DE VROUW

More documents

Recommendations

Info

202 GEEN SLAAF IS ZOO TEN VOLLE SLAAF ALS DE VROUW. anders te gelijken; hij zou maar al te gaarne aan den voet van iedere bladzijde, achter iederen regel, iederen klank zijn naam teekenen. Hij zou ons telkens, wanneer wij ons eenige oogeublikken wijden aan de lectuur zijner moeizaam gewrochte voortbrengselen, willen toeroepen; dat is van mij, van mijl van mij! Wanneer de aanbidding van het letterkundige ik aldus de uiterste grenzen der buitensporigheid bereikt, is zij niets anders meer dan een ziels ziekte geworden en behoort veeleer tot het gebied van den medicus dan tot dat van de kunstkritiek. Dat heeft Max Nordau, ondanks zekere dwalingen en onbegrijpelijkheden, zeer goed verklaard iu zijn werk „Ontaarding." Maar wat hij niet gezegd heeft, — en wat toch a propos van Oscar Wilde wel eens behandeld diende te worden — is dat deze intellectueele buitensporigheden slechts zeer gewone verschijn selen zijn van de tegenwoordig zoo ernstig heerschende epidemie die men „individualisme"(5) noemt, en die zoowel op zedelijk als op econo misch gebied hare offers vergt. Of komt het niet op hetzelfde neer of de over voeding, de vertroeteling van het Ik zich open baart in gedichten, schilderijen en muziek, ofwel in het verzamelen van onevenredig groote kapi talen met het doel om niets dan een overdreven weeldezucht te bevredigen, en zonder dat men eenige bepleitbare noodwendigheid daartoe aan voeren kan? De een offert aan een dwaze voorliefde voor oudheden, de ander aan de juweelen zijner vrouw of minnares de bescheiden welvaart die hij, door de loonen minder te beknibbelen, kon ver zekeren aan de duizenden werklieden die 14 uren per etmaal in zijne fabrieken arbeiden. Zóó'n man is uit een zedelijk oogpunt immers niets beter dan de arme engelsche gek, die weldra op de banken van het assisenhof gaat boeten voor zijn onnoembare afdwalingen? En zoo zijn er honderden die den natuurlijken smaak voor waarachtige schoonheid, die de kunst behoeften, aan ieder wezen eigen, doen ontaarden in de mindere of meerdere ongeoorloofde zucht naar gezochte en zeldzame genietingen. D;i;trin schuilt het kwaad, in die begeerte om zich te „onderscheiden,'' die door ons tegenwoordig stelsel van onderwijs in alle klassen wordt aangewakkerd. Reeds in de lagere school wordt het „ik" tot bewustzijn gebracht (6); op de latijnsche of hoogere burgerschool wordt het bandeloos en de liooge- school doet niets om het binnen behoorlijke gren zen terug te brengen. De geheele zedelijke en maatschappelijke zijde der opvoeding wordt aldus overgelaten aan den wil van „ikheden'' die el kander kennen noch willen kennen, die elkander daardoor in de wielen rijden en dag aan dag de botsingen tusschen individuen bestendigen en verergeren. Daarom moet de opvoeding gewijzigd worden indien men de zeden wil verbeteren. Door de menschen solidair te maken zal men beletten dat een ieder zich te veel bezighoude met zijn ik, zal men hen meer doen gedenken dat men niet alléén is op de wereld en niet alleen voor zich zelf mag leven. Laten wij burgers, broeders maken van de menschen, en wij zullen geen krankzinnigen, geen zenuwzieken en geen egoïsten meer hebben. En de Oscar Wildes zijn niets anders. Mctïtre Blasius in de Express. * * * O Meester Blasius, wat een goede en wijze dingen hebt gij daar gezegd! Uw thema verdiendebreed uit gesponnen en veelzijdig toegelicht te worden. Laat ik er één ding aan toevoegen, en wel de wensch dat alle moeders het gewicht der eerste indrukken bij hare kinderen recht begrepen, en inzagen welk een machtige factor de kinderlectuur is bij het vormen of misvormen van menschen! Indien de reine, ontvankelijke kinderzieltjes eens niet werden bedorven door dwaze verzinsels, ba kersprookjes en smakelooze lectuur; indien de aangeboren zucht der kinderen tot kennen en weten eens wetenschappelijk opvoedkundig werd ontwikkeld en zij, als hoofdschotel bij hun geestes- maaltijd eens niet kregen de sprookjes van Moeder de Gans, maar de eenvoudige beginselen van waarheid en wetenschap; indien wij hen eens niet voornamelijk leerden lezen en boekenverslin- den, maar waarnemen, zien en oordeelen, dan kregen wij een gezond menscheugeslacht. Doch de meeste moeders en vaders zien nog niet in, dat het vluchtige lezen van kindertijdschriften en boeken de jeugd stelselmatig vormt tot verslinders van romans en novellen; en slechts weinigen maken zich recht duidelijk hoeveel vergif er schuilen kan in een schijnbaar on- schuldigen roman. Ik heb hierover nog veel te zeggen en zal dat later ook doen- Maar terloops moest mij de opmerking van het hart, dat de moeders reeds de „heerschende ziekte" zouden kunnen bestrijden door van haar kinderen kleine waarnemers te maken in plaats van kleine lees- wolven. N. (1) Griekscb. wijsgeer en staatsman en leerling van Socrates. Zijn wijsbegeerte heeft iets zachtzinnigs en idealistisch eu nadert hier en daar de christelijke begrippen. ïïjj werd geboren 429 en stierf 347 vóór Christus. Zijn „Republiek" eu ziju „Gesprekken" worden nog heden ten dage veel gelezen en zeer geprezen. (2) Ontucht ouder mannen was iu het oude Griekenland iets zeer gewoons; ook in Griekenland en Rome tijdens het leven vau Christus en zijne eerste Apostelen. Het was een der kankers waartegen deze laatsten het hevigst te velde trokken. (3) Engelsch schrijver, die zich aan onnatuurlijke zonden schijnt te hebben overgeleverd. (4) Onder „Oorspronkelijkheid'' verstaat men het nieuwe, frissche, eigene in de wijze van voelen, denken en zich uiten van schrijvers en kunstenaars. Het is een natuurgave, die niemand zich door studie of inspanning kan eigen maken. Wie ze bezit is een godenkind. En wie ze niet bezit, maar doet alsof
GEEN SLAAF IS ZOO TEN VOLLE SLAAF ALS DE VROUW. 203 Vrouwen-beweging. Stap voor stap weten de vrouwen nieuwe rechten te veroveren zoowel op maatschappelijk als op staatkundig gebied. Het is verrassend zoo snel als de vrouwen-beweging in allerlei landen vooruitgaat en dagelijks overwinningen behaalt. Enkele jaren geleden wilde men de vrouw weren uit de geneeskunde, thans vinden wij vrouwelijke doctoren in verschillende landen, zelfs ouder de inboorlingen van Britsch-lndië. De eerste welke den doctersgraad behaalde was Anandabai Joshee, die op negenjarigen leeftijd gehuwd, vier jaren later reeds moeder was en na den dood van haar kind zich naar Noord-Amerika begaf om hare studiën te voltooien, waaruit de dood haar op 21-jarigen leeftijd wegrukte. Haar voorbeeld vond navolging: thans zijn er in Britsch-lndië 12 directrices van hospitalen, 51 vrouwelijke heelkundigen, 44 hulpdoctoressen en 241 meisjes, die zich aan de geneeskundige studie wijden. De groote behoefte aan vrouwelijke hulp bleek uit de snelle toename van het aantal vrouwen, dat zich in deze hospitalen liet verplegen en dat steeg van 280,604 in 1889 tot 515,536 in 1892 en 897,000 in 1894. Ook in Bosnië en de Herzegowina heeft de benoeming van twee vrouwen als geneeskundige inspectrices er veel toe bijgedragen om de Mahomedaansche vrouwen, die geen hulp van een man mochten aannemen, te ontrukken aan de hauden van onwetende oude vrouwen. De wetenschappelijk opgeleide vrouwen wisten spoedig het vertrouwen der bevolking te winnen, en hare hulp wordt algemeen ingeroepen. In Rusland werd eene geneeskundige Universiteit voor vrouwen opgericht, en in Algiers aan de doctores Mad. Chellier een onderzoek opgedragen naar de oorzaken van de groote sterfte bij de kinderen der inlandsche vrouwen, die thans bij hare bevalling door bijgeloovige vroedvrouwen worden gemarteld. De vrouw heeft dus hare plaats in de geneeskunde ingenomen, en zal daaruit niet meer verdreven worden. Ook op ander gebied deed zij hij ze machtig ware, die schrijft doorgaans gezochte, gewrongene, onverstaanbare taal of brengt wausmakige en ongenietbare kunstproducten voort. Indien de niet met oorspronkelijkheid begaafden gewoondegelijk dingen trachtten te doen en te zeggen op gewoon-degelijke wfjze, dan zouden onze krankzinnigengestichten niet zoo druk bevolkt worden met lijders aan grootheidswaanzin en er in het dagelijksch leven ook veel minder onuitstaanbare wezens rondloopen. Want het is immers een schande noch een ongeluk een natuurgave te missen, vooral wanneer deze zeer verdienstelijk vervangen kan worden door eenvoud, degelijkheid en waarheid. N. (5) Individualisme = de overdreven vooropzetting van het i k, zonder inachtneming van de rechten en belangen der ons omringende ikheden; buitensporige zelfzucht, getooid met een mooien naam. N. (6) Door loftuitingen, eerbewijzen en prijsuitdeelingen! N. hare intrede. Zoo lazen wij deze week dat in Hongarije vrouweu als brievenbestellers waren be noemd en in Vaiparaiso vrouwelijke tram-conduc teurs worden aangetroffen. Vooral iu Italië is de vrouwen-arbeid algemeen. Volgens de gegevens van G. Buardo in de „Nuova Antologia" waren van de lli/ s millioen vrouwen boven 9 jaar er 2 millioen werkzaam bij de industrie eu 3 millioen bij den landbouw. In de weverijen worden bijna uitsluitend vrouwen aangetroffen; in de zijde fabrieken telt men tegen over 117 duizend vrouwen en 40 duizend kinde ren slechts 173/4 duizend mannelijke arbeiders, en van die 40 duizend kiuderen waren slechts 2 duizend van het mannelijk geslacht, daar men overal aan de meisjes boven de jongens de voorkeur geeft. In de Duitsche textiel-industrie steeg het aantal vrouwelijke arbeidsters van 283,017 iu 1892 tot 305,175 in 1893 of met 22,518, dat is acht pCt., en dat nog al in een jaar waarin men algemeen hoort klagen over inkrimping van het bedrijf, werkloosheid en krisis. Een ware geeuwhonger naar vrouwen- en kinderarbeid beheersclit de ka pitalisten, die daardoor de looneu weten te drukken. Terwijl de manuelijke telegrafisten in Duitsch land 1500 tot 1900 frs. traktement hebben, moeten de vrouwelijk telegrafisten zich met 1000francs te vreden stellen. Boekhoudsters betaalt men van 75—150 frs. per maand; ziekenoppassers 4 frs per week. Het best betaald werden nog de onder- derwijzeressen, die op 2500 tot 3000 francs kun nen rekenen. Op wetenschappelijk gebied toonde de vrouw onlangs al weder dat zij geenszins de mindere van den man is; van de vier prijzen uitgeloofd door de Koninkl. akedemie van België werden er twee door vrouwen behaald: door de directrice der normaalschool te Luik voor een wiskundig, en door eene onderwijzeres te Gent, Mad. Lievevrouw Coopman, voor een pedagogisch geschrift: „het Volkskind, zijn opvoeding en zijn onderwijs." Geen enkel gebied der menschelijk werkzaam heid kan men dus langer gesloten houden voor de vrouwen, en van des te meer belang wordt het dus, dat de invloed der vrouw zich doe gelden op economisch en staatkundig gebied, dat de vrouw ingrijpe in de staatsmacht om hare belangen te behartigen, hare uitbuiting te temperen of onmo gelijk te maken. Zij moeten het kapitalisme hard nekkig bestrijden, of zij zullen de rampzalige gevol gen harer werkloosheid ondervinden! Meer dan de man lijden zij door geringe loonen en over- matigen arbeid : in Zwitserland waren in dezelfde bedrijven tegenover 100 mannen jaarlijksch ziek: in de katoenweverij 139, de katoenspiunerij 128, de bleekerij 113 en de stikkerij 111 vrouwen. Haar aantal ziektedagen was in dezelfde vakken 61, 33, 65 en 25 pCt. grooter dan dat der mannen, terwijl hare sterfte wel 27 pCt. dat der mannelijke werklieden overtrof. Slechts
Page 1: 2e Jaargang. 7 Juli 1895. JVo. 26.
Page 5 and 6: GEEN SLAAF IS ZOO TEN VOLLE SLAAF A
Page 7 and 8: GEEN SLAAF IS ZOO TEN VOLLE SLAAF A

DE VROUW

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?