondi natuurlijk<br />

wel toevertrouwd. Al s<strong>in</strong>ds<br />

Suites met een verhaal<br />

van Telemann<br />

1989 behoort Europa Galante<br />

tot de beste barokstrijkjes.<br />

Of het ensemble nu opera<br />

begeleidt of <strong>in</strong>strumentale<br />

muziek ten beste <strong>geeft</strong>, altijd zijn de uitvoer<strong>in</strong>gen even voortvarend en van<br />

een grote muzikaliteit. Naast de twee suites nam Biondi op deze cd ook drie<br />

concerten op met viool en altviool <strong>in</strong> de hoofdrol. Dit zijn geen virtuoze hoogst<strong>and</strong>jes<br />

zoals we die van Vivaldi kennen – Telemann moest niets hebben van<br />

dat soort aanstellerij – maar werken waar<strong>in</strong> solist en ensemble gelijkwaardig<br />

zijn. Deze concerten krijgen ook precies de juiste benader<strong>in</strong>g, Biondi gaat niet<br />

virtuoos doen waar dat niet moet. Dit is kortom een heel leuke Telemann-cd.<br />

marcel Bijlo<br />

opera<br />

richard strauss<br />

Elektra<br />

Jeanne-Michèle Charbonnet, Angela<br />

Denoke e.a., London Symphony Chorus,<br />

Choir of Eltham College, London Symphony<br />

Orchestra o.l.v. Valery Gergiev<br />

LSo0701 (2 SACD’S) / €<br />

Als een katachtige die blaast en kermt en op onverwachte momenten agressief de<br />

klauwen uitslaat en dan weer dreigend rondsluipt door het duister, zo kl<strong>in</strong>kt het<br />

orkesta<strong>and</strong>eel <strong>in</strong> Richard Strauss’ opera Elektra <strong>in</strong> de h<strong>and</strong>en van Valery Gergiev.<br />

Hij creëert een wereld waar<strong>in</strong> pijn en verdriet bijna elke klank doordr<strong>in</strong>gen<br />

en waar<strong>in</strong> ook plaats is voor smachtende lyriek. Zelfs een rust wordt bij Gergiev<br />

tot spannende muziek, hetgeen waarschijnlijk de reden is dat de overgang van<br />

cd 1 naar cd 2 niet tijdens een van die rustmomenten plaatsv<strong>in</strong>dt, maar gewoon<br />

met een fade-out ergens midden <strong>in</strong> een scène. In die striemende klankwereld<br />

houdt de Atridenfamilie zich dapper sta<strong>and</strong>e. Vooral Dame Felicity Palmer, als<br />

de door angsten getormenteerde moeder Klytaemnestra, zet met haar strakke,<br />

snijdende toon de nachtmerries rechtstreeks op het netvlies van de luisteraar.<br />

Jeanne-Michèle Charbonnet imponeert met haar totale overgave aan de rol<br />

van Elektra, ook al reikt<br />

Elektra vol pijn, verdriet<br />

en smachtende lyriek<br />

haar wat stugge stem<br />

met enige moeite naar<br />

de hoogste noten. Zus<br />

Chrysothemis en broer<br />

Orestes worden met<br />

meer beheers<strong>in</strong>g, maar niet zonder toewijd<strong>in</strong>g gezongen door Angela Denoke<br />

en Matthias Goerne. Gergiev jaagt zijn <strong>in</strong>strumentalisten en zijn zangers <strong>in</strong> deze<br />

liveopname overigens door een volledig ongecoupeerde versie van de opera.<br />

he<strong>in</strong> van eekert<br />

augustus 2012 39


cd-<br />

Besprek<strong>in</strong>gen<br />

opera<br />

richard wagner<br />

Lohengr<strong>in</strong><br />

Klaus Florian Vogt, Annette Dasch,<br />

Günther Groissböck e.a., Rundfunkchor<br />

Berl<strong>in</strong>, Rundfunk-S<strong>in</strong>fonieorchester<br />

Berl<strong>in</strong> o.l.v. Marek Janowski<br />

peNtAtoNeCLASSiCS ptC 5186403 (3 SACD’S) / €€€<br />

Marek Janowski is <strong>in</strong> zijn grote Wagnerproject <strong>in</strong>middels bij nummer vier bel<strong>and</strong>,<br />

maar na zijn werkelijk fantastische Parsifal valt het resultaat mij een beetje<br />

tegen. Ik ben geen fan van Annette Dasch. Haar stem v<strong>in</strong>d ik gewoontjes,<br />

maar wellicht past dat bij het karakter van Elsa? Susanne Resmark is een fatsoenlijke<br />

Ortrud. Grote stem met een mooi donker timbre, maar haar ruime<br />

vibrato is soms h<strong>in</strong>derlijk. De rest van de zangers is zonder meer prachtig, maar<br />

er is één probleem: ze mengen niet. Klaus Florian Vogts geluid is zeer blank.<br />

Ik houd van zijn ietwat zoetig timbre en zijn lyrische benader<strong>in</strong>g van Wagner.<br />

Maar hij kan niet op tegen de diepe laagte van Günther Groissböck en het<br />

werkelijk fenomenale volume van Gerd Grochowski (wat een zanger!), en <strong>in</strong><br />

ensembles valt hij gewoon weg. Janowski dirigeert zeer voorzichtig, voor mij<br />

té, waardoor de ou-<br />

verture het meeste<br />

weg heeft van een uitgerekte<br />

brij. Gelukkig<br />

herstelt hij zich gauw<br />

en <strong>in</strong> de tweede akte<br />

maakt hij de dreig<strong>in</strong>g goed voelbaar. In de Bruiloftsmars laat hij de noten mooi<br />

<strong>in</strong> elkaar vloeien en maakt hij mij gelukkig met zijn keuze van tempi en het<br />

beteugelen van het orkest. Toch kan ik niet aan de <strong>in</strong>druk ontkomen dat hij<br />

zich verliest <strong>in</strong> details.<br />

Basia jaworski<br />

jazz<br />

franz von chossy<br />

When the World Comes Home<br />

Franz von Chossy Qu<strong>in</strong>tet<br />

jAZZSiCk reCorDS 5054 jS / €€<br />

40 augustus 2012<br />

Marek Janowski vervolgt<br />

zijn Wagnerproject<br />

Verwacht van dit jazzgezelschap geen virtuoze, lang uitgesponnen solo’s. Het<br />

Franz von Chossy Qu<strong>in</strong>tet is immers geen conglomeraat van vijf solisten, maar<br />

een ensemble. De musici spelen samen <strong>in</strong> negen uitgedokterde composities,<br />

die naast jazz de <strong>in</strong>vloeden van Philip Glass en Balkanmuziek verraden. Maar<br />

de klanken van dit kw<strong>in</strong>tet, dat bestaat uit piano (bespeeld door de Duits-<br />

Nederl<strong>and</strong>se naamgever en componist Franz von Chossy), klar<strong>in</strong>et, cello,<br />

viool (de Nederl<strong>and</strong>er Jeffrey Bru<strong>in</strong>sma) en drums, doen soms ook aan filmmuziek<br />

denken. Het blijkt lastig om er een labeltje op te plakken, maar wat<br />

we horen op deze plaat is eigenlijk jazz-light: de muziek ligt gewoon net iets<br />

te makkelijk <strong>in</strong> het gehoor. Nergens schuurt het, nooit veroordelen de nummers<br />

je tot het puntje van je<br />

stoel. Daartegenover staat<br />

dat die stoel aan de kant kan<br />

worden geschoven <strong>in</strong> de balkanachtige<br />

passages, want<br />

dan, <strong>in</strong> opzwepend ritmisch<br />

samenspel, is het kw<strong>in</strong>tet op<br />

zijn best. Het rijke klar<strong>in</strong>et-<br />

Franz von Chossy<br />

Qu<strong>in</strong>tet: jazz-light<br />

geluid van Alex Simu is daar<strong>in</strong> van groot belang. Jammer alleen van die vervelende<br />

rockdrums. Met rake, maar vaak ook onnodig harde klappen dendert de<br />

drummer soms als een olifant door de porsele<strong>in</strong>kast.<br />

merlijn kerkhof<br />

opera dvd<br />

leoš janácek<br />

Vec Makropulos<br />

Angela Denoke, Raymond Very, Peter Hoare,<br />

Jurgita Adamonyté, Johan Reuter e.a., Wiener<br />

Philharmoniker o.l.v. Esa-Pekka Salonen;<br />

regie: Christoph Marthaler<br />

C MAjor 709508 / €€€€<br />

Het eeuwige leven, willen we dat stiekem niet allemaal? Zeker als je daarbij jong,<br />

mooi en gezond blijft? Emilia Marty brengt opschudd<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het leven van iedereen,<br />

maar zelf blijft ze er kalm onder. Ooit heeft ze liefgehad, maar ook dat is al<br />

meer dan honderd jaar geleden. Misschien brengt de dood toch de verloss<strong>in</strong>g?<br />

Vec Makropulos is een bijzondere opera, die je veel stof levert om over (na) te<br />

denken. Gefundenes Fressen voor een regisseur, zeker ook omdat het libretto<br />

(van Janácek zelf, naar een verhaal van Karel Capek) werkelijk geniaal is en<br />

door de componist voorzien is van even geniale muziek. Maar als je Christoph<br />

Marthaler heet<br />

dan wil je het liefst<br />

Christoph Marthaler drukt<br />

eigen stempel op Janácek<br />

een eigen stempel<br />

op een productie<br />

drukken – en dat<br />

doet hij ook. De<br />

opera beg<strong>in</strong>t met<br />

een stomme dialoog die je middels ondertitels kunt volgen. Nee, dat staat niet<br />

<strong>in</strong> het libretto, en het heeft mij ook een paar uur gekost om erachter te komen dat<br />

het niet aan de dvd lag. Er wordt ontegenzeggelijk goed tot zeer goed gezongen.<br />

Johan Reuter is een fantastische Prus en Raymond Very een zeer a<strong>and</strong>oenlijke<br />

Gregor. Angela Denoke is een rasartieste, en al v<strong>in</strong>d ik haar stem niet echt mooi,<br />

zij is <strong>in</strong> haar rol meer dan overtuigend.<br />

Basia jaworski<br />

advertentie<br />

www.quadrevisie.nl<br />

Tel. 0161 432 451<br />

KvK Breda 20064173


Column<br />

Hans Heg<br />

Valt er nog iets te ontdekken bij Beethoven?<br />

Wie kent zijn hele, omvangrijke en diverse oeuvre?<br />

En wie kent al die werken <strong>in</strong> de <strong>in</strong>trigerende<br />

maar wat duistere categorie WoO – Werke<br />

ohne Opuszahl? Toch valt er soms wel degelijk<br />

nog het een en <strong>and</strong>er te ontdekken <strong>in</strong> de<br />

sector met een echt opusnummer. Naxos en<br />

Harmonia Mundi kwamen onlangs met een<br />

paar titels die bij mij <strong>in</strong> ieder geval belletjes<br />

deden r<strong>in</strong>kelen. Om verschillende redenen.<br />

Zijn opus 136 blijkt een nagenoeg vergeten<br />

cantate. Beethoven componeerde dit werk <strong>in</strong><br />

opdracht van de stad Wenen, die ook cultureel<br />

goede sier wilde maken tijdens een Europese<br />

top die daar plaatsvond na de val en de verbann<strong>in</strong>g<br />

van Napoleon <strong>in</strong> het voorjaar van 1814.<br />

Dit Wiener Kongress speelde zich af tussen 18<br />

september 1814 en 9 juni 1815. Beethoven<br />

moest op korte termijn zijn cantate met de<br />

veelzeggende titel Der glorreiche Augenblick opleveren,<br />

zodat de première (na een paar annuler<strong>in</strong>gen)<br />

uite<strong>in</strong>delijk al e<strong>in</strong>d november 1814<br />

<strong>in</strong> de Redoutensaal kon plaatsv<strong>in</strong>den.<br />

Het is een typisch gelegenheidswerk met jubelende<br />

teksten die dicht <strong>in</strong> de buurt komen van<br />

h<strong>and</strong>ige rijmelarij. Het open<strong>in</strong>gskoor beg<strong>in</strong>t<br />

stevig met het jubelende couplet: “Europa<br />

steht! Und die Zeiten, die ewig schreiten, der<br />

Völker Chor, und die alten Jahrhundert, sie<br />

schauen verwundert empor!” Verantwoordelijk<br />

voor dit bizarre proza was een zekere Aloys<br />

Weissenbach, die later werd gecorrigeerd door<br />

een <strong>and</strong>ere onbekende grootheid: Joseph Karl<br />

Bernard. Ook geen Goethe of Schiller.<br />

<strong>On</strong>danks het gegeven dat de centrale figuren<br />

<strong>in</strong> deze merkwaardige, bijna veertig m<strong>in</strong>uten<br />

durende cantate namen hebben als Vienna,<br />

Seher<strong>in</strong> (profetes), Genius en Führer des Volkes<br />

heeft Beethoven er toch iets van weten te<br />

maken. Der glorreiche Augenblick is weliswaar<br />

geen meesterwerk, maar de h<strong>and</strong> van de mees-<br />

www.klassiekezaken.nl<br />

foto: Peter arno Broer<br />

‘GlORieUze’<br />

BeeTHOVen<br />

ter is soms duidelijk te herkennen <strong>in</strong> passages<br />

die verwijzen naar de opera Fidelio en de Negende<br />

symfonie. Alleen daarom al is het z<strong>in</strong>nig<br />

dat de (mij onbekende) dirigent van dit project<br />

deze cantate voor vocale solisten, koor en orkest<br />

heeft gekoppeld aan de Koorfantasie. Daar<strong>in</strong><br />

worden behalve een pianosolist immers ook<br />

enige vocalisten samengebracht met een koor<br />

en een orkest.<br />

Ja, en dan Beethovens opus 130 uit 1823: valt<br />

daar echt nog iets nieuws te ontdekken? De<br />

kenners van de veelgespeelde en al zo vaak op-<br />

ijzersterke<br />

beethoven-<br />

<strong>in</strong>terpretatie van<br />

<strong>and</strong>reas staier<br />

genomen Diabellivariaties zullen verbaasd zijn<br />

over de <strong>in</strong>trigerende nieuwe opname van Andreas<br />

Staier. Hij bespeelt een fraaie, schitterend<br />

geregistreerde kopie van een Conrad Grafvleugel.<br />

Doet dit de Beethovenhelden van weleer,<br />

bijvoorbeeld Svjatoslav Richter of Alfred<br />

Brendel, vergeten? Wat mij betreft wel. Het is<br />

een genot om Staiers fortepiano zo heerlijk te<br />

horen gonzen. Alle registers worden effectief<br />

en smaakvol <strong>in</strong>gezet. De dempers die een omfloerst<br />

geluid veroorzaken maar ook de ‘exotische’<br />

pedalen die een fagot of zelfs daverend<br />

oorlogstuig kunnen suggereren.<br />

Ook op een <strong>and</strong>ere manier trekt Staiers ijzersterke<br />

<strong>in</strong>terpretatie (een regelrechte prijsw<strong>in</strong>naar!)<br />

de a<strong>and</strong>acht. Voorafga<strong>and</strong> aan de 33<br />

variaties die Beethoven maakte op het thema,<br />

een simpel walsje van Anton Diabelli, komen<br />

ook een paar <strong>and</strong>ere componisten aan bod die<br />

door de Weense componist en uitgever werden<br />

benaderd. In totaal waren het er vijftig. Alleen<br />

Beethoven raakte zo bezeten van dit project dat<br />

hij er een gr<strong>and</strong>ioos, alles en iedereen overtreffend<br />

epos van wist te maken.<br />

De tien <strong>and</strong>ere deelnemers die Staier, als<br />

een soort voorspel, voor zijn cd selecteerde<br />

leverden aanzienlijk bescheidener bijdragen<br />

<strong>in</strong> bij Diabelli. Hoewel er voor die tijd grote<br />

namen bijzitten als Czerny, Hummel en<br />

Kalkbrenner. Zelfs de jonge Liszt was erbij,<br />

evenals de zoon van Mozart (Franz Xaver)<br />

en Schubert. Staier voegt als tussenspel,<br />

voordat de Beethovenreeks beg<strong>in</strong>t, een Introduction<br />

van eigen h<strong>and</strong> toe. Misschien<br />

wel de meest <strong>in</strong>teressante bijdrage. Een<br />

briljant en virtuoos stuk <strong>in</strong>-de-stijl-van.<br />

Helaas duurt het maar drie m<strong>in</strong>uten en<br />

tw<strong>in</strong>tig seconden.<br />

ludwig van BeetHoven<br />

DER GLORREICHE AUGENBLICK,<br />

CHORAL FANTASIA<br />

Leon McCawley, City of London Choir<br />

o.l.v. Hilary Davan Wetton<br />

naxos 8.572783<br />

ludwig van BeetHoven<br />

DIABELLI VARIATIONS<br />

Andreas Staier<br />

Harmonia mundi HmC 902091<br />

augustus 2012 41


puzzel<br />

Jan Peter Raat<br />

dOM<strong>in</strong>Oslang van nederl<strong>and</strong>se COMp<strong>On</strong>isTen:<br />

In ondersta<strong>and</strong> schema moeten <strong>in</strong> de regels beg<strong>in</strong>nend<br />

l<strong>in</strong>ks-bovenaan (bij 1) van l<strong>in</strong>ks naar rechts en dan naar<br />

beneden weer van rechts naar l<strong>in</strong>ks zo tot aan rechtsbeneden<br />

afwisselend, de achternamen van Nederl<strong>and</strong>se<br />

en Vlaamse componisten uit heden en verleden worden<br />

<strong>in</strong>gevuld waarbij hun voornamen gegeven worden.<br />

De laatste letter van de achternaam is steeds de eerste<br />

van de nieuwe naam en staat <strong>in</strong> een genummerd hokje.<br />

De dikomr<strong>and</strong>e hokjes vormen van boven naar beneden<br />

<strong>in</strong> volgorde een toepasselijk woord.<br />

1 ) Alphons<br />

2 ) Tristan<br />

3 ) Jan Pietersz.<br />

4) Otto<br />

5 ) Jan van<br />

6 ) Rudolf<br />

7 ) Richard<br />

8 ) Herman<br />

9 ) Rob<strong>in</strong> de<br />

10) Willem de<br />

OplOss<strong>in</strong>g<br />

OplOss<strong>in</strong>g<br />

puzzel<br />

11) Micha<br />

12) Theo<br />

13) Jacob van<br />

14) Piet<br />

15) Louis<br />

16) Jelle<br />

17) Peter van<br />

18) Rocus van<br />

19) Jacobus<br />

Stuur uw oploss<strong>in</strong>g met naam,<br />

adres en/of<br />

e-mailgegevens voor<br />

30 augustus 2012 naar:<br />

Verenig<strong>in</strong>g <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>,<br />

Postbus 226,<br />

1200 AE Hilversum of<br />

algemeen@klassiekezaken.nl.<br />

<strong>On</strong>der de goede <strong>in</strong>zenders worden<br />

10 cd's verloot van<br />

Camerata Traject<strong>in</strong>a, de<br />

Triomfeerende M<strong>in</strong>.<br />

Met dank aan Codaex Benelux.<br />

<strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Magaz<strong>in</strong>e nr. 3-2012<br />

Impressionist<br />

42<br />

augustus 2012<br />

prijsw<strong>in</strong>naars<br />

Naam Plaats<br />

Kuijp, van der aMsTerdaM<br />

Haelen, van elsT<br />

walsTijn, van - well<strong>in</strong>g Beugen (n.Br)<br />

grOTHues HOensBrOeK<br />

Klijn BergaMBaCHT<br />

BOer, de HilversuM<br />

sTegerHOeK COTHen<br />

sCHOeMaKer pijnaCKer<br />

driesT, van den vliss<strong>in</strong>gen<br />

Hijwegen nes (d<strong>On</strong>geradeel)<br />

De prijsw<strong>in</strong>naars ontvangen een cd<br />

van Debussy Clair de Lune.<br />

Met dank aan Universal Classics.


W<strong>in</strong>kels met postorderservice<br />

Alle besproken cd’s <strong>in</strong> het magaz<strong>in</strong>e zijn te allen tijde door de<br />

<strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Specialist te bestellen.<br />

ALKMAAR<br />

Boekh<strong>and</strong>el Feijn <br />

Laat 47 / 072-5409944<br />

www.feijn.nl<br />

ALMELO<br />

hilarius Broekhuis <br />

Koornmarkt 24 / 0546-456717<br />

www.boekh<strong>and</strong>elbroekhuis.nl<br />

AMERSFOORT<br />

de algemene Boekh<strong>and</strong>el<br />

Leusderweg 184-188 / 033-4622222<br />

www.algemeneboekh<strong>and</strong>el.nl<br />

AMSTELVEEN<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Galerij 152 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

AMSTERDAM<br />

Broekmans & Van PoPPel <br />

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653<br />

www.broekmans.com<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Dam 1 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

Charles muziek<br />

Weter<strong>in</strong>gschans 193 / 020-6265538<br />

charlesmuziek@planet.nl<br />

ConCerto <br />

Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467<br />

www.concerto.nu<br />

Fame musiC B.V. (magna Plaza) <br />

Nieuwezijds Voorburgwal 182 / 020 - 6382525<br />

www.fame.nl<br />

APELDOORN<br />

nawijn en Polak BoekVerkoPers <br />

Marktple<strong>in</strong> 24 / 055-5212709<br />

www.nawijn-polak.nl<br />

ARNHEM<br />

muziekh<strong>and</strong>el Bergmann <br />

Kon<strong>in</strong>gsstraat 19 / 026-4423014<br />

www.bergmann.nl<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Ketelstraat 45 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

BERGEN OP ZOOM<br />

Quist Boekh<strong>and</strong>el <br />

Fortu<strong>in</strong>straat 22-24 / 0164 240 232<br />

www.quistboeken.nl<br />

BREDA<br />

muziekh<strong>and</strong>el sPronk <br />

Alleen postorder / 076-521 5213<br />

www.muziekvanspronk.nl<br />

COEVORDEN<br />

musiC store <br />

Friesestraat 50 / 0524-517332<br />

www.musicstore.nl<br />

DELFT<br />

muziekh<strong>and</strong>el Van Buytene <br />

B<strong>in</strong>nenwatersloot 16 / 015-2123853<br />

www.cdklassiek.nl<br />

DEN HAAG<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Wagenstraat 32 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

DEN HAAG<br />

Cam<strong>in</strong>ada <br />

Alleen postorder / 070-3466277<br />

www.cam<strong>in</strong>ada.nl<br />

Vanleest/Paagman<br />

Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838<br />

www.vanleest.nl<br />

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL<br />

DEVENTER<br />

de woestijnroos <br />

Kle<strong>in</strong>e Overstraat 30-32 / 0570-642491<br />

www.woestijnroos.nl<br />

DORDRECHT<br />

dordreCht klassiek <br />

Voorstraat 435 / 078-6122169<br />

<strong>in</strong>fo@dordrechtklassiek.nl<br />

DRIEBERGEN<br />

Cd artl<strong>in</strong>e V.o.F. <br />

Traaij 1-C / 0343-521532<br />

www.cdendvd.nl<br />

EINDHOVEN<br />

Bullit klassiek <br />

Heuvel Galerie 140 / 040-2465107<br />

www.bullitklassiek.nl<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Piazza 1 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

EMMEN<br />

Plantage Vermeer<br />

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088<br />

www.vermeer.plantage.nl<br />

ENSCHEDE<br />

Boekh<strong>and</strong>el Broekhuis <br />

Marktstraat 12 / 053-4325210<br />

www.boekh<strong>and</strong>elbroekhuis.nl<br />

ERMELO<br />

riemer & wal<strong>in</strong>ga Cd aFd. <br />

Stationsstraat 131 / 0341-552405<br />

www.riemer-wal<strong>in</strong>ga.nl<br />

GRONINGEN<br />

Boekh<strong>and</strong>el Van der Velde <br />

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593<br />

www.boekh<strong>and</strong>elv<strong>and</strong>ervelde.nl<br />

het Carillon <br />

Oude Ebb<strong>in</strong>gestraat 64 / 050-3123625<br />

www.hetcarillon.nl<br />

Plato gron<strong>in</strong>gen <br />

Oude Ebb<strong>in</strong>gestraat 41 / 050-3135055<br />

www.platomania.nl<br />

HAARLEM<br />

Bruno klassiek <br />

Gierstraat 50 / 023-5323240<br />

www.brunoklassiek.nl<br />

HEERLEN<br />

smeets klassiek & jazz <br />

Akerstraat 5 / 045-5715550<br />

www.smeetsklassiek.nl<br />

HENGELO<br />

Boekh<strong>and</strong>el Broekhuis <br />

Weemenstraat 45 / 074-2910267<br />

www.boekh<strong>and</strong>elbroekhuis.nl<br />

’S-HERTOGENBOSCH<br />

Pieter Van os Cd <br />

Snellestraat 44 / 073-6131150<br />

www.pietervanoscd.nl<br />

KROMMENIE<br />

erw<strong>in</strong> Vermast Cd-dVd shoP <br />

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382<br />

www.erw<strong>in</strong>vermast.nl<br />

LEEUWARDEN<br />

Boekh<strong>and</strong>el Van der Velde <br />

Nieuwestad 57-59 / 058-2132360<br />

leeuwarden@boekh<strong>and</strong>elv<strong>and</strong>ervelde.nl<br />

Poort <br />

Voorstreek 6 / 058-2123905<br />

www.poortmusic.nl<br />

LEIDEN<br />

Firma Van luyken <br />

Breestraat 97 / 071-5120035<br />

vanluijken-klassiek@hotmail.com<br />

klassieke zaken<br />

sPeCialisten<br />

LEIDEN<br />

Plato leiden <br />

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689<br />

www.platomania.nl<br />

VelVet musiC <br />

Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157<br />

www.velvetmusic.nl<br />

MAASSLUIS<br />

mastersound <br />

Noordvliet 29 / 010-5917822<br />

peter@mastersoundonl<strong>in</strong>e.nl<br />

MAASTRICHT<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Achter het Vleeshuis 26 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

MIDDELBURG<br />

de drukkerij <br />

Markt 51 / 0118-886874<br />

www.drukkerijmiddelburg.nl<br />

NIJMEGEN<br />

Boekh<strong>and</strong>el roelants <br />

LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734<br />

www.roelants.com<br />

kroese klassiek <br />

Molenstraat 126 / 024-3221346<br />

www.kroese-onl<strong>in</strong>e.nl<br />

OLDENZAAL<br />

lans<strong>in</strong>k hiFi, Video & Cd’s <br />

Grootestraat 20 / 0541-512981<br />

lans<strong>in</strong>khifi@planet.nl<br />

RODEN<br />

Boekh<strong>and</strong>el daan nijman <br />

Heerestraat 87 / 050-5012967<br />

http://www.daannijman.nl<br />

ROOSENDAAL<br />

het VerBoden rijk <br />

Passage 8-14 / 0165-529223<br />

www.verbodenrijk.nl<br />

ROTTERDAM<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

Cools<strong>in</strong>gel 105 / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

Vanleest donner klassiek<br />

Lijnbaan 150 / 010-4046100<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

SNEEK<br />

Boekh<strong>and</strong>el Van der Velde <br />

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900<br />

sneek@boekh<strong>and</strong>elv<strong>and</strong>ervelde.nl<br />

UTRECHT<br />

de BijenkorF Cd aFd.<br />

S<strong>in</strong>t Jacobsstraat 1a / 0900-0919<br />

www.vanleestklassiek.nl<br />

BoudisQue ClassiQue <br />

Vredenburg 31 / 030-2394030<br />

www.boudisque.nl<br />

VENLO<br />

sounds reCordshoP BV <br />

Parade 66 / 077-3510625<br />

www.sounds-venlo.nl<br />

ZUTPHEN<br />

musiC all <strong>in</strong> <br />

Beukerstraat 24 / 0575-516444<br />

www.musicall<strong>in</strong>.net<br />

ZWOLLE<br />

Plato zwolle <br />

Klokkensteeg 14 / 038-4225354<br />

www.platomania.nl<br />

Gemiddelde adviesprijzen bij de aangesloten<br />

<strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> specialisten:<br />

5 - 20 euro = €<br />

21 - 35 euro = €€<br />

36 - 50 euro = €€€<br />

51 euro en meer = €€€€<br />

augustus 2012 43


NU SLECHTS<br />

CLubLEDEn<br />

5,-<br />

KortIng<br />

KLASSIEKEZaKen adviesprijs*<br />

109,95<br />

29, 95<br />

biedt u deze uitgave aan.<br />

5CD<br />

exclusieve exclusieve<br />

aanbied<strong>in</strong>g boxaanbied<strong>in</strong>g<br />

ANdrEAS SCHoLL:<br />

‘roLLS-royCE<br />

oNdEr dE<br />

CoUNTErTENorEN’<br />

‘De zanger die met kop en schouders boven alle <strong>and</strong>ere hoge<br />

mannenstemmen uitsteekt’, zo omschreef Fanfare Magaz<strong>in</strong>e<br />

hem kortweg. De Duitse countertenor Andreas Scholl is s<strong>in</strong>ds<br />

hij vanaf het midden van de jaren negentig de grote podia frequenteert<br />

een fenomeen. Hij leerde de beg<strong>in</strong>selen van het vak<br />

bij het gregoriaans jongenskoor van Kiedrich, en daarna ontpopte<br />

hij zich tot een countertenor van wereldformaat. Vooral<br />

als het gaat om barokmuziek is Scholl onovertroffen. Zijn opnamen<br />

van werken van Händel, Purcell, Vivaldi en <strong>and</strong>eren<br />

waren stuk voor stuk goed voor grote successen. Vijf van deze<br />

meesterlijke cd’s zijn nu samengevoegd tot een prachtige Schollbox.<br />

Pergolesi’s Stabat Mater, aria’s geschreven voor de beroemde<br />

countertenor Senes<strong>in</strong>o, de helden uit de barokopera’s, het is<br />

allemaal even prachtig. Een buitenkans voor iedereen die kennis<br />

wil maken met deze nog altijd bijzondere zanger en voor de<br />

spijtoptanten die nu e<strong>in</strong>delijk hun collectie eens aan willen vullen<br />

met het beste van de ‘Rolls-Royce onder de countertenoren’.<br />

<strong>and</strong>Reas scHoll<br />

Werken van Pergolesi, Vivaldi, Purcell, Händel e.a.<br />

Orchestra of the Age of Enlightenment, Les Talens Lyriques e.a.<br />

decca 00289 4806217 (5 cd’s) / 124 591 vKZ<br />

* Alleen verkrijgbaar bij de <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong> Specialisten. Zie voor de<br />

complete lijst pag<strong>in</strong>a 43* Geadviseerde <strong>Klassieke</strong> <strong>Zaken</strong>-actieprijs, zolang<br />

de voorraad strekt of tot 28 september 2012.<br />

oktober 2009

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!