TZ-krant 27 - Trefpunt Zelfhulp

driemaandelijks tijdschrift trefPUnt ZelfhUlP vZw
Afzender: TREFPUNT ZELFHULP vzw, Parkstraat 45 bus 3608, 3000 Leuven, België - Afgiftekantoor: 3000 Leuven
pag.06
IN DE SCHIJNWERpER
Hoofdpijndagboek
Migraine, een verlammende
vorm van hoofdpijn
27 /4
pag.08
NIEuWE INItIatIEvEN
Mie Keto vzw
Ondersteunt met tips en info
omtrent ketogeen dieet
pag.12
puBLICatIES
Beter samen
Pleidooi voor verandering
om beter zorg te dragen
Over
ouder worden
zelfhulp
en zelfhulp
Every man desires to
live long; but no man
would be old.
Iedereen wil graag lang
leven, maar niemand wil
oud zijn. Jonathan SwItft,
EngElS SchrIJvEr 1667-1745
Begin oktober ging
in heist o/d Berg een
nieuwe zelfhulpgroep
van start: een groep
voor mensen die lijden
aan lMD of leeftijdsgebonden
Macula
Degeneratie.
Dit is een oogaandoening die vooral
60-plussers treft en tot volledig gezichtsverlies
kan leiden). Een nieuwe zelfhulpgroep
is op zich geen zo’n wereldschokkend
nieuws. Opmerkelijk is wel dat de
deelnemers zich situeren in de leeftijdscategorie
tussen 70 en … 92 jaar.
De hogere leeftijd van de deelnemers is
uiteraard voor een groot deel te wijten
aan de specifieke oogproblematiek die
zich vooral bij oudere mensen voordoet.
Maar het blijft toch een bijzondere ervaring
om mensen op leeftijd met veel enthousiasme
hun verhaal te horen doen,
ervaringen te delen en samen naar oplossingen
te zoeken. De begeleiding van
de groep is in handen van een oudere
dame die ook wat inzet, gedrevenheid
en enthousiasme betreft, een ‘jeune premier’
het nakijken geetf.
Nochtans zetten ouder wordende mensen
niet gemakkelijk de stap naar een
zelfhulpgroep. Daar hebben ze zelf allerlei
argumenten voor: ‘er valt niets aan te
TREFPUNT ZELFHULP vzw
Jaargang 27 nr. 4, oktober-november-december 2011, P409178
België-Belgique
P.B. 3000 Leuven 1
2/665
27 /4
pag.16
agENDa
Rare Disease Day
Dag voor en over patiënten met
een zeldzame aandoening
veranderen’, ‘we moeten ons lot dragen’,
‘ik heb al genoeg met mezelf te
stellen’, ‘het leed van anderen maakt me
depressief’, ‘ik geraak er niet, ‘ik versta
de anderen niet genoeg’, ‘het zal allemaal
wel boven mijn petje gaan’, ‘hoe
geraak ik weer thuis’… Van deze verzuchtingen
was echter weinig te merken
tijdens de LMD-bijeenkomst. Sommige
mensen werden thuis afgehaald en nadien
weer naar huis gebracht, er werden
wat praktische schikkingen getroffen
rond lichtinval en plaats aan tafel, men
> pag. 2

kreeg duidelijke informatie in heldere en
eenvoudige taal, er werd gepraat over
hulpmiddelen en de ervaringen die mensen
daarmee hadden, er werd heel wat
afgelachen omdat men zich in kleine
anekdotes herkende, de vragen werden
herhaald, de verhalen soms kort samengevat
en er was tijd en ruimte om wat na
te kaarten bij een tas koffi e en een stuk
taart... Bij de afsluiting was iedereen tevreden,
opgelucht dat men niet alleen
was, blij dat men er wat van opgestoken
had, blij ook met de nieuwe sociale
contacten en blij met het vooruitzicht
dat men elkaar gauw weer opnieuw kon
ontmoeten.
Zelfhulp en lotgenotencontact kan ook
voor oudere mensen een hart onder de
riem zijn. Ouder worden brengt immers
naast heel bijzondere emoties en ervaringen
ook specifi eke kwalen en moeilijkheden
met zich mee. Daar wat meer
over leren, daar met anderen over praten
kan een opluchting en een verrijking
zijn, ook al ben je 70- of 80-plusser.
Wat heet oud?
We worden met z’n allen ouder. Momenteel
bedraagt de huidige gemiddelde
leeftijd voor de vrouw 83,2 jaar en die
voor de man 78,3 jaar. Ouder worden en
oud zijn; het zijn relatieve begrippen die
iedereen anders invult en ervaart. Sommigen
voelen zich op 40 jaar al oud en
worstelen met een vroegtijdige midlifecrisis,
anderen zijn op hun 70 nog dynamisch
en actief. Veel vijftigplussers en
ondernemende zestigers beschouwen
zichzelf helemaal niet als oud en gruwelen
bij betuttelende woorden zoals
bijvoorbeeld ‘sportelen’ of senioren.
Onlangs werd de actrice Gilda De Bal
(60) in een interview gevraagd of ze zich
aangesproken voelde door het woord
‘senioren’. ‘Helemaal niet! Maar het is
wel de realiteit. Toen ik onlangs een museum
bezocht en ze me de vraag stelden
of ik 60 was – dan kon ik namelijk korting
krijgen – voelde dat toch wat raar.
Binnenkort rij ik ook gratis met de bus.
2
Over
zelfhulp
ouder worden
en zelfhulp
Het is vreemd. Ik voel me geen zestig.
Het is me gewoon overkomen. Vanbinnen
ben ik jong.’ Hoe relatief ouderdom
ook is illustreert het citaat van de Franse
schrijver André Gide: ‘Ik kan me nauwelijks
voorstellen dat ik thans zo oud ben
als de mensen die ik stokoud vond toen
ik jong was’.
Men wordt oud
zoals men heeft geleefd:
aanvaardend, tevreden
en met de blik vooruit
of niet-aanvaardend,
krampachtig en steeds
achterom kijkend.
Zolang men in goede gezondheid verkeert,
weinig last heeft van lichamelijke
ongemakken en beperkingen (‘le silence
des organes’) staat men nauwelijks
stil bij het ouder worden. En toch. Het
moment is moeilijk aan te wijzen, af te
bakenen of in jaren uit te drukken, maar
op een bepaald moment niet te ontkennen:
onherroepelijk treden vroeg of laat
kleine en grote veranderingen op. Dat
kan gaan van kleine uiterlijkheden zoals
rimpeltjes en grijze haren tot afnemende
vitaliteit en kleine of grote gezondheidsproblemen
of psychische moeilijkheden.
Hoe mensen daarmee omgaan verschilt
uiteraard van persoon tot persoon.
Johan Wolfgang von Goethe (Duits
schrijver 1749-1832) schreef ooit: ‘Keine
kunst ist’s alt zu werden; es ist kunst es
zu ertragen’. Het is geen kunst om oud
te worden, wel om het te verdragen.
Men wordt oud zoals men heeft geleefd:
aanvaardend, tevreden en met de blik
vooruit of niet-aanvaardend, krampachtig
en steeds achterom kijkend.
Ouder worden is
een natuurlijk proces
Ouder worden is geen synoniem met
ziek worden, maar toch valt niet te ontkennen
dat de lichamelijke mogelijkheden
niet onbeperkt zijn. Nu en dan zijn
kleine kwaaltjes echte stoorzenders en
beïnvloeden ze de kwaliteit van leven.
Fysieke klachten komen nu eenmaal
meer voor bij het ouder worden zoals
bijvoorbeeld uiterlijke veranderingen,
gehoorsproblemen, gezichtsproblemen,
toenemende slijtage, verminderde mobiliteit,
hart en vaatziekten, artrose, gewrichtsaandoeningen
of suikerziekte.
Ook mentaal doen zich veranderingen
voor: een minder goed of trager functionerend
geheugen, minder zeker, meer
verdriet en verlieservaringen, meer depressies.
Sommige lichamelijke klachten
vinden hun oorsprong in psychisch ongemak
maar zijn moeilijk onder woorden
te brengen. Het is dan gemakkelijker om
symptomen zoals hoofdpijn, duizeligheid,
hartkloppingen of slapeloosheid
te signaleren dan zorgen, verdriet, eenzaamheid
of relatiemoeilijkheden bespreekbaar
te maken. Zelfhulpgroepen
richten zich zelden tot een bepaalde
leeftijdscategorie maar in de praktijk
merken we toch dat bepaalde doelgroepen
moeilijker worden bereikt zoals
bijvoorbeeld ouderen. Toch kan lotgenotencontact
voor ouderen een wereld van
verschil maken en de kwaliteit van leven
positief beïnvloeden.
Literatuur
- Van de Ven, Luc ‘Ouder worden. Het Leven als antwoord’
Uitgeverij Davidsfonds nv, Leuven, 2004
- Swinnen, Tony, Dr. ‘Gelukkig en zinvol ouder worden.
Positief omgaan met psychische problemen op oudere
leeftijd’ Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2004
- Stevens, Jef ‘Ouder worden, leven en leren’
Uitgeverij Garant, Antwerpen 2011
- Interview met Gilda De Bal & Miet Smet in Het Nieuwsblad
Magazine 12 november 2011, Coverstory door Kathleen
Vereecken

Zelfhulp en
lotgenotencontact:
ook voor ouderen!
Het is voor oudere mensen niet vanzelfsprekend
om zich tot een zelfhulpgroep
te wenden. Ze voelen zich wat onwennig,
zijn er weinig mee vertrouwd en
zijn van oudsher niet gewend hun problemen
met buitenstaanders te bespreken.
Toch kan lotgenotencontact ook
voor oudere mensen een hart onder de
riem betekenen. Men voelt zich minder
alleen, minder eenzaam, minder geïsoleerd.
Door te praten met lotgenoten
gaat men zich vergelijken met elkaar en
met leeftijdsgenoten. Dat helpt een heel
eind om de eigen klachten te relativeren
en te aanvaarden. Door zich te vergelijken
met leeftijdsgenoten creëert men
een andere waardehiërarchie en focust
men zich niet meer uitsluitend op lichamelijke
aspecten maar ook op psychische
en geestelijke talenten.
3
nieuwe sociale contacten,
lotgenotencontact, onderlinge
steun en hulp
Oudere mensen trekken zich soms langzaam
uit het actieve leven terug. De druk
van het werk valt weg, de kinderen zijn
het huis uit, sommigen ondervinden mobiliteitsproblemen
of gezondheidsproblemen,
men wordt geconfronteerd met
een hulpbehoevende partner, verdriet of
verlies... Voor heel wat oudere mensen
ligt de eenzaamheid op de loer. Contact
met anderen in een vergelijkbare situatie
kan dan een hele opluchting zijn. Men
voelt zich minder alleen of eenzaam.
Zorgen, gevoelens en emoties worden
gedeeld, men herkent zich in het verhaal
van de ander en men vindt zelf ook
een luisterend oor bij lotgenoten. Men
leert nieuwe mensen kennen, er worden
nieuwe vriendschappen gesmeed die
ook na de bijeenkomst verder uitgebouwd
kunnen worden, zelfs al is dat
enkel telefonisch.
Zelfredzaamheid
stimuleren draagt er
toe bij dat men zo lang
mogelijk zelfstandig
kan leven. hierdoor
voelen mensen zich
vrijer, onafhankelijk,
én gelukkiger.
Ouderen en zelfhulp:
enkele voordelen
nieuwe kennis en
inzichten
In een zelfhulpgroep wordt heel wat informatie
aangeboden. Informatie over
aandoeningen, over behandelingen en
herstel, over hulpmiddelen en tegemoetkomingen.
Maar ook over het leren leven
met ouder worden, met ziek worden,
met beperkingen. Zelfzorgtechnieken
worden aangeleerd zoals bijvoorbeeld
een bewegingsprogramma bij de ziekte
van Bechterew, of het leren meten en
evalueren van het bloedsuikergehalte bij
diabetespatiënten. Zelfhulpgroepen zijn
bovendien bijzonder goed op de hoogte
van de beschikbare hulpmiddelen om
het leven aangenamer en comfortabeler
te maken. Dit alles stimuleert de zelfredzaamheid
van mensen en draagt er
toe bij dat men zo lang mogelijk zelfstandig
kan leven, zonder extra hulp van
buitenaf. Hierdoor voelen mensen zich
vrijer, onafhankelijk, gelukkiger en beter
hun vel.
> pag. 4
trefPUnt ZelfhUlP

stimulans tot aanvaarding
en verwerking
Contact met lotgenoten zorgt er voor
dat mensen hun eigen situatie minder
dramatiseren. Er zijn er altijd die er beter,
maar ook die er slechter aan toe zijn.
Men ziet in dat mensen op verschillende
manieren met onwelzijn omgaan, dat er
verschillende manieren zijn om zin en
betekenis aan het leven te geven. Men
leert van elkaar, men stimuleert elkaar,
lacht om elkaar en steunt elkaar. Zowel
de minder goede voorbeelden (zo wil ik
zeker niet worden) als de zeer positieve
voorbeelden (zo zou ik het ook willen
doen) helpen mensen een weg naar verwerking
en aanvaarding te vinden. Soms
zijn zeer creatieve en originele oplossingen
van de ene een bron van inspiratie
voor de andere.
Positieve ingesteldheid
Soms is de oude dag vooral een bron
van ergernis: allerlei kwaaltjes en lichamelijke
ongemakken maar ook mentale
onrust of ontevredenheid zorgen voor
heel wat schaduwkanten in het leven
van oudere mensen. Lotgenoten kunnen
ook hier een belangrijke rol spelen en
het negatieve trachten om te buigen in
mogelijkheden en kansen. Samen zoeken
naar wat er wel nog allemaal mogelijk
is, samen uitkijken naar lichtpuntjes
en onderlinge solidariteit en verbondenheid
kunnen plots een heel nieuw licht
op de zaak werpen.
4
Over
zelfhulp
ouder worden
en zelfhulp
lotgenotencontact
zorgt er voor dat
mensen hun eigen
situatie minder dramatiseren.
Men leert van
elkaar, men stimuleert
elkaar, lacht om elkaar
en steunt elkaar.
Zin en betekenis
Dankzij de geneeskunde en technologie
kunnen heel wat ouderdomskwalen verholpen
worden en kunnen mensen van
een relatief goede oude dag genieten.
Maar het zijn niet de grote lichamelijke
kwalen die de grootste problemen veroorzaken.
De Wereldgezondheidsorganisatie
bestempelde depressie – voorafgegaan
door eenzaamheid – als de
belangrijkste kwaal van de eeuw. Uiteraard
is eenzaamheid niet gebonden aan
leeftijd. De mens is een sociaal wezen en
hunkert heel zijn leven naar verbondenheid
en betrokkenheid bij anderen. Een
engagement in een zelfhulpgroep kan
aan deze behoefte tegemoet komen. Er
zijn voor iemand anders, een luisterend
oor bieden, steun en toeverlaat zijn voor
een ander geeft ook zeer veel zin en
betekenis aan het eigen leven. Anderzijds,
te weten dat men zelf ook bij de
groep terecht kan, geeft vertrouwen. Uit
onderzoek blijkt dat zorgen voor iets of
iemand een grote bron van geluk en zingeving
is. Of zoals iemand het ooit treffend
verwoordde: ‘iemand zijn en ergens
bijhoren, dat is hetgeen echt telt’.
Belangenverdediging en
sociale activiteiten
Oudere mensen zijn vaak niet op de
hoogte van de tegemoetkomingen
waar op ze recht hebben. Een zelfhulpgroep
kan hen een overzicht van de
mogelijkheden bezorgen en hen ook de
praktische ondersteuning hierbij geven
die nodig is. Tenslotte organiseren heel
wat zelfhulpgroepen sociale activiteiten
voor hun leden: een uitstapje, een gezellig
samenzijn, een etentje, een wandeling.
Het aanbod wordt aangepast aan
de mogelijkheden, de beperkingen en
de wensen van de deelnemers. Op een
ongedwongen manier kunnen zij die dit
wensen een diepgaand gesprek voeren
of er een luchtig onderonsje van maken.
conclusie
Ouder wordende mensen kunnen bij
zelfhulpgroepen terecht voor lotgenotencontact,
informatie, steun en hulp.
Vaak is de drempel nog te hoog om de
stap te zetten, maar ervaring leert dat
mensen deze warme en hartelijke vorm
van hulp al snel weten te waarderen. In
dit nummer van de Trefpunt Zelfhulpkrant
worden enkele verenigingen voor
ouder wordende mensen voorgesteld.
Wie op zoek is naar een specifi eke organisatie
of wie zelf een initiatief voor
ouderen wil opzetten kan altijd contact
opnemen met het Trefpunt Zelfhulp vzw.
Wij helpen u graag verder!
Annemie Vandermeulen
Zorgen voor iets of
iemand is een bron van
geluk en zingeving.
Iemand zijn en ergens
bijhoren, dat is hetgeen
dat echt telt!

Door de vergrijzing
neemt het aandeel
ouderen in de totale
bevolking toe. oud worden
betekent echter
niet langer noodzakelijk
hulpbe hoevend
en eenzaam worden.
Meer 65-plussers dan
vroeger voelen zich
vitaal en een stijgende
groep heeft de financiële
middelen om een leuke
oude dag te beleven.
5
senioren
Uit onderzoek bij Vlaamse senioren blijkt
dat 50 % tevreden is met zijn leven. Een
groep van twintig procent voelt zich
minder goed door een gezondheidsprobleem
(hartaandoeningen, reuma,
auditieve handicap, depressie... ). Nog
een kleinere groep voelt zich ongelukkig
door een sociaal of familiaal probleem
zoals een conflict met de kinderen,
partnerverlies door overlijden, eenzaamheid...
Soms zijn zij niet op de hoogte
van het aanbod van de vele zelfhulp-
en ontmoetingsgroepen rond diverse
problematieken, en dat is jammer want
juist deze groep mensen is meestal in de
gelegenheid om van dit aanbod gebruik
te maken, of om actief aan te sluiten en
zo een meerwaarde te betekenen voor
de bestuursploegen. Meer informatie via
Trefpunt Zelfhulp of via de webinventaris
op zelfhulp.be (ingedeeld op problematiek).
Twee initiatieven werken specifiek
rond de plaats van de senior in de maatschappij
en voor het behoud van diens
belangen. Hun werking en aanbod stellen
wij hier iets uitgebreider in de kijker.
Senior-ombudsdienst
Naast de dienstverlening aan senioren
op het vlak van wetten, reglementen,
voorzieningen enz. biedt de Senior-
Ombudsdienst de kans tot lotgenotencontact
aan senioren met specifieke
problemen of een handicap. Er is een
informatiebrochure ter beschikking.
MEER INfo:
Xavier Decremer
Kapelstraat 71/3, 8450 Bredene
T. 059/32.45.42
De grijze panters vzw
‘De Grijze Panters’, weerbare-seniorenbeweging,
is een pluralistische, democratische,
sociale vereniging van
ouderen. Zij opteren voor een samenleving
met aandacht en zorg voor jong
én oud en erkennen de belangen van
de verschillende segmenten van de
maatschappij. Ze willen met alle leeftijdsgroepen
samenwerken voor vrede,
rechtvaardigheid en milieuvriendelijkheid.
Ze onderschrijven de ‘rechten van
de mens’: iedere schakel in de samenleving
heeft zijn belang, maar de meest
kwetsbaren en de zwaksten hebben
prioriteit. Daarom zetten zij zich in voor
solidariteit en verwerpen individualisme.
Ze komen op voor bewustwording van
de ouderen; zijn tegen betutteling, eisen
medezeggenschap en non-discriminatie
in alle sectoren van het maatschappelijk
leven en ijveren voor de bewustmaking
van beleidsmensen voor de ouderenproblematiek.
Zij adviseren de overheden
inzake de problemen van ouderen
in een zich wijzigende en vergrijzende
maatschappij. Ze maken deel uit van
ouderenadviesraden, participeren aan
ouderenbeleidsplannen en zijn actief lid
van de Vlaamse Ouderenraad. Via deze
organisatie ijveren zij voor de belangen
van de senior op elk maatschappelijk
vlak. Het tijdschrift ‘De Grijze Panter’
verschijnt driemaandelijks.
MEER INfo:
Willy Van Dingenen (secretariaat en
maatschappelijke zetel)
Klinkstraat 1/4, 2300 TURNHOUT
T. 0495/32.45.60
w-van-dingenen@scarlet.be
trefPUnt ZelfhUlP

6
hoofdpijn
hoofdpijn zit niet
in de hersenen, die zelf
niet voorzien zijn van
pijnzenuwen, maar in
de structuren rond
de hersenen, zoals de
bloedvaten, de hersenvliezen,
de aangezichts -
spieren, de neusbijholten
en de huid.
hoofdpijn is vrijwel nooit
een symptoom van
een ernstige ziekte:
meer dan 99% van alle
hoofdpijn is spanningshoofdpijn
of migraine.
Migraine of schele hoofdpijn is een verlammende
vorm. Meestal beperkt de
pijn zich tot een zijde van het hoofd,
doch een derde van alle migraineaanvallen
strekt zich over beide zijden uit.
De hevige pijn gaat in regel gepaard
met misselijkheid, braken en wazig
zien. Lichtflitsen voor de ogen, gevoelloosheid
van de ledematen, onduidelijk
praten, concentratiegebrek en emotionele
stoornissen kunnen voorkomen. De
oorzaak dient gezocht te worden in een
combinatie van fysieke, medische, psychologische
en erfelijke factoren, en het
nemen van maatregelen op deze gebieden
kan verlichting brengen.

Wat een hoofdpijn lijder
lijden kan schetst
Bieke met een aantal
fragmenten uit
haar ‘hoofdpijndagboek’
Hoofdpijndagboek
Al meer dan 30 jaar lijd ik aan migraine
en al even veel jaren probeer ik er van af
te komen op de klassieke of alternatieve
manier, maar door de jaren heen is het
alleen maar erger geworden, je wordt er
soms zo moedeloos van. Daarom wil ik
enkele willekeurige passages weergeven
uit mijn hoofdpijndagboek.
September 1999
Ik ben jarig, ik wil het vandaag wat
rustig aan doen, toch heb ik weer
muizenissen in mijn hoofd, rechts, links,
straks komt mijn familie om mij geluk te
wensen - a.u.b. laat het vandaag geen
hoofdpijn worden ... Hoera! De dag is
voorbij zonder al te veel pijn.
Maart 2000
Ik neem nu 8 maand een profylaxe
middel tegen migraine. Ik word er alleen
maar moe en dikker van – de migraine
blijft zijn gang gaan. Ik neem ook nog
moederkruid waarvan ik gelezen heb
dat het zou helpen tegen migraine,
maar tot nu toe nog geen resultaat.
December 2000
Morgen heb ik yoga, als de hoofdpijn
zo verder gaat moet ik zelfs dat nog
gaan opgeven, het is weer verschrikkelijk,
mijn maag keert binnenste buiten,
primperan nemen en maar imitrex laten
inspuiten. Ik wil graag naar de yoga
gaan dan kan ik misschien nog wat
ontspannen. Oef, ik ben toch geweest
met de nodige pijnstillers.
7
Januari 2001
Vandaag nog eens alternatieve middelen
geprobeerd, iedereen weet wel een
of ander middeltje, maar hun hoofdpijn
is niet te vergelijken met mijn hardnekkige
migraine.
Maart 2005
Ik ga nog heel regelmatig op consultatie
bij de neuroloog. Voorlopig is mijn
medicatie nog dezelfde, zolang ik me er
goed bij voel zal ik niet veranderen.
Helemaal verlost van de migraine zal ik
wel nooit zijn, maar ik heb toch al wat
langere pijnvrije periodes. De hoofdpijn
is er ook nog wel maar is matig.
Eindelijk durf ik terug afspraken te
maken, eindelijk ben ik ook over de
angst heen, en kan ik weer zeggen
‘ik leef’. Veel heb ik te danken aan mijn
neuroloog die echt zijn best heeft gedaan
om mij te helpen. ok mijn huisarts
stond me bij, maar een neuroloog is
meer gespecialiseerd. Bij de alternatieve
middelen heb ik spijtig genoeg geen
baat gevonden. Gelukkig hebben we
de hoofdpijnliga waar we als lotgenoten
elkaar kunnen steunen!
Belgische Vereniging
voor Hoofdpijnpatienten
vzw (BVvHP vzw)
Deze Nederlandstalige afdeling van de
Belgische Hoofdpijnliga wil mensen
met clusterhoofdpijn, migraine of andere
vormen van hoofdpijn informeren
en steunen in moeilijke momenten. De
info is gratis; wordt men officieel lid dan
krijgt men regelmatig de nieuwsbrief
met tips over allerlei onderwerpen in
verband met hoofdpijn en gezondheidszorgen;
een boekje over migraine en een
hoofdpijnagenda. Leden worden steeds
persoonlijk op de hoogte gehouden van
de bijeenkomsten. Door het lidmaatschap
is men tevens automatisch lid van
de Vlaamse Pijnliga. Zo kan men gratis
deelnemen aan bijeenkomsten van andere
verenigingen rond chronische pijn
en ontvangt men ook gratis het tijdschrift
‘Prikkel’.
MEER INfo:
Jeanine Duwel
Nieuwdreef 119/20, 2170 Merksem
T. 03/645.56.94
hoofdpijn@pandora.be
www.hoofdpijnen.be
ook contactpersoon voor
cluster-hoofdpijn of
het Syndroom van Horton
Lut Verhulst
Bevrijdingslaan 17, 2350 Vosselaar
T. 014/41.41.05
Bereikbaar: namiddag/avond
contactpersoon hoofdpijn/migraine
trefPUnt ZelfhUlP

8
nieuwe initiatieven
nieuwe initiatieven
Leeftijdsgebonden
Maculadegeneratie LMD
lMD is een aandoening
die een deel van het
netvlies achter in het
oog (macula) aantast.
De macula zorgt ervoor
dat men in het centrum
van het gezichtsveld
scherp kan zien, zodat
men kan lezen, (auto)
rijden en gezichten herkennen.
De belangrijkste
symptomen van lMD
zijn: rechte lijnen lijken
golvend, lezen wordt
lastig, gezichtsherkenning
op afstand is moeilijk,
donkere vlekken of
leemtes in het centrum
van het gezichtsveld,
lichtschuwheid, verminderd
gezichtsvermogen
in het donker en slechte
waarneming van de
kleuren.
Er bestaan twee vormen van maculadegeneratie
– een ‘droge’ en een ‘natte’
vorm. Bij droge LMD wordt een deel van
de macula dunner en raakt het beschadigd.
Daardoor gaat het gezichtsvermogen
langzaam maar geleidelijk achteruit.
Bij natte LMD groeien er nieuwe,
zwakke bloedvaatjes achter het netvlies.
Deze veroorzaken bloedingen en soms
littekens. Natte LMD komt minder vaak
voor, maar leidt vaker tot ernstig verlies
van het centrale zicht in een gevorderd
stadium. Bij een tijdige diagnose en behandeling
kan het gezichtsvermogen
meestal behouden worden; daarom is
het voor 60-plussers heel belangrijk
om jaarlijks een oogarts te consulteren.
Zonder behandeling kan LMD het dagelijks
leven ernstig beïnvloeden.
dit ondervond ook marie-louise – zij
vertelt hoe zij als lmd-patiënte haar
oogziekte ervaart en wat zij met deze
ervaring doet:
‘Er waren verschillende redenen waarom
ik in 2004 naar de oogarts stapte. Ik zag
beter dichtbij dan veraf; gezichtsherkenning
op afstand werd moeilijk en
de keukentegels kregen golvende lijnen
en kronkelden als slangen. Een gespecialiseerde
oogarts vertelde mij dat ik
leeftijdsgebonden maculadegeneratie
heb - voor mij totaal onbekend. Het
blijkt om een oogziekte te gaan die niet
kan genezen en waar geen medicatie
voor bestaat. Momenteel worden er bij
natte LMD injecties rechtstreeks in het
oog gegeven, die in sommige gevallen
de oogziekte kan stabiliseren. Na verloop
van tijd merkte ik dat de lichtinval
van groot belang is bij het bekijken van
een gelaat of van een voorwerp. Zien in
de schemering en van het licht naar het

donker gaan is soms heel moeilijk Sommige
kleurschakeringen kan ik niet meer
onderscheiden en in de verte is dikwijls
alles wazig.
Sinds 2 jaar is de droge macula bij mij
over gegaan in de natte vorm en krijg ik
regelmatig injecties. De resultaten zijn
goed. Nu hoop ik mijn zicht nog vele jaren
te kunnen behouden. Datzelfde wens
ik aan al mijn lotgenoten. Mijn streven is
dat LMD bij een breder publiek meer
bekendheid krijgt. Misschien kunnen lotgenoten
daar aan meewerken, door zelf
als LMD-patiënt(e), op een aangename
eenvoudige manier, in een ontspannen
sfeer met elkaar te praten en te luisteren.
Iedereen in de groep is belangrijk!’
Samen
een kijk op LMD
(SEKO LMD)
Er is nog veel onbekendheid rond LMD.
Om hieraan te verhelpen ging begin oktober
2011 deze zelfhulpgroep van start.
Lotgenoten kunnen er ervaringen uitwisselen
en zijn zo ook een steun voor
elkaar. Regelmatig komen deskundigen
spreken over de aandoening en mogelijke
behandelingen. SEKO organiseert 3x
per jaar een namiddagbijeenkomst rond
deze oogziekte in Heist-op-den-Berg.
Eerstvolgende ontmoetingsnamiddag is
op 6 februari 2012.
MEER INfo:
seko.lmd@gmail.com
of via Trefpunt Zelfhulp
T. 016/23.65.07
9
Mie Keto vzw
Mie Keto is een
vereniging met als doel
het ondersteunen van
patiënten die om medische
redenen een
ketogeen dieet volgen.
Het ketogeen dieet een therapie voor
welbepaalde medische aandoeningen.
Om die reden mag het enkel worden
opgestart onder strikt medische begeleiding.
Het ketogeen dieet heeft in
sommige gevallen een positief effect
op patiënten met moeilijk behandelbare
epilepsie. In gevallen waar courante
en minder courante anti-epileptica zijn
uitgeprobeerd zonder (voldoende) resultaat,
kan het volgen van dit dieet tot
een aanzienlijke vermindering leiden
van epileptische aanvallen. Bij sommige
stofwisselingsaandoeningen is het ketogeen
dieet zelfs de enige werkzame
therapie. Dit is onder meer het geval bij
patiënten met Glut-1-transporter Deficiency
Syndrome.
Mie Keto vzw werd in november 2009
opgericht door Mark en Els, de ouders
van Jorien en Geert en Rita, de ouders
van Femke. Beide meisjes volgen sinds
oktober 2008 een ketogeen dieet met
groot succes:
‘De wederzijdse ondersteuning als ouders
was in ons eerste jaar wel van cruciaal
belang. We deelden recepten en
voedingsproducten en hielpen elkaar relativeren
bij de zoveelste afwijzing door
onze kritische dochters of weer een mislukt
recept. Onze kinderen lieten elkaar
proeven van hun favoriete gerechtje en
deelden een ketogene verjaardagstaart.
Ondanks het verschil in leeftijd en ontwikkeling,
zijn ze twee handen op één
buik. Dit kunnen wij enkel verklaren door
het ‘lotgenoteneffect’. Vanuit deze ervaringen
is Mie Keto ontstaan.’
Wat biedt Mie Keto?
een luisterend oor
Wij zijn geen medici of hulpverleners.
Maar het kan prettig zijn om een gesprek
te hebben met ouders met een gelijkaardige
ervaring.
Ondersteunt met praktische tips
Op www.mieketo.blogspot.com wordt
elke maand een nieuw recept en voedingstips
gepost. Neem eens een kijkje.
helpt koken
Als je start met een ketogeen dieet, kan
je beroep doen op FAT, ons First Aid
Team. Een vrijwilliger helpt je tijdens
de opstartperiode bij het uitrekenen en
bedenken van recepten op maat van de
patiënt. Wij zijn geen diëtisten, maar wel
praktijkexperts.
houdt van kletskoek!
Mie Keto vzw organiseert activiteiten
en fora waarbij andere ouders en patiënten
in contact komen met elkaar
en ervaringen kunnen uitwisselen. Het
contact met lotgenoten kan erg motiverend
werken. Deze activiteiten kunnen,
maar hoeven niet in het thema van het
ketogeen dieet te staan, bijv. KletsKoek,
ons praatcafé met ketogene hapjes.
werkt samen met medici
Wij werken samen met de Interuniversitaire
Werkgroep Ketogeen Dieet. In deze
werkgroep zijn alle Vlaamse universitaire
kinderneurologische centra vertegenwoordigd.
Mie Keto communiceert
de praktijkervaring van haar leden naar
de medische werkgroep en stelt deze
ten dienste van het gemeenschappelijk
doel. De Interuniversitaire Werkgroep
engageert zich om Mie Keto de nodige
medisch-wetenschappelijke ondersteuning
te geven.
MEER INfo:
Mie Keto vzw
Joe Englishstraat 11, 2140 Borgerhout
T. 03/272.11.33
info@mieketo.be
www.mieketo.be
trefPUnt ZelfhUlP

nieuwe initiatieven
nieuwe initiatieven
NAH- Ontmoetingskansen
voor personen
met een niet-aangeboren
hersenletsel en
hun familie
Geconfronteerd worden met een nietaangeboren
hersenletstel (NAH) zoals
bv. een trauma ten gevolge van een
ongeval, CVA, … is een ingrijpende gebeurtenis.
Na de revalidatie is het niet
altijd gemakkelijk om het vroegere leven
terug op te nemen. Men kan niet terug
gaan werken, vroegere sociale contacten
dreigen verloren te gaan. Sociaal
isolement, vereenzaming, verveling, …
zijn hierdoor vaak het gevolg. Er is nood
aan contact met ‘lotgenoten’, mensen
die hetzelfde hebben meegemaakt. Ook
voor partners en familieleden is dit geen
gemakkelijke opgave. De nood aan uitwisseling
is vaak groot. ‘Ontmoetingskansen’
wil aan deze nood tegemoet
komen. Volwassenen met NAH, partners
en familieleden zijn van harte welkom.
We organiseren ontmoetingen die op
een ‘ongedwongen’ manier verlopen en
vertrekken van de verwachtingen van de
deelnemers. Er zijn heel wat mogelijkheden
zoals gesprek, informatie, vorming,
bezoek. Deze ontmoetingsmomenten
worden aangeboden verspreid over de
provincie West-Vlaanderen. Hiertoe is
er samenwerking tussen verschillende
voorzieningen: Ons Huis, Brugge - Afdeling
Ter Duinen; Provinciaal Dienstverleningscentrum
De Waaiberg, Gits;
Provinciaal Dienstverleningscentrum
‘t Venster, Izegem (Emelgem); Het Havenhuis
- H. Hart Kortrijk; Dominiek Savio
Instituut vzw Gits.
MEER INfo:
Veerle Declercq
Molenmeers 48, 8000 Brugge
T. 0478/33.00.93
ontmoetingskansen@hotmail.com
www.nah-ontmoetingskansen.be
10
Luisterhuizen
in Vlaanderen
De open deur, antwerpen
Vlakbij de Groenplaats staat een voordeur al meer dan 35 jaar open voor wie
nood heeft aan een babbel over kleine of grote zorgen. De vrijwilligers zijn opgeleid
om te luisteren naar mensen hun verhaal zonder te oordelen. Zij geven geen
raad en reiken geen oplossingen aan. ‘We gaan ervan uit dat mensen bij zichzelf
de antwoorden vinden op hun problemen. We helpen hen vooral hun gedachten
te ordenen.’ Net omdat De Open Deur niet met psychologen of maatschappelijke
assistenten werkt, komen de mensen spontaan binnen. Mensen kunnen
er terecht zonder afspraak. Een gesprek tussen een vrijwilliger en bezoeker
duurt max. een uur. Mensen hebben soms problemen met afronden en loslaten,
maar ze voelen zich begrepen. Er is altijd de mogelijkheid om opnieuw terug te
komen. Indien gewenst kan men vragen naar dezelfde persoon. Er wordt geen
materiële of financiële hulp geboden.
MEER INfo:
vzw De Open Deur, Pelgrimsstraat 27, 2000 Antwerpen
ma. tot zat.: van 14u tot 18u, do. doorlopend: van 14u tot 21u
niet op zondag en wettelijke feestdagen
www.deopendeur.be
vzw aanwezigheid, antwerpen
Een onthaal vanuit christelijke inspiratie in het centrum van Antwerpen. Mensen
kunnen er gratis en anoniem vrijuit praten over hun zorgen en pijn, ook over
zingeving en de gelovige dimensie in hun leven. Er wordt geen materiële of
financiële hulp geboden.
MEER INfo:
vzw Aanwezigheid, Schoenmarkt 8, 2000 Antwerpen
1ste verdiep boven Schoenmakerskapel
T. 03/231.63.15
ma. tot vrij.: van 13.30 tot 7u
het huis van troost, gent
Op 12 november werd het ‘Huis van Troost’ feestelijk geopend met lezingen
en muziek. Dit initiatief is gedragen door vrijwilligers en biedt in hartje Gent
een schuilplaats en ontmoeting voor mensen met verdriet. Er is tijd voor gesprek
maar ook kans tot stilte in het eeuwenoude Augustijnenklooster. Wie op
weg in het leven op een punt is gekomen waar verdriet het stappen zwaarder
en de weg moeilijker begaanbaar maakt, vindt er een rustpunt en ontmoeting.
Ook wie als vrijwilliger wil meewerken is er welkom. Er wordt geen materiële of
financiële hulp geboden.
MEER INfo:
vzw Huis van troost, Sint-Margrietstraat 11, 9000 Gent
T. 0473/44.86.49
huisvantroost@hotmail.be
www.huisvantroost.be

11
Borderline
Ik ben een meisje van 25 jaar dat op
3,5 jarige leeftijd is geadopteerd. Ik zou
graag mijn ervaringen delen met jullie in
verband met borderline. Omdat ik nog
vaak op onbegrip stoot ...
De naam ‘help borderline bespreekbaar
maken’ heb ik bewust gekozen omdat
dit een soort van digitale werkgroep is
waar mensen hun verhalen en ervaringen
kunnen vertellen. Gedeelde ervaringen
en contacten kunnen mij helpen om
mijn steunpunt/hulpgroep te realiseren.
Op dit moment sta ik nog alleen met
mijn plan, maar hopelijk vind ik via de
site meerdere personen die willen helpen
om dit project op te starten en vorm
te geven. Alvast bedankt voor je bezoek
aan mijn site:
https://helpborderlinebespreekbaarmaken.wordpress.com/contact-2/
mailen kan naar:
hoeomgaanmetborderline@gmail.com
of via het formulier op de website.
Jongeren met chronische
pijn, ziekte en/of
beperkte mobiliteit
Graag had ik, met een paar anderen, een
project/ vereniging opgestart voor jonge
mensen (20-40 jaar) met chronische pijn,
een chronische ziekte en/of een mobiele
beperking onder de naam ‘Kom Buiten’.
Het basisidee van dit project is in de eerste
plaats ontmoetingen te organiseren
in een aangename, ontspannen en leuke
sfeer. Daarnaast kunnen er ook andere
activiteiten worden georganiseerd zoals
bv. het sensibiliseren van mensen, scholen,
jongeren ... een aanspreekpunt zijn
voor mensen met beperking/chronische
pijn .... Graag had ik mensen ontmoet
die mee hun schouders onder dit project
willen steken, liefst uit de regio Blankenberge-Brugge.
Davy Vantuyne
kombuiten@yahoo.com
Partnergeweld
Ik ben een vrouw van 35 jaar. Een 5-tal
maanden geleden kreeg ik binnen mijn
relatie te maken met een ernstige vorm
van partnergeweld. Sindsdien zit mijn
ex-partner nog steeds in voorhechtenis.
Deze feiten hebben mijn leven compleet
overhoop gehaald. Niet alleen de
feiten zelf en de mislukte relatie brachten
een trauma teweeg, ook het onderzoek
door het gerecht, de zittingen, de
manier waarop je als slachtoffer vaak
wordt behandeld, het volledig buitengesloten
worden door verschillende partijen
en de enorme wachtlijsten bij de
dienst slachtofferhulp zijn tot nu toe een
enorme belasting geweest en hebben
mij in een soort van isolement gebracht.
Behalve met mijn moeder is het zeer
moeilijk voor mij om hierover met anderen
te praten.
Graag had ik lotgenoten ontmoet om
in discretie ervaringen met elkaar uit te
wisselen en elkaar te steunen in moeilijke
momenten. U kan mij na 18u telefonisch
bereiken op het nummer 0486/92.08.08
trefPUnt ZelfhUlP

12
Hoofdpijn.
Oorzaken, symptomen
en behandelingen.
hoofdpijn is een van
de oudste ziekten van
de mensheid en bovendien
heeft bijna iedereen
er wel eens last van.
helaas wordt het probleem
nog al te vaak
geminimaliseerd en
bestaan er vele misverstanden
over. hoog tijd
voor een standaardwerk
over hoofdpijn waarin je
een antwoord krijgt op
al je vragen.
Welke soorten en vormen van hoofdpijn
bestaan er en hoe herken je ze? Wat
zijn de oorzaken van hoofdpijn? Kan je
hoofdpijn voorkomen? Wat is het verband
tussen hoofdpijn en stress? Hoe
behandel je migraine, spanningshoofdpijn
en clusterhoofdpijn? Welke geneesmiddelen
zijn er op de markt?
Claire De Brabandere is freelance journaliste
en gespecialiseerd in alles wat
met ziekte en gezondheid te maken
heeft. Ze schreef dit werk in de eerste
plaats als hoofdpijnpatiënte. Professor
Koen Paemeleire, neuroloog en hoofdpijnspecialist
van het UZ Gent, behandelt
in een heldere en eenvoudige taal
de verschillende vormen van hoofdpijn.
De praktische informatie wordt aangevuld
met herkenbare getuigenissen. Dat
maakt van dit boek een onmisbaar werk
voor hoofdpijnlijders en hun omgeving.
MEER INfo:
Hoofdpijn. Oorzaken, symptomen
en behandelingen
Claire De Brabandere en
Koen Paemeleire
Davidsfonds, 2011
€ 22,50

ouder worden,
leren en leven.
Goed ouder worden is een kunst. Diverse
taken moeten door de betrokkenen
worden opgenomen. Kansen en uitdagingen
allerhande dienen zich aan. Er is
het groeiende besef van de eindigheid
van het menselijk bestaan.
In dit essay komen
diverse aspecten van
ouder worden ter
sprake. Ze worden
met de nodige realiteitszin
benaderd, maar
tegelijk in ontwikkelingsperspectief
gezien.
De auteur heeft bij het uitwerken van zijn
opvattingen gebruik gemaakt van drie
soorten materiaal: zijn eigen levenservaring
en die van anderen, de vakliteratuur
over ouder worden en de globale mensvisie
die hij met de jaren ontwikkelde.
Juist dat maakt dit boek zo bijzonder,
naast de constante aandacht voor de
hele mens en voor de verwevenheid van
leven en leren. De tekst is geschreven
voor een ruim publiek - dat wil zeggen:
niet voor specialisten maar voor geïnteresseerden
die bereid zijn een lees -
inspanning te doen. Die zijn talrijk zowel
onder de ouderen als onder degenen die
op een of andere wijze met ouderen te
maken hebben: verwanten, vrijwilligers,
professionele hulpverleners, beleidsverantwoordelijken.
MEER INfo:
Ouder worden, leren en leven,
Jef Stevens
Garant Uitgevers nv
€ 20,00
13
Beter samen.
Het langverwachte vervolg op
het boek ‘Beter Anders’!
Het eerste boek ‘beter anders’ bracht het verhaal van persoonlijke toekomstplanning:
de ervaringen van de betrokkenen zelf, hoe het werkt en wat de mogelijkheden
en grenzen zijn. Na meer dan 3 jaar werken is het duidelijk dat persoonlijke toekomstplanning
werkt: dat het mensen samenbrengt rond een persoon die tijdelijk of
langdurig in ‘slechte papieren’ zit om mee te helpen aan de uitbouw van zijn of haar
levensproject. Maar willen mensen met een ondersteuningsnood echt de regie over
hun eigen leven in handen krijgen, dan is er meer nodig: er is nood aan veranderingen
binnen de georganiseerde zorg, er zijn veranderingen nodig op beleidsniveau én
in de samenleving. Over deze veranderingen gaat dit tweede boek.
‘Beter Samen’ is een pleidooi voor veranderingsprocessen
op micro, maar ook op meso- en
macroniveau. veranderingsprocessen die broodnodig
zijn om vanuit een zorgzame samenleving
beter te kunnen zorg dragen voor elkaar.
Zo worden de ervaringen beschreven in een aantal zorgvoorzieningen in Vlaanderen
rond het invoeren van ‘zorg op maat’, maar ook persoonsgebonden fi nanciering
komt aan bod, evenals de rol van het maatschappelijk middenveld in de realisatie
van een inclusieve, gevarieerde samenleving. Meer info over de organisatie vindt
men op www.planvzw.be
MEER INfo:
Het boek ‘Beter Samen’ kan besteld worden bij P.L.A.N. vzw
p/a Isabel Vanlierde, Molenwalstraat 122, 9030 Mariakerke
of via mail: info@planvzw.be na overschrijving van € 20,00
op rek.nr. 737- 4143377- 65 (vermelding naam + Beter Samen.)
Jef Stevens (°1938) studeerde psychologie aan de KULeuven. Hij specialiseerde
zich in het begeleiden van groepen en organisaties, in leven-gerichte en werkgerichte
begeleiding. Als educatief medewerker van het Centrum voor Christelijk
Vormingswerk (CCV) heeft hij het grootste gedeelte van zijn loopbaan gewijd aan
vorming en begeleiding van volwassenen. De laatste jaren gaat zijn aandacht meer
en meer uit naar ouderen en naar de ondersteuning die ze behoeven.
trefPUnt ZelfhUlP

publicaties
Vrijheid heeft een
naam. Getuigenissen over
persoonlijke assistentie.
‘Er was eens een doodgewone jongen.
Hij studeerde tuinbouw en wilde wat
iedereen wilde: een lief, een eigen huis
en een leuke job. Toen viel hij uit een
boom en belandde in een rolstoel. Onder
zijn hoofd lag voortaan een groot
niemandsland: handen die niet meer
konden schrijven, benen die niet meer
konden wandelen, spieren waarmee hij
geen contact meer had. Er bestaat een
scenario voor dit soort situaties: verhuizen
naar een instelling. Jan zou er goed
verzorgd worden. En in ruil daarvoor
hoefde hij enkel zichzelf op te offeren:
zijn vrije keuze, zijn voorkeuren en eigenzinnigheden,
zijn eigen slaappatroon en
zijn eigen adres.’
14
In ‘vrijheid heeft een
naam’ getuigen mensen
met een verstandelijke
of motorische handicap
over het persoonlijkeassistentiebudget
(PaB).
Dankzij deze persoonlijke
fi nanciering kunnen
ze eigen assistenten
aanwerven, hun eigen
zorg organiseren,
wonen op een plaats
naar hun keuze en
de dag indelen zoals ze
dat zelf willen.
Onafhankelijk leven vzw
Onafhankelijk Leven vzw ondersteunt
mensen met een fysieke en verstandelijke
beperking die een persoonlijkeassistentiebudget
hebben of willen.
De vzw sensibiliseert en informeert.
Onafhankelijk Leven stond vroeger bekend
onder de naam BOL-BUDIV. Meer
info over de organisatie vindt men op:
www.onafhankelijkleven.be
Het PAB is het resultaat van een lange
strijd van mensen zoals Jan die niet
langer geparkeerd wilden worden in
instellingen. Dat deze strijd nog niet
gestreden is, bewijzen de aangrijpende
getuigenissen van enkele mensen
op de almaar groeiende wachtlijst. Dit
boek verschijnt ter gelegenheid van het
tienjarige bestaan van het persoonlijkeassistentiebudget
en is geschikt voor
lezers die niet bang zijn van vrijheid en
zelfbeschikking.
MEER INfo:
‘Vrijheid heeft een naam. Getuigenissen
over persoonlijke assistentie’.
Bouke Billiet (foto’s: Andy Huysmans/
cartoons: Samuel Vanderveken)
Acco, 2010
Bestellen kan in de gewone boekhandel
of bij uitgeverij Acco.
€ 16,00

Bent u medewerker of bestuurslid van
één van de zelfhulpgroepen of patiëntenverenigingen
die het Vlaamse zelfhulplandschap
telt? Ligt uw missie in
het organiseren van ontmoetingen met
uw lotgenoten, het informeren van uw
achterban, het uitdragen van de zelfhulpboodschap
en het realiseren van
samenwerking met professionele zorg-
en hulpverleners? Of bent u zorg- en
hulpverlener en bent u overtuigd van de
meerwaarde van complementaire hulp?
U wilt uw kennis over zelfhulpgroepen
verdiepen? U wilt zelfhulpgroepen ondersteunen
of ermee samenwerken?
Maar het gebrek aan duidelijk omschreven
rollen, zorgt voor koudwatervrees?
15
Samen werken aan
welzijn & gezondheid
Handleiding vertaald naar
de e-omgeving.
trefpunt Zelfhulp vzw
tekende een project
uit dat het promoten
van de samenwerking
tussen professionele
hulpverleners en
vrijwilligers uit zelfhulpgroepen
beoogt.
Een drievoudige
benadering in een
drievoudig aanbod:
een handleiding,
digitaal leerplatform en
een vormingsaanbod.
MEER INfo:
Trefpunt Zelfhulp vzw
‘Zelfhulpgroepen. Samen werken aan
welzijn en gezondheid.’
Peter Gielen, Jozefi en Godemont,
Koen Matthijs, Annemie Vandermeulen
ISBN 9789020994223
€ 19,95 (excl. verzendkosten)
Te bestellen via www.lannoocampus.be
Te koop in de betere boekhandel
Dit handboek werd vertaald naar
een digitaal leerplatform.
Het platform stelt u in staat om op
uw eigen tempo en modulair het leertraject
over zelfhulp en samenwerkingsvormen
te volgen.
Een eenmalige registratie is gratis en
verschaft toegang tot module 2 en 3.
www.samenwerkenmetzelfhulpgroepen.be
PROJECT IN OPDRACHT VAN
HET VLAAMS MINISTERIE
VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID
EN GEZIN
trefPUnt ZelfhUlP

vrij., zat. 10-11 feb. 2012
infobeurs en workshops thuiszorg
Stadshallen - Brugge
ma. 13 feb. 2012
3de Win-Winbeurs: vraag en aanbod
Kunstencentrum vooruit - gent
woe. 29 feb. 2012
dag voor en over patiënten met
een zeldzame aandoening
zat. 10 maart 2012
2de grote bewegingsdag Ra-Liga
tips voor reumatoïde artritispatiënten
Stevoort - Hasselt
d r i e m a a n d e l i j k s t i j d s c h r i f t t r e f P U n t Z e l f h U l P v Z w
27 /4
Infobeurs/workshops
thuiszorg in Brugge
Op 10 en 11 februari 2012 gaat de
derde infobeurs thuiszorg door in de
Stadshallen van Brugge, deze keer niet
enkel gericht op ouderenzorg maar op
alle segmenten die tot de thuiszorg behoren.
Naast het bezoek aan de standhouders
kan men ook deelnemen aan
workshops. Een organisatie van de 6
regionale dienstencentra, Stad Brugge
en het SEL Noord-West-Vlaanderen.
MEER INfo:
SEL Noord-West-Vlaanderen
T. 050/32.70.86
ann.devisscher@selbrugge.be
www.selwvl.be
Win-Winbeurs, Gent
De 3de Win-Winbeurs Gent vindt plaats
op maandagavond 13 februari 2012.
Op dit evenement kunnen verenigingen
en ondernemingen elkaar ontmoeten
en ‘matches’ maken tussen vraag en
aanbod. Aan de verenigingen wordt gevraagd
om een tegenprestatie te leveren
voor de diensten aangeboden door de
ondernemingen.
MEER INfo:
Locatie: Kunstencentrum Vooruit,
Sint-Pietersnieuwstraat 23, Gent
Vragen formuleren + inschrijven:
www.winwingent.be
Rare Disease Day 2012
RaDiOrg.be, de Belgische alliantie van
patiëntenorganisaties voor zeldzame
ziekten, organiseert op 29 februari
2012 voor de vijfde keer deze dag voor
en over patiënten met een zeldzame
aandoening. Deze dag staat in de context
van aanbevelingen voor een Nationaal
Plan voor Zeldzame Ziekten. Dit
jaar gaat de aandacht naar het oprichten
van multidisciplinaire expertisecentra.
MEER INfo:
www.radiorg.be
Bewegingsdag RA-Liga
Tijdens de grote bewegingsdag op zaterdag
10 maart 2012 in Stevoort bij
Hasselt biedt de RA-Liga vzw aan alle
reumatoïde artritispatiënten, aan de medische
begeleiders en de mantelzorgers
de gelegenheid te leren bewegen met
deze ziekte. Deskundigen geven tips en
voorbeelden. Deelname: € 13 (volledige
dag, middagmaal, drank en info-map
inbegrepen) of € 3 (voor- of namiddagprogramma
zonder maaltijd). Inschrijven:
voor 1 maart 2012 via het inschrijvingsformulier
op www.raliga.be
MEER INfo:
Jeannine Engelen, T. 0475/96.62.31
Rudi Francis , T. 011/48.64.63
info@raliga.be
V.U.: Koen Matthijs, Centrum voor Sociologisch Onderzoek, Parkstr. 45 bus 3601, 3000 Leuven
Vormgeving: Astrid Mattheeuws