Staatssteun in Vlaanderen - Contrast :::. Law Seminars

Contrast law seminars – Larcier 

Crash course mededingingsrecht 2010 

Staatssteun in Vlaanderen 

25 november 2010 

Karel De Corte 

Agentschap Ondernemen

Inhoud 

1. Situering 

2. Begrip staatssteun 

3. Europees regelgevend kader – algemeen 

4. Staatssteun in Vlaanderen – enkele principes 

5. Staatssteun in Vlaanderen – enkele voorbeelden 

6. Toelichting bij enkele knelpunten

1. Situering 

Waarom toezicht op staatssteun? 

• Artikelen VWEU gemeenschappelijke markt 

- 4 vrijheden (goederen, personen, diensten en kapitaal) 

- mededingingsregels (kartelrecht, misbruik van machtspositie, openbare 

bedrijven en staatssteun) 

- rol Commissie / Raad 

• Protectionisme op basis van nationaliteit of vestigingsplaats is verboden 

- vrije mededinging en de handel tussen de lidstaten 

- versterking van de concurrentiepositie van Vlaamse ondernemingen ten 

koste van de buitenlandse

2. Begrip Staatssteun 

2.1 Verdragsbepalingen 

• Artikel 107, lid 1 VWEU: 

“Behoudens de afwijkingen waarin dit verdrag voorziet, zijn steunmaatregelen 

van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de 

mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde 

producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de 

gemeenschappelijke markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen 

de lidstaten ongunstig beïnvloedt”

2.1 Verdragsbepalingen 

• Artikel 108, lid 3 VWEU 

“De Commissie wordt van elk voornemen tot invoering of wijziging van 

steunmaatregelen tijdig op de hoogte gebracht, om haar opmerkingen te 

kunnen maken. (…) 

De betrokken lidstaat kan de voorgenomen maatregelen niet tot uitvoering 

brengen voordat die procedure tot een eindbeslissing heeft geleid.” 

Kwalificatie als staatssteun 

moet worden aangemeld bij de Commissie 

niet starten met uitvoering voor definitieve goedkeuring

2.2 Voorwaarden - staatsmiddelen 

A. Steun verleend door lidstaat of met staatsmiddelen 

bekostigd 

- federale overheid, ook gedecentraliseerde overheden 

- gemeenschappen, gewesten, provincies, gemeentes, 

intercommunales, ... 

- ook openbare bedrijven (dominerende invloed) 

- ongeacht hun juridisch statuut en benaming 

(publiek/privaat, vzw,…) vb. LRM 

EU moeit zich niet met interne organisatie 

- federale of centrale overheid draagt verantwoordelijkheid

2.2 Voorwaarden - staatsmiddelen 

• Staatsmiddelen 

– steun betaald uit de staatsbegroting of uit de begroting van decentrale overheden 

– niet-innen van belastingen of sociale bijdragen, vorderingen, belastingsvrijstelling 

– rechtstreekse subsidies of premies 

– achtergestelde leningen of leningen tegen gunstiger voorwaarden (lage rente, 

langere looptijd, gunstigere aflossingsvoorwaarden) 

– kwijtschelding van schulden of spreiding ervan in de tijd 

– verkoop of verhuur van gronden en gebouwen tegen lagere prijzen dan de 

marktprijs, betalen van kunstmatig verhoogde prijzen door de overheid 

– voordelen in natura, terbeschikkingstelling van infrastructuur die enkel bepaalde 

ondernemingen ten goede komt 

– omzetting van lening in subsidie 

– niet-marktconforme kredietfaciliteiten of deelnemingen in het kapitaal 

– overheidsgaranties

2.2 Voorwaarden - specificiteit 

B. Specificiteit: voordeel voor bepaalde ondernemingen 

• Onderneming 

“Elke eenheid die een economische activiteit uitoefent, ongeacht haar rechtsvorm en 

de wijze waarop zij wordt gefinancierd”. 

juridisch statuut speelt geen rol (vb. ook vzw) 

• Economische activiteit 

– aanbieden van goederen of diensten op een markt : “vermarktbaarheid” 

– gaat verder dan strikt “economische” sectoren 

– niet-economisch zeer beperkt geïnterpreteerd: 

vb. uitoefening van de openbare macht, binnen- en buitenlandse veiligheid, 

justitie, basisonderwijs

2.2 Voorwaarden - specificiteit 

• Selectiviteit 

– voordeel voor “bepaalde” ondernemingen 

– concurrentiepositie verstrekt t.a.v. ondernemingen die geen steun kregen 

– “algemene” maatregel per definitie geen staatssteun 

geldt voor alle ondernemingen 

onderlinge verhouding onaangetast 

zonder onderscheid van toepassing op alle sectoren 

en geografische gebieden 

bedoeld ter ondersteuning van de gehele economie 

vb. algemene verlaging vennootschapsbelasting 

– probleem gedecentraliseerde overheid (fiscale precedenten)

2.2 Voorwaarden - Voordeel 

C. Voordeel dat de mededinging of intra-communautaire handel 

potentieel kan verstoren 

• Voordeel 

alle maatregelen die lasten verminderen die normaliter op budget van onderneming drukken en 

daardoor de concurrentiepositie van de begunstigde versterken 

voordelen waarover men in normale marktomstandigheden niet beschikt 

• Potentieel beïnvloeden van de mededinging en de handel 

zelfs zeer klein bedrag vormt juridisch “staatssteun” 

ev. wel verenigbaar met het Verdrag wegens geringe invloed (de minimis) 

• Principe van de particuliere investeerder 

– soortgelijke voordelen tegen dezelfde voorwaarden beschikbaar op markt? 

– handelen overheid marktconform geen staatssteun

2.3 Gevolgen 

2.3 Gevolgen van de kwalificatie als staatssteun 

• Staatssteun 

aanmelding bij de Europese Commissie 

geen uitvoering vooraleer definitieve goedkeuring 

• Uitzondering: groepsvrijstellingsverordening 

ter kennisgeving achteraf


• Algemeen 

– EU Commissie zeer grote exclusieve bevoegdheid 

– eerder Verordeningen : directe werking en voorrang 

– zelden Richtlijnen 

geen formele, juridische omzetting in nationaal recht 

enkel praktische omzetting, concrete uitwerking van 

steunregelingen 

– Raad van State : in Vlaamse regelgeving 

enkel verwijzen naar EU Verordening 

verboden om artikelen letterlijk over te nemen 

verwarring burger i.v.m. verantwoordelijke wetgever


• Artikelen 107 t.e.m. 109 VWEU-Verdrag 

– basisbepalingen, directe werking 

– EU staatssteunreglementeringen zijn verdere uitvoering en precisering 

• Verordeningen van de Raad 

– Verordening 994/98 : delegatie naar Commissie om algemene 

vrijstellingsverordeningen uit te vaardigen voor horizontale 

steunmaatregelen 

(PB van 14 mei 1998, L 142/1) 

– Verordening 659/99 : procedure inzake aanmelding en beoordeling van 

staatssteun 

(PB van 27 maart 1999, L 83/1)


• Verordeningen van de Commissie 

– De minimis 

(Vo nr. 1998/2006, PB van 28 december 2006, L 379/5) 

– Algemene vrijstellingsverordening 

(Vo nr. 800/2008, PB van 9 augustus 2008, L 214/3) 

– KMO‟s in de landbouwsector 

(Vo nr. 1857/2006, PB van 16 december 2006, L 358/3) 

– KMO‟s in de visserijsector 

(Vo nr. 1595/2004, PB van 14 september 2004, L 291) 

– Landbouw de minimis 

(Vo nr. 1535/2007, PB van 21 december 2007, L 337) 

– Visserij de minimis 

(Vo nr. 875/2007, PB van 25 juli 2007, L 193)


• Richtsnoeren en kaderregelingen van de Commissie 

– niet officieel gedefinieerd in het Verdrag: sui generis 

– strikt juridisch niet op hetzelfde niveau, de facto zeer grote waarde 

– duidelijkheid over invulling beleidsvrijheid Commissie 

• Voorbeelden: 

– milieubescherming (PB van 1 april 2008, C 82/1) 

– onderzoek, ontwikkeling en innovatie (PB van 30 dec. 2006, C 323/1) 

– regionale steun (PB van 4 maart 2006, C 54) 

– risicokapitaalinvesteringen in KMO‟s (PB van 18 augustus 2006, C 194/2) 

– landbouw- en de bosbouwsector (PB van 27 december 2006, C 319/1) 

– visserij- en de aquacultuursector (PB van 3 april 2008, C84/10) 

– reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden (PB van 

1 oktober 2004, C 244/2)


• Beschikkingspraktijk van de Commissie – Mededelingen 

Individuele precedenten, leiden vaak tot meer generieke Mededeling 

– Staatssteun in de vorm van garanties (goedgekeurd op 20 mei 2008, PB 

van 20 juni 2008, C 155) 

– Openbare bedrijven in de industriesector (PB van 13 november 1993, C 

307/3) 

• Hof van Justitie 

– concrete beoordeling : gaat interpretatie van Commissie te ver? 

bijsturing beleid


• Totstandkoming op Europees niveau 

Commissie zeer ruime en exclusieve bevoegdheid bij concretiseren staatssteunbeleid 

– lidstaten 1-2 keer geconsulteerd (Adviescomité / multilaterale inzake staatssteun) 

– Commissie niet verplicht om dit advies te volgen 

• Totstandkoming op Vlaams en Belgisch niveau 

– Vlaams: vnl. “economische” sector (cfr definitie economische activiteit) 

eerste screening Agentschap Ondernemen : wie interesse? 

eventueel insteek stakeholders, federaties,… 

– Federaal-Belgische coördinatie (EU erkent enkel lidstaten) 

staatssteun coördinatie via de IEC / FOD Economie 

- 1 gecoördineerd Belgisch standpunt, federaal ambtenaar aan tafel 

- ondanks exclusieve bevoegdheid gewesten 

- belang grondige Vlaamse coördinatie en verdediging


Onderscheid ter kennisgeving en aanmelding 

• Algemene regel : aanmelding 

• Uitzondering: groepsvrijstellingsverordening 

– kortere en veel soepelere procedure : fiche PB 

– ter kennisgeving binnen de 20 werkdagen na de inwerkingtreding 

– niet nodig om te wachten op de goedkeuring 

• Nog verdere uitzondering : de minimis : zelfs geen ter kennisgeving 

• Principe : keuze lidstaat, afwegen van voor- en nadelen 

• snelheid procedure, aanmelding of niet 

• steunintensiteit 

• in aanmerking komende investeringen, kosten,… 

• definities, randvoorwaarden


Overzicht website links voor EU regelgeving 

Algemene website Europese Unie 

http://europa.eu/index_nl.htm 

EUR-lex: algemene website wetgeving, jurisprudentie, publicatieblad 

http://eur-lex.europa.eu/nl/index.htm 

Europese Commissie - Directoraat-generaal Concurrentie 

http://ec.europa.eu/comm/competition/index_nl.html 

Specifiek overzicht belangrijkste EU staatssteun regelgeving 

http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/legislation/legislation.html 

Staatssteun Actie Plan 

http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/reform/reform.cfm


• Wie kan steun geven? 

– elke minister bevoegd voor zijn of haar beleidsdomein 

– per Departement, Agentschap, Instelling… eigen regels 

– in theorie ook provincies, gemeentes,… 

– sectorafbakening vaak op basis van NACE-codes 

• Praktijk: niet alle entiteiten even goed op de hoogte 

– “Economie” meest direct betrokken en is vaak trekker of coördinator naar 

EU toe 

vb. sensibilisering via infosessies, interne vorming, diverse adviezen 

en begeleiding in concrete dossiers of procedures,…


• Algemene regel: steun via generieke regeling 

– via decreet of BVR algemene voorwaarden 

– afgestemd op wat (maximaal) kan binnen EU regels 

(vb. inzake maximale steunpercentages, steunbedrag, in aanmerking 

komende investeringen of kosten,…) 

– dit generieke kader wordt dan aangemeld of ter kennis gegeven bij de EU 

Commissie 

– eens de EU procedure op het overkoepelende niveau doorlopen is, 

moeten de individuele dossiers niet meer individueel aangemeld worden, 

tenzij ze bepaalde drempels overschrijden 

– iedereen die voldoet aan de bepalingen krijgt in principe steun (mits 

budgettair haalbaar) 

– quasi automatisch steun


• Algemene regel: steun via generieke regeling 

– aanbod gestuurd: overheid bepaalt het kader 

– ondernemingen niet betrokken bij opstelling regelgeving 

(tenzij in totstandkomingsfase via druk van sectororganisaties, federaties, 

opmerkingen binnen de SERV,…) 

– dialoog onderneming / steunverlenende autoriteit beperkt zich tot de 

toepassingsvoorwaarden van de regelgeving 

– indien de regelgeving die mogelijkheid voorziet én de steunverlenende 

overheid dat wenst, kan eventueel worden afgeweken van de algemene 

bepalingen van de regelgeving 

afwijkingen moeten meestal individueel worden aangemeld bij 

de EU Commissie 

doorlooptijd afwachten vooraleer steun wordt toegekend


• Uitzondering: ad hoc en/of individuele steun 

– ad hoc: steun buiten een generiek besluit 

– individueel: binnen generiek kader, maar boven de drempels 

per dossier aanmelden of ter kennis geven aan Commissie 

hier rol begunstigde wel groter 

vaak overleg met EU Commissie waar begunstigde mee wordt 

uitgenodigd om dossier toe te lichten 

bijsturing mogelijk, meer mogelijkheden à la tête du client 

doorlooptijd, meestal 3-6 maanden, complexe dossiers 1 jaar


• Informatie die van onderneming kan worden gevraagd bij een aanmelding 

– aanmelding verloopt elektronisch via beveiligde SANI website 

– lidstaat/regio verantwoordelijk, officieel via PV 

• gedeelte van de info heeft overheid zelf ter beschikking: 

vb. identiteit van de steunverlenende autoriteit, beschrijving van de steun (doel, 

regeling of individueel), nationale rechtsgrond, begunstigden (regio, sector, aantal), 

bedrag van de steun, aard van de steun en financieringsmethode (subsidie, zachte 

lening, belastingsvoordeel, …), duurtijd, cumulering,… 

– praktijk: ook de begunstigde werkt actief mee (vnl. in ad hoc dossier) 

• details over de investering of opleidingskosten, uitgewerkte scenario‟s, 

opleidingsplannen, haalbaarheidsstudies, marktanalyses, vertrouwelijke data,… 

• argumenten waarom steun verenigbaar zou zijn, geen beperking mededinging of intracommunautaire 

handel, bewijs stimulerend effect,… 

• uitgebreide thematische annexen en vragenlijsten 

– informele contacten belangrijk, PV, pre-notificaties, state aid network


• Controle en terugvordering 

– na beslissing tot toekenning steun meestal uitbetaling in schijven 

– inspectie tussentijds of ex post 

(niet ex ante: snelheid beslissing en niet alle info beschikbaar) 

– bij niet naleving van de voorwaarden van de regelgeving wordt er 

teruggevorderd 

– eerst brief steunverlenende autoriteit, beroep mogelijk (intern, hiërarchisch 

bij minister of Raad van State) 

– dan eventueel officiële procedure via centrale cel terugvorderingen 

– terugvordering kan eventueel ook op basis van bevel EU Commissie (bv. 

na klacht van concurrent) 

geen nieuwe steun indien steun niet is terugbetaald, zelfs voor 

totaal verschillende projecten

5. Staatssteun in Vlaanderen – enkele 

voorbeelden 

• Subsidie databank 

http://www.vlaanderen.be/ondernemen 

• Of via www.vlaanderen.be en doorklikken naar premies en 

subsidies 

• Vlaamse infolijn, bel gratis: 1700


voorbeelden


voorbeelden


voorbeelden

5. Staatssteun in Vlaanderen – SIOS 

• Strategische Investerings- en Opleidingssteun 

(BVR van 22 februari 2008 + MB van 18 april 2008) 

• Opleidingssteun : 

• enkel grote dossiers : minimaal 450.000 euro opleidingskost 

• alle ondernemingen Vlaams Gewest: KMO en GO 

• 20-25% steun afhankelijk van criteria en score 

• geen onderscheid algemene of specifieke opleiding 

• maximum 1 miljoen steun (tenzij “uitzonderlijke projecten van 

bijzonder belang voor de Vlaamse economie”) 

• EU aanmeldingsdrempel 2 miljoen euro 

• “open end” systeem : iedereen krijgt steun 

• 1 dossier per 3 jaar


• Opleidingssteun 

– In aanmerking komende kosten 

1. personeelskosten opleiders 

2. verplaatsingskosten opleiders en opgeleiden 

3. uitgaven materiaal en benodigdheden 

4. afschrijvingen werktuigen en uitrusting 

5. kosten begeleiding en advisering 

6. personeelskosten opgeleiden (beperkt tot som kosten 1-5) 

– Aanvraagformulier op website, insturen op papier met alle bijlagen, indien 

volledig bevestigingsbrief (startdatum)


– Criteria opleidingssteun 

• 6 bedrijfseconomisch : totaal 60 punten 

(solvabiliteit, liquiditeit, interne innovatie, externe innovatie, kwantitatieve 

opleiding, groeiende onderneming) 

• 3 sociaal : totaal 30 punten 

(tewerkstellingstoename, duurzaamheidverslag, tewerkstellingsintegratie) 

• 2 ecologisch : totaal 10 punten 

(milieuzorg, klimaatbeleid) 

– Minimale score 50 punten + Uitbetaling 

- 50 - 60 punten: 20% steun - schijf 1 (50%): programma gestart 

- 60 - 70 punten: 22% steun - schijf 2 (20%): 70% uitgevoerd 

- 70 - 80 punten: 24% steun - schijf 3 (30%): voltooid 

- > 80 punten: 25% steun


• Stimulerend effect (vb. cases automotive) 

– “nieuwe” vereiste EU voor alle steunregimes 

– aantonen dat steun “noodzakelijk” is en dat investering of opleiding zonder steun 

niet (in die mate) zou plaatsvinden 

opleidingen die sowieso zouden moeten plaatsvinden en tot de normale 

bedrijfsuitgaven behoren zijn niet subsidieerbaar 

geen wettelijk verplichte opleidingen 

2 scenario‟s, met en zonder steun 

– KMO: voldoende dat deze niet gestart is voor de steunaanvraag 

– GO: idem + bewijzen met 2 scenario‟s dat dankzij de steun de opleiding verder 

gaat dan strikt noodzakelijk (meer opleidingen, personeel, middelen,…) 

– grondig onderzoek EU enkel bij “grote aangemelde dossiers” 

– in principe enkel scenario B subsidiabel, behalve bij “vrijgestelde” dossiers 

(maar overheid kan steeds strenger zijn: steun is een gunst en geen recht)

5. Staatssteun in Vlaanderen 

• Nieuwe BVR begin 2011 

– stimulerend effect centraal 

– steeds 2 scenario‟s aantonen en enkel extra investeringen of opleidingen 

zijn aanvaardbaar (via sjabloon voor opleidingssteun) 

geen opleidingen die men sowieso moet doen 

geen wettelijk verplichte opleidingen 

on the job training niet, tenzij overdraagbaar of focus op kansengroep 

– compensatie: aanvaardbare opleidingskosten drempel verlaagd 

(250.000 voor KO of 300.000 voor MO en GO) 

– criteria beetje geactualiseerd


• Investeringssteun 

– minimaal 8 miljoen euro investeringen 

– KMO‟s in het hele Vlaams Gewest 

– GO‟s in regionale steunkaart (25 Vlaamse gemeenten, in clusters): 

Diksmuide, Lo-Reninge, Ieper, Middelkerke, Oostende (max. 15%) 

Wervik (max. 15%) 

Ronse (max. 15%) 

Bree, Lommel, Maaseik, Hechtel-Eksel, Houthalen-Helchteren, Dilsen- 

Stokkem, Lanaken, Maasmechelen, Herstappe, Tongeren (max. 15%) 

As, Beringen, Genk, Leopoldsburg, Heusden-Zolder (max. 10%) 

Balen, Dessel, Mol (max. 10%)


• Investeringssteun 

– bepaalde sectoren uitgesloten via NACE 

– geactiveerde investeringen: rubrieken 21 tot 27 jaarrekening 

– 5-10% steun afhankelijk van criteria en score 

criteria quasi identiek als deze voor opleidingssteun 

minimale score 50 punten + Uitbetaling (idem) 

- 50 - 60 punten: 5% steun - schijf 1 (50%): programma gestart 

- 60 - 70 punten: 7% steun - schijf 2 (20%): 70% uitgevoerd 

- 70 - 80 punten: 9% steun - schijf 3 (30%): voltooid 

- > 80 punten: 10% steun 

– maximum 1 miljoen euro steun (VR kan afwijken: “super-strategisch”) 

– bewijs stimulerend effect via 2 scenario‟s, met en zonder steun (extra optie: 

zonder steun niet in ontwikkelingsgebied investeren)

5. Staatssteun in Vlaanderen – Ecologiepremie 

• Doelstelling en doelgroep 

– investeringssteun voor de ecologische meerkost 

vergelijken met referentie-investering (technisch vergelijkbaar met een 

lager niveau van milieubescherming, met dezelfde productiecapaciteit en 

technische eigenschappen, die vanuit zakelijk oogpunt een geloofwaardig 

alternatief is en waarvan het aannemelijk is dat ze zonder steun zou 

worden uitgevoerd) 

extra kost om hoger niveau van milieubescherming te bereiken is 

subsidieerbaar 

stimulerend effect speelt ook, maar makkelijker aantoonbaar 

– zowel KMO‟s als GO‟s komen in aanmerking 

– subsidie max. 20% (GO) tot 40% (KMO) van ecologische meerkost 

– max. 1.750.000 steun euro per project (vanaf 1.1.2011: max 1.000.000)

5. Staatssteun in Vlaanderen – Ecologiepremie 

• Modaliteiten 

– gesloten “call”-systeem, beperkte subsidie-enveloppe 

enkel de best gerangschikte projecten krijgen steun 

(Vanaf 1.1.2011: opnieuw open systeem) 

– budget momenteel 120 miljoen, 40 miljoen per oproep/call 

– uitgesloten sectoren (NACE, vnl uit “Landbouw” sector) 

– volledige procedure via internet: paperless (log in via Federaal Token of E-ID) 

– via Limitatieve Technologieën Lijst (LTL) 

gebaseerd op BAT (Best Beschikbare Technieken) 

technologieën i.v.m. energiebesparing, hernieuwbare energie, 

milieubescherming, warmtekrachtkoppeling,… 

gestandaardiseerd (essentiële en niet-essentiële componenten, ecologische 

meerkost en performantiefactor) 

objectieve ranking (VITO) : beste technieken = beste score

5. Staatssteun in Vlaanderen – KMO-Portefeuille 

• BVR 19 december 2008, MB 1 januari 2009 

– enkel KMO‟s en vrije beroepen 

uit Vlaams gewest, aanvaardbare hoofdactiviteit, 

geen overheidsonderneming, ook vzw‟s uitgesloten 

– volledig webbased, paperless, Federaal token en E-ID 

– jaarlijkse cyclus tot 15.000 euro (uitz. strategisch advies: 25.000 €) 

– voor ondersteuning in hun processen van Ondernemen, Innoveren en 

Internationaliseren (samenwerking tussen AO, IWT en FIT) 

– steun voor advies, strategisch advies, opleiding, technologieverkenning 

(kennis) en advies internationaal ondernemen 

– 50% steun (75% voor technologieverkenning) 

– valt onder de-minimis verordening (verklaring op eer)


• Steunbedragen en percentages 

Per jaar maximaal 15.000 € te verdelen uit: 

– Opleiding: 50% beperkt tot 2.500 € 

– Advies over ondernemen: 50% beperkt tot 2.500 € 

– Advies over internationaal ondernemen: 50% beperkt tot 5.000 € 

– Advies voor technologieverkenning: 75% beperkt tot 10.000 € 

• Advies of opleiding bij “erkende dienstverleners” 

kwaliteitsgarantie via ISO, CEDEO, Q*FOR,… 

lijst op website 

ook buitenlandse dienstverleners (cfr. Dienstenrichtlijn)


• Sancties 

– voor KMO: niet toekenning of terugvorderen subsidie, waarschuwing of verplichte 

infosessie 

– voor dienstverlener: waarschuwing of verplichte infosessie, schorsing (ev. 

hoorzitting), uitsluiting, weigeren nieuwe erkenning 

• Luik opleiding 

– in aanmerking komende kosten: cfr. SIOS 

– opleiding van werkenden in de onderneming 

– wettelijk verplichte opleidingen toegelaten 

– beperkte catering per persoon 25 € per persoon per dag 

– vb. taaltraining, informatica, sociale of technische vaardigheden 

– 50%, max. 2.500 € per jaar


• Luik advies over ondernemen 

– schriftelijk advies op maat onderneming 

– advies omvat steeds 3 aspecten (analyse probleemstelling, eigenlijke advies en 

implementatieplan/draaiboek) 

– 50%, max. 2.500 € per jaar 

– Uitgesloten adviezen: 

• wettelijk verplichte adviezen 

• adviezen van permanente of periodieke aard (per 3 jaar) 

• adviezen die tot de gewone bedrijfsuitgaven behoren (financiële controles, 

courante adviezen over boekhouding, fiscaliteit, vertalingen, 

bodemonderzoek of bodemsanering, computerservices,…) 

• diensten i.v.m. subsidies 

• technische analyse maken geen deel uit van advies


• Strategisch advies over ondernemen 

– VW 1. haalbaarheidsstudie, schriftelijk rapport met systematische en 

afgeronde analyse van het project 

– VW 2. advies op maat van de onderneming, fundamenteel onderbouwd 

– VW 3. advies heeft betrekking op een kantelmoment binnen de 

onderneming 

overeenkomst naar AO sturen, AO beslist over strategisch karakter 

na afloop ook advies zelf opsturen naar AO, AO beslist of het advies 

voldoet 

• apart budget bovenop de reguliere 15.000 € 

• 50% subsidie, max. 25.000 € per jaar (min. projectbedrag 10.000 €) 

• Vb. beursintroductie, fusie, lancering nieuw product, overname of verkoop van 

activiteit/afdeling, problemen familiale opvolging,…


• Luik advies over internationaal ondernemen 

– schriftelijke, doelmatige raadgevingen m.b.t. opportuniteiten en 

oplossingen voor KMO‟s die willen internationaliseren 

– KMO‟s met ambitie op vlak van export of buitenlandse investering 

– 50% steun, max. 5.000 € per jaar 

– vb. oprichting buitenlandse vestiging of dochter, afsluiten joint-ventures, 

directe buitenlandse investeringen, licentieverkoop, marktstudies, 

contracten handelsagentuur nalezen/aanpassen, advies i.v.m. verdrag 

voorkomen dubbele belasting,… 

– advies door erkende dienstverleners


• Luik advies voor technologieverkenning 

– inschakelen van erkend kenniscentrum dat via studiewerk op maat de 

nodige kennis aanbrengt om innovaties door te voeren 

– 75% steun, max. 10.000 € per jaar 

– vb. bestuderen mogelijk technische invloedsparameters, uitvoeren van 

berekeningen en simulaties, verkennende laboproeven, zoeken naar 

geschikte technologieën, voorbereiding internationaal project (Eureka,…) 

– enkel via door het IWT erkende dienstverleners 

opdracht tot technologiediffusie, ruim klantenbestand Vlaams Gewest, 

competentie om KMO‟s te begeleiden in innovatietraject, toegang tot 

onderzoeksinfrastructuur, werken zonder winstoogmerk 

• vb. universitaire labo‟s, Hogescholen, Collectieve centra, 

competentiepolen, strategische onderzoekscentra


Opleiding Advies 

Ondernemen 

Advies 

internationaliseren 

Advies 

Innoveren: 

technologieverkenning 

Strategisch 

advies 

Ondernemen 

Steun % 50% 50% 50% 75% 50% 

Steunplafond 

per pijler 

Max per 

periode 

€ 2.500 € 2.500 € 5.000 € 10.000 € 25.000 

Periode 1 jaar 

€ 15.000 € 25.000

5. Staatssteun in Vlaanderen – andere spelers 

• IWT (haalbaarheidsstudies, studies aan jonge innovatieve ondernemingen, clusters, 

experimentele ontwikkeling, industriële ontwikkeling, EU projecten genre Eureka,…) 

• PMV (waarborgregeling KMO, Gigarant, ARKimedes, Vinnof, cultuurinvest, kidsinvest, 

Fonds Vlaanderen-Internationaal, winwinlening,…) 

• FIT (bevordering buitenlandse handel, haalbaarheidsstudies,…) 

• WSE (diversiteit en evenredige arbeidsdeelname, invoegbedrijven, hefboomkredieten, 

tewerkstelling 50+, integratie personen met een handicap,…) 

• MOW (Vlaamse Intermodale Kring, Haveninfrastructuur, PPS laad- en losinstallaties, 

afvaltransport, binnenvaart,…) 

• Media, VAF, Cultuur, Toerisme, Sport, Jeugd, Welzijn,…

6. Toelichting bij enkele knelpunten 

• KMO-Definitie 

– aanbeveling van 6 mei 2003 (PB van 20 mei 2003, L 124/36) 

– van kracht vanaf 1 januari 2005 

Drempels: omzet balans werknemers 

Micro 2 2 10 

KO 10 (vroeger 7) 10 (vroeger 5) 50 

MO 50 (vroeger 40) 43 (vroeger 27) 250 

– maximumdrempels: lidstaat mag deze lager stellen 

– zelfstandigheidscriterium 

• partner-ondernemingen : 25-50% pro rata optellen 

• verbonden ondernemingen : vanaf 50% volledig optellen 

• zowel in de rechte lijn als zijlijn, niet afbreken na 1 niveau


• KMO definitie kan zeer vergaand zijn! 

partner van partner: NIET optellen 

verbonden van partner: WEL pro rata bijtellen 

vb. A 30% in B dat 100% C controleert 

100% van C optellen bij B 

van totaal 30% nemen en optellen bij A 

partner van verbonden: WEL pro rata bijtellen 

vb. A 60% in B dat voor 30% C controleert 

30% van C en 100% van B optellen bij A 

verbonden van verbonden: WEL voor 100% optellen 

vb. A 60% in B dat voor 60% C controleert 

100% C en 100% B optellen bij A


• De-minimis verordening 

Verordening nr 1998/2006 (PB van 28 december 2006, L 379/5) 

– drempel opgetrokken naar 200.000 euro per 3 jaar (2 + huidig) 

– overschreden volledige steun terugvorderen 

– overheid moet brief sturen naar onderneming met vermelding van het 

bedrag aan de minimissteun en verwijzing naar Verordening in PB 

– alle „de-minimis‟ steun : alle overheden, alle projecten/kosten optellen 

– optellen op niveau begunstigde: zowel het “Vlaamse” luik, als luik 

structuurfondsen (ESF, EFRO,…) 

– te bekijken op het moment van de toekenning van de steun (niet op het 

moment van uitbetaling) 

– onderneming verklaart op eer drempel niet overschreden te hebben


De-minimis - Cumul regels: 

1. de-minimis met andere de-minimis 

alle “de-minimis” in referentieperiode optellen, ongeacht de 

steunverlenende overheid, ongeacht het project, investering of 

in aanmerking komende kosten 

2. de-minimis met andere “staatssteun” 

geen “top up” boven drempels andere regelgeving 

met betrekking tot “dezelfde in aanmerking komende kosten” 

Vb. KMO-Port., HOW, PMV Waarborg, Fed. Participatiefonds, FIT, IWT,…

Karel De Corte 

Afdeling Economisch Ondersteuningsbeleid 

Koning Albert II laan 35, bus 12 

1030 Brussel 

Tel. 02 / 553.37.55 – Fax. 02 / 553.37.88 

karel.decorte@agentschapondernemen.be 

http://ae.vlaanderen.be/

Staatssteun in Vlaanderen - Contrast :::. Law Seminars

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?