Visitatie Tweetalig Onderwijs Rapport - Farel College

Visitatie Tweetalig Onderwijs
Rapport
School Farel College Amersfoort
Rector/directeur Dhr. J. Rozema
Adres Paladijnenweg 101
Postcode en Plaats 3813 DC Amersfoort
Tel.nr/fax.nr 033 4229020 / 033 4728601
E-mail farel@farel.nl
Website www.farel.nl
Brin nr. 14RC
Denominatie school Open christelijk
Start tto augustus 2006
Tto-coördinator Mw. drs H. Simon-Duttenhofer
Aantal tto-leerlingen per september 2009 92
Datum visitatie 28 januari 2010
Visitatoren Mw. R.L. Tanner, dhr. W. Blankert, mw. I.
Swaan en mw. A.M. van Lanen

OVERALL OORDEEL :
Hierbij kent de directie van het Europees Platform het certificaat ‘tto-junior school’ toe
aan
Herbezoek: in het schooljaar 2012-2013, gelet op het feit dat het certificaat een
geldigheidsduur van drie jaar kent.
Overzicht per kenmerk
• Kenmerk 1
De leerlingen behalen de resultaten die op grond van hun mogelijkheden en op grond van het
feit dat zij een tto-programma volgen, kunnen worden verwacht.
Oordeel kenmerk 1: 3 = meer sterk dan zwak
• Kenmerk 2
De tto-afdeling biedt leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken.
Oordeel kenmerk 2: 4 = overwegend sterk
• Kenmerk 3
De kwaliteit van het taalaanbod en leerstofaanbod is voldoende voor de specifieke
doelstellingen van tto.
Oordeel kenmerk 3: 4 = overwegend sterk
• Kenmerk 4
In het curriculum van de tto-afdeling komt de Europese en Internationale oriëntatie tot uiting.
Oordeel kenmerk 4: 4 = overwegend sterk
• Kenmerk 5a (vakdocenten)
Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het Engels lesgeven bevordert de
verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend
werkklimaat.
Oordeel kenmerk 5a (vakdocenten): 4 = overwegend sterk
• Kenmerk 5b (docenten Engels)
Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het Engels lesgeven bevordert de
verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend
werkklimaat.
Oordeel kenmerk 5b (docenten Engels) : 4 = overwegend sterk
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 2

Bron 1 De leerlingen behalen de resultaten die op grond van hun
mogelijkheden en op grond van het feit dat zij een tto-programma
Vragenlijst
(M)
Vragenlijst
(M)
Vragenlijst
(M)
Vragenlijst
(E)
Vragenlijst
(E)
Vragenlijst
(V)
Vragenlijst
(V)
V
E
O
L
M
V
E
O
L
M
volgen, kunnen worden verwacht
1.1 De overgang van jaar 1 naar jaar 2 vertoont een uitval die lager is dan
het landelijk gemiddelde voor vwo-leerlingen.
1.2 Leerlingen doorlopen de school zonder veel vertraging.
1.3
1.4
a
b
De leerlingen bereiken aan het einde van klas 3-vwo een niveau van
taalvaardigheid Engels dat overeenkomt met het niveau B2 van het
CEFR (Common European Framework of Reference).
De school biedt in klas 6-vwo het IB Engels Language A2 aan en
leerlingen zijn verplicht hieraan mee te doen.
Van de leerlingen in klas 6-vwo haalt 80% het Language A2
Certificaat van het International Baccalaureate, met een cijfer van
minimaal 4.
1.5 De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk eindexamen Engels
resultaten die positief afwijken van het landelijk gemiddelde.
1.6 De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk eindexamen
Nederlands resultaten die niet negatief afwijken van het landelijk
gemiddelde.
1.7 De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk eindexamen in alle
overige vakken (zowel de vakken waarin Engels de voertaal is als de
vakken die in het Nederlands worden gegeven) resultaten die niet
negatief afwijken van het landelijk gemiddelde.
1.8
a
b
Aan het eind van de derde klas voldoet de leerling aantoonbaar aan de
kerndoelen internationalisering, tenminste binnen de vakken
geschiedenis, aardrijkskunde, economie, met specifieke aandacht voor
Europese thema’s, zodat zij/hij er met inzicht over kan praten en
schrijven.
Aan het eind van de derde klas heeft de leerling ten minste eenmaal
ervaring opgedaan met een Europees samenwerkingsproject.
1.9 De leerlingen hebben aan het eind van de Tweede Fase binnen hun
studielast ten minste 80 studielasturen (slu) besteed aan het onderdeel
EIO, hetzij in de vorm van een profielwerkstuk, hetzij d.m.v een
essay, presentatie, werkstuk en/of gesprek als onderdeel van één of
meer vakken, bij voorkeur in combinatie met een
leerlingenuitwisseling aangevuld met ict-activiteiten.
OORDEEL: 3 = meer sterk dan zwak
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 3
+
+
+
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
+
+
nvt

Norm:
1.2,1.3,1.4,
1.5,1.6,1.7,
1.8b,
1.9
Toelichting
De leerlingen halen goede resultaten op het FCE-examen en voldoen
hiermee aan indicator 1.3.
Ten aanzien van indicator 1.8a scoort de commissie weliswaar een
plus, maar zij is van mening dat de leeropbrengsten beter meetbaar
gemaakt kunnen worden.
Het internationaliseringsprogramma is breed opgezet, waarvoor de
commissie veel waardering heeft, maar daarnaast zou er meer
systematisch aandacht besteed kunnen worden aan de basisstof
(kerndoelen), waardoor deze leerstof ook werkelijk beklijft bij de
leerlingen. Een visitatie leent zich er niet voor om leerlingen
systematisch te bevragen om tot een betrouwbaar beeld te komen,
maar een heel beperkte steekproef gaf evenmin aanleiding dit oordeel
te herzien.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 4

Bron 2 De tto-afdeling biedt leerlingen voldoende tijd om zich het
leerstofaanbod eigen te maken
Vragenlijst 2.1 De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland waarin Engels
(M)
de voertaal is.
Vragenlijst
(M)
Observaties
L
M
V/E
Vragenlijst
L
M
Vragenlijst
L
M
Observaties
L
M
Norm
2.1, 2.2 en
één andere
indicator
2.2 De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland waarin EIO aan
bod komt. De afdeling kan, tenminste binnen de vakken
aardrijkskunde, economie, geschiedenis en CKV, een overzicht geven
van het aantal uren dat ruwweg is besteed aan de behandeling van EIO
in zowel de basisvorming als de Tweede Fase.
2.3
Docenten maken efficiënt gebruik van de geplande contacttijd (80%). +
2.4 Er is een native speaker werkzaam in de sectie Engels.
2.5 Uit twee van de drie clusters, genoemd onder B1a in de Standaard EP
tto Engels-vwo, wordt ten minste één vak door moedertaalsprekers
Engels gegeven, d.w.z. dat er ten minste twee vakken door
moedertaalsprekers Engels worden gegeven.
2.6 Voor de overige talen (dus afgezien van Engels) geldt doeltaal =
voertaal
OORDEEL: 4 = overwegend sterk
Toelichting
De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland waarin EIO aan
bod komt binnen de vakken, zoals vereist in indicator 2.2. De
commissie heeft waardering voor het streven EIO binnen vrijwel alle
vakken een plaats te geven, ook binnen de vakken PE en Mathematics.
Er zijn helaas geen native speakers werkzaam als docent in de ttovakken,
zoals gesteld in indicator 2.5, maar commissie heeft veel
waardering voor het gebruik van de native speaker taalassisten binnen
de lessen Engels en de tto-vakken.
De commissie geeft complimenten voor de doorvoering van het
principe doeltaal = voertaal, zoals gesteld in indicator 2.6. De secties
Frans en Duits gaan hier consequent mee om.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 5
+
+
+
+
-

Bron 3 De kwaliteit van het taalaanbod en leerstofaanbod is voldoende
voor de specifieke doelstellingen van tto
Vragenlijst 3.1 De keuze van de vakken die in het Engels worden aangeboden
(M)
waarborgt een goede spreiding over soorten en stijlen van taalgebruik,
d.w.z. dat uit elk van de clusters Maatschappijvakken, Exacte vakken
en Creatieve en bewegingsvakken ten minste één vak in het Engels
wordt aangeboden.
V/E
L
Observaties
V/E
L
Eigen
materiaal
Observaties
E
L
Norm
3.1, 3.3 en
één andere
indicator
3.2 De keuze van de onderwijsmaterialen die worden gebruikt waarborgt
het gebruik van authentiek Engelstalig materiaal dat het juiste niveau
heeft voor de betreffende doelgroep.
3.3
De kwaliteit van het taalaanbod dat door docenten zelf wordt
geproduceerd is voldoende, d.w.z. minimaal niveau B2 van het CEFR
voor alle vaardigheden.
3.4 Er wordt voldoende aandacht besteed aan de vormkenmerken van het
Engels (met name in de lessen van het vak Engels).
OORDEEL: 4 = overwegend sterk
Toelichting
Naast het authentieke onderwijsmateriaal, zoals vereist in indicator
3.2, maken de docenten veel lesmateriaal zelf.
De taalvaardigheidsniveau van de docenten is goed en voldoet aan de
minimale norm van B2 van het ERK, zoals vereist in indicator 3.3. De
scholing van de docenten zit goed in elkaar, zowel voor de beginnende
tto-docent als de gevorderde docent. Zij krijgen een zogenaamde
maintenance course aangeboden om hun niveau op peil te houden. De
commissie heeft hier veel waardering voor.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 6
+
+
+
+

Bron 4 In het curriculum van de tto-afdeling komt de Europese en
Internationale oriëntatie (EIO) tot uiting
M
4.1 De tto-afdeling heeft een gevarieerd programma met concrete
O
activiteiten die de Europese en internationale oriëntatie van de
L
V/E
leerlingen ten goede komen.
L
4.2 De Europese en internationale activiteiten van de leerlingen worden
V/E
gedocumenteerd en zijn beschikbaar bijvoorbeeld in de vorm van een
(M)
materiaal
portfolio.
V/E 4.3 In ieder geval binnen de vakken aardrijkskunde, geschiedenis, ckv, en
L
economie wordt gebruik gemaakt van gelegenheden om Europese en
internationale ontwikkelingen onder de aandacht te brengen.
Norm:
4.1 en 4.3
OORDEEL: 4 = overwegend sterk
Toelichting
Ten aanzien van indicator 4.1 heeft de commissie waardering voor de
gedegen opzet van de uitwisseling met Engeland in de tweede klas,
met de voorbereiding via e-mail contacten tussen leerlingen.
Ten aanzien van indicator 4.2 adviseert de commissie dat de
assessment criteria voor het EIO-portfolio duidelijker omschreven
kunnen worden, maar de opzet voor EIO- en taalportfolio met de ELO
it’s learning ziet er veelbelovend uit. De commissie adviseert wel om
het doel van beide portfolio’s voor zowel leerlingen als de school goed
te formuleren. Dit zal helderheid bieden in de uitvoering ervan.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 7
+
+
+

Bron 5a Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het
Engels lesgeven bevordert de verwerving van het Engels door de
leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Norm
5.1 lesniveau
5.2, 5.3 en
5.5
(vakdocenten)
5.1 Tto-docenten maken effectief gebruik van de voertaal Engels.
5.2 Tto-docenten hanteren een repertoire van didactische werkvormen die
de leerlingen stimuleren talige output te produceren.
5.3 Tto-docenten geven correctieve feedback op de taalproductie van de
leerlingen.
5.4 Tto-docenten zijn in staat voorkomende taalproblemen te signaleren
Contra-indicatief scoren; als wel nodig maar gebeurt niet, dan –
5.5 Tto-docenten maken leerlingen bewust van specifiek talige aspecten
van hun vak.
OORDEEL: 4 = overwegend sterk
Toelichting
De commissie heeft waardering voor de vele activerende werkvormen
die zij heeft waargenomen tijdens de lesobservaties, zoals gesteld in
indicator 5.2. Er is duidelijk aandacht voor de verschillende leerstijlen
van leerlingen.
Docenten hebben veel aandacht voor correctieve feedback, zoals
vereist in indicator 5.3. Zij doen dit o.a. door middel van rubrics zoals
die gebruikt worden bij Global Studies. Ook de taalassisten worden bij
correctieve feedback ingezet.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 8
+
+
+
+

Bron 5b Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten die in het
Engels lesgeven bevordert de verwerving van het Engels door de
leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Norm:
5.6, 5.8
lesniveau
5.7 en 5.11
op schoolniveau
5.6
(docenten Engels)
Tto-docenten maken effectief gebruik van de voertaal Engels. +
5.7 Tto-docenten hanteren een repertoire van didactische werkvormen die
de leerlingen stimuleren talige output te produceren. Ze besteden ruim
aandacht aan alle taalvaardigheden.
5.8 Tto-docenten stimuleren de taalverwerving door de leerlingen d.m.v.
verschillende manieren van correctieve feedback.
5.9 Tto-docenten modelleren effectief taalleerstrategieën (alleen scoren
indien positief).
5.10 Tto-docenten besteden in samenwerking met de vakdocenten aandacht
aan veel voorkomende taalproblemen tijdens de lessen in de andere
vakken.
5.11 Tto-docenten besteden aandacht aan de vormkenmerken van het
Engels.
OORDEEL: 4 = overwegend sterk
Toelichting
Ten aanzien van indicator 5.10 stelt de commissie vast dat door betere
afstemming met de vakdocenten de leerdoelen van het portfolio
duidelijker geformuleerd kunnen worden.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 9
+
+
+
+
+

Ten slotte
De commissie is het Farel College erkentelijk voor de gastvrije ontvangst en de duidelijke
documentatie. Het gebouw ademt een prettige sfeer uit en de tto-lokalen zijn uitstekend
herkenbaar door de in vrolijke kleuren beschilderde deuren met Engelse teksten boven de
deur. Soms gaat het om ware kunstwerken, met de (cultuur)geschiedenis als inspiratiebron.
Tto-leerlingen hebben dit zelf met kennelijk plezier en inzet mogen ontwerpen en uitvoeren.
De commissie heeft waardering voor de ruime inzet van de taalassisten die de docenten
ondersteunen in de lessen. Leerlingen komen hierdoor toch bijna dagelijks in aanraking met
een native speaker. Het niveau van het Engels van de leerlingen is goed te noemen en zij zijn
ook tijdens de lessen bereid Engels met elkaar te spreken. Wellicht dat het cijfer voor het vak
Conversation daartoe bijdraagt. Dit verschijnt apart op het rapport en geeft de willingness en
ability aan van leerlingen om Engels te spreken tijdens de les en met elkaar.
Docenten in het tto-team besteden veel aandacht aan activerende werkvormen en zijn zich
zeer bewust van het feit dat zij naast vakdocent ook taaldocent zijn. Tijdens de les Engels
waren leerlingen bezig met duploblokken om, door middel van het opplakken van stukjes
tekst op de blokken, de opbouw van een essay voor zichzelf helder te krijgen.
De commissie complimenteert de school met het goede scholingsbeleid dat zij heeft. Met
name de maintenance course gegeven door een externe taalcoach is een prima middel om
docenten bezig te laten zijn met hun eigen taalontwikkeling en dat werpt duidelijk zijn
vruchten af want het niveau van het Engels van de docenten is zeer goed. Het tto-team is een
enthousiast en betrokken team en voelt zich gewaardeerd door de schoolleiding.
Het EIO-programma is goed opgezet en is goed geïntegreerd in de vakken, met daarnaast de
nodige vakoverstijgende projecten en een aansprekende uitwisseling. De commissie adviseert
dat er ook een overzicht komt van de bij EIO gebruikte materialen (vaak zelf ontwikkeld),
omdat de boekenlijst hierover geen informatie geeft, hetgeen in eerste instantie de indruk
wekt dat er geen materialen worden gebruikt. Ondanks het brede aanbod bij EIO zou
systematische aandacht voor de basisstof (kerndoelen) meer nadruk kunnen krijgen.
Ouders geven aan zeer tevreden te zijn over de school en zijn van mening dat de
communicatie van de schoolleiding duidelijk is verbeterd het afgelopen jaar. Zij vinden dat de
school veel persoonlijke aandacht heeft voor het kind. Het is een warme omgeving waar een
gemoedelijke sfeer hangt.
De commissie adviseert de school een duidelijke language policy op te stellen en de
leerdoelen van het portfolio goed te formuleren. Bovendien adviseert de commissie dat de
sectie Engels een gezamenlijke doorlopende leerlijn op papier zet. Deze kan tevens gebruikt
worden doorgetrokken naar het taalportfolio.
Een aandachtspunt is de grootte van de groepen, zeker gezien de teruggang in leerlingen het
afgelopen jaar. Met het oog op de invoering van t-havo het komend jaar is het aan te raden
een duidelijk plan van aanpak te hebben en dat later te evalueren. Planning en control zijn
hierbij essentieel net als de borging van de gemaakte afspraken.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 10

Tot slot stelt de commissie dat de school zich te bescheiden opstelt naar buiten toe en dat ze
juist trots mag zijn op wat er tot nu bereikt is. Zorg voor een goede PR bij de komende open
dagen en de wervingscampagne en maak duidelijk wat de sterke punten van de school zijn.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs 11