Groene energie

TIJDSCHRIFT VAN DE RIJKSDIENST VOOR HET CULTUREEL ERFGOED 2 2013
Twee archeologische onderzoekers
Puzzelstukjes leggen
Jan van Doesburg en Jeroen Bouwmeester op de wal van de Heimenberg bij Rhenen, een rijksmonumentaal verdedigingswerk uit de zevende eeuw
Wat doet een archeologische onderzoeker
eigenlijk?
Jan van Doesburg: ‘Wij leveren de rijksoverheid de ken-
nis om archeologisch onderzoek uit te kunnen laten
voeren en om keuzes te kunnen maken. In samenwerking met
consulenten van de dienst adviseren wij over ingrepen in rijksmonumenten.
Zo heeft de herbestemming van Kasteel Keverberg in
Kessel in Limburg consequenties voor het archeologische erfgoed:
de liftkoker gaat de grond in. In samenspraak met de ontwikkelaar
kiezen we de geschiktste plaats. Uitgangspunt is om de verstoring
van de ondergrond zo klein mogelijk te houden.’
Jeroen Bouwmeester: ‘Ook agenderen wij thema’s die binnen de
archeologie actueel of onderbelicht zijn. Wij doen dit onder meer
door onderzoek op te zetten, vaak samen met andere organisaties,
en door lezingen en studiedagen te organiseren.’
Jan van Doesburg: ‘Daarnaast dragen wij bij aan het voordragen van
nieuwe rijksmonumenten. Archeologische resten leveren namelijk
een belangrijke bijdrage aan de geschiedschrijving van Nederland.’
Waarin verschilt jullie werk van dat van specialisten in
eerdere perioden?
Jan van Doesburg: ‘Wij onderzoeken alles ouder dan vijftig jaar tot aan
400 na Christus. Het mooie is dus dat onze periode steeds langer
wordt. Het opvallendste verschil binnen de archeologie is dat in
ons tijdvak op grote schaal stenen gebouwen voorkomen. Deze
laten onder de grond andere sporen na dan houten gebouwen.
Bovendien is een verschil dat wij veel meer aanhaken bij andere
vakdisciplines. Voor andere perioden is archeologie de belangrijkste
informatiebron over het verleden. Voor ons zijn er ook geschre-
Twee archeologische
onderzoekers van de
Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed zijn
gespecialiseerd in de
middeleeuwen en de
vroegmoderne tijd.
Wat houdt hun werk
in? DIRK SNOODIJK
ven bronnen, historische gebouwen, kaarten, schilderijen en ga zo
maar door.’
Jeroen Bouwmeester: ‘Toch speelt de archeologie ook voor de latere
eeuwen een belangrijke rol. Geschreven bronnen gaan veelal over de
elite van de toenmalige samenleving en vooral over hun visie op de
wereld. Archeologie geeft inzicht in het dagelijkse leven van de
gewone man. Ook historische gebouwen en kunst vertellen verhalen.
Al deze bronnen vullen elkaar aan en corrigeren elkaar. Het mooie is
dat de Rijksdienst specialisten van al deze bronnen herbergt.’
Jan van Doesburg: ‘Elke specialist heeft een stukje van de puzzel. Je
kunt proberen alleen vanuit jouw stukje het verhaal te vertellen,
maar als je de verschillende puzzelstukjes aan elkaar legt, krijg je
een veel completer beeld.’
Wat maakt dit werk mooi?
Jan van Doesburg: ‘Ik begeleid regelmatig veldwerk. Ik ben zo in heel
Nederland bezig en kom op de meest uiteenlopende plaatsen.’
Jeroen Bouwmeester: ‘Ik vind het waanzinnig interessant om uit te
pluizen hoe je vanuit archeologische bronnen verder in kunt
vullen hoe steden zich ontwikkeld hebben. In de middeleeuwen
groeide ons land in een relatief korte tijd uit tot een van de meest
verstedelijkte gebieden van de wereld. Tegenwoordig heerst er in
onze steden een spanningsveld tussen ruimtelijke dynamiek en
behoud en beheer van archeologisch erfgoed. Dit vormt voor de
monumentenzorg een van de grootste uitdagingen van de
komende decennia.’
Dirk Snoodijk is eindredacteur bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed,
d.snoodijk@cultureelerfgoed.nl.