Thoracotomie/VATS (Longoperatie) - Medisch Spectrum Twente

Thoracotomie/VATS (Longoperatie)
Inleiding.
Deze folder geeft u een globaal overzicht van de gebruikelijke gang van zaken rondom een
longoperatie. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor iedereen anders kan zijn. De
informatie in deze folder is bedoeld als aanvulling op wat al mondeling met u besproken is.
Anatomie van de thorax (borstkas).
De rechter- en linkerlong zitten in de borstkas, aan weerzijden van het hart. Het gebied tussen
beide longen wordt het mediastinum genoemd. In het mediastinum liggen het hart, de
luchtpijp, de slokdarm, bloedvaten, zenuwen, lymfeklieren en lymfevaten.
De rechterlong bestaat uit drie longkwabben. De linkerlong bestaat uit twee kwabben. Om de
long heen zit een dubbelgeplooid longvlies (de pleura). Deze vormt een afscheiding tussen
longen en borstholte.
De lucht die wij via de neus- en/of mond inademen, bereikt via de keelholte de luchtpijp
(trachea). De luchtpijp splitst zich in twee vertakkingen. Elke vertakking (bronchus) gaat naar
een long en splitst zich in steeds kleinere luchtkanalen. Deze monden uit in de longblaasjes.
De functie van de longen is het ademhalingsproces. Uit de ingeademde lucht wordt zuurstof in
het lichaam opgenomen. Met de uitgeademde lucht verdwijnt koolzuurgas uit het lichaam.
Waarom een longoperatie?
Een longoperatie kan om verschillende redenen noodzakelijk zijn, zoals:
Een hardnekkig ontstekingsproces
Een klaplong
Een goedaardige afwijking
Een kwaadaardige afwijking
Voor het verkrijgen van een stukje longweefsel voor nader onderzoek
Voordat een longoperatie wordt uitgevoerd, zijn er al verschillende onderzoeken verricht. De
diagnose staat op dat moment vaak al vast. Echter soms is de diagnose niet bewezen en moet
hier tijdens de operatie zekerheid over worden verkregen.
Tijdens de operatie kan besloten worden een vriescoupe onderzoek te verrichten. De
patholoog (de arts die het weefsel onderzoek doet) bekijkt direct na weefsel verwijdering om
wat voor weefsel het gaat. Afhankelijk daarvan wordt bekeken hoe het vervolg van de
operatie zal zijn. Ook kan het gebeuren dat er pas zekerheid kan worden verkregen nadat een
gehele longkwab verwijderd is en deze is onderzocht.
Verschillende Longoperaties:
lobectomie:
het verwijderen van één longkwab.
bi-lobectomie:
het verwijderen van twee longkwabben.
segmentresectie:
het verwijderen van een deel van een longkwab.
wigresectie:
het verwijderen van een kleiner, wigvormig, gedeelte van een longkwab.
pneumonectomie:
het verwijderen van een gehele long.
pleurectomie:
het verwijderen van een deel van het longvlies.

ullectomie:
het verwijderen van een of meerdere blaasjes (bulla) op de long.
Mogelijke complicaties die op zouden kunnen treden.
Geen enkele ingreep is vrij van de kans op complicaties. Zo zijn er ook bij longoperaties
risico’s op complicaties van een operatie zoals:
Nabloeding
Wondinfectie
Longontsteking
Traag ontplooien van het resterende longweefsel
Uw longarts en longchirurg zullen met u de kans op complicaties bespreken.
Gevolgen van de longoperatie.
Wanneer de long of een gedeelte ervan wordt weggenomen, ontstaat er een ruimte in de
borstholte. Is een long in zijn geheel verwijderd, dan vult de ontstane ruimte zich op met
weefselvocht. In een later stadium wordt dat omgezet in een soort weefselnetwerk
(littekenweefsel). Wanneer er een gedeelte van de long wordt weggenomen, zal deze ruimte
zich vullen met het overgebleven deel van de long. De borstkas zal vaak iets kleiner worden
aan de kant van de longoperatie.
Wat u wel of niet kunt na de operatie is sterk afhankelijk van de volgende aspecten:
De kwaliteit van uw longen voor de operatie
De hoeveelheid overgebleven longweefsel
Het herstelproces na de operatie
Het missen van longweefsel hoeft voor u weinig bezwaren op te leveren. Wel kan het
betekenen dat minder lichamelijke inspanning mogelijk is dan voorheen.
Voor de operatie.
We raden u aan om al voor uw operatie stil te staan bij de vraag of u na de operatie thuis
voldoende opvang heeft. U zult namelijk hulp nodig hebben bij dagelijkse bezigheden die u
zelf nog niet kan uitvoeren. U moet hierbij denken aan zware huishoudelijke werkzaamheden,
tillen van boodschappen tassen e.d. De verpleegkundige van de afdeling zal u, wanneer nodig,
helpen deze opvang te regelen.
Ondersteuning.
Het vooruitzicht op een longoperatie kan gevoelens oproepen van angst, onzekerheid,
verdriet, zowel bij u als bij de mensen om u heen. Het kan moeilijk zijn hierover met elkaar te
praten, soms lukt dat helemaal niet. Toch is het belangrijk om dit wel te doen. Dit kan uw
herstel bespoedigen. U kunt hiervoor beroep doen op een geestelijk verzorger (dit hoeft niet
eens religieus te zijn), een nurse practitioner/longverpleegkundige of oncologie
verpleegkundige. De verpleegkundige op de afdeling kan voor u een afspraak met hen maken.
Natuurlijk kunt u te allen tijden terecht bij de verpleegkundige op de afdeling en uw longarts.
Uit ervaring is het verstandig de vragen die bij u opkomen op te schrijven om geen vragen te
vergeten als u bij de verpleegkundige of longarts komt
Opname.
U wordt opgenomen op de longafdeling van Medisch Spectrum Twente. Hier zal een gesprek
plaatsvinden met de verpleegkundige. Deze vertelt u over de gang van zaken op de afdeling
en de gebruikelijke gang van zaken rond de longoperatie. Daarnaast zal de verpleegkundige
ook aan u vragen welke informatie u al heeft gekregen van de longarts en zullen eventuele
vragen beantwoord worden.

Ter voorbereiding op de operatie is het belangrijk dat u stopt met het eventuele gebruik van
bloedverdunners en stopt met roken. De longarts heeft dit eerder, voor de opname met u
besproken.
De dag voor de operatie is ook gelijk de dag ter voorbereiding op de operatie. Verschillende
dingen worden gedaan deze dag. Denk bijvoorbeeld aan medicatie overleg/uitleg, eventueel
bloedonderzoek, foto van de longen en een ECG (hartfilmpje).
Daarnaast zult u ook kennis maken met de chirurg, de fysiotherapeut en de afdelingsdokter.
Er is altijd tijd en ruimte om vragen te stellen.
De fysiotherapeut zal u uitleg geven m.b.t. de juiste ademhaling- en hoesttechniek. In verband
met uw herstel is het namelijk van groot belang om na de operatie goed door te kunnen
ademen en slijm te kunnen ophoesten, ondanks de ongemakken van de operatiewond.
Concrete adviezen die u zich al eigen zou kunnen maken zijn de volgende:
Regelmatig zittende houding in bed aannemen.
Ademhalingsoefeningen ter voorkoming van slijmophoping in het longgebied.
(Elk kwartier drie keer rustig en zo diep mogelijk inademen, en de adem drie seconden
vasthouden)
Goed en krachtig ophoesten. U zult geleerd worden om goede ondersteuning te geven
van de wond. Daarnaast zullen wij na de operatie trachten de pijn zo goed mogelijk te
bestrijden
Nuchter beleid.
Vanaf 02.00 uur, mag u niet meer eten. Tot 6.00 mag u nog (helder) drinken. Nadien is het
noodzakelijk dat u nuchter blijft. De chirurg kan eventueel aangeven dat u in de mogelijkheid
bent een licht ontbijt te mogen nuttigen (dit in de vorm van een kopje thee en een beschuit).
De anesthesist heeft voor opname, tijdens de preoperatieve screening (POS), verschillende
zaken met u doorgenomen waaronder de narcose, het pijnbeleid e.d. Daarnaast heeft hij/zij
besproken welke medicatie u wel en niet mag innemen voor de operatie. De anesthesist
spreekt met de verpleegkundige op de afdeling af welke rustgevende medicatie er door de
verpleegkundige verstrekt mag worden, de avond voor operatie en de dag van operatie.
De verpleegkundige zal u, wanneer het operatieprogramma bekend is, op de hoogte brengen
van de geplande operatie tijd. Echter het kan voorkomen dat deze tijd niet gehandhaafd kan
worden doordat een spoed operatie, door onmacht, eerder moet worden gepland.
We gaan er in principe vanuit dat we bij geen bijzonderheden de geplande tijd kunnen
aanhouden.
De operatie.
De operatie wordt uitgevoerd door een longchirurg. De operatie vindt plaats onder algehele
narcose. Vaak wordt voor de operatie een zeer dun slangetje (epiduraal katheter) in de rug
aangebracht, waardoor tijdens de operatie pijnstillende middelen gegeven kunnen worden.
Om de long te kunnen bereiken wordt een snede (incisie) gemaakt door de borstwand, tussen
de ribben door. Det borstkas kan via twee methodes worden geopend:
1. kijkoperatie: hierbij worden via (3) kleine incisies van ongeveer 3 cm een videocamera en
operatie-instrumenten in de borstkas ingebracht (VATS: Video-Assisted Thoracoscopic
Surgery).
2. thoracotomie: bij deze methode wordt één grote incisie gemaakt (thoracotomie). Na het
openen van de borstkas wordt bekeken wat de grootte van de aandoening en de ligging ten
opzichte van de bloedvaten en luchtpijpvertakkingen is. De chirurg bespreekt voor de

operatie met u voor welke methode u in aanmerking komt. Dit is afhankelijk van eerder
verkregen onderzoeksuitslagen. Indien de chirurg start met de eerste methode (VATSmethode)
kan hij altijd tijdens de operatie besluiten alsnog over te gaan tot een
thoracotomie bijvoorbeeld om het longweefsel beter te kunnen bereiken.
Voor het sluiten van de wond laat de chirurg een of twee afvoerslangen (drains) in de
borstholte achter. Op deze drains wordt een afzuigsysteem aangesloten. De drains zorgen
ervoor dat bloed en lucht worden afgevoerd, zodat de long zich zo goed mogelijk kan
ontplooien. De drains worden na een aantal dagen na elkaar weer verwijderd.
Pathologie uitslagen.(definitieve uitslag weefselonderzoek)
Tijdens de operatie wordt weefsel verwijderd. Dit longweefsel wordt naar de patholoog
gestuurd om daar microscopisch onderzocht te worden. Dit onderzoek neemt zo’n vijf tot
zeven werkdagen in beslag. Wanneer de uitslag bekend is, zal deze besproken worden. Soms
is dat poliklinisch, echter mocht het verblijf in het ziekenhuis langer duren dan de duur van
het pathologisch onderzoek, dan zal de uitslag besproken worden tijdens opname. Dit wordt in
de vorm gedaan van een familiegesprek
Na de operatie wordt u naar de intensive care (IC) of PACU (afdeling waar ze intensieve
bewaking kunnen uitvoeren) gebracht. Hier verblijft u de eerste 24 uur na de operatie. Daarna
wordt u weer overgeplaatst naar de longafdeling.
Naast de drains die in de borstholte zitten zal in de meeste gevallen ook een urine katheter in
uw blaas zijn geplaatst en een vochtinfuus in uw arm. De katheter zal er zo spoedig mogelijk
weer uit gehaald worden. De epiduraal katheter in uw rug zal continue pijnstilling toedienen.
Deze wordt na terugkomst op de afdeling, op geleide van pijn, afgebouwd. U zult op de
afdeling ook gelijk starten met pijnstilling via de mond en deze zullen de functie van de
epiduraal katheter overnemen. Van belang is dat u te allen tijde goed aangeeft hoe u de pijn
ervaart. Wanneer de pijn toeneemt moet u dit melden, er wordt dan direct gekeken hoe de
pijn verminderd kan worden. De ernst van de pijn wordt dagelijks met behulp van een
pijnscore bijgehouden.
Beademen na een longoperatie is zelden nodig. U zult zelf (spontaan) kunnen ademhalen.
Eventueel krijgt u extra zuurstof toegediend door middel van een zuurstofslangetje in uw
neus.
De fysiotherapeut begeleidt u voor en na de operatie bij de juiste ademhaling, houding en
ophoesten van slijm. Ook zal de fysiotherapeut u helpen met het weer op de been komen
(mobiliseren) na de operatie.
Terug gekomen op de afdeling nemen de verpleegkundigen de zorg over van de intensive
care. U zult zien dat er al snel gestimuleerd wordt te mobiliseren. Dit is van belang voor het
algehele herstel na de operatie.
Gedurende de dagen die daarop volgen zult u verschillende keren op de röntgenafdeling
komen voor het maken van thorax (borst) foto’s. Aan de hand van deze foto’s en uw
lichamelijke toestand, kan de dokter bepalen hoe het vervolg zal zijn van het beleid. Elke dag
zal er een dokter op de afdeling zijn die u dagelijks op de hoogte zal brengen van de vervolg
stappen. Vragen kunt u ten alle tijden stellen.
Ontslag.
Als u zover bent dat u weer grotendeels voor u zelf kunt zorgen, zullen de verpleegkundigen
en de arts in overleg met u bepalen wanneer u weer naar huis gaat. Gemiddeld is dit ongeveer
acht a tien dagen na de operatie. Indien er in de herstelperiode complicaties zijn opgetreden
kan de opname uiteraard langer duren.

Wanneer u naar huis gaat, krijgt u het volgende mee;
Een afspraak voor controle op de polikliniek van de longarts
Recepten voor medicijnen
Indien nodig een overdracht voor de wijkverpleegkundige (in geval van.
thuiszorg/wondzorg)
Indien de fysiotherapeut het nodig vindt, regelt hij of zij in overleg met de arts
voortzetting van de therapie bij u aan huis.
Leefregels.
U heeft recent een longoperatie ondergaan. Nu u weer naar huis mag is het vanzelfsprekend
dat u met een hoop vragen zit. Met deze folder willen we u graag op weg helpen. Belangrijk is
altijd te luisteren naar uw eigen lichaam, het heeft bijvoorbeeld geen zin om door de pijn heen
te oefenen. Neem rust op de momenten dat het lichaam hier om vraagt.
Pijn.
Na de operatie kunt u last hebben van pijn in het wondgebied. Dit komt omdat er tijdens de
operatie spieren zijn doorgesneden en ribben zijn opengesperd. Deze pijn kan wel tot zes
maanden aanhouden. Over het algemeen is paracetamol voldoende om deze pijn te
onderdrukken, indien het niet voldoende is overleg dan met uw longarts. Zolang u pijn heeft,
moet u de voorgeschreven pijnstillers op vaste tijden blijven gebruiken en niet wachten tot de
pijn zich aandient. Als u in bed ligt kunt u een kussen onder de arm aan de geopereerde kant
leggen. Hoesten, niezen en persen blijven de eerste zes weken soms gevoelig. Het litteken zelf
blijft vaak gevoelloos, doordat huidzenuwen zijn doorgesneden om de operatie juist te kunnen
uitvoeren. Ook kan het zijn dat de wond altijd een gevoelige plek blijft.
Wondbehandeling.
Bijna altijd wordt de wond met oplosbare hechtingen gesloten, dit betekent dat deze
hechtingen niet verwijderd hoeven te worden. De wondjes van de drains worden gehecht met
niet-oplosbare hechtingen. De hechtingen hiervan moeten na ongeveer zeven dagen worden
verwijderd, dit kan via de huisarts of door een verpleegkundige op de afdeling A4. Het
litteken is soms wat opgezet door wondvocht, dit kan wel een maand of twee aanhouden. In
sommige gevallen lekt er nog vocht uit de wond, hier kunt u het beste gewoon een gaasje op
doen, zodat het vocht niet in de kleding terecht komt. Indien uw koorts krijgt, of het vocht wat
er uit komt niet meer helder is maar troebel (pus) dan dient u contact op te nemen met het
ziekenhuis.
Dagelijkse activiteiten.
Probeer thuis uw activiteiten verder rustig op te bouwen, iedere dag iets meer, maar gun uw
lichaam ook op tijd rust. Luister goed naar uw eigen lichaam, u voelt zelf het beste wat u kunt.
Doe alles geleidelijk, moe worden mag maar het is beter dit niet te overdrijven. Probeer
‘s ochtends op tijd op te staan en ga zo nodig ‘s middags weer even liggen. Tijdens het slapen
kunt u gerust op uw geopereerde zijde gaan liggen, dit belemmert de wondgenezing niet. Om
de borstkas te ontzien wordt geadviseerd om twee maanden geen zwaar lichamelijk werk te
doen, hieronder valt bijvoorbeeld tassen dragen, ramen zemen, bedden verschonen, stofzuigen
of zware werkzaamheden in de tuin.
Douchen, baden en zwemmen
Zolang de wond nog niet volledig gesloten is en/of de hechtingen nog niet verwijderd zijn,
mag u niet in bad. Door baden wordt de wond week en kan deze opengaan. Wacht met in bad
gaan en zwemmen tot na de controleafspraak met uw longarts. Douchen mag wel, maar niet te
lang, omdat ook dan de wond week kan worden.
Fietsen, wandelen, autorijden

De wond heeft tijd nodig om te kunnen genezen, het lijkt veilig om de eerste 6 weken na de
operatie de wond niet te veel te belasten. Dit betekend dat indien deze activiteiten eerder
worden hervat, deze niet al te inspannend moeten zijn.
Roken
Naast het feit dat veel ziektes door roken worden veroorzaakt, is het ook zo dat de wond veel
langzamer en slechter geneest (meer kans op wondinfecties) als u door gaat met roken. Indien
u hulp nodig denkt te hebben bij het stoppen met roken, kunnen wij een afspraak voor u
maken bij de speciale ‘’stoppen met roken poli’’ van de polikliniek longziekten.
Seksualiteit
Medisch gezien is er geen bezwaar tegen seksueel contact. Het advies luidt het gewoon te
doen als u er weer aan toe bent. Het levert geen bijzonder risico op.
Sporten
In verband met uw genezing is het beter de eerste zes weken na de operatie niet te sporten. U
kunt het beste bij de controleafspraak met uw longarts overleggen wanneer u weer kunt
beginnen met sporten.
Vakantie
Als u vlot en zonder problemen herstelt, is ongeveer zes weken na de operatie een vakantie
mogelijk. Bespreek dit tevoren met uw longarts.
Werkhervatting
Meestal vindt werkhervatting plaats tussen de 2 en 4 maanden na de operatie, afhankelijk van
de aard van de werkzaamheden. Bespreek de werkhervatting met uw longarts, werkgever,
bedrijfsarts en huisarts. Vaak is het verstandig om te beginnen met halve dagen te werken en
dit langzaam op te voeren.
Zon en zonnebank
Het is, in verband met de wondgenezing, niet verstandig om u de eerste zes maanden na de
operatie langdurig aan de felle zon of zonnebank bloot te stellen. Het litteken bevat weinig tot
geen pigment en kan snel verbranden.
Wanneer contact opnemen?
Indien er onverhoopt thuis problemen ontstaan, in de eerste zes weken na de operatie, moet u
contact opnemen met uw longarts.
Neem in ieder geval contact op bij:
Koorts (temperatuur > 38.5 C)
Wondproblemen: als de wond rood, pijnlijk of dik wordt of als er troebel vocht uit
komt.
Bij toenemende kortademigheid of hoesten, zeker als dit met koorts gepaard gaat.
Waarheen bellen?
Medisch Spectrum Twente
Polikliniek longgeneeskunde
Tel: (053) 487 26 10 (iedere dag telefonisch spreekuur van 08.30 tot 9.00 uur, hierbuiten
alleen bij spoed).
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stelt u deze vragen dan gerust aan uw arts of
een verpleegkundige. Eenmaal thuis kunt u met vragen of problemen terecht bij uw controle
bezoek aan de longarts.

Heeft u vragen en of opmerkingen over deze informatiebrief dan zouden wij het fijn vinden
als u ook dit aan ons verteld.