Download Pdf - Interactie-Academie
Download Pdf - Interactie-Academie
Download Pdf - Interactie-Academie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
BIJZONDERE EN TOEGEPASTE BEGELEIDINGSMETHODEN<br />
opleiding
<strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong> vzw<br />
Van Schoonbekestraat 33<br />
B-2018 Antwerpen<br />
e-mail: secretariaat@ <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>.be<br />
tel.: 00 32 (0)3/237 01 52<br />
fax: 00 32 (0)3/248 69 31
BIJZONDERE EN TOEGEPASTE BEGELEIDINGSMETHODEN<br />
opleiding
het kenmerk van de opleiding<br />
De opleiding richt zich tot hulpverleners die door hun specifieke werkcontext verplicht worden de begeleiding van individuen,<br />
paren en gezinnen op een informele en toegepaste wijze uit te voeren.<br />
Door het bijzondere karakter van de werkomstandigheden (zoals bijvoorbeeld geen vaste agenda en een grote mate van<br />
onvoorspelbaarheid; langdurige of wisselende begeleidingen; een lage drempel; huisbezoek; een grote verscheidenheid<br />
en veranderlijkheid van vragen; gedwongen of opgelegde hulpverlening) en door de atypische cliëntpopulatie (bijvoorbeeld<br />
‘kansarme’ of ‘multi-problem’ cliënten die ‘ongemotiveerd’, ‘hopeloos’, ‘lastig’, ‘rigide’ of ‘chaotisch’ genoemd worden)<br />
moeten deze hulpverleners hun interventies leren plaatsen op een incidentele en ‘tussendoor’-manier. De contacten<br />
worden vaak niet als begeleiding ervaren, maar als controle, onderzoek of disciplinering. De hulpverlener heeft een<br />
andere hoofdtaak dan begeleiden.<br />
In deze opleiding worden specifieke en ‘van psychotherapie afgeleide’ begeleidingsmethoden ontwikkeld. De doelstelling<br />
is hulpverleners te leren hoe ze verandering kunnen opzetten met ‘tussendoor’-begeleidingsvormen, die toepasbaar<br />
zijn op zeer verschillende inhouden en hanteerbaar in zeer uiteenlopende werkomstandigheden.<br />
2
De aangeboden hulpverleningsvormen zullen rekening moeten houden met de bijzondere werkrealiteit. Daartoe zal<br />
de theoretische bagage vertaald worden in verbale en ook non-verbale methoden, die aangepast zijn aan bedoelde<br />
situaties.<br />
De hulpverlener in kwestie heeft nog andere posities dan die van begeleider; de begeleidingsopdracht dient gecombineerd<br />
te worden met andere (hoofd)taken (bijvoorbeeld sociale integratie, opvoeden, disciplineren, controleren, meldingsplicht).<br />
Bovendien hebben deze hulpverleners vaak een onderhandelingstaak en fungeren ze als spil in een samenwerkingsverband,<br />
waar ze zich moeten bewegen tussen uiteenlopende spanningsvelden. Ze zijn gebonden aan overleg met en rapportage<br />
aan disciplinerende instanties. Er wordt van hen verwacht dat ze kunnen omgaan met belangtegenstellingen en<br />
met de daaruit voortvloeiende conflictsituaties.<br />
Kandidaten zijn minstens halftijds werkzaam in een ambulante of (semi-)residentiële instelling, binnen de sector van<br />
het algemeen welzijnswerk, de bijzondere jeugdbijstand, de jeugdzorg, de reclassering of de verslavingszorg.<br />
3
opleidingscurriculum<br />
Deze opleiding is een praktijkopleiding, waarbij recente systeem- en communicatietheoretische inzichten vorm krijgen<br />
in de dagelijkse werkpraktijk van de deelnemers. Het systeemtheoretisch model is een leidraad voor het handelen. Moeilijkheden<br />
worden gekaderd in de bredere verbanden, waarin mensen leven.<br />
Theorie<br />
Systeemtheoretische en communicatietheoretische principes worden uiteengezet en herkenbaar gemaakt in de praktijk.<br />
Dit gebeurt door middel van geïnstrueerde oefeningen, ervaringsoefeningen, demonstraties en toepassingsoefeningen<br />
met nagespeelde cliëntsituaties, ingebracht door cursisten.<br />
Speciale aandacht gaat naar volgende invalshoeken:<br />
– Kenmerken van systeemtheoretisch denken als een denken in termen van onbegrensdheid van verbanden, voortdurende<br />
wisselwerking, die alle kanten uitgaat en complexiteit<br />
– Leren reflecteren over tussenmenselijke beïnvloeding, besef van eigen invloed en invloed van anderen, mogelijkheden<br />
en begrenzingen van eigen invloed en die van anderen, leren zien van communicatieve effecten<br />
4
– De gelaagdheid van menselijke communicatie, het onderscheid tussen bedoeling en effect; analoge en digitale taal als<br />
taalmodi; het betekenisscheppend karakter van taal naast het beschrijvende, inhoudelijke karakter<br />
– Contexten die van een hogere orde zijn in het beïnvloedingsproces: normen en waarden, de context van sociale perspectieven,<br />
loyaliteitsdimensies, positionele hiërarchieën<br />
– Interpunctiekwesties en waarheidsvragen<br />
– Perspectieventheorie en ontwikkeling van identiteit<br />
Deze theoretische concepten worden toegepast op allerlei inhouden die – ook naargelang de vraag van de cursisten –<br />
in de opleiding aan bod komen. Bijvoorbeeld: niet gemotiveerd voor hulpverlening; weerstand; multiculturaliteit;<br />
loyaliteitsconflicten; vervreemding; asociaal en delinquent gedrag; geweldsituaties; sociale ontwikkeling; problematische<br />
opvoedingssituaties; verslaving; psychosomatiek; psychiatrische beelden; crisissituaties; scheidingsproblematiek;<br />
ongewone gezinsvormen; rigide omgangspatronen; rapportering en verslaggeving; doorverwijzing; samenwerking en<br />
overleg; multidisciplinair samenwerken.<br />
Methodentraining<br />
Specifieke gespreksvaardigheden en doe-methoden worden ingeoefend door middel van toepassingsoefeningen en rollenspel<br />
aan de hand van materiaal uit de cliëntpraktijk van cursisten. Zij worden aangesproken op het vormen, toetsen<br />
en leren vasthouden of wijzigen van hypothesen.<br />
5
Bijzondere aandacht wordt besteed aan de volgende attitudes en vaardigheden:<br />
– Cliëntproblematiek leren vertalen in systeemtheoretische concepten<br />
– Inleving op verschillende niveaus. Gevoelsinleving en contextinleving<br />
– Leren invoegen en leren toevoegen. Het dynamisch hanteren van de grens tussen afstand en nabijheid<br />
– Leren exploreren van beïnvloedende verbanden. Patronen en regels leren zien<br />
– Invloed leren zien en de mogelijkheden tot invloed hebben en beïnvloed worden uitbreiden<br />
– Zoeken naar haalbare doelstellingen. Een rode draad leren zien en leren vasthouden<br />
– Het leren interpreteren van eigen effecten, op korte termijn en op lange termijn. Het besef van blinde vlekken en valkuilen<br />
– Specifieke interventiemethoden als: motiveren en creëren van een werkrelatie; activerend, tegemoetkomend en vasthoudend<br />
zijn; herkaderen van problematiek; verbreden, concretiseren en differentiëren; triadisch bevragen; opzetten<br />
van grensonderhandelingen; aanreiken van gedragsalternatieven, plaatsen van gemeenschappelijke interpuncties.<br />
Deze interventiemethoden worden ingeoefend in het werken met diverse cliëntsettings of contactvormen: zowel het<br />
spreken met één persoon, met een partner- of ouderpaar als het spreken met ouder(s) en kind(eren), (setting individu,<br />
setting paar, setting gezin). Ook wordt stilgestaan bij het tussenkomen in team-, overleg- en samenwerkingssituaties, in<br />
besprekingen rondom cliënten.<br />
6
Supervisie en intervisie<br />
Van cursisten wordt verwacht dat zij actief participeren tijdens de bijeenkomsten en eigen casuïstiek inbrengen. Tegen<br />
het einde van het eerste opleidingsjaar en gedurende het tweede opleidingsjaar zijn er op basis van dit ingebrachte materiaal<br />
regelmatig intervisie- en supervisiemomenten.<br />
Tijdens het tweede jaar en na afloop van de opleiding kunnen cursisten zich aansluiten bij bestaande intervisiegroepen,<br />
gevormd door cursisten die de opleiding voltooid hebben. Dit gebeurt buiten het instituut.<br />
Evaluatie<br />
Gedurende de opleiding is er een permanente evaluatie aan de hand van de inbreng van de cursisten: de vragen die<br />
gesteld worden, de opmerkingen die gegeven worden; via doorgenomen literatuur; via aangebrachte cliëntsituaties en<br />
uitgeprobeerde interventies.<br />
Er worden ook enkele formele tussentijdse evaluatiemomenten gepland om de deelnemers zicht te geven op hun vorderingen<br />
en leerpunten.<br />
De eindevaluatie gebeurt in groepsverband, aan de hand van een werkstuk. Dit werkstuk bedoelt een reflectieverslag te<br />
zijn, waarin de cursist laat zien dat hij/zij de theorieën uit de opleiding voldoende herkent in de eigen werkcontext en dat<br />
hij/zij op verantwoorde wijze kan interveniëren in cliëntsituaties.<br />
Bij het afsluiten van de opleiding wordt door het instituut een attest van deelname verstrekt.<br />
7
procedure<br />
Men kan zich aanmelden door middel van het uitgebreid inschrijvingsformulier in deze brochure.<br />
De toelatingsvoorwaarden (zie verder) vormen een eerste selectie. Nadat men heeft deelgenomen aan een kort vormings-<br />
of bijscholingsprogramma onder leiding van een staflid van de <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong> volgt een uitnodiging voor<br />
een overleggesprek met de opleider. Op basis van dit gesprek wordt beslist of men aan de opleiding kan deelnemen.<br />
De toelatingsvoorwaarden zijn:<br />
1) Een vooropleiding genoten hebben in een menswetenschappelijke richting op hoger niet universitair of op universitair<br />
niveau.<br />
2) Professioneel werkzaam zijn in de welzijnszorg en aangeworven zijn met een andere dan psychotherapeutische<br />
hoofdtaak.<br />
3) Het akkoord hebben van de directie van het instituut of centrum waar men werkt, zodat de garantie aanwezig is dat<br />
het geleerde toegepast zal kunnen worden in de praktijk.<br />
8
4) Bereid zijn cliëntcasuïstiek in te brengen en het eigen denken erover te exploreren en te expliciteren, in samenspraak<br />
met de andere deelnemers en de opleiders.<br />
5) Vóór het overleggesprek deelnemen aan een kortdurende vormings- of bijscholingscursus onder leiding van een<br />
staflid van de <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>.<br />
Informatie omtrent programma’s die hiervoor in aanmerking komen, vindt men in ‘Samenspraak’, een halfjaarlijkse<br />
uitgave van de <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>. U kunt een keuze maken uit de aangeboden programma’s.<br />
Kandidaten dienen zich hier apart zelf voor in te schrijven. Het doel van dit voorprogramma is kennis te maken<br />
met het denkmodel en na te gaan of men zich er verder in wenst te bekwamen.<br />
7) Er zich toe verbinden niet meer dan één langdurige bijscholing tegelijk te volgen, teneinde voldoende intens met de<br />
opleiding te kunnen bezig zijn.<br />
8) Zich verbinden tot deelname aan alle opleidingsdagen.<br />
9
staf<br />
De opleiding wordt ingericht door de staf van de <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>.<br />
Hoofdopleider is Lieve Cottyn, klinisch psycholoog, systeemtheoretisch psychotherapeut<br />
Medeopleiders:<br />
Kris Decraemer, klinisch psycholoog, systeemtheoretisch psychotherapeut<br />
Luc Van den Berge, sociaal verpleegkundige, systeemtheoretisch psychotherapeut<br />
Sabine Vermeire, orthopedagoog, systeemtheoretisch psychotherapeut<br />
<strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong> vzw<br />
Van Schoonbekestraat 33<br />
B-2018 Antwerpen<br />
e-mail: secretariaat@<strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>.be<br />
website: www.<strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>.be<br />
tel.: 00 32 (0)3/237 01 52<br />
fax: 00 32 (0)3/248 69 31
#<br />
inschrijvingsformulier 1<br />
opleiding Toegepaste begeleidingsmethoden<br />
1. Persoonlijke gegevens<br />
naam: ..............................................................................................................<br />
voornaam: ...................................................................................................... .<br />
man/vrouw* – geboortedatum: ...................................................................<br />
burgerlijke staat: ..............................................................................................<br />
straat: .................................................................................. nr: ......................<br />
postnummer: .................. woonplaats: ...........................................................<br />
telefoonnummer: ............................................................................................<br />
e-mail: ..............................................................................................................<br />
bank-, giro- of postrekening: ..........................................................................<br />
* Doorhalen wat niet van toepassing is<br />
1 Terug te zenden naar Lieve Cottyn, p/a <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>, Van Schoonbekestraat 33 te<br />
2018 Antwerpen.<br />
Dit inschrijvingsformulier wordt beschouwd als een vertrouwelijk document.
2. Werk<br />
naam van het centrum: ..................................................................................<br />
adres: ................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
telefoonnummer: ............................................................................................<br />
e-mail: ..............................................................................................................<br />
dienst: ..............................................................................................................<br />
functie: ............................................................................................................<br />
aantal uren per week: . .....................................................................................<br />
– Is uw werkgever akkoord met uw opleidingswens ? ....................................<br />
– In welke mate komt de werkgever tussen inzake tijd en kosten ? ................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................
#<br />
3. Opleiding<br />
Diploma('s) en jaar van afstuderen: ..........................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
4. Concrete omschrijving van de werksituatie<br />
a) Kader waarin de dienst zich situeert:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
b) Doel van de dienst:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
c) Teamsamenstelling:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
d) Omschrijving van uw actuele werktaak:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................
#<br />
e) Samenwerkingsmogelijkheid met andere diensten:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
f) Omschrijving van het doelpubliek:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
g) Met welke cliëntvragen hebt u te maken? Formuleer ze zoals de cliën-<br />
ten ze formuleren in een eerste contact:<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................<br />
.....................................................................................................................
Wat wenst u te leren in de opleiding en waartoe? ...........................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
..........................................................................................................................<br />
Ondergetekende verklaart zich akkoord met de procedure en de toelatingsvoorwaarden<br />
en stort het inschrijvingsbedrag van:<br />
voor Vlamingen:<br />
€ 50 (voor administratie en overleggesprek) op rekening 000-1613913-27<br />
van <strong>Interactie</strong>-<strong>Academie</strong>, op datum van ......................................................<br />
voor Nederlanders:<br />
€ 50 (voor administratie en overleggesprek) op bankrekening: 47.17.69.576<br />
(ABN-AMRO) ten gunste van Inter actie-Acade mie vzw, op datum van ....<br />
Datum ........................... Handtekening ..........................................................
Change language