geeft college On Beauty and Truth in Music - Klassieke Zaken

UITGAVE VAN DE VERENIGING KLASSIEKE ZAKEN 32STE JAARGANG AUGUSTUS 2012 NR 4
Een tijdschrift
voor liefhebbers van
klassieke muziek
ANDREAS
SCHOLL
geeft college
On Beauty and
Truth in Music

ontwerp en fotografie www.hansvanderwoerd.nl
De
Bezetting
Speelt!
Seizoen 2012-2013
met o.a.: Nonet van Jan van Gilse, Five Mystical Songs van Ralph Vaughan
Williams, Kwintet op.77 van Antonín Dvorˇák, Adagio uit Symfonie nr. 10
van Gustav Mahler (bew.) en nog veel meer bijzondere werken.
De Bezetting Speelt
Kamermuziekensemble De Bezetting Speelt bestaat uit vijf strijkers en vijf
blazers. Deze voor Nederland unieke bezetting maakt uitvoering van een breed
en gevarieerd repertoire mogelijk: van solo's tot nonetten, van pianotrio's tot
strijkkwintetten. In hun dagelijkse leven spelen de meeste musici bij orkesten
als het Rotterdams Philharmonisch Orkest, de omroeporkesten, het Residentie
Orkest, de Marinierskapel en het Royal Liverpool Philharmonic.
Op zeven bijzondere locaties in:
Delft, Dordrecht, Gouda, Den Haag, Leiden, Rotterdam en Zeist
Kamer-
muziek
om van te houden!
Vijf maal per jaar komen zij bij elkaar voor afwisselende kamermuziekprogramma's
op locaties die iets toevoegen aan de muziek, waaronder: Museum
Boijmans van Beuningen in Rotterdam, World Art Delft en Museum GoudA.
Kijk op www.debezettingspeelt.nl voor de programma's, data en locaties en
bestel nu uw abonnement: vijf concerten voor slechts € 60,-! Telefonisch
bestellen kan ook: 010 2264300. Bestelt u vóór 1 september, dan mag u
gratis een gast meenemen naar een van onze concerten naar keuze.
www.debezettingspeelt.nl

foto: Marco borgreve
23, 95
KLASSIEKEZaKen adviesprijs*
nu slechts
14, 95
j.s. bach
6 SOnATAS fOr HArpSiCHOrD AnD ViOlin (BWV 1014-1019)
Catherine Manson, Ton Koopman
challenge classics cc72560 (2 cd’s) / 124 590 vKZ
2CD
* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst
pagina 43* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt
of tot 28 september 2012
exclusieve
aanbieding
RevolutionaiRe
sonates van Bach
De zes Sonates voor klavecimbel en viool (BWV 1014-1019)
van Johann Sebastian Bach hebben een vergelijkbare status
als de zes cellosuites en de zes Sonates en partita’s voor viool
solo. Ze mogen daarom eigenlijk in geen enkele cd-verzameling
ontbreken. Bach bewandelde in deze sonates revolutionaire
paden. Hij behandelde de instrumenten als volledig
gelijkwaardig en legde zo het fundament voor de klassieke
sonates van onder anderen Mozart en Beethoven. Ton Koopman
en Catherine Manson, zijn concertmeester bij het
Amsterdam Baroque Orchestra, begrijpen dat en laten
ondertussen ook de barokke traditie volledig meeresoneren
in hun inspirerend samenspel op deze twee cd’s met alle zes
de sonates. Elke sonate is een waar feest voor het oor en de
muziek van Bach klinkt werkelijk alsof ze gisteren geschreven
is. Een exclusieve aanbieding om uw collectie te verrijken
met de historisch belangwekkende en muzikaal onweerstaanbare
Sonates voor klavecimbel en viool van Bach.
augustus 2012
3

OLOFON
KLassieKe
zaKen
32e jaargang, nummer 4 - augustus 2012
Winkelprijs € 3,25
Dit tijdschrift wordt geproduceerd door
BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de
uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder
verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour,
Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum
(tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail:
info@klassiekezaken.nl
Hoofdredacteur
Frederike Berntsen
aan deze aflevering werkten mee
Aad Alblas, Marcel Bijlo, Arjan van Dijk, Hein
van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul
Janssen, Basia Jaworski, Merlijn Kerkhof,
Barend Linders,, Doron Nagan, Andrew van
Parijs, Jan Peter Raat, Benjamin Rous,
Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Oswin
Schneeweisz, Jos van der Zanden
eindredactie
Frederike Berntsen
vormgeving
Marjanne Gielen, Sandra Koopmans,
Nicole Lennards, Lianne Evers, Patrick
Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric
Waterschoot, Rik Janssen
coverfoto
James McMillan
KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee-
maandelijks in een oplage van 50.000 stuks.
Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers
van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de
Klassieke Zaken Clubleden.
ledenadministratie
BCM abonnementenservice, Postbus 1392,
5602 BJ Eindhoven. Tel 0900-2022708
(€ 0,10 per minuut) www.bcm.nl
stopzetten abonnement
Opzegging van het lidmaatschap kan
uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht
weken voor het verstrijken van de jaarlijkse
termijn te geschieden. Prijswijzigingen
lidmaatschap voorbehouden.
Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van
foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee
niet zijn benaderd kunnen contact opnemen
met de uitgever.
De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn
uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.
Prijswijzigingen, druk- en zetfouten
voorbehouden.
©2012 Vereniging Klassieke Zaken.
Het volgende magazine verschijnt:
28 september 2012
Foto: Marc Krone
15
Foto: FranK toissaint
19
Foto: JuLien duBois
8
camerata
trajectina en
de min
la petite
bande, lef
en Hard
werken
alexis
kossenko in
leçons van
cHarpentier
deze
Maand
12
alessandro
de marcHi
over
telemann
masaaki suzuki’s bacH
en nederland
Foto: rupert LarL
Foto: JuLien Mignot
quatuor ebène:
toonaangevend16
Foto: Marco Borggreve
en
verder
exclusieve aanbieding
3 Bach revolutionaire sonates
klassieke zaken aanraders
10 jaap van zweden en Bruckners Achtste
10 telemanns Flavius Bertaridus
11 quatuor eBène speelt Mozart
11 adriaen willaert Vlaming in Venetië
boxaanbieding
44 andreas scholl
Rolls-Royce onder countertenoren
artikelen
6 andreas scholl geeft college
8 camerata trajectina
in De Triomfeerende Min
12 Flavius Bertaridus
puur goud van Telemann
15 la petite Bande
vier decennia artistieke lef
16 quatuor eBène ensemble van
jaloersmakende kwaliteit
19 charpentier en z’n Leçons
21 masaaki suzuki is artist in residence op
Festival Oude Muziek Utrecht
rubrieken
4 coloFon
5 van de redactie
23 de Beste klassieke cd’s
41 hans hegs column
42 puzzel
43 klassieke zaken specialisten
Op vertoon van
de clubledenpas
krijgen clubleden
extra korting.
Foto: Maarten van HaaFF
van de
redactie
Nieuw gezicht,
zelfde magazine
Een nieuwe naam op deze plaats in Klassieke Zaken, maar het
magazine is niet veranderd: hét blad voor de klassiekemuziekminnaar
biedt nog steeds een keur aan artikelen, cd-recensies
en aanbiedingen. Met plezier neem ik de eervolle taak op me
die mijn collega en voorgangster Biëlla Luttmer de afgelopen
jaren met verve en betrokkenheid heeft vervuld – het is een
voorrecht me voor u te mogen onderdompelen in al het moois
waarop zoveel musici ons steeds weer trakteren.
Voor wie niet op een ver strand van zon en zee geniet, een
bergtop bedwingt of een vreemde stad verkent, valt er in deze
aflevering van Klassieke Zaken een boel te ontdekken. Zo
behoort de Mozart-cd Dissonances van het Quatuor Ebène
tot de geselecteerde aanbiedingen – alvast een voorproefje op
de live-ervaring, want de Franse equipe komt binnenkort naar
het Amsterdamse Concertgebouw. In dezelfde muziektempel
is Andreas Scholl over niet al te lange tijd te gast. Het bijzondere
aan zijn optreden is dat u Scholl op een andere manier
kunt meemaken dan alleen als zanger. Hij zal, op uitnodiging
van het Nexus Instituut,
een college
Frederike Berntsen
Kost voor
zomerse uurtjes
geven met de aansprekende
titel On
Beauty and Truth
in Music – in het
coverinterview licht de countertenor een tipje van de sluier op.
Bovendien stelt Klassieke Zaken u in de gelegenheid Scholl
uitgebreid te beluisteren via een riante aanbiedingsbox met
vijf cd’s, opnamen door de jaren heen.
Meer zang zult u in deze editie tegenkomen bij dirigent
Alessandro De Marchi en zijn Academia Montis Regalis; zij
hebben samen met een internationale cast Telemanns opera
Flavius Bertaridus wakker gekust.
Dit alles is slechts een greep uit de inhoud van het magazine
dat voor u ligt; er staat genoeg in om flink wat zomerse uurtjes
mee te vullen.
Om een en ander te verduidelijken, wordt vanaf nu bij iedere
cd een prijsindicatie vermeld in de vorm van een euroteken.
De prijscategorieën zijn te vinden op de pagina met Klassieke
Zaken Specialisten.
4 augustus 2012 www.klassiekezaken.nl
augustus 2012 5

College van andreas sCholl
Een professor die tijdens een diepgravend
college ter illustratie van zijn
betoog in zingen uitbarst – het komt
niet vaak voor, maar op 6 oktober is
het zover. Dan geeft de Duitse countertenor
Andreas Scholl in de Kleine
Zaal van het Concertgebouw in Amsterdam
het eerste Nexus-college
voor het Nexus Instituut.
Het Nexus Instituut komt voort uit het tijdschrift
Nexus dat Rob Riemen in 1991 oprichtte.
In 1994 begon hij in het verlengde
daarvan lezingen, symposia en masterclasses
te organiseren, en was het Nexus
Instituut een feit. Al jaren meende Riemen
dat Andreas Scholl de aangewezen man
was om zijn licht te laten schijnen over een
aantal zaken op het gebied van muziekbeleving.
Toen de vrouw van Scholl, de Israëlische
pianiste Tamar Halperin, ook een
goede bekende bleek van Riemen, was het
ijs snel gebroken. “Ik had alleen wat moeite
met het idee van een lezing”, zegt Scholl
nu. “Als je het over muziek hebt zonder live
geluid, wordt het een beetje droogjes.”
Ook het onderwerp dat Scholl op 6 oktober
wil aansnijden leent zich perfect voor een
muzikale omlijsting. Niets minder dan de
muzikale perceptie staat centraal onder de
titel On Beauty and Truth in Music. Waarom
komt het ene muziekwerk op een andere
manier over dan het andere? Betekent dit
dat de ene componist beter is dan de andere?
Of hebben ze, afhankelijk van de
compositie, een andere intentie? “Het
klinkt vrij abstract misschien,” zegt Scholl,
“maar ik moest denken aan een concert
waarop ik het Stabat Mater van Vivaldi uitvoerde.
Een prachtig concert met een heel
geconcentreerde uitvoering. Het publiek
bleef vragen om een toegift
en ik vond het eigenlijk
niet passen na
zo’n werk. Totdat
Chiara
Banchini van
het begeleidendeEnsemble
415 voorstelde
om Erbarme dich van
Bach als toegift uit te voeren.
Ik hou er niet zo van om zo’n prachtige
aria uit zijn context te halen, maar Banchini
zette die meesterlijke beginmelodie meteen
in. Op slag waren we in een andere wereld
en leek Vivaldi vergeten.”
Hoewel de luisteraar ook bij het Stabat Mater
wel degelijk ontroerd was, merkte Scholl
dat de zaal geraakt werd door een ander
soort kwaliteit in het werk van Bach.
“Kunnen we over die manieren van ontroering
praten, vroeg ik mij daarna af. En
is er onderscheid tussen het werk van Bach
en dat van Vivaldi? Beide componisten
schreven niet uit ijdelheid. Zeker niet in
hun religieuze werken. Zowel het Stabat
Mater als de Matthäus-Passion, om het geheel
maar even te nemen, is een werk met
een missie, pure, eerlijke muziek. Ik hoop
dat ik dat ook zingend kan demonstreren.”
Scholl wordt daarbij ondersteund door het
Combattimento Consort onder leiding van
Jan Willem de Vriend. En voor wie het nog
niet weet: Scholl kan zingen. Hij wordt niet
voor niets de Rolls-Royce onder de hoge
mannenstemmen genoemd. En wie twijfelt,
kan gebruik maken van de spectaculaire
aanbieding elders in deze editie. Vijf
top-cd’s van Scholl met werk van onder
anderen Vivaldi voor een spotprijsje. Een
mooie inleiding op een gewaagd ‘college’.
Paul Janssen
on beauty and
truth in music
coverinterview
Nexus-College
door
ANdreAs sCholl
oN BeAuty ANd
truth iN MusiC
6 oktoBer 14.00 uur
KlEINE ZAAl
CONCERTgEBOuW
AmSTERdAm
INfO:
WWW.NExuS-INSTITuuT.Nl
6 augustus 2012 www.klassiekezaken.nl
augustus 2012 7

foto: marc krone
EErhErstEl voor De Triomfeerende Min
De Triomfeerende Min van Carolus Hacquart
is een must voor iedereen die van goede vocale
barokmuziek houdt. Camerata Trajectina maakte
er een opname van en presenteert het zangspel
tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht.
“Laat het zwaard verroesten.
Zoo wel in zee, als op het land,
Heeft elk zich fel genoeg gequeten in ’t verwoesten.
Nu hoopen wy een beter stant.”
Zo dicht Dirk Buysero (1647-1707) in 1678,
in het Nederlandstalige zangspel De Triomfeerende
Min. En met reden: de Vrede
van Nijmegen is net getekend,
waardoor er een einde komt aan de
verschrikkelijke oorlog – inclusief
het fameuze rampjaar 1672 –
waarmee de Franse Zonnekoning,
Lodewijk de Veertiende, de Republiek
der Nederlanden naar de
andere wereld had willen helpen.
In De Triomfeerende Min dwingen
Venus en Cupido de oorlogsgod
Mars op de knieën, waarna herders,
boeren, goden en godinnen losbarsten
in allerhande vreugdezangen. Buysero vraagt
de Vlaamse gambist Carolus Hacquart er muziek
bij te componeren. Het werk is een zangspel
met gesproken dialogen, dat van niemand
minder dan Constantijn Huygens een gunstige,
op rijm gestelde vermelding ontvangt,
maar dat te Oranjegezind blijkt voor uitvoering
in de Amsterdamse Schouwburg. Nu,
bijna drieënhalve eeuw later is er eerherstel:
het is op zeer fraaie wijze door Camerata Trajectina
op cd vereeuwigd.
Dit zangspel lijkt in muzikaal opzicht wel een
opera van Jean-Baptiste Lully in pocketformaat.
Dat is niet verwonderlijk, vindt artistiek
leider van Camerata Trajectina, Louis Grijp:
“De allereerste opera die in de Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden werd opgevoerd
is Isis van Jean-Baptiste Lully. Dat was
op 25 november 1677 in de Amsterdamse
Schouwburg – dezelfde schouwburg waar een
jaar later De Triomfeerende Min niet vertoond
mocht worden, tot verdriet van Buysero. Dus
inderdaad, Lully’s werk was toen Hacquart
aan de slag ging met Buysero’s tekst het lichtende
voorbeeld van een opera, naast Italiaanse
opera’s.”
De Triomfeerende Min wordt zelfs wel eens ‘de
eerste Nederlandse opera’ genoemd, maar
niet geheel terecht: het is een muzikaal spel
met gesproken dialogen. Tekstdichter Buysero
spreekt zelf van een “zweemsel naa
d’Italiaansche en Fransche Opera, die hier te
de aria’s en
dansen in
de triomfeerende
min werken
aanstekelijk
lande meer vermaart als bekent zyn”. De eerste
echte opera is het eveneens door Camerata
Trajectina op cd opgenomen Bacchus,
Ceres en Venus van Johan Schenk uit 1660, op
een tekst van Govert Bidloo.
De Nederlanden werden er geen operaland
mee en werken als De Triomfeerende Min zijn
een zeldzaamheid. “Na Isis ontstond er niet
meteen een bloeiend operabedrijf in de Republiek”,
zegt Louis Grijp. “Er is helaas weinig
materiaal in de archieven bewaard gebleven,
althans van vroege muziektheaterstukken op
Nederlandse tekst. Er zijn wel veel Nederlandse
liederen rond 1700 gecomponeerd in
barokstijl bewaard. Dat repertoire is zeker de
moeite waard om in te grasduinen.”
De Triomfeerende Min is intussen om allerlei
redenen een must voor historici, Neerlandici,
classici en gewoon voor iedereen die van goede
vocale barokmuziek houdt: de aria’s en
dansen werken aanstekelijk en de referenties
aan de oudheid en de geschiedenis maken het
zangspel intrigerend en interessant. De rollen
in het stuk worden op de cd bovendien vertolkt
door zangers als Renate Arends, Sytse
Buwalda, Nico van der Meel en Frans Fiselier
(om er maar een paar uit het fraai zingende
ensemble te noemen). Camerata Trajectina
zal het werk presenteren op het komende Festival
Oude Muziek Utrecht. Zal de Min zich
een plaatsje kunnen veroveren tussen het werk
van Purcell en Lully? Louis Grijp ziet een
klein obstakel: “Een probleem waar we bij
deze productie tegenaan liepen is het zwakke
libretto. Daar hebben we een oplossing voor
gevonden door er een half toneelstuk bij te
maken, maar als anderen het stuk willen
doen zullen ze tegen hetzelfde probleem aanlopen.
Dan mogen ze ons libretto overigens
best gebruiken, als ze zouden willen.” Luister
eerst maar eens naar de cd. Net als de godheid
Pan zult u meteen vallen voor het openingsduet
van Vrede en Geluk, ‘dat ons betovert
houd gevangen en haalt de ziel ten
ooren uit.’
Hein van eekert
special
carolus Hacquart
DE TRIOMFEERENDE MIN
DE BRUILOFT VAN KLORIS EN ROOSJE
DE VRYADJE VAN CLORIS EN ROOSJE
Camerata Trajectina
Globe Glo 6069
camerata trajectina
De TriomfeerenDe min
28 en 29 augusTus
FESTIVAL OUDE MUZIEK
UTRECHT
INFO: www.OUDEMUZIEK.NL
8 augustus 2012 www.klassiEkEzakEn.nl
augustus 2012 9

klassieke zaken
aanraders
jAAp vAn zWeden
meesterlijk in
bruckners Achtste
“Voor mij is schoonheid belangrijker dan emotie en actie”, zei dirigent
Jaap van Zweden al eens over Anton Bruckner. “Bruckner gaat daarover…
er is een directe lijn naar God”. Die directe lijn klinkt in zijn
vertolking van Bruckners Achtste symfonie, verspreid over twee cd’s, uit
de instrumenten van het Radio Filharmonisch Orkest. Ondertussen zet
Van Zweden de lijnen zo meesterlijk uit dat de emotie als vanzelf door
de aderen stroomt. De dirigent bewijst hiermee dat de Oostenrijkse
symfonicus diep in zijn wortels zit. ‘A thrilling performance’ werd de
uitvoering door deze combinatie tijdens de Britse Proms in 2011
genoemd. U bent gewaarschuwd.
CLubLEDEn
10%
KortIng
KLASSIEKEzaken adviesprijs* KLASSIEKEzaken adviesprijs*
29, 95 29, 95
nu slechts nu slechts
anton Bruckner
ACHTSTE SyMFONIE
RADIO FILHARMONISCH ORkEST O.L.V. JAAP VAN ZWEDEN
challenge classics cc 72549 (2 cd’s) / 124 592 vkz
CLubLEDEn
10%
KortIng
modeluitvoering
flAvius bertAridus
Georg Philipp Telemann, dat is toch die veelschrijver van instrumentale
barokke deuntjes? De man in de schaduw van
Bach en Händel? Nu misschien, maar in zijn tijd was Telemann
de gevierde componist. Hij schreef vele passies, oratoria en
maar liefst twaalfhonderd cantates. En een opera. Flavius
Bertaridus, Telemanns enige overgeleverde opera, kwam in
2005 boven water en kreeg in 2011 tijdens de Innsbrucker
Festwochen der Alten Musik een modeluitvoering onder
leiding van Alessandro De Marchi. De opname van deze barokke
soap over de afgezette koning van Lombardije die terugkeert
naar zijn land werpt een ander licht op Telemann, en
vormt een must voor elke liefhebber van de opera’s van Händel
en diens Italiaanse vakbroeders.
21, 95 21, 95
2SACD 3CD
georg philipp telemann
FLAVIUS BERTARIDUS
MAîTE BEAUMONT, NINA BERNSTEINER, JüRGEN SACHER, ANTONIO ABETE E.A.
ACADEMIA MONTIS REGALIS O.L.V. ALESSANDRO DE MARCHI
deutsche harmonia mundi 88691926052 (3 cd’s) / 124 594 vkz
Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de
complete lijst pagina 43. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs,
AdriAen WillAert
vlAming in venetië
In 2012 is het 450 jaar geleden dat Adriaen Willaert overleed. De
naam van deze kapelmeester van de beroemde San Marco in Venetië
ligt misschien niet op ieders lippen, maar zonder Willaert zou
Monteverdi niet gecomponeerd hebben zoals hij componeerde. De
Vlaamse componist geldt niet alleen als de uitvinder van de meerkorigheid
(meerdere koren op de verschillende galerijen van de San
Marco), hij is ook de grondlegger van de gecomponeerde Mariavespers.
Capilla Flamenca omvat Willaerts meesterlijk ingetogen
Vespro della Beata Vergine met een gereconstrueerde vespersdienst ter
ere van Maria zoals die destijds in Venetië geklonken moet hebben.
Sluit uw ogen en waan u in de verstilde pracht van de San Marco.
KLASSIEKEzaken adviesprijs*
14, 95
21, 95
nu slechts 12,
CLubLEDEn
10%
adriaen Willaert
VESPRO DELLA BEATA VERGINE
CAPILLA FLAMENCA O.L.V. DIRk SNELLINGS
ricercar ric325 / 124 593 vkz
Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst
pagina 43. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt
of tot 28 september 2012.
klassieke zaken
aanraders
briljAnt mozArtspel
vAn QuAtuor ebène
Quatuor Ebène is een van de meest dynamische strijkkwartetten
van dit moment. Een viertal dat niet bang is grenzen te slechten en
net zo makkelijk klassiek speelt als jazz en pop. Dat laatste deed
Quatuor Ebène vooral op de cd en dvd Fiction. Daarna was het
volgens eerste violist Pierre Combolet “goed om iets heel klassieks
te doen en terug te keren naar de essentie van de kwartetmuziek”.
Die essentie vonden de Franse strijkers in twee van Mozarts
fameuze Haydnkwarttetten. En wie luistert naar de mysterieuze
opening van het Dissonantenkwartet kan niet anders dan beamen
dat Quatuor Ebène ook deze muziek briljant speelt.
KLASSIEKEzaken adviesprijs*
19, 95
nu slechts 50
Wolfgang amadeus mozart
DISSONANCES
QUATUOR EBÈNE
virgin classics 5099907092220 / 5099907092251 digital / 124 595 vkz
10 augustus 2012 zolang de voorraad strekt of tot 28 september 2012.
augustus 2012 11
KortIng
CLubLEDEn
20%
KortIng

Puur goud van Telemann
foto: rupert LarL
Maar heel zelden komt het voor dat een grootschalige opera onder het stof vandaan
wordt gehaald. Operaliefhebbers opgelet: Flavius Bertaridus van Telemann.
Een opera met alles erop en eraan: kleurrijke
orkestratie, grandioze solistische rollen,
adembenemend drama. Geen onbenullig
verhaaltje maar een degelijk plot
over machtswellust en morele dilemma’s.
Van de Hamburgse veelschrijver Georg
Philipp Telemann verwacht je zoiets niet.
Die kenden we toch vooral van komische
opera’s met onderbroekenlol en rare fratsen?
Waar komt het serieuze Flavius
Bertaridus vandaan?
Uit bibliotheekarchieven. Speuren met een
kennersoog kan nog altijd tot verrassend
resultaat leiden. Nadat van de fragmentarisch
neergepende partituur een editie was
verschenen, sloegen de Staatsopera Hamburg
en het Innsbrucker Festival für Alte
Musik de handen ineen om de opera seria
nieuw leven in te blazen. De muziek kwam in
handen van dirigent Alessandro De Marchi,
die zich in Innsbruck koortsachtig aan de
lange schaduw van zijn voorganger René
Jacobs ontworstelde. Hij wist het meteen:
dit is puur goud. Vorig jaar volgden er
geënsceneerde opvoeringen en Deutsche
Harmonia Mundi was er als de kippen bij
om de opname van de wereldpremière te
verzorgen.
Gemakkelijk was het allemaal niet. De
Marchi liep aanvankelijk tegen heel wat
problemen aan. “Omdat de originele ouverture
verloren ging, moesten we een ver-
vanging zoeken, lastig. Ik koos uiteindelijk
voor TWV 55-18, die stilistisch goed past.
Verder bezorgde de ornamentiek me
hoofdbrekens. Want er is weliswaar een
Urtext, maar die vraagt op veel terreinen
om een invulling en kleuring, het is eigenlijk
niet meer dan een schets. Wat versieringen
en interpretatie betreft had ik veel
aan een leerboek van Telemann, Sonate
metodiche, daarmee kon ik het notenbeeld
levendiger maken.”
Zijn bewondering voor de opera groeide.
“Het werk is meertalig. Er zijn aria’s in het
Italiaans – echte virtuoze coloratuurstukken
– maar Telemann was ook een liefhebber
van Franse muziek en daarom gebruikte
hij dansen als gavotte en menuet.
Het contrapunt is weer typisch Duits,
overal is er motiefwerking. Zo heeft deze
opera een kosmopolitische uitstraling.”
Telemann schreef deels zelf het libretto.
Het speelt zich af in de duistere middeleeuwen,
de tijd van de Langobarden. Een
bloeddorstige tiran verdrijft de
goede koning Flavius
Bertaridus en is beze-
Sublieme caSt
onder leiding
van alessandro
ten van geld, seks en
politieke intrige.
De tijdloze materie
deed Jens-Daniel
Herzog vorig jaar
besluiten om het geheel
in een nazi-omgeving
te plaatsen, een enscenering die
niet iedereen even geslaagd vond. Bij de
cd’s valt dat allemaal weg en ben je op je
eigen fantasie aangewezen. Met De Marchi’s
gedreven leiding en de sublieme cast
is dat niet moeilijk.
de Marchi
De dirigent liep lang mee als assistent van
René Jacobs, hij kent het klappen van de
zweep. Hij weet ook dat je voor verrassing
moet zorgen, voor opzienbarende effecten.
Die zijn er te kust en te keur. Volop uitgebuit
is de wonderlijke klank van originele
blokfluiten, oboe da caccia en
theorbes. “Telemann gaf
maar enkele summiere
verwijzingen naar de
instrumentatie in
zijn partituur,” zegt
De Marchi, “prettig
eigenlijk, want daarom
had ik de handen
daar grotendeels vrij.”
Voor het continuo koos hij voor twee klavecimbels.
Heerlijk is de zwoele klank van
de chalumeau, de barokke voorloper van
de klarinet. De Marchi bewaarde deze
slim voor het moment waarop een engel-
bewaarder de protagonisten tot vrede
maant – een passage van een bovenaardse
schoonheid.
jos van der zanden
opera
GeorG pHiLipp teLemann
FLAVIUS BERTARIDUS
Maîte Beaumont, Nina Bernsteiner, Jürgen
Sacher, Antonio Abete e.a.,
Academia Montis Regalis
o.l.v. Alessandro De Marchi
deutscHe Harmonia mundi 88691926052 (3 cd’s)
kijk voor de speciale
aanbieding op pagina 10
12 augustus 2012 www.klassiekezaken.nl
augustus 2012 13
foto: sandra HastenteufeL and vG BiLdkunst

WOLFGANG AMADEUS MOZART
The Da Ponte Operas
La Petite Bande / Choeur de Chambre de Namur
Sigiswald Kuijken
ACC 24269 • 9CD • winkeladviesprijs
NIEUWE UITGAVEN
Artist in residence
Masaaki Suzuki
_cd hoesje_schets_DEF.indd 1 13-07-12 13:39
FRANK MARTIN
Frank Martin and the Saxophone
Arno Bornkamp
Radio Kamer Filharmonie
Spanjaard / Fischer / Siebens
OTR 12095
RICHARD WAGNER
Lohengrin
Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin
Marek Janowski
PTC 5186403 • 3 SACD
SPECIAL PRICE
SANDSTRÖM / WIKANDER / JERSILD
Nordic Sounds 2
Swedish Radio Choir / Peter Dijkstra
CCS 32812 • SACD
9 CD BOX • € 44, 95 *
JOSEPH HAYDN
Die Schöpfung
La Petite Bande
Sigiswald Kuijken
ACC 24270 • 2CD
A PORTRAIT
La Petite Bande
Sigiswald Kuijken
ACC 24271 • 3CD
LINDBLAD / GEIJER
BERWALD / SÖDERMAN
Swedish Romantic Songs
Anne So e von Otter / Bengt Forsberg
BISSA 1867 • SACD
ROBERT SCHUMANN
Piano Concerto in A min
Angela Hewitt / Deutsches SO Berlin
Hannu Lintu
CDA 67885
Verkrijgbaar vanaf 15 augustus
GUSTAV MAHLER
Symphony No.1
Budapest Festival Orchestra / Iván Fischer
CCS 33112 • SACD
SPECIAL PRICE
WILLIAM BYRD
The Great Service
Musica Contexta / Devine
CHAN 0789
JEAN MOUTON
Missa Tu es Petrus
Brabant Ensemble / Stephen Rice
CDA 67933
ALPHONS DIEPENBROCK
150th Anniversary Edition
KTC 1435 • 8CD+bonusDVD
JOHANN SEBASTIAN BACH
Secular Cantatas II
Bach Collegium Japan
Masaaki Suzuki
BISSA 1971 • SACD
C O D A E X N E D E R L A N D
Prinsengracht 17
1015 DK Amsterdam
T +31 (0) 20 612 9724
ANTONIO VIVALDI
La Cetra, Op.9
Rachel Podger / Holland Baroque Society
CCS 33412 • 2 SACD
WILLIAM LAWES
Consorts To The Organ
Phantasm / Benjamin / Perkola
Hyde / Dreyfus
CKD 399 • SACD
GIACOMO PUCCINI
Il trittico
Gallo / Siurina / Demuro / Royal Opera
House / Antonio Pappano
OA 1070 • 3DVD
HELIOS
PRIVATE ARCHIVES
Hans Van Manen
EA 2059108 • DVD
CAROLUS HACQUART
The Triumph of Love
De Triomfeerende Min
Camerata Trajectina
GLO 6069
HELIOS, SON OF HYPERION
100 titels zeer scherp geprijsd!

foto: frank touissant
La Petite Bande
vier decennia artistieke lef
Alsof de duvel ermee speelt. Is er volop AAnleIdIng tot juIchen - het trotse veertIgjArIg bestAAn
- gooIt de vlAAmse regerIng roet In het eten door een streep door de subsIdIe te hAlen. lIggen
dAAr drIe vrolIjke cd-boxen met herInnerIngen AAn vIer decennIA vol ArtIstIeke lef en hArd
werken, durft een muzIekcommIssIe te AdvIseren om lA petIte bAnde eenvoudIgweg de keel dIcht
te knIjpen.
L
Laaiend is hij, oprichter Sigiswald Kuijken.
“En dan te bedenken dat het niet om bezuinigingen
gaat, zoals bij jullie. Er is geld genoeg.
Het argument is dat we niet vernieuwend
genoeg zijn. We zouden enkel teren op een
reputatie. Wel, als er één barokensemble is
dat zijn nek uitgestoken heeft dan zijn wij het
wel. Een veroordeling zonder vorm van proces,
zo voelt het.”
Waar wringt ’m de schoen? Wat moet er volgens
de regenten veranderen? “Ge hebt er
geen pak op, hè? Misschien vinden ze het na
veertig jaar gewoon welletjes. Drie jaar geleden
was er ook al zo’n dreiging. We moesten
ander repertoire zoeken, vonden ze, een ander
publiek zien te bereiken en op andere plaatsen
spelen, samen met gastmusici. Wat blijft er
dan van je over? Zoiets is niet onze lijn. Als we
een orkestje worden dat iedereen kan inhuren
om de gekste dingen te doen, met cross-overs
en zo, dan hadden we wél subsidie gehad. En
www.kLassiekezaken.nL
dan te bedenken dat we de enigen
zijn in het barokveld die eruit moeten.
Anderen hebben een status quo
of zelfs ietsje meer.”
Zeventienduizend mensen hebben
gereageerd op Kuijkens oproep via
internet om het tij te doen keren.
“Dan hoor je een geluid dat tegengesteld
is aan wat de commissie beweert.
Dat we ons inzetten voor de
authentieke uitvoeringspraktijk,
voor oude instrumenten. Dat meesterwerken
baat hebben bij een restauratie,
zodat scheefgegroeide gewoontes
worden weggenomen. Dat we met de violoncello
da spalla zijn gekomen, waarop de muziek
van Bach moet worden uitgevoerd. Daar
scoor ik zogezegd, maar zo’n commissie hoor
je daar niet over. We zouden te veel nadruk
leggen op onderzoek, dat bovendien niet door
ons zelf is gedaan. Natuurlijk werken we samen
met musicologen, je kunt toch niet alles
doen, onderzoeken én spelen?”
Sigiswald Kuijken is de verontwaardiging
zelve. Zelfs de drie cd-boxen, met een fraaie
greep uit spraakmakende producties als Mo-
een portret van 40 Jaar
La petite Bande
GLucK, PErGOLESI, MOZArt,
HAyDN, VIVALDI, BAcH, LuLLy
accent acc 24271 (3 cd’s)
zarts Da Ponte-opera’s en Haydns Schöpfung,
lijken even bijzaak, al zijn het nog zulke mooie
herinneringen. Maar er zijn lichtpuntjes. “De
samenwerking met Accent is geweldig. Wij
stonden begin jaren tachtig als drie broertjes
Kuijken aan de wieg van dat label. Wat we
allemaal niet samen hebben kunnen doen! En
nog steeds, want de cantatereeks van Bach
loopt nog. In december hopen we die af te
ronden, met de huidige subsidie. Maar wat
januari dan brengt...?”
De Vlaamse minister heeft het negatief advies
inmiddels gevolgd. Het doek is gevallen voor
La Petite Bande. Achteloos laat Vlaanderen
een ensemble sterven dat de muziekcultuur
van de regio tot grote bloei heeft gebracht. Op
tv hoor je de minister iets mompelen over het
belang van geïmproviseerde jazz en amateurmuziek.
De tijdgeest, zullen we maar zeggen.
Jos van der Zanden
woLfgang amadeus moZart
DE DA PONtE-OPErA’S (LE NOZZE DI FIGArO, DON
GIOVANNI EN cOSì FAN tuttE)
La Petite Bande
accent acc 24269 (9 cd’s)
interview
La petite Bande
29 en 30 augustus
FEStIVAL OuDE MuZIEK utrEcHt
INFO: WWW.OuDEMuZIEK.NL
Joseph haydn
DIE ScHöPFuNG
La Petite Bande, Collegium
Vocale Gent
accent acc 24270 (2 cd’s)
augustus 2012 15

foto: julien mignot
pRofiel pRofiel
Quatuor EbènE: FransE klassE
De kamermuziekcultuur in Frankrijk bloeit als nooit tevoren. een generatie charismatische
jonge musici verovert De internationale poDia met een Frisse, Directe speelstijl Die toch sterk gewortelD
is in traDitie. het Quatuor ebène belichaamt Dit nieuwe muzikale elan als geen anDer: betere
ambassaDeurs voor het vitale Franse muziekleven zijn nauwelijks Denkbaar.
De vier leden van het kwartet - Pierre Colombet
(viool), Gabriel Le Magadure (viool),
Mathieu Herzog (altviool) en Raphaël Merlin
(cello) – ontmoetten elkaar op het conservatorium
van Boulogne-Billancourt, een voorstad
van Parijs, waar ze in 1999 het Quatuor
Ebène oprichtten. Het bleek het begin van
een muzikale zegetocht. In 2004 wonnen ze
de eerste prijs bij de prestigieuze ARD-muziekwedstrijd
in München, en in 2010 werd
het kwartet in eigen land gelauwerd met een
Victoire de la musique als kamermuziekensemble
van het jaar. Van jonge belofte is het
inmiddels uitgegroeid tot een van de meest
toonaangevende kwartetten ter wereld.
Het is een ensemble van jaloersmakende kwaliteit
waarover je eigenlijk alleen in superlatieven
kunt spreken. Een perfecte technische
beheersing die nooit kil of mechanisch overkomt.
Een warme en volle klank die nergens
de helderheid en transparantie van het spel in
de weg staat. Een uitzonderlijke expressiviteit
en de gave om de muziek volkomen natuurlijk
en oorspronkelijk te laten klinken. En bovenal:
een liefde voor de muziek en het samenspel
die doorklinkt in elke maat, of dat
nu thuis uit de boxen is of op het podium in
de concertzaal. Een meeslepende luisterervaring
is gegarandeerd!
In 2009 tekenden de kwartetleden bij Virgin
Classics, en hun opnames voor dat label
foto: julien mignot
weerspiegelen hun stilistische veelzijdigheid.
Na een vaak bekroonde debuut-cd met strijkkwartetten
van landgenoten Debussy, Fauré
en Ravel lieten ze met een opname van het
Eerste strijkkwartet en het Pianokwintet van
Brahms horen net zo thuis te zijn in de Oostenrijks-Duitse
klankwereld. Daarna verrasten
ze met de cd Fiction,
waarop filmmuziek centraal
staat.
meeslepende
luisterervaring
gegarandeerd
Met die laatste cd
bewees het Quatuor
Ebène een van
die zeer zeldzame
ensembles te zijn die
zonder meer kunnen overtuigen
in het cross-overrepertoire.
Schijnbaar moeiteloos schakelt het viertal
van het ijzeren klassieke repertoire naar jazz
en popmuziek. Waar de uitstapjes naar de
lichtere muziek van veel andere klassieke musici
op zijn zachtst gezegd nogal geforceerd
overkomen, lijkt het spelen van populair repertoire
voor dit kwartet tweede natuur. Zelfs
de plotselinge overstap naar closeharmonyzang
wordt tijdens de concerten niet geschuwd!
Op zijn recent verschenen cd Dissonances
keert het Quatuor Ebène terug naar de
klassieke wortels van het kwartetrepertoire.
Centraal staan twee van de zes strijkkwartetten
die Mozart opdroeg aan Haydn, de
aartsvader van het strijkkwartet. Eerste
violist Colombet zegt hierover: “Het is
zulke ongelooflijke muziek, zo
rijk en vol subtiliteit; zonder
pretenties, maar
toch zo geniaal.” Hij
had het over het Quatuor
Ebène zelf kunnen
hebben. Feilloos
weten de musici de
lichte en subtiele mozartiaanse
toets te vinden, maar
ook het mysterieuze begin van het Dissonantenkwartet,
KV465, komt prachtig
uit de verf. Dat stuk staat ook op het programma
als het Quatuor Ebène in september
optreedt in de Kleine Zaal van het Amsterdamse
Concertgebouw: een kans om
het ensemble live te horen die elke muziekliefhebber
ogenblikkelijk zou moeten aangrijpen!
Benjamin Rous
Wolfgang amadeus mozaRt
DISSONANCES
Quatuor Ebène
ViRgin ClassiCs 5099907092220
QuatuoR eBène
27 en 29 september
KLEINE ZAAL
CONCERtGEBOuW AMStERDAM
INFO: WWW.QuAtuOREBENE.COM
16 augustus 2012 www.klassiEkEzakEn.nl
augustus 2012 17

64402852 - 2CD in een luxe uitgave, incl. een 72 pagina’s tellend boekje.
Beschikbaar vanaf 10 september 2012.
Live in
Nederland
Tchaikovsky, Nielsen:
Violin Concertos
Vilde Frang
Concert: 30-08-2012,
Het Concertgebouw, A’dam
Programma: Tchaikovsky
6025702
Beethoven: Complete
String Quartets
Artemis Quartet
Concert: 11-09-2012,
De Doelen, R’dam
Programma: Beethoven,
Mendelssohn
0708582 – 7CD
Carmen
BIZET:
A Year At King’s
King’s College Choir,
Cambridge
Concert: 14-09-2012,
De Doelen, R’dam
Programma: Palestrina,
Sumsion, Wesley, Tallis,
Howels, Elgar
Deze studio-opname van
Bizet’s Carmen – veruit de
populairste Franse opera –
markeert de tiende verjaardag
van het artistieke ‘dream
team’ van Sir Simon Rattle en
de Berliner Philharmoniker.
Tevens brengt deze CD een
ware sterrencast aan solisten
met Magdalena Kožená in de
titelrol en Jonas Kaufmann
als Don José.
6090042
facebook.com/klassiekemuziek
emiclassics.com
Aanrader!
zie elders in dit magazine
Mozart: String Quartets
Quatuor Ébène
Concert: 27 + 29-09-2012,
Het Concertgebouw, A’dam
Programma: Mozart, Schubert,
Mendelssohn
0709222

foto: julien Dubois
Warm pleidooi voor
Leçons van Charpentier
De Leçons de ténèbres behoren tot de mooiste werken van de barokcomponist Marc-
Antoine Charpentier. Ze worden maar weinig gespeeld. Fluitist Alexis Kossenko en bas
Stephan MacLeod houden met hun nieuwe cd een warm pleidooi voor deze composities.
Tijdens de dienst worden de kaarsen van de
tenebraekandelaar een voor een gedoofd, de
ruimte in donkerte achterlatend. Het is een
verwijzing naar de duisternis – tenebrae, in
het Latijn – die zich over de aarde uitstrekte
bij de kruisiging van Jezus Christus. Slechts
één kaars blijft branden. Die wordt boven het
altaar gedragen en teruggebracht, als symbool
voor Christus’ terugkeer.
In het Frankrijk van de Zonnekoning,
Lodewijk XIV, was deze ceremonie, die
plaatshad tijdens de laatste drie dagen van de
Goede Week, een van de belangrijkste gebeurtenissen
in het liturgisch jaar. Niet verwonderlijk
dus dat er veel bijzondere muziek voor de
Tenebrae is gecomponeerd: de Leçons de
ténèbres. De teksten uit de Lamentaties van
Jeremia over de val van Jeruzalem staan daarin
centraal. Meestal dient de gregoriaanse
melodie van de tonus lamentationis als basis
voor de muziek. Tegenover die relatieve soberheid
staat de invloed van de rijkelijk geornamenteerde
airs de cour die in die tijd klonken.
Een beroemd componist van zulke Leçons
WWW.klassiekezaken.nl
was Marc-Antoine Charpentier
(1643-1704). Zijn hele muzikale
leven lang werkte hij in de schaduw
van Jean-Baptiste Lully
(ook na de dood van Lully in
1687 ondervonden componisten
hinder van zijn succes), de invloedrijke
operacomponist en
vertrouweling van Lodewijk
XIV. Charpentier componeerde
in alle destijds gangbare genres,
maar genoot vooral faam vanwege
zijn gewijde muziek – uitgerekend
het gebied waarop Lully zich weinig
begaf. Er zijn zo’n vijfhonderd religieuze
composities van Charpentiers hand overgeleverd.
Zijn hele carrière lang heeft hij zettingen
van de Tenebrae gecomponeerd.
De Leçons de ténèbres van Charpentier gelden
als hoogtepunt in het genre. Maar waarom
zijn juist deze stukken nu zo boeiend? Hun
kracht zit in de harmonische expressiviteit –
de wijze waarop de componist de kernwoorden
uit de tekst wist te verklanken. Zijn muziek
is expressief, maar heeft tegelijkertijd een
introvert karakter – Charpentier zocht het in
het kleine. Verwacht dan ook niet de effecten
en grote gebaren waarin Lully grossierde. En
zo zijn er wel meer stilistische verschillen.
Waar Lully bijvoorbeeld werkte als een architect
en het componeren van de middenstemmen
uitbesteedde aan zijn assistenten, deed
Charpentier alles zelf. In zijn nette handschriften
maakte hij zelfs onderscheid in de
duur van generale pauzes.
Een andere kwaliteit van de muziek is de
variatie in klankkleuren. De contrasten zitten
niet in de tempi, maar in de instrumentatie.
Zo zette de componist het ‘grand choeur’, dat
uit strijkers bestaat, af tegen een ‘petit choeur’
van fluiten.
Deze bijzondere stukken worden helaas maar
weinig uitgevoerd. De Franse fluitist, dirigent
en musicoloog Alexis Kossenko wil daar
verandering in brengen. Met zijn ensemble
Arte dei Suonatori nam hij drie van de Leçons
op voor het label Alpha. De gekozen werken
zijn geschreven voor basstem, (blok)fluiten,
hobo’s, strijkers, fagot en orgel. Daarnaast
zijn op de cd ouvertures en motetten te horen.
Het gezelschap hanteert een breed klankpalet
en heeft oog voor de fijnzinnigheden van de
partituren. Bassolist op deze cd is niemand
minder dan Stephan MacLeod, die met zijn
ronde stemgeluid een serene sfeer oproept.
Een fijne, warme cd is het: Kossenko en
MacLeod geven de muziek van Charpentier
de uitvoering die zij verdient.
Merlijn KerKhof
special
Marc-antoine charpentier
LEçoNS DE TéNèBrES
Stephan MacLeod, Arte dei Suonatori
o.l.v. Alexis Kossenko
alpha 185
augustus 2012 19

Juli & Augustus 2012
Ronald Brautigam
Nelly Miricioiu
Daniele Gatti
Yannick Nézet-Séguin
Antonio Meneses
Khatia Buniatishvili
Pekka Kuusisto
Hannes Minnaar
Miloš Karadaglic
Lars Vogt
Frank Peter Zimmermann
Vilde Frang
Hélène Grimaud
84 concerten
met de keuze uit
klassiek, pop, jazz
of wereldmuziek.
ONTDEK JOUW
ZOMERCONCERT
OP ROBECOZOMERCONCERTEN.NL
Bestel nu kaarten op robecozomerconcerten.nl
of reserveer via de Concertgebouwlijn: 0900 671 83 45 (€1,- per gesprek).
Dagelijks bereikbaar van 10.00 tot 17.00 uur.

EEn trEdE dichtEr
bij God foto:
Masaaki Suzuki houdt van Bach én van
Nederland. De Japanse musicus is artist in residence
op het Festival Oude Muziek Utrecht. Ook is een
nieuwe cd in de reeks Bachcantates uit.
“Wie heeft meer recht op Bach: een heidense
Europeaan of een christelijke Japanner?” Het
is het standaardantwoord van dirigent
Masaaki Suzuki wanneer hem wordt gevraagd
naar zijn Japanse afkomst en zijn voorliefde
voor de (religieuze) muziek van Bach.
Die tegenvraag is nauwelijks verwonderlijk,
want Suzuki groeide op binnen een christelijke
minderheid in Japan en is nog steeds belijdend
christen. Hij staat dus – zou je kunnen
zeggen – een trede dichter bij de God die ook
Bach bewonderde dan menig niet-belijdend
Bachspecialist uit Europa.
Met de religieuze muziek van Bach heeft de
organist-klavecinist en dirigent een grote reputatie
opgebouwd. Terecht, want Suzuki’s
aanpak is altijd bijzonder. In de religieuze
werken streeft hij naar een balans tussen spirituele
oprechtheid en authenticiteit. De passies
of geestelijke cantates zijn voor hem evenzeer
religieuze uitingen als kunstwerken, en
dat hoor je: Suzuki’s Bach gaat diep... heel
diep. Het leverde hem in het Westen een grote
schare volgelingen op.
Suzuki is een voormalig leerling van Ton
Koopman en noemde zijn voormalige leermeester
recentelijk in The Guardian ‘een inspirerend
musicus en een goede vriend’. Suzuki:
“Zijn studenten vonden het altijd heel
moeilijk om hun eigen weg te gaan, zo groot is
zijn invloed. Ik vond het aanvankelijk ook lastig,
maar toen ik jaren geleden mijn opnames
www.klassiEkEzakEn.nl
van de cantates vergeleek met die van Koopman
hoorde ik toch veel verschillen. Ik ben
uiteindelijk uit zijn schaduw gekropen.”
In 1983 keerde Suzuki terug naar Japan voor
een docentschap aan de Kobe Universiteit. In
die tijd waren er in Japan wel wat pogingen
geweest om een barokgezelschap op te richten,
maar die waren allemaal gestrand wegens
gebrek aan goede musici. Pas tien jaar later
bleek de tijd rijp voor een Japans barokorkest
op professioneel niveau. Veel Japanse musici
waren inmiddels teruggekeerd uit Europa
waar ze bij de specialisten in oude muziek studeerden.
In 1990 gaf het Bach Collegium Japan
zijn eerste concert. Twee jaar later was de
eerste concertserie een feit en inmiddels kun
je met de cd’s van Suzuki en het Bach Collegium
Japan straten plaveien – een nieuwe opname
in de reeks Bachcantates (label: Bis) is
net uit. De discografie bevat honderden titels,
niet alleen muziek van Bach, maar ook werken
van Buxtehude, Monteverdi, Schütz en Vivaldi.
Recentelijk ontfermde Suzuki zich in
ons land over de orgelwerken van Sweelinck,
een componist van wie hij – naast werken van
Bach – tijdens het Festival Oude Muziek
Utrecht ook stukken zal uitvoeren.
Masaaki Suzuki is artist in residence tijdens
het komende festival. Suzuki: “Al vanaf mijn
studietijd in Amsterdam bij Ton Koopman en
Piet Kee hou ik van Nederland, een land met
een geweldige Bachtraditie. Het is dan ook
een eer om artist in residence te zijn van het
Festival Oude Muziek Utrecht, wereldwijd
het leidende oudemuziekfestival. In het verhaal
van Sweelinck naar Bach richt ik me met
mijn Bach Collegium Japan natuurlijk vooral
op de laatste periode, en daarbij wil ik graag
laten horen dat Bach niet op zichzelf stond.
Zelenka, Kuhnau, Pachelbel en Johann Sebastians
eigen familie: ze maken volop deel uit van
de rijke Duitse barok. Het is mijn grote wens
om u mee te laten genieten van dit buitengewone
repertoire waar mijn hart naar uitgaat.”
oswin schneeweisz
interview
Johann seBastian Bach
CANTATAS, VOlUME 51
Hana Blažíková, Damien Guillon e.a.,
Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki Suzuki
Bis Bissa 1961
Masaaki suzuki
Bach collegium Japan
25, 26, 29 en 30 augustus
FESTIVAl OUDE MUZIEK UTRECHT
INFO: WWW.OUDEMUZIEK.Nl
augustus 2012 21
Marco Borggreve

88691961142
GLENN GOULD (1932-1982) JUBILEUM UITGAVES
88725421762
88691975049

orkest
roBert schumann
Symphonies 2 & 4
Orchestre de chambre de Lausanne
o.l.v. Christian Zacharias
MDG 940 1745-6 (SACD) / €€
Symfonieën: de een schrijft ze achter elkaar weg, voor de ander is het een ware
worsteling. Robert Schumann voelde jaren na Ludwig van Beethovens dood
nog diens hete orkestrale adem in zijn nek. Was het überhaupt wel mogelijk
een symfonie te schrijven die kon wedijveren met Beethovens Derde, Vijfde
of Negende? Begin 1841 schreef Schumann zijn Eerste; zijn tweede legde hij
aanvankelijk uit ontevredenheid terzijde, waarna het werk na een aantal herzieningen
in 1854 als Vierde werd gedrukt. In 1845 begon hij weer aan een
symfonie, die uiteindelijk als Tweede het daglicht zou zien, en daarmee opent
ook deze uitvoering – lang leve de verwarring! Schumanns twijfel over juist
deze twee werken werd gevoed door het feit dat de constructie ervan anders
was dan het publiek tot dan toe
was gewend. Geen overzichte-
lijke indeling van hoofd- en neventhema’s,
maar een uitgangsgedachte
die via associatie weer
naar een andere gedachte leidt.
Niet dat composities als deze aan
structuur tekortkomen, integendeel, maar een heldere interpretatie is niettemin
noodzakelijk. Daarin slaagt Christian Zacharias met glans: hij combineert
de volle klank waar een symfonie van rond 1850 nu eenmaal om vraagt,
met de compactheid van een vroege Beethoven.
andrew van parijs
orkest/documentaire dvd
gustav mahler
Symphony no. 2
Bernarda Fink, Ricarda Merbeth, Groot
Omroepkoor, Koninklijk Concertgebouworkest
o.l.v. Mariss Jansons
C MAjor 709708 (2 DvD’S) / €€€
Over de Mahler van Mariss Jansons is al veel geschreven en het laatste woord
is nog lang niet gesproken. Een mooiere Auferstehung (Mahlers Tweede symfonie)
kun je niet vinden. Jansons dirigeerde het werk bij het Koninklijk Concertgebouworkest
in 2009. Een liveopname van dit concert verschijnt nu op dvd.
Als extra is de documentaire toegevoegd die Robert Neumüller over Jansons
maakte – een nogal fragmentarische documentaire, met veel anekdotiek en getuigenissen
van onder meer Lang Lang en Thomas Hampson. De film voegt
niet veel toe aan wat we al weten van de man, zijn kunst en zijn leven, maar
geeft wel een
mooi beeld
van zijn persoonlijkheid.
Jansons is een
dirigent bij
www.klassiekezaken.nl
Christian Zacharias’
heldere Schumann
Jansons’ Mahler is groots,
intens en diepgravend
wie de muziek van Mahler in alle facetten tot haar recht komt. Groots, intens,
diepgravend zijn karakteristieken die van toepassing zijn op deze uitvoering.
De intensiteit waarmee de Tweede symfonie tot klinken komt, is adembenemend
tot in de kleinste details. Ter hoogte van het Scherzo ben je als luisteraar
volledig in de ban van deze Mahler en dan ligt het grote vierde deel
(Urlicht) – met een majestueus zingend Groot Omroepkoor en sopraan
Bernarda Fink – nog in het verschiet.
oswin schneeweisz
orkest/concert
Berlioz, liszt, reBer
Le Paris des Romantiques
Bertrand Chamayou, Julien Chauvin,
Le Cercle de l’Harmonie
o.l.v. Jérémie Rhorer
NAïve AMB207 / €€
cd-
Besprekingen
Eén stad, drie componisten, één epoche uit de geschiedenis. Het Franse ensemble
Le Cercle de l’Harmonie gaat onder leiding van Jérémie Rhorer terug
naar het Parijs van de negentiende eeuw waar Franz Liszt, Hector Berlioz en
Napoléon-Henri Reber verbleven. Ze gaven er les aan het conservatorium,
schreven er beroemde of vergeten composities of vierden er muzikale triomfen.
Rhorer bracht enkel werken uit die periode bijeen onder de noemer Le
Paris des Romantiques. Er is zowaar sprake van een heuse wereldpremière: de
Vierde symfonie van Reber.
Een prettig in het gehoor
Het Parijs van de
negentiende eeuw
liggend werk in de geest van
Mendelssohn en Schumann:
niet vrij van voorspelbare
stoplappen, maar aardig om
eens gehoord te hebben. Je
beseft wel meteen waarom Rebel in de vergetelheid is geraakt, en Berlioz en
Liszt niet. Van Franz Liszt wordt het Eerste pianoconcert uitgevoerd op een
Erard uit 1837. Het resultaat is van een licht soortelijk gewicht, al komt het
spel van Bertrand Chamayou zo nu en dan wat gejaagd over. Een fraai staaltje
elegante romantiek levert violist Julien Chauvin in de Rêverie et Caprice van
Hector Berlioz: een zelden gespeeld werk van de koning onder de Franse componisten.
oswin schneeweisz
harmonieorkest
camille saint-saëns
Saint-Saëns and the wind band
Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen
o.l.v. Yves Segers
MirASouND WWM 500.177 / €€
Over het harmonieorkest wordt nogal eens neerbuigend gesproken. Qua
status en repertoire legt de harmonie het altijd af tegen de grote broer: het
symfonieorkest. Toch zijn er genoeg grote componisten geweest die muziek
hebben geschreven voor dergelijke blaasgezelschappen. Camille Saint-Saëns
bijvoorbeeld. Zijn bekendste compositie voor harmonie is Orient et Occident uit
1869, waarin hij het Verre Oosten verklankt met allerlei tot cliché verworden
middelen, zoals de veelvuldig gebruikte pentatonische toonladder. Anders
dan bij zijn meeste andere werken voor harmonieorkest nam de componist
voor dit schoolvoorbeeld van muzikaal exotisme wel de moeite om zelf te orkestreren
– meestal leverde hij zijn materiaal af in een versie voor piano vierhandig,
met hier en daar een aanwijzing voor de instrumentatie. Mogen we
daaruit opmaken dat Saint-Saëns
deze composities ook maar als tussendoortjes
beschouwde? Wie de
Muzikaal exotisme cd van de Koninklijke Muziekkapel
van de Gidsen (uit België) beluistert,
zal dat gevoel niet altijd kunnen
onderdrukken. Maar gaandeweg stuit je op de vindingrijkheid die de componist
kenmerkt. Een fugaatje uit het niets. Een levenslustige melodie zoals
alleen Saint-Saëns die op had kunnen schrijven. Meesterwerken zijn het niet,
deze stukken, maar ze mogen er absoluut zijn.
merlijn kerkhof
augustus 2012 23

cd-
Besprekingen
concert
joaquín clerch
Concierto de Otono, Concierto de Cáceres
Anette Maiburg, Joaquín Clerch,
Orquestra de Cámara de la Habana
o.l.v. Thomas Gabrisch
MDG 903 1742-6 (SACD) / €€
Sommige mensen zijn voor de muziek geboren. Zo iemand was Mozart en
zo iemand is de Cubaanse gitarist en componist Joaquín Clerch (1965). Harnoncourt
omschreef hem als ‘een buitengewoon getalenteerd musicus.’ Terecht,
want zijn gitaarspel is technisch van uitzonderlijke kwaliteit en bovendien
heel poëtisch. Maar Clerch kan meer: hij componeert in een eigentijds
maar persoonlijk idioom, met
de natuurlijke muzikaliteit van
een nachtegaal die zijn lied zingt. Joaquín Clerchs
In zijn aanstekelijke en elegante
muziek weerklinken onder meer
elementen uit de (laat)romantische,
Cubaanse, Spaanse en zelfs Chinese muziek. Zoals een alchemist uit
verschillende metalen goud weet te smeden, zo neemt Clerch van alles wat en
voegt dat op organische wijze samen tot een direct tot het hart sprekende, melodieuze,
ontwapenende en bij vlagen in onweerstaanbare ritmes voortjagende
zielsmuziek. Bij Clerch draait álles om de inspiratie. Het zwoel musicerende
Orquestra de Cámara de la Habana onder leiding van Thomas Gabrisch en
de expressief solerende fluitiste Anette Maiburg voelen dat feilloos aan, zodat
deze cd – waarop Clerch met meeslepende passie zijn eigen gitaarconcert vertolkt
– een echte aanrader is. Clerch maakt duidelijk dat er ook in ons digitale
tijdperk nog werkelijk bezielde muziek geschreven kan worden.
wenneke savenije
concert
frank martin
Frank Martin and the Saxophone
Arno Bornkamp, Leo van Doeselaar,
diverse orkesten
ottAvo otr C12095 / €
Sommige cd-hoesjes ogen zo ongeïnspireerd dat je van de muziek weinig meer
verwacht. Des te groter is het geluk als blijkt dat er wel degelijk prachtig repertoire
op het schijfje staat. In het geval van deze cd van saxofoonvirtuoos Arno
Bornkamp wordt de moeite van het luisteren meer dan beloond. Bornkamp
heeft zich ontfermd over de muziek van Frank Martin, die een groot liefhebber
was van de saxofoon. Op de cd staan vijf composities: drie met orkest en twee
kamermuziekwerken. Slechts één stuk, de Ballade voor altsaxofoon, piano,
pauken en strijkers, is oorspronkelijk voor saxofoon gecomponeerd; een ander,
voor trombone, werd door de componist omgeschreven voor tenorsaxofoon.
Maar Bornkamp wilde
meer, en vroeg toestem-
ming aan de weduwe van
Martin om zelf bewerkingen
te mogen maken. Die
kreeg hij. En zo speelt hij
nu de Sonata da Chiesa,
24
augustus 2012
concert
françois servais
Cello Concertos Nr. 1 & 2, Fantaisie
burlesque, La Romanesca
Didier Poskin, KBS Symphony
Orchestra o.l.v. Patrick Davin
FuGA LiBerA FuG 593 / €€
nachtegalenmuziek Verbluffende
Arno Bornkamp zingt
met zijn saxofoon
eigenlijk voor viola d’amore (!) en orgel, op sopraansax. Wat een vondst is
dat! Het instrument mengt prachtig met de warme klank van het Cavaillé-
Collorgel van de Philharmonie in Haarlem, dat wordt bespeeld door Leo van
Doeselaar. Bornkamp zingt met zijn saxofoon, fluistert, en toont zich een uitstekend
kamermusicus.
merlijn kerkhof
Dat de cello is toegerust met een steunpin, waardoor de bespeler zijn zware
instrument niet meer tussen de benen hoeft te klemmen, hebben we te danken
aan François Servais (1807-1866), de vader van de Belgische celloschool aan
het Brusselse conservatorium. Door zijn vondst kan de cellist zich vrijer bewegen
en met meer expressie spelen. Het bracht het cellospel met grote sprongen
vooruit en Servais zelf had er enorm succes mee. Hij wilde zijn gehoor verbluffen,
vervoeren en ontroeren. Hector Berlioz getuigde in 1847, na een concert
in Parijs, dat hij een ‘paganinien’ van de cello had beluisterd. Alle kunsten
celloklanken van
Didier Poskin
die Paganini vertoonde op zijn
viool, deed Servais op de cello.
Trillers, glissandi, arpeggio’s en
allerlei ornamentiek kwamen er
bij hem moeiteloos uit. Zijn repertoire
schreef hij grotendeels zelf,
want de bestaande cellowerken
waren nauwelijks toegesneden op
zijn vingervlugheid. Deze onderhoudende cd demonstreert alle mogelijkheden
van de cello, en dat zijn er veel. Compositorisch was Servais geen echte
hoogvlieger en het orkestaandeel is niet zo bijzonder, maar dat vergeet je bij de
verbluffende en meeslepende celloklanken van Didier Poskin, door het Koreaanse
orkest passend ondersteund.
gerard scheltens
concert
louis spohr
4 concertos for clarinet
Orchestre de Chambre de Lausanne
o.l.v. Paul Meyer (klarinet)
ALphA 605 (2 CD’S) / €€
Tegenwoordig is Louis Spohr vooral bekend als het mindere broertje van Felix
Mendelssohn en de uitvinder van de kinhouder voor de viool. In zijn tijd genoot
Spohr echter een veel grotere status en na de dood van Mendelssohn werd
hij door de Philharmonic Society London in 1848 zelfs getipt als diens natuurlijke
opvolger. Zijn naam is echter in vergetelheid geraakt en zijn werken troffen
hetzelfde lot.
Spohrs mu-
Klarinetconcerten van Spohr:
meeslepende eenvoud
ziek wordt
nog wel met
zekere regelmaatuitgevoerd,
maar
dan vooral als curiositeit, en eerlijk gezegd heb ik hem ook altijd in dat hokje
gezet: een vakman, maar net niet genoeg voor eeuwige roem. Deze dubbel-cd
van klarinettist Paul Meyer brengt mij toch weer aan het twijfelen, want eerlijk
is eerlijk... dit is gewoon hartstikke leuke muziek! De vier klarinetconcerten die
Meyer met het Orchestre de Chambre de Lausanne opnam zijn van een meeslepende
eenvoud. Luister maar naar het mozartiaanse Adagio uit het Eerste
klarinetconcert of het kwikzilveren Allegro uit het Vierde. Je kunt niet anders
dan geboeid blijven luisteren, en automatisch ga je je afvragen of Spohr toch
niet meer eer verdient dan hem tot nog toe is toegekomen.
oswin schneeweisz

concert
dmitri sjostakovitsj
Pianoconcerto Nr. 1 & 2, Concertino
Alexander Toradze, Frankfurt Radio
Symfonieorkest o.l.v. Paavo Järvi
pAN CLASSiCS pC10261 / €€
Wie het Gergiev Festival in zijn beginjaren heeft gevolgd, zal zich ongetwijfeld
de naam van de Georgische pianist Alexander Toradze herinneren.
De man met de pretogen, Mona Lisaglimlach en dikke sigaar in de mond,
bonkte indertijd met ongekende energie zijn weg door de moeilijke pianowerken
van Prokofjev heen. Welnu, op zijn cd met de twee pianoconcerten van
Sjostakovitsj treffen we deze zelfde Toradze in optima forma, en nog steeds
met pretogen en glimlach – zie de cd-hoes. Toradzes pianospel kent die zeldzame
combinatie van oerkracht, overtuiging en dieproerende lyriek. Met zijn
elektrificerende spel toont hij in het Eerste pianoconcert (eerste deel) een treffend
gevoel voor het groteske. In het tweede deel van het Tweede pianoconcert,
gecomponeerd in 1957
voor het eindexamen piano
van Sjostakovitsj’ destijds
19-jarige zoon Maxim, raakt
Toradze ons diep met zijn ongeëvenaard
lyrische spel. Dit
deel is bovendien een van de
mooiste composities aller tijden. Zie het als een beeldschone muzikale liefdesbetuiging
van een vader aan zijn zoon. Met de formidabele begeleiding van
het Frankfurt Radio Symfonieorkest onder leiding van Paavo Järvi is deze cd
wellicht de beste opname van Sjostakovitsj’ pianoconcerten ooit.
doron nagan
concert
richard rijnvos
Uptown / Downtown
John Snijders, Radio Filharmonisch
Orkest, Radio Kamer Filharmonie
o.l.v. Celso Antunes
ChALLeNGe CLASSiCS CC72538 / €€
Hij schrijft muziek vanuit schaakborden en magische vierkanten, met natuurlijke
getallen in volgordes die wonderlijke uitkomsten produceren. Het leidt tot
uitermate spannende muziek. Richard Rijnvos (1964), radicaal abstract componist,
allang geen on-
bekende Nederlander
meer, schroomt het
grote gebaar niet. Stijl
is voor hem het resul-
www.klassiekezaken.nl
Mona Lisaglimlach
en dikke sigaar
Spannende muziek
over de grote stad
taat van zijn composities, niet het uitgangspunt. Duidelijkheid, durf, design
en het plezier van de verrassing dringen zich op bij het luisteren naar Uptown /
Downtown, een zesdelige cyclus gewijd aan New York. De delen vormen ook
twee op zichzelf staande cycli: het NYConcerto voor piano en kamerorkest en
de Manhattan Square Dances voor twee identieke orkesten. New York staat voor
chaos en de altijd voortjagende beweging, maar ook voor de orde van het vierkante
stratenpatroon en de oneindig gevarieerde cultuur. En er wordt gedanst
in tempo, dikwijls in hoog tempo. Rijnvos citeert onder meer Gershwin, Ives
en uiteraard Thelonious Monk, want de piano is in New York onmisbaar. De
verwantschap met hun muziek is duidelijk, maar klank, dynamiek en vooral
ritme zijn onmiskenbaar Richard Rijnvos. John Snijders en de door Celso Antunes
strak geleide musici van het Radio Filharmonisch Orkest en de Radio
Kamer Filharmonie maken er in perfecte samenwerking een feest van.
Barend linders
concert
roBert schumann
Pianoconcerto, Introduction & Allegro
appassionato, Introduction & Concert-Allegro
Angela Hewitt, Deutsches Symphonie-
Orchester Berlin o.l.v. Hannu Lintu
hyperioN CDA67885 / €
cd-
Besprekingen
Eigenlijk schreef Robert Schumann drie pianoconcerten: één lang en twee
korte. Het beroemde opus 54 uit 1845 is een van de grote meesterwerken in
dit genre, door de onvergetelijke melodiek, maar ook door de sublieme verwevenheid
van piano- en orkestklank. Dat zijn andere concertante composities
ook niet te versmaden zijn, is
minder bekend. Hun titels
Veelzijdig pianiste
Angela Hewitt
geven het al aan: een korte,
langzame inleiding met een
hoofddeel dat passie paart
aan poëzie. Opus 92 uit 1849
heet Introduction & Allegro ap-
passionato en het nog minder bekende, vier jaar jongere opus 134 draagt de
naam Introduction & Concert-Allegro. Het was natuurlijk Clara Schumann –
wie anders? – die ze in première bracht; die van opus 134 vond zelfs in Utrecht
plaats. Angela Hewitt toont zich een waardig opvolgster van Clara. De Canadees-Britse
pianiste, bekend door haar complete Bach voor Hyperion, is veel
veelzijdiger dan men weet. Ze voelt zich in het hoogromantische idioom net zo
thuis en voor haar heeft Schumann geen geheimen. In het pianoconcert is de
wisselwerking met het orkest geweldig. In de kortere stukken, briljant en virtuoos
voor de piano geschreven, kent het orkest zijn plaats en blijft iets meer op
afstand. Een mooie combinatie van de bekende en de onbekende Schumann.
gerard scheltens
historisch
claude deBussy
Le compositeur et ses interprètes
Legendarische uitvoerders
AeoN AeCD 1215 (3 CD’S) / €€€
“Kunst is de mooiste van alle leugens”, aldus Claude Debussy (1862-1918).
Dat weerhield hem er niet van uiterst kritisch te zijn op de uitvoerders van zijn
muziek. Want kunst mag dan een hoge vorm van misleiding zijn, volgens Debussy
vereist iedere compositie ook zijn eigen, unieke benadering: “Kunstwerken
maken de regels; regels maken geen kunstwerken.” Tegen zangers die zijn
muziek uitvoerden verklaarde Debussy: “Allereerst, dames en heren, dient u
te vergeten dat u zanger bent.” In zijn ogen was ingewikkeld doen in strijd met
de ware kunst. Een goede uitvoering werd volgens Debussy getypeerd door
de pure expressie van een kind. Naar aanleiding van de tentoonstelling Debussy,
la musique et les arts in het
Musée d’Orsay in Parijs stelde
“Kunst is de mooiste
van alle leugens”
curator Jean-Michel Nectoux
een belangwekkend Debussyalbum
samen, waarin zangers,
pianisten en dirigenten – onder
wie Toscanini en Gérard Souzay – worden samengebracht die in de eerste
helft van de twintigste eeuw als eersten de werken van Debussy vertolkten. Het
album opent met een opname van Debussy zelf, die zangeres Mary Garden
aan de piano begeleidt in Mes longs cheveux. Zijn onopgesmukte, lichtvoetige
en organische pianospel is echt een eyeopener voor elke musicus die denkt dat
er hoorbaar ‘gezwoegd’ moet worden.
wenneke savenije
augustus 2012 25

cd-
Besprekingen
vocaal
rudi stephan
Memento vivere (Complete Songs)
Sophie Harmsen, Alexander Vassiliev,
Miri Yampolsky, Ryoko Morooka
MDG 6031748-2 / €€
De Duitse componist Rudi Stephan (1887-1915) gold in zijn dagen als een
veelbelovend talent op de overgang van de laatromantiek naar de modernen.
Hij sneuvelde jong op de slachtvelden van de Eerste Wereldoorlog, werd snel
vergeten en nog maar zelden uitgevoerd. Tot overmaat van ramp gingen van
zijn bescheiden oeuvre ook nog eens alle manuscripten en schetsen in vlammen
op tijdens de volgende wereldoorlog. Hoe triest kan het lopen. Mogelijk
redt het label MDG wat er te redden valt door een integrale opname van zijn
liederen uit te geven, waarvan het merendeel een wereldpremière op cd is. Met
veel gevoel voor stijl en expressie laten de mezzosopraan Sophie Harmsen en
de bas Alexander Vassiliev horen wat Stephan muzikaal in zijn mars had: een
mengeling van traditionele
tonaliteit in een wagneriaans
idioom, expressionistische
klanken à la de jonge Schönberg
en impressionistische
sfeertekeningen in de pianobegeleiding.
Dit gecombi-
neerd met duistere teksten vol onvervuld verlangen, die op kernachtige wijze
Stephans korte leven weerspiegelen dat nooit tot volle bloei is gekomen. Prachtig.
Luister vooral naar het aangrijpende Memento vivere met zijn profetische
waarde – geniet vandaag van het leven, morgen kan het voorbij zijn…
frans jansen
vocaal
wilhelm rettich
Else Lasker-Schüler Zyklus, opus 26A
Michal Shamir, Vag Papian
DeutSChLANDFuNk GB 002 / €€
In een archief van de Nationale Bibliotheek van Jeruzalem wordt een manuscript
gevonden: een liederencyclus uit de jaren 1923-28 van de joodse componist
Wilhelm Rettich (1892-1988) op teksten van Else Lasker-Schüler. De in totaal
26 Lieder und Gesänge (verdeeld over de afdelingen Hebräische Balladen,
Lieder, Dir en Nachklänge) zijn nu eens geschreven in een fraai veelkleurige,
neoromantische stijl en dan weer neergezet met sobere, donkere penseelstreken.
Wilhelm Rettich is een leerling van Max Reger: van hem zijn invloeden te horen,
maar ook van het idioom van Schreker of Korngold. De componist kwam in
1933 naar Nederland en werkte tot de Duitse invasie op verschillende plaatsen in
ons land. Hij dook onder bij een pianostudente uit Hilversum. Na de oorlog lukt
het hem niet zijn werk grote bekendheid te geven. Deze cd maakt daar dan toch
een begin mee: de mooi
omfloerste, krachtige en
donkere sopraanstem van
Michal Shamir en het onsentimentele
spel van Vag
Papian op de piano nemen
de luisteraar mee in de we-
26
augustus 2012
Geniet vandaag van
het leven, morgen
kan het voorbij zijn…
Liederencyclus van
Wilhelm Rettich biedt
diepe emoties
reld van zowel de dichteres als de componist. Eén blad van lied no. 18 uit de
cyclus ontbreekt en dat wordt op deze cd dan ook zonder muziek voorgedragen.
Een mooie, kleine ontdekking vol diepe emoties.
hein van eekert
vocaal
mahler, Busoni
Kindertotenlieder, Quartettsatz, Lieder eines
fahrenden Gesellen, Berceuse élégiaque
Sara Mingardo, Grazia Raimondi,
Silvio Di Rocco, Olaf Laneri, Musici
Aurei o.l.v. Luigi Piovano
eLoqueNtiA eL 1233 / €€
Wie de Italiaanse alt Sara Mingardo kent, weet dat ze met de glimlach of
de traan in haar stem een grote concertzaal zonder moeite plat kan leggen,
maar dat haar stemgeluid zelf eerder van kleine en intieme dan van blaasbalgachtig
grote proporties is. Het is dan ook een zeer gelukkig idee dat ze
met een cd vol Mahler op kamerformaat komt: een tiental instrumenten begeleidt
haar door bekend repertoire. Een bewerking door Arnold Schönberg
geeft alle ruimte aan de regen en zonneschijn van de Lieder eines fahrenden
Gesellen en Mingardo
komt daar met
Mahler op kamerformaat haar warme noten
ongeforceerd overheen.
Het goed geplande
recital opent met op verkleinde schaal uitgevoerde Kindertotenlieder,
waar de somberheid de gepaste huiselijke afmetingen krijgt. Sara Mingardo
is hier met haar gevoelige, donkere stem helemaal de kunstzuster van Kathleen
Ferrier en Aafje Heynis: de emoties lijken recht uit het hart te komen,
zonder dat ze ze tot de laatste druppel staat uit te wringen. Haar twee liederencycli
worden stemmig afgewisseld met werk van Busoni en Mahler. Een
perfecte cd voor wie wel graag van het diepe gevoel van Mahler wil genieten,
maar gewoon even niet van dat grootse en soms wat al te overrompelende
geluid van de orkestversies.
hein van eekert
vocaal
franz schuBert
An die Musik
Klaus Mertens, Tini Mathot
ChALLeNGe CLASSiCS CC72559 / €€
Voor wie wil kennismaken met het omvangrijke liedoeuvre van Franz Schubert
is deze uitgave een ideaal begin. Uit zijn ruim 600 liederen zijn eenentwintig
van de beroemdste geselecteerd, die een prachtige afspiegeling zijn van wat
de Oostenrijkse componist naliet, en die het hele spectrum aan sferen en emoties
doorlopen. Eveneens ideaal is de vertolking door bariton Klaus Mertens en
fortepianiste Tini Mathot. Beide musici zijn autoriteiten in de historische uitvoeringsprak
Schubertiade met een lach
en een traan
tijk en wekken
Schuberts muzikale
wereld
overtuigend tot
leven. Vooral de subtiele klank van de authentieke fortepiano (Wenen, 1810)
geeft een goede impressie van hoe de befaamde Schubertiades in de Weense
salons destijds moeten hebben geklonken. Intiem en sober (Ständchen), gecombineerd
met een lach en een traan (Lachen und weinen). Mertens heeft het
vocaal allemaal, of het nu gaat om de ironie in het volksliedachtige Heidenröslein
of het angstaanjagende in Goethes ballade Erlkönig. Met zijn milde timbre
en woordelijk verstaanbare dictie maakt hij van elk lied een boeiende vertelling,
waardoor het tekstboekje feitelijk overbodig wordt. Goed, zijn tempo’s
liggen aan de lage kant, maar daardoor zijn poëzie, melodie en begeleiding wel
mooi in balans. En dat is juist de kern van de ‘holde Kunst’.
frans jansen

vocaal
diverse componisten
Nederlandse liederen
Elisabeth von Magnus, Quirine Viersen,
Jacob Bogaart
NMi CD1201 / €
De omslag van het cd-boekje straalt misschien iets educatiefs uit, maar daarvoor
is een goede reden, want er valt veel te vertellen over het repertoire dat
Elisabeth von Magnus en Jacob Bogaart hebben opgenomen. Het gaat om
liederen van Neder-
landse componisten: niet
alle componisten zijn
bekend en het zijn ook
niet allemaal mannen.
Bertha Frensel Wegener-
Koopman (1874-1953) bijvoorbeeld is het beluisteren waard om de (Richard)
straussiaanse manier waarop ze teksten van Anna Ritter en Rudolf Herzog van
muziek voorziet. Anny Mesritz van Velthuysen (1887-1965) haalt de subtiliteiten
van de Franse taal naar boven met al even subtiel klinkende Frans georiënteerde
noten. Alphons Diepenbrock geeft – hoe spannend! - het gedicht
De klare dag van Frederik van Eeden een wagneriaanse lading, met muziek die
aanleunt tegen Tristan und Isolde. Elisabeth von Magnus, de mezzosopraan die
vooral bekend is van cd’s onder dirigenten als Ton Koopman en Nikolaus Harnoncourt,
toont zich een sterk liedvertolkster. Ze heeft een mooie uitspraak in
bijna alle talen waarin ze zingt; ligt het dan aan de Nederlandse taal zelf dat die
niet altijd optimaal uit de verf komt? Pianist Jacob Bogaart en celliste Quirine
Viersen versterken met hun mooie spel deze uitermate sfeerrijke cd.
hein van eekert
vocaal
maurice ravel
Mélodies
Nora Gubisch, Alain Altinoglu, Magali
Mosnier, Jérôme Pernoo
NAïve v5304 / €€
Er zit volkse eenvoud in Ravels liederen en enorme sensualiteit en de mystiek
van verre streken of oude tijden. Hoe vreemd is het dan dat in sommige
handen zijn vocale muziek zo kil en bestudeerd kan overkomen? Het label
Naïve vond echter een perfecte zangeres voor dit repertoire: Nora Gubisch,
die met haar altachtige, warme stem alle kilte van tafel veegt. Ze laat zien
dat ze een zangeres is uit het land van Régine Crespin: niet omdat de stemmen
hetzelfde klinken, maar omdat ze de volle aandacht aan de woorden
geeft, en haar charme, humor en sensualiteit sterk herinneren aan haar
grote voorgangster. Het werkt allemaal zo goed – zelfs als een enkele hoge
passage iets minder soepel uit haar keel komt – omdat Gubisch zo volstrekt
natuurlijk is: als Ravel een simpel ‘tralalala’ voorschrijft, klinkt dat oprecht
en zonder vocale trucjes. Geen gehijg in de microfoon, geen kunstmatige
zachte noten: de
zwoelheid komt
bij Gubisch gewoon
vanzelf.
Haar prachtige
www.klassiekezaken.nl
Elisabeth von Magnus:
sterk liedvertolkster
Oprechte Ravel
zonder vocale trucjes
zang wordt sfeervol omspeeld door Alain Altinoglu, die de zangeres goed
kent, en vakkundig volgt en voorgaat. Dit is een van de fijnste Franse recitals
van de laatste tijd, met als bonus de perfecte imitatie van een pauw in
Le Paon uit de Histoires naturelles.
hein van eekert
vocaal
diverse componisten
Banalités
Thomas Blondelle, Daniel Blumenthal
FuGA LiBerA FuG591 / €€
cd-
Besprekingen
De Belgische tenor Thomas Blondelle, die in 2011 als tweede eindigde in de
Koningin Elisabethwedstrijd, heeft een voor zijn leeftijd enorm repertoire in
opera, oratorium en lied. Daarnaast is hij ook librettist en componist, momenteel
werkzaam aan een eigen opera. Een veelzijdig musicus dus, met een
feilloos gevoel voor programmering, getuige dit zeer gevarieerde en toch samenhangende
recital met meesterpianist Daniel Blumenthal. Typisch voor de
filosofisch ingestelde zanger is dat hij zijn eerste soloalbum wijdt aan liederen
over banaliteiten in de zin van min of meer alledaagse zaken. Banalités is ook
de titel van een liederencyclus van Poulenc, met daarin het zalig lome lied over
een hotelgast die lekker op zijn kamer blijft om te roken. Mahler alledaags?
Niet helemaal, maar zijn
Perfecte zangtechniek
van Thomas Blondelle
komische Lob des hohen
Verstandes, over een balkende
ezel die jureert
in een zangwedstrijd,
maakt onvermijdelijk
meer dan een glimlach los. Blondelle de componist klinkt naar Poulenc en Satie,
hoewel een citaatje Schubert hem desgewenst ook niet dwarszit. In zijn Blöde
Lieder figureren kinderen, postbodes, herten en koeien, maar vergist u zich
niet: Blondelles niet zelden ironiserende muzikale fantasie wordt geschraagd
door zijn perfecte zangtechniek, die ver uitstijgt boven het alledaagse.
arjan van dijk
vocaal
diverse componisten
Chants du Sud et du Nord
Hirundo Maris
eCM NeW SerieS 2784395 / €€
Arianna Savall is de harpspelende en zingende dochter van Jordi Savall en
Montserrat Figueras. Tot 2008 speelde ze onder de hoede van haar ouders,
onder meer in Hespèrion XXI. Daarna ging ze haar eigen weg en richtte ze
onder andere het kwintet Hirundo Maris, Latijn voor zeezwaluw, op. Samen
met de Noorse violist Petter Udland Johansen zet ze de lijnen uit en bewandelt
ze paden tussen klassieke muziek, oude muziek en volksmuziek. Ook haar
debuut-cd op ECM, Chants
Hirundo Maris reist
van Catalonië
naar Noorwegen
du Sud et du Nord, reflecteert
deze interesse. Net als haar
vader weet Arianna Savall
moeiteloos te schakelen tussen
gecomponeerde muziek
en de wortels daarvan in de volksmuziek. Op Chants du Sud et du Nord maakt
Hirundo Maris een reis van Catalonië naar Noorwegen, en ondertussen zoekt
het ensemble de overeenkomsten en de verschillen. Het resultaat is een buitengewoon
sfeervolle cd met prachtige eeuwenoude melodieën en daarop naadloos
aansluitend nieuw materiaal. Opvallend zijn de verrassende kleuren van
de vele tokkelinstrumenten. De dobro die opeens opduikt is doorgaans meer
op zijn gemak in de Amerikaanse blues en bluegrass, maar past hier wonderwel.
Bovendien blijkt eens te meer hoeveel de stem van Savall soms op die van
haar vorig jaar overleden moeder lijkt. Mooi.
paul janssen
augustus 2012 27

cd-
Besprekingen
koor
mauricio kagel
Chorbuch, Les Inventions d’Adolphe Sax
Cor de Jong, Sepp Grotenhuis, Nederlands
Kamerkoor, Raschèr Saxophone
Quartet o.l.v. Mauricio Kagel/Klaas Stok
WiNter&WiNter 9101912 / €€
Guido Fischer noemt hem in het Duitse muziektijdschrift Rondo de Tijl Uilenspiegel
van de muziek. En inderdaad: wie Mauricio Kagel enigszins kent,
weet dat je bij hem in artistiek opzicht overal rekening mee mag houden. Menig
baken in de muziekgeschiedenis is al eens door zijn absurdistische licht
beschenen. Wie kent niet zijn Sankt-Bach-Passion? Eerder bewerkte hij al een
reeks koralen van Johann Sebastian Bach, hetgeen resulteerde in Chorbuch.
In zestien fragmenten – de beschikbare tijd op een cd noodzaakt nu eenmaal
tot selecteren – maken we kennis met aansprekende geestelijke teksten, ondergedompeld
in een nachtmuzikale sfeer waarin de hemel is vervuld van Sprechgesang:
Jesu, der du meine Seele van de zeventiende-eeuwer Johann Rist,
maar dan met koude rillingen. Les Inventions d’Adolphe Sax is een lofdicht op
de Belgische instrumentma-
ker: een smakelijke biografie
in notenschrift, waar het enthousiasme
van afspat. Ook
hier allerlei stemtechnische
trucjes, die in koorverband
uitstekend overkomen, keer op keer tegen een andere achtergrond geplaatst
door het Raschèr Saxophone Quartet. Wie aandachtig luistert, hoort telkens
iets nieuws, en dat kan ook zeker geen kwaad, want in het overigens smaakvol
ontworpen cd-boekje is het libretto helaas niet afgedrukt.
andrew van parijs
kamermuziek
luigi Boccherini
Six Quatuors pour le clavecin ou pianoforte,
violon, viola et basse obligé (G259)
La Real Cámara
GLoSSA GCD 920312 / €€
Rond 1780 begon kamermuziek voor een klavierinstrument met twee of meer strijkers
steeds meer in trek te raken. Dit waren vooral pianotrio’s, maar ook andere bezettingen
kwamen voor zoals het pianokwartet, een trio met toegevoegde altviool.
Sommige componisten gaven daarbij de voorkeur aan volkomen zelfstandigheid
van de afzonderlijke stemmen; anderen verdubbelden bijvoorbeeld de linkerhand
van de piano. Een en ander zegt iets over de vooruitstrevendheid van de componist,
maar zeker ook over het voornemen dergelijke composities in andere bezettingen
te kunnen uitgeven. Mits historisch geïnformeerd uitgevoerd hebben ze alle die
karakteristieke twinkelende klank, veroorzaakt door het lichte, open geluid van
de pianoforte. Zo ook deze zes tweedelige kwartetten van Luigi Boccherini, wiens
typerende zange-
righeid en elegante
maatverdeling direct
opvallen. Het
heeft zo zijn voor-
28
augustus 2012
Nachtmuzikale sfeer
bij Mauricio Kagel
De zangerigheid en
elegantie van Boccherini
delen, zo afgelegen wonen ten opzichte van de grote muzikale centra – Boccherini
was het grootste deel van zijn leven in Spaanse dienst. La Real Cámara, bestaande
uit Arthur Schoonderwoerd (fortepiano), Emilio Moreno (viool), Antonio Clares
(altviool) en Mercedes Ruiz (cello), laat deze muziek perfect tot haar recht komen.
De frasering is geweldig, versieringen zitten precies op hun plek (dat is Arthur
Schoonderwoerd wel toevertrouwd!) en lange lijnen worden mooi uitgesponnen.
andrew van parijs
kamermuziek
mendelssohn,
schumann
Piano Trios opus 49 & 56;
Five Canons opus 56
Trio Shaham-Erez-Wallfisch
NiMBuS reCorDS Ni 5875 / €€
Mendelssohns twee pianotrio’s opus 49 en 66 klinken bij het trio Shaham-
Erez-Wallfisch net zo goed als een oude, volle wijn uit een goed jaar smaakt.
Geen wonder, het trio – gevormd in 2009 en bestaand uit Hagai Shaham,
zijn vaste pianist Arnon Erez en cellist Raphael Wallfisch – speelt kamermuziek
in de ouderwetse romantische traditie, geladen met welgemeende passie
en gezonde expressie. Het drietal maakt van de twee trio’s van Mendelssohn
(aangevuld met de charmante stukken in canonvorm van Schumann opus
56, voor trio bewerkt door Theodor Kirchner) een kamermuzikaal feestje. De
lyriek en expressie
Mendelssohn met
oprechte passie en emotie
van Mendelssohns
zangerige muziek
staan centraal in deze
uitvoering. In het
beroemde Pianotrio
nummer 1, opus 49 klinken de hoofdthema’s en de uitwerking ervan vol oprechte
passie en emotie. Shaham en Wallfisch halen het onderste uit de kan
met hun warme, expressieve spel, en pianist Erez bespeelt zijn piano uitermate
helder. Ronduit ontroerend is de interpretatie van het mooie tweede deel van
het eerste trio. Het ensemble vormt de perfecte match voor Mendelssohn –
zangerig in de andante’s, licht en sprankelend als champagne in de scherzo’s.
Het spelplezier van dit trio spat ervan af op deze mooi opgenomen cd.
doron nagan
kamermuziek
rachmaninov,
sjostakovitsj
Sonate in d opus 40, Sonate in g opus 19
Mayke Rademakers &
Matthijs Verschoor
quiNtoNe q12002 / €
Ze noemen zich Mayke en Matthijs, maar zo gewoontjes als de naam van dit
duo klinkt, zo weinig alledaags zijn hun uitvoeringen. Celliste Mayke Rademakers
en pianist Matthijs Verschoor zijn twee musici die garant staan voor
persoonlijke en luisterrijke interpretaties. Ze zijn perfect op elkaar ingespeeld
en durven risico’s te nemen. Op hun nieuwe cd combineren ze de Sonate in
d opus 40 van
Sjostakovitsj met
Mayke en Matthijs
durven risico’s te nemen
de Sonate in g
opus 19 van Rachmaninov.
Een
smaakvolle en be-
proefde combinatie waarmee het duo op overtuigende wijze laat horen wat het
in huis heeft. Rademakers haalt een prachtige gloedvolle toon uit haar cello
en weet de luisteraar te betoveren met een even intieme als extraverte aanpak.
Met het grootste gemak beweegt het duo zich door de grillige contouren van
de muziek van Sjostakovitsj. En wat een genot is het om te luisteren naar de
uitgesponnen melodielijnen van het Andante in Rachmaninovs Sonate in g.
Nergens wordt het nettoresultaat kitscherig of dweperig, maar Mayke Rademakers
en Matthijs Verschoor schuwen de lyriek ook zeker niet. Deze vierde
cd in het oeuvre van dit jonge duo is wederom een fraai muzikaal product van
Hollandse makelij.
oswin schneeweisz

RIC 325
Distributie NL
Adriaen Willaert
Vespro Della Beata
Vergine
Capilla Flamenca,
Dirk Snellings
Capilla Flamenca eert de
muziek van van Adriaen Willaert.
Met de heuse reconstructie
reconstructie
van een een Vesperdienst ter ere
van de Maagd Maria, voeren
de musici onder leiding van Dirk Snellings u mee naar het fl am- amboyante
Venetië waar Willaert precies 450 jaar geleden stierf.
www.outhere-music.com
http://www.facebook.com/OuthereMusic
Ludwig van Beethoven
Complete Sonatas Sonatas
for Violin Violin & & Piano
Midori Seiler,
Jos Van Immerseel
3cd-box
Na hun gelauwerde opname
van de sonates van Mozart,
richten violiste violiste Midori Midori Seiler
en pianist Jos Jos van Immerseel
hun pijlen op de integrale sonates voor viool en piano van Beethoven.
Een innig gesprek tussen twee topmusici, met als resultaat een meesterlijke
nieuwe interpretatie van dit grote repertoire.
ZZT 307
Division – Musick
Musicke & Mirth
Musicke & Mirth laat u
proeven van de improvisatie-
en versieringskunst
uit het Engeland
van de 17 de eeuw.
Eenvoudige melodieën
worden omgetoverd tot
virtuoze kunstwerken,
voorzien van een rijk
palet geuren, kleuren, klanken...
RAM 1204

cd-
Besprekingen
kamermuziek
Barrios, castelnuovotedesco,
asencio, ponce
Medallón Antiguo, Sonata Romántica e.a.
Elise Neumann
30
BriLLiANt CLASSiCS 9287 / €
Hoewel er af en toe een klassiek gitarist doordringt tot het grotere publiek blijft
het domein van het zessnarige tokkelinstrument een wereld op zich. Logisch,
het is geen orkest-
instrument en ook
in de kamermuziek
manifesteert
het zich vooral als
een soloinstrument. Vandaar dat de klassieke gitaar en de liefhebber van dit
instrument zich vooral bewegen in een niche. En eigenlijk is dat jammer, want
soms komen er heel mooie dingen langs. Zoals de cd van Elise Neumann.
Zij won in 2011 de Augustin Barrios International Guitar Competition en
door de samenwerking tussen Brilliant Classics en de wedstrijdorganisatie kon
Neumann een cd opnemen waarop ze laat horen waarom ze dit concours won.
Neumann opent haar cd met werken van de naamgever van de wedstrijd, de
Paraguayaanse gitarist-componist Augustin Barrios Mangoré. Ze zet meteen
de toon met werken als Medallón Antiguo en Vals opus 8 nummer 4. Mooi
verzorgd, romantisch, haast chopinesk spel. En dat blijft zo. Ook bij de andere
twintigste-eeuwse componisten die, zoals Ponce in zijn voor Andrés Segovia
geschreven Sonata Romántica, de negentiende eeuw nooit echt verlaten. Desondanks
is deze plaat nog steeds geen cd voor het grote publiek, al is voor die
tien euro een muzikaal gokje natuurlijk snel gewaagd.
paul janssen
kamermuziek
rokus de groot
Shiva Shatki – play of god and goddess
Dhruba Ghosh, Ernest Rombout
quiNtoNe q11002 / €
Rokus de Groot is niet alleen (inmiddels emeritus) hoogleraar muziekwetenschap
aan de Universiteit van Amsterdam, hij is ook al jaren actief als componist.
In zijn composities krijgen de thema’s die hem als hoogleraar het meest
bezighielden gestalte in klinkende materie. Goede voorbeelden daarvan zijn
ShivaShatki I en II die op deze cd verenigd zijn als een onlosmakelijk compositiepaar.
Shiva en Shatki vertegenwoordigen in de Hindoestaanse filosofie de
mannelijke en de vrouwelijke kant, de god en de godin. Zij vormen een paar
van tegenstellingen. Hier komt dat in eerste instantie tot uiting in onbeweeglijkheid
en meditatie versus beweging en rusteloosheid – tekortschietende
woorden om twee even wonderlijke als wonderlijk goede werken enigszins te
duiden. Hoewel er
een soloversie van
ShivaShatki I voor
althobo bestaat, is
het vooral het sa-
augustus 2012
Verzorgd en romantisch
gitaarspel
Geslaagde
Oost-Westsynthese
van Rokus de Groot
menspel tussen althoboïst Ernest Rombout en improviserend sarangispeler
Dhruba Ghosh dat hier de vonk doet overspringen. Alsof ze aan de hand van
overlappende ragathema’s Oost en West dichter bijeen moeten brengen, tasten
ze elkaar af, botsen ze, keren ze elkaar de rug toe en vinden ze elkaar uiteindelijk
in een geslaagde synthese van Oost en West – uiteraard een van de terugkerende
thema’s in het werk van Rokus de Groot.
paul janssen
kamermuziek
ludwig van Beethoven
Complete sonatas for violin & piano
Midori Seiler, Jos van Immerseel
ZiGZAG territoireS ZZt 307 (3 CD’S) / €€
De tien vioolsonates van Beethoven, authentiek. “Met de keuze van onze instrumenten”,
legt violiste Midori Seiler uit, “worden de contrasten in de muziek
verhoogd. Het is best mogelijk om cantabile te spelen, maar naar de aard
van de instrumenten klinkt het vooral ruw, ongepolijst en onverbiddelijk.”
Daarmee wordt gedoeld op Midori’s Italiaanse barokviool en de kopie van
een Walter-fortepiano die Jos van Immerseel onder handen heeft. Met name
bij deze laatste is het klankverschil met een moderne piano enorm. De noten
klinken staccato, afgebeten en in hoge registers wat nasaal en metalig; loopjes
zijn van een klavecimbelachtige lichtheid en akkoorden worden onwillekeurig
kleine arpeggio’s. Dat alles geeft Beethovens sonates zoals hier gepresenteerd
een heel eigen karakteristiek. Negen van de tien werden gecomponeerd tussen
1798 en 1803,
Authentieke Beethoven bij
Midori-Van Immerseel
toen Beethoven zelf
een Walter in huis
had. Wat timbre en
stijl betreft zijn deze uitvoeringen dus authentiek. Midori-Van Immerseel is
inmiddels een doorgewinterd duo en dat hoor je aan de synchrone attaque, aan
de terrassendynamiek en soms ook aan minuscule, niet voorgeschreven en dus
afgesproken versnellingen en vertragingen. “We communiceren met weinig
woorden”, zoals Midori het omschrijft. Jammer van wat slordigheden in het
cd-boekje, zoals een stuk tekst dat op een andere cd slaat.
jos van der zanden
kamermuziek
roBert schumann
Complete Chamber Music with piano
Eric le Sage, Gordan Nikolic e.v.a.
ALphA 812 (7 CD’S) / €€€€
Zin in een Schumannmarathon? Goede kans dat u na de eerste van deze zeven
cd’s niet meer wilt stoppen met luisteren. De Franse pianist Eric le Sage
nam zich voor om alle pianomuziek van Robert Schumann op te nemen, en
deed dat voortreffelijk. Nu zijn alle kamermuziekwerken met piano in één box
bijeengebracht. Aan het project van Le Sage werkten uitsluitend topmusici
mee, zoals de cellisten Jean-Guihen Queyras en Christophe Coin, violist Gordan
Nikolic, klarinettist Paul Meyer en hobovirtuoos François Leleux. De
verwachtingen wor-
Schumannmarathon
met liefde en speelplezier
den ruimschoots
waargemaakt: de
cd-box is er een vol
hoogtepunten. Hoe
fris klinken de pianotrio’s, de bloedmooie Märchenerzählungen voor klarinet,
altviool en piano en hoe energiek het ideeënrijke Pianokwintet opus 44! Le
Sage heeft een heldere klank en een fijnzinnige frasering (al is in sommige
stukken zijn benadering wat aan de zoete kant); de strijkers zorgen voor een
slank geluid en overtuigen met geestdriftig samenspel. Natuurlijk, van die
meesterlijke vioolsonates zijn er al vele prachtige opnamen, toch leveren ook
deze uitvoeringen weer nieuwe inzichten op. Maar belangrijker dan dat: al
deze opnamen zijn hoorbaar met veel speelplezier en liefde voor de muziek
gemaakt. Een absolute aanrader.
merlijn kerkhof

kamermuziek
friedrich gernsheim
Violin Sonatas
Stefan Kirpal, Andreas Kirpal
BriLLiANt CLASSiCS 94403 (2 CD’S) / €
Nee, Friedrich Gernsheim was geen achttiende-eeuwse filosoof, negentiendeeeuwse
wetenschapper of autocoureur uit de vorige eeuw die ook nog mooi
cello speelde. Friedrich Gernsheim was een Duitse componist (1839-1916)
die geen schijn van kans maakte naast de verpletterende grootheid van figuren
als Schumann, Mendelssohn en Brahms. Zijn muziek verdween in de vergetelheid,
samen met die van zijn lotgenoten. Nu de verzadiging op de cd-markt
een feit is, worden we daarom in de zoektocht naar toch iets nieuws steeds weer
opnieuw verrast door muzikale opgravingen en herontdekkingen. Gernsheim
werd in Worms geboren en belandde na vele Duitse posten in Rotterdam, waar
hij zestien jaar verbleef als dirigent van de Maatschappij tot bevordering der
Toonkunst. De
gebroeders Stefan
en Andreas Kirpal
hebben nu de vier
vioolsonates van
Gernsheim op cd gezet. Vioolsonate nummer 2 in c, opus 4, gecomponeerd in
Rotterdam, is wellicht de mooiste, met een bijzonder lyrisch en expressief Andante
en een energiek laatste deel. Gernsheims muziek verraadt veel invloeden
van Brahms, maar mist de grandeur van zijn voorbeeld. De Kirpals brengen
Gernsheims vioolsonates met veel muzikaliteit en inzet. Een leuke cd voor wie
verder wil kijken dan Brahms en de vergelijking niet al te streng toepast.
doron nagan
piano
claude deBussy
Préludes
Alexei Lubimov
eCM NeW SerieS 4764735 (2 CD’S) / €€
In de concertserie Bruno Klassiek Presenteert in Haarlem hoorde ik hem voor
het eerst live spelen: Alexei Lubimov (1944), evenals Gilels en Richter pianoleerling
van de Russische romanticus Heinrich Neuhaus. Uiterlijk leek de
kleine, bescheiden pianist de personificatie van ambtenaar Goljadkin uit Dostojevski’s
De dubbelganger.
Maar in hem brandde
een hemelhoog oplaaiend
vuur. Al hebben maar weinig
mensen van hem gehoord,
van alle nu levende
www.klassiekezaken.nl
Friedrich Gernsheim: een
muzikale herontdekking
Alexei Lubimov
kiest voor de
ultieme Debussyklank
pianisten staat hij misschien wel het dichtst bij de zon. Lubimov is een absolute
grootmeester op de vleugel, al is dat in zijn geval meestal geen Steinway. Mozart,
Beethoven, Schubert en tijdgenoten speelt hij het liefst op authentieke
pianofortes. Omwille van de ultieme klank opteerde Lubimov ook voor zijn
wonderschone opname van pianowerken van Debussy voor ongebruikelijke
instrumenten uit de periode waarin de muziek ontstond: een Bechstein uit
1925 en een Steinway uit 1913. Het tekent de gewetensvolle manier waarop
Lubimov recht probeert te doen aan de partituren die hij speelt. Zijn Debussy
wil hij laten klinken zoals de componist wellicht zelf heeft geklonken toen hij
deze stukken speelde. Te oordelen naar de verfijnde en genuanceerde interpretaties
op deze dubbel-cd is Lubimov daar volledig in geslaagd.
wenneke savenije
kamermuziek/vocaal
diverse componisten
For ever Fortune – Scottish Music in the
18th Century
Robert Getchell, Les Musiciens de
Saint-Julien
o.l.v. François Lazarevitch (fluiten)
ALphA 531 / €€
cd-
Besprekingen
Cross-over, om die vreselijke term maar weer eens te gebruiken, is absoluut
geen recente vinding. Luister naar For ever Fortune, de cd vol achttiende-eeuwse
Schotse muziek door Les Musiciens de Saint-Julien, en het is al na twee
tracks duidelijk: de Schotse kunstmuziek stond destijds niet ver van de Schotse
volksmuziek. Componisten, de meesten beïnvloed door Arcangelo Corelli, de
favoriete componist in Schotland aan het begin van de achttiende eeuw, vonden
het geen probleem om voor een sonate gebruik te maken van een Schotse
volksmelodie. En die melodieën
Schotse muziek op
prachtuitgave
zijn onmiskenbaar aanwezig in
de twintig tracks die het ensemble
de luisteraars voorschotelt.
Anonieme stukken, gecomponeerde
werken, echte volksme-
lodieën, het is alsof The Dubliners hun gitaren en banjo’s verruild hebben
voor een instrumentarium dat in de pas loopt met de oudemuziekpraktijk.
Daarom vertelt deze cd ook het verhaal van de levendigheid van de Schotse
volksmuziek. Melodieën die op deze cd staan, worden nog steeds door straaten
volksmuzikanten van vandaag gespeeld en gezongen, en dat maakt For ever
Fortune erg actueel. Dit is bovendien weer zo’n prachtig verzorgde uitgave van
Alpha: mooie foto’s, goede inleiding en een glossary met een overzicht van de
onbekende Engelse woorden in de liedteksten. Hulde.
paul janssen
piano
ludwig van Beethoven
Sonatas Vol. 2
François-Frédéric Guy
ZiG ZAG territoireS ZZt 304 (3CD’S) / €€€
Beethovens complete sonates opnemen: waarschijnlijk droomt bijna elke pianist
ervan, maar de vraag is of er aan alle prachtige bestaande lezingen van
Beethovens pianomonument nog wel iets toe te voegen valt. Zowel in het heden
als in het verleden zijn er vele goede opnamen verschenen. François-Frédéric
Guy trekt zich daar gelukkig niets van aan. De Franse pianist is zijn hele leven
al met Beethoven bezig, nam eerder twee keer de Hammerklaviersonate op en
reist nu zelfverzekerd door de rijkdom aan sonates. Dat deed hij zeer succesvol
in volume één, en ook volume twee – wederom drie cd’s met twaalf sonates
– mag er zijn. In de
Lichtvoetig spel van
François-Frédéric Guy
aanloop naar deze
opnamen speelde
Guy de complete
sonates al een aantal
jaren live in een
tijdsspanne van een week. Enerverende gebeurtenissen voor wie erbij was, en
afgaande op Guys lezing op de cd’s is dat niet zo gek. Guy laat niet alleen met
een scherp oor voor details de muzikale ontwikkeling van Beethoven horen,
hij geeft ook nog eens elke sonate een eigen karakter. Zijn spel is daarbij lichtvoetig,
terloops bijna, maar wel van een buitengewone schoonheid – waarmee
hij de vraag of er nog iets valt toe te voegen met een luid en duidelijk ‘ja’ beantwoordt.
paul janssen
augustus 2012 31

cd-
Besprekingen
piano
alBert roussel
Promenade Sentimentale -
Complete Piano Music
Emanuele Torquati
32
BriLLiANt CLASSiCS 94329 (2 CD’S) / €
Op zijn meest recente cd heeft de Franse pianist Emanuele Torquati zich gebogen
over het complete pianowerk van Albert Roussel – composities die zelden
integraal zijn opgenomen. De uitgave mag dan als titel Promenade sentimentale
dragen, sentimenteel wordt het nergens. Torquati geldt niet voor niets als
specialist in de Franse muziek. Zijn aanpak is van een prettig soort distantie.
Virtuoos balanceert hij tussen ratio en gevoel, en dat is precies wat de muziek
van Roussel nodig heeft. De twee cd’s bieden een prachtig overzicht van Roussels
pianomuziek: van vroege werken als Des heures passent uit 1898 tot en met
de Trois pièces opus 49 uit 1923. Een aardig extraatje is de cd-première van Résurrection
opus 4, een jeugdwerk uit 1903. In feite betreft het een pianobewerking
van een van Roussels
vroege orkeststukken in
de vorm van een symfonische
prelude. Opmerkelijk
hoe in dit vroege werk
stilistisch gezien de latere
Roussel al door de noten
schemert. In Résurrection, gebaseerd op de gelijknamige novelle van Tolstoj,
speelt Roussel duidelijk leentjebuur bij Richard Wagner, Liszt, Debussy en
Ravel. Toch klinkt het volstrekt authentiek. Een heerlijke cd voor muzikale
francofielen.
oswin schneeweisz
orgel
césar franck
Complete Organ Music
Adriano Falcioni
BriLLiANt CLASSiCS 94349 (2 CD’S) / €
Het integrale orgelwerk van César Franck past op twee cd’s. Het aantal organisten
dat Franck aan geluidsdragers heeft toevertrouwd gaat het aantal vingers
van twee handen ver te boven. Voor de nieuwste loot aan die stam tekent
de Italiaan Adriano Falcioni, organist van de kathedraal San Lorenzo in Perugia.
Hij staat bekend als een uitnemend virtuoze speelman, die zijn hand niet
omdraait voor grote orgelwerken van Liszt, Reubke, Widor, Vierne, Dupré,
Messiaen, Reger en Franck. Menig cd legt getuigenis af van zijn technische en
muzikale hoogstandjes. De integrale orgelwerken van César Franck vertolkt
Falcioni op het reusachtige orgel met vier manualen en 88 stemmen dat Mascioni
in 1961 bouwde in de basiliek Santa Maria degli Angeli bij Assisi. Een zeer
kleurrijk instrument dat aanleunt tegen de voor Franck geëigende klank van
het Cavaillé-Collorgel.
Luister onder andere naar
het intieme, verheven lyrische
klankpalet van de
Fantasie, het uitbundige
slot van het Grande pièce
augustus 2012
Roussels integrale
pianomuziek
met een extraatje
Adriano Falcioni:
virtuoze speelman
symphonique en de overweldigende Final uit de Six pièces. Ook de Trois pièces
met het wonderschone Cantabile en het bekende Pièce héroïque en de Trois
chorals zijn bij Adriano Falcioni in vakbekwame handen. Deze Franck verdient
alle lof.
aad alBlas
geprepareerde piano
john cage
Sonatas & Interludes
Cédric Pescia
AeoN AeCD 1227 / €€
Na meer dan zestig jaar nog altijd – nee, opnieuw – vernieuwend. John Cage
voltooide in 1948 zijn Sonatas & Interludes, twintig korte stukken voor geprepareerde
piano. In 2012 laat Cédric Pescia nog eens horen dat ze (ook) één
geheel vormen, maar vooral hoe sprankelend nieuw deze muziek is. Cage,
gefascineerd door de Indiase muziek en de daarin besloten filosofie, wilde de
rol van de componist minimaliseren. Zijn methode omschreef hij als ‘weloverwogen
improvisatie’. De preparaties van zijn piano (met bijvoorbeeld stukjes
hout, metaal of papier
Een hommage aan
John Cage,
de vernieuwer
tussen de snaren) koos hij
‘zoals men schelpen zoekt
tijdens een strandwandeling’.
Zijn muziek moest
objectief zijn en zonder
passie. Daarin is hij zeker
geslaagd. Deze muziek gaat niet over emoties. Het verrassendste is dat ze desalniettemin
van noot tot noot en van stilte tot stilte boeit. Dat is onder meer
de verdienste van Cédric Pescia. Zijn interpretatie blinkt uit in toewijding en
bescheidenheid. Zijn techniek is superieur zonder een zweem van virtuoze
demonstratie. Een waardige viering van het honderdste geboortejaar van de
componist die een onschatbare bijdrage heeft geleverd aan de vernieuwing van
de klassieke muziek.
Barend linders
orgel
diverse componisten
Olivier Messiaen et les années 30
Anton Doornhein, Hans van Gelder en
Arjan Versluis
Dev-Me1033 (2 CD’S) / €€
Hans van Gelder, organist te Barendrecht en docent liturgiek aan het Rotterdams
Conservatorium, nam het initiatief voor de dubbel-cd Olivier Messiaen
et les années 30. Hij trommelde twee bevriende collega’s op om eraan mee te
werken: Anton Doornhein en Arjan Versluis. Gedrieën togen ze naar de Ste-
Trinité te Parijs, waar Messiaen in zijn leven het orgel bespeelde van Cavaillé-
Coll. Het grootste deel van zijn orgeloeuvre componeerde Messiaen voor dit
instrument. Anton
Doornhein
Messiaen en tijdgenoten speelt de eerste
cd vol met werken
uit de kring
moderne componisten rond Messiaen: Messiaens eerste echtgenote Claire
Delbos, Georges Migot, Jean-Yves Daniel-Lesur, André Jolivet, Marcel Dupré
en Jean Langlais. Doornhein laat fraai en evenwichtig orgelspel horen.
Arjan Versluis vult ruim de helft van de tweede cd met improvisaties. De thematiek
ervan wordt in het bijzonder fraaie tekstboekje voortreffelijk uitgelegd.
Zoals bij improvisaties meestal het geval is, is er ook bij Versluis een wisseling
van interessante en minder interessante momenten. Van Gelder zelf vult
de bescheiden rest van de tweede cd met twee Chorals-Poèmes d’Orgue van
Charles Tournemire, twee stukken uit Messiaens Les corps glorieux en ten slotte
Le banquet céleste.
aad alBlas

orgel
diverse componisten
Passacaglia
Matthias Havinga
BriLLiANt CLASSiCS 9269 / €
Wie kent niet de Passacaglia und Fuge in c van Johann Sebastian Bach? Met
recht de beroemdste passacaglia aller tijden, op de voet gevolgd door die van
Buxtehude. Aanwijsbaar is Bach door deze laatste geïnspireerd. Matthias Havinga,
organist van de Ronde Lutherse kerk in Amsterdam, brengt ze, met
nog een aantal
passacaglia’s
van andere
componisten,
sprankelend
en muzikaal aanstekelijk tot klinken op het orgel dat Martti Porthan in 1998
bouwde in het Finse Kotka. Voor die van Bach kiest hij een ononderbroken
plenumklank – een beetje vermoeiend. Tegenwoordig klinkt het werk veelal
in een wisselende registratie. Een andere bekende passacaglia is die van Reger,
voorafgegaan door een Introduktion. Minder bekend zijn die van Mendelssohn,
Kerll en François Couperin. Die zijn niet allemaal even interessant. De
Passacaglia van Welmers (1965) is een modern, atonaal werk. Je moet daar wel
even voor gaan zitten en het een paar keer beluisteren om de structuur van het
springerige thema te kunnen volgen. Overigens biedt Havinga daarvoor wel
houvast: in het tekstboekje noteert hij voor alle passacaglia’s het thema. De
passacaglia van Sjostakovitsj is volslagen onbekend. Hij gebruikt hiervoor als
thema een deel uit de opera Lady Macbeth van Mtsensk.
aad alBlas
middeleeuwen
diverse componisten
Filia Sion
Vox Clamantis
o.l.v. Jaan-Eik Tulve
eCM NeW SerieS 4764499 / €€
Het gregoriaans als bakermat van de Europese kunstmuziek: ziedaar het uitgangspunt
van het Estse ensemble Vox Clamantis, dat al veel moois heeft opgeleverd.
Deze vroege muziek vormt in al zijn eenvoud en tijdloosheid een permanente
bron van inspiratie, zoals componisten als Erkki-Sven Tüür en Arvo
Pärt al eerder demonstreerden in opnames met deze formatie. Historisch besef
met de betrekkelijkheid van alledag dus. Dat is ook de strekking die uitgaat van
de cd Filia Sion: de Dochter Sions, waarmee in het Oude Testament het volk
van Israël wordt aangeduid, verwijzend naar de berg waarop Jeruzalem is gebouwd.
In het Nieuwe Testament staat, veel aanschouwelijker, deze Dochter
van Sion voor Maria. Een zienswijze waar veel christelijke dichters dankbaar
gebruik van hebben gemaakt, want via de projectie van dit beeld wierpen zij
nieuw licht op menig oudtestamentische tekst. Ondertussen sleepten kunstenaars
gaandeweg nog meer aansprekende metaforen de Mariaverering bin-
nen. Vox Clamantis
presenteert
met Joodse, Gregoriaanse,
vroeg-
www.klassiekezaken.nl
Beroemde en minder
bekende passacaglia’s
Vox Clamantis presenteert
een historisch doorkijkje
en laatmiddeleeuwse gezangen een prachtig historisch doorkijkje, waarbij het
geschiedkundige element eerder als leidraad dient dan als keurslijf. Luister
maar naar de boeiende interpretaties van Hildegard von Bingens O ignis spiritus
en Perotinus’ intens gonzende Beata viscera.
andrew van parijs
middeleeuwen
anoniem
Hameln anno 1284
Norbert Rodenkirchen, Giuseppe
Cecere, Wolfgang Reithofer
ChriStophoruS 77359 / €€
cd-
Besprekingen
Die rattenvanger van Hamelen moet je natuurlijk niet serieus nemen – ofschoon
de samensteller van deze cd meent dat dit Duitse dertiende-eeuwse
fluitrepertoire wel degelijk iets met de sage kan hebben uit te staan. Veertien
wereldlijke stukken van omstreeks het jaar 1300 worden gepresenteerd, muziek
die onvolledig is overgeleverd, dat wil zeggen éénstemmig. In het cdboekje
is een pagina afgedrukt van een origineel manuscript, waaruit is op
te maken dat musici heel wat verbeeldingskracht en improvisatietalent nodig
hebben om er iets indrukwekkends van te maken. Dat is hier echter voortreffelijk
gelukt. Zwoele fluitmelodieën hoor je, met lekker veel valse lucht gespeeld.
Bourdonbegeleidingen op psalterium, luit en fidel, trommeltjes als slagwerk.
Dit is zogezegd de popmuziek van de middeleeuwen: Minnesänger-muziek,
Rauwe middeleeuwse
popmuziek
van musici die ze in Frankrijk
trouvères noemden. Ze
werd vaak uitgevoerd door
speellieden die van stad tot
stad trokken, net zoals de rattenvanger die met zijn spel op de blokfluit ongedierte
uit de stad wist te leiden. Veel stukken hebben iets oriëntaals, misschien
vanwege de Byzantijnse afkomst. Geen mooimakerij op deze cd: je hoort
rauwe, soms improvisatorische stukken, alsof de musici op straat lopen. Voeg
daarbij de pythagoreïsche, vals aandoende stemming en je waant je echt in de
duistere middeleeuwen.
jos van der zanden
renaissance
jean mouton
Missa tu es Petrus e.a.
The Brabant Ensemble
o.l.v. Stephen Rice
hyperioN CDA 67933 / €€
Het Engelse ensemble met de Vlaams-Nederlandse landstreek in de naam
is zo langzamerhand een begrip geworden in de wereld van de renaissancemuziek.
Het zingt anders dan bijvoorbeeld The Tallis Scholars, wat minder
etherisch en met meer aandacht voor vocale kleuring, maar Rice en de zijnen
onderscheiden zich vooral door het repertoire dat ze opnemen: de wat minder
bekende componisten
uit de Nederlanden. Jean
The Brabant Ensemble
zingt magistraal
Mouton is bij liefhebbers
nu ook weer niet zo onbekend,
in zijn tijd was hij
een van de belangrijkste
componisten van Europa, maar zijn muziek klinkt nog niet erg vaak. Net als
zijn collega en tijdgenoot Josquin Desprez pendelde Mouton heen en weer tussen
Frankrijk en Italië, tussen het Franse hof en de pauselijke kapel. Op deze cd
staan de Missa Tu es Petrus en een aantal motetten waarin we horen dat Moutons
reputatie in zijn eigen tijd beslist niet onterecht was. Wat een muziek! Met
zijn breed uitgesponnen lijnen in de motetten loopt Mouton zelfs vooruit op
de generatie componisten na hem, zoals Clemens non Papa en Nicolas Gombert;
componisten waaraan The Brabant Ensemble al eerder cd’s wijdde. De
uitvoering is net als op die eerdere cd’s magistraal, alle stemmen zijn te volgen,
maar het geheel is nog meer dan de som der delen. Prachtig!
marcel Bijlo
augustus 2012 33

CLASSIC
SUMMER
Campaign
50 TOPTITELS
STERK IN PRIJS VERLAAGD *
emiclassics.com
youtube.com/emiclassics
facebook.com/klassiekemuziek
* CAMPAGNE LOOPT TOT 31 AUGUSTUS 2012

enaissance
william Byrd
The Great Service in the Chapel Royal
Musica Contexta, Steven Devine, The
English Cornett and Sackbut Ensemble
o.l.v. Simon Ravens
ChANDoS ChAN 0789 / €
Dat William Byrd van huis uit katholiek was, weerhield hem er niet van prachtige
muziek voor de Anglicaanse Kerk te schrijven. Nu was het zijn werk,
maar bij hem lijken de verschillen tussen deze godsdiensten weinig meer in
te houden dan het gebruik van het Latijn dan wel het Engels als liturgische
voertaal. Byrd vertaalde zelfs de teksten van een aantal katholieke gezangen in
het Engels, maar dat schijnt eerder een andere reden te hebben dan een louter
godsdienstige. Dus waarom zou je op deze cd alleen streng anglicaanse kerkmuziek
moeten aantreffen? The Great Service is immers geen vastomlijnd werk
en vergeleken met andere stijlperiodes biedt de renaissance een grote interpretatieruimte.
Die ruimte benut je gewoon en daarmee wordt deze Great Service
geen reconstructie, maar
één van de mogelijke uit-
voeringen. Met (waarom
niet?) hier en daar een
katholiek gezang. Het
eindresultaat wordt er niet
minder levendig op en de
kwaliteit was in feite bij voorbaat al gewaarborgd. Want valt op Byrds muziek
al nauwelijks iets af te dingen, in Musica Contexta en The English Cornett and
Sackbut Ensemble treffen we twee gezelschappen die volkomen aan elkaar
zijn gewaagd.
andrew van parijs
renaissance
diverse componisten
Jeanne d’Arc: Batailles et Prisons
La Capella Reial de Catalunya, Hespèrion XXI
o.l.v. Jordi Savall
ALiAvox AvSA9891 (2 SACD’S + Boek) / €€€
Jordi Savall belicht op zijn nieuwste cd-boekuitgave alweer zo’n fenomeen dat
de Europese geschiedenis kleur heeft gegeven: Jeanne d’Arc. Het eenvoudige
boerenmeisje dat met God communiceerde, gaf de Honderdjarige oorlog in
haar eentje een cruciale wending.
Ze werd een nationaal
symbool van Frankrijk – op
dit moment geadopteerd door
het Front National – en werd
in 1920 heilig verklaard. Net
als op eerdere uitgaven pre-
www.klassiekezaken.nl
Kwaliteit van
Musica Contexta
Jordi Savall belicht
Jeanne d’Arc
senteert Savall zijn onderwerp in muziek, gesproken tekst en uitgebreide toelichtingen
in het gebonden boek. De complexe staatkundige verhoudingen
in de vijftiende eeuw worden uit de doeken gedaan, er wordt geciteerd uit
de integraal bewaard gebleven processtukken, maar ook de manier waarop
tijdgenoten en latere generaties over Jeanne d’Arc dachten krijgt aandacht.
De muziek die we horen is van onder anderen Josquin Desprez en Guillaume
Dufay. In de Argentijnse María Cristina Kiehr heeft Savall een zangeres met
een onmiskenbaar zuidelijk geluid gevonden. In een aantal oudere opnamen
die ook op deze cd staan is Montserrat Figueras ook nog te horen. Savall heeft
met deze nieuwe uitgave weer een deel toegevoegd aan de zo langzamerhand
indrukwekkende rij boekwerken die we al in de kast hadden staan.
marcel Bijlo
renaissance
tomás luis de victoria
Officium Defunctorum
Collegium Vocale Gent
o.l.v. Philippe Herreweghe
phi Lph5 / €€
cd-
Besprekingen
Philippe Herreweghe, die zijn cd’s tegenwoordig op zijn eigen label uitbrengt, begon
veertig jaar geleden met zijn Collegium Vocale Gent, het allereerste in oude
muziek gespecialiseerde koor. Geen The Tallis Scholars, geen The Sixteen en
nog nauwelijks opnamen van koormuziek uit de renaissance. Herreweghe zong
die muziek toen wel veel met zijn koor – niemand kende het repertoire – maar
ging al snel meer de barokkant op. De laatste jaren echter neemt hij van tijd tot tijd
een monument van de renaissancekerkmuziek ter hand en maakt daar vervolgens
een opname van die met
Doorleefde koorklank
in Victoria’s dodenmis
prijzen wordt overladen. Dat
zal met deze nieuwe opname
van het requiem van Tomás
Luis de Victoria, één van de
indrukwekkendste dodenmissen ooit gecomponeerd, waarschijnlijk niet anders
zijn. Herreweghe heeft zich nooit beschouwd als renaissancespecialist, is van mening
dat vocale expressie en theatraliteit heel goed bij deze muziek passen. Hier
spreekt duidelijk de barokman. Maar als je het hem vraagt, geeft Herreweghe toe
dat er in de renaissance eigenlijk op veel hoger niveau werd gecomponeerd dan
in de barok, Bach uiteraard niet meegerekend, en verbaast het hem dat er niet
veel meer renaissance-ensembles zijn. Zijn eigen visie op Victoria’s meesterwerk
levert in ieder geval een juweel van een cd op met een ongeëvenaard mooie en
doorleefde koorklank. Dit wordt gegarandeerd een prijswinnaar!
marcel Bijlo
renaissance/barok
diverse componisten
Castello & Co: Venetian sonatas for winds
and strings from the 17th century
Caecilia-Concert o.l.v. Kathryn Cok
ChALLeNGe CLASSiCS CC72547 / €€
Op deze cd hoort u een instrument dat u niet zult kennen. De dulciaan, de
directe voorloper van de fagot, levert een sonore bijdrage aan een fraaie staalkaart
van muziek zoals die moet hebben geklonken in de San Marco in Venetië.
Muziek op de breuklijn tussen renaissance en barok, vanaf ongeveer 1600.
De meeste van deze componisten waren als zanger en instrumentalist werkzaam
in de San Marco. De naam van Girolamo Frescobaldi zal u het bekendst
voorkomen, maar ook zijn Venetiaanse tijdgenoten Dario Castello, Giovanni
Antonio Bertoli, Biagio Marini, Giuseppe Scarani en Giovanni Picchi mogen
er zijn. In hun kerksonates gaan elementen van de oude strenge polyfonie samen
met expressieve harmonie. Boven een ondersteunende basso continuo
van een bescheiden orgel of klavecimbel krijgen de instrumenten (violen,
cornet, trombone,
Caecilia-Concert
exploreert
Venetiaanse muziek
dulciaan) de kans
om solistisch te
schitteren. En die
kans grijpt Caecilia-Concert
onder
leiding van Kathryn Cok gretig aan. Met Buxtehude & Co. en Schmelzer &
Co. deed dit ensemble succesvolle exploraties naar onbekend repertoire uit de
vroege barok. Laat u met Castello & Co. onderdompelen in het zowel sfeerrijke
als temperamentvolle Venetië van de zeventiende eeuw.
gerard scheltens
augustus 2012 35

cd-
Besprekingen
barok
johann seBastian Bach
Cantatas BWV 170 & 35
Damien Guillon, Maude Gratton,
Le Banquet Céleste
36
ZiGZAG territoireS ZZt305 / €€
Bach componeerde in Leipzig in zijn derde cantatejaargang (1725-1727) relatief
veel solocantates, die tot zijn geliefdste vocale werken zijn uitgegroeid. Een
aantal van deze composities wordt opgeluisterd door obligate orgelpartijen.
Bijzonder, omdat het orgel destijds een onderdeel was van de continuogroep
en daardoor meer op de achtergrond bleef. De jonge Franse countertenor Damien
Guillon koos op zijn recentste cd niet toevallig voor juist dit repertoire.
Als leerling van onder anderen Andreas Scholl studeerde hij tegelijkertijd af als
organist. Zang en orgel zijn in deze werken dan ook geheel gelijkwaardig aan
elkaar. Naast Guillon bespeelt Maude Gratton stijlvol het orgel van de Église
réformée du Bouclier in Straatsburg. Dit instrument uit 2007, geïnspireerd
op achttiende-eeuwse
orgels uit Thüringen,
is uitermate geschikt
voor het oeuvre van
Bach. Door zijn kleine
omvang mengt het wonderschoon met het solistisch bezette Banquet Céleste
en Guillons warme stemgeluid, dat qua timbre en souplesse doet denken aan
dat van zijn voormalige docent. Neem nu het virtuoze Gott hat alles wohlgemacht
uit Geist und Seele (BWV 35). Alles is weloverwogen uitgebalanceerd,
niemand maakt er een bravourestuk van en de tekst staat altijd centraal. Kortom,
precies waar het bij Bach om gaat.
frans jansen
barok
františek Benda
Violin Concertos (L II-1, 2, 16 en 18)
Prague Philharmonia
o.l.v. Ivan Ženatý (viool)
SuprAphoN Su 4064-2 / €€
Met deze vier vioolconcerten, geschreven door de achttiende-eeuwse vioolvirtuoos
en componist František (Franz) Benda, bewijst het label Supraphon dat
er nog steeds horenswaardig onbekend materiaal van Boheemse componisten
op ontdekking wacht. De stukken worden met hoorbaar plezier gespeeld door
Ivan Ženatý, leerling van de legendarische Tsjechische violist Josef Suk. Hij
gaat de technisch uitdagende en virtuoze delen onbevreesd te lijf, en weet met
een warme, gecontroleerde toon de vaak zangerige melodielijnen van Benda’s
concerten fraai te vormen en te kleuren. Prettig is hierbij de mooie balans tussen
de solist en het klein gehouden orkest, met de viool prominent maar nooit
overheersend in het klankbeeld. Hoewel een typering als ‘vergeten meesterwerken’
misschien lich-
telijk overdreven zou
zijn, verdient Benda,
getuige deze aantrekkelijke
composities,
augustus 2012
Stijlvol orgelspel in
solocantates van Bach
Benda’s muzikaal reliëf
maakt nieuwsgierig
zeker nadere kennismaking. Vooral het concert in a-klein is in vergelijking met
de drie vroegere concerten een subtiel werk met meer muzikaal reliëf. Wellicht
dat de Empfindsamkeit – de meer sentimentele muzikale stijl die zich in de loop
van de achttiende eeuw ontwikkelde – bij Benda een gevoelige en creatieve snaar
raakte. Het concert maakt dan ook nieuwsgierig naar het late werk van de componist;
het is te hopen dat Ženatý zijn muzikale verkenningstocht voortzet.
Benjamin rous
barok
alessandro scarlatti
L’Olimpia, L’Arianna, Su le sponde del
Tebro
Adriana Fernandez, Concerto
de’ Cavalieri o.l.v. Marcello Di Lisa
Cpo 777 748-2 / €€
De verlaten of zelfs verstoten geliefde is een vaak gekozen thema in de Italiaanse
barok; denk aan Ottavia’s smartelijke aria Addio Roma uit Monteverdi’s
L’incoronazione di Poppea. Tot het enorme oeuvre van de Napolitaanse operacomponist
Alessandro Scarlatti behoren enkele grootschalige solocantates
waarin de amoureuze eenzaamheid ruimschoots wordt beweend. De hoog
Amoureuze
eenzaamheid bij
Alessandro Scarlatti
oplopende emoties worden
hier ten gehore gebracht
door de Argentijnse sopraan
Adriana Fernandez, hartelijk
opgevangen door het ronduit
verrukkelijk spelende barok-
orkest Concerto de’ Cavalieri uit Pisa. De uitvoeringen hadden – en dat geldt
zeker voor het orkest – aan kracht gewonnen als ze in een akoestisch behulpzamere
ruimte zouden zijn opgenomen. Hoewel Fernandez zich met haar
vibrato nogal eens (bedoeld?) op de vlakte houdt, en haar klankkleurpalet in
de laagte wel wat groter zou mogen, weet zij de aandacht van de luisteraar
zeker vast te houden. Ze bezingt de lotgevallen van de op Naxos achtergelaten
Ariadne, de ook aan zee treurende Olimpia en de herder Aminta, die zich aan
de Tiber beklaagt over het gebrek aan aandacht van de wonderschone nimf
Clori. Scarlatti breidt het orkest in Aminta’s cantate triomfantelijk uit met een
virtuoze trompet, hoorbaar een probaat middel tegen kwellend liefdesverdriet.
arjan van dijk
barok
pietro locatelli
Trio Sonatas opus 5 & Trio Sonatas opus 8
Igor Ruhadze, Violini Capricciosi
BriLLiANt CLASSiCS 94376 (2 CD’S) / €
Op de Prinsengracht 506 in Amsterdam prijkt nog altijd een gedenksteen aan
de muur: ‘Hier leefde en werkte de grote componist en violist Pietro Locatelli.’
De veelzijdige Italiaanse vioolvirtuoos uit Bergamo – die behalve violist ook
muziekleraar, componist, improvisator, uitgever, snarenhandelaar en leider
van een Collegium Musicum was – woonde er van 1729 tot aan zijn dood in
1764. In de volksmond
ging de
Locatelli authentiek vertolkt schuwe en gierige
Locatelli door
voor ‘de Italiaanse
spaarbus’. Maar in kleinere kring van musici en welgestelde muziekliefhebbers
was hij geliefd vanwege zijn galante en ongecompliceerde muziek, die de
invloeden vertoont van zijn leermeester Corelli en later ook van Vivaldi. Met
zijn 24 capriccio’s uit L’arte del violino (1733) bereidde Locatelli de weg voor
Paganini’s virtuoze 24 Capricci voor viool solo (1820). Ook van Locatelli werd
beweerd dat hij vioolspeelde als een duivel. Maar in hun authentieke vertolkingen
van de Triosonates opus 5 en opus 8 hebben barokviolist Igor Ruhadze
en zijn ensemble Violini Capricciosi de diabolische trekjes van Locatelli ingeruild
voor een gepolijste, vriendelijk voortkabbelende gemoedelijkheid – alsof
de triosonates van Locatelli gul en aimabel de burgerlijkheid van achttiendeeeuws
Amsterdam willen omarmen.
wenneke savenije

arok
Böhm, j.s. Bach, j.c. Bach
Music for weddings and other festivities
Clematis
o.l.v. Leonardo García Alarcón
riCerCAr riC 323 / €€
Twaalf minuten Bach zoals je ze zelden hoort: guitig, koddig, frivool, stout, een
en al kwinkslag, zowel tekstueel als muzikaal. Het Quodlibet (BWV 524) is wat
je noemt ‘muzikale onzin’. Maar zelfs bij zoiets verloochent Johann Sebastian
Bach zich niet. Er wordt gelachen en geproost, gegiecheld en gedanst en als
aan het eind de uitgelatenheid een hoogtepunt kent en het gezelschap een fuga
aanheft, hoor je ineens het slot van de Goldbergvariaties. Bach als moppentapper.
Het huishouden van Jan Steen op het omslag past goed bij al die gekkigheid.
Het ensemble Clematis zocht er drie andere werken bij die iets met het
huwelijk hebben uit te staan. Die zijn ernstiger, met veel brave christelijkheid,
al kent de cantate Meine Freundin, du bist schön van Johann Christoph Bach
(neef van) opmerkelijke zinnetjes als ‘Wende deine Augen von mir, denn sie
machen mich brünstig’. Zondebesef wint het hier van lust, want de stemming
van de muziek is van een intense triestigheid. Veel zonniger is Georg Böhms
vierstemmige cantate
Mein Freund ist mein,
een uitgelaten reeks Bach als moppentapper
coupletten met als
hoekdelen twee polyfone
stukken waarin de vocale solisten tot een werkelijk fluwelen samenzang
komen. Clematis is zonder twijfel van Europees topniveau en deze tot in de
puntjes verzorgde cd is daar een fraaie afspiegeling van.
jos van der zanden
barok
antonio vivaldi
Oboe Sonatas
Paolo Pollastri, Ensemble J.M. Anciuti
BriLLiANt CLASSiCS 94417 / €
Dat Antonio Vivaldi heel veel vioolconcerten schreef weten we al een flink aantal
decennia. Dat hij bijzonder spectaculaire opera’s op zijn naam heeft staan,
weten we wat korter. Maar zijn kamermuziek blijft tot nu toe wat onderbelicht.
In de diverse functies die Vivaldi uitoefende heeft hij gedurende zijn hele carrière
ook kamermuziek gecomponeerd, en lang niet altijd met een hoofdrol
voor de viool. Hij schreef concerti da camera voor strijkers en blazers en sonates
met basso continuo, niet alleen voor viool maar ook voor traverso en cello.
Deze muziek is veel minder exuberant dan we van Vivaldi gewend zijn en dat
is mogelijk de oorzaak van de onbekendheid ervan. Op deze cd horen we een
aantal sonates voor hobo en basso continuo die maar zelden klinken. Vivaldi
componeerde een behoorlijk
aantal hoboconcerten
en hield van Vivaldi’s introverte kant
het instrument. De
sonates worden hier
gespeeld door barokhoboïst Paolo Pollastri en zijn ensemble, en krijgen mooie
uitvoeringen. Pollastri heeft een fraaie toon en zijn continuospelers voegen
zich naadloos naar zijn wensen. Dit is nu eens een heel andere Vivaldi, veel
minder stormachtig dan in zijn opera’s en minder virtuoos dan in zijn vioolconcerten.
Maar ook deze wat introvertere en misschien op het eerste gehoor
niet zo herkenbare kant van de componist mag gehoord worden.
marcel Bijlo
www.klassiekezaken.nl
barok
johann christoph
pepusch
Concertos and Overtures for London
Harmonious Society of Tickle-Fiddle
Gentlemen
rAMée rAM 1109 / €€
cd-
Besprekingen
Johann Christoph Pepusch geniet enige bekendheid bij blokfluitisten. Maar
hij is vooral de muziekgeschiedenis ingegaan als de arrangeur die John Gaye
hielp bij het maken van The Beggar’s Opera, het spektakel van straatliedjes dat
in Londen insloeg als een bom nadat men daar uitgekeken was op Händels
Italiaanse opera’s. Händel was dus niet de enige Duitse componist in Londen.
Op deze cd horen we een aantal suites
en concerten die Pepusch in Londen
Pakkende muziek
van Pepusch
schreef, volgens de beste Duitse gewoonte.
Ieder stuk is net iets anders
georkestreerd en er zijn soli voor
trompet, viool en hobo. Pepusch wist
hoe je pakkende, speelbare en dus verkoopbare muziek moest schrijven – zijn
bedje in het muziekminnende Londen was gespreid. Het succes van The Beggar’s
Opera heeft hem natuurlijk ook geen windeieren gelegd. Het prima spelende
ensemble op deze cd ontleent zijn curieuze naam aan de beschrijving die
een dichtende tijdgenoot van Pepusch ooit gaf van een muziekgezelschap dat
hij hoorde: a harmonious society of tickle-fiddle gentlemen. Dan heb je geen
reclamebureau meer nodig! Het label Ramée is de plek waar je moet zijn voor
dit soort barokcuriosa; men heeft op dit gebied inmiddels een indrukwekkende
catalogus vol onbekende componisten opgebouwd. Een mooie cd, met
muziek die u zeer waarschijnlijk nog nooit heeft gehoord.
marcel Bijlo
barok
leonardo vinci
Fileno: soprano cantatas
Emanuela Galli, Francesca Cassinari,
Stile Galante o.l.v. Stefano Aresi
pAN CLASSiCS pC 10266 / €€
Eind jaren negentig werd de barokwereld verrijkt met een bonte stoet Napolitaanse
musici die, met de kennis van de historische uitvoeringspraktijk die ze
niet zelden in Nederland hadden opgedaan, de eigen Napolitaanse muzikale
schatten gingen ontdekken. Tot dan toe was er nog nauwelijks aandacht besteed
aan de toch omvangrijke Napolitaanse output tijdens de barok. Napels
kende eind vorige eeuw maar liefst vier conservatoria, en Napolitaanse ensembles
veroverden de harten
Muzikale verrassingen
uit Napels
van muziekliefhebbers in
razend tempo. Inmiddels
zijn we vijftien jaar verder
en komen er uit Napels nog
steeds nieuwe muzikale verrassingen. Onder de vele herontdekte componisten
is Leonardo Vinci een van de origineelste en productiefste; er zijn onderhand
aardig wat cd’s aan hem gewijd. Sopraan Emanuela Galli, vanaf het begin
betrokken bij de Napolitaanse revival, zingt op haar nieuwste cd, Fileno, enkele
prachtige cantates van Vinci. Muzikaal schuren en schrijnen, dat kunnen ze in
Napels als nergens anders. De tranen mogen, nee, moeten rijkelijk vloeien als
het gaat om de onbeantwoorde liefde. Galli stelt vocaal wederom niet teleur en
haar begeleiders geven haar fraai tegenspel. Napels is de stad van muzikale uitersten;
Vinci schreef ook zeer humoristische werken op teksten inNapolitaans
dialect. Deze mooi opgenomen en gepresenteerde cd is echt een aanwinst.
marcel Bijlo
augustus 2012 37

cd-
Besprekingen
barok
antonio vivaldi
New Discoveries II
Ann Hallenberg, Anton Steck, Alexis
Kossenko, Modo Antiquo
o.l.v. Federico Maria Sardelli
NAïve op30534 / €€
Je zou denken dat van de componist van de immens populaire en onverwoestbare
Vier jaargetijden elke noot wel is uitgebracht. Gelukkig niet, want
een van de charmes van de Vivaldi Edition die Naïve in 2000 startte, is dat
er regelmatig werken van de ‘rode priester’ worden opgenomen die sinds de
achttiende eeuw niet meer hebben geklonken. In 2009 bracht het Franse label
een cd met nieuwe ontdekkingen uit, nu volgt de tweede al, dus kunt u
nagaan wat er allemaal is opgedoken in archieven tot in Amerika aan toe. Een
van de drijvende krachten achter deze muzikale goudkoorts is de musicoloog
Federico Maria Sardelli, die de wetenschappelijke taak vervult om de almaar
groeiende Vivaldi-catalogus bij te houden. Gelukkig is hij ook dirigent van het
Italiaanse barokensemble
Modo Antiquo, dat ons
met loepzuivere precisie
en smaakvolle artistieke
passie trakteert op het in
2010 ontdekte dwarsfluit-
concert Il Gran Mogul, hier opgenomen met de fluweelgetoonde fluitist Alexis
Kossenko. De soms wat hoekig spelende violist Anton Steck tekent voor de
zeer virtuoze solopartij in een vioolconcert in A, en de fenomenale mezzo Ann
Hallenberg schittert in enkele verloren gewaande opera-aria’s. En als we Sardelli
mogen geloven, gaat deel III er ook wel komen.
arjan van dijk
barok
heinrich schütz
Psalmen Davids
La Chapelle Rhénane
o.l.v. Benoît Haller
k617 237 / €€
Vanwege zijn muzikale zang werd de jonge Heinrich Schütz uitgenodigd zich
aan het hof van landgraaf Maurits van Hessen-Kassel verder in de muziek te
bekwamen. Schütz zag zichzelf meer als jurist, maar na twee jaar rechtenstudie
was zijn weldoener zo wijs hem naar kapelmeester Giovanni Gabrieli
van de San Marco in Venetië te sturen. In deze basiliek klonk veel meerkorige
muziek, waarbij twee of meer vocale of instrumentale koren los van elkaar
werden opgesteld. Wat Schütz vooral leerde was de meerkorige klankweelde te
structureren op basis van beelden in de zangtekst. In 1619 – Schütz was inmiddels
aangesteld als kapelmeester in Dresden – toonde hij in zijn eerste boek met
Psalmen Davids onbetwistbaar meesterschap. Het gevaar bij de verklanking
van deze muziek is dat de uitvoeren-
den klem komen te zitten in opeenvolgende
geluidsblokken. Zo niet La
Chapelle Rhénane uit Straatsburg,
dat onder leiding van oprichter Benoît
Haller met ideale continuïteit in het
38
augustus 2012
Nieuwe ontdekkingen
van Vivaldi
Glasheldere
Schütz
tempo, een rijkgeschakeerde instrumentatie en prachtige, goed verstaanbare
zangers de vele emotionele contrasten in Schütz’ meerkorige psalmzettingen
glashelder laat klinken. Het gebruik van slagwerk is misschien wat over de top,
hoewel niet onaangenaam. En jammer dat we niet meteen alle 26 psalmen te
horen krijgen, maar verder krijgt u uw Schütz zelden zo.
arjan van dijk
barok
georg philipp telemann
Complete Violin Concertos, Vol. 4
L’Orfeo Barockorchester,
o.l.v. Elizabeth Wallfisch (viool)
Cpo 777 242-2 / €€
Misschien is de titel van deze cd wat misleidend. Kunnen we hier wel van vioolconcerten
spreken? ‘Concert en ouverture’ (op z’n Frans) noemen musicologen
deze vondst van het experimentele genie Georg Philipp Telemann
tegenwoordig. Het gaat hier niet om concerten in de klassiek-barokke vorm,
met twee snelle delen en een langzaam deel middenin, maar om composities
in een vorm tussen de Franse ouverture – met haar dansen –, en het soloconcert
in de Italiaanse
stijl. In de dansdelen neemt
Telemanns muziek
bereikt het hart
de solist de rol van aanvoerder
op zich, terwijl in de
andere met het ensemble
wordt geconcerteerd. Dat
violiste Elizabeth Wallfisch
deze stukken in het vierde volume van haar serie Telemann-vioolconcerten
opneemt, is volkomen terecht, juist omdat ze zo bijzonder zijn. De dubbelrol
van aanvoerder en solist ligt de uitstekend spelende Wallfisch goed. Ze laat het
L’Orfeo Barockorchester gracieus klinken en spelen vol afwisseling, zonder
de contrasten aan te dikken: de lyriek staat voorop. Telemann wilde muziek
componeren die het gevoel aan zou spreken, en – uiteindelijk – het hart zou
raken. Met Wallfisch en haar eminente ensemble als executeurs wordt het hart
zonder omwegen bereikt.
merlijn kerkhof
barok
christoph graupner
Chalumeaux – Concerto, Ouvertures &
Sonatas
Ars Antiqua Austria
o.l.v. Gunar Letzbor
ChALLeNGe CLASSiCS CC72539 / €€
Het laatste werk op deze cd was een perfecte binnenkomer geweest: een feestelijke
combinatie van slagwerk, hoorns, fagotten en chalumeaux. Dartel en opwindend,
met klankkleuren die we uit de barok nog niet kenden. Wat was precies
een chalumeau? Een houten blaasinstrument met een eigenaardig sonore,
wat melancholieke klank. De lage registers doen aan de saxofoon denken, de
hogere aan de klarinet. Als je
deze muziek van Christoph
De vergeten kleuring
van de chalumeau
Graupner hoort, tijdgenoot
van Bach, betreur je het dat
het ding medio de achttiende
eeuw van het toneel verdween.
Uiterst levendige en prikkelende muziek: alle lof voor Ars Antiqua Austria om
ons met deze vergeten kleuring kennis te laten maken en onbekend repertoire
af te stoffen. Het Concert voor twee chalumeaux en orkest is een klein juweel.
Fris en met veel elan uitgevoerd, maar vooral ook weergaloos mooi opgenomen.
De technici hebben daar in Stift Florian in Linz hooggekwalificeerd
werk afgeleverd. In de wonderschone akoestiek zijn de instrumentale lijnen
perfect te volgen, waardoor je een goed beeld krijgt van wat er met die chalumeau
allemaal mogelijk was. Ars Antiqua Austria is beperkt van omvang,
eerder een kamermuziekgroep dan een orkest. Met zo’n zelfde ensemble werd
deze muziek destijds aan Europese hoven uitgevoerd.
jos van der zanden

arok
johann seBastian Bach
Bach Drama
Choeur de Chambre de Namur, Les
Agrémens en solisten
o.l.v. Leonardo García Alarcón
AMBroNAy AMy 031 (2 CD’S eN 1 DvD) / €€
Er wordt vaak verzucht dat Bach nooit opera’s heeft gecomponeerd. Toegegeven,
formeel heeft de Thomascantor uit Leipzig nooit voor het muziektheater
geschreven; toch ligt het allemaal iets genuanceerder. Een deel van zijn wereldlijke
cantates noemde hij nadrukkelijk ‘dramma per musica’, waarmee in
de zeventiende en achttiende eeuw ook de serieuze opera werd bedoeld. En ja,
deze werken zijn inderdaad kleine opera’s, met een rolverdeling, een verhaallijn
en een plot, gebaseerd op mythologische thema’s. Zo heeft Bach indirect
toch in dit genre gecomponeerd. De Argentijnse dirigent Leonardo García
Alarcón legde samen met het kamerkoor uit Namen en het Belgische ensemble
Les Agrémens drie van deze miniatuurmuziekdrama’s vast op cd en dvd.
Prachtig hoe hij het vertrouwde
Bachidioom met zijn vele reto-
rische affecten een theatrale uitstraling
weet te geven. Het meest
geslaagd is BWV 201, handelend
over de zangwedstrijd tussen
Phoebus en Pan. Mooi hoe hij
lyriek en drama evenwichtig afwisselt en de spanningsboog tot het einde weet
vast te houden. Het werk zou zonder problemen de bühne op kunnen. Een
extra pluim verdient tenor Fabio Trümpy die hier niet alleen de mooiste aria
mag zingen, maar hem ook nog eens het mooiste zingt.
frans jansen
barok
josé de neBra
Sacred Cantatas
María Espada, Al Ayre Espagnol
o.l.v. Eduardo López Banzo
ChALLeNGe CLASSiCS CC72509 / €€
Menig liefhebber van barokmuziek betreurt het dat Pergolesi, vooral geroemd
om zijn Stabat Mater, reeds met zesentwintig jaar stierf en daardoor in omvang
geen imposant oeuvre na-
liet. Pergolesi’s Spaanse
tijdgenoot José de Nebra,
werkzaam als organist
aan de La Seokathedraal
in Zaragoza, was een lan-
www.klassiekezaken.nl
Bachidioom met
theatrale uitstraling
Nebra raakt bij vlagen
het genie van Mozart
ger leven gegund. Hij liet ruim 170 composities na, waaronder opera’s, veel
kerkmuziek en solocantates. Het goede nieuws is dat Nebra moeiteloos uit de
schaduw van Pergolesi treedt en bij vlagen zelfs het genie van Mozart raakt.
De euforie van uw recensent werd overigens in hoge mate veroorzaakt door
de meer dan fabuleuze zang van María Espada die, kort samengevat, zingt
als een jonge Emma Kirkby met onweerstaanbaar mediterrane overdrive. Zij
excelleert in vier solocantates van Nebra, die de artistiek leider van het barokensemble
Al Ayre Espagnol tegenkwam in het archief van de kathedraal van
Guatemala-Stad. De zangteksten zijn sterk piëtistisch, terwijl de zettingen van
Nebra eerder doen vermoeden dat menig hoog oplopend liefdesspel wordt genoten.
Nebra, Espada en Al Ayre Espagnol: een drie-eenheid om van te watertanden,
smetteloos vastgelegd door het Nederlandse Northstar Recordings.
Let maar op: voorlopig draait u even geen andere cd meer.
arjan van dijk
barok
georg philipp telemann
Quixotte & La Changeante
Europa Galante
o.l.v. Fabio Biondi
AGoGique AAG005 / €€
cd-
Besprekingen
Georg Philipp Telemann schreef honderden suites voor orkest in de meest
uiteenlopende bezettingen. Sommige van die suites hebben een naam en een
verhaal. De suite Burlesque de Quixotte is daar een van de mooiste voorbeelden
van. We horen de ridder vechten tegen de windmolens en galopperen op zijn
paard, we horen hem zuchten van verlangen naar zijn prinses Dulcinea, en hoe
hij tenslotte het moede hoofd in de schoot legt. De andere suite op deze cd, La
Changeante, is ook opmerkelijk omdat Telemann per deel van stijl en toonsoort
wisselt. Deze suites voor strijkers vragen om het nodige aan muzikaal effect en
dat is Fabio Biondi natuurlijk
wel toevertrouwd. Al sinds
Suites met een verhaal
van Telemann
1989 behoort Europa Galante
tot de beste barokstrijkjes.
Of het ensemble nu opera
begeleidt of instrumentale
muziek ten beste geeft, altijd zijn de uitvoeringen even voortvarend en van
een grote muzikaliteit. Naast de twee suites nam Biondi op deze cd ook drie
concerten op met viool en altviool in de hoofdrol. Dit zijn geen virtuoze hoogstandjes
zoals we die van Vivaldi kennen – Telemann moest niets hebben van
dat soort aanstellerij – maar werken waarin solist en ensemble gelijkwaardig
zijn. Deze concerten krijgen ook precies de juiste benadering, Biondi gaat niet
virtuoos doen waar dat niet moet. Dit is kortom een heel leuke Telemann-cd.
marcel Bijlo
opera
richard strauss
Elektra
Jeanne-Michèle Charbonnet, Angela
Denoke e.a., London Symphony Chorus,
Choir of Eltham College, London Symphony
Orchestra o.l.v. Valery Gergiev
LSo0701 (2 SACD’S) / €
Als een katachtige die blaast en kermt en op onverwachte momenten agressief de
klauwen uitslaat en dan weer dreigend rondsluipt door het duister, zo klinkt het
orkestaandeel in Richard Strauss’ opera Elektra in de handen van Valery Gergiev.
Hij creëert een wereld waarin pijn en verdriet bijna elke klank doordringen
en waarin ook plaats is voor smachtende lyriek. Zelfs een rust wordt bij Gergiev
tot spannende muziek, hetgeen waarschijnlijk de reden is dat de overgang van
cd 1 naar cd 2 niet tijdens een van die rustmomenten plaatsvindt, maar gewoon
met een fade-out ergens midden in een scène. In die striemende klankwereld
houdt de Atridenfamilie zich dapper staande. Vooral Dame Felicity Palmer, als
de door angsten getormenteerde moeder Klytaemnestra, zet met haar strakke,
snijdende toon de nachtmerries rechtstreeks op het netvlies van de luisteraar.
Jeanne-Michèle Charbonnet imponeert met haar totale overgave aan de rol
van Elektra, ook al reikt
Elektra vol pijn, verdriet
en smachtende lyriek
haar wat stugge stem
met enige moeite naar
de hoogste noten. Zus
Chrysothemis en broer
Orestes worden met
meer beheersing, maar niet zonder toewijding gezongen door Angela Denoke
en Matthias Goerne. Gergiev jaagt zijn instrumentalisten en zijn zangers in deze
liveopname overigens door een volledig ongecoupeerde versie van de opera.
hein van eekert
augustus 2012 39

cd-
Besprekingen
opera
richard wagner
Lohengrin
Klaus Florian Vogt, Annette Dasch,
Günther Groissböck e.a., Rundfunkchor
Berlin, Rundfunk-Sinfonieorchester
Berlin o.l.v. Marek Janowski
peNtAtoNeCLASSiCS ptC 5186403 (3 SACD’S) / €€€
Marek Janowski is in zijn grote Wagnerproject inmiddels bij nummer vier beland,
maar na zijn werkelijk fantastische Parsifal valt het resultaat mij een beetje
tegen. Ik ben geen fan van Annette Dasch. Haar stem vind ik gewoontjes,
maar wellicht past dat bij het karakter van Elsa? Susanne Resmark is een fatsoenlijke
Ortrud. Grote stem met een mooi donker timbre, maar haar ruime
vibrato is soms hinderlijk. De rest van de zangers is zonder meer prachtig, maar
er is één probleem: ze mengen niet. Klaus Florian Vogts geluid is zeer blank.
Ik houd van zijn ietwat zoetig timbre en zijn lyrische benadering van Wagner.
Maar hij kan niet op tegen de diepe laagte van Günther Groissböck en het
werkelijk fenomenale volume van Gerd Grochowski (wat een zanger!), en in
ensembles valt hij gewoon weg. Janowski dirigeert zeer voorzichtig, voor mij
té, waardoor de ou-
verture het meeste
weg heeft van een uitgerekte
brij. Gelukkig
herstelt hij zich gauw
en in de tweede akte
maakt hij de dreiging goed voelbaar. In de Bruiloftsmars laat hij de noten mooi
in elkaar vloeien en maakt hij mij gelukkig met zijn keuze van tempi en het
beteugelen van het orkest. Toch kan ik niet aan de indruk ontkomen dat hij
zich verliest in details.
Basia jaworski
jazz
franz von chossy
When the World Comes Home
Franz von Chossy Quintet
jAZZSiCk reCorDS 5054 jS / €€
40 augustus 2012
Marek Janowski vervolgt
zijn Wagnerproject
Verwacht van dit jazzgezelschap geen virtuoze, lang uitgesponnen solo’s. Het
Franz von Chossy Quintet is immers geen conglomeraat van vijf solisten, maar
een ensemble. De musici spelen samen in negen uitgedokterde composities,
die naast jazz de invloeden van Philip Glass en Balkanmuziek verraden. Maar
de klanken van dit kwintet, dat bestaat uit piano (bespeeld door de Duits-
Nederlandse naamgever en componist Franz von Chossy), klarinet, cello,
viool (de Nederlander Jeffrey Bruinsma) en drums, doen soms ook aan filmmuziek
denken. Het blijkt lastig om er een labeltje op te plakken, maar wat
we horen op deze plaat is eigenlijk jazz-light: de muziek ligt gewoon net iets
te makkelijk in het gehoor. Nergens schuurt het, nooit veroordelen de nummers
je tot het puntje van je
stoel. Daartegenover staat
dat die stoel aan de kant kan
worden geschoven in de balkanachtige
passages, want
dan, in opzwepend ritmisch
samenspel, is het kwintet op
zijn best. Het rijke klarinet-
Franz von Chossy
Quintet: jazz-light
geluid van Alex Simu is daarin van groot belang. Jammer alleen van die vervelende
rockdrums. Met rake, maar vaak ook onnodig harde klappen dendert de
drummer soms als een olifant door de porseleinkast.
merlijn kerkhof
opera dvd
leoš janácek
Vec Makropulos
Angela Denoke, Raymond Very, Peter Hoare,
Jurgita Adamonyté, Johan Reuter e.a., Wiener
Philharmoniker o.l.v. Esa-Pekka Salonen;
regie: Christoph Marthaler
C MAjor 709508 / €€€€
Het eeuwige leven, willen we dat stiekem niet allemaal? Zeker als je daarbij jong,
mooi en gezond blijft? Emilia Marty brengt opschudding in het leven van iedereen,
maar zelf blijft ze er kalm onder. Ooit heeft ze liefgehad, maar ook dat is al
meer dan honderd jaar geleden. Misschien brengt de dood toch de verlossing?
Vec Makropulos is een bijzondere opera, die je veel stof levert om over (na) te
denken. Gefundenes Fressen voor een regisseur, zeker ook omdat het libretto
(van Janácek zelf, naar een verhaal van Karel Capek) werkelijk geniaal is en
door de componist voorzien is van even geniale muziek. Maar als je Christoph
Marthaler heet
dan wil je het liefst
Christoph Marthaler drukt
eigen stempel op Janácek
een eigen stempel
op een productie
drukken – en dat
doet hij ook. De
opera begint met
een stomme dialoog die je middels ondertitels kunt volgen. Nee, dat staat niet
in het libretto, en het heeft mij ook een paar uur gekost om erachter te komen dat
het niet aan de dvd lag. Er wordt ontegenzeggelijk goed tot zeer goed gezongen.
Johan Reuter is een fantastische Prus en Raymond Very een zeer aandoenlijke
Gregor. Angela Denoke is een rasartieste, en al vind ik haar stem niet echt mooi,
zij is in haar rol meer dan overtuigend.
Basia jaworski
advertentie
www.quadrevisie.nl
Tel. 0161 432 451
KvK Breda 20064173

Column
Hans Heg
Valt er nog iets te ontdekken bij Beethoven?
Wie kent zijn hele, omvangrijke en diverse oeuvre?
En wie kent al die werken in de intrigerende
maar wat duistere categorie WoO – Werke
ohne Opuszahl? Toch valt er soms wel degelijk
nog het een en ander te ontdekken in de
sector met een echt opusnummer. Naxos en
Harmonia Mundi kwamen onlangs met een
paar titels die bij mij in ieder geval belletjes
deden rinkelen. Om verschillende redenen.
Zijn opus 136 blijkt een nagenoeg vergeten
cantate. Beethoven componeerde dit werk in
opdracht van de stad Wenen, die ook cultureel
goede sier wilde maken tijdens een Europese
top die daar plaatsvond na de val en de verbanning
van Napoleon in het voorjaar van 1814.
Dit Wiener Kongress speelde zich af tussen 18
september 1814 en 9 juni 1815. Beethoven
moest op korte termijn zijn cantate met de
veelzeggende titel Der glorreiche Augenblick opleveren,
zodat de première (na een paar annuleringen)
uiteindelijk al eind november 1814
in de Redoutensaal kon plaatsvinden.
Het is een typisch gelegenheidswerk met jubelende
teksten die dicht in de buurt komen van
handige rijmelarij. Het openingskoor begint
stevig met het jubelende couplet: “Europa
steht! Und die Zeiten, die ewig schreiten, der
Völker Chor, und die alten Jahrhundert, sie
schauen verwundert empor!” Verantwoordelijk
voor dit bizarre proza was een zekere Aloys
Weissenbach, die later werd gecorrigeerd door
een andere onbekende grootheid: Joseph Karl
Bernard. Ook geen Goethe of Schiller.
Ondanks het gegeven dat de centrale figuren
in deze merkwaardige, bijna veertig minuten
durende cantate namen hebben als Vienna,
Seherin (profetes), Genius en Führer des Volkes
heeft Beethoven er toch iets van weten te
maken. Der glorreiche Augenblick is weliswaar
geen meesterwerk, maar de hand van de mees-
www.klassiekezaken.nl
foto: Peter arno Broer
‘GlORieUze’
BeeTHOVen
ter is soms duidelijk te herkennen in passages
die verwijzen naar de opera Fidelio en de Negende
symfonie. Alleen daarom al is het zinnig
dat de (mij onbekende) dirigent van dit project
deze cantate voor vocale solisten, koor en orkest
heeft gekoppeld aan de Koorfantasie. Daarin
worden behalve een pianosolist immers ook
enige vocalisten samengebracht met een koor
en een orkest.
Ja, en dan Beethovens opus 130 uit 1823: valt
daar echt nog iets nieuws te ontdekken? De
kenners van de veelgespeelde en al zo vaak op-
ijzersterke
beethoven-
interpretatie van
andreas staier
genomen Diabellivariaties zullen verbaasd zijn
over de intrigerende nieuwe opname van Andreas
Staier. Hij bespeelt een fraaie, schitterend
geregistreerde kopie van een Conrad Grafvleugel.
Doet dit de Beethovenhelden van weleer,
bijvoorbeeld Svjatoslav Richter of Alfred
Brendel, vergeten? Wat mij betreft wel. Het is
een genot om Staiers fortepiano zo heerlijk te
horen gonzen. Alle registers worden effectief
en smaakvol ingezet. De dempers die een omfloerst
geluid veroorzaken maar ook de ‘exotische’
pedalen die een fagot of zelfs daverend
oorlogstuig kunnen suggereren.
Ook op een andere manier trekt Staiers ijzersterke
interpretatie (een regelrechte prijswinnaar!)
de aandacht. Voorafgaand aan de 33
variaties die Beethoven maakte op het thema,
een simpel walsje van Anton Diabelli, komen
ook een paar andere componisten aan bod die
door de Weense componist en uitgever werden
benaderd. In totaal waren het er vijftig. Alleen
Beethoven raakte zo bezeten van dit project dat
hij er een grandioos, alles en iedereen overtreffend
epos van wist te maken.
De tien andere deelnemers die Staier, als
een soort voorspel, voor zijn cd selecteerde
leverden aanzienlijk bescheidener bijdragen
in bij Diabelli. Hoewel er voor die tijd grote
namen bijzitten als Czerny, Hummel en
Kalkbrenner. Zelfs de jonge Liszt was erbij,
evenals de zoon van Mozart (Franz Xaver)
en Schubert. Staier voegt als tussenspel,
voordat de Beethovenreeks begint, een Introduction
van eigen hand toe. Misschien
wel de meest interessante bijdrage. Een
briljant en virtuoos stuk in-de-stijl-van.
Helaas duurt het maar drie minuten en
twintig seconden.
ludwig van BeetHoven
DER GLORREICHE AUGENBLICK,
CHORAL FANTASIA
Leon McCawley, City of London Choir
o.l.v. Hilary Davan Wetton
naxos 8.572783
ludwig van BeetHoven
DIABELLI VARIATIONS
Andreas Staier
Harmonia mundi HmC 902091
augustus 2012 41

puzzel
Jan Peter Raat
dOMinOslang van nederlandse COMpOnisTen:
In onderstaand schema moeten in de regels beginnend
links-bovenaan (bij 1) van links naar rechts en dan naar
beneden weer van rechts naar links zo tot aan rechtsbeneden
afwisselend, de achternamen van Nederlandse
en Vlaamse componisten uit heden en verleden worden
ingevuld waarbij hun voornamen gegeven worden.
De laatste letter van de achternaam is steeds de eerste
van de nieuwe naam en staat in een genummerd hokje.
De dikomrande hokjes vormen van boven naar beneden
in volgorde een toepasselijk woord.
1 ) Alphons
2 ) Tristan
3 ) Jan Pietersz.
4) Otto
5 ) Jan van
6 ) Rudolf
7 ) Richard
8 ) Herman
9 ) Robin de
10) Willem de
OplOssing
OplOssing
puzzel
11) Micha
12) Theo
13) Jacob van
14) Piet
15) Louis
16) Jelle
17) Peter van
18) Rocus van
19) Jacobus
Stuur uw oplossing met naam,
adres en/of
e-mailgegevens voor
30 augustus 2012 naar:
Vereniging Klassieke Zaken,
Postbus 226,
1200 AE Hilversum of
algemeen@klassiekezaken.nl.
Onder de goede inzenders worden
10 cd's verloot van
Camerata Trajectina, de
Triomfeerende Min.
Met dank aan Codaex Benelux.
Klassieke Zaken Magazine nr. 3-2012
Impressionist
42
augustus 2012
prijswinnaars
Naam Plaats
Kuijp, van der aMsTerdaM
Haelen, van elsT
walsTijn, van - welling Beugen (n.Br)
grOTHues HOensBrOeK
Klijn BergaMBaCHT
BOer, de HilversuM
sTegerHOeK COTHen
sCHOeMaKer pijnaCKer
driesT, van den vlissingen
Hijwegen nes (dOngeradeel)
De prijswinnaars ontvangen een cd
van Debussy Clair de Lune.
Met dank aan Universal Classics.

Winkels met postorderservice
Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door de
Klassieke Zaken Specialist te bestellen.
ALKMAAR
Boekhandel Feijn
Laat 47 / 072-5409944
www.feijn.nl
ALMELO
hilarius Broekhuis
Koornmarkt 24 / 0546-456717
www.boekhandelbroekhuis.nl
AMERSFOORT
de algemene Boekhandel
Leusderweg 184-188 / 033-4622222
www.algemeneboekhandel.nl
AMSTELVEEN
de BijenkorF Cd aFd.
Galerij 152 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
AMSTERDAM
Broekmans & Van PoPPel
Van Baerlestraat 94 / 020-6751653
www.broekmans.com
de BijenkorF Cd aFd.
Dam 1 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
Charles muziek
Weteringschans 193 / 020-6265538
charlesmuziek@planet.nl
ConCerto
Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467
www.concerto.nu
Fame musiC B.V. (magna Plaza)
Nieuwezijds Voorburgwal 182 / 020 - 6382525
www.fame.nl
APELDOORN
nawijn en Polak BoekVerkoPers
Marktplein 24 / 055-5212709
www.nawijn-polak.nl
ARNHEM
muziekhandel Bergmann
Koningsstraat 19 / 026-4423014
www.bergmann.nl
de BijenkorF Cd aFd.
Ketelstraat 45 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
BERGEN OP ZOOM
Quist Boekhandel
Fortuinstraat 22-24 / 0164 240 232
www.quistboeken.nl
BREDA
muziekhandel sPronk
Alleen postorder / 076-521 5213
www.muziekvanspronk.nl
COEVORDEN
musiC store
Friesestraat 50 / 0524-517332
www.musicstore.nl
DELFT
muziekhandel Van Buytene
Binnenwatersloot 16 / 015-2123853
www.cdklassiek.nl
DEN HAAG
de BijenkorF Cd aFd.
Wagenstraat 32 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
DEN HAAG
Caminada
Alleen postorder / 070-3466277
www.caminada.nl
Vanleest/Paagman
Frederik Hendriklaan 217 / 070-3383838
www.vanleest.nl
WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL
DEVENTER
de woestijnroos
Kleine Overstraat 30-32 / 0570-642491
www.woestijnroos.nl
DORDRECHT
dordreCht klassiek
Voorstraat 435 / 078-6122169
info@dordrechtklassiek.nl
DRIEBERGEN
Cd artline V.o.F.
Traaij 1-C / 0343-521532
www.cdendvd.nl
EINDHOVEN
Bullit klassiek
Heuvel Galerie 140 / 040-2465107
www.bullitklassiek.nl
de BijenkorF Cd aFd.
Piazza 1 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
EMMEN
Plantage Vermeer
Noorderstraat 38-40 / 0591-642088
www.vermeer.plantage.nl
ENSCHEDE
Boekhandel Broekhuis
Marktstraat 12 / 053-4325210
www.boekhandelbroekhuis.nl
ERMELO
riemer & walinga Cd aFd.
Stationsstraat 131 / 0341-552405
www.riemer-walinga.nl
GRONINGEN
Boekhandel Van der Velde
A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593
www.boekhandelvandervelde.nl
het Carillon
Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625
www.hetcarillon.nl
Plato groningen
Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055
www.platomania.nl
HAARLEM
Bruno klassiek
Gierstraat 50 / 023-5323240
www.brunoklassiek.nl
HEERLEN
smeets klassiek & jazz
Akerstraat 5 / 045-5715550
www.smeetsklassiek.nl
HENGELO
Boekhandel Broekhuis
Weemenstraat 45 / 074-2910267
www.boekhandelbroekhuis.nl
’S-HERTOGENBOSCH
Pieter Van os Cd
Snellestraat 44 / 073-6131150
www.pietervanoscd.nl
KROMMENIE
erwin Vermast Cd-dVd shoP
Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382
www.erwinvermast.nl
LEEUWARDEN
Boekhandel Van der Velde
Nieuwestad 57-59 / 058-2132360
leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl
Poort
Voorstreek 6 / 058-2123905
www.poortmusic.nl
LEIDEN
Firma Van luyken
Breestraat 97 / 071-5120035
vanluijken-klassiek@hotmail.com
klassieke zaken
sPeCialisten
LEIDEN
Plato leiden
Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689
www.platomania.nl
VelVet musiC
Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157
www.velvetmusic.nl
MAASSLUIS
mastersound
Noordvliet 29 / 010-5917822
peter@mastersoundonline.nl
MAASTRICHT
de BijenkorF Cd aFd.
Achter het Vleeshuis 26 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
MIDDELBURG
de drukkerij
Markt 51 / 0118-886874
www.drukkerijmiddelburg.nl
NIJMEGEN
Boekhandel roelants
LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734
www.roelants.com
kroese klassiek
Molenstraat 126 / 024-3221346
www.kroese-online.nl
OLDENZAAL
lansink hiFi, Video & Cd’s
Grootestraat 20 / 0541-512981
lansinkhifi@planet.nl
RODEN
Boekhandel daan nijman
Heerestraat 87 / 050-5012967
http://www.daannijman.nl
ROOSENDAAL
het VerBoden rijk
Passage 8-14 / 0165-529223
www.verbodenrijk.nl
ROTTERDAM
de BijenkorF Cd aFd.
Coolsingel 105 / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
Vanleest donner klassiek
Lijnbaan 150 / 010-4046100
www.vanleestklassiek.nl
SNEEK
Boekhandel Van der Velde
Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900
sneek@boekhandelvandervelde.nl
UTRECHT
de BijenkorF Cd aFd.
Sint Jacobsstraat 1a / 0900-0919
www.vanleestklassiek.nl
BoudisQue ClassiQue
Vredenburg 31 / 030-2394030
www.boudisque.nl
VENLO
sounds reCordshoP BV
Parade 66 / 077-3510625
www.sounds-venlo.nl
ZUTPHEN
musiC all in
Beukerstraat 24 / 0575-516444
www.musicallin.net
ZWOLLE
Plato zwolle
Klokkensteeg 14 / 038-4225354
www.platomania.nl
Gemiddelde adviesprijzen bij de aangesloten
Klassieke Zaken specialisten:
5 - 20 euro = €
21 - 35 euro = €€
36 - 50 euro = €€€
51 euro en meer = €€€€
augustus 2012 43

NU SLECHTS
CLubLEDEn
5,-
KortIng
KLASSIEKEZaKen adviesprijs*
109,95
29, 95
biedt u deze uitgave aan.
5CD
exclusieve exclusieve
aanbieding boxaanbieding
ANdrEAS SCHoLL:
‘roLLS-royCE
oNdEr dE
CoUNTErTENorEN’
‘De zanger die met kop en schouders boven alle andere hoge
mannenstemmen uitsteekt’, zo omschreef Fanfare Magazine
hem kortweg. De Duitse countertenor Andreas Scholl is sinds
hij vanaf het midden van de jaren negentig de grote podia frequenteert
een fenomeen. Hij leerde de beginselen van het vak
bij het gregoriaans jongenskoor van Kiedrich, en daarna ontpopte
hij zich tot een countertenor van wereldformaat. Vooral
als het gaat om barokmuziek is Scholl onovertroffen. Zijn opnamen
van werken van Händel, Purcell, Vivaldi en anderen
waren stuk voor stuk goed voor grote successen. Vijf van deze
meesterlijke cd’s zijn nu samengevoegd tot een prachtige Schollbox.
Pergolesi’s Stabat Mater, aria’s geschreven voor de beroemde
countertenor Senesino, de helden uit de barokopera’s, het is
allemaal even prachtig. Een buitenkans voor iedereen die kennis
wil maken met deze nog altijd bijzondere zanger en voor de
spijtoptanten die nu eindelijk hun collectie eens aan willen vullen
met het beste van de ‘Rolls-Royce onder de countertenoren’.
andReas scHoll
Werken van Pergolesi, Vivaldi, Purcell, Händel e.a.
Orchestra of the Age of Enlightenment, Les Talens Lyriques e.a.
decca 00289 4806217 (5 cd’s) / 124 591 vKZ
* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de
complete lijst pagina 43* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang
de voorraad strekt of tot 28 september 2012.
oktober 2009