Grondbeginselen elektrotechniek

F100870#1
Grondbeginselen
elektrotechniek
de elektrische stroomkring onvertakte stroomkring
licht-en signaalwerking
mechanisch werken werking van een
strook van bimetaal
gelijkstroommotor
zaklamp
elektromagneet
zoemer
vertakte stroomkring
geleiders
niet-geleiders (isolatoren)
serieschakeling
parallelschakeling
werking van elektrische stroom
licht-donkerschakeling
motor met propeller
doorgangstester
1

2
Elektrische energiebronnen
- zonne-energie is de oorsprong van alle energiebronnen.
- windenergie, waterkracht , fossiele grondstoffen (gas, kolen, aardolie) voor verbranding in centrales zijn het
resultaat van zonne-energie.
- deze energie wordt technisch in elektrische energie omgezet en via gigantische leidingen en technische installaties
(transformatoren) naar onze stekkerdozen geleid waar wij de stroom kunnen gebruiken.
- de elektrische apparaten in ons huishouden zetten de elektrische energie om in een mechanische werking,
licht, geluid of warmte.
Hoe vloeit elektrische stroom
- elektrische stroom vloeit door zogenaamde geleiders die vrije elektronen bevatten.
atoom
geen stroom
vrije elektronen
dwarsdoorsnede van
een geleider
Elektrische geleiders en isolatoren
stroom
deze elektronen kunnen
zich vrij van atoom naar
atoom bewegen
goede geleiders hebben veel vrije elektronen slechte geleiders hebben weinig vrije atomen
-metalen als koper en aluminium voldoen - glas en rubber zijn goede voorbeelden
aan deze voorwaarde
Elektrische spanning
Verschillende energiebronnen leveren een zekere waarde die bepaalt hoe groot de aandrijving voor het vloeien
van de stroom is. Batterijen van een bepaalde afmeting of volgens een bepaald ontwerp hebben verschillende
waarden voor de grootte van de aandrijving. Deze aandrijving is de elektrische spanning. Het symbool is U. Als
eenheid voor spanning wordt internationaal Volt (V) gebruikt.
Elektrische stroomsterkte
Hoe meer elektronen er in een bepaalde tijd (1 seconde) door een geleider vloeien, des te groter is de sterkte van
deze stroom. De elektrische stroomsterkte is het begrip voor de hoeveelheid van de stromende elektrische lading
door een dwarsdoorsnede van een geleider in een seconde. Het symbool is I. Als eenheid voor de stroomsterkte
wordt Ampère (A) gebruikt
Elektrische weerstand
Door geleiders en apparaten wordt het vloeien van elektrische stroom beperkt. Zij werpen een weerstand op
tegen de stroom. Het symbool voor weerstand is R. Als eenheid voor elektrische weerstand wordt internationaal
Ohm (Ω) gebruikt.
F100870#1

F100870#1
Eenvoudige stroomkring serieschakeling lichtwerking (1)
Technische toepassing: zaklamp (warmtewerking)
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
batterij
schakelaar
gloeilamp
Elektrische energie kan in lichtenergie worden omgezet. Voor
apparaten als een zaklamp is een eenvoudige stroomkring
voldoende. De eenvoudige stroomkring bestaat uit een
spanningsbron, een schakelaar, leidingen en een elektrisch
apparaat.
Doel:
Het bouwen van een zaklamp.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Zet de schakelaar aan!
Foutopsporing:
De zaklamp werkt niet?
Geen probleem: denk na over de volgende vragen en probeer
de fout te vinden.
- is de gloeilamp goed in de fitting gedraaid?
- is de schakelaar zo aangezet dat er contact wordt gemaakt?
- controleer de draadverbindingen!
Eenvoudige stroomkring serieschakeling signaalwerking (2)
Technische toepassing: deurbel
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
drukknop
zoemer
Bij de zaklamp wordt gebruik gemaakt van de lichtwerking
van de elektrische stroom. Naast deze zichtbare signalen zijn
er ook hoorbare signalen. Apparaten als een zoemer of bel
zetten elektrische stroom om in hoorbare signalen.
Doel:
Het bouwen van een deurbel.
Let op: de bel klinkt alleen als de knop wordt ingedrukt!
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Druk op de knop!
Foutopsporing:
De bel werkt niet?
- controleer of de klemverbinding juist is aangesloten.
- draai de aansluitingen van de zoemer in de stroomkring om.
3

4
Eenvoudige stroomkring serieschakeling mechanische werking (3)
Technische toepassing: ventilator
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
drukknop
zoemer
Elektrische energie is bij uitstek geschikt voor het verrichten
van mechanisch werk. Hiervoor is een apparaat nodig
dat de elektrische energie kan omzetten. Een elektromotor
is een dergelijk apparaat.
Doel:
Het bouwen van een ventilator.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Let er bij het aanbrengen van de propeller op dat de bladen
vrij kunnen bewegen!
Zet de schakelaar aan!
Foutopsporing:
De ventilator werkt niet?
- is de schakelaar zo aangezet dat er contact wordt gemaakt?
- zijn de elektriciteitsdraden goed aangesloten?
Eenvoudige stroomkring serieschakeling lichtwerking (4))
Technische toepassing: lichtsnoer
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
schakelaar
gloeilamp
Ook bij lichtsnoeren (kerstverlichting/feestverlichting) wordt
gebruik gemaakt van de lichtwerking van een elektrische
stroom. Voor een lichtsnoer zijn minstens 2 lampjes benodigd.
Als er meer lampjes in het lichtsnoer worden gebruikt,
dan moeten de lichtsnoeren tijdens de les groepsgewijs
worden gemaakt. (i.v.m. beschikbare onderdelen)
Doel:
Het bouwen van een lichtsnoer met 2 lampjes.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Gebruik eerst één gloeilamp.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Zet de schakelaar aan en kijk hoe fel het lampje brandt.
Breng het 2e lampje aan.
Kijk hoe fel de lampjes nu branden.
Door de serieschakeling van meerdere lampjes wordt de beschikbare spanning verdeeld over het aantal aangesloten
lampjes.
F100870#1

F100870#1
Eenvoudige stroomkring serieschakeling mechanische werking (5)
Technische toepassing: veilig aanzetten van machines
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
schakelaar
omschakelaar
motor
Elektrische machines die mechanische arbeid verrichten zijn
nuttig. Om per ongeluk aanzetten te voorkomen kan een extra
schakelaar of drukknop worden ingebouwd. De schakelaars
worden zo geplaatst dat ze niet allebei tegelijkertijd per ongeluk
met de hand kunnen worden aangeraakt.
Doel:
Het bouwen van een ventilator waarbij 2 schakelaars nodig zijn
om de ventilator in werking te stellen.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Let er bij het aanbrengen van de propeller op dat de bladen vrij
kunnen bewegen!
Druk op de schakelaars en kijk hoe de schakelaars na elkaar
uitgezet en weer aangezet worden.
Foutopsporing:
De ventilator werkt niet?
- is de schakelaar zo aangezet dat er contact wordt gemaakt?
- zijn de elektriciteitsdraden goed aangesloten?
Eenvoudige stroomkring serieschakeling de werking van een zekering (6)
Technische toepassing: beveiliging van machines tegen overbelasting
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
drukknop
motor
zekering
De zekering is een belangrijk onderdeel in de elektrische
stroomkring; bij overbelasting zorgt hij ervoor dat de stroomkring
wordt onderbroken en dat de verbruiker (motor) wordt
beschermd tegen verwoesting.
(oververhitting - brandgevaar)
Doel:
Het zo maken van een stroomkring dat de motor niet meer
werkt als de zekering wordt verwijderd.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Het controleren van geleiders en niet-geleiders:
- verwijder voorzichtig de zekering uit de behuizing en breng
verschillende andere materialen (hout, kunststof,
metaal) aan; zet de schakelaar aan en kijk naar de geleiding (of
niet !) van de verschillende materialen.
5

6
Eenvoudige stroomkring serieschakeling magnetische werking (7)
Technische toepassing: elektromagneet voor het optillen van lasten bij hijskranen
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
spoel met kern
schakelaar
De magnetische werking van elektrische stroom is van grote
betekenis. Vele alledaagse toepassingen werken op basis van
dit principe. Een geleider waar stroom doorheen gaat, wordt
door een magneetveld omgeven wanneer er stroom door de
geleider vloeit. Door middel van een ijzeren kern wordt de
magnetische werking vergroot. Deze werking van elektrische
stroom wordt in het dagelijks leven veel gebruikt in apparaten
en machines zoals bijvoorbeeld deuropeners, elektromotoren
en computers.
Doel:
Het bouwen van een elektromagneet.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Zet de schakelaar aan en probeer bij de ijzeren kern van de
spoel of je met behulp van een metalen deel
(bout, moer) een magnetische werking kan ontdekken.
Aanvullende opdracht:
Bekijk de magnetische eigenschappen van diverse andere
materialen.
Eenvoudige stroomkring serieschakeling werking strook van bimetaal (8)
Technische toepassing: beveiliging van technische apparaten bij warmte-inwerking
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
zoemer
strook, bimetaal
Een strook van bimetaal kan op basis van zijn bijzondere eigenschappen
als schakelaar worden gebruikt. De strook kan een
stroomkring openen en sluiten. Twee metalen die verschillend
uitzetten door warmte zijn stevig met elkaar verbonden. Door
warmte-inwerking zet het metaal met het hoogste warmteinwerkingscoëfficiënt
het meeste uit, waardoor de strook zal
buigen. Wanneer de strook afkoelt, keert hij weer terug naar
zijn oorspronkelijke staat. Hierdoor kan hij als zelfstandige
schakelaar of als temperatuurmeter worden gebruikt.
Doel:
Het bouwen van een stroomkring waarbij het bimetaal als een
schakelaar werkt; bij verhitting zal de zoemer gaan werken!
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Druk het bimetaal voorzichtig op het contact en probeer of de
zoemer goed werkt.
Verwarm onder toezicht het bimetaal. Wat zie je aan de metalen
strook?
Herhaal de opdracht een paar keer en meet hoe lang de
zoemer blijft werken.
F100870#1

F100870#1
Vertakte stroomkring parallelschakeling lichtwerking (9)
Technische toepassing: schakelingen voor verlichting binnen
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
spanningsbron
schakelaar
gloeilamp
Omdat een serieschakeling veel beperkingen kent, wordt deze
niet zo vaak gebruikt. We willen een ander soort schakeling
ontdekken.
Dit is de parallelschakeling; deze wordt zeer vaak gebruikt. Hoe
kan een lamp in de woonkamer geschakeld zijn als deze meer
dan één lamp heeft?
Doel:
Het maken van een parallelschakeling met 2 gloeilampen.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Zet de schakelaar aan: branden beide lampen?
Zo ja; draai dan één van de beide lampjes een beetje los.
De lampjes branden onafhankelijk van elkaar omdat lampje
1 net als lampje 2 stroom via de kabel en de schakelaar (de
hoofdleiding) krijgt.
Hoe zat het ook al weer met de felheid waarmee de lampjes
brandden in de serieschakeling?
Vertakte stroomkring parallelschakeling licht-en signaalwerking (10)
Technische toepassing: doorgangstester
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
spanningsbron
zoemer
gloeilamp
Met een doorgangstester kan worden vastgesteld of een
bepaald gedeelte van een stroomkring geleidt. Wanneer het te
controleren stuk van de schakeling correct werkt, dan zal het
lampje (wat door een batterij van stroom wordt voorzien) gaan
branden. Het is wel belangrijk dat de schakeling niet onder
stroom staat!
Doel:
Het bouwen van een doorgangstester die met een zichtbaar en
een hoorbaar signaal (zichtmelder/hoormelder) werkt. Beide
signalen moeten samenwerken; wanneer een signaalgever
uitvalt moet de andere het gewoon blijven doen!
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Controleer met de uiteinden een andere kabel!
Je kunt met dit model ook geleidende en isolerende materialen
van elkaar onderscheiden.
Teken een schema waarbij de zoemer en de lamp samenwerken,
maar afhankelijk van elkaar zijn. Wat is dit voor schakeling?
7

8
Vertakte stroomkring gecombineerde serie-en parallelschakeling lichtwerking (11)
Technische toepassing: hoofdschakelaar in machines
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
spanningsbron
schakelaar
omschakelaar
drukknop
gloeilamp
In een vertakte stroomkring vloeit de stroom parallel door de
beide schakelaars. Eén schakelaar moet als functie hebben dat
de totale stroomkring door hem onderbroken kan worden. Zo’n
hoofdschakelaar wordt veel in technische apparaten gebruikt. In
machines dient hij vaak als noodschakelaar om de stroom direct
te onderbreken.
Doel:
Het bouwen van een schakeling met 2 schakelaars en een drukknop.
Drukknop en omschakelaar dienen om de gloeilampen
naar wens te laten branden. De schakelaar vervult de functie van
hoofdschakelaar. Wanneer deze wordt uitgezet mogen de beide
gloeilampen niet branden!
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding is
te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Zet de hoofdschakelaar aan en druk op de omschakelaar en de
drukknop. Zet dan de hoofdschakelaar uit; beide lampjes mogen
niet meer branden.
Vertakte stroomkring parallelschakeling lichtwerking (12)
Technische toepassing: traploze licht/donkerschakeling van lampen
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
batterij
Schema
stelweerstand
gloeilamp
Het is natuurlijk bekend dat onze ogen zich aanpassen aan
verschillende lichtsterktes. Dit wordt door de pupillen gedaan.
Wanneer het donker is verwijden ze zich en wanneer het licht is
vernauwen ze zich. Een lens van een fototoestel werkt precies
zo. Zo’n lens kan snel op wisselende lichtverhoudingen worden
ingesteld. Onze pupillen kunnen niet zo snel reageren. In een
bioscoop wordt de hoeveelheid licht door speciale schakelingen
gestuurd zodat we niet met een plotselinge overgang van licht
naar donker en omgekeerd worden geconfronteerd. We willen
graag de schakeling onderzoeken die hetzelfde doet.
Doel:
Het maken van een serie-en parallelschakeling (gecombineerde
schakeling) waarbij het licht langzaam lichter of donkerder kan
worden ingesteld.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding is
te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Beweeg de verstelbare weerstand in beide richtingen!
Welke samenhang bestaat er tussen de lengte van de weerstandsdraad
en de felheid van de gloeilampen?
Informatie:
Lampen worden vandaag de dag met elektronische felheidsregelaars
gestuurd; deze worden ook wel ‘dimmers’ genoemd.
F100870#1

F100870#1
Vertakte stroomkring parallelschakeling lichtwerking (13)
Technische toepassing: verlichting op een fiets
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
spanningsbron
massaverbinding
gloeilamp
Tot de complete verlichting van een fiets behoren:
• dynamo of batterij als spanningsbron
• schijnwerper als voorlicht, achterlicht
• verbindingskabel en de onbekende X
Voorlicht en achterlicht zijn parallel geschakeld; zo kunnen ze
onafhankelijk van elkaar werken.
Doel:
Het maken van een fietsverlichting.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding is
te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Het schema ziet er niet normaal uit; de retourkabels van de
gloeilampen naar de generator ontbreken! Misschien helpt de
contactstrook. (als frame van de fiets)
Informatie:
Het frame fungeert als massa en dient om de elektrische stroom
terug te geleiden van de lampjes naar de dynamo. Zaklampen
waarvan de behuizing uit metaal bestaat maken ook gebruik van
dit principe.
Vertakte stroomkring parallelschakeling signaalwerking (14)
Technische toepassing: signaalinrichting met zicht-en hoormelder
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
zoemer
gloeilamp
drukknop
schakelaar
Vaak komt het voor dat zichtmelders niet of niet door iedereen
worden gezien. Met een toegevoegde hoormelder kan een
werkzaam meldapparaat ontstaan; verkeerslichten worden ook
wel op deze manier ingezet.
Doel:
Het bouwen van een meldapparaat met onafhankelijk van elkaar
werkende zicht-en hoormelders. De zichtmelder (gloeilamp)
werkt middels een schakelaar, de hoormelder (zoemer) middels
een drukknop.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding is
te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Druk na elkaar op de schakelaar en de drukknop.
Druk gelijktijdig op schakelaar en drukknop.
Foutopsporing:
Maak de schakeling zo dat de zichtmelder en de hoormelder samenwerken;
hiervoor moet je de gloeilamp zo aansluiten dat hij
licht geeft tijdens het geven van het signaal. Teken het schema!
Bouw deze schakeling en controleer of hij werkt!
9

10
Vertakte stroomkring parallelschakeling werking strook van bimetaal (15)
Technische toepassing: beveiliging van technische apparaten bij warmte-inwerking
Tabel voor de onderdelen:
Aantal Onderdeel Symbool
Schema
batterij
zoemer
motor met propeller
strook, bimetaal
Een strook van bimetaal kan op basis van zijn bijzondere eigenschappen
als schakelaar worden gebruikt. De strook kan een
stroomkring openen en sluiten. Twee metalen die verschillend
uitzetten door warmte zijn stevig met elkaar verbonden. Door
warmte-inwerking zet het metaal met het hoogste warmteinwerkingscoëfficiënt
het meeste uit, waardoor de strook zal
buigen. Wanneer de strook afkoelt keert hij weer terug naar zijn
oorspronkelijke staat. Hierdoor kan hij als zelfstandige schakelaar
of als temperatuurmeter worden gebruikt.
Doel:
Het bouwen van een schakeling waarbij het bimetaal als
schakelaar fungeert. Wanneer deze strook wordt verwarmd
werkt de zoemer als signaalgever en de motor met propeller
als koeling.
Opdracht:
Maak de schakeling met de onderdelen zoals op de afbeelding
is te zien.
Leg de onderdelen conform het schema op tafel.
Verbind de onderdelen met elektriciteitsdraad.
Druk het bimetaal voorzichtig op het contact en probeer of de
zoemer goed werkt.
Verwarm onder toezicht het bimetaal; de motor schakelt zich
parallel aan de zoemer aan en hij begint zijn ‘koeling’.
Herhaal de opdracht een paar keer en meet hoe lang de zoemer
blijft werken.
Vergelijk de uitkomsten met opdracht 8!
Het maken van een schakeling aan de hand van een tekst (16)
Jullie hebben nu geleerd om een schakeling te maken aan de hand van een schema. Het is echter moeilijker om dit
te doen met alleen een tekst als richtlijn.
Doel:
Teken schema’s en bouw de bijbehorende schakelingen! De volgorde van de opgaven is zo dat ze steeds moeilijker
worden.
Opdracht:
Lees de tekst en probeer uit te vinden welke onderdelen je nodig hebt. In de tekst wordt verwezen naar een
bepaald soort schakeling. Niet alleen lampjes, zoemers en weerstanden, maar ook schakelaars en drukknoppen
kunnen in serie-of parallelschakeling worden gebouwd. De batterij heb je altijd nodig; die wordt dan ook niet apart
vernoemd in de tekst.
1. opdracht:
Schakel 2 gloeilampen zo dat de elektrische stroom eerst door de ene lamp en afhankelijk van deze gloeilamp door
de andere vloeit wanneer de schakelaar gesloten is.
2. opdracht:
Schakel 2 gloeilampen zo dat de elektrische stroom door lamp 1 en onafhankelijk van deze lamp ook door lamp 2
vloeit. De beide lampen kunnen met één schakelaar aan en uit worden gezet!
3. opdracht:
Schakel 2 gloeilampen zo dat de elektrische stroom door lamp 1 en onafhankelijk van deze lamp ook door lamp 2
vloeit. Iedere lamp moet apart aan en uit kunnen worden gezet!
4. opdracht:
Een gloeilamp en 2 schakelaars moeten zo worden gebouwd dat de beide schakelaars gesloten moeten zijn voordat
de lamp gaat branden.
5. opdracht:
Voor een deurbel zijn 2 drukknoppen nodig omdat er 2 ingangen zijn. De hoormelder (zoemer) moet zo in de
schakeling worden ingebouwd dat hij werkt wanneer één van de drukknoppen of beide drukknoppen ingedrukt
worden.
F100870#1

F100870#1
Opdrachtvel: (17)
1. opdracht:
2. opdracht:
3. opdracht:
4. opdracht:
5. opdracht:
11

12
De eenvoudige elektrische stroomkring
-elektrische stroom vloeit alleen in een gesloten stroomkring en wanneer er een kracht inwerkt die de
beweging van de elektronen opwekt.
De eenvoudige stroomkring bestaat uit een elektrische energiebron (batterij, accumulator), een elektrisch apparaat
(bijvoorbeeld: lamp, zoemer) dat de stroom in een benutbare vorm omzet, de verbindingsleidingen en een schakelaar.
Elektrische stroom vloeit alleen binnen een gesloten stroomkring.
schema – eenvoudige stroomkring
open gesloten
Werkingen van elektrische stroom
Warmtewerking
schema – eenvoudige stroomkring
In veel technische apparaten wordt de warmtewerking van een elektrische stroom gebruikt. Door de stroom warmen
draden op totdat ze gaan gloeien. Dit principe gebruikt men bij waterkokers, elektrische kachels en dompelaars.
Lichtwerking
Het gloeien van draden waar een elektrische stroom doorheen gaat brengt ook licht voort. Dit principe wordt bij
gloeilampen gebruikt. De grootste hoeveelheid energie wordt echter in warmte omgezet. Het rendement in bruikbaar
licht is gering. Door elektrische stroom kan er ook voor worden gezorgd dat gas licht gaat geven; dit principe wordt bij
tl-buizen gebruikt en men verkrijgt op deze manier een veel grotere hoeveelheid licht.
Chemische werking
Elektrische stroom vloeit door geleidende vloeistoffen. In de industrie wordt dit gebruikt om voorwerpen van een
metalen buitenlaag te voorzien. Men dompelt de voorwerpen onder in de geleidende vloeistof.
Magnetische werking
Wanneer stroom door een geleider beweegt, dan beïnvloedt deze zijn omgeving. Hij wekt een magnetische werking
op. Door een geleidingsdraad om een spoel te wikkelen en deze te voorzien van een ijzeren kern kunnen door elektrische
stroom grote magnetische krachten worden opgewekt.
Apparaten voor de omzetting van elektrische energie en voor technisch gebruik
zijn bijvoorbeeld:
gloeilampen, tl-buizen, elektrische verwarmingselementen, elektromotoren, magneetspoelen,
bellen, zoemers.
F100870#1

F100870#1
Opmerkingen bij het werken met de bouwdoos
De opdrachten in de bouwdoos kunnen met een gelijkstroombron (batterijen of oplaadbare accumulatoren)
worden gemaakt. Een spanning van 3 - 4,5 V is genoeg voor de opdrachten en de schakelingen.
PROBEER NOOIT MET GROTERE SPANNINGEN TE WERKEN!!
Bouw elektrische schakelingen altijd zonder spanning!
Voor het maken van de stroomkringen en hun werkingen (optisch, akoestisch,
thermisch, chemisch en magnetisch) worden symbolen en schema’s gebruikt.
geleider
vertakking geleider
vertakking geleider, los te maken
schakelaar, open
schakelaar, gesloten
omschakelaar
drukknop, contact wat zelf
teruggaat
Deze heren hebben een grote bijdrage geleverd aan de ontdekking
van de samenhang in een elektrische stroomkring.
Georg Simon
Ohm
(weerstand)
( spanning)
geleider
geleider
geleider
(stroomsterkte)
geleider
geleider
geleider
geleider
geleider
Alessandro Volta
Andre Marie
Ampere
13