Editoriaal De boekhouder(-fiscalist) geconfronteerd met de ... - BIBF

BIBF | Beroepsinstituut van erkende boekhouders en Fiscalisten
INHOUD
p.1/ Editoriaal
p.1/ De boekhouder(-fiscalist)
geconfronteerd met de onwettige
uitoefening van het beroep
p.7/ Ons beroep, Onze Toekomst
p.8/ Twee BIB(F) pioniers met pensioen
Editoriaal
Beste Confraters,
Geachte lezers,
Toen U deze morgen het driehonderdste nummer van
Pacioli uit uw brievenbus haalde, had U uw favoriete
nieuwsbrief misschien niet onmiddellijk herkend ?
Na 299 nummers vol actualiteit en praktisch bruikbare
artikels over boekhouden, boekhoudrecht, fiscaliteit
in al zijn vormen en gedaanten, ondernemings-
en vennootschapsrecht, regelgeving over ons beroep,
was het voor de redactie de hoogste tijd om de lay-out
van onze nieuwsbrief te moderniseren. Het jubileumnummer
«300» leek ons hiervoor het ideale moment !
De bedoeling is om enerzijds de «look and feel» van
Pacioli te moderniseren – noteer dat sinds het eerste
nummer in 1997 deze onveranderd bleef – en tegelijk
deze nieuwe lay-out te kaderen binnen de huisstijl
anno 2010 van het Instituut.
Wat de inhoud betreft kan ik U evenwel geruststellen.
Pacioli is en blijft het ledenblad van de erkende
1
boekhouders(-fiscalisten) waar op een grondige, overzichtelijke
en praktisch bruikbare manier materies
aan bod komen die de beroepsbeoefenaar en de geïnteresseerde
lezer aanbelangen.
Het driehonderdste nummers is tevens de ideale gelegenheid
om nogmaals alle medewerkers en in het
bijzonder de auteurs die hebben meegewerkt aan deze
prachtige reeks Pacioli’s van harte te bedanken om
hun kennis in hun vakgebied te delen met de BIBF-leden
en -stagiairs. Zonder goede auteurs immers geen
gedegen vaktijdschrift !
Tot slot wens ik alle confraters en lezers een aangename
en leerrijke lectuur van de volgende reeks van 300 Pacioli’s,
te beginnen met dit nummer in een nieuw kleedje.
Met confraternele groeten,
De boekhouder(-fiscalist)
geconfronteerd met de onwettige
uitoefening van het beroep
Laatste ontwikkelingen in de strijd tegen de onwettige uitoefening
Uw Instituut heeft, via zijn Nationale Raad, inzonderheid
tot taak «erop toe te zien dat de voorwaarden in-
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010
Etienne VERBRAEKEN
Erkend boekhouder
Voorzitter BIBF
zake toegang tot het beroep gerespecteerd worden en,
met dat doel in rechte op te treden, met name door
P 309340 – Afgiftekantoor 9000 Gent X – Tweewekelijks – Verschijnt niet in juli

elke inbreuk op de wetten en verordeningen tot bescherming
van de beroepstitel en tot organisatie van
het beroep bij de gerechtelijke overheden aan te klagen
en/of om aan deze overheden iedere maatregel te
vragen om dergelijke inbreuk te stoppen en desgevallend
schadevergoeding te eisen» 1 .
U weet ongetwijfeld dat uw Instituut al jarenlang elke
onwettige uitoefening van het beroep bestrijdt en heel
wat strafrechtelijke en burgerrechtelijke veroordelingen
heeft bekomen van (natuurlijke en rechts)personen
die het beroep van boekhouder(-fiscalist) onwettig
uitoefenen en/of de titel van boekhouder(-fiscalist)
onwettig voeren. We kunnen u hiervoor onder meer
verwijzen naar het artikel van onze collega’s, Sophie
Moris en Renaat Soenens, met als titel «Onwettige uitoefening
van het beroep van zelfstandig boekhouder
(-fiscalist) voor rekening van derden» 2 en naar de andere
artikelen die in Pacioli over dat onderwerp verschenen
zijn 3 .
Sedert de publicatie van dat artikel heeft ons Instituut
zijn strijd tegen oneerlijke concurrentie ten aanzien
van zijn leden onverminderd voortgezet. De onwettige
activiteit die sommige uitoefenen, doet niet alleen
afbreuk aan de kwaliteit van de dienstverlening en
brengt de cliënten in gevaar (wij zouden zelfs durven
schrijven dat dit geldt voor een belangrijk segment
van de Belgische economie en meer bepaald van de
kmo’s), maar vormt effectief een vorm van concurrentie
die lak heeft aan de spelregels en aan de financiele
en intellectuele kosten verbonden aan de regelgevingen,
met name de vereiste dat men houder is van
een erkend diploma, een praktijkstage van ten minste
één jaar aflegt, slaagt voor een praktisch bekwaamheidsexamen
bestaande uit een mondelinge en uit
een schriftelijke proef, de voorschriften van het Reglement
van plichtenleer naleeft en inzonderheid zijn
burgerlijke beroepsaansprakelijkheid verzekert, een
permanente kwaliteitsopleiding volgt en een bijdrage
betaalt. Daarbij mag men niet uit het oog verliezen
dat de nalatigheden van deze personen, per definitie,
niet onderworpen zijn aan enige deontologische controle
noch a fortiori vatbaar zijn voor tuchtsancties.
We willen niet dieper ingaan op de inhoud van de
reeds verschenen artikelen, maar willen u toch enkele
recente ontwikkelingen meegeven, zoals de veroordeling
tot een werkstraf 4 van een persoon die het beroep
1 Artikel 8, § 1, 1 van het koninklijk besluit van 3 augustus 2007 tot codificatie
van de kaderwetten betreffende de dienstverlenende intellectuele
beroepen (Belgisch Staatsblad, 18 september 2007).
2 Pacioli, nr. 237, 17-30 september 2007, pp. 1-8.
3 Pacioli, nr. 76, 15 mei 2000, pp. 12-13; nr. 111, 31 december 2001, pp.
6-8; nr. 148, 21 september 2003, pp. 6-7; nr. 188, 30 mei-12 juni 2005,
pp. 1-3; nr. 201, 23 januari-05 februari 2006, pp. 1-3.
4 Rb. 1 e aanleg van Luik, 14 e correctionele kamer, 30 juni 2009, niet gepubliceerd.
2
onwettig uitoefende, een beslissing waartegen de beklaagde
in beroep is gegaan. Onze leden vinden deze
sanctie misschien te licht, maar ze mogen niet vergeten
dat korte gevangenisstraffen zelden uitgevoerd
worden (artikel 58 van de wet van 22 april betreffende
de boekhoudkundige en fiscale beroepen voorziet
trouwens slechts in maximum drie maanden gevangenisstraf)
en dat de werkstraf de individuele vrijheid
sterker aantast dan het opleggen van een boete.
Tot hiertoe hebben wij nog geen veroordeling bekomen
die enkel voortvloeide uit het onwettig voeren van de
titel van boekhouder(-fiscalist) (dat wil zeggen zonder
dat dit gepaard ging met een onwettige uitoefening
van het beroep). De FOD Economie heeft ons onlangs
wel laten weten dat haar diensten een proces-verbaal
hadden opgemaakt wegens het onwettig voeren van
de titel en dit louter op basis van de vermelding van
boekhoudkundige activiteiten in het maatschappelijk
doel van een vennootschap.
We hopen dat een rechtbank onze redenering zal volgen
door te oordelen dat, bij ontstentenis van een afdoende
bewezen onwettige uitoefening in hoofde van
een natuurlijke persoon of van een rechtspersoon, de
vermelding van boekhoudkundige activiteiten in een
maatschappelijk doel en/of ter gelegenheid van de inschrijvingen
bij de KBO en de btw, een objectief element
vormt dat derden (en meer bepaald onze leden
die het beroep wettelijk uitoefenen) de indruk geeft
dat deze natuurlijke of rechtspersoon boekhoudkundige
activiteiten uitoefent. In elk geval oordelen wij
dat dit maatschappelijk doel en/of deze inschrijvingen
bij de btw en de KBO die steeds ruim bekend gemaakt
worden in het Belgisch Staatsblad, de Kruispuntbank
van Ondernemingen en de verschillende privédatabanken
(Companyweb, Graydon, Euro DB, enz.), kunnen
worden gelijkgesteld met het onwettig voeren
van de titel van erkende boekhouder(-fiscalist). Deze
toestand lijkt ons onaanvaardbaar en brengt zowel de
wetgeving die het beroep reglementeert als de geloofwaardigheid
van ons Instituut in diskrediet.
Artikel 46 van de wet van 22 april 1999 betreffende de
boekhoudkundige en fiscale beroepen stipuleert het
volgende : «Niemand mag bovendien de beroepstitel
voeren van «erkende boekhouder(-fiscalist)» of «stagiair
boekhouder(-fiscalist)» of een andere titel die tot
verwarring zou kunnen leiden, als hij geen erkende
boekhouder(-fiscalist) is en als hij niet ingeschreven
is op het tableau van «erkende boekhouders(-fiscalisten)»,
of op de lijst van «stagiairs boekhouders(-fiscalisten)»
gehouden door het Beroepsinstituut.
De Koning stelt de regels vast op grond waarvan het
Instituut het voeren in België van de titel van erkende
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010

oekhouder en/of erkende boekhouder-fiscalist of, in
geval van vennootschappen, het gebruik van die termen
in hun bijzondere benaming, in de omschrijving
van hun maatschappelijk doel of in hun reclame, kan
toestaan aan in het buitenland verblijvende natuurlijke
personen en aan vennootschappen naar buitenlands
recht (…).»
Sedert de inwerkingtreding van het koninklijk besluit
van 15 februari 2005 betreffende de uitoefening
van het beroep van erkende boekhouder en erkende
boekhouder(-fiscalist) in het kader van een rechtspersoon
is de toelating om als rechtspersoon de titel van
boekhouder(-fiscalist) te mogen voeren netjes gereglementeerd.
Artikel 3 van het koninklijk besluit bepaalt :
«Een rechtspersoon mag in haar maatschappelijke
benaming, de omschrijving van haar doel of haar reclame,
de titel van boekhouder of boekhouder-fiscalist
of enige titel die hiermee kan worden verward, enkel
gebruiken wanneer haar door het Instituut de titel is
verleend van boekhouder en/of boekhouder-fiscalist».
Artikel 58 van de wet van 22 april 1999 voorziet ondermeer
in strafsancties (een gevangenisstraf van
acht dagen tot drie maanden en een geldboete van 200
tot 2 000 euro of één van deze straffen) ten aanzien
van :
1° wie zich publiekelijk en onrechtmatig de hoedanigheid
toeëigent van accountant of belastingconsulent, of
wie de artikelen 16, 17, 18 en 37 overtreedt;
2° wie zich publiekelijk en onrechtmatig de hoedanigheid
toeëigent van erkende boekhouder of van erkende
boekhouder(-fiscalist), of wie de artikelen 46, 47 en 48
overtreedt.
De mogelijkheid dat men enkel wegens het voeren van
de titel via een maatschappelijk doel en/of inschrijvingen
bij de btw en de KBO met vermelding van boekhoudkundige
activiteiten wordt veroordeeld lijkt ons,
vooral in het kader van een rechtspersoon, juridisch
gerechtvaardigd aangezien het koninklijk besluit van
15 februari 2005 expliciet verwijst naar de «omschrijving
van haar maatschappelijk doel».
We sluiten dit beknopte overzicht af met de vermelding
dat overeenkomstig de wet van 21 april 2007
betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de
kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat
ons Instituut, sinds het jaar 2008, meermaals een
procedurevergoeding heeft ontvangen ten laste van
de persoon die werd veroordeeld wegens onwettige
uitoefening van het beroep.
3
De rol van de boekhouder(-fiscalist)
BIBF in de bestrijding van de
onwettige uitoefening
De onwettige uitoefening is een plaag en haar enige
reden van bestaan vanuit het oogpunt van de cliënt
ligt, buiten diens onwetendheid, in zijn keuze om minder
te betalen voor diensten van geringere kwaliteit.
De mensen die contact opnemen met onze diensten uiten
doorgaans heel wat klachten over de kwaliteit van
de prestaties van hun pseudo-boekhouder(-fiscalist) of
de quasi afwezigheid van enige zinvolle prestatie gevolgd
door een hele reeks boetes enkel en alleen omdat
men niet het werk heeft geleverd waarvoor men (ten
onrechte) werd betaald. Onnodig op te merken dat
dit soort van dienstverlener doorgaans niet de moeite
heeft genomen om een verzekering voor zijn burgerlijke
beroepsaansprakelijkheid af te sluiten, hetgeen
de onfortuinlijke cliënt in een hachelijke financiële situatie
kan brengen en hem zelfs kan verplichten om
de boeken neer te leggen.
Ons Instituut vervolgt de onwettige uitoefening van
het beroep. Er werden al strafrechtelijke veroordelingen
uitgesproken en schadevergoedingen voor onze
materiële en morele schade toegekend. Maar de situatie
is verre van rooskleurig en in werkelijkheid
worden we vaak geconfronteerd met een gebrek aan
materiële bewijzen om de personen die het beroep op
onwettige wijze uitoefenen voor de hoven en rechtbanken
te dagen.
Daarom zullen wij in ons artikel dieper ingaan op de
rol van de erkende boekhouder(-fiscalist) 5 in deze bestrijding
van de schending van het monopolie. Hun
rol is cruciaal, zowel op het vlak van de preventie als
op dat van de repressie.
De boekhouder(-fiscalist) is immers het best geplaatst
om een onwettige uitoefening van het beroep op te
sporen vooral bij de overname of overdracht van boekhoudkundige
en fiscale dossiers. We vermelden ter
herinnering de rol van de boekhouder(-fiscalist) betreffende
de bijstand van zijn cliënteel die een zelfstandige
activiteit opstart. Hij waakt er natuurlijk over
dat door deze laatste geen enkele boekhoudkundige
activiteit wordt uigeoefend of opgenomen in het doel
van de vennootschap en/of vermeld bij zijn inschrijving
in de btw en/of KBO. De boekhouder(-fiscalist)
die een dossier overneemt of overdraagt dient in een
eerste reflex na te gaan of de overnemer of de overdrager
gemachtigd is om het beroep uit te oefenen door
5 Onder deze algemene titel begrijpen wij uiteraard ook de stagiairs
boekhouders(-fiscalisten).
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010

de internetsite van de drie Instituten te raadplegen of
onmiddellijk contact op te nemen met hun diensten 6 .
Overname van een dossier door een
erkende boekhouder(-fiscalist) BIBF
Indien een lid van ons Instituut een dossier overneemt
dat blijkbaar eerst werd beheerd door een niet-gemachtigde
persoon om het beroep van boekhouder (-fiscalist)
uit te oefenen, wat dient hij dan te doen ?
Hij mag het dossier ontegenzeglijk overnemen. Daarbij
is hij verplicht om zijn cliënt te informeren dat deze
zijn boekhouding eerst had toevertrouwd aan een persoon
die daartoe niet gemachtigd was. Dat maakt deel
uit van de adviesplicht van elk lid. Artikel 16 van het
Reglement van plichtenleer (wederzijdse hulp en hoffelijkheid
tussen confraters) is hier niet van toepassing
vermits een confrater, wettelijk gezien, enkel lid
of stagiair van één van de drie Instituten kan zijn en
geen witteboordencrimineel. Eén van de gevolgen is
dat de erelonen die een persoon die het beroep onwettig
uitoefent aanrekent, onrechtmatig kunnen zijn,
een gegeven waarop de boekhouder(-fiscalist) zijn
nieuwe cliënt uiteraard attent kan maken.
De vraag die heel wat leden ons (of zichzelf) stellen
betreft hun plicht, hun verplichting of hun mogelijkheid
om de pseudoconfraters bij de bevoegde autoriteiten
(in casu ons Instituut) aan te geven.
Eén ding is zeker, laksheid en struisvogelpolitiek zullen
de plaag van de onwettige uitoefening nooit uitroeien.
Toch moet men goed voor ogen houden dat er een
waardeschaal meespeelt (en dat elke «aangifte» gevolgen
met zich meebrengt) wanneer men aandraaft met
«historische» allusies die nergens op steunen. Zonder
informatie uit de eerste hand van onze leden of van clienten
zijn de actiemogelijkheden van onze diensten en
van de FOD Economie sterk beperkt. De diensten van
ons Instituut kunnen hun onderzoekingen doorgaans
pas opstarten als zij over publieke gegevens beschikken
(kranten, folders, internetsite, Kruispuntbank van
Ondernemingen, Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad)
die zij proactief 7 proberen aan te wenden wanneer dat
mogelijk is. We zijn er ons trouwens van bewust dat
6 BIBF : http://www.bibf.be/ipc/tamenu.asp.
IAB: http://www.iec-iab.be/nl/Pages/Default.aspx. IBR: http://register.ibrire.be/nl/search.aspx.
Op onze site vindt u ook de stagiairs boekhouders-
(-fiscalisten) van ons Instituut. Voor de andere Instituten kunt u contact
opnemen met hun diensten om de inschrijving van één van hun stagiairs
te controleren.
7 Onze diensten doen met name opzoekingen in de dagelijkse publicatie
van de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad, in de nationale of regionale
pers, op de internetsites die aankondigingen of adresgidsen aanbieden.
Deze laatste zijn overigens zelden up-to-date zodat het moeilijk is om na
te gaan of de betrokken persoon te goeder trouw handelt. Het kan gaan
om iemand die jaren geleden al een einde heeft gemaakt aan zijn activiteiten
van zelfstandig boekhouder(-fiscalist) en wiens coördinaten als
boekhouder(-fiscalist) nog steeds in de gids vermeld staan.
4
sommigen nog steeds slecht geïnformeerd zijn en bijvoorbeeld
in het maatschappelijk doel van hun vennootschap
melding maken van boekhoudkundige activiteiten
zonder te weten dat dit verboden is en zonder dat zij
echt de bedoeling hebben deze activiteiten uit te oefenen.
Anderen denken – geheel ten onrechte – dat het invoeren
van boekhoudkundige gegevens niet verboden is.
In die gevallen en wanneer er geen onwettige activiteit
werd aangevangen, treden wij vooral preventief op. We
schrijven de betrokkenen aan om hun te informeren en
te vragen zich ertoe te verbinden geen boekhoudkundige
activiteiten uit te oefenen en het maatschappelijk
doel van hun vennootschap, indien nodig, te wijzigen,
wat meestal vrij hoffelijk verloopt. Wanneer blijkt dat
iemand die we enkele jaren geleden al verwittigd hebben
toch het wettelijke monopolie schendt, dan zal ons
Instituut harder optreden : deze persoon zal zonder mededogen
worden vervolgd door onze diensten.
Naast onze preventieve en proactieve acties hangen we
uiteraard sterk af van de klachten en aangiften die we
van onze leden of van ontevreden cliënten ontvangen.
In dit artikel willen we vooral aandacht besteden aan
dat laatste geval 8 . De boekhouder(-fiscalist) is uiteraard
verplicht om de informatie over te maken die de Raad
of de Uitvoerende Kamer en Kamer van Beroep hem
vragen in uitvoering van de wettelijke bevoegdheden
die hun respectievelijk zijn toevertrouwd krachtens artikel
9 van het Reglement van plichtenleer. Een lid van
het Instituut is dus verplicht om alle informatie en documentatie
die hij over een onwettige uitoefening van
het beroep bezit over te maken wanneer hij/zij door zijn
Instituut ondervraagd wordt. Deze verplichting staat
buiten kijf. Maar wat als het Instituut – dat per definitie
niet kan weten dat een lid op de hoogte is van een onwettige
uitoefening – niets aan dat lid heeft gevraagd ?
Wij zijn van mening dat dit lid ertoe gehouden is zijn
Instituut te informeren zodra hij/zij met een onwettige
uitoefening wordt geconfronteerd. Het Reglement van
plichtenleer voorziet immers in een quasi systematisch
informatiesysteem (zelfs buiten de geschillendomeinen)
voor de boekhouder ten aanzien van zijn Instituut
ongeacht of hij een procedure tegen een confrater instelt
(artikel 8 van de plichtenleer), er een gerechtelijk
onderzoek betreffende de uitoefening van zijn beroep
tegen hem wordt geopend (artikel 7), hij samenwerkingsverbanden
aangaat (artikel 10) of zijn sociaal statuut
wordt gewijzigd (artikel 6 van het huishoudelijk
reglement). De persoon die het beroep onwettig uitoefent,
zal zich overigens niet kunnen beroepen op artikelen
16 en 17 van het Reglement van plichtenleer die de
betrekkingen regelen tussen een boekhouder(-fiscalist)
8 Hoewel de preventie bestaande uit informatie aan de (huidige en toekomstige)
cliënteel van de boekhouders(-fiscalisten) een denkpiste is die onze
aandacht verdient. Dat domein wordt momenteel bestudeerd door uw
Instituut.
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010

en zijn confraters (inzonderheid de wederzijdse hulp,
hoffelijkheid en de plicht om een confrater geen schade
te berokkenen), want artikel 17 verwijst enkel naar de
boekhouders(-fiscalisten) BIBF, de bedrijfsrevisoren en
de accountants 9 . We herhalen dat de Nationale Raad inzonderheid
tot taak heeft «erop toe te zien dat de voorwaarden
inzake toegang tot het beroep worden nageleefd
en, met dat doel in rechte op te treden, met name
door elke inbreuk op de wetten en verordeningen tot
bescherming van de beroepstitel en tot organisatie van
het beroep bij de gerechtelijke overheden aan te klagen
en/of om aan deze overheden iedere maatregel te
vragen om dergelijke inbreuk te stoppen en desgevallend
schadevergoeding te eisen». Het zou dus ongepast
zijn moesten de eigen leden van het Instituut, door hun
stilzwijgen en laksheid, de Nationale Raad belemmeren
om één van zijn opdrachten uit te voeren, een opdracht
die bovendien voorzien is door een wet.
De overname van een dossier door een
pseudoconfrater
Het dilemma dat in deze situatie rijst is eenvoudig :
mag een erkende boekhouder(-fiscalist) een dossier
overmaken aan een pseudoconfrater (vergeet niet dat
hij verplicht is om na te gaan aan wie hij een dossier
overdraagt of van wie hij dat overneemt) ? Het antwoord
is vanzelfsprekend negatief. Een boekhouder-
(-fiscalist) die in deze situatie toch een dossier zou
overmaken, zou actief meewerken aan een onwettige
uitoefening van het beroep (beeldt u zich eens in dat
een arts een medisch dossier zou overmaken aan een
gebedsgenezer of een kwakzalver).
Een pragmaticus zou kunnen aanvoeren dat de cliënt
zelf bepaalt aan wie hij zijn dossier toevertrouwt. Dat
klopt, maar dat is de keuze van de cliënt (die volgens
ons door zijn ex-boekhouder(-fiscalist) trouwens dient
te worden gewaarschuwd dat hij op het punt staat
zijn dossier aan een niet-gemachtigde persoon over
te maken) die niet onderworpen is aan een Reglement
van plichtenleer en die, als het ware, de vrijheid heeft
om stommiteiten te begaan zolang hij bereid is om
de gevolgen daarvan te dragen (onbekwaamheid, afwezigheid
van verhaal en burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering,
enz.).
Een boekhouder(-fiscalist) die een dossier, ondanks alles,
toch aan een dergelijke persoon zou overmaken,
zou zich blootstellen aan tuchtsancties vooral als hij/
zij daarbij heeft verzuimd zijn ex-cliënt te waarschuwen.
Een beroepsreglementering dient immers om de
eerlijke cliënt te beschermen.
9 Zie meer bepaald artikel 23 van het koninklijk besluit van 1 maart 1998
tot vaststelling van het Reglement van plichtenleer der accountants
(BS 31 maart 1998).
5
Samenwerking met een nietgemachtigde
persoon
Het ligt voor de hand dat een lid van het Instituut dat
samenwerkt met iemand die de boekhouding op een
onwettige wijze voert, een ernstige deontologische
fout begaat (en strafrechtelijk als medeplichtige kan
worden beschouwd). Deze onwettige samenwerking
beperkt zich niet tot de onderaanneming (ongeacht
wie in dat geval de rol van ‘onderaannemer’ vervult)
en kan allerlei vormen aannemen, maar het staat vast
dat deze situatie het vaakst voorkomt. Een vonnis van
de rechtbank van eerste aanleg te Brugge d.d. 2 november
2009 (niet gepubliceerd) vindt dat het aan de
cijferberoepsbeoefenaar is om zich ervan te verzekeren
dat hij samenwerkt met personen die wettelijk gehouden
zijn tot het uitoefenen van het beroep en dat het
niet-controleren hiervan een fout in zijn hoofde is.
De boekhouder(-fiscalist) BIBF die gebruik maakt van
een niet-erkende vennootschap om zijn boekhoudkundige
prestaties te factureren, zou zich uiteraard eveneens
schuldig maken aan onwettige uitoefening en
zware tuchtsancties kunnen oplopen, ook wanneer hij
de mandataris of hoofdaandeelhouder is. In dat geval
is de verleiding groot om geen jaarlijkse bijdrage voor
de rechtspersoon te betalen vooral indien deze vennootschap
(handels)activiteiten uitoefent die niet verenigbaar
zijn met de hoedanigheid van lid van het Instituut.
Het spreekt voor zich dat deze onwettige uitoefening op
aansturing of aanmoediging van één van onze leden ons
het meest raakt want ze vervalst de vrije concurrentie
tussen de leden en doet afbreuk aan hun solidariteit.
We willen ook even stilstaan bij het geval waarin een lid
van ons Instituut hulp krijgt van één van zijn verwanten.
Heel eenvoudig kunnen we stellen dat de uitoefening
van elke boekhoudkundige activiteit (met het statuut
van zelfstandige) voor rekening van derden voorbehouden
is aan beroepsbeoefenaars die daartoe wettelijk
gemachtigd zijn en dat het beheer van het secretariaat
van een boekhouder(-fiscalist) weliswaar toegestaan
is, maar de uitoefening van eender welke beschermde
activiteit, inclusief de invoer van boekhoudkundige gegevens,
verboden is. De invoer van boekhoudkundige
gegevens valt immers onder het wettelijke monopolie
beoogd in artikel 49 van de wet van 22 april 1999 en
meer bepaald in lid 2 dat verwijst naar «… het houden
van boekingen». Dat werd trouwens bevestigd door de
hoven en rechtbanken 10 . De inschakeling van zelfstandige
«boekhoudkundige secretarissen» of andere «hulpboekhouders»
die voor deze activiteit van invoer bezoldigd
worden is bijgevolg verboden. Er bestaat geen «on-
10 Corr. Nijvel, 4 juni 1999, niet gepubliceerd; Corr. Brussel, 58 e K.,
18 december 2008, niet gepubliceerd.
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010

dergeschikte» boekhoudkundige activiteit (vergeef ons
de uitdrukking, maar ze wordt vaak gebruikt door diegenen
die door onze diensten vervolgd worden) die aan
het wettelijke monopolie ontsnapt en bijgevolg kan er
geen statuut van boekhoudkundig secretaris of hulpboekhouder
in het leven worden geroepen buiten een
officiële erkenning die wordt geconcretiseerd aan de
hand van een inschrijving op de lijst van de stagiairs of
het tableau van de titularissen van het beroep.
Sommige boekhouders(-fiscalisten) maken de taak
van het Instituut er niet eenvoudiger op (ook al is dat
niet altijd met opzet) wanneer ze bijvoorbeeld hun activiteiten
die ze via een vennootschap uitoefenen stopzetten
en deze overdragen aan een familielid dat niet
tot de vereiste wijzigingen (van maatschappelijk doel
en inschrijving bij de btw en de KBO) overgaat. Dat
lid kan uiteraard niet aansprakelijk gesteld worden
(tenzij hij medeplichtig is aan deze situatie doordat
hij feitelijk zaakvoerder van de vennootschap is of ermee
samenwerkt via een mechanisme van onderaanneming
bijvoorbeeld) voor de daden van de nieuwe
mandataris, maar ook hier beklemtonen wij dat het
zijn plicht is om deze laatste afdoende te informeren.
Belang van de bewijzen
Om iemand rechtstreeks voor een correctionele rechtbank
te kunnen dagen, moet men over afdoende materiële
bewijzen beschikken. Men kan niet zomaar iemand
vervolgen op basis van geruchten, beweringen
of stukken die op zich weinig bewijskracht hebben
of niet talrijk genoeg zijn (een alleenstaande factuur
bijvoorbeeld). Het is immers de vervolgende partij
die het bestaan van een inbreuk moet bewijzen en
niet de verweerder die zijn onschuld moet aantonen;
hij mag zelfs liegen of het stilzwijgen bewaren. Vandaar
dat het absoluut noodzakelijk is dat het Instituut
over een maximum aan bewijskrachtige gegevens beschikt
(brief- en e-mailverkeer tussen de cliënt en de
«boekhouder (-fiscalist)», briefpapier, facturen of ereloonnota’s,
opdrachtbrief, naamkaartjes en, meer algemeen,
elk document waaruit een onwettige uitoefening
van het beroep blijkt) en over het akkoord van de
cliënt dat de stukken in het kader van een strafrechtelijke
procedure mogen worden gebruikt. Het heeft
geen zin om te protesteren of zich kwaad te maken als
men ons niet de nodige documenten verschaft om een
procedure in te leiden of slechts een tweetal facturen
overmaakt met de bewering «dat ze allemaal op elkaar
lijken». Nee ! Een rechtbank zal (in elk democratisch
land) enkel veroordelen op grond van een goed onderbouwd
dossier. Onze leden moeten dus niet twijfelen
om ons een volledig dossier over te maken waarmee
wij kunnen aantonen dat er wel degelijk sprake is van
6
een regelmatige en aanhoudende onwettige uitoefening.
Wanneer het Instituut over minder talrijke en bewijskrachtige
aanwijzingen en stukken beschikt,
maakt het dit dossier doorgaans over (nadat de betrokkene
werd aangemaand om uitleg te verstrekken
en zijn/haar situatie recht te zetten) aan de diensten
van de FOD Economie die bevoegd zijn om procesverbalen
op te stellen indien zij vaststellen dat het
beroep onwettig wordt uitgeoefend en/of de titel van
boekhouder (-fiscalist) onwettig wordt gevoerd.
Preventie en Reglement van
plichtenleer
Het Reglement van plichtenleer vormt niet enkel een
dwangmiddel in hoofde van de boekhouder(-fiscalist),
het is ook een middel om de onwettige uitoefening
te bestrijden of op zijn minst vragen op te werpen
bij de bedrijfsleiders. Denken wij bijvoorbeeld aan
artikelen 24 en 25 van het Reglement van plichtenleer
(eventueel gecombineerd met artikel 23 van dat Reglement)
die de boekhouder(-fiscalist) verplichten om zijn
titel en inschrijvingsnummer op zijn briefpapier, ereloonnota’s,
naamkaartjes of bij het aanbieden van zijn
diensten te vermelden. De vermelding van zijn titels
en inschrijvingsnummer mag voor de boekhouder(-fiscalist)
BIBF geen loutere deontologische verplichting
zijn, maar moet een reflex worden 11 . Een cliënt die het
gewend is dat deze verplichte vermeldingen op de documenten
van zijn/haar boekhouder(-fiscalist) vermeld
staan, zal zich onmiddellijk vragen stellen indien de
nieuwe «boekhouder(-fiscalist)» deze inlichtingen niet
op zijn eigen documenten heeft staan of hem/haar een
rad voor ogen probeert te draaien door enkel een eventueel
diploma en/of lidmaatschap van een beroepsvereniging
te vermelden 12 . We kunnen alleen maar hopen
dat deze vermeldingen de potentiële cliënt zal doen
nadenken als deze bijvoorbeeld een internetsite raadpleegt
met berichtjes waarin sommige auteurs hun
hoedanigheid van erkend boekhouder(-fiscalist) en
hun erkenningsnummer opgeven en andere niet. De
persoon die het beroep onwettig uitoefent (durven wij
«te goeder trouw» schrijven ?) of dit van plan is, zal
zich dan misschien ook vragen beginnen te stellen en
tweemaal nadenken vooraleer hiermee door te gaan.
11 Met het oog op de vereenvoudiging van de taak van de diensten van het
Instituut die worden geconfronteerd met een internetsite, een adressengids,
een publiciteit, aankondigingen, willen wij u nog even aan het volgende
herinneren : het werk dat zij moeten besteden aan de identificatie
van de auteur van een aankondiging bijvoorbeeld en die uiteindelijk een
lid van het BIBF of van een ander Instituut blijkt te zijn, is tijd die niet
zal worden besteed aan de vervolging van de onwettige uitoefening.
12 Beroepsverenigingen verenigen zowel zelfstandige cijferspecialisten,
boekhouders in loondienst of zelfs andere leden. Deze twee laatste categorieën
zijn geenszins gemachtigd om het beroep voor rekening van
derden als zelfstandige uit te oefenen.
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010

Conclusie
We hopen dat we onze leden ervan overtuigd hebben
dat we veel belang hechten aan hun hulp om de strijd
aan te binden tegen de personen die hun wettelijk
monopolie met de voeten treden en hen oneerlijke
concurrentie aandoen. De cliënten informeren, de nodige
stukken overmaken aan het Instituut en nooit
vergeten om hun hoedanigheid te vermelden, vormen
7
daarbij de sleutel die de deur openzet naar alle professionelen
die hun beroep bekwaam uitoefenen en de
wettelijke, reglementaire of deontologische normen
naleven.
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010
Sven ANDERSEN
Medewerker BIBF inzake de opsporing en vervolging van de
illegale uitoefening van het beroep
«Ons Beroep, Onze Toekomst»
Donderdag 10 juni 2010 : Academische
zitting van het BIBF
De academische zitting 2010 van het BIBF vond
plaats in het magnifieke auditorium van de Nationale
Bank van België. Als thema werd gekozen voor
«Ons Beroep, Onze Toekomst». Ongeveer 250 leden
en stagiairs van het BIBF en vertegenwoordigers uit
de sociaal-economische en politieke wereld waren
aanwezig.
De namiddag werd ingezet met het welkomstwoord
van de Voorzitter van het BIBF, de heer Etienne Verbraeken.
Na de verwelkoming nam de voogdijminister
van het Instituut, mevrouw Sabine Laruelle, het
woord over het thema «De durvers aanmoedigen en
begeleiden».
Vervolgens konden de deelnemers het seminarie «De
kredietbemiddelaar : Een jaar later», gegeven door
de heer Chris Dauw, Kredietbemiddelaar, bijwonen.
Een belangrijk moment van de academische zitting
was de voorstelling van het jaarverslag 2009 van het
BIBF, door mevrouw Maria Ploumen, Ondervoorzitter
van het Instituut, waarbij de ganse zaal geboeid
toeluisterde. Het beroep maakt momenteel immers
ingrijpende veranderingen door op het gebied van
zowel de elektronische als de wetgevende vereenvoudiging.
Vóór de koffiepauze werden de BIBF-prijzen, academiejaar
2008-2009, uitgereikt. Ter herinnering : dit
initiatief wil eindwerken van het hoger economische
onderwijs bekronen. De Voorzitter van de Franstalige
jury, mevrouw Catherine Dendauw, Wetenschappelijk
Adviseur bij de Hoge Raad voor de Economische Beroepen,
reikte de eerste prijs uit aan de heer Anthony
Jopart. De jury besloot om de tweede en derde prijs
niet toe te kennen.
1 ste Prijs : Laureaat : de heer Anthony JOPART
Instelling : Haute Ecole Roi Baudouin,
Bergen
Onderwerp : Taxation forfaitaire des revenus
professionnels des bateliers
(Forfaitaire belasting van
de beroepsinkomsten van de
binnenschippers)
Prijs : 1 250 euro
De Voorzitter van de Nederlandstalige jury, de heer Jan
Verhoeye, Voorzitter van de Commissie voor Boekhoudkundige
Normen, reikte de Nederlandstalige prijzen uit.
De jury besloot om de derde prijs niet toe te kennen.
1 ste Prijs : Laureaat : mevrouw Wendy VAN BAELEN
Instelling : CVO Turnhout
Onderwerp : Vrij gesubsidieerd onderwijs :
het wettelijk kader en de boekhouding
Prijs : 1 250 euro
2 de Prijs : Laureaten: mevrouw Annelies DE COUX
en mevrouw Sylvie CROES
Instelling : Katholieke Hogeschool Mechelen
Onderwerp : Tax shelter audiovisuele werken
Prijs : 750 euro
2 de Prijs : Laureaat : de heer Grey CAUWELIER
Instelling : Hogeschool Gent
Onderwerp : De tweede pensioenpijler en de
80%-regel
Prijs : 750 euro
Het tweede deel van de namiddag ving aan met de
huldiging van de recent gepromoveerde erkende

oekhouders(-fiscalisten). Meester Ralf Micholt, Voorzitter
van de Nederlandstalige Uitvoerende Kamer, en
de heer Etienne Verbraeken, Voorzitter van het BIBF,
reikten de diploma’s uit aan de aanwezige nieuwe Nederlandstalige
leden. Vervolgens ontvingen de nieuwe
Franstalige leden hun diploma uit handen van de
heer Philippe Morandini, Voorzitter van de Franstalige
Uitvoerende Kamer, en van mevrouw Maria Ploumen,
Ondervoorzitter van het Instituut.
Na de uitreiking van de diploma’s aan de nieuw erkende
leden, werden de NCAB-CNECB-prijzen toegekend,
met name een prijs van 750 euro voor de vijf beste Nederlandstalige
stagiairs en de vijf beste Franstalige stagiairs
van 2009. Dit prachtig initiatief van de Stichting
Nationaal College der Accountants van België beoogt de
meest uitzonderlijke stagiairs op hun weg naar de titel
van erkend boekhouder(-fiscalist) aan te moedigen.
De Nederlandstalige laureaten zijn :
− de heer Dirk DE BAERE;
− de heer Steven DE BOECK;
− de heer Hans EYNIKEL;
− mevrouw Marta KOWALCZYK;
− mevrouw Nathalie VAN DEN BOSSCHE.
8
De Franstalige laureaten zijn :
− mevrouw Valérie BODY;
− mevrouw Aline GOORIX;
− de heer David HALLOT;
− de heer Didier LAUWERS;
− mevrouw Anne VRYDAG.
Voor het slotseminarie begaf de heer Jan Smets, Directeur
bij de Nationale Bank van België, zich naar
het spreekgestoelte. Het onderwerp van zijn uiteenzetting
was : «Is de financiële crisis achter de rug ?».
Na het academisch gedeelte van het gebeuren, was
het tijd voor de receptie, tijdens dewelke de aanwezigen
ervaringen konden uitwisselen en van gedachten
wisselen over hun beroep en de uitdagingen ervan.
Tijdens de drink hadden de genodigden ook de kans
om de stands van de sponsors van het evenement te
bezoeken : Kluwer, Sage, Dexia en Partena, die voor
de aanwezige professionals talrijke geschenken en
aanbiedingen hadden voorzien.
De foto’s en de Powerpoint-presentaties van de academische
zitting vindt u op de website van het Instituut
www.bibf.be.
Twee BIB(F) pioniers met pensioen !
Sinds 1 juli 2010 genieten twee personen, die belangrijk
geweest zijn bij de uitbouw van het BIBF, van hun
welverdiend rustpensioen.
De Heer Albert Wauthier was sinds de oprichting van
ons Instituut als regeringscommissaris nauw betrokken
bij de uitwerking en implementatie van de ganse
regelgeving van het BIBF. Hij woonde als vertegenwoordiger
van de verschillende voogdijministers tevens
de zittingen van de Nationale Raad bij. De Heer
Wauthier heeft steeds op een deskundige manier de
Raad en het bureau bijgestaan en heeft meerdere dossiers
mee in goede banen geleid. Hij stond open voor
de problemen en verzuchtingen van ons Instituut en
van deze van de erkende boekhouders(-fiscalisten) in
het bijzonder. Hij oefende zijn taak niet alleen met
waardigheid en deskundigheid uit maar deed dit bovendien
steeds in overleg en vanuit een open geest in
het belang van de beroepsbeoefenaars. Wij kunnen
hem hiervoor niet dankbaar genoeg zijn. Tot aan de
benoeming van een nieuwe regeringscommissaris zal
de Heer Edwin Wolfs als plaatsvervangend regeringscommissaris
zijn taken overnemen.
Ook namen de collega’s personeelsleden afscheid van
Mevrouw Estelle «Stella» Heylbroeck. Zij was in 1993
de eerste bediende van het BIB (nu BIBF) en is het
Instituut zeventien jaar trouw gebleven. Als directiesecretaresse
heeft zij niet alleen nauw samengewerkt
met alle Voorzitters, Ondervoorzitters en Penningmeesters
maar heeft zij tevens de praktische organisatie
van het Instituut opgestart. Haar taken worden
sinds 1 juli overgenomen door Danielle Maligo.
Namens alle leden en personen die betrokken zijn bij
het Instituut danken wij beide «pioniers» voor hun
inzet en trouw aan het BIBF en wensen wij hun van
harte een welverdiend pensioen.
Noch deze publicatie, noch gedeelten van deze publicatie mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen
in welke vorm of op welke wijze ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De
redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen info, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Verantwoordelijke
uitgever : Etienne VERBRAEKEN, B.I.B.F. – Legrandlaan 45, 1050 Brussel, Tel. 02/626 03 80, Fax. 02/626 03 90 e-mail : info@bibf.be, URL : http: //www.bibf.be.
Redactie : Gaëtan HANOT, Geert LENAERTS, Maria PLOUMEN, Etienne VERBRAEKEN. Adviesraad : Professor P. MICHEL, Professor Emeritus, Universiteit Luik,
Professor C. LEFEBVRE, Katholieke Universiteit Leuven. Gerealiseerd in samenwerking met kluwer – www.kluwer.be
Pacioli Nr. 300 BIBF-IPCF / 2-15 augustus 2010