Verbruikersgids - Dedea
Verbruikersgids - Dedea
Verbruikersgids - Dedea
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Verbruikersgids</strong><br />
Jou Verantwoordelikhede en<br />
Regte kragtens die Wet op<br />
Verbruikersbeskerming,<br />
Nr. 68 van 2008
Inl e i d i n g<br />
Die Wet op Verbruikersbeskerming is verorden ten<br />
einde die ekonomiese welvaart van verbruikers in Suid-<br />
Afrika te ondersteun en te bevorder. Die Wet bereik dit<br />
deur die regte van verbruikers te beskerm, maar ook<br />
deur ‘n kultuur van verbruikersverantwoordelikheid<br />
aan te moedig.<br />
Hierdie <strong>Verbruikersgids</strong> beoog, so ver moontlik, om<br />
die volgende te verduidelik:<br />
• Op wie en waarop die Wet van toepassing is<br />
• Wat nie deur die Wet gedek word nie<br />
• Jou verantwoordelikhede as ‘n verbruiker<br />
• Jou regte ingevolge die Wet op<br />
Verbruikersbeskerming<br />
• Hoe jy jou regte kan verwesenlik en beskerm<br />
• Die rol van Nasionale<br />
Verbruikersbeskerminginstellings<br />
Hierdie <strong>Verbruikersgids</strong> mag vir die opleiding van<br />
verbruikers gebruik word ten einde hulle in staat te<br />
stel om ingeligte en verantwoordelike keuses te maak.<br />
© Hierdie <strong>Verbruikersgids</strong> is namens die Oos-Kaapse Departement van Ekonomiese<br />
Ontwikkeling, Omgewingsake en Toerisme deur Professor Vivienne Lawack-Davids,<br />
Uitvoerende Dekaan van die Regsfakulteit aan die Nelson Mandela Metropolitaanse<br />
Universiteit opgestel.
Op wie en waarop is die Wet<br />
van toepassing?<br />
Die Wet op Verbruikersbeskerming (WVB) is van<br />
toepassing op:<br />
• Elke transaksie binne die Republiek van Suid-Afrika<br />
(RSA), behalwe waar dit deur die Wet vrygestel<br />
word<br />
• Die bevordering van enige goedere of dienste, of<br />
van die verskaffer van enige goedere of dienste<br />
binne die RSA, tensy die goedere of dienste nie<br />
redelikerwys die onderwerp van ‘n transaksie<br />
kragtens die Wet kan wees nie, of tensy die<br />
bevordering van sodanige goedere en dienste<br />
vrygestel is<br />
• Goedere of dienste wat ingevolge ‘n transaksie<br />
waarop die Wet van toepassing is, gelewer word<br />
(dit maak nie saak of die goedere of dienste saam<br />
met ander goedere of dienste, of apart aangebied<br />
of gelewer word nie)<br />
• Goedere ingevolge ‘n vrygestelde transaksie<br />
gelewer, maar waar die goedere en die invoerder,<br />
verspreider en kleinhandelaar van sodanige<br />
goedere steeds aan sekere artikels van die Wet<br />
onderworpe is
Is ek ‘n “verbruiker”?<br />
Jy is ‘n verbruiker indien:<br />
• Goedere en dienste aan jou bemark word<br />
• Jy ‘n transaksie met ‘n verskaffer aangegaan het<br />
(tensy vrygestel)<br />
• Jy ‘n gebruiker of ontvanger of begunstigde van<br />
goedere of dienste is, selfs al is jy nie ‘n party by<br />
die transaksie nie<br />
• Jy ‘n konsessie gekoop het.<br />
Wat is hierdie “goedere” en<br />
“dienste” waarvan jy praat?<br />
Goedere is:<br />
• Enigiets wat vir menslike verbruik bemark word<br />
(wat jy kan eet of gebruik)<br />
• Enigiets tasbaars (wat jy kan sien, voel, ens.)<br />
insluitende enige medium waarop of waarin dit<br />
geskryf of geënkodeer mag wees<br />
• Enige literatuur (boeke, ens.), musiek, foto’s, films,<br />
speletjies, inligting, data, sagteware, kodes of<br />
ontasbare produkte (enigiets waaraan jy nie kan<br />
raak nie, of wat jy nie kan sien nie, ens.) of ‘n lisensie<br />
om enige tasbare produk (bv. ‘n sagteware-lisensie)<br />
te gebruik<br />
• ‘n Regsbelang in grond of enige ander onroerende<br />
eiendom<br />
• Gas, water en elektrisiteit.
‘n Paar voorbeelde:
Wat is ‘n “diens”?<br />
‘n “Diens” sluit in:<br />
• Enige werk of onderneming deur een persoon verrig vir<br />
die regstreekse of onregstreekse voordeel van iemand<br />
anders<br />
• Die voorsiening van onderwys, inligting, raad of<br />
konsultasie, behalwe raad ingevolge die Wet op<br />
Finansiële Advies en Tussengangerdienste (FAIS-Wet)<br />
• Enige bankdienste of verwante finansiële dienste of die<br />
onderneming, onderskrywing of aanvaarding van risiko<br />
deur een persoon namens ‘n ander, behalwe as dit raad<br />
of tussengangerdienste ingevolge die FAIS-Wet is, of<br />
as die bankdiens ingevolge die Wet op Langtermyn-of<br />
Korttermynversekering gereguleer word<br />
• Vervoer van ‘n individu of vervoer van goedere<br />
• Verskaffing van<br />
Enige akkommodasie of lewensmiddele (bv.<br />
bed-en-ontbyt, ens.)<br />
Enige vermaak of soortgelyke ontasbare produk<br />
of toegang tot enige sodanige vermaak of<br />
ontasbare produk<br />
Toegang tot enige elektroniese kommunikasie-<br />
infrastruktuur (bv. Internet, ens.)<br />
Toegang, of ‘n reg tot toegang, tot ‘n gebeurtenis<br />
of tot enige perseel, aktiwiteit of fasiliteit<br />
Toegang tot, of gebruik van, enige perseel of<br />
ander eiendom ingevolge ‘n verhuring (dit sluit<br />
nie ‘n huurkontrak ingevolge die WVB in nie)<br />
• Reg van okkupasie van, of bevoegdheid of voorreg<br />
in verband met enige grond of onroerende eiendom,<br />
anders as ingevolge ‘n verhuring<br />
• Regte van ‘n konsessie-houer ingevolge ‘n konsessieooreenkoms<br />
Ongeag of die persoon wat die diens bevorder, aanbied of<br />
voorsien regstreeks of onregstreeks aan die diens deelneem,<br />
daaroor toesig hou of daarby betrokke is
Voorbeelde sluit in:<br />
• John bou Mary se huis<br />
• Sipho lei vissermanne en plaasarbeiders op<br />
• Bheki wil ‘n spaarrekening open (let wel dat alle<br />
bankdienste onder die WVB val; dit is alle dienste wat<br />
deur banke gelewer word, behalwe indien sodanige<br />
dienste onder die FAIS-wet val of indien dit deur<br />
die Wet op Langtermyn- of Korttermynversekering<br />
gereguleer word)<br />
• Nico het ‘n taxi en vervoer mense daagliks werk toe<br />
en terug<br />
• Matapelo gebruik haar huis as ‘n bed-en-ontbyt<br />
• Jacqui en Marvin is deel van ‘n jazz musiekgroep<br />
en speel by funksies soos troues, 21ste<br />
verjaardagpartytjies, kantoorfunksies, en “goue<br />
oues”<br />
• ComTel verskaf toegang tot die Internet en tot<br />
selfone<br />
• Claudia is ‘n student en huur ‘n woonstel op die<br />
strandfront saam met twee ander studente (maar<br />
onthou, ‘n huurooreenkoms vir ‘n kar val onder die<br />
Nasionale Kredietwet, en nie onder die WVB nie)<br />
• Victor koop ‘n “Chicken King” konsessie
Gee die Wet meer duidelikheid oor wat<br />
dit as transaksies tussen ‘n verskaffer<br />
en ‘n verbruiker beskou?<br />
Ja, die Wet doen dit.<br />
Die volgende reëlings moet as ‘n<br />
transaksie tussen ‘n verskaffer en<br />
verbruiker beskou word:<br />
Die verskaffing van enige goedere of dienste in die<br />
gewone loop van sake aan enige van sy lede deur ‘n klub,<br />
vakbond, assosiasie, vereniging, genootskap of ander<br />
kollektief, hetsy ingelyf of oningelyf, van persone<br />
vrywillig vir ‘n algemene doeleinde of doeleindes<br />
geassosieer en georganiseer, hetsy vir billike waarde<br />
of teenprestasie, al dan nie, ongeag of ‘n heffing of<br />
ekonomiese bydrae vereis of verwag word ten einde ‘n<br />
lid te word of te bly.<br />
Let Wel: Dit beteken dat selfs ‘n stokvel of<br />
besparingsklub of ‘n kerkbasaar ingesluit sal wees,<br />
solank as wat “goedere of dienste” aan sy lede verskaf<br />
word!
Wat van die “Chicken King”<br />
konsessie wat ek wil koop?<br />
Sal dit ingesluit wees?<br />
Ja, dit sal.<br />
Die WVB meld dat die volgende<br />
aksies met betrekking tot konsessieooreenkomste<br />
sal beteken dat die<br />
transaksie ‘n “transaksie” tussen ‘n<br />
“verskaffer” en ‘n “verbruiker” is:<br />
• Uitnodiging vir aanbiedinge om ‘n konsessieooreenkoms<br />
aan te gaan<br />
• ‘n Aanbod deur ‘n potensiële konsessie of (persoon<br />
wat die konsessie verkoop) om ‘n konsessieooreenkoms<br />
aan te gaan<br />
• ‘n Konsessie-ooreenkoms of ‘n ooreenkoms<br />
aanvullend tot ‘n konsessie-ooreenkoms<br />
• Die verskaffing van enige goedere en dienste aan ‘n<br />
konsessie ingevolge ‘n konsessie-ooreenkoms<br />
Let Wel: die WVB is van toepassing, ongeag of die verskaffer:<br />
• In die RSA woon of ‘n hoofkantoor in die RSA het<br />
• Sy sake met winsoogmerk of andersins bedryf<br />
• ‘n Individu, juristiese persoon (regspersoon), vennootskap, trust,<br />
staatsorgaan, ‘n entiteit deur ‘n staatsorgaan besit of bestuur, ‘n persoon<br />
deur ‘n staatsorgaan gekontrakteer of gelisensieer om enige goedere of<br />
dienste aan te bied of te verskaf, of ‘n openbare-private vennootskap is<br />
• Ingevolge enige openbare regulasie vereis of gelisensieer word om<br />
die verskaffing van die bepaalde goedere of dienste aan die hele of ‘n<br />
gedeelte van die publiek beskikbaar te stel
Wat word nie deur die<br />
WVB gedek nie?<br />
Die WVB is nie van toepassing op enige transaksie:<br />
• Ingevolge waarvan die verbruiker ‘n regspersoon is<br />
wie se jaarlikse omset gelyk is aan of meer is as die<br />
drempelwaarde deur die Minister bepaal nie<br />
• Indien die transaksie binne die vrystellings deur die<br />
Minister verleen, val nie<br />
• Wat ingevolge die Nasionale Kredietwet ‘n<br />
kredietooreenkoms is nie (Let wel: goedere<br />
en dienste wat die onderwerp van die<br />
kredietooreenkoms is, val binne die WVB)<br />
• Betreffende dienste wat kragtens ‘n dienskontrak<br />
verskaf sal word nie<br />
• Wat uitvoering gee aan ‘n kollektiewe<br />
bedingingsooreenkoms kragtens die Wet op<br />
Arbeidsverhoudinge nie<br />
• Wat uitvoering gee aan ‘n kollektiewe ooreenkoms<br />
kragtens die Wet op Arbeidsverhoudinge nie<br />
Wat is my verantwoordelikhede<br />
as ‘n verbruiker?<br />
Die Wet beoog om verbruikersverantwoordelikheid te<br />
verbeter. Hier is ‘n paar nuttige wenke om verbruikers<br />
in staat te stel om ingeligte keuses te maak:<br />
• Begroot vir jou onkostes - basiese behoeftes eerste,<br />
daarna dinge wat jy wil hê indien jy die geld daarvoor<br />
het<br />
• Betaal verpligte rekeninge/vaste verpligtinge<br />
eerste en diens jou kontraktuele verpligtinge (soos<br />
‘n huisverband, verhuring, staats- en stadsbelasting,<br />
versekering, ens.)<br />
• Onthou om kwaliteit, bekostigbaarheid en<br />
duursaamheid in ag te neem wanneer jy meubels of<br />
toestelle aankoop
Regte<br />
Wat is my regte kragtens<br />
die WVB?<br />
Sjoe, ek het gehoor<br />
dat alle verbruikers 8<br />
verskillende regte het<br />
Ja, daar is 8 regte. Hierdie verbruikersregte is:<br />
• Reg op gelykheid<br />
• Reg op privaatheid<br />
• Reg om te kies<br />
• Reg op blootlegging en inligting<br />
• Reg op regverdige en verantwoordelike bemarking<br />
• Reg op billike en eerlike verhandeling<br />
• Reg op regverdige, billike en redelike bepalinge en<br />
voorwaardes<br />
• Reg op billike waarde, gehalte en veiligheid
Kom ons bespreek<br />
elkeen van hulle:<br />
1. Reg op gelykheid in die<br />
verbruikersmark<br />
‘n Verbruiker word soos volg teen diskriminerende<br />
bemarking beskerm:<br />
Behoudens die Wet (artikel 9), moet ‘n verskaffer van<br />
goedere of dienste nie op onbillike wyse:<br />
• Enige persoon of kategorie persone van toegang<br />
tot enige goedere of dienste deur die verskaffer<br />
aangebied, uitsluit nie<br />
• Eksklusiewe toegang tot goedere of dienste aan<br />
enige persoon of kategorie persone verleen nie<br />
• Voorkeur van verskaffing van goedere of dienste<br />
deur die verskaffer aangebied aan enige persoon of<br />
kategorie persone verleen nie<br />
• Goedere of dienste van ‘n ander gehalte aan enige<br />
persoon of kategorie persone verskaf nie<br />
• Verskillende pryse hef vir enige goedere of dienste<br />
aan enige persone of kategorie persone verskaf nie<br />
• Bepaalde gemeenskappe, distrikte, bevolkings- of<br />
marksegmente teiken vir eksklusiewe, prioriteits- of<br />
voorkeurverskaffing van enige goedere of dienste<br />
deur die verskaffer aangebied nie.<br />
Op die basis van een of meer gronde van onbillike diskriminasie<br />
in die Grondwet (artikel 9) of Hoofstuk 2 van die Wet op die<br />
Bevordering van Gelykheid en Voorkoming van Onregverdige<br />
Diskriminasie beoog.
‘n Verskaffer mag ook NIE enige persoon regstreeks of onregstreeks<br />
anders as ‘n ander behandel op ‘n wyse wat neerkom op onregverdige<br />
diskriminasie op een of meer gronde in die Grondwet (artikel 9) of<br />
Hoofstuk 2 van die Wet op Bevordering van Gelykheid en Voorkoming<br />
van Onregverdige Diskriminasie uiteengesit nie, wanneer:<br />
• Die persoon se vermoë om die koste te betaal of<br />
die verpligtinge van ‘n voorgenome transaksie of<br />
ooreenkoms na te kom, beoordeel word<br />
• Besluit word of ‘n transaksie of ooreenkoms<br />
aangegaan moet word<br />
• Enige aspek van die koste van ‘n transaksie bepaal<br />
word<br />
• By die verskaffer se plek van besigheid of in die<br />
loop van die uitstal of demonstrering van enige<br />
goedere, toetsing of installering van enige goedere<br />
met die verbruiker in gesprek getree word of die<br />
bepalings van ‘n ooreenkoms onderhandel word<br />
• Enige goedere vir die verbruiker gekies, voorberei,<br />
verpak of afgelewer word<br />
• Die bepalings van ‘n ooreenkoms voorgestel of<br />
ooreengekom word<br />
• Die persoon se voldoening aan die bepalings van<br />
die ooreenkoms beoordeel of vereis word<br />
• Enige reg van die verskaffer kragtens ‘n transaksie<br />
of ooreenkoms ingevolge die Wet of enige<br />
provinsiale verbruikerswetgewing uitgeoefen<br />
word<br />
• Bepaal word of ‘n transaksie of ooreenkoms<br />
voortgesit, afgedwing, beëindig of ‘n hofbevel ten<br />
opsigte daarvan aangevra moet word<br />
• Bepaal word of enige persoonlike inligting van<br />
sodanige persoon aangemeld moet word, of by<br />
aanmelding daarvan
Voorbeelde van diskriminerende bemarking:<br />
• Meubelwinkel X besluit om meubels verkieslik “slegs aan kleurlinge”<br />
te verkoop en, indien dit aan ander etniese groepe verkoop word,<br />
verskil die prys, afhangende van die verbruiker se etniese groep.<br />
• Bed-en-ontbyt eienaars, Pete en Sipho, besluit om alle heteroseksuele<br />
mense van die gebruik van hulle onderneming uit te sluit.<br />
Die WVB maak egter onder spesifieke omstandighede voorsiening vir<br />
redelike gronde vir gedifferensieerde behandeling:<br />
n Verskaffer oortree nie die Wet indien sodanige verskaffer:<br />
• Weier om goedere of dienste of toegang daartoe aan<br />
ongeëmansipeerde minderjariges te verskaf nie<br />
• Op redelike gronde weier om ‘n ooreenkoms met ‘n minderjarige<br />
aan te gaan, tensy die verskaffer rede het om te glo dat sodanige<br />
minderjarige geëmansipeer is nie<br />
• Enige fasiliteit of diens redelikerwys vir minderjariges in die<br />
algemeen, vir minderjariges bo of onder ‘n spesifieke ouderdom of<br />
ouderdomme of vir volwassenes van 60 jaar of ouer aanwys nie<br />
• Afsonderlike, maar wesenlik ekwivalente fasiliteite vir die uitsluitlike<br />
gebruik van persone van elke geslag redelikerwys voorsien en aanwys<br />
(bv. openbare badkamerfasiliteite) nie<br />
• Aanbied om ‘n fasiliteit of toegang daartoe eksklusief vir persone<br />
van een geslag te verskaf of te voorsien nie (bv.”mansklubs”)<br />
• Aan ‘n spesifieke groep bemark indien die besondere goedere of<br />
dienste redelikerwys bedoel of ontwerp is om enige spesifieke<br />
behoefte of belangstelling wat algemeen of uniek aan daardie<br />
spesifieke groep kliënte is, te bevredig nie
Voorbeelde:<br />
• Met ander woorde, dit is aanvaarbaar<br />
om onder sekere omstandighede nie<br />
aan minderjariges te verkoop nie en dit<br />
is ook in die haak om spesiale pryse<br />
aan minderjariges of sogenaamde<br />
“pensioenarispryse” aan te bied.<br />
• Mansklubs word toegelaat!<br />
Die sleutelwoord hier is BILLIKHEID.<br />
Let Wel: Die hof het die outoriteit om die redelikheid van enige<br />
gedrag te beoordeel en te bepaal of enige gedrag onregverdige<br />
diskriminasie uitmaak. Die hof mag ook bepaal of enige gedrag onder<br />
die omstandighede van ‘n spesifieke transaksie of die bemarking van<br />
enige goedere of dienste billik was. Die hof wat regsbevoegdheid het<br />
oor hierdie deel van die WVB, is die Gelykheidshof.
2. Reg op Privaatheid<br />
Hierdie reg sluit die reg in om:<br />
• Te weier om enige toenadering of kommunikasie<br />
vir die doel van regstreekse bemarking (soms ook<br />
“spam” genoem) te aanvaar<br />
• Van enige persoon te eis om sodanige toenadering of<br />
kommunikasie stop te sit<br />
• Enige sodanige toenadering of kommunikasie<br />
voorkomend te blokkeer<br />
Wat kan ek doen indien ek<br />
regstreekse bemarking ontvang?<br />
• Jy mag binne ‘n billike tyd nadat jy die regstreekse<br />
bemarking ontvang het, eis dat die verantwoordelike<br />
persoon ophou om enige verdere kommunikasie aan<br />
jou te stuur<br />
• Die Verbruikerskommissie mag ‘n REGISTER<br />
waarin enige persoon ‘n voorkomende blokkering<br />
in die algemeen, of om spesifieke doeleindes mag<br />
registreer, instel of as gesaghebbend erken<br />
• Enige persoon wat enige regstreekse bemarking<br />
magtig, beheer of uitvoer, moet gepaste prosedures<br />
implementeer om die ontvangs van eise te fasiliteer<br />
en mag geen persoon beveel of toelaat om enige<br />
regstreekse bemarking aan ‘n persoon wat ‘n<br />
voorkomende blokkering teen sodanige verskaffer<br />
geëis of geregistreer het, te lei nie
Let Wel: Indien jy ‘n voorkomende blokkering geëis<br />
of geregistreer het, mag daar nie ‘n verbruikersfooi<br />
van jou gehef word vir die indiening van die eis of die<br />
registrasie van die voorkomende blokkering nie!<br />
• ‘n Verskaffer mag nie tydens ‘n verbode tydperk<br />
(wat deur die Minister bepaal sal word) regstreekse<br />
bemarking lei, tensy jy as verbruiker dit uitdruklik<br />
of implisiet versoek het of daartoe ingestem het<br />
nie<br />
Wees versigtig vir selfoon teksboodskappe<br />
(SMS) waarin jy gevra word om te bevestig dat ‘n<br />
regstreekse bemarker jou mag skakel. Indien jy per<br />
SMS instem, het jy uitdruklik toestemming gegee<br />
dat die regstreekse bemarker jou mag kontak, selfs<br />
al is dit tydens ‘n verbode tydperk!<br />
3. Die reg om te kies<br />
Hierdie reg sluit die volgende in:<br />
• As ‘n verbruiker het jy die reg om jou verskaffer te<br />
kies<br />
• Jy het sekere regte by die verval en met die<br />
hernuwing van vaste termynkontrakte en sekere<br />
kostes mag nie deur verskaffers gehef word nie
• Verskaffers en diensverskaffers mag nie sekere<br />
kostes ten opsigte van vooraf-magtiging van<br />
herstel- en onderhoudsdienste van ‘n verbruiker<br />
vorder tensy die verskaffer of diensverskaffer ‘n<br />
kosteberaming verskaf het en die verbruiker die<br />
werk gemagtig het OF die verbruiker die aanbod<br />
van ‘n kosteberaming teen ‘n vooraf-gemagtigde<br />
heffing tot ‘n gespesifiseerde maksimum skriftelik<br />
van die hand gewys het nie<br />
• Jy het ‘n afkoelreg bykomstig tot enige ander<br />
afkoelreg kragtens enige ander wetgewing<br />
• Jy het die reg om ‘n voorafbespreking, -<br />
plekbespreking of -bestelling te kanselleer, maar<br />
die verskaffer mag vooruitbetaling van ‘n billike<br />
deposito vereis of ‘n billike kansellasiefooi hef,<br />
behalwe in die geval van die dood of hospitalisering<br />
van die persoon vir wie of tot wie se voordeel die<br />
voorafbespreking, -plekbespreking of -bestelling<br />
gedoen is<br />
• Jy het die reg om goedere te kies of te ondersoek.<br />
Dit beteken dat:<br />
Jy in die geval van oop voorraad, die reg<br />
het om te kies<br />
Indien ‘n monster verskaf is en jy die goedere<br />
alleenlik op die grondslag van ‘n beskrywing<br />
of monster gekoop het, moet die goedere<br />
in alle wesenlike opsigte en karaktertrekke<br />
ooreenstem met dít wat ‘n gewone, waaksame<br />
verbruiker op grond van die gegewe<br />
beskrywing of monster sou verwag het<br />
• ‘n Verbruiker het regte ten opsigte van lewering<br />
van goedere of dienste of die verskaffing van<br />
diens:<br />
Tensy die teendeel ooreengekom is, is dit ‘n<br />
versweë bepaling van die ooreenkoms dat
die verskaffer verantwoordelik is vir lewering op die<br />
ooreengekome datum, of binne ‘n billike tydperk, by<br />
die ooreengekome plek van lewering of verrigting,<br />
teen die VERSKAFFER se ONKOSTE.<br />
Let Wel: Die ooreengekome plek van lewering is die<br />
verskaffer se plek van besigheid of sy woonplek<br />
indien die verskaffer nie ‘n plek van besigheid het nie<br />
EN die goedere wat gelewer moet word, bly teen die<br />
verskaffer se risiko totdat die verbruiker lewering<br />
daarvan aanvaar het<br />
Wees versigtig - onder seker omstandighede hoef<br />
jy nie lewering te aanvaar nie<br />
• Jy het die reg om goedere terug te gee<br />
• Jy het sekere regte ten opsigte van ongevraagde goedere<br />
en dienste<br />
Benodig jy meer besonderhede<br />
oor enige van die bogenoemde?<br />
Die reg om jou verskaffer te kies<br />
• Dit beteken dat ‘n verskaffer nie as ‘n voorwaarde<br />
vir die aanbied of verskaffing, of as ‘n voorwaarde<br />
vir die ooreenkoms mag eis dat jy ‘n bykomstige<br />
ooreenkoms met dieselfde verskaffer of ‘n<br />
aangewese derde party moet aangaan of dat jy<br />
moet toestem om enige bepaalde goedere of<br />
dienste van ‘n aangewese derde party te koop nie,<br />
tensy die verskaffer:<br />
Kan aantoon dat die gerief aan jou swaarder<br />
weeg as die beperking van jou reg om te kies<br />
Kan aantoon dat die saambondeling jou<br />
kostes bespaar<br />
Saamgebondelde goedere en dienste afson-<br />
derlik en teen individuele pryse aanbied
Reg op afkoeltydperk ná regstreekse bemarking<br />
• Jy mag die ooreenkoms binne vyf (5) besigheidsdae<br />
ná die laatste van die datum waarop die<br />
ooreenkoms aangegaan of die goedere ontvang is,<br />
deur middel van skriftelike kennisgewing of ander<br />
aangetekende wyse en vorm, sonder rede of boete<br />
terugtrek (kanselleer)<br />
• Die verskaffer moet enige betaling wat vanaf die<br />
verbruiker ontvang is binne 15 besigheidsdae ná<br />
ontvangs van die kennisgewing van terugtrekking<br />
of ontvangs van die goedere teruggee<br />
• Die verskaffer mag nie poog om enige betaling te<br />
vorder nie, behalwe onder sekere omstandighede,<br />
bv. indien die goedere in hul oorspronklike<br />
verpakking en toestand is, mag ‘n billike bedrag vir<br />
gebruik en enige verbruik gehef word<br />
Wat doen ek indien ek ongegevraagde<br />
goedere ontvang?<br />
• Jy mag die goedere behou of die goedere teen<br />
die verskaffer of afleweraar se risiko aan die<br />
verskaffer of afleweraar terugbesorg<br />
• Indien jy die goedere onwettig behou, word jy,<br />
behoudens die reg of geldige eis van ‘n onbetrokke<br />
derde party, die eienaar<br />
• Die verskaffer of afleweraar van die goedere is<br />
teenoor enige ander persoon aanspreeklik ten<br />
opsigte van enige reg of geldige eis betreffende<br />
die goedere
• Jy is onder geen verpligting om vir die aflewering van ongevraagde goedere te<br />
betaal nie<br />
• ‘n Verskaffer mag nie enige betaling vanaf die verbruiker eis, sodanige reg tot<br />
betaling aanvoer, of poog om sodanige betaling in te vorder, tensy die verskaffer<br />
die verbruiker binne 10 dae vanaf aflewering ingelig het dat die goedere<br />
verkeerdelik afgelewer is nie<br />
4. Reg op blootlegging en inligting<br />
Hierdie reg behels dat:<br />
• Jy ‘n reg het tot inligting in gewone en verstaanbare taal - die WVB lê vereistes<br />
neer en die Verbruikerskommissie mag riglyne neerlê vir hoe daar beoordeel<br />
word of ‘n kennisgewing, dokument of visuele voorstelling aan hierdie vereistes<br />
voldoen.<br />
• ‘n Kleinhandelaar geen goedere of dienste te koop mag uitstal sonder om die<br />
prys aan te dui, tensy dit oorwegend as ‘n vorm van advertensie uitgestal word<br />
nie.<br />
Let wel: Kleinhandelaars moet kennis neem van die spesifieke bepalings met<br />
betrekking tot die uitstal van pryse en die implikasies ingevolge die WVB<br />
• Die etikettering van produkte en handelsbeskrywings nie misleidend mag wees<br />
of gewysig, geskend, bedek, verwyder of belemmer mag word op ‘n wyse wat<br />
verbruikers mislei nie (kleinhandelaars, let wel)<br />
• Daar ‘n opvallende kennisgewing aan opgeknapte of grysmark goedere aangebring<br />
moet word wat dit duidelik stel dat dit opgeknap, herbou of hervervaardig is<br />
• ‘n Verbruiker geregtig is op ‘n verkoopsrekord op die wyse deur die WVB<br />
voorgeskryf<br />
• ‘n Tussenpersoon (behalwe ‘n eksekuteur, likwidateur of trustee) voorgeskrewe
inligting bekend moet maak en voorgeskrewe rekords van alle verhoudings en<br />
transaksies moet hou. Let wel: Die Minister mag inligting en die wyse waarop die<br />
inligting en rekords gehou moet word, voorskryf.<br />
5. Reg op billike en verantwoordelike<br />
bemarking<br />
Hierdie reg behels dat:<br />
• Die WVB algemene standaarde vir bemarking van goedere en dienste het,<br />
naamlik dat ‘n vervaardiger, verspreider, kleinhandelaar of diensverskaffer geen<br />
goedere mag bemark op ‘n wyse wat redelikerwys moontlik ‘n vals of misleidende<br />
voorstelling sal impliseer op ‘n wyse wat op enige manier misleidend, bedrieglik<br />
of oneerlik is nie<br />
• Lokaas-bemarking - ‘n Verskaffer mag die beskikbaarheid van goedere of<br />
dienste nie adverteer op ‘n wyse wat verbruikers ten opsigte van die ware<br />
beskikbaarheid van daardie goedere en dienste teen die geadverteerde prys<br />
mag mislei of bedrieg nie EN die verskaffer moet die goedere en dienste tot die<br />
omvang van die uitdruklike beperkings teen die geadverteerde prys beskikbaar<br />
stel<br />
• Geen negatiewe opsie bemarking word toegelaat nie - dit beteken dat ‘n<br />
verskaffer nie goedere of dienste mag bevorder of aanbied of mag teweeg<br />
bring dat ‘n persoon goedere of dienste aanvaar op die grondslag dat sodanige<br />
goedere en dienste verskaf sal word of dat die ooreenkoms outomaties in<br />
werking sal tree tensy die verbruiker die aanbod of lokmiddel van die hand wys<br />
nie - sodanige ooreenkoms is ONGELDIG<br />
• In die geval van regstreekse bemarking, moet die verbruiker van die reg op ‘n<br />
afkoeltydperk ingelig word<br />
• In die geval van katalogusbemarking, maak die WVB voorsiening vir sekere<br />
inligting wat ingesluit moet word, bv. die verskaffer se naam en lisensie- of<br />
registrasienommer, adres, geldeenheid, kansellasiebeleid, ens.
• Die WVB bevat baie streng vereistes vir borge of verskaffers van<br />
handelskoeponss, verbruikerslojaliteitsprogramme, promosionele kompetisies<br />
en alternatiewe werkskemas<br />
• Met betrekking tot verkoping deur verwysing, maak die WVB daarvoor<br />
voorsiening dat ‘n persoon geen goedere of dienste mag verskaf of instem om<br />
dit te doen, goedere of dienste mag aanbied of ‘n verbruiker mag oorhaal om<br />
enige goedere of dienste te aanvaar op die voorstelling dat die verbruiker ‘n<br />
terugbetaling, kommissie of ander voordeel sal ontvang indien die verbruiker<br />
name van verbruikers aan die verskaffer gee of die verskaffer andersins<br />
bystaan om goedere en dienste aan ander verbruikers te verskaf EN sodanige<br />
terugbetaling, kommissie of ander voordeel afhanklik is van ‘n gebeurtenis wat<br />
plaasvind nadat die verbruiker tot die transaksie toegestem het nie<br />
• Enige ooreenkoms met ‘n handelingsonbevoegde persoon (bv. ‘n persoon wat<br />
verstandelik ongeskik is) is ongeldig<br />
• ‘n Ooreenkoms met ‘n minderjarige is vernietigbaar indien die minderjarige ten<br />
tye van die ooreenkoms ‘n ongeëmansipeerde minderjarige was, die ooreenkoms<br />
sonder die toestemming van ‘n volwassene wat vir daardie minderjarige<br />
verantwoordelik is, aangegaan is en die ooreenkoms nie ten volle deur sodanige<br />
volwassene of die verbruiker (minderjarige) bekragtig is nadat die minderjarige<br />
geëmansipeer is of volwassenheid bereik het nie<br />
6. Reg op billike en eerlike<br />
verhandeling<br />
• Die WVB verbied gewetenlose gedrag deur ‘n verskaffer of agent - ‘n verskaffer<br />
of agent van die verskaffer mag nie fisieke geweld, dwang, onbehoorlike<br />
beïnvloeding, druk, vryheidsberowing of teistering, onbillike taktieke of<br />
enige ander soortgelyke gedrag in verband met enige bemarking, verskaffing,<br />
onderhandeling, aangaan, uitvoering of afdwinging van ‘n ooreenkoms, eis vir,<br />
invordering van betaling vir goedere of dienste, of terugneem van goedere of<br />
dienste teen ‘n verbruiker gebruik nie
• Dit is gewetenloos vir ‘n verskaffer om wetend misbruik te maak van die feit<br />
dat ‘n verbruiker weens fisiese of geestelike gestremdheid, ongeletterdheid,<br />
onkunde, onvermoë om die taal van die ooreenkoms te verstaan, of enige ander<br />
soortgelyke faktor wesenlik nie daartoe in staat is om die verbruiker se eie<br />
belange te beskerm nie<br />
• Die bepalings met betrekking tot gewetenlose gedrag is ook op hofverrigtinge<br />
van toepassing<br />
• Die WVB bevat streng bepalings met betrekking tot vals, misleidende of<br />
bedrieglike voorstellings waarvan verskaffers van goedere of dienste moet<br />
kennis neem<br />
• Die WVB verbied bedrieglike skemas en aanbiedinge, en piramied- en verwante<br />
skemas<br />
• Die verbruiker het ‘n reg om aan te neem dat ‘n verskaffer wettig gemagtig is<br />
om goedere te verkoop, en, indien die reg of eis van ‘n derde party as gevolg<br />
van enige transaksie of ooreenkoms geskend of in gevaar gestel word, is die<br />
verskaffer tot die omvang van die skending of in gevaar stelling van die persoon<br />
se regte tot die derde party aanspreeklik, tensy die verbruiker saamgesweer het<br />
om die derde party te bedrieg<br />
• Die WVB het ook spesifieke bepalings met betrekking tot veilings, kostes,<br />
oorhouding en kwytskeldings en vervanging van goedere, en met betrekking tot<br />
oorbespreking en oorverkoping<br />
7. Reg op regverdige, billike en redelike bepalings<br />
en voorwaardes<br />
• ‘n Verskaffer mag nie:<br />
Aanbied om enige goedere of dienste te verskaf of ‘n ooreenkoms aangaan<br />
om enige goedere of dienste te verskaf teen ‘n prys wat onbillik is of op<br />
terme wat onregverdig, onredelik of onbillik is nie<br />
Enige goedere of dienste bemark of ‘n transaksie vir die
verskaffing van goedere of dienste onderhandel, aangaan of<br />
bestuur op ‘n wyse wat onregverdig, onredelik of onbillik is nie<br />
Vereis dat ‘n verbruiker afstand doen van enige regte, enige verpligting<br />
aanvaar, of die verskaffer kwytskeld van enige aanspreeklikheid op terme<br />
wat onregverdig, onredelik of onbillik is nie<br />
sodanige terme as ‘n voorwaarde vir die aangaan van ‘n transaksie oplê nie<br />
• Die WVB verskaf voorbeelde van sodanige onregverdige, onredelike of onbillike<br />
gedrag<br />
• Die WVB vereis dat die verbruiker sekere kennisgewings en bepalings en<br />
voorwaardes onder die verbruiker se aandag moet bring vóór die vroegste<br />
van die tydstip waarop die verbruiker die transaksie of ooreenkoms aangaan,<br />
die aktiwiteit begin beoefen of die fasiliteit betree of toegang daartoe verkry<br />
OF wanneer daar van die verbruiker vereis of verwag word om betaling vir die<br />
transaksie of ooreenkoms aan te bied<br />
• ‘n Bepaling, kennisgewing of voorwaarde moet opvallend wees en in gewone taal<br />
geskryf word<br />
• Die Minister mag voorskryf dat sekere ooreenkomste op skrif moet wees<br />
• Die WVB verbied sekere transaksies, ooreenkomste, bepalings of voorwaardes<br />
• Die hof beskik oor seker bevoegdhede ten einde regverdige en billike gedrag,<br />
bepalings en voorwaardes te verseker (artikel 52)
8. Reg op billike waarde, goeie gehalte<br />
en veiligheid<br />
(a) Reg op gehaltediens<br />
• ‘n Verbruiker het ‘n reg om op goeie gehalte diens aan te dring:<br />
Wanneer ‘n verskaffer onderneem om enige diens vir, en namens ‘n verbruiker te<br />
verrig, het die verbruiker ‘n reg op:<br />
Die tydige verrigting en voltooiing van daardie dienste en tydige<br />
kennisgewing van enige onvermydelike vertraging in die verrigting<br />
Die verrigting van die dienste op ‘n wyse en van ‘n gehalte wat mense in die<br />
algemeen geregtig is om te verwag<br />
Die gebruik, lewering of installering van goedere sonder defek en wat van<br />
‘n gehalte is wat mense in die algemeen geregtig is om te verwag indien<br />
enige sodanige goedere vir die verrigting van die dienste vereis word<br />
Die teruggee van enige eiendom of beheer oor eiendom van die verbruiker<br />
in ten minste dieselfde toestand as waarin dit was toe die verbruiker dit<br />
aan die verskaffer beskikbaar gemaak het met die doel om sodanige<br />
dienste te verrig<br />
Met inagneming van die omstandighede van die verskaffing en enige<br />
spesifieke kriteria of voorwaardes vóór of tydens die verrigting<br />
van sodanige dienste tussen die verskaffer en die verbruiker<br />
ooreengekom<br />
• Indien ‘n verskaffer versuim om ‘n diens op hierdie standaarde te lewer, mag<br />
verbruikers van die verskaffer vereis om enige defek in die gehalte van dienste<br />
verrig of goedere verskaf, reg te stel of om die verbruiker te vergoed vir ‘n billike<br />
gedeelte van die prys wat vir die verrigte diens of verskafte goedere betaal is,<br />
met inagneming van die omvang van die versuim.<br />
(b) Reg op veilige, gehalte goedere<br />
• Elke verbruiker het ‘n reg om goedere te ontvang wat:<br />
Van goeie gehalte, in goeie werkende toestand en vry van defekte is;<br />
Vir ‘n billike tydperk bruikbaar en duursaam sal wees, met inagneming van<br />
die gebruik waartoe dit gewoonlik onderwerp sal word en aan al die
omstandighede rondom die verskaffing daarvan<br />
Aan enige toepaslike standaarde wat kragtens die Wet op Standaarde,<br />
1993, vasgestel is, voldoen.<br />
• Indien ‘n verbruiker die verskaffer spesifiek in kennis gestel het van ‘n bepaalde<br />
doeleinde waarvoor die verbruiker die goedere wil aanskaf of die gebruik<br />
waarvoor die verbruiker beoog om daardie goedere aan te wend en die verskaffer<br />
gewoonlik aanbied om sodanige goedere te verskaf of op ‘n wyse optree wat<br />
bestaanbaar is met kundigheid rakende die gebruik van daardie goedere, het<br />
die verbruiker die reg om te verwag dat die goedere redelikerwys geskik is vir<br />
daardie spesifieke doeleinde<br />
• Versweë waarborg - daar is ‘n versweë bepaling dat die vervaardiger of invoerder,<br />
die verspreider en die kleinhandelaar ELK waarborg dat die goedere voldoen aan<br />
die vereistes en standaarde (van veilige en gehalte goedere), behalwe tot die<br />
omvang waartoe daardie goedere strydig met die instruksies gewysig is, of nadat<br />
dit die beheer van die vervaardiger, invoerder, verspreider of kleinhandelaar<br />
verlaat het, na gelang van die geval<br />
• Die verbruiker mag die goedere binne ses (6) maande ná lewering sonder boete<br />
en op die verskaffer se risiko en onkoste aan die verskaffer terug besorg indien<br />
die goedere nie aan die vereistes en standaarde van die WVB voldoen nie en die<br />
verskaffer moet die gebrekkige, onveilige of defektiewe goedere op lasgewing<br />
van die verbruiker òf herstel òf vervang òf die prys wat die verbruiker vir die<br />
goedere betaal het, terugbetaal<br />
• Indien die verskaffer die goedere herstel en die gebrek, defek of onveilige<br />
kenmerk nie reggestel is nie, of ‘n verdere gebrek, defek of onveilige kenmerk<br />
aan die lig kom, moet die verskaffer die goedere vervang of die prys wat die<br />
verbruiker vir die goedere betaal het, terugbetaal<br />
• Die versweë waarborg en reg om goedere terug te gee, is bykomstig tot enige<br />
versweë waarborg deur die gemene reg opgelê of enige uitdruklike waarborg of<br />
voorwaarde deur die vervaardiger of invoerder, verspreider of kleinhandelaar<br />
gestipuleer<br />
• ‘n Diensverskaffer waarborg elke nuwe of herboude onderdeel wat tydens<br />
enige herstel- of onderhoudswerk geïnstalleer word, asook die arbeid wat<br />
vereis word om dit te installeer, vir ‘n tydperk van drie (3) maande ná die datum<br />
van installering of sodanige langer tydperk wat die verskaffer skriftelik mag<br />
spesifiseer
• Hierdie waarborg:<br />
Geld samelopend met enige ander erkende, uitdruklike of versweë<br />
waarborg<br />
Is ongeldig indien die verbruiker die onderdeel van die goedere of eiendom<br />
waarin dit geïnstalleer is, aan wangebruik of misbruik onderwerp het<br />
Is, met inagneming van die omstandighede waaronder goedere gewoonlik<br />
gebruik word, nie op gewone slytasie van toepassing nie<br />
• Waarskuwing ten opsigte van feite en aard van veiligheid:<br />
Verbruikers moet gewaarsku word oor die feit, aard en potensiële<br />
uitwerking van die risiko met betrekking tot die goedere of dienste<br />
‘n Persoon wat enige gevaarlike of onveilige goedere verpak, moet ‘n<br />
kennisgewing tot daardie strekking wat aan die vereistes van die WVB<br />
voldoen, op of binne die verpakking aanbring<br />
• Terugkryging van en veilige wegdoening van aangewese produkte en<br />
komponente<br />
• Indien enige nasionale wetgewing die wegdoening of storting van enige<br />
bepaalde goedere of komponente, oorblyfsels of verpakking van goedere in<br />
‘n gemeenskaplike afvalversamelingstelsel verbied, moet die verskaffer of<br />
vervaardiger, invoerder of verspreider wat sodanige goedere in die gewone<br />
verloop van sake verskaf, produseer, versprei of invoer, die teruggawe van<br />
sodanige goedere sonder enige koste aan die verbruiker, aanvaar<br />
• Indien enige regulasie van bedryfsafvalbestuursplan deur enige ander wetgewing<br />
vir die bestuur van ‘n spesifieke soort afval goedgekeur, van toepassing is, mag<br />
die verbruiker die goedere by ‘n versamelingspunt waarvoor daar in die regulasie<br />
of bedryfsafvalbestuursplan voorsiening gemaak word, stort of daarmee<br />
wegdoen<br />
• Die Kommissie moet die ontwikkeling, aanvaarding en toepassing van<br />
bedryfswye praktykkodes ten opsigte van veiligheid en monitering van goedere<br />
en herroeping van onveilige goedere bevorder<br />
• Die WVB maak voorsiening vir aanspreeklikheid vir skade wat onder sekere<br />
omstandighede deur goedere aangerig word<br />
• Die WVB maak voorsiening vir die verskaffer se verantwoordbaarheid teenoor<br />
verbruikers
Hoe word my regte deur die Wet op<br />
Verbruikersbeskerming beskerm?<br />
• Indien jy opstaan vir enige van jou regte kragtens<br />
die WVB of in ‘n ooreenkoms met ‘n verskaffer, of<br />
sodanige regte uitoefen of wil verdedig, mag die<br />
verskaffer nie in reaksie:<br />
Regstreeks of onregstreeks teen die<br />
verbruiker diskrimineer in vergelyking met<br />
die verskaffer se behandeling van enige<br />
ander verbruiker wat nie opgestaan het vir<br />
sodanige regte of sodanige regte uitgeoefen<br />
of verdedig het nie<br />
Die verbruiker penaliseer nie<br />
Die bepalings en voorwaardes van ‘n<br />
transaksie of ooreenkoms met die<br />
verbruiker tot die verbruiker se nadeel<br />
wysig of voorstel om dit te doen nie<br />
Enige aksie neem om ‘n ooreenkoms met<br />
die verbruiker te versnel, af te dwing, op<br />
te skort of te beëindig nie<br />
• Indien enige ooreenkoms of enige bepaling van ‘n<br />
ooreenkoms ingevolge die bepalings van die WVB<br />
ongeldig verklaar word, of uit die ooreenkoms<br />
weggelaat word, mag die verskaffer wat ‘n party<br />
by die ooreenkoms is, nie in reaksie op daardie<br />
besluit:<br />
Die ander party by die ooreenkoms<br />
regstreeks of onregstreeks penaliseer nie<br />
Die bepalings en voorwaardes van enige<br />
ander transaksie of ooreenkoms met ‘n<br />
ander party by die ongeldige of weggelate<br />
ooreenkoms wysig, behalwe tot die omvang<br />
wat nodig is om ‘n soortgelyke onwettige<br />
bepaling reg te stel nie<br />
Enige aksie neem om ‘n ander ooreenkoms<br />
met ‘n ander party by die ongeldige of<br />
weggelate ooreenkoms te versnel, af te<br />
dwing, op te skort of te beëindig nie
Verwys na<br />
alternatiewe<br />
geskilbeslegting<br />
Hoe kan ek my regte<br />
kragtens die WVB afdwing?<br />
Jou opsies:<br />
Verwys<br />
aangeleentheid<br />
regstreeks na<br />
Tribunaal<br />
OF<br />
OF<br />
Verwys<br />
Verwys na<br />
aangeleent-<br />
gepaste<br />
heid na<br />
industrie-<br />
OF<br />
Verbruikershof<br />
in provinsie<br />
OF<br />
ombud (indien<br />
verskaffer<br />
OF<br />
(met regs-<br />
aan ombud<br />
bevoegdheid) onderworpe is)<br />
Indien jy al jou opsies<br />
ingevolge nasionale<br />
wetgewing uitgeput het,<br />
nader ‘n hof met<br />
regsbevoegdheid oor die<br />
aangeleentheid<br />
Verwys na ombud<br />
(met regsbevoegdheid)<br />
Dien ‘n<br />
klagte by die<br />
Kommissie in
Wat gebeur as ek die aangeleentheid<br />
na ‘n Alternatiewe Geskilbeslegting<br />
(AGB) verwys?<br />
Alternatiewe Geskilbeslegting<br />
• ‘n AGB-agent mag:<br />
‘n Ombud met regsbevoegdheid wees, indien die<br />
verskaffer aan die regsbevoegdheid van sodanige<br />
ombud onderworpe is<br />
‘n Bedryfsombud wees wat op die Kommissie se<br />
aanbeveling deur die Minister geakkrediteer is<br />
‘n Persoon of entiteit buiten ‘n ombud met<br />
regsbevoegdheid of ‘n geakkrediteerde<br />
bedryfsombud wees wat versoening, bemiddeling- of<br />
verbruikersdienste verskaf ten einde met die<br />
beslegting van verbruikersgeskille te help<br />
By die verbruikershof in die provinsie met<br />
regsbevoegdheid oor die aangeleentheid aansoek<br />
doen indien daar so ‘n verbruikershof is, behoudens<br />
die wet wat die stigting van daardie verbruikershof<br />
ingestel het of reguleer<br />
• Indien ‘n AGB-agent tot die slotsom kom dat daar geen<br />
redelike waarskynlikheid is dat die partye hul geskil<br />
deur middel van die prosesse waarvoor daar voorsiening<br />
gemaak word, sal besleg nie, kan die agent die proses deur<br />
middel van kennisgewing aan die partye beëindig waarna<br />
die party wat die aangeleentheid na die agent verwys het<br />
‘n klagte by die Kommissie kan lê<br />
• Indien ‘n AGB-agent hul geskil besleg het of partye gehelp<br />
het om hul geskil te besleg, kan die agent:<br />
Die beslegting van daardie geskil in die vorm van ‘n<br />
bevel aanteken<br />
Indien die partye by die geskil instem tot daardie<br />
bevel, die bevel tot die Tribunaal of die Hoër Hof<br />
indien om ingevolge sy reëls na ‘n<br />
toestemmingsbevel verander te word<br />
• ‘n Bevestigde toestemmingsbevel mag, met ‘n klaer se<br />
toestemming, ‘n toekenning van skadevergoeding aan<br />
daardie klaer insluit
Hoe lê ek ‘n klagte by die<br />
Kommissie?<br />
• Lê ‘n klagte op die voorgeskrewe wyse en op<br />
die voorgeskrewe vorm by die Kommissie<br />
• Voer aan dat ‘n persoon strydig met die WVB<br />
opgetree het<br />
Wat is die res van die proses?<br />
Die Kommissie stel ondersoek in en mag:<br />
• ‘n Kennisgewing van nie-verwysing aan die<br />
klaer uitreik indien die klagte beuselagtig of<br />
kwelsiek blyk te wees, geen feite aanvoer wat,<br />
indien waar, gronde sal uitmaak vir ‘n remedie<br />
kragtens die WVB nie, of verwysing na die<br />
Tribunaal verhoed word (indien meer as drie<br />
(3) jaar ná die voorval verloop het of indien<br />
die person reeds ‘n respondent in ‘n wesenlik<br />
soortgelyke klagte kragtens die WVB is)<br />
• Na ‘n AGB-agent verwys<br />
• Na ‘n provinsiale<br />
verbruikersbeskermingsowerheid of<br />
verbruikershof (tensy voorheen onsuksesvol<br />
beslis) verwys<br />
• Na ‘n ander regulerende owerheid met<br />
regsbevoegdheid verwys<br />
• ‘n Inspekteur opdrag gee om die klagte so gou<br />
as moontlik te ondersoek
Uitkoms van ‘n ondersoek<br />
Nadat ‘n ondersoek afgehandel is, mag die Kommissie:<br />
• ‘n Kennisgewing van nie-verwysing in die voorgeskrewe vorm uitreik<br />
• Die aangeleentheid na die Nasionale Vervolgingsgesag verwys<br />
• Indien die Kommissie glo dat ‘n persoon op ‘n verbode wyse opgetree het:<br />
Die aangeleentheid na die Gelykheidshof verwys indien dit die moontlike<br />
skending van ‘n verbruiker se reg tot gelykheid behels<br />
‘n Konsep-toestemmingsbevel voorstel<br />
‘n Verwysing tot die verbruikershof van ‘n provinsie maak indien die<br />
Kommissie glo dat die aangeleentheid ten volle en vinnig deur sodanige<br />
verwysing afgehandel kan word<br />
Die aangeleentheid na die Tribunaal verwys<br />
Let wel:<br />
Indien die aangeleentheid na ‘n provinsiale Verbruikershof verwys is,<br />
mag enige party by daardie verwysing in die voorgeskrewe vorm en op die<br />
voorgeskrewe wyse by die Tribunaal aansoek doen<br />
Die Tribunaal mag beveel dat die aangeleentheid na hom in plaas van<br />
die Verbruikershof verwys word, indien die oorwig van gerief of belang van<br />
geregtigheid dit vereis<br />
‘n Bevel van die Verbruikershof oor ‘n aangeleentheid na hom verwys, het<br />
dieselfde waarde asof dit deur die Tribunaal gemaak is<br />
Indien ‘n aangeleentheid deur die Kommissie ondersoek is en die<br />
Kommissie en die respondent saamstem oor die voorgestelde bepalings<br />
van ‘n geskikte bevel, mag die Tribunaal of ‘n hof, sonder om die getuienis<br />
aan te hoor, daardie ooreenkoms as ‘n toestemmingsbevel bevestig<br />
Ná die aanhoor van ‘n mosie vir ‘n toestemmingsbevel, moet die<br />
Kommissie, soos ooreengestem, ‘n bevel maak; enige wysigings wat aan<br />
die konsepbevel aangebring moet word, aandui; of die Kommissie mag<br />
weier om die bevel te maak. Die toestemmingsbevel mag, met die klaer se<br />
toestemming, ‘n toekenning van skadevergoeding aan die klaer insluit
Verwysing na die Tribunaal:<br />
• Indien die Kommissie ‘n kennisgewing van nie-verwysing uitreik in antwoord op<br />
‘n eis behalwe op die gronde waarvoor ‘n nie-verwysing uitgereik mag word, mag<br />
die klaer die aangeleentheid regstreeks verwys na:<br />
Die verbruikershof binne die provinsie met regsbevoegdheid, indien<br />
daar een is, behoudens provinsiale wetgewing wat die werking van daardie<br />
verbruikershof beheer<br />
Die Tribunaal, met die Tribunaal se verlof<br />
• Indien ‘n aangeleentheid regstreeks na die provinsiale verbruikershof verwys<br />
word, mag die respondent by die Tribunaal aansoek doen<br />
• Alle verwysings na of aansoeke by die Tribunaal moet in die voorgeskrewe vorm<br />
wees en op die voorgeskrewe wyse geskied<br />
• Die Tribunaal moet die aangeleentheid ooreenkomstig die WVB en toepaslike<br />
bepalings van die Nasionale Kredietwet aanhoor<br />
• Die Tribunaal mag ‘n toepaslike bevel kragtens die WVB of kragtens die<br />
toepaslike bepalings van die Nasionale Kredietwet maak<br />
• Die Voorsitter van die Tribunaal mag sekere aangeleenthede opdra om deur ‘n<br />
enkele lid van die Tribunaal aangehoor te word, bv. wanneer ‘n aangeleentheid<br />
na die verbruikershof verwys is en die respondent by die Tribunaal aansoek<br />
doen, of waar daar aangevoer word dat die inligting vertroulik is, ens.<br />
Hof se bevoegdhede om Verbruikersregte af te dwing:<br />
• Bykomstig tot enige ander bevel kragtens die WVB of enige ander wet, mag die<br />
hof:<br />
‘n Verskaffer beveel om enige gedrag wat onbestaanbaar met die WVB is,<br />
te wysig of te staak<br />
Enige bevel spesifiek deur die WVB beoog, maak<br />
Skadevergoeding vir kollektiewe skade aan alle of ‘n klas verbruikers in<br />
die algemeen teen ‘n verskaffer toeken, wat op enige bepalings en<br />
voorwaardes wat die hof as regverdig en billik en gepas ag ten einde die<br />
oogmerke van die Wet te vervul, betaalbaar is<br />
• Die WVB verminder nie die verbruiker of die verskaffer se reg om rente of<br />
spesiale skadevergoeding te verhaal in enige geval waar rente of spesiale<br />
skadevergoeding kragtens die wet verhaalbaar mag wees, of om geld te verhaal<br />
indien die teenprestasie vir die betaling daarvan misluk het (bv. die tjek is deur<br />
die bank geweier) nie.
Wat is die rol van die Nasionale<br />
Verbruikerskommissie?<br />
Die Wet stel ‘n Nasionale Verbruikerskommissie in<br />
(hierin “die Kommissie” genoem) en maak voorsiening<br />
vir provinsiale verbruikersbeskermingsowerhede wat<br />
oor regsbevoegdheid binne sy provinsie beskik.<br />
• Die Kommissie is ‘n staatsorgaan en moet die<br />
funksies kragtens die Wet deur die Minister<br />
aan hom toegeken, verrig en moet sy funksies<br />
ooreenkomstig die waardes van die Grondwet en<br />
enige ander nasionale wetgewing verrig. Bykomstig<br />
tot sy algemene bevoegdhede betreffende sy<br />
funksies<br />
• Mag die Kommissie die vrywillige gebruik van<br />
praktykkodes ontwikkel en bevorder<br />
• Moet die Kommissie enige nasionale en provinsiale<br />
wetgewing of ander openbare regulasie wat die<br />
welsyn van verbruikers raak en onbestaanbaar is<br />
met die WVB, identifiseer<br />
• Moet die Kommissie enige relevante provinsiale<br />
verbruikersbeskermingsowerhede, staatsorgane,<br />
verbruikersbeskermingsgroepe, AGB-agente<br />
en verskaffers raadpleeg ten opsigte van<br />
geïdentifiseerde wetgewing met die oogmerk om<br />
voorstelle vir hervorming van daardie wetgewing<br />
te ontwikkel<br />
• Moet die Kommissie van tyd tot tyd voorstelle vir<br />
die bereiking van progressiewe wetshervorming<br />
aan die Minister inlewer<br />
• Moet die Kommissie relevante provinsiale<br />
verbruikersbeskermingsowerhede en staatsorgane<br />
binne die nasionale regeringsfeer,<br />
regulerende owerhede,
verbruikersbeskermingsgroepe en ombuds raadpleeg<br />
met die oogmerk om enige praktyke te identifiseer wat<br />
onbestaanbaar is met die Wet en voorstelle vir die<br />
hervorming van sodanige praktyke te ontwikkel<br />
• Moet die Kommissie die doeltreffendheid van hierdie<br />
entiteite monitor ten einde inligting te verskaf wat benodig<br />
word vir verslagdoening en rapportering aan die Minister<br />
• Is die Kommissie verantwoordelik daarvoor om kennis<br />
en openbare bewustheid van verbruikersbeskermingaangeleenthede<br />
te verhoog<br />
• Is die Kommissie verantwoordelik daarvoor om die Minister<br />
oor verbruikersbeskerming-aangeleenthede te adviseer<br />
• Maak die Kommissie aan die Minister aanbevelings oor<br />
veranderinge<br />
• Rapporteer die Kommissie jaarliks oor markpraktyke<br />
• Doen die Kommissie navraag en rapporteer hy aan die<br />
Minister ten opsigte van enige aangeleentheid rakende die<br />
oogmerke van die Wet<br />
• Adviseer die Kommissie die Minister ten opsigte van enige<br />
aangeleentheid deur die Minister na hom verwys<br />
• Pas die Kommissie die WVB in ooreenstemming met die Wet<br />
toe
Wat is die Kommissie se<br />
afdwingingsbevoegdhede?<br />
Die Kommissie dwing die Wet af deur:<br />
• Informele beslegting van enige geskil tussen ‘n<br />
verbruiker en ‘n verskaffer te bevorder, maar dit is<br />
nie verantwoordelik daarvoor om in te gryp of die<br />
geskil regstreeks te bereg nie<br />
• Klagtes betreffende beweerde verbode gedrag of<br />
oortredings te ontvang en te hanteer<br />
• Die verbruikersmark en die doeltreffendheid van<br />
geakkrediteerde verbruikersgroepe, bedryfskodes,<br />
AGB-skemas, dienslewering aan verbruikers deur<br />
staatsorgane en enige regulerende owerheid met<br />
regsbevoegdheid oor verbruikersaangeleenthede<br />
binne ‘n besondere bedryf, te monitor<br />
• Nakomingskennisgewings uit te reik en af te dwing<br />
• Toestemmingsbevele en ondernemings te onderhandel<br />
en aan te gaan<br />
• Enige besorgdhede ten opsigte van markaandeel<br />
en teen-mededingende optrede en gedrag wat<br />
ingevolge die Wet verbied mag word, na die<br />
Mededingingskommissie te verwys<br />
• Aangeleenthede na die Tribunaal te verwys en, soos<br />
deur die WVB toegelaat of vereis, voor die Tribunaal<br />
te verskyn<br />
• Beweerde oortredings ingevolge die WVB na die<br />
Nasionale Vervolgingsgesag te verwys
Wat is die rol van die provinsiale<br />
verbruikersbeskermingsowerhede?<br />
‘n Provinsiale verbruikersbeskermingsowerheid beskik<br />
oor regsbevoegdheid binne sy provinsie om:<br />
• Nakomingskennisgewings namens die Kommissie<br />
uit te reik aan enige persoon wat eksklusief binne<br />
daardie provinsie sake verrig<br />
• Die bemiddeling of versoening van ‘n geskil te<br />
fasiliteer wat ingevolge die Wet ontstaan tussen<br />
persone wat in daardie provinsie woonagtig is, of<br />
wat eksklusief binne daardie provinsie sake verrig<br />
• Die geskil na die provinsiale verbruikershof binne<br />
die provinsie te verwys, indien daar een is<br />
• Die Kommissie te versoek om ‘n klagte ten<br />
opsigte van enige klaarblyklike verbode gedrag of<br />
oortreding ingevolge die WVB wat binne daardie<br />
provinsie plaasvind, in te stel
Wenke:<br />
• Oefen jou magte as ‘n verbruiker kragtens die WVB<br />
uit<br />
• Verwys na die voorskrifboek van toevlug- en<br />
regsteldienste op die Departement van Ekonomiese<br />
Ontwikkeling, Omgewingsake en Toerisme se<br />
webwerf<br />
• Wees versigtig vir swak sakepraktyke<br />
• Vermy die onthulling van persoonlike inligting soos<br />
identiteitsnommers, bankkaarte, ens.
Departement van Ekonomiese Ontwikkeling, Omgewingsake<br />
en Toerisme Hoofkantoor en Streekkantore<br />
• Beacon Hillkantoor - Tel: (043) 605 7171<br />
Hockeystraat, King William’s Town<br />
• Amathole Streekkantoor - Tel: (043) 707 4000<br />
Alderwood House, Palm Square Sakepark, Beaconbaai, Oos-Londen<br />
• Cacadu Streekkantoor - Tel: (041) 508 5808/ 508 5800<br />
p/a Belmont Terrace & Castle Hill, Sentraal, Port Elizabeth<br />
• Chris Hani Streekkantoor - Tel: (045) 808 4000<br />
Ou Royal Hotelgebou, Cathcartstraat, Queenstown<br />
• O.R. Tambo Streekkantoor - Tel: (047) 531 1191<br />
h/v Owen- & Leedsstraat, Botha Sigcaugebou, 5de Verdieping, Mthatha<br />
• Joe Gqabi Streekkantoor - Tel: (051) 633 2901<br />
Smitstraat 10, Aliwal-Noord<br />
• Alfred Nzo Streekkantoor - Tel: (039) 256 0230<br />
Erf Nr. 2 Maluti Onderwyskollege, Maluti<br />
www.dedea.gov.za