You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
‘Waardevol’ is een nieuwe rubriek over aardkundige waarden in Zeeland. De rubriek wordt geschreven door fysisch geograaf Anke van<br />
der Geest. De rubriek is de opvolger van ‘Landschap’ die dankzij de Stichting Landschapsbeheer Zeeland 50 afleveringen in <strong>Wantij</strong> telde.<br />
Bij Oranjezon groeit<br />
de kust nog aan<br />
w<br />
We geven de naam aardkundige waarden aan gebieden<br />
of landschapsobjecten die kenmerkend zijn voor de ont-<br />
staansgeschiedenis van het landschap en die uit het oog-<br />
punt van erfgoed bescherming verdienen, kortom waar-<br />
devol zijn.<br />
We beoordelen landschappen<br />
meestal naar hun natuurwaarden<br />
en ruimtelijke beleving.<br />
Landschappen worden bepaald door de<br />
ondergrond, de hogere of lagere ligging<br />
ten opzichte van de omgeving, de aan- of<br />
afwezigheid van water, etcetera. Deze factoren<br />
bepalen onder andere welke planten<br />
en dieren het er naar hun zin hebben<br />
en zij veranderen het landschap weer. De<br />
laatste duizenden jaren deed en doet de<br />
mens ook een flinke duit in het zakje bij<br />
die veranderingen.<br />
Ondergrond<br />
De huidige ondergrond is ontstaan door<br />
langdurige processen. In Zeeland is dat<br />
vooral gebeurd in de ijstijden en daarna<br />
door de invloed van de zee. Wat nog rest<br />
van de hoge zandgronden ligt in enkele<br />
delen van Zeeuws-Vlaanderen. De rest<br />
van Zeeland is bedekt door andere afzettingen<br />
of verdwenen in de golven. De stijgingen<br />
en dalingen van de zeespiegel<br />
leidden tot het ontstaan en weer afbreken<br />
van eilanden, strand en duinen, getijdenvlakten<br />
met kreken, veenmoerassen,<br />
enzovoorts. Landschappen ontstonden,<br />
veranderden van vorm en verdwenen<br />
weer. Door ingrepen van de mens zijn de<br />
meeste natuurlijke processen op het land<br />
ingeperkt en veel aardkundige kenmerken<br />
op de schop gegaan, maar er is nog<br />
genoeg te zien.<br />
Actieve processen<br />
Oranjezon is een duingebied in het<br />
noordwesten van Walcheren. Hier kun je<br />
allerlei onderdelen terugvinden van de<br />
aangroei van de kust. En zeldzaam<br />
Waardevol<br />
Anke van der Geest<br />
genoeg zijn er nog steeds actieve processen<br />
te zien. Op het strand vóór de eerste<br />
duinenrij, de zeereep, zijn kleine duintjes<br />
aan het groeien in aanloop naar een nieuwe<br />
zeereep. Verderop, aan de zeezijde van<br />
de Veersegatdam bij de Banjaard, is dit<br />
proces al in een verder stadium. Prachtig!<br />
De duintjes groeien en vormen een lange<br />
rij waarbij ze al dan niet verbonden<br />
raken. Ze snijden een stuk strand af, dat<br />
een primaire duinvallei wordt genoemd.<br />
Afwatering hiervan gebeurt vaak nog tussen<br />
de duinen door richting zee (slufter).<br />
Langs de blauwe wandelroute van<br />
Oranjezon kun je een mooi voorbeeld zien<br />
van een oude zeereep, die nu geheel<br />
'ingepakt' is door oudere en nieuwere dui-<br />
8 WANTIJ December ‘06<br />
Oranjezon Kaart Zeeuws Landschap<br />
Oude Zeereep Oranjezon Foto: Anke van der Geest<br />
nen (zie foto: bij paaltje 24 even van het<br />
pad afgaan, schuin-achter naar rechts het<br />
duin oplopen en dan richting noordwesten<br />
kijken.)<br />
Bij Oranjezon vindt zeker sinds<br />
de zeventiende eeuw aangroei<br />
van de kust plaats. Dankzij zandverplaatsing<br />
langs de kust, richting<br />
Oosterscheldekering, zal het<br />
proces doorgaan. Dat maakt deze<br />
plaats uniek, waardevol en het<br />
behouden waard ●<br />
Anke van der Geest is fysisch geograaf en lid van de<br />
<strong>Wantij</strong>redactie.
Change language