Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kreeg duidelijke informatie in heldere en<br />
eenvoudige taal, er werd gepraat over<br />
hulpmiddelen en de ervaringen die mensen<br />
daarmee hadden, er werd heel wat<br />
afgelachen omdat men zich in kleine<br />
anekdotes herkende, de vragen werden<br />
herhaald, de verhalen soms kort samengevat<br />
en er was tijd en ruimte om wat na<br />
te kaarten bij een tas koffi e en een stuk<br />
taart... Bij de afsluiting was iedereen tevreden,<br />
opgelucht dat men niet alleen<br />
was, blij dat men er wat van opgestoken<br />
had, blij ook met de nieuwe sociale<br />
contacten en blij met het vooruitzicht<br />
dat men elkaar gauw weer opnieuw kon<br />
ontmoeten.<br />
<strong>Zelfhulp</strong> en lotgenotencontact kan ook<br />
voor oudere mensen een hart onder de<br />
riem zijn. Ouder worden brengt immers<br />
naast heel bijzondere emoties en ervaringen<br />
ook specifi eke kwalen en moeilijkheden<br />
met zich mee. Daar wat meer<br />
over leren, daar met anderen over praten<br />
kan een opluchting en een verrijking<br />
zijn, ook al ben je 70- of 80-plusser.<br />
Wat heet oud?<br />
We worden met z’n allen ouder. Momenteel<br />
bedraagt de huidige gemiddelde<br />
leeftijd voor de vrouw 83,2 jaar en die<br />
voor de man 78,3 jaar. Ouder worden en<br />
oud zijn; het zijn relatieve begrippen die<br />
iedereen anders invult en ervaart. Sommigen<br />
voelen zich op 40 jaar al oud en<br />
worstelen met een vroegtijdige midlifecrisis,<br />
anderen zijn op hun 70 nog dynamisch<br />
en actief. Veel vijftigplussers en<br />
ondernemende zestigers beschouwen<br />
zichzelf helemaal niet als oud en gruwelen<br />
bij betuttelende woorden zoals<br />
bijvoorbeeld ‘sportelen’ of senioren.<br />
Onlangs werd de actrice Gilda De Bal<br />
(60) in een interview gevraagd of ze zich<br />
aangesproken voelde door het woord<br />
‘senioren’. ‘Helemaal niet! Maar het is<br />
wel de realiteit. Toen ik onlangs een museum<br />
bezocht en ze me de vraag stelden<br />
of ik 60 was – dan kon ik namelijk korting<br />
krijgen – voelde dat toch wat raar.<br />
Binnenkort rij ik ook gratis met de bus.<br />
2<br />
Over<br />
zelfhulp<br />
ouder worden<br />
en zelfhulp<br />
Het is vreemd. Ik voel me geen zestig.<br />
Het is me gewoon overkomen. Vanbinnen<br />
ben ik jong.’ Hoe relatief ouderdom<br />
ook is illustreert het citaat van de Franse<br />
schrijver André Gide: ‘Ik kan me nauwelijks<br />
voorstellen dat ik thans zo oud ben<br />
als de mensen die ik stokoud vond toen<br />
ik jong was’.<br />
Men wordt oud<br />
zoals men heeft geleefd:<br />
aanvaardend, tevreden<br />
en met de blik vooruit<br />
of niet-aanvaardend,<br />
krampachtig en steeds<br />
achterom kijkend.<br />
Zolang men in goede gezondheid verkeert,<br />
weinig last heeft van lichamelijke<br />
ongemakken en beperkingen (‘le silence<br />
des organes’) staat men nauwelijks<br />
stil bij het ouder worden. En toch. Het<br />
moment is moeilijk aan te wijzen, af te<br />
bakenen of in jaren uit te drukken, maar<br />
op een bepaald moment niet te ontkennen:<br />
onherroepelijk treden vroeg of laat<br />
kleine en grote veranderingen op. Dat<br />
kan gaan van kleine uiterlijkheden zoals<br />
rimpeltjes en grijze haren tot afnemende<br />
vitaliteit en kleine of grote gezondheidsproblemen<br />
of psychische moeilijkheden.<br />
Hoe mensen daarmee omgaan verschilt<br />
uiteraard van persoon tot persoon.<br />
Johan Wolfgang von Goethe (Duits<br />
schrijver 1749-1832) schreef ooit: ‘Keine<br />
kunst ist’s alt zu werden; es ist kunst es<br />
zu ertragen’. Het is geen kunst om oud<br />
te worden, wel om het te verdragen.<br />
Men wordt oud zoals men heeft geleefd:<br />
aanvaardend, tevreden en met de blik<br />
vooruit of niet-aanvaardend, krampachtig<br />
en steeds achterom kijkend.<br />
Ouder worden is<br />
een natuurlijk proces<br />
Ouder worden is geen synoniem met<br />
ziek worden, maar toch valt niet te ontkennen<br />
dat de lichamelijke mogelijkheden<br />
niet onbeperkt zijn. Nu en dan zijn<br />
kleine kwaaltjes echte stoorzenders en<br />
beïnvloeden ze de kwaliteit van leven.<br />
Fysieke klachten komen nu eenmaal<br />
meer voor bij het ouder worden zoals<br />
bijvoorbeeld uiterlijke veranderingen,<br />
gehoorsproblemen, gezichtsproblemen,<br />
toenemende slijtage, verminderde mobiliteit,<br />
hart en vaatziekten, artrose, gewrichtsaandoeningen<br />
of suikerziekte.<br />
Ook mentaal doen zich veranderingen<br />
voor: een minder goed of trager functionerend<br />
geheugen, minder zeker, meer<br />
verdriet en verlieservaringen, meer depressies.<br />
Sommige lichamelijke klachten<br />
vinden hun oorsprong in psychisch ongemak<br />
maar zijn moeilijk onder woorden<br />
te brengen. Het is dan gemakkelijker om<br />
symptomen zoals hoofdpijn, duizeligheid,<br />
hartkloppingen of slapeloosheid<br />
te signaleren dan zorgen, verdriet, eenzaamheid<br />
of relatiemoeilijkheden bespreekbaar<br />
te maken. <strong>Zelfhulp</strong>groepen<br />
richten zich zelden tot een bepaalde<br />
leeftijdscategorie maar in de praktijk<br />
merken we toch dat bepaalde doelgroepen<br />
moeilijker worden bereikt zoals<br />
bijvoorbeeld ouderen. Toch kan lotgenotencontact<br />
voor ouderen een wereld van<br />
verschil maken en de kwaliteit van leven<br />
positief beïnvloeden.<br />
Literatuur<br />
- Van de Ven, Luc ‘Ouder worden. Het Leven als antwoord’<br />
Uitgeverij Davidsfonds nv, Leuven, 2004<br />
- Swinnen, Tony, Dr. ‘Gelukkig en zinvol ouder worden.<br />
Positief omgaan met psychische problemen op oudere<br />
leeftijd’ Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2004<br />
- Stevens, Jef ‘Ouder worden, leven en leren’<br />
Uitgeverij Garant, Antwerpen 2011<br />
- Interview met Gilda De Bal & Miet Smet in Het Nieuwsblad<br />
Magazine 12 november 2011, Coverstory door Kathleen<br />
Vereecken
Change language