Aan KAREL BEERBLOCK

Een Onderhoud
Over een Stal maanden, verspeidde de
maatschappij der Vlasbewerkers en bewerksters
een strooibriefje aan de Vlasfabrieken.
Daarin werd er vermeld, om de ongezondheid
der Vlasfabrieken te bewijzen, dat eene
moeder die in de continues nog werkzaam
is, 14 kinderen gehad heeft, waarvan onlangs
het i3 e gest rven was.
Eene week nadien, kwam er ten onzent
een heer, die vroeg voor hem over dit feit in
te lichten.
Mijnheer in kwestie was docter Glibert,
werktoezichter, gehecht aan het middenbestuur
te Brussel.
Hij verzocht ons het adres te laten kennen
van ï.ct meisje, waai van er in ons strooibr.v'fje
spraak was.
J uistkon hetadresniet opgegeven worden,
daarom begaven wij ons naar 't fabriek waar
de moeder werkzaam was.
Het meisje werd geroepen en, na over de
kwestie ondervraagd tt zijn, verklaarde
zij dat alles juist was, wat wij hadden geschreven.
Mijnheer Glibert. nam alsdan het juiste
adres op van het meisje, en beloofde den
zondag nadien haar te komen vinden in
haar huis, om persoonlijk te zamen met haar
deze zaak te onderzoeken.
De zondag nadien op gesteld uur was hij
ten harent. Ziehier nu eenige vragen die hij
stelde, met de antwoorden der moeder.
Wij willen eerst zeggen, als heer Glibert
binnen kwam, dat hij het 14e kind ziek te
bed vond.
Hij onderzocht het kind en zegde aan de
moeder dat het 't water had.
Hij vroeg eerst aan de moeder naar haren
trouwboek, die zij hem seffens gaf, hetgeen
er aan ontbrak zou hij- op 't stadhuis wel
gaan onderzocht hebben zegde hij.
Hij vroeg ook of zij nooit ziek geweest
was, of zij van geene zieke ouders voortkwam.
Waarop zij antwoordde van neen, hem
daarbij het portret toonende van hare
getrouwde zuster, die te samen met haren
man en hare acht k nderen allen gezond en
welstellend op gefotografeerd zijn.
Ook vroeg hij, of hare kinderen gezond
waren als zij op de wereld kwamen.
Er zijn er bij geweest, Mijnheer, zegde zij,
als zij op de wereld kwamen, die gaten in
hethoi.fd hadden, ik veronderstel dat het
van het volgende was.
De damp der continues hecht zich aan de
zoldering, waar hij verandert in water, om
terug op ons hoofd te druppen, gedurende
de tijd van mijne zwangerschap, heb ik
'daarvan veel te lijden getiad.
Ik heb ook nog geweest, dat ik 's avonds
in het kraam kwam, en dat ik 's morgens
geen enkele cent bezat, om eene beetje
melk te koopen voor het kleine wichtje.
Hebt gij veel te lijden van uwe zwangerschap,
als gij werkt?
Ja Mijnheer zegde zij, als ik 's avonds te
huis kom, en mij neder zet heb ik zelfs de
moed niet meer van nog op te staan, hçt is
^ilsof ik gansch gebroken ben. Want ik zeg
het soms tegen mijne man, dat ik al zoo stijf
ben als eene oude vrouw ondanks mijnen
nog jonge ouderdom.
Hoe lang werkt gij per dag?
Ik werk bij den heer Hallez, dat is ruim
3/4 uurs gaans van hier.
Als ik des morgens om 4 1/2 uren opsta,
heb ik nog juist den tijd om de stof te ontsteken
en kofie water te maken en eenen
boterham op te eten, waarmede ik naar het
w«rk loop.
Dat is dan tot s' avonds, want 's noens
m ik naar huis niet gaan, 8 1/4 ure of 8 1/2
'Te als ik terugkom.
Dat is dan 16 uren dat ik van huis verwijderd
ben per dag.
En de kleine kinderen, moeten ook zoo
veel uren werken ?
Zeker Mijnheer!
Ja als er de eene of andere van moeite bij
valt, dan zijn er meesters die nog wreed
genoeg zijn. om u toe te roepen : als gij het
niet meer kunt uithouden, moogt gij naar
huis gaan ! ! !
En hoeveel win* gij ?
Ik win 12 franken in de week daarmede
moeten wij alle 4 leven.
Mijn man die niet kan werken mijn kind
die ziek is en mijne moeder die oud en stijf
is. Gij kunt wel denken Mijnheer, dat wij
veel te kort hebben.
En inderdaad, het gourvernement door de
oogen van een zijner afgevaardigden, was
daar getuige der ergste contrasten die onze
maatschappij oplevert.
Alles rondom hem sprak van lijden en
ontbering.
Als men binnen komt heeft men rechts
eene kas staan, links het bed waarin de zieke
grootmoeder met het zieke kind te samen
slapen.
Doet men eene stap, dan heeft men uitgedoofde
stoof.
Een stap verder heeft men tegen 't venster
die op 't water uitgeeft, de tafel waarnevens
zich weder eene kas en 't bed bevindt,
waarin moed r en vader slapen.
Het is nu in 'tzelfde plaatsken, waar deze
4 menschen, eten en drinken, waschen en
plaschen, moeten leven.
Niets hangt er aan den muur die dit lijden
en ontbeiing, wat kunnen verzachten, geen
spiegelke, geen enkel kadertje.
Het portret van hare zuster met hare man
en hare 8 kinders, die zij aan den inspecteur
toonde, was nog niet geëncardreed omdat
zij er de centen niet voor bezat.
Dan spreekt men nog dat de socialisten
de kunst en het familieleven zullen vernietigen.
Maar de regeering heeft gezien, dat
de armen hun familieleven en al wat hun
dierbaar is ontstolen zijn, door de kapitalische
Maatschappij.
Zoudt gij wel minder uren wilen werken ?
Oh, mijnheer, dat wij dat konden verkrijgen,
dan zouden toch een beetje kunnen
genieten van 't leven. Maar met het zelfde
loon, Mijnheer!
Zeker, zeker! antwoordde hij.
Maar als de docter van den arme komt,
schrijft hij dan geen bouillon of vleesch ?
Wel, wel, Mijnheer, wat gij toch vraagt.
Dat bestaat hier niet.
Ik wil u eens vertellen hoe wij dezen
winter geleden hebben.
Ik werkte niet en mijn man had ook geen
werk, er was geen kruimel brood in huis.
Wij deden 's noens de denr dicht, omdat
degeburen het niet zouden gemerkt hebben,
dat wij niets te eten hadden.
De eenige boterham die overschot gaven
wij aan ons dochterke.
Mijn man ging alsdan naar he' armbestuur,
en zegde niet eerder te willen weggaan,
of hij moest een brood hebben voor
zijn huisgezin, die verhongerde.
Men gaf het hem, er bijvoegende « ziet
dat wij u hier niet meer zien. »
Niet waar, Mijnheer, het is verre van
vleesch of bouillon te schrijven voor de
zieke van den arme.
Maar vleesch en bouillen, zoudt er eerst
en vooral moeten zijn, want zonder dat kan
de zieke niet genezen, zegde M. Glibert.
Alsdan kwam M. Seranne binnen, docter
der armen, waarme'de hij ruim een halfuur
over het huisgezin gesproken heeft.
Nog vele andere vragen en antwoorden
die ontsnapt zijn, werden er gesteld, maar
welke M. Glibert toch allen zorgvuldig genoteerd
heeft.
De moeder verklaarde hem ook, dat zij
lang zonder werk geweest is, omdat zij zoo
stout was, om op te staan tegen het stelsel
waarvan hij daar de wreedheden heeft kunnen
aanhooren.
Zoo dus, de legeering kent den toestand
der continues-meisjes, zij kent hem, want
een harer afgevaardigden heeft hem onderzocht,
en bevonden zoo als hij altijd door de
socialisten afgeschilderd geweest is.
Wanneer gaat zij handelen, tegenover dit
wreed regiem waaronder de contineusvrouwen
zoo vele lijden?
Het is waar die heeren gaan op eene
gansche andere wijze te werk.
Zij kennen den toestand, maar vooralleer
daar wat aan te veranderen, moeten zij nog
eerst dit en dat onderzoeken, zien naar ditjes
en datjes, en bijzonderlijk nagaan of de
fabriekant er geen schade zal door lijden als
zij wat w.llen veranderen.
Midderwijl mogen de werkvrouwen maar
creveeren.
Het is bewezen aan de regeering, dat de
continues vrouwen in eene afschuwelijke
toestand verkeeren, hare plicht is; van deze
staat van zaken zoo spoedig mogelijk te
veranderen.
Anders kan zij het recht niet meer hebben
van te regeeren.
Want regeeren wil zeggen : maken dat
het land, en zijne bewooners in goeden staat
verkeeren.
Als zij dat niet kan, weg er mede ! !
C.H.
EEN BtETJE GESCHIEDENIS
over het ontstaan onzer Vereeniging
van Vlasbewerkers en Bewerksters.
In de maand September 1875 waren er eenige
hekelaars der fabriek La Lieve, welke tot het
gedacht kwamen, dat het noodig was dat er
eene vereeniging van vlasbewerkers en bewerksters
tot stand kwam.
Met een getal van 20 mannen begonnen zij
het weik der vereeniging ernstig aan te vangen.
Zij vergardenden in de herberg « De Brusselaar
», Salvatoorstraat, om daar te beginnen
met eenen inleg van 10 centiemen, welke moest
dienen tot het verspreiden van briefjes, die aan
de vlasfabrieken moest uitgedeeld worden, om
zoodoende onze vereeniging ruchtbaar te
maken.
Na het uitdeelen onze eerste briefkens klom
onze \'ereeniging tot een 200-tal leden.
Natuurlijk dit ziende in zulk eenen tijd, wanneer
de werklieden nog niet veel van het vereenigingsleven
wisten te spreken, begonnen wij
met nog krachtiger moed voort te werken, o 3
de vereeniging langs om sterker te maken.
Er werd een bestuur samengesteld en naar
een lokaal uitgezien.
Met een weinig moeite vonden wij een lokaal
in. de « F.gtaminpi Straatsburg », Predikheerenlei,
waar wij onze eerste algemeene vergadering
hielden op den tweeden Zondag van
November 1875, met een getal van 35o leden.
De Voorzitter opende de vergadering en
vroeg aan de leden of zij toestemden in het
bestuur die hun voorgesteld wierd, het werd
op eene donderende toejuiching onthaald.
Na dan nog eenige zaken afgedaan te hebben,
sloot de Voorz tter deze schoone vergadering,
met de volgende woorden van opwekking :
•C Leden, moed, de'vereeniging is gesticht om
van elkaar niet meer te scheiden en te strijden
tegen al wat onrechtvaardig is. »
De leden beloofden in de vereeniging te blijven
en met vollen moed mede te helpen om de
vereeniging te doen bloeien.
Werkelijk was dit waar, want op den eersten.
Zondag van April 1876, richtte de Gentsche
internationale vrienden eenen stoet in, waar de
Vlasbewerkers-vereeniging deel aannam.
Zij vergaderden aan hun lokaal, om stoetsgewijze
door de stad te trekken, het hoofd in de
lucht, naar het lokaal der Gentsche internationale
vrienden, « A la Ville de Paris », Hoogpoort.
Bij onze aankomst aldaar zwaaide men met
hoeden en zakdoeken, en het klonk uit ieders