Schepenbank 5121 45.pdf - HCC

Schepenbank St. Michielsgestel, inv. nummer 045, periode
18 december 1589 tot 9 december 1597. (oud nummer
149)
De regesten werden gemaakt aan de hand van de digitale opnames
vervaardigd door Dhr. Hein Vera, gepubliceerd op de website :
(van papier naar digitaal).
De vermelde nummering van de folios is die welke in het protocol met een
potlood werd aangebracht, rechts onderaan de bladzijdes. Om de
leesbaarheid te vergroten werden niet alle kantlijnaantekeningen
meegenomen. De secretaris laat meer dan eens volledige woorden in een
zin weg, soms lijkt het een zeer ingekort verslag zodat het een ware crime
is om sommige aktes in de grond van de zaak te begrijpen.
Folio 56 recto en 56 verso is niet gefilmd, danwel is de potloodnummering
overgeslagen.
Eventuele correcties en aanvullingen door derden op de, binnen dit project
gepubliceerde, transcriptie worden door de maker(s) verwerkt in een
nieuwe versie die weer aan het project kan worden aangeboden.
Het kopiëren (downloaden) van dit bestand is toegestaan voor persoonlijk
gebruik en voor verspreiding op niet-commerciële basis. Commerciële
verspreiding is uitdrukkelijk niet toegestaan.
Bij gebruikmaking van gegevens uit deze bewerking ten behoeve van
publicaties, in welke vorm ook, moet een adequate bronvermelding naar
deze bewerking worden aangegeven.
Jan Toirkens
Chile, september 2011
Schepenen in de periode 1589-1597 waren :
1. Jan Adriaen Elias
2. Henrick Vranck Brocken
3. Rijchart Janssen van de Oetelaer
4. Jan Janssen Hermans
5. Jan Thonis Joostens (van Gemert)
6. Rutger Jan Robben
7. Adries Cuijpers
8. Peter Willems (Wouters) van de Venne

9. Adriaen Gerit Adriaens
10. Dirck Dirck Horricx (vermoord einde 1592)
11. Rut Janssen (Rutten) van Griensven
12. Gijsbert Willems (Henricks)
13. Henrick Daniels van Os
14. Peter Anthonis Joosten van Gerwen
15. Leonaert Adriaens (Dircks)
16. Niclaes Gerit Aernts (= Claes van Swaenberghen?)
17. Claes Gerit Ariaens van Swaenberghen
18. Goijaert Mathijs van Beeck
19. Adriaen Leonaert Adriaens
20. Jan Adriaen (Andriessen) van Rode
21. Stans (=Constantius) Adriaens
22. Peter Willem Driessen
23. Rombout Adriaens Shuijsen
24. Pouwels Dirck Horcx
Secretaris : meester Adriaen Lonis Bartholomeus van Heeze
Kastelein van Oud Herlaer : Meester Henrick van der Cluijsen, ook schout
en rentmeester van Oud Herlaer (=jonker Henrick Dachverlies). Zijn
plaatsvervangers (stadhouders) zijn Henrick Spierincks (1592) en
Constantinus Adriaens (1595).
=================001===================
Aktennr : 001
Folio : 10-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 17-01-1592
Los blad :
Wij verklaren hierbij plechtig dat Peter zoon Joorden Peter Luenis inwoner
van deze heerlijkheid is en woont op het kasteel van Oud Herlaer en dat
deze Peter bijdraagt in alle opgelegde lasten en *commeren* zowel gewone
als buitengewone, al reeds bestaande of nog in te voeren zonder enige
uitzondering daarin zoals de andere inwoners. Datum 17 januari 1592. (rest
folio blanko)
=================002===================
Aktennr : 002
Folio : 2-r
Soort akte : codicil
Datum : 08-12-1589

..... en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Peter zoon wijlen Jacop Aerts en belooft als schuldenaar aan zijn zoon
Jacop door Peter verwekt bij diens eerste vrouw Arijken dochter wijlen Aert
Aben, dat zijn zoon en zijn andere kinderen die hij bij diens tweede vrouw
Marijken dochter wijlen Jacop Aelbrechts hoofdelijk evenveel zullen krijgen
in al zijn bezit dat hij nu heeft, zonder enige uitzondering. Datum 8
december 1589.
=================003===================
Aktennr : 003
Folio : 2-r
Soort akte : afstand recht van vruchtgebruik
Datum : 18-12-1589
Wij, Henrick Vranck Brocke en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Peter zoon wijlen Jacop Aerts weduwnaar van zijn
eerste vrouw Truijken dochter van wijlen Ariaen Aben, doet afstand van het
recht van vruchtgebruik inzake een stuk hopland en houtwas, gelegen op
het Hezelaer, b.p. Henrick de Wit, de erfgenamen van Jan Hermans, de
gemeijnte daar. Hij doet er afstand van ten behoeve van zijn zoon Jacop
verwekt bij zijn eerste vrouw Arijken en ten behoeve van zijn zoon Adriaen
verwekt bij diens tweede vrouw Marijken dochter wijlen Jacop Aelbrechts
voor hemzelf en ook ten behoeve van Corstiaen, Jacop, Henrick en Colen
zijn broers en Catarina en Hillegond hun zusters. Peter belooft dit
afstanddoen na te zullen komen. Datum 18 december 1589.
=================004===================
Aktennr : 004
Folio : 2-v
Soort akte : verkoop
Datum : 18-12-1589
Wij Henrick Vranck Brock en ...... schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen ... Jacop en ...., broers en zoons van Peter Jacops, voor zichzelf
handelend en ook namens Corstiaen, Jacop, Henrick en Coolen hun broers
en voor Catarina en Hillegond hun zusters, en verkopen aan Henrick zoon
wijlen Jan de Wit de oude een stuk hopland met de houtwas, gelegen te
Gestel aan het Hezelaer, b.p. Henrick Jansen de Wit, de erfgenamen van
Jan Hermans, de gemeenschappelijke straat. De verkopers beloven de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een
grondchijns van 3 oorstuivers aan de hertog van Brabant en nog jaarlijks
15 en een halve stuiver aan het klooster van de Hemelsce Poort. Datum 18
december 1589.

=================005===================
Aktennr : 005
Folio : 2-v
Soort akte : machtiging
Datum : 15-01-1590
Wij Jan Thonis Joosten en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Gerit (?) zoon wijlen Jan Roosen (Roofen?) als oom
en voogd van de twee minderjarige kinderen van wijlen Gerit Joordens die
Cort door deze Gerit verwekt bij diens vrouw Margriet dochter wijlen Jan
Roofen (Roosen?) en machtigt hierbij Philips Jordaens die Cort en Willem
Peter Loijen samen en elk om namens hem als opdrachtgever aan Henrick
Peter Wuestenburch voor schepenen van Hilvarenbeek daar een huis, tuin
en land over te dragen, aldaar gelegen ter plaatse genoemd op Esbeeck,
eigendom van genoemde minderjarige kinderen zoals al aan deze Henrick is
verkocht. De gemachtigden hebben de bevoegdheid dat bezit over te
dragen aan deze Henrick, de kinderen daarvoor te *onterven* etc. De
gemachtigden dienen daarbij alles te doen hetgeen de opdrachtgever zelf
ook voor ogen zou hebben gestaan. De opdrachtgever belooft alles na te
komen wat door zijn gemachtigden zal worden gedaan. Datum 15 januari
1590.
=================006===================
Aktennr : 006
Folio : 3-r
Soort akte : verkoop
Datum : 22-01-1590
Wij Henrick Vranck Brocken en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Wouter zoon wijlen Willem Henrick Prinsen, voor
hemzelf handelend en voor zijn moeder Elisabeth weduwe van genoemde
Willem en voor zijn broer Henrick en zijn zuster Marijke en verkopen aan
Govaert zoon wijlen Gerit Joosten van de Venne alle bezit dat deze Wouter,
Elisabeth en Marijken hebben geerfd na de dood van wijlen Joosten zoon
wijlen Jan Joosten, waar zich dat bezit ook bevindt, welke Govaert daarvan
het erfrecht krijgt. De verkoper mede namens zijn moeder en broer en
zuster belooft de verkoop gestand te doen en alle laten af te handelen.
Datum 22 januari 1590.
=================007===================
Aktennr : 007
Folio : 3-v
Soort akte : verklaring over verpachting
Datum : 23-01-1590

Al degenen die deze brief etc. Wij, Henrick Vranck Brock en Jan Ariens
Elias, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Adriaen zoon
wijlen Jan Peters oud ca. 45 jaar en Adriaen zoon wijlen Huijbrecht van
Gerwen oud ca. 33 jaar, inwoners alhier die daarvoor zijn opgeroepen en
zijn beeidigd door Willem Jooris, hebben op verzoek van Lenaert zoon
wijlen Adriaen Diercks samen als volgt verklaard. Ze weten dat genoemde
Lenaert in de jaren 1587 en 1588 een bepaald weiland heeft gepacht gehad
genoemd het Doijbroeck gelegen tussen de Pettelaer en de Pleijn hier te
Gestel, eigendom van de weduwe van Mercelis (?) Pijnappels en dat door
de *invadere* en vloet van het grote water, deze Lenaert dat weiland voor
een jaar lang niet heeft mogen weiden of gebruiken, zodat Lenaert de
weduwe heeft betaald voor een geheel vol jaar als pacht en hij er niet meer
voor wilde betalen, dan dat hij er profijt uit heeft gehad. Adriaen verklaart
nog dat hij zelf naast dat perceel weiland ook een perceel heeft gebruikt
gehad. De andere Adriaen verklaart dat hij niet ver van dat weiland woont.
Datum 23 januari 1590.
=================008===================
Aktennr : 008
Folio : 3-v
Soort akte : machtiging
Datum : 27-01-1590
Wij Henrick Vranck Brock en Jan Tonis Joosten, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Marijke dochter wijlen Adriaen Dirck Broeren (?)
weduwe van Jan Robben met haar voogd hierin en machtigt hierbij
Augustijn Ciermans en Rutger Jan Robben samen en elk, om namens haar
al haar kwesties en processen te behartigen voor welke rechtbanken dan
ook. Ze belooft alles na te komen wat daarin door haar gemachtigde zal
worden gedaan en zal hen daarvoor vrijwaren. Datum 27 januari 1590.
=================009===================
Aktennr : 009
Folio : 4-r
Soort akte : verklaring over verpachting
Datum : 13-01-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij Andries die Cuijpere en Rut Jan Robben,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon wijlen
Meerten Peters oud ca. 58 jaar wonend in Den Bosch die daarvoor is
gearresteerd door Tielman Henrick als substituutvorster alhier en heeft ter
instantie van Henrick Vranck Brock als kerkmeester van de kerk van Gestel
nadat hij daarvoor is ondervraagd, onder de eed die hij bij genoemde

Tielman heeft afgelegd vanwege de afwezigheid van de schout het volgende
verklaard. Ongeveer een jaar of twee jaar geleden op de H.
Sacramentsavond of in de nacht toen het koren in de aren was bevroren,
hadden hij als deponent en wijlen Willem Henrick Jacobs van Henrick
Henricks van Weert die toen kerkmeester was, een zeker stuk akkerland
gepacht van de kerk groot ca. 7 of 8 lopenzaad, gelegen te Gestel nabij de
Twee Hecken, genoemd de Pael, voor jaarlijks 2 mud rogge, van welke 2
mud rogge de genoemde Henrick als kerkmeester had gewild dat de pacht
zou worden betaald aan de destijdse kapelaan van de kerk. Datum 13
februari 1590.
=================010===================
Aktennr : 010
Folio : 4-r
Soort akte : verkoop
Datum : 12-03-1590
Wij Henrick Vranck Brock en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Lauwerens Goessens en verkoopt
aan Gijsbrecht zoon wijlen Peter Henricxks een stuk akkerland groot ca. 4
lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel, b.p.
Anthonij die Raet, de kerk van Gemonde, Jan Willem Ceelen, Jan die
Schoenmaecker. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten af te handelen. Datum 12 maart 1590.
=================011===================
Aktennr : 011
Folio : 4-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 12-03-1590
Adriaen en Lenaert, broers en zoons wijlen Joost Peters hebben samen en
hoofdelijk beloofd op onderpand van al hun bezit, aan Lambert zoon wijlen
Wouter Francen ten behoeve van hemzelf en ten behoeve van Francen en
Elisabeth zijn broer en zuster, kinderen van Wouter Francen die op 13 april
a.s. over een jaar de som van 32 karolusguldens en 5 stuivers te betalen,
elke gulden van 20 stuivers. Actum als boven.
=================012===================
Aktennr : 012
Folio : 4-v
Soort akte : verkoop
Datum : 12-03-1590

Wij Henrick Franck Brocken en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Gijsbert zoon wijlen Peter Henricks en verkoopt aan
Gielen zoon wijlen Henrick Willems een woonhuis, tuin, boomgaard,
akkerland samen groot ca. 4 lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde
onder Gestel, b.p. de gemeenschappelijke straat, Adriaen Leonis van
Heeze, de erfgenamen van wijlen Joost Gerits, welk huis etc. Gijsbrecht had
verkregen van Sebastiaen zoon wijlen Jacop Ariaens, volgens de
schepenbrief van Gestel d.d. 11 maart 1589. De verkoper belooft de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve een
jaarlijkse grondchijns van 4 en een halve oortstuiver aan de hertog van
Brabant en nog 2 en een half oortstuiver aan de heer van Herlaer, nog
moet de koper jaarlijks een deel van hek onderhouden hangend bij Jan
Willem Coolen (?). Datum 12 maart 1590.
=================013===================
Aktennr : 013
Folio : 5-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 12-03-1590
Wij Henrick Vranck Brocken en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Gielen zoon wijlen Henrick Willems en verkoopt
(=belooft) aan Gielis zoon Adriaen Leonis van Heeze een jaarlijkse rente
van 3 karolusguldens en 5 stuivers, steeds te betalen met St. Pouwels
bekeringsdag en voor de eerste keer per a.s. St. Pouwelsdag, vrij van alle
belastingen etc. op onderpand van een woonhuis, tuin, boomgaard,
akkerland samen ca. 4 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde
onder Gestel, b.p. de gemeenschappelijke straat, Adriaen Leonis van
Heeze, de erfgenamen van wijlen Joosten Gerits. De schuldenaar belooft de
rente te garanderen en alle lasten op het onderpand af te handelen,
behalve de grondchijns van 4 en een halve oortstuiver aan de hertog van
Brabant en jaarlijks twee en een half oort aan de heer van Herlaer en een
deel van het hek te moeten onderhouden. Verder belooft Gielen als
schuldenaar het onderpand in goede staat te houden voor de betaling van
de rente. Datum 12 maart 1590.
In marge :
Vandaag 28 december 1644 is deze rente afgelost aan Splinter van Voorn
als rentmeester van de erfgenamen van jonker Absoloms volgens de
kwitantie van deze Splinter van Voorn. Getekend B. van der Waerden,
secretaris.
=================014===================
Aktennr : 014
Folio : 5-v

Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 12-03-1590
De rente uit de vorige akte kan altijd worden afgelost tegen betaling van 45
karolusguldens samen met de achterstalligheid, mits men een half jaar
vooraf opzegt. Actum als boven.
=================015===================
Aktennr : 015
Folio : 5-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 17-03-1590
Roelof zoon wijlen Aert Roelofs belooft als schuldenaar aan Jacop Paridaens
van Blaedel op a.s. 1 mei de som van 9 karolusguldens te betalen, elke
gulden van 20 stuivers in lopend geld. Hierbij als schepenen Jan Thonis
Joosten en Rut Jan Robben. Datum 17 maart 1590.
=================016===================
Aktennr : 016
Folio : 5-v
Soort akte : machtiging
Datum : 17-03-1590
Wij Jan Adriaen Elias en Ruth Jan Robben, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen jonker Lambrecht Millinck van Gerwen en machtigt
hierbij meester Jannen van Den Bosch om namens hem al zijn kwesties en
proccessen te behartigen die hij nu heeft lopen of nog zal hebben te
voeren, voor alle rechtbanken zowel geestelijke als wereldlijke. De
opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigde
zal worden gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren. Datum 17 maart 1590.
=================017===================
Aktennr : 017
Folio : 5-v
Soort akte : verklaring over verkochte mout te Hoogstaten
Datum : 22-03-1590
Al degenen die deze brief zullen etc. Wij Jan Tonis Joosten en Rut Jan
Robben, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker Johan
Koenen zoon wijlen jonker Jan Koenen oud ca. 48 jaar inwoner alhier te
Gestel die daarvoor is opgeroepen door Willem Joris onze vorster en heeft
eerst de eed afgelegd bij deze vorster vanwege afwezigheid van de schout
en heeft op verzoek van Cornelis Koenen vanwege een bezegelde brief van

equisitoir uit de heerlijkheid Hoogstraten d.d. 15 maart jongstleden als
antwoord van Cornelis Koenen hierop, als verdedigende parij voor
wethouders daar in Hoogstraten op 11 februari 1588 in *een
genechtzitting* tegen Gerard van de Veecke die is getrouwd met de
weduwe van Mathijs van de Lijnden, het volgende verklaard. Hij is erbij
aanwezig geweest voordat het kasteel van Hoogstraten over was gegaan
naar de Koninklijke Majesteit, toen de vrouw van de verdedigende partij
(Cornelis Koenen) van de commissaris (=kapitein) die toen op het kasteel
was gelegerd, genoemde Joost Tiras een bepaalde hoeveelheid mout heeft
gekocht, die die partij weer had gekocht van Bartel die Ketelaer. Maar
omdat de vrouw van de verdedigende partij geen geld had voor die mout
en dat wel was beloofd dat te voldoen, was echter die zelfde Tiras tevreden
dat deze het bedrag in zou houden op hetgeen deze Tiras aan de
verdedigende partij schuldig was te voldoen voor verteer etc. zoals wijn.
Maar genoemde Tiras was de verdedigende partij en diens vrouw nog meer
schuldig vanwege kosten en verteer etc. dan het bedrag van die mout,
maar het was onbekend hoeveel. En omdat hij deponent destijds deze
kapitein van het genoemde kasteel deze mout niet wilde laten houden of
laten verkopen, niet voordat deze Tiras als kapitein beloofde om net zoveel
mout op het kasteel te zullen leveren. Verder verklaart de deponent dat
vanwege de levering van de mout er wijnkoop was gegeven en wel 3 potten
wijn. Datum 22 maart 1590.
=================018===================
Aktennr : 018
Folio : 6-r
Soort akte : verzoek aanstelling voogden
Datum : 30-03-1590
Voor Jan Adriaen Elias en Rut Jan Robben, schepenen zijn verschenen
Henrick, T... ... Aert zoons wijlen Art Janssen van de Venne door wijlen
deze Aert verwekt bij diens vrouw Sophia dochter wijlen Gijsbrecht van
Empel, die ons hebben verklaard dat zij en Arnden en diens zuster
Christiana als kinderen van wijlen Hessel Aerts en genoemde Sophia, een
stuk akkerland hebben toebehoord groot ca. een malderzaad alhier onder
Tede gelegen, b.p. de gemeenschappelijke straat, een waterlaat daar,
Rutger Henricks en dat zij dat perceel in het openbaar na 3 zondagse
veilingen op 20 februari j.l. hebben verkocht, maar omdat zij in de
heerlijkheid van Vught woonden en ze daarom niet in de gelegenheid waren
om alhier te komen om het land te bebouwen, hebben zij dat stuk land toen
voor twee jaar verpacht voor de contributie en het hout dat ervoor en
omheen stond is echter steeds omgekapt en hen afgenomen, zodat ze er
geen profijt van hadden. Het bezit zou daarom beter verkocht kunnen
worden dan behouden zoals de verzoekers verklaren. Daarvoor verklaren

Adriaen zoon wijlen Melen (?) Adriaens en Adriaen zoon wijlen Joost Peters
daarvoor behoorlijk opgeroepen ten behoeve van de verzoekers onder ede
dat het perceel land beter verkocht zou worden dan behouden en dat
vanwege het overlijden van Maijken dochter van Peter Thonis als vrouw van
genoemde Henrick zoon wijlen Aert Janssen die 5 minderjarige kinderen
heeft nagelaten, maar dat is onmogelijk tenzij er eerst voogden worden
benoemd voor deze minderjarigen en genoemde Henrick afstand zou doen
van zijn recht van vruchtgebruik inzake het vierde part van dat stuk land,
zodat de voogden dat vierde part ook zouden kunnen verkopen, hetgeen zij
hierbij verzoeken. Daarom hebben wij als schepenen, nadat we ons
behoorlijk hebben geinformeerd en ook vanwege het keizerlijk octrooi van
keizier Karel V, met instemming hierin van jonker Henrick Dachverlies,
schout alhier als voogden over de 5 kinderen benoemd Michiel Jans van de
Venne die in Schijndel woont en daarvoor is gearresteerd, verder Stans
Adriaens inwoner van Gestel die daarvoor is opgeroepen en wij geven hen
volmacht dat als genoemede Henrick afstand heeft gedaan van zijn recht
van vruchtgebruik in het vierde part ervan, deze voogden het perceel
mogen overdragen op onderpand van alle bezit van de kinderen daarvoor
garant te staan. De voogden moeten verder alles doen wat goede voogden
behoren te doen, zoals ze bij deze ook beloven. Datum 30 maart 1590.
=================019===================
Aktennr : 019
Folio : 7-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 30-03-1590
Wij Jan Adriaen Elias en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Henrick zoon wijlen Aert Janssen van de Venne
weduwnaar van wijlen diens vrouw Marijke dochter wijlen Peter Tonis en
doet afstand van zijn recht van vruchtgebruik inzake het vierde deel van
een stuk akkerland, groot ca. een malderzaad, gelegen onder Gestel te
Tede, b.p. de gemeenschappelijke straat, een waterloop daar, Ruth
Henricks. Hij doet afstand ten behoeve van Michiel zoon wijlen Jan van de
Ven en ten behoeve van Stans Adriaens als voogden over de 5 minderjarige
kinderen van genoemde Henrick verwekt bij genoemde Marijcken. Henrick
belooft de overdracht gestand te doen. Datum 30 maart 1590.
=================020===================
Aktennr : 020
Folio : 7-v
Soort akte : verkoop
Datum : 30-03-1590

Wij Jan Adriaen Elias en Rut Jan Robben, schepenen verklaren dat voor ons
zijn verschenen Tomas zoon wijlen Aert Janssen van den Venne verwekt
door deze Aernt bij wijlen diens vrouw Sophia dochter wijlen Gijsbrecht van
Empel voor een vierde part hierin, verder Elisabeth dochter wijlen Aerts die
Meijer weduwe van Aert zoon wijlen Hessel Aernts met haar voogd daarin
gemachtigd middels het testament en een relaas van wijlen haar man d.d.
4 maart 1590, voor een vierde deel ervan, verder Michiel zoon wijlen Jans
van de Venne en Stans zoon wijlen Adriaen Janssen als aangestelde
voogden daarin gemachtigd met een voogdijbrief over de 5 minderjarige
kinderen van wijlen Henrick zoon wijlen Aert Janssen van de Ven, door deze
Henrick verwekt bij wijlen diens vrouw Marijcke dochter wijlen Peter Tonis
ook voor een vierde deel, verkopen aan Christina dochter wijlen Hessel
Aerts de 3 vierde parten van een stuk akkerland, groot ca. een malderzaad,
gelegen in Gestel te Teede, b.p. de gemeenschappelijke straat, een
waterlaat daar, Rut Henricks. De verkopers beloven de verkoop gestand te
doen en alle lasten af te handelen behalve de drie vierde parten van een
jaarlijkse pacht van een malder rogge en de drie vierde parten van het
onderhoud van de hekkenpost en de drie haken aan het hek bij de
Schuijlenburgse straat. Datum 30 maart 1590.
=================021===================
Aktennr : 021
Folio : 8-r
Soort akte : belofte van belegging gelden
Datum : 31-03-1590
Wij Jan Adriaen Elias en Rut Jan Robben, schepenen verklaren dat Henrick
zoon wijlen Aert Janssen van de Venne voor ons heeft verklaard met
instemmimng van Michiel Janssen van de Ven en met Stans Adriaens als
voogden over de 5 kinderen van genoemde Henrick het vierde deel van het
geld van een stuk land te hebben aanvaard groot een malderzaad dat door
deze voogden is verkocht en hij zal dat geld zolang onder zich houden ten
behoeve van zijn 5 kinderen. Voor ons is nu verschenen deze Henrick en
belooft aan de voogden dat hij voor zijn kinderen zoveel van het geld zal
beleggen of voor zijn dood aan hen zal betalen als hij ervan heeft
ontvangen. Verder zal hij iedereen daarvoor kwijting geven en vrijwaren
voor dat vierde deel van het stuk land. Datum 31 maart 1590.
=================022===================
Aktennr : 022
Folio : 8-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 14-04-1590

Wij Jan Adriaen Elias, Adriaen Cuijpers, Peter Willems van de Venne en Rut
Jan Robben, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Gielis zoon
wijlen Henrick Willems en belooft aan Sebastiaen zoon wijlen Jan Aerts een
jaarlijkse rente van 3 karolusguidlen en 10 stuivers, elke gulden van 20
stuivers, steeds te betalen op Maria Lichtmisdag en voor de eerste keer per
a.s Maria Lichtmisdag, vrij van alle belastingen etc., op onderpand van een
een woonhuis, tuin, boomgaard, akkerland samen groot ca. 4 lopenzaad,
gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel, b.p. Adriaen Leonis van
Heeze, de kinderen van Joost Aerts. De schuldenaar belooft de rente te
garanderen en allñe lasten op het onderpand af te handelen behalve 4 en
een half oorstuiver als grondchijns aan de hertog van Brabant en twee en
een half oortstuiver aan de heer van Herlaer. nog jaarlijks aan Gielis
Adriaen van Heeze 3 gulden en 5 stuivers. Verder belooft de schuldenaar
het onderpand in goede staat te houden voor de betaling van de rente.
Datum 14 april 1590.
In marge :
Vandaag 28 december 1644 is deze rente afgelost aan Splinter van Voorn
als rentmeester van de erfgenamen van jonker Absoloms volgens de
kwitantie van deze Splinter van Voorn. Getekend B. van der Waerden,
secretaris.
=================023===================
Aktennr : 023
Folio : 8-v
Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 14-04-1590
De genoemde rente uit de vorige akte is altijd aflosbaar tegen betaling van
50 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers samen met alle achterstand
ervan, mits er een half jaar vooraf is opgezegd. Actum als boven.
=================024===================
Aktennr : 024
Folio : 8-v
Soort akte : machtiging
Datum : 16-05-1590
Wij Henrick Vranck Brocken en Jan Adriaen Elias, Jan zoon Tonis Joosten,
Rut Jan Robben, Peter Willems van de Venne en Rijchaert Janssen van de
Oetelaer, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Geritgen weduwe
van Matheus Pels met haar voogd en machtigt hierbij haar wettige zoon
Peter Matheus Pels om al haar kwesties te behartigen en processen te
voeren die er nu al zijn of nog zullen komen. Ze belooft alles na te komen

wat door haar gemachtigde zal worden gedaan en zal hem daarvoor
vrijwaren. Datum 16 mei 1590.
=================025===================
Aktennr : 025
Folio : 9-r
Soort akte : verzoek aanstelling voogden
Datum : 19-05-1590
Voor schepenen is verschenen jonker Johan van Raveschot zoon wijlen
jonker Aert van Raveschot verwekt bij diens vrouw joffrouw Anna dochter
wijlen Jan Steellant, verder Lucas zoon wijlen Jan Niclaes als man van
joffrouw Agnees dochter van genoemde jonker Aert en joffrouw Anna, en
de jonker en joffrouw hebben verklaard dat hun ouders zijn overleden en
hebben hun broer jonker Adriaen en hun zusters Antonette en Helena
achtergelaten met bezit alhier te Gestel en ook aflosbare rentes te vorderen
van de Staten van Brabant in het kwartier van Den Bosch. Het lijkt hen
beter om dat bezit te verdelen, maar dat is niet mogelijk niet voordat er
voogden zijn benoemd voor de 3 minderjarige kinderen van jonker Aert en
joffrouw Anna en de comparanten verzoeken zulks hierbij. Wij als
schepenen vanwege het gebruikelijk recht hierin en ook vanwege het
keizerlijk octrooi van Keizer Karel V, met instemming ook van Henrick
Dachverlies onze schout, benoemen hierbij als voogden Niclaes zoon wijlen
Gerart Aernts van Swaenberghen en Henrick Daniels van Os onze inwoners
alhier die hiervoor zijn opgeroepen. Wij verlenen hen volmacht vanwege de
3 minderjarige kindern een deling te maken en daarin alles te doen wat
wettelijk nodig is, hetgeen deze voogden hier onder ede hebben verklaard
te zullen doen. Als schepenen hierbij Henrick Vranck Brocken en Jan
Adriaen Elias. Datum 19 mei 1590.
=================026===================
Aktennr : 026
Folio : 9-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 26-05-1590
Wij Adriaen Elias en Rutger Janssen van de Oetelaer, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen jonker Johan zoon wijlen Aert van Raveschot,
door deze Aert verwekt bij joffrouw Anna Steellants en verder Lucas zoon
wijlen Jan Michiels als man van joffrouw Agnees dochter van wijlen jonker
Aert en genoemde Anna, verder Niclaes zoon wijlen Gerard Aernts van
Swaenberghen en Henrick zoon wijlen Daniel Henricks van Os als
aangestelde voogden op 19 mei over jonker Adriaen, joffrouw Anthonette
en joffrouw Helena van Raveschot, alle wettige kinderen van genoemde

jonker Aert en joffrouw Anna, hebben een deling gemaakt van het bezit dat
door hun ouders is nagelaten, waarvan het meeste in St. Michielsgestel is
gelegen. De loten zijn gelegd door Willem Joris onze vorster bij afwezigheid
van de schout op straffe van een boete van 200 karolusguldens.
Genoemde jonker Johan van Raveschot krijgt een stuk akkerland met
houtwas groot een malderzaad, alhier gelegen bij de Brantsche heijde
genoemd de Palsche Heijde, b.p. joffrouw Helena, meester Lucas Janssen,
de gemeijnte, Dirck Adriaen Huijben. Nog krijgt hij een heiveld ter zelfder
plaatse gelegen, b.p. genoemde joffrouw Helena, Michiel van Casteren en
meer anderen, de Brantsche heijde, Jan Henrick Janssen en Jan Pijnappels.
Nog krijgt hij de helft van een hooibeemd alhier te Gestel gelegen in het
Doijbroeck, b.p. Joachim Janssen, Jan Thonis Joosten, de kinderen van
Peter Willems van de Merendonck, de gemeenschappelijke straat. Nog
krijgt hij een erfeleijke aflosbare rente van 33 karolusguldens te vorderen
van de 3 Staten van Brabant volgens de brieven ervan d.d. 20 september
1568, de helft ervan vervallend met 20 maart en de andere helft met 20
sepotember, samen met alle achterstand ervan. Uit de helft van het
genoemde stuk land moet jonker Johan de helft van 5 pond paijment
betalen.
Genoemde meester Lucas zoon wijlen Jan Michiels krijgt een stuk akkerland
met de houtwas, alhier gelegen bij de Brantsche heijde, genoemd de
Palsche heijde, b.p. joffrouw Antonetta, joffrouw Helena, Peter Willems van
de Venne, Huijbrecht Anthonis, de erfgenamen van Leonaert Roelofs. Nog
krijgt hij de helft van een malderzaad akkerland, ter zelfder plaatse als
hiervoor gelegen, b.p. jonker Johan van Raveschot, joffrouw Helena, de
gemeenschappelijke Brantsche heijde, Dirck Adriaen Huijben. Nog krijgt hij
de helft van een hooiveld genoemd het Loukens Camp, gelegen in de van
van Engelen op het Hoefslach, b.p. Willem Henrick Claes, Marij Beckers, de
kerk van de Weteringe, Adriaen Rutgers. Hieruit moet meester Lucas voor
de helft van het hooiveld, een helft van de sloten, dijken, ... en weteringen
onderhouden. Verder krijgt meester Lucas het derde part van een jaarlijkse
rente van 67 gulden, jaarlijks te betalen door de 3 staten van Brabant
volgens de brieven d.d. 1 februari 1570, voor de helft vervallend op 1
augustus en de andere helft op 1 februari samen met alle achterstand. Nog
krijgt hij een jaarlijkse pacht van een malder rogge uit een pacht van 2
mud rogge per jaar uit onderpanden te Haren eigendom van joffrouw van
Vlierden ook met alle achterstand ervan.
Genoemde jonker Adriaen krijgt een stuk akkerland met de houtwas, groot
een malderzaad, alhier gelegen bij de Brantsche heijde genoemd de Palsche
heijde, b.p. de erfgenamen van Jan Anthonis van Mughovel, joffrouw
Anthonette, de erfgenamen van Leonaert Roelofs, Peter Willems en

Huijbrecht Anthonis. Nog krijgt hij de helft van een stuk akkerland alhier te
Gestel genoemd de Leegen Stapelecker, groot ca. 10 lopenzaad, b.p. de
erfgenamen van Gijsbrecht Pels, de erfgenamen van wijlen Jan Hermans,
de erfgenamen van Wouter van Beeck en meer anderen. Hieruit jaarlijks de
heft van 2 zesters rogge te betalen aan de H. Geest te Gestel en de helft
van een zester rogge aan de vicarien te Gestel, nog de helft van 10 en een
halve stuiver aan het altaar van het H. Kruis in de kerk van Gestel en nog
de helft van 17 en een halve stuiver aan de rector van het altaar van O.L.
Vrouw in genoemde kerk. Nog krijgt hij de helft van een weiland gelegen in
de vrijdom van de stad Den Bosch op de Dungen op het Wout daar, b.p. de
erfgenamen van Tonis Goijaerts, de erfgenamen van Jan Shuijskens,
Willem Janssen, Maijken dochter van Willem Driessen. Nog krijgt hij het
derde deel van een jaarlijkse rente van 67 guldens te betalen door de 3
staten van Brabant, volgens de brief d.d. 1 februari 1570, voor de helft te
betalen op 1 augustus ende helft op 1 februari samen met alle achterstand
ervan. Genoemde Adriaen zal de helft van het weiland voor de eerste 5 jaar
niet aanvaarden, maar het zal worden gebruikt door Henrick Janssen van
Kempen en Lambrtecht Goijarts die het elk voor de helft gebruiken tot aan
Pinksteren anno 1594 omdat dit perceel in totaal is beleend met 250 gulden
die joffrouw Antonetta heeft ontvangen volgens een kontrakt d.d. 6 mei
1589 en daarvoor zal jonker Adriaen jaarlijks 5 jaar lang uit het bezit van
joffrouw Antonetta op St. Maartensdag en voor de eerste keer per St.
Maartensdag anno 1590 13 karolusguldens krijgen en na de 5 jaar moet
dat bedrag worden afgelost en de helft van het perceel opgeleverd worden.
Genoemde joffrouw Anthonette krijgt een stuk akkerland met houtwas
groot ca. een malderzaad, alhier gelegen bij de Brantsche heijde genoemd
de Palsche heide b.p. jonker Adriaen van Raveschot, meester Lucas, Peter
Willems, Huijbrecht Thonis, de ergenamen van Leonaert Roelofs. Nog krijgt
ze de helft van stuk akkerland gelegen te Gestel genoemd de Leege
Stapelacker groot ca. 10 lopenzaad, b.p. de erfgenamen van Gijsbrecht
Pels, de erfgenamen van Jan Hermans, de erfgenamen van Wouter van
Beeck en meer anderen. Hieruit jaarlijks de helft van 2 zesters rogge te
betalen aan de H. Geest van Gestel en de helft van een zester rogge aan de
vicarien van Gestel, nog de helft van 10 en een halve stuiver aan het altaar
van het H. Kruis in de kerk van Gestel, nog de helft van 17 en een halve
stuiver per jaar aan de rector van het altaar van O.L. Vrouw in genoemde
kerk. Nog krijgt ze de helft van een weiland gelegen in de vrijdom van Den
Bosch op de Dungen in het Wout, b.p. de erfgenamen van Tonis Goijaerts,
de erfgenamen van Jan Shuijskens, Willem Janssen, Marijken dochter van
Willem Driessen. Die helft kan ze aanvaarden met Pinksteren anno 1594 en
wordt nu gebruikt door Henrick Janssen van Kempen en Lambrecht
Goijaerts omdat de beemd is beleend met 250 gulden. Antonetta moet voor
die 5 jaar jaarlijks op St. Maartensdag en voor de eerste keer per a.s. St.
Maartensdag anno 1590 13 gulden betalen aan haar broer jonker Adriaen

en na die 5 jaar moet ze dat bedrag aflossen zodat jonker Adriaen zijn helft
in bezit kan nemen. Nog krijgt ze het derde deel van een jaarlijkse rente
van 67 gulden, te betalen door de staten van Brabant, volgens de brief d.d.
1 februari 1570, voor de helft vervallend op 1 augustus en voor de andere
helft op 1 februari, samen met alle achterstand.
Genoemde joffrouw Helena krijgt een stuk akkerland met houtwas groot ca.
een malderzaad alhier gelegen bij de Brantsche heide genoemd de Palsche
heijde, b.p. jonker Johan van Raverschot, meester Lucas, de gemeijnte
genoemd de Brantsche heijde, de erfgenamen van Peter Willems. Nog krijgt
ze de helft van een malderzaad akkerland, b.p. meester Lucas, jonker
Johan van Raveschot, de gemeenschappelijke Brantsche heijde, Willem
Jacops. Nog krijgt ze de helft van een hooiveld genoemd het Loukens
Camp, gelegen in de van van Engelen op de Hoefslag van Willem Henrick
Claessen, b.p. oostwaarts Marij Berckens, westwaarts de wetering daar,
Adriaen Rutgers. Hieruit jaarlijks de helft van de sloten, dijken, mazen en
weteringen te onderhouden. Nog krijgt ze een jaarlijkse rente van 25
guldens, te betalen door de 3 staten van Brabant volgens de brieven d.d. 1
mei 1578, voor de helft vervallend op 1 november en voor de andere helft
op 1 mei, samen met alle achterstand ervan.
De delers met de voogden doen over en weer afstand van aanspraken op
elkaars bezit en beloven de deling gestand te doen. Als iemands erfdeel
minder waard wordt of er meer lasten op blijken te drukken dan nu bekend,
zullen ze die samen betalen. Ieder zal ook de lasten op het eigen erfdeel
zodanig betalen dat de andere erfdelen ervoor zijn gevrijwaard. Verder
moet ieder zijn hekken onderhouden zorgen voor *vrede * (erfafrastering,
JT) zodat men geen hinder van elkaar heeft. De voorste percelen moet
overpad aan de achterste geven. Omdat hun moeder joffrouw Anna een
bepaald testament had gemaakt alhier voor schepenen, d.d. 11 januari
1579, waarbij ze haar 5 kinderen die toen in leven waren uitsloot met 25
gulden en haar oudste zoon jonker Johan alle haar geconquesteerde bezit
zowel roerend als onroerend had vermaakt dat ze na dood van haar man
had verkregen en geerfd en waarover ze volgens dat testament bevoegd
was, willen genoemde jonker Adriaen, meester Lucas, joffrouw Antonette
en joffrouw Helena hun aanspraken behouden die ze volgens dat testament
zouden hebben en waarop jonker Johan van Raveschot later aanspraken
zou willen maken, om die later alsnog te kunnen opeisen waarbij jonker
Johan het recht heeft zich daarin te verdedigen. Datum 26 mei 1590.
=================027===================
Aktennr : 027
Folio : 13-v
Soort akte : onafgemaakte akte

Datum : 00-00-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij Rutger Jan Robben en Rijchaert Jans van
den Oetelaer, schepenen (niet afgemaakt, boven de kop staat Michiel
Dircks)
=================028===================
Aktennr : 028
Folio : 14-r
Soort akte : testament
Datum : 04-06-1590
Wij Jan Ariaen Elias en Jan Anthonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Huijbrecht zoon wijlen Antonis Dircks
van den Steen en zijn wettige vrouw Marijken dochter wijlen Willem Arnts
Lodewijks inwoners van St. Michielsgestel, welke Huijbrecht gezond van lijf
en leden is en Marijken ziek op haar bed ligt en beiden wel in het bezit van
hun verstandelijke vermogens. Ze hebben na rijpe overwegingen met
wederzijdse instemming hun testament opgemaakt en herroepen alle
eerdere testamenten hetzij voor schepenen en secretaris gemaakt, hetzij
voor een notaris of voor een ander geestelijk of wereldlijk persoon en willen
dat uitsluitend dit huidige testament wordt nagekomen, ook al zou het op
sommige punten strijdig zijn met andere geldend recht, in dat geval willen
ze die bepalingen daarbij uitsluiten. Ze vermaken aan hun patroons, de
kerk van St. Jan Evangelist in Den Bosch een stuivers eens en aan de St.
Michielsgkerk te Gestel 10 stuivers eens en vanwege eventuele begane
onrechtvaardigheden vermaken ze de 4 biddende ordes die in Gestel zijn
vertegenwoordigd elk een stuiver, die door de langstlevende direkt na dood
van de eerstoverlijdende betaald zal worden. Ze vermaken hun zoons Dirck
en Jan de helft van 2 stukken akkerland, elk van 5 lopenzaad groot, alhier
gelegen bij de Brantsche heijde aan het einde van de heide die eigendom is
van de erfgenamen van Jan Anthonis van Mughovel, na dood van de eerste
van hen als testateurs te aanvaarden en niet eerder en ook zodra Dirck en
Jan volwassen zijn geworden of komen te huwen, waarmee ze naar eigen
keuze mogen handelen en waarvan de langstlevende geen recht van
vruchtgebruik heeft. Verder moet de laatstlevende van hen elk van hun
zoons een eerlijke uitzet meegeven zowel vee, huisraad etc. Nog vermaakt
Marijke met instemming van haar man Huijbrecht aan haar zoon Dirck haar
beste zwarte rok en aan haar zoon Jan haar Trechter (Trichter, JT) wollen
hemd en haar huik met nog 35 stuivers eens die Dirck Tonis haar schuldig
is. Verder vermaakt ze puur als gift aan Maijken de vrouw van Zegeren
Goessens haar beste roodwollen hemd, na dood van de testatrice te
aanvaarden. De testateurs vermaken de langstlevende van hen beiden een
stuk akkerland groot ca. een malderzaad, gelegen te Gestel ter plaatse

genoemd op de Plack of op de Hoochstraat waarmee de langstlevende naar
eigen keuze mag handelen, of verkopen boven de grondchijns en een rente
7 gulden en 14 stuivers jaarlijks daar uit te betalen, en na de verkoop
ervan die lasten af te lossen of met andere rentes belasten etc. De
overdracht moet op de juiste wijze gebeuren volgens de voorschriften van
de secretarie. Verder verklaart de testateur aan Jan Adriaens en aan
Henrick Gijsbrechts elk van hen 50 karolusguldens schuldig te zijn en
daarom vermaken de testateurs de langstlevende van hen de bevoegdheid
om hun huis, schuur, esthuis, tuin en grond onder St. Michielsgestel aan
het Ven daar, b.p. Wouter Gerits, de erfgenamen van Mathijs van Beeck,
dat bezit met 100 karolusguldens daarvoor te mogen belasten. Als hun
zoons zonder wettig nageslacht komen te overlijden, vermaken ze elkaar de
laatslevende van hen alle bezit dat afkomstig is van Willem Aert Loijen,
voor een derde deel aan Aerden zoon wijlen genoemde Willem Aerts, aan
Jan Adriaens en diens vrouw Magdalena voor een derde deel en aan
Lenarden Adriaens en diens vrouw Elisabeth voor een derde deel of bij hun
overlijden aan hun wettige kinderen. Alle verder verkregen
(geconquesteerd?) bezit vermaken bezit afkomstig van Tonis Dircks zover
daar nog wat van over is vermaken ze en voor de helft aan genoemde
Aerden, Jan en Lenaerd en hun vrouwen en de andere helft van het bezit
aan Dierck en diens zuster Jenneken, kinderen van genoemde wijlen Tonis
Dircks of hun wettige kinderen. De testateurs verklaren dat dit hun
testament is en houden zich het recht voor om het later te herroepen etc.
Opgemaakt in hun huis aan het Ven daar. Datum 4 juni 1590.
=================029===================
Aktennr : 029
Folio : 15-r
Soort akte : oorlogsperikelen
Datum : 13-06-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Rijchaert Jans van
de Oetelaer, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Anthonis
Willems van Asten oud ca. 80 jaar en Henrick Jan Spierincks oud ca. 47
jaar, beiden inwoners van Gestel en hebben de eed afgelegd en op verzoek
van Jan zoon wijlen Gerit Janssem van de Loo het volgende verklaard. Ze
weten dat wijlen Gerit Janssen van de Loo dat die in het jaar 1578 de
inposten had gepacht van Gestel en Gemonde en nog andere ......en, dat
die deze imposten niet verder mochten ontvangen of gebruiken, omdat
tijdens het beleg van de Spanjaarden de pachters ervan vervolgden zodat
deze Gerit vanwege de vrees voor die Spanjaarden, ‘s-nachts niet in zijn
huis huis durfde komen en toen ‘s-nachts in de kerk van Gemonde sliep.
Datum 13 juni 1590.

=================030===================
Aktennr : 030
Folio : 15-v
Soort akte : verklaring over inbeslagname
Datum : 24-07-1590
Al degenen die etc. Wij Henrick Vranck Brocke en Jan Adriaen Elias,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Joost zoon wijlen Claes
Lambrechts oud ca. 75 jaar, Jan zoon wijlen Joosten Hoppenbrouwer,
molenaar te Herlaer oud ca. 63 jaar, beiden inwoners alhier, daarvoor
opgeroepen door de vorster Willem Joris, verder Michiel Janssen van de
Venne oud ca. 52 jaar wonend in de jurisdictie van Schijndel daarvoor door
onze vorster gearresteerd, hebben de eed afgelegd bij de vorster en het
volgende verklaard op verzoek van Jaques die Waele, schout van het
kwartier Oisterwijk, nadat ze daarover waren ondervraagd en zoals door
ons als schepenen op verzoek van de schout is vastgelegd. Ze verklaren dat
Aert Peter Lauwrens met een groot aantal wagens voor het grootste deel
afkomstig uit Boxtel, op de 23ste van deze maand juli met zonneschijn (bij
daglicht, JT) hen deponenten opdracht heeft gegeven om de oogst die op
de hoeve van Nieuw Herlaer stond op te laden en weg te voeren, welk land
eigendom was van Gerard van Deventher maar vanwege .... van confiscatie
toekwam aan zijne majesteit (de koning) en nu eigendom is van genoemde
schout. Datum 24 juli 1590.
=================031===================
Aktennr : 031
Folio : 15-v
Soort akte : verklaring herkomst paard
Datum : 04-08-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Henrick Vranck Brocken en Jan Adriaen
Elias, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Gerit zoon wijlen
Arien Cornelis oud ca. 50 jaar, Huijbert zoon wijlen Tonis Dircks van de
Steen oud ca. 45 jaar en Herman zoon wijlen Dirck Schuermans oud ca. 29
jaar, alle 3 inwoners te Gestel en hiertoe zij opgeroepen door onze vorster
Willem Joris, hebben op verzoek van Jacop zoon wijlen Dirck Janssen en
Willem zoon wijlen Willem Mercelis onder ede het volgende verklaard nadat
ze erover waren ondervraagd, welke ondervraging door ons is
uitgeschreven. Ze verklaren dat Jacob eigenaar is geweest van een grote
witte duister.... schimmel merriepaard met een groot hoofd, de ogen diep
in haar hoofd met een lichte stand (?) met een hoge gespannen rug en dat
deze Willem Willem Mercelis verder nog een .... vaal zwart merriepaaqrd
toebehoorde met een zwarte striem over haar rug lopend, met opgeschoren
manen, stijl van oren en dat Willem ook nog heeft een ander kastanjebruin

les merriepaard heeft gereden met een wittte bles op het voorhoofd en
aan een achterste voet wat wits hebbend, met opgeschoren manen. Die 3
paarden zijn genoemde Jacob en Willem afhandig gemaakt ongeveer 8
dagen geleden in het Empelsveld door 7, 8 of 9 of meer soldaten. Datum 4
augustus 1590.
=================032===================
Aktennr : 032
Folio : 16-r
Soort akte : verkoop
Datum : 07-08-1590
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Willems van de Venne, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Cornelis zoon wijlen Gerard Joosten (van de
Venne, JT) en verkoopt aan zijn broer Joost Gerits Joosten van de Venne
een stuk akkerland, deels hopland ook, samen ca. 5 lopenzaad, gelegen te
Gestel op Donderswijck, b.p. Govaert Gerits, Jan Henrick Vuchts
erfgenamen. Nog een derde deel van een perceel akkerland dat hij van zijn
zuster wijlen Henricxken heeft geerfd, samen groot ca. 4 lopenzaad, alhier
te Gestel gelegen en genoemd het Swilleland, b.p. meester Gerard van
Deventher, de erfgenamen van Lambert Willems, jonker Lambrecht Millinck
van Gerwen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten
af te handelen, behalve aan de erfgenamen van Joost van Berckel jaarlijks
een malder rogge te betalen en nog 35 stuivers per jaar aan Henrick de
Hout (?), verder uit het genoemde derde deel jaarlijks het derde deel van
een rente van 7 karolusguldens te betalen of zoveel meer of minder en
zoals in de boedeldeling tussen hen eerder was vermeld. Datum 7 augustus
1590.
=================033===================
Aktennr : 033
Folio : 16-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 18-08-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij Henrick Vranck Brocken en Jan Ariaen
Elias, schepenen verklaren op verzoek van jonker Johan van Raveschoth,
zoon wijlen jonker Aernt van Raveschot, dat jonker Johan en diens vrouw
sinds ongeveer tot halfvastentijd op zijn kasteel en huis wonen alhier te
Gestel genoemd Ten Rouwenbergh en daar *buikvast* (vaste woonplaats)
hebben gewoond tot de dag van zijn gevangenneming en dat de heer van
de Carthuijsers van deze jonker Johan van Raveschot dat kasteel met het
land en toebehoren heeft gehuurd en dat die met ons normaal zoals de
andere inwoners ook bijdragen in alle lasten en heffingen, gewone en

uitengewone lasten, zowel ter ener zijde als aan de andere zijde
(Spanjaarden en de tegenpartij). Datum 18 augustus 1590.
=================034===================
Aktennr : 034
Folio : 16-v
Soort akte : verklaring over eigendom
Datum : 18-08-1590
Al degenen die deze brief zullen zien of horen lezen etc. Wij Henrick Vranck
Brocken en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren ten behoeve van
Laurens zoon wijlen Michiel Janssen dat deze Laurens over het land dat hij
hier in Gestel in eigendom heeft en zelf hier ook bewerkt, dat hij zoals de
andere inwoners normaal bijdraagt in alle contributies en lasten, zowel
gewone als buitengewone en wel ter ener als aan de andere zijde. Wat
betreft het bezit van zijn eerste vrouw heeft hij daarvan het vruchtgebruik
en mag dat bezit niet verkopen of belasten. Verder is het deze Laurens en
de zijnen niet mogelijk om al zijn bezit zelf te bewerken en gebruiken en
daarom zeer moeilijk met zijn vrouw daarvan kan leven. Datum 18
augustus 1590.
=================035===================
Aktennr : 035
Folio : 16-v
Soort akte : verklaring over verrekening contributies met pachtsom
Datum : 18-03-1590
Al degenen die etc. Wij, Henrick Vranck Brocken en Jan Adriaen Elias,
schepenen verklaren op verzoek van Jan zoon wijlen Lauwrens Willem
Michiels wonend in de baanderheerlijkheid van Boxtel, dat de inwoners hier
te Gestel gebruikelijk de contributies en commergelden betalen, welke
contributies worden betaald aan het garnizoen dat hier is gelegerd vanwege
de koninklijke majesteit (Spanje) in het graafschap van Holland. De andere
huurlingen en pachters van hoeves en ander bezit moeten zoals alle
inwoners van deze heerlijkheid zulke penningen in totaal voorschieten en
verleggen.(verrekenen met de verpachter) zodat hun meesters en
proprietarissen van de genoemde hoeves en landen aan hun *voorlijf* of
jaarlijkse pacht een derdedeel ten lasten van de huurling brengen, tenzij
dat enig bezit volgens de voorwaardes of pachtcedullen tussen de de
eigenaar ende pachter anders daarover is afgesproken en men dient dan
als zodanig te betalen. Datum 18 maart 1590.
=================036===================
Aktennr : 036

Folio : 17-r
Soort akte : machtiging
Datum : 25-08-1590
Wij Andries die Cuijper, Ruth Jan Robben en Rijchaert Jans van de Oetelaer,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Willem
Claessen en machtigt hierbij Rijchaert Rubbens en Peter zoon Simon Voets,
samen en elk apart om voor hem zijn kwesties te behartigen en processen
te voeren die er nu al lopen of nog zullen zijn, voor alle gerechtshoven
zowel geestelijk als wereldlijk. De gemachtigden moeten daarbij alles doen
dat rechtens nodig is en zo handelen zoals hij als opdrachgever zelf voor
ogen gehad zou hebben. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat
daarin door zijn gemachtigden zal worden gedaan en zal hen daarvoor
vrijwaren, behalve dat die er laten wel rekenschap over moeten afleggen.
Datum 25 augustus 1590.
=================037===================
Aktennr : 037
Folio : 17-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 04-09-1590
Voor ons schepenen zijn verschenen Adriaen en Leonaert, zoons wijlen
Joost Peters door deze Joosten verwekt bij diens vrouw Catarina dochter
wijlen Adriaens Koenen en hebben een deling gemaakt van het bezit dat ze
na de dood van hun ouders hebben geerfd.
Genoemde Adriaen krijgt een stuk akkerland, groot ca. 4 lopenzaad, alhier
gelegen onder Teede aan de heide daar, b.p. de gemeijnte van Thede,
Huijbrecht Aernt Heesters. Hieruit moet hij jaarlijks aan Gijsberden
Lueckeman een pacht van 6 mud rogge betalen. Nog krijgt hij van zijn
broer Leonaert per a.s. Kerstmis over een jaar, de som van 150
karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers, zonder rente hetgeen Leonaert
hierbij belooft.
Genoemde Leonaert krijgt een woonhuis, tuin, hopland en akkerland, groot
een malderzaad, alhier gelegen te Teede, b.p. de gemeijnte daar, Philips
Zanders, Eva weduwe van Corstiaen Lauwreijs. Hieruit jaarlijks als
grondchijns 5 cijnshoenderen aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag te
betalen, nog jaarlijks de pastoor, de koster van de kerk van Gestel 9
stuivers, nog jaarlijks aan Peter van Echt een pacht van 7 mud rogge.
Verder zal Leonaert zijn broer per a.s. Kerstmis 150 karolusguldens betalen
zonder rente.

De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en
beloven de deling gestand te doen. Indien iemands erfdeel minder waard
wordt of er meer lasten op blijken te drukken zullen ze dat samen betalen.
Ieder zal de lasten op het eigen erfdeel ook zo betalen dat het erfdeel van
de anderen ervoor gevrijwaard blijft. Alle oogstgewassen die nu te velde
staan zullen nog samen worden gedeeld en ook de oogst die nog ingezaaid
zal worden voor het jaar 1591 en men zal samen alle schulden dragen tot
aan a.s. St. Bavodag toe, maar als er daarvan iets vervalt (opeisbaar) is,
komt dat voor rekening van Leonaert vanaf a.s. Pinksteren. Datum 4
september 1590.
=================038===================
Aktennr : 038
Folio : 18-v
Soort akte : verklaring over vechtpartij met de schout
Datum : 15-09-1590
Al diegenen die deze brief etc. Wij Henrick Vranck Brocken en Jan Thonis
Joosten, Peter Willems van de Venne, Adriaen Cuijpers, Rutger Jan Robben
en Rijchaert Janssen van de Oetelaer, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Peter zoon wijlen Jan Hermans, teulman, oud ca. 29 jaar en
Henrick zoon wijlen Jan Gerits, raaimaker, oud ca. 25 jaar en Gommer zoon
Jan van Esch ook raaimaker van beroep, oud ca. 20 jaar, alle 3 inwoners
van Gestel die hiertoe zijn opgeroepen door onze vorster Willem Joris, en
hebben de eed bij ons als schepene afgelegd bij afwezigheid van onze
schout jonker Henrick Dachverlies en hebben op verzoek van Pouwels zoon
wijlen Dirck Horcks het volgende verklaard. Ze weten dat afgelopen
Dinsdag ongeveer drie weken terug dat genoemde jonker Henrick
Dachverlies is gekomen in deze heerlijkheid voor het huis van Henrick de
Raaimaker daar waar genoemde Pouwels stond die een wagenrad
*opborende* (optilde) waarbij deze jonker hem vroeg of hij aan Willem
Joris niet het restant geld had betaald van de *leechte mergen* (?) waarop
Pouwels hem had geantwoord *nee, ik heb niet betaald. * Daarop had
Dachvelies hem gezegd *dan zal ik U verleden* (meenemen) en toen kwam
Dachverlies direkt van zijn paard af en de deponenten hebben toen gezien
dat Dachverlies zijn rapier heeft uitgetrokken en deze Pouwels daarmee
geslagen en genoemde Pouwels had daarbij de *hantboom * in zijn hand
waarmee hij het genoemde rad had opgebeurd en had daarmee de slag van
het rapier afgeweerd en ook de andere slagen, maar hebben daarna gezien
dat genoemde jonker Henrick Dachverlies op de grond is gevallen en hem
hebben horen roepen * mijn oog is uit* en toen is genoemde Pouwels
direkt naar zijn huis gegaan van genoemde Peter Jan Hermans. Genoemd
Peter en Gommer verklaren nog eveneens dat Pouwels *kwalijk te falen
wezende*, dat naast die woorden ze ook gehoord hebben dat ze tegen

elkaar spraken en dat genoemde jonker Henrick Dachverlies deze Pouwels
nasprak en dat hoewel deze Dachverlies zo ter aarde viel, verklaren
genoemde Peter en Gommer niet te hebben gezien of Pouwels de
genoemde Dachverlies met zijn hantboom gestoken of geslagen zou
hebben, omdat ze op dat moment meer op het rapier hebben gelet dan op
de hantboom. Datum 15 september 1590.
=================039===================
Aktennr : 039
Folio : 19-v
Soort akte : machtiging
Datum : 27-09-1590
Wij Adriaen Cuijpers en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Jan zoon wijlen Joost Hoppenbrouwer en machtigt hierbij
Gijsbrecht Hoppenbrouwers, schout van de heerlijkheid Gestel bij Oisterwijk
en meester Peter Beren (?) secretaris aldaar, samen en apart om namens
hem al zijn vorderingen, rentes etc. te innen, die men hem achterstallig is
te betalen. De gemachtigden moeten het geld ontvangen, daarvoor kwijting
geven etc. Verder moeten ze alle kwesties voor hem afhandelen en
processen voeren zowel voor de lopende zaken als voor de toekomst, voor
alle rechtbanken, geestelijke of wereldlijke, zowel als eisende partij of als
verdedigende. De opdrachtgever zal alles nakomen wat door zijn
gemachtigden wordt gedaan en hen daarvoor vrijwaren, hehalve dat die er
later wel rekenschap over af moeten leggen. Datum 27 september 1590.
=================040===================
Aktennr : 040
Folio : 19-v
Soort akte : oorlogsschades
Datum : 10-10-1590
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Henrick Vranck Brocken, Jan
Adriaen Elias, Jan Thonis Joosten en Adriaen die Cuijper, Peter Willems van
de Ven, Rutger Jan Robben en Rijchaert Jan van de Oetelaer, schepenen
verklaren dat vanwege de Staten van de Verenigde Provincies Holland,
Zeeland en anderen, geordonneerd is om een overzicht over te brengen en
daarvan behoorlijke certificatie en verificatie te doen van de schades en
lasten die de inwoners hebben geleden sinds 9 of 10 jaar geleden. Zo is het
dat wij schepenen hierbij certificeren als waarheid dat in het jaar 1579
hertog Cazimoro met zijn ruiters door onze heerlijkheid is gekomen,
meestendeel van de *Cingele* en de Plaets om de kerk alhier en hebben
ook veel meer andere woonhuizen van de schepenen afgebrand met andere
*steden* en schuren alhier. Daarna in het jaar 1590 hebben soldaten te

voet als anderen die in garnizoen lagen in de stad Heusden verder de
gehele *cingel* en de huizen van de Plaets om de kerk geheel afgebrand
behalve 4 of 5 huizen en woonsteden en ook meer huizen buiten de Plaets
en hebben daartoe diverse inwoners meegenomen die toen als rantsoen
meer dan 3000 karolusguldens hebben gekost. Verder is waarachtig dat
vanwege de enorme lasten en bijdrages die ons werden opgelegd, wel 45
notabele inwoners zijn vertrokken en elders zijn gaan wonen in de stad Den
Bosch en sommige in Den Dungen en elders, van waaruit die personen hun
landen teelden en bewerkten of hebben laten bewerken zonder in enige
lasten te willen bijdragen en willen hen beschermen met de *vrijdom* of
poorterdom van deze stad. Verder is het zo dat de inwoners van Den
Dungen in deze heerlijkheid het vierde deel van het akkerland in bezit
hebben dat ze zelf persoonlijk alhier kunnen bewerken en laten bewerken
zonder ook enige bijdrages te betalen of te willen betalen dan onlangst
enige sommen geld, maar vanwege de kosten van procesvoering en ook
voor hetgeen nog niet daarin is vastgesteld, niet veel zal overblijven,
waarbij ze zich als voorheen beroepen op de vrijdom en poorterij van deze
stad. Verder is het zo dat vanwege de grote dagelijkse *uitteringen en
contributies* wij en onze inwoners in het jaar 1585, in de winter door de
geweldige legers toendertijd op den Dungen en onder Gestel gelegen, meer
dan 12000 karolusguldens schade hebben gehad. Verder dat ook door het
krijgsvolk dat was gelegerd zowel te Heusden, Bergen op Zoom,
Geertruidenberg, Bommel, de stad Grave van het kasteel en ... Boxmeer en
andere, veel van onze inwoners, sommige bij nacht en sommige daarna
werden gevangen genomen en al hun vee, paarden, koeien als rantsoen
hebben gegeven, sommige in het veld gekneveld en gedwongen, sommigen
in deze genoemde steden en kastelen, gerantsoeneerd tot een geschatte
som toe van 22388 gulden en dat wij verder om alle schades en
*inconvenienten* te voorkomen we aan particuliere personen meer dan
1580 gulden geschonken hebben, die ons tot betaling van onze
maandelijkse contributies aan de staten van Holland en Zeeland hebben
gedwongen. Verder is het zo dat sinds het jaar 1585 binnen deze
heerlijkheid zodanig veel is afgebrand, vernield en vervallen, meer dan 80
degelijke *viersteden* en woningen, behalve andere schuren en schoppen
zodat door alle geleden schades onze inwoners de macht niet meer hebben
om meer dan 25 karolusguldens te geven omdat ze meer dan 25 jaar lang
100 karolusguldens hebben gegeven. Verder is het zo dat behalve de grote
dagelijkse bijdrages die wij aan monsieur kapitein Mondragon in het jaar
1580 te Turnhout in garnizoen liggend moesten betalen, omdat we niet
konden betalen, deze kapitein Mondragon niet alleen met een *vaen*
(vaandel) ruiters maar ook nog aan een ander vaan del ruiters hem in
september van het jaar 1585 in de nacht tot twee of drie keer toe heeft
geexecuteerd en hier twee of drie dagen is geweest in september 1585 met
twee compagnieen ruiters en er 8 dagen zijn gebleven en die ruiters hier

meer dan voor 4500 karolusguldens schade hebben veroorzaakt behalve de
grote *fortzen * en geweld dat wij hebben moeten doorstaan. Datum 10
oktober 1590.
=================041===================
Aktennr : 041
Folio : 21-r
Soort akte : verklaring over inbeslagname
Datum : 23-10-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Adriaen die Cuijper en Richaert Jan van
de Oetelaer, schepenen verklaren dat voor ons verschenen Jan zoon wijlen
Lauwrens Goessens oud ca. 60 jaar, Gijsbrecht zoon wijlen Peter Henricks
oud ca. 45 jaar inwoners alhier te Gestel, daartoe opgeroepen zijnde door
onze vorster Wille Joris, verder Ambrosius zoon wijlen Goijaert Aernts oud
ca. 45 jaar inwoner van Boxtel die hiervoor door onze vorster is
gearresteerd, en hebben de eed afgelegd bij Jan Antonis Joosten en Jan
Adriaen Elias als collegaschepenen bij afwezigheid van onze schout. Ze
verklaren dat zij als ontvangers van de koningsbede en vanwege hun
achterstalligheid op 19 oktober j.l. aan onze vorster hebben bevolen beslag
te leggen op een koe die eigendom is van Dirck Dircks en dat vanwege hun
rogge en de ontvangstboeken, zonder dat er daarbij enige schepenen of
wethouders van Gestel bij aanwezig waren die hen daartoe opdracht of
bevel hadden gegeven of ervan in kennis waren gesteld. Met die koe zijn ze
bij Nieuw Herlaer aangekomen en hebben daar toen genoemde Jan Joosten
en Jan Adriaen Elias opgehaald als schepenen om over het in beslagnemen
van de koe te praten zoals is gebeurd. Datum 23 oktober 1590.
=================042===================
Aktennr : 042
Folio : 21-r
Soort akte : verklaring overdracht ontvangstboeken
Datum : 13-11-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Tonis Joosten en Adriaen Cuijpers,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon wijlen Jan
Raessen (?) inwoner en borgemeester van St. Michielsgestel oud ca. 60 jaar
en heeft onder ede die hij eerder bij het aanvaarden van zijn ambt heeft
afgelegd op aanwijzing van Henrick van de Cluijsen onze schout, verklaard
dat hij van Mercelis van Casteren de ontvangboeken (?) van deze Mercelis
heeft ontvangen van percelen gelegen alhier op de Brant en hij heeft deze
Michiel alhier met dienstboden *ontzweren in de sielen* waarvan de
contributie te Heusden is betaald aan de staten aldaar zowel als aan deze
zijde hier. Verder is het zo dat Eijmert Rutten en Peter Jan Michiels beiden

alhier wonend en hun bezit hier gebruiken, over dat gebruik aan genoemde
Henrick als borgemeester hun bijdrage hebben betaald die men schuldig is
te betalen, zowel ter ener als ter andere zijde. Datum 13 november 1590.
=================043===================
Aktennr : 043
Folio : 21-v
Soort akte : verklaring over bezit kinderen
Datum : 13-11-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Tonis Joosten en Adriaen Cuijpers,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Dirck zoon wijlen Dirck van
de Huevel oud ca. 58 jaar wonend in de jurisdictie van Liempde, verder
Goijaert zoon wijlen Roelof van den Tappen (?) oud ca. 35 jaar inwoner van
St. Oedenrode die door onze schout Henrick van de Cluijsen is
gearresteerd, als voogden over de twee minderjarige kinderen van wijlen
Lambrecht zoon wijlen Dirck van de Huevel verwekt bij diens vrouw Arnolda
dochter wijlen Aernt Rutgers, verder Henrick zoon wijlen Peter Peters van
de Weteringen die in de jurisdictie van Schijndel woont, oud ca. 50 jaar ook
daarvoor gearresteerd, Anthonis zoon wijlen Willem van Asten oud ca. 82
jaar en Adam zoon wijlen Joris Daems oud ca. 60 jaar wonend in de
heerlijkheid Gestel ook daarvoor op geroepen zijnde, hebben het volgende
onder ede verklaard. Zij als voogden weten dat in het jaar 1587 dat ze toen
een van de minderjarige kinderen voor een jaar hebben uitbesteed aan
genoemde Henrick van de Weteringe voor een bedrag van 25 guldens en
daarna nog eens voor een jaar voor een bedrag van 28 guldens, waarvoor
deze voogden verklaren dat ze daarvan nog 46 gulden achterstallig zijn, en
waarvan ze verklaren dat het hen onmogelijk is die som te betalen, tenzij
er bezit van die minderjarige kinderen wordt verkocht. Het bezit kan beter
verkocht worden dan behouden, behalve wat betreft een jaarlijkse rente die
wordt betaald door Wouter Peter Reijners te Schijndel zijnde 3 gulden per
jaar, aflosbaar met 50 gulden. Met het geld van de verkoop kan men de
rente aan deze Hendrick en diens schulden van 46 gulden betalen. Verder
verklaren de voogden dat de inkomsten van het andere bezit van de
kinderen niet meer opbrengt aan huur etc. dan de lasten die erop drukken
en de contributies. Genoemde Henrick Peters van de Weteringe heeft onder
ede verklaard dat hij het genoemde minderjarige kind voor die twee jaar in
de kost heeft gehad en hem daarvan nog 46 gulden toekomt, die deze
voogden hem hadden beloofd te betalen. Genoemde Anthonis en Adam
verklaren nog dat Adam een weiland huurt onder Schijndel en daarvoor
jaarlijks 5 en een halve gulden betaalt en dat uit het zelfde veld jaarlijks 6
gulden staan te betalen en dat daarom het nodig is voor die schuld van 46
gulden wat bezit van de kinderen te verkopen. Antonis en Adam verklaren
ook nog dat het beter is van het bezit alleen die rente van 3 gulden te

verkopen maar de rest van het bezit van de kinderen beter wordt behouden
zodat de kinderen daaruit hun brood kunnen verdienen. Datum 13
november 1590.
=================044===================
Aktennr : 044
Folio : 22-r
Soort akte : verkoop
Datum : 06-11-1590
Wij Adriaen die Cuijper en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Sebastiaen zoon wijlne Jan Ariens en verkoopt aan
Ariaen Leonijs van Heeze een jaarlijkse rente van 3 karolusguldens, elke
gulden van 20 stuivers steeds te betalen op Maria Lichtmisdag, vrij van alle
heffingen en belastingen, op onderpand van een huis, tuin, boomgaard en
land, samen ca. 4 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde alhier te
Gestel, b.p. de gemeenschappelijke straat, Adriaen Leonis van Heeze, de
kinderen van Joost Gerits, welke rente Sebastiaen had verkregen van
Goessen zoon wijlen Henrick Willems volgens de schepenbrief van Gestel
d.d. 14 ...... jongstleden. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen
en alle lasten af te handelen. Datum 16 november 1590.
=================045===================
Aktennr : 045
Folio : 22-v
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 17-10-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Adriaen die Cuijper en Rijchaert Jans van
den Oetelaer, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Aernt zoon
wijlen Henrick Aerts oud ca. 36 jaar wonend te Gestel, en Henrick Janssen
de Wit de jonge, oud ca. 50 jaar wonend in de jurisdictie van Schijndel
daarvoor gearresteerd door onze vorster Willem Joris en hebben op verzoek
van Jan zoon wijlen Peter de Wit onder ede het volgende verklaard nadat ze
daarover zijn ondervraagd. Ze weten dat in het jaar 1585 in welk jaar de
spaanse soldaten zowel te voet als te paard op Den Dungen waren gelegerd
en ook onder Gestel dat die ruiters van dat leger alle koren van genoemde
Jan de Wit hebben uitgedorsts en met hen meegenomen zodanig dat deze
Jan weinig koren meer heeft behouden. Datum 17 oktober 1590.
=================046===================
Aktennr : 046
Folio : 22-v
Soort akte : verklaring herkomst bezit

Datum : 19-11-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Adriaen die Cuijper en Rutger Jan
Robben, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Willem zoon
wijlen Jan van Berlikum oud ca. 62 jaar, Dirck zoon wijlen Jacop Jacops oud
ca. 40 jaar en Willem zoon wijlen Gerit ..... oud ca. 24 jaar, alle 3 inwoners
alhier en daarvoor opgeroepen zijnde door Tielman Henricks als
substituutvorster alhier, en hebben op verzoek van Emken weduwe Jan
Aernts verklaard dat een bepaald kalf en ander meubilair bezit door de
soldaten die op het kasteel van Nuland waren gelegerd haar afhandig is
gemaakt welk bezit eigendom was van genoemde Emken niet aan Jan
Henricks omdat deze Jan Henrick Janssen niet wettig was getrouwd met
genoemde Emken. De akte is door ons voorzien van het schependomszegel.
Datum 19 november 1590.
=================047===================
Aktennr : 047
Folio : 23-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 23-11-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij, Andries die Cuijper en Rutger Jan
Robben, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Eijmert zoon
wijlen Peter Willems, inwoner alhier en oud 45 jaar, Henrick zoon wijlen
Daniel Henricks van Os, oud ca. 42 jaar inwoners alhier en daarvoor
opgeroepen door Henrick van der Cluijsen als schout van Gestel, verder
Huijbrecht zoon wijlen Claes Doeren (?) oud ca. 41 jaar, wonend in de
vrijdom van de stad Den Bosch, daarvoor gearresteerd zijnde door onze
schout, en hebben onder ede op verzoek van Peter zoon wijlen Willem
Driessen na daarover te zijn ondervraagd het volgende verklaard. In het
jaar 1585 is genoemde Peter die in het graafschap van Holland buiten de
stad Leiden studeerde, in een dorp en vrijheid genoemd Rijnsborch door
zijn voogden ontboden geweest om alhier onder Den Dungen te komen
wonen waar zijn bezit was gelegen en dat genoemde Peter toen hij op Den
Dungen kwam diens bezit door de rentmeester voor de *consistantien *
(consumptien?) door Splinter van Voorn in beslag was genomen en
aangeslagen. Omdat deze Peter meende zijn bezit veilig te kunnen stellen
heeft hij zich toen hier in dienst van zijne majesteit (de koning van
Spanje,JT) begeven, maar daarmee heeft Peter zijn bezit niet
teruggekregen heeft het van deze rentmeester alleen kunnen terugkrijgen
met een grote som geld en sinds het innemen van de nieuwe schanssen
waarop hij toen was gelegerd te Gewanden in het jaar 1586, is hij in geen
enkele dienst meer geweest

23-v)
maar heeft enige tijd in Den Dungen gewoond en 2 jaar in deze heerlijkheid
Gestel. Peter heeft in die tijd gewoon zoals de andere inwoners bijgedragen
in de lasten van het dorp zowel aan de ene als aan de andere zijde, welke
lasten hij goedwillend heeft betaald. Datum 23 november 1590.
=================048===================
Aktennr : 048
Folio : 23-v
Soort akte : verkoop
Datum : 22-12-1590
Wij Andries die Cuijper en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Joost zoon wijlen Gerit Joosten van de Venne als
wettige man van Margriet dochter wijlen Cornelis Janssen en verkoopt aan
Adriaen Leonis van Heeze ten behoeve van Elisabeth weduwe van Willem
Henrick Sprincen de vordering van 57 guldens welk bedrag Leonaert Maes
als voogd en nog Catelijn Dancken hadden beloofd te betalen aan
genoemde Joost per Maria Lichtmisdag anno 1587 voor schepenen van
Eersel zijnde Jan Oomen en Willem Corstiaens van Oirle d.d. 28 maart
1585. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen. Datum 22
december 1590.
=================049===================
Aktennr : 049
Folio : 23-v
Soort akte : verklaring over handelingsonbekwaamheid
Datum : 27-12-1590
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan zoon Joosten van Gemert, Peter
Willems van de Ven en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat voor
ons zijn gekomen Eijmert zoon wijlen Rut Janssen oud ca. 38 jaar, Dirck
zoon wijlen Adriaen Vilt oud ca. 50 jaar, Jan zoon wijlen Gerit Janssen oud
ca. 43 jaar en Gerard zoon wijlen Jan Janssen oud ca. 37 jaar, alle 4
inwoners van Gestel die hiertoe zijn opgeroepen en hebben op verzoek van
Henrick zoon wijlen Henrick Henricks het volgende verklaard, nadat ze door
ons schepenen daarover waren ondervraagd en beedigd in opdracht van de
schout. Ze weten zeer wel dat Jan als zoon van genoemde Henrick zich in
dienst heeft begeven in de stad Heusden en dat deze Jan een *innocent*
persoon is, simpel en een *slecht jonggezel* en niet helemaal in het bezit
van zijn verstand. Ze hebben dikwijls gezien en gehoord dat zijn vader en
moeder hem hadden bevolen hun koeien en paarden op te halen en naar
huis te drijven, maar dat Jan daarentegen zich op de straat begaf bij jonge
kinderen van maar 3, 4, 5 of 6 jaar oud en verkoos met hen te spelen en

daarom het vee maar naliet naar huis te brengen zodat andere naburige
kinderen het vee van genoemde Henrick Henricks maar ophaalden en thuis
brachten omdat men vreesde dat de wolven dat vee ‘s-nachts zouden
opeten. Datum 27 december 1590.
=================050===================
Aktennr : 050
Folio : 24-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 20-12-1590
Al degenen etc. Wij, Henrick Vranck Brocken en Jan Tonis Joosten, Peter
Willems van de Venne, Andries die Cuijper en Rutger Jan Robben,
schepenen verklaren dat Henrick van der Cluijsen kastelein is van het
kasteel van Oud Herlaer resorterend onder de jurisdictie van St.
Michielsgestel, als schout en rentmeester van deze heerlijkheid en
tegenwoordig zijn residentie op dat kasteel heeft en daar zijn huishouden
voert en zoals onze andere inwoners *contribuerende, schietende en
genietende* is. Datum 20 december 1590.
=================051===================
Aktennr : 051
Folio : 24-r
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 17-01-1591
Wij Henrick Vrancken Brocken en Jan Tonis Joosten, schepenen verklaren
dat voor ons zijn verschenen Franck en Lambrecht, broers en zoons van
Wouter Francken door deze Wouter verwekt bij diens vrouw Elisabeth
dochter wijlen Lambrecht Gerits en hebben verklaard dat hun ouders zijn
overleden en bepaald bezit en jaarlijkse rentes hebben nagelaten, gelegen
te Gestel en ook elders en dat ze dat bezit moeilijk kunnen verdelen
vanwege de minderjarigheid van hun zuster Elisabeth, tenzij dat voor haar
voogden worden benoemd. Daarom benoemen wij hierbij als schepenen
met instemming van onze vorster Willem Joris bij afwezigheid van onze
schout, daarin volgens oud gebruik en ook volgens het keizerlijk octrooi van
Karel V, als voogden Tielman Janssen die Smit en Willem Janssen, beiden
inwoners van St. Michielsgestel die daarvoor zijn opgeroepen. Wij geven
hen volmacht om namens Elisabeth tot een boedeldeling te komen en
verder het beheer over haar bezit te voeren, maar dat ze daarna wel
rekenschap van hun beheer zullen afleggen, zoals deze voogden hierbij nu
ook hebben beloofd. Datum 17 januari 1591.
=================052===================

Aktennr : 052
Folio : 24-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 17-01-1591
Wij Henrick Vranck Brocken en Jan Tonis Joosten, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Frans en Lambrecht zoon van wijlen Wouter
Francen, door wijlen deze Wouter verwekt bij diens vrouw Elisabeth dochter
wijlen Lambrecht Gerits, verder Adriaen zoon Tielman Janssen als man van
Mariken dochter genoemde wijlen Wouter en Elisabeth, verder Tielman
zoon wijlen Jan die Smit en Willem Janssen als aangestelde voogden over
Elisabeth minderjarige dochter wijlen genoemde Wouter en Elisabeth en
hebben een deling gemaakt van het bezit, zijnde land en vorderingen deels
gelegen te Gestel en deels op onderpand elders, dat ze van hun ouders
hebben geerfd.
Genoemde kinderen samen krijgen elk een vierde deel van een woonhuis,
esthuis, tuin, hopland en akkerland, samen groot ca. 4 lopenzaad alhier te
Gestel gelegen aan de Dungense Cant, b.p. de gemeenschappelijke straat,
Rut Rutten, Rutger Janssen van Schijdel. Hieruit jaarlijks aan de heer van
Herlaer als grondchijns een vierde deel van 3 chijnshoenderen te betalen en
twee hollandse penningen. Nog krijgen ze elk een vierde deel van een pacht
van een malder rogge aan heer Cornelis Eijmerts, nog elk een vierde deel
van 6 guldens en van een zij spek in Den Bosch te leveren en elk een
vierde deel van 3 pond paijment aan de erfgenamen van Lauwrens van
Ouwen. Nog krijgt elk van delers een vierde part in twee vadzaad land
gelegen in de jurisdictie van Heeze bij Leende aan de Rul (?) daar, ter
plaatse genoemd het Laer maar de belendende percelen zijn hen onbekend.
Nog krijgt elk het vierde part in drie vierde deel van een weiland of dries ter
zelfder plaatse als in Heeze gelegen, waarvan eveeneens de belendende
percelen hen onbekend zijn. Hieruit moet elk van hen het vierde deel
betalen van 5 stuivers aan diegenen die daar recht op hebben. Nog krijgt
elk van hen een vierde deel in de helft van grond te Heeze aan de
genoemde Rul, waarop Libbeken Jantijen (?) zijnde hun oudtante haar huis
op heeft staan. Hieruit moet elk van hen een vierde deel van de helft van
een malder rogge betalen en een pint wijn aan diegenen die daar recht op
hebben. Nog krijgt elk van en een vierde deel van 14 gulden per jaar te
ontvangen van genoemde Libbeken, nog elk te ontvangen van jonker
Goijaert van Eijck het vierde deel van 100 gulden eens, nog het vierde deel
van een vordering van 100 gulden te ontvangen van Anneken Dircks op
Den Dungen, nog het vierde deel van 50 guldens eens te ontvangen van
Dirck Bijl van Engelen, nog het vierde dele van een vordering van 26
gulden eens te ontvangen van meester Ploeren (?) te Geffen, nog elk een
vierde part van 30 gulden eens te ontvangen van Gijsbert Gerits in Besoijen

op de Langstraat daar. Verder zullen Lambrecht en Elisabeth elk eens hun
deel ontvangen waarvan Marijken haar deel al heeft ontvangen van de
kinderen en erfgenamen van Joost Peters in de som van 10 karolusguldens
alles volgens de onbligaties ervan.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
deel en beloven de deling gestand te doen. Als er op iemands deel meer
lasten blijken te drukken zullen ze die samen betalen. Ieder zal jaarlijks de
lasten op het eigen erfdeel zo betalen dat de erfdelen van de anderen
ervoor zijn gevrijwaard. Datum 17 januari 1591.
=================053===================
Aktennr : 053
Folio : 25-v
Soort akte : verkoop
Datum : 18-01-1591
Wij Henrick Vrancken Brocken en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren
dat voor ons is gekomen Lambrecht zoon wijlen Wouter Francen en
verkoopt aan Tielman zoon wijlen Jan die Smit, het vierde deel dat hem
was toebedeeld in de deling met zijn broers en zusters van vandaag inzake
het woonhuis, esthuis, tuin, hopland, alhier gelegen, b.p. de
gemeenschappelijke straat, Rut Rutten, Rutger Janssen van Schijndel. De
verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te
handelen, behalve daaruit jaarlijks aan de heer van Herlaer als grondchijns
het vierde deel van 4 chijnshoenderen en twee hollandse penningen, nog
het vierde deel van een malder rogge aan heer Cornelis Eijmbrechts, nog
het vierde deel van 6 guldens in de zij spek en het vierde deel van 3 pond
aan de erfgenamen van Lambrecht van Ouwen. Datum 18 januari 1591.
=================054===================
Aktennr : 054
Folio : 26-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 18-01-1591
Tielman zoon wijlen Jan Tielman Smit, belooft als schuldenaar om aan
Lambrecht zoon wijlen Wouter Francen die per a.s. Kerstmis over een jaar
de som van 55 karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers, vrij
van alle belastingen. Actum als boven.
=================055===================
Aktennr : 055
Folio : 26-r

Soort akte : verklaring over testament
Datum : 22-01-1591
Al degenen etc. Wij Jan Adriaen Elias, Peter Willems van de Ven en Dirck
Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Henrick
zoon wijlen Jan Henricks, timmerman oud ca. 78 jaar wonend in de
jurisdictie van Schijndel, daarvoor gearresteerd door onze vorster Willem
Joris, verder Adriaen zoon wijlen Dirck Claessen, koster te Gemonde oud
ca. 50 jaar en Jan zoon van genoemde Henrick timmerman, oud ca. 56
jaar, beiden inwoners alhier en daartoe opgeroepen zijnde door onze
vorster en hebben onder ede op verzoek van Anthonis Henrick Scellekens
en Rutger Wouters als kerkmeesters van de St. Lambrechtskerk aldaar,
nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Op St.
Bartholomeusavond anno 1573 zijn zijn erbij aanwezig geweest toen Jacop
Jan Aernts inwoner van de parochie Gemonde voor heer Jan Henricks van
Geldrop destijds als kapelaan van genoemde kerk toen zijn testament
opmaakte. Ze hebben toen gehoord dat de testateur onder andere aan
genoemde kerk een bedrag had vermaakt voor twee missen wekelijks, n.l
een op donderdag ter ere van het H. Sacrament en de andere op vrijdag
voor het zieleheil van hem testateur en diens vrouw en hun beider
vrienden. Jacop had voor die twee missen de som van 200 karolusguldens
beloofd volgens dat testament zoals hetzelfde in het testament is vermeld.
Verder verklaren ze dat ze ook nog hebben gehoord alhoewel dat niet in het
testament staat vermeld, dat Yda de vrouw van genoemde Jacop nog tegen
hem zei *onze maget hebben wij 100 gulden vermaakt en samen met de
twee missen komt dat op 300 gulden*. Daarop had Jacop geantwoord
*men zal die 100 gulden en de 200 gulden niet eerder geven dan na onzer
beider dood*. Verder hebben de deponenten toen gehoord dat Yda toen zei,
*daer benne ik wel mee tevreden*. Datum 22 januari 1591.
=================056===================
Aktennr : 056
Folio : 26-v
Soort akte : verkoop
Datum : 26-01-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Tonis Joosten en Rutger Jan Robben,
schepenen verklaren op verzoek van jonker Johan zoon Aernts van
Raveschot en diens vrouw joffrouw Anna dochter jonker Robbrecht van
Steelandt, dat die thans hier in Michielsgestel wonen op het kasteel
genoemd de Rouwenbergh en aldaar hun huishouding hebben. Verder
verklaren wij dat deze jonker Johan van Raveschot zoals alle andere
inwoners hier over al zijn bezit bijdraagt in de dorpslasten die aan ons

worden opgelegd door de staten van de verenigde provincies van Holland
en Zeeland en anderen. Datum 26 januari 1591.
=================057===================
Aktennr : 057
Folio : 27-r
Soort akte : verkoop
Datum : 01-02-1591
Wij Niclaes Gerit Arnts en Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Frans zoon wijlen Wouter Francen en verkoopt aan Tielman
zoon wijlen Jan Tielman het vierde part dat hem in de boedeldeling met zijn
broer en zusters is toebedeeld op 17 januari jongstleden voor schepenen
alhier, in een huis, esthuis, tuin, hopland en akkerland samen groot ca. 4
lopenzaad alhier gelegen te Gestel, b.p. de gemeenschappelijke straat, Rut
Rutten, Rutger Janssen van Schijndel. De verkoper belooft de verkoop
gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen, behalve daaruit
jaarlijks aan de heer van Herlaer als grondchijns het vierde deel van 3
chijnshoenderen te betalen en twee hollandse penningen, nog het vierde
deel van een malder rogge aan heer Cornelis Eijmbrechts, nog het vierde
deel van 6 guldens in de zij spek (de zij spek kost 6 gulden) en het vierde
deel van 3 pond paijment aan de erfgenamen van Lambrecht (of
Lauwrens?) van Ouwen. Datum 1 februari 1591.
=================058===================
Aktennr : 058
Folio : 27-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 01-02-1591
Tielman zoon wijlen Jan Tielman Smit belooft als schuldenaar om aan Franc
zoon wijlen Wouter Francen die per a.s. St. Jansdag Baptist de som van 25
karoplusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers, vrij van alle
heffingen etc. Actum als boven.
=================059===================
Aktennr : 059
Folio : 27-v
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 01-02-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij Niclaes Gerit Aerntsen en Dirck Dirck
Horcx, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Peter zoon wijlen
Claes Reijners oud ca. 53 jaar en Jan zoon wijlen Meus Gielis oud ca. 49

jaar, beiden inwoners alhier en daartoe opgeroepen door onze vorster
Willem Joris, en hebben onder ede op verzoek van Rijchaerd zoon wijlen
Jan van de Oetelaer, nadat ze daarover zijn ondervraagd, het volgende
verklaard. Ze verklaren eensgezind dat ze in het jaar 1577 voor de
oogsttijd hebben gezien toen het leger in Boxtel was gelegerd, de soldaten
van genoemde Rijchaert die toen op het bezit woonde van de kinderen van
Goijaert Corstiaens het grootste deel van alle gewassen van diens koren,
zowel rogge, gerst, boekweit als haver en erwten, afgemaaid en
afgesneden en teniet gedaan hadden zodanig dat Rijchaerd toen zeer
weinig van zijn koren heeft behouden. De deponenenten verklaren zelf ook
grote schade daarin te hebben geleden. Datum 1 februari 1591.
=================060===================
Aktennr : 060
Folio : 27-v
Soort akte : machtging
Datum : 09-02-1591
Wij Jan Tonis Joosten en Andries die Cuijper, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Bartholomea dochter wijlen Jan Willems weduwe van Jan
Adriaen Loijen met haar voogd hierbij en machtigt hierbij Peter zoon wijlen
Jan van de Biechelaer om namens haar al haar rentes, chijnsen, pachten en
vorderingen te innen die men haar achterstallig is en daarvoor bij
ontvangst kwijting te doen etc. en daarin haar belangen te behartigen voor
alle rechtbanken, geestelijk of wereldlijk, als eisende of als verdedigende
partij. Ze belooft alles na te komen wat daarin door haar gemachtigde zal
worden gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren. Maar haar gemachtigde
moet er later wel rekenschap over afleggen. Datum 9 februari 1591.
=================061===================
Aktennr : 061
Folio : 28-r
Soort akte : oorlogsuitgaves
Datum : 18-02-1591
Al degenen die deze brief zullen zien of horen lezen, gegroet. Wij Henrick
Vranck Brocken, Jan Tonis Joosten, Peter Willems van de Venne, Andries
die Cuijper, Rutger Jan Robben, Niclaes Gerit Arnts en Dirck Dirck Horcx,
schepenen verklaren dat onze borgemeesters en ontvangers van St.
Michielsgestel van al onze lasten van contributies, zowel gewone als
buitengewone die door hen sinds de laatste 4 jaar werden ontvangen etc.
zijn gevraagd om voor Aernt Mechelman te moeten verschijnen met hun
boeken en bescheiden, om opgave te doen van hetgeen zij van de laatste 4
jaar hebben betaald, met alle documenten ervan ter verificatie, volgens de

ief ervan d.d. 27 januari jongstleden. Voor ons zijn de volgende
borgemeesters verschenen daartoe opgeroepen door meester Henrick van
der Cluijsen onze schout die elk volgens hun manuaalboeken en registers
verklaren de volgende zaken te hebben betaald.
Aert Peter Lauwreijns heeft bij het *afhangen* (overgang?) van Michiel
Lauwrens zijn medeborgemeester voor de maanden november en december
1586 en van de maanden januari, februari, maart en april 1587, onder ede
verklaard te hebben betaald voor een *heerwagen* die som van 35 gulden.
Nog betaald de oude contributies aan kapitein Wijnants in Den Bosch op
kwitantie de som van 150 gulden. De zelfde nog betaald aan kapitein van
de Sterre die toen was gelegerd onder Fabio Regina en aan diens
gemachtigde Antonij die Raet in Den Bosch volgens 14 verschillende
kwitanties zowel door hem als door zijn gemachtigden ondertekend, als
gewone contributies de som van 1228 gulden volgens een goede
afrekening.
Goijaert Mathijssen en Henrick Jan Spierincks borgemeesters van de
maanden juni en juli 1587 hebben vanwege Jan Lenaerts en Leonaert
Leonarts als hun medeborgemeesters verklaard over die maanden betaald
te hebben aan genoemde kapitein of .... .... te Engelen of zijn gemachtigde
de raad en provoost.. en ook aan de heer van Helmond en anderen zowel
vanwege gewone contributies als van kosten van executuies volgens 13
verschillende kwitanties de som van 1018 gulden en 19 en een halve
stuivers betaald. Nog betaald aan de zelfde kapitein van der Sterren op het
kasteel van Nieuw Herlaer vanwege *brant * (hout en turf) als vanwege
kerssen (kaarsen?) en andere zaken een bedrag van 60 gulden.
Dirck en Pouwels Horcx, Lambert Peyers en Henrick Laurens als
borgemeesters voor de maanden augustus, september, ocktober is
ontvangen tax per maand vanwege de gewone contributie 337 gulden. Voor
de maand van augustus aan kapitein van de Sterre betaald, voor de maand
september aan de zelfde betaald 217 gulden en de resterende 120 gulden
zijn betaald aan de soldaten van de schout van Oisterwijk die op het katseel
van Nieuw Herlaer waren gelegerd. Voor oktober betaald ook 217 gulden
aan van der Sterre en de resterende 120 gulden aan de soldaten van Nieuw
Herlaer betaald. Totaal derhalve 1011 gulden.
De zelfde nog ten tijde van hun borgemeesterschap zowel vanwege
executies op de contributiebijdrages van kersen en brand 32 gulden betaald
en vanwege bepaalde kosten aan Jan Marcelis samen 121 gulden en 17 en
een halve stuiver.

Nog aan die soldaten dienstdoende op Nieuw Herlaer, zowel vanwege brand
als van kaarsen, strooisel en executies betaald 145 gulden en 15 stuivers.
Michiel Janssen, Henrick Jan Henricks, Jacop Dircks en Jan Mercelis, allen
alhier overleden zijnde oud-borgemeesters voor de maanden november en
december anno 1587 en voor januari 1588, hebben per maand 310 gulden
betaald, de maand november is betaald aan kapitein van der Sterren de
andere maand aan kapitein Borgreeff en de derde aan aan de schout van
Oisterwijk. Totaal 930 gulden.
Nog aan de zelfde vanwege buitengewone lasten betaald als onkosten en
diverse *peijnsie* die genoemde kapiteins op de genoemde gewone
contributies door hun soldaten hebben .. zowel door van der Sterre als van
die van Nieuw Herlaer, samen voor een bedrag van 318 gulden en 17
stuivers.
Adriaen Meus, Roelof Aerts Peters, Teuwen en Lauwreijs Leonaerts die
borgemeesters waren voor de maanden februari, maart en april 1588
hebben hun gewone contributies betaald aan de kapitein Wijnants, per
maand zijnde 290 gulden,voor 3 maanden belopend 870 gulden volgens
kwitantie.
De zelfden hebben betaald aan Cerusie (?) in het fort van Engelen als
extra-orinaire uitgave de som van 35 gulden.
De zelfde hebben betaald te Loon in dienst van kapitein van der Sterre aan
pioniergeld de som van 28 gulden 4 stuivers.
De zelfde hebben betaald vanwege diverse executies door de soldaten van
kaitein Wijnants op de genoemde ordinarisse contributies de som van 35
gulden en 9 stuivers.
De zelfde betaald aan de soldaten van de schout van Oisterwijk op het
kasteel van Nieuw Herlaer liggend vanwege brand en andere zaken 19 en
een halve gulden.
Joost Ariens, Rut Pouwels, Eijmert Peters en Henrick die Wit, zijnde
borgemeesters voor de maanden mei, juni en juli 1588, hebben op
kwitantie aan de genoemde Wijnants de gewone contributies betaald zijnde
per maand 290 gulden en totaal 870 gulden.
De zelfde hebben geleverd en van rantoens voorzien voor 5 pioniers op het
kasteel van Loon waar toen kapitein van der Sterre was gelegerd die hen
gekost hebben 20 gulden.

De zelfde ook nog betaald in juli omstreeks 40 soldaten te Nieuw Herlaer,
met ordonnantie van Warendorp op het dorp van .... door hen betaald de
som van 59 gulden en 11 stuivers.
De zelfde nog te Loon uit de .... gegeven 4 gulden
Nog de schout van Oisterwijk dienst gedaan om te hooien in mei en die van
diverse arbeid gegeven 32 gulden (dit is gedaan vanwege vermindering van
6 heerwagens)
Nog de soldaten van genoemde kapitein Wijnants in de 3 maanden aan ons
executien gedaan en daarvoor betaald 17 gulden.
De zelfde nog aan de soldaten van kapitein van der Sterren (Michiel van de
Sterre, JT) vanwege excuties door hem gedaan van toen Jan Mechelen
borgemeester was, de som van 12 gulden 7 stuivers betaald.
De zelfde nog vanwege opdracht door de schout van Oisterwijk betaald
vanwege *brand* en servicien aan de soldaten gelegen op het kasteel van
Nieuw Herlaer, de som van 19 en een halve gulden.
Peter van de Ven, Henrick Henrick Henricks, Jan Claessen en Henrick
Willem Jacops als borgemeesters voor de maanden augustus, september,
oktober, november en december 1588 en januari 1589 hebben aan kapitein
Wijnants (=Pauwels Wijnants, JT) elke maand 290 gulden betaald voor de
maanden augustus, september, oktober en november, totaal dus 1160
guldens.
Voor de maanden december en januari is de bijdrage voor de 3
compagnieen van de graaf van Hoogstraten 312 gulden en aan hem op
rekening betaald 200 gulden.
Vanwege de executies door genoemde soldaten betaald 53 gulden en 16
stuivers.
Door genoemde borgemeesters betaald vanwege de kosten van de soldaten
van Den Bosch die hier passeerden en terugkeerden ten tijde toen de
schout van Oisterwijk compareerde (kwartiervergadering) te Helmond toen
men daar die contributies vermaakten, de som van 49 gulden 4 stuivers.
Voor de stad van Bergen op Zoom pioniers geleverd en die gegeven 24
gulden 4 stuivers.

Door de zelfde borgemeesters nog betaald de kosten van .... Herlaer
gedaan in het convoijeren door de soldaten van kolonel Camille die ... op
die tijd in Oirschot waren gelegen, toen deze kolonel in de stad van Den
Bosch passeerde en diens soldaten op Nieuw Herlaer bleven liggen, de som
van 95 gulden en 16 stuivers.
De zelfde nog in opdracht van de schout van Oisterwijk aan diverse beden
te Den Bosch 17 gulden en 16 en een halve stuiver betaald.
Aert Peter Henricks, Daniel Gerit ....., Cornelis en Willem Willem Ceelen, als
borgemeesters van de maanden februari, maart, april, mei, juni en juli
1589 hebben aan de heer van Helvoirt vanwege de gewone contributie de
som van 412 gulden betaald. Vanwege de executie ervan 8 gulden 6
stuivers betaald.
De zelfde hebben nog aan de schout van Oisterwijk als aan diens
gemachtigden vanwege heerwagens, amunitiewagens, pioniers, bodeloon,
onkosten tot onderhoud van de tafels (?) van zijne excellentie de graaf van
Mansveld met goede afrekening ervan 475 gulden en 3 stuivers betaald.
De zelfde nog betaald aan aan de compagnie van de graaf van Hoogstraten
in Den Bosch liggend van de gewone contributries de som van 618 gulden.
De zelfde nog betaald voor de gewone contributies aan kapitein van der
Sterre de som van 2542 gulden.
De zelfde borgemeesters betaald vanwege de kosten van executie die deze
kapitein door diens soldaten had laten doen, de som van 321 gulden en 16
stuivers.
De zelfde borgemeesters nog betaald aan de commisaris Hambroeck
vanwege rogge als overige voor de executies 51 gulden en 4 en een halve
stuiver.
Lenaert Henricks, Teuwen Lauwrens, Jan Jan Claessen en Adriaen Henricks
als borgemeesters voor de maanden augustus, september, oktober,
november en december 1589 en voor de maand januari 1590 hebben
vanwege de gewone contributies aan de kapitein van der Sterre voor de
maanden augustus, september, oktober en november 1700 gulden betaald.
De zelfde borgemeesters nog aan de compagnie van de graaf van
Hoogstraten in de genoemde stad vanwege de gewone contributies voor de
2 andere maanden 824 gulden betaald.

De zefde nog betaald vanwege de excuties van kapitein van der Starren
meestendeels en genoemde compagnieen deels ook op de maan delijke
contributies de som van 237 gulden en 11 stuivers.
De zelfde borgemeesters nog betaald van brant en andere servicien aan
soldaten liggend op het kasteel van Nieuw Herlaer in de genoemde 6
maanden de som van 209 gulden en 16 stuivers.
De zelfde nog betaald aan pioniers op .... in de genoemde 6 maanden de
som van 32 gulden 7 stuivers.
De zelfde nog betaald .... vanwege huur (?) voor 6 maanden van de
heerwagens bij hen gedaan vanwege de ... voor de stad.. berkel (?)
staande te Nieuw Megen en Grave de som van 1009 gulden en 12 stuivers.
De zelfde nog aan de schout van Oisterwijk geschonken de waarde van 11
een halve gulden. (St. Michielsgestel ressorteert onder de schout van het
kwartier Oisterwijk, JT).
De zelfde nog betaald om kolen te vervoeren van Herenthals in het fort en
stad van St. Geertruidenberg de som van 25 gulden
De zelfde geleverd aan de rentmeester Splunter aan kolen voor de som van
49 gulden en 16 stuivers.
De zelfde geschonken aan de secretaris (?) Walschout een partij hop, de
som van 19 en een halve gulden.
Nog de zelfde geschonken aan schapen aan de graaf van Mansveld, de som
van 32 en een halve gulden 9 stuivers.
Peter van de Ven, Jan Dommelen, Alarts en Henrick Jan Claessen als
borgemeesters voor de maanden februari, maart, april, mei, juni en juli
1590 hebben voor de gewone bijdrage maan delijks op rekening betaald
aan de commissaris Hambroeck in Den Bosch, totaal voor der 6 maanden
2100 gulden.
De zelfde betaald vanwege kosten van executie door Hambroeck gedaan 50
gulden.
De zelfde gegeven vanwege de gewone bijdrage aan de excellentie de graaf
van Mansveld voor de ruiters genoemd de Croonrocken die in het leger voor
Nieuw Herlaer dienst deden, vanwege ruwvoer met de executuies daarop
gevolgd de som van 112 gulden 6 stuivers betaald.

De zelfde nog betaald aan de compagnie van kapitein ... van Rendtvoort (?)
in opdracht als voor met de kosten van executie samen 176 gulden.
De zelfde betaald en geschonken aan kapitein ... die in deze heerlijkheid
met zijn volk kwam, 50 gulden.
De zelfde nog gedaan in het leger voor Breda pioniers en .... op de Duijtse
(?) soldaten ... samen betaald 313 gulden.
De zelfde nog betaald aan zekere Walen die binnen Herenthals en Turnhout
meel en koren en andere servicien naar Breda en naar Geertruidenbergen
hebben gebracht en mede geweest in het leger voor Nijwe Megen, Grave en
.... betaald 220 gulden en 18 stuivers.
De zelfde nog betaald voor de tafels van zijne excellentie de graaf van
Mansveld (voor de koning van Spanje vechtend, JT), en aan Herman
Gijsbrechts en anderen die daar daarvoor zijn gecomitteerd met de kosten
van executie samen betaald 285 gulden.
De zelfde nog betaald aan de compagnie van Mondragon in opdracht van
zijne excellentie voor ruwvoer, samen met de executie ervan een bedrag
van 210 gulden.
De zelfde nog geleverd in het fort van Elshaut zekere amunitiebroden (?)
voor de som van 25 gulden.
In de genoemde maanden is Jacob Doolvoet door ons schepenen en
wethouders van Gestel aangesteld voor de ontvangsten en .... administratie
die aan de baronie en de heer van Boxtel betaald heeft voor de gewone
contributies bij assignatie aan --dorp voor de maand die is vervallen in
september met diverse kwitanties door ... Seengaet (? te Boxtel de som
van 350 gulden betaald.
De zelfde nog aan jonker J. Hambroeck vanwege de gewone contributies
van de maand oktober laatstleden door assignatie van genoemde
Warendorp middels 6 verschillende kwitanties de som van 350 gulden
betaald.
De zelfde nog betaald aan señor Marco..... van de compagnie ruiters in Den
Bosch voor de gewone bijdrages van de maanden november en december
1590 per maand 289 gulden 11 stuivers, maakt samen de som van 579
gulden en 2 stuivers.

Nog betaald op kwitantie aan Mercelis Rutten bakker in de Kerkstraat, hem
nog resterend voor de maand van augustus door genoemde Hambroeck aan
Gestel geassigneerd, de som van 100 gulden.
De zelfde betaald in een groter bedrag aan Mercelis van Grueningen een
assignatie van pioniergeld voor Heusden aan de jonge .. van Petersheijm,
middels Walschaert de som van 120 gulden betaald.
De zelfde nog middels kwitantie betaald aan Stans Adriaens door de
borgemeester van Gestel vanwege het krijgsvolk van de heer van Helmond
die vanwege de loop, plaats en huis bij Stans verteerd hadden, de som van
50 gulden.
De zelfde nog betaald aan de schou (?) Peter van der Straten vanwege de
compagnie *Herquebozeurs* die in St. Geertruidenberg was gelegerd die
afkwamen van zijne excellentie de graaf Karel van Mansvelt vanwege
ruwvoer middels kwitantie 45 en een halve gulden.
De zelfde nog betaald in 2 verschillende kwitanties aan Jan Adriaens de
dienaar van Hambroeck vanwege executies voor de gewone contributies 3
en een halve gulden betaald en nog 4 en een halve gulden aan Willem
Scellekens ten Ham van Breda vanwege executies. samen 8 gulden.
Genoemde lasten zijn door onze borgemeesters betaald met diverse
kwitanties. Voorzien van schependomszegel. Datum 18 februari 1591. (in
marge : de marginale aantekeningen zij door mij als auditeur met het
originele vergeleken, getekend A. van Mechelen)
================062===================
Aktennr : 062
Folio : 31-r
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 23-02-1591
Wij Jan Thonis Joosten van Gemert, Andries Cuijpers, Peter Willems van de
Venne en Dirck zoon wijlen Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor ons
zijn verschenen Peter en Gerard zoons van wijlen Matheus Gijsbrecht Pels
door wijlen deze Matheus verwekt bij diens vrouw Geritgen dochter van
wijlen Andries Anthonis van Mughovel, die ons hebben te kennen gegeven
dat Matheus *onnozelijk* ter dood is gebracht (= vermoord, JT) en heeft 9
levende kinderen achtergelaten waaronder Michiel, Catharina, Henricxken
en Maijken samen nog minderjarigen en en hun vader heeft diverse
bezittingen alhier nagelaten met ook jaarlijkse rentes, samen bedragend 63
karolusguldens, die nog 4 jaar onbetaald zijn gebleven, maar er zijn nog

wel andere schulden die de weduwe sinds de dood van haar man heeft
gemaakt en betaald zoals in een goede specificatie is aangetoond. Om die
lasten af te betalen is het beter om wat bezit van hun vader te verkopen,
n.l. een zeker esthuis en een stuk land deels akker- en deels hopland, heide
en houtwas met de stenen die daarop liggen, samen groot ca. 2 mudzaad,
gelegen alhier te Gestel aan de Beeckant, b.p. de erfgenamen van wijlen
Mathijs van Beeck, de gemeijnte. Nog hun rechten in een hooiveld te Gestel
in de Ruijmelsche beemden, gelegen in zes percelen. Het eerste perceel
groot een dagmaat dat wordt gewisseld met Goijaert Willems. Nog een
halve dagmaat daar nabij, nog de Lange Streep, nog het Theunken
Haverveldeken met de *gezwaijen* en de hooilanden aan de Balck. Het
bezit kan echter niet verkocht worden tenzij de minderjarige kinderen
worden voorzien van voogden die de bevoegdheid krijgen om het bezit te
verkopen samen met de andere meerderjarige kinderen. Als er niet wordt
verkocht zullen het bezit waarschijnlijk uitgewonnen worden door de
credieuren en dat zou tot groot nadeel van die kinderen zijn. Daarom
besluiten wij als schepenen nadat wij de schulden hebben bezien die wijlen
Matheus heeft nagelaten, volgens oud gewoonterecht en volgens het
keizerlijk octrooi daarin van keizer Karel V, met instemming van meester
Henrick van der Cluijsen onze schout, als voogden over deze minderjarige
kinderen de personen van Henrick en Jan als zoons van wijlen Jan Claessen
benoemd, inwoners van Gestel, die daarvoor zijn opgeroepen verder
Antonis zoon wijlen Andries Antonissen die in Geffen woont en Huijberden
zoon van wijlen Claes Delen die op Den Dungen woont in de vrijdom van
Den Bosch, die daarvoor zijn gearresteerd. Wij geven hen volmacht om het
vermelde bezit te verkopen na 3 zondage afkondigingen nadat Geritgen
weduwe van Mathues Pels afstand van haar recht van vruchtgebruik heeft
gedaan in de vermelde percelen land. De voogden moeten verder alles
daarin doen wat nodg is en het geld ervan gebruiken om de schulden mee
af te betalen en de rest te ontvangen vanwege die kinderen. De voogden
dienen er later wel rekenschap over af te leggen hetgeen ze hierbij onder
ede beloven te doen. Datum 23 februari 1591.
=================063===================
Aktennr : 063
Folio : 32-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 01-05-1591
Adriaen zoon wijlen Joost Peters heeft als schuldenaar beloofd om aan
Rutger zoon wijlen Jan Robben vanwege huishuur en andere schulden die
een bedrag van 143 karolusguldens te betalen met nog 1 mud en een
zesterzaad rogge maat van Den Bosch en in Den Bosch ook te leveren, vrij

van alle belastingeb etc. Schepenen hierbij waren Claes Gerit Aernts en
Gijsbrecht Willems, datum 1 mei 1591.
=================064===================
Aktennr : 064
Folio : 32-v
Soort akte : machtiging
Datum : 23-02-1591
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Tonis Joosten, Andries
Cuijpers, Peter Willems van de Venne, Dirck Dirck Horcx en Gijsbrecht
Willems, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen meester Hendrik
van der Cluijsen, heer van Dommelen, kastelein en schout van de
heerlijkheid van St. Michielsgestel en machtigt hierbij meester Jaspar
Kinschop om namens hem het kastelijnschap van het huis en kasteel in
Turnhout voor hem over te nemen tegen de wedde en emolumenten zoals
hij als opdrachtgever zelf ook heeft genoten. Hij geeft deze meester Jaspar
de bevoegdheid om namens hem alle inkomsten daar te ontvangen, rentes,
chijnsen en pachten die men hem achterstallig is of nog zal worden en de
gemachtigde dient ook alle kwesties af te handelen, processen te voeren
etc. voor alle rechtbanken, geestelijke of wereldlijke, zowel als eisende of
verdedigende partij. De gemachtigde dient daarin alles te doen dat
rechtens nodig is en dat hem als opdrachtgever zelf voor ogen gestaan zou
hebben. De gemachtigde dient zelf het kasteleinsambt uit te oefenen en
mag zich door niemand laten vervangen. De opdrachtgever belooft alles na
te komen wat daarin door zijn gemachtigde zal worden gedaan, behalve dat
die er later rekenschap over af moet leggen. De machtiging geldt tot
wederopzeggen. Datum 23 februari 1591.
=================065===================
Aktennr : 065
Folio : 33-r
Soort akte : oorlogsperikelen
Datum : 02-03-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Dirk Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon wijlen Jan
Claessen oud ca. 60 jaar en Peter zoon wijlen Jan Hermans, oud ca. 30
jaar, inwoners alhier die hiertoe door onze vorster Willem Joris zijn
opgeroepen en hebben bij hem de eed afgelegd bij afwezigheid van de
schout. Op verzoek van Herman zoon wijlen Adriaen Gerits van Empel
hebben ze nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Zij
zijn er afgelopen St. Maartensdag 2 jaar geleden bij aanwezig geweest toen
toen een zekere Gerard van Druenen in de *heerwagen* die hij toen voor

die van Druenen naar Bergen op Zoom had gebracht , daarvoor het paard
had ingespannen van wijlen Adriaen Gerits van Empel en dat die zelfde
Gerit toen aan Margriet dochter Adriaen Gerits van Empel de som van 14
gulden beloofde en dat hij dat zou betalen zodra hij die reis naar Bergen op
Zoom achter de rug had. Datum 2 maart 1591.
=================066===================
Aktennr : 066
Folio : 33-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 06-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Gijsbrecht zoon wijlen Peter Henrick (?)
Scoenmaeckers, verder Henrick zoon Jan Henricks als man van Agnesen
dochter wijlen Gijsbrechts Henrick Schoenmaeckers voor hemzelf en nog
voor Henrick zoon van genoemde Gijsbrecht Henricks, verder Niclaes zoon
wijlen Jan Claessen door wijlen deze Jan verwekt bij diens vrouw Anna
dochter van Henrick Gijsbrecht Schoenmakers, verder Oda dochter van
wijlen Jan Claessen en genoemd Anna met haar voogd hierbij, Pouwels
zoon wijlen Henrick Pouwels (m.i. moet dit Claes Pouwels zijn, zie verderop,
JT) als man van Catarina dochter van wijlen Jan Claessen en genoemde
Anna, nog Henrick zoon wijlen Henrick van Zochel door deze Henrick van
Zochel verwekt bij diens vrouw Jutten dochter wijlen Henrick zoon wijlen
Gijsbrecht Schoenmakers, Goijert zoon wijlen Dirck Henricks als man van
Elisabeth dochter van wijlen Henrick van Zochel en Jutta, nog Heijlwig
weduwe van wijlen Peter Lenaerts (?) dochter van wijlen Henrick van
Zochel en Jutte met haar voogd, hebben een deling gemaakt van het bezit
dat ze hebben geerfd na dood van Ida dochter wijlen Henrick Gijsbrecht
Schoenmakers als weduwe van Jacop Jan Meus, deels te Gestel en deels
onder Schijndel gelegen.
Bij deze deling krijgt genoemde Gijsbrecht drie strepen of percelen land,
deels hop- en deels akkerland, gelegen te Schijndel in de Broeckstraat, b.p.
genoemde erfgenamen, genoemde Claes Pouwels, genoemde Oda,
Sebastaien Jan Loijen. Hieruit jaarlijks een stuk land te laten wegen
genoemd de Teuwenekker eigendom van genoemde Sebastiaen, verder
mag Gijsbrecht zelf wegen over een stuk hopland eigendom van genoemde
Jan Claessen.
Genoemde Henrick Jan Henricks en Henrick Gijsbrechts krijgen een stuk
akkerland genoemd Twilige stuck groot ca. 4 lopenzaad, gelegen in de
parochie van Gemonde in de jurisdictie van Gestel op Dochel, b.p.
genoemde erfgenamen, verder rondom aan aan de gemeenschappelijke

straat. Hieruit moet hij jaarlijks een hek onderhouden dat placht te hangen
in de straat bij die akker.
Genoemde Claes Pouwels en Oda krijgen samen een hopveldje gelegen
onder Schijndel ter plaatse genoemd de Broeckstraat, b.p. Gijsbert Peters,
de gemeenschappelijke straat, Sebastiaen Janssen. Hieruit moeten Claes
Pouwels en Oda jaarlijks twee peters betalen, elke peter van 18 stuivers.
Nog krijgen ze een jaarlijkse aflosbare rente van 3 guldens te betalen door
de weduwe van Henrick van Rijsingen volgens de brief ervan.
Genoemde Henrick van Zochel en Goijaert en Heijlwig krijgen samen een
weiland gelegen onder Schijndel op het Oetelaer genoemd het Smombaers
Camp, b.p. de gemeenschappelijke straat, Rijchaert Janssen, Henrick Peter
Thijssen.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Indien iemands bezit minder
waard wordt of als er meer lasten op drukken zullen ze die samen betalen.
Ieder zal de lasten op het eigen erfdeel verder zodanig betalen dat de
erfdelen van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Datum 6 maart 1591.
=================067===================
Aktennr : 067
Folio : 34-v
Soort akte : verkoop
Datum : 06-03-1591
Genoemde erfgenamen uit de vorige akte, verkopen aan Pouwels zoon
wijlen Henrick Pouwels een stuk akkerland groot ca. een zesterzaad,
gelegen in de parochie Gemonde onder Gestel op Dochel, b.p. Henrick
Gijsbrechts en Henrick Jan Henricks, Gerit Janssen van de Loo, de
gemeenschappelijke weg, de erfgenamen van Cuijpers. Dat stuk land
hadden ze geerfd na de dood van Ida dochter wijlen Henrick Gijsbrecht
Schoenmakers. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle
lasten af te handelen. Schepenen hierbij waren Jan Adriaen Elias en
Gijsbert Willems, datum 6 maart 1591.
=================068===================
Aktennr : 068
Folio : 34-v
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 23-03-1591

Al degenen die deze brief etc. Wij, Claes Gerit Ariaens van Swaenberghen
en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren ter instantie van Henrick zoon
wijlen Daniel Henricks van Os, dat deze Henrick onze inwoner van Gestel,
borgemeester is geweest zijnde een man met eer die goed bekend staat en
hij stelt voor als men zulks zou wensen de eed af te leggen en terecht te
staan. Datum 23 maart 1591.
=================069===================
Aktennr : 069
Folio : 34-v
Soort akte : verklaring over eigendom
Datum : 09-03-1591
Al degenen die deze brief zullen zien, etc. Wij schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Peter zoon wijlen Henrick Goijaerts van Overbeeck oud
ca. 70 jaar, inwoner alhier die hiervoor door onze vorster is opgeroepen en
heeft bij meester Henrick van der Cluijsen onze schout, de eed afgelegd op
verzoek van heer Jan Rompot, priester, nadat hij daarover is ondervraagd
het volgende verklaard. Hij verklaart dat hij Peter en Roelofs Emmers (?)
als broers heeft gekend gehad en dat deze Peter toen hij leefde een zekere
tuin en land heeft toebehoord, gelegen in de parochie van Gemonde onder
de jurisdictie van Gestel, genoemd het Hemelrijck waarop thans een huis
staat waarin nu de dochter van Willem Mercelis woont en dat genoemde
Roelof in diens leven eigenaar is geweest van een zeker stuk land in de
zelfde parochie gelegen tegenover het erf van Gerit van Heesch en nu
eigendom is van Ariaen Leonis van Heeze. Verder heeft genoemde Roelof in
eigendom gehad een stukje land in de zelfde parochie op Dochel. Datum 9
maart anno 1591, schepenen hierbij waren Jan Thonis, Jan Adriaens, Ariaen
Cuijpers, Claes Herits Aerts en Gijsbrecht Willems.
=================070===================
Aktennr : 070
Folio : 35-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Gerartken dochter wijlen Adriaen Anthonis van Mughovel,
weduwe van Matheus Gijsbert Pels met haar voogd en doet afstand van
haar recht van vruchtgebruik inzake een boomgaard en een stuk akkerland,
groot ca. 6 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen aan de Beeckant, b.p.
Gijsbrecht Matheus Pels, de gemeenschappelijke straat, de weduwe zelf,
Rijcald Pouwels, Henrick zoon wijlen Willem Henricxs. Ze doet er afstand
van voor een negende deel ten behoeve van Gerard, Adriaen en Claes

gebroeders ten hunnen behoeve en ten behoeve van Anthonis, Michiel,
Catarina, Henrick en Maijken alle haar wettige kinderen van haar en van
genoemde Matheus. Gerartken belooft dit afstanddoen na te komen. Datum
28 maart 1591. (ik tel 8 kinderen,maar er zijn er 9 zie 2 aktes verderop,
JT)
=================071===================
Aktennr : 071
Folio : 35-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Geritken dochter van Adriaen Anthonis van Mughovel
weduwe van Matheus Gijsbrecht Pels en doet afstand van haar recht van
vruchtgebruik in 8 negende delen van een stuk akkerland groot ca. 6
lopenzaad, gelegen alhier te Gestel, b.p. Dirck Schuermans, Wouter
Henricks, de *vaarweg* (=rijweg) daar, Gerit Gerits. Nog haar
vruchtgebruik als voor in de 8 negende delen van een stuk akkerland groot
ca. 5 lopenzaad alhier gelegen in de Camer, b.p. de erfgenamen van
Mathijs van Beeck, de erfgenamen van Matheus Pels, de erfgenamen van
wijlen Jan Willem Gerarts. Nog haar recht in 8 negende delen van een stuk
akkerland, groot ca. 4 lopenzaad, ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen,
b.p. Rijchaert Pouwels (?), de erfgenamen van Matheus Pels, Jan Willem
Geverts. Nog haar recht in de 8 negende delen van een stuk hopland groot
ca. 9 lopenzaad, alhier gelegen aan de Beeckant, b.p. de
gemeeenschappelijke straat, de erfgenamen van Matheus Pels en meer
anderen, Henrick van Beeck. Ze doet er nu afstand van ten behoeve van
Gerard, Ariaen en Niclaes, zowel voor henzelf als voor Anthonis, Michiel,
Catharina, Henricxken en Marijke zijnde haar wettige kinderen verwekt bij
genoemde Matheus. Geritken belooft het afstanddoen na te zullen komen.
Datum 28 maart 1591.
=================072===================
Aktennr : 072
Folio : 35-v
Soort akte : afstand vruchtgbruik
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx schepenen, verklaren dat voor
ons is verschenen Geritgen dochter wijlen Andries Thonis van Mughovel,
weduwe van Matheus Gijsbert Pels en haar voogd, draagt haar volledige
vruchtgebruik over inzake een stuk land, deels akker- en deels hopland,
samen ca. 2 mudzaad land alhier te Gestel gelegen aan de Beeckant, b.p.

de erfgenamen van Matijs van Beeck, de gemeijnte. Nog haar recht in de
hooivelden gelegen alhier in de Ruijmelsche beemden, in 6 percelen
vooraan in die beemden, te weten een perceel zijnde een dagmaat te
wisselen met Goijaert Willems, nog een halve dagmaat daarbij gelegen,
verder 3 lange strepen, het haverveldeken van Theuwen met het gezwaai,
nog hooiland aan de Balck daar. Ze draagt haar rechten over aan Peter,
Gerard, Adriaen en Niclaes ten behoeve van henzelf en ten behoeve van
Antonis, Michiel, Catarina, Henricxken en Marijken zijnde alle kinderen (9)
van haar en van genoemde Matheus. Geriken belooft de overdracht van
haar rechten gestand te doen. Datum 28 maart 1591.
=================073===================
Aktennr : 073
Folio : 36-r
Soort akte : verkoop
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirk Dirck Horcx, schepenen verklaren dat Geritken
dochter van wijlen Andries Anthonis van Mughovel afstand van haar recht
van vruchtgebruik heeft gedaan voor de 8 negende delen van een
boomgaard met een stuk akkerland groot ca. 6 lopenzaad, alhier gelegen
aan de Beeckant, b.p. Gijsbrecht Matheus Pels, de gemeenschappelijke
straat, de weduwe zelf, Richaelden Pouwels, Henrick zoon wijlen Willem
Henricxk, en wel aan Gerard, Adriaen en Niclaes broers ten behoeve van
henzelf en ten behoeve van Anthonis, Michiel, Catarina, Henricxken en
Marijken zijnde allen kinderen van genoemde Geritgen verwekt bij haar
man Matheus zoals blijkt uit de schepenbrief van vandaag. Hier zijn nu voor
ons verschenen die eerste 3 broers die ook voor de andere 5 kinderen
handelen en verkopen de 8 negende delen van die boomgaard en het land
van 6 lopenzaad nu aan Gijsbert zoon wijlen genoemde Matheus Pels,
vanwege een overeenkomst tussen Gijsbrecht en genoemde verkopers
gemaakt op 16 februari j.l. De 3 broers ook namens de andere kinderen
beloven de verkoop gestand te doen en en alle lasten af te handelen.
Datum 28 maart 1591. (Peter als zoon draagt blijkbaar zijn een negende
deel NIET aan Gijsbrecht over, JT)
=================074===================
Aktennr : 074
Folio : 36-v
Soort akte : overdracht bezit
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Gijsbrecht zoon wijlen Mathijs Gijsbert Pels en draagt aan

Gerard, Adriaen en Claes met hun andere broers en zusters, zijn geerfd
bezit over dat hij na dood van zijn vader Matheus heeft geerfd in de 8
negende delen van alle bezit van zijn vader alhier te Gestel en onder
Schijndel aldaar in het Wout, zonder enige uitzondering en draagt dat over
aan Gerard, Adriaen en Niclaes, voor henzelf en ook ten behoeve van
Antonis, Michiel, Catarina, Henricxken en Marijken van hiervoor. Gijsbrecht
belooft de overdracht gestand te doen en alle lasten af te handelen. Omdat
ook zijn vader Mathijs Gijsbert Pels en de voogden destijds van Gijsbert
bepaald bezit hadden aanvaard en verkocht met jaarlijkse rentes en
pachten zowel in Boxtel en deels Liempd en elders, welk bezit Gijsbert had
geerfd na de dood van zijn moeder Peterken (fout moet zijn Henrieksken,
zie volgende akte) dochter wijlen Peter Verhoort en ook had geerfd na dood
van Geertruijden dochter van wijlen Claes Verhoort, zijnde de tante van
Gijsbrechts moeder, en het geld van die verkoop van die percelen en rentes
etc. door genoemde Matheus was aanvaard, zijn nu voor schepenen
verschenen genoemde Gijsbrecht en belooft als schuldenaar om aan
Gerard, Adriaen en Niclaes ten hunnen behoeve en ten behoeve van
Anthonis, Michiel, Catarina, Henricxken en Marijken zijnde hun broers en
zusters, die nimmer meer lastig te vallen of aanspraken op hen te hebben
over dat vermelde bezit en doet daar volledig afstand van. Gijsbrecht
verklaart daarvoor volledig te zijn voldaan. Datum 28 maart 1591. (er is
dus 1 voorkind en 9 nakinderen van Mathijs Gijsbrecht Pels, JT)
=================075===================
Aktennr : 075
Folio : 37-r
Soort akte : verkoop
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcks, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Peter, Gerard, Adriaen en Nicolaes, broers en zoons
wijlen Matheus zoon wijlen Gijsbrecht Pels door deze Mathijs verwekt bij
diens vrouw Geritgen dochter wijlen Andries Antonis van Mughovel, voor
henzelf handelend en voor Antonis, Michiel, Henrick en Jan, broers en zoons
van wijlen Jan Claessen, verder Antonis zoon wijlen Andries Antonis van
Mughovel en Huijbrecht zoon wijlen Claes Delis, broers en aangestelde
voogden over Michiel, Catarina, Henricksen en Marijken minderjarige
kinderen van wijlen genoemde Mathijs Pels en Geritgen, daarvoor
gemachtigd met een voogdijbrief, verkopen aan Gijsbert zoon wijlen
Matheus Pels, door deze Mathijs verwekt bij diens eerste vrouw
Henrieksken dochter van Peter Verhoort, een esthuis met een stuk land,
deels akker- en deels hopland en houtwas met de stenen die erop liggen,
samen groot ca. 2 mudzaad, alhier te Gestel aan de Beeckant, b.p. de
erfgenamen van wijlen Mathijs van Beeck, verder rondom in de gemeijnte.

De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af
te handelen, behalve daaruit jaarlijks aan de heer van Herlaer op St.
Michielsdag de grondchijns van ca. 38 stuivers, nog jaarlijks op Maria
Lichtmisdag een aflosbare rente van 9 gulden en 7 en een halve stuivers
aan Dirck Leonis van Wijck aflosbaar met 150 guldens, nog jaarlijks op
Maria Lichtmisdag aan Lauwrens Bartholomeus een aflosbare rente van 8
gulden, nog jaarlijks op Maria Lichtmisdag aan Cornelis Koenen een
aflosbare rente van 4 en een halve gulden, nog jaarlijks een aflosbare rente
van 3 guldens aan Lenaert Henrick Metten, nog jaarlijks aan het groot
gasthuis in Den Bosch 22 stuivers, nog jaarlijks aan Henrick de Raijmaker
een aflosbare rente van 3 gulden en ... stuivers, nog jaarlijks 3 gulden
aflosbaar met 50 gulden aan diegenen die er recht op hebben. Gijsbrecht
belooft al deze rentes jaarlijks zo te betalen of af te lossen, dat de
verkopers en hun bezit daarvoor verder zijn gevrijwaard. Datum 28 maart
1591.
=================076===================
Aktennr : 076
Folio : 38-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor
ons ons zijn verschenen Gijsbrecht zoon wijlen Matheus Pels en met hem
Willem zoon wijlen Mathijs van Beeck en hebben samen en hoofdelijk
beloofd aan Peter, Gerard, Adriaen en Niclaes als broers en zoons wijlen
Mathijs Pels voor henzelf handelend en voor Antonis, Michiel, Catarina,
Henricksken en Marijken, hun broers en zusters, die per a.s. Kerstmis een
bedrag van 75 karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers.
Daarna heeft Gijsbrecht genoemde Willem weer beloofd die voor diens
belofte hierin te zullen vrijwaren. Datum 28 maart 1591.
=================077===================
Aktennr : 077
Folio : 38-r
Soort akte : verkoop
Datum : 28-03-1591
De genoemde verkopers en voogden uit de voor-voorgaan de akte
verkopen aan Henrick Jan Spierincks en aan Gerirt Arien Cornelis hun
rechten in hooiland gelegen alhier te Gestel in de Ruijmelse beemden, in 6
percelen aldaar en wel vooraan, een perceel groot ca. een dagmaat, b.p.
Goijert Willems, nog een halve dagmaat daarbij gelegen, nog de Lange
Strepen, nog het Theuwken Haverdveldje met de *gezwaaien* en nog de

hoplanden aan de Balck. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen
en alle lasten daarin af te handelen, behalve een jaarlijkse rente van 6
gulden aan de erfgenamen van wijlen Antonis Goijaerts, welke rente
Henrick en Cornelis per a.s. Maria Lichtmisdag over een jaar moeten
aflossen zodanig dat de verkopers daarvoor zijn gevrijwaard, hetgeen
Henrick en Cornelis hierbij beloven. Actum als boven.
=================078===================
Aktennr : 078
Folio : 38-v
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 28-03-1591
Geritgen weduwe van Matheus Pels met haar voogd doet hierbij afstand
van haar rechten inzake een stuk akkerland, groot 6 lopenzaad met de
boomgaard erbij, alhier gelegen aan de Beeckant, ten behoeve van
Gijsbrecht zoon wijlen Matheus Pels. Geritken belooft dit afstanddoen altijd
na te zullen komen. Actum als boven.
=================079===================
Aktennr : 079
Folio : 38-v
Soort akte : verkoop
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Gijsbrecht zoon wijlen Matheus Gijsbert Pels en verkoopt
aan Willem zoon wijlen Mathijs van Beeck een stuk akkerland groot ca. 5
lopenzaad, gelegen alhier te Gestel aan de Beeckant, b.p. Henrick van
Beeck en Rutger Pouwels, Gijsbrecht zelf en Henrick Willem Henricks, de
beekgraaf daar. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten af te handelen. De koper moet wegen over het ene uiteinde van
genoemde akker eigendom van genoemde Henrick van Beeck en nog over
een stuk akkerland eigendom van genoemde Gijsbert. Datum 28 maart
1591.
=================080===================
Aktennr : 080
Folio : 38-v
Soort akte : overdracht vruchtgebruik
Datum : 28-03-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat
Geritgen dochter wijlen Andries Antonis van Mughovel weduwe van Matheus

Gijsbert Pels, afstand heeft gedaan van haar recht van vruchtgebruik ten
behoeve van Gerard, Adriaen en Niclaes, broers, ten behoeve van hen en
ten behove van Antonis, Michiel, Catarina, Henrick en Marijken hun broers
en zusters, alle kinderen van haar en van wijlen genoemde Matheus, wat
betreft de 8 negende delen van een stuk akkerland groot ca. 6 lopenzaad,
gelegen te Gestsel op Hezeakker, nog voor de 8 negende delen van een
stuk akkerland van 5 lopenzaad, alhier te Gestel in de Cameren, nog de 8
negende delen van een stuk akkerland ook gelegen alhier in de Cameren,
nog de 8 negende delen van een stuk hopland groot ca. 9 lopenzaad alhier
gelegen aan de Beeckant, volgens de schepenbrief van Gestel van vandaag.
Voor ons zijn verschenen genoemde Gerit, Adriaen en Claes voor henzelf
handelend en voor Anthonis, Michiel, Catarina, Henricxken en Marijken hun
broers en zusters en dragen dat vruchtgebruik van die 8 negende delen
weer terug over aan hun moeder Geritgen. De kinderen beloven de
overdracht gestand te doen. Datum 28 maart 1591.
=================081===================
Aktennr : 081
Folio : 39-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 30-05-1591
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Tonis Joostens van
Gemert en Peter Willems van de Venne, schepenen verklaren ten behoeve
van Elisabeth weduwe van wijlen Jan Michiels dat wijlen Jan Michiels en
Elisabeth alhier op de hoeve van het Schildersgasthuis hebben gewoond,
*buikvast* voor meer dan 25 jaar lang en dat deze Elisabeth afgelopen
Pinksteren in de stad van Den Bosch is gaan wonen waarna Elisabeth
wederom gevraagd heeft om hier terug in Gestel te komen wonen op de
zelfde hoeve van het Schildersgasthuis. Datum 30 mei 1591.
=================082===================
Aktennr : 082
Folio : 39-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 30-05-1591
Al degenen die deze brief zullen zien of lezen, gegroet. Wij Jan Thonis
Joosten en Peter Willems van de Ven, schepenen verklaren op verzoek van
Leonaert Leonarts Strijbel dat deze Leonaert binnen deze vrijheid is komen
wonen vanuit Berlicum waar hij zoals hij verklaarde 6 jaar te hebben
gewoond en met Pinksteren anno 1588 *buikvast* hier in Gestel is komen
wonen tot ongeveer afgelopen juli anno 1590 toe en voor de tijd dat hij hier
inwoner was heeft hij zoals onze andere inwoners bijgedragen in alle

contributies en lasten, zowel ter ener zijde als ter andere zijde. Datum 30
mei 1591.
=================083===================
Aktennr : 083
Folio : 39-v
Soort akte : machtiging
Datum : 10-04-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Dirck Dirck
Horcx verklaren dat voor ons is verschenen jonker Johan Koenen zoon
wijlen jonker Johan Koenen van Segewerp weduwnaar van joffrouw Anna
van de Berghe zijnde zijn eerste vrouw dochter wijlen meester Steven van
de Berghe, en machtigt hierbij Jan Timmermans om namens hem geheel of
ten delen 18 morgens *moerland* te mogen verkopen dat zijn eigendom is
in de vennen van de Abt van Oostbroeck gelegen onder het sticht van
Utrecht. Dat bezit moet voor de koper worden gewaarborgd volgens de stijl
en gebruik waar de verkoop wordt vastgelegd en waar de moerlanden zijn
gelegen. Het geld van de verkoop moet worden belegd op goede andere
onderpanden of in jaarlijks aflosbare rentes, waarvan de opdrachtgever het
vruchtgebruik krijgt zolang hij leeft en na zijn dood gaan die naar de naaste
erfgenamen van genoemde joffrouw Anna. Voor alles wat ervan overblijft
zal daarin worden gehandeld volgens het testament van joffrouw Anna. De
opdrachtgever belooft alles na te komen wat zijn gemachtigde daarin zal
doen en zal hem daarvoor vrijwaren, maar de gemachtigde moet daarvan
later wel rekenschap afleggen. Datum 10 april 1591.
=================084===================
Aktennr : 084
Folio : 40-r
Soort akte : verkoop
Datum : 23-04-1591
Wij Dirck Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Adriaen zoon wijlen Leonis Bartholomeus van Heeze
onze secretaris en verkoopt aan Jan zoon wijlen Stans Janssen
Schoenmaecker een stuk akkerland met de houtwas groot ca. een
zesterzaad, gelegen in de parochie van Gemonde nabij de kerk daar in de
jurisdictie van Gestel, b.p. de rector van het St. Catharina altaar in de kerk
van Gestel, Merten Coenraets, de Hogaert daar, Jan Ariens, welk perceel
Adriaen eerder had gekocht van de voogden over de de minderjarige
kinderen van wijlen Jan zoon wijlen Michiel Jan Robben van den Oudenhuijs
volgens de schepenbrief van Den Bosch, d.d. 10 juli 1587. De verkoper

elooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Datum 23
april 1591.
=================085===================
Aktennr : 085
Folio : 40-r
Soort akte : verkoop
Datum : 30-04-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Thonis Joosten, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Delis zoon wijlen Wijnant Adriaens en verkoopt aan
Aernden zoon wijlen Huijbrecht Arts een schepenbrief van Gestel d.d. 27
februari 1581 inzake een schuld van 62 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers, welk bedrag Aert Gerits had beloofd aan Anna dochter wijlen Jan
Peter Glavimans. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten daarin af te handelen. Datum 30 april 1591.
=================086===================
Aktennr : 086
Folio : 40-v
Soort akte : overdracht
Datum : 30-04-1591
Aernt zoon wijlen Huijbrecht Aernts verkoopt aan Delis zoon wijlen Wijnant
Adriaens de som van 20 karolusguldens die hij verklaarde op 26 november
j.l. door Marijke weduwe van Mercelis Aernts aan hem was beloofd vanwege
de erfgenamen van Mercelis Aerts volgens de schepenbrief van Berlicum te
betalen op St. Jacopsdag a.s. Aernt belooft de overdracht ervan gestand te
doen en alle lasten hiervan af te handelen. Actum als boven.
=================087===================
Aktennr : 087
Folio : 40-v
Soort akte : verkoop
Datum : 04-05-1591
Wij Dirck Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Goijaert zoon wijlen Jacop Francken en draagt aan
Anthonis zoon wijlen Jan Herman Ooms, aan Bartholomeus Willem
Hagelaers en aan Roelof Aerts ten behoeve van henzelf en ten behoeve
Peter Gijsbrechts, Willem Andriessen, Willem Joosten, Rutger Ruth Claessen
en Jan Henrick Goethaert al zijn roerend en onroerend bezit over en al zijn
vorderingen etc., waar zich dat bezit ook bevindt zonder enige
uitzondering. Deze personen mogen dat bezit aanvaarden vanwege zijn

achterstalligheid van huur of voor hetgeen Goijaert aan een van hen
schuldig is te betalen. Goijaert belooft op onderpand van zijn persoon en
bezit deze overdracht gestand te doen. Voorwaarde is dat als na de dood
van Goijaert zijn erfgenamen de genoemde crediteuren hun vorderingen
zullen hebben betaald, dat dan die erfgenamen dat bezit weer terug zullen
mogen nemen, zonder schulden daarop zoals men dat bezit van eerder
Goijaert heeft ontvangen, waarvoor men bewijs en afrekening van die
vordereingen zal dienen te overleggen. Datum 4 mei 1591.
=================088===================
Aktennr : 088
Folio : 41-r
Soort akte : verkoop
Datum : 07-05-1591
Wij Jan Thonis Joosten en Adries Cuijpers, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Bartholomea dochter wijlen Jan Willems weduwe van Jan
Andries Loijen met haar voogd hierin en draagt aan Peter Janssen van de
Biechelaer een bedrag over van 50 gulden, elke gulden van 20 stuivers, die
Willem zoon wijlen Willem Mercelis haar schuldig is samen met de
achterstand ervan. Bertholomea belooft deze overdracht gestand te doen.
Maar Peter is verplicht haar zolang ze leeft vanwege deze 50 gulden haar
elk jaar 3 en een halve gulden te betalen, zoals Peter hierbij ook aan haar
heeft beloofd. Datum 7 mei 1591.
=================089===================
Aktennr : 089
Folio : 41-r
Soort akte : verkoop
Datum : 08-05-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Peter zoon wijlen Jan van de Biechelaer en draagt aan
Adriaen Leonis van Heeze ten behoeve van Rutger zoon wijlen Jan Robben
de vordering over van 57 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers,
welke bedrag Willem zoon wijlen Willem Mercelis van de Merendonck aan
genoemde Peter had beloofd te betalen per a.s. Maria Lichtmisdag over een
jaar volgens de obligatiebrief. Peter belooft de overdracht gestand te doen.
Datum 8 mei 1591.
=================090===================
Aktennr : 090
Folio : 41-v
Soort akte : verkoop

Datum : 10-05-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Gijsbert zoon wijlen Willem Henricks, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen jonker Lambrecht Millinck van Gerwen
en verkoopt aan Adriaen Leonis van Heeze de helft van een stuk akkerland,
in totaal groot ca. 2 mudzaad, gelegen te Gestel te Teede, welk perceel is
genoemd de Coppensecker, b.p. de gemeenschappelijke straat, het weiland
van genoemde jonker Lambrechts, Catarine weduwe van Henrick Aernts, de
erfgenamen van Wouter Coelborner in Den Bosch. De koopsom bedraagt
300 gulden waarvoor jonker Lambrecht verklaart te zijn betaald. De
verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten voor die helft af
te handelen, maar jonker Lambrecht of diens erfgenamen mogen die helft
altijd op 10 mei weer terugkopen en aflossen tegen betaling van die 300
gulden in een keer of in termijnen van 100 gulden, en dan is jonker
Lambrecht of zijn erfgenamen verplicht de pachter van dat land te laten
huren mits dat die pachter tegen die tijd aan de jonker die 21
karolusguldens zal betalen. Tot de tijd dat jonker Lambrecht of diens
erfgenamen die 300 gulden hebben terugbetaald, zal de pachter ervan
jaarlijks op 10 mei 21 gulden als huursom betalen. Datum 10 mei 1591.
=================091===================
Aktennr : 091
Folio : 42-r
Soort akte : verzoek toewijzing voogden
Datum : 15-05-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Catarina dochter wijlen Jan Adriaens weduwe van
Henrick zoon wijlen Aert Roelofs met haar voogd, verklaart dat haar man is
overleden en bij haar 5 minderjarige kinderen heeft nagelaten een schuur
en tuin, hopland en akkerland gelegen te Gestel onder Tede b.p. de
gemeenschappelijke straat, jonker Lambrecht Millinck van Gerwen, dat
jaarlijks is belast met een mud en twee zesters rogge en nog een rente van
10 gulden 18 en een halve stuiver waarbij is begrepen die binnenkort te
moeten betalen, waarvoor ze geen mogelijkheid heeft te voldoen, tenzij er
bezit wordt verkocht en dat ze voogden krijgt toegewezen voor haar
kinderen en dat die voogden toestemming wordt gegeven om dat bezit in
het openbaar te verkopen en met het geld die schuldbrieven af te lossen,
waarom ze dus hier verzoekt. Wij als schepenen daarvoor gemachtigd
zijnde volgens het keizerlijk octrooi van keizer Karel V, staan aan de
verzoekster toe met instemnming hierin van de vorster Willem Joris bij
afwezigheid van de schout, dat als voogden worden benoemd Roelof zoon
wijlen Aert Roelofs inwoner van Gestel die hiertoe is opgeroepen, Adriaen
zoon wijlen Jan van Heeze en Aernden Dircks van Goor, beiden wonend op

Den Dungen, die daarvoor zijn gearresteerd en wij geven hen volmachrt om
die schuur in het openbaar te verkopen, het geld ervan te ontvangen om
daarmee de schuldbrieven af te lossen etc. Verder dienen de voogden het
beheer te voeren over het bezit van de kinderen en later rekenschap af te
moeten leggen van hun ontvangsten en uitgaves voor schepenen alhier,
hetgeen die voogden hier onder ede hebben beloofd. Datum 15 mei 1591.
=================092===================
Aktennr : 092
Folio : 42-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 20-05-1591
Al diegenen etc. Wij, Jan Tonis Joosten, Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht
Willems, schepenen verklaren dat Jaques de Waele als schout van het
kwartier van Oisterwijk aan onze inwoners divers diensten heeft gedaan in
het proces dat nog loopt en onbeslist is tegen de inwoners van Den Dungen
in de vrijdom van de stad Den Bosch, zowel als in andere affaires die wij
vandoen hebben gehad. Voor die diensten is de schout nog niet
gecompenseerd maar daartoe zijn wij nog wel gehouden. Datum 20 mei
1591.
=================093===================
Aktennr : 093
Folio : 43-r
Soort akte : verkoop
Datum : 08-06-1591
Wij Peter Willems van de Venne en Gijsbrecht Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Anthoni Joosten van
Gemert en verkoopt aan Ariaen Leonis van Heeze een stuk akkerland groot
ca. 6 lopenzaad, alhier gelegen op de Pael, b.p het kerkenland van Gestel,
Jan Peters (?) de Wit, Jan Goijaert Cornelis, de gemeenschappelijke straat,
Cornelis Goijaertr Cornelis. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen
en alle lasten af te handelen. Datum 8 juni 1591.
=================094===================
Aktennr : 094
Folio : 43-r
Soort akte : verkoop
Datum : 08-06-1591
Wij Peter Willems van de Venne en Gijsbrecht Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Antonis Joosten van

Gemert en verkoopt aan Adriaen Leonis van Heeze een jaarlijkse rente van
5 karolusguldens en 5 stuivers, elke gulden tegen 20 stuivers, steeds te
betalen op 1 januari, op onderpand van een akker groot 6 lopenzaad
gelegen te Gestel ter plaatse genoemd in den Houw, b.p. Rutger zoon
wijlen Rutger van Griensven, Gijsbrecht van den Broeck. De koper had die
rente verkregen van Tomas zoon wijlen Willem Claes, volgens een
schepenbrief van Den Bosch d.d. 29 december 1584. De verkoper belooft
de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen. Datum 8
juni 1591.
=================095===================
Aktennr : 095
Folio : 43-v
Soort akte : verkoop
Datum : 08-06-1591
Wij Peter Willems van de Venne en Gijsbrecht Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Leonis van Heeze en verkoopt
aan Jan zoon wijlen Anthonis Joosten van Gemert een jaarlijkse rente van
35 stuivers samen met de vervallen termijn van afgelopen St. Petersdag,
steeds te betalen met St. Petrus Cathedram op onderpand van een
woonhuis, tuin, hopland, akkerland etc. groot ca. 3 lopenzaad, alhier
gelegen te Haenwijck, b.p. het klooster van St. Andries in Den Bosch, de
hoeve op ten Brant. Die rente had Adriaen gekocht van Hersule weduwe
van Willem Peter Rutten van Griensven, zoals blijkt uit een schepenbrief
van Gestel d.d. 9 mei 1578. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten hierin af te handelen. Datum 8 juni 1591.
=================096===================
Aktennr : 096
Folio : 43-v
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 11-06-1591
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Dirck
Horcx, schepenen verklaren op verzoek van Henrick Roelofs en van Aert
Huijbrechts die elk zijn getrouwd met een dochter van wijlen Gielis Jan
Damen, dat wij op verzoek van onze collegaschepenen en de inwoners
van Gestel met deze inwoners in het jaar 1586 de schade hebben
opgenomen die monsieur Draegon, die toen met een groot aantal ruiters
alhier was gelegerd, welke schade die aan hun koren en dat van onze
inwoners had veroorzaakt. Er is toen o.a. bevonden dat Jan Adriaens die
toen op het bezit van Henrick Roelofs woonde en dat gebruikte, en ook Aert
Huijberts door die ruiters schade was toegebracht aan hun koren zijnde wel

2 of 3 mud gerst, drie malder rogge en dat de zelfde Aert Huibrechts
bovendien een zeker ander stuk land gebruikte sommig van hem en
sommig van genoemde Henrick Roelofs dat was ingezaaid en ook daarbij
schade had opgelopen, zijnde wel 23 lopen gerst zoals dat allemaal blijkt
uit een register ervan dat door sommige van onze inwoners werd
bijgehouden. Wij verklaren nog dat voor ons zijn verschenen Henrick
Janssen die Wit oud ca. 55 jaar en Jan Adriaens oud ca. 36 jaar, inwoners
alhier en buurlui van Henrick Huijbrechts die daarvoor zijn opgeroepen en
verklaren onder ede op verzoek van genoemde Aert dat ten tijde toen graaf
Karel van Mansveld met de Spanjaarden en andere natieen onder St.
Michielsgestel en Den Dungen was gelegerd met soldaten te voet en te
paard dat Aert toen de helft van het bezit van wijlen Gielis Jan Damen
gebruikte en dat hij deponent heeft gezien dat destijds toen al zijn koren
was gedorst en teniet gedaan, zodat hij daaruit nog niet een mud koren
had verkregen. Verder verklaart Henrick de Wit dat de soldaten toen
genoemde Aernts huis hadden gest....(?) en sommigen van hen in dat huis
niet waren gekomen .. hadden uitgedaan en dat huis van Aert toen hebben
moeten branden. Verder verklaren Henrick en Jan nog dat toen het leger
voor Heusden was gelegerd anno 1589 dat daarna naar Heeswijk en
Dinthger vertrok, dat de soldaten toen van dat zelfde leger deze Aernt toen
hadden vastgehouden en dat die toen 3 mooie melkkoeien niet terug had
gekregen die toen wel 80 karolusguldens waard waren en dat hij nog meer
inventaris etc. mistte die ze hem ook hadden afgenomen. Jan verklaart nog
dat toen het leger in Boxtel was gelegerd anno 1587, hij toen sommig land
gebruikte van het bezit van Henrick Roelofs en dat de soldaten hem toen
voor meer dan 4 lopen gerst *uitgedorst* hadden. Datum 11 juni 1591.
=================097===================
Aktennr : 097
Folio : 44-v
Soort akte : machtiging
Datum : 14-06-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren dat Peter zoon Willem van de Ven en Cornelis zoon
wijlen Willem Cornelis met de hunnen als erfgenamen van wijlen Wilbort
Wouters (=Wilbort Wouters van de Venne, zie Oirschot, JT) voor schepenen
van Oirschot machtiging hadden gegeven aan Henrick zoon wijlen Henrick
Peter Voochts inzake het bezit dat ze na dood van van genoemde Wilbort
hadden geerfd in de stad Amsterdam. De gemachtigde mocht dat bezit
verkopen etc. volgens de stijl en gewoonte aldaar, het geld ervan
ontvangen etc. volgens deze machtiging. Voor ons is nu verschenen
genoemde Henrick zoon wijlen Aert Peter Voochts en geeft zijn machtiging
weer over aan genoemde Peter en Cornelis ten behoeve van henzelf en ten

ehoeve van de andere erfgenamen hierin. Hij belooft deze overdracht van
bevoegdheid gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen en hij
verklaart nog dat hij geen bezit rentes of pachten heeft verkocht, noch enig
geld ervan heeft ontvangen behalve een huis dat in Amsterdam is verkocht
waarmee hij volgens de machtiging had ingestemd. Datum 14 juni 1591.
=================098===================
Aktennr : 098
Folio : 44-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 17-06-1591
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Tonis Joosten en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren op verzoek van Johan Stooteren zoon
wijlen Peter Mathijs Stooteren met zijn vrouw en kinderen tegenwoordig in
het huis van zijn broer wonen, buikvast en dat ze ook zoals andere
inwoners bijdragen in de contribiuties en lasten zowel de gewone als
buitengewone die worden omgeslagen, zonder enige uitzondering daarbij.
Datum 17 juni 1591.
=================099===================
Aktennr : 099
Folio : 45-r
Soort akte : machtiging
Datum : 22-06-1591
Wij Dirck Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen jonker Gerard van Boeckop als wettig man van joffrouw
Mechteld dochter wijlen jonker Christoffel Spierincks en machtigt hierbij
Adriaen Leonis van Heeze die de opdracht accepteert, om namens hem
voor alle rechtbanken, geestelijk of wereldlijk, zowel als eisende of als
verdedigende partij, de achterstallige vordering te innen inzake zijnde de
twee derde delen waarop hij recht heeft in een aflosbare rente van 3
karolusguldens, die hij heeft te vorderen van Heijlwig weduwe van Aert
Ariens en nog inzake een jaarlijkse rente van 8 karolusguldens die hij te
vorderen heeft te Oirschot op het bezit van Peter (?) Goijaerts welk bezit nu
wordt gebruikt door Jan Gijsbrecht Jacops van de Morselaer. De
gemachtigde moet daarvan kwijting doen bij ontvangst en alles doen wat
daarin rechtens nodig is en dat de opdrachtgever zelf ook voor ogen gehad
zou hebben. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door
zijn gemachtigde zal worden gedaan en al hem daarvoor vrijwaren, behalve
dat de gemachtigde er later wel rekenschap over af moet leggen. Datum 22
juni 1591.

=================100===================
Aktennr : 100
Folio : 45-r
Soort akte : testament
Datum : 14-07-1591
Wij Jan Tonis Joosten en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Joosten zoon wijlen Gerard Joosten van de Venne en
diens tweede vrouw Margariet dochter wijlen Joris Jan Raijmaeckers, welke
Joost ziek in bed ligt en genoemde Margariet gezond van lijf en leden is en
met de mensen converseert en beide echtelieden in het bezit van hun
verstand zoals iedereen kon constateren. Ze hebben na rijpe overwegingen
en met wederzijdse instemming nu hun testament gemaakt en herroepen
alle eerdere testamenten en codicillen van voor deze datum hetzij gemaakt
voor schepenen en secretaris, een notaris of voor een ander geestelijk of
wereldlijk persoon en willen dat alleen dit testament zal worden uitgevoerd
ook al zou het op sommige punten in tgenspraak zijn met geldend recht,
want in dat geval willen ze die bepalingen hierbij hebben uitgesloten. Ze
vermaken aan de kerk van St. Jan Evangelist in de stad Den Bosch en aan
de kerk van St. Michielsgestel elk een stuiver en voor het geval zij
onrechtvaardigheden hebben begaan aan de 4 biddende ordes die in Gestel
zijn vertegnwoordigd elk een halve stuiver eens, door de langstlevende na
dood van de eerstoverlijdende te betalen. De testateur verklaart dat hij in
eerste huwelijk met Mechteld een kind heeft verwekt dat nog in leven is en
dat vanwege de dood van Mechteld al zijn patrimonale bezit na zijn dood
zou toevallen aan dat kind dat hij bij Mechteld heeft verwekt omdat
Mechteld verschillende leningen heeft afgesloten bij een zekere Jan Peter
Wouters die soldaat was bij de Staten van Holland die aanspraken maakte
op het bezit van Mechteld welke aanspraken hij verklaart voor Mechteld te
hebben voorgeschoten en wel volgens zijn beste herinnering voor
omstreeks 40 karolusgulden zoals meester Jan Leijten te Esch zal verklaren
die het geld aan genoemdse Jan Peter Wouters had overhandigd. Verder
verklaart de zelfde Joost dat hij in zijn tweede huwelijk bij Marijke een
rente verkocht of heeft laten aflossen waarvan de hoofsom 55 guldens
beliep met een achterstand van 16 karolusguldens met welke rente hij een
bepaalde achterstand van 24 karolusguldens heeft betaald die hij jaarlijks
uit het huis betaalt waarin hij thans woont, welke achterstand opeisbaar
was tijdens het huwelijk met zijn eerste vrouw. Daarom wil hij dat die
kinderen van hem en Margriet uit zijn patrimonaal bezit meer zullen krijgen
dan als hij eerder had gewild en wil dat de voogd van het kind uit zijn
eerste huwleijk ongeveer 40 karolusguldens zal krijgen volgens de
verklaring van meester Jan Leijten en dat de genoemde 55 gulden en de 16
gulden aan diens 3 kinderen uit dit twee huwleijk zullen toevallen, alles te
betalen uit zijn patrimonaal bezit. Verder verklaart de testateur dat er in dit

huwelijk voor hun broer Corstiaen Gerit Joosten het derde deel van een
stuk land van ca. 4 lopenzaad en nog een perceel van 4 lopenzaad in
Donderswijck is gekocht en nog van de erfgenamen van Jan Melis twee
hooiveldhjes alles te Gestel gelegen. Vanwege de grote schulden die ze
hebben gemaakt om hun kinderen op te voeden en die eerlijk te
onderhouden geven ze elkaar de bevoegdheid dat als het roerend bezit
onvoldoende is om de schulden te betalen, dat die dan zoveel van hun
beider bezit mag verkopen of veronderpand zodat de langstlevende van hen
beiden de schulden daarmee kan aflossen en de kinderen grootbrengen. En
hoewel het voorkind uit het eerste huwelijk recht heeft op het patrimonele
bezit van genoemde Joosten en ook aanspraken zou kunnen hebben op
diens geconquesteerde bezit, vermaken de testateurs dat voorkind de som
van 6 karolusguldens waarmee ze hopen dat dat kind verder zal zijn
uitgesloten. Verder is Govert de broer van genoemde Joost een tijdlang bij
hem in de kost geweest zij hebben ook met de anderen gehandeld en
handel gedreven, dat nog niet tussen hen is afgewerkt. Govert en Joost
hebben afgesproken dat als Joost komt te sterven dat Govert aan de vrouw
van Joost dan 30 karolusguldens zal betalen zijnde de kosten van inwoning
en hetgeen ze gehandeld hebben. Als Joost van deze ziekte komt te sterven
wil hij dat zijn vrouw het vruchtgebruik krijgt van het jaarlijkse inkomen,
zowel van het bezit van het eerste kind als van het bezit dat hij met zijn
tweede vrouw heeft verkregen en met dat inkomen moet ze dan de
kinderen grootbrengen, zowel het voorkind als de nakinderen. Als voogd
over Jenneken zijn voordochter benoemt hij zijn broer Govart en Lauwrens
Leonarts zijnde zijn neef en voor zijn 3 nakinderen en uitvoerders van dit
testament Jan Jan Claessen en Rutger Jan Henricks van Schijndel en geeft
hen de bevoegdheid om al het bezit te beheren te belasten of te vekoopen.
De testateurs verklaren dat dit hun testament is en ze behouden zich het
recht om het later te herroepen of te herzien. Aldus gepasseerd in het
woonhuis van de testateurs te St. Michielsgestel op Nieuw Herlaer. Datum
14 juli 1591.
=================101===================
Aktennr : 101
Folio : 45BIS-r
Soort akte : machtiging
Datum : 20-09-1592
Wij, A,B,C, etc., schepenen, borgemeesters, H. Geestmeesters,
Kerkmeesters en inwoners van St. Michielsgestel, met instemming ook van
de schout alhier, verklaren dat er een belangrijke geldsom is geleend van
Jacop Dool (is hij Jacob Doolvoet?, JT) burger van de stad Den Bosch, voor
diens beheer over ons en tot groot voordeel van ons te Gestel, om kosten
van executie te hebben kunnen vermijden, alsmede het opleggen van taxen

en bijdrages die wij aan genoemde Jacop Dool hadden opgedragen te
ontvangen. Daarom vanwege het dorp St. Michielsgestel en de inwoners
alhier, machtigen wij hierbij deze Jacop om met de minste kosten en
schades de *faulten* (niet betalers) en inbeslagnames voor 230 gulden als
achterstalligheid daarin volgens de specificatie die door de secretaris van
Gestel ondertekend, te ontvangen. Bij ingebreke blijven geven wij aan onze
vorster de macht om tot beslaglegging over te gaan met assistentie daarin
van soldaten indien nodig om die beslagleggingen ook ten uitvoer te
brengen volgens de overeenskomst en de publicatie ervan. Verder moet
Jacob daarin datgene doen dat wij zelf ook voor ogen gehad zouden
hebben. Voorzien van het schependomszegel. Datum 20 september 1592.
(attentie jaartal !).
=================102===================
Aktennr : 102
Folio : 47-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 27-07-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Tonis Joosten en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren ten behoeve van Hersule (=Ursula?), weduwe van
Willem Peters, dat wij destijds de schade hebben overzien waarvan een
register is bijgehouden voor het jaar 1586 van de korenoogst die de ruiters
van de compagnie conte (graaf) Nicolay met nog twee andere compagnien
die destijds in St. Michielsgestel waren gelegen en zoals in dat register is
bevonden, waarbij Pouwels Dirck Horcx als gebruiker van een deel van het
bezit van genoemde Hersule destijds in zijn koren 2 mud gerst, een mud
rogge, twee mud en 2 zesters haver als schade heeft gehad. Genoemde
Hersule heeft destijds door de ruiters 3 malderzaad rogge, 12 lopen gerst
en 1 mud haver als schade geleden zoals blijkt uit dat register. Genoemde
Gijsbrecht Willems en Goijaert Dirck Horcx verklaren nog dat dat toen het
leger in Boxtel was in het jaar 1587, de zelfde Hersule door het legervolk 2
koeien afhandig waren gemaakt en een *maele*. Omdat wij zulks in het
register hebben bevonden naast de verklaringen van Gijsbrecht en Goijaert
en die hebben geverifieerd, hebben wij deze akte van ons
schependomszegel voorzien. Datum 27 juli 1591.
=================103===================
Aktennr : 103
Folio : 47-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 29-07-1591

Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Tonis Joosten en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Dirck Dirck
Horcx onze collegaschepen, Goijaert Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems als
onze inwoners en dat genoemde Dirck en Goijaert borgemeesters zijn
geweest voor het jaar 1586 en zij hebben verklaard ter instantie van
Hersula weduwe van Willem Peters dat zij anno 1586 opdracht hadden
gekregen om de schade te beoordelen die de ruiters van de compagnie van
Conte Nicolai met nog twee andere compagnieen die toen in Gestel waren
gelegerd, aan het koren hadden veroorzaakt. Ze hebben toen o.a.
bevonden dat Pouwels Dirck Horcx die toen gebruiker was van een deel van
het bezit van Hersula schade bij zijn koren had opgelopen, n.l. 2 mud gerst,
1 mud rogge, 2 mud en 2 zesters haver, en dat Hersula in haar tijd 3
malder rogge, 12 lopen gerst en 1 mud haver als schade heeft gehad en
dat zulks duidelijk in het register is vermeld geworden. Genoemde Goijaert
en Gijsbert verklaren nog ten behoeve van genoemde Hersula als naaste
buurlui dat destijds het leger te Boxtel in het jaar 1587 toen door dat
legervolk 2 koeien en een *mael* waren meegenomen en dat het legervolk
toen veel van haar haver in de Engel (een perceel) hadden afgemaaid en
teniet gedaan. Datum 29 juli 1591.
=================104===================
Aktennr : 104
Folio : 47-v
Soort akte : overdracht
Datum : 02-08-1591
Wij Dirck Dircks Horcx en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat
Dierck en Goijaert zoon wijlen wijlen Roelof van der Stappen als H.
Geestmeesters vanwege de tafel van de H. Geest te Gemonde aan Peter
zoon wijlen Henrick Goijaerts een stuk akkerland hadden verkocht groot ca.
3 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel ter plaatse
genoemd op de Hogaert, b.p. Rombout Adriaens, de erfgenamen van Jan
Arnts en meer anderen, en deze H. Geestmeesters hadden voor dat perceel
hun aflossingsrecht voor 3 jaar behouden met de som van 26 guldens, elke
gulden van 20 stuivers zoals blijkt uit een schepenbrief van Gestel d.d. 3
augustus 1588. Voor ons is verschenen genoemde Peter en heeft dat stuk
land weer overgedragen samen met de brief en alle rechten ervan aan
Rombout Adriaens en aan Willem zoon wijlen Joosten Adriaens als H.
Geestmeesters en ten behoeve van de tafel van de H. Geest te Gemonde.
Peter belooft de overdracht gestand te doen en alle lasten af te handelen en
Peter verklaart de 26 gulden daarvoor te hebben ontvangen en geeft
kwijting en dankt hen voor de goede betaling ervan. Datum 2 augustus
1591.

=================105===================
Aktennr : 105
Folio : 48-r
Soort akte : verklaring over houtbossen en grond in de Dommel
Datum : 27-08-1591
Al degenen die deze brief zullen zien of horen etc. Wij, Dirck Dirck Horcx en
Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat vandaag voor ons is
verschenen Jan zoon wijlen Jan Goessens oud ca. 34 jaar en Roelof zoon
Goijaert Dircks oud ca. 30 jaar beiden inwoners alhier die daarvoor zijn
opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede de
volgende verklaring afgelegd op verzoek van Niclaes zoon Andries van
Arckel nadat ze daarover zijn ondervraagd. Jan verklaart dat hij ongeveer 2
jaar geleden hij op verzoek van jonker Johan Koenen als diens arbeider
verschillende houtbossen had uitgegraven en in de Dommel gezonken,
welke houtopstand en land eigendom was van de rector van het St.
Catarinenaltaar in de kerk van Gestel, welke houtwas tegenover het huis
van Segewerp stond en dat met hem deponent die genoemde bossen en
grond waren uitgegraven door jonker Johan Koenen zelf en Udo Roveren en
dat zij daar aan het arbeiden waren en hen drieen daar meer dan een halve
dag hebben gewerkt en dat daar ook nog genoemde Roelof werkte, maar
deze Roelof niet erg lang, omdat jonker Koenen hem elders stuurde.
Genoemde Roelof verklaart gezien te hebben dat genoemde jonker Koenen,
Jan Jan Goessens die houtbossen met het hout en de grond in de Dommel
hebben geworpen en hij deponent op verzoek van jonker Koenen ook
daarmee geholpen heeft voor ongeveer een kwartier omstreeks 5 of 6 uur
en dat de jonker hem toen op een ander stuurde om daar te werken.
Datum 27 augustus 1591.
=================106===================
Aktennr : 106
Folio : 48-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 13-09-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Henrick Daniels van
Os, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen heer Gielis Doolvoet,
priester en pastoor van de parochiekerk van Gestel oud ca. 52 jaar en heeft
op verzoek van jonker Johan van Merode, als natuurlijke zoon van heer
Johan van Merode, vrijheer van van Merode, Petershem, waarbij die zijn
rechterhand op zijn borst legde omde waarheid te zeggen, verklaard dat
genoemde jonker Johan van Merode die kanunnik te Oirschot is, bij hem als
pastoor inwoont op het huis en kasteel de Ruwenbergh alhier en met hem

ter tafel gaat en *commensaal* is (huisgenoot) sinds 28 juli j.l. zoals tot nu
toe nog steeds. Datum 13 september 1591.
=================107===================
Aktennr : 107
Folio : 48-v
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 16-09-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Henrick zoon wijlen Jan
Claessen oud ca. 60 jaar en Aert zoon wijlen Servaes Gerits oud ca. 28
jaar, inwoners alhier en daartoe opgeroepen door onze substituut-vorster
Tielman Henricks op verzoek van Tielman zoon wijlen Jan Tielmans (boven
de akte wordt hij als die Smit vernoemd, JT) onder ede het volgende
verklaard nadat ze daarover zijn ondervraagd. Ze weten dat het krijgsvolk
zowel op Den Dungen als onder Gestel in het jaar 1589, van genoemde
Tielman Jan Tielmans ze het grootse deel van zijn koren hebben vernield en
weggesleept en teniet gedaan, zodat hij zelf en diens familie niet voldoende
koren meer heeft gehad om daarvan te kunnen leven en dat zijn huisraad
voor het grootste deel kapot is geslagen en sommig van zijn beesten ook
doodgeslagen. Datum 16 september 1591.
=================108===================
Aktennr : 108
Folio : 48-v
Soort akte : verklaring over vervoer bomen en grond naar Den Bosch
Datum : 18-09-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij Dirck Dircks Horcx en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Stans zoon wijlen Adriaen
Stans (elders Raaimaker genoemd, JT), oud ca. 34 jaar en Govert zoon
wijlen Gerit Joosten (vande Venne, JT) oud ca. 26 jaar, beiden inwoners
alhier en opgeroepen door onze vorster Willem Joris, en hebben de eed
afgelegd bij meester Henrick van de Cluijsen, op verzoek van joffrouw Anna
echtgenote van Jacques de Waele, schout van het kwartier van Oisterwijk,
ten behoeve ook van deze schout en hebben nadat ze daarover zijn
ondervraagd, het volgende verklaard. Naar hun beste wetenschap heeft de
schout in februari anno 1588 alhier te Gestel op de grond van het erf dat
eigendom was van meester Gerard van Deventher genoemd de Santbergh,
meer als een gehele pleit lange *rijn*, elk met drie banden gebonden die
zo veel als mogelijk was beladen met wat men in een pleit kan laden,
bestemd voor het fort van Engelen. Govert verklaart nog dat hij die
genoemde lange *rijn* zelf naar het fort heeft helpen brengen. Genoemde

Stans verklaart nog dat de genoemde schout op de grond die eerder
eigendom was van genoemde Deventher, genoemd de Buijl, daar toen 10
opgaande eikenbomen heeft omgehakt die de borgemeesters van Gestel
naar de stad Den Bosch hebben gebracht of laten vervoeren maar weet niet
meer precies hoeveel bomen en hoeveel die waard waren of wat er precies
met het eikenhout is gedaan en het niet meer precies weet omdat het al 3
jaar is geleden. Datum 18 september 1591.
=================109===================
Aktennr : 109
Folio : 49-r
Soort akte : oorlogsperikelen
Datum : 08-10-1591
Wij, Jan Antonis Joosten, Andries de Cuijper, Peter Willems van de Venne,
Jan Adriaen Elias, Dirck Dirck Horcx, Gijsbrecht Willems en Henrick Daniels
van Os, schepenen verklaren dat onze mede inwoners maandelijks aan
contributie die is opgelegd door de Verenigde Provincien en door de Staten
van Holland en Zeeland een bedrag van 138 gulden moeten betalen, die
ons dermate lastig vallen te betalen omdat veel van onze belangrijkste en
gequalificeerde eigenaars, buiten onze heerlijkheid wonen of zijn gaan
wonen, sommigen in Den Bosch en sommigen zich elders hebben begeven.
Ook zijn vele woningen en huizen alhier afgebrand en de gronden ervan zijn
onbebouwd en leeg liggends en het grootste deel van de inwoners van Den
Dungen die onder de vrijdom van Den Bosch vallen en die minstens wel het
vijfde deel van alle gronden in deze heerlijkheid hebben en gebruiken,
betalen niets aan deze contributies en willen ook in andere lasten niet
betalen. Gezien onze miserable situatie hebben wij daarom machtiging
gegeven aan jonker Johannes van Merode onze inwoner ook, om namens
ons door de genoemde heren alles te laten herzien zodat wij en onze
inwoners in die bijdrages mogen worden verminderd en verlicht. Al hetgene
door deze Merode vanwege ons zal worden gedaan beloven wij na te
komen. Datum 8 oktober 1591.
=================110===================
Aktennr : 110
Folio : 49-v
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 19-10-1591
Al degene die deze brief etc. Wij, Dirck Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan Henricks die Waele
inwoner van deze heerlijkheid oud ca. 26 jaar daartoe opgeroepen zijnde
door onze vorster Willem Joris en heeft onder ede ten behoeve van

Sebastiaen Janssen, borgemeester te Herpt nadat hij erover is ondervraagd
het volgende verklaard. Omstreeks een maand of 5 weken geleden is hij
deponent gestuurd door korporaal Georgio die in Boxtel is gelegerd met de
boodschap inhoudend dat hij deponent een menigte heerwagens aan de
schout van Herpt zou afleveren nabij Heusden en dat hij die opdracht toen
aan de schout had gegeven. Daarbij had die schout toen in aanwezigheid
van andere inwoners tegen hem deponent gezegd dat hij per a.s.
Donderdag in Den Bosch in de Zwaen daar hem een koningsdaalder zou
geven als zijn loon en hij zou zeggen dat die van van Herpt verbrand waren
geweest als hij (of de wagens?) daar niet waren geweest en als hij
deponent dan zou zwijgen de schout ook zou zwijgen. Sebastiaen verklaart
nog dat de schout desondanks niet had gezwegen en dat de schout of
iemand van Herpt hem later had aangesproken en gezegd dat noch hij
(schout) noch die die van Herpt verder niet die genoemde daalder beloofd
zouden hebben zoals de schout noch iemand van Herpt daarvoor een
bescheid zouden kunnen overleggen, maar men kwalijk verstaan heeft (niet
goed begrepen) of de daalder op een dag vroeger of later in de Swaen
gezonden zou zijn, en als die van Herpt die daalder niet hadden gestuurd,
zou hij deponent deze daalder daar niet hebben kunnen opeisen of
aanmanen, noch was hem die daalder door korporaal Georgio beloofd te
betalen. Datum 19 oktober 1591.
=================111===================
Aktennr : 111
Folio : 50-r
Soort akte : machtiging
Datum : 19-10-1591
Wij, Jan Adriaen Elias en Henrick Daniels van Os, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen jonker Johan van Raveschot zoon wijlen jonker
Adriaen van Raveschot en machtigt hierbij Jan Lambrecht Stooten (of
Stoopen?), eerder schout geweest zijnde van Alphen, Bavel en Chaam die
in Alphen woonachtig is, om namens hem all zijn zaken en kwesties te
behartigen, processen te voeren etc. die hij nu heeft lopen op er nog zullen
komen voor alle gerechtshoven zowel geestelijk als wereldlijk, als eisende
of verdedigende partij. De gemachtigde dient daarbij alles te doen wat
rechtens nodig is en de opdrachtgever zal hem daarvoor vrijwaren. Datum
26 oktober 1591.
=================112===================
Aktennr : 112
Folio : 50-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 26-10-1591

Al diegenen etc. Wij, Jan Tonis Joosten van Gemert, Peter Willems van de
Venne, Henrick Daniels van Os en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren
dat Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris maar een enkele zoon heeft
genoemd Gielis die thans *buikvast* bij zijn vader woont en niet in de stad
Den Bosch woont, noch heeft gewoond sinds de tijd dat hij daar gestudeerd
heeft maar woont al 10 of 11 jaar hier. Deze Gielis heeft in deze *schouwe*
tijd nooit noch voor de ene noch voor de andere partij gediend of wapens
gedragen. Datum 26 oktober 1591.
=================113===================
Aktennr : 113
Folio : 50-r
Soort akte : verkoop
Datum : 25-10-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Willems van de Ven, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Gerit zoon wijlen Jan Melis, verder Catarina
weduwe van Adam Meus (?), verder Engelken weduwe van Gijsbrecht
Lambrechts dochter van genoemde wijlen Jan Melis met hun voogden, nog
Adriaen zoon wijlen Jacop Jannes (?) voor hemzelf en voor Jan Peters van
Merckum (?), Evert zoon wijlen Jacop Jan Melis, voor hemzelf en ook
handelend voor zijn broer Jan en zijn zuster Deliken, verder Catarina
weduwe van Wouter Janssen dochter van Melis Jan Melis met haar voogd,
voor henzelf en ook namens haar broer Lambert (?) en voor haar zuster
Magriet, verkopen aan Rutger zoon Jan Robben een jaarlijkse rente van 2
gulden 5 stuivers, elke gulden van 20 stuivers, steeds te betalen op St.
Sebastiaensdag welke chijns Jan Aernt Thomis had verkocht (=beloofd) aan
Lambert Peters op onderpand van een stuk hopland alhier gelegen op
Mughovel, b.p. de gemeenschappelijke straat, Jan Pijnappel, volgens de
schepenbrief van Gestel d.d. 19 juli 1555. De verkopers beloven de verkoop
gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen. Datum 25
oktober 1591.
=================114===================
Aktennr : 114
Folio : 50-v
Soort akte : verklaring over keuze akkerland
Datum : 26-10-1591
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Thonis Joosten van
Gemert en Henrick Daniels van Os, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Huijbrecht zoon wijlen Claes Delis oud ca. 41 jaar, en Geerling
(?) zoon wijlen Jan van Os oud ca. 40 jaar, beiden wonend op Den Dungen

in de vrijdom van de stad Den Bosch, daarvoor door onze vorster
gearresteerd zijnde en hebben de eed afgelegd bij onze schout meester
Henrick van der Cluijsen, ten behoeve van Claes zoon wijlen Gerit Aernts
van Swaenbergen en hebben nadat ze daarover zijn ondervraagd het
volgende verklaard. Ze verklaren erbij aanwezig te zijn geweest in maart
j.l. waar genoemde Claes twee stukken akkerland heeft bezichtigd gelegen
te Gestel op de Woordel, het ene eigendom van deze Claes en het andere
van Rutger zoon Jan Rutten, elk ca. 4 lopenzaad, en dat genoemde Claes
elk perceel zette (schatte) op 160 gulden en dat genoemde Rutger het land
van Claes mocht innemen en kopen voor die 160 gulden met de conditie
dat als Rutger het land van Claes nam, dat Rutger daaruit jaarlijks de helft
van 3 chijnshoenderen aan de heer van Herlaer zou betalen en het derde
deel van 3 gulden aan Willem Willems van Beeck, en als Claes het land van
Rutger zou nemen zou Claes daaruit jaarlijks aan de heer van Herlaer de
andere helft van genoemde 3 cijnshoenderen en de twee derde delen van
de rente van 3 gulden per jaar betalen en het land aanvaarden vrij van alle
achterstalligheid ervan en 3 gulden a.s. oogst deels stoppelbloot aan de
rogge en deels stopplebloot aan de boekweit en degenen die het land
aanvaard had, moest de ander de ene helft van 160 gulden betalen per a.s.
St. Bavodag en de andere helft met Kerstmis erna met nog een halve ton
bier als *gelag*. En Rutger heeft daarop het land van Claes genomen op
voorwaarde als hiervoor inzake de 160 gulden en de halve ton bier en voor
het gelag heeft Rutger nog 4 gulden gegeven. Datum 26 oktober 1591.
=================115===================
Aktennr : 115
Folio : 51-r
Soort akte : verkoop
Datum : 26-10-1591
Wij Jan Tonis Joosten van Gemert en Hendrick Daniels van Os, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Claes zoon wijlen Gerard Aernts van
Swaenberghen en verkoopt aan Adriaen Leonis van Heeze ten behoeve van
Rutgher zoon Jan Rutten een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, alhier
gelegen op de Woordel, b.p. Rutger zoon Jan Rutten, Jan Jan Delis
Weijgergancks, Jan Lucas, de gemeenschappelijke straat. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve
jaarlijks aan de heer van Herlaer de helft van 3 chijnshoenderen en het
derde deel van 3 gulden per jaar aan de erfgenamen van wijlen Willem
Willems van Beeck. Datum 26 oktober 1591.
=================116===================
Aktennr : 116
Folio : 51-r

Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 09-11-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Tonis Joosten van Gemert, Jan
Adriaen Elias en Peter Willems van de Ven, schepenen verklaren aan de
lezer van deze certificatie dat Herbert Steverts (?) *buikvast* op het slot
en kasteel van Oud Herlaer met zijn vrouw en familie woont en dat hij zoals
onze andere inwoners bijdraagt aan de contributies van het dorp en de
koningsbedes en in alle andere lasten, zowel de gewone als buitengewone
die ons worden opgelegd zowel van de ene als de andere zijde. Datum 9
november 1591.
=================117===================
Aktennr : 117
Folio : 51-v
Soort akte : machtiging
Datum : 09-11-1519
Wij Jan Tonis Joosten, Peter Willems van de Ven, Andries Cuijpers, Dirck
Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat Jan en Dirck,
broers en zoons wijlen Jan Hermans, voor henzelf en ook handelend hun
moeder Jenneken en ook voor hun andere broers en zusters als eisende
partij 2 bepaalde processen hadden aangespannen, het ene tegen Goijaert
en Mathijs en de zijnden en het andere tegen Joost Gerits van de Venne en
de zijnen als verdedigende partijen, handelend over de dorpscontributies
waarbij onlangs de verdedigers om uitspraak hebben gevraagd over de
machtiging van de andere broers en zusters van de eiser. Voor ons zijn nu
verschenen Peter zoon wijlen genoemde Jan Hermans en Adriaen
Bartholomeus als man van Beatricx dochter wijlen Jan Hermans voor
hemzelf handelend en namens hun moeder Jenneken en voor de andere
broers en zusters en machtigen hierbij genoemde Jan en Dirck zijnde hun
broers om namens hen als opdrachtgevers de genoemde twee processen
namens hen te behartigen voor alle rechtbanken, geestelijk of wereldlijk,
zowel als eisende of als verdedigende partij en alles daarin te doen wat
rechtens nodig is en wat hen zelf ook voor ogen zou hebben gestaan. De
opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door hun
gemachtigden zal worden gedaan en zullen hen daarvoor vrijwaren. De
machtiging geldt tot wederopzeggen. Datum 9 november 1591.
=================118===================
Aktennr : 118
Folio : 52-r
Soort akte : verkoop
Datum : 12-11-1591

Wij Jan Tonis Joosten van Gemert en Peter Willems van de Venne,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon wijlen Mathijs
van Beeck en verkoopt aan Gijsbrecht zoon wijlen Matheus Pels een stuk
akkerland groot ca. 5 lopenzaad, alhier gelegen aan de Beeckant, b.p.
Rijchaert Pouwels en Henrick van Beeck, Gijsbrecht zelf, Henrickl Willem
Henrick Scoecks, de *beeckgrave* daar. Dat stuk land had genoemde
Willem gekocht van Gijsbrecht zoon wijlen Matheus Gijsbrecht Pels volgens
de schepenbrief van Gestel d.d. 28 maart j.l. De verkoper belooft de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Datum 12 november
1591.
=================119===================
Aktennr : 119
Folio : 52-v
Soort akte : verklaring over opmaken van testament
Datum : 13-11-1591
Al degenen die deze brief etc. Wij, Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht
Willems, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Anthonis zoon
wijlen Willem van Asten oud ca. 82 jaar en Adriaen zoon wijlen Dirck Colen,
koster te Gemonde, oud ca. 51 jaar, beiden inwoners van de parochie
Gemonde alhier te Gestel en hebben nadat ze hiervoor zijn opgeroepen op
verzoek van Dirck Dircks van de Heuvel en van Gioijaert Roelofs van de
Stappen (?) onder ede de volgende verklaring afgelegd nadat ze daarover
zijn ondervraagd. Ze verklaren dat ongeveer 10 jaar geleden zij als
getuigen erbij waren doen Lambrecht Dircks van de Heuvel voor heer en
meester Gerard van Hersel die toen kapelaan te Gemonde was, diens
testament opmaakte en toen hebben gehoord dat Lambrecht in zijn
testament opdracht had gegeven om als voogden over zijn kinderen
verwekt bij diens vrouw Erken dochter van Aert Rutgers, deze genoemde
Dirck van de Heuvel en Goijaert Roelofs te hebben benoemd, welke
voogden het gehele toezicht over zijn kinderen zouden hebben alsof het
hun eigen kinderen zouden zijn geweest. Datum 13 november 1591.
=================120===================
Aktennr : 120
Folio : 52-v
Soort akte : machtiging
Datum : 04-11-1592
Wij Jan Tonis Joosten en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen de geachte heer heer Arnoldus Hanens (?) prior, verder
heer Cornelis van de Kerckhove, heer Lummen (?) van Gendt vicarus, heer

Cornelis de Groot, heer Gielen van Gheel procurator, heer Peter van Exel en
heer Adriaen van Vessem, allen reguliere kloosterlingen van het klooster St.
Sophie van de Kartuizerorde te Vught en tegenwoordig binnen St.
Michielsgestel wonend en machtigen hierbij Floris Claessen, schout te
Rumpt (Geldermalsen, JT) en geven hem onherroepelijke volmacht om voor
schepenen van Renooi in Gelderland 9 morgens land over te dragen
gelegen in het gericht van Renooi, b.p. oostelijk de dijkkavelingen,
noordelijk de gemeenschappelijke straat, zuidelijk jonker Gijsbrecht Pieck
en wel ten behoeve van Peter die Groot en daarvan een akte te laten
opmaken voor deze Peter en het genoemde klooster daarin te onterven
zoals dat in het gericht Renooi gebruikelijk wordt gedaan, maar de prior en
de kloosterlingen mogen het bezit na 4 jaar weer terugkopen en wel op St.
Victoordag (Rinsoorendag?) anno 1595 tegen betaling van 400
karolusguldens elke gulden van 20 Brabants of gelijkwaardig geld. Als het
klooster dan niet aflost, zal Peter dat stuk land blijven gebruiken voor een
andere periode van 4 jaar en zo steeds verder. Datum 4 december 1591.
(hun klooster te Vught is in 1578 afgebrand, JT)
=================121===================
Aktennr : 121
Folio : 53-r
Soort akte : verkoop
Datum : 10-12-1591
Wij Dirck Dirck Horcx en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat er
hier een boedeldeling voor schepenen had plaatsgebonden op 12 maart
1587 tussen de twee minderjarige kinderen van wijlen Bartholomeus zoon
wijlen Gerit Meus verwekt bij diens vrouw Mechteld dochter van wijlen
Goijaert Aernts, op welk bezit dat hen was toebedeeld ze verplicht waren
om aan Peterken dochter wijlen Henrick Claes van de Boerdonck (?) en aan
het minderjarige kind van Jacop Claessen de som van 36 gulden te betalen.
Om dat bedrag te kunnen betalen en voor het onderhoud van dat kind zijn
hier verschenen Jacop zoon wijlen Gerit Aernts (?) en Bartholomeus zoon
wijlen Jan Meus als aangestelde voogden over de twee minderjarige
kinderen en verkopen aan Ambrosius zoon wijlen Goijaert Aerts een stuk
akkerland groot ca. 4 lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde,
jurisdictie van Gestel, ter plaatse genoemd op Dochel, b.p. Dirck Dirck
Horcx, Antonij die Raet, Gijsbrecht Peters (?), de kerk van Gemonde,
eigendom van genoemde kinderen dat hen in de deling was toebedeeld
voor de som van 50 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers. Met dat
geld zal de vermelde 36 gulden worden betaald en het resterend geld wordt
ter beschikking gehouden van de minderjarige kinderen. De voogden in hun
funktie beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen.
De kinderen houden wel het recht om in de periode van de komende 10

jaar, het stuk land altijd terug te mogen kopen tegen betaling van de 50
gulden, hetgeen Ambrosius heeft bekend zulks toe te staan. Datum 10
december 1591.
=================122===================
Aktennr : 122
Folio : 53-v
Soort akte : machtiging
Datum : 30-12-1591
Wij Jan Tonis Joosten van Gemert en Jan Adriaen Elias, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Lucas zoon wijlen Henrick Claes Aerts
door deze Henrick verwekt bij diens vrouw Marieken Verschueren wonend
in het dorp Retie in het kwartier van Antwerpen zoals ze zeiden en
machtigen hierbij Gerard Henrick van Schijndel (boven de akte staat Gerard
Henricks van de Dijck) die deze opdracht ook aanvaart, om nemans hen
openbaar of ondershands het vierde deel van het bezit van Lucas te
verkopen dat hij na dood van genoemde Claes heeft geerfd inzake een
hooibeemd groot ca. 3 morgens in totaal, gelegen in de vrijdom van de
stad Den Bosch onder Den Dungen ter plaatse genoemd dat Bosch Broeck,
b.p. de tafel van de H. Geest in Den Bosch, meester Jacop van Campen,
zoals Lucas dat in een deling was toebedeeld volgens schepenbrieven van
Den Bosch d.d. 20 juli 1588 met meer ander bezit. De gemachtigde moet
dat vierde part in Den Bosch laten overdragen en daarbij alles doen dat
daarbij nodig is en hij als oprachtgever zelf voor ogen gehad zou hebben.
Lucas belooft alles na te komen wat daarin verder door de gemachtigde zal
worden gedaan, maar de gemachtigde moet hem later wel rekenschap
ervan afleggen. Datum 30 december 1591.
=================123===================
Aktennr : 123
Folio : 54-r
Soort akte : verkoop
Datum : 31-12-1591
Genoemde Lucas zoon wijlen Claes Aernts uit de vorige akte in diens
hoedanigheid verkoopt aan Gerit Henricks van den Dijck de helft van een
stuk teulland of akkerland in totaal groot ca. 12 lopenzaad, gelegen te
Gestel ter plaatse genoemd op de Locht, b.p. Antonis Jan Herman Oomen,
de gemeijnte daar, de kinderen van Engelken Lambrecht Robbrechts,
Huijbrecht van de Merendonck. Nog verkoopt hij hem de helft van een
stukje akkerland van 3 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen op de
Hoochstraat, b.p. Henricxken weduwe van Goijaert Claes Aerts en haar
kinderen, Margriet weduwe van Sijmans Henricks, Elisabeth Willems van

Engelen, de erfgenamen van Segeren van Roije. De verkoper belooft de
verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen, behalve uit
deze twee helften jaarlijks de helft van een pond paijment. Datum 31
december 1591.
=================124===================
Aktennr : 124
Folio : 54-v
Soort akte : verkoop
Datum : 31-12-1591
Genoemde Lucas zoon wijlen Henrick Claes Aernts in diens hoedanigheid
verkoopt aan Gerit Henricks van den Dijck de helft van een rente van 2 en
een halve gulden per jaar uit een grotere rente van 7 en een halve gulden
per jaar, die Dirck zoon Aert Claessen van Vaerle eerder had beloofd aan
Niclaes zoon wijlen Aert Corstiaens, steeds te betalen op Pinksteren uit
onderpanden te Gestel ter plaatse genoemd de Locht volgens schepenbrief
van Den Bosch d.d. 5 maart 1536. Nog verkoopt hij de helft van een
jaarlijkse rente van 6 gulden steeds te betalen op Sint Servaes
bisschopsdag uit onderpanden in de parochie van Gestel, welke rente
Henrick zoon wijlen Merten Peters eerder had verkocht aan Niclaes zoon
wijlen Aernt Corstiaens volgens een schepenbrief van Den Bosch d.d. 12
mei 1563. Nog verkoopt hij de helft van de helft van een jaarlijkse rente
van 8 gulden, steeds te betalen op Maria Lichtmisdag, op onderpand van
hetzelfde bezit in de vrijdom van Den Bosch ter plaatse genoemd in het
Wout, welke hele rente van 8 gulden Jan zoon wijlen Gerit Jan Rutten had
verkocht aan Niclaes zoon wijlen Aernt Corstiaens volgens de schepenbrief
van Den Bosch d.d. 30 januari 1561. Nog verkoopt hij de helft van de helft
van een bedrag van 107 karolusguldens beloofd door Jacob Rutgers van
Griensven die op den Dungen woont en was beloofd aan Jan Rutgers op de
Horck volgens een schuldbrief van Den Bosch d.d. 26 april 1577. Nog de
helft van een jaarlijkse rente van twee en een halve gulden, steeds te
betalen op St. Jorisdag ridder, op onderpanden in de vrijdom van Den
Bosch op de Dungen, welke hele rente Henrick zoon wijlen Willem Pouwels
eerder had verkocht aan Niclaes zoon wijlen Aernt Corstiaens volgens de
schepenbrief van Den Bosch d.d. 23 april 1532. Nog verkoopt hij hem de
helft van een jaarlijkse rente van 2 gulden, steeds te betalen op St. Jans
Baptistdag, op onderpanden in de vrijdom van Den Bosch op Den Dungen
aan het Wout, welke chijns Anthonis zoon wijlen Jan Oomen eerder had
verkocht aan Niclaes zoon wijlen Aert Corstiaens volgens een schepenbrief
van Den Bosch d.d. 3 juli 1567. Al die rentes waren Lucas toebedeeld in de
deling na dood van genoemde Niclaes zoon wijlen Aert Corstiaens en van
wijlen diens vrouw Heijlwig dochter Henrick die Smit, zijnde de grootouders
van genoemde Lucas, volgens de deelbrieven van Den Bosch d.d. 21 juli

1588. Lucas belooft de verkoop gestand te doen en de koper goede
garantie te geven voor het verkochte bezit en alle lasten daarin af te
handelen. Datum 31 december 1591.
=================125===================
Aktennr : 125
Folio : 55-v
Soort akte : verkoop
Datum : 31-12-1591
Wij Jan Adriaen Elias en Henrick Daniels van Os, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Jacob zoon Joost .... als man van Mechteld dochter
van Jan Aernts van den Gasthuijs door deze Jan verwekt bij wijlen diens
vrouw Marijken dochter wijlen Corstiaen Gerits van de Venne, verkoopt aan
Jan Antonis Joosten van Gemert de helft van een woonhuis, tuin, hopland
en akkerland groot ca. 10 lopenzaad, gelegen te Gestel ter plaatse
genoemd Ruijmel, b.p. de erfgenamen van Gerit Wouters, de erfgenamen
van wijlen Jacop van Grueningen, de gemeenschappelijke straat, Lambrecht
Michiels. Er is recht op de Bleecken daar om er te weiden. Nog verkoopt hij
hem het vierde part van de hooilanden in de Ruijmelsche beemden, die
worden gewisseld met andere hooilanden daar en zoals die eerdere
eigendom waren van genoemde wijlen Jan Aernts en Marijken. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen,
behalve hieruit jaarlijks aan de heer van Herlaer als grondchijns de helft
van 2 penningen Hollands te betalen of zoveel meer of minder volgens het
chijnsboek. Datum 31 december 1591.
=================126===================
Aktennr : 126
Folio : 55-v
Soort akte : onafgemaakte akte
Datum : 00-00-1591
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan zoon Joosten van Gemert
en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat (vervolgbladen 56-r en 56-v
zijn niet gefilmd)
=================127===================
Aktennr : 127
Folio : 57-r
Soort akte : machtiging
Datum : 18-01-1592

Wij Jan Antonis Joosten, Jan Adriaen Elias en Peter Willems van de Venne,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen meester Henrick van der
Cluijsen heer te Dommelen, kastelein en schout alhier en machtigt hierbij
meester Gerard Goossens en meester Jan Lanschots, beiden procureurs
verbonden aan de Raad van Brabant, elk en samen om vanwege de
opdrachtgever voor schepenen van de stad Brussel of voor een andere
rechtbank waar nodig is daar te verschijnen en de watermolens van de
opdrachtgever met alle toebehoren en rechten ervan gelegen in de
heerlijkheid van Dommelen in het kwartier van Kempenland daaruit
jaarlijks aan Peter Svolders of aan diens voogden een rente te gaan betalen
van 25 karolusguldens en nog een jaarlijkse rente van 6 gulden 5 stuivers,
elke gulden van 20 stuivers. Hij machtigt hen om op onderpand van al zijn
bezit daarvoor een behoorlijke belofte te doen en verder alles te doen wat
daarbij in die stad rechtens nodig is en hem zelf als opdrachtgever ook voor
ogen gestaan zou hebben. Maar de opdrachtgever wil wel de ene rente van
25 gulden af kunnen lossen in een of in twee keer tegen betaling van 400
karolusguldens en de andere rente van 6 gulden 5 stuivers met 100
karolusguldens, samen ook met alle achterstalligheid en deze Peter moet
daarna afstand doen van zijn aanspraken op de molens inzake die rentes
als die zijn afgelost. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin
door zijn gemachtigden zal worden gedaan. Datum 18 januari 1592.
=================128===================
Aktennr : 128
Folio : 57-v
Soort akte : machtiging
Datum : 27-01-1592
Wij Peter Willems van de Ven en Goijaert Mathijs van Beeck, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen jonker Lambrecht Millinck van Gerwen
en machtigt hierbij G... (blanko) de Roije, drossaard en schout van het
graafschap van de stad Leerdam om namens hem in het openbaar of op
andere wijze een bepaalde hoeve land daar te verpachten, eigendom van
de opdrachtgever, aldaar gelegen ter plaatse genoemd Hoog Oisterwijk,
genoemd de Millinckhoeve. De gemachtigde moet de pachtsom ervan
ontvangen of eventueel met rechtsmiddelen invorderen indien nodig voor
alle gerechtshoven, geestelijk of wereldlijk. De opdrachtgever belooft zijn
gemachtigde daarvoor te vrijwaren, maar die moet er later welk
rekenschap over afleggen. Datum 27 januari 1592.
=================129===================
Aktennr : 129
Folio : 58-r
Soort akte : machtiging

Datum : 27-01-1592
Wij Peter Willems van de Ven en Goijaert Mathijssen van Beeck, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen jonker Lambrecht Millinck van Gerwen
en machtigt hierbij Peter Claessen, wollenlakenverkoper, om namens hem
in de stad Gorcum waar die woont daar al zijn rentes, chijnsen, pachten
etc. te ontvangen die men hem schuldig is te betalen binnen de stad
Gorcum en in het land van Altena en daar in de buurt. De gemachtigde
moet bij ontvangst daarvan kwijting doen en alles wat rechtens daarbij
nodig is, voor alle rechtbanken, geestelijk zowel als wereldlijk, als eisende
of als verdedigende partij. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat
daarin door zijn gemachtigde wordt gedaan maar die moet er later wel
rekenschap over afleggen. Datum 27 januari 1592.
=================130===================
Aktennr : 130
Folio : 58-r
Soort akte : verklaring over vechtpartij
Datum : 27-01-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven en
Goijaert Mathijs van Beeck, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Govaert zoon wijlen Gerard Joosten oud ca. 27 jaar (van de
Venne), Aert zoon wijlen Goijaert Aerts oud ca. 28 jaar en Henrick zoon
Lauwreijs Michiels oud ca. 24 jaar, alle 3 inwoners te Gestel en daartoe
opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede op
verzoek van Lambrecht Udeman van Brouheeze nadat ze daarover zijn
ondervraagd door ons als schepenen het volgende verklaard. Govaert
verklaart dat gisteravond omstreeks 8 of 9 uur, hij heeft gezien dat nabij
het hek voor het kleine brugje in de Plaets, genoemde Lambrecht en
Herman Peter Hermans met elkaar worstelden en op de grond lagen en dat
hij deponent naar hen toeliep en van elkaar heeft gescheiden en hij als
deponent heeft daarbij niet kunnen zien of Lambrecht een mes of ander
geweer heeft gebruikt gehad en heeft ook niet gezien of Lambrecht
genoemde Herman sloeg of stoten had gegeven. Genoemde Aernt verklaart
dat voordat Lambrecht en Herman met elkaar op de grond lagen te vechten
en ook lange tijd erna, hij deze Lambert heeft gezien, maar niet heeft
gezien dat hij enig mes, een stok of ander geweer (wapen) in zijn hand
had. Genoemde Henrick verklaart dat hij gistermiddag op kraambezoek was
ten huize van zijn neef Michiel om daar goede *siere* te maken en omdat
die niet van een mes was voorzien, heeft hij hem zijn riem en zijn mes
geleend, welke riem en mes de deponent verklaart nog bij zich te hebben.
(hem=Michiel?). Datum 27 januari 1592.

=================131===================
Aktennr : 131
Folio : 58-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 28-01-1592
Corstiaen zoon wijlen Jans Vercuijlen belooft als schuldenaar om aan
Beliken weduwe van Ruth Henricks die op a.s. St. Michielsdag de som van 4
gulden en 12 en een halve stuivers te zullen betalen en per a.s. St.
Michielsdag over een jaar eveneens 4 gulden en 12 en een halve stuiver,
daarna op a.s. Michielsdag over 2 jaar zijnde anno 1594 nog 74 gulden en
12 en een halve stuiver, elke gulden tegen 20 stuivers. Getuigen Jan Tonis
Joosten, Peter Willems van de Venne en Dirck Dirck Horcks als schepenen,
datum 28 januari 1592.
=================132===================
Aktennr : 132
Folio : 59-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 01-02-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Venne
en Dirck Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan
zoon wijlen Jan Claes oud ca. 56 jaar en Jan zoon wijlen Gerard Wouters
oud ca. 44 jaar, beiden inwoners alhier en hebben de eed afgelegd bij onze
substituut- vorster Tielman Henricks en hebben na erover te zijn
ondervraagd ten behoeve van Adriaen zoon wijlen Jan Peters het volgende
verklaard. Ze verklaren dat genoemde Jan zoon wijlen Jan Claes in het jaar
1586 toen Adriaen alhier te Gestel onder Ruijmel woonde op het bezit van
Corstiaen Henrick Spierincks, Mondragon met twee of meer bendes ruiters
twee keer in deze heerlijkheid was gelegerd en ook de bende van
Herenthals die naast de akker van genoemde Adriaen gingen en gezien
heeft dat het grootste deel van het koren in de grote akker bij Adriaens tuin
was afgesneden, afgemaaid en vernield, behalve nog meer andere schades
die Adriaen heeft geleden door het krijgsvolk van de graaf van Mansveld op
Den Dungeb dat ook in Gestel was gelegerd. Genoemde Jan zoon wijlen
Gerit Wouters verklaart dat hij als deponent in dat jaar 1586 tot Ruijmel
heeft gewoond waar hij nu nog steeds woont en dat hij toen een van de
naaste buren was van genoemde Adriaen en hij weet dat de Adriaen zowel
door de ruiters van Dragon (=Mondragon) tot twee keer toe in Gestel
hebben gelegen toen de graaf van Mansveld op Den Dungen was gelegerd
en ook in Gestel gelegen, toen de ruiters van Herenthals en het leger van
Boxtel meer schades hebben geleden dan alle dat die vruchten en koren
waard is geweest en hij voor een jaar toen hij op de bezittingen van

Corstiaen Henrick Spierincks heeft gewoond als oogst had, behalve dat er
ook een vet varken en verschillende hoornbeesten door het legervolk van
Mansvelt van Adriaen waren afgenomen. Datum 1 februari 1592.
=================133===================
Aktennr : 133
Folio : 59-v
Soort akte : machtiging
Datum : 14-02-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Venne
en Peter Tonis Joosten, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
meester Henrick van der Cluijsen, heer te Dommelen, kastelein en schout
van deze heerlijkheid en Huijbrecht van der Cluijsen, heer te Weert
(=Valkenswaard) en Waelre en Aalst, schout van het kwartier van
Kempenland en machtigen hierbij meester Gerard Goessens en meester Jan
Lanschoth, beide procureurs verbonden aan de Raad van Brabant, om elk
en samen voor schepenen en wethouders van de stad Brussel of waar dat
nodig is te verschijnen en daar aan Peter Svolders of aan diens voogden ten
zijne behoeve een jaarlijkse rente te beloven van 50 karolusguldens, elke
gulden van 20 stuivers, binnen de stad van Brussel te betalen, vrij van alle
heffingen en lasten en daarvoor het bezit van de opdrachtgevers te
belasten, zijnde een hoeve land en 2 watermolens, eigendom van
genoemde meester Henrick van der Cluijsen gelegen in de heerlijkheid
Dommelen in het kwartier van Kempenland met een jaarlijkse rente van 31
karolusguldens en 5 stuivers te belasten, verder op onderpand van een
hoeve land en een watermolen eigendom van genoemde Huijbrechten van
der Cluijsen gelegen in de jurisdictie van Waelre, ook in het kwartier van
Kempenland voor een rente van 18 karolusguldens en 15 stuivers per jaar
zodat de drie rentes samen 50 karolusguldens zijn. De gemachtigden
moeten aan deze Peter waarborg beloven voor de rente van totaal 50
guldens zoals de opdrachtgevers dat zelf ook gedaan zouden hebben, mits
dat zij worden toegestaan om de rente af te mogen lossen met 800
karolusguldens in een keer of in twee keer met elk 400 gulden en als er dan
in Brussel wordt afgelost samen met de achterstalligheid ervan, moet Peter
of diens curatoren afstand moeten doen van enige aanspraken op de
veronderpande bezittingen afkomstig van wijlen heer Huijbrechten van der
Cluijsen en wijlen diens vrouw joffrouw Marie Bertrants, danwel aan deze
curatoren opdracht te geven voor schepenen van de stad Den Bosch of
elders waar dat hoort om dat recht en aanspraken op dat bezit over te
dragen. Verder geven de opdrachtgevers hen nog machtiging om namens
hen de overeenkomst goed te keuren die is gemaakt door bemiddeling van
de advokaten Liesveld en Hersius (?) die eerder waren gemaakt tussen
genoemde heer Huijbrecht van der Cluijsen en genoemde Peter of diens

curatoren en zulks ook in de stad Brussel te laten passeren. Datum 14
februari 1592.
=================134===================
Aktennr : 134
Folio : 60-r
Soort akte : verklaring over bezit kinderen
Datum : 15-02-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Dirck Dirck Horcx en Leonaert
Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan zoon
wijlen Lambrecht Henricks oud ca. 44 jaar en Catalijn weduwe van Goijaert
Willems van de Merendonck oud ca. 29 jaar, beiden inwoners van Gestel
die hiervoor zijn opgeroepen en hebben onder ede op verzoek van de
voogden over de twee minderjarige kinderen van wijlen Peter Willems van
de Merendonck door deze Peter verwekt bij diens vrouw Jutken dochter
wijlen Leonaert Roelofs na daarover te zijn ondervraagd, het volgende
verklaard. Het is hen als deponenten bekend dat Matheus en Agnesen als
minderjarige kinderen van genoemde Peter en Jutken na de dood van hun
ouders een bepaald huis en grond hebben geerfd deels staande en gelegen
in Gestel en deels deels op Den Dungen en dat de vader van deze kinderen
geboren is te Gestel en hun moeder op Den Dungen en hun woonplaats
vele jaren lang in Gestel hebben gehad, welke Matheus nu ca. 12 jaar oud
is en Agneesken ca. 10 jaar en thans in Den Bosch wonen, Matheus woont
bij de prior van het klooster van De Donk nabij Heusden en leert daar
Frans, Latijn en verder lezen en schrijven. Genoemde Agneeske woont in
Den Bosch op het grote begijnhof bij een begijn genoemd Heesken Willems
en ze leert daar lezen en schrijven en ook haar handwerk zoals naaien en
dergelijke zaken. Datum 15 februari 1592.
=================135===================
Aktennr : 135
Folio : 60-v
Soort akte : verkoop
Datum : 15-02-1592
Wij meester Henrick van der Cluijsen kastelein en schout hier, Peter
Willems van de Ven, Dirck Dirck Horcx, Gijsbrecht Willems, Henrick Daniels,
Leonaert Adriaen Dircks, Goijaert Mathijssen en Peter Tonis Joosten,
schepenen, Henrick Vranck Brocken en Jacop Dircks als borgemeesters, de
zelfde Henrick Vrancken en Willem Mathijssen als kerkmeesters, Rutger Jan
Robben als H. Geestmeester, Jan Cornelis Alaerts en Adriaen Joosten als
gezworenen die samen het corpus van St. Michielsgestel
vertegenwoordigen, met nog het grootste deel van de inwoners alhier,

vanwege een octrooibrief daarover d.d. 24 juli 1584, verkopen aan Adriaen
Leonis van Heeze onze secretaris ten behoeve van Gerard zoon wijlen Jan
Henrick Vuchts, een perceel van 6 lopenzaad land ingenomen van onze
gemeijnte, alhier te Gestel gelegen en afgepaald, b.p. genoemde Gerard
zelf, de gemeijnte van Teede. De verkopers in hun hoedanigheid beloven de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve jaarlijks als
grondchijns aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag een erfgewinchijns
van een oortstuiver. Datum 15 februari 1592.
=================136===================
Aktennr : 136
Folio : 61-r
Soort akte : verkoop
Datum : 15-02-1592
Wij als dorpsbestuur en verkopers uit de vorige akte verkopen aan
Lambrecht Udemans van Brouheze 7 roedes land van onze gemeijnte,
alhier gelegen onder Tede, b.p. Lambrecht Udemans zelf, de gemeijnte. De
verkoop is gedaan volgens het ons verleend octrooi d.d. 24 juli 1584. We
beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve
daaruit jaarlijks als grondchijns aan de heer van Herlaer een erfgewinchijns
van een Hollandse penning op St. Michielsdag. Datum 15 februari 1592.
=================137===================
Aktennr : 137
Folio : 61-r
Soort akte : verkoop
Datum : 15-02-1592
Wij als dorpsbestuur en verkopers uit de vorige akte verkopen aan Catarina
weduwe van Henrick Aerts 8 roedes land van onze gemeijnte, gelegen
alhier te Gestel tot Teede en aldaar *ingevreed* (afgerastered) b.p.
Catarina weduwe van Henrick Aerts zelf, de gemeijnte daar. De verkoop is
gedaan volgens het ons verleend octrooi d.d. 24 juli 1584. Wij beloven de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve als
grondchijns jaarlijks aan de heer vn Herlaer een erfgewinchijns van op St.
Michielsdag van een Hollandse penning. Datum 15 februari 1592.
=================138===================
Aktennr : 138
Folio : 61-r
Soort akte : verkoop
Datum : 15-02-1592

Wij als dorpsbestuur en verkopers uit de vorige akte verkopen aan Adriaen
Joost Peters ten behoeve van Huijbrecht zoon wijlen Aernt Heesters een
perceel land van 16 roedes van onze gemeijnte alhier gelegen te Teede,
b.p. de gemeijnte. De verkoop is gedaan volgens het ons verleend octrooi
zoals hiervoor vermeld. Wij beloven de verkoop gestand te doen en alle
lasten af te handelen, behalve als grondchijns jaarlijks aan de heer van
Herlaer een erfgewinchijns op St. Michielsdag van een Hollandse penning.
Datum 15 februari 1592.
=================139===================
Aktennr : 139
Folio : 61-v
Soort akte : verkoop
Datum : 15-02-1592
Wij Peter Willems van de Ven, Dirck Dirck Horcx, Gijsbrecht Willem
Henricks, Adriaen Leonart Adriaens, Goijaert Mathijssen en Peter Antonis
Joosten, schepenen verklaren dat jonker Henrick Dachverlies kastelein en
schout van St. Michielsgestel, Henrick Vranck Brocken, Jan Tonis Joosten,
Jan Goijaert Cornelis, Jan Adriaens, Tonis Henrick Scellekens en hun
collegaschepenen destijds met de gezworenen, kerkmeesters, H.
Geestmeesters en borgemeesters die het hele corpus vertegenwoordigden,
op 25 februari anno 1587 mede volgens een octrooi daarin d.d. 23 juli
1584, aan Jan Adriaen Elias en aan Eva weduwe van Corstiaen Lauwreijns
te weetens (tweede keer nu met Jan getrouwd?) genoemde Jan, 3
lopenzaad land van onze gemeijnte hadden verkocht, alhier onder Tede,
zoals is afgepaald, b.p. Cornelis Joordens, de gemeenschappelijke straat,
genoemde Eva als weduwe. Nog hadden ze aan deze zelfde Eva 3
lopenzaad land verkocht van de gemeijnte, ter zelfder plaatse als hiervoor
gelegen en daar afgepaald, b.p. de gemeenschappelijke straat, Eva als
weduwe, Cornelis Joirdens. Uit deze percelen moet elk van hen aan de heer
van Herlaer als grondchijns op St. Michielsdag twee Hollandse penningen
betalen volgen de twee schepenenbrieven ervan. Zowel Jan als Eve
verkopen elk hun 3 lopenzaad land nu aan ons als gemeente en aan onze
inwoners met alle brieven en rechten ervan. De verkopers beloven de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Datum 15 februari
1592.
=================140===================
Aktennr : 140
Folio : 62-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 28-02-1592

Wij Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren
dat voor ons zijn verschenen Gerit en Jan, broers en zoons wijlen Jan zoon
wijlen Aernt van den Huevel door wijlen deze Jan verwekt bij diens vrouw
Oda dochter wijlen Jan Dirck van Geffen, verder Roelof zoon wijlen
Leonaert Roelofs als man van Jenneken, Gijsbrecht zoon wijlen Gerit
Cornelis als man van Geerling en Goijaert zoon wijlen Aelbrecht Zegers als
man van Beatricx, alle dochters van genoemde Jan Aernts van de Huevel
en Oda, en hebben een deling gemaakt van het bezit dat ze van wijlen hun
ouders hebben geerfd en waarvan Oda destijds afstand van haar recht van
vruchtgebruik heeft gedaan voor schepenen van de stad Den Bosch ten
behoeve van genoemde Aert Jan Roelofs, Gijsbrecht en Goijart. Het bezit is
deels in de vrijdom van de stad Den Bosch gelegen en deels te St.
Michielsgestel.
Genoemde Aernt krijgt een veld deels weide, deels hopland en deels
akkerland, gelegen in de genoemde vrijdom in het Wout, met de pad die
erbij hoort en uitloopt naar de gemeijnte, met de halve sloot, b.p. Lauwreijs
Dircks van Lieshout, Peter Adriaen Jacobs, Peter Claes Delis, Evert Herman
Ooms, de gemeijnte. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. een
zesterzaad, alhier gelegen op de Hoochstraat, b.p. Wouter Gerits. het
Rootven, de erfgenamen van Elisbateh van de Merendonck. Nog krijgt hij
een stuk akkerland, ook ca. een zesterzaad groot ter zelfder plaatse als
hiervoor, b.p. genoemde Wouter, Jacop Rutten, het Rootven, de
erfgenamen van wijlen Elisabeth van de Merendonck. Uit dit bezit moet Aert
jaarlijks een helft van een aflosbare rente van 6 karolusguldens betalen.
Genoemde Jan zoon wijlen Jan Aerts krijgt een stuk akkerland, groot ca. 8
lopenzaad, gelegen alhier in de Triest, b.p. Henrick Henrick Rutten, Jan
Peter Oolen (=Colen?) en meer anderen, Geerlincx weduwe van Goijaert
Goijaerts, de gemeenschappelijke straat. Hieruit moet hij jaarlijks aan de
erfgenamen van Henrick Peters een aflosbare rente van 12 karolusguldens
betalen. Nog krijgt Jan een stuk akkerland, groot ca. een zesterzaad, alhier
ter zelfder plaatse gelegen, b.p. Aernt Lauwreijs molenaar, Dirck Joirdens,
Adriaen minderjarige zoon van wijlen Huiijbrecht Adriaens, Joost Henrick
Peters, de erfgenamen van Ansem Jacops van Dinther.
Genoemde Roelof zoon wijlen Lenaert Roelofs krijgt een stuk land deels
akker en deel hopland, groot ca. 8 lopenzaad, alhier gelegen ter plaatse
genoemd die Heije, b.p. Andries Cornelissen, de erfgenamen van Aert Jan
Spierincks, Jan Henrick Delis, de Plack daar. Hieruit moet Roelof jaarlijks de
grondchijns van 5 stuivers een oort op St. Michielsdag aan de heer van
Herlaer betalen, nog een jaarlijkse aflosbare rente van 3 en een halve
gulden aan het Heer Adams gasthuis in Den Bosch.

Genoemde Gijsbrecht en Goijaert krijgen samen een woonhuis, schuur,
esthuis, tuin, grond etc. groot ca. 5 lopenzaad, gelegen in de vrijdom van
de stad Den Bosch onder Den Dungen, ter plaatse genoemd op Griensven,
b.p. Rutger zoon wijlen meester Peter van geffen, Dirck Joirdaens, de
gemeenschappelijke straat, Jan Henricks van Lieshout. Uit deze schuur en
esthuis moeten ze jaarlijks in twee termijnen aan de hertog van Brabant als
grondchijns de helft van 5 stuivers en 3 penningen betalen. Dat huis,
esthuis etc. hebben Gijsbert en Goijaert onlangst verkocht voor schepenen
van de stad Den Bosch zoals ze verklaren.
De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars bezit en ze
beloven op onderpand van hun persoon en bezit de deling gestand te doen.
Indiens iemands bezit minder waard wordt of er meer lasten op blijken te
drukken zullen ze die samen betalen. Ieder zal de lasten op het eigen
erfdeel ook zo betalen dat de erfdelen van de anderen ervoor zijn
gevrijwaard. Ieder van hen zal overpad aan de anderen verlenen. Datum 28
februari 1592.
=================141===================
Aktennr : 141
Folio : 63-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 28-02-1592
Wij Peter Willems van de Venne en Gijsbrecht Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Aert zoon wijlen Jan Aerts van den
Huevel en belooft als schuldenaar om aan Gijsbert zoon wijlen Gerard
Cornelis en aan Goijaert zoon wijlen Aelbrecht Zegers per a.s. 22 april de
som van 28 stuivers te betalen, per 22 april a.s. over een jaar nog eens 28
stuivers en per a.s. 22 april over twee jaar 21 karolusgulden en 8 stuivers,
elke gulden tegen 20 stuivers. Datum 28 februari 1592.
=================142===================
Aktennr : 142
Folio : 63-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 28-02-1592
Wij Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Aert van den Huevel en belooft
als schuldenaar op onderpand van zijn persoon en bezit aan Gijsbert zoon
wijlen Gerard Cornelis en aan Goijaert zoon wijlen Aelbrecht Zegers, die per
a.s. 22 april 35 stuivers te betalen, per 22 april a.s. over een jaar nog eens

35 stuivers en op a.s. 22 april over twee jaar 26 karolusgulden en 15
stuivers, elke gulden tegen 20 stuivers. Datum 28 februari 1592.
=================143===================
Aktennr : 143
Folio : 63-v
Soort akte : verklaring over verrekening contributies met pachtsom
Datum : 29-02-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Henrick
Daniels van Os, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan zoon
wijlen Henrick Jacops oud ca. 53 jaar en Jan zoon wijlen Jan Vercuijlen oud
ca. 30 jaar, beiden alhier inwoners en daarvoor opgeroepen zijnde door
onze vorster Willem Joris en hebben onder ede, na daarvoor te zijn
ondervraagd ter instantie van Jan Leonaerts van de Weteringhen het
volgende verklaard. Genoemde Jan Henrick Jacops verklaart dat hij
deponent als pachter van een hoeve land gelegen in Gestel die eigendom is
van de weduwe van Mercelis Pijnappel daar een aantal jaren heeft
gewoond. Genoemde Jan Vercuijlen als pachter van een stuk land van Gielis
Christiaens ook gelegen in Gestel waarop hij tegenwoordig nog woont
verklaart dat het geld dat men maandelijks heeft betaald en nog betaalt
aan de heer Staessen der Verenigde Provincies, zij pachters die penningen
van die hoeves aan de ontvanger van het dorp hebben betaald en de twee
derde delen van dat geld op de pacht aan hun meesters (verpachters) in
mindering hebben gebracht, omdat men als gebruiker slechts een derde
deel hoeft bij te dragen zoals vele andere gebruikers van landerijen in
Gestel. Datum 29 februari 1592.
=================144===================
Aktennr : 144
Folio : 63-v
Soort akte : kwitantie
Datum : 29-02-1592
Wij Peter Willems van de Ven, Henrick Daniels van Os en Gijsbrecht
Willems, schepenen verklaren dat Dirck zoon wijlen Dirck van de Huevel en
Goijart zoon wijlen Roelof van der Stappen als aangestelde voogden over
Lamberden en Dircxken minderjarige kinderen van wijlen Lambrecht van
den Huevel door deze Lambrecht verwekt bij diens vrouw wijlen Erken
dochter wijlen Aert Rutgers op 27 februari 1584 aan Goessen Janssen een
bepaald huis, schuur, en land groot ca. 5 lopenzaad hadden verkocht,
gelegen in de parochie Gemonde in de jurisdictie van St. Oedenrode, ter
plaatse genoemd op de Berzelaer, b.p. de erfgenamen van Adriaen
Rombouts, Heijlwig weduwe van Wouter Henricks (Everits?), met nog 21

willigen, elzen, kastanjebomen en een berkenboom volgens een koopceduul
d.d. 27 februari. Voor ons is nu verschenen genoemde Goijaert en verklaart
dat Goessen de koopsom volledig heeft betaald, met het slagggeld en de
wijnkoop. Genoemde Goijaert geeft ook kwijting voor het geld dat hem in
de koopsom was beloofd en zal hem en diens nakomelingen daarvoor altijd
vrijwaren. Datum 29 februari 1592.
=================145===================
Aktennr : 145
Folio : 64-r
Soort akte : verklaring over erfweg
Datum : 03-03-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij, Gijsbrecht Willems en Leonaert Adriaen
Dircks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon wijlen
Jan van Berckel oud ca. 60 jaar alhier wonend en daarvoor opgeroepen
door Tielman Henricks als subsitituutvorster alhier, verder Gielis zoon wijlen
Gerit Wouters oud ca. 68 jaar, wonend in de vrijdom van de stad Den
Bosch op de Dungen, die daarvoor is gearresteerd door genoemde Tielman
en hebben onder ede op verzoek van Peter zoon wijlen Matheus Pels, nadat
ze daarvoor zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ze weten dat ca. 26
of 27 jaar geleden ten huize van Willem Zegers staande te Gestel waar toen
het opbod plaatsvond van het zesterzaad van een zeker veld, deels land,
deels weiland en deels heide zijnde gelegen alhier op het Moerschot dat
eigendom was van Jacop zoon wijlen Jacob Aerts en dat op een zekere dag
de voogden van genoemde Jacop in de koopcedullen van dat perceel als
voorwaarde hadden opgenomen dat de koper van dat veld een koopsom
van 50 karolusguldens zou betalen mede vanwege een erfweg en men toen
wilde pretenderen dat het veld overweg zou hebben over het erf van de
erfgenamen van Wouter van Beeck en omdat men toen had geconstateerd
dat die erfweg daar niet over ging, dat de koper van dat perceel toen die 50
karolusguldens aan genoemde voogden of Jacop pas zou betalen als er aan
de verkoopcedullen zou zijn voldaan. Daarna had Jan Dancken (?) destijds
op het perceel geboden na het uitgaan van de brandende kaars en die had
de koop verkregen. Datum 3 maart 1592.
=================146===================
Aktennr : 146
Folio : 64-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 14-03-1592
Wij Peter Willems van de Ven, Jan Adriaen Elias, Henrick Daniels van Os,
Peter Tonis Joosten, Gijsbrecht Willems, Leonaert Adriaens en Goijaert

Mathijs van Beeck, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Dirck
zoon wijlen Adriaen Huijbrechts en belooft aan Rutger zoon wijlen Jan
Robben en aan Henricks zoon wijlen Willem Henricks als rectoren van de
tafel van de H. Geest van Gestel een jaarlijkse rente van 3 karolusguldens
te betalen, elke gulden van 20 stuivers, steeds op Maria Lichtmisdag en
voor de eerste keer per a.s. Maria Lichtmisdag, vrij van alle lasten op
onderpand van een stuk akkerland groot ca. 6 lopenzaad alhier gelegen ter
plaatse genoemd op de Keer, b.p. de weduwe van Tonis Tonissen, Jan
Adriaens en meer anderen, Willem Adriaen Peters, de gemeenschapopelijke
straat. De schuldenaar belooft alle lasten van zijn onderpand af te handelen
en verder het onderpand in goede staat te houden voor de betaling van de
rente. Datum 14 maart 1592.
=================147===================
Aktennr : 147
Folio : 64-v
Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 14-03-1592
De genoemde rente uit de vorige akte is altijd aflosbaar tegen betaling van
52 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers samen met alle achterstand
ervan, mits men de aflossing een half jaar vooraf opzegt. Actum als boven.
=================148===================
Aktennr : 148
Folio : 65-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 21-03-1592
Willem zoon wijlen Willem Marcelis van de Merendonck heeft als
schuldenaar beloofd om aan Willem Delis van Beeck die per a.s. Pinksteren
over twee jaar de som van 60 gulden en 10 stuivers te betalen, elke gulden
van 20 stuivers of in ander goed geld dat gangbaar is. Gertuigen Jan
Adriaen Eliaes en Gijsbrecht Willems, datum 21 maart 1592.
=================149===================
Aktennr : 149
Folio : 65-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 21-03-1592
Willem zoon wijlen Willem Mercelis van de Merendonck heeft als
schuldenaar beloofd om aan Willem Delis van Beeck die over a.s. St.
Maartensdag over twee jaar een bedrag van 60 gulden en 10 stuivers te

etalen, elke gulden van 20 stuivers. Getuigen Jan Adriaen Elias en
Gijsbrecht Willems, schepenen. Datum 21 maart 1592.
=================150===================
Aktennr : 150
Folio : 65-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 27-03-1592
Wij Peter Willems van de Ven, Jan Adriaen Elias, Henrick Daniels van Os en
Leonaert Adriaens, schepenen verklaren dat Gerit zoon wijlen Jan
Spierincks eerder alhier inwoner is geweest en onlangs in de stad Heusden
is gaan wonen in dienst van Zijne Majesteit is gegaan en daarna weer hier
is komen wonen en die dienst heeft verlaten en verzoekt hier weer opnieuw
te mogen komen wonen, om zijn werk als landbouwer voort te zetten zoals
hij eerder deed voordat hij zich in dienst had begeven. Daarom hebben wij
besloten voor zover het in onze macht is dat hij hier weer mag wonen,
behalve dat hij zich voortaan eerlijk zal dienen te gedragen en zijn
landerijen zal bewerken zoals onze inwoners en hun kinderen doen. Datum
27 maart 1592.
=================151===================
Aktennr : 151
Folio : 65-r
Soort akte : verklaring over bijdrages van inwoners
Datum : 06-04-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven en
Jan Adriaen Elias, schepenen alhiere verklaren op verzoek van Roelof
Tielmans onze inwoner alhier dat deze Roelof altijd in de dorpsbijdrages
heeft meebetaald zowel in de gewone bijdrages aan de koning als
andersinds en zoals onze andere inwoners doen inzake het gebruik van
al zijn bezit dat hij in eigendom heeft in de Meierij van de stad Den Bosch
en volgens het 16e artikel gemaakt tussen de genoemde stad en die van de
Meierij waarbij duidelijk is vermeld dat de inwoners van het platteland aan
de steden betalen en dat de dorpen hun bedes zullen betalen over alle het
bezit van hun *buikvaste* inwoners of voor diegenen die er een
huishouding hebben of zullen wonen, tenzijn dat zij op enige *gevrijde*
plaatsen als Den Bosch, Meegen, Gemert, Ravesteijn en dergelijke plaatsen
of buiten de Meierij wonen, in dat geval zullen ze over hun bezittingen
betalen aan de plaats waar de bezittingen zijn gelegen. Datum 6 april 1592.
=================152===================
Aktennr : 152

Folio : 65-v
Soort akte : verklaring over een jaarlijkse rente
Datum : 23-04-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij, Henrick Daniels van Os en Leonaert
Adriaens, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen Leonis
van Heeze onze secretaris en medeinwoner oud ca. 61 jaar en heeft onder
ede op aanwijzing van de rechter (=de schout) ter instantie van jonker
Gerard van Boeckop als wettige man van joffrouw Mechtelden dochter
wijlen jonker Christoffer Spierincks, nadat hij daarvoor is ondervraagd als
volgt verklaard. Het is volgens hem zo dat hij diverse keren heeft begrepen
en gehoord van wijlen jonker Johan Koenen die eerder drossaard was van
het graafschap van Hoogstraten, dat deze jonker Johan Koenen jaarlijks
aan zijn zwager jonker Christoffer Spierincks zolang hij leefde die een rente
betaalde van 4 gulden 4 stuivers, die aflosbaar was met 80 karolusguldens
en dat de zelfde jaarlijkse rente werd betaald uit een gedeelte van bezit dat
de vrouw van genoemde Spierincks toekwam in een bepaalde hoeve land
gelegen onder St. Oedenrode genoemd de hoeve Ten Bolck (?) en dat deze
jonker Johan Koenen hem deponent dat nog in diens ziekbed had verklaard,
kort voor diens dood. Datum 23 april 1592.
=================153===================
Aktennr : 153
Folio : 65-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 27-05-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter van de Venne en Jan Adriaen Elias,
schepenen verklaren dat Wouter Jan Goessens eerder onze inwoner is
geweest en daarna in de stad Den Bosch is gaan wonen en dat deze Wouter
en zijn vrouw en familie weer opnieuw hier is komen wonen op Haenwijck
en dat hij thans bijdraagt in alle dorpscontributies zowel aan de ene als aan
de andere partij, in de gewone of buitengewone lasten zonder enige
uitzondering. Datum 27 mei 1592.
=================154===================
Aktennr : 154
Folio : 66-r
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 22-05-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Leonaert
Adriaens, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon
wijlen Mathijs Willems van Beeck oud ca. 52 jaar en Lauwreijs zoon wijlen

Leonart Dircks oud ca. 39 jaar, beiden inwoners alhier na hiervoor door
onze vorster Willem Joris te zijn opgeroepen en hebben onder ede op
verzoek van Antonis zoon wijlen Matheus Pels na daarvoor te zijn
ondervraagd het volgende verklaard. Ze hebben als deponenten vele jaren
lang deze Antonis als buurman goed gekend en toen heeft die zich in de
stad Heusden in dienst begeven, maar ze hebben nooit gezien of gehoord
dat Anthonis in deze heerlijkheid ooit overlast heeft gegeven of *roverij*
heeft gepleegd of zaken van zijn buren heeft vernield. De deponenten zijn
er ook mee tevreden dat Antonis weer in Gestel komt wonen voor zover het
hen aangaat. Datum 22 mei 1592.
=================155===================
Aktennr : 155
Folio : 66-r
Soort akte : verkoop
Datum : 05-07-1592
Wij Peter Willems van de Ven en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren
datr voor ons is verschenen Lambrecht zoon wijlen Udemans van
Brouheeze en verkoopt aan Dirck zoon wijlen Peter Dircks die Smit een
woonhuis, esthuis, boomgaard, hopland en een zesterzaad land, gelegen te
Gestel aan de grote brug, b.p. de gemeenschappelijke straat, Goijaert
Willems, de Dommel. Nog een stuk land deels hopland en deels akkerland,
groot ca. een lopenzaad, tegenover dat huis gelegen, genoemd het
Kerckbusselken, b.p. de gemeenschappelijke straat, de erfgenamen van
Gijsbrecht Pels, Heijlwig weduwe van Gerit Gerits. In de verkoop is ook
inbegrepen een bleekrecht op de Bleecken om daar te mogen weiden. De
verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te
handelen, behalve jaarlijks als grondchijns 13 en een half cijnshoen aan de
heer van Herlaer, nog jaarlijks aan het altaar van O.L. Vrouw twee
Wilhelmustuin, nog jaarlijks aan de pastorie van Gestel een half lopen
rogge, nog jaarlijks aan de pastoor, de koster en de kerk van Gestel een
rente van 9 stuivers aflosbaar met 9 guldens, nog jaarlijks twee roedes dijk
te moeten onderhouden gelegen tussen het genoemde woonhuis en het
genoemde Kerckenbusselken. Datum 5 juli 1592.
=================156===================
Aktennr : 156
Folio : 66-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 05-07-1592
Dirck zoon wijlen Peter Dircks heeft als schuldenaar beloofd om aan
Lambrecht zoon wijlen Udemans van Brouheze die per a.s. PInksteren een

edrag van 100 karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers.
Actum als boven.
=================157===================
Aktennr : 157
Folio : 66-v
Soort akte : verklaring over afhandigmaken van kar met vlas
Datum : 11-06-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Henrick Daniels van Os en
Leonaert Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Adriaen zoon wijlen Jacop Spierincks oud ca. 36 jaar en Willem zoon wijlen
Gerit Scellekens (?) oud ca. 25 jaar, inwoners alhier die daartoe zijn
opgeroepen door onze substituutvorster Willem Delis en hebben op verzoek
van Jan Huijbrechts, burger van de stad Weert (Limburg) en daar precies
buiten wonend, zijnde voerman van zijn beroep, na daarover te zijn
ondervraagd het volgende verklaard. Adriaen verklaart dat iets voor
afgelopen Vastenavond, deze Jan Huijbrechts met zijn kar geladen met vlas
alhier is aangekomen nabij zijn huis en toen zijn daar soldaten gekomen uit
Bommel onder kapitein Lanckveld liggend en hebben het paard van Jan
uitgespannen en zijn ermee weggereden. Met assistentie van sommige
inwoners hier heeft die daarna zijn kar met vlas naar het achterhuis van de
deponent gebracht en Jan is toen zijn paard gaan zoeken en is toen de
zelfde avond weer naar het huis van de deponent gekomen waar toen
sommige van de eerdervermelde soldaten waren en hij deponent heeft
gezien dat die soldaten al het vlas van de kar haddenn gepakt in 6 of 7
zakken die ze op de kar hadden gevonden en hebben dat vlas toen
meegenomen. Willem verklaart dat ongeveer 3 weken geleden Dirck
Willems in zijn huis is gekomen en met hem de beide soldaten van
genoemde kapitein en verzochtten hem dat hij het genoemde vlas met zijn
paard en kar naar Gemert zou willen brengen en de deponent had daarop
geantwoord dat hij dat niet durfde omdat er dan enkele soldaten uit Den
Bosch mee gemoeid zouden kunnen zijn. Daarop hadden de soldaten
geantwoord *zoo gij dat niet wilt vervoeren, kunnen wij het zelf wel, en wij
zulen dan Uw paard en kar meenemen*. Ze zijn toen met de deponent naar
het huis van Bartholomeus Laureijns gegaan waar het vlas toen lag en de
twee soldaten hebben toen dat vlas op die kar geladen en zijn naar Gemert
gegaan naar een waard genoemd Tonis in de Hel. Datum 11 juni 1592.
=================158===================
Aktennr : 158
Folio : 67-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 15-06-1592

Wij, Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren
dat voor ons is gekomen Goijaert zoon wijlen Dierck Henricks en belooft op
onderpand van zijn bezit aan Henrick en Willem, broers en zoons van wijlen
Daniel Lauwreijs ten behoeve van de 3 minderjarige kinderen van wijlen
Lambrecht Daniels die per a.s. St. Jan Baptistag over twee jaar de som van
23 karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Datum 15 juni
1592.
=================159===================
Aktennr : 159
Folio : 67-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 15-06-1592
Adriaen en Antonis broers en zoons wijlen Leonaert Geerlincks hebben
beloofd op onderpand van hun bezit om aan Willem zoon Daniel Lamberts
per a.s. St. Jan Baptistdag de som van 26 karolusguldens en 10 stuivers te
betalen. Actum als boven.
=================160===================
Aktennr : 160
Folio : 67-v
Soort akte : verklaring over afhandigmaken van kar met vlas
Datum : 02-07-1592
Al diegenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Henrick Daniels van Os en
Leonaert Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Adriaen zoon wijlen Jacop Spierincks oud ca. 36 jaar en Willem zoon wijlen
Gerit Stevens oud ca. 35 jaar en hebben op verzoek van Pouwels Coolen,
koopman en burger van de stad Weert en Jan Huijbrechts voerman die
buiten de stad Weert woont, onder ede het volgende verklaard. Adriaen
verklaart dat iets voor Vastenavond j.l, genoemde voerman Jan Huijbrechts
met zijn kar en vlas naar Den Bosch is gereden nabij het huis van de
deponent alhier te Gestel nabij de windmolen van Den Dungen gekomen en
daar hebben bepaalde soldaten uit Bommel onder kapitein Lanckvelt, het
paard van Jan uitgepannen en zijn ermee weggereden. Deze Jan Huijbrects
heeft toen met assistentie van sommige inwoners zijn kar met vlas geladen
naar het achterhuis van de deponent gebracht. In de zelfde avond heeft die
toen naar zijn paard gezocht en is daarna in de zelfde avond nog naar diens
huis teruggekomen en hebben toen gezien dat sommigen van genoemde
soldaten al het vlas van de kar haden genomen en in 6 of 7 zakken hadden
gedaan die ze op de kar hadden gevonden en hebben het vlas daarna
weggedragen.

68-r)
Genoemde Willem verklaart dat ongeveer 3 weken geleden Dirck Willems
en met hem de beide soldaten van deze kapitein hem hadden verzocht om
het vlas met diens kar en paard naar Gemert te willen brengen en de
deponent heeft daarop gezegd dat hij dat niet durfde omdat er anders
enige soldaten uit Den Bosch mee gemoeid zouden kunnen worden. Daarop
hebben ze gezegd dat als hij dat niet wilde doen dat ze dat dan zelf wel
zouden doen en daarvoor zijn paard en wagen namen. Daarna is de
deponent tenslotte met de soldaten naar het huis van Bartholomeus
Laureijs gegaan waar dat vlas lag en de 2 soldaten hebben toen het vlas op
de wagen geladen en naar Gemert gebracht naar een zekere waard
genoemd Tonis in de Helle. Datum 2 juli 1592.
=================161===================
Aktennr : 161
Folio : 68-r
Soort akte : verkoop
Datum : 04-07-1592
Anthonij zoon wijlen Goessen Aerts als man van Maria dochter wijlen ....
Peter Gerits verkoopt aan Jan zoon wijlen Jan van Esch, ten behoeve van
hemzelf en ten behoeve van zijn broer Corstiaen (boven de akte staat
echter Goijaert) een stuk akkerland groot ca. anderhalf lopenzaad, gelegen
in de parochie van Gemonde onder Gestel, ter plaatse genoemd op de
Hogaert, b.p. het kerkenland van Gemonde, de erfgenamen van Willem aan
de Brugge, de erfgenamen van Adriaen Everts. De verkoper belooft de
verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Datum
4 juli 1592 getuigen hierbij Peter Tonis Joosten, Goijaert Mathijs en Gijsbert
Willems.
=================162===================
Aktennr : 162
Folio : 68-r
Soort akte : verkoop
Datum : 00-00-0000
Pouwels zoon wijlen Pouwels Pouwels belooft als schuldenaar op onderpand
van al zijn bezit om aan Jenneken weduwe van Jan Peters die per a.s. Maria
Lichtmisdag de som van 19 gulden 4 stuivers te betalen, elke gulden van
20 stuivers. Actum als boven.
=================163===================
Aktennr : 163

Folio : 68-v
Soort akte : borgstelling
Datum : 04-07-1592
Wij Peter Tonis Joosten, Gijsbrecht Willems en Goijaert Mathijs van Beeck,
schepenen verklaren dat Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris zich met
al diens bezit borg had gesteld voor Henrick Jan Spierincks en voor de
kastelein van Herlaer had beloofd de som van 95 gulden en 10 stuivers te
betalen. Voor ons is verschenen genoemde Henrick Spierincks en draagt
aan Adriaen Leonis van Heeze die een stuk land over groot ca. 3 lopenzaad,
alhier gelegen op Hezeakker genoemd de Putecker, b.p. de
gemeenschappelijke rijweg, het O.L. Vrouwenland en vrouwe Raessen,
Wouter Henricks, de erfgenamen van Jan Jan Hermans. Voorwaarde is dat
als Henrick die 95 gulden en 10 stuivers aan genoemde kastelein betaald
zal hebben dat Henrick dan weer het stuk land terug zal krijgen en dat het
voor schepenen zal worden overgedragen zoals hij zelf eerder heeft
gedaan. Datum 4 juli 1592.
=================164===================
Aktennr : 164
Folio : 68-v
Soort akte : testament
Datum : 06-07-1592
Wij Peter Antonis Joosten en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Agnees dochter wijlen Gijsbrecht Henricks
Schoenmaeckers wetige vrouw van Henrick zoon Jan Henricks eerder
weduwe van Jan Peter Aerts, ziek in bed liggen maar wel in bezit van haar
verstand en geheugen en heeft in aanwezigheid en met instemming van
haar man Henrick haar testament opgemaakt. Ze herroept alle eerdere
testamenen of codillen etc. die zij en haar man eerder gemaakt mochten
hebben voor schepenen, secretaris, notaris of voor enige geestelijke of
wereldlijke andere persoon en wil dat uitsluitend dit testament zal worden
uitgevoerd, ook al zou het op somnmige punten in tegenspraak zijn met
andere geldend recht, in dat geval wil ze die bepalingen daarbij uitsluiten.
Ze vermaakt aan haar patroon de St. Jan Evangelist van het bisdom Den
Bosch en de St. Michielskerk te Gestel vanwege eventuele begane
onrechtvaardigheden elks 3 stuivers na haar dood te ontvangen en de 4
biddende ordes die hier te Gestel zijn vertegenwoordigd elk een stuiver
eens. De testatrice vermaakt aan haar drie dochters die ze bij genoemde
Henrick heeft verwekt samen al haar wollen hemden, de vierde dochter
haar huik, haar voordochter Jenneken verwekt bij Jan Peter Aerts haar
eerste man de som van 5 karolusgulden, elke gulden van 20 stuivers
waarbij de testatrice deze Jenneken verder uitsluit van haar bezit omdat ze

verklaart dat ze Jenneken al meer dan de anderen 5 kinderen heeft
gegeven van haar en van Henrick. De testatrice verklaart dat wijlen haar
eerste man Jan Peter Aerts haar in diens testament de som van 150
guldens had vermaakt uit alle bezit dat ze samen in eigendom hadden om
dat bezit daarmee te mogen belasten of het te verkopen. Vanwege die
machtiging in dat testament aan haar gegeven, vermaakt ze die som van
150 gulden aan haar man Henrick en haar 5 kinderen, te ontvangen uit het
bezit van haar en van wijlen haar eerste man, die dat bedrag mogen
ontvangen tenzij hij in de gevangenis komt of dat hij en diens kinderen het
bedrag nodig hebben voor hun levensonderhoud van hem of van de
kinderen, dan mag hij dat bedrag *verzetten*. Als haar man niet in de
gevangenis komt en het geld niet nodig heeft moet haar man die 150
gulden beleggen en krijgt hij er het vruchtgebruiik van en haar 5 kinderen
het erfrecht. De testatrice verklaart dat zij en haar eerste man in hun
huwelijk van Adriaen Roelofs de helft van een zeker huis, schuur, esthuis,
tuin, hop- en akkerland etc. hebben verkregen alhier gelegen te Gestel
onder Ruijmel met nog een stuk akkerland alhier genoemd de Temelberch
gelegen op Haenwijck. Verder hebben ze nog van Jan Reijnen een hopveld
verkregen met nog een akkerland groot ca. anderhalf lopenzaad alhier
gelegen. Om die 4 percelen te betalen verklaart de testatrice dat het geld
ervoor van haar ouders afkomstig is en dat daarvan zoveel mag worden
verkocht tot een bedrag toe van 350 gulden en met dat geld moeten die
percelen worden betaald. Die 4 percelen na haar dood gaan naar haar
dochter Jenneken uit het eerste huwelijk voor een helft ervan en naar haar
andere 5 kinderen van haar tegenwoordige man Henrick samen voor de
andere helft. Als de voogden van genoemde Jenneken de andere helft van
de percelen niet aan Jenneken zouden willen laten volgen (=verkopen),
vermaakt ze aan haar 5 kinderen dan de andere helft van de genoemde
som van 350 gulden om die onder hen te verdelen. (Jenneken krijgt dan
het hele perceel en geen geld) zodat die 5 kinderen van de voogden van
Jenneken weer haar helft van de 350 gulden kunnen eisen. In het geval dat
de voogden van Jenneken haar nakinderen Jennekens helft van de 4
percelen niet zouden willen laten volgen, in dat geval gaat de helft van het
genoemde hopveld en de helft van de genoemde anderhalve lopenzaad land
dat van Jan Reijnerts was verkregen volledig naar haar 5 nakinderen zullen
die daarvan het erfrecht krijgen. De testatrice behoudt zich het recht voor
om dit testament te wijzigen of te herroepen. Ze verklaart dat dit haar
testament is en wil het zo hebben uitgevoerd. Opgemaakt in het woonhuis
van de testatrice alhier te Ruijmel. Voorzien van het schependomszegel.
Datum 6 juli 1592.
=================165===================
Aktennr : 165
Folio : 70-r

Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 18-07-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven, Jan
Adriaen Elias, Henrick Daniels van Os, Peter Tonis Joosten, Gijsbert
Willems, Lenaert Adriaens en Goijaert Mathijssen van Beeck als schepenen,
verklaren dat wij weten dat Willem Goosens die eerder onze inwoner was,
daarna is vertrokken en in dienst in de stad Heusden is gegaan, maar dat
het ons daarom niet bekend is dat hij alhier enig roerend of onroerend bezit
heeft achtergelaten. Datum 18 juli 1592.
=================166===================
Aktennr : 166
Folio : 70-r
Soort akte : overdracht vruchtgebruik
Datum : 27-07-1592
Wij Peter Willems van de Venne, Gijsbrecht Willems en Leonaert Adriaens
schepenen verklaren dat Geritgen dochter van wijlen Andries Anthonis
Mughuevel als weduwe van Matheus Gijsbrecht Pels eerder voor schepenen
van de stad Den Bosch aan Tonis zoon van wijlen genoemde Andries en aan
Huijbert Claes Delis, het volledige recht van vruchtgebruik had
overgedragen dat ze heeft geerfd, waar dan ook gelegen en zonder enige
uitzondering welk bezit door genoemde Matheus was nagelaten zoals blijkt
uit die schepenbrief van Den Bosch en zoals Huijbrecht verklaarde. Voor
ons is nu verschenen deze Huijbrecht voor hemzelf handelend en voor
genoemde Anthonis en draagt dat vruchtgebruik waarop hij recht heeft
voor een negende deel in een boomgaard, akkerland groot ca. 6 lopenzaad
alhier gelegen aan de Beeckant, b.p. Gijsbrecht Matheus Pels, de
gemeenschappelijke straat, genoemde weduwe, Henrick zoon wijlen Willem
Henricks, over aan Peter zoon wijlen Matheus Pels en aan genoemde
Geritgen als weduwe. Huijbrecht in zijn hoedanigheid belooft de overdracht
gestand te doen. Daarna heeft Peter dat negende deel van deze boomgaard
en akkerland van 6 lopenzaad weer verkocht aan Gijsbert zoon wijlen
Matheus Pels. De verkoper belooft op onderpand van zijn persoon en bezit
volgens een bepaald kontrakt d.d. 16 februari 1591, dat hij Gijsbert voor
dat negende deel goede waarborg zal verschaffen en alle lasten daarin af
zal handelen. Datum 27 juli 1592.
=================167===================
Aktennr : 167
Folio : 71-r
Soort akte : goedkeuring eerdere verkoop
Datum : 27-07-1592

Wij Peter van de Venne, Gijsbrecht Willems en Leonaert Adriaens,
schepenen verklaren dat eerder Gerard, Adriaen en Niclaes, broers en
zoons wijlen Matheus Gijsbert Pels door deze Matheus verwekt bij diens
vrouw Geritgen dochter wijlen Andries Antonis van Mughuevel, op 28 maart
1591 aan Gijsbert zoon wijlen genoemde Matheus Pels de 8 delen van een
boomgaard en 6 lopenzaad land alhier gelegen aan de Beeckant hadden
verkocht, b.p. genoemde Gijsbrecht zelf, de gemeenschappelijke straat, de
weduwe van genoemde Matheus. Nog hadden ze aan Gijsbrecht en met hen
hun broer Peter en Henrick Jan Spierincks en Gerard Dries Cornelis een
zeker deel van hooilanden in 6 percelen alhier gelegen in de Ruijmelsche
beemden verkocht. Verder nog een dagmaat land daarbij gelegen met nog
een halve dagmaat en nog 3 lange strepen land, nog het Theuweken
Theuwensveldeken met de *gezwaijen* en hooilanden aan de Balck. Nog
hadden ze hem een esthuis verkocht met een stuk land deels hooiland en
deels akkerland heide en houtwas, met de stenen op het perceel, groot ca.
2 mudzaad alhier gelegen aan de Beeckant. b.p. de erfgenamen van
Mathijs van Beeck, verder de gemeijnte volgens diverse schepenbrieven
van Gestel d.d. 28 maart 1591. Genoemde verkopers hadden ook beloofd
voor hun broer Anthonis zoon wijlen genoemde Matheus Pels. Voor ons is
nu verschenen genoemde Anthonis zoon wijlen Matheus Pels en heeft de
door zijn broers eerder gedane verkoop alsnog goedgekeurd en doet ook
afstand van zijn aanspraken op dat bezit. Anthonis belooft op onderpand
van zijn persoon en bezit deze goedkeuring altijd gestand te zullen doen en
vrijwaart zijn broers voor de eerder gedane belofte daarin. Datum 27 juli
1592.
=================168===================
Aktennr : 168
Folio : 70-v
Soort akte : verklaring over vechtpartij
Datum : 27-07-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven en
Leonaert Adriaens, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Henrick zoon wijlen Jan Gerits, geboortig van Rode over de Peel, zijnde een
raaimaker van beroep oud ca. 26 jaar en inwoner alhier te Gestel, verder
Henrick zoon wijlen Peter Peters geboortig van Esch teulman van zijn
beroep oud ca. 22 jaar, Jan zoon wijlen Jan Michiels teulman oud ca. 23
jaar, Adriaen zoon wijlen Henrick Janssen teulman van beroep oud ca. 55
jaar, Jan zoon wijlen Peter Peters, timmerman van beroep oud ca. 26 jaar
en nog Peter zoon wijlen Jan Michiels (?) oud ca. 30 jaar, allen inwoners
alhier te Gestel en hebben de eed afgelegd bij onze vorster wegens
afwezigheid van onze schout. Verder aanwezig Willem zoon Joost Willems

van Delft, oud ca. 18 jaar ook teulman en Adriaen zoon Jacop Dircks
teulman oud ca. 20 jaar en inwoners alhier en hebben de eed afgelegd bij
onze substituutvorster Willem Delis en hebben op verzoek van Peter,
Anthonis en Niclaes broers en zoons wijlen Matheus Gijsbrecht Pels nadat
ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Henrick zoon wijlen
Jan Gerits verklaart afgelopen 14 dagen terug hij gezien heeft dat Jan Dirck
Schuermans een jaagstok had en dat Thonis Matheus Pels hem die stok uit
zijn handen pakte en toen zei Anthonis dat hij die stok niet zou *verlaten*
want die hoorde toe aan jonker van Gerwen. Toen de deponent tussen hen
beiden wilde komen om hen te scheiden en die stok toen ook in de hand
nam hadden genoemde Jan Schuermans en Anthonij elk een blote opsteker
in hun hand en hij deponent heeft de stok toen *verlaten* en is
weggelopen om een andere stok te halen om hen beiden te scheiden. Toen
hij deponent terugkwam heeft hij hen gescheiden. Verder verklaart hij
inzake de ondervraging verder niets te weten. Genoemde Henrick zoon
wijlen Peter Peters verklaart dat hij op die zelfde tijd heeft gezien dat Jan
Dirck Schuermans en Anthonis elk een eind van een jaagstok vasthielden
en dat elk van hen die stok wilde houden en hij deponent heeft toen gezien
dat een ander manspersoon in het zwart gekleed zijnde, Adriaen Matheus
Pels met een opsteker een steek gaf, maar omdat de deponent nog niet
lang in Gestel woont, weet hij niet hoe die manspersoon wordt genoemd.
Ook verklaart de deponent niet gezien te hebben dat Adriaen enig geweer
of mes in zijn hand had. Genoemde Jan zoon wijlen Jan Michiels verklaart
dat hij op die genoemde dag heeft gezien dat Jan Dirck Schuermans en
Anthonis elke een eind van een jaagstok vasthielden en dat elk van hen die
stok wilde houden ook dat elk van hen een blote opsteker in hun handen
hadden en daarmee naar elkaar staken en hij deponent ook een bijl in de
hoogte zag, maar hij kon niet zien wie die bijl in zijn hand had. Genoemde
Adriaen zoon wijlen Henrick Janssen verklaart op de genoemde dag te
hebben gezien dat Jan Dirck Schuermans en Anthonis elk een eind van de
jaagstok vasthadden en dat hij deponent tussen beide wilde komen en die
stok toen ook vastnam en hij heeft toen gehoord dat Antonis toen zei dat
hij de stok niet verlaten zou of hij zou er dood bij blijven. Hij deponent
heeft gezien dat Jan Schuermans en Anthonis elk een blote opsteker in hun
hand hadden en dat Herman Peter Hermans en Anthonis elk met een blote
opsteker elkaar daarmee staken en de deponent heeft ook gezien dat
Pouwels Dirck Horcx daarbij was met een bijl in zijn hand en heeft deze
Pouwels toen ook horen spreken maar hij kon niet verstaan wat er was
gezegd. Genoemde Peter zoon wijlen Jan Michiels verklaart dat hij heeft
gezien dat Jan Dirck Schuermans en Anthonis aan de zelfde jaagstok
trokken wie die zou toebehoren en heeft hij gezien dat Herman Peter
Hermans een blote opsteker in zijn hand had en daarmee naar genoemde
Adriaen Matheus Pels stak en dat hij ook heeft gezien dat deze Herman een
bijl had die hij omhoog hield, maar omdat er veel mensen omheen stonden

heeft hij niet gezien wie met die bijl heeft geslagen. Genoemde Jan zoon
wijlen Peter Peters verklaart nog dat hij die zelfde dag heeft gezien dat Jan
Dirck Schuermans en Anthonis elk aan de genoemde jaagstok trokken en
dat zij beiden en ook Hermans elk een blote opsteker in hun hand hadden
en toen heeft hij deponent ook een bijl gezien en dat de vrouwelijke
bediendes riepen * Heer God daar is een bijl* maar hij kon niet zien wie de
bijl in zijn hand had. Genoemde Willem zoon Joost van Delft verklaart
dat hij op die dag heeft gezien dat Anthonis de genoemde jaagstok met het
ene eind vasthield en met een blote opsteker stak maar naar wie heeft hij
deponent niet kunnen zien omdat er veel volk omheen stond. Genoemde
Adriaen zoon Jacop Dircks verklaart op de genoemde dag te hebben gezien
dat Jan Schuermans en Anthonis Mathijs Pels aan de genoemde jaagstok
stonden te trekken om die te hebben en dat Anthonis toen zei dat hij de
jaagstok wilde houden en dat Anthonis de jaagstok toen verloor en dat Jan
Schuermans die toen zelf hield en dat genoemde Anthonis toen een blote
opsteker in zijn hand had. Heeft ook gezien dat Pouwels Dirck Horcx een
bijl in zijn hand had en daarmee tussenbeide was gekomen om hen met de
messen te scheiden. Datum 27 juli 1592.
=================169===================
Aktennr : 169
Folio : 73-r
Soort akte : verklaring over vechtpartij
Datum : 28-07-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Gijsbrecht Willems en Leonaert Adriaen
Dircks, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Rijchaert zoon
wijlen Jan van de Oetelaer oud ca. 52 jaar, teulman van beroep, Andries
zoon wijlen Gijsbrecht Lambrechts oud ca. 20 jaar, Anthonis zoon wijlen Jan
Hermans oud ca. 26 jaar en Mathijs zoon wijlen Gijsbrecht van Boxtel oud
ca. 22 jaar, alle teullieden van beroep en inwoners alhier. Genoemde
Richaert en Anthonis zijn beedigd door onze vorster Willem Joris en
genoemde Andries en Mathijs door Willem Delis onze substituutvorster en
hebben op verzoek van Herman zoon wijlen Peter Hermans, nadat ze
daarover zijn ondervraagd, het volgende verklaard. Rijchaert verklaart
afgelopen zondag 14 dagen terug hij in het huis van de secretaris alhier
gezien heeft dat Lauwerijs zoon Henrick Vrancken die nabij een omgekapte
notenboom stond, dat de secretaris een jaagstok in zijn hand had en die
stok voor hem hield en daarop is deze Herman naar genoemde Laureijs
toegegaan waarbij Herman geen geweer in zijn handen had en toen heeft
de deponent gehoord dat Lauwreijs tegen Herman zie * ik en begere niet te
vechten* en toen de deponent dat hoorde draaide hij zich om zeker tot de
tijd toe dat wijlen Adriaen Matheus Pels hen deponent ontliep en tegen hem
zei *zie Rijchaert leg mij een eierplaester* en de deponent heeft toen niet

gezien of wijlen Adriaen of Anthonis Matheus Pels toen gewond waren,
maar heeft wel gezien dat Pouwels Dirck Horcx die van de vorsterkamer
kwam uit het huis van de secretaris, een bijl in zijn hand had en naar met
Herman Peters liep en dat hij deponent toen tegen hen zei *waar wilt gij
heen of naar toe, blijft hier*. Verder weet hij niets te verklaren. Genoemde
Andries zoon wijlen Gijsbrecht Lambrechts verklaart dat hij deponent op die
dag met Herman en Anthonis Matheus Pels uit het huis van genoemde
secretaris is gekomen ten huize van de vorster Willem Joris en dat
Lauwreijs met zijn compagnon wat wilde gaan drinken en dat zij daar
binnenkwamen ging Lauwrens met een jaagstok uit het huis van genoemde
Willem en toen hoorde hij Lauwrens tegen Herman zeggen *gij komt hier
om mij te zoeken of te moeien en ik heb U uw leven gebaert* waarop
Herman weer zei * heb ik U ooit mijn leven vermaent*. Laureijs hield toen
zijn stok voor hem en zei dat Herman weg moest gaan en daarna bij de
genoemde notenboom liep Herman op deze Lauwrens toe en pakte diens
stok af en toen men daar stond kwam genoemde Anthonis met een andere
stok die Lauwrens in zijn hand kreeg (Tonis gaf zijn stok aan Lauwrens) en
toen pakte Tonis de stok van Herman die Herman van genoemde Lauwrens
had afgenomen en hij zei toen dat hij de stok terug wilde hebben en dat die
eigendom was van jonker van Gerwen en Anthonis verklaarde daarbij dat
hij die stok niet zou verlaten of hij zou ermee sterven. Toen is wijlen
Adriaen Mathijs Pels zijnde de broer van Anthonis erbij gekomen en heeft
tegen Anthonis gezegd *laat die stok niet gaan, het is jouw stok*. Verder
verklaart de deponent gezien te hebben dat Jan Dirck Schuermans ook die
zelfde stok had gegrepen en die had een blote opsteker in zijn hand en en
ook Anthonis had een blote opsteker en hij deponent heeft gezien dat Jan
Schuermans en Anthonis met deze blote opstekers naar elkaar staken en
heeft ook gezien dat Pouwels Dirck Hoircx een bijl in zijn hand had en
daarmee de vechtenden had gescheiden zodat Jan en Anthonis uit elkaar
gingen en omdat de deponent toen terugging naar de schutskooi heeft hij
niet gezien of er iemand gekwetst was niet eerder dan nadat hij hoorde dat
Willem Joris uit zijn huis kwam en toen zei * en hebbent nu niet wel genoeg
en daar ligt de jonggezel op zijn dooien rug*. Genoemde Tonis zoon wijlen
Jan Hermans verklaart dat hij op de genoemde dag heeft zitten drinken ten
huize van Willem Joris (vorster) met genoemde Lauwrens en anderen en
toen is bij hen Herman Peter Hermens gekomen op de kamer en vroeg deze
Herman of hij met hen een pot mocht drinken. Daarop hadden zij
geantwoord dat ze genoeg hadden gehad en dat ze naar huis wilden gaan
en derhalve is Herman weer uit de kamer gelopen en is hij deponent daar
verder bleef zitten drinken en daarna is hij uit het huis gegaan op de straat
en daar had hij deponent gehoord dat Lauwrens tegen genoemde Herman
zie * gij komt mij te vervolgen en te willen smijten, waaraan ik geen schuld
heb*. Daarop had Herman tegen Lauwrens gezegd *hebbe ik U mijn leven
daar ooit woord af geseegd?* en dat toen Jan Dirk Schuermans tegen de

zelfde Lauwreijs zei *Lauwrens hadde gij mij dat beloofd dat gij mij hier
moeite af en maken zoude, oft en gelooft gij mij niet?*. Daarop had
Lauwrens tegen Jan Dircks gezegd * Ik geloof U wel* en toen had Jan
Dircks aan Lauwrens de hand gegeven en gezegd dat hij van plan was naar
huis te gaan en is Herman daarna deze Lauwrens gevolgd en toen bood
Lauwrens aan Herman de stok en is Herman toegeschoten en heeft de stok
gevat en heeft Lauwrens de stok losgelaten en direkt daarna heeft
Lauwrens van Anthonis Matheus Pels een andere stok gekregen en is
Anthonis toegeschoten en heeft Herman Peters diens stok willen afnemen,
maar die wilde de stok niet afgeven en Antonis zei nog dat de stok van hem
was waarop Herman had geantwoord dat hij die stok eerder van Lauwrens
had afgenomen en daarop had Thonis weer gezegd *hij en zoude de stok
niet verlaten of zou er bij sterven*. Toen kwam Jan Dircks en pakte de stok
ook beet en toen trok Tonis Teuwens zijn mes en stak twee of drie keer op
de stok en zei dat hij de stok zou houden. Daarop antwoordde Herman
*hoe nae wildij weerom met mij leven gelijk gijlieden op Vastenavond met
mij leefden* en dat de deponent toen hoorde dat genoemde Tonis tegen
Herman en tegen Jan Dircks zei *comt uwer een en stookt tegen mij* en
daarop heeft Jan Schuermans zijn mes getrokken en is toen is wijlen
Adriaen Matheus Pels gekomen en heeft Jan Schuermans bij de arm
genomen waarin hij het mes had en wilde die zelfde Jan Schuermans niet
door Adriaen worden tegengehouden en zei dat hij hem zou laten gaan en
Adriaen is toen naar zijn broer Anthonis gegaan en heeft de stok ook gevat
en zei tegen Antonis dat hij de stok niet zou laten gaan. De deponent heeft
nog gezien dat Jan Dirck Schuermans en Anthonis met blote messen naar
elkaar staken en dat ook Herman zijn bloot mes had uitgetrokken en had
ook gezien dat Adriaen de stok verloor en had gehoord dat Adriaen tegen
Herman Jan Schuermans had gezegd * wilde daer aan zo zal ik U helpen*
en greep toen naar zijn mes. Maar de deponent zag geen bloot mes van
Adriaen en toen heeft de deponent gezien dat Herman met een bloot mes
naar genoemde Adriaen stak maar de deponent kon niet zien of Herman
deze Adriaen had geraakt. Verder heeft de deponent gezien dat Jan
Schuermans en Thonis Matheus Pels elkaar met blote messen staken en dat
Pouwels Dirck Horcks een bijl in zijn hand had en tussenbeide kwam om de
een van de ander te scheiden en heeft niet gezien of Pouwels meer op de
een of op de andere partij *schiede* (?) en de deponent wist ook niet dat
Adriaen gewond was, niet nadat Adriaen bij genoemde Rijchaert kwam en
hem vroeg om een plaster (ei-pleister) te willlen leggen. Genoemde Mathijs
zoon wijlen Gijsbrecht van Boxtel verklaart dat hij op de genoemde dag dat
Herman Peters bij hem is gekomen ten huize van Willem Joris op de kamer
daar en dat die met hem een bier wilde drinken, naar daarop had hij
gezegd dat ze genoeg hadden gehad en huiswaarts wilden gaan en zijn
toen samen uit huis gegaan en dat Lauwrens een jaagstok in zijn hand had
en tegen Herman zei * gij wilt mij smijten of vervolgen, waarin ik geen

schuld heb*. Daarop had Jan Dirk Schuermans tegen Laureijs gezegd
*Lauwrens hadde gij mij dat beloofd* waarop Lauwrens hem weer zei *ik
hou U voor een goede vriend ik en begeer niet te vechten* en de deponent
heeft ook gehoord dat Herman aan Lauwrens vroeg waarom hij zijn stok
voor hem hield en waarom Lauwrens hem Herman daarmee lastig viel
omdat hij zich niet met hem bemoeide en toen ging Lauwrens naar het
kerkhof daar waar Herman deze Lauwrens volgde en er waren sommige
woorden die ze met elkaar kregen en daarop heeft Herman de stok gepakt
van Lauwrens en heeft Lauwrens direkt erna een andere stok gekregen van
genoemde Tonis Teuwens en toen hielden Hermen en Jan Schuermans de
stok van Lauwrens vast en wilden die stok niet loslaten. Toen kwam Antonis
Matheus Pels die ook de zelfde stok beetpakte en zei dat de stok zijn
eigendom was of van diens jonker en daarbij had Anthonis gezegd hij zou
de stok niet verlaten zonder daarbij te sterven. Daarna kwam Adriaen
Matheus Pels en zei tegen Herman en Jan Schuermans dat ze Tonis die stok
zouden laten houden en de deponent heeft dan gezien dat Jan Schuermans
en Tonis met ontblote opstekers staken en dat Herman Peters ook zijn mes
had getrokken maar hij heeft niet gezien of Tonis en Adriaen werden
gewond en hij weet ook niet dat Adriaen was gestoken niet voordat Willem
Joris als vorster kwam en zei *gezellen ziet nu wel genoch is daer leecht
eenne op zijnen dooien rugge* of dergelijke woorden. Datum 28 juli 1592.
=================170===================
Aktennr : 170
Folio : 75-v
Soort akte : verklaring over arbitrage
Datum : 01-08-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Willems van de Ven en
Lenaert Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Peter zoon wijlen Eijmert Peters oud ca. 64 jaar, Mathijs zoon Adriaen Jan
Spierincks oud ca. 46 jaar en Peter zoon wijlen Zebert Jacops oud ca. 41
(?) jaar, alle 3 inwoners van Den Dungen in de vrijheid van de stad Den
Bosch, daarvoor gearresteerd zijnde door onze vorster Willem Joris en
hebben de eed afgelegd bij onze schout meester Henrick van der Cluijsen
en hebben op verzoek van Henrick Daniels van Os, als gemachtigde voor
bepaalde *geerfden* onder Den Dungen wonend op Griensven daar ter
voortzetting van het proces dat ze hebben lopen tegen de prior van het
klooster van de Bazeldonck in Den Bosch, dat nog onbeslist is, waarbij een
zekere Bartholomeus van Poppel als bode vanwege dit klooster en ook
vanwege Henrick diverse diensten heeft verricht bij het overbrengen en
terugbrengen van brieven etc voor die geerfden en waarvoor Bartholomeus
de som van 24 karolusguldens eist. De getuigen verklaren dat omstreeks 3
jaar geleden zij erbij aanwezig waren ten huize van Jan Goessens in de

Eijsdop in de stad Den Bosch en dat genoemde Henrick Daniels en
genoemde deponenten ter ener zijde en meer anderen van de geerfden van
Griensven ter andere zijde, overeenstemming hadden bereikt dat ze geen
verdere geschillen meer met elkaar zouden hebben over die diensten en
bodeloon en ze daarbij de bemiddeling hadden gevraagd van Aert Peter
Colen en in genoemde Peter Zebert Jacops en ze zich zouden voegen naar
hetgeen beide arbiters zouden uitspreken en dat wederzijds zouden
nakomen. De arbiters waren het met elkaar eens geworden maar een van
die arbiters Aert Peter Colen was redelijk wel beschonken en door de drank
nauwelijks in staat om de uitspraak daarover te doen, maar genoemde
Bartholomeus heeft desondansk doorgezet en gewild dat de andere arbiter
Peter Zebert Jacops de uitspraak zou doen. Daarbij was uitgesproken dat
Henrick Daniels namens de geerfden aan Bartholomeus een bedrag van 7
karolusguldens zou betalen en dat hij bovendien vrij zou zijn vanweg het
gelag van die dagen en daarmee zou Bartholomeus zich voor al zijn kosten
en diensten tevreden moeten stellen. Daarna zijn die kosten en het gelag
op de zelfde dag afgerekend. Datum 1 augustus 1592.
=================171===================
Aktennr : 171
Folio : 76-v
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 03-08-1592
Wij Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Rutger zoon wijlen Jan Henricks van Scijndel en heeft te
kennen gegeven dat hij was getrouwd met Geritgen dochter wijlen Merten
Gijsbrechts en bij haar heeft verwekt Goijaert en Willem, broers en hun
zuster Marijken zijnde zijn 3 kinderen die nog minderjarig zijn en dat zijn
vrouw is overleden en bepaald bezit heeft nagelaten, zijnde een woonhuis,
tuin, hopland en akkerland groot ca. 5 lopenzaad alhier gelegen aan de
Dungense Cant, b.p. Jacop Ruttten en meer anderen, de
gemeenschappelijke straat. Nog een stuk akkerland groot ca. een
malderzaad, ook alhier ter zelfder plaatse gelegen, b.p. Rut Rutten en meer
anderen, de erfgenamen van wijlen Henrick Sijmans, de weduw van
Lambrecht Sijmans, Henrick Jan Aerts van Vaerle. Nog een een stukje
hopland van *scherp* (?) ca. 300 kuilen, ter zelfder plaatse als hiervoor,
b.p. genoemde Rutten, de erfgenamen van Henrick Sijmans, Henrick
Janssen van Vaerle, waarvan Rutger als verzoeker er het vruchtgebruik van
heeft en zijn 3 kinderen het erfrecht. Het huis met het land etc,. is belast
met ca. 14 gulden en het stuk akkerland is belast met ca. 8 en een halve
gulden en 9 en een halve stuivers per jaar. Daarnaast hadden hij en zijn
vrouw van Gijsbert Janssen die Weijere een som van 69 gulden geleend,
nog 50 karolusguldens van Jan Schommel, nog een bedrag van 48

karolusguldens van Tonis Peters op Den Dungen, behalve ook nog dat het
huis behoorlijk is vervallen zodat het waarschijnlijk is dat het helemaal
tenietgaat zodat er geen profijt uit valt te halen. Om de reparaties te doen
en de schulden af te lossen is het nodig dat hem als verzoeker wordt
toegestaan dat er voogden voor de kinderen worden aangesteld en de
macht krijgen om het hopveld in het openbaar te verkopen met de helft van
het stuk akkerland. Daarom besluiten wij als schepenen omdat ons ook het
meeste deel van de schulden is aangetoond en vanwege verder verval van
het huis dat wij volgens oude gewoontes en ook volgens het keizerlijk
octrooi van keizer Karel V, ook met instemming van Henrick Spierincks als
stadhouder van onze schout als voogden Cornelis en Goijaert als broers en
kinderen wijlen Gerard Adriaens (?) van de Venne benoemen, welke
Cornelis in de jurisdictie van Vught woont en daar is gearresteerd en
Goijaert die alhier in Gestel woont, verder nog Aert zoon wijlen wijlen
genoemde Merten Gijsbrechts en Gerard zoon wijlen Gerits van de Ven,
beiden in Schijndel wonend die daarvoor zijn gearresteerd en wij geven hen
de volmacht om het stuk akkerland voor een helft en het hele stukje
hopland in het openbaar te doen verkopen na 3 zondagse veilingen en
daarvoor een behoorlijke overdracht te doen plaats hebben nadat Rutger
daarvan eerst afstand van zijn vruchtgebruik heeft gedaan hetzij voor
schepenen van Den Bosch of alhier te Gestel. Verder moeten de voogden
het geld ervan ontvangen en daarmee de schulden aflossen en met het
restant ervan het huis repareren. Verder dienen de voogden over het geld
en het bezit van de kinderen en van hun ontvangsten en uitgaves later
daarvan rekenschap af te leggen, zoalds de voogden hierbij onder ede
hebben beloofd. Datum 3 augustus 1592.
=================172===================
Aktennr : 172
Folio : 77-v
Soort akte : verklaring over verpachting te Oerle
Datum : 13-08-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven en
Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Tielman zoon wijlen Henrick Peters oud ca. 46 jaar inwoner en
substituutvorster alhier nadat hij hiervoor behoorlijk is opgeroepen door
onze vorster Willem Joris en heeft op verzoek van jonker Henrick Wijfelet
onder ede nadat hij daarover was ondervraagd door schepenen, verklaard
dat jonker Henrick Wijfelt zoon wijlen jonker Berthout van Wijffelt, door
deze jonker Berthout verwekt bij diens wettige vrouw joffrouw Marie die
Borchgreve, verder Wilhelm Maijkens als wettige man van joffrouw
Simburch, nog Magdalena, Anna en joffrouw... (niet vermeld moet zijn
Henricka) alle wettige kinderen en erfgenamen van wijlen genoemde jonker

Berthout en joffrouw Maria als halfwin een zekere hoeve land hadden
verpacht, eigendom van deze erfgenamen gelegen onder Oirle ter plaatse
genoemd Sittaert voor een periode van 6 jaar, die na 3 jaar door beide
partijen kan worden beeindigd mits er een half jaar vooraf is opgezegd.
Voorwaarde is dat de pachter alle contributies betaalt en de lasten
aangaande hoeve land gedurende de pachtperiode volgens de inhoud van
het pachtceduul daarvan. De deponent verklaart dat hij met zijn vee op
deze hoeve is getrokken en het land heeft aanvaard ongeveer in maart
1587 en de contributies en lasten ten tijde van zijn gebruik heeft betaald,
van jaar tot jaar en wel aan een zekere Joost Jan Peters die met genoemde
joffrouw Anna en Henricka zonder instemming van de deponent met een
paard en een melkkoe op genoemde hoeve bij hem deponent zijn gekomen
en daarbij al zijn deponents weiland hebben ingenomen dat de deponent op
die hoeve had en waarin ze hem niet terwille wilden zijn, waarbij genoemde
Joost, joffrouw Anna en Henricken tegen hem deponent zeiden *en passet
U niet, strijcker uijt, het hoort ons toe* en dergelijke woorden. Verder voert
de deponent nog nadrukkelijk aan dat hij deponent van de hoeve is moeten
vertrekken omdat hij daar niet kon inwonen en dat de zelfde joffrouw
Aanna en Henricka toendertijd ook de halve oogstgewasssen hadden
aanvaard die hij nog op die hoeve had ingezaaid, uit welke ene helft van
zijn oogst hij wel rogge, boekweit en evenen (haver) heeft gedorst, meer
dan 4 mud behalve nog wel een mud spurriezaad en dat daar en boven
genoemde Joost, joffrouw Anna en Henricken verschillende halve
oogstgewassen hadden aanvaard van bepaalde percelen van genoemde
hoeve die hij deponent als halfwin had wensen te verbouwen, maar na die
tijd werd verpacht aan Laurens Goijaerts, aan Franc Peters de Molder en
aan anderen die de halve oogst wel hebben gehad en dat hij net zo goed
was als anderen om die halve oogst te hebben en voor welke percelen hij
wel de contributies en lasten had betaald zoals voor de andere percelen en
dat hij deponent bij het verlaten van het land aan Joost een melkkoe had
gelaten die wel 30 guldens waard was en nog een os die wel 12 gulden
waard was met nog 3 gulden die hij aan Joost had gegeven voor de halve
weide behalve nog alhetgeen de deponent had gemest, welke mest hij de
hele zomer met zijn vee had geproduceerd en op de hoeve heeft
achtergelaten en door deze Joost was aanvaard, welke mest meer dan 25
gulden waard was. Datum 13 augustus 1592.
=================173===================
Aktennr : 173
Folio : 79-r
Soort akte : machtiging
Datum : 23-09-1592

Voor schepenen verscheen jonker Lambrecht Millinck van Gerwen als
wettige man van joffrouw Anna dochter wijlen jonker Herman van Brempt,
eerder weduwe van meester Peter van Middegael en machtigt hierbij
Henrick Claes Peters van Den Dungen om namens hem een bedrag van 500
goudguldens kapitaal op te eisen en te ontvangen met 18 jaar rente van 6
goudguldens per 100 gulden, elke goudgulden gerekend tegen 28 stuivers
die waren verschuldigd door jonker Jan van Laer en na zijn dood door zijn
weduwe of erfgename te betalen, wonend tot Olst of Elderen volgens een
zeker kontrakt dat daarvan was gemaakt. Nog wordt Henrick gemachtigd
om van Jan Vriesen of van diens erfgenamen die tot tot Wijl of Elderen
woont de som van 18 (?) zelfde goudguldens te ontvangen die deze Jan
Vriese vanwege landhuur hem schuldig is en vanwege een eerdere
afrekening en door Jan was ondertekend waarvan de kopie hier wordt
meegegeven. De opdrachtgever geeft zijn gemachtigde de macht om het
geld te ontvangen, daarvoor kwitantie te geven en verder alles te doen wat
daarbij nodig is zoals de opdrachtgever als hij er z elf was bijgeweest ook
gedaan zou hebben. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin
door zijn gemachtigde zal worden gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren,
mits de gemachtigen hem later er rekenschap over aflegt. Datum 23
september 1592, schepenen hierbij waren Peter Willems van de Ven en Jan
Adriaen Elias.
=================174===================
Aktennr : 174
Folio : 79-v
Soort akte : afstand recht van vruchtgebruik
Datum : 12-09-1592
Wij Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Rutger zoon wijlen Jan Henricks weduwnaar van
wijlen Geritgen dochter wijlen Meusen Gijsbrechts en doet afstand van zijn
recht van vruchtgebruik in de helft van een stuk akkerland, in totaal groot
een malderzaad alhier te Gestel op de Hoochstraat, b.p. Rut Rutten en
meer anderen, de erfgenamen van Henrick Sijmans, de erfgenamen of
weduwe van Lambrecht Sijmans, Henrick Jan Aerts van Vaerle, met de
halve sloot naast het erf van Henrick Sijmens. Nog zijn recht in een stuk
hopland van ongeveer 300 hopkuilen, ter zelfder plaatse als hiervoor
gelegen, b.p. het erf van Rut Rutten en meer anderen, de erfgenamen van
Henrick Sijmans, Henrick van Vaerle. Rutger doet er afstand van ten
behoeve van Cornelis en Goijaert broers en zoon van wijlen Gerard Joosten
van de Venne, ten behoeve van Gerard zoon wijlen Gerits van de Venne en
Aerden zoon wijlen Meusen Gijsbrechts als aangestelde voogden over de
minderjarige kinderen van genoemde Rutger en Geriken en ten behoeve
ook van die minderjarigen. Rutger belooft dit afstanddoen altijd na te zullen

komen. Daarna zijn verschenen genoemde Goijaert, Gerard en Aert als
aangestelde voogden van de minderjarige kinderen, daarin gemachtigd met
een voogdijbrief van Gestel d.d. 3 augustus j.,l. en verkopen aan Eijmbert
zoon wijlen Peter Willems de helft van het stuk akkerland en het genoemde
stuk hopland van ca. 300 kuilen met de halve sloot. De verkopers in hun
funcktie beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten daarvan te
zullen afhandelen. Het halve stuk akkerland zal mogen wegen ten naaste
velde met de minste schade over de andere helft ervan. Nog jaarlijks uit die
helft een aflosbare rente te betalen van 3 gulden en twee en een halve
stuiver aan Lauwreijsken weduwe van Joost Willems en uit het hopland
jaarlijks aan de heer van Herlaer 2 chijnshoenderen als grondchijns en nog
jaarlijks aan het grote gasthuis in Den Bosch een pond paijment. Datum 12
september 1592.
=================175===================
Aktennr : 175
Folio : 80-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 12-09-1592
Eijmert zoon wijlen Peter Willems heeft als schuldenaar beloofd om per a.s.
Kerstmis aan Cornelis en Goijaert broers en zoon van wijlen Gerard Joosten
(van de Venne) aan Gerard Gerits van de Venne en aan Aerden zoon wijlen
Meusen Gijsbrechts als aangestelde voogden over Govart en Willem, broers
en hun zuster Marijken als minderjarige kinderen van Rutger Janssen en
diens vrouw Geritgen, ten behoeve ook van die kinderen, de som van 160
karolusgulden te betalen, elke gulden van 20 stuivers zonder rente. Datum
12 september 1592.
=================176===================
Aktennr : 176
Folio : 81-r
Soort akte : verklaring over gevangenneming
Datum : 07-11-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Adriaen Elias en Gijsbrecht Willems,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Constantinus zoon wijlen
Adriaen Constantinus (later Stans, JT) oud ca. 35 jaar en Gerit zoon wijlen
Aert Heesters oud ca. 37 jaar, beiden inwoners alhier te Gestel daarvoor
opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben op verzoek van
Henrick zoon wijlen Jan die Rundmolenaar onder ede na daarvoor te zijn
ondervraagd samen het volgende verklaard. Indertijd heeft deze Henrick in
het huis gewoond van Catarijna weduwe van Gerit Lenaerts staande alhier
op Nieuw Herlaer waarin hij thans nog woont en is toen tweemaal

gevangen genomen. De ene keer in Heusden waar Henrick voor zijn
rantsoen (afkoopsom) 106 gulden heeft betaald en de tweede keer in Hedel
en daar heeft Henrick boven alle verdere kosten nog 12 gulden gegeven.
Voor die bedragen heeft Henrick zijn bezit moeten verkopen zijnde courante
spullen en meubels, linnen- en wollengoed en daarna is hij meer dan een
half jaar ziek geweest zodat hij voor zijn vrouw en kinderen niet de kost
heeft kunnen winnen en de rest van zijn courante bezit heeft moeten
verkopen en met het geld daarvan moest hij zijn gezin onderhouden.
Tegenwoordig heeft hij niet meer de macht om zijn vrouw en kinderen te
kunnen onderhouden en worden zij door de buren geholpen. Datum 7
november 1592.
=================177===================
Aktennr : 177
Folio : 81-r
Soort akte : oorlogsperikelen
Datum : 09-11-1592
Al degenen die deze brief lezen, etc. Wij Peter Joosten van Gemert en
Lenaert Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Jacop zoon wijlen Jan Dancken, oud ca. 45 jaar, Pouwels zoon wijlen
Mathijs van Beeck oud ca. 33 jaar, Jacop zoon wijlen Peter Willems oud ca.
23 jaar, Jan zoon wijlen Gerit Gerits oud ca. 32 jaar en Jan zoon wijlen Jan
Hermans oud ca. 41 jaar, alle teulmannen van beroep en inwoners alhier te
Gestel, daarvoor opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en
hebben op verzoek van Peter Matheus Pels en Jenneken weduwe van Jan
Hermans en haar kinderen onder ede nadat ze daarover zijn ondervraagd
het volgende verklaard. Jacop Jan Danken verklaart dat op Zondag na St.
Bavodag j.l. 4 oktober hij uit de kerk van Gestel is gekomen en van verre
heeft gezien dat daar 3 of 4 soldaten stonden, zijnde ruiters van de
compagnie van Den Bosch, nabij het woonhuis van genoemde Henrick
alhier aan de Beeckant, bij de zijdeur van het huis die met geweld was
opengeslagen en gestoten, een glas boven de voorste deur zijnde ca. 2
voet breed en twee en een halve voet hoog ingeslagen, zodat zij
deponenten de stukken glas hoorden rinkelen en namen toen uit dat huis
een van Jennekens koeien mee. Genoemde Jacop zoon wijlen Peter Willems
verklaart dat hij deponent als een van de naaste buren van de weduwe hij
zelf heeft gehoord in zijn huis dat de genoemde soldaten op de genoemde
zijdeur sloegen of staken en toen ze weg waren is hij naar het huis gegaan
en heeft die zijdeur opengeslagen gevonden en de klink ervan in stukken
geslagen en het glas ervan insgeslagen. De deponent heeft gezien dat die
soldaten een van de koeien van de weduwe meenamen en dat hij die
soldaten volgde tot de kerk van Gestel en daar heeft hij nog meer van de
soldaten gezien die de beide paarden van de genoemde weduwe bij zich

hadden die beide waren *gekluisterd* en hij heeft ook gezien dat die
soldaten met de koe en twee paarden de weg hebben genomen
richting Boxtel. Genoemde Jan zoon wijlen Gerit Gerits bevestigt dat hij op
die dag heeft gezien dat twee ruiters van de genoemde compagnie uit de
weide genoemd den Gestelschen Bosch die tot de hoeve behoort van Ten
Hezelaer daar twee paarden hebben gehaald die gekluisterd waren en
eigendom van de genoemde weduwe en die paarden met hen mee hebben
genomen en door de Dommel aan de grote brug hebben laten zwemmen en
zo verder naar de kerk van Gestel. Genoemde Jan zoon wijlen Jan Hermans
bevestigt dat jonker Everaerdt van Doren als een van de ruiters van die
compagnie op afgelopen Witte Donderdag nog 6 andere ruiters bij zich had
van de zelfde compagnie en hebben hem als deponent een van zijn
moederpaarden afgenomen en omdat de deponent dat moederpaard wilde
houden, zie de jonker van Doren * laat dat paard ook gaan of ik schiet het
door het lijf* en toen heeft die jonker Dorn hem deponent een *vierroijer*
op zijn lijf gezet en daarop heeft de deponent uit vrees dat paard aan de
jonker Dorn overgelaten. Datum 9 november 1592.
=================178===================
Aktennr : 178
Folio : 82-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 10-11-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter zoon Joost van
Gemert schepenen verklaren aan de lezer van deze certificatie dat
Lauwreijs zoon wijlen Michiel Jan Hermans eerder inwoner van Gestel was
en daarna in de stad Den Bosch was gaan wonen en heden samen met zijn
vrouw, vee, tobbe, stande, koetsbed en andere huisraad zich weer in Gestel
heeft gevestigd in zijn eigen huis te Ruijmel en daar zijn domicilie heeft,
welk huis Lauwreijs sinds een jaar had verlaten. We verklaren dat Lauwreijs
van al zijn bezit en het bezit dat hij hier in Gestel gebruikt, zoals onze
andere inwoners alle contributies heeft meebetaald, zowel gewone
bijdragen als buitengewone, zowel ter ener zijde als ter andere zijde. Dat
wordt ook bevestigd door Aert zoon wijlen Roelof Henricks en door Henrick
zoon wijlen Jan Henricks als naaste buurluii van het huis van Lauwreijs.
Verder verklaren wij schepenen dat Lauwreijs met zijn bezitttingen in de
contributies heeft bijgedragen vanaf de maand augustus anno 1591. Datum
10 november 1592.
=================179===================
Aktennr : 179
Folio : 82-v
Soort akte : verkoop

Datum : 17-11-1592
Wij Henrick Daniels van Os en Leonaert Adriaen Dircks, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Cornelis Janssen en
verkoopt aan Jan Aert Janssen van Gemert die een derde deel van een
woonhuis, esthuis, tuin, boomgaard en hopland, alhier te Getsel ter plaatse
genoemd op Mughovel, b.p. Jan Pijnappel, de erfgenamen van Anthonis
Goijaerts en Henrick Wernerts, Willem Janssen van Berckel, de erfgenamen
van Jan Aert Voochts. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en
alle lasten af te handelen, behalve jaarlijks uit dit derde deel aan Heijlken
dochter van Robbrecht Willems het derde deel van 10 gulden 15 stuivers en
nog het derde deel van 6 karolusguldens per jaar. Verder moet dit derde
deel overpad aan anderen verlenen. Datum 17 november 1592.
=================180===================
Aktennr : 180
Folio : 82-v
Soort akte : machtiging
Datum : 23-11-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Peter Tonis
Joosten, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Peter zoon wijlen
Adriaen Peters alhier te Gestel geboren en machtigt hierbij Jan Adriaens als
burger van de stad Haarlem en nog Antonis zoon wijlen Gerard Francen van
Heeze die hierbij aanwezig is en de opdracht aanvaart en geeft hen samen
en apart de bevoegdheid om namens hem een vordering te ontvangen of
desnoods met rechtsmiddelen af te dwingen voor alle rechtbanken, zowel
geestelijke als wereldlijk, als eisende partij of als verdedigende. Dat betreft
een vordering die nog openstaat in de stad Middelburg terzakle van het
derde deel van het roerend en vaste bezit afkomstig van zijn oom Peter
zoon wijlen Peter Hooren van Heeze, dat vanwege de opdrachtgever is
verkocht door Remigio zoon van Jan Hooren. De opdrachtgever geeft zijn
gemachtigden nog volmacht om als er nog meer bezit zowel roerend als
vast bezit in Middelburg onverkocht is gebleven dat Peter van zijn oom
Peter heeft geerfd voor een vierde deel (hierboven staat het derde deel, JT)
dat openbaar te mogen verkopen en over te dragen voor schepenen van de
stad Middelburg volgens de gewoontes daar, het geld ervan te ontvangen,
daarvoor kwijting te geven en verder daarbij te doen wat rechtens nodig is
en hij als opdrachtgever zelf ook gedaan zou hebben. De opdrachtgever
belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigden zal worden
gedaan en zal hen daarvoor vrijwaren, behalve dat ze er later rekenschap
van af zullen leggen. Akte is voorzien van het schependomszegel. Datum
23 november 1592.

=================181===================
Aktennr : 181
Folio : 84-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 20-11-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij, Peter Willems van de Ven, Gijsbrecht
Willems en Lenaert Adriaens, schepenen verklaren aan lezer dezes dat
Cornelis zoon wijlen Goijaert Willems van de Merendonck, tegenwoordig
met zijn zuster *buikvast* te Michielsgestel woont en met andere inwoners
bijdraagt in de dorpscontributies en alle andere lasten zowel gewone als
buitengewone zonder enige uitzondering. Voorzien van het
schependomszegel. Datum 20 november 1592.
=================182===================
Aktennr : 182
Folio : 84-r
Soort akte : overdracht vordering
Datum : 12-12-1592
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Gijsbrecht Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Jan Michiels wonend
te Schijnsel en draagt aan Peter zoon wijlen Matheus Pels een vordering
over van 23 gulden als restant van een bedrag van 56 guldens volgens een
obligatie die is beloofd door Jan Everts (?) burger van de stad Den Bosch,
vanwege de aankoop van een paard zoals beloofd voor poorters daar d.d.
18 juni 1591. Die obligatie werd daarna beloofd door Catarina weduwe van
genoemde Everit betaald te zullen worden zoals uit haar handtekening
bleek onder die obligatie. De verkoper belooft de overdracht gestand te
doen en alle lasten daarin af te handelen. Datum 12 december 1592.
=================183===================
Aktennr : 183
Folio : 84-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 14-12-1592
Wij Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Roelof Dirck Janssen en belooft als schuldenaar
aan Joachim Claessen die binnen nu en 14 dagen een som van 16
karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Datum 14
december 1592.
=================184===================

Aktennr : 184
Folio : 85-r
Soort akte : verklaring over genechtdagen in Boxtel
Datum : 07-12-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht
Willems, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen heer Jan Rompot,
priester en vicaris van de St. Lambrechtskerk te Gemonde oud ca. 37 jaar
daarvoor opgeroepen door Adriaen Dirck Claes Cla... (clericus?) koster te
Gemonde en heeft met de hand op zijn priesterlijke borst het volgende
verklaard op verzoek van Hendrick Jan Spierincks nadat hij daarover is
ondervraagd. Hij verklaart dat in februari 1591 ten tijde dat Anthonis
Henrick Scellekens als schepen van de baronie van Boxtel, ziek in zijn bed
lag en voor hem deponent heeft verklaard dat Herman de ondervorster van
Boxtel onder Gemonde wonend, ter instantie van Goijaert Jacob Kems
genoemde Henrick Jan Spierincks had gearresteerd om in Boxtel daar voor
het gerecht te komen, waarvoor Henrick op die dag toen werd
gearresteerd. Genoemde Anthonis had voor hem deponent verklaard dat
die zelfde dag Henrick die toen schepen in Boxtel was, met hem Anthonis
zou samenkomen en dat de geplande genechtdag toen niet heeft
plaatsgevonden. Datum 7 december 1592.
=================185===================
Aktennr : 185
Folio : 85-r
Soort akte : verklaring over bijdrages dorpslasten
Datum : 07-12-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij, Peter Willems van de Ven en Gijsbrecht
Willems, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen
Henrick peters oud ca. 80 jaar of meer, verder Henrick zoon wijlen Henrick
Henricks oud ca. 54 jaar beiden inwoners van St. Michielsgestel,
teulmannen van beroep die hiervoor zijn opgeroepen door onze vorster
Willem Joris, verder Gielis zoon wijlen Gerit Wouters van Beeck oud ca. 65
jaar wonend op Den Dungen in de vrijdom van Den Bosch die daarvoor is
gearresteerd door Willem Joris en hebben op verzoek van de wethouders en
inwoners van St. Michielsgestel onder ede het volgende verklaard. Zij
weten dat meer dan 50 jaar lang al, het hen deponenten bekend is dat
Maria weduwe van Henrick Mathijs meer dan 50 jaar geleden in haar huis
woonde en haar bezit toen had in deze heerlijkheid te Haenwijck had naast
de hoeve toen en nog van het klooster van de zusters van Orthen in Den
Bosch en dat toendertijd deze Marie voor haar bezit had bijgedragen in de
dorpslasten, de gewone en ongewone lasten etc. aan de hertog van
Brabant in de bedes en in alle andere lasten zoals andere inwoners toen

ook deden. Verder dat Gijsbrecht Claessen die eerder was getrouwd met
Dircksken de dochter zijnde van genoemde Marie van hetzelfde bezit nog
percelen gebruikt deels vanwege diens vrouw en deels had gekocht. Gielis
verklaart nog dat hij als ontvanger van die konigsbedes van Gestel in het
jaar 1583 die bedes van het bezit van deze Gijsberden heeft ontvangen.
Verder verklaren Jan en Gielis nog dat Gijsbrecht vanwege zijn huidige
vrouw een bepaald huis en tuin heeft alhier te Gestel aan de Pleijn en dat
hij ook hiervoor al lange tijd bijdraagt in alle contributies van het bezit
eerder afkomstig van Mechteld van Dort en daarna was gekocht gehad van
Willem Jacobs van Dorn. Genoemde Henrick zoon wijlen Henrick Henricks
verklaart nog dat Gijsbrecht eerder was getrouwd met Dircksken dochter
van Marie Henricks en dat Gijsbrecht vanwege zijn vrouw thans bepaald
bezit van haar gebruikt en ook vanwege deze Marie in eigendom heeft
alhier te Gestel. Datum 7 december 1592.
=================186===================
Aktennr : 186
Folio : 86-r
Soort akte : verklaring over gevangenneming
Datum : 09-12-1592
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven en
Peter Tonis Joosten van Gerwen, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Jan zoon wijlen Claes Driessen de oude oud ca. 40 jaar en Jan
zoon wijlen genoemde Claes Driessen de jonge oud ca. 36 jaar, inwoners
van de plaats Dinther daarvoor gearrestreerd zijnde door onze vorster en
hebben onder ede op verzoek van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen
nadat ze daarover zijn ondervraagd door ons als schepenen het volgende
verklaard. Ze weten dat eerder ze voor meer dan 9 jaren hebben gewoond
op de hoeve van wijlen Joost van Gerwen, gelegen alhier in het Loobroeck
die eigendom was van genoemde Millink van Gerwen en dat ongeveer 13
jaar geleden, deze Jan de jonge met zijn wagen en 4 paarden gevangen
was genomen op het Hezewijckse broek door de vijannden van Zijne
Majesteit, namelijk door een zekere Sanagie en een zekere Claes van
Geffen die tot het garnizoen van de graaf hoorden en dat deze Jan toen in
ijzeren banden was gesteld en in strikte gevangenschap werd opgesloten in
de gevangenis van de graaf te Escharen, en dat zij deze Jan voordat ze
hem naar Escharen brachten vreselijk hebben geslagen zodat hij hen veel
zou beloven en dat genoemde van Gerwen deze gevangene heeft *gevolgd
* en zijn verblijf heeft betaald tot een bedrag van 40 karolusguldens dat
door de gevangene is betaald. Daarna ongeveer een jaar geleden is
genoemde van Gerwen die naar de Langstraat was gereden met een mooi
zwart ruinpaard van 3 of 4 jaar oud, genoemde Sanagie en genoemde
Claes van Geffen het genoemde ruinpaard van van Gerwen afgenomen en

hebben deze van Gerwen ernstig geslagen en dat vanwege het feit dat
genoemde van Gerwen hen deponenten had betaald voor de
gevangenneming destijds met een klein bedrag zoals deze van Gerwen
dikwijls had geklaagd en dat het al 1 jaar eerder was gebeurd dat
genoemde Jan door de vijand gevangen was genomen met 4 paarden te
Heesch en daarvoor zwaar gewond naar Heusden was gebracht en daar is
verbleven voor 30 karolusguldens, behalve nog de grote schades die zij
deponenten van diverse andere garnizoenen hadden gehad en dat
genoemde van Gerwen voor hen deponenten en hun broer Dirck in hun
proces veel schade had geleden en hen voor 10 karolusguldens heeft
kwijtgescholden, behalve nog alle turf die zij als deponenten in het heiveld
van van Gerwen hadden geslagen. Verder is het zo dat de genoemde hoeve
ca. 4 mudzaad akkerland heeft en dat de hele hoeve met huis, akkerland,
weiland, heide etc. is gelegen onder Heesch in het kwartier van Maasland
behalve ongeveer 6 lopenzaad land dat eerder door de hoeve is gekocht en
genoemd wordt de Hofstad dat onder Dinther is gelegen en dat 4 grote
lange strepen had met nog een akker in het nieuwe land in die hoeve dat
tegenwoordig ongebruikt is en jarenlang ongebruikt is geweest en dat op de
zelfde hoeve toen de deponenten daar woonden een bakhuis stond en een
esthuis die door deze troebelen vernield zijn en een schuur van 4 gebonden
die voor het grootste deel is vernield omdat de pachters de middelen niet
hadden om die te dekken. Verder kennen de deponenten een zekere Jan
Shuijskens op die hoeve heeft gewoond voor ca. 3 jaar lang en dat door het
legervolk dat toen voor de graaf lag (de gracht?) hem al diens koeien zijn
afgenomen en alle andere vee waardoor hij deponent dikwijls heeft gehoord
dat deze Jan Shuijskens dikwijls niet zijn pacht aan van Gerwen kon
betalen of zeer weinig. Datum 9 december 1592.
=================187===================
Aktennr : 187
Folio : 87-r
Soort akte : oorlogssschade
Datum : 15-12-1592
Al degene die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven, Jan
Adriaen Elias, Henrick Daniels van Os, Peter Tonis Joosten, Gijsbrecht
Willems, Leonaert Adriaens en Goijaert Mathijs van Beeck, schepenen
verklaren dat boven de gewone maandelijkse contributies en lasten van
executies etc. zoals we deels in februari en deels in april anno 1591
schriftelijk aan commissaris Mechelman hebben meegedeeld en nu in de
huidige maand december aan de schout van van het kwartier van
Oisterwijk Jacop Beijhaerts hebben gedaan, nog in het jaar 1579 door
hertog Casimero en diens ruiters in het passeren van St Michielsgestel
schade hebben geleden en dat die ook het grootste deel van de Plaets had

afgebrand en de singel om de kerk (kring van woningen, JT) en ook veel
andere mooie woon- en esthuizen. Ook is het zo dat in het jaar 1595 in de
winter toen graaf Caerle van Mansvelt met zijn leger zowel Spanjaarden als
andere soldaten op Den Dungen waren gelegerd en over de Maas trokken,
wij en onze inwoners meer dan 12000 karolusguldens schade hebben
geleden en dat in het jaar 1585 omstreeks september en daarvoor toen
Dragon (=Mondragon) met zijn leger in de vrijheid Turnhout was gelegerd
dat wij toen dagelijks dermate zijn *gekwotiseerd* dat wij die de
contributie niet meer konden betalen omdat er we toen door 2
compagnieen met ruiters zwaar zijn overvallen en geexecuteerd, welke 2
compagnieen binnen Den Bosch zijn gebleven en wij daardoor meer dan
4500 gulden schade hebben geleden. Verder hebben we in het jaar 1589
toen graaf Caerle van Mansvelt op Hemert was gelegerd nabij de stad
Heusden, wij en onze inwoners meer dan 2000 karolusguldens schade
gehad vanwege verteer van de ruiters en hun knechten en dat daarna toen
de vijand die schanssen van Hemert en andere nabij de stad Heusden
wederom hebben ingenomen, wij en onze inwoners vanwege de twisten om
die schanssen meer dan 1500 karolusguldens schade hebben geleden.
Verder is het zo dat in het jaar 1590 toen het leger voor Nijmegen en
Batenburg lag, onze inwoners aan de Dungense Cant wel 25 of 26 keer het
krijgsvolk zowel te voet als te paard, met geschut, proviandwagens en
karren de stad Den Bosch hebben overvallen en er daardoor hier meer dan
2000 karolusguldens schade is geweest en dat vele hier hun huis hebben
moeten verlaten met hun kinderen en vee zich in de velden hebben
begeven, in heggen en in hagen behalve alle andere dagelijkse *uiteringe*
en roverijen zowel van de ene als van de andere kant. Datum 15 december
1592.
=================188===================
Aktennr : 188
Folio : 87-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 23-12-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Peter Tonis
Joosten, schepenen verklaren voor de lezer dezes, dat Hendrick
Huijbrechts, molenaar en Andries Haenwijcks, eerder in de stad Den Bosch
hebben gewoond en vandaag alhier in Gestel zijn komen wonen en dat zij
zoals onze andere inwoners bijdragen in alle contributies en lasten die ons
worden opgelegd, zowel ter ener zijde als ter andere zijde. Datum 23
december 1592.
=================189===================
Aktennr : 189

Folio : 87-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 22-12-1592
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven en Jan Adriaen
Elias, schepenen verklaren aan de lezer dezes dat Daniel Janssen van
Heemsteede, hooimaker (hoedenmaker?) van beroep eerder in de stad Den
Bosch heeft gewoond en dat hij met zijn vrouw en kinderen vandaag hier in
Gestel is komen wonen en dat hij zoals andere inwoners bijdraagt in alle
dorpscontributies en lasten die ons worden opgelegd, zowel ter ener als ter
andere zijde. Datum 22 december 1592.
=================190===================
Aktennr : 190
Folio : 88-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 07-01-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Willems van de Ven, Henrick
Daniels van Os, Lenaert Adriaen Dircks en Goijaert Mathijs van Beeck,
schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Gijsbrecht zoon wijlen
Willem Henricks onze collegaschepen oud ca. 43 jaar, Henrick zoon wijlen
Jan de Wit oud ca. 60 jaar, Marijken vrouw van Jan Adriaens oud ca. 50
jaar, Aleijt vrouw van Jan Rijcaerts oud ca. 50 jaar en Jenneken de vrouw
van Jacop Dircks oud ca. 40 jaar, alle inwoners van St. Michielsgestel die
hiertoe zijn opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben onder
ede het volgende verklaard. Gijsbrecht verklaart dat op Zondag j.l. zijnde 3
januari in deze heerlijkheid bepaalde ruiters van Breda zijn gekomen om
bepaalde inwoners te executeren (beslag leggen) waarbij Niclaes van
Geffen als luitenant van een compagnie die in de stad Breda is gelegerd
meende wegens betalingsachterstanden geld te vorderen te hebben en dat
die zelfde ruiters behalve de twee paarden die ze hen nog afhandig hadden
gemaakt, nog 2 zijdes spek hebben meegenomen met de worsten die erbij
hingen ter waarde van 9 karolusguldens, met nog twee knechtshemden
waard zijnde wel 30 stuivers. Genoemde Henrick Janssen de With verklaart
dat die ruiters behalve zijn paard dat hem is afgenomen ook nog hemden,
slaaplakens, zakken en andere spullen van linnenwaad zijn afgenomen wel
ter waarde van 10 karolusguldens. Maijken de vrouw van Jan Adriaens
verklaart dat die ruiters bij haar twee en nog een half vierde rood .... ellen
hebben weggenomen dat ze had ingekocht voor twee en een halve gulden
en nog anderhalf el zwart wollen lakenstof per el 3 gulden en 6 stuivers,
nog 2 ellen grauw wollen lakenstof in 3 stukken per el ingekocht voor 2 en
een halve gulden, samen 15 gulden 5 stuivers 1 oort, nog een sargie
(bedsprei) die aan de ruiters was geleend voor 15 stuivers. Genoemde

Aleijt verklaart dat de ruiters haar haar zwarte rok hebben afgenomen van
meer dan 8 gulden, een paar slaaplakens ter waarde van 2 gulden 5
stuivers, een paar camelotten mouwen ter waard van 10 stuivers, een
wollen coler (?) met fluwelen lappen ter waarde van 15 stuiver en een
facetten schorteldoek ter waarde van 10 stuivers. Genoemde Jenneken
verklaart dat de ruiters bij haar elf ellen linnen laken afhandig hebben
gemaakt, elke el wel 8 stuivers, nog haar wollen hemd ter waarde van 9
gulden, haar wollen lijfke ter waarde van 5 gulden, haar mans werkbroek
ter waarde van 3 gulden, 3 tafellakens en 3 slaaplakens ter waarde van 8
gulden, nog een hemd ter waarde van 20 stuivers, nog anderhalf el
linnenwaad van 12 stuivers per el en nog een van haar knechtshemden ter
waarde van 20 stuivers. Datum 7 januari 1593.
=================191===================
Aktennr : 191
Folio : 88-v
Soort akte : kwitantie zoenovereenkomst
Datum : 15-01-1593
Wij Jan Adriaen Elias en Henrick Daniels, schepenen verklaren dat voor ons
is verschenen Henrick zoon wijlen Lucas Houbraecken als man van Catarina
dochter wijlen Dirck zoon wijlen Goijaert Horcx en heeft verklaard dat hij
van Erken weduwe van wijlen Dirck zoon wijlen Dirck Horcx, de som van 43
gulden en 10 stuivers heeft ontvangen, deels vanwege de *nederslag *
(=moord) door Adam zoon wijlen Peter Damen begaan op de persoon van
wijlen Dirck Dirck Horcx (Erken kreeg blijkbaar de uitkering ervan, haar
man was schepen, JT), en deels vanwege door haar verkregen
geconquesteerd bezit door wijlen deze Dirck en Ercken samen verkregen
en inzake alle roerend bezit dat wijlen Dirck en Erken hebben ingebracht in
hun huwelijk. Henrick verklaart hiermee volledig te zijn betaald en geeft de
weduwe en haar nakomelingen hiervoor kwijting en zal haar daarover niet
meer lastigvallen. Datum 15 januari 1593.
=================192===================
Aktennr : 192
Folio : 89-r
Soort akte : verkoop
Datum : 15-01-1593
Wij Peter Tonis Joosten en Leonaert Adriaens Dircks, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Gerit Wouters van Beeck,
weduwnaar van Marie dochter wijlen Dirck Dirck Danckaerts, als
gemachtigde middels het testament van genoemde Jan door wijlen diens
vrouw d.d. 3 oktober 1590 en zoals ons schepenen is gebleken, verkoopt

aan zijn broer Wouter zoon wijlen Gerit van Beeck een stuk akkerland groot
ca. een zesterzaad alhier gelegen op Hezecker, b.p. de erfgenamen van
meester Jan Conincx, Henrick Mertens en meer anderen, Henrick van
Beeck, Henrick die Wit de oude. De verkoper in zijn funktie belooft vanwege
het genoemde testament de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin
af te handelen. Datum 15 januari 1593.
=================193===================
Aktennr : 193
Folio : 89-v
Soort akte : kwitantie
Datum : 15-01-1593
Gielis en Jan broers en zoons wijlen Gerard Wouters van Beeck, hebben
verklaard van Wouter zoon wijlen genoemde Gerard van Beeck het zesde
deel van de som van 250 karolusguldens te hebben ontvangen, dat ze
hebben geerfd na dood van wijlen hun broer Willem en wijlen diens vrouw
Jenneken dochter van Hugo Jans en wel meer dan 3 jaar geleden en ze
geven Gielis en Jan daarvoor kwijting en ook genoemdse Wouter en diens
nakomelingen, elk voor hun zesde deel ervan. Datum 15 januari 1593.
=================194===================
Aktennr : 194
Folio : 89-v
Soort akte : kwitantie zoenovereenkomst
Datum : 20-01-1593
Wij Jan Adriaen Elias en Lenaert Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Anthonis Henricks als man van
Jenneken dochter wijlen Dirck zoon wijlen Goijaert Horcx en heeft verklaard
van Erken weduwe van Dirck zoon wijlen Dirck Goijaert Horcx de som van
43 karolusguldens en 10 stuivers te hebben ontvangen, elke gulden van 20
stuivers, deels afkomstig van de *nederslag* veroorzaakt door Adaem zoon
wijlen Peter Daemen op de persoon van Dirck Dirck Horcx en deels
vanwege het bezit van genoemde Erken en Dirck Horcx dat die samen
hadden verkregen en nog vanwege alle andere roerende bezittingen van
hen dat Dirck in dat huwelijk met Erken had ingebracht. Jan verklaart
hiermee volledig te zijn betaald en geeft de weduwe kwijting. Hij belooft op
onderpand van zijn persoon en bezit geen verdere aanspraken te zullen
stellen. Datum 20 januari 1593.
=================195===================
Aktennr : 195
Folio : 90-r

Soort akte : verklaring over gemeijntegrond
Datum : 30-01-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Adriaen Elias en
Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Dirck
zoon wijlen Peter Dircks van Taertwijck oud ca. 40 jaar en Corstiaen zoon
wijlen Jan Vercuijlen teulman, oud ca. 34 jaar zijnde buurlui van de Plaets
nabij de kerk van Gestel en hebben nadat ze daartoe zijn opgeroepen door
onze vorster Willem Joris, onder ede nadat ze daarover zijn ondervraagd
ter instantie van Jan Aerts van Horenbeeck het volgende verklaard. Het
huis dat eerder toehoorde aan heer Willem Willems van Andel, in zijn tijd
pastoor van Gestel, dat stond nabij het kerkhof daar bij die kerk, is
omstreeks 12 of 13 jaar geleden afgebrand door troepen van de vijand van
Zijne Majesteit en de grond van dat huis werd sindsdien als gemeijntegrond
gebruikt door de inwoners om hun vee van Gestel op te laten weiden en dat
het profijtelijker is om dat stuk grond te verkopen dan het onverkocht te
laten. Datum 30 januari 1593.
=================196===================
Aktennr : 196
Folio : 90-r
Soort akte : belofte voor huwelijksvoorwaardes
Datum : 29-01-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en
Gijsbrechts Willems, verklaren dat voor ons is verschenen Corstiaen zoon
wijlen Jan Vercuijlen oud ca. 34 jaar, Jan zoon wijlen Cornelis Jan Alarts
oud ca. 33 jaar en Leonaert zoon wijlen Joost Peters oud ca. 29 jaar alle
inwoners alhier die daarvoor zijn opgeroepen door onze vorster Willem
Joris, hebben op verzoek van Andries zoon wijlen genoemde Cornelis Jan
Alarts het volgende onder ede verklaard nadat ze daarover zijn
ondervraagd. Ze verklaren dat ze erbij waren toen in het huis alhier te
Gestel van Eva dochter wijlen Corstiaen Lauwrens op Vastenavond,
maandag acht dagen geleden, dat ze daar toen hoorden dat Eva toen aan
Driessen zoon wijlen genoemde Cornelis Jan Alaerts, die zou huwen met
haar dochter Catarina, die de beste koe uit de stal van Eva mee zou geven
en nog een zak met een malder rogge en 200 hopkuilen die ze aan deze
Driessen zou aanwijzen aan de Volmeer en die voor 4 jaar te mogen
gebruiken. Verder had Eva deze Dries nog beloofd nog 200 hopkuilen meer
beloofd die te mogen gebruiken voor een jaar langer dan de eerste
tweehonderd kuilen en daarnaast nog 6 karolusguldens voor een bed
afgelopen oogst door Eva aan Driessen te betalen. Datum 29 januari 1593.
=================197===================

Aktennr : 197
Folio : 90-v
Soort akte : verklaring over de pastoorstiendes
Datum : 30-01-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Gijsbrecht Willems, Leonaert Adriaen
Dircks en Gerit Mathijssen, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Peter zoon wijlen Dirck Cornelis oud ca. 37 jaar inwoner alhier daarvoor
opgeroepen door Willem Delis onze substituutvorster en heeft onder ede als
pachter van de Ruijmelsche Hoeve, op verzoek van Peter zoon wijlen
Matheus Pels, na een bepaalde ondervraging het volgende verklaard. Hij als
deponent heeft gezien dat de zoon en dochter van Henrick Henricks als
pachter van een deel van de pastorietiendes, die de hele tiendrogge van
een half stuk akkerland gelegen te Gestel omtrent Ruijmel hadden
opgehaald, welk land hij deponent samen met Henrick Janssen had
ingezaaid en had gepacht van Aleijt dochter Faes Gerits en dat daarna Jan
Jan Claessen die tiende van die akker heeft gehaald. (werd er dan twee
keer opgehaald??). Datum 30 januari 1593.
=================198===================
Aktennr : 198
Folio : 91-r
Soort akte : verkoop
Datum : 30-01-1593
Wij Gijsbrecht Willems en Leonaert Adriaen Dircks, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Gerard zoon wijlen Jan Melis, verder diens zuster
Catarina weduwe van Adam Meus (Melis?) met haar voogd, verder Angela
weduwe van Gijsbrecht Lambrechts dochter wijlen genoemde Jan Melis,
met haar voogd, Jan zoon wijlen Jacob Jan Melis, zowel voor zichzelf als
voor zijn broer Everden en voor Jan Henricks als man van Deliken dochter
wijlen genoemde Jacob Jan Melis, elk daarin voor een zesde deel en
verkopen aan Lambert en aan diens zuster Margriet kinderen van wijlen
Melis Janssen hun delen inzake een stuk akkerland groot ca. 2 en een half
lopenzaad, alhier gelegen op de Herlaersche akkers, b.p. de erfgenamen
van Gerard Aert Heesters, de erfgenamen van Joachim Janssen, Joest
Claessen, de erfgenamen van Lambrecht Hagelaers. De verkopers beloven
de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen. Datum 30
januari 1593.
=================199===================
Aktennr : 199
Folio : 91-r
Soort akte : kwitering voor voogdijschap

Datum : 30-01-1593
Wij Gijsbrecht Willems en Leonaert Adriaen Diercks, schepenen verklaren
dat eerder Rutger zoon wijlen Jan Robben, Jan Janssen Timmermans,
Michiel Francen en Gerit Gerits alhier voor schepenen als voogden zijn
aangesteld over Lambert, Margriet en Catarina minderjarige kindere van
Melis Janssen verwekt door deze Melis bij wijlen diens vrouw Elisabeth
dochter wijlen Lambert Peters. Voor ons zijn nu verschenen genoemde
Margriet met haar voogd, die voor zichzelf handelt en ook namens haar
broer Lambert en voor haar zuster Catarina en heeft bekend dat ze
vanwege het beheer van hun bezit een goede afrekening en bewijzen heeft
gekregen van deze voogden en dankt hen voor hun beheer en belooft hun
voogden of nakomelingen hierover niet meer lastig te vallen. Datum 30
januari 1593.
=================200===================
Aktennr : 200
Folio : 91-v
Soort akte : verklaring over genechtdag te Boxtel
Datum : 05-02-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Willems van de Ven en
Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker
Johan Koenen van Segewerp oud ca. 50 jaar en inwoner alhier daartoe
opgeroepen door onze vorster Willem Joris, op verzoek van Henrick Jan
Spierincks nadat hij daarover is ondervraagd heeft verklaard dat hij
deponent twee of meer jaren terug op verzoek van deze Henrick met
Anthonis Henrick Scellekens in Boxtel is geweest bij de schout jonker
Johannes de Bever daar. Dat bezoek was bedoeld omdat de zelfde schout
vanwege Goijaert Kers (Kems?) de genoemde Henrick Spierincks door de
ondervorster van Boxtel had laten arresteren en dat op het moment omdat
Henrick toen op de dag dat hij door de vorster was gevraagd te komen, niet
zou zijn komen opdagen zoals deze schout wilde beweren. De deponent is
toen met Anthonis samen onderweg gegaan naar Boxtel om daar op de
kamer te gaan van Jan Eijmerts in aanwezigheid van de schout en die zei
dat hij hem hield aan de dag die door de ondervorster was aangezegd maar
Anthonis stelde dat hij toen wel in Boxtel was verschenen, maar dat men
op de gestelde datum toen in Boxtel geen genechtdag had gehouden, en
evenmin op de twee volgende genechtdagen zoals ook Anthonis toen had
verklaard. Datum 5 februari 1593.
=================201===================
Aktennr : 201
Folio : 92-r

Soort akte : verkoop
Datum : 08-02-1593
Wij Peter Tonis Joosten en Henrick Daniels van Os, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Henrick zoon wijlen Roelof Janssen als man van
Jenneken dochter wijlen Gielis Jan Damen en verkoopt aan Adriaen Loenis
van Heeze een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, alhier gelegen op de
Slijbeeck, b.p. Henrick Mertens, de erfgenamen van Henrick die Wit de
jonge, de vaarweg daar. De koopsom bedraagt 70 karolusguldens, elke
gulden van 20 stuivers welk bedrag hij van Adriaen als koper heeft
ontvangen. Maar de verkoper of zijn nakomelingen kunnen wel altijd op
Maria Lichtmisdag het perceel aflossen en terugkopen behalve dat Adriaen
voor zich reserveert de 14 lopen rogge die per oogsttijd die voor de
afllossing per Maria Lichtmisdag daarop betaald moeten worden. (huur?)
Datum 8 februari 1593.
=================202===================
Aktennr : 202
Folio : 92-r
Soort akte : kwitantie
Datum : 22-01-1593
Wij Peter Tonis Joosten en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Pouwels zoon wijlen Dirck Goijaert Horcx, Rijchaert
Janssen van de Oetelaer als man van Jenneken dochter van wijlen Dirck
Goijaert Horcx die ook handelt namens de 3 minderjarige kinderen van
wijlen Gerit Daniels door deze Gerit verwekt bij genoemde Jenneken,
verder Willem Daniels als voogd over de 3 minderjarige kinderen van wijlen
Lambert Daniels door deze Lambert verwekt bij wijlen diens vrouw Marijke
dochter wijlen Dirck Goijaerts Horcx en verklaren van Erken weduwe van
Dirck Horcx de som van 43 karolusguldens en 10 stuivers te hebben
ontvangen, elke gulden van 20 stuivers, deels vanwege de moord door
Daemen zoon wijlen Peter Daemen die Dirck Dirck Horcx om het leven
heeft gebracht, en deels vanwege het geconquesteerde bezit van wijlen
Dirck en Erken diens vrouw en nog vanwege alle roerend bezit dat Dirck in
dat huwelijk heeft ingebracht. Ze verklaren daarvoor volledig te zijn
voldaan en zullen geen verdere aanspraken ten opzichte van de weduwe
stellen. Ze behouden wel hun aanspraken in een bedrag van 50 gulden
eens dat wijlen Dirck Dirck Horcx had betaald voor Anthonis Willems van
Asten. Datum 22 januari 1593.
=================203===================
Aktennr : 203
Folio : 92-v

Soort akte : verklaring over hopverkoop
Datum : 10-02-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Willems van de Ven en
Peter Tonis Joosten schepenen verklaren dat vandaag voor ons is
verschenen Willem zoon wijlen Robbrecht Willems oud ca. 25 jaar, Lenaert
zoon wijlen Adriaen Dircks oud ca. 50 jaar en Adriaen zoon wijlen Jan
Peters oud ca. 48 jaar, alle 3 inwoners van Gestel die daarvoor zijn
opgeroepen door onze substituutvorster Willem Delis en hebben onder ede
nadat ze daarover zijn ondervraagd op verzoek van Gerard zoon wijlen
Peter Brants het volgende verklaard. Willem verklaart dat hij erbij aanwezig
was op de zolder van genoemde Gerard de volgende dag en ook alle dagen
ervoor, toen Antonis Lauwrens de hop die hij van Gerard had gekocht voor
Jan Aernts, waard in de ... (?), deze Gerard genoemde Anthonis wel
voorhield omdat Gerards huis boven was afgewaaid en dakloos was en
omdat de hop daar zou bederven, dat Anthonis die zelfde hop binnen de 4
of 5 volgende dagen zou moeten ophalen en in ontvangst nemen en Gerard
verklaarde dat hij de hop kwijt wilde zijn, niet vanwege het geld maar
omdat de hop anders onder de blauwe hemel zou liggen en zou bederven,
hetgeen Anthonis toen ook wel begreep. Genoemde Leonaert en Adriaen als
deponenten verklaren dat zij daarna met Anthonis voor de hop van Gerard
op de zolder zijn geweest en daar hebben gezien dat diens huis boven was
afgewaaid en dat Gerard die hop met stro had afgedekt en als dat niet was
gebeurd zou de hop door een grote windvlaag zijn weggewaaid of door
grote regen bedorven. De deponenten verklaren dat zoals ze de hop daar
zagen liggen die niet een dag langer daar hoorde te zijn want anders zou
die zijn bedorven. Datum 10 februari 1593.
=================204===================
Aktennr : 204
Folio : 93-r
Soort akte : verkoop
Datum : 16-02-1593
Wij Jan Adriaen Elias en Gijsbert Willems, schepenen verklaren dat voor ons
is verschenen Jan zoon wijlen Henrick Peters als man van Cornelia dochter
wijlen Joost Gerards (van de Venne, JT) en verkoopt aan zijn zoon Henrick
ten behoeve van diens zoon Jan zoon wijlen (nee is niet wijlen is nog in
leven, JT) Henrick Jan Henricks een jaarlijkse rente van 35 stuivers, steeds
te betalen op O.L. Vrouwendag Assumptionis op onderpand van een stuk
land alhier gelegen te Teede, genoemd de Robbenekker, b.p. de
erfgenamen van Lambrecht Millinck, de gemeenschappelijke straat, welke
rente Jan zoon van Claes Janssen had verkocht (beloofd) aan Hillegonde
dochter van Gerit van Beeck volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 2 april

1546. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen. (er is onduidelijkheid over de term *zoon*, waarschijnlijk is
bedoeld de kleinzoon van Jan, maar kan ook de zoon zijn van Jan, er is in
de kop van de akte gestreept). Datum 16 februari 1593.
=================205===================
Aktennr : 205
Folio : 93-v
Soort akte : verklaring over gemeijntegrond
Datum : 27-02-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Henrick Daniels van Os, Peter Tonis
Joosten, Gijsbert Willems, Goijaert Mathijs van Beeck, Jan Adriaens van
Rode, Stans Adriaens en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen jonker Johan Koenen oud ca. 50 jaar, Peter zoon wijlen
Willem Wouters van de Ven oud ca. 44 jaar, Jan Adriaen Elias oud ca. 55
jaar en Adriaen Leonis van Heeze oud ca. 62 jaar allen inwoners van Gestel
daartoe opgeroepen zijnde en hebben onder ede nadat ze daarover zijn
ondervraagd het volgende verklaard ter instantie van de kastelein en
schout van de heerlijkheid St. Michielsgestel zijnde meester Henrick van der
Cluijsen (=Dachverlies,JT ). Jonker Johan Koenen verklaart dat hij heeft
gezien dat ongeveer 22 of 23 jaar geleden de meeste willigenbomen naast
de kleine brug nabij de kerk van Gestel om het hopveld dat eigendom van
Lauwreijs Michiels is, die daar op de gemeenschappelijke straat staan, dat
de deponent daar dikwijls tussen die willigenbomen en de *vreede* (grens)
van dat hopland is gegaan. Genoemde Peter verklaart dat hij heeft gezien
dat de meeste willigen van het hopveld naast de Dommel thans in de
*grave* (sloot) van het hopveld staan maar destijds stonden die zo dat
men tussen deze willigen en de *vrede* van het hopveld kon passeren en
terugkeren. De deponent verklaart nog dat hij toen hij in Gestel naar school
ging dikwijls de kloot heeft geschoten tussen deze *vrede* en de
genoemde willigen en als de kloot zijn loop had gehad en stil lag aan het
einde tussen de *vrede* en de willigen, kon hij altijd op de plaats van de
kloot komen tussen die willigen en op de *vrede* moest hij altijd de kloot
afschieten en op de plaats blijven staan. Genoemde Jan Adriaen Elias
verklaart te hebben gezien dat ongeveer 30 jaar geleden die meeste
willigen die om het hopveld stonden naast de Dommel bij de kleine brug, op
de straat buiten de doorne (heg) stonden toendertijd buiten de *vrede* van
het hopveld. Genoemde Adriaen verklaart dat meer dan 30 jaar geleden hij
deponent heeft gezien dat de meeste willigen op de straat stonden buiten
de *vrede* van het hopveld. Datum 27 februari 1593.
=================206===================
Aktennr : 206

Folio : 94-r
Soort akte : verkoop
Datum : 20-02-1593
Wij meester Henrick van der Cluijsen, kastelein en schout van St.
Michielsgestel, Peter Tonis Joosten, Gijsbrecht Willems, Goijaert Mathijs van
Beeck, Jan Adriaens van Roij, Stans Adriaens en Jan Jan Hermans,
schepenen, verder Henrick Vranck Brocken, Willem Mathijs van Beeck als
kerkmeesters, Rutger zoon Jan Robben en Henrick Willems als H.
Geestmeesters, Jan Lambrechts als borgemeester, Adriaen Henricks, Jan
Vercuijlen, Adriaen Meus en Willem Peters als gezworenen, samen het
corpus van Gestel vertegenwoordigend, verkopen aan Henrick Daniels van
Os een roede grond van de gemeijnte alhier gelegen aan de Dungense Cant
bij het brouwhuis van Henrick Daniels zelf, zijnde onze collegaschepen. De
verkoop gebeurt volgens het octrooi daarover d.d. 24 juli 1584. De
verkopers in hun hoedanigheid beloven de verkoop gestand te doen en alle
lasten daarin af te handelen, behalve jaarlijks aan de heer van Herlaer op
St. Michielsdag een hollandse penning als chijns. Datum 20 februari 1593.
=================207===================
Aktennr : 207
Folio : 94-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 02-03-1593
Wij Jan Adriaens van Roij en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren
dat voor ons zijn verschenen Peter, Gerard, Michiel en Anthonis, broers en
zoons wijlen Matheus Gijsbrechts Pels door deze Matheus verwekt bij diens
vrouw wijlen Geritgen dochter wijlen Andries Anthonis van Mughovel,
verder Henrick en Jan, broers en zoons van wijlen Jan Claes, nog Anthonis
zoon wijlen genoemde Andries Anthoniseen, verder Huijbrecht zoon wijlen
Claes Delis als voogd over Michiel, Catarina, Henricxken en Merijken,
minderjarige kinderen van wijlen Matheus en genoemde Geritgen, hebben
een boedeldeling gemaakt van het bezit dat ze na dood van hun beider
ouders hebben geerfd. De loten zijn gelegd door Willem Joris onze vorster
bij afwezigheid van de schout.
Genoemde Peter krijgt een stuk hopland zoals afgepaald met de bussels
eraan, in het Lege erf in deze heerlijkheid aan de Beeckant zijnde
driehoekig van vorm, b.p. Henrick van Beeck, Gerard Matheus Pels, Henrick
Kl.... (?), genoemde Marijken. Hieruit jaarlijks aan de H. Geest te Gestel
een mud rogge te betalen, nog aan Jan Claessen in de Gulden Scheer 44
gulden en 17 en een halve stuivers eens, aan Antonis Joosten een bedrag
van 11 gulden en 17 en een halve stuiver eens, nog aan zijn zuster

Marijken 13 gulden, aan Cornelis Koenen 13 en een halve gulden en aan
het natuurlijke kind van Adriaen Teuwens 10 gulden eens.
Genoemde Gerard krijgt een stuk hopland van ca. 300 hopkuilen zoals is
afgepaald, met een uitgang op het voorhoofd, alhier te Gestel in de Leege
Erven aan de Beeckant, b.p. genoemde Peter Matheus Pels, Claes Matheus
Pels, de gemeenschapopelijke straat, genoemde Henricxken en Marijken.
Gerit moet hierbij het hek onderhouden voor het hopveld hangend en moet
de andere geerfden van het hopveld laten wegen. Verder moet Gerit hieruit
aan de H. Geest van Gestel een mud rogge betalen, nog aan de heer
Willem van Andel eerder pastoor van deze kerk de som van 62 gulden en
Gerit zelf krijgt van Henrick Jan Claes een bedrag van 7 guldens en Jacop
Claessen 35 stuivers eens.
In marge : Deze 62 gulden zijn vandaag voldaan aan de secretaris ten
behoeve van Joris van Gemmich als man van Catarina dochter van Peter de
Visser en aan Margriet diens vrouw waarvan de tante de zuster van heer
Willem van Andel was. Datum 20 juli 1626, getekend Schellens, secretaris.
Genoemde Niclaes krijgt een stuk hopland van ca. 300 hopkuilen zoals is
afgepaald met het voorhoofd, b.p. Gerit Matheus Pels, de genoemde
Catarina, de gemeenschappelijke straat, Henrick van Beeck. Hieruit jaarlijks
aan de H. Geest van Gestel twee mud rogge te betalen, nog aan de
molenaar te Boxtel 30 stuivers eens, aan Marijken minderjarige dochter van
Matheus Pels 26 guldens 3 stuivers eens, met nog 13 gulden aan de H.
Geest in Den Bosch.
Genoemde Antonis krijgt een stuk hopland van ca. 300 kuilen zoals is
afgepaald alhier te Gestel in het Leege Erve aan de Beeckant, b.p.
Gijsbrecht Teuwens, genoemde Catarina, de gemeenschappelijke straat.
Hieruit jaarlijks aan de H. Geest te Gestel een mud rogge te betalen, aan
Anna Brants 17 guldens, nog aan Jan van Berlicum 11 gulden en aan het
gasthuis in de stad Den Bosch 7 guldens en 14 stuivers.
Genoemde Catarina krijgt een stuk hopland van ca. 300 hopkuilen zoals is
afgepaald alhier gelegen in de Leege Erven aan de Beeckant, b.p.
genoemde Claes, Anthonis Matheus Pels, de gemeenschappelijke straat,
Gijsbert Teuwens. Hieruit moet Catarina jaarlijks aan de H. Geest van
Gestel 2 mud rogge betalen en nog aan haar zuster Marijken 6 gulden 11
en een halve stuivers, nog aan Huijberden Claes Delis 17 guldens en 17
stuivers eens.
Genoemde Henricxken krijgt de helft van een stuk akkerland en hopland
groot ca. 9 lopenzaad alhier gelegen in de Cameren, b.p. de erfgenamen
van Matheus van Beeck en meer anderen, Henrick van Beeck, de

erfgenamen van Jan Willem Geverts, Peter en Gerard Matheus Pels. Hieruit
jaarlijks aan de H. Geest alhier een mud rogge te betalen, nog aan
Tonisken Henricks de helft van 35 guldens en 10 stuivers, nog jaarlijks de
helft van een aflosbare rente van 6 gulden aan Lodewijch Jan Claes, nog
aan Huijberden Claes Delis 6 gulden 17 en een halve stuiver, nog aan
Henricxken van Beek 17 gulden 8 stuivers.
Genoemde Michiel krijgt een stuk akkerland alhier te Gestel op de Hezacker
gelegen, b.p. Wouter Henricks, de erfgenamen wijlen Dirck Schuermans,
Gerard Gerits, Henrick Jan Spierincks. Hieruit jaarlijks aan Gerard Willems
een aflosbare rente van 5 en een halve gulden met 2 jaar achterstand te
betalen, nog aan de H. Geest te Gestel een mud rogge per jaar en nog aan
Huijberden Claes Delis 24 guldens en 5 en een halve stuiver.
Genoemde Meriken krijgt de helft van een stuk akkerland en hopland in
totaal 9 lopenzaad, alhier gelegen in de Cameren, b.p. de erfgenamen van
Mathijs van Beeck en meer anderen, Henrick van Beeck, de erfgenamen
van wijlen Jan Willem Geverts, Peter en Gerard Mathijs Pels. Hieruit
jaarlijks aan Marijken de helft van een aflosbare rente van 6 gulden met 6
gulden achterstand te betalen aan Loijch Jan Claessen, nog een mud roge
per jaar aan de H. Geest te Gestel, nog aan Tonisken Henricks de helft van
van 38 gulden 10 stuivers. Nog zal Marijken van haar broer Peter 13 gulden
ontvangen en van haar broer Claes 26 gulden en 3 stuivers, nog van haar
zuster Catarina de som van 6 guldens en 11 en een halve stuiver.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven deze deling gestand te doen. Als er op iemands erfdeel
meer lasten blijken te drukken dan zullen ze die samen betalen, ieder
volgens diens achtste deel. Verder zal elk de lasten op het eigen erfdeel zo
betalen dat de erfdelen van de anderen ervoor gevrijwaard blijven. Verder
zullen Peter, Claes, Antonis en Catarina ten naaste veld wegen over het
hopland van Gerard Mathijs Pels. Datum 2 maart 1593.
=================208===================
Aktennr : 208
Folio : 96-r
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 08-03-1593
Wij Gijsbrecht Willems en Jan Adriaens van Roij, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Antonis zoon wijlen Jan Henrick Ommen als man
van Dimpna dochter wijlen Henrick Thonis eerder weduwe van wijlen Gielis
zoon wijlen Willem Hagelaer en heeft ons te kennen gegeven dat genoemde
Dympna bij wijlen deze Gielis in huwelijk een zoon Gielis had verwekt die

nog minderjarig is en dat deze Gielis na dood van zijn vader een stuk
akkerland had geerfd groot ca. een zesterzaad, alhier gelegen te Teede,
b.p. jonker Lambrecht Millinck van Gerwen, Goijaert Willems, Eva weduwe
van Corstiaen Lauwrens en meer anderen. Dat stuk akkerland is vanwege
de zware maandelijkse lasten jaarlijks maar een malder rog waard,
waarvan nog jaarlijks de twee gewone konigsbedes moeten worden betaald
en daarom zou het land beter verkocht worden dan behouden zodat het
geld ervan kan worden gebruikt, maar zulks is niet mogelijk niet voordat er
voogden worden benoemd, hetgeen hij hierbij verzoekt. Daarom hebben wij
als schepenen vanwege het gebruikelijke recht en op grond ook van het
octrooi van keizer Karel V, ook met instemming van de vorster Willem Joris
bij afwezigheid van de schout, Bartholomeus Willem Hagelaers, Leonarden
Henricks, Leonaerd Jan Glavimans en Jan Willem Marcelis als voogden
benoemd alle inwoners alhier die daarvoor zijn opgeroepen en wij geven
deze voogden volmacht om het stuk land openbaar te verkopen nadat
Dympna afstand van haar recht van vruchtgebruik heeft gedaan, en de
overdracht vast te leggen in Den Bosch of voor schepenen alhier en het
geld ervan weer opnieuw in goede onderpanden te beleggen ten behoeve
van genoemde Dympna wat betreft vruchtgebruik en voor het kind wat
betreft erfrecht. Verder dienen de voogden het beheer te voeren over het
bezit van het kind en daarvan later rekenschap afleggen, hetgeen deze
voogden hierbij onder ede beloven. Datum 8 maart 1593.
=================209===================
Aktennr : 209
Folio : 97-r
Soort akte : verklaring over poorterschap inwoners Den Dungen
Datum : 23-03-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat vandaag voor
ons zijn verschenen Adriaen zoon wijlen Jacop Driessen oud ca. 90 jaar, en
Willem zoon wijlen Jacop Aernts van Dorn oud ca. 80 jaar, beiden inwoners
alhier maar geboortig van Den Dungen onder de vrijdom van de stad Den
Bosch, en daar voor veel jaren gewoond hebbend, die hiertoe zijn
opgeroepen door Henrick Jan Spierincks als stadhouder voor de schout
alhier en hebben onder ede op verzoek van Roelof Tielman nadat ze
daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. De deponenten zijn voor
meer dan 60 jaar geleden ermee bekend dat Tielman Jan Willems zijnde de
vader van de genoemde Roelof, die toendertijd op Den Dungen woonde op
de Keer op de Plaats waar nu het huis staat van de kinderen en erfgenamen
van Jan Jacop Tielmans ... schop..., in welk huis dat daar eerder op die plek
stond genoemde Roelof werd geboren. De deponenten weten wel dat dat
Roelof poorter is van de stad Den Bosch en ze weten ook dat toendertijd

die personen die op den Dungen werden geboren en speciaal de
manspersonen, in de stad Den Bosch christelijk werden gedoopt daarna hun
doopceel ontvingen als kopie en dat er toen in Den Dungen geen
parochiekerk was zoals heden ten dage en dat alle inwoners van Den
Dungen die hun huishouding daar hadden en landbouw bedreven zoals
Roelof vele jaren daar op Den Dungen heeft gedaan, poorters van de stad
Den Bosch kunnen worden en als er op Den Dungen enige personen
kwamen te wonen en een ambacht wilden uitoefenen of wilden landbouwen
en geen poorter waren in de vrijdom van den Den Bosch, zij dat
poorterschap moesten kopen en dat de inwoners van Den Dungen jaarlijks
een kermisdag in de stad hielden samen met die van Orthen en daar in de
processie en omgang moesten deelnemen. Genoemde Adriaen verklaart
nog dat hij deponent ten tijde hij op Den Dungen woonde drie keer een van
de drie dekens is geweest over het ambacht en over de huislieden en dat
ieder die op Den Dungen kwam wonen en teulen en geen poorter was, dat
hij deponente met zijn andere mededekens zulk een persoon eerst in het
ambacht zou ontvangen niet eerder dan nadat die persoon het
poorterschap in Den Bosch had gekocht en dan pas door de dekens werd
ontvangen. De deponent heeft genoemde Tielman goed gekend voordat hij
was getrouwd met de nicht van de moeder van de deponent en dat Tielman
in het huis van de vader van de deponent heeft gewoond. Datum 23 maart
1593.
=================210===================
Aktennr : 210
Folio : 97-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 24-03-1593
Al diegenen die deze brief etc. Wij, Peter Tonis Joostens van Gemert en Jan
Adiaens van Rode, schepenen verklaren aan de lezer dezes dat Franchoijs
en Aert Havens (?) thans hier in St. Michielsgestel wonen in het klooster
van de Kartuizers op het kasteel en slot van Nieuw Herlaer, daar *buikvast*
wonen en daar verblijven. Datum 24 maart 1593.
=================211===================
Aktennr : 211
Folio : 97-v
Soort akte : machtiging
Datum : 26-03-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Henrick Daniels van Os,
Stans Adriaens en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons zijn
verschenen Henrick en Jan, broers en hun zuster Mechteld met haar voogd,

zijnde wettige kinderen van wijlen Jan zoon wijlen Claes Janssen door
wijlen deze Jan Claes Janssen verwekt bij wijlen diens vrouw Margriet
dochter wijlen Henrick die Lepper, voor henzelf handelend en voor hun
broer Erberden, verder Huijbrecht zoon wijlen Matheus Pels door wijlen
Mathijs verwekt bij wijlen diens vrouw Henricxken dochter wijlen Peter
Verhoort, nog Jan zoon wijlen Adriaen Jan Gijsberts weduwnaar van
Mechtelden dochter wijlen Aerden Willems van de Staeck, door wijlen deze
Aernden verwekt bij zijn vrouw wijlen Marijken dochter wijlen Henrick die
Lepper, verder Henrick zoon wijlen Adriaen Janssen van Noort als wettige
man van Henricxken dochter wijlen Peter Hezeacker, door wijlen deze Peter
verwekt bij wijlen diens vrouw Merijken dochter wijlen Aert Willems (van de
Staeck), nog Govert zoon wijlen Gerard Joosten (=van de Ven, JT) voor
hemzelf en voor zijn broer Cornelis en zijn zuster Mechteld, de zelfde
Govert nog met Jan zoon wijlen Jan Claes als curator en voogd over de 3
minderjarige kinderen van wijlen Joost Gerits door deze Joost verwekt bij
wijlen diens vrouw Margriet dochter van Joris die Raijmaecker, die nog
handelen voor Peter zoon Evert Adriaens als man van Marijken dochter van
Joost Claes door deze Joost verwekt bij wijlen diens vrouw Geertruijden
dochter van wijlen genoemde Peter Verhoort voor henzelf en voor Jacop
zoon van genoemde Joosten Claes en nog voor Goijaert Mathijs van Beeck
als man van Bertken dochter van genoemde Joost Claes en van Geertruijd
en nog voor het minderjarige kind van wijlen Claes zoon Joost Claessen en
van Geertruijden samen met Peter zoon Evert Adriaens voor dat kind, alle
erfgenamen van wijlen Peterken dochter wijlen Reijner Henricx die Lepper
en machtigen hierbij Rutger Johannes van Kerkoerle en Wouter zoon wijlen
Willem Hens Sprincen, samen en afzonderlijk. De gemachtigden moeten
namens hen hun rechten verdedigen inzake alle bezit dat hen is nagelaten
door genoemde Peterken dochter van Reijner die Lepper, waar dat bezit
zich ook bevindt, voor alle rechtbanken, geestelijk zowel als rechterlijk, als
eisende partij of verdedigende en alles daarin te doen dat rechtens nodig is
en dat de opdrachtgevers zelf ook voor ogen gestaan zou hebben. Als het
nodig is mogen de gemachtigden ook weer andere gemachtigden
benoemen. De opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door
hun gemachtigden zal worden gedaan en zullen hen daarvoor vrijwaren,
maar de gemachtigden moeten hen daarvan later wel rekenschap over
afleggen. De machtiging geldt tot wederopzeggen. Datum 26 maart 1593.
=================212===================
Aktennr : 212
Folio : 98-v
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 30-03-1593

Wij Henrick Daniels van Os en Peter Tonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon Jan Henrick Jacops die
ons te kennen heeft gegeven dat wijlen Peter zoon wijle Adriaen Peter
Eijmbrechts en diens vrouw Anthonia dochter wijlen Goijaert Huijgen van
Lith zijn overleden en de kinderen Adriaen, Catarina en Hillegond hebben
nagelaten en dat Henrick zoon Jan Henricks Jacops was getrouwd met
genoemde Catarina en dat Adriaen, Catarina en Hillegond bij de dood van
Peter en van Anthonia zijnde hun ouders bepaald bezit hadden geerfd
meestendeels alhier te Gestel gelegen en sommige rentes, welk bezit beter
verkocht zou worden en verdeeld maar dat zulks niet kan gebeuren niet
voordat er voogden worden benoemd vanwege de minderjarigheid van
Adriaen en Hillegond, waarom zij hierbij verzoeken. Wij als schepenen
besluiten gezien de jarenlange gewoontes hierbij en ook vanwege het
octrooi van keizee Karel V, met instemming hierin van Henrick Jan
Spierincks als stadhouder voor de schout, om als voogden Peter zoon wijlen
Eijmert Peters en Jan zoon wijlen Delis Jan Weijgergancx te benoemen die
beiden op Den Dungen wonen, die hiervoor zijn gearresteerd volgens oud
gebruik. Wij geven hen volmacht om tot een boedeldeling te komen voor de
minderjarigen, die deling goed te keuren en alles daarbij te doen dat
rechtens nodig is en de voogden moeten verder het beheer voeren over het
bezit van de kinderen en administreren, de inkomsten en uitgaves doen en
op verzoek dienen ze daarvan later rekenschap over af te leggen, hetgeen
ze hierbij onder ede beloven te doen. Datum 30 maart 1593.
=================213===================
Aktennr : 213
Folio : 99-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 30-03-1593
Wij Henrick Daniels van Os en Peter Tonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Henrick zoon Jan Henrick Jacops als
man van Catarina dochter wijlen Peter zoon wijlen Adriaen Peter Eijmerts
door deze Peter verwekt bij wijlen diens vrouw Antonia dochter wijlen
Goijaert Huijgen van Lith, verder Peter zoon wijlen Eijmert Peters en Jan
zoon wijlen Delis Jan Weijgergancks als aangestelde voogden over Adriaen
en Hillegond minderjarige kinderen van wijlen genoemde Peter en Anthonia
en hebben een deling gemaakt van het bezit dat ze na de dood van Peter
en Anthonia hebben geerfd, meestendeels hier in Gestsel gelegen en
sommig elders. De loten zijn gelegd door onze stadhouder Henrick Jan
Spierincks namens de schout.
Genoemde Hendrik zoon Jan Henrick Jacops als man van Catarina krijgt een
woonhuis, schuur, esthuis, hopland en weiland etc. samen ca. 6 morgens

groot, gelegen alhier te Gestel op Emaus, b.p. jonker Johan van Raveschot,
de Brantsche heijde daar, de gemeenschappelijke straat, Wouter Gerits en
meer anderen. Uit dit bezit moet Jan aan de heer van Herlaer de
grondchijns op St. Michielsdag betalen van 12 stuivers en 3 en een half oort
en 3 chijnshoenderen, nog jaarlijks een pacht van 3 malder rogge en 5
karolusgudens aan diegenen die er recht op heeft. Verder krijgt dit lot van
Henrick Henricks de lopende huur. Verder moet dit lot aan Adriaen zoon
wijlen Peter Adriaens de som van 125 karolusguldens betalen, voor de helft
per a.s. Pinksteren over een jaar met een rente van 7 % en voor de andere
helft per a.s. Pinksteren over twee jaar ook met de rente van 7 % van twee
jaar.
Genoemde Adriaen zoon wijlen Peter Adriaens krijgt een esthuis, tuin, de
stenen met de grond, boomgaard, hopland groot ca een zesterzaad,
gelegen in de rijdom van de stad den Bosch op de Keer daar, b.p. de
gemeenschappelijke straat, Henrick Aernts, Willem Aerts Jan Willems. Nog
krijgt hij een stuk land deels akker- en deels hopland, groot ca. 6
lopenzaad gelegen in de Horricxhoeve, b.p. de erfgnamen van Tonis Jan
Willems, Rut Henrick Eijckmans, de erfgenamen van wijlen Mercelis
Pijnappel. Nog krijgt hij een stuk weiland gelegen in de vrijdom van de stad
Den Bosch in het Boschbroeck, groot ca. 4 morgens, b.p. Reijner die
Becker, de erfgenamen van Willem van de Merendonck, de
gemeenschappelijke straat, Peter Zebrechts. Nog krijgt hij twee strepen
hopland aan elkaar gelegen samen groot ca. 4 lopenzaad gelegen in de
genoemde vrijdom van de stad in het Campzevelt, b.p. Hillegond dochter
genoemde Peter Adriaens, Jan Henrick Peter Eijmerts, de
gemeenschappelijke straat, het klooster van de Uijlenburch. Nog krijgt hij
twee morgens gelegen in de genoemde vrijdom van de stad, b.p. het
klooster van de Baseldonck, het klooster van de fraters, de rivier de Aa, de
H. Geest van Den Bosch. Nog krijgt hij een jaarlijkse aflosbare rente van 25
karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers te vorderen van de Staten van
Brabant in het kwartier van Den Bosch, met drie jaar achterstand en nog de
huur die zal vervallen. Nog krijgt Adriaen uit het lot van Henrick Jan
Henricks Jacops de som van 125 karolusguldens, voor de helft te betalen
per a.s. Pinksteren over een jaar met de rente van 7 % en voor de andere
helft per a.s. Pinksteren over twee jaar met een rente van 7 % van twee
jaar. Nog krijgt Adriaen een erfpacht van een malder rogge te betalen door
Hersule weduwe van Willem Peter Rutten. Uit dit bezit moet Ariaen jaarlijks
een pacht van een malder rogge aan degenen die daar recht op heeft, nog
jaarlijks aan Delis Jan Delis 3 gulden en aan Peter Adriaen Jacops een
jaarlijks rentet van 7 en een halve gulden.
Genoemde Hillegond krijgt een stuk akkerland met de halve pad eraan,
gelegen in de vrijdom van de stad Den Bosch in het Campzeveld, b.p. de

erfgenamen van Willem van de Merendonck, Jan zoon wijlen Gerit Jan Delis
en meer anderen, Lauwrens Janssen, genoemde Adriaen zoon Peter
Adriaens, Nog krijgt ze twee stukken hopland aan elkaar gelegen ter zelfder
plaatse als hiervoor, groot ca. 5 lopenzaad, b.p. Adriaen Peters, Rut Rutten
en meer anderen, de gemeenschappelijke straat, het klooster van
Ulenburch. Nog krijgt ze een stuk land deels hop- en deels akkerland, groot
ca. 6 lopenzaad alhier gelegen in de Heze, b.p. Jan Adriaen Spierincks,
Tonis Peters, Jan Willem Driessen, Adriaen Huijben. Nog krijgt ze een veld
hooiland gelegen in de vrijdom van Den Bosch aan de Baseldonck groot ca.
anderhalve morgen, b.p. de pad daar, het erf van het klooster van de
Baseldonck, de rivier de Aa, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt ze
een jaarlijkse rente van 6 en een halve karolusguldens te ontvangen van
jonker Jacop die Cock af te lossen met 100 karolusguldens, nog een
jaarlijkse rente van 12 gulden af te lossen met 200 karolusguldens, nog
krijgt Hillegond de lopende huur uit een van de erven van Hillegond. Hieruit
moet ze jaarlijks aan de hertog van Brabant de grondchijns van anderhalve
stuiver en anderhalf oort betalen, nog jaarlijks aan het kapittel van St. Jan
in Den Bosch twee oortstuivers, nog jaarlijks aan Tonis Jan Rutten 6 en een
halve gulden en aan Beelken weduwe van Jan Gerits jaarlijks 4 en een
halve gulden, nog jaarlijks aan de erfgenamen van Cornelis Janssen 2
karolusguldens.
De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en
beloven de deling gestand te doen. Als er op iemands erfdeel meer lasten
blijken te drukken zullen ze die samen betalen. Ieder zal ook de lasten op
het eigen erfdeel zodanig betalen dat de erfdelen van de anderen ervoor
zijn gevrijwaard. Verder zal meen elkaar overpad verlenen waar nodig.
Datum 30 maart 1593.
=================214===================
Aktennr : 214
Folio : 101-v
Soort akte : verkoop
Datum : 01-04-1593
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans verklaren dat voor
ons is verschenen Jan Hermans als man van Marijke natuurlijke dochter
van wijlen Jan Aernts door wijlen deze Jan verwekt bij Tuenisken dochter
wijlen Goijaert Roelofs en verkoopt aan Huijbrecht zoon wijlen Tonis Diercks
(=van den Steen, JT) een jaarlijkse rente van 6 en een halve
karolusguldens uit een rente van 16 guldens en 5 stuivers, steeds te
betalen op Maria Geboortedag op onderpand van een woonhuis, esthuis,
tuin, boomgaard, akker- en hopland, groot ca. 4 lopenzaad, alhier gelegen
in het Moerschot, b.p. de erfgenamen van Henrick van Brouheeze, Mathijs

van Beeck, welk rente Huijbrecht zoon zoon Anthonis van de Steen eerder
had beloofd aan Aernden zoon wijlen Jan Mercx volgens de schepenbrief
van Gestel d.d. 5 januari 1573 en welke rente van 6 en een halve gulden
Jan Hermans was toebedeeld in een schepenbrief van de stad Den Bosch
d.d. 6 februari 1591. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen.
Datum 1 april 1593.
=================215===================
Aktennr : 215
Folio : 102-v
Soort akte : verkoop
Datum : 10-04-1593
Wij Henrick Daniels, Peter zoon Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans,
schepenen verklaren dat voor is verschenen Henrick zoon wijlen Jan
Spierincks en verkoopt aan Gijsbrecht zoon wijlen Willem Henricks een stuk
weiland alhier gelegen in het Moerschot met de halve pad vanaf het ven tot
aan het weiland dat eigendom is van Geritgen dochter wijlen Wouters van
Beeck, met het recht van overpad over dat weiland van Geritgen, b.p.
genoemde Geritgen, Henrick van Beeck en meer anderen, Wouters Wouters
van Beeck, de erfgenamen van wijlen Jan Jan Hermans. De verkoper
beloofd de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen.
Gijsbrecht moet zelf ook anderen overpad verlenen die daar recht op
hebben en moet het hek onderhouden dat voor aan de pad hangt. Datum
10 april 1593.
=================216===================
Aktennr : 216
Folio : 102-v
Soort akte : codicil
Datum : 15-04-1593
Aleijt dochter wijlen Alaert van Esch met haar voogd belooft als
schuldenaresse op onderpand van haar persoon en bezit aan de kinderen
en vrienden van wijlen Mathijs Pels dat als ze zou trouwen, haar natuurlijk
kind waarvan ze verklaard dat ze dat heeft verwekt bij wijlen Adriaen
Matheus Pels met haar andere wetige kinderen die ze dan in dat huwelijk
zal verwekken, in al haar bezit zal laten meeparten dat ze tegenwoordig
heeft of dat ze nog zal krijgen, elke kind hoofdelijk evenveel en wel in de
vorm van een gift bij testament. Schepenen hierbij waren Peter Tonis
Joosten en Jan Jan Hermans, datum 15 april 1593.
=================217===================
Aktennr : 217

Folio : 103-r
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 21-04-1593
Wij Henrick Daniels van Os, en Peter Tonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Adriaen en Dirck broers en zoons
van wijlen Jan zoon wijlen Jan Hermans, door wijlen deze Jan verwekt bij
diens vrouw Jenneken dochter wijlen Peter Aerts van de Ven, verder
Adriaen zoon wijlen Bartholomeus Adriaens als man van Beatricx dochter
wijlen genoemde Jan zoon wijlen Jan Hermans en genoemde Jenneken, die
ons hebben verklaard dat wijlen hun vader Jan is overleden en hun moeder
nog in leven is, maar helaas al voor 4 jaar *innocent* en niet langer in het
bezit van haar 5 zintuigen en desondanks kunnen ze het bezit van hun
moeder niet delen en verder lopen er nog diverse processen en zullen er
mogelijk nog meer komen en om nog andere redenen verzoeken ze hierbij
dat er voogden voor hun moeder worden benoemd en wel twee van de
naaste famiie van haar zijde omdat hun moeder maar als weeskind en als
*innocent* kan worden beschouwd. Wij als schepenen besluiten vanwege
het gangbare gebruik hierin en ook vanwege het algemeen octrooi van
keizer Karel V, met toestemming hierin ook van onze vorster Willem Joris
bij afwezigheid van de schout, om als voogden Jan zoon wijlen Jan
Hermans te benoemen die alhier woonachtig is die daarvoor is opgeroepen
en Laureijs zoon wijlen Michiel Jan Hermans die in de stad Den Bosch
woont, en daarvoor is gearresteerd en wij geven hen beiden de volmacht
vanwege genoemde Jenneken al haar kwesties en processen te behartigen,
voor welke rechtbank dan ook, zowel als eisende partij of als verdedigende
partij en alles daarin te doen wat rechtens nodig is en verder ook alle zaken
voor Jenneken af te handelen, het beheer over haar bezit te voeren, zoals
deze voogden hierbij onder ede beloven te doen. Datum 21 april 1593.
=================218===================
Aktennr : 218
Folio : 104-r
Soort akte : verkoop
Datum : 22-05-1593
Wij Stans Adriaens en Jan Adriaens van Roij, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Wllem zoon wijlen Dirck Janssen als man van Merijken
dochter wijlen Jan van de Ven en verkoopt aan Peter zoon wijlen Anthonis
Joosten van Gemert het negende deel van een jaarlijkse rente van 10
karolusguldens, steeds te betalen op Maria Lichtmisdag op onderpand van
een hofstad, grond, akkerland groot ca. 6 lopenzaad, alhier te Gestel
gelegen onder Teede, b.p. Jan Willems, de gemeenschappelijke straat. Nog
op onderpand van een stuk hooiland groot ca. een halve dagmaat, gelegen

te Gestel in de Teeder beemden, welke rente Peter zoon Goijaert Janssen
van Vickeoort (moet zijn Vinckenoort, JT) had verkocht (=beloofd) aan
Agneese weduwe van Goessen Dirck Gijben die daarvan het vruchtgebruik
kreeg en haar 3 wettige kinderen het erfrecht volgens de schepenbrief van
Gestel d.d. 17 april 1551. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen
en alle lasten hierin voor dat negende deel af te handelen. Datum 22 mei
1593.
=================219===================
Aktennr : 219
Folio : 104-v
Soort akte : verkoop
Datum : 31-05-1593
Wij Gijsbrecht Willems en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Henrick zoon wijlen Adriaen Rutgers van Griensven als
man van Beatricx dochter wijlen Henrick Willems van Griensven door deze
Henrick verwekt bij diens vrouw wijlen Heijlwig dochter wijlen Peter Aerts
van de Ven en verkoopt aan Adriaen zoon wijlen Henrick Janssen een
woonhuis met akkerland, houtopstand groot een zesterzaad alhier te Gestel
gelegen op het Hezelaer en zoals is afgepaald, b.p. genoemde Henrick zelf,
Adriaen zoon wijlen Henrick Janssen, de gemeenschappelijke straat,
Henrick Mercelis. Nog verkoopt hij een stuk akkerland met houtwas,
genoemd Tzesterze, alhier gelegen te Gestel op Slijbeeck, b.p. Henrick
Roelofs, Aernt Gijsbrechts, jonker Johan Koenen, genoemde Henrick
Adriaens. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af
te handelen, behalve jaarlijks aan de heer van Herlaer als grondchijns van
twee chijnshoenderen, nog aan het kapittel van Oirschot een stuiver en drie
en een half oort, nog het achtste deel van een roede dijk te moeten
onderhouden op de Herlaersche dijk, nog jaarlijks een mud rogge aan
Jutgen van Den Dungen dat eerder in geld werd betaald, nog jaarlijks 12
pond paijment aan het H. Sacrament in de kerk van St. Jan in Den Bosch,
nog jaarlijks 3 gulden aan Rijchaerden Rubbens. Adriaen als koper belooft
al die lasten jaarlijks zo te betalen of af te lossen dat de verkoper ervoor is
gevrijwaard. Als Adriaen het genoemde mud rogge met minder wil aflossen
dan tegen betaling van 90 karolusguldens hoeft Adriaen dan daarna maar
een half mud rogge te betalen aan Gerard Peters. Datum 31 mei 1593.
=================220===================
Aktennr : 220
Folio : 105-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 31-05-1593

Genoemde Adriaen zoon wijlen Henrick Janssen belooft als schuldenaar op
onderpand van zijn persoon en bezit om aan Henrick zoon wijlen Adriaen
van Griensven per a.s. St. Jan Baptistdag over een jaar de som van 53
karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Actum als boven.
=================221===================
Aktennr : 221
Folio : 105-r
Soort akte : Verklaring over verrekening contributie met pacht
Datum : 09-06-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Gijsbrecht Willems en Jan
Adriaens van Roije, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Aernt zoon wijlen Jacop Aernts oud ca. 75 jaar, Jacop zoon wijlen Dirck
Janssen van Roij oud ca. 48 jaar, Henrick zoon wijlen Jan Henricks oud ca.
44 jaar, Jan zoon wijlen Henrick Jacops oud ca. 56 jaar, Pouwels zoon
wijlen Dirck Horcx oud ca. 39 jaar, Leonaert zoon wijlen Adriaen Dircks oud
ca. 50 jaar, Huijbrecht zoon wijlen Tonis Diercks oud ca. 50 jaar, Adriaen
zoon wijlen Henrick Janssen oud ca. 55 jaar, Joris zoon wijlen Adriaen
Willems oud ca. 41 jaar, allen inwoners van Gestel die hiervoor zijn
opgeroepen door Willem Joris als vorster en hebben op verzoek van
Henricxken weduwe van Jan Hermans en haar kinderen, onder ede nadat ze
daarvoor zijn ondervraagd het volgende verklaard. Aert verklaart dat
afgelopen Pinksterdag 6 jaar geleden hij is ingetrokken in de hoeve die
eigendom is van Rutger Rutgers van Griensven alhier gelegen aan de Pleijn
en dat hij 8 jaar op die hoeve heeft gewoond en dat de quote of tax van de
dorpslasten waarin die hoeve was aangeslagen die men *rantsoen of
brandgeld * noemt, hij als deponent dat wel had betaald maar verlegd en
dat zijn meester of heerschap daarvan de twee derde delen diende te
betalen en hij deponent een derde deel en dat de eerste het eerste
pachtgedeelte van dat genoemde *nederwaerts* (de andere partij dan de
koning) geld niet had verrekend en dat Rutger dat deel zelf daarvan
betaalde. Genoemde Jacop Dirck Janssen als tegenwoordig pachter van de
hoeve die eigendom is van de tafel van de H. Geest van de stad Den Bosch,
verklaart dat hij daar ongeveer 13 jaar op heeft gewoond en dat hij
deponent maar weinig geld met zijn heerschap heeft afgerekend inzake de
pacht van deze hoeve en dat hij vanwege schade en lasten op de hoeve die
hij daarin had geleden die meer dan 250 gulden bedroeg, verklaart hij
deponent dat zulks niet genoeg was maar wel behoord had te doen dat zijn
meester voor al zijn geleden schade hem daarvoor zou hebben
kwijtgescholden met net zoveel als de huur bedroeg. Genoemde Henrick
zoon Jan Henricks verklaart dat hij op de hoeve die eigendom is van Joost
Hessels alhier te Ruijmel een tijd van 6 jaar heeft gehuurd gehad en wel
ongeveer 6 jaar geleden en dat het geld dat hij voor zover de hoeve

daarvoor werd aangeslagen in het *nederwaerts * geld heeft voorgeschoten
en dat Henrick van Cueringen als rentmeester van die hoeve de twee derde
delen in mindering had gebracht ondanks de condities en voorwaardes van
deze hoeve die daarover geen melding maakte. Genoemde Jan zoon wijlen
Henrick Jacops als pachter van de hoeve die eigendom is van de weduwe
Meriken Pijnappels alhier aan de Pleijn heeft daar wel 15 of 16 jaar lang
gewoond en hij verklaart dat voor zover de hoeve werd aangesalagen in het
*nederwarts* geld hij deponent dat aan de collecteurs van het dorp dikwijls
heeft betaald en de twee derde delen ervan in mindering was gebrecht door
de pachters, ondanks dat daarover niets van in de pachtcedullen staat
vermeld. Pouwels zoon wijlen Dirck Horcx verklaart dat hij jarenlang op het
bezit heeft gewoond van Willem Peters en daarna op het bezit van Mercelis
van Casteren en thans woont op het bezit van Erkelen weduwe van Peter
Damen en dat hij altijd het geld waarvoor die bezittingen werden
aangeslagen in het *nederwaartse * geld zelf had betaald en zijn meester
hem voor de twee derde delen dat aan hem in mindering had gebracht ook
ondanks het feit dat zulks niet in de pachtcedullen staat vermeld.
Genoemde Leonaert zoon wijlen Adriaen Dircks verklaart dat hij alhier op
het bezit heeft gewoond eigendom van de kinderen van Henrick Rutten en
wel voor 3 jaar en dat voorwaardes van dat bezit die hij met die kinderen
had gemaakt staat dat de inkomsten van die kinderen *vrijgeld* zou zijn
(dus netto zonder enige vermindeing) en dat men hem als deponent voor
dat *nederwaartse* geld niet wilden korten waarover hij een proces was
begonnen en waarin door bemiddeling van goede mannen besloten was dat
hij deponent door de kinderen voor dat nederwaartse geld en voor de
schade die hij op dat bezit had geleden werd tegemoetgekomen voor een
bedrag van 17 karolusguldens en 1 malder rogge. Genoemde Tonis
Huijbrechts zoon wijlen Tonis Diercks en genoemde Lenaert verklaren dat
een zekere Gerit van Gerwen oo het bezit van hun vader Willem Aerts
Loijen had gewoond en dat in de voorwaardes was vastgelegd dat de
pachtsom *vrij geld van alle van de goederen te ontvangen* (dat de
verpachter voor alles wat uit de hoeve was te ontvangen voor alle lasten
werd vrijgesteld) en dat genoemde Gerit van dat bezit hen nog 27 gulden
schuldig was en nog twee mud rogge en dat zij deponenten daarover in
proces zijn waarin comissarissen zijn benoemd om daarover te besluiten en
dat die commissarissen deze 27 gulden en twee mud rogge volledig hebben
toegewezen en dat Gerit voor zijn nederwaarts geld en de schade die hij op
de hoeve had geleden werd vergoed en dat zij deponenten de heren
commissarissen nog een karolusgulden hebben gegeven. Genoemde
Adriaen zoon wijlen Henrick Jansen verklaart dat hij alhier een huis en tuin
heeft dat hij jaarlijks verhuurt en de pachter van dat bezit het nederwaerts
geld betaalt en dat hij deponent daarvan de twee derde delen op de
pachtsom in mondering brengt. Verder verklaart de deponent nog dat hij op
verzoek van de magistraat en wethouders van Gestel een visitatie heeft

gedaan met Jan Adriaen Elias en Dirck Horcx als schepenen en Leonaert
Adriaens als borgemeester anno 1586 over de schade die de 3
compagnieen ruiters juist voor de oogsttijd die hier voor 13 of 14 dagen
waren gelegerd, hadden veroorzaakt en dat de genoemde weduwe en haar
kinderen toen in huis waren en dat de overste van de 3 compagnieen met
wel 20 paarden dat hadden veroorzaakt. Deze zelfde deponent verklaart
nog dat hij Adriaen de schade die elke inwoner op zijn koren had geleden
had opgeschreven en er een register van had gemaakt en dat de weduwe
en haar kinderen boven het onderhoud dat ze aan deze overste en diens
volk had geboden nog aan haar koren een schade had geleden van 9
zesters rogge en een mud haver en nog veel meer schade zou hebben
gehad als die daar nog langer waren gebleven. Hij weet uit zijn register dat
Tomas Vergoijendonck als pachter van de hoeve van Johan van Campen die
voortvluchtig is, aan diens koren een schade had geleden van 1 mud en 3
zesters koren en dat Jacop Dirck als pachter van de H. Geesthoeve die ook
voortvluchtig is, 6 mud en 15 lopen koren schade had, en naaste buren zijn
van genoemde weduwe. Genoemde Joris zoon wijlen Adriaen Willems
verklaart dat in het jaar 1587 toen het leger te Boxtel was gelegen, hij
deponent van de secretaris van Gestel de Creugentiende had gepacht die
bijna volledig onder de hoeve van de genoemde weduwe was gelegen en
dat er in die tiende zoveel schade was dat de secretaris hem deponent
kwijtschelding had gegeven voor 1 mud koren maar dat de schade aan de
tiende wel 12 lopen koren bedroeg zodat de tiendenaar zijn tiendedeel
verloor en de weduwe haar negen delen. Ik als schepen Gijsbert Willems
verklaar dat ik gewoond heb op het bezit van de weduwe van Rut Peters
voor een tijd van 13 jaar en ook thans nog en ik, Jan Adriaens schepen heb
gewoond op het bezit van de weduwe van Willem Peters voor een tijd van 3
jaar en dat het *nederwaertse* geld door mij werd betaald aan de
collecteurs ervan en dat geld voor twee derde deel door de weduwe werd
gecompenseerd. Datum 9 juni 1593.
=================222===================
Aktennr : 222
Folio : 107-v
Soort akte : verklaring over gift aan de majesteit
Datum : 28-06-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Henrick Daniels van Os, Peter Antonis
Joosten en Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor ons zijn
verschenen Jan zoon wijlen Cornelis Alaerts en Henrick zoon wijlen Jan die
Wit de oude onze inwoners en hebben onder ede die ze eerder als
borgemeesters hier hebben afgelegd, het volgende verklaard. Afgelopen 28
mei is het leger van Zijne Koninklijke majesteit dat gelegerd is te St.
Geertruijdenberg op goede wijze hier door de inwoners ontvangen en

hebben hen daar goed gebakken brood gebracht samen 1407 pond. Datum
28 juni 1593.
=================223===================
Aktennr : 223
Folio : 107-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 09-07-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en
Gijsbrecht Willems, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan
zoon wijlen Adriaen Elias oud ca. 55 jaar, Adriaen zoon wijlen Huijbrecht
Laerman oud ca 40 jaar, en Geertruijt dochter wijlen Pouwels Gerits zijnde
de vrouw van Jan Joosten van Gerwen oud ca. 40 jaar alle 3 inwoners van
Gestel daarvoor opgeroepen zijnde door Willem Joris onze vorster en
hebben onder ede nadat ze daarover zijn ondervraagd op verzoek van
jonker Lambrecht Millinck van Gerwen, het volgende verklaard. Zij zijn
naaste buren van deze van Gerwen en omdat ze dagelijks aldaar in zijn
huis verkeren is het hen bekend dat van Gerwen voor afgelopen Kerstmis
diens brouwhuis is afgebrand en diens esthuis waarin de brouwkuipen
stonden, tonnen, veel brand (turf etc.) en hooi, huisraad en ander
gereedschap en houtwerk. Dat alles was verbrand en dat van Gerwen aan
dit brouwhuis daarmee wel een schade van meer dan 350 gulden heeft
geleden. Verder weten ze ook dat in dat zelfde jaar toen de Spanjaarden
voor de stad van Maastricht lagen om alle perikelen van gevangenneming
door die Spanjaarden te ontgaan, hij van Gerwen in de stad Den Bosch
daar een huis gehuurd heeft gehad op de Papenhuls naast het woonhuis
van meester Peter die Ruijter als kanunnik voor een tijd van 2 jaar, waarbij
hij voor meer dan een jaar daar samen met zijn vrouw woonde en verder
voor de genoemde twee jaar zo af en toe door van Gerwen en diens familie
is gebruikt. De deponenten verklaren nog dat toen hij te Gestel door de
ruiters en knechten was gevonden hij voortvluchtig is geworden en dat ze
dijkwijls bij van Gerwen in de stad Den Bosch zijn geweest. Datum 9 juli
1593.
=================224===================
Aktennr : 224
Folio : 108-v
Soort akte : vernadering
Datum : 26-07-1593
Wij Gijsbrecht Willems en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Jan zoon wijlen Michiels Rutten van Griensven en heeft
kontant geld aangeboden waarvan hij verklaart dat het zijn eigendom is,

om daarmee beroep te doen op het recht van vernadering bij afwezigheid
hierin van Eijmert zoon wijlen Peter Willems inzake de ene helft van een
stuk akkerland, in totaal groot ca. 1 malderzaad, alhier gelegen op de
Hoochstraat, b.p. Rut Rutten en meer anderen, de erfgenamen van wijlen
Henrick Sijmans, de erfgenamen of de weduwe van Lambrecht Sijmans,
Henrick Jan Aerts van Vairle, samen met de halve sloot naast de
erfgenamen van Henrick Sijmans. Die helft was eerder door Eijmert
gekocht van Cornelis en Goverd als broers en zoons van wijlen Gerit
Joosten van de Venne en van Arnden zoon wijlen Meusen Gijsbrechts als
voogden over Goverden en Willem broers en hun zuster Marijken,
minderjarige kinderen van Rutger zoon wijlen Jan Henricks door deze
Rutger verwekt bij diens vrouw Geritgen dochter wijlen Meus Gijsbrechts
volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 12 september j.l. Jan Michiel
Rutten belooft Eijmert voor diens aankoopsom te vrijwaren en die te
restitueren. Datum 26 juli 1593.
=================225===================
Aktennr : 225
Folio : 109-r
Soort akte : verkoop
Datum : 02-08-1593
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Henrick zoon wijlen Jan Spierincks en verkoopt aan
Wouter zoon Gerits van Beeck een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad
alhier te Gestel gelegen op de Hezeakker, b.p. de gemeenschappelijke
vaarweg, de rector van het O.L. Vrouw Altaar in de kerk van Gestel, de
erfgenamen van Mathijs van Beeck en meer anderen, de erfgenamen van
wijlen Jan Hermans, Wouter Henricks. De verkoper belooft de verkoop
gestand te doen en alle lasten van zijn kant af te handelen, behalve
jaarlijks aan de H. Geest te Gestel 8 stuivers 3 oort. Verder moet er
overpad worden verleend aan een ander stuk akkerland genoemd THuesken
dat eigendom is van Peter Tonis Joosten. Datum 2 augustus 1593.
=================226===================
Aktennr : 226
Folio : 109-r
Soort akte : verklaring over bemesting
Datum : 02-08-1593
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Adriaen van Rode, schepenen verklaren dat
Henrick zoon wijlen Jan Spierincks in een koopceduul van een stuk
akkerland alhier te Gestel op de Hezekakker groot ca. 4 lopenzaad dat door
genoemde Henrick was verkocht aan Wouters zoon wijlen Gerit van Beeck

d.d. 6 april 1593, was bepaald dat die dat perceel aan Wouter stoppelbloot
zou leveren maar dat hem dat niet mogelijk is. Daarom heeft genoemde
Henrick aan Wouter beloofd dat stuk akkerland te bemesten tot aan St.
Maartensdag toe en daarvoor belooft hij hem per a.s. Kerstmis de som van
24 gulden te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Datum 2 augustus 1593.
=================227===================
Aktennr : 227
Folio : 109-r
Soort akte : verklaring over een weg naar Schijndel
Datum : 04-08-1593
Al degenen die die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaens van Rode en
Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen
zoon wijlen Jacop Driessen geboren en opgevoed op Den Dungen en
geboren poorter van de stad Den Bosch, alhier wonend, oud ca. 90 jaar
nadat hij daarvoor was opgeroepen door door onze substituut-vorster en
verder Jan zoon wijlen Rijckaert Adriaens oud ca. 46 jaar inwoner alhier die
daarvoor is opgeroepen en hebben onder ede nadat ze daarover waren
ondervraagd op verzoek van jonker Joachim van Lier, als volgt verklaard.
Adriaen weet zeer wel dat voor meer dan 60 of 70 jaar geleden hij een
zekere Jan Aernts kende die toen op de hoeve woonde van de Clarissen in
de jurisdictie van Schijndel die vandaaruit in de stad Den Bosch is gaan
wonen en dat die toen een heiveld in eigendom had onder Schijndel
gelegen op het Nieuwvelt dat nu eigendom is van genoemde jonker
Joachim en dat de deponent ook nog goed weet voor 60, 70 of meer jaren
terug dat een zekere Eijmert Willems toen ook een perceel op Nieuwvelt
had liggen dat daarna eigendom werd van Wernarden van Honzelaer en
daarna weer eigendom werd van Herman en Henrick van Deventer en
daarna van jonker Willems van Lier waarmee hij goed kontakt had. Verder
weet hij dat de zelfde van Lier met een stokje ging en dat soms Jan Aernts
en Eijmert Willems op het goed gelegen in het Wout kwamen, waar nu
Henrick Heijmans woont eerder een lange man woonde genaamd Gerit die
Vriese en daarna genoemde Rijckaert Adriaens en dat de deponent toen
dikwijls heeft gezien dat deze Gerit en na hem deze Rijkckaert met hun
wagens, karren en vee daar passeerden en terukwamen als ze naar de kerk
of de molen van Schijndel gingen en over hun eigen pad gingen en dan
verder over de pad van het klooster van de Bazelaers en van St.
Geertruidenberg naar de Spierinxckshoeve daar op Nieuwvelt en zo verder
naar de Scindelscher Heijde en de gemeijnte verder uit. En dat die
toendertijd om naar Schijndel te rijden of met vee er anders daar geen weg
was en dat de genoemde twee heivelden rondom waren opgegraven (met
sloten) en omheind en dat toen Eijmert Willems uit zijn veld over het
perceel heide weegde van de vader van de deponent dat nu eigendom is

van Jan Delis Weijgergancx en ook over het heiveld van genoemde Jan
Aernts dat nu aan genoemde van Lier toebehoort. Verder dat hij deponent
genoemde Rijchaerden Adriaens veel meer als 40 jaar heeft gekend die
toendertijd daar om naar Schijndel te komen geen andere weg gebruikte
dan zoals hiervoor vermeld. Hij verklaart nog dat hij op de genoemde
plaats in het Wout en op Nieuwveldt vaak daar met de wagen kwam en
veel voeders (=vrachten) turf en heide uit het heiveld van zijn vader heeft
gehaald dat nu eigendom is van genoemde Jan Delis. Genoemde Jan zoon
wijlen Rijckaert Adriaens verklaart dat hij deponent met wijlen zijn vader
Rijckaert in het Wout heeft gewoond gehad tot de tijd toe dat de deponent
12 of 13 jaar oud was en dat zijn vader toen dikwijls met wagens en karren
over de twee genoemde heivelden heeft gereden van jonker Willem van
Lier en dat nu eigendom is van de genoemde producent (Joachim) maar dat
hij dikwijls heeft gezien als zijn vader daar passeerde over de sloot van dat
veld en als hij het binnenhek aan een *koorde leed* en als hij daar was
gepasseerd, dat weer van de zelfde *koorde* aftrok om zo verder te rijden
over de twee heivelden die nu eigendom zijn van Corstens van der Aa, en
dat het hek van het ene heiveld van Corstens van der Aa hoorde en het hek
van Corstiaen aan de straat dikwijls was gesloten en de vader van de
deponent en diens broers dan een sleutel haalden bij de pachter van het
bezit van Corstiaen zodat hij deponent wel zou denken dat voor het
passeren en terugkeren, zulks wel door jonker Willem van Lier, door
Corstien en ook door de pachter van diens bezit werd goedgevonden
omdat de vader van de deponent vriend van hen was en ook omdat de
deponent toen door andere lieden dikwijls hoorde zeggen *dat zou die
jonker Willem van Lier en Corstiaen zulks niet toestaan als die er geen
recht op zou hebben* zodat die op die manier naar Schijndel kon rijden of
om er met vee door te gaan over zijn eigen pad en zo verder over de pad
van het klooster van de Bazelaer en van St. Geertruiden naar de
Spierinckshoeve daar en zo verder naar de heide en de gemneijnte van
Schijndel. De deponent verklaart nog dat hij hij destijds ook heeft gezien
dat tussen de twee velden van jonker Willem van Lier en nu van de
producent er een hek hing dat goed was gesloten en bij tijden door de
hoefijzers van de ruiters uitgeworpen en vernield was. Datum 4 augustus
1593.
=================228===================
Aktennr : 228
Folio : 110-v
Soort akte : verklaring over diefstal
Datum : 16-08-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Henrick Daniels van Os, Peter
Tonis Joosten en Gijsbrecht Willems, Jan Adriaens van Rode en Jan Jan

Hermans, schepenen verklaren dat meester Henrick van der Cluijsen onze
kastelein en schout, alle onderzoek met *diligentie, nerstigheid* en
informatie onder onze inwoners heeft gedaan over zekere mantelen,
geweren, geld, hemden en ander linnenwaad dat een dienaar van een
vaandrig afgenomen zou zijn, bij het doortrekken van het leger dat van
Vlijmen naar Berlicum kwam waarvoor 8 ruiters gisteren onze
borgemeesters uit deze heerlijkheid hebben meegenomen en men niet
heeft bevonden dat daarbij een van onze inwoners waren betrokken en dat
zulks ook niet alhier heeft plaatsgehad maar in de heerlijkheid van
Schijndel. De dienaar van genoemde vaandrig van wie dat bezit was
afgenomen heeft aan onze schout en aan Willem Joris onze vorster zelf de
plaats aangewezen waar hem dat bezit was afgenomen dat ver was
verwijderd van de limieten en grond van de heerlijkheid van Gestel maar
had plaatsgehad op het gebied van de heerlijkheid Schijndel zodat onze
inwoners van Gestel daar geen deel aan hadden en onschuldig zijn. Datum
16 augustus 1593.
=================229===================
Aktennr : 229
Folio : 111-r
Soort akte : verklaring over geweldpleging
Datum : 25-08-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Tonis Joosten van Gemert,
Gijsbrecht Willems en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons
is verschenen Henrick zoon wijlen Jan Spierincks oud ca. 48 jaar, Jan zoon
van genoemde Henrick Spierincks oud ca. 29 jaar en Margriet dochter
Herman Dircks oud ca. 62 jaar, alle inwoners alhier en daartoe opgeroepen
zijnde door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede nadat ze
daarover waren ondervraagd ter instantie van onze borgemeesters het
volgende verklaard. Henrick en Jan verklaren dat nadien dat Henrick in het
openbaar de oogst van een stuk akkerland in beslag had genomen alhier
gelegen, genoemd het Cleijn Hemelrijck eigendom van de zoon van Henrik
Jan Eijckmans, vanwege de achterstand van de dorpscontributies op St.
Lauwrensdag avond de 9e augustus op het genoemde stuk akkerland,
gewapend met een royer (geweer), jaagstok, een bijl en gaffel Gerit Philips,
Dirck Henrick Dircks en zijn zoon gekomen zijn en hebben hen deponenten
die op dat land waren, die oogst daar met geweld afgenomen en zijn met
vier wagens uit deze heerlijkheid weggereden op weg naar Den Dungen
ondanks dat Henrick als deponent en als stadhouder van de schout dat op
straffe van een boete van 25 guldens elk, hen dat had verboden.
Genoemde Margriet verklaart daar gezien te hebben dat Gerit Philips, Dirk
Hendrick Dircks met diens zoon daar geweldadig met een roijer, jaagstok,
bijl en gaffel waren gekomen op het land tegen de wil van Henrick

Spierincks en deze Henrick onvervaard daar de oogst hebben afgenomen en
dat ze daarna met twee wagens koren wegreden uit deze heerlijkheid
richting Den Dungen. Datum 25 augustus 1593.
=================230===================
Aktennr : 230
Folio : 111-r
Soort akte : verklaring over alimentatieplicht
Datum : 07-09-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten en Jan
Jan Hermans, schepenen verklaren dat vandaag voor ons zijn verschenen
Henrick zoon wijlen Vranck Brocken oud ca. 52 jaar, Jan Adriaen Elias oud
ca. 50 jaar, Peter Willems van de Ven oud ca. 44 jaar, Jan Antonis Joosten
van Gemert oud ca. 40 jaar, alle raadsheren van deze heerlijkheid, verder
Adriaen Leonis van Heeze secretaris oud ca. 62 jaar alle daartoe
opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede nadat ze
daarover waren onderdvraagd op verzoek van Jenneke dochter van Jan
Henrick Jacops en ook ten behoeve van deze Jan Henricks Jacops het
volgende verklaard. Ze verklaren dat binnen deze heerlijkheid het jarenlang
gebruik is geweest en zonder woorden toegepast dat een vrouwspersoon
die een kind heeft verwekt en als die alhier voor *recht en heren* een eed
zou willen afleggen over het vaderschap van dat kind, dat zulks hier
gebeurt in aanwezigheid van de *vroomoeder* (vroedvrouw) of andere
vrouwen die haar bij de bevalling hebben geholpen en dat die vrouwen bij
het noemen van de vader van haar kind dat onder ede zullen bevestigen en
dat de zelfde vader die wordt genoemd verplicht is dan dat kind met hem te
nemen en te onderhouden in eten, kleding etc. en dat zulks al vaak zo is
gebeurd en gevolgd. Dat het verder ook gewoonte is dat als de vernoemde
vader onwillig is om diens kind te onderhouden, dat dan de schout het kind
zal uitbesteden om te onderhouden tegen de dubbele kosten. Datum 7
september 1593.
=================231===================
Aktennr : 231
Folio : 111-v
Soort akte : verkoop
Datum : 24-09-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij, Henrick Daniels van Os en Peter Tonis
Joosten van Gemert, schepenen verklaren op verzoek van Gerard Henricks
van den Dijck dat Lucas zoon wijlen Henrick Claes Aarts alhier voor onze
collegaschepenen op 31 september 1591 aan deze Gerard toen diverse
percelen land had verkocht, alhier te Gestel, verder ook diens rechten en

gedeeltes in divers rentes etc. die deels aan Lucas werden betaald in Gestel
en sommige buiten Gestel zoals blijkt uit het proctocol dat onder onze
secretaris berust. Datum 24 september 1593.
=================232===================
Aktennr : 232
Folio : 112-r
Soort akte : testament
Datum : 28-09-1593
Wij, Stans Adriaens en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons
is verschenen Joost zoon wijlen Claes Lambrechts onze inwoner alhier, die
ziek in zijn bed ligt maar wel in bij zijn verstand en geheugen zoals
iedereen bleek, en heeft na rijp beraad en ongedwongen hier in
aanwezighed van zijn derde vrouw Fransken dochter wijlen Adriaen
Vervlaesschen zijn testament opgemaakt over alle bezit dat hij sinds de
dood van zijn eerste vrouw die dochter was van wijlen Peter Claes Verhoort
heeft behouden, zijnde alle roerend en onroerend bezit waarover hij de
beschikkingsmacht heeft. Als hij daarover eerder wel beschikt zou hebben
herroept hij al die eerdere testamenten en wil dat uitsluitend dit testament
daarin wordt nagekomen. Ter erkenning van zijn patroons vermaakt hij de
St. Janskerk in Den Bosch en de St. Michielskerk te St. Michielsgestel elk
van hen een stuiver eens door zijn uitvoerders na zijn dood te worden
betaald. De testateur verklaart dat hij met zijn huidige vrouw huwelijkse
voorwaardes heeft gemaakt waarbij hij o.a. verklaart dat hij zijn vrouw de
som van 100 karolusguldens had vermaakt en dat hij haar vanwege
geleend geld nog 92 gulden schuldig is en om die bedragen en zijn andere
schulden te betalen geeft hij zijn executeurs de volmacht om in het
openbaar een stuk land te mogen verkopen alhier gelegen op de
Herlaersche akkers, groot ca. 3 lopenzaad, door hem na dood van zijn
eerste vrouw van Lambert Hagelaers gekocht zijnde. Nog 3 lopenzaad land
ook als voor door hem gekocht van Rutger Jans van Kerkoerle ook alhier
gelegen te ...wijck gelegen, nog een hooibeemd alhier aan de Herlaerse dijk
gelegen genoemd in de Brugbeemden (?) en door hem gekocht van de
erfgenamen van Gerard Joosten. Nog een jaarlijkse rente van 3 en een
halve gulden en de twee derde gedeeltes van een stuk land alhier ete
Gestel genoemd de Vossenecker door hem als hiervoor vermeld verkregen
van Jan de Haerwasser of van diens vrouw. De uitvoerders moeten de
koper daarin zekerheid beloven en een goede overdracht laten vastleggen
volgens de gewoontes alhier, met het geld van de verkochte bezittingen al
zijn schulden betalen en hetgeen is vermeld in dit testament. De
executeurs moeten ook al zijn roerend en courant bezit verkopen en met
het geld ervan hetgene betalen zoals hiervoor vermeld. Het overschot van
dat geld vermaakt de testateur voor twee derde deel aan zijn dochter

Geertruijd verwekt bij zijn tweede vrouw Merijken dochter van Jan
Vlemmincx en voor een derde deel aan zijn natuurlijke dochter Maijken
verwekt bij Catarina dochter van (niet ingevuld en blanko gelaten) en dat
puur als gift en om Gods wil. De testateur wil dat de genoemde100 gulden
aan zijn tegenwoordige vrouw wordt uitbetaald en de 92 gulden aan haar
zoon Arnden uit de verkoop van het genoemde bezit te betalen. Inzake alle
pretenties die zijn voorkinderen die hij bij diens eerste vrouw Geertruijd
heeft verwekt, zouden willen opeisen uit zijn verkregen bezit, vermaakt hij
aan zijn zoon Jacop 3 gulden, aan Goijaerden Mathijs en diens vrouw
samen ook 3 gulden, Peter Everts en diens vrouw samen 3 karolusguldens,
de kinderen van zijn zoon Anthonis samen 3 karolusguldens en het ene kind
van wijlen zijn zoon Claes ook 3 gulden en hij wil dat zijn voorkinderen en
de kindskinderen daarmee tevreden zijn waarbij het kind van Claes en de
kinderen van zijn zoon Tonis in de plaats van hun vader staan en waarbij
genoemde Jacop, Goijaert en Peter elk een vijfde deel krijgen in het bezit
dat de testateur en Geertruijd samen hebben gehad. De portie van zijn
zoons Tonis mag niet worden verkocht of vervreemd totdat diens kinderen
meerderjarig zullen zijn. De testateur vermaakt zijn vrouw Frensken verder
de helft van de turf, 4 lopen rogge, 5 zesters boekweit, een lopen erwten,
een blok en een zwarte *maelken* en nog het vlasgaren en linnen laken
om haar en zijn dochter Truijken en Marijken daarmee te *lijnwaten* met
nog een koets die bij Peter Everts staat, nog vermaakt hij Truijken zijn
mantel en Marijken zijn rok. Verder verklaart de testateur dat zijn neef
Lenaert Verhoort die in Holland woont, hem de som van 80 gulden schuldig
is. Verder heeft hij testateur nog van Joostgen Gerits 6 karolusguldens en 3
zesters rogge geleend en verklaart hij nog een Hollandse daalder te hebben
ontvangen van 2 guldens. Tot zijn uitvoeders benoemt hij Claes Adriaens
en Gijsbert Matheus Pels die hij machtigt voor al zijn roerend en onroerend
bezit die als executeurs elk 4 karolusgulden krijgen voor hun moeite. De
testateur behoudt zich het recht voor om dit testament te mogen herroepen
of veranderen. Opgemaakt in het woonhuis van de testateur staande te
Gestel op Nieuw Herlaer. Datum 28 september 1593.
=================233===================
Aktennr : 233
Folio : 113-v
Soort akte : minnelijke overeenkomst
Datum : 02-10-1593
Wij Jan Jan Hermans en Jan Adriaens van Roij, schepenen verklaren dat
Joost zoon wijlen Gerit Joosten van den Venne op 27 juli anno 1591 in zijn
testament door hem en diens tweede vrouw Margriet gemaakt o.a. had
verklaard dat hij vanwege zijn eerste vrouw belast was geweest met de
som 40 guldens, behalve nog wat achterstand van een jaarlijkse rente van

24 gulden die al waren vervallen tijdens het leven van zijn eerste vrouw en
om beide bedragen en achterstand te betalen had hij een rente laten
aflossen afkomstig van zijn tweede vrouw Margriet dochter van Jan Janssen
die Raijmaecker, waarvan het kapitaal 55 gulden bedroeg en de
achterstand daarvan 16 gulden en waarbij Joost had gewild dat zijn 3
nakinderen verwekt door hem en deze Margriet zouden meeparten met het
kind van hem en Mechteld uit het eerste huwelijk uit het bezit van deze
Mechteld, zoals blijkt uit zijn testament. Om verdere twisten tussen de
voogden over het eerste kind en de voogden van de 3 nakinderen over dat
geld te vermijden, is voor ons verschenen Govert zoon wijlen Gerard
Joosten als voogd van het eerste en minderjarige kind voor hemzelf
handelend en voor zijn medevoogd Laureijs Leonaerts, verder Jan Jan Claes
en Rutgher zoon wijlen Jan Henricks als voogden over de 3 genoemde
nakinderen en hebben de volgende afspraak gemaakt. De kinderen van
wijlen Joost en Margriet krijgen krijgen voor hun aanspraken van de 40
gulden en de 16 guldens van de voogden van het eerste kind de som van
36 karolusguldens eens, elke gulden van 20 stuivers,waarmee de
genoemde 55 gulden komen te vervallen. De genoemde 3 minderjarige
kinderen zullen verder niets meer pretenderen inzake de huisraad etc. in
het sterfhuis van Joost of inzake de brouwketel, de brouwinstallatie en
toebehoren, behalve samen een wagen en toebehoren die Joost en Margriet
in hun huwelijk hebben gerepareerd en vernieuwd. Hiermee zijn de
kinderen van Joost verwekt bij Mechteld en de kinderen van Joost verwekt
bij Margriet met elkaar tot overeenstemming gekomen en beide partijen
beloven de overeenkomst na te zullen komen. Datum 2 oktober 1593.
=================234===================
Aktennr : 234
Folio : 116-r
Soort akte : verklaring over oogstschade door vee
Datum : 06-10-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Stans Adriaens en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen zoon
wijlen Huijbrecht Laermans oud ca. 40 jaar, Adriaen zoon wijlen Joost
Peters oud ca. 32 jaar, Leonaert zoon wijlen genoemde Joost Peters oud ca.
30 jaar, Adriaen zoon wijlen Bartholomeus Tonis oud ca. 23 jaar en Rutger
zoon wijlen Pouwels Rutten oud ca. 54 jaar, allen inwoners van Gestel
daarvoor opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede,
nadat ze daarvoor zijn ondervraagd op verzoek van Adriaen Bartholomeus
Adriaens het volgende verklaard. Adriaen Huibrechts verklaart dat hij als
halfwin een stukje akkerland in huur heeft gelegen alhier in de
Schuijlenburch dat eigendom is van Philips Sanders maar heeft niet gezien
verleden jaar noch in dit jaar dat Adriaen Bartholomeus als producent nog

iemand van zijn familie enige paarden of hoornvee had gesteken(gebracht)
op enig koren van de deponent in de Schuijlenberchse straat staande of op
enige gewassen bij nacht en ontij zou hebben gesteken. Noch heeft hij
deponent in het jaar 1590 gezien dat de beesten van deze Adriaen in enig
koren schade zouden hebben veroorzaakt, maar hij deponente heeft in het
jaar 1592 wel diverse keren gezien en bevonden dat er andere paarden in
zijn koren liepen die geen eigendom van Adriaen waren en dat hij deponent
die toen in hun land joeg. Verder heeft hij in het koren van genoemde
Philips ongeveer 3 weken terug daar 4 of 5 koeien bevonden die eigendom
waren van genoemde Adriaen Bartholomeus Adriaens die van het koren van
de deponent en dat van Philips wel anderhalf lopen boekweit hadden
vernield. Hij weet dit zo goed omdat hij zijn boekweit had gedorst die niet
door de koeien was *overweijt* (afgegrazen en vernield). De deponent
heeft toen van de *overweijde * boekweit zover de akker niet was
*overweijdt* meer dan anderhalve lopen minder opbrengst gehad en
omdat de deponent daarvan de paarden verdacht die in de Schuijlenburgch
waren gekomen door slechte afrastering van jonker Koenens Volmeer en
dat de genoemde koeien uit de weide van genoemde Philips Sanders waren
gekomen die destijds Henrick Dircks in huur had aan het einde van de
weide waar het hek hangt. Genoemde Adriaen zoon wijlen Joost Peters
zijnde een van de naaste buren van de Schuijlenburch, verklaart dat hij
noch verleden jaar noch dit jaar heeft gezien dat Adriaen als producent of
iemand van zijn familie enige van Adriaens beesten in het koren op de
Schuijlenburch bij nacht of bij ontij gesteken (daarheen gebracht) zou
hebben, of dat Adriaens beesten in dat jaar enige schade zouden hebben
veroorzaakt, behalve dat in het afgelopen jaar 1590 een van de paarden
van Adriaen als producent ....dagen aan de boekweit ging van Adriaen
Huijbrechts en genoemde Philips welk paard daar in was gekomen door de
slechte weide van de Volmeer van jonker Koenen en dat hij deponent dit
jaar 1593 in de boekweit van de Schuijlenburch die eigendom was van
genoemde Philips een ander paard heeft gezien en bevonden dat niet aan
de producent toebehoort en als de deponent *gezworene* zou zijn geweest
hij het zelfde paard wel gevangen zou hebben genomen, maar hij kon
daarom dat paard niet gevangen nemen. Genoemde Leonaert zoon wijlen
Joost Peters verklaart dat hij deponent een van de naaste buren is van de
Schuijlenburch en dat hij niet heeft gezien noch verleden jaar noch in dit
jaar 1593 dat genoemde Adriaen Meus als producent of iemand van zijn
familie enig van zijn beesten in het koren van de Schuijlenburch bij nacht of
bij ontij zou hebben *gesteken*, noch dat in het koren van de
Schuijlenburch diens beesten enige schade hadden aangebracht behalve
dat de deponent in het jaar 1593 heeft gezien dat twee of 3 koeien van
deze Adriaen die in de boekweit liepen van genoemde Philip Sanders op de
Schuijlenburch, maar niet zolang dan vanaf hier, bedoelend het huis van de
secretaris, men zou gaan tot aan de kleine brug van de kerk van Gestel.

(dit raadsel ontgaat me). Maar in het jaar 1593 heeft de deponent wel
gezien dat in het koren van de Schuijlenburch vele andere beesten zowel
paarden als hoornvee daar was zijnde niet van de producent maar van
andere personen. Genoemde Adriaen zoon wijlen Bartholomeus Tonis ook
van een van de naaste buren van de Schuijlenburch, maar daar niet lang
gewooond hebbend, dan vanaf Pinksteren afgelopen jaar, verklaart dat in
het dit jaar 1593 hij heeft gezien dat daar 4 of 5 hoornbeesten gingen
weiden op de Schuijlenburch, in de boekweit die genoemde Adriaen en
Philips samen toehoorden die nabij die boekweit schade kunnen hebben
veroorzaakt in wel anderhalf lopenzaad en ongeveer 52 gasten (garven) of
hopen *overweijt* hadden maar hoe die beesten in de Schuijlenburch daar
waren gekomen weet de deponent niet. Zes weken geleden heeft de
deponent gezien dat genoemde Adriaen met een veulen bij *schoon
lichtdag* (bij vol daglicht) in de boekwijt van Philips ging en nog heeft hij
deponent gezien dat nog anderen vier of meer hoornbeesten die niet aan
de genoemde procucent hoorden maar aan anderen die in de boekweit van
Philips gingen in de Schuiijlenburch. Genoemde Rutger zoon wijlen Pouwels
Rutten verklaart dat hij deponent noch afgelopen noch in dit jaar 1593
heeft gezien dat genoemde Adriaen of iemand van de familie van de
deponent enig vee van de producent (Adriaen) bij nacht of ontij zou hebben
gesteken in het koren van de Schuijlenburg, maar hij verklaart dat hij
afgelopen jaar 1592 heeft gezien dat drie of 4 koeien van Adriaen in de
genoemde Schuijlenburg in de boekweit gingen, eigendom van genoemde
Philips en dat die 3 of 4 koeien de Schuijlenburg toen uit de weide werden
genomen die Adriaen als producent gebruikte en welke weide Adriaen van
genoemde Philips had gehuurd en zeer dicht bij de Schuijlenburg was
gelegen. Akte is voorzien van schependomszegel. Datum 6 oktober 1593.
=================235===================
Aktennr : 235
Folio : 118-r
Soort akte : verklaring over verkoop van een pleit
Datum : 08-10-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Peter zoon wijlen Matheus Pels oud ca. 34 jaar en Henrick zoon
wijlen Goijaert Willems van de Donck oud ca. 32 jaar, beiden inwoners
alhier daarvoor opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris, hebben
ter instantie van Jacop Jan Dancken en Adriaen Henricks onder ede nadat
ze daarvoor zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ze waren erbij
aanwezig toen op 18 augustus j.l. in Den Bosch genoemde Jacop en
Adriaen toen van Lamberden Jacop Horstkens een pleit hebben gekocht
voor een bedrag van 120 guldens, elke gulden van 20 stuivers brabants

gerekend, te betalen per afgelopen St. Bavodag voor de helft en de rest per
a.s. Kerstmis. Datum 8 oktober 1593.
=================236===================
Aktennr : 236
Folio : 118-r
Soort akte : verklaring over de Monincxtiende of Huijbrechtstiende
Datum : 22-10-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Peter zoon wijlen Henrick Goijaert van Overbeeck oud ca. 78
jaar, Jan zoon wijlen Willem Houbraeken oud ca. 70 jaar, Willem zoon
wijlen Joost Adriaens oud ca. 45 jaar, alle 3 inwoners van Boxtel, verder
Bartholomeus zoon wijlen Goijaert Aernts oud ca. 60 jaar wonend op de
Berzelaer in St. Oedenrode, alle 4 gearresteerd door onze substituutvorster
Tielman Henricks, verder Anna dochter wijlen Jan van Ravesteijn vrouw
zijnde van Adriaen Diercks als koster van Gemonde oud ca. 68 jaar
inwoonster alhier te Gestel en Jan zoon wijlen Bartholoemeus Gielis oud ca.
45 jaar ook inwoner van Gestel door onze ondervorster daartoe opgeroepen
en hebben onde ede ten behoeve van joffrouw Anna van Wijck weduwe van
jonker Johan van Erp, ten behoeve van jonker Gerard van Boecop en ten
behoeve van Johan van Campen en consorten, respectievelijk eigenaars
van de tienden van Hubrecht Monicx gelegen in de parochie van Gemonde
en ook de baanderheerlijkheid van Boxtel het volgende verklaard nadat ze
daarover waren ondervraagd.
Peter zoon wijlen Henrick Goijaert verklaart dat meer dan 33 jaar geleden
hij deponent pachter was van de Hubert Monicxtiende en met hem Henrick
Goijaert Aerts, Peter Daemen en Peter Janssen van de Loo en wel voor 14
of 15 jaar lang en waarin ze daarover niet zijn lastiggevallen en altijd een
zeker stuk land hebben getiend gehad groot ca. 2 en een halve lopenzaad,
gelegen onder Boxtel thans eigendom van de kinderen van Jan Schellekens.
Genoemde Jan zoon wijlen Willem Houbraecken verklaart dat hij weet dat
meer dan 50 jaar terug een bepaald akkerland gelegen onder Boxtel dat de
Eelenecker wordt genoemd dat toen eigendom van zijn vader was, door de
tiendenaren en pachters van de genoemde Huijbrechttiendes toen zonder
problemen daar de helkt van de tiendes van die akker hadden gehaald en
voor de andere helft door de kanunikken van St. Peters te Boxtel die de
helft van die tienden in eigendom hadden van die Eelenakker. Willem zoon
wijlen Joost Daniels verklaart dat ongeveer 14 of 15 jaar geleden hij
deponent toen onder Boxtel woonde bij Henrick Michiels die toen pachter
was van de genoemde Huijbrechtstiendes en hij namens zijn meester de
gehele tiend ervan heeft opgehaald van het genoemde 2 en een half

lopenzaad land, zonder dat hij daarin werd belemmerd. Verder dat hij
ongeveer 2 of 3 jaar later toen de kleine tiendes van de kanunnikken had
gepacht maar van dat zelfde stuk land van 2 en een half lopenzaad niet had
getiend, noch zijn medepachters maar hij deponent wel altijd heeft gehoord
dat het perceel altijd tot de Huijberts tiendes heeft gehoord. Genoemde
Bartholomeus zoon wijlen Goijaert Aernts verklaart dat ongeveer 36 jaar
terug toen hij deponent bij zijn vader woonde die toen pachter van de
Huihbert-tiendes was en hij deponent die tiende toen voor de helft heeft
opgehaald van genoemde Eelenakker en de andere helft van die tiende
hoorde toe aan de pachters van de Cleender tienden. Verder heeft hij
deponenent omstreeks 12 of 13 jaar lang die Huijberts-tiende steeds
gepacht gehad en ook voor al die jaren de gehele tiende opgehaald van het
genoemde perceel van 2 en een halve lopenzaad, behalve nu 2 jaar terug.
Genoemde Anna verklaart dat ongeveer 55 of 56 jaar geleden toen ze met
de tiendwagen met haar vader reed die destijds de tiendes van de
kanunnikken of de Huijbrechtstienden had gepacht en haar broer Tonis bij
de genoemde Eelenakker kwam om te zien of de rog of het koren op die
akker klaar was om te tienden, dat ze haar vader toen heeft horen zeggen
*hier* bedoelend die akker * en zullen wij maar voor de helft tienden*.
Genoemde Jan zoon wijlen Bartholomeus Gielis verklaart dat ongeveer 21
of 22 jaar geleden hij deponent toen woonde bij Anthonis Henrick
Scellekens die toen met Elias Peter Peters Daemen, Peter Janssen van de
Loo, Peter Henrick Goijaerts en Adriaen Rombouts pachters waren van de
Huijbrechts Tienden, hij de hele tiende toen vanwege zijn meester heeft
opgehaald en daarbij niet is gehinderd inzake het stuk land van 2 en een
halve lopenzaad eigendom van de kinderen van wijlen Jan Schellekens.
Datum 22 oktober 1593.
=================237===================
Aktennr : 237
Folio : 119-r
Soort akte : machtiging
Datum : 23-10-1593
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen jonker Lambrecht Millinck van
Gerwen en machtigt hierbij meester Peter Keris (?) secretaris van Gestel bij
Oisterwijk, om namens hem al zijn kwesties en processen te behartigen die
hij nu heeft lopen of nog zal hebben voor welke rechtbank dan ook,
geestelijk of wereldlijk en daarbij alles te doen dat rechtens nodig is. De
opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigde
zal worden gedaan. De machtiging geldt tot wederopzeggen. Datum 23
oktober 1593.

=================238===================
Aktennr : 238
Folio : 119-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 27-10-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Constantius Adriaens, schepenen verklaren voor toonder van
deze brief dat wij Tielman Tielmans als inwoner hebben ontvangen en dat
hij inwoner is en thans hier op het kasteel van Nieuw Herlaer woont bij de
heren Kartuizers daar en dat Tielman zoals onze andere inwoners bijdraagt
in de dorpslasten en alle andere bijdrages, zowel de gewone als de
buitengewone die aan ons worden opgelegd, zowel van de ene als van de
andere kant. Datum 27 oktober 1593.
=================239===================
Aktennr : 239
Folio : 119-v
Soort akte : oorlogsperikelen
Datum : 12-11-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Adriaens van Rode en Jan
Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen
zoon wijlen Henrick Janssen, oud ca. 56 jaar inwoner alhier die daarvoor is
opgeroepen door Henrick Spierincks als onze stadhouder van de schout
meester Henrick van der Cluijsen, verder Willem zoon wijlen Jan van de
Oetelaer, oud ca. 50 jaar en Henrick zoon wijlen Aert Peters oud ca. 53
jaar, beide inwoners van Schijndel, daarvoor gearresteerd zijnde door deze
stadhouder en hebben onder ede op verzoek van Aleijt weduwe van Michiel
Lauwrens, nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ze
verklaren dat in het jaar 1583 te hebben onthouden dat wijlen genoemde
Michiel door de soldaten van de stad Grave voor de achterstalligheid van de
dorpsbijdrage van St. Oedenrode, die uit zijn huis was weggevoerd en dat
ze met deze weduwe naar St. Oedenrode zijn gebracht op een genechtdag
en zij deponenten te kennen gaven aan Willem van de Oetelaer als
stadhouder van St. Oedenrode volgens hun beste herinnering aan Gerard
Claessen en aan Roelof Daniels destijd schepenen aldaar wat er
verschuldigd was en dat genoemde van de Oetelaer als stadhouder hen
deponenten en de vrouw van Michiel had geantwoord dat zij toendertijd
zeer *quade troost om geld wisten* (konden niet aan geld komen) maar
indien genoemde Michiel een goed wettelijk en schriftelijk bewijs wilde
waaruit blijkt dat hij vanwege de heerlijkheid St. Oedenrode dat geld in de
stad Grave zou geven om daar te betalen, dat ze beloofden Michiel
daarvoor goed te doen (terug te betalen) of dat Michiel vanwege St.

Oedenrode zou bewijzen dat geld daarna te mogen ontvangen. Datum 12
november 1593.
=================240===================
Aktennr : 240
Folio : 120-r
Soort akte : verklaring over de opbrengst van een perceel land
Datum : 12-11-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Adriaen van Rode en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan zoon
wijlen Adriaen Elias oud ca. 56 jaar en Henrick zoon wijlen Dirck Peters oud
ca. 28 jaar, beiden inwoners van Gestel die daarvoor zijn opgeroepen door
Henrick Spierincks als stadhouder van de schout van deze heerlijkheid en
hebben onder ede op verzoek van Adriaen zoon wijlen Joost Peters, nadat
ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ze weten dat een
bepaalde akker eigendom van genoemde Adriaen als producent, groot ca 3
lopenzaad, alhier gelegen onder Teede aan het Ven daar, dat Adriaen die
meer dan 3 jaar heeft gebruikt gehad en dat hij in die tijd niet genoeg
opbrengsten daarvan had om daarmee de *koningsbede * te kunnen
betalen, die maandelijks wordt geheven van deze akker en door Adriaen
werden betaald behalve nog de grote *vrede* die deze Adriaen voor dit
zelfde stuk akkerland heeft onderhouden (perceelsbegrenzing). De
deponenten verklaren dat ze dit stuk land vandaag de dag niet zouden
willen hebben voor die koniingsbede en de maandelijke bijdrages die eruit
betaald moeten worden. Verder ligt dat stukje akkerland naast het ven daar
loopt dikwijls onder water en er is dus weinig opbrengst. Datum 12
november 1593.
=================241===================
Aktennr : 241
Folio : 120-r
Soort akte : machtigen
Datum : 27-11-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij meester Henrick van der
Cluijse, kastelein en schout van St. Michielsgestel, Henrick Daniels van Os,
Peter Antonis Joosten van Gemert, Stans Adriaens, Jan Adriaens van Roij,
Goijaert Mathijs van Beeck, Jan Jan Hermans en Rut Janssen van
Griensven, schepenen met instemming van onze gezworenen,
kerkmeesters, H. Geestmeesters, borgemeesters en een deel van de
notabele inwoners die samen het gehele corpus vertegenwoordigen,
machtigen hierbij Henrick van de Leemput om namens ons alle kwesties,
processen etc., voor ons te behartigen die wij vanwege onze inwoners

hebben lopen nog zullen hebben in de de Raad van Brabant of voor enige
andere rechtbanken, zowel geestelijk als wereldlijk als eisende of als
verdedigende partij en daarin alles te doen wat rechtens nodig is. De
gemachtigde dient daarin alles te doen hetgeen wij als opdrachtgevers zelf
ook voor ogen gehad zouden hebben. De gemachtigde mag ook weer
andere gemachtigden benoemen. Wij beloven alles na te komen wat daarin
door onze gemachtigde zal worden gedaan. Datum 27 november 1593.
=================242===================
Aktennr : 242
Folio : 121-r
Soort akte : verklaring t.b.v. poorterschap Den Bosch
Datum : 15-12-1593
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter zoon Joostens van Gemert en Jan
Jan Hermans, schepenen, verklaren dat vandaag voor ons is verschenen
Aert zoon wijlen Jacop Aernts oud ca. 78 jaar, Marijken weduwe van Mathijs
van Beeck oud ca. 80 jaar en Mechteld wettige vrouw van genoemde Aert
Jacops oud ca. 52 jaar, alle inwoners van St. Michielsgestel en hebben
onder ede, nadat ze daarover zijn ondervraagd op verzoek van Peter zoon
wijlen Matheus Pels het volgende verklaard. Ze verklaren dat Peter Matheus
Pels in de kerk van St. Jan Evangelist in Den Bosch is gedoopt en dat
Marijken en Mechteld daarbij aanwezig waren. Genoemde Anna Rutger van
Well verklaart nog dat zij deponent en deze Peter met de naburenvrouw
(buurvrouw?) toen met hem naar de kerk met de wagen naar Den Bosch
waren gekomen en hem naar de St. Janskerk had gebracht. Genoemde
Marijke verklaart nog dat haar man Mathijs van Beeck, Aelbrecht Aert Pels
op Den Dungen en Elisabeth Dirck de vrouw van Herman Janssen zijnde de
peters van deze Peter Matheus Pels. Genoemde Mechteld verklaart dat
Mathijs en Elisabeth genoemde Peter Matheus Pels de peter en meter van
het kind waren maar van Aelbrecht Aerts Pels weten ze het niet meer en
verder dat haar man Aert Jacops deze Peter met de *naburenvrouw*
destijds ook met de wagen in de stad zijn aangekomen bij genoemde kerk.
Datum 15 december 1593.
=================243===================
Aktennr : 243
Folio : 121-r
Soort akte : verzoek om jonker Johan van Raveschot aan te houden
Datum : 29-12-1593
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Hier bij verzoeken verzoeken wij
aan de schout van de stad Den Bosch of aan diens stadhouder en dienaar
van de Groene Roede, aan de schout van het kwartier van Oisterwijk, de

schout en vorster van Waalwijck, Drunen en alle andere schouten en
vorsters van de Meierij Den Bosch en alle andere die buiten de Meierij
wonen en elk van hen speciaal het volgende : Wij schepenen en Raad van
St. Michielsgestel verklaren dat de schout, vorster en de dienaren van
justitie alhier ons te kennen gegeven hebben dat jonker Johan van
Raveschot en jonker Jan van Bloemendael als man van joffrouw Catarina
van Raveschot die buiten onze jurisdictie wonen, die een vonnis werden
opgelegd afgegeven door schepenen van St. Michielsgestel welk vonnis
jonker Lambrecht Millinck van Gerwen op 16 oktober anno 1593 heeft
verkregen tegen deze jonker Jan van Raveschot en jonker Jan van
Bloemendael danwel genoemde Catarina, wij dit vonnis niet ten uitvoer
kunnen brengen. Want door enige goede vrienden is tevergeefs geprobeerd
om dat vonnis aan hen uit te reiken. Daarom is het dat wij ernstig aan U
verzoeken en wensen dat jonker Lambrecht Millinck van Gerwen vanwege
het vonnis zal worden voldaan en dat U het vonnis aan de persoon van
jonker Jan van Raveschot en jonker Jan van Bloemendael of aan diens
vrouw, samen of aan elk van hen zult overbrengen waar dat U hen ook zult
vinden en dat vonnis ook ter executie zult stellen, hetzij door
gevangenneming of op andere wijze en daarbij alles in acht te nemen.
Indien wij naar vermogen U daarbij kunnen helpen en vriendschap kunnen
geven dan zijn we daartoe bereid. Als oorkonde opgemaakt en voorzien van
het schependomszegel. Datum 29 december 1593.
=================244===================
Aktennr : 244
Folio : 121-v
Soort akte : verkoop
Datum : 29-12-1593
Wij, Henrick Daniels van Os, Peter Anthonis Joosten van Gemert en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Dierck zoon
wijlen Dirck Wouter Wernerts en verkoopt aan Henrick zoon wijlen Jan
Claes een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad alhier gelegen in het
Moerschoth, b.p. Henrick zoon wijlen Jan Claes, Leonaert Adriaens, een pad
daar. Nog het vierde deel van een woonhuis, schuur,esthuis, tuin,
boomgaard, akkerland etc. in totaal groot ca. 4 lopenzaad, alhier gelegen
aan de Dungense Cant, b.p. Geertruijd weduwe van Rutger Michiels, de
gemeenschappelijke straat. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten af te handelen, behalve uit het vierde deel van het huis
etc. jaarlijkjs aan diverse personen het vierde deel van 28 gulden 15
stuivers per jaar en het vierde deel van 2 kruisdaalders en 2 oortstuivers
aan de heer van Herlaer als grondchijns. Datum 29 december1593.
=================245===================

Aktennr : 245
Folio : 122-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 29-12-1593
Henrick zoon wijlen Jan Claes belooft als schuldenaar aan Dirck zoon wijlen
Dirck Wouter Wernerts op zondag a.s. halfvastentijd de som van 50
karolusguldens en 12 stuivers te betalen, nog per a.s. St. Maartensdag 41
karolusguldens 10 stuivers. Omdat er tussen hen een kwestie is over de
som van 16 karolusguldens, is afspraak dat hetgeen van de 16 gulden door
Jan Peters en door Aert Servaes van Hesewinckel (?) minder zou worden
betaald, dat dat verschil door Dierck bij Henrick op de som van die 41
gulden 10 stuivers in mindering mag worden gebracht. Actum ut supra.
=================246===================
Aktennr : 246
Folio : 122-v
Soort akte : verklaring over gedane verkoop huis
Datum : 17-01-1594
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan zoon wijlen Jan Hermans en Rutger
Jan Ruttens van Griensven, schepenen verklaren dat voor ons zijn
verschenen heer Gielis Doolvoet, priester en pastoor van Gestel, oud ca. 55
jaar en Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris oud ca. 63 jaar, Peter
zoon Willem Wouters van de Ven, raadsheer alhier, oud ca. 40 jaar en
Henrick zoon wijlen Willem Henricks, borgemeester alhier oud ca. 35 jaar,
daartoe opgeroepen zijnde hebben op verzoek van Lambrecht Stooters
Peters nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ze zijn
erbij aanwezig geweest in het huis van genoemde secretaris vanwege een
bepaald *overgraven* lijenhuis (met een dak van leien) met een ander huis
en erf dat erbij hoort alhier in deze heerlijkheid, nabij de kerk dat door
genoemde Lambert aan de pastoor was verkocht, en dat daarbij ook Jan
Stooters als broer van Lambrecht aanwezig was die daar zo lang bij
aanwezig was totdat de kaars van het opbod die was ontstoken weer was
uitgegaan en dat die de wijnkoop van dat huis mee heeft helpen drinken en
toen niet hebben gehoord dat Jan Stooten ooit pretendeerde vanwege dat
genoemde lijenhuis waarin deze zelfde Jan toen woonde enige verdere huur
zou hebben dan de huur die toendertijd met Pinksteren zou eindigen en ook
niet op het hoogsel enige *turbatie of stoornis* (ophef) gedaan heeft. De
pastoor en de secretaris verklaren wel dat Jan Stooters na het hoogsel aan
de pastoor had verzocht dat hij in dat huis een kamer of kantoor zou
mogen hebben om die tegen geld te huren. Genoemde Peter verklaart
gezien te hebben dat Lambrect Jan Stooters op die dag van het opbod

123-r)
een huurcedul dat tussen hen was gemaakt in zijn hand gaf en nadat hij
dat had gelezen zei Jan Stooters dat hij niet gemijnd zou hebben als dat in
het ceduul (verkoopceduul) was vermeld geweest. Datum 17 januari 1594.
=================247===================
Aktennr : 247
Folio : 123-r
Soort akte : verkoop
Datum : 24-01-1594
Wij Peter Tonis Joosten en Jan zoon wijlen Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jenneken dochter wijlen Peter Peters
van Haren weduwe van Jacop Paridaens van Bladel met haar tegenwoordige
man Willem zoon wijlen Jan Scheijmaeckers als haar voogd ook hierin en
daarin gemachtigd vanwege het testament d.d. 12 november 1591 van
deze Jenneken en Jacop waarin ze als langstlevende daarvoor volmacht
heeft, verkoopt aan Constantius Adriaens onze medeschepen een stuk
akkerland en mog een ander stuk akkerland genoemd de Willigenecker,
samen ca. 6 lopenzaad, alhier te Gestel met nog een hopland en weiland
daarbij liggend te Nieuw Herlaer, b.p. de erfgenamen van Jacop van
Deventher, Philip Sanders en meer anderen, de erfgenamen van Lambrecht
Millinck, de erfgenamen van Joachim Janssen, de gemeenschappelijke
rijweg. Er mag geweegd worden over het erf van wijlen genoemde Joachim
tot aan de Herlaerse dijk toe. De verkoopster belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten af te handelen, behalve een jaarlijkse pacht van 1
malder rogge aan het klooster van de Kruisbroeders in Den Bosch en een
pacht van 3 malders rogge. Verder moet de koper de wegen onderhouden,
de schouwtuinen, waterlaten en andere burenplichten nakomen die er van
oudsher op drukken. Datum 24 januari 1594.
=================248===================
Aktennr : 248
Folio : 123-v
Soort akte : verkoop
Datum : 24-01-1594
Stans Adriaens uit de vorige akte heeft op de koopsom 10 karolusgulden
ingehouden voor een half roede dijkonderhoud die ten laste van het bezit
uit de vorige akte komen op de Herlaerse dijk voor zover men bevindt dat
het perceel met een halve roede dijkonderhoud is belast en waar dat dient
te gebeuren en men zal met goede en onpartijdige mannen dat onderhoud
schatten en als men bevindt dat Stan daarin meer moet doen dan die 10

karolusguldens zal men dat aan hem teruggeven en als het het weinig is
moet Stan bijpassen. Actum als boven.
=================249===================
Aktennr : 249
Folio : 123-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 24-01-1594
Willem zoon wijlen Jan Scheijmaecker en met hem zijn vrouw Jenneken
dochter Peter Peters van Haren hebben samen en hoofdelijk beloofd om
aan Henrick Janssen die per a.s. Pasen de som van 26 karolusguldens te
betalen, elke gulden van 20 stuivers. Schepenen hierbij waren Peter
Antonis Joostens, Jan Jan Hermans en Stans Adriaens, datum 24 januari
1594.
=================250===================
Aktennr : 250
Folio : 123-v
Soort akte : overdracht aflossingsrecht
Datum : 26-01-1594
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
Jacop zoon wijlen Gerit Meus en Bartholomeus zoon wijlen Jan
Bartholomeus als aangestelde voogden over de twee minderjarige kinderen
van wijlen Bartholomeus zoon wijlen Gerit Meus verwekt bij diens vrouw
Mechteld dochter van wijlen Goijaert Arnts, aan Ambrosius Goijaert Aernts
een stuk akkerland hadden verkocht, groot ca. 4 lopenzaad gelegen in de
parochie van Gemonde en jurisdictie van Gestel op Dochel, b.p. Dirck Dirck
Horcx, Anthonis die Raet volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 10
december 1591, behoudens dat die kinderen het stuk land zouden mogen
aflossen binnen 10 jaar na datum van die brief met de som van 50 guldens.
Voor ons zijn verschenen Aernt zoon wijlen genoemde Bartholomeus Gerits
voor hemzelf en voor zij n uster Geertruijd en draagt hierbij dat
aflossingsrecht van dat stuk akkerland over aan Henrick zoon wijlen
Meussen Peters (of Henrick Meussen Gerits, verder staat bovende akte
Henrick Janssen, JT) en belooft de overdracht gestand te doen op
onderpand van zijn persoon en bezit en zal dat aflossingsrecht altijd
garanderen. Datum 26 januari 1594.
=================251===================
Aktennr : 251
Folio : 124-r
Soort akte : machtiging

Datum : 03-02-1594
Al degenen die deze brief zullen lezen etc. Wij, Henrick Daniels van Os en
Constantius Adriaens schepenen verklaren dat voor ons is verschenen heer
Aernt Hansens prior en heer Luenis van Gendt vicarius, heer Cornelis die
Groot senior, heer Peter van Exel, heer Gielis van den Kerckhove als
procurator en heer Adriaen van Vessem, alle heren en religieuzen van het
klooster van de Karthuizers, die eerder hun residentie hadden in het dorp
Vught en thans in de heerlijkheid van St. Michielsgestel wonen, machtigen
hierbij Peter die Groot, burger van de stad Bommel om namens hen al hun
zaken en processen te voeren die ze nu hebben lopen of nog zullen hebben
lopen tegen welke persoon dan ook of voor welk gerechtshof dan ook,
geestelijk of wereldlijk zowel als eisende partij of als verdedigende. De
gemachtigde dient daarin alles te doen dat rechtens nodig is en de
opdrachtgevers zelf ook voor ogen gehad zouden hebben. Ze beloven alles
na te komen wat daarin door hun gemachtigde wordt gedaan en zullen hem
daarvoor vrijwaren. Datum 3 februari 1594.
=================252===================
Aktennr : 252
Folio : 124-v
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 08-02-1594
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en
Constantius Adriaens, schepenen verklaren aan de toonder dezes dat
jonker Johan Koenen van Segewerp onze inwoner, met ons heeft
bijgedragen in alle dorpslasten, zowel de gewone als buitengewone, zowel
ter ener zijde als ter andere zijde en wel sinds het jaar 1586 tot aan
vandaag de dag toe. Verder dat deze jonker Johan Koenen sinds 1586 tot
aan vandaag de dag toe geen krijgshandel heeft gehad noch ter ener noch
ter andere zijde en dat ons daarvan niets bekend is maar dat hij in die tijd
zich altijd heeft gedragen als een eerlijk en vroom persoon zoals onze
andere inwoners. Datum 8 februari 1594.
=================253===================
Aktennr : 253
Folio : 125-r
Soort akte : verkoop
Datum : 19-02-1594
Voor ons schepenen zijn verschenen Anthonis zoon wijlen Willem van Asten
en verkoopt aan Willem zoon wijlen Joost Adriaens en aan Bartholomeus
zoon wijlen Goijaert Aernts als H. Geestmeester van de parochie Gemonde

een schepenbrief van Gestel d.d. 20 juni 1573 die melding maakt van een
jaarlijkse rente van 3 en een halve karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers, steeds te betalen op St. Jan Baptistdag op onderpand van een
huis, tuin, boomgaard, hopland groot ca. 4 lopenzaad, gelegen in de
parochie van Gemonde in de jurisdictie van Gestel, b.p. Eijmert van de
Oetelaer, de gemeenschappelijke straat. Drie rente had Anthonis gekocht
van Aernt zoon wijlen Corstiaens Voet (?) zoals blijkt uit die schepenbrief.
De verkoper belooft de de verkoop gestand te doen en alle lasten van zijn
kant af te handelen. Schepenen hierbij waren Peter Tonis Joosten en Jan
Adriaens van Rode. Datum 19 februari 1594.
=================254===================
Aktennr : 254
Folio : 125-r
Soort akte : verkoop
Datum : 26-02-1594
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Adriaen Elias, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Jan Swouters
(=Swenders?, JT) als man van Jenneken dochter wijlen Servaes Gerits en
verkoopt aan Jan Antonis Joosten van Gemert de helft van een stuk
hooiland, alhier te Gestel gelegen in de Ruijmelsche beemden genoemd de
Ronden Weert, b.p. het Vicarienland te Gestel, de Ronden Morgen
eigendom van Rut Rutten en van Goijaert Willems, de rivier de Dommel, de
zusters van Orthen. Nog verkoopt hij hem een ander deel van een stukje
hooiland ter zelfder plaatze als hiervoor gelegen, b.p. jonker Johan Koenen,
Jan Antonis Joosten, Willem Robbrechts en meer anderen, de Haenwijcxe
Berg daar, welke twee helften worden gewisseld met Jan. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve
een jaarlijkse rente van 2 karolusgulden aflosbaar met 32 gulden, nog een
rente van 1 karolusgulden aan Andries van Vloodrop aflosbaar met 16
karolusguldens, nog een karolusguldens aan de verkoper en de zijnen.
Datum 26 februari 1594.
=================255===================
Aktennr : 255
Folio : 125-v
Soort akte : kwitantie rente
Datum : 26-02-1594
Eerder heeft Jan zoon wijlen Jan Woudelen (?) als man van Jenneken
dochter van wijlen Servaes Gerits aan Jan Antonis Joosten twee stukken
hooiland verkocht alhier gelegen in de Rijmelsche beemden volgens de
schepenbrief van Gestel. Voor ons is nu gekomen genoemde Jan Wouderen

(?) en met hem Matheus Lauwrens als man van Angela, verder Elisabeth
dochter wijlen Servaes Gerits met haar voogd, voor henzelf handelend en
voor Aleijt dochter van wijlen Servaes Gerits en verklaren dat genoemde
Jan Anthonis aan hen een rente van 1 karolusguldens heeft afgelost die Jan
Anthonis uit die twee helften aan Jan Woudelen waren bekend gemaakt. Ze
geven Jan en zijn erfgenamen kwijting voor deze rente. Actum ut supra.
=================256===================
Aktennr : 256
Folio : 126-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 28-02-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons zijn
verschenen Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris oud ca. 63 jaar, Jan
Adriaen Elias onze collegaschepenen oud ca. 57 jaar, Lambrecht Udemans
van Brouheeze oud ca. 36 jaar en Jan zoon wijlen Aernts van Berze oud ca.
35 jaar, alle 4 inwoners van Gestel en daartoe opgeroepen zijnde door onze
vorster Willem Joris, hebben op verzoek van jonker Lambrecht Millincks van
Gerwen onder ede nadat ze daarover zijn ondervraagd gezamenlijk het
volgende verklaard. Ze weten dat ten tijde dat jonker Joost van Gerwen als
vader van de producent eerder in het huis woonde van wijlen Aernt van
Campen staande alhier bij de grote brug gerekend vanaf de Clockenberg
gezien en dat verder in alle huizen van de Plaets en bij de kerk destijds een
regiment voetknechten van tien vaandels logeerde en dat toen de
producents vader zoveel voetknechten binnen zijn huis had dat die zelfde
Joost van al zijn voorraad eten en drinken nauwelijks wat had
overgehouden, evenmin als diens buren van de Plaets daar zeer weinig
hadden overgehouden en dat vanwege die schade en de vrees dat er nog
meer schade zou komen, is de vader van de producent toen in Den Bosch
gaan wonen en heeft dat huis toen leeg achtergelaten. De schade die de
inwoners van de Plaets door die soldaten toendertijd hadden geleden, was
niet vergoed noch was er ook iets door de inwoners van deze heerlijkheid
wat gedaan. Datum 28 februari 1594.
=================257===================
Aktennr : 257
Folio : 126-r
Soort akte : verklaring over weigering teruggave pachtceduul
Datum : 28-02-1594
Al degenen die deze brief lezen etc. Wij, Peter Tonis Joosten van Gemert en

Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris oud ca. 63 jaar en Jan Adriaen
Elias onze medeschepen oud ca. 57 jaar, daartoe opgeroepen zijnde door
onze vorster Willem Joris en hebben onder ede op verzoek van jonker
Lambrecht Millinck van Gerwen nadat ze daarover zijn ondervraagd, door
ons als schepenen, verklaard dat zij jonker Joosten van Gerwen zijnde de
vader van de producent, ze die in zijn leven diverse keren hebben horen
zeggen dat Jan Jan Hermans en Jenneken (diens vrouw?) zonder zijn
toestemming bij heer Aernt van Dommelen het pachtceduul van zijn hoeve
te Gestel hadden opgehaald, welke hoeve deze Jan Jan Hermans van hem
had gepacht, waarbij Adriaen verklaart nog verder dat genoemde van
Gerwen bij hem had geklaagd dat hij dat pachtceduiul van Jan Hermans
niet terug had gekregen en dat hij daardoor een heel jaar pacht had gemist
van die hoeve. Datum 28 februari 1594.
=================258===================
Aktennr : 258
Folio : 126-v
Soort akte : verklaring over recht op de Dommel
Datum : 28-02-1594
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan
Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Joost
Claes Lambrechts oud ca. 74 jaar, Coentken zoon wijlen Coenraet Janssen
timmerman oud ca. 72 jaar, Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris oud
ca. 63 jaar en Jan Adriaen Elias onze schepen oud ca. 57 jaar, alle inwoners
alhier en zijn daartoe opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben
onder ede op verzoek van jonker Lambrechts Millinck van Gerwen, nadat ze
daarover zijn ondervraagd, het volgende verklaard. Het is hen bekend dat
de rivier de Dommel vanaf de grenzen en vanaf de Plaets waar die rivier De
Dommel in dit dorp loopt, waar de rivier van de baanderheerlijkheid van
Boxtel en van Gestel zich scheidt, waar die inwaarts stroomt tot de
watermolen van Nieuw Herlaer die rivier toebehoort aan de heer van
Merode als heer van St. Michielsgestel. De deponenten verklaren dat het
hen bekend is dat de kastelein van Herlaer namens deze heer en ten
behoeve van die heer, die rivier van de grens van Boxtel tot de molens van
Herlaer meer dan 41 of 42 jaar lang die daar heeft verpacht zonder
problemen en dat jonker Joost van Gerwen als vader van de producent en
Henrick Henricks van Weert vele jaren lang die rivier daar hebben gepacht
gehad en gebruikt. Dat ook sinds die tijd er in de Dommel nabij de
Lankecken (?) twee *geweren* (stijgers) stonden waarmee toen door deze
van Gerwen en Henrick van Weert met *aalzakken* (palingfuiken) werd
gevist en dat door de andere inwoners en buren daarover werd geklaagd
over die *geweeren* en ze weten zeer wel toen de drossaard Koenen in de

genoemde rivier rechten eiste om daar te mogen vissen na St. Bavodag als
de rivier wast en dat als de sluis van Herlaer niet gelost kan worden dat het
water dan buiten de oevers treedt en dan door de Gestelschen Bosch loopt
en zo verder door de Stellingsgrave (?) boven en ook beneden de ...
geweer en door de Ruijmelsche beemden, verder over de Wagebeemden,
de sluis van Herlaer en weer terug in de Dommel. Datum 28 februari 1594.
=================259===================
Aktennr : 259
Folio : 127-r
Soort akte : kwitering voor rente
Datum : 15-03-1594
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat Jan
Woudens als man van Jenneken dochter wijlen Servaes Peters op 28
februari j.l. aan Jan Antonis Joosten twee helften land had verkocht alhier
te Gestel in de Ruijmelsche beemden met de verplichting dat de koper
daaruit jaarlijks 2 gulden zou betalen aflosbaar mer 32 gulden, elke gulden
van 20 stuivers, aan Elisabeth dochter van wijlen genoemde Servaes Gerits
volgens de schepenbrief ervan. Voor ons zijn nu verschenen genoemde
Elisabeth met haar voogd en heeft bekend dat ze voor deze 32 gulden en
alle achterstand ervan door Jan Antonis is betaald voor die rente van 2
gulden en geeft Jan daarvoor nu kwijting en aan zijn nakomelingen. Datum
15 maart 1594.
=================260===================
Aktennr : 260
Folio : 127-v
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 17-03-1594
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Rutger Jan Rutgers van
Griensven, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jenneken
dochter wijlen Peter Slaets weduwe van Wouter Gerits met haar voogd en
doet afstand van haar recht van vruchtgebruik inzake een stuk akkerland
groot ca. een malderzaad, gelegen in de jurisdictie van Erp ter platse
genoemd in de Laeren, b.p. Lenaert Henricks van Boort, Geritgen weduwe
van Henrick Gommers, de gemeijnte, Niclaes Cleijssen (Cleijssen
=Niclaessen, JT). Ze doet er afstand van ten behoeve van Dirck zoon wijlen
Jacop Adriaens als man van Jenneken dochter van wijlen genoeme Wouter
Gerits en van eerstgenoemde Jenneken ten behoeve van hem en ten
behoeve van Peter Wouter Gerits, Dirck Leonaerts en Anthonis Goijaerts.
Jenneke belooft het afstanddoen na te zullen komen en alle lasten af te
handelen behoudens dat uit het bezit de jaarlijkse rentes en pachten

moeten worden betaald samen met de achterstand ervan en als er geld
overschiet is dat voor Jenneken als moeder ten behoeve van haar ziekbed.
Datum 17 maart 1594.
=================261===================
Aktennr : 261
Folio : 127-v
Soort akte : verklaring over afhandigmaken van kar met hop
Datum : 24-03-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Stans Adriaens en Jan
Adriaens van Roij, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Mercelis
zoon wijlen Jan Spierincks, teulman oud ca. 27 jaar en Aernt zoon Willem
Jacops oud ca. 23 jaar ook teulman en beiden inwoners alhier, en zijn
daartoe opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede
nadat ze daarover zijn ondervraagd op verzoek van Jan Jan Aernts als volgt
verklaard. Mercelis verklaart dat ongeveer 3 jaar geleden hij met Jan
Rijkchaerts en Aernden Willem Jacops met andere karren met hop geladen
naar de stad van Maaseijk is gereden toen ze om 1 uur aan deze kant van
Maaseik bij de Cruijstraat waren gekomen zijn daar toen 4 of 5 soldaten
verschenen gelegerd zoals ze verklaarden in Willemstad en hebben toen het
paard van de deponent en het paard van Jan Richaerts uitgespannen en
nog een voermanspaard van Weert welke 3 paarden deze soldaten niet
wilden teruggeven zonder *rantsoen*, De deponent verklaarde toen om die
paarden weer terug te krijgen dat de hop toebehoorden aan jonker Johan
Koenen waarop een van de soldaten zei *dat het koopmansgoed was* en
daarop verklaarde de deponent nogmaals dat de hop van jonker Johan
Koenen was. Daarop zei die ene soldaat tegen hem deponent bedoelend,
dat Koenen hem nog wel 300 gulden als gage schuldig was toen * ik onder
Hoogstraten lag* en nog veel meer had die soldaat verklaard. En hij zei ook
dat als hij zeker wist dat deze hop aan jonker Koenen behoorde dat hij in
dat geval *hem niet verdroot * (hij wel zou durven) om terug te rijden en
toen ritste hij met een mes de zakken hop in stukken en liet de hop toen
met de wind wegwaaien. Daarop hebben genoemde Jan Aernts, Jan
Richaert en de voerman van Weert de 3 paarden *gerantsoeeneerd *
(teruggekocht) voor 24 gulden en heeft die 24 gulden voor hen toen
betaald. Genoemde Arnt verklaart dat hij op die tijd er toen bij aanwezig
was als Mercelis Jan Rijckaerts elk met een kar hop naar Maaseik reden en
dat zijn jonker Johan Koenen daarbij 800 wagens (?), eerder had
(verzonden? ) en toen ze nu aan de begin van Maaseik kwamen bij de
Cruijsstraat zijn de genoemde Mercelis en Jan Rijchaerts paarden met nog
een paard van een voerman uit Weert door de soldaten uitgespannen, die
van hem deponent ook zijn *casnick* (?) afnamen en dat ze de paarden
niet zonder *rantsoen * (betaling) terug zouden geven. De deponent had

toen gezegd dat de hop eigendom was van zijn jonker Jan Koenen en
daarop had de soldaat gezegd *hij en hadde daar egenen gebreck bij en
dat hij sweijgen soude of hij zou een dunck door het lijf stoten*. Daarop
hebben ze de 3 paarden *gerantsoeneerd* en daarvoor 24 gulden betaald
en daarbij was ook Jan Jan Aernts die de hop van zijn jonker in de stad van
Maaseik heeft verkocht. De deponent heeft toen gezien dat hij het geld van
de hop ontving maar hij deponent was er niet bij toen de hop werd
verkocht en weet niet hoeveel hij er voor elke honderd (pond) heeft
ontvangen, maar de deponent weet wel dat Jan Jan Arnts het geld van de
hop overmaakte (hop terugkocht?) te Weert die in Den Bosch ca. 50 gulden
waard is. Datum 24 maart 1594.
=================262===================
Aktennr : 262
Folio : 128-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 29-03-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans schepenen verklaren daty voor
ons zijn verschenen Delis en Willem, broers en zoons wijlen Henrick
Willems van Beeck, door wijlen deze Henrick verwekt bij diens vrouw
Henricxken dochter wijlen Mathijs Corstiaens, verder Rutger zoon Jan
Rutgers van Griensven als man van Elisabeth, Jan zoon wijlen Niclaes
Peters als man van Geertruijden en Rutger zoon wijlen Henrick Janssen als
man van Aleijden, alle drie dochters van genoemde Henrick en van
Henricxken en hebben een deling gemaakt van het bezit dat ze na dood van
hun ouders hebben geerfd. De loten zijn gelegd door Willem Joris onze
vorster.
Genoemde Delis krijgt een woonhuis, schuur, esthuis, tuin, boomgaard,
hopland etc. met de pad die ebij ligt en erbij hoort, alhier gelegen aan de
Beeckant, b.p. de gemeenschppelijke straat, Henrick Mertens, de
erfgenamen van Matheus Pels. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. 5
lopenzaad, alhier gelegen op de Hezecker, b.p. de weduwe van Willem
Willem van Beeck, de rijweg, Adriaen Leonis van Heeze. Nog krijgt hij een
stuk akkerland groot ca. Een zesterzaad, gelegen te Gestel op de Hezecker,
b.p. de vrouwe van Raessen, de erfgenamen van Zebrecht Henricks, de
erfgenamen van Jan Willem Geverts, de rijweg. Nog krijgt hij een weiland
groot ca. 3 schaarweides, alhier gelegen in het Moerschot, b.p. Jan Goijaert
Cornelis, een pad, de weduwe van Gijsbrecht Willems, Jan Claessen en
meer anderen. Verder krijgt hij de helft van een heiveld gelegen in de
vrijdom van de stad Den Bosch aan de Nieuwe Dijk, b.p. Rut Rutten, de
weeskinderen van genoemde stad, het klooster van de Baseldonck, de
genoemde Nieuwe Dijk. Uit dit bezit moet hij jaarlijks aan de heer van

Herlaer als grondchijns een oortstuiver betalen, aan het altaar van O.L.
Vrouw in de kerk van Gestel een *sleijk* (krap) half lopen rogge en 2
Wilhelmustuin, nog 3 zesters rogge jaarlijks aan het altaar van O.L. Vrouw
op het grote begijnhof in genoemde stad,
Genoemde Willem krijgt een weiland groot ca. 6 morgens, gelegen in de
jurisdictie van Schijndel in het Wout, b.p. Gerard Willems, Marijken weduwe
van Jan Rutten, Jan Rutten op de Horrick, Rutger Henrick Janssen en meer
anderen. Nog krijgt hij een stuk land deels hop- en deels akkerland,
gelegen op Den Dungen in de vrijdom van Den Bosch op Griensven daar,
b.p. Dirk Dircks, de weduwe van Willem Willems, Gerit Claes, Powels
Wouters. Nog krijgt hij een stuk akkerland van 4 lopenzaad, alhier gelegen
op Hezeaker, b.p. Wouter Henricks, Rutger Jan Rutten, de rijweg daar,
Adriaen Leonis van Heeze en meer anderen. Nog krijgt hij een veld met
houtopstand alhier gelegen in de Gestelschen Bosch, b.p. de rivier de
Dommel, de zusters van Orthen, Goijaert Willems. Nog krijgt hij van Jan
Dirck op den Dungen de som van 100 karolusguldens.
Rutger Jan Rutten en diens vrouw Elisabeth krijgen een woonhuis, schuur,
esthuis, schop, tuin, boomgaard, hopland etc. samen ca. 10 lopenzaad,
gelegen in de vrijdom van de stad Den Bosch onder Den Dungeb in de
Corte Griensvensestraat, b.p. de weduwe van Willem Willems, Pouwels
Wouters, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgen ze de helft van een
hooiveld of weiland genoemd de Ossencamp, b.p. Jan van Campen, Agnees
dochter van Jan Jan Delis, Mercelis van Casteren, Jan Dlelis in den Hoeck.
Hieruit aan de hertog van Brabant als grondchijns 9 stuivers en 11 deniers
te betalen en aan de heer van Herlaer uit de halve Ossencamp de helft van
9 deniers, nog jaarlijks aan het klooster van de Baseldonck 2 gulden 2
stuivers, nog 38 stuivers, nog jaarlijks 2 turfvaarten te moeten doen en een
vaart naar Colle (waarschijnlijk Keulen bedoeld, JT) voor het zelfde
klooster.
Genoemde Jan Claes Peters krijgt de helft van een hooiveld gelegen in de
vrijdom van Den Bosch, b.p. de rivier de Aa, Peter Zebrechts en meer
anderen, Jan Dircks. Nog krijgt hij een stuk akkerland ca. 4 lopenzaad
alhier te Gestel aan de Beeckant, b.p. Rutger Henrick Janssen, Henrick
Mertens en de Beeckgrave daar. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca.
2 en een halve lopenzaad, alhier te Gestel op de Hezecker, b.p. de
erfgenamen van Matheus Pels, Willem Mathijssen en meer anderen, Henrick
die Wit de oude. Nog krijgt hij een stuk hopland, alhier gelegen in het
Moerschot, b.p. Rutger Jan Rutten, Rutger Henrick Janssen, Jan Goijaert
Cornelissen. Nog krijgt hij de helft van een hooiveld of weiland genoemd de
Ossencamp, b.p. Jan van Campen, Agnees dochter van Jan Jan Delis,
Mercelis van Casteren, Jan Delis in den Hoeck. Nog krijgt hij een aflosbare

jaarlijkse rente van 7 gulden, te betalen door Claes Henricks op Den
Dungen, nog jaarlijks de helft van 17 en een halve karolusguldens te
ontvangen van Jan Goijaert Cornelis. Uit dit erfdeel moet hij aan de heer
van Herlaer jaarlijks als grondchijns de helft van 9 penningen betalen.
Verder mogen de andere erfgenamen op dit veld ook hun mest met hun
pleiten daar *schieten* (neerleggen).
Genoemde Rutger zoon wijlen Henrick Janssen en diens vrouw Aleijt krijgen
een veld groot ca. 4 morgens deels gelegen onder Schijndel en deels onder
Gestel, b.p. jonker Jan Koenen, Adriaen Anthonissen, Catarina weduwe van
Jan Aernts, Henrick mertens en meer anderen. Nog krijgen ze een stuk
akkerland genoemd de Bogaeret, alhier gelegen te Gestel aan het Hezelaer,
b.p. Vrouwe Raessen en meer anderen, Rut Rutten, de gemeenschappelijke
straat. Nog krijgt hij ca. 3 lopenzaad land alhier gelegen aan de Beeckant,
b.p. Jan Claes Peters, Willem Suijs ()?), de Beeckgrave daar, Nog krijgt hij
ca. een zesterzaad hopland, alhier gelegen in het Moerschot, b.p. Marijken
weduwe van Matheus van Beeck, Jan Claes Peters, Rutger Jan Rutten. Nog
krijgen ze de helft van een hooiveld gelegen in de vrijdom van de stad Den
Bosch aan de Nijewe Dijck, b.p. Rut Rutten, de weeskinderen in de
genoemde stad, het klooster van de Bazelaers, de nieuwe dijk daar. Nog
krijgen ze de helft van een hooiveld gelegen in de vrijdom van genoemde
stad bij de rivier de Aa, b.p. de rivier de Aa, Peter Zebrechts en meer
anderen, Jan Dircks. Nog krijgen ze de helft van een aflosbare rente van 17
en een halve gulden te ontvangen van Jan Goijaert Cornelis. Uit dit heiveld
moeten ze aan de hertog van Brabant jaarlijks als grondchijns 7 en een
halve stuiver op St. Michielsdag betalen.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Indien een van de erfdelen
minder waard wordt of dat er meer lasten op blijken te drukken zullen ze
die samen betalen. Verder zal ieder de lasten op het eigen erfdeel zodanig
betalen dat de erfdelen van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Ook zal
men overpad aan elkeer verleneb. Genoemde Delis, Willem, Rutger Jan
Rutten en Rutgher Henrick Janssen, zullen op de voorste Aacamp dat aan
Jan Claes Peters is toebedeeld, hun mest mogen lossen uit de pleiten daar,
die ze jaarlijks in de stad Den Bosch ophalen of laten halen. Datum 29
maart 1594.
=================263===================
Aktennr : 263
Folio : 131-v
Soort akte : ruil van erfdeel
Datum : 29-03-1594

Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Delis zoon wijlen Henrick Willems van Beeck door
wijlen deze Henrick verwekt bij diens vrouw Henricxken dochter van wijlen
Mathijs Corstiaens, verder Rutger Jan Rutten van Griensven als man van
Elisabeth dochter van wijlen genoemde Henrick en Henricxken, en hebben
een ruil gemaakt van het bezit dat hen vandaag hier in de deling was
toebedeeld, na de dood van hun ouders.
Het erfdeel van genoemde Rutger zijnde het woonhuis, schuur, esthuis,
schop, tuin, boomgaard hopland etc., groot ca. 10 lopenzaad gelegen in de
vrijdom op Den Dungeb, op de Corte Griensvense straat, b.p. de weduwe
van Willem Willems, Pouwels Wouters, de gemeenschappelijke straat,
draagt hij over aan genoemde Delis. Nog de helft van een hooiveld of
weiland genoemd de Ossencamp, b.p. Jan van Campen, Agnees dochter
van Jan Jan Delis, Mercelis van Casteren, Jan Delis in den Hoeck draagt
Rutgher nu over aan genoemde Delis, welke Delis daaruit jaarlijks aan de
hertoig van Brabant als grondchijns 9 stuivers 11 deniers moet betalen en
aan de heer van Herlaer uit de halve Ossencamp de helft van 9 deniers
(=penningen, JT), nog jaarlijks aan het klooster van de Baseldonck 2
gulden 2 stuivers en nog 38 stuivers, verder jaarlijks 2 turfvaarten en een
vaart naar Colle (Keulen?) voor het klooster.
Bij genoemde ruil draagt Delis aan genoemde Rutger Jan Rutten het
woonhuis over met schuur, esthuis, tuin, boomgaard, hopland etc. met de
pad die erbij hoort, gelegen te Gestel aan de Beeckant, b.p. de
gemeenschappelijke straat, Henrick Merttens, de erfgenamen van Matheus
Pels. Nog een stuk akkerland groot ca. 5 lopenzaad, alhier gelegen aan de
Hezacker, b.p. de weduwe van Willem Willems van Beeck, Willem zoon
wijlen Henrick van Beeck, de rijweg daar, Adriaen Leonis van Heeze, nog
een stuk akkerland groot een zesterzaad alhier gelegen op de Hezecker,
b.p. vrouwe Rassen, de erfgenamen van Sebrecht Henricks, de erfgenamen
van Jan Willem Geverts, de rijweg daar. Nog een weiland groot ca. 3
schaarweides, alhier gelegen in het Moerschot, b.p. Jan Goijart Cornelis,
een pad daar, de weduwe van Gijsbrecht Willems, Jan Claes en meer
anderen. Nog de helft van een hooiveld gelegen in de vrijdom van Den
Bosch aan de Nijewe dijk, b.p. Rut Rutten, de weeskinderen van de stad
Den Bosch, het genoemde klooster, de nieuwe dijk daar. Daaruit moet
Rutger jaarlijks aan de heer van Herlaer als grondchijns een oortstuiver
betalen, aan het altaar van O.L. Vrouw in de kerk van Gestel nog een half
lopen rogge en twee Wilhelmustuin, nog 3 zesters rogge per jaar aan het
altaar van O.L. Vrouw op het grote gasthuis in Den Bosch.
De ruilers beloven elkaar de ruil gestand te doen. Datum 29 maart 1594.

=================264===================
Aktennr : 264
Folio : 132-v
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 30-03-1594
Wij Peter Tonis Joostens van Gemert en Rutger Jan Rutten van Griensven,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon wijlen Jan van
Berckel weduwnaar van wijlen diens vrouw Margrietken dochter wijlen
Willem Goijaerts van de Donck, doet afstand van zijn recht van
vruchtgebruik inzake een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad gelegen
alhier aan de Brantsche heide, b.p. de gemeenschappelijke straat, de
kinderen van Henrick Eijkmans, Henricsken dochter Henrick Rutten. Hij
draagt dit recht over aan Dirck en Aleijt zijnde zijn twee wettige kinderen
verwekt bij Margrietken en belooft de overdracht gestand te doen. Daarna
hebben Dirck en Aleijt met haar voogd hierin het stuk akkerland verkocht
aan Wouter zoon wijlen Claes Wouters ten behoeve van Peterken weduwe
van genoemde Claes Wouters, zijnde Wouters moeder. Dirck en Aleijt
beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Datum
30 maart 1594.
=================265===================
Aktennr : 265
Folio : 133-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 30-03-1594
Wouter zoon wijlen Claes Wouters heeft als schuldenaar beloofd om aan
Willem zoon wijlen Jan van Berckel per a.s. Pasen over een jaar drie en een
halve gulden te betalen en aan Dirk en Aleijt kinderen van genoemde
Willem op die zelfde dag 50 karolusguldens, alles in courant geld, vrij van
enige lasten. Actum als boven.
=================266===================
Aktennr : 266
Folio : 133-r
Soort akte : verkoop
Datum : 06-04-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Willem Driessen van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Antonis zoon wijlen Jan Herman
Oomen, weduwnaar van indertijd diens eerste vrouw Elisabeth dochter
wijlen Willem Gielis van den Dooren, daarvoor gemachtigd met het
testament d.d. 27 september 1571 waarin hij als langstlevende de

evoegheid heeft gekregen van zijn vrouw Elisabeth, verkoopt op grond
daarvan voor de helft aan Margriet weduwe van Anthonis Anthonis van der
Merendonck en haar wettige 7 kinderen van deze Anthonis en voor de
andere helft aan Jenneken dochter van wijlen Henrick Henrick Rutten
weduwe van Corstiaen Gielis, een stuk akkerland groot ca. 6 lopenzaad
alhier te Gestel gelegen op de Locht, b.p. Gerit Jan Henricks van den Dijck,
de erfgenamen van wijlen Gielis Jans van den Steen, de kinderen van
Franchoijs Pijnappel, Peter Jeronimus. Genoemde Anthonis in zijn
hoedanigheid belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen, behalve aan de blok van de markt in Den Bosch 25 stuivers per
jaar. Datum 6 april 1594.
=================267===================
Aktennr : 267
Folio : 133-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 06-04-1594
Margareta weduwe van Anthonis Anthonis van de Merendonck met haar
voogd en Jenneken weduwe wijlen Corstiaen Gielis met haar voogd, hebben
als schuldenaresses beloofd op onderpand van hun persoon en bezit om
aan Anthonis Anthonis Jan Herman Oomen die per de eerste dag van de
oogstmaand over twee jaar de som van 73 karolusguldens te betalen, elke
gulden van 20 stuivers, zonder rente en in courant geld. Actum ut supra.
=================268===================
Aktennr : 268
Folio : 133-v
Soort akte : overdracht hopoogst
Datum : 20-04-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Peter zoon wijlen Gijsbrecht Tholofs en draagt aan
Jan zoon wijlen Gerard Janssen van de Loo al zijn hopoogst over staande op
het perceel eigendom van de kinderen van wijlen Gerard Janssen van de
Loo, alhier gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel. Nog 2
rogoogsten eigendom van Peter zoals hij zei, ingezaaid op twee stukken
akkerland ter zelfder plaatse als hiervoor op De Rullaer daar, b.p. Gerit
Willems. De koopsom bedraagt 60 gulden en 12 en een halve stuiver en
nog 4 lopen rogge, welk bedrag en rog Peter bekent de kinderen van
Gerard Janssen vanwege huishuur schuldig te zijn. Peter belooft de
overdracht gestand te doen. Datum 20 april 1594.
=================269===================

Aktennr : 269
Folio : 134-r
Soort akte : verzoek toewijzing voogden
Datum : 23-04-1594
Wij Stan Adriaens, Peter Tonis Joosten, Jan Adriaen Elias, Jan Adriaens van
Rode, Jan Jan Hermans en Rutger Jan Rutgers van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Margriet dochter wijlen Anthonis
Gijsbrechts weduwe van Henrick zoon wijlen Reijner die Lepper, die ons te
kennen heeft gegeven dat haar minderjarige dochter Arijken verwekt bij
wijlen haar man Henrick na dood van Joachim Joris Olieslager bepaalde
percelen heeft geerfd en nog rentes, meestendeels gelegen te Gestel. Die
erven en rentes waren wijlen Henrick en diens broer Joosten Reijners (de
Lepper, JT) in een testament puur als gift (Joost is een natuurlijke zoon, zie
2 aktes verderop, JT) vermaakt door Peterken wettige dochter wijlen
Reijner die Lepper, eerder de vrouw zijnde van genoemde Joachim behalve
dat Joachim en genoemde Joost daarvan wel nog het vruchtgebruik
hebben. Omdat bezit voor de minderjarige Arijken af te scheiden is het
echter nodig dat aan Arijke voogden worden toegewezen waarom ze hierbij
verzoeken en wel twee van de meest bekwame uit de familie om de deling
uit te laten voeren. Daarom hebben wij als schepenen hierbij volgens oud
gebruik en ook gemactigd middels het keizerlijk octrooi van Karel V, met
instemming ook van onze schout meester Henrick van de Cluijsen, als
voogden over het kind van Jan zoon wijlen Jan Claes benoemd, inwoner
van St. Michielsgestel en nog Adriaen zoon wijlen genoemde Gijsbert Tonis,
inwoner van de dingbank van Vucht, hiertoe gearresteerd zijnde, die we
volmacht geven om tot een boedeldeling te komen en alles daarin te doen
dat rechtens nodig is. Verder moeten de voogden het beheer voeren over
het bezit van dat kind en alles doen wat voogden verplicht zijn te doen en
ze moeten daar later rekenschap over afleggen hetgeen ze hierbij beloven
te zullen doen. Datum 23 april 1594.
=================270===================
Aktennr : 270
Folio : 134-v
Soort akte : overdracht van alle bezit
Datum : 28-04-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat Joost zoon wijlen Reijnier Henrick de Lepper voor schepenen
van de stad Den Bosch aan Adriaen Aernts die Clerck al zijn vaste en
roerende bezit had overgedragen en ook zijn jaarlijkse rentes en pachten
welk bezit zowel in Gestel is gelegen en de rentes op onderpand van bezit
te Gestel alsook elders zoals blijkt uit die schepenbrief van Den Bosch. Voor

ons is nu verschenen genoemde Adriaen en draagt al dat bezit weer
opnieuw met de genoemde schepenbrief over aan genoemde Joost. Adriaen
belooft op onderpand van zijn persoon en bezit de overdracht gestand te
doen en alle lasten daarin af te handelen. Datum 28 april 1594.
=================271===================
Aktennr : 271
Folio : 135-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 28-04-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Peter zoon Tonis Joostens van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Joost natuurlijke zoon van wijlen
Reijnier Henricks de Leppere, verder Jan zoon wijlen Jan Claes en Adriaen
zoon wijlen Antonis Gijsbrechts als aangestelde voogden door schepenen
alhier op 23 april j.l. over Arijken minderjarige dochter wijlen Henrick
natuurlijke zoon van wijlen genoemde Reijner door deze Reijner verwekt bij
Margariet dochter wijlen genoemde Antonis Gijsbrechts, hebben een deling
gemaakt van alle vaste bezit en rentes etc. dat Joost en wijlen Henrick
Reijners die Lepper waren vermaakt door Peterken dochter van wijlen
genoemde Reijnier, zijnde de vrouw van Joachim Janssen Olislager volgens
haar testament waarvan Joachim nog het vruchtgebruik heeft. De loten zijn
gelegd door Willem Joris onze vorster.
Genoemde Joost krijgt een stuk weiland of hooiland alhier gelegen in de
Ruijmelsche beemden, genoemd het Waeijken, b.p. de erfgenamen van
Anthonis Joosten van Gemert, de rivier de Dommel, de gemeenschappelijke
straat, jonker Jan Koenen. Nog krijgt hij een stukje hooiland, alhier gelegen
in de Teder beemden, dat wordt gewisseld met andere percelen eigendom
van de erfgenamen van Jan Melis, genoemd Theuwken. Nog krijgt hij een
halve morgen hooiland uit twee morgens hooiland, gelegen in de vrijdom
van de stad Den Bosch bij de St. Antoniuspoort, b.p. de St. Antoniuspad
daar, het klooster van St. Andries in de stad. Nog krijgt hij de helft van een
jaarlijkse aflosbare rente van 12 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers, te betalen door Henrick Wouters in genoemde stad. Nog krijgt hij
het vierde part van een jaarlijkse rente van 26 karoludgulden en 5 stuivers
te betalen uit de Gulden Rolwagen in Den Bosch, nog jaarlijks een pacht
van een malder rogge in Nuland te ontvangen van de erfgenamen van
Aernt Gobbelen, nog jaarlijks de helft van 41 stuivers te betalen door
iemand in Den Bosch in het Craenstraetgen
136-r)
met alle achterstand en volgens de brieven ervan.

Het genoemde minderjarige kind krijgt een stuk akkerland van ca. 2 en een
halve lopenzaad en een vierde van een lopenzaad, alhier te Gestel gelegen
genoemd de Lenebercxe (?) dijk, b.p. de erfgenamen van wijlen Merijken
van Griensven, Joosten die Molder, de gemeenschappelijke weg. Nog krijgt
ze een beemdje genoemd het Griet Hermans Beemdeken, alhier gelegen in
de Teeder beemden, b.p. de erfgenamen van Peter van Middegael, de
erfgenamen van Peter van Eijck, de Volmeer daar, de Hanendonck. Nog
krijgt ze een halve morgen hooiland in twee morgens gelegen in de vrijdom
van Den Bosch bij de St. Anthoniuspoort, b.p. de St. Antonissteeg, het
klooster van St. Andries in die stad. Nog krijgt ze de helft in een jaarlijkse
aflosbare rente van 12 karolusguldens, te betalen door Henrick Wouters in
de stad Den Bosch, nog het vierde part van een jaarlijks aflosbare rente
van 26 karolusguldens en 5 stuivers te betalen uit de Gulden Rolwagen in
Den Bosch, nog jaarlijks een pacht van 1 mud rogge te betalen door
meester Jacop van Berchem alles volgens de brieven ervan. Nog krijgt ze
van genoemde Joost Gerits de som van 20 karolusguldens zoals Joost dat
ook hierbij bekent.
De genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
bezit en beloven de deling gestand te doen. Indien iemands erfdeel minder
waard wordt of als er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen
betalen. Verder zal ieder de lasten op het eigen erfdeel zodanig betalen dat
het erfdeel van de andere daarvoor gevrijwaard is. Verder zal men elkaar
overpad verlenen over de twee genoemde halve morgens hooiland bij de
St. Anthoniuspoort. Datum 28 april 1594.
=================272===================
Aktennr : 272
Folio : 136-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 28-04-1594
Voor de zelfde schepenen uit de vorige akte heeft Joost natuurlijke zoon
wijlen Reijner Henricx die Lepper als schuldenaar beloofd op onderpand van
al zijn bezit aan Adriaen Aernt de Clerck per a.s. St. Maartensdag de som
van 96 karolusguldens en 11 stuivers te betalen, elke gulden tegen 20
stuivers, die Joost aan hem schuldig is gebleven vanwege een som van 100
karolusguldens die Adriaen eerder aan de erfgenamen van wijlen Joachim
Janssen (Olislager, JT) had betaald. Als men bij de afrekening ervan
bevindt dat Joost Adriaen minder schuldig is dan 100 karolusguldens zoals
Joost hoopt, dan komt dat in mindereing op de jaarhuur van het bezit dat
Joost van Adriaen heeft gehuurd. Datum 28 april 1594.
=================273===================

Aktennr : 273
Folio : 137-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 04-05-1594
Wij Constantinus Adriaens en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Catarina weduwe van Adriaen zoon wijlen Adriaen
Dircks met haar huidige man Gijsbrecht zoon wijlen Willem Elias en doet
afstand van haar recht van vruchtgebruik inzake het vijfde deel van een
woonhuis, schuur, tuin boomgaard, hop- en akkerland etc. groot samen 15
lopenzaad, alhier gelegen onder Thede bij de Volmeer en nog inzake een
hooiland aan het einde ervan, b.p. Gerard Jan Henricks Vuchts, de Volmeer
daar, de erfgenamen van Peter van Eijck, de gemeijnte van Teede. Nog
haar vruchtgebruik in het vijfde deel van een hooiland alhier te Gestel
gelegen in de Teder beemden, die met een ander hooiveld wordt gewisseld,
eigendom van de erfgenamen van wijlen Peter van Eijck. Ze draagt haar
vruchtgebnruik daarvan over aan Adriaen en Anna haar minderjarige
kinderen van haar en van wijlen genoemde Adriaen haar eerste man. Ze
belooft de overdracht gestand te doen. Actum 4 mei 1594.
=================274===================
Aktennr : 274
Folio : 137-v
Soort akte : verkoop
Datum : 04-05-1594
Wij Constantius Adriaens en Jan Adriaen Elias schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Cornelis zoon wijlen Adriaen Dircks verder Adriaen
zoon wijlen Adriaen Lauwrens als man van Marie dochter wijlen genoemde
Adriaen Dircks en Gijsbrecht zoon wijlen Willem Elias die ook handelt voor
Adriaen en Anna minderjarige kinderen van wijlen Adriaen verwekt door
deze Adriaen bij wijlen Catarina Janssen die nu de vrouw is van genoemde
Gijsbrecht, elk daarin voor een vijfde part, derhalve samen 3 vijfde delen
ervan, verkopen aan Adriaen zoon wijlen Joost Peters een huis, schuur,
tuin, boomgaard, hop- en akkerland etc. samen groot ca. 15 lopenzaad,
alhier gelegen te Teede bij de Volmeer en nog zeker hooiland aan het einde
ervan, b.p. Gerit Jan Henrick Vuchts, de Volmeer zelf, de erfgenamen van
Peter van Eijck. de gemeijnte van Teede. Nog het vijfde deel van een
hooiland alhier gelegen te Teede dat wordt gewisseld met een hopland
eigendom van de erfgenamen van Peter van Eijck. De koper moet hieruit
jaarlijks de drie vijfde delen betalen van 3 chijnshoenderen en 20 stuivers 9
penningen grondchijns aan de heer van Herlaer, nog 3 vijfde delen van een
mud roge aan de H. Geest te Gestel en van 3 malder rogge aan Elisabeth
Verschout, nog het 3 vijfde deel van 6 stuivers een oort als gebuurchijns,

nog van 3 gulden aan Jacop Mathijssen, nog de 3 vijfde delen van 2 en een
halve guidlen aan de erfgenamen van Hessel Aernts, nog 3 vijfde delen van
3 gulden aan Goijaert die Verwer, nog 3 vijfde van 3 gulden aan het groot
gasthuis in Den Bosch en de 3 vijfde delen van 4 pond paijment aan
Matheus van den Weegen. Adriaen als koper belooft al die 3 vijfde parten
zo te betalen dat de verkopers ervoor blijven gevrijwaard. Als er meer of
minder lasten blijken te zijn dan hiervoor vermeld zal men dat met elkaar
verrekenen. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen. Datum 4
mei 1594.
=================275===================
Aktennr : 275
Folio : 138-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 04-05-1594
Adriaen zoon wijlen Joost Peters heeft als schuldenaar beloofd op
onderpand van zijn persoon en bezit om aan Gijsbert zoon wijlen Willem
Elias en aan Catarina zijnde zijn vrouw eerder weduwe van Adriaen zoon
wijlen Adriaen Dircks ten behoeve van de 2 minderjarige kinderen Adriaen
en Anna verwekt door deze Catarina bij wijlen genoemde Adriaen, steeds
op St. Servaesdag elk jaar 2 gulden en 17 stuivers te betalen, totdat deze
kinderen meerderjarig zijn en voor de eerste keer per a.s. St. Servaesdag
over een jaar, Als Gijsbert, Catarina of de minderjarige kinderen komen te
overlijden, of als een van de twee kinderen gebrek komt te lijden, dat dan
de rente zal worden afgelost tegen betaling van 40 karolusguldens, elke
gulden van 20 stuivers en dat in dat geval genoemde Adriaen verplicht is
de 40 gulden direkt te betalen. Actum 4 mei 1594.
In marge :
Adriaen zoon wijlen Adriaen Diercks en Jan Janssen van de Bichelaer als
man van Anna dochter van weijlen Adiaen Adriaen Dircks, verklaren dat
deze rente van 2 gulden en 17 stuivers is afgelost. Datum 16 juli 1624,
getekend A. Schellens, secretaris.
=================276===================
Aktennr : 276
Folio : 138-r
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 03-05-1594
Adriaen zoon wijlen Joost Peters heeft als schuldenaar beloofd om aan
Adriaen zoon wijlen Adriaen Lambrechts per a.s. St. Servaesdag de som
van 20 karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers of in courant
geld. Datum 3 mei 1594.

=================277===================
Aktennr : 277
Folio : 138-v
Soort akte : schuldbekentenis
Datum : 04-05-1594
Leonart zoon wijlen Adriaen Dircks heeft als schuldenaar beloofd op
onderpand van zijn persoon en bezit om aan Gijsbert zoon wijlen Willem
Elias en diens vrouw Catarina per a.s. Maria Lichtmisdag de som van 64
karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Datum 4 mei 1594.
=================278===================
Aktennr : 278
Folio : 138-v
Soort akte : overdracht oogstgewas
Datum : 06-05-1594
Andries zoon wijlen Huibrecht van Gerwen draagt aan Corstiaen zoon wijlen
Jan Vercuijlen al zijn oogstgewassen over waarop hij nu recht heeft zonder
enige uitzondering en Andries belooft op onderpand van al zijn bezit deze
overdracht gestand te doen. Getuigen Stans Adriaens en Jan Adriaen Elias,
datum 6 mei 1594.
=================279===================
Aktennr : 279
Folio : 138-v
Soort akte : verkoop
Datum : 27-05-1594
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons is gekomen Jan zoon wijlen Peter Janssen de Wit en
verkoopt aan Adriaen Leonis van Heeze een stuk land deels akker- en deels
houtwas, groot ca. 3 lopenzaad, alhier gelegen op de Beeckgrave, b.p.
Adriaen Leonis van Heeze, genoemde Beekgraaf, de kinderen van Zebrecht
Henricks, het pastorieland van Gestel, de erfgenamen van Raes Wouters
(?). De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen, behalve daaruit jaarlijks aan de kerk van Gestel een lopen
raapzaad en aan Jan Adriaen Spierincks jaarlijks een aflosbare rente van 3
karolusguldens te betalen. Datum 27 mei 1594.
=================280===================
Aktennr : 280
Folio : 139-r

Soort akte : verklaring over gevonden geld
Datum : 07-06-1594
Wij Jan Adriaens en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat Jutken de
vrouw van Jan Henricks die Waele in de volmolen alhier te Gestel op Nieuw
Herlaer een zekere hoeveelheid geld had gevonden zijnde twee en een
halve Fredericus Heelschen (?) gerekend elk van 30 stuivers, 4 hollandse
daalders van elk 2 gulden, 4 penningen (of peters?) van elk 11 stuivers, 51
en een halve vuurijzers zowel als stuivers tegenwoordig 6 en een half oort
waard zijnde, twee en een halve betz...(?) per stuk van 6 en een halve
stuiver, twee halve brasdeniers, twee aertstuivers en in ander geld nog 29
stuivers 2 oort, al welk geld Cornelis Hendrick (?) Dircks en diens vrouw
Anna verklaarden dat het hun eigendom was en hebben verklaard dat ze
dat geld van Jutken hebben ontvangen en als er later bevonden zou worden
dat het geld niet aan hen toekomt, maar aan iemand anders, belooft
Cornelis aan Jan Henricks en diens vrouw Jutgen op onderpand van zijn
esthuis, tuin, hop- en akkerland samen ca. 15 lopenzaad alhier gelegen aan
de Volmeer, b.p. Philips Sanders, de gemeenschapopelijke straat, de
weduwe van Corstiaen Lauwrens, dat hij het geld of de waarde ervan weer
zal restitueren. Datum 7 juni 1594.
=================281===================
Aktennr : 281
Folio : 139-r
Soort akte : verkoop
Datum : 07-06-1594
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Jan zoon wijlen Jan Henricks van Uden en Dirck zoon
wijlen Tonis Dircks, zowel voor hemzelf als ook vanwege zijn zuster
Bernaertien, verder Adriaen zoon wijlen Bartholomeus Tonis als man van
Marie voor hemzelf en ook vanwege zijn vrouw Catarina, gezusters en
beiden dochters van genoemde wijlen Tonis Dircks en verkopen hierbij aan
Roelof zoon wijlen Jan Roelofs een jaarlijkse rente van vier een een halve
karolusgulden, elke gulden van 20 stuivers, uit een grotere rente van 12
karolusguldens steeds te betalen met Pinksteren op onderpand van een
stuk hopland, groot ca. een zesterzaad alhier gelegen op de Horrick, b.p.
Jan Delis, welke rente van 12 gulden Roelof zoon wijlen Jan Roelofs jaarlijks
had beloofd aan Jan zoon wijlen Dirck willems, volgens de schepenbrief van
Gestel d.d. 6 mei 1581, welke 4 en een halve gulden Jan Henricks van
Uden, Dirck zoon wijlen Tonis Dircks, Bernaertgen, Marie en Catarina zijn
zusters waren vermaakt door wijlen Jan Dirck Willems in een zeker
testament opgemaakt voor heer Jan Wagemans, pastoor destijds op den
Dungen d.d. 17 augustus 1587. De verkopers beloven de verkoop gestand

te doen en alle lasten daarin van hun kant af te handelen. Datum 7 juni
1594. (dit is een aflossing van de rente en is hier als verkoop betiteld, JT)
=================282===================
Aktennr : 282
Folio : 139-v
Soort akte : testament
Datum : 07-06-1594
Jan Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Roelof zoon wijlen Jan Roelofs en zijn vrouw Heijlken
dochter wijlen Dirck van Kessel, inwoners alhier te Gestel gezond van lijf en
leden en in het bezit van hun verstand etc. zoals ieder kon zien. Ze hebben
na rijpe overwegingen nu hun testament opgemaakt met wederzijdse
instemming. Vanwege hun patroons vermaken ze aan de St. Jan
Evangelistkerk van de stad Den Bosch en aan de kerk van St. Michielsgestel
als patroon van Gestel elk een stuiver eens, en de 4 biddende ordes die
hier in Gestel zijn vertegenwoordigd elk een halve stuivers, na dood van de
eerstoverlijdende door de laatstlevende te betalen. Roelof vermaakt met
instemming van zijn vrouw aan Catarina dochter wijlen Jan Delis te Heesch
waarvan hij verklaart de voogd te zijn, om die na dood van zijn vrouw
Heijlwig en niet eerder te betalen, een rente van 4 en een halve gulden uit
een rente van 12 gulden, die deze Roelof vandaag voor ons schepenen
werd verkocht door Jan zoon wijlen Jan Henricks van Uden en de zijnen,
waarvan Catharina na dood van Heijlwig het erfrecht krijgt. Verder
vermaken de testateurs de langstlevende van hen beiden die daarvan het
vruchtgebruik krijgt, alle bezit dat de eerstoverlijdende na zal laten zowel
erven als rentes en pachten etc. van welke aard dan ook en waar zich dat
bezit ook mag bevinden. De testateurs willen dat na dood van de
langstlevende het bezit van Roelof dan zal versterven op de naaste familie
van Roelof en diens erfgenamen waarbij de dode hand met de levende zal
delen en het bezit van Heijlwig versterft op haar naaste erfgenamen ook de
dode hand met de levende te delen. De testateurs verklaren dat dit hun
testament is en behouden zich het recht voor om het deels of geheel te
herroepen of te veranderen. Aldus gepasseerd in het woonhuis van de
secretaris alhier te Gestel. Datum 7 juni 1594.
=================283===================
Aktennr : 283
Folio : 140-r
Soort akte : verkoop
Datum : 11-0-1594

Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Jan zoon wijlen Ambrosius Goijaerts als man van
Dircxken dochter wijlen Claes Dircx van de Huevel en verkoopt aan Adriaen
Leonis van Heeze een stuk akkerland en een beemdje eraan, samen ca. een
lopenzaad groot, gelegen te Gestel aan de Geenberch, b.p. de Kartuizers,
de kinderen van wijlen Lambrecht van de Huevel, de Beeckant daar, de
gemeenschappelijke rijweg. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen. Datum 11 juni 1594.
=================284===================
Aktennr : 284
Folio : 140-v
Soort akte : verklaring over genechtdag Boxtel
Datum : 13-06-1594
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Rombout zoon
wijlen Adriaen Rombouts Shansen oud ca. 43 jaar inwoner van St.
Michielsgestel daartoe opgeroepen door onze vorster Willem Joris en heeft
onder ede op verzoek van Henrick zoon wijlen Jan Spierincks, nadat hij
daarover is ondervraagd de volgende verklaring afgelegd. Omstreeks een
week geleden 3 jaar terug, zonder de precieze dag meer te weten is hij
deponent erbij geweest nabij de Langenberch waar Herman Janssen,
substituut van de vorster van Boxtel ter instantie van Goijaert Jacop Kems
genoemde Henrick Spierinks arresteerde om voor wethouders van Boxtel te
verschijnen en terecht te staan in de zaak tegen genoemde Goijaert en
omdat hij toen een van de negen mannen (7 schepenen, de schout en de
secretaris) was en hij daarom alle dagen daarvoor in Boxtel moest zijn, was
genoemde Henrick Spierincks na het arrest op twee zondagen bij hem
deponent gekomen en nog op een zondag erna bij zijn huis en gezin en had
hem gevraagd of er op die dag een *geding* zou worden gehouden waarop
hij deponent aan Henrick had geantwoord dat er op die 3 zondagen in
Boxtel geen geding was. Datum 13 juni 1594.
=================285===================
Aktennr : 285
Folio : 140-v
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 13-06-1594
Al degenen die deze brief etc. Wij Constantius Adriaens, Jan Adriaen Elias,
Peter Antonis Joosten van Gemert, Jan Adriaens van Rode, Jan Jan
Hermans, Rutger Jan Rutten en Peter Willem Driessen, schepenen,
verklaren dat meester Henrick Jan Mertens, geboortig van Tessenderloo

voor ca. 3 of 4 jaar in deze heerlijkheid heeft gewoond en in die tijd alhier
koster en schoolmeester is geweest en dat hij zijn funktie steeds eerlijk
heeft uitgeoefend waarvoor wij hem danken en hij heeft zich onder onze
inwoners steeds als een eerlijke jongeman gedragen zoals het hoort en wij
hebben over hem nooit klachten ontvangen, noch erover hebben gehoord.
Datum 13 juni 1594.
=================286===================
Aktennr : 286
Folio : 140-v
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 09-07-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Arnolda weduwe van Dirck Adriaen Dircks dochter
wijlen Henrick Huijbrechts met haar hierbij gekozen voogd, doet afstand
van haar recht van vruchtgebruik inzake een vijfde deel (Cornelis, Marie,
Adriaen, Lenaert zijn haar andere 4 broers en zuster, JT) in een woonhuis,
schuur, boomgaard, hop- en akkerland etc. groot ca 15 lopenzaad, alhier
gelegen te Teede bij de Volmeer met nog een bepaald hooiland daarbij aan
het einde, b.p. Gerard Jan Henrick Vuchts, de genoemde Volmeer, de
erfgenamen van Peter van Eijck, de gemeijnte van Tede. Nog haar
vruchtgebruik in een vijfde deel van een bepaald hooiland alhier gelegen in
de Teedebeemden, dat wordt gewisseld met de erfgenamen van Peter van
Eijck. Ze doet er afstand van ten behoeve van Cornelis en Leonaert broers
en zoons van wijlen Adriaen Diercks en ten behoeve van Joostgen
minderjarige dochter van genoemde Arnolda en wijlen haar man Dirck
Adriaens en ze belooft dit afstanddoen na te zullen komen. Daarna zijn
genoemde Cornelis en Leonaert gekomen als voogden over genoemde
Joostgen en verkopen dat vijfde deel van het hiervoor genoemde huis etc.
aan Adriaen zoon wijlen Joost Peters die er het erfrecht van krijgt. De
verkopers in hun hoedanigheid beloven de verkoop gestand te doen en alle
lasten af te handelen behalve het vijfde deel van 3 hoenderen en 20
stuivers 9 penningen als grondchijns aan de heer van Herlaer, nog het
vijfde deel van een mud rogge aan de H. Geest van Gestel en het vijfde
deel van 3 malder rogge aan Elisabeth Verschout, nog het vijfde deel van 3
gulden aan Jacop Mathijssen, nog het vijfde deel van 2 en een halve gulden
aan Goijaert die Wever, nog het een vijfde deel van 3 gulden per jaar aan
het groot gasthuis in Den Bosch en het vijfde deel van 4 pond paijment aan
de Kartuizers. Voor al die rentes etc. belooft de koper die zodanig te gaan
betalen dat het minderjarige kind daarvoor is gevrijwaard. Als er meer of
minder lasten op het bezit blijken te drukken dan zullen ze dat met elkaar
verrekenen. Datum 9 juli 1594.

=================287===================
Aktennr : 287
Folio : 141-v
Soort akte : kwitantie
Datum : 09-07-1594
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
Cornelis en Leonaert, broers en zoons wijlen Adriaen Dircks als voogden
over Joostgen minderjarige dochter van wijlen Dirck Adriaen Diercks door
deze Dirck verwekt bij diens vrouw Arnolda dochter van Henrick
Huijbrechts, aan Adriaen zoon wijlen Joost Peters diverse vijfde parten van
bezit alhier hadden verkocht volgens de schepenbrief van Gestel. Voor ons
zijn nu verschenen genoemde Arnolda en belooft op onderpand van haar
person en bezit aan Cornelis en Leonaert en hun bezit en nakomelingen hen
te kwiteren voor de belofte die ze bij die verkoop hebben gedaan en zal hen
daarvoor vrijwaren. Datum 9 juli 1594.
=================288===================
Aktennr : 288
Folio : 141-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-07-1594
Adriaen zoon wijlen Joost Peters heeft als schuldenaar beloofd op
onderpand van zijn persoon en bezit om aan Cornelis en Leonaert, broers
en zoons van wijlen Adriaen Dircks, als voogden van Joostgen minderjarige
dochter van wijlen Dirck Adriaen Dircks door deze Dirck verwekt bij diens
vrouw Arnolda dochter van wijlen Hendrik Huijbrechts, steeds op 10 juli van
elk jaar en voor de eerste keer per a.s. 10 juli 1595 tot de tijd toe dat
Joostgen meerderjarig is een rente van 21 en een halve stuiver (vervolg zie
folio 148-recto) te betalen en op die tijd dat ze meerderjarig wordt deze
rente af te lossen met de som van 15 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers. Datum 9 juli 1594.
In marge :
Joost Jan Antonissen van de Oker (?) eerder echtgenoot van Joostgen
dochter Dirck Adriaen Dircks heeft bekend voor deze rente te zijn voldaan
door Digna weduwe van Adriaen Joosten. Datum 24 juli 1624, getekend A.
Schellens, secretaris.
=================289===================
Aktennr : 289
Folio : 142-r
Soort akte : verklaring over de calandertiende
Datum : 11-07-1594

Certificaties ten behoeve van de schout, borgemeesters en wethouders van
de heerlijkheid van St. Michielsgestel in deze de producenten :
Henrick zoon wijlen Roelof Henricks oud ca. 87 jaar, teulman wonend te
Gestel, daartoe opgeroepen zijnde door Willem Joris als vorster alhier, heeft
onder ede op verzoek van de wethouders en inwoners alhier, het volgende
verklaard. Het is hem bekend dat de inwoners hier jaarlijks vanwege de
pastoor en van degenen die de geestelijke tiendes alhier in eigendom
hebben, die jaarlijks een maaltijd krijgen en dat hij deponent toen hij ca.
12 jaar oud was nu meer dan 75 jaar terug op die maaltijd is geweest en
daar heeft gegeten en wanneer er jaarlijks in de oogsttijd het koren werd
gemaaid, dat de vorster en soms de pastoor alhier dan meedeelde of de
precieze dag werd gepubliceerd wanneer men die tiendes verpachtte en de
maaltijd zou geven en dat van elk huis maar twee personen een maaltijd
konden krijgen, maar uit sommige huizen meer en dat die maaltijd die hem
deponent toen werd gegeven boven en om de Hongerenberch
(Homperenberch?) waar toen heer Jan van Geruwen de jonge woonde
destijds kapelaan alhier te Gestel te Teede op de straat daar. Die maaltijd
werd toen uitgereikt met bepaalde gewone porties te weten dat het eerste
gerecht voor een groep van 3 of 6 personen was, er daarbij een schotel was
met erwten en voor elke persoon een snee (plak) vlees op de kant van de
schotel en dat die 6 personen een schotel hutspot kregen met wortels of
met rozijnen gekookt al naar gelegenhied van de tijd met een Cro...mik, (?)
en met genoeg bruin brood. Tenslotte was er voor 6 personen een schotel
met boter en een lange snee kaas waaraan 6 personen redelijk genoeg
hadden. De maaltijd duurde ongeveer anderhalf uur en er was dan ook
genoeg bier. Verder weet hij ook dat op die zelfde dagen jaarlijks
binnenshuis bij de waard een maaltijd werd gegeven met de pastoor, de
schout en de edelleden met de wethouders die daar wijselijk hun maaltijd
hadden en dat aan die tafel ook *gesooden* (gekookte) en gebraden spijs
werd opgediend en dat die maatlijden werden betaald door de pastoor en
door anderen die de geestelijke tiendes in bezit hadden. De maaltijd werd
door de vorster bekend gemaakt waarbij de tiendes in het openbaar
werden verpacht. Getuigen Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode.
Datum 11 juli 1594.
In marge :
Deze getuigenissen zijn door de heer gehouden en te Brussel op 9 juli 1594
overgeschreven.
=================290===================
Aktennr : 290
Folio : 142-v
Soort akte : verklaring over de calandertiende
Datum : 09-07-1594

Jan zoon wijlen Henrick Peters oud ca. 80 jaar teulman en inwoner alhier
die daartoe is opgeroepen zoals hiervoor, verklaart dat hij weet dat de
pastoor van Gestel of diegene die de geestelijke tiendes in eigendom had,
aan de inwoners hier jaarlijks een maaltijd gaven en dat hij deponent
ongeveer 60 jaar geleden bij die maaltijd aanwezig was en er heeft gegeten
en dat de pastoor of soms de vorster jaarlijks omstreeks de oogst de
precieze tijd kwam omroepen wanneer de maaltijd gegeven zou worden en
de tiendes zouden worden verpacht. Destijds toen hij bij die maaltijden
aanwezig was werden die opgedien op de Plaets van Gestel op de straat
behalve een keer toen die op het kasteel van Oud Herlaer werd gegeven en
een keer op het huis van Raveschot en een keer binnen de poorten van het
tegenwoordig huis van de secretaris alhier, behalve dat wel 19 of 20 jaar
lang de zelfde maaltijd bij de pastoor werd gegeven en bij de rector van de
kapel van Oud Herlaer of door hun gecomittteerden en in de *troebele
tijden dan in geld werd geredimeert* (uitbetaald). De maaltijd werd
jaarlijks door de waard die de maaltijd had aangenomen te geven
opgediend in zodanige porties vlees, brood, kaas en boter zoals hiervoor is
omschreven en de pastoor met de schout, edellieden en wethouder hadden
hun maaltijd dan in het huis van de waard zelf hadden en werd daar
opgediend met gekookte en gebraden waren en dat men na de maaltijd de
tienden verpachtte onder de lindeboom en dat de maaltijd voor tweederde
deel door de pastoor werd betaald en voor een derde door de rector van de
kapel van Oud Herlaer. Actum ut supra.
=================291===================
Aktennr : 291
Folio : 143-v
Soort akte : verklaring over de calandertiende
Datum : 09-07-1594
Henrick zoon wijlen Jan Claes, teulman oud ca. 65 jaar inwoner alhier,
daartoe opgeroepoen heeft zoals hiervoor onder ede het volgende
verklaard. De genoemde maaltijd werd meer dan 50 jaar geleden gegeven
en hij heeft die ook genoten gehad omdat hij ook inwoner van Gestel was
en daar een herberg hield en deze maaltijden ook had aangenomen voor
een periode van samen 11 jaar, welke maaltijd voor twee derde door de
pastioor werd betaald en voor een derde door de rector van de genoemde
kapel. Hij heeft die maaltijden toen aangeboden in de porties etc. zoals
hiervoor staat vermeld. Verder heeft hij voor de pastoor, de schout, de
edellieden, wethouders en andere *goede * lieden (notabelen) binnenshuis
hen ook een maaltijd bereid met gekookte en gebraden waren en dan werd
er ook in overvloed wijn gedronken, welke maaltijd voor twee derde door
de pastoor en voor een derde door de rector of diens gecomittteerde werd

etaald, behalve ongeveer 19 of 20 jaar geleden toen de pastoor of rector
of diens gecommitteerde die maaltijd in geld hebben afgekocht met 100
gulden of soms meer en soms minder, behalve dat ze nog 2 mud rogge aan
de armen gaven om uit te delen en 2 tonnen bier voor de inwoners. Actum
ut supra.
=================292===================
Aktennr : 292
Folio : 144-r
Soort akte : verklaring over de calandertiende
Datum : 09-07-1594
Peter zoon wijlen Michiel Janssen Verweijen metter Shuijsen, oud ca. 85
jaar wonend in de stad Den Bosch daarvoor gearresteerd zijnde en beedigd
heeft verklaard dat ongeveer 70 of meer jaar geleden hij deponent op de
maaltijd aanwezig is geweest van de tienden die toen werd gehouden om
en boven de Hongerenberch (Homperenberch?) te Teede nabij het huis van
heer Jan van Geruwen de jonge destijds kapelaan en bedienaar van de kerk
van Gestel en hij toen die maaltijd had aangenomen en daar de schapen
heeft gehoed bij de oude Joosten die Molder. Verder weet hij dat die zelfde
Joost Gijsbrecht Roelofs als grootvader van de heer Gielis Doolvoet thans
pastoor van de genoemde kerk van Gestel is en dat Jan Mathijsen op de
Clockberch sommige tiendes van de pastoor had gepacht en dat zij in de
tijd van deze heer Jan van Geruwen tegen hem zeiden dat als hij daarmee
bedoelende genoemde heer Jan, de maaltijd niet zoals behoorde zou geven,
dat zij als pachters wel zoveel tiendkoren op hun akkers zouden ophalen
dat hun maaltijd daarmee wel betaald zou zijn en dat die maaltijd werd
uitgereikt in bepaalde porties en destijds door de waard werd opgediend
zoals hiervoor al staat vermeld. Actum ut supra.
=================293===================
Aktennr : 293
Folio : 144-v
Soort akte : verklaring over de calandertiende
Datum : 09-07-1594
Lauwreijns zoon wijlen Michiel Jan Hermans, oud ca. 66 jaar, poorter en
inwoner van de stad Den Bosch, teulman van beroep en daarvoor
gearresteerd zijnde, heeft zoals hiervoor het volgende verklaard. Meer dan
40 jaar geleden is hij deponent toen hij in Gestel woonde op de maaltijd
genodigd van die genoemde tienden geweest en heeft daar gegeten en die
maaltijd werd toen gegeven binnen de Plaats van Gestel op de straat daar
en die maaltijd is daar nog vaker gegeven. Als de maaltijd werd opgediend
door de waard die dat had aangenomen, werden de porties end etenswaren

zoals hiervoor is vermeld opgediend. En op die zelfde dag werd er ook voor
de pastoor, de schout, de edellieden en wethouders en de gegoede lieden
de maaltijd bereid in het huis van de waard zelf waarbij gekookte en
gebraden spijzen werden genuttigd en er overvloedig wijn werd
geschonken. Die maaltijd werden door de destijdse pastoor of diens
kapelaan voor twee derde deel betaald en door de rector van de genoemde
kapel voor een derde. Na de maaltijd werden dan de tienden van de
pastoor en de kapel verpacht onder de lindeboom. Verder heeft hij ook
gezien dat soms na de verpachting de pastoor en sommige wethouders en
nog anderen daarna soms nog een maaltijd meer hadden. Actum als boven.
=================294===================
Aktennr : 294
Folio : 145-r
Soort akte : verklaring over de calandertiende
Datum : 11-07-1594
Adriaen Leonis van Heeze, secretaris alhier te Gestel oud ca. 63 jaar
verklaart dat hij in het jaar 1550 hier in deze heerlijkheid is komen wonen
(hij was dan 22 jaar, JT) en op de maaltijd van de tienden is geweest en
vele volgende jaren er maatijden werden opgediend op de Plaets hier op de
straat, behalve een keer op het kasteel van Oud Herlaer, eenmaal op het
huis van Raveschot en nog een keer binnen de poorten van zijn eigen huis
van de deponent en dat er zodanige porties werden geserveerd zoals
hiervoor is vermeld en dat hij en zijn consorten die tienden van de rector
van de kapel van de rentmeester van Petershem verschillende jaren heeft
gepacht gehad en dat die verpachting aan hem de maaltijd werd
*uitgesteken* (toegekend) vanwege die rector of degene die voor hem
handelende die een derde daarvan betaalde, zoals steeds voor die
verpachtingen is gebeurd. De pastoor in funktie, destijds heer Willem van
Andel, heeft steeds twee derde ervan betaald en zo steeds door. De
deponent verklaart ook sinds het jaar 1580 tot 1588 rentmeester te zijn
geweest voor deze kapel en heeft in die jaren ook steeds het derde deel
van de maaltijden in geld afgekocht, dat derde deel soms met 100 gulden
en soms meer of soms minder behalve dat er nog 2 mud rogge aan de
inwoners werd uitgereikt en dat steeds met instemming van zijn rector en
meester behalve ongeveer 19 of 20 jaar geleden toen men de zelfde
maaltijd met geld heeft afgekocht vanwege de troebele tijden. Verder dat
wanneer de maaltijd was geserveerd geweest of het geld ervoor was
beloofd, dat dan de tienden in het openbaar werden verpacht en als de
maaltijd in geld werd betaald dat dan in het huis van de waard er wel een
tafel werd bereid voor de pastoor, de schout, wethouders en anderen, met
gekookte en gebraden eten en dat daar dan overvloedig wijn werd
geschonken. Datum 11 juli 1594.

=================295===================
Aktennr : 295
Folio : 148-r
Soort akte : verklaring over hoptransactie
Datum : 12-07-1594
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten,
schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Wouter zoon wijlen
Wouters van Beeck oud ca. 36 jaar, verder Jan en Wouter zoons wijlen
Gerit van Beeck oud ca. 50 jaar, beiden inwoners te Gestel die hiervoor zijn
opgeroepen door Willem Joris onze vorster en hebben onder ede op verzoek
van Peter Matheus Pels nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende
verklaard. Wouter Wouters verklaart dat hij heeft gehoord dat de producent
(=Pels) en Jan Gerits onderling met elkaar spraken om hop te kopen en dat
de producent toen zei dat hij de hop van Jan Gerits had gekocht en hem
voor elk mud 3 stuivers minder zou geven dan waarvoor diens broer
Wouter Gerits diens hop zou verkopen en dat de producent en Jan Gerits
daarover getwist hadden. Verder heeft hij als deponent gehoord dat Wouter
tegen zijn broer Jan Gerits daarop zij, * gij broer Jan, daarover zijn
woorden gevallen*. Genoemde Wouter zoon wijlen Gerit van Beeck
verklaart dat hij erbij was in de Stapelecker waar diens broer Jan voor elk
mud van zijn hop tot aan 22 of 23 mud hop toe, daarvoor 30 stuivers bood,
en wat voor hem deponent de hop meer dan 30 stuivers opbracht per mud
hij kon houden en als Jan Gerit de rest van zijn hop per mud boven de 30
stuivers zou verkopen, zou de producent Jan voor elk mud hop 3 stuivers
minder geven dan de 30 stuivers. Maar de deponent heeft niet gehoord
noch gezien dat de producent (Pels) en Jan Gerits, zijnde de broer van de
deponent, definitief met elkaar de koop hadden gesloten, maar de
deponent had wel gehoord dat de producent gezegd had dat Jan Gerits zijn
resterende hop niet als heihop zou verkopen aan diegenen die met de zak
markthop op de markt verkopen en dat Jan daarop zweeg. Datum 12 juli
1594. (bijna geen touw aan vast te knopen, JT)
=================296===================
Aktennr : 296
Folio : 149-r
Soort akte : verkoop
Datum : 16-07-1594
Wij Peter zoon Joost van Gemert en Jan Adriaens van Rode, Jan Jan
Hermans en Rut Jan Ruttens, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Jasper zoon wijlen Lambrecht Jaspaers als wettige man van

Anna dochter wijlen Goijaert Corstiaens en verkoopt aan Corstiaen Goijaert
Corstiaens een derde deel van een zeker woonhuis, schuur, esthuis, tuin,
hop- en akkerland, hooiland etc., in totaal groot ca. 2 mudzaad alhier
gelegen in de parochie van Gemonde in de jurisdictie van Gestel, genoemd
de Carde, b.p. Jan Bartholomeussen, het kerkenland van Gemonde, de
weduwe van Peter Daemen, de gemeenschappelijke straat, de erfgenamen
van Wouter Everts. Het bezit heeft recht op het gebruik van de gemeijnte
daar genoemd de bodem van Eelde. De verkoper belooft de verkoop
gestand te doen en alle lasten af te handelen behalve het derde deel van 11
stuivers per jaar aan de hertog van Brabant, nog het derde deel van 3
gulden en 2 denarii hollands, nog 30 chijnshoenderen en 6 kapoenen aan
de heer van Herlaer als grondchijns, verder Hanssen Mercelis ... Sp... (?)
het derde deel van een mud rogge, aan de H. Geest van Boxtel het derde
deel van een malder rogge, de kerk van Gemonde het derde deel van een
zester rogge, meester Niclaes van Tulden jaarlijks het derde deel van 7
pond paijment en het dijkonderhoud van een derde van een roede dijk op
de Herlaerse dijk. Datum 16 juli 1594.
=================297===================
Aktennr : 297
Folio : 149-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 18-07-1594
Wij Jan Jan Hermans en Rutger Jan Ruttten van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Henricxken dochter Peter Henrick
Goijaerts van Overbeeck weduwe van Merten Lucas met haar voogd en
doet afstand van haar recht van vruchtgebruik in een veld groot ca. 3
morgens genoemd het Peelken (misschien Poelken, JT), gelegen in de
jurisdictie van Rosmalen. Nog haar vruchtgebruik in een hoeve weiland
genoemd Tcampken opt Geest land bij de Buendersche Streep ook onder
Rosmalen, nog haar recht in anderhalve morgen weiland ook te Rosmalen,
gelegen in de Cattenbosch, nog haar recht van vruchtegebruik in een stuk
akkerland groot ca. 8 lopenzaad genoemd de Molenecker ook in Rosmalen,
nog haar vruchtgebruik in een ander stuk land ook te Rosmalen op het
Geestland genoemd ter Bruggen, nog haar vruchtgebruik in een stuk
akkerland te Rosmalen op het Geestland aan het einde van
Thommelenbosch, nog haar rechten in een stuk land te Rosmalen, de
Adriaen van Eschhoeve, nog haar vruchtgebruik in een stuk land groot ca. 6
lopenzaad te Rosmalen, gelegen bij het Geestland waar eerder een huis op
heeft gestaan, nog haar vruchtgebruik in 4 lopenzaad land genoemd de
Heescher Ruempot (?) te Rosmalen. Ze draagt haar rechten hiervan over
aan haar wettige zoon Lucas verwekt bij haar wettige man Merten Lucas en
ze belooft de overdracht gestand te doen. Datum 18 juli 1594.

=================298===================
Aktennr : 298
Folio : 149-v
Soort akte : testament
Datum : 18-07-1594
Wij Jan Jan Hermans en Rutger Jan Rutten van Griensven, schepenen
verklaren dat Henricxken dochter van Peter Henrick Goijaerts van
Overbeeck weduwe van Merten Lucas met haar voogd aan haar wettige
zoon Lucas verwekt bij wijlen haar man Merten Lucas, het vruchtgebruik
van haar bezit onder Rosmalen had overgedragen zoals blijkt uit de
schepenakte van vandaag. Voor ons is nu gekomen genoemde Lucas ouder
dan 16 jaar zoals hij verklaarde onze inwoner alhier, gezond van lijf en
leden en onder de mensen verkerend en in het het bezit van zijn verstand
en geheuge en heeft na rijpe overwegingen een testament opgemaakt en
herroept alle eerdere testamenten of codillen waarvan hij eventueel geen
weet heeft en wil dat uitsluitend dit testament zal worden nagekomen, ook
al zouden sommige punten en bepaalde voorschriften zijn vergeten dan
wenst hij die alsnog hierbij te zijn opgenomen en ook al zou het op
sommige punten in tegenspraak zijn met geldend recht, in dat geval wenst
hij die uitgesloten te worden. Hij vermaakt de patroon van St. Jans kerk in
Den Bosch, de kerk van Gestel en de 4 biddende ordes die in Gestel zijn
vertegenwoordigd elk een stuiver eens, na zijn dood uit te reiken. Voor alle
rechten die Engelken dochter wijlen Lucas Cornelis weduwe van Jan
Bouwens en haar kinderen zou mogen hebben en Peter zoon Henrick Gerit
Mercelis door deze Henrick verwekt bij Ida dochter wijlen Lucas Cornelis
zijnde zijn neef zou menen te hebben, vermaakt hij zijn tante Engelken en
haar kinderen eens de som van 4 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers en zijn neef Peter de som van 3 karolusguldens en sluit hen verder
van zijn bezit uit. Verder vermaakt de testateur vanwege hem daartoe
moverende redenen al zijn bezit aan zijn wettige moeder Henricxken die
daarvan het erfrecht krijgt, waar dat bezit zich ook bevindt, die daarmee
naar eigen keuze kan handelen, het verkopen of met rente belasten etc. of
met testament erover te beschikken. Hij behoudt zich he recht voor om zijn
testament later te mogen herroepen en wijzigen zo vaak hij wil. Degeen die
het niet met dit testament eens is sluit hij uit met een oude grote of twee
stuivers. De testateur verklaart dat dit zijn testament is en wil het als
zodanig hebben uitgevoerd. Aldus opgemaakt te St. Michielsgestel in het
huis van de secretaris Adriaen Leonis van Heeze. Datum 18 juli 1594.
=================299===================
Aktennr : 299
Folio : 150-v

Soort akte : vernadering
Datum : 19-07-1594
Wij Stans Adriaens, Peter Tonis Joosten, Jan Adriaens van Roij, Jan Jan
Hermans en Ruth Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat Matheus
zoon wijlen Laurens Janssen als wettige man van Angele dochter van wijlen
Servaes Gerits, welke Angela hierbij ook aanwezig is met haar man als haar
voogd bij afwezigheid van Jan Antonis Joosten, haar kontant geld
aangeboden waarvan ze verklaart dat het haar eigendom is, om daarmee
beroep te doen op het recht van vernadering inzake twee helften hooiland
alhier gelegen in de Ruijmelsche beemden, zoals blijkt uit de schepenbrief
van Gestel d.d. 11 juli j.l. Voor on is nu gekomen genoemde Matheus en
heeft dat recht van vernaderibg voor die twee helften hooiland opnieuw
overgedragen aan genoemde Jan Tonis (Joosten) samen met alle brieven
die daarvan melding maken. Matheus belooft de verkoop gestand te doen
en alle lasten daarin van zijn kant af te handelen. Datum 19 juli 1594.
=================300===================
Aktennr : 300
Folio : 150-v
Soort akte : machtiging
Datum : 27-07-1594
Al degenen die deze brief lezen etc. Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en
Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Goeswijn Gerits van Dommelen burger van de stad Den Bosch en machtigt
hierbij Jan Rommen die in Uden in het land van Kleef woont om namens
hem van de persoon Gielis van Erp die in de stad Ravenstijn woont, een
som van 45 karolusguldens te innen, elke gulden van 20 stuivers, zoals
deze Gielis in een obligatie aan de opdrachtgever eerder had beloofd. De
gemachtigde mag daarbij eventueel rechtsmiddelen toepassen, voor alle
rechtbanken zowel geestelijk als wereldlijk, als eisende de partij of als
verdedigende en daarbij alles doen wat rechtens nodig is en dat de
opdrachtgever zelf ook gedaan zou hebben. Bij ontvangst moet er kwijting
worden gegeven. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin
door zijn gemachtigde zal worden gedaan en zal hen daarvoor vrijwaren
maar de gemachtigde dient er later er wel rekenschap over af te leggen.
Datum 27 juli 1594.
=================301===================
Aktennr : 301
Folio : 151-r
Soort akte : overdracht schuldbrief
Datum : 17-08-1594

Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Aernt zoon wijlen Huijbrecht Aernts en
draagt aan Rutger zoon Jan Rutten van Griensven een schepenschuldbrief
van Gestel d.d. 27 februari anno 1581 over inzake en bedrag van 62
karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers, welk bedrag Aernt Gerits had
beloofd aan Anna dochter wijlen Jan Peter Glavimans en welke 62 gulden
Aert zoon wijlen Huijbert Aernts had verkregen van Delis zoon wijlen
Wijnant Adriaens volgens de schepenbrief van Herlaer d.d. 30 april 1591.
Van dat bedrag van 62 gulden heeft hij hem 50 karolusguldens
overgedragen en Aernt belooft voor de overdracht van die 50 gulden van
de 62 gulden garant te staan en alle lasten daarin van zijn kant af te
handelen. Datum 17 augustus 1594.
=================302===================
Aktennr : 302
Folio : 151-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 18-08-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Constantinus Adriaens en Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan zoon
wijlen Adriaen Elias onze collegaschepen oud ca. 55 jaar en Adriaen zoon
wijlen Joost Peters alhier te Gestel geboren in het gehucht van Teede, oud
ca. 34 jaar inwoners alhier te Gestel die door Willem Joris onze vorster
daarvoor zijn opgeroepen, hebben op verzoek van Eva weduwe van Corst
Aernts Lauwrens onder ede nadat ze daarover zijn ondervraagd het
volgende verklaard. Ze verklaren dat in het jaar 1587 of 1588 volgens hun
beste herinnering ten tijde toen heer van Houtepen met diens leger in het
dorp van Vucht was gelegerd van daaruit overde hooibrug naar Nieuw
Herlaer trok en zo verder over de Herlaerse akkers naast de Santberch daar
over de Bleijsecker eigendom van genoemde weduwe en zo verder naast
het huis van de weduwe en over haar *missie * (mesthoop) naar Boxtel
terwijl deze weduwe toen tussen haar koren stond in genoemde Bleijsecker
waarbij door de soldaten van dat leger ze meer dan 4 mud rogge schade
heeft geleden. Jan Adriaens als onze collegaschepen verklaart dat hij voor
die Bleijsakker een stukje akkerland had liggen van ca. 3 en een halve
lopenzaad met gerst ingezaaid, waarvan hij wel 3 en een half mud gerst als
opbrengst gehad zou hebben maar daarvan slechts een opbrengst had van
een malder gerst. Datum 18 augustus 1594.
=================303===================
Aktennr : 303
Folio : 151-v

Soort akte : machtiging
Datum : 19-09-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker
Lambrecht Millinck van Gerwen als man van joffrouw Anna van Brempt
eerder weduwe van meester Peter van Middegael en machtigt hierbij
Herman zoon wijlen meester Peter van Middegael verwekt bij genoemde
joffrouw Anna om namens hem een bedrag van 500 goudguldens kapitaal
op te eisen met 19 jaar achterstand tegen een rente van 6 % per jaar,
elke goudgulden gerekend tegen 28 stuivers, die staan te vorderen van
jonker Jan van Laer en na zijn overlijden door diens weduwe of erfgenamen
te betalen te Olst of in Elderen wonend volgens het kontrakt ervan. Nog
krijgt de gemachtigde opdracht om van Jan Vriesen of van diens
erfgenamen wonend te Wi(?).. of Elderen een bedrag van 18 goudguldens
als restantbedrag te innen dat Jan Vriese verschuldigd was vanwege huur
volgens een afrekening daarvan. De gemachtigde moet de vorderingen
evetueel met rechtsmiddelen invorderen, bij ontvangst kwiteren en bij
weigering voor rechtbanken opeisen, zowel geestelijke als wereldkijke
rechtbanken, hetzij als eisende partij of als verdedigende partij en daarin
alles te doen dat rechtens nodig is en hij zelf als opdrachggever ook voor
ogen gehad zou hebben. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat
daarin door zijn gemachtigde wordt gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren.
Datuim 19 augustus 1594.
=================304===================
Aktennr : 304
Folio : 152-r
Soort akte : overdracht rechten
Datum : 19-08-1594
Eerder had jonker Andries van Eercke (=van Arkel of Erkel, JT) weduwnaar
van joffrouw Mechtelden dochter wijlen jonker Niclaes Spierincks, al zijn
rechten en vorderingen etc. die hij heeft vanwege een rente van 6 gulden
per jaar die jonker Aernt Spierincks bij testament had vermaakt aan
joffrouw Sophia Spierincks en nog inzake een rente van 7 gulden per jaar
die middels kontrakt was veranderd in een pacht van een mud rogge jaar
aflosbaar met 50 gulden en door genoemde jonker Aert aan deze joffrouw
Mechteld toegewezen, waarover nog een proces loopt tussen genoemde
van Arckel ter ener zijde en jonker Gerard van Boeckop ter andere zijde en
nog onbeslist is, verder nog inzake andere meningsverschillen tussen hen
beiden, met nog een zekere eis en recht in een lopenzaad gerst per jaar dat
deze van Arckel jaarlijks heft uit onderpanden van de Rauwe Gosse te
Haren, overgedragen aan zijn wettige zoon Niclaes van Arckel verwekt bij

genoemde Mechteld, zoals blijkt uit het transport voor schepenen van
Oirschot d.d. 11 augustus van dit jaar. Voor ons schepenen zijn nu
verschenen deze Niclaes en draagt genoemde rechten van de 6 gulden, de
7 gulden en het lopenzaad gerst dat zijn vader hem had overgedragen aan
genoemde jonker Gerarden van Boeckop over samen met alle
schepenbrieven ervan en hij belooft deze overdracht gestand te doen en
alle lasten daarin af te handelen. Datum 19 augustus 1594. Schepenen
hierbij waren Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans.
=================305===================
Aktennr : 305
Folio : 152-v
Soort akte : overdracht rechten
Datum : 19-08-1594
Voor de zelfde schepenen zijn verschenen Niclaes zoon Andries van Aerckel
door deze Andries verwekt bij wijlen joffrouw Mechtelden dochter van
Niclaes Spierincks en draagt hierbij het twee derde deel en zijn rechten in
een erfelijke rente van 28 stuivers over die jaarlijks door jonker Gerard van
Boeckop worden betaald uit diens hoeve onder Berlicum op het Nieuwvelt
daar en verder alle andere rechten die heeft vanwege een testament van
jonker Jan Spierincks, aan jonker Gerard van Boecop. Niclaes en met hem
Aert Sgraets, secretaris te Oirschot (Sgraets is de zwager van Andries van
Arckel en gehuwd met Judith van Arckel, JT) beloven op onderpand van hun
persoon en bezit deze overdracht gestand te doen. Nadat dit is gebeurd,
belooft Niclaes als schuldenaar op onderpand van zijn persoon en bezit,
deze Aerd Sgraets voor diens borgstelling te vrijwaren. Actum als boven.
=================306===================
Aktennr : 306
Folio : 152-v
Soort akte : verkoop
Datum : 31-08-1594
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Adriaen Elias, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Lauwrens zoon wijlen Willem Dircks
en verkoopt aan Adriaen Leonis van Heeze een tuin, erf met een stenen
overwelfde kelder die zijn eigendom is zoals hij verklaarde, alhier te Gestel
gelegen in de Plaets, b.p. Andries Jan Andriessen, Peter Schuermans, de
vestgrave daar, de gemeenschappelijke straat. De verkoper belooft op
onderpand van zijn persoon en bezit de verkoop gestand te doen en alle
lasten daarin af te handelen, maar Lauwrens houdt wel het recht om de
tuin en de kelder op 1 september a.s. over een jaar te mogen aflossen,

maar daarna niet meer tegen betaling van 13 karolusguldens, elke gulden
van 20 stuivers. Datum 31 augustus 1594.
=================307===================
Aktennr : 307
Folio : 153-r
Soort akte : verklaring over vaderschap
Datum : 12-09-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Adriaens van Rode en Jan
Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Aernt zoon
wijlen Cornelis Henricks oud ca. 43 jaar (?), wonend in de jurisdictie van
Schijndel daarvoor gearresteerd zijnde door Willem Joris onze vorster en
heeft onder ede op verzoek van Corstiaen zoon Dirk Peters nadat hij
daarover is ondervraagd door schepenen, het volgende verklaard.
Omstreeks 14 jaar geleden is Elisabeth dochter wijlen Mathijs Reijnen uit
deze heerlijkheid in de maand april naar Holland vertrokken in de stad
Haarlem om daar te gaan *bleijcken* en is daarna weer naar Gestel
teruggekeerd omstreeks St. Bavodag (1 oktober) en was toen zwaar in
verwachting en daarna is deze Elisabeth ontboden geweest over dat kind
dat omstreeks 8 dagen na O.L. Vrouw Boodschapsdag in de Vastentijd
werd geboren (25 maart) en ze zei toen in aanwezigheid van de
vroedvrouw en meer andere vrouwen die hielpen, dat de vader van haar
kind genoemde deponent (Aernt) was en van niemand anders. De deponent
verklaart dat hij genoemde Elisabeth destijds niet gezien heeft vanaf 24
april toen ze naar Haarlem vertrok zoals blijkt uit het feit dat ze zwaar
zwanger terug in Gestel kwam en dat hij en Elisabeth tussen genoemde 24
april tot lang erna na 8 dagen van O.L. Vrouw Boodschapsdag halfvasten
niet *vleselijk met haar heeft geconverseerd*. Hij verklaart verder dat hij
lang na die halfvastentijd bij genoemde Elisabeth een dochtertje heeft
verwekt dat nu nog in leven is. Datum 12 september 1594.
=================308===================
Aktennr : 308
Folio : 153-v
Soort akte : verkoop
Datum : 29-10-1594
Wij Jan Jan Hermans en Ruth Janssen van Griensven schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Gijsbrecht zoon wijlen Matheus Pels en verkoopt
aan Jan zoon wijlen Claes Peters een erfweg om die door deze Jan Claes
Peters en diens erfgenamen en nakomelingen te laten gebruiken, over een
stuk akkerland eigendom van genoemd Gijsbert alhier gelegen te Gestel
aan de Beeckant, b.p. Anthonis Matheus Pels, genoemde Gijsbrecht zelf, de

gemeenschappelijke straat, het erf van Jan Claes Peters genoemd de
Halven Langenstreep. Jan mag daar met paard en kar overheen rijden met
ook diens hoornvee, maar wel *gebonden*, vanaf de gemeenschappelijke
straat tot aan genoemde Langestreep. Gijsbrecht belooft de verkoop
gestand te doen en Gijsbrecht zal hem een sleutel leveren voor het hek van
Gijsbrecht. Datum 29 oktober 1594.
=================309===================
Aktennr : 309
Folio : 153-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 08-11-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Constantinus Adriaens en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren dat Goeswijn Adriaen Jonkbloet van
Oisterwijk, burger van de stad Den Bosch, bepaalde brieven van
*sauvegarde* heeft verkregen van zijne excellentie Maurits de Nassau,
geboren Prins van Orangien om uit die stad te mogen vertrekken naar het
platteland in de Meierij van Den Bosch zoals blijkt uit die brieven van zijne
excellentie d.d. 14 september j.l. Wij als schepenen verklaren dat
genoemde Goeswijn met zijn vrouw en kinderen thans in St. Michielsgestel
woont op Nieuw Herlaer in het huis van Jan Hanssen en daar een kamer
huurt en dat hij samen met onze inwoners thans ook de dorpscontributies
mee betaalt en bijdraagt in alle lasten die ons worden opgelegd, zowel
gewone als ongewone, ter ener zijde als ter andere zijde. Datum 8
november 1594.
=================310===================
Aktennr : 310
Folio : 154-r
Soort akte : machtiging
Datum : 12-11-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens en Jan
Adriaens van Roij, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Ermgardt en Adriana gezusters en wettige dochters van wijlen Willem
Goijaerts door deze Willem verwekt bij diens vrouw Elisabeth, samen hierin
met hun voogden en ze machtigen hierbij Jan zoon wijlen Anthonis Kuijsten
zijnde hun neef, die de opdracht aanneemt om namens hen in het openbaar
tegen het hoogste bod de volgende percelen te verkopen die ze na dood
van hun halfbroer Willem Willem Aerts hebben geerfd. Dat betreft een tuin
groot ca. 4 hond land met nog 8 hond hoog land en 2 morgens weiland,
nog 2 morgens weiland, alles gelegen in het gehucht van Neerandel in de
Opperste Polder. De gemachtigde moet zorgen dat de kopers daarin

garantie krijgen in het gericht van Nederandel of daar waar dat nodig is en
het bezit op de juiste wijze laten transporteren etc. De gemachtigde moet
daarbij alles doen dat rechtens nodig is en dat de verkoopsters zelf ook
voor ogen gestaan zou hebben en de gemachtigde moet verder het geld
ervan ontvangen, kwijting geven etc. De opdrachtgeefsters beloven alles na
te komen wat daarin door hun gemachtigde zal worden gedaan en zullen
hem daarvoor vrijwaren. De gemachtigde is wel gehouden om met het geld
van het verkochte bezit alle wettelijke schulden af te handelen vanwege
hun broer Willem en de gemachtige moet hen later ook rekening en
verantwoording afleggen. Datum 12 november 1594.
=================311===================
Aktennr : 311
Folio : 154-v
Soort akte : machtiging
Datum : 12-11-1594
Genoemde opdrachtgeefsters uit de vorige akte machtigen hierbij Jan
Eijmerts die in het gericht van Gijssen (=Giessen) woont om namens hen
aan Jan zoon wijlen Anthonis Kuijsten daar een stuk weiland over te dragen
van 5 en een halve morgen gelegen op de Andelsche Hoochte genoemd de
Weijers en nog een morgen land gelegen in de Oppersten Polder daar, alles
gelegen in het gehucht van Neerandel. De gemachtidgde dient de koper
hierin te bevstigen en er een goed transport van te laten passeren zoals dat
volgens het gebruik in Neerandel gebeurt of elders waar dat nodig is. De
gemachtigde moet daarin alles doen dat zij als opdrachtgeefsters ook
gedaan zouden hebben. De opdrachtgeefsters beloven alles na te komen
wat daarin door hujn gemachtigde zal worden gedaan. Datum 12 november
1594.
=================312===================
Aktennr : 312
Folio : 154-v
Soort akte : verklaring over koopsom
Datum : 09-12-1594
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon
wijlen Willem Kempen oud ca. 49 jaar wonend in de heerlijkheid Boxtel
daarvoor gearresteerd zijde door Willem Delis als substituut-vorster van
Gestel en heeft onder ede op verzoek van Aernt Andriessen nadat hij
daarover was ondervraagd het volgende verklaard. Ongeveer 17 of 18 jaar
geleden heeft de deponent horen verklaren door de jonge Henrick Lucas die
toen in St. Oedenrode woonde, dat deze Henrick nog geld onder zich had

van een stuk akkerland dat Aernden aan Henrick had verkocht en wel 64
karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers. Deze Henrick had toen ook
verklaard dat hij Aernt daarin niet tekort zou doen. Datum 9 december
1594.
=================313===================
Aktennr : 313
Folio : 155-r
Soort akte : verkoop
Datum : 22-12-1594
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Antonis zoon wijlen Jan Herman Oomen en verkoopt aan
Goijaert zoon wijlen Jacop Spierincks zijn vordering van 73 karolusguldens,
welke bedrag Henricxken dochter wijlen Henrick Rutten eerder aan
genoemde Anthonis had beloofd te betalen op de eerste dag van de
oogstmaand over een jaar volgens de schepenschuldbrief van Gestel d.d. 6
april 1593. Antonis belooft de overdracht gestand te doen en alle lasten
daarin af te handelen. Datum 22 december 1594.
=================314===================
Aktennr : 314
Folio : 155-r
Soort akte : bouwvalligheid van Nieuw Herlaer
Datum : 08-02-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Constantinus Adriaens en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren ten behoeve van joffrouw Anna en
joffrouw Maria van Deventher, wettige dochters van heer en meester
Gerard van Deventher, dat het *omgraven* kasteel en slot van Nieuw
Herlaer alhier in deze heerlijkheid aan deze heer en meester Gerard van
Deventher heeft toebehoord en op diverse plaatsen danig is vervallen en
het hoognodig is dat het wordt opgemetseld en *ondervaeren* (onderstut?)
te worden en sommige muren van dat kasteel in de grachten zijn gevallen
en omdat het kasteel op vele plaatsen niet *ondervaeren * is en niet
opgemetseld is, bestaat er het gevaar dat er nog meer muren in de gracht
vallen hetgeen dan niet meer met een kleine som geld kan worden betaald.
Datum 8 februari 1595.
=================315===================
Aktennr : 315
Folio : 155-v
Soort akte : verkoop
Datum : 02-03-1595

Wij Peter Tonis Joosten en Peter zoon wijlen Willem Driessen, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Adriaen zoon wijlen Cornelis Janssen
en verkoopt aan Henrick zoon wijlen Henrick Goijaerts Hoppenbrouwers het
derde deel van een woonhuis, esthuis, tuin, boomgaard, hop- en akkerland,
in totaal groot ca. 6 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen ter plaatse
genoemd op Mughovel, b.p. de erfgenamen wijlen Jan Pijnappel, Margriet
weduwe van Frans Conincx, Willem Janssen van Berckel, de erfgenamen
van Jan Aernts. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten hierin af te handelen, behalve daaruit jaarlijks het derde deel van 10
gulden en 15 stuivers aan de erfgenamen van Robbrecht Willems en het
derde deel van 6 gulden per jaar aan degenen die daar recht op hebben.
Datum 2 maart 1595.
=================316===================
Aktennr : 316
Folio : 155-v
Soort akte : verklaring over hopverkoop
Datum : 11-03-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten en Jan
Adriaen van Rode, schepenen verklaren dat vandaag voor ons is
verschenen Tielman zoon wijlen Henrick Peters oud ca. 47 jaar inwoner
alhier die daarvoor is opgeroepen door onze vorster Willem Joris en heeft
onder ede ten behoeve van Jan zoon wijlen Gerard Wouters van Beeck
nadat hij daarover is ondervraagd het volgende verklaard. Hij deponent had
in het jaar 1594 of acht of negen dagen erna (de tijd is niet vermeld, JT)
aan de secretaris alhier 17 mud hop verkocht, per mud voor 3 gulden,
welke hop de deponent ten huize van genoemde vorster van Jan Gerits
met nog een staartje hop samen voor 2 gulden 17 en een halve stuivers
had verkocht en die zijn betaald en dat hij deponent daarop als wijnkoop
daarvoor 6 of 7 bier had betaald en omdat hij deponent toen haastig was
en graag met de zelfde hop wilde *opvaren* en geen meester kon vinden
om de hop te *meesteren* (wegen), de hop toen tegen het gewicht heeft
ontvangen zijnde per mud 25 pond hop en destijds volgens het gewicht was
dat toen 2 mud en 2 zesters hop en dat heeft hij als zodanig aan genoemde
Jan Gerits betaald. Datum 11 maart 1595. (de secretaris maakt er opnieuw
een potje van, er is bijna geen touw aan vast te knopen, JT)
=================317===================
Aktennr : 317
Folio : 156-r
Soort akte : verkoop
Datum : 13-03-1595

Wij Jan Jan Hermans en Rut Jan Rutten, schepenen verklaren dat voor ons
zijn verschenen Jan zoon wijlen Aernt die Becker als wettige man van
Jenneken dochter wijlen Anthonis Jan Rovers en verkoopt aan Willem zoon
wijlen Willem van Beeck ten behoeve van zijn moeder Mechteld dochter
wijlen Jan Rovers weduwe van Willem van Beeck zijn rechten en gedeelte
van alle bezit, rentes en pachten waar dan ook en zonder enige
uitzondering die hij en zijn vrouw hebben geerfd na dood van Peter
Wouters en diens vrouw Angela dochter wijlen genoemde Jan Rovers. De
verkoper belooft op onderpand van zijn persoon en bezit de verkoop
gestand te doen en en alle lasten af te handelen, ook namens zijn vrouw.
Datum 13 maart 1595.
=================318===================
Aktennr : 318
Folio : 156-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 25-03-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constatinus Adriaens en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren dat de toonder dezes Jan Janssen zijnde
burger van de stad Den Bosch zich hier in St. Michielsgestel heeft gevestigd
en wel op het slot en kasteel van Oud Herlaer en daar nu woont en dat hij
zoals onze andere inwoners bijdraagt in de dorpscontributies en andere
lasten die ons als gemeente worden opgelegd, zowel ter ener zijde als ter
andere zijde. Datum 25 maart 1595.
=================319===================
Aktennr : 319
Folio : 156-v
Soort akte : overdracht van rechten
Datum : 31-03-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons zijn gekomen Antonis zoon wijlen Henrick Antonis door deze
Antonis verwekt bij diens vrouw wijlen Heijlwig dochter wijlen Henrick van
Zochel en draagt nu al zijn rechten over aan Antonis zoon wijlen Jan
Herman Oomen inzake een bepaald woonhuis, esthuis, erf, tuin, hop- en
akkerland, weiland etc. groot ca. een malderzaad, gelegen in de parochie
van Gemonde in de jurisdictie van Gestel, b.p. Henrick Jan Spierincks, de
weduwe van Michiel Lauwrens, de gemeenschappelijke straat. Ook nog zijn
rechten in een stuk akkerland met een heiveldje er aan, ter zelfder plaatse
als hiervoor, samen een malderzaad groot, b.p. Henrick die Raet, Adriaen
Leonis van Heeze, de rijweg daar. Nog al zijn rechten in ander bezit zowel

erven als rentes, chijnsen etc. van welke aard en waar dan ook zich bevindt
die hij heeft verkregen van Anthonis zoon wijlen Jan Herman Oomen en van
diens vrouw Dingen dochter van wijlen genoemde Henrick Thonis, welk
bezit deze Antonis en Dingen in hun huwelijk hebben verkregen als
geconquesteerd bezit. Antonis belooft de overdracht gestand te doen en
alle lasten af te handelen ook namens Antonis Jan Herman Oomen en diens
vrouw Dingen. Datum 31 maart 1595.
=================320===================
Aktennr : 320
Folio : 157-r
Soort akte : vernadering
Datum : 31-03-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Antonis zoon wijlen Henrick Tonis en heeft in
aanwezigheid van Antonis zoon wijlen Tonis Tonissen van de Merendonck
zijn kontant geld aangeboden dat zijn eigendom is om daarmee een beroep
te doen op het recht van vernadering inzake een stuk akkerland met de
houtopstand etc. groot ca. 6 lopenzaad, alhier gelegen te Gestel op de
Locht, b.p. Gerard Jan Henrick van de Dijck, de erfgenamen van wijlen Jan
van de Steen, zoals Anthonis zoon wijlen Jan Hermans Oomen als
weduwnaar eerder van diens eerste vrouw Elisabeth dochter wijlen Willem
Gielis had verkocht aan Agneesken weduwe van Antonis Antonis van de
Merendonck voor de ene helft en aan Jenneken dochter wijlen Henrick
Henrick Rutten weduwe van Corstiaen Gielis voor de andere helft volgens
de schepenbrief van Gestel d.d. 6 april 1594. Genoemde Antonis Tonissen
(van de Merendonck) erkent de vernadering en doet afstand van het
perceel ten behoeve van genoemde Antonis Henrick Antonis. Datum 31
maart 1595.
=================321===================
Aktennr : 321
Folio : 157-r
Soort akte : verkoop
Datum : 01-04-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Antonis zoon wijlen Henrick Antonis en verkoopt
voor de ene helft aan Margriet weduwe van Antonis Antonissen van de
Merendonck die er het vruchtgebruik van krijgt en haar 7 kinderen verwekt
bij genoemde Antonis daarvan het erfrecht en voor de andere helft aan
Jenneken dochter van Henrick Rutten weduwe van Corstiaen Gielis een stuk
stuk akkerland met de houtopstand groot ca. 6 lopenzaad, gelegen in

St. Michielsgestel op de Locht, b.p. Gerard Jan Henricks van de Dijck, de
erfgenamen van wijlen Gielis Janssen van de Steen. Dat perceel had
genoemde Antonis middels vernadering verkregen volgens de schepenbrief
van Gestel op 30 maart 1595. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten van zijn kant af te handelen. Datum 1 april 1595.
=================322===================
Aktennr : 322
Folio : 157-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 01-04-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Anthonis zoon wijlen Anthonis Anthonis van der
Merendonck en heeft als schuldenaar beloofd om binnen de eerstkomende
3 weken aan Antonis zoon wijlen Henrick Antonis de som van 61
karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Actum 1 april 1595.
=================323===================
Aktennr : 323
Folio : 157-v
Soort akte : verklaring over erfenis
Datum : 04-04-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen
Delis Jan Weijgergancks oud ca. 52 jaar, Corstiaen zoon wijlen Henrick
Spierincks oud ca. 55 jaar, Huijbrecht zoon wijlen Claes Delis oud ca. 46
jaar en Jan zoon Adriaen Spierincks oud ca. 46 jaar, alle 3 inwoners op Den
Dungen in de vrijdom van Den Bosch en genoemde Corstiaen als inwoner
van Berlicum die hiertoe door de vorster Willem Joris zijn gearresteerd en
hebben onder ede nadat ze hierover zijn ondervraagd op verzoek van Peter
zoon wijlen Matheus Pels eensgezind het volgende verklaard. Ze weten dat
genoemde Peter Pels en diens vrouw Dympna dochter van wijlen Jacop
Jacops samen 6 kinderen hebben die nu nog in leven zijn en omdat Peter
en Dympna nog jongelui zijn en er nog wel meer kinderen kunnen komen
en dat Peter en Dympna zeer schamele huislieden zijn met zeer weinig
bezit of van hun ouders hebben geerfd en hun ouders tot 3 keer toe door
brand zijn overvallen geweest en ook nog gevangen zijn gezet en andere
lasten hebben gehad in deze troebele tijden en inlandse oorlogen waarbij
hun ouders daardoor in de situatie zijn gekomen waardoor Peter en
Dympna zeer weinig middelen hebben om die kinderen zelf te kunnen
onderhouden en op te voeden. Het is de deponenten zeer duidelijk dat
Anthonia dochter van wijlen Jacop Aert Peters als wettige vrouw van Jan

Henrick Spierincks, de genoemd Dympna en haar broer Jacop Jacops
direkte erfgenamen zijn van wijlen Catarina dochter wijlen Aernt Peters
eerder weduwe van wijlen Adriaen Jan Adriaens Colen en de deponenten
geen andere vrienden kennen die tot genoemde Catarina een dichtere
graad van bloedverwantschap hebben dan genoemde Anthonia, Dympna en
Jacop en dat zij deponenten het testament van deze Catarina gezien en
gehoord hebben en goed bekend zijn omtrent haar bezit waarvan ze het
meeste heeft vermaakt aan de H. Geestmeesters van de tafel van de H.
Geest op Den Dungen, die de opdracht kregen om dat bezit te verkopen en
het geld daarvan aan de armen te worden uitgereikt. Verder weten ze dat
het bezit van haar, waarvoor zij haar uitvoerders van haar testament de
macht had gegeven om dat bezit te mogen verkopen en het geld ervan uit
te delen aan de blokken van de armen van de Weverplaats op de
Vughterdijk, de vismarkt en de Orthense..... in genoemde stad, door de
deponenten is gewaardeerd en boven de lasten wel de som van 2200
karolusguldens waard is en behalve het overschot van Catarinas andere
roerend bezit, waaruit eerst haar begrafenis dient betaald te worden, heeft
ze nog aan de schamele weeskinderen in genoemde stad vermaakt en
hebben ook het bezit gewaardeerd dat Catarina heeft vermaakt aan
genoemde Anthonia, Dympna en Jacop en hun kinderen dat boven de
lasten wel een waarde heeft van 3400 gulden. Omdat niemand iets beter
kan bedenken dan om dat bezit tegen de hoogste prijs te kunnen verkopen,
verklaren genoemde deponenten dat zij tevreden zijn voor de geschatte
sommen geld en het bezit zullen aanvaarden en in koop behouden.
Genoemde Jan Delis Weijgergancks en Jan Adriaen Spierincks verklaren dat
zij H. Geestmeesters zijn van de tafel van de H. Geest van Den Dungen en
dat ze aan Beelken de huidige vrouw van genoemde Jacop Jacops en haar
zusters de portie van een aalmoes zullen geven zoals ze aan de andere
armen hebben uitgereikt en genoemde Corstiaen en Huijbrecht verklaren
hetzelfde uit te reiken van de genoemde aalmoes zoals hen bekend is.
Datum 4 april 1595. (opnieuw een onduidelijk verhaal van de secretaris,
koopt de H. Geest het bezit van de erfgenamen, boven hetgeen de H. Geest
zelf al werd vermaakt?, JT)
=================324===================
Aktennr : 324
Folio : 159-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 04-04-1595
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Wouter zoon wijlen Claes Wouters en belooft aan Willem
Janssen van Berckel die daarvan het vruchtgebruik krijgt en aan diens
kinderen Dirck en Aleijt verwekt bij zijn vrouw Margriet dochter wijlen

Willem Goerts van der Donck die er het erfrecht van hebben,voortaan een
jaarlijkse rente van drie een halve karolusgulden per jaar, elke gulden van
20 stuivers, steeds te betalen met Pasen en voor de eerste keer per a.s.
Pasen, vrij van alle belastingen, op onderpand van een stuk akkerland
groot ca. 3 lopenzaad, gelegen alhier in Gestel aan de Brantsche heide, b.p.
de gemeijnte daar, de kinderen van Henrick Eijckmans, Henricxken dochter
Henrick Rutten. Wouter belooft de rente te garanderen en alle lasten op het
onderpand af te handelen en het onderpand verder in goede staat te
houden voor de betaling van de rente. Datum 4 april 1595.
In marge :
Deze rente van 3 en een halve gulden is afgelost door Wouter Claessen de
jonge op 15 maart 1619 volgens bekentenis van Michiel Gijsberts die in Den
Bosch woont als man van Anneken dochter van Reijnder Willems. Getekend
A. Schellens, secretaris.
=================325===================
Aktennr : 325
Folio : 159-r
Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 04-04-1595
De rente uit de vorige akte is altijd aflosbaar tegen betaling van 50
karolusguldens, samen met alle achterstand ervan, mits de aflossing een
half jaar vooraf wordt opgezegd. Actum ut supra.
=================326===================
Aktennr : 326
Folio : 159-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 06-04-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Gijsbert zoon wijlen Matheus Gijsbert Pels en belooft als
schuldenaar om aan Cornelis zoon wijlen Coenraet Janssen per a.s. St.
Dionijsdag over twee jaar die de som van 118 karolusguldens te betalen,
elke gulden van 20 stuivers. Datum 6 april 1595.
=================327===================
Aktennr : 327
Folio : 159-v
Soort akte : verkoop
Datum : 06-04-1595

Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Cornelis zoon wijlen Coenraet Janssen en verkoopt aan
Gijsbrecht Matheus Pels het derde deel van een moerveld gelegen in de
baanderheerlijkheid van Boxtel, aan de Langenberch. De verkoopprijs
bedraagt 12 karolusgulden die Gijsbreccht per a.s. Maria Lichtmisdag zal
betalen. Cornelis als verkoper belooft de verkoop gestand te doen en zal
het transport alsnog voor schepenen van Boxtel of van de stad Den Bosch
laten vastleggen zodra Cornelis weer van zijn ziekte is genezen waarvoor
hij nu in bed ligt danwel zal hij iemand daarvoor machtigen in zijn
testament en wel zijn huidige vrouw. Datum 6 april 1595.
=================328===================
Aktennr : 328
Folio : 160-r
Soort akte : verkoop
Datum : 06-04-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Cornelis zoon Coenraet Janssen en verkoopt aan
Gijsbrecht Matheus Pels het derde deel van een houtveld gelegen in de
baanderheerlijkheid van Boxtel te Onroij in de Buecken (?) voor de som van
20 karolusgulden, welk bedrag Gijsbrecht per a.s Maria Lichtmisdag zal
betalen. Cornelis als verkoper belooft de verkoop gestand te doen en zal
het transport alsnog voor schepenen van Boxtel of van de stad Den Bosch
laten vastleggen zodra Cornelis weer van zijn ziekte is genezen waarvoor
hij nu in bed ligt danwel hij zal iemand daarvoor machtigen in zijn
testament en wel zijn huidige vrouw. Datum 6 april 1595.
=================329===================
Aktennr : 329
Folio : 160-r
Soort akte : verkoop
Datum : 06-04-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans verklaren dat voor ons is
verschenen Cornelis zoon wijlen Coenraet Janssen en verkoopt aan
Gijsbrecht Matheus Pels een jaarlijkse rente van 6 karolusguldens samen
met alle achterstand ervan, elke gulden van 20 stuivers, welke rente aan
hem wordt betaald door Lauwrens zoon wijlen Michiel Janssen. De
verkoopprijs is 100 karolusguldens, welke cijns de verkoper zal garanderen
op onderpand van zijn persoon en bezit. Cornelis belooft de verkoop
gestand te doen en zal het transport alsnog voor schepenen van Boxtel of
van de stad Den Bosch laten vastleggen zodra Cornelis weer van zijn ziekte
is genezen waarvoor hij nu in bed ligt danwel hij zal iemand daarvoor

machtigen in zijn testament en wel zijn huidige vrouw. Gijsbrecht belooft de
koopsom per a.s. Maria Lichtnmisdag te betalen. Datum 6 april 1595.
=================330===================
Aktennr : 330
Folio : 160-v
Soort akte : verklaring van bezit kinderen
Datum : 08-04-1595
Al degenen die deze brief lezen etc. Wij Jan Adriaen Elias, Peter Tonis
Joosten, Jan Adriaen van Rode, Jan Jan Hermans en Rut Janssen van
Griensven, schepenen verklaren op verzoek van Peter zoon wijlen Matheus
Pels dat zij ermee bekend zijn dat wijlen Matheus Pels en diens wettige
vrouw Margriet dochter wijlen Adriaen Anthonis, zijnde de ouders van
genoemde producent (Matheus), dat die in deze troebele tijden en de
binnenlandse oorlog, hun huis en schuur tot drie keer toe was afgebrand
met ook het grootste deel van de meubels en spullen en verder hebben ze
ook nog in de gevangenis gezeten en zware oorlogsperikelen gekend en
schades geleden. Door deze oorzaken hebben hun kinderen zeer weinig
bezit overgehouden maar daarentegen wel belast zijn met grote schulden
waardoor hun kinderen de beste bezittingen hebben moeten verkopen,
maar hun resterend bezit is nog steeds met zware schulden belast. Het
bezit van de boedeldeling dat aan Peter werd toebedeeld zijnde een stukje
land van ca. 300 hopkuilen is zodanig met schulden belast dat hij het niet
zou willen hebben voor de schulden die erop drukken. Verder is de
producent een zeer schamele jonge huisvader met zware schulden belast
en heeft thans 6 kleine kinderen en omdat hij en zijn vrouw nog jong zijn
zullen er mogelijk nog meer kinderen komen. Om de grote schades die de
producent al heeft geleden wat betreft zijn beesten, weet hij nog niet met
welke middelen hij uit zijn schulden kan geraken en hoe zijn kleine
kinderen op te voeden. Akte is voorzien van schependomszegel. Datum 8
april 1595.
=================331===================
Aktennr : 331
Folio : 161-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 08-04-1595
Wij Jan Adriaens Elias en Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans,
schepenen ver klaren dat voor ons is verschenen Christiaen zoon wijlen Jan
Vercuijlen en Eva weduwe van Corstiaen Lauwrens met haar voogd en
beloven samen en apart als schuldenaars op onderpand van hun persoon
en bezit om aan Beliken weduwe van Ruth Henricks die per a.s. St.

Michielsdag de som van 4 gulden en 18 stuivers te betalen, verder per a.s.
St. Michielsdag over een jaar de som van 4 gulden en 18 stuivers, per a.s.
St. Michielsdag over 2 jaar ook 4 gulden en 18 stuivers en per a.s. St.
Michielsdag over 3 jaar de som van 75 gulden en 15 en een halve stuiver,
elke gulden tegen 20 stuivers. Daarna heeft Corstiaen genoemde Eva weer
op onderpand van zijn persoon en bezit beloofd genoemde Eva voor haar
belofte te zullen vrijwaren en Corstiaen zal genoemde bedragen op die
tijdstippen zelf betalen. Datum 8 april 1595.
=================332===================
Aktennr : 332
Folio : 161-r
Soort akte : kwitantie voor jaarrente
Datum : 10-04-1595
Wij, Jan Adriaen Elias en Jan Adriaen van Rode, schepenen verklaren dat
Jan zoon Adriaen Spierincks jaarlijks een rente betaalt (aan Adrien Loenis
van Heeze maar is niet als zodanig vermeld) van 3 karolusguldens, elke
gulden van 20 stuivers, uit een stuk land deel akker- en deels houtwas,
groot ca. 3 lopenzaad genoemd het Keijsers Huesken (of Huefken?), alhier
gelegen in Gestel op de Pael daar, b.p. de Spoeijtgraaf, Adriaen Leonis van
Heeze. Voor ons zijn nu verschenen genoemde Jan Adriaen Spierincks en
bekent hierbij van genoemde Adriaen (van Heeze) de som van 53 gulden te
hebben ontvangen zodat zoals hij verklaart deze rente is afgelost samen
ook met alle achterstand. Jan belooft geen aanspraken meer te hebben op
het onderpand of op Adriaen en diens erfgenamen maar geeft hem volledig
kwijting. Datum 10 april 1595.
=================333===================
Aktennr : 333
Folio : 161-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 10-04-1595
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaen van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Cornelis zoon wijlen Coenraet Janssen en verkoopt
aan Gijsbrecht Matheus Pels een jaarlijks rente van 2 karolusguldens, elke
gulden van 20 stuivers, steeds te betalen op St. Bartholomeusdag op
onderpand van een huis, herd, tuin en aanliggend erf, groot ca. een
zesterzaad alhier te Gestel bij de kerk, b.p. Adriaen Leonis van Heeze,
Aernt van Campen, welke cijns Lauwrens Michiels had verkocht aan Dirck
zoon wijlen Peter Gielis ten behoeve van zijn dochter Ida, volgens een
schepenbrief van Den Bosch d.d. 27 augustus 1568 en die cijns had
Cornelis weer verkregen van Tomas zoon wijlen Wouter Tomen als man van

genoemde Ida, volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 15 juni 1577. Nog
verkoopt hij hem een kapitaal van 50 karolusguldens dat genoemde
Lauwrens aan Cornelis had beloofd voor schepenen van de stad Den Bosch
en voor schepenen van Gestel. Cornelis belooft de verkoop van de
genoemde rentes en kapitaal etc. gestand te doen en alle lasten hierin af te
handelen. Datum 10 april 1595.
=================334===================
Aktennr : 334
Folio : 162-r
Soort akte : verklaring over schulden
Datum : 10-04-1595
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
Cornelis zoon wijlen Coenraet Janssen, die ziek in zijn bed lag en niet van
zijn ziekte is genezen en in maart is overleden, voor die tijd een akte heeft
laten passeren voor schepenen en daarbij heeft Cornelis verklaard dat
Henrick Merten Peters hem in een schepenbrief van Gestel d.d. 8 mei 1548
een som van 56 karolusguldens en 5 stuivers beloofd had te betalen en nog
in een zekere obligatie 25 guldens en 2 zesters rogge en dat deze zelfde
Henrick Mertens nu verklaart dat hij op de beide schulden en de
achterstand ervan twee zesters boekweit heeft betaald gehad en dat
Henrick hem vanwege arbeidsloon 3 of 4 gulden schuldig was. Verder heeft
Cornelis van genoemde Henrick 3 halve varkens ontvangen die wel door
elkaar genomen 70 pond wogen en de koop van het eerste halve varken
per pond 5 oorstuivers bedroeg, voor het tweede halve varken 2 stuivers en
voor het derde halve varken 2 stuivers en 2 penningen per pond. Nog heeft
genoemde Cornelis van Henrick 12 gulden ontvangen, waarvan Cornelis
toen verklaarde dat hij Henrick daarvan weer 5 gulden en 4 stuivers
teruggaf en verder dat Henrick nog aan Cornelis 6 zesters rog heeft
gegeven maar dat op rekening vanwege de achterstand van een mud
rogge, welk mud rog Willem Mertens hem betaalde. Verder verklaart Jan
Jan Claes als ontvanger van het bruggeld en vanwege arbeidsloon door
hem verdiend bij het aftimmeren van de bruggen, dat Cornelis hem de som
van 24 of 25 gulden schuldig is. Verder dat de erfgenamen van Joachim
Janssen Olislager zoals genoemde Cornelis en Joachim samen hebben
afgerekend vanwege een zeker koopmansgeld hem de som van zestien
karolusguldens schuldig zijn. Cornelis verklaarde dat jonker Lambrecht
Millinck van Gerwen hem vanwege arbeidsloon de som van 12 en een halve
karolusgulden schuldig was en verklaarde Cornelis verder dat Willem
Mercelis hem jaarlijks een aflosbare pacht betaalt van een mud rogge,
waarvan Willem hem 2 mud rog schuldig is gebleven voor de datum van de
plakaten van de reductie en dat hij op de achterstand van dat mud rogge
sinds de datum van het plakaat van Willem 2 pachten heeft ontvangen elk

van 3 en een halve gulden min 17 stuivers en nog heeft hij 2 dukaten
ontvangen elk van 3 gulden 3 stuivers eens en nog 20 stuivers en 2
daalders beide doende 5 gulden. Daarna is Mercelis Willem Mercelis
overeengekomen met de vrouw van Cornelis dat zij van de a.s. oogst
vanwege de 2 mud rogge 12 lopen rogge zal betalen en voor alle
achterstand tot aan afgelopen St. Bavodag toe 36 karolusguldens, welke 12
lopen rogge en 36 gulden aan genoemde vrouw van Cornelis zijn beloofd te
betalen. Verder heeft Cornelis nog verklaard afgerekend te hebben met
Gerard (?) Willem Zanders zijnde zijn zwager, vanwege hout hem daarvoor
7 gulden schuldig is en vanwege een tussen hen beiden gemaakte deling
nog 10 guldens en de kinderen van Dirck de Metser nog 15 gulden. Verder
dat Huijbrecht Willem Zanders zijnde zijn zwager hem Cornelis nog 7
gulden schuldig is. Verder dat de kinderen van Hensken Willem Zanders
hem Cornelis nog 40 gulden schuldig zijn. Datum 10 april 1595.
=================335===================
Aktennr : 335
Folio : 162-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 22-04-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens, Peter
Antonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat de toonster
dezes Catarina Baijens, weduwe van Raessens Raessens inwoonster van de
stad Den Bosch weer met haar familie in St. Michielsgestel is komen wonen
op haar hoeve en dat zij zoals onze andere inwoners bijdraagt aan de
dorpscontributies en in de andere lasten die ons worden opgelegd zowel ter
ener als ter andere zijde. Datum 22 april 1595.
=================336===================
Aktennr : 336
Folio : 163-r
Soort akte : verkoop
Datum : 26-04-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Tomaes zoon wijlen Andries Vl...( ?) als man van
Henricxken dochter wijlen Matheus Gijsbrecht Pels door deze Matheus
verwekt bij wijlen Geritgen diens vrouw, dochter wijlen Andries Antonissen
(=van Mughovel, JT) en verkoopt aan Peter zoon wijlen Matheus Pels de
helft van een stuk land deels akker- en deels hopland, in totaal groot ca. 9
lopenzaad, alhier gelegen aan de Beeckant, b.p. de erfgenamen van
Mathijssen van Beeck, de erfgenamen van Henrick van Beeck, de
erfgenamen van Jan Willem Gerits, Gerard en Peter broers en zoons van

wijlen Matheus Pels. Nog verkoopt hij hem zijn rechten in het bezit volgens
het testament van wijlen Claes zoon wijlen genoemde Matheus Pels. De
verkoper belooft de verkoop gestand te doen en te garanderen en alle
lasten af te handelen. Daarna heeft Peter als koper op onderpand van zijn
persoon en bezit aan Tomaes beloofd dat al de lasten etc die op het bezit
drukken zoals die in de deling voor schepenen alhier op 2 maart 1593 zijn
vermeld en alle andere schulden daarop zodanig te betalen dat Tomaes en
Henricxken en hun bezit etc. daarvoor zijn gevrijwaard. Datum 26 april
1595.
=================337===================
Aktennr : 337
Folio : 163-v
Soort akte : verklaring over wateroverlast
Datum : 23-04-1595
Al degenen etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Gerart zoon wijlen Mathijs van Beeck
oud ca. 50 jaar, Jan zoon wijlen Lambrecht Henricx oud ca. 46 jaar, Roelof
zoon wijlen Aernt Roelofs oud ca. 41 jaar en Tomas zoon wijlen Willem
Claessen oud ca. 40 jaar, alle inwoners alhier te Gestel die daarvoor zijn
opgeroepen door Willem Delis substituut-vorster van Gestel en hebben op
verzoek van Jan zoon wijlen Jan Claes onder ede nadat ze daarvoor zijn
ondervraagd, het voigende verklaard. Het is hen bekend dat een zeker
weiveld genoemd de Perdtsweije alhier te Gestel gelegen in de Houw
eigendom is van Goijaert Willems van Merendonck en door deze Goijaert
aan de producent wordt verhuurd. Dat dat weiland in het jaar 1593 midden
in de zomer zodanig door het water was ondergelopen dat volgens hun
beste herinnering de producent in dat jaar daarvan niet het halve gebruik
heeft gehad, zoals dat wel in het afglopen jaar het geval was toen er geen
hoogwater was. De deponenten weten zeer wel te hebben gezien dat in het
jaar 1594 op het mooist van de zomer het waterpeil van dat weiland veel
hoger was dan vandaag de dag en dat zij Goijaert, Jan Lambrechts en
Roelof Aerts als deponenten, toen dat weiland onder water stond het niet in
pacht zouden willen hebben gehad voor de 8 karolusguldens en Tomas zou
dat weiland niet voor 10 gulden in pacht hebben gewild. Verder weten
Goijaert en Roelof over het onderwaterlopen dat ze in het jaar 1593 van de
kastelein van deze heerlijkheid een veld hooiland groot ca. 7 morgens
genoemd de Verkleren (?) Horst voor ca. 23 gulden in het openbaar hadden
gepacht en nog voor 6 gulden 7 stuivers onkosten en dat zij deze kastelein
vanwege het onderwaterlopen voor die 7 morgens hooiland maar het derde
deel van de overeengekomen pachtsom hebben betaald. Datum 23 april
1595.

=================338===================
Aktennr : 338
Folio : 164-r
Soort akte : machtiging in proces tegen Den Dungen
Datum : 30-04-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens, Jan
Adriaen Elias, Peter Antonis Joosten, Jan Adriaens van Rode, Jan Jan
Hermans, Peter Willems van Griensven en Ruthger Janssen van Griensven,
schepenen verklaren dat wij en onze inwoners als *reformatie* voor het
Hof daar een proces zijn begonnen tegen de inwoners op Den Dungen
waarbij het nu zo ver is gekomen dat dat het Hof beide partijen heeft
opgeroepen om voor heren commissarissen daar te verschijnen die door
het Hof daarvoor zijn aangesteld. Wij geven hierbij machtiging aan onze
kastelein en schout meester Henrick van der Cluijsen, die aanwezig is en de
opdracht aanvaardt, om namens ons en de inwoners voor de
commissarissen daar te verschijnen en daar te doen wat nodig is in hetgeen
daar besloten zal worden en ook alles dat wij zelf voor ogen gehad zouden
hebben. Wij als opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door
onze gemachtigde gedaan zal worden en zullen hem daarvoor vrijwaren.
Datum 30 april 1595.
=================339===================
Aktennr : 339
Folio : 164-r
Soort akte : vernadering
Datum : 02-05-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons verschenen joffrouw Mechteld dochter van wijlen jonker Christoffel
Spierincks, wettige vrouw van jonker Gerard van Boecop met haar man
hierbij als haar voogd bij afwezigheid van Stanssen Adriaens en Goverden
Gerits en heeft kontant geld aangeboden dat haar eigendom is en doet
beroep op het recht van vernadering vanwege de grondvaste ... en
gemetselde zaken zoals die alhier gelegen zijn te Gestel ter plaatse op de
Loo op de werf en het perceel van Philips Sanders, welk perceel ze van
genoemde Philips hebben gekocht. Datum 2 mei 1595 (het recht van
vernadering gaat dus wel erg ver ofwel diep in dit geval, JT)
=================340===================
Aktennr : 340
Folio : 164-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 05-05-1595

Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Tomas dochter wijlen Herman Henricks weduwe van
Adriaen Gerits van Empel met haar voogd hierin en doet afstand van haar
recht van vruchtgebruik inzake de helft van een zeker woonhuis, tuin
hopland, akker- en weiland etc. alhier gelegen te Gestel nabij de kerk, b.p.
de gemeenschappelijke straat, het Schildersgasthuis, Johan van Campen.
Ze draagt haar rechten over aan haar zoon Herman die ze heeft verwekt bij
haar man Adriaen en ze belooft de overdracht gestand te doen. Datum 5
mei 1595.
=================341===================
Aktennr : 341
Folio : 164-v
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 05-05-1595
Wij, Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
Tomas dochter wijlen Herman Henricks weduwe van Adriaen Gerits van
Empel afstand heeft gedaan van haar vruchtgebruik inzake de helft van een
zeker huis, tuin en land etc. alhier gelegen nabij de kerk, b.p. de
gemeenschappelijke straat, het Schildersgasthuis, Johan van Campen zoals
is vermeld in de schepenbrief van Gestel van vandaag. Voor ons zijn nu
verschenen Herman zoon van wijlen genoemde Adriaen Gerits van Empel
en verkoopt deze helft van dat huis etc. aan Margareta dochter wijlen
Adriaen Gerits (=van Empel) weduwe van Cornelis Koenraets (=Janssen)
zijnde zijn zuster, die daarvan het erfrecht krijgt. De verkoper belooft de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve de helft van
een mud rogge per jaar aan de vicarien te Gestel en aan Arnden Conincks
de helft van een mud rogge, nog jaarlijks de helft van 3 gulden en 5
stuivers en aan Henrick Hagen de helft van 2 gulden 15 stuivers per jaar,
nog jaarlijks de helft van 30 stuivers aan de erfgenamen van Henrick
Mennekens, nog de helft van ca. 5 oortstuivers en een kwart (oortstuiver?)
grondchijns. Nog moet ze het hek onderhouden dat daar bij de Stap hangt.
Daarna heeft genoemde Margareta met haar voogd op onderpand van haar
persoon en bezit aan Herman beloofd dat zij Thomas als weduwe van
Adriaen Gerits (van Empel) zijnde haar moeder die zolang ze leeft zal
onderhouden in kost en inwoning, kleding en alles wat ze nodig heeft en
wel zodanig dat Herman daarvoor is gevrijwaard. Datum 5 mei 1595.
=================342===================
Aktennr : 342
Folio : 165-r
Soort akte : verkoop

Datum : 05-05-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Mechteld dochter van wijlen Gerit Joosten van de Ven
met haar voogd en verkoopt aan haar broer Govert zoon wijlen Gerards
Joosten (van de Ven, JT) een stukje land groot ca. 4 morgens, alhier te
Gestel gelegen te Nieuw Herlaer, genoemd 't Ven, b.p. de rivier de
Dommel, meester Gerard van Deventher, Govert zoon wijlen genoemde
Gerard Joosten, de gemeenschappelijke straat. Nog verkoopt hij een derde
part van haar rechten in een stuk akkerland in totaal ca. 4 lopenzaad groot,
gelegen te Gestel in de Herlaersche akkers, genoemd het Swilleland, b.p.
meester Gerard van Deventher, Roelof Ariens, de erfgenamen van Joosten
van Gerwen. De verkoopster belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten daarin van haar kant af te handelen, behalve jaarlijks uit het weiland
aan de erfgenamen van Henrick Reijnder die Lepper een aflosbare rente
van 12 karolusguldens en uit het derde deel van het akkerland jaarlijks het
derde deel van een rente van 6 gulden aan Henrick die Hont (Hout?).
Datum 5 mei 1595.
=================343===================
Aktennr : 343
Folio : 165-v
Soort akte : verklaring over huize Auesteijn
Datum : 05-05-1595
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen joffrouw Elisabeth
Suermont, weduwe van jonker Dirck van Erp, oud ca. 70 jaar wonend in de
jurisdictie van Veghel en verder Margaretha weduwe van Geerling Henricx
oud ca. 60 jaar wonende in de jurisdictie van Schijndel, daarvoor
gearresteerd zijnde en hebben onder ede afgelegd bij onze secretaris die
handelt in opdracht van onze schout meester Henrick van der Cluijsen die
afwezig is, op verzoek van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen nadat ze
daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Joffrouw Elisabeth
verklaart dat ze zeer wel weet dat ze vriendschap heeft gehad met wijlen
jonker Herman van Brempt in zijn leven wonend te Dinther op zijn huis
genoemd Auesteijn en dat er na zijn dood en uitvaart er een jaargetijdedag
is geweest op dat huis Auesteijn dat toen eigendom van deze jonker
Herman was, welk huis de deponente toen diverse malen en ook nu weer
heeft gezien, en wel voor Vastenavond maar zij heeft niet verstaan of er
aan het huis iets meer was *getimmerd* dan toen jonker Herman van
Breempt nog leefde en toen zij op diens uitvaart daar was. Ze heeft nu het
huis in de zelfde staat gezien als toen jonker Herman nog leefde maar
thans is het zeer vervallen en deels afgebrand. Toen jonker Herman nog

leefde heeft zij destijds toen het nederhuis gezien en een groot huis waarin
toen een brouwinstallatie stond met bakhuis en daarachter een koehuis dat
ook zeer vervallen was met durpel en poorten bij het binnenkomen die ook
zeer vervallen waren. Verder heeft zij deponente toen de jonker nog leefde
hem een zeer mooie gouden ketting zien dragen om zijn hals die tot over
zijn borst reikte gemaakt op de manier vangouden *braesselletten be....
(?) en daaraan een paar gouden *schuijffelen* hangend en dat jonker
Herman van Breempts zijn huis in zijn leven had gemeubileerd en was
voorzien van tinwerk, koperwerk, bedden, linnewaad zoals een
edelmanshuis betaamt te zijn en dat zij vanwege de bezittingen toen jonker
Herman van Breemt nog leefde haar tante wel had horen zeggen dat van
Breemt wel zeer schone en kostbare hemden gehaald en gebracht had
vanwege zijn oom heer Tielman van Breempt, ridder. Genoemde Margareta
verklaart dat zij toen jonker Herman nog leefde op diens huis heeft
gewoond en gezien heeft voor drievierde jaar en dat zij diens huis ongeveer
3 jaar geleden heeft gezien, maar dat het nu zeer vervallen is sindsdien.
Destijds stond daar beneden een groot huis waarin toen een brouwhuis was
met brouwinstallatie, bakoven en een deel koeien- en een varkensstal daar
aan geplankt, maar dat die thans zeer vervallen zijn en sommige ervan
afgebrand. Tegen genoemde jonker Herman die toen een zeer mooie
gouden ketting had die hij om zijn hals droeg, zij zei eens dat zij die wel
wilde die gouden ketting en dat die haar zou toebehoren. Daarop zei van
Breempt toen *Ja dochter so hadde gij Uw leefdagen genoch*. Verder
verklaart de deponente dat het huis was voorzien van koperwerk, tinwerk,
ijzerwerk, bedden en allerhande linnenwaad dat ze toen ze nog op het huis
woonde in die genoemde driekwart jaar had gewassen en dat zij toen op de
bleekvelden 23 mooie hemden zag, alle van genoemde jonker Herman van
Breempt en dat alle andere linnengoed en *pelwerk* al naar advenant was
toen zij daar woonde en er ook grote gasterij was waar *waerschap* werd
gehouden voor ca. 30 of 40 personen en die tafel was toen gestoffeerd en
van alles voorzien wat wat men daarvoor nodig had en was niet geleend
maar alles was van het huis zelf in eigen bezit. Datum 5 mei 1595.
=================344===================
Aktennr : 344
Folio : 166-v
Soort akte : verkoop
Datum : 06-05-1595
Herman zoon wijlen Peter Hermans en Andries zoon wijlen Gijsbrecht
Lamberts als man van Aleijt dochter wijlen genoemde Peter Hermans door
deze Peter verwekt bij diens vrouw Heijlwig dochter wijlen Dirck Horcx, elk
hierin voor een vierde deel verkopen aan Jan zoon wijlen Anthonis Joosten
hun rechten in een stuk akkerland in totaal groot ca. een zesterzaad, alhier

te Gestel gelegen in de Locant, b.p. de erfgenamen van Melis Maes, het
altaar van O.L. Vrouw in de kerk van Gestel, de erfgenamen van Jan Peter
Brants. Nog verkopen ze elk een vierde part van een stuk land in totaal ca.
een zesterzaad, ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. Lauwrens
Michiels, de erfgenamen van Jan Hermans, de gemeenschappelijke straat.
Nog verkopen ze hun vierde gedeeltes in het vierde deel van een stuk
hooiland genoemd den Ronden Weert gelegen in de Langenweert alhier te
Gestel in de Ruijmelsche beemdem en dat wordt gewisseld. De verkopers
beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te
handelen, behalve uit elk vierdepart van het hopland aan het grote gasthuis
in Den Bosch een vierdevat rog, en uit elk vierde deel van het hooiland 7
penningen grondchijns aan de hertog van Brabant. Datum 6 mei 1595,
getuigen als schepenen Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans.
=================345===================
Aktennr : 345
Folio : 167-r
Soort akte : verkoop
Datum : 06-05-1595
Jan zoon wijlen Gerit Wouters van Beeck verkoopt aan Jan zoon wijlen
Antonis Joosten een stuk akkerland groot een zesterzaad, alhier gelegen op
de Midackers, b.p. Jan Henricks, Jan Tonis Joosten, de rijweg daar. De
verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen,
behalve dat genoemde Jan daaruit jaarlijk als koper zal blijven betalen aan
Herman Jan Cuijper in Den Bosch.(maar wat er te betalen is staat er niet
bij, JT). Genoemde Jan als verkoper en diens nakomelingen mogen het stuk
akkerland altijd weer aflossen en terugkopen op de eerste dag van de
oogstmaand en op geen andere dag met 50 karolusguldens, mits dat de
verkoper de koper 3 maanden vooraf opzegt. Datum 6 mei 1595, getuigen
als schepenen Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans.
=================346===================
Aktennr : 346
Folio : 167-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 08-05-1595
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Willem zoon wijlen Delis van Beeck en belooft als
schuldenaar om aan Jan Joosten van Gerwen op de eerste dag van mei
over een jaar, de som van drie en een halve karolusgulden te betalen, per
1 mei a.s. over een jaar nog eens 3 en een halve gulden, per a.s. 1 mei
over twee jaar 3 en een halve gulden en per 1 mei over 3 jaar 53 en een

halve gulden, elke gulden tegen 20 stuivers of in courant geld. Datum 8
mei 1595.
=================347===================
Aktennr : 347
Folio : 167-r
Soort akte : verklaring over vorderingen
Datum : 08-05-1595
Al degenen die deze brief etc. Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Adriaen
Elias oud ca. 59 jaar, Jan zoon wijlen Adriaens Andriessen van Rode oud ca.
45 jaar, beiden schepenen en onze inwoners alhier, verder Adriaen Leonis
van Heeze onze secretaris oud ca. 64 jaar, daartoe opgeroepen door onze
vorster Willem Joris en hebben onder ede, ten behoeve van Gerard Willem
Zanders, metselaar, nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende
verklaard. De deponenten zijn op 10 april j.l. er bij aanwezig geweest ten
huize van Cornelis zoon wijlen Koenraed Janssen, timmerman ven beroep,
om aldaar sommige zaken opgetekend te laten worden over diens schulden
(vorderingen in dit verband, JT) die Cornelis hen had meegedeeld en bij het
beschrijven van sommige van zijn achterstallige rentes en andere schulden,
werd ook een rente vermeld van 30 of 35 gulden die Cornelis te St.
Oedenrode ontvangen heeft en die was gekomen van diens eerste vrouw
Catarina en dat zij deponenten toen gehoord hebben dat Cornelis zei dat hij
die zelfde rente wilde laten toekomen aan de vrienden van Catarina zijnde
de eerste vrouw van Cornelis en dat de zelfde Cornelis hen deponenten had
verklaard dat hij dat zelfde rente *verbeset* had. (aan iemand anders had
vermaakt)?. Datum 8 mei 1595.
=================348===================
Aktennr : 348
Folio : 167-v
Soort akte : verklaring over wateroverlast
Datum : 08-05-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens, Jan
Adriaen Elias, Peter Tonis Joosten, Jan Adriaens van Rode, Peter Willem
Driessen, Jan Jan Hermans en Rut Janssen van Griensven, schepenen
verklaren dat wij en onze inwoners het grootste deel van onze weilanden en
hooilanden waarvan sommige van onze inwoners die in eigendom hebben,
gelegen tussen de watermolen van Herlaer en die stad van Den Bosch, van
welke wij en onze inwoners de *toepalingen* van de Diese bij het fort van
Crevecour, geen of zeer weing opbengsten meer hebben gehad, en zijn er
zeker van dat gedurende die *toepalingen* ervan onze weilanden en

hooilanden geen of weinig opbrengst meer hebben gehad en wij er ook
beducht voor zijn dat die gronden die *onder de vloet staan* geheel zullen
verrotten en omdat het onze inwoners onmogelijk is de contributie zowel
ter ener als ter andere zijden nog langer op te brengen. En dat vanwege
het hooi dat wij en onze inwoners uit ons verdronken hooiland halen dat nu
is aanvaard (gehooid), ons vee in grote getalen is gestorven en nog zal
sterven en dat door die *toepalingen* van genoemde Diese aldaar ... veel
gronden zojn ondergelopen en dat sommige hoeves liggen in onze
heerlijkheid liggen die door het onderwaterlopen van de weilanden en
hooilanden verlaten zullen worden en dus leeg en ongebruikt zullen blijven.
Datum 8 mei 1595.
=================349===================
Aktennr : 349
Folio : 167-v
Soort akte : verklaring opmaken van testament
Datum : 20-05-1595
Al degenen die deze brief etc. Wij Constantinus Adriaens en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen heer Gielis
Doolvoet, priester en pastoor hier te Gestel oud ca. 56 jaar, Jan zoon wijlen
Adriaen Elias onze schepen oud ca. 59 jaar en Adriaen Leonis van Heeze
onze secretaris oud ca. 64 jaar, daartoe opgeroepen door onze vorster
Willem Joris hebben op verzoek van Margariet weduwe van Cornelis zoon
wijlen Coenraet Janssen nadat ze hierover zijn ondervraagd, het volgende
verklaard. Heer Gielis verklaart dat hij op 10 april j.l. genoemde Cornelis de
H. Sacramenten had toegediend en het testament van deze Cornelis had
geschreven nadat Cornelis eerder sommige van zijn schulden
(=vorderingen) op schrift had laten stellen door de secretaris, maar dat
deze Cornelis bij het maken van zijn testament noch ervoor of erna, noch in
zijn biecht ooit melding had gemaakt of iets verklaard over een rente van
30 of 35 gulden die Cornelis te St. Oedenrode heeft ontvangen. Genoemde
Jan Adriaen Elias onze collegaschepen en meester Adriaen Leonis van
Heeze onze secretaris verklaren onder ede dat zij erbij en aanwezig waren
toen de diverse vorderingen etc. van Cornelis werden beschreven waarbij
Cornelis een rente te St. Oedenrode die afkomstig was zoals hij zei van zijn
eerste vrouw Catarina en Cornelis toen zei dat hij die rente wilde nalaten
aan de vrienden en familie van genoemde Catarina en dat Cornelis verder
zoveel meer verklaarde dat hij die rente had *verbeset* en dat zulks wel
een uur of ander half uur eerder werd opgeschreven dan toen de pastoor
kwam met de H. Sacramenten en het testament toen pas werd gemaakt,
maar dat die rente niet in het testament werd vermeld zoals wel zijn andere
*schulden* en zaken werden beschreven. Datum 20 mei 1595.

=================350===================
Aktennr : 350
Folio : 168-r
Soort akte : afstand van rechten
Datum : 27-05-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
Joosten als natuurlijke zoon van Reijner Henricks die Leppere op 25 april
1594 voor schepenen alhier aan Adriaen Ariens die Clerck de som van
96 karolusguldens 11 stuivers had beloofd en dat onder verband van zijn
persoon en bezit dat Joost op 28 april voor schepenen in een erfdeling was
toebedeeld tussen hem en Arijken minderjarige dochter van wijlen Henrick
natuurlijke zoon van wijlen Reijner Henricks die Leppere, welk bezit was
geconquesteerd, n.l. een stuk hooiland of weiland alhier gelegen in de
Ruijmelsche beemden genoemd 't Waeijken, b.p. de erfgenamen van
Anthonis Joosten, de rivier de Dommel, zoals blijkt uit die deling. Voor ons
zijn verschenen genoemde Adriaen Aernts die Clerck en doet afstand van
aanspraken op dat stuk land ten behoeve van jonker Johan Koenen als
gebruiker en eigenaar van dat stuk land en Adriaen belooft daar nimmer
meer aanspraken op te maken. Datum 27 mei 1595.
=================351===================
Aktennr : 351
Folio : 168-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 27-05-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Rut Janssen van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Rijchaert zoon wijlen Jan van den
Oetelaer en belooft als schuldenaar om aan Willem Daniels van Veghel per
a.s. Maria Lichtmisdag die de som van 3 gulden en 5 stuivers te betalen.
Nog op a.s Maria Lichtmisdag over een jaar de som van 53 gulden en 5
stuivers, elke gulden van 20 stuivers gerekend. Datum 27 mei 1595.
=================352===================
Aktennr : 352
Folio : 169-r
Soort akte : verzoek toewijzing voogden
Datum : 27-05-1595
Wij Jan Adriaen Elias, Peter Tonis Joosten en Jan Ariaens van Rode,
schepenen verklaren dat voor ons is gekomen Adriaentgen weduwe van
Otten zoon wijlen Dirck Otten, dochter van wijlen Jacop Hermans die ons
heeft meegedeeld dat haar man is overleden en een wettige dochter

Dympna heeft nagelaten die zij bij hem heeft verwekt en omdat haar vader
Jacop Hermans ook is overleden en dat er vanwege Catarina weduwe van
wijlen genoemde Dirck Otten bezit door dat kind is geerfd alhier te Gestel
gelegen en dat haar andere erfgenamen dat bezit graag zouden willen
delen, maar dat het niet is toegestaan niet eerder dan nadat er voogden
aan het minderjarige kind zijn toegewezen, waarom zij nu verzoekt die tot
een deling kunnen komen etc. Wij als schepene benoemen nu volgens oud
gebruik en ook daarvoor gemachtigd middels het keizerlijk octrooi van
keizer Karel V, ook met instemming van onze secretaris Adriaen Leonis van
Heeze die bij afwezigheid van de schout daarvoor is gemachtigd, Rutger
zoon wijlen genoemde Dirck Otten, verder Rutger Janssen van Griensven,
Herman Dirck Schuermans, alle 3 inwoners alhier die daarvoor zijn
opgeroepen door onze vorster Willem Joris en nog Gerard zoon wijlen
Philips Reijnerts die in de vrijdom van de stad Den Bosch woont, die
daarvoor door de vorster is gearresteerd. Wij geven deze voogden de
volmacht om tot een boedeldeling te komen en alles daarin voor dat
minderjarige kind te doen wat nodig is, en verder ook het beheer van dat
bezit te voeren en andere zaken die dat kind aanbelangen en daarvan later
verantwoording over af te leggen, hetgeen die voogden hierbij onder ede
ook hebben beloofd. Datum 27 mei 1595.
=================353===================
Aktennr : 353
Folio : 169-v
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 02-06-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker
Gerard van Boeckop oud ca. 41 jaar en Adriaen Leonis van Heeze,
secretaris alhier oud ca. 64 jaar, beiden inwoners alhier, daarvoor
opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede, op
verzoek van jonker Adriaen Spierincks zoon wijlen jonker Christoffel
Spierincks verklaard dat ze voor vele jaren de producent goed kennen en
dat die altijd een goede jonge edelman is geweest met een goede reputatie
zoials ook nu nog het geval is. Hij is lange jaren in dienst geweest van zijne
Koninklijke Majesteit zowel in Brabant als in Frankrijk en nimmer in dienst
geweest van de vijand van zijne Majesteit of tegenpartij maar is nu niet
langer meer in dienst en woont nu in St. Michielsgestel. Verder verklaren ze
nog dat genoemde jonker Gerard van Boeckop ook in dienst is geweest van
zijne koninklijke majesteit als vaandrig in Gelderland onder kapitein Gerrit
van Cleve alias Put (?) in het jaar 1585 en zich daarna in dienst heeft
begeven in de stad Huijssen in het vorstendom van Cleve en weet dat
omdat hij toen tegenover het huis van jonker Christoffel Spierincks woonde

en dat deze jonker Christoffel is overleden in die stad Huijssen (tussen
Arnhem en Nijmegen) in het jaar 1587 omstreeks iets na 12 uur in de
nacht. Verder dat hij deze jonker Christoffel Spierinks daar de H.
Sacramenten heeft zien ontvangen zoals iemand die kan ontvangen en
daarom zeer devoot en in God is gestorven. Datum 2 juni 1595.
=================354===================
Aktennr : 354
Folio : 170-r
Soort akte : verklaring over korentiende Oirschot
Datum : 12-06-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens en Rut
Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen de
edele en welgeboren heer Henrick, heer van Yseren (=van de Riviere, JT)
inwoner alhier op het kasteel van Nieuw Herlaer oud ca. 31 jaar en verder
Cairle van Faeen (?) zijnde diens dienaar oud ca. 20 jaar, daartoe
opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede op
verzoek van Goessen Goijaerts nadat ze daarover zijn ondervraagd het
volgende verklaard. De heer van Yseren verklaart dat hij afgelopen jaar
1594 deze Goessen met Willem Peter Heijligen die van Henrick in de Sterre
een bepaalde korentiende had gepacht, gelegen in de vrijheid Oirschot in
de herdgang van Aenhoven (=Oudenhoven) voor 12 mud tiendkoren en dat
die zelfde tiende en die pachters die pacht aan de deponent hadden
overgedragen. Daarbij hadden die pachters aan genoemde Henrick
beloofd die pacht te betalen zodat ze daarvoor gevrijwaard zouden blijven
en dat de rentmeester ook met hem deponent aangaande die tiende zich
daarmee tevreden verklaarde en dat de rentemeester deze twee pachters
verder ongemoeid zou laten voor die tiende tot de tijd toe dat de zaak zou
zijn opgelost tussen de deponent (van Yseren) en juffrouw van Susteren en
dat hij deponent deze rentmeester toen een kwitantie had gegeven die
deze rentmeester toen had behouden en dat zulks is gebeurd binnen
Oirschot omstreeks het huis van meester Willem de schoolmeester daar.
Genoemde Kairle verklaart dat genoemde heer van Yseren die tiende van
de pachters had overgenomen en dat de rentmeester met deze heer van
Yseren voor die pacht tevreden was en dat de rentmeester van de
genoemde heer van Yseren op de zelfde tiende een kwitantie had
ontvangen en dat was gebeurd nabij het woonhuis van genoemde meester
Willem. Datum 12 juni 1595.
=================355===================
Aktennr : 355
Folio : 170-v
Soort akte : verkoop

Datum : 16-06-1595
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Roelof zoon wijlen Jan Roelofs als
gemachtigde voor volgens een testament d.d. 8 maart 1571 hem daarin als
langstlevende de bevoegdheid was gegeven door zijn eerste vrouw Aleijd
dochter wijlen Pouwels Lauwrens, verkoopt aan Goijaert zoon wijlen Jacop
Spierincks de helft van een woonhuis, tuin, hopland boomgaard etc., groot
ca. een zesterzaad, alhier gelegen ter plaatse genoemd de Horck, b.p.
Willem Jacops, Henrick Jan Claes, de gemeenschappelijke straat, de
weduwe van Rut Michiels. Nog het vruchtgebruik in de andere helft van dat
huis etc., welke geheel woonhuis, tuin, hopland etc. Roelof had gekocht van
Jan zoon wijlen Dirck Willems volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 6
mei 1581, voor wat de ene helft daarin het erfrecht en voor de andere helft
daarin voor het vruchtgebruik. Hij verkoopt zijn bezit nu aan Goijaert zoon
wijlen Jacop Spierincks die de helft ervan in erfrecht krijgt en de andere
helft daarin voor het vruchtgebruik zoals Roelof dat bezit nog zal hebben.
Goijaert moet daaruit de jaarlijkse grondchijns betalen van een oude zwarte
aan de heer van Herlaer jaarlijks op St. Michielsdag, nog jaarlijks aan het
grote gasthuis in Den Bosch twee pond paijment, nog jaarlijks aan de
armenblok van de Kerkstraat in Den Bosch twee ponden paijment. Goijaert
als koper belooft deze chijnsen etc. zo te betalen voor de helft daarin qua
erfrecht en voor de andere helft daarin qua vruchtgebruik, zolang Roelof
leeft, dat deze Roelof en diens nakomelingen daarvoor zijn gevrijwaard.
Verder zal Goijaert nog een jaarlijkse lijfrente aan Roelof betalen zolang die
leeft zijnde 12 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers, steeds door
Goijaert te betalen met St. Jans Baptistdag en voor de eerste keer per a.s.
St. Jans Baptistdag over een jaar, vrij van belastingen etc. Roelof belooft
dat hij Goijaert voor de helft van het bezit goede waarborg zal geven.
Nadat zulks was gebeurd heeft Goijaert aan Roelof beloofd dat hij die
genoemde lijfrente van12 gulden zal garanderen en het onderpand voor die
rente in goede staat zal houden. Datum 16 juni 1595.
=================356===================
Aktennr : 356
Folio : 171-r
Soort akte : verkoop
Datum : 16-06-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Goijaert zoon wijlen Jacop Spierincks en verkoopt aan
Roelof zoon wijlen Jan Roelofs een schepenschuldbrief van van Gestel d.d.
6 april 1594, inzake een som van 73 gulden te betalen op 1 augustus a.s.
over een jaar door Jenneke dochter wijlen Henrick Rutten en Anthonis zoon

wijlen Jan Herman Oomen, welke schuldbrief Goijaert heeft verkregen van
Antonis zoon wijlen Jan Herman Oomen volgens de schepenbrief d.d. 22
december j.l. Goijaert als verkoper belooft de verkoop en overdracht
gestand te doen en die te garanderen. Datum 16 juni 1595.
=================357===================
Aktennr : 357
Folio : 171-v
Soort akte : verklaring over wateroverlast en oorlogsschade
Datum : 01-07-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantinus Adriaens, Jan
Adriaen Elias, Peter Anthonis Joosten, Jan Adriaens van Rode, Jan Jan
Hermans en Ruth Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat wij en
onze inwoners voor het grootste deel van onze weilanden en hooilanden die
eigendom zijn van sommige van onze inwoners en sommigen hebben
gehuurd, gelegen tussen de watermolens van Herlaer en de stad van Den
Bosch, sinds de *toepalingen* van de Dieserivier bij het fort van
Crevecourt, geen of zeer weinig opbrengsten hebben gehad en we zijn
ervan overtuigd dat die *toepalingen* onze weides en hoplanden weinig of
geen voordeel zullen opleveren en we zijn ook beducht dat die gronden die
onder de vloet staan (onder water) volledig zijn verrot en dat van dat hooi
dat wij en onze inwoners uit die ondergelopen hooilanden hebben geoogst
ons vee in grote aantallen is gestorven en dat er verder nog meer schade
door die *toepaling* zal zijn vanwege het onderwaterlopen van die
weilanden en hooilanden, omdat die gronden leeg en ongebruikt zullen
blijven liggen. Verder is het ook zo dat de gronden tussen de kastelen van
Oud Herlaer en van Nieuw Herlaer nabij de kapel van Den Dungen en
vandaar uit naar het klooster van de Eijckendonck tot aan de hoeve van de
Grote Pettelaer alles onder St. Michielsgestel gelegen, wel ongeveer een
derde is van al onze hooilanden en akkerlanden en wij en onze inwoners
hebben afgelopen winter door de inundatie zolang onder water gestaan dat
de oogst (hooi) voor het grootste deel is verdronken en tenietgedaan, zodat
diegenen van onze inwoners hun landen niet opnieuw hebben kunnen
inzaaien en van hun perceel weinig opbrengst hebben gehad. Verder is het
ook zo dat het leger in het jaar 1593 (?) dat toen hier is gekomen en
gelegerd was voor St. Geertruijdenberg en te Vught, we daar meer dan zes
compagnieen of vendeliers hebben onderhouden en nog de doortocht van
dat leger waardoor wij en onze inwoners grote schade hebben opgelopen
waarbij veel meubels door hen werden meegenomen en afhandig gemaakt.
Verder is het nog zo dat wij en onze inwoners een van de meest
nabijgelegen dorpen van de stad Den Bosch zijn, waardoor bij oefeningen
en het vertrekken van de garnizoenen en krijgsvolk zowel gelegerd in de
stad Den Bosch als in de stad Grave, Eindhoven en ook de kastelen van

Hoogstraten, Turnhout, Boxtel en andere plaatsen die hier passeerden en
repasseerden van en naar Den Bosch, boven alle andere dorpen in de
Meierij van Den Bosch, wij zodanig grote schades hebben geleden dat wij
het niet langer kunnen uitstaan en dat tijdens deze troebelen onze
heerlijkheid zowel door de garnizoenen ter ener als ter andere zijde vaak
wel wel 50 of meer huizen en schuren zijn platgebrand of afgebroken. Door
die schades en ook vanwege de andere opgelegde lasten zijn veel van de
meest notable en rijkste inwoners vertrokken en zijn zowel in de stad Den
Bosch gaan wonen of elders en hebben hun bezit hier met slecht toezicht
achtergelaten en hebben geen macht meer om bij te dragen in onze
maandelijkse dorpscontributies en ook geen vermindering daarop
verkregen. Als wij die lasten moeten blijven betalen zullen wij de meeste
van die inwoners verliezen waardoor wij voor eeuwig *bedorven * zijn.
Datum 1 juli 1595.
=================358===================
Aktennr : 358
Folio : 172-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 01-07-1595
Al degenen die deze brief etc. Wij Constantinus Adriaens, Jan Adriaen Elias,
Peter Tonis Joosten, Jan Adriaens van Rode, Jan Jan Hermans en Rutger
Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat de toonder dezes Cornelis
zoon wijlen Goijaert Willems van den Merendonck en zijn vrouw en familie
than in St. Michielsgestel wonen in het woonhuis van Jan Anthonis Joosten
en dat Cornelis al geruime tijd onze inwoner was en heeft bijgedragen in de
dorpscontributies en in alle andere lasten die ons als dorp worden
opgelegd, zowel gewone als buitengewone, ter ener als ter andere zijde.
Datum 1 juli 1595.
=================359===================
Aktennr : 359
Folio : 172-v
Soort akte : machtiging
Datum : 01-07-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias, Peter
Antonis Joosten, Jan Adriaens van Rode, Jan Jan Hermans en Rutger
Janssen van Griensven, schepenen machtigen hierbij Constantinus Adriaens
onze medeschepen die de opdracht aanvaard heeft, om namens ons en
onze inwoners te verschijnen in het Hof en de Raad van Holland om te
verzoeken om verlichting te verkrijgen of kwijtschelding van onze
maandelijkse contributies die onze inwoners worden opgelegd omdat wij

door andeer lasten ook die niet langer kunnen opbrengen. We verklaren dat
hetgene onze gemachtigde daarin zal afspreken wij zullen goedkeuren en
nakomen en we zullen onze gemachtigde daarvoor vrijwaren. De
machtiging geldt tot wederopzeggen. Datum 1 juli 1595.
=================360===================
Aktennr : 360
Folio : 173-r
Soort akte : verklaring over heihop
Datum : 10-07-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Tielmans zoon
wijlen Henrick Peters oud ca. 49 jaar wonend te Gestel daarvoor
opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris, en heeft onder ede op
verzoek van Peter Matheus Pels nadat hij daarover is ondervraagd het
volgende verklaard. De deponent houdt deze Peter voor een heihop-koper
en wordt daarin door veel anderen geacht dat degenen die heihop-kopers
zijn, diegene zijn die zeer weinig macht hebben om veel hop te kopen en
dan kleine porties kopen van 20 mud hop en dan zoveel gewicht van hooi
onder de hop mengen dat die zelfde hop dan veel meer gaat wegen en ter
markt brengen. Hij deponent heeft gedurende zijn hophandel nooit zijn
hopzolder zwaarder gemaakt dan 18 of 20 mud hop of zoveel als een paard
op een kar kan trekken en dat hij daarbij lette op de pijl van het gewicht
van die hop en wel omdat de deponent zelf geen paarden had zoals andere
grote hopkopers die in Den Bosch, Dungen of elders wonen. Datum 10 juli
1595.
=================361===================
Aktennr : 361
Folio : 173-r
Soort akte : verkoop
Datum : 11-07-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Rutger Jan Rutten, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Henrick zoon wijlen Cornelius Matheus (?) als man van
Henricxken dochter Adriaen zoon wijlen Rutger Henrick van de
Coveringhen, door deze Adriaen verwekt bij diens vrouw Henricxken
dochter wijen Jan Coolen van Berlicum, verder Peter zoon wijlen Henrick
Henrick Dircks als man van Catarina dochter van genoemde Adriaen
Rutgers en van Henricksken en verkopen aan Aernt zoon wijlen Henrick
Gijsberts een stuk akkerland, groot ca. 3 lopenzaad, alhier gelegen in de
Molenstraat, b.p. Huijbert Claes Delis, de Molenstraat daar, Jan Lenaert
Cuijpers (?), Dirck Dircks van Rode. De verkopers beloven de verkoop

gestand te doen en het perceel te garanderen en alle lasten van hun kant af
te handelen, behalve een jaarlijkse rente aan Anneken dochter van Goijaert
van de Steen begijn op het grote begijnhof in Den Bosch van 4 pond
paijment. Datum 11 juli 1595.
=================362===================
Aktennr : 362
Folio : 173-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 13-07-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Peter
Anthonis Joosten van Gemert, schepenen verklaren aan toonder deze dat
Willem en Gijsbrecht, broers en zoons van wijlen Jan Heijndricks onze
inwoners zijn en dat Willem en Gijsbert tegenwoordig hier op het slot en
kasteel van Oud Herlaer wonen en zoals andere inwoners bijdraagt in de
dorpscontributies die worden geheven en ook in alle lasten lasten, gewone
als buitengewone en zowel van de ene kant als van de andere kant worden
geheven. Datum 13 juli 1595.
=================363===================
Aktennr : 363
Folio : 173-v
Soort akte : machtiging
Datum : 13-07-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter
Tonis Joosten van Gemert verklaren dat voor ons is verschenen onze
inwoner Peter zoon wijlen Jan Hermans en machtigt hierbij meester Jan
Fourdijn, procureur verbonden aan de Raad van Brabant, om namens hem
al zijn zaken kwesties en processen te behartigen die hij nu heeft lopen of
er nog zullen komen zowel tegen Jacques die Waele schout van het kwartier
van Oisterwijk als tegen andere personen, voor alle rechtbanken geestelijk
of wereldlijk, als eisende partij of als verdedigende. De gemachtigde moet
daarin alles doen dat rechtens nodig is en hetgene de opdrachtgever zelf
ook voor ogen gehad zou hebben. De opdrachtgeveer belooft alles na te
komen wat door zijn gemachtigde wordt gedaan en zal hem darvoor
vrijwaren. Datum 13 juli 1595.
=================364===================
Aktennr : 364
Folio : 174-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 02-08-1595

Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten en Rutger
Rutgers van Griensven, schepenen verklaren dat jonker Johan van
Raveschot zoon wijlen Jonker Johan van Raveschot tegenwoordig te Gestel
woont op Emmaus en dat de zelfde van Raveschot thans samen met andere
inwoners ook bijdraagt in de dorpscontributies en dat voorheen toen hij hier
woonde ook heeft gedaan, in alle dorpslasten etc. zowel gewone als
ongewone en van de ene zowel als de andere zijde. Datum 2 augustus
1595.
=================365===================
Aktennr : 365
Folio : 174-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 17-08-1595
Al degenen die deze brief lezen etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter Anthonis
Joosten, schepenen verklaren dat Jan zoon wijlen Gerard Wijnants onze
inwoner te St. Michielsgestel is geworden en dat die met zijn vrouw en
familie hier nu *buikvast* woont en met de andere inwoners bijdraagt aan
de dorpscontributies en andere lasten die ons worden opgelegd, gewone of
buitengewone, zowel ter ener zijde als ter andere zijde. Datum 17 augustus
1595.
=================366===================
Aktennr : 366
Folio : 174-v
Soort akte : verkoop
Datum : 16-08-1595
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Lauwreijs zoon wijlen Willem Dirck die Decker, verder
Peter zoon wijlen Dirck Willems en Joost zoon wijlen Dirck van Dontsvelt als
man van Catarina dochter wijlen genoemde Dirck Willems en verkopen aan
Goijaert zoon wijlen Matheus Willems van Beeck een woonhuis, schuur,
tuin, boomgaard, hopland en akkerland, samen ca. 24 lopenzaad alhier te
Gestel gelegen, ter plaatse te Teede, b.p. de erfgenamen van wijlen Jan
zoon wijlen Goijaert Jan Adriaens, de weduwe van Gerit Gerits, de weduwe
van Peter van Eijck, jonker Lambrecht Millincks van Gerwen, de
gemeenschappelijke straat. De verkopers beloven de verkoop gestand te
doen en alle lasten van hun kant af te handelen, behalve aan het altaar van
St. Anthonis in de kerk van Gestel een pacht van 1 mud rogge en 3 en een
halve karolusgulden. Datum 16 augustus 1595.

=================367===================
Aktennr : 367
Folio : 174-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 16-08-1595
Goijaert zoon wijlen Matheus Willems van Beeck belooft als schuldenaar op
onderpand van zijn persoon en bezit om aan Lauwreijs zoon wijlen Willem
Dircks die Decker die per a.s. St. Bavodag de som van 50 karolusguldens te
betalen en per Maria Lichtmisdag erna nog 150 karolusgulden, elke gulden
van 20 stuivers of in ander courant geld, zonder rente. Actum ut supra.
=================368===================
Aktennr : 368
Folio : 175-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 16-08-1595
Genoemde Goijaert zoon wijlen Matheus Willems van Beeck heeft als
schuldenaar beloofd om per a.s. 1 augustus aan Lauwreijs zoon wijlen Dirck
(die Decker, JT) de som van 107 karolusguldens te betalen, waarvan
Lauwreijs het vruchtgebruik krijgt en Peter zoon Dirck Willems en Joost
zoon wijlen Dirck van Donstvelt het erfrecht, waarmee Lauwreijs instemt.
Actum ut supra.
=================369===================
Aktennr : 369
Folio : 175-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 16-08-1595
Goijaert zoon wijlen Mathijs Willems van Beeck heeft als schuldenaar
beloofd om aan Lauwreijs zoon wijlen Willem Dircks die per a.s. 1 augustus
de som van 397 gulden te betalen, elke gulden van 20 stuivers. Actum ut
supra.
=================370===================
Aktennr : 370
Folio : 175-r
Soort akte : codicil
Datum : 16-08-1595
Lauwreijs zoon wijlen Willem Dircks (die Decker) belooft als schuldenaar om
aan Peter zoon wijlen Dirck Willems en aan Joost zoon wijlen Dirck van

Donstvelt dat hij hen in zijn testament elk zoveel vooraf zal vermaken en
legateren als een van zijn andere erfgenamen van zijn bezit zullen krijgen
behalve inzake een bedrag van 100 karolusguldens als Peter en Joost na
dood van hem Lauwreijs nog meer zullen hebben volgens de schepenbrief
die daarvan vandaag is gemaakt vanwege een zekere duidelijke reden hem
daartoe moverende zoals hij zei. Actum ut supra.
=================371===================
Aktennr : 371
Folio : 175-v
Soort akte : machtiging
Datum : 21-08-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Adriaen zoon wijlen Henrick van der Aa en zijn wettige
vrouw Margareta dochter wijlen Jan Andries van Ykel eerder weduwe van
wijlen meester Lionis Loessaerts (?) en machtigen samen Jan zoon wijlen
Merten Veeckemans, om namens hen alle hun vorderingen, rentes, pachten
etc. te innen die men hen thans schuldig is zowel binnen de jurisdictie van
Vorseler als elders waar de opdrachtgevers hun zaken hebben te vorderen.
De gemachtigde moet alle opeisbare termijnen of die nog zullen vervallen
innen, daarvoor kwitanties geven of eventueel die vorderingen met
rechtsmiddelen invorderen voor alle geestelijke of wereldlijke rechtbanken
etc. en verder alles doen hetgeen zij zelf als opdrachtgevers ook zouden
hebben gedaan. De opdrachtgevers beloven de gemachtigde daarvoor te
vrijwaren maar moet er later wel verantwoording over afleggen. Datum 21
augustus 1595.
=================372===================
Aktennr : 372
Folio : 176-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 26-08-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Goijaert zoon
wijlen Mathijs Willems van Beeck oud ca. 50 jaar, borgemeester en inwoner
alhier, daarvoor opgeroepen zijnde en heeft onder ede op verzoek van
Henrick zoon Leonaert Janssen nadat hij daarover is ondervraagd het
volgende verklaard. In de maand juli j.l. zijn ten huize van de secretaris
alhier ten dienste van het leger van Zijne Majesteit voor het leger van
Turnhout dat naar de stad Ee...(?) zou trekken in het openbaar
*afgehangen voor alle man *(aanbesteed ) 4 wagens met voor elke wagen

2 paarden en Henrick als producent had daar een van de 4 wagens
aangenomen voor 3 guldens en 15 stuivers. Datum 26 augustus 1595.
=================373===================
Aktennr : 373
Folio : 176-r
Soort akte : koningsbede
Datum : 06-09-1595
Al degenen die deze brief zullen lzen etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Jan
Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Willem zoon wijlen Willem Mercelis van de Merendonck oud ca. 60 jaar en
diens zoon Mercelis oud ca. 29 jaar, beiden inwoners van St. Michielsgestel
daartoe opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en hebben op
verzoek van Henrick Jan Spierincks onder ede het volgende verklaard.
Genoemde Willem Mercelis en Adriaen Meus waren door de wethouders van
St. Michielsgestel opgedragen de koningsbedes te incasseren die afgelopen
Kerstmis anno 1594 zijn vervallen en ook de achterstalligheden ervan te
ontvangen ook vanwege de rentes op Brabant die zijn verkocht (beloofd) op
de zelfde Kerstmis en dat genoemde Willem Mercelis voor een helft en
genoemde Henrick Spierincks voor de andere helft die hadden
overgenomen van genoemde Adriaen Meus (?) voor de andere helft in die
bedes, de augmentaties en de rentes die op Brabant zijn verkocht en zulks
vanwege duidelijke assignatie (aanwijzing) van de rentmeester. Die zijn
deels betaald aan Jan Lambrechts of aan diens vrouw en deels aan Americx
(?) van Wedemont in de apotheek in den Haen in Den Bosch en dat meer
dan 5 jaar geleden toen de zelfde Jan Lambrechts nog leefde en hen nooit
over enige achterstand daarin had aangemaand en dat de producent
(Spierincks) dikwijls tegen de deponent (van de Merendonck ) zei toen Jan
Lambrechts nog leefde dat die zijn helft ten volle had (of was?) betaald,
maar waarvan de zelfde Henrick Spierincks verklaart dat zijn kwitantie is
verbrand. Datum 6 september 1595.
=================374===================
Aktennr : 374
Folio : 176-r
Soort akte : verklaring over korentiende
Datum : 11-09-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Constantius Adriaens en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen de edele
heer Henrick van Rivieren heer van Yseren oud ca. 31 jaar en Henrick zoon
Mercelis Gerits (?) zijjn dienstknecht oud ca. 20 jaar, beiden inwoners
alhier die daarvoor zijn opgeroepen door onze vorster Willem Joris en

hebben onder ede op verzoek van Goessen Goijaerts en Willem Peter
Heijligen nadat ze daarover zijn ondervraagd, als volgt verklaard.
Genoemde heer Henrick van Riviere refereert daarbij aan zijn eerdere
verklaring voor schepenen d.d. 12 juni gedaan en verklaart dat omstreeks
afgelopen januari toen Henrick in de Sterre als rentmeester die kwitantie in
genoemde cerificatie is vermeld zoals die van hem deponent was
ontvangen, de zelfde Goessen en Willem niet zeer tevreden waren en
wensten van de belofte voor die tiende die in die certificatie staat vermeld,
te worden ontslagen voor die pachten en toen de pachters in het woonhuis
waren van deze rentmeester hij deponent toen aan de zelfde rentmeester
vroeg of hij zelf met zijn kwitantie tevreden was en dat hij toen aan de
rentmeester vroeg *waar hij in geld voor die tiende hebben wilde dan zou
hij deponent hem als rentmeester die tiende in geld betalen*. Daarop zei
de rentmeester dat hij dat niet wenste, maar dat hij met hem deponent
tevreden was en dat hij deponent toen aan de rentmeester verklaarde dat
hij dan die pachters van de tiende zou ontslaan. Daarop zei de rentmeester
weer dat hij genoemde Goessen en Willem over de genoemde gepachte
tiende niet meer lastig zou vallen en daarna is die kwitantie toen door die
rentmeester behouden. De deponent heeft nog gehoord dat een van de
genoemde pachters bij het afscheid aan de rentmeester vroeg of hij nu
over de tiende met mijnheer (van de Rivieren) tevreden was en daarop zei
de rentmeester dat hij met de heer aangaande de tienden tevreden was en
zei dat hij de pachters verder daarover niet meer lastig zou vallen.
Genoemde Henrick verklaart gehoord te hebben bij het afscheid nemen
terzijde van de rentmeester staande bij de pachters dat Willem aan
genoemde rentmeester vroeg of hij nu met de heer inzake de tiende
tevreden was en daarop had de rentmeester geantwoord *ja* en zou de
pachters verder niet meer lastig vallen. Datum 11 september 1595.
=================375===================
Aktennr : 375
Folio : 177-r
Soort akte : verkoop
Datum : 18-09-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Lauwrens zoon wijlen Joost Gerits door wijlen deze
Joost verwekt bij diens vrouw wijlen Catarina dochter wijlen Lauwrens
Goessens oud ca. 24 jaar, voor hemzelf handelend en ook voor zijn nog
minderjarige broer Jan die ook hier aanwezig is, en verkopen aan Adriaen
Leonis van Heeze een stuk akkerland met de houtwas etc. groot ca. 3
lopenzaad, gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel, b.p. Adriaen
Leonis van Heeze, de gemeenschappelijke straat, de weduwe van Gielis
Henricks. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen samen ook met

Jan Lauwrens Goessens en Anthonis Goessen Gerits als curatoren en
voogden van genoemde Jan als minderjarige en zullen alle lasten daarin
afhandelen behalve een jaarlijkse rente van 3 karolusguldens. Verder moet
de koper jaarlijks de *wangen* (vangen) met de voorste post van het hek
onderhouden nabij het genoemde stuk land hangend. Datum 18 september
1595.
=================376===================
Aktennr : 376
Folio : 177-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 18-09-1595
Wij Jan Adriaens van Rode en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons is gekomen Jan zoon wijlen Lauwrens Goessens en heeft als
schuldenaar beloofd om aan aan Lauwreijs en aan Jan, broers en zoons
wijlen Joost Gerits die per a.s. St. Matheusdag over twee jaar de som van
29 karolusgulden en 10 stuivers te gaan betalen, elke gulden van 20
stuivers. Datum 18 september 1595.
=================377===================
Aktennr : 377
Folio : 177-v
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 22-09-1595
Wij Constantinus Adiaens, Jan Adriaen Elias, Jan Adriaens van Rode, Peter
Tonis Joosten, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker
Johan de Koenen die verklaarde dat hij had beloofd aan de erfgenamen van
meester Steven van de Berghe van vaderskant afstand te doen van de
*lijftocht* (vruchtgebruik) inzake 18 morgens veen, volgens een
overeenkomst tussen deze jonker Johan de Koenen en de erfgenamen
daarover d.d. 15 juni 1594. Daarom doet hij hierbij afstand ten behoeve
van genoemde erfgenamen terzake van deze lijftocht en *ofgrifte* van die
18 morgens veen, zoals is afgepaald. Hij zal verder ook afstand doen voor
het gerechtshof waar dat verder nodig is en waar de venen zijn gelegen.
Datum 22 september 1595.
=================378===================
Aktennr : 378
Folio : 177-v
Soort akte : verklaring over financiele draagkracht
Datum : 28-09-1595

Wij Constantinus Adriaens en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
Willem Joris onze vorster de imposten had gepacht van alle wijnen, bieren,
vlees, de gemalen en andere zaken volgens de instructie die daarover
gesloten zal worden voor deze heerlijkheid, voor de periode van 6 maanden
ingaande 13 september volgens die instructie ervan. Daarom hebben
genoemde Willem en met hem Adriaen Leonis van Heeze en Eijmert Peters
als diens borgen, voor ons samen en hoofdleijk beloofd op onderpand van
hun persoon en bezit, dat ze de imposten aan de rentmeester van de
Staten zijnde meester Henrick van Broeckhoven volgens de pachtcedullen
ervan te zullen betalen. Wij schepenen verklaren hierbij dat genoemde
Adriaen en Eijmert als borgen financieel sterk genoeg zijn voor die
imposten. Datum 28 september 1595.
=================379===================
Aktennr : 379
Folio : 177-v
Soort akte : verkoop
Datum : 05-10-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Wouter zoon wijlen Henrick Wouters van de Dooleggen
en verkoopt aan Henrick zoon wijlen Leonaert Janssen Raijmaker een stuk
akkerland, groot ca. 4 lopenzaad, alhier te Getsel gelegen op de Hezacker,
b.p. de weduwe van Raes Raessens, de H. Geest van Den Bosch, de
Beeckgraaf daar, de erfgenamen van meester Jan Conincks. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. De koper
moet overpad aan anderen verlenen die er recht op hebben. Datum 5
oktober 1595.
=================380===================
Aktennr : 380
Folio : 178-r
Soort akte : machtiging
Datum : 05-10-1595
Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Wouter zoon wijlen Henrick Wouters van de Dooleggen
en machtigt hierbij Lamberden Udemans van Brouheeze, om namens hem
zijn vorderingen, rentes, pachten etc. te innen die men hem schuldig is te
betalen alhier te St. Michielsgestel. De gemachtigde moet bij ontvangst
kwijting geven etc. en eventueel de vordering met rechtsmiddelen
invorderen en alles doen wat daarbij rechtens nodig is. De opdrachtgever
belooft alles na te komen en zal de gemachtigde vrijwaren etc. Actum ut
supra.

=================381===================
Aktennr : 381
Folio : 178-r
Soort akte : verzoek om levering zand aan klooster Baseldonk
Datum : 10-10-1595
Wij Constantinus Adriaens, Jan Adriaen Elias, Peter Antonis Joosten, Jan
Adriaens van Rode, Jan Jan Hermans, Peter Willem Driessen en Rut Jan
Rutten, schepenen verklaren dat de prior en procurator van het klooster
van de Bazeldonck in Den Bosch aan onze schout, schepenen en
gezworeren alhier te kennen heeft gegeven dat het klooster gediend zou
zijn met een zekere hoeveelheid zand of aarde om daarmee hun erven op
te hogen en dienen daarvoor aan hen een verzoek in om dat toe te staan
voor de tijd van 6 jaar continu op de Pettelaer om dat zand daar te halen
van een daar gelegen berg. Ze bieden aan ten behoeve van het dorp
daarvoor jaarlijks met Pasen als recognitie in die 6 jaar, 5 gulden te
betalen. Daarom hebben wij, schout, schepenen en gezworenen gewild dat
het klooster vanwege de goede vriendschap en als naburen en mede ook
gezien dat het zand voor het dorp en de omwonenden daar eerder
schadelijk is dan profijtelijk, het klooster zal worden toegestaan dat ze voor
4 jaar continu ingaande afgelopen Pasen 1594 de naaste zandberg
stadswaarts gelegen daar zullen mogen weghalen of doen weghalen en wel
zoveel zand als ze nodig hebben voor het ophogen van hun erven, mits
daarvoor 4 jaar lang elk jaar de som van 8 guldens te betalen en na die 4
jaar moeten ze om hun erven *lopen* of grachten aanleggen. Akte is
voorzien van het schependomszegel en door de secretaris ondertekend.
Datum 10 oktober 1595.
=================382===================
Aktennr : 382
Folio : 178-v
Soort akte : verklaring over wateroverlast
Datum : 07-11-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Constantinus Adriaens, Peter
Anthonis Joosten van Gemert, Jan Jan Hermans en Rutger Jan Rutten van
Griensven, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen
Adriaen Elias onze schepen oud ca. 54 jaar, Adriaen zoon wijlen
Bertholomeus Adriaens oud ca. 46 jaar en Adriaen zoon wijlen Joost Peters
(?) oud ca. 35 jaar, alle 3 inwoners van Gestel daarvoor opgeroepen zijnde
door Willem Joris onze vorster en hebben onder ede op verzoek van
Cornelis zoon Jordaen Dircks eerder eigenaar geweest zijnde van een zeker
vervallen esthuis met aanliggend erf groot ca. 15 lopenzaad alhier te Gestel

aan de Volmeer, het volgende verklaard. Op die 15 lopenzaad land placht
eerder een groot huis te staan, dat meer dan 9 of 10 jaar geleden was
vervallen en daarna afgebroken en vervolgens zijn die 15 lopenzaad voor
de daarop volgende 8 jaren voor 3 jaar niet ingezaaid geweest of dat er
niet veel profijt van is geweest en de andere 5 jaar is er wel ingezaaid maar
was er wel...of ..drie en een half.. door het water ondergelopen en de
andere... van de 5 jaar is sommig land wel 2 keer, en sommig land nog
meer keren ondergelopen zodat de producent of zijn gebruikers van die 15
lopenzaad in die 5 jaar geen of zeer weinig profijt hebben gehad. Datum 7
november 1595.
=================383===================
Aktennr : 383
Folio : 179-r
Soort akte : verklaring grof geweld door inwoners van Den Dungen
Datum : 09-11-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Jan zoon wijlen Peter Peters oud ca. 29 jaar, Antonis zoon
wijlen Matheus Pels oud ca. 25 jaar, beiden timmerlieden, Aert zoon wijlen
Roelof Henricks oud ca. 30 jaar, Adriaen zoon wijlen Peter Willems oud ca.
30 jaar, teullieden, alle 4 inwoners van St. Michielsgestel die daarvoor zijn
opgeroepen door onze vorster Willem Joris, verder Tomas zoon wijlen Jan
Leonaerts schoenmaker van beroep oud ca. 50 jaar wonend te Gestel bij
Eindhoven en Herman zoon wijlen Frans Hermans wonend in de stad
Eindhoven, burger daar oud ca. 35 jaar, daarvoor door de vorster
gearresteerd zijnde, hebben onder ede op verzoek van de wethouders hier
nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Jan zoon wijlen
Peter Peters en Antonis verklaren dat zij deponenten gisteren op 8
november aan het werk waren ten huize van Henrick die Raijmaker en daar
samen wel 12 of 13 personen hebben gezien, wel bewapend, sommigen
mer *roijeren* (geweren), sommigen met stokken, als inwoners van Den
Dungen in de vrijdom van Den Bosch, die ... hun geweer uitstaken en op
weg gingen naar het huis van onze vorster Willem Joris. De deponenten
hebben toen gezien dat die personen uit het huis van Willem Joris daar met
geweld een zwarte koe hebben genomen die ten huize van Willem Joris was
staande en in beslag was genomen voor de achterstalligheid van de
contributie welke koe eigendom was van Peter Zebrechts die op Den
Dungen woont en die koe mee naar Den Dungen hebben genomen. De
vrouw van deze Peter Zebrechts had die koe aan een zeel (touw) en ze zijn
toen met 12 of 13 personen waarvan er een Adriaen zoon Jan die Visser
werd genoemd, weggegaan. Genoemde Anthonis verklaart dat hij onder die
12 of 13 personen ook de persoon van Adriaen Janssen de Visser had

herkend en nog een genoemd Henrick zoon van Dirck Zeberts en toen
hoorde Antonis dat genoemde Adriaen Janssen de Visser tegen genoemde
Willem Joris zei * hadde ik U (bedoelend de genoemde Willem Joris) onder
mijn klauwen, zou ik U schudden*. Genoemde Aernt zoon wijlen Roelof
Henricks en Adriaen zoon wijlen Peter Willems verklaren dat ze nabij hun
huizen stonden aan de Beeckant te Gestel en dat die 12 of 13 personen
goed waren bewapend en ze kwamen vanaf Den Dungen op weg naar de
kerk van Gestel en hadden de vrouw van Peter Zebrechts bij zich die een
zwarte koe aan het touw had en die 12 of 13 personen hadden nog een
andere zwarte blaarkoe bij zich die eigendom was van Peter Tonis Joosten.
Genoemde Adriaen Peter Willems verklaart dat van die 13 of meer
personen hij sommigen ervan kende en daarbij was Gijsbert zoon Gerit
Cornelis en ook Henrick zoon van Henrick Peter Eijmbrechts, Jan zoon Jan
van de Huevel, Jan Henrick Timmermans, Henrick zoon Dirck Zeeben en
een van de zoons van Peter Zebrechts. Genoemde Aert zoon Roelof
Henricks verklaart dat bij de 13 of meer personen er enkelen bij waren die
hij kende n.l. Goijaert zoon Jan Stricken, Gijsbert zoon van Gerit Cornelis,
Michiel zoon van Jan Michiel Rutten, genoemde Jan Henrick timmerman,
Henrick zoon Henrick Zeeben, Henrick en Jan zoons van Dirck Zeeben,
Peter zoon van Jan Peter Colen, Jan zoon van Jan Aernt van de Hovel,
Henrick zoon van Henrick Peter Eijmbrechts, Willem de knecht van Delis Jan
Delis, een van de zoons van Peter Zebrechts en Adriaen zoon van Jan die
Vissere. Genoemde Tomas en Herman verklaren dat zij deponenten op weg
waren naar de stad Den Bosch en op de genoemde dag van 8 november
zijn ze gekomen ten huize van de genoemde Willem Joris om daar een of
meer potten bier te drinken met hun gezellen en toen ze op de hoogkamer
zaten (opkamer) hebben ze in dat huis 8 of 9 lieden binnen zien komen,
welke bewapend waren met roijers en stokken die de vorster hen
verklaarde dat die op Den Dungen woonden waarvan sommigen van hen de
haan op hun roijer hadden, behalve nog meer anderen die buiten stonden
en ze hebben toen gehoord dat sommigen van die huislieden tegen de
vorster zeiden *flox gij schelm wijst ons die koeien of wij doorschieten U*
en daarop en nog meer woorden en de vorster ontweek die huislieden toen
hij uit zijn werkschop kwam op de kamer waar de deponenten zaten en
protesteerde over de grote *fortse* en het geweld die deze hulslieden in
zijn huis gebruikten en de deponenten hebben toen gezien dat 2 van die
huislieden de vorster toen volgden met de haan op hun roijers en hebben
hem tot op de hoogkamer gevolgd en zeiden toen tegen de vorster *gij
schelm hadden wij U voor de deur, we zouden U wel leren protesteren*.
Verder heeft Tomas nog gezien dat sommige van de huislieden een koe met
geweld uit het huis van de vorster hebben geleid en met hen meenamen.
Datum 9 november 1595.
=================384===================

Aktennr : 384
Folio : 180-r
Soort akte : oorlogsschade
Datum : 14-11-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons zijn
verschenen Willem zoon Willem Aerts eerder dienstbode geweest zijnde van
Laurensken weduwe van wijlen Joost Wouters (?) oud ca. 36 jaar en Jan
zoon wijlen Willem Goessens teulman oud ca. 34 jaar, beiden inwoners van
St. Michielsgestel die hiervoor zijn opgeroepen door onze vorster Willem
Joris en hebben onder ede, op verzoek van genoemde weduwe na daarover
te zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ze weten dat deze weduwe ten
tijde toen het spaanse de leger in deze heerlijkheied was gelegen en ook in
Den Dungen en ook over de Maas en tot Cuijk toe en ook ten tijde dat
monsieur Dragon in het jaar 1586 (?) en nog 3 van de ruiters van Conte
Nicolai Dragon anno 1586 ook in Gestel lagen ze daar meer dan 92 of 93
gulden schade heeft geleden aan haar koren, hooi, stroo en vee behalve
nog andere schades die deze weduwe van andere garnizoenen heeft
geleden zowel binnen haar huis vanwege huisraad, bedden, linnen, wol en
dergelijke zaken en dat ze nog meer schade aan haar koren heeft gehad
toen het water meer dan de helft van haar land overstroomde. Datum 14
november 1595.
=================385===================
Aktennr : 385
Folio : 180-r
Soort akte : verkoop
Datum : 17-11-1595
Wij Constantinus Adriaens, Jan Adriaens van Rode, Jan Adriaen Elios en Jan
Janssen, schepenen verklaren dat voor ons is gekomen Goessen zoon
wijlen Goijaert Goessens voor hemzelf handelend en voor zijn zuster Yda,
en verkopen aan Peter zoon wijlen Anthonius Joosten van Gemert een
jaarlijkse rente van 6 karolusguldens 13 stuivers en 3 penningen, uit een
jaarlijks rente van tien gulden, welke rente van 10 gulden Peter zoon wijlen
Goijaert Janssen van Fieckenoord (?) had verkocht aan Agnees weduwe van
Goessen Dirck Gijben waarvan zij er het vruchtgebruik van kreeg en haar 3
kinderen het erfrecht volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 17 april
1551. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen. Datum 17
november 1595.
=================386===================
Aktennr : 386

Folio : 180-v
Soort akte : verkoop
Datum : 22-11-1595
Wij Stans Adriaens, Jan Adriaen Elias en Peter Willem Driessen, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Aert Janssen van
Gemert en verkoopt aan Henrick zoon wijlen Henrick Goijaert
Hoppenbrouwers de twee derde delen van een woonhuis, esthuis, tuin,
boomgaard, hopland alhier te Gestel gelegen op Mughovel, b.p. de
erfgenamen van Tonis Goijaerts, de erfgenamen van Henrick Wernaerts,
Willem Janssen, de erfgenamen van Jan Aert Voochts. De verkoper belooft
de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen, behalve de
twee derde delen van een aflosbare rente van 10 gulden 15 stuivers per
jaar aan Heijlken dochter Robbrecht Willems. Verder moet dit twee derde
deel overpad aan anderen verlenen die daar recht in hebben. Datum 22
november 1595.
=================387===================
Aktennr : 387
Folio : 180-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 22-11-1595
Henrick zoon wijlen Henrick Goijaert Hoppenbrouwers belooft als
schuldenaar om aan Jan zoon wijlen Aert Janssen van Gemert die per a.s.
St. Maartensdag de som van 133 karolusguldens en 15 stuivers te betalen,
elke gulden van 20 stuivers of in courant geld. Getuigen als schepenen Jan
Adriaens en Peter Willem Driessen, datum 22 november 1595.
=================388===================
Aktennr : 388
Folio : 181-r
Soort akte : machtiging
Datum : 09-12-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is gekomen
jonker Lambrecht Millinck van Gerwen en machtigt hierbij Herman van
Middegael die hier aanwezig is en de opdracht aannemt om een rente van 7
florijnen rijnsguldens te verkopen, elke gulden van 20 penningen of
stuivers, welke rente de opdrachtgever nu ontvangt van Beatricx weduwe
van Adriaen Goessens die in de stad Gorcum woont, steeds te betalen op
St. Remigiusdag op onderpand van een stuk land van 6 morgens gelegen in
het gericht van Rijswijk, genoemd het Baijens Camp, b.p. Comer (?) van

Rijswijck, Cornelis Adriaens en meer anderen, welke rente Seger van
Weijburch eerder had beloofd ten behoeve van Lambrecht Millinck, Certus
(?) Joosten van Rijswijck en diens vrouw joffrouw Anna van Drongelen en
Adriaen Hannen Vermeegen volgens de brieven van *gewantrichteren en
heemraden * van het gericht van Rijswijck. Die rente had de opdrachtgever
van zijn ouders geerfd. De opdrachtgever machtigt de rente te verkopen of
af te laten lossen voor het gericht van Rijswijck of voor andere rechtbanken
waar dat nodig is. De gemachtigde moet daarin alles doen dat rechtens
nodig is en dat de opdrachtgever zelf ook voor ogen gehad zou hebben. De
opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigde
zal worden gedaan. Datum 9 december 1595.
=================389===================
Aktennr : 389
Folio : 181-v
Soort akte : verklaring over soldaten
Datum : 13-12-1595
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Mercelis zoon Willem Mercelis van de Merendonck, oud ca. 30
jaar, Henrick zoon van genoemde Willem oud ca. 27 jaar, Matheus zoon
wijlen Bartholomeus Michiels oud ca. 39 jaar en Elizabeth dochter Geerling
Henricks van Sindel (waarschijnlijk Schijndel, JT) oud ca. 28 jaar, welke
genoemde Mercelis, Henrick en Elizabeth inwoners van St. Michielsgestel
zijn en daarvoor zijn opgeroepen door Constantius Adriaens als stadhouder
van de schout en welke Matheus inwoner van Cromvoirt is en daarvoor is
gearresteerd en zijn hebben op verzoek van jonker Lambrecht Millinck van
Gerwen, nadat ze daarover zijn ondervraagd, het volgende verklaard.
Afgelopen Donderdagavond 14 dagen geleden zijn ten woonhuize van
Willem Mercelis (van de Merendonck) in Gestel alhier een soldaat Jacop
Jacops ook wel de Ligger genoemd, met nog een andere soldaat gekomen
die beiden in het garnizoen in de stad Heusden liggen, tussen 10 en elf uur
in de avond en hebben daar overnacht en zijn Vrijdag in de morgen erop
naar Heusden gegaan omstreeks 9 uur voormiddags. Matheus verklaart dat
op die zelfde avond die 2 soldaten bij hen hadden Willem Joris de vorster
die daar voor de brug Jonker Lambrecht Millinck van Gerwen een vonnis
overhandigde dat die 2 soldaten op van Gerwen ten uitvoer wilden leggen,
welk vonnis ten laste van deze van Gerwen was verkregen door de waard in
het Cleijn Swert Beircken te Heusden zoals ze zeiden. Genoemde Elizabeth
verklaart dat zij afgelopen vrijdag 14 dagen geleden smorgens omstreeks 8
uur is gekomen ten huize van genoemde Willem Mercelis om daar papmeel
te halen en die 2 soldaten hebben haar toen geroepen en tegen haar
gezegd dat ze haar jonker, bedoelend genoemde van Gerwen, zou zeggen

dat hij hen eten en drinken zou brengen zoals zij dat aan hem had gebracht
(?) en toen ze dat gedaan had, zeiden de soldaten tegen haar dat ze tegen
haar jonker zou zeggen dat hij of zijn zoon bij hen zouden komen of ze
zouden bij deze jonker de paarden met hen meenemen. Verder verklaren
de 4 deponenten samen dat die 2 soldaten die vrijdagmorgen omstreeks 9
uur in plaats van beslaglegging Lambert de zoon van jonker Lambrecht
Millinck van Gerwen mee naar Heusden hebben genomen. Datum 13
december 1595.
=================390===================
Aktennr : 390
Folio : 182-v
Soort akte : overdracht van vordering
Datum : 02-12-1595
Wij Stan Adriaens en Rut Janssen, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Joost zoon wijlen Claes Lauwrens en draagt aan zijn zoon Jacop
zoon wijlen Joost Claes een vordering over van 11 gulden 10 stuivers, die
hij te vorderen heeft van Jenneken weduwe van Ruth Janssen vanwege de
koop van koren dat Jenneken bij hem had gekocht. Joost belooft de
overdracht gestand te doen. Datum 2 december 1595.
=================391===================
Aktennr : 391
Folio : 182-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 02-12-1595
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Roije, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Jacop zoon Joost Claes en belooft als schuldenaar
op onderpand van zijn persoon en bezit om aan Peter Willems van de Ven
die per a.s. Maria Lichtmisdag de som van 17 karolusguldens te betalen,
elke gulden van 20 stuivers of in ander courant geld. Datum 2 december
1595.
=================392===================
Aktennr : 392
Folio : 182-v
Soort akte : verklaring over hoeve Ten Wiel
Datum : 02-12-1595
Al degenen die deze brief etc. Wij, Peter Willem Driessen en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Aert zoon wijlen
Jan Weltgens oud ca. 41 jaar die in het gerecht van Berze woont in het land

van Cuijck, die daarvoor door onze vorster is geaerresteerd, door
Constatinus Adriaens als stadhouder van onze schout en deze heeft op
verzoek van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen onder ede nadat die
daarvoor was ondervraagd, het volgende verklaard. Sinds de dood van
joffrouw Anna van Aelsfoirt eerder de vrouw zijnde van jonker Willem van
Chenu die op de hoeve woonde genoemd Ten Wiel in de jurisdictie van
Veghel, welke hoeve door hem voor de tijd van 5 jaar was gepacht, zijnde
een huis, tuin, esthuis, de berg en het land dat erbij hoort, dat hij deponent
de pacht van dat bezit destijds had betaald voor de helft aan genoemde
jonker Willem van Chenu als verpachter en voor de andere helft aan
genoemde jonker Millinck van Gerwen en aan jonker Gerard Pels of diens
gecommitteerden, zonder aangaande die pacht iets van het inkomen of
profijten heeft gehad (?). Verder dat genoemde van Gerwen of diens familie
tijdens de verpachting steeds de helft van opbrengst van de boomgaard
heeft gehad en dat de deponent wel dikwijls had gezegd, omdat het huis
eerder daar was afgebrand, dat de stenen van dat huis bij nacht en ontij
waren wegggehaald en dat men die stenen verkocht had of elders gebruikt,
zonder dat de erfgenamen van jonker Jaspaer Suermont en de erfgenamen
van genoemde joffrouw Anna daarvan meer dan 100 gulden gehad hebben.
Datum 2 december 1595.
=================393===================
Aktennr : 393
Folio : 183-r
Soort akte : verklaring over korentiende Oirschot
Datum : 04-12-1595
Al degenen die deze brief zullen lezen etc. Wij Jan Jan Hermans en Jan
Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan
zoon wijlen Natael die Vos oud ca. 50 jaar inwoner alhier die daarvoor door
de vorster Willem Joris is opgeroepen, heeft onder ede op verzoek van
Goessen Goijaerts en Willem Peter Heijligen als pachter van een
korentiende voor het jaar 1594 in de vrijheid Oirschot in de herdgang van
Aenhoven (=Oudenhoven, JT) daar, welke tiende Goessen had gepacht van
Henrick in de Sterre als rentmeester voor die tiende, het volgende
verklaard nadat hij daarover was ondervraagd. Hij deponent heeft de heer
van Yseren verschillende keren horen zeggen dat die heer van Yseren die
tiende weer van genoemde Goessen en van Willem had overgenomen en
dat die rentmeester de pachters voor hun verplichtingen van die tiende had
ontslagen en dat die rentmeester detijds met de heer van Yseren tevreden
was en de rentmeester daarop van de heer van Yseren een kwitantie had
ontvangen welke kwitantie hij deponent weer bij de rentmeester had
opgehaald en aan zijn heer de heer van Yseren had overhandigd. Verder
refereert hij deponent verder aan de getuigenverklaring door hem eerder in

Oirschot gegeven op verzoek van genoemde rentmeester. Datum 4
december 1595.
=================394===================
Aktennr : 394
Folio : 183-v
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 13-12-1595
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Rutger en Cornelis, broers en zoons
van wijlen Jacop zoon wijlen Rut Rutten van Griensven door de zelfde Jacop
verwekt bij diens vrouw wijlen Catarina dochter wijlen Cornelis Henrick
Driessen, die ons te kennen hebben gegeven dat beiden hun ouders zijn
overleden die bepaald bezit hebben nagelaten deels te Gestel en deels
daarbuiten. Ze zouden dat bezit willen delen maar dat is hen niet
toegestaan omdat hun andere broers Antonis en Gerard en hun zuster Anna
nog minderjarig zijn, tenzij dat aan die minderjarigen voogden worden
toegewezen zodat er een deling kan komen en het bezit van die kinderen
wordt beheerd, hetgeen zij hierbij verzoeken. Daarom hebben wij
schepenen volgens oud gebruik en ook daarbij gemachtigd door het octrooi
van keizer Karel V, met instemming van Constantinus Adriaens als
stadhouder van de schout, als voogden Andries Cornelis Henricks Driessen
en Niclaes Geraerts van Swaenbergen benoemd, beiden inwoners van
Berlicum, die daarvoor zijn gearresteerd. Wij geven hen de bevoegheid om
tot een boedeldeling te komen en daarin alles te doen wat rechtens nodig is
en verder het beheer te voeren over het bezit van die minderjarige
kinderen en hetgene te doen dat goede voogden verplicht zijn te doen en
daarvoor later verantwoording over af te leggen, hetgeen zij als voogden
hierbij onder ede hebben beloofd. Datum 13 december 1595.
=================395===================
Aktennr : 395
Folio : 184-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 13-12-1595
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Rutgher en Cornelis oud ca. 24 jaar,
broers (tweelingen dan?) en hun zuster Peterken met haar voogd die
meerderjarig is, zijnde kinderen van wijlen Jacop wijlen Rut Ruttten van
Griensven, door deze Jacop verwekt bij wijlen diens vrouw Catarina dochter
wijlen Cornelis Henrick Driessen, verder Andries zoon wijlen genoemde
Cornelis en Nicolaes zoon wijlen Geraerd Gerarts van Swaenbergen als

aangestelde voogden over Anthonis, Gerard en Anna, minderjarige kinderen
van wijlen Jacop zoon wijlen Rut Rutten en van genoemde Catarina, hebben
een deling gemaakt van het bezit dat ze na dood van hun ouders hebben
geerfd. De loten zijn gelegd door Constantinus Adriaens als stadhouder van
de schout. Rutger en Antonis krijgen samen een woonhuis, schop, esthuis,
bakhuis, tuin, boomgaard, hopland, akkerland etc. samen ca. 10 lopenzaad,
gelegen in de vrijdom van de stad Den Bosch op den Dungen op Griensven,
b.p. Ruth Henrick Jans, Mathijs Adriaen Spierincks, Willem Adriaens en
meer anderen, de gemeenschappelijke straat. Uit dit bezit jaarlijks aan het
klooster van de Bazeldonck 3 zesters rogge te betalen en aan de H. Geest
op den Dungen een pacht van een malder rogge per jaar, nog jaarlijks aan
Jan Dirck op de Poeldonck anderhalf pond paijment, nog aan de weduwe
van Jan Aert Wouters een aflosbare rente van 7 karolusguldens aflosbaar
met 100 gulden, nog jaarlijks aan een beneficie in Den Bosch 3 guldens,
nog eens aan de weduwe van Jan Jan Delis de som van 50 karolusguldens
en de achterstand, verder zal elk van hen nog met Kerstmis over twee jaar
aan Geraerd en aan Anna de som van 228 gulden betalen zonder rente.
Genoemde Cornelis en Peterken krijgen samen een stuk akkerland groot ca.
13 lopenzaad alhier te Gestel op de Hoochstraat, b.p. Jan Sebastiaens en
meer anderen, de erfgenamen van wijlen Henrick Seimans, Rut Rutten, de
erfgenamen van
185-r)
Lambrecht Sijmans, de erfgenamen van Rut Janssen. Uit dit perceel moet
jaarlijks aan de hertog van Brabant als grondchijns 3 stuivers worden
betaald, nog jaarlijks 4 en een halve gulden aflosbare rente en moeten ze
met a.s Kerstmis over 2 jaar aan genoemde Gerard en Anna een bedrag
van 100 karolusguldens geven met 14 gulden als rente.
Genoemde Geraerd en Anna krijgen samen een stuk land deels hopland en
deels akkerland, groot ca. 6 lopenzaad, gelegen in de jurisdictie van
Berlicum tot Middelroije, b.p. Andries Cornelis Henrick Driessen, Willem
Goijaerts, Jan Delis Weijgergancks, Delis Jans van Os. Nog krijgen ze een
heiveld gelegen in Gestel op de Hoochstraat, b.p. genoemde Andries, Aert
Jan Aernts, Leonaert Gijsbrechts, de gemeijnte daar. Nog krijgen ze 228
gulden te ontvangen van Rutger en Anthonis en nog 114 gulden van
185-v)
Cornelis en Peterken samen per a.s. Kerstmis over 2 jaar. Uit dit bezit moet
jaarlijks aan het kleine begijnhof 5 lopon rogge en aan de zinneloze
personen in Den Bosch jaarlijks 2 en een halve gulden worden betaald.
Verder krijgen zij alle eikenhout staande voor het woonhuis aan de straat
zoals dat is gemerkt.

Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Als er op iemands erfdeel
meer lasten zouden drukken zullen ze die samen betalen, verder zal ieder
de lasten op het eigen erfdeel zodanig betalen dat de erfdelen van de
anderen ervoor zijn gevrijwaard. Datum 13 december 1595.
=================396===================
Aktennr : 396
Folio : 186-r
Soort akte : vrijwaring
Datum : 13-12-1595
Wij Peter Antonis Joosten en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Rutger zoon wijlen Jacop Rutten voor hemzelf
handelend en voor zijn broer Antonis en belooft als schuldenaar aan zijn
broers Cornelis en Gerard, aan Peterken en aan Anna zijn zusters zijnde,
dat hij aan Willem zoon wijlen Jan Willems de som geld zal betalen die deze
Willem van hem heeft te vorderen en van zijn broers en zusters, zodanig
dat Cornelis, Gerard, Peterken en Anna en hun bezit en nakomelingen
daarvoor zijn gevrijwaard. Datum 13 december 1595.
=================397===================
Aktennr : 397
Folio : 186-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 17-01-1596
Leonaert zoon wijlen Adriaen Dircks heeft als schuldenaar beloofd om aan
Gijsbert zoon wijlen Willem Gijsbrecht Elias en aan diens vrouw Catarina
dochter wijlen Jan Lauwrens Willems, per a.s. Maria Lichtmisdag over een
jaar de som van 3 en een halve karolusgulden te betalen, nog per a.s.
Maria Lichtmisdag over 2 jaar de som van 53 en een halve gulden, elke
gulden van 20 stuivers. Schepenen hierbij waren Jan Adriaen Elias en Jan
Jan Hermans. Actum 17 januari 1596.
=================398===================
Aktennr : 398
Folio : 186-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 26-01-1596
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Herman en diens zuster Marijke met

haar voogd, als kinderen van wijlen Jacop zoon wijlen Herman Janssen door
deze Jacop eerder verwekt bij wijlen diens vrouw Dympna dochter wijlen
Eijmert Roelofs, verder Jan zoon wijlen Willem Goessens als man van
Elisabeth dochter van genoemde Jacop en Dympna, nog Rut zoon wijlen Jan
Rutten en Rutger zoon wijlen Dirck Otten als aangestelde voogden door
schepenen alhier d.d. 27 mei j.l. over Dympna minderjarige dochter van
wijlen Dirck Otten verwekt bij Adriaenken dochter wijlen genoemde Jacop
en Dympna, hebben samen een boedeldeling gemaakt van het bezit dat ze
na de dood van hun ouders hebben geerfd en alhier te Gestel is gelegen.
Genoemde Herman krijgt een stuk akkerland groot ca. een malderzaad min
40 roedes behalve de kanten ervan die voor Jan Willem Goessens zijn,
alhier te Gestel gelegen in de Craeckensteijnse hoeve, b.p,de genoemde 40
roedes van Jan Willem Goessens, Jan Peter Eijckmans, de
gemeenschappelijke straat. Hieruit jaarlijks op 1 maart aan Adriaen Leonis
van Heeze als secretaris een aflosbare rente te betalen van 7
karolusguldens en in mindering op zijn achterstand van die rente nog
eenmalig 28 gulden.
Genoemde Merijke krijgt de helft van een stuk akkerland, min 4 roedes die
voor het minderjarige kind zijn, alhier te Gestel gelegen aan de Locant, in
totaal ca 11 lopenzaad, b.p. de Loocant, het genoemde minderjarige kind,
de erfgenamen van wijlen Margriet van Grueningen. Nog krijgt ze het
vierde deel van een aflosbare rente van 9 karolusguldens en nog het vierde
deel van 3 lopen rogge min 3 kannen te betalen door Leonart Adriaens.
Verder moet dit perceel de verste post onderhouden van het hek bij de
Locart hangend, met een weg van een roede lang.
Genoemde Jan Willem Goessens krijgt een stuk akkerland groot ca. 2
lopenzaad, alhier gelegen op de Midakkers, b.p. Jan Antonis Joosten en
meer anderen, Mathijs van de Meir, de Ruijmelsche beemden, de
gemeenschappelijke rijweg. Nog krijgt Jan 40 roedes teulland behalve de
kanten van een stuk akkerland in de Craeckensteijnse Hoeve te nemen van
het erf van Wouter Gerits, b.p. genoemde Herman, Wouter Gerits. de
gemeenschappelijke straat. Er mag geweegd worden voor deze 40 roedes
over het stuk land van genoemde Herman. Uit dit bezit moet Jan jaarlijks
aan de heer van Herlaer een grondchijns van 8 stuivers een oort betalen,
verder moet Jan de sloot tussen dit perceel en dat van Herman zo diep en
wijd maken dat Herman geen schade aan zijn erf heeft.
Het genoemde minderjarige kind krijgt de helft van een stukje akkerland en
4 roedes meer van de andere helft van genoemde Marijken, alhier gelegen
in de Loocant, in totaal groot ca. 11 lopenzaad, b.p. Wouter Gerits, de
gemeenschappelijke straat, de erfgenamen van Margriet van Grueningen.

Dit deel moet het hek onderhouden met de achterste post, hangend aan de
Locant daar.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel een beloven de deling gestand te doen. Indien er op enig bezit meer
lasten blijken te drukken dan nu bekend is, zullen ze die samen betalen.
Ieder zal ook de lasten op het eigen erfdeel zodanig betalen dat de erfdelen
van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Datum 26 januari 1596.
=================399===================
Aktennr : 399
Folio : 188-r
Soort akte : verzoek toewijzing voogden
Datum : 30-01-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Jan en Adriaen, broers en zoons wijlen Gerart
Janssen van de Loo door wijlen deze Gerard verwekt bij wijlen diens vrouw
Mechteld dochter wijlen Willem Coolen, die ons hebben meegedeeld dat hun
ouders zijn overleden en bezit hebben nagelaten alhier te Gestel belast met
jaarlijkse rentes en pachten en andere schulden en dat ze dat bezit zouden
willen delen, maar dat zulks niet kan gebeuren vanwege de minderjarigheid
van hun broers Willem en Henrick en hun zuster Dympna tenzij dat die
voogden krijgen toegewezen zodat ze tot een boedeldeling kunnen komen,
hetgeen ze hierbij verzoeken. Daarom hebben wij schepenen volgens oud
gebruik hierin en ook vanwege het aan ons verleende octrooi van keizer
Karel V, in aanwezigheid en instemming van onze stadhouder en vorster
Willem Joris, als voogden Bartholomeus zoon wijlen Goijaert Aerts
aangesteld die in St. Oedenrode woont en verder Merten zoon van
genoemde Willem Coolen wonend onder Berlicum, beiden hiervoor
gearresteerd zijnde. Wij geven hen de volmacht als voogden om tot een
deling te komen en verder het beheer te voeren over het bezit van die
kinderen en alles daarin te doen wat goede voogden schuldig zijn te doen
en daarvan later rekenschap over af te leggen, hetgeen ze nu onder ede
hierbij beloven te doen. Datum 30 januari 1596.
=================400===================
Aktennr : 400
Folio : 188-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 30-01-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Jan en Adriaen broers en zoons van wijlen Gerit

Janssen van de Loo, door wijlen deze Gerard verwekt bij wijlen diens vrouw
Mechteld dochter wijlen Willem Coolen, verder Bartholomeus zoon wijlen
Goijaert Aernts en Merten zoon wijlen Willem Coolen als aangestelde
voogden over Willem en Henrick broers en over hun zuster Dympna
minderjarige kinderen van genoemde Gerard en Mechteld en hebben een
boedeldeling gemaakt van het bezit dat ze na dood van hun ouders hebben
geerfd, gelegen in de parochie van Gemonde onder Gestel. De loten zijn
gelegd door onze vorster Willem Joris bij afwezigheid van de schout en van
diens stadhouder.
Genoemde Jan en Adriaen krijgen samen een stuk akkerland in 2 percelen,
aan elkaar groot ca. 4 lopenzaad, gelegen in de parochie Gemonde alhier
op het Rullaer met de houtwas, b.p. de erfgenamen van Henrick die Raeth,
Peter Henrick Goijaerts, Goijaert Roelofs, de gemeenschappelijke straat.
Nog krijgen ze een stuk akkerland met de houtwas groot ca. 3 lopenzaad,
gelegen in de parochie Gemonde en jurisdictie van Gestel op het Rullaer,
b.p. Jan Willem Coolen, Peter Henrick Goijaerts, het land van de kerk van
Gemonde, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgen ze een stuk land krap
een zesterzaad groot, gelegen in de zelfde parochie van Gemonde op het
Willich Stuck, b.p. het Wuesterhoeve land, Pouwels Henricks, Wouter
Joordens. Uit dit bezit moeten ze jaarlijks aan het klooster van St.
Geertruijden in Den Bosch een pacht van 1 mud rogge betalen, nog moeten
ze aan Willem, Henrick en Dympna uit het andere lot die de som van 21
karolusguldens geven.
Genoemde Willem, Henrick en Dympna als minderjarige kinderen krijgen
een woonhuis, brouwhuis, brouwinstallatie met tuin, boomgaard, hop- en
akkerland etc. samen ca. 4 lopenzaad groot, gelegen in de parochie van
Gemonde onder Gestel, b.p. de gemeenschappelijke straat, Jan Francen, de
erfgenamen van Bruijsten Goijaerts. Hieruit moeten ze aan de heer van
Herlaer jaarlijks de grondchijns betalen van 7 chijnshoenderen en nog ca.
10 stuivers als grondchijns, nog een jaarlijkse pacht van een zester rogge
aan de weduwe Eelkens en een pacht van een mud rogge aan Catalijn
Lijnezieders, nog jaarlijks aan de weduwe van Mathijs Willems 5 guldens,
aan Christijna Lauwerijns 3 gulden 12 en een halve stuivers, nog jaarlijks
aan het altaar van St. Antonis in de kerk van Gemonde 5 stuivers. Dit
erfdeel krijgt van Jan en van Adriaen eenmalig de som van 21
karolusguldens of daarvoor een jaarlijkse rente van 30 stuivers.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en ze beloven deze deling gestand te doen. Als iemands erfdeel
minder waard wordt of als er meer lasten op drukken dan nu bekend is,
zullen ze die aan elkaar vergoeden. Verder zal elk de lasten op het eigen
erfdeel zo betalen, elk voor diens vijfde deel, dat de erfdelen van de

anderen ervoor zijn gevrijwaard, behalve de wettige schulden van hun
ouders die thans bekend zijn, die alsnog op iemands erfdeel zou drukken.
Datum 30 januari 1596.
=================401===================
Aktennr : 401
Folio : 190-r
Soort akte : konflikt Gestel en Den Bosch over Den Dungen
Datum : 05-02-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen meester
Henrick van der Cluijsen, heer te Dommelen, kastelein en schout van de
heerlijkheid St. Michielsgestel oud ca. 38 jaar, Peter zoon wijlen Antonis
Joosten van Gemert onze collegaschepen oud ca. 46 jaar en Adriaen Leonis
van Heeze onze secretaris oud ca. 64 jaar, samen inwoners alhier te Gestel
en hebben op verzoek van de wethouders en inwoners van St.
Michielsgestel onder ede verklaard dat de heren schepenen van Den Bosch
vele keren in besloten brieven aan genoemde kastelein, onze schepenen,
borgemeesters en bestuur van het dorp St. Michielsgestel hadden verzocht
om hun voorstellen te komen aanhoren en daarover een verklaring te doen
of zij de gearresteerde (in beslag genomen) goederen van de poorters vrij
wilden geven of niet. Daarop hebben zij deponenten vanwege het dorp
Gestel iemand afgevaardigd en is daarvoor voor de heer van de stad Den
Bosch verschenen, maar we zijn nooit met hen iets naders
overeengekomen, iets gehandeld of gesproken namens de gemeente Gestel
als zodanig, dan alleen hetgeen de schriftelijke resolutie van het
gezamenlijke corpus van Gestel daarover vermeldt, maar het is gebeurd
dat de heren schepenen van de stad Den Bosch zeer ontevreden zijn met
het rapport dat zij deponenten als gecommitteerden vanwege het dorp
Gestel hebben overlegd, zodat de heren van de stad Den Bosch daarom die
van Gestel waren begonnen te dreigen om geweld toe te passen waarbij zij
wensten dat wij het opgeiste bezit ongemoeid zouden laten. Daarop had de
kastelein geantwoord dat de stad Den Bosch wel de macht had om het dorp
van Gestel daartoe te dwingen en te *bederven* en dat de kastelein altijd
zeer graag zou willen om partijen tot elkaar te brengen. Hij heeft daarom
voorgesteld dat die van Den Dungen om hun oogst te *redimeren*
(aflossen, vrijkopen) als bijdrage in de lasten van het dorp Gestel, dat die
aan de borgemeesters daar enkele belangrijke sommen geld zouden
betalen en dat hij daarmee mocht hopen dat die van Gestel ten opzichte
van de stad Den Bosch om de vriendschap te behouden en elkaar te
kunnen geven, daarbij 100 lopenzaad land ongemoeid zouden laten. De
deponenten verklaren dat zij bij het passeren van de akte voor schepenen
van Den Bosch uitdrukkelijk hebben geprotesteerd en wilden laten

vermelden dat ze geen verdere opdracht of volmacht hebben voor die van
Gestel dan alleen eenvoudig om de overeengekomen som geld te
ontvangen en daarvoor kwitantie te geven en dat zij wat betreft de verdere
inhoud van de akte daarin alleen als private personen handelden en daarin
toestemden, maar geenszins namens de gemeente Gestel handelden,
waarbij zij deponenten zich ook distancieren van zodra zij merken dat de
genoemde heren van de stad Den Bosch daarbij anderen menen te
betrekken. Datum 5 februari 1596.
=================402===================
Aktennr : 402
Folio : 190-v
Soort akte : verkoop
Datum : 05-02-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Jan zoon wijlen Ambrosius Goijaerts door deze wijlen
Ambrosius verwekt bij diens vrouw wijlen Jenneken dochter wijlen Jan
Stans Schoenmaeckers, verkoopt aan Bartholomeus Goijaerts en aan Jan
zoon wijlen Jan Stans Schoenmaeckers ten behoeve van zijn zusters Tomas
en Aleijd zijnde zijn minderjarige zusters en kinderen van wijlen genoemde
Ambrosius en Jenneken, het derde deel en zijn recht in een woonhuis,
esthuis, tuin, hop- en akkerland gelegen in de parochie van Gemonde in de
jurisdictie van Gestel, met de gehele dijk die erlangs ligt, b.p. de
erfgenamen van Gerard Janssen van de Loo, de gemeenschappelijke straat,
Jan Francen, de erfgenamen van genoemde Ambrosius. Nog het derde deel
van een krap zesterzaad land in de zelfde parochie etc. ter plaatse
genoemd aan de Hulsbosch, b.p. Henrick Jan Spierincks, de erfgenamen
van Goijaert Aernts, de rijweg daar, Anthonij die Raet en meer anderen.
Nog verkoopt hij het derde deel van van een schuur met een stuk
akkerland en houtopstand groot ca. een malderzaad gelegen in de zelfde
parochie en plaats, b.p. de gemeenschappelijke straat, de genoemde dijk.
De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en te waarborgen en alle
lasten af te handelen, behalve het derde deel van 7 chijnshoenderen per
jaar en 8 stuivers een oort grondchijns aan de heer van Herlaer, nog het
derde deel van twee Wilhelmustuin aan de hertog van Brabant, nog jaarlijks
het derde deel van een zester rogge en van een pond paiment aan de kerk
van Gemonde, nog het derde deel van 2 pond paijment aan de H. Geest
van Gestel, nog het derde deel van 3 gulden 5 stuivers aan de erfgenamen
van Geertruijt weduwe van Peter Willems en het derde deel van 6 gulden
aan Herman Pelgrom. Verder moet de koper jaarlijks de *dijkagien*
onderhouden, de schouwtuinen, waterlopen en de andere burenplichten.
Datum 5 februari 1596.

=================403===================
Aktennr : 403
Folio : 191-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 05-02-1596
Jan zoon wijlen Jan Stans Schoenmaeckers en Bartholomeus zoon wijlen
Goijaert Aernts beloven elk daarin voor een helft als schuldenaars en als
voogden over Tomas en Aleijt minderjarige kinderen van wijlen Ambrosius
wijlen Goijaert Aernts door wijlen deze Ambrosius verwekt bij diens vrouw
Jenneken dochter van wijlen genoemde Jan Janssen (Stans) om aan Jan
zoon wijlen Ambrosius Goijaerts binnen nu en 14 dagen de som van 200
karolusguldens te betalen, elke gulden tegen 20 stuivers of in courant geld.
Actum als boven.
=================404===================
Aktennr : 404
Folio : 191-v
Soort akte : vernadering
Datum : 07-02-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Antonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Lambert zoon wijlen Udemans van
Brouheeze als man van Anna dochter Lauwrens Michiels, welke Anna hier
ook aanwezig is en hebben bij afwezigheid van Henrick zoon Leonaert
Janssen Raijmaeckers hun kontant geld aangeboden waarvan ze verklaren
dat het van hen is om daarmee beroep te doen op het recht van
vernadering inzake een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, gelegen te
Gestel op de Hezecker, zoals Henrick (Raijmakers) dat had gekocht van
Wouter zoon wijlen Henrick Wouters van de Dooleggen, volgens de
schepenbrief van Gestel d.d. 5 oktober j.l., b.p. de H. Geest van Den Bosch,
de weduwe van Raes Raessens, de Beeckgrave daar, de erfgenamen van
wijlen meester Jan Conincx. Datum 7 februari 1596.
=================405===================
Aktennr : 405
Folio : 192-r
Soort akte : verklaring wateroverlast en oorlogsschade
Datum : 07-02-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter
Antonis Joosten van Gemert, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Jan zoon wijlen Henrick Jacops oud ca. 59 jaar en Gerard zoon
wijlen Peter Brants oud ca. 50 jaar, beiden teulmannen en inwoners van

Gestel daarvoor opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en
hebben onder ede op verzoek van Andries zoon wijlen Huijbrecht van
Gerwen nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard.
Genoemde Andries heeft alhier voor 8 of 9 achtereenvolgende jaren een
zeker woonhuis, tuin, boomgaard en hopland bewoond, gelegen te Gestel
aan de Pleijn dat eigendom is van Henricxken thans de vrouw zijnde van
Gijsbrecht van de Broeck en dat in die 8 of 9 jaar dat bezit meer dan 5 keer
onder water is gelopen en soms wel twee keer binnen een jaar zodat
Andries zijn familie uit zijn huis heeft moeten laten brengen bij zijn buren
en soms op zijn zolder. Genoemde Jan verklaart nog dat ten tijde dat heer
van Houtepen nabij Bokhoven was gelegerd, de soldaten van hem toen van
Andries 6 of 7 hoornbeesten hebben afgenomen, die Andries destijd weer
met geld moest *rantsoeneren* (afkopen) en verder nog een paard dat
door anderen was afgenomen dat hij niet meer terug heeft gehad, welk
paard wel 60 gulden waard was. Genoemde Gerard verklaart nog dat ten
tijde dat de bende van Houthalen en andere bendes in deze heerlijkheid
waren gelegerd, van Andries het grootste deel van diens gerst hadden
afgemaaid en vernield zodat hij daarvan zeer weinig oogst had
overgehouden en dat daarenboven de ruiters van Mondragon die toen in St.
Michielsgestel waren gelegerd veel inbeslaggenomen vee bij zich hadden,
welke zelfde beesten het graan, kolen, ruwvoer en hop hadden opgegeten
en teniet gedaan zodat hij er niet veel van had overgehouden. Datum 7
februari 1596.
=================406==================
Aktennr : 406
Folio : 192-v
Soort akte : verklaring over monstering
Datum : 10-02-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan
Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
Herman zoon wijlen meester Peter van Middegael, oud ca. 26 jaar, jonker
Lambrecht Millinck van Gerwen de jonge oud ca.21 jaar, Andries zoon
wijlen Cornelis Jan Alaerts oud ca. 27 jaar en Peter zoon wijlen Jan Peters
oud ca. 20 jaar, alle 4 inwoners van deze heerlijkheid daarvoor opgeroepen
door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede op verzoek van
Mercelis natuurlijke zoon van Willem Mercelis nadat ze daarover zijn
ondervraagd het volgende verklaard. Herman verklaart als deponent te
hebben gezien dat op de dag dat men de laatste keer de *monstering* te
Gestel deed, genoemde Mercelis die bij het huis aangekomen was, bij
jonker Lamberdden Millinck zijnde zijn broer (dus Herman van Middegael en
Lambert Millinck hadden een gemeenschapplijke moeder zijnde Anna
Bremt, die eerst was gehuwd met meester Peter van Middegael en daarna

met Lambrecht Millinck, JT), omdat deze Mercelis hem een roijer (geweer)
zou geven om daarmee op de monstering te komen zoals zijn broer deze
Mercelis daarvoor meermalen zijn roijer had geleend en dat zijn broer
(Lambert) aan deze Mercelis zijn lang *vierroijer* (geweer) gaf zoals hij
hem had beloofd had. Dat hij deponent destijd ook genoemde Andries een
van zijn lange *vierroijer* had gegeven en heeft gezien dat genoemde
Mercelis en Andries met de broer van de deponent naar Gestel zijn gegaan
op de monstering. Genoemde jonker Lambrecht deponent verklaart dat hij
aan Mercelis op die dag van de monstering hem zijn lange vierroijer had
geleend zoals hij deponent voordien ook al had gedaan als dat nodig was
om de wacht te houden en dat hij deponent met deze Mercelis die het roijer
om zijn nek had naar de monstering zijn gegaan en toen ze in Gestel
kwamen aan de grote brug heeft hij deponent het genoemde roijer van
Mercelis afgenomen en het zelf gespannen en omdat het regende onder zijn
*mandilie* (mantel?) gehouden en daarna weer aan Mercelis gegeven om
daarmee de monstering te kunnen passeren en zo was toen de naam van
Marcelis vader overgelezen (afgelezen) en hij had de monstercedullen
gelezen tot aan de Pleijn toe en dat er toen bij de monstering meer
personen te laat kwamen nadat hun namen al waren opgelezen en voor die
*peenen* niet was uitgezonderd (?) voor Andries Jan Driessen en de zoon
van Peter Willems en toen de naam van Mercelis vader werd opgelezen,
heeft Mercelis hem deponent het roijer weer teruggeven en zijn samen in
de Plaets gegaan bij de wachtmeester Roover Teuwens waarbij Mercelis die
had verzocht dat men zijn naam door zou halen, waarop die wachtmeester
aan Mercelis vroeg waar zijn *roijer* was en daarop had Mercelis zei *dats
mijn roijer* en wees daarbij op hem deponent en dat hij deponent toen het
roijer had geladen en hij deponent heeft ook gezien bij de monsterieng dat
er een persoon met twee roijers passeerde of met twee geweren.
Genoemde Andries verklaart dat hij deponent met genoemde Mercelis op de
monstering was gekomen en hij een lang vierroijer van genoemde
Middegael had en Mercelis een lang roijer van genoemde van Gerwen, en
toen zijn naam en de naam van genoemde Mercelis vader werd opgelezen
en daarom te laat kwamen, zoals ook bij anderen het geval was zoals bij
Jan Driessen en de zoon van Peter Willems die voor de straf daarop niet
uitgezonderd waren en hij deponent ook met zijn roijer zich bij de
wachtmeester presenteerde. Genoemde Peter zoon wijlen Jan Peters
verklaart gezien te hebben dat genoemde van Gerwen aan genoemde
Mercelis diens lange roijer had gegeven om daarmee de monstering te
passeren en is hij deponent met Mercelis naar de grote brug gegaan en
heeft daar gezien dat van Gerwen van Mercelis diens roijer afnam en omdat
het regende dat van Gerwen het roijer onder zijn *mandele* hield en
daarna het roijer toen het gespannen was aan Mercelis gaf om daarmee de
monstering te passeren en dat toen de naam van Mercelis vader werd
opgelezen en die had die monstercedullen gelezen tot aan de Pleijn toe en

daarna heeft Mercelis het roijer weer aan van Gerwen teruggegeven en ze
zijn daarop samen naar de Plaets gegaan bij de wachtmeester. Datum 10
februari 1596. (soort burgerwacht?).
=================407===================
Aktennr : 407
Folio : 193-r
Soort akte : verklaring over een koe van Tielman die Smit
Datum : 12-02-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon
wijlen Jan Claes oud ca. 66 jaar en Henrick zoon wijlen Daniel Henricks van
Os oud ca. 47 of 48 jaar, beiden inwoners alhier te Gestel en daarvoor
opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben onder ede op verzoek
van Tielman zoon wijlen Jan Tielman die Smit nadat ze daarover zijn
ondervraagd verklaard dat omstreeks Vastenavond anno 1594 bij deze
Tielman een van zijn twee koeien is gestorven en dat Tielman sinds de
dood van zijn koe nog maar een koe over had die hij nu nog steeds heeft.
Datum 12 februari 1596.
=================408===================
Aktennr : 408
Folio : 193-v
Soort akte : verklaring genealogie Wernaer van de Honselaer
Datum : 13-02-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon
wijlen Jacop van Dorn oud ca. 80 jaar kleermaker van beroep, inwoner
alhier te Gestel die daarvoor is opgeroepen door onze vorster Willem Joris,
verder Mathijs zoon wijlen Henrick Corstiaens teulman van beroep oud ca.
82 jaar inwoner te Den Dungen in de vrijdom van Den Bosch die daarvoor
door de vorster is gearresteerd en hebben onder ede op verzoek van
Herman van Middegael zoon wijlen meester Peter van Middegael het
volgende verklaard. Genoemde Willem weet nog wel dat hij deponent
ongeveer 70 jaar geleden kennis heeft gemaakt met wijlen Wernarden van
Honselaer die toen op Den Dungen woonde die ook kleermaker was en dat
deze Wernaert aan hem deponent toen diverse keren verklaarde zijn
kleermakersvak gekeerd te hebben bij een zeker Heijn die But (?) of
Henrick van Vairle en nog bij een zekere kleermaker genoemd Aernt
Versteegen en dat deze Wernaert een tijdlang bij genoemde Heijn die But
(?) in Den Dungen op de Sporckt heeft gewoond en dat Wernaert toen
trouwde met Anna dochter van Dirck Pels die toen in de Valck woonde waar

nu Jacop Joosten in woont en dat Wernaert toen zijn kleermakersstiel
verliet en zei niet meer te willen naaien. De deponent heeft gezien nadat
Wernaert was getrouwd dat die daarna alleen maar zijn eigen kleren
maakte in zijn huis en dat hij deponent ook zijnde kleermaker dikwijls in
het huis van Wernaert mee heeft helpen naaien en werken en de deponent
heeft toen twee verschillende keren horen zeggen dat deze Wernaert een
bastaard was van die van de Honselaers. Genoemde Mathijs verklaart dat
toen hij ongeveer 15 jaar oud was en toen onder Den Dungen woonde op
de Sporckt in de vrijdom van de stad Den Bosch niet ver van het huis waar
Wernaert toen woonde, ten huize van genoemde Heijn de But (Bus?)zijnde
een kleermaker bij welke Heijn Bus, Wernaert als jonggezel toen het vak
van snijder of kleermaker leerde en daar werkte. De deponent verklaart dat
Wernaert toen met Anna dochter van Dirck Pels trouwde die toen te Gestel
in de Valck woonde. Datum 13 februari 1596.
=================409===================
Aktennr : 409
Folio : 194-r
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 14-02-1596
Wij Jan Adriaen Elias, Peter Antonis Joosten en Rutger Janssen van
Griensven, schepenen verklaren dat ... en Govert zoons van wijlen Gerard
Joostens van de Ven, Aert zoon wijlen wijlen Gerit van den Ven als
aangestelde voogden over Goverden en Werner als broers en Marijke hun
zuster als minderjarige kinderen van wijlen Rutger zoon wijlen Jan Henrick
van Schijndel door wijlen deze Jan verwekt bij diens eerste vrouw Geritgen
dochter wijlen wijlen Merten Gijsbrechts, vanwege de voogdijbrief van
Gestel d.d. 3 augustus 1592, een zekere helft van een stuk akkerland
hadden verkocht, in totaal ca. een malderzaad alhier te Gestel gelegen op
de Hoochstraat, b.p. Rut Rutten, de erfgenamen van wijlen Henrick
Sijmans, de erfgenamen van de weduwe van Lambrecht Sijmans, Henrick
Jan Aerts van Vairle en dat ze met het geld van die helft een deel van de
wettige schulden hebben afbetaald die Rutger en Geritken hadden
nagelaten volgens de specificatie ervan zijnde meer dan 295 gulden en 11
stuivers en omdat deze voogden geen mogelijkheid zien om al die schulden
af te betalen en het daardoor nodig zou zijn het resterend bezit van de
kinderen te verkopen of verder te veronderpanden zou dit tot groot nadeel
en schade voor die kinderen zijn. Verder ook dat Cornelis als een van de
voogden is komen te overlijden en genoemde Gerard van de Ven ook een
van de voogden buiten het dorp woont die ons hebben verzocht om twee
andere voogden in hun plaats te doen benoemen en wel Jan zoon Michiel
Rutten en Peter zoon wijlen Jan Peters, beiden wonend op Den Dungen in
de vrijdom van Den Bosch, zodat deze 4 voogden de bevoegheid krijgen

om de helft van het genoemde stuk land in het opennbaar te mogen
verkopen hetgeen ze hierbij verzoeken. Daarom en nadat ons voldoende de
schulden zijn gebleken en speciaal omdat de crediteuren vanwege die
schulden uitwinning zouden kunnen eisen van het huis etc. benoemen wij
als schepenen volgens oud gebruik en ook vanwege het octrooi van keizer
Karel V, met instemming hierin van de stadhouder van de schout
Constantinus Adriaens, als extra voogden naast genoemde Govert en Aernt
nog Jan zoon wijlen Michiel Rutten en Peter zoon wijlen Jan Peters, die
daarvoor zijn gearresteerd en die hier aanwezig zijn en wij geven hen
samen alle 4 de macht om de andere helft van het genoemde stuk land in
het openbaar te verkopen, na 3 zondaagse veilingen en de koper daarin
garantie te geven en daarvan een overdracht te laten plaatsvinden zoals
behoort in de secretarie van Den Bosch of de schepenbank alhier te Gestel.
Het geld daarvan zal worden gebruikt om de schulden etc. mee af te lossen
en als er daarvan wat overblijft zal dat worden belegd voor de minderjarige
kindern. Verder zullen de voogden te zijner tijd voor schepenen alhier
rekening en verantwoording afleggen over hun beheer, hetgeen ze hierbij
ook onder ede beloven te zullen doen. Datum 14 februari 1596.
=================410===================
Aktennr : 410
Folio : 195-r
Soort akte : verkoop
Datum : 28-02-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Jan zoon wijlen Michiel Rutten, Govert zoon wijlen Jan
Gerards, Joost van de Venne, Aernt zoon wijlen Merten Gijsbrechts en Peter
zoon wijlen Jan Peters als aangestelde voogden over Goverden en Werner,
broers en hun zuster Marijken, minderjarige kinderen van wijlen Rutger
zoon wijlen Jan Henricks van Schijndel door wijlen deze Rutger verwekt bij
wijlen diens vrouw Geritghen dochter wijlen Merten Gijsbrechts, op grond
van een voogdijbrief van Gestel d.d. 14 februari j.l. verkopen aan Delis
zoon wijlen Henrick Willems van Beeck een stuk akkerland groot ca. 4
lopenzaad, alhier gelegen te Gestel aan de Molenstraat, b.p. Rut Rutten,
Jan zoon wijlen Michiel Rutten, Eijmert Peters, Dimpna weduwe van
Lambrecht Sijmans. Er is recht van overpad over een stuk akkerland van
Jan zoon wijlen Michiel Rutten. De verkopers in hun hoedanigheid beloven
de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen,
behalve jaarlijks aan het grote gasthuis in Den Bosch een aflosbare rente
van 6 karolusgulden. Datum 28 februari 1596.
=================411===================
Aktennr : 411

Folio : 195-v
Soort akte : verklaring over afkoopvergoeding
Datum : 02-03-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Jan
Adriaens van Rode, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Herman zoon wijlen Dirk Schoenmaeckers oud ca. 35 jaar en Gerard zoon
wijlen Adriaen Jans oud ca. 22 jaar inwoners alhier die daarvoor zijn
opgeroepen en hebben op ernstig verzoek van heer Gielis Doolvoet, pastoor
te St. Michielsgestel, onder ede het volgende verklaard. De deponenten
hebben op verzoek van de pastoor afgelopen heiligenavond hem de som
van 350 karolusguldens overgedragen, elke gulden van 20 stuivers hollands
geld, die de pastoor door zekere soldaten afhandig was gemaakt en hij hen
als *rantsoen* (afkoopvergoeding) had moeten geven en hem hadden
bevolen dat geld ten huize van de schout in Loon op Zand te brengen en
toen zij deponenten daar ten huize van de schout kwamen werd er een
huisman gestuurd door deze soldaten met de helft van een kerfstock
waarvan de schout de tegenkerfstok had die hij deze huisman meegaf en
dat de schout toen tegen hen als deponenten zei dat zij met de zelfde
huisman mee zouden gaan en dat hij 2 soldaten mee zou laten gaan om
het geld aldaar te betalen. Daarna zijn zij deponenten met de huisman
meegegaan tot Sgravenmoer bij een berkenbos en om die soldaten een
teken van veiligheid te geven nam die huisman zijn hoed van zijn hoofd en
in zijn hand en toen zij deponenten in het bos kwamen zijn daar 6 soldaten
tevoorschijn gekomen en hebben zij deponenten aan twee van de 6
soldaten de 350 gulden overhandigd. Nadat zulks was gebeurd zijn de
andere 4 of 5 soldaten die naast de pastoor in het bos lagen tevoorschijn
gekomen en hebben zij deponenten van die soldaten de buidel van de
pastoor opgeeist met een .... (?) en toen hebben die soldaten de pastoor
zijn buidel weer teruggegeven met nog een goudgulden. Datum 2 maart
1596.
=================412===================
Aktennr : 412
Folio : 196-r
Soort akte : verkoop
Datum : 05-03-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Elisabeth en Aleijt, gezusters en kinderen van wijlen
Servaes Gerits door wijlen deze Servaes verwekt bij diens vrouw
Henricxken dochter wijlen Pouwels Janssen met hun voogden, verder Jan
zoon wijlen Jan Wouters als man van Jenneken dochter wijlen genoemde
Servaes en Henricxken en verkopen nu aan Mathues zoon wijlen Laurens

Janssen de drievierde delen van een esthuis, schuur, tuin, hop- en
akkerland etc. samen groot ca. zes lopenzaad met nog een weilandje
eraan, alhier in Gestel te Ruijmel gelegen, b.p. Gerard Peters, de
gemeenschappelijke straat, Gielis Gerits en meer anderen. De verkopers
beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve
daaruit jaarlijks de drievierde delen van een hoen aan de heer van Herlaer
te betalen, nog de drievierde delen van anderhalf hoen aan de vicarien te
Gestsel, nog het onderhoud van een hek te Ruijmel aan de pad daar.
Verder de *vrede* (grensafscheiding) te onderhouden en de schouwgraaf
langs de weide daar. Verder moet er overpad worden gegeven aan de
Hooge en de Leegen ecker met het hopland. Verder aan het grote gasthuis
in Den Bosch de drievierde parten te betalen van een pacht van 3 malders
rogge, nog de drievierde delen van een jaarlijks rente van 6 karolusguldens
aan Roelof Jan Roelofs, nog de drievierde deel van 30 stuivers per jaar aan
de H. Geest te Gestel, nog de drievierde delen van 3 gulden aan de
kinderen van Henrick Janssen te Berlicum, nog de drievierde delen van 3
pond paijment aan de secretaris te Gestel. Matheus als koper zal al die
jaarlijkse lasten zodanig gaan betalen dat dat de verkopers ervoor zijn
gevrijwaard. Datum 5 maart 1596.
=================413===================
Aktennr : 413
Folio : 197-r
Soort akte : overdracht van rechten
Datum : 08-03-1596
Wij Constantinus Adriaens en Peter Tonis Joosten, schepenen verklaren dat
eerder Herman zoon wijlen Peter Hermans en Andriaen zoon wijlen
Lambrecht Gijsbrechts als wettige man van Aleijt dochter wijlen Peter
Hermans door wijlen deze Peter verwekt bij diens vrouw Heijlwig dochter
wijlen Dirck Horcx, elk voor een vierde deel daarin, aan Jan zoon wijlen
Antonis Joosten een stuk akkerland verkocht in totaal groot ca. een
zesterzaad alhier te Gestel in de Loocant, b.p. de erfgenamen van wijlen
Melis Maes, het altaar van O.L. Vrouw in de kerk van Gestel. Nog een stuk
hopland in totaal groot een zesterzaad, ter zelfder plaatse als hiervoor, b.p.
Lauwreijs Michiels, de erfgenamen van Jan Hermans. Nog een stuk hooiland
het ene jaar genoemd de Ronden Wert en het andere jaar in den Langen
Wert, alhier gelegen in de Ruijmelsche beemden dat wordt gewisseld zoals
blijkt uit een schepenbrief van Gestel d.d. 6 mei j.l. Genoemde Jan zoon
wijlen Antonis Joosten draagt al die genoemde percelen nu over aan
Herman zoon wijlen Peter Hermans en hij belooft deze overdracht gestand
te doen en alle lasten daarin van zijn kant af te handelen. Datum 8 maart
1596.

=================414===================
Aktennr : 414
Folio : 197-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 08-03-1596
Herman zoon wijlen Peter Hermans uit de vorige akte belooft op onderpand
van zijn persoon en bezit om aan Jan zoon wijlen Antonis Joosten die per
a.s. 1 augustus de som van 165 karolusguldens te betalen, 20 stuivers voor
elke gulden. Actum als boven.
=================415===================
Aktennr : 415
Folio : 197-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 11-03-1596
Goijaert Mathijs van Beeck heeft als schuldenaar beloofd om aan Jan Dirck
Schoenmaeckers en aan Peter Willems van Griensven als dekens van het
altaar van St. Antonis en van St. Barbara in de kerk van Gestel, ten
behoeve van dat altaar om per a.s. St. Petrusdag in de oogstmaand a.s. de
som van 71 karolusguldens te betalen, vanwege de betalingsachterstand
van een pacht van 1 mud rogge en van 3 en een halve gulden jaarlijks,
welke pacht en rente Lauwreijs Willem die Smit jaarlijks aan dat altaar
betaalt onder voorwaarde dat als Lauwreijs enige andere betaling voor die
achterstand zou doen met een kwitantie of andere wettig bewijsmiddel, dat
zulks dan in mindering komt op dat bedrag. Getuigen als schepenen Peter
Tonis Joosten en Jan Jan Hermans, datum 11 maart 1596.
=================416===================
Aktennr : 416
Folio : 198-r
Soort akte : verkoop
Datum : 12-03-1596
Wij Peter Tonis Joosten en Rut Janssen van Griensven, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Aelbrecht zoon Daniel Henricks van Os en
verkoopt aan Eijmert zoon wijlen Peter Willems een stuk akkerland, groot
ca. 5 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen op de Hoochstraat, b.p. de
erfgenamen van wijlen Jan Jacops, Eijmert zoon wijlen Peter Willems en
meer anderen, Delis Jan Delis, de gemeenschappelijke straat. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen,
behalve daaruit jaarlijks aan de 4 doktoren op het grote begijnhof een
pacht van 1 mud rogge inzake een pacht van 3 malders rogge, nog jaarlijks

aan Heijlken en aan Lijnken gezusters en kinderen van wijlen Jan Dueren
(?) 3 guldens en 4 stuivers. Datum 12 maart 1596.
=================417===================
Aktennr : 417
Folio : 198-r
Soort akte : machtiging
Datum : 20-03-1596
Al degenen die deze brief etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Peter Antonis
Joosten van Gemert, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen
jonker Lambrecht Millinck (=van Gerwen) en diens vrouw joffrouw Anna
van Bremt eerder weduwe van meester Peter van Middegael en machtigen
hierbij Herman van Middegael zoon wijlen meester Peter van Middegael
verwekt bij genoemde joffrouw Anna, om namens hen een bedrag van 500
goudguldens te innen als hoofdkapitaal met 20 jaar achterstand tegen een
rente van 6 % per jaar, elke goudgulden tegen 28 stuivers Brabants, die ze
te vorderen hebben van jonker Jan van Laer en na zijn overlijden van diens
weduwe of zijn erfgenamen, volgens een bepaald kontrakt en afrekening.
Nog moet de gemachtigde van Jan Vriesen of diens erfgenamen te Erp of te
Elderen wonend een som van 18 goudguldens innen als restant van
landhuur die deze schuldig was gebleven en zoals bij een afrekening door
hen was ondertekend. De gemachtigde moet het geld innen, daarvan
kwijting doen en bij weigering eventueel de vorderingen met
rechtsmiddelen invorderen voor alle rechtbanken, zowel geestelijke als
wereldlijk en daarover proces voeren en alles doen dat rechtens nodig is en
wat de opdrachtgevers zelf ook voor ogen gehad zouden hebben. De
opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door hun
gemachtigde zal worden gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren, behalve
dat de gemachtide er later wel rekenschap over moet afleggen. Datum 20
maart 1596.
=================418===================
Aktennr : 418
Folio : 198-v
Soort akte : verklaring over Emmaus
Datum : 26-03-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Adriaen Elias en Eijmert
Peters, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Willem Janssen
van Berckel oud ca. 68 jaar, Dirck zoon wijlen Jacop Jacops als pachter van
het huis van jonker Jan van Raveschot staande alhier te Gestel op Emmaus,
oud ca. 40 jaar en nog Henrick zoon Jan Henrick Jacops oud ca. 27 jaar
inwoners van St. Michielsgestel die hiertoe door onze substituut-vorster

Willem Delis zijn opgeroepen, hebben als naaste buurlui van dat huis van
genoemde Raveschot, onder ede op verzoek van jonker Franchoijs van
Grevenbroeck en ten behoeve van jonker Johan van Raveschot nadat ze
daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Genoemde jonker Johan
van Raveschot heeft ongeveer 3 weken geleden zijn huis staande op
Emmaus, gerepareerd en voor die reparatie waar hij afgelopen woendag ‘savonds
voor gevangen (?) was genomen en dat het zelfde huis vanwege de
reparatie voor zover het betreft de muren, dak en wanden, het de zelfde
van Raveschot met zijn familie niet mogelijk was in diens huis te blijven of
er te overnachten of op zijn meubels en vee toezicht te houden, omdat hij
deponent ook goed weet dat genoemde van Raveschot op diens huis meer
dan 7 maanden geleden daar zijn bed, potten, ketels had en andere spullen
had staan die tot zijn keuken behoorden en voor zijn onderhoud dienden en
steeds in gebruik heeft gehad en aldaar nog steeds heeft. Datum 26 maart
1596.
=================419===================
Aktennr : 419
Folio : 199-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 30-03-1596
Deling van de 6 erfgenamen en kinderen van wijlen Dirck Otten :
Wij Peter Antonis Joosten en Eijmert Peters, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Servaes Gerits als man van Eva dochter wijlen (niet
genoemde achternaam dochter van Dirck Otten?) verder Andries zoon
wijlen Dirck Otten door wijlen deze Dirck verwekt bij wijlen Catarina diens
vrouw dochter wijlen Rut Rutten van Griensven, verder Rutger zoon wijlen
Dirck Otten, nog Rutger zoon Jan Rutten van Griensven, Herman zoon
wijlen Dirck Schuermans en Gerard zoon wijlen Philips Eijmerts als
aangestelde voogden over Dimpna minderjarige dochter van wijlen
genoemde Otten Dircks door deze Otten verwekt bij wijlen diens vrouw
Adriaentken dochter wijlen Jacop Hermans, hebben een boedeldeling
gemaakt van een derde deel van het bezit dat ze hebben geerfd na de dood
van genoemde Dirck en Catarina, zijnde hun ouders, alhier te Gestel
gelegen. (ik tel hierna slechts 2 erfdelen, is blijkbaar dat derde deel van de
6 erfgenamen, JT)
Genoemde Andries krijgt een stuk land deels boomgaard, hop- en
akkerland, samen groot ca. anderhalf lopenzaad, alhier te Gestel aan de
Doncksestraat gelegen, b.p. Michiel Dircks Otten, Jenneken weduwe van
Corstiaen Gielis en meer anderen, de minderejarige kinderen, de Donckse
straat. Uit dit deel moet Andries jaarlijks aan de heer van Herlaer als

grondchijns 24 stuivers betalen en nog jaarlijks 2 gulden en anderhalve
stuiver aan Henricxken weduwe van Jan Wouters,
Het genoemde minderjarige kind krijgt een zeker stuk land, deels
boomgaard en deels hopland groot ca. een half lopenzaad alhier te Gestel
aan de Hezeakker, b.p. Henricxken weduwe van Corstiaen Gielis, ... Dircx
Otten, genoemde Andries, de gemeenschappelijke straat. Hieruit moet dit
kind jaarlijks een rente betalen van 6 gulden aan Margriet weduwe van
Antonis Antonissen.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en ze beloven deze deling gestand te doen. Als iemands deel minder
waard wordt of als er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen
betalen. Verder zal ieder de lasten op het eigen erfdeel zo betalen dat het
erfdeel van de ander daarvoor is gevrijwaard. Datum 30 maart 1596.
=================420===================
Aktennr : 420
Folio : 199-v
Soort akte : verkoop
Datum : 01-04-1596
Wij Peter Tonis Joosten en Rombout Adriaens, schepenen verklaren dat
voor ons zijn verschenen Pouwels zoon wijlen Henrick Pouwels als man van
Catarina dochter wijlen Jan Claes Mercx en verkoopt aan Henrick zoon
wijlen Gijsbrecht Henricks Schoenmaekers een stuk akkerland, genoemd
het Willich Stuck, groot ca. 2 lopenzaad, gelegen in de parochie van
Gemomde onder Gestel, b.p. Henrick zoon wijlen Gijsbrecht Henrick
Schoenmaeckers, de erfgenamen van Gerit Janssen van de Loo, de
gemeenschappelijke straat, Wouter Joirdens. De verkoper belooft de
verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Datum 1 april 1596.
=================421===================
Aktennr : 421
Folio : 200-r
Soort akte : verkoop
Datum : 02-04-1596
Wij Jan Jan Hermans en Rombout Adriaens Shuijsen, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris en
verkoopt aan Willem zoon Eijmert van de Oetelaer, stadhouder van de
vrijheid van St. Oedenrode, een jaarlijkse rente van 10 karolusguldens,
elke gulden van 20 stuivers te betalen door de 3 Staten van Brabant
volgens de brief ervan d.d. 3 december anno 1525, welke rente met alle

achterstand tot aan vandaag toe Gielis Adriaens van Heze ten behoeve van
diens vader Adriaen had gekocht van jonker Jan van Ammelroij zoon wijlen
jonker Everaert van Ammelroij zoals blijkt uit de schepenbrief van St.
Oedenrode d.d. 18 maart j.l. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten af te handelen. Datum 2 april 1596.
=================422===================
Aktennr : 422
Folio : 200-r
Soort akte : afstand van vruchtgebruik
Datum : 18-04-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Willem zoon wijlen Jan van Berckel weduwnaar van
Margariet dochter wijlen Willem Goerts van der Donck en doet afstand van
zijn recht van vruchtgebruik inzake een jaarlijkse rente van 3 en een halve
gulden, steeds te betalen met Pasen, welke rente Wouter zoon wijlen Claes
Wouters eerder aan genoemde Willem had verkocht wat betreft het
vruchtgebruik en voor Dirck en Aleijt als kinderen van Willem en genoemde
Margaret wat betreft erfrecht volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 3
april 1595. Willem draagt zijn vruchtgebruik nu over aan zijn dochter Aleijt
ten behoeve van haarzelf en ten behoeve van haar broer Dirck en Willem
belooft deze overdracht altijd gestand te doen. Nadat dit is gebeurd is hier
verschenen deze Aleijt met haar voogd hierin, voor haarzelf en ook voor
haar broer Dierck en verkoopt deze rente van 3 en een halve gulden met de
brief en alle rechten ervan aan Eijmert zoon wijlen Peter Willems. Ze
belooft deze verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen.
Datum 18 april 1596.
=================423===================
Aktennr : 423
Folio : 200-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 19-04-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter
Tonis Joosten van Gemert, schepenen verklaren aan de lezer dezes dat
Cornelis Willems van Mughovel hier nu in deze heerlijkheid woont in het
huis van de erfgenamen van wijlen Joachim Jan Olislagers te Nieuw Herlaer
op de Hoge Steenen Camer daar en die kamer van die erfgenamen heeft
gehuurd, en dat deze van Mughovel over zijn bezit alltijd de bijdrages heeft
betaald van de dorpslasten zoals de andere inwoners, zowel in de gewone
als buitengewone lasten, zowel ter ener als ter andere zijde. Datum 19 april
1596.

=================424===================
Aktennr : 424
Folio : 200-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 22-04-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat Michiel Jan Dircks
alhier in St. Michielgestel woont op het kasteel van Oud Herlaer sinds 15
mei 1594 en daar thans nog woont volgens het huurceduul en door onze
kastelein en genoemde Michiel daarvan gemaakt. Verder dat Michiel hier
bepaald bezit heeft en zoals onze andere inwoners bijdraagt in de
dorpscontribuities en in andere lasten zowel de gewone als de
buitengewone, zowel ter ener zijde als ter andere zijde. Datum 22 april
1596.
=================425===================
Aktennr : 425
Folio : 200-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 22-04-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Joosten van Gemert en
Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat de inwoners van het platteland
in de Meierij van Den Bosch over het XVIe artikel van de ramingen tussen
de stad Den Bosch en de dorpen en plaatsen van de Meierij daartoe zijn
aangemaand om de koningsbede te betalen in de diverse dorpen en
plaatsen, in de plaats waar personen buikvast zijn gevestigd en hun
huishouding voeren. Daarom zo is het dat wij schepenen verklaren dat
Dirck Eijmerts in deze heerlijkheid woont in het woonhuis van Michiel
Francen en hier met de andere inwoners de dorpscontributies mee betaald
heeft voor Kerstmis van de jaren 1591, 1592, 1593 en 1594. Ook heeft hij
op St. Jansdag voor de jaren 1592, 1593 en 1594 en 1495 betaald over al
zijn bezit dat hij hier in Gestel heeft liggen. Datum 22 april 1596.
=================426===================
Aktennr : 426
Folio : 201-r
Soort akte : vernadering
Datum : 22-04-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn gekomen Lauwrens zoon wijlen Michiel Janssen en heeft bij

afwezigheid van Jan zoon wijlen Antonis Joosten zijn kontant geld
aangeboden waarvan hij verklaart dat het zijn eigendom is om daarmee
een beroep te doen op het recht van vernadering, inzake de twee vierde
delen van een perceel akkerland, in totaal groot ca. een zesterzaad alhier
gelegen in de Loockant, b.p. de ergenamen van Melis Maes. Nog inzake een
stuk hopland ook ca. Een zesterzaad ter zelfder plaatse gelegen, b.p.
Lauwrens zoon Michiel Janssen, de erfgenamen van Jan Hermans. Nog de
twee vierde delen van een vierde deel van een stuk hooiland genoemd de
Ronden Wert het ene jaar en in de Langen Wert het andere jaar, alhier te
Gestel in de Ruijmelsche beemden gelegen zoals daar wordt gewisseld. Die
percelen hadden Herman zoon wijlen Peter Hermans en Andries zoon wijlen
Gijsbrecht Lambrechts als man van Aleijden dochter wijlen Peter Hermans
eerder verkocht aan Jan zoon wijlen Anthonis Joosten volgens de akte van
6 mei 1595. Datum 22 april 1596.
=================427===================
Aktennr : 427
Folio : 201-r
Soort akte : vernadering
Datum : 24-04-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Tonis Joosten van Gemert, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Andries zoon wijlen Gijsbrecht
Lamberts als man van Aleijt dochter wijlen Peter Hermans hierbij ook
aanwezig met haar man als haar voogd daarin, hebben bij afwezigheid van
Jan zoon wijlen Antonis Joosten hun kontant geld aangeboden dat ze
verklaren hun eigendom te zijn om daarmee een beroep te doen op het
recht van vernadering, inzake het vierde deel en recht op een stukje
akkerland in totaal groot ca. een zesterzaad alhier gelegen op de Lockaert,
b.p. de erfgenamen vanMelis Maes, dat Herman zoon wijlen genoemde
Peter Hermans eerder had verkocht aan Jan zoon wijlen Antonis Joosten.
Nog inzake een stuk hopland groot ca. een zesterzaad ter zelfder plaatse
als hiervoor, b.p. Lauwrens zoon wijlen Michiel Janssen, de erfgenamen
van wijlen Jan Hermans. Nog inzake het vierde deel van een vierdedeel in
een stuk hooiland genoemd de Ronden Wert en het andere genoemd de
Langhen Wert alhier gelegen in de Ruijmelsche beemden, zoals blijkt uit
een schepenbrief van Gestel d.d. 6 mei 1595. Datum 24 april 1596.
=================428===================
Aktennr : 428
Folio : 201-v
Soort akte : vernadering
Datum : 26-04-1596

Wij Jan Adriaen Elias en Peter zoon Tonis Joosten, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Adriaentken wettige dochter van wijlen Peter
Hermans, door wijlen deze Peter verwekt bij diens vrouw Heijlwich dochter
wijlen Dirck Horcx, oud ca. 24 jaar met haar voogd en biedt in
aanwezigheid van Jan Antonis Joosten haar kontant geld aan dat haar
eigendom is zoals ze verklaart om daarmee beroep te doen op het recht
van vernadering inzake een vierde part van een stuk akkerland in totaal
groot een zesterzaad, alhier gelegen in de Lockaert, b.p de erfgenamen van
Melis Maes, dat Andries zoon wijlen Gijsbrecht Lambrechts als man van
Aleijt dochter wijlen Peter Hermans had verkocht aan Jan Joosten. Nog
inzake een vierde deel van een vierdedeel in een stuk hooiland genoemd de
Ronden Wert en het andere in de Lange Wert alhier gelegen in de
Rujimmelsche beemden, volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 6 mei
1595. Datum 26 april 1596.
=================429===================
Aktennr : 429
Folio : 202-r
Soort akte : verkoop
Datum : 27-04-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Rut Jan Rutten van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Aernt, Willem, Henrick en Peter,
broers en zoons van wijlen Roelof Henricks, door wijlen deze Roelof verwekt
bij diens vrouw Ida dochter wijlen Jan Henrick Vuchts, voor henzelf
handelend en voor hun broer Jan en verkopen aan Govert zoon wijlen Gerit
Joosten van de Ven de helft van een stuk akkerland met de houtopstand
met de sloot er rondom heen die erbij hoort, in totaal groot ca. 9
lopenzaad, alhier te Gestel in de Hoijlandsche Ekkers nabij de
Donderswijck, genoemd de Ruesenacker, b.p. jonker Lambrecht Millinck
van Gerwen. Govert Gerits en meer anderen, de erfgenamen van wijlen
Aelbert Henrick van Deventher. Dit perceel mag wegen over het zesterzaad
van jonker Gerwen tot aan het hek toe. De verkopers beloven de verkoop
gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen, behalve daaruit
jaarlijks aan de kinderen van Aernt van Giersbergen de helft van een pacht
van een malder rogge te betalen die onder het plakaat van reductie valt.
Datum 27 april 1596.
=================430===================
Aktennr : 430
Folio : 202-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 27-04-1596

Govert zoon wijlen Gerard Joosten van de Ven belooft als schuldenaar om
aan Henrick en Peter, broers en zoons van wijlen Roelof Henricks ten
behoeve van hen en ten behoeve van hun broer Jan per 27 april a.s 1597,
de som van 107 karolusguldens te betalen, elke gulden van 20 stuivers of
in courant geld. Getuigene als schepenen Jan Adriaen Elias en Rut Rutten
van Griensven. Actum 27 april 1596.
=================431===================
Aktennr : 431
Folio : 202-v
Soort akte : machtiging voor korentiende Son
Datum : 30-04-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Peter
Antonis Joosten van Gemert verklaren dat voor ons is verschenen de edele
heer Henrick van Riviere, heer te Yseren etc. als wettige man van vrouwe
Adriana van Brederode, dochter wijlen heer Reijner van Brederode, waarbij
vrouw Adriana hierbij met haar man als haar voogd handelt en
machtigen hierbij Henrick Appels wonend onder St. Oedenrode om namens
hen daar te informeren over de korentiende gelegen in de dorpen van Son
en Breugel die eigendom zijn van de heer van Brederode en daar worden
gewisseld met de tienden van de heren van het kapittel van Cortersum en
meer anderen. Hij moet informeren of die tiende leengoed of chijnsgoed is
en als het leengoed is, van welk leenhof men dat leen dan te leen kan
ontvangen. Verder moet de gemachtigde informeren bij bepaalde personen
en daarin alles doen wat de opdrachtgevers zelf ook gedaan zouden
hebben.De opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door hun
gemachtigde zal worden gedaan en zullen de gemachtigde daarvoor
vrijwaren. Datum 30 april 1596.
=================432===================
Aktennr : 432
Folio : 203-r
Soort akte : machtiging
Datum : 06-05-1596
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Rutger Jan Robben, schepenen
verklaren dat Jan H.. (?) Quinten van Chastelle en Jan die Borchgrave als
voogden over het bezit, cijnsen en inkomen van Adriaen van Wijffelt zoon
wijlen Cornelis Wijffelt en van wijlen diens vrouw joffrouw Catarina van
Callonie, zijnde zijn ouders, machtiging hadden gegeven aan Anthonis
Joostens van Wijck om voor hen de erfenis te accepteren voor Adriaen van
Wijffelt vanwege het overlijden van zijn grootvader en grootmoeders ooms
en tantes en dat bezit zoals het land, de molens en ander bezit te

verpachten, zoals gelegen in Den Bosch en in de buurt ervan. Verder moest
de gemachtigde met de pachters, de ooms en tantes etc. een
overeenkomst maken op de meest voordelige wijze en alle achterstand
incasseren, kwestie oplossen en eventueel daarin derden machtigen, alles
zoals Antonis daarvoor was gemachtigd volgens de schepenbrief van de
stad Bergen in Henegouwen d.d. 3 februari 1589. Voor ons is nu
verschenen Antonis Joosten van Wijck en heeft deze machtiging
overgedragen aan Adriaen Leonis van Heeze, secretaris van St.
Michielsgestel, om alles daarin te doen voor genoemde Adriaen Wijflet,
diens rentes en inkomen te ontvangen, diens bezit tegen de hoogste prijs
te verpachten etc. De gemachtigde moet er later wel rekening en
verantwoording over afleggen. De machtiging geldt tot wederopzeggen van
Anthonis Joosten van Wijck. Datum 6 mei 1596.
=================433===================
Aktennr : 433
Folio : 203-v
Soort akte : verkoop
Datum : 07-05-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Henrick zoon wijlen Henrick Denis Igrams en Eijmert
zoon wijlen Andries zoon wijlen genoemde Denis Igrams voor henzelf
handelend en voor hun broer Dionijs en Henrick en voor hun zusters
Marijken en Hillegonde, allen kinderen van wijlen genoemde Andries en als
zodanig wettige erfgenamen van wijlen Denis Igrams en verkopen aan
Henrick zoon wijlen Jan de Wit de oude, een stuk akkerland groot ca. 3 en
een halve lopenzaad, alhier te Gestel gelegn op Hezacker, b.p. de
erfgenamen van wijlen Dirck Schuermans, Henrick zoon wijlen Jan de Wit
de oude en meer anderen, Wouter Gerits, Jaspar van Esch. Nog verkopen
ze een stuk akkerland groot ca. 4 en een halve lopenzaad, alhier te Gestel
gelegen in de Stempels, b.p. de erfgenamen wijlen Jan Jan Hermans,
Henrick de Wit en meer anderen, de Braeckstraat daar, welke 2 stukken
akkerland de verkopers hebben verkregen volgens een overeenkomst en
kontrakt tussen hun ouders en wijlen Willem Jacops in de Swaen als
erfgenamen. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle
lasten daarin af te handelen, behalve jaarlijks uit het land in de Stempels 6
zesters rogge te betalen afkomstig van een pacht van een mud rogge,
onderworpen aan het plakaat van de reductie op de korenpachten verleend
aan de erfgenamen van wijlen Jan Pelgrom zoals ze verklaarden. Datum 7
mei 1596.
=================434===================
Aktennr : 434

Folio : 204-v
Soort akte : vrijwaring
Datum : 07-05-1596
Wij Jan Adriaens Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat wijlen
Henrick en Adriaen, broers en zoons wijlen Denis Henrick Igrams eerder
aan Henrick zoon wijlen Jan die Wit de oude twee stukken akkerland
hadden verkocht, het ene gelegen te Gestel op Hezacker, b.p. de
erfgenamen van Dirck Schuermans, Henrick de Wit. Het andere alhier in de
Stempels gelegen, b.p. de erfgenamen van wijlen Jan Jan Hermans,
gemoemde Henrick die Wit en meer anderen. Ondanks dat Henrick de Wit
de volledige koopsom van die twee stukken land aan Andries had betaald
voordat die twee stukken land aan Henrick waren *gevest*
(overgedragen), belooft genoemde Henrick zoon Jan de Wit aan de
verkopers en hun bezit en erfgenamen hen in de toekomst niet meer hetzij
in of buiten rechte terzake van de 2 stukken land en het door hem daarop
betaalde geld te zullen lastigvallen. Daarvoor verbindt Henrick Janssen de
Wit zijn persoon en bezit, behalve dat Henrick wel zijn waarborg en
zekerheid behoudt voor die 2 stukken land. Datum 7 mei 1596.
=================435===================
Aktennr : 435
Folio : 204-v
Soort akte : vernadering
Datum : 16-05-1596
Al degenen die deze brief zullen lezen etc. Wij, Peter Anthonis Joosten van
Gemert en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Adriaen zoon wijlen Gijsbrecht Lambrechts oud ca. 25 jaar
inwoner alhier te Gestel daarvoor aangehouden door onze substituutvorster
Willem Delis, heeft op verzoek van Jan zoon wijlen Antonis Joosten
onder ede nadat hij daarover was ondervraagd, het volgende verklaard. De
vernadering die hij met zijn wettige vrouw Aleijt voor schepenen alhier op
24 april j.l, heeft gedaan op het bezit dat door Herman Peters was verkocht
aan genoemde Jan Tonis, verklaart hij die vernadering te hebben gedaan
met zijn eigen geld en dat hij deponent dat voor zichzelf en voor zijn vrouw
heeft gedaan en voor niemand anders. Datum 16 mei 1596.
=================436===================
Aktennr : 436
Folio : 205-r
Soort akte : verklaring over meningsverschillen
Datum : 17-05-1596

Al degenen die deze brief zullen lezen, etc. Wij Peter Tonis Joosten en Jan
Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Antonis zoon
wijlen Matheus Pels oud ca. 25 jaar en Jacop zoon wijlen Gerit Peters oud
ca. 25 jaar, beiden inwoners alhier die daarvoor zijn opgeroepen door onze
vorster Willem Joris en hebben op verzoek van Peter zoon wijlen Matheus
Pels nadat ze daarover zijn ondervraagd onder ede het volgende verklaard.
Zij zijn op St. Catarinadag ‘s-avonds j.l. in de schuur geweest die deze
Peter in huur heeft, waar genoemde Peter Matheus Pels en Jan Peter
Timmermans met elkaar *redenen* hadden over de gedingen die tussen
deze Peter Matheus Pels ter ener zijde en Henrick de Raijmaecker en
genoemde Jan Peter Timmermans ter andere zijde liepen en dat toen Peter
Matheus Pels aan Jan die Timmermans vroeg hoe hij het met hem zou
*maken¨(afspreken). Daarop had Jan gezegd *hoe zo?*. Daarop had Peter
Matheus Pels weer geantwoord dat *gijluijden mij aldus hebt vervolgd met
processen zoals men op het schepenboek wel kan zien*. Daarop had Jan
Timmermans aan Peter geantwoord *daer nijet mee te doen te hebben
noch daarvoor toestemming te hebben gegeven*. Daarop hebben Peter
Matheus Pels en Jan de Timmerman opnieuw gevraagd of hij dan Henrick
die Raijmaecker geen machtiging had gegeven en die verklaarde daarop
*nee*. Maar dat Henrick de Raijmacker hem daartoe wel had gevraagd en
dat Jan Henricks (de Raijmacker) daarop antwoordde dat hij met de Pelsen
noch met Peter Matheus Pels iets van doen wilde hebben, en onder andere
iets zei over het land waar kwestie over liep en had daarvoor als *eer* aan
de secretaris 12 stuivers gegeven. Daarop vroeg Peter Matheus aan Jan de
Timmerman of hij hem die 12 stuivers vanwege de *eer* weer terug zou
geven of dat hij hem de eis over dat stuk land zou overdragen. Daarover
had de deponent gehoord dat Jan de Timmerman tegen Peter Matheus Pels
zei tevreden te zijn als hij hem die 12 stuivers restitueerde en dat deze
Peter hem diens aanspraken van het land zou overdragen en daarmee zou
de zaak dan zijn opgelost en de deponent heeft toen gezien dat Peter
Matheus Pels daarop Jan de Timmerman de hand gaf. Datum 17 mei 1596.
=================437===================
Aktennr : 437
Folio : 205-v
Soort akte : verklaring over het recht om te wegen
Datum : 18-05-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Antonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Aernt zoon wijlen Willem Arnts oud ca. 66 jaar inwoner alhier,
die daarvoor is opgeroepen door onze vorster Willem Joris en heeft op
verzoek van Wouter Sanders van Hoirssen als een van de erfgenamen van
de hoeve van wijlen Ambrosius van Gerwen gelegen in de baanderij van

Boxtel in het Elsbroeck daar en op verzoek van Henrick zoon wijlen Dirck
die Bresser nadat hij daarover is ondervraagd, het volgende verklaard. Hij
weet dat sinds de laatste tocht van Maarten van Rossum in Brabant dat hij
deponent met zijn stiefvader Daniel Goijaerts destijds op de hoeve is
komen wonen die eigendom was van jonker Philips van Dorn, gelegen
onder Boxtel ter Aa, verder dat hij steeds onafgebroken voor 13 jaar op die
hoeve heeft gewoond en dat hij niet weet of zijn stiefvader met zijn vee of
iemands anders over het erf van de producenten heeft geweegd of passage
heeft gehad over de Dommel. Verder dat alleen de erven ter beider zijde
van genoemde Jonker Philips van Dorn of diens voorouders toehoorden
maar dat het wel zo is dat zijn stiefvader met zijn vee etc. destijds over het
erf van de producenten weegde en terugkwam, maar dat zulks gebeurde en
werd toegestaan door de hoevenaars (pachters) van het bezit van
genoemde Ambrosius en van Dirck de Bresser en dat hij deponent toen ook
wel hoorde zeggen dat de pachters van jonker Philips van Doirn eerder wel
van de pachters van de hoeve van St. Geertruidenberg een zeker
kalverweilandje hadden gehuurd en dat die daarover passeerden naar hun
eigen weiland. Verder weet de deponent dat dat hij heeft horen zeggen dat
Philips van Dorn wel een brug over de Dommel zou willen hebben maar dat
die niet zeker was van een erfweg over het bezit van de ouders van de
producenten en werd er daarom geen brug over de Dommel gelegd. Datum
18 mei 1596.
=================438===================
Aktennr : 438
Folio : 206-r
Soort akte : verklaring over overdracht aanspraken
Datum : 20-05-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten en Rutger
Jan Robben, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon
wijlen Peter Peters, timmerman van beroep, oud ca. 29 jaar, inwoner alhier
daartoe opgeroepen door onze vorster Willem Joris, en heeft ter instantie
van Henrick Leonaerts die Raijmaceker onder ede, nadat hij daartoe was
ondervraagd, het volgende verklaard. Voor alle aanspraken die die
genoemde Henrick Leonaerts op hem deponent meent te hebben en had
overgedragen aan Peter Matheus Pels op 16 oktober 1593 was hij deponent
daar zelf bij aanwezig toen genoemde Peter ...... als houder van een
Bossche brief hem had doen uitschrijven waarin genoemde Henrick en hij
als deponent daarom in de stad Den Bosch bij de procureur Jan Millinck zijn
verschenen die Henrick toen voor diens diensten 18 stuivers gaf en is hij
deponent met de zelfde Henrick weer van uit die stad in deze heerlijkheid
te Teede aangekomen en zei hij deponent tegen de zelfde Henrick dat de
deponent die zaken en de gedingen tussen hem en deze Peter niet

aanstonds voor zou aanklagen omdat hij deponent geen geld had om dat te
bekostigen en daarop had Henrick hem gevraagd of hij zijn aanspraken op
genoemde Peter wilde overgeven. Hij deponent had daarop direkt ja
gezegd en met de zelfde Henrick zijn genoemde aktes met zijn hand hem
toendertijd overhandigd en al hetgeen sedertdien door genoemde Henrick
tot aan vandaag de dag toe tegen de genoemde Peter is gedaan werd
gedaan uit naam van genoemde deponent hetgeen hij deponent ook na zal
komen en goedkeuren, alsof hij het zelf gedaan zou hebben. Datum 20 mei
1596.
=================439===================
Aktennr : 439
Folio : 206-v
Soort akte : verkoop
Datum : 24-05-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Adriaen zoon wijlen Gijsbert Lamberts als man van
Aleijt dochter wijlen Peter zoon wijlen Herman Janssen en verkoopt aan
Peter zoon wijlen Jan Hermans voor een helft ervan en aan Lauwrens zoon
wijlen Michiel Janssen voor de andere helft ervan, het vierde deel van een
zesterzaad akkerland, alhier gelegen in de Lockaert, b.p. de erfgenamen
van Melis Maes. Nog een stuk hopland ook ca. een zesterzaad groot, ter
zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. Laurens zoon wijlen Michiel
Janssen, de erfgenamen van wijlen Jan Hermans. Nog het vierde deel van
een vierde deel in een stuk hooiland het ene jaar genoemd de Ronden Wert
en het ander jaar in de Langen Wert, alhier te Gestel gelegen in de
Ruijmelsche Beemden, die daar worden gewisseld. Die percelen had Jan
zoon wijlen Antonis Joosten gekocht van Herman zoon wijlen genoemde
Peter Hermans op 6 mei 1595 volgens de schepenbrief van St.
Michielsgestel, welke dercelen genoemde Adriaen met zijn vrouw daarna
weer had verkregen vanwege vernadering op 24 april j.l. ook volgens
schepenbrief van Gestel. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen,
behalve dat de verkoper het bezit altijd mag terugkopen en aflossen tegen
betaling van 125 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers, mits de
aflossing een half jaar vooraf wordt opgezegd en de oogst die dan op het
land staat komt dan voor de kopers Peter en Laureijs. Datum 24 mei 1596.
=================440===================
Aktennr : 440
Folio : 207-r
Soort akte : overdracht aflossingsrecht
Datum : 24-05-1596

Daarna is op de zelfde dag voor schepenen verschenen genoemde Adriaen
en heeft aan genoemde Peter en Lauwreijs Michiels diens aflossingsrecht
ook weer overgedragen en hij belooft die overdracht gestand te doen.
=================441===================
Aktennr : 441
Folio : 207-r
Soort akte : verkoop
Datum : 27-05-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Dirck zoon wijlen Rutger van .. voor hemzelf en voor
Peter, Jan, Willemke en Catarina zijn broers en zusters, verder voor zijn
neef Willem Henrick Wilems, voor Aelbrecht Goessens als man van Catarina
dochters van Adriaen Willems en genoemde Dirck ook nog namens Henrick
Thomas, Jan Maes Huijben als man van Peterken dochter van wijlen Peter
Jan Rombouts voor hemzelf en voor Jan Peter Booms en voor Anthonia
dochter wijlen Jan van Biest met haar voogd hierbij, verder genoemde Jan
Maes Huijben en Anthonia namens Willem Janssen van Biest en voor
Marijke dochter Jan van Biest, verder Goijaert zoon wijlen Everaert Willems
voor hemzelf en voor zijn broer Willem en zijn zusters Mechteld, Marijken,
Aleijd, Ida, Barbara, Margriet en Elisabeth, verder Adriaen zoon wijlen
Adriaen Willem Reijners en Gerit Gerits als man van Caterina dochter wijlen
genoemde Adriaen (Reijners) voor henzelf en ook namens Cornelis zoon
wijlen genoemde Adriaen, nog voor Sijmon Joosten, voor Arnden Jacops,
voor Marijken dochter wijlen Adriaen Willem Reijners, nog de zelfde Adriaen
en Gerit die handelen namens Peter, Merten, Andries en voor Jan Adriaens
te Heeswijk, verder Corstiaen Jans als man van Margrieten als dochter van
Adriaen Willem Driessen voor hemzelf handelend en voor Willem Peters als
man van Catarina dochter van wijlen Adriaen Willems Driessen, verder Jan
zoon wijlen Gerit Wouters als man van Catarina dochter van wijlen Merten
Willem Driessen welke Jan alleen nog handelt voor zichzelf en ook namens
Dirck en Jan zoons van wijlen Maes Huijberts en samen nog handelend voor
alle andere erfgenamen als die er zijn van wijlen genoemde Jan Willems,
verkopen hun erfdelen en rechten in het bezit dat ze van deze Jan Willems
na diens dood hebben geerfd, in een stuk hooiland alhier te Gestel gelegen
in de Theederbeemden, zoals dat jaarlijks wordt gewisseld met Joost Claes
die Molder, b.p. Delis Jan Delis, jonker Lambrecht Millinck van Gerwen en
meer anderen, de erfgenamen van meester Peter van Middegael. Ze
verkopen dat perceel nu aan Goijaert zoon wijlen Mathijs van Beeck en de
verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen. Datum 27 mei 1596.
=================442===================

Aktennr : 442
Folio : 207-v
Soort akte : verkoop
Datum : 28-05-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor
ons is verschenen Leonaert zoon wijlen Jan Glavimans en verkoopt aan
Adriaen Leonis van Heeze een stuk hooiland groot ca. anderhalve (morgen
waarschijnlijk?) alhier gelegen in het Doijbroeck aan de Pettelaersche
bergen, b.p. Mercelis van Casteren, de erfgenamen van Joachim Janssen,
het minderjarige kind van Peter Willem Goijaerts, de Pettelaersche bergen.
De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen, behalve aan heer Daniel van Emmerick of aan diegenen die er
recht op hebben een jaarlijks rente van 35 stuivers. Datum 28 mei 1596.
=================443===================
Aktennr : 443
Folio : 208-r
Soort akte : klachten over huwelijksgiften
Datum : 08-06-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Aleijt dochter wijlen Henrick Rovers oud ca. 65 of 66 jaar,
joffrouw Anna dochter wijlen Herman van Breempt thans vrouw van jonker
Lambrecht Millinck van Gerwen oud ca. 57 jaar en inwoonster alhier die
hiervoor zijn opgeroepen door onze vorster Willem Joris, verder joffrouw
Elisabeth dochter wijlen Willem Zuermont weduwe van jonker Dirck van de
Trip (?) oud ca. 70 jaar, inwoonster van Veghel die door onze vorster is
gearresteerd, verklaren op verzoek van Goijaert van Eijck zoon wijlen
Jasper van Eijck nadat ze daarover zijn ondervraagd onder ede het
volgende. Aleijt verklaart dat toen de kinderen of erfgenamen van wijlen
jonker Jan Willem Suermonts en van wijlen joffrouw Bartholomea van
Rijswijck het bezit deelden dat ze van jonker Jan en joffrouw Bartholomea
hun ouders zijnde hadden geerfd, dat zij deponente toen woonde bij jonker
Goessen van de Aelsfoort en dat aan deze erfgenamen en aan haar
deponente de loten van dat bezit in Veghel werden uitgereikt in het
sterfhuis van wijlen genoemde jonker Jan Suermonts aan het ... hout.(?)
Daarbij was o.a. aan genoemde jonker Goessen een zekere hoeve land
toebedeeld, gelegen in de parochie Weert bij Waalre, op welke hoeve toen
een zekere pachter Antonis woonde die toen een rauwen wollen hoed droeg
en dat die zelfde jonker Goessen van der Aelsvoert volgens haar mening die
hoeve ongeveer een jaar lang niet zelf hield maar die overdroeg aan jonker
Herman van Breempt zijnde diens zwager met joffrouw Anna zijnde zijn

dochter en dat de deponente toen hoorde en dat zulks was gebeurd binnen
het huis van jonker Goessen in het estplaatsken en dat joffrouw Anna
klaagde dat jonker Goessen zijnde haar vader naar niet genoeg als
huwelijksgift had gegeven. Genoemde joffrouw Anna van Breemt vrouw van
jonker Lambrecht verklaart dat zij goed weet dat bij de loting en deling van
het bezit van wijlen jonker Jan Zuermont en joffrouw Bartholomea toen zij
bij jonker Goessen van Aelsfoirt en joffrouw Elisabet zijnde haar
grootouders woonde, en genoemde hoeve te Weert aan haar grootvader en
grootmoeder werd toebedeeld, dat er toen op die hoeve een zekere Antonis
woonde die destijds een grote wollen hoed droeg, en zei heeft toen gezien
dat deze Antonis teh huize van haar grootvader was die met een wagen
koren en botten (?) bracht vanaf die hoeve en dat korte tijd erna haar
grootvader en grootmoeder die hoeve aan haar als huwelijksgeschenk
hadden gegeven, in haar huwelijk met jonker Herman van Brempt en dat
bezit daarna aan haar vader en moeder overdroegen waarbij zij als
deponente toen klaagde dat haar vader jonker Goessen van Aelsfoort haar
niet veel als huwelijksuitzet meegaf. Daarna had de deponente ook gehoord
dat haar grootmoeder joffrouw Elisabeth tegen haar grootvader zei dat
genoemde joffrouw Anna zijnde haar dochter veel meer van de genoemde
hoeve zou moeten hebben dan ze placht te hebben en ze daarom aan
Anthonis de pachter diens pacht had verhoogd. Verder is het zo dat van de
rentes die aan van Eijck toekomen uit deze hoeve in Weert na de dood van
jonker Herman van Brempt haar vader zijnde, zij met wijlen jonker Gerard
Pels als meest naaste erfgenaam van deze jonker Herman van Brempt,
nooit is lastiggevallen. Genoemde joffrouw Elisabeth dochter Willem
Suermonts weduwe van jonker Diercks van Tript (?=) bevstigt dat vele
jaren geleden joffrouw Elisabeth vrouw van Goessen van Aelsgoirt zijnde
haar tante, ze heeft horen zeggen dat joffrouw Elisabeth dochter van
joffrouw Anna van Brempt klaagde dat jonker Goessen en joffrouw
Elisabeth haar niet veel als huwelijksgift hadden meegegeven en dat die
genoemde joffrouw Elisabeth als haar tante zei dat haar man en zij deze
Herman van Bermpt zijnde hun zwager (schoonzoon) en hun dochter
joffrouw Anna als huwelijksgift ook nog genoemde hoeve te Weert hadden
gegeven. Datum 8 juni 1596.
=================444===================
Aktennr : 444
Folio : 209-r
Soort akte : afstand vruchtgebruik
Datum : 15-06-1596
Wij Eijmert Peters en Rombout Adriaens, schepenen verklaren dat voor ons
is verschenen Hillegond dochter van wijlen Gerit Jan Rutten weduwe van
Adriaen Everit Aernts, met haar voogd en doet afdstand van haar recht van

vruchtgebruik inzake een stuk hooiland gelegen in de parochie van
Gemonde onder Gestel, ter plaatse genoemd op de Dochel, b.p. Jacop Aernt
Goijaerts, het land van de Wuesterhoeve, Adriaen Wouters van Tuijl, de
erfgenamen van Henrick die Raet. Nog haar recht in een ander stuk
hooiland ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. het land van de
Wuesterhoeve, Jan Geerlicks, Jaspaer Wouters. Ze draagt haar recht nu
over aan haar zoon Everden verwekt bij haar man Adriaen en aan Aernden
zoon Rijkckaert Janssen als man van Elisabeth dochter van wijlen Adriaen
en Hillegonden en belooft deze overdracht gestand te doen. Nadat dit is
gebeurd verkopen genoemde Everaert en Aernt de genoemde twee stukken
land aan Jan zoon wijlen Michiel Laureijns die daarvan het erfrecht krijgt.
De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen. Datum 15 juni 1596.
=================445===================
Aktennr : 445
Folio : 209-v
Soort akte : verkoop
Datum : 22-06-1596
Wij Jan Hermans en Eijmert Peters, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Gielis zoon wijlen Gerit Wouters en verkoopt aan Goijaert zoon
wijlen Jacop Spierincks een stuk weiland alhier gelegen te Ruijmel, b.p. de
gemeenschappelijke straat, de erfgenamen van wijlen Jan Mlelis Maes, Jan
Gerit Wouters, Elisabeth dochter wijlen Servaes Gerits. De verkopers
beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten daarin af te handelen,
behalve daaruit jaarlijks aan Heijlwig dochter van wijlen Wouter van Beeck
30 stuivers te betalen. Verder is afspraak dat Gielis als verkoper of na zijn
dood zijn erfgenamen het stuk weiland altijd mogen aflossen tussen nu en
a.s. meimaand tegen 37 karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers, zoals
Goijaert als koper dat hierbij aan de verkoper belooft. Datum 22 juni anno
1596.
=================446===================
Aktennr : 446
Folio : 210-r
Soort akte : machtiging
Datum : 26-07-1596
Verschenen is jonker Lambrecht van Millinck van Gerwen als wettige man
van joffrouw Anna dochter wijlen jonker Herman van Brempt en genoemde
joffrouw hierin met haar man als haar voogd en machtigen hierbij samen
Herman van Middegael zoon wijlen meester Peter van Middegael, om
namens hen als opdrachtgevers door Aelberden Aelberts als burger in de

stad Grave de pachtcedullen te laten voldoen van een korentiende gelegen
te Huijsselingen in het land van Ravesteijn en door deze opdrachtegevers
aan genoemde Aelberden verpacht. Als Aelbert weigert machtigen zij
genoemde Herman om de vordering met rechtsmiddelen in te vorderen en
dat de opdrachtgevers de rechten dan weer aan zichzelf behouden en aan
anderen kunnen verpachten. Bij ontvangst van het geld moet de
gemachtigde daarvoor kwitantie uitmaken en verantwoording aan de
opdrachtgevers doen. De opdrachtgevers beloven alles na te komen wat
daarin door hun gemachtigde zal worden gedaan en zullen de gemachtigde
daarvoor vrijwaren. Schepenen hierbij waren Jan Jan Hermans en Rutger
Jans van Griensven als getuigen. Datum 26 juli 1596.
=================447===================
Aktennr : 447
Folio : 210-v
Soort akte : machtiging
Datum : 27-07-1596
Al degenen die deze brief zullen lezen etc. Wij Peter Tonis van Gemert en
Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker
Johan de Koenen weduwnaar van joffrouw Anna dochter wijlen meester
Steven van de Berghe en machtigt hierbij meester Merten van Uijthoven,
Jan van Hoijdonck en Jan Aernts van Loon, samen en apart om namens
hem voor schepenen en wethouders van de stad Breda te verschijnen en
daar het vruchtgebruik over te dragen aan jonker Willem die Hertoge, heer
van Orsmael, waarvoor hij opdrachtgever is gemachtigd middels het
testament van wijlen zijn vrouw joffrouw Anna inzake een huis staande aan
de Katerstraat (?) aan de Plaets voor het kasteel daar. Jonker Willem kan
het vruchtgebruik daarvan direkt aanvaarden voor zolang de opdrachtgever
leeft en niet langer. De gemachtigden moeten namens hem daarbij alles
doen dat rechtens nodig is volgens gebruik van de stad Breda en dat hij als
opdrachtgever zelf ook gedaan zou hebben. Maar jonker Willem moet
daaruit wel alle rentes, chijnsen en lasten betalen die op het bezit drukken
zolang de opdrachtgever leeft, en wel zo dat jonker Koenen en zijn bezit
daarvoor verder is gevrijwaard. Datum 27 juli 1596.
=================448===================
Aktennr : 448
Folio : 211-r
Soort akte : machtiging
Datum : 09-08-1596
Wij Jan Adriaen Elias en Peter Antonis Joostens van Gemert, schepenen
verklaren dat indertijd wijlen Jonker Johan Koenen de oude op 20 october

1586 voor schepenen te Gestel machtiging had gegeven aan zijn natuurlijke
zoon Cornelis die toen aanwezig was en de opdracht ook had aangenomen
om namens hem Johan Koenen voor alle gerechtshoven etc. zowel
geestelijk als wereldlijk om van Peter Willems die toen te Hal woonde onder
Minderhout in het graafschap van Hoogstraten daar het derde deel van een
bedrag van 100 karolusguldens in te vorderen, elke gulden van 20 stuivers,
welke som geld de vrouw van Cornelis Koenen aan genoemde Peter had
geleend van het geld van wijlen jonker Johan Koenen en welk geld deze
Peter die toen borgemeester was van Minderhout had belooft te restitueren
zoals blijkt uit de machtiging ervan. Voor ons is nu verschenen jonker
Johan Koenen zoon van wijlen genoemde Johan Koenen de oude en
machtigt hierbij zijn natuurlijke broer Cornelis om dat geld voor zover
jonker Johan daar rechten in zou hebben namens hem in te vorderen voor
alle rechtbanken, geestelijk of wereldlijk. De gemachtigde moet daarin alles
doen wat rechtens nodig is en hij zelf als opdrachtgever ook gedaan zou
hebben. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn
gemachtigde zal worden gedaan. Datum 9 augustus 1596.
=================449===================
Aktennr : 449
Folio : 211-v
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 13-08-1596
Al degenen die deze brief zullen lezen etc. Wij Jan Jan Hermans en Rutger
zoon wijlen Jan Rutgers van Griensven, schepenen verklaren dat voor ons
zijn verschenen Willem zoon wijlen Mathijs Willems van Beeck oud ca. 56
jaar en Jan zoon wijlen Goijaert Cornelis oud ca. 54 jaar, beiden inwoners
alhier die daarvoor zijn opgeroepen door onze vorster Willem Joris, en
hebben op verzoek van Peter Matheus Pels en ten behoeve van Gijsbert
zoon van genoemde Matheus Pels onder ede nadat ze daarover zijn
ondervraagd het volgende verklaard. Ze kenden wijlen Matheus Gijsbert
Pels en diens eerste vrouw Henricxken al voordat deze Matheus en
Henricxken genoemde Gijsbert hadden verwekt en ze zijn van jongsaf aan
met deze Gijsbert grootgebracht en hebben tot aan vandaag de dag toe
deze Gijsbrecht altijd voeor een eerlijk huisman gehouden die geacht is en
een goede reputatie geniet, behalve een zekere tijd geleden dat Gijsbrecht
*befaamt * (bekend) is vanwege zijn relatie met Margareta weduwe van
Cornelis Coenraet Janssen. Datum 13 augustus 1596. (Margareta wordt
beschuldigd van overspel, zit even gevangen maar ontsnapt,JT)
=================450===================
Aktennr : 450
Folio : 211-v

Soort akte : verklaring over toestand van 3 moutschuren alhier
Datum : 17-08-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Jan Hermans en Rutger
Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat wij 3 *mautesten*
(moutschuren) hebben bezocht die in deze heerlijkheid staan, een ervan
eigendom van Eijmbert Peters, de andere van Henrick Daniels van Os en de
derde van Peter Willem Driessen, zijnde inwoners alhier. We hebben
bevonden dat die 3 moutesten zijn opgebroken zodat het thans niet meer
mogelijk is op die 3 moutesten gerst of enige mout te kunnen maken om
daaruit bier te brouwen, niet voordat die eerst worden gerepareerd. Datum
17 augustus 1596.
=================451===================
Aktennr : 451
Folio : 211-v
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 20-08-1596
Al degenen die deze brief lezen etc. Wij Peter Tonis Joosten en Jan Jan
Hermans, schepenen verklaren aan de lezer dezes dat Jacop Jan Dancken
een inwoner van Gestel is en hier *buikvast * woont en dat de zelfde
bijdraagt aan de dorpscontributies zoals andere inwoners en ook in de
andere lasten betaalt zowel aan de ene als aan de andere partij. Datum 20
augustus 1596.
=================452===================
Aktennr : 452
Folio : 212-r
Soort akte : machtiging
Datum : 17-08-1596
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert, Jan Adriaen Elias, Jan Jan Hermans,
Rut Jan Rutten, Eijmert Peters en Rut Jan Robben, schepenen machtigen
hierbij meester Henrick van der Cluijsen, kastelein alhier on namens hen en
de inwoners van Gestel van jonker Jan van Hambroeck het geld te
ontvangen die deze aan onze inwoners schuldig is vanwege heerwagens en
diensten aan zijne majestiet de koning gedaan bij het ontzetten van de stad
Groll (Grave?). De gemachtigde moet bij ontvangst van het geld daarvoor
kwijting geven en moet later daarover verantwoordig afleggen. Actum 17
augustus 1596.
=================453===================
Aktennr : 453

Folio : 212-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 27-08-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert en Rutger Jans van Griensven, schepenen verklaren dat Adriaen
Leonis van Heeze onze secretaris onze inwoner is en daar *buikvast* woont
en dat hij zoals onze andere inwoners bijdraagt aan de dorpscontributies en
in de andere lasten zowel gewone als buitengewone die ons opgelegd
worden door de ene of door de andere partij. Datum 27 augustus 1596.
=================454===================
Aktennr : 454
Folio : 213-r
Soort akte : onvolledige akte
Datum : 06-09-1596
(voorstuk van de akte ontbreekt)....... hij deponent accepteerde en Jan
Thijsen zijn zweep daarna overhandigde en toen hij in de stal kwam om die
2 paarden met het tuig etc. over te leveren, dat Jan Thijssen Sc.... toen zei
* wat zal ik thuis zeggen dat ik mijn paarden achterlaat * en daarop door
die woorden, ontsloeg hij deponent deze Jan Thijssen van de moord en gaf
hem moed dat hij verder niet .... Datum 6 september 1596.
=================455===================
Aktennr : 455
Folio : 213-r
Soort akte : verklaring over een partij hout
Datum : 25-09-1596
Al degenen die deze brief etc. Wij Jan Jan Hermans en Rutger Janssen van
Griensven, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Antonis zoon
wijlen Jan Hermans oud ca. 28 jaar en Mathijs zoon wijlen Jan Hermans,
beiden broers, oud ca. 25 jaar en inwoners van Gestel die hiertoe door de
vorster Willem Joris zijn opgeroepen, en hebben onder ede op verzoek van
joffrouw Magdalena Koenen echtgenote van jonker Henrick van Valleroije
nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Ongeveer 9 of
10 jaar geleden, hebbende deponenten van jonker Jan Koenen een vierde
deel van schaarhout gekocht op de hoeve van de Hezecker eigendom van
jonker Koenen alhier te Gestel en de deponenten hebben toen gezien dat
hun oom Antonis Sijmon Henrick Sijmons ..... Peters en Mathijs Henrick
Willems met anderen drie vierde deel van dat schaarhout hebben omgekapt
en dat ze weten dat toen de oude vorster genoemd Tonis (?) Peters op
bevel jonker Koenen beslag legde op bepaald schaarhout dat was omgekapt

en in de Ronden Beeck lag zijnde 500 of 600 houten (?), zowel rijn als
staken zoals de vorster zei, die jonker Koenen zei niet mee te hebben
verkocht met het andere schaarhout en dat genoemde Antonis zijnde hun
oom met de zijnen beweerden dat hout wel mee te zijn verkocht en dat de
deponenten niet weten of vorster elders op nog meer hopen beslag had
gelegd dan dat beslag in de genoemde Ronde Beeck en dat het onduidelijk
was op welk partij wel en op welke partij geen beslag was gelegd en dat in
die zelfde tijd in het huis van de moeder van hen als deponenten er op die
genoemde hoeve bepaalde ruiters waren gelegerd van Mondragon maar dat
die ruiters niets van dat schaarhout hadden genomen dat in die tijd in het
huis van de moeder van de deponenten opgestookt zou zijn. Datum 25
september 1596.
=================456===================
Aktennr : 456
Folio : 213-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 25-09-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat Jacop van
Hazelenberch (?) een inwoner van deze heerlijkheid is en dat deze Jacop de
dienaar en knecht van meester Herman van Middegael is en dat die in de
kost is ten huize van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen alhier te Gestel
en dat van Middegael ook verklaart de zelfde Jacop als zijn dienaar te
hebben gehuurd en met hem terzake ervan naar het huis van van Gerwen
gaat. Datum 25 september 1596.
=================457===================
Aktennr : 457
Folio : 213-v
Soort akte : machtiging
Datum : 26-09-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen jonker Gerard van Boeckop als man van joffrouw Mechteld
dochter wijlen jonker Christoffel Spierincks en machtigt hierbij Joost
Janssen van Rhijn, procureur in ‘s-Gravenhage in Holland om vanwege hem
de zaak te vervolgen voor de Raad van Holland die nog onbeslist is tegen
Gerard van Eck wonend te Gorcum. De gemachtigde dient hierin alles te
doen dat rechtens nodig is en verder ook al zijn andere zaken daarin te
behandelen voor alle rechtbanken. geestelijk of wereldlijk en zoals de
opdrachgtgever dat zelf voor ogen gehad zou hebben. De opdrachtgever

elooft alles na te komen wat hierin door zijn gemachtigde wordt gedaan.
Datum 26 september 1596.
=================458===================
Aktennr : 458
Folio : 213-v
Soort akte : machtiging
Datum : 27-09-1596
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert en Rutger Jans van Griensven, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Aleijt dochter wijlen Jan Aernts van den Gasthuijse weduwe van
Michiel Lauwreijs met haar voogd in deze en machtigt hierbij Willem van de
Oetelaer, stadhouder in de vrijheid St. Oedenrode om namens haar aan de
stadhouder van het Leenhof van Brabant een perceel akkerland in leen te
ontvangen en te verheffen groot een zesterzaad, gelegen in de heerlijkheid
Gestel genoemd die Huevelstraat en onderdeel van het goed van Hersel.
Dat leen is voor het laatst ontvangen door Aernt Jan Lambrechts Slaets
anno 1520 zoals ze zei. De gemachtigde moet daarin voor haar de eed
afleggen van trouw met alle plechtigheden, daarvan de heerlijke rechten
betalen en alles daarin doen wat men schuldig is volgens het leenrecht. Ze
belooft alles na te komen wat daarin door haar gemachtigde zal worden
gedaan. Datum 27 september 1596.
=================459===================
Aktennr : 459
Folio : 214-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 28-09-1596
Wij Peter Tonis van Gemert en Rutger Jan Robben schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Goijaert zoon wijlen Mathijs Willems van Beeck en
verkoopt (=belooft, JT) aan Willem Peters en aan Adriaen Wenricx (? als
dekens van het altaar van St. Antonis en St. Barbara een jaarlijkse rente
van 5 karolusguldens, steeds te betalen op O.L. Maria Geboortedag en voor
de eerste keer per a.s. Maria Geboortedag, vrij van alle heffingen en lasten,
op onderpand van een woonhuis, schuur, tuin, boomgaard hop- en
akkerland, samen ca. 16 lopenzaad groot, alhier te Gestel gelegen te
Teede, b.p. jonker Lambrecht Millinck van Gerwen en meer anderen, de
Clockberg daar, de erfgenamen van wijlen Jan Goijaerts, de gemeijnte van
Teede daar. Goijaert belooft de jaarlijkse rente te garanderen en alle lasten
van het onderpand af te handelen behalve aan het genoemd altaar 3 en
een halve karolusguldens en een mud rogge en het onderpand verder in

goede staat te houden voor de betaling van de rente. Datum 28 september
1596.
=================460===================
Aktennr : 460
Folio : 214-v
Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 28-09-1596
Genoemde cijns uit de vorige akte mag Goijaert en diens nakomelingen
altijd aflossen tegen betaling van 70 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers, samen met alle achterstand ervan, mits er een half jaar vooraf
wordt opgezegd. Actum ut supra.
=================461===================
Aktennr : 461
Folio : 214-v
Soort akte : machtiging
Datum : 08-10-1596
Wij Rut Jan Rutten en Eijmbert Peters, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen jonker Aelbrecht van Dachverlies wettige zoon van jonker Joris
van Dachverlies en van diens vrouw joffrouw Yda van Berckel en machtigt
hierbij zijn broer jonker Henrick van Dachverlies wonend te Driel (Drunen?
valt weg in rand) en geeft hem volmacht om namens hem voor schepenen
van de stad Den Bosch of in Erp, ten behoeve van Henrick Adraens inwoner
van Erp daar voor diens derde deel ervan 5 lopenzaad akkerland te
transporteren gelegen te Erp ter plaatse genoemd Keeldonck afkomstig uit
het bezit van wijlen jonker Lambrecht van Berckel, dat hun vader jonker
Joris van Dachverlies toebedeeld is geweest, dat Peter nu vier jaar lang
gepacht heeft gehad en had beleend, b.p. aan het oosteinde Henrick
Goijaert Vreijssen, de westkant de erfgenamen van Lauwrens Lambrecht
Lauwrens, de zuidkant de weduwe van Henrick Claes, noordelijk de
erfgenamen van jonker Aert van Berckel. De gemachtigde moet daarin alles
doen wat rechtens nodig is en alle lasten van zijn kant afhandelen
215-r)
en alles doen dat hij zelf ook voor ogen gehad zou hebben. De
opdrachtgever belooft alles na te komen wat zijn gemachtigde daarin zal
doen. Datum 8 oktober 1596.
=================462===================
Aktennr : 462
Folio : 215-r

Soort akte : machtiging
Datum : 12-10-1596
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Heijlwig dochter van wijlen Jan
Henrick Beeckmans, weduwe van Gerit Gerits van Beerze met haar voogd
en machtigt hierbij haar wettige zoon Jan die de opdracht ook aannnemt
om namens haar al haar achterstallige rentes etc. te innen, waar die ook te
innen zijn en die eventueel met rechtsmiddelen in te vorderen voor alle
rechtbanken, geestelijke of wereldlijke en hij moet ook al haar geschillen
behandelen, processen voeren etc. Ze zal haar zoon daarvoor vrijwaren.
Datum 12 oktober 1596.
=================463===================
Aktennr : 463
Folio : 215-r
Soort akte : machtiging
Datum : 04-11-1596
Wij Peter Antonis Joosten en Jan Adriaen Elias, schepenen verklaren dat
heer en meester Sebastiaen van Kessel, kanunnik en pastoor van de St.
Catarinakerk te Eindhoven eerder jonker Henrick der Cluijsen had
gemachtigd als kastelein te Herlaer en die opdracht had gegeven namens
hem al diens achterstallige vorderingen te innen die hij heeft te vorderen
van de tiendenaars van Vught en ook speciaal zijn vordering op Maessen
Lucas en Michiel Francen, daarvan kwijting te doen en alles te doen wat
rechtens nodig is voor alle rechtbanken alles volgens het kontrakt
opgemaakt voor notaris Jan Kietz d.d. 11 juni j.l. Voor ons is nu verschenen
genoemde jonker Henrick de Clusen en machtigt op zijn beurt weer Jacop
van de Leemput om namens hem vanwege die eerdere machtiging die
vorderinghen van de pastoor te innen van de genoemde tiendenaars
(pachters van de tienden). Hij geeft Jacop de zelfde volmacht daarin die hij
zelf eerder had. De opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin
door zijn gemachtigde zal worden gedaan, behalve dat er later aan meester
Sebastiaen rekenschap van moet worden afgelegd. Datum 4 november
1596.
=================464===================
Aktennr : 464
Folio : 215-v
Soort akte : verkoop
Datum : 02-12-1596

Wij Jan Adriaen Elias en Rutger zoon wijlen Jan Rutgers van Griensven,
schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Joost natuurlijke zoon
van wijlen Reijner Henricks die Lepper en verkoopt aan Peter zoon Everart
Adriaens de helft van een stuk hooiland genoemd 't Heurken, alhier te
Gestel gelegen in de Tederbeemden, b.p. Jan Adriaen Kemps, de
erfgenamen van Peter van Middegael, de kinderen en erfgenamen van Dirck
van Empel, welke helft wordt gewisseld met de andere helft ervan
eigendom van de kinderen van Joost Gerits van de Venne. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Datum 2
december 1596.
=================465===================
Aktennr : 465
Folio : 216-r
Soort akte : machtiging
Datum : 07-12-1596
Jonker Johan van Koenen die eerder was getrouwd met joffrouw Anna
dochter van wijlen meester Stevens van de Berch, machtigt hierbij Henrick
van Nijewen Rode, procureur aan het Hof van Utrecht en Herman Claes,
samen en afzonderlijk om namens hem voor het gerecht van de Bilt te
verschijnen en daar afstand te doen ten behoeve van de erfgenamen van
genoemde Anna van de Berch vanwege haar vader inzake een lijfrente van
de *offgrifte* (vruchtgebruik?) van 18 morgens veen zoals is afgepaald,
volgens het kontrakt ervan welke brief voor ons is gepasseerd op 23
september anno 1595. De gemactigde dient alles daarin te goeder trouw
voor hem te doen. Getuigen als schepenen Jan Adriaen Elias en Peter
Antonis Joosten, datum 7 december 1596.
=================466===================
Aktennr : 466
Folio : 216-r
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 05-12-1596
Wij Peter Tonis Joosten van Gemert en Jan Adriaen Elias, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan en Aelbrecht, broers en zoons
wijlen Henrick Janssen de Wit de jonge, door wijlen deze Henrick verwekt
bij diens vrouw wijlen Spohia dochter wijlen Aernt Pels die ons hebben
meegedeeld dat hun ouders zijn overleden en dat ze bezit van hun ouders
hebben geerfd, deels alhier te Gestel en deels onder Schijndel, date ze
graag willendelen maar dat zulks onmogelijk is omdat hun zuster Willemken
nog minderjarig is en eerst van een voogd dient te worden voorzien voordat
er gedeeld kan worden, hetgeen ze hierbij verzoeken. Daarom benoemen

wij schepenen met instemming van Willem Joris als vorster en gemachtigde
voor de schout, om volgens oud gebruik en ook daarin gemachtigd door het
octrooi van keizer Karel V, Henrick Janssen de Wit de oude en Peter
Matheus Pels beiden inwoners alhier die daarvoor zijn opgeroepen door
onze vorster. We geven hen volmacht om tot een boedeldeling te komen en
alles daarbij te doen wat nodig is en verder moeten ze het beheer voeren
over het bezit van het minderjarige kind en daarvan later verantwoording
over afleggen zoals ze hierbij ook onder ede hebben beloofd te doen.
Datum 5 december 1596.
=================467===================
Aktennr : 467
Folio : 216-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 05-12-1596
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Jan Adriaen Elias, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan en Aelbrechts, broers en zoons
wijlen Henrick de Wit de jonge, door deze Henrick verwekt bij diens vrouw
wijlen Sophia dochter van wijlen Aernt Pels, verder Lenaert zoon wijlen
Franck Lambrechts als man van Dingen, Jan Michiel Janssen van de Ven als
man van Marie dochters van wijlen genoemde Henrick en Sophia, verder
Henrick zoon wijlen Jan die Wit de oude en Peter zoon wijlen Matheus Pels
als aangestelde voogden over Willemken minderjarige dochter van wijlen
Henrick die Wit de jonge en Sophia, hebben een deling gemaakt van het
bezit dat ze na dood van hun ouders hebben geerfd, deels onder Gestel
gelegen en deels onder Schijndel.
Genoemde Jan zoon Henrick de Wit krijgt de helft van een stuk akkerland,
in totaal groot ca. 5 en een halve lopenzaad, alhier te Gestel in de
Spoijbeeck, b.p. Erken weduwe van Peter Daniels, de secretaris hier,
Henrick Mertens, de kinderen van Henrick Adriaens van Griensven. Dit
erfdeel krijgt van Leonard Francen per a.s. Maria Lichtmisdag een bedrag
van 3 karolusguldens. Nog krijgt Jan de helft van een heiveld met de halve
hoppen daarbij gelegen te Schijndel b.p. genoemde Erken, genoemde
Aelbrecht en Willemke, Willem Mercelis, de erfgenamen van Jan Hermans,
de gemeenschappelijke straat.
Genoemde Aelbrecht krijgt de halve heiakker, in totaal groot ca. een
malderzaad, gelegen in de jurisdictie van Schijndel, tegenover de
Vogelsanck daar, b.p. de erfgenamen van wijlen Jan Hermans, Jan Henrick
de Wit, Jan Michiels van de Ven, de gemeenschappelijke straat. Hieruit aan
het kleine begijnhof 12 stuivers uit een jaarlijske rente van 28 stuivers te

etalen, nog jaarlijks de helft te moeten onderhouden van het hek hangend
nabij de heiakker.
Genoemde Lenaert zoon wijlen Frans Lambrechts krijgt een woonhuis,
schuur, schop, tuin, boomgaard en hopland gelegen in de jurisdictie van
Schijndel bij de Vogelsanck, b.p. de gemeenschappelijke straat, de
erfgenamen van Jan Hermans, Jan Peters. Hieruit jaarlijks aan het kapittel
te Oirschot een grondchijns van ca. 4 stuivers te betalen, nog jaarlijks aan
Metgen dochter van Jan Michiels 2 gulden 15 stuivers, nog jaarlijks 2 en
een halve gulden, nog jaarlijks 28 stuivers aan het kleine begijnhof, nog
jaarlijks het hek te moeten onderhouden hangend bij Jan Willem Marcelis.
Dit deel moet verder aan Jan Henrick de Wit en aan Jan Michiels van de Ven
elk per a.s. Maria Lichtmisdag 3 karolusguldens betalen.
Genoemde Jan zoon Michiel Janssen van de Ven krijgt de helft van een stuk
akkerland in totaal groot ca. 5 en een halve lopenzaad, alhier te Gestel
gelegen op de Slijbeeck, b.p. Erken weduwe van Peter Daemen, de
secretaris alhier en meer anderen, Henrick Mertens, de kinderen van
Henrick Adriaens van Griensven. Dit erfdeel krijgt van Leonaert Francen per
a.s. Maria Lichtmisdag de som van 3 karolusguldens. Nog krijgt Jan de helft
van een heiveld met de halve hop daarbij, gelegen in de heerlijkheid van
Schijndel, b.p. de genoemde Erken, Aelbrtecht en Willemken, Willem
Mercelis, de erfgenamen van wijlen Jan Hermans, de gemeenschappelijke
straat.
Genoemde Willemke krijgt de halve heiakker, in totaal groot ca. een
malderzaad, gelegen in de jurisdictie van Schijndel tegenover de
Vogelsanck, b.p. de erfgenamen van wijlen Jan Hermans, Jan Henrick de
Wit, Jan Marcelis van de Ven, de gemeenschappelijke straat. Hieruit
jaarlijks aan de H. Geest te Gestel 2 zesters rogge volgens het plakaat af te
lossen met 20 stuivers, nog jaarlijks de helft van het hek te onderhouden
aan de Heiakker.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven deze deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder
waard wordt of als er meer lasten op blijken te drukken, zullen ze die
samen betalen. Ieder zal ook de lasten op het eigen erfdeel zodanig betalen
dat de erfdelen van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Verder zal men
elkaar overpad verlenen. Als het huis dat aan Leonaert is toebedeeld
binnen nu en 4 jaar afbrandt door het krijgsvolk, ter ener of van de andere
zijde of door iemand anders hetgeen God moge verhoeden, zullen Jan,
Aelbrecht, Jan Michiels en Willemke aan deze Lenaert hem elk 10
karolusguldens betalen. Datum 5 december 1596.

=================468===================
Aktennr : 468
Folio : 218-v
Soort akte : verkoop
Datum : 30-12-1596
Wij Peter Tonis Joosten en Rut Jan Robben, schepenen verklaren dat voor
ons zijn verschenen Dirck zoon wijlen Clements Doppermolen die nergens
in militaire dienst is noch ter ener noch ter andere zijde, als wettige man
van Heijlwig dochter wijlen Adriaen Stans door wijlen deze Adriaen verwekt
bij diens vrouw Heijlwig Aerts en verkoopt aan Constantinus zoon van
genoemde Adriaen het deel en de rechten van het bezit dat Dirck en diens
vrouw hebben geerfd na dood van Adriaen en Heijlwig zijnde hun vader en
moeder. Dat betreft zowel het roerend als onroerend bezit. De verkoper en
zijn vrouw beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten hierin af te
handelen. Datum 30 december 1596.
=================469===================
Aktennr : 469
Folio : 218-v
Soort akte : verklaring over reputatie
Datum : 02-01-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert oud ca. 48 jaar, Jan Adriaens Elias oud ca. 60 jaar, Rut Jan Robben
oud ca. 46 jaar, Rut Janssen van Griensven oud ca. 50 jaar, Eijmert Peter
Willems oud ca. 49 jaar, Rombout Adriaens Shuijzen oud ca. 43 jaar, alle
schepenen alhier, verder Willen Mathijs van Beeck kerkmeester oud ca. 57
jaar en Jan Antonis Joosten van Gemert eerder schepen en borgemeester
alhier oud ca. 44 jaar, daarvoor opgeroepen zijnde door onze vorster
Willem Joris, hebben op verzoek van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen
onder ede het volgende verklaard. Ze verklaren dat genoemde jonker
Lambrecht en zijn huidige vrouw joffrouw Anna van Brempt, verder Herman
van Middegael en joffrouw Anna van Middegael, alle onze inwoners zijn die
geacht worden goede en vrome lieden te zijn met een goede reputatie en
dat zij nimmer een valse eed zouden afleggen en dat genoemde Lambrecht
voor ons dorp diverse keren zeer grote en aanzienlijke sommen geld aan
diverse kapiteins heeft gegeven zowel ter ener als ter andere zijde maar
dat wij nooit hebben gehoord dat deze jonker Lambrecht daarbij ontrouw
zou zijn geweest of gehandeld zou hebben. Verder is ook voor ons
schepenen verschenen joffrouw Anna van Brempt oud ca. 60 jaar en
genoemde joffrouw Anna van Middegael dochter van wijlen Peter van
Middegael door wijlen deze Peter en genoemde joffrouw Anna van Brempt
verwekt oud ca. 29 jaar, beiden door onze vorster daartoe opgeroepen en

hebben onder ede op verzoek van jonker Lambrecht Millinck verklaard dat
zij door genoemde van Gerwen hebben horen verklaren over een zekere
Jan Peters Swertveeger, borger in de stad Den Bosch over de grote
ontrouw en molestatie die deze Jan Peters aan van Gerwen heeft gedaan
over de achterstalligheid van een rente van 24 gulden per jaar, die deze
van Gerwen jaarlijks aan deze Jan betaalde, boven alle andere rentes die
van Gerwen nog aan hem betaalde en dat daarna genoemde van Gerwen
24 guldens bij zich nam en toen tegen de deponent zei * daar heb ik 24
gulden die wil ik gaan geven aan Jan Peters en wil met hem afmaken*. Ze
hebben van Gerwen ook diverse keren horen zeggen dat die 24 gulden aan
Jan Peters was gegeven en Herman van Middegael die 24 gulden aan Jan
Peters had overhandigd en dat ze van Gerwen diverse keren had horen
klagen over die 24 gulden dat hij daarvan geen kwitantatie had gekregen
en dat genoemde Middegael nadat hij de 24 gulden had betaald naar
Spanje was gegaan en niet terugkwam, hij die 24 gulden daarom nog eens
zou moeten geven. Verder hebben ze hem ook dikwijls horen zeggen dat
als ....... dan zou jonker Gerard Pels zijnde zijn zwager hier niet zijn
gekomen en hun deling samen gemaakt hebben zonder deze zelfde Jan
Peters diens genoemde 24 gulden te kwiteren en af te lossen en dat
vanwege de grote overlast en schade die Jan Peters hem terzake van die
rente aandeed. Verder verklaren Peter Anthonis Joosten, Rut Jan Robben,
Eijmert Peter Willems en Rut Janssen van Griensven als schepenen dat nog
is gekomen Willem zoon wijlen Jan van Berckel inwoner alhier oud ca. 62
daartoe opgeroepen en beedigd zijnde en verklaart op verzoek van jonker
Lambrecht Millinck van Gerwen dat ten tijde dat Aernt de luitenant van
kapitein Wijnants in garnizoen lag op het kasteel van Nieuw Herlaer,
genoemde Jan Peters hem deponent met ca. 6 of 7 soldaten zouden
vonnissen en rechten op het kasteel laten verhalen en beslag laten leggen
voor omstreeks 10 karolusguldens die hij deponent vanwege Lamken
(Lambrecht) niet eerder dan over 6 weken schuldig zou zijn geweest en
stelde hij deponent zijn zoon Dirck in diens plaats op het kasteel. Daarop
heeft die Jan Peters zich erover beklaagd bij de heren van de stad Den
Bosch en hij deponent had daarna net zo lang met deze Jan Peters
geprocedeerd totdat hij deponent verder door die heren vrijgesproken was
geworden zonder kosten en omdat de deponent zoveel kosten in dat proces
had moeten maken heeft hij deze Jan Peters geen enkele penning van die
10 karolusguldens gegeven. Datum 2 januari 1597.
=================470===================
Aktennr : 470
Folio : 219-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 03-01-1597

Wij Jan Jan Hermans en Rutger Jans van Griensven, schepenen verklaren
dat voor ons zijn verschenen Adriaen zoon wijlen Sijmon Henricks, diens
oudste zuster Henricxken met haar voogd, Jan zoon wijlen Rut Sijmons en
Willem zoon wijlen Jan Willems van den Donck als aangestelde voogden
door de heren schepenen van de stad Den Bosch over Catarina, Willemken,
Jenneken en Henricxken de jongste, gezusters en hun broer Henrick, alle
wettige minderjarige kinderen van wijlen genoemde Sijmon Henricks door
deze Sijmon verwekt bij diens vrouw Margrietken dochter van wijlen
Henrick Janssen, hebben een deling gemaakt van het bezit dat ze na de
dood van wijlen Henrick Sijmons en diens vrouw Anna dochter wijlen N.N.
Glavimans hadden geerfd, zijnde hun grootouders.
Genoemde Adriaen krijgt een stuk akkerland, groot ca. 5 lopenzaad, alhier
te Gestel gelegen tegenover de windmolen op de Hoochstraat, b.p. Jan
Delis van de Steen, Peter Zeberts, Peter Jeronimus, Peter Herman Oomen, .
Dit perceel heeft overpad over de akker van genoemde Jan en het erf van
Jan Delis. Hieruit moet Adriaen jaarlijks aan de heer van Herlaer als
grondchijns op St. Michielsdag een chijnshoen betalen en aan meester Jan
Typoots jaarlijks 5 gulden.
Genoemde Henricxken de oudste krijgt de helft van een stuk hopland te
weten elf *tijlen* hop die overlangs het hopland lopen, groot ca. een
zesterzaad, gelegen in de vrijheid van de stad Den Bosch op Den Dungen in
de Litsestraat, b.p. Adriaen Henricks van der Aa, genoemde Willemke Aert
Jan Dircks, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt Henricsken de helft
van het achtste deel van een hoeve (land) gelegen in de jurisdictie van
Heeswijk in de Cameren daar, waarvan de andere helft eigendom is van Jan
Rutten Sijmons. Nog krijgt ze twee derde delen in een heiveld gelegen in de
jurisdictie van Berlicum, b.p. Jan Rutten, het klooster van de Clarissen, een
pad daar, de erfgenamen van Gerit Tonis. Nog krijgt ze de helft van 3
percelen hooiland gelegen in de jurisdictie van Rosmalen in de Hoeven.
Verder krijgt dit lot per a.s. Maria Lichtmisdag zonder rente of een jaar later
met een rente van 7 %, van de portie van Catarina de som van (niet
vermeld, zie hierna 15 karolusguldens). Verder moet uit dit lot jaarlijks aan
de secretaris alhier de helft van 4 gulden en 7 stuivers 7 penningen worden
betaald.
Genoemde Catarina krijgt een stuk akkerland groot ca. een zesterzaad, ter
zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. Mercelis van Casteren, genoemde
Henrick Aernts, de Molensteegde, Pouwels Leonis Gijsen. Daaruit moet ze
jaarlijks aan Diercken int Gulden Hooft 3 gulden betalen. Nog moet ze aan
haar oudste zuster Henricsken en aan Willemken elk 15 karolusguldens
betalen per a.s Maria Lichtmisdag zonder rente of een jaar later met de
rente van 7 %.

Genoemde Willemken krijgt de helft van een stuk hopland afgedeeld van de
andere helft in 11 *tijlen* in twee helften te delen, gelegen in de vrijdom
van de stad Den Bosch in de Litzestraat op te Dungen, b.p. Henricxken
Sijmons de oudste, Aernt Jan Dircks, de gemeenschappelijke straat. Nog
krijgt Willemken de ene helft van een achtste deel van een hoeve (land)
gelegen in de jurisdictie van Heeswijk in de Cameren daar, waarvan de
andere helft is toebedeeld aan Jan Rutten Sijmons. Nog krijgt Willemke het
vierde deel van een heiveld gelegen in de jurisdictie van Berlicum, b.p.
genoemde Jan (?) Rutten, het klooster van de Claeren, een pad daar, de
erfgenamen van Gerit Thonis. Nog krijgt Willemke de helft van 3 percelen
hooiland gelegen in de jurisdictie van Rosmalen in de Hoeven. Verder krijgt
dit lot van de portie van Catarina per a.s. Maria Lichtmisdag zonder rente of
een jaar later met rente van 7 % een bedrag van 15 karolusguldens. Deze
helft mag wegen over de andere helft van het hopland. Uit dit erfdeel moet
Willemke jaarlijks aan de secretaris hier de helft van 4 gulden 7 stuiver en
7 penningen betalen.
Genoemde Jenneken krijgt een stuk land deels hopland en deels akkerland,
groot ca. 5 lopenzaad, alhier te Gestel in de Molensteegde, b.p. Rut Rutten,
Anneken dochter van Delis Janssen van de Steen, de erfgenamen van
wijlen Jacop Rutten, de Molensteeg. Nog krijgt Jenneken een aflosbare
pacht van 1 malder rogge jaar te betalen door Aernden Roelofs. Uit dit
erfdeel moet Jenneken zelf aan Jan Adriaen Spierincks een jaarlijkse rente
van 5 gulden betalen en nog jaarlijks aan de erfgenamen van Lenaerden
Roelofs een rente van 3 karolusguldens.
Genoemde Henricxken de jongste krijgt een woonhuis, esthuis, tuin,
boomgaard, hopland samen groot ca. 3 lopenzaad. gelegen in de vrijdom
van de stad Den Bosch op de Dungen nabij de kerk daar, b.p. Adriaen
Spierincks, de gemeenschappelijke straat, Henrick Arnts. Uit dit erfdeel
moet ze jaarlijks aan Jenneken weduwe van Luenis Millincks een rente van
4 gulden 3 stuivers 3 oort betalen, nog jaarlijks aan Rutger Henricks een
rente van 6 pond paijment.
Genoemde Henrick zoon wijlen Sijmon Henricks krijgt een weiland groot ca.
3 morgens, deels onder de vrijdom van de stad den Bosch en deels in de
jurisdictie van Gestel, ter plaatse genoemd op de Donck, b.p. Jan Delis van
de Steen, het klooster van de Claeren, Willem zoon wijlen Aernt Jan
Willems, Andries Jan Driessen. Uit dit erfdeel jaarlijks aan de weduwe of
erfgenamen van Lauwreijs (?) een rente van 8 gulden te betalen en aan de
weduwe van Peter van Echt 2 guldens. Dit veld moet aan een veld van Jan
Delis van de Steen en aan anderen overpad verlenen die daar recht op
hebben.

Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Als iemands bezit minder
waard wordt of er meer lasten op drukkken dan nu bekend is, zullen ze die
samen betalen. Verder zal elk de lasten op het eigen erfdeel zodanig
betalen dat de erfdelen van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Datum 3
januari 1597.
=================471===================
Aktennr : 471
Folio : 221-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 03-01-1597
Wij Jan Jan Hermans en Rutger Janssen van Griensven, schepenen
verklaren dat eerder Adriaen Goijaert Ywaens aan Willem Dirck Vos wilneer
(=wijlen) een jaarlijkse pacht van een half mud rogge beloofde maat van
Den Bosch, steeds te betalen op Maria Lichtmisdag, op onderpand van een
stuk land groot ca. 6 lopenzaad, gelegen te Gestel onder Teede, b.p. de
gemeijnte daar, volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 19 januari 1482.
Voor ons zijn nu verschenen Cornelis Pouwels als man van Henricxken
dochter wijlen Aernt Willems van de Staeck en Jan Adriaens als weduwnaar
van Mechteld de oudste dochter van wijlen Aernt Willems als naaste
erfgenamen van Mechteld de jongste dochter van Aernt Willems en ze
verkopen de pacht aan Adriaen zoon wijlen Bartholomeus Adriaens met de
brief en alle rechten. De verkopers beloven de overdracht gestand te doen
en alle lasten af te handelen. Datum 3 januari 1597. (is eigenlijk een
aflossing, zie volgende)
=================472===================
Aktennr : 472
Folio : 222-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 03-01-1597
Adriaen zoon wijlen Bartholomeus Adriaens belooft als schuldenaar om aan
Henricxken Jan Claes per a.s. Boxtelmarktdag de som van 9 karolusguldens
te betalen, elke gulden van 20 stuivers en op de zelfde dag aan Cornelis
Pouwels en Jan Adriaens de som van 19 karolusguldens. Actum ut supra.
=================473===================
Aktennr : 473
Folio : 222-r
Soort akte : verkoop

Datum : 08-01-1597
Wij Rutger Jan Robben en Rut Janssen van Griensven, schepenen verklaren
dat voor ons is verschenen Lambrecht zoon wijlen Udemans van Brouheeze
en verkoopt aan Henrick Leonaert Raijmaeckers een stuk akkerland groot
ca. 4 lopenzaad, gelegen te Gestel op Hezecker, b.p de H. Geest van Den
Bosch, de weduwe van Raessen Wouters, de Beeckgraaf daar, de
erfgenamen van meester Jan Conincks, welk perceel Lambrecht middels
vernadering had verkregen op 7 februari j.l volgens de schepenbrief van
Gestel. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te
handelen. Datum 8 januari 1597.
=================474===================
Aktennr : 474
Folio : 222-v
Soort akte : verklaring over bijdrage dorsplasten door heer van Merode
Datum : 20-01-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten van
Gemert, Jan Adriaen Elias, Adraen Peters, Jan Jan Hermans, Rut Jan
Robbenm, Rutger Jans van Griensven en Romboiut Adriaens, schepenen
verklaren op verzoek van de heer Jan van Merode, vrijbaanderheer te
Merode, Petershem, St. Michielsgestel etc. dat hoewel deze heer van
Merode de heerlijkheid Gestel en Herlaer in leen houdt van de heer
bisschop van Luik onder de *cromme staf* deze heer van Merode ook
binnen deze heerlijkheid van Gestel en Herlaer zowel hoeves, hooiland,
weilanden, molens etc. in bezit heeft en wel voor lange tijd voor zijn
getaxeerde waardes bijdraagt in de dorpslasten van zijne majesteit de
koning, zoals ander bezit hier en ook andere bezit in Brabant gelegen,
behalve de percelen en bezit die de kastelein uit hoofde van diens funktie
gebruikt hetgeen zeer weinig is. Verder dat ook alle onderlenen gelegen in
deze heerlijkheid die te leen worden gehouden zoals hiervoor vermeld door
de heer van Merode als heer van Herlaer voor de bijdrages van het dorp
gekwoteerd worden en wordt betaald. Datum 20 januari 1597.
=================475===================
Aktennr : 475
Folio : 223-r
Soort akte : ontsnapping van Margriet
Datum : 20-01-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten en
Rutger Jans van Griensven, schepenen verklaren dat Margriet dochter
Adriaen Gerits van Empel, weduwe van Cornelis Coenraet Janssen op 12

januari 1597 op zondag terwijl de kastelijn van Oud Herlaer (Clusius) met
het grootste deel van zijn familie in de hoogmis van de kerk in Vught was,
zij de kans had gegrepen om uit het kasteel van Oud Herlaer te
ontsnappen, waarna de kastelein alle moeite had gedaan de zelfde dag en
de vorige om deze gevangene weer gevangen te zetten en is daarin niet
geslaagd. Daarom hebben wij op verzoek van de kastelein ons op de 14 e
van deze maand ons naar het huis van Oud Herlaer begeven en daar de
zaak in ogenschouw genomen waar Margriet gevangen was gezet en daar
was een kamer in het achterste deel van het kasteel genoemd het
wolkamertje, dat van buiutenaf wel was voorzien van sterke ijzeren tralies
en dat waar de stapel koetsen was, een grote ijzeren kram met een eind
van een sterke ijzeren ketting was voorzien van 22 schakels en van de
beste schakel was die het ene einde met geweld opengebroken, zoals het
wel leek aan de *kromte* van die zelfde schakel en dat daarurt die rest van
de ketting die met een ijzeren band aan het been van de gevangene was
gesloten en gebleven. Volgens de verklaring van enkele daar ten woonhuize
hadden die gezien dat ze die band nog aan haar been had. Datum 20
januari 1597.
=================476===================
Aktennr : 476
Folio : 223-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 20-01-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joostens en Jan
Adriaen Elias, schepenen verklaren dat voor ons is verschenen jonker
Lambert Milinck van Gerwen oud ca. 58 jaar en Adriaen Leonis van Heeze
secretaris alhier oud ca. 67 jaar, verder Constantinus Adriaens oud ca. 40
jaar, Govert Gerit Joosten oud ca. 30 jaar, Peter zoon wijlen Jan Hermans
oud ca. 37 jaar en Peter Willems van de Ven oud ca. 47 jaar, allen inwoners
van Gestel daarvoor opgeroepen zijnde door onze vorster Willem Joris en
hebben onder ede, nadat ze daarover waren ondervraagd ter instantie van
de vrouw van Peter Jan Haerwesser die in Bommel gevangen zat het
volgende verklaard. Jonker Lambrecht Millinck van Gerwen en Adriaen
Leonis van Heeze als pachters van de molens van Gestel en Herlaer,
verklaren dat genoemde Peter Haerwessers vader vele jaren terug de
molen heeft gediend om koren van die molen naar de stad Den Bosch te
brengen en weer terug en na de dood van diens vader heeft Peter die
molens evenzo bediend. De deponenten hebben vele jaren lang goederen
aangevoerd van de Verenigde Provincien en doen dat nog steeds. Inzake
alle dienaren die met schuiten het koren, de runde en lakenstof (voor de
volmolen) vanaf de stad Den Bosch naar de molens brengen beschouwen
zij daarvoor deze Peter Haerwesser als dienaar van de molens. Genoemde

Constantinus, Govert en Peter Jan Hermans verklaren dat Peter Jan
Haerwesser zijn domicilie heeft gehad in het huis van genoemde
Constantinus en daar was getrouwd en daar wel 3 jaar lang zijn *haal en
tang hangende had* en daar thans ook nog woont. Maar omdat deze Stans
een tijdlang de plaats van Peter bezet had is Peter toen een tijdlang ten
huize van Henrick de Molder geweest en daarna is Peter met zijn bed, haal
en tang weer bij Constantinus komen wonen waar hij nu nog steeds woont.
Verder verklaart Constantinus dat Peter de plaats van hem had gehaald. (?)
Genoemde Govert verklaart dat Peter Haerwesser in de periode van mei tot
en met oktober 1594 borgemeester voor Gestel was geweest en daarna
Peter Jan Hermans voor de maanden november en december 1594 en voor
januari tot en met april 1595 en dat deze Peter Haerwessser zijn bijdrage
aan de dorpscontributies waarvoor hij alhier was aangeslagen, steeds
deugdelijk heeft voldaan. Genoemde Peter Willems van de Ven huidig
borgemeester verklaart dat Peter Haerwesser aan hem steeds diens
contributies heeft betaald gehad waarvoor Peter was aangeslagen voor de
maanden november en december j.l. Datum 20 januari 1597.
=================477===================
Aktennr : 477
Folio : 224-r
Soort akte : probleem over kwitering
Datum : 20-01-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten en Jan
Adriaen Elias schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Herman van
Middegael zoon meester Peter van Middegal oud ca. 27 jaar inwoner alhier
die daarvoor is opgeroepen door onze vorster Willem Joris en heeft onder
ede op verzoek van jonker Lambrecht Millinck nadat hij daarover was
ondervraagd, verklaard dat in september of oktober 1595 toen hij deponent
terugkwam van Spanje in deze heerlijkheid, dat toen direkt daarop jonker
Lambrecht Millinck van Gerwen zijnde zijn schoonvader hem eerst welkom
had geheten en hem toen vroeg, * is u wel gedechtig van de 24 gulden die
wij Jan Peters Swertveger in Den Bosch hebben betaald, dat ik recht voor
uw vertrek in uw huis dat bedrag heb gegeven en de zelfde betaalt en so gij
nu niet teruggekomen en waert, soude die 24 gulden nog eens temeer
moeten betalen*. Daarop had de deponent tegen zijn schoonvader
geantwoord dat hij zich dat nog zeer goed herinnerde over die 24 gulden en
dat geld aan Jan Peters in zijn eigen huis in aanwezigheid van zijn
schoonvader twee keer hadden nageteld en dat toen zijn schoonvader die
24 gulden uit zijn *farte *(?) of box (broek) haalde en zei tegen de
deponent * telt gij Jan Peters deze 24 gulden over, gij zult beter dan ik
doen*. En daarna had genoemde van Gerwen toen een kwitantie van de 24
gulden geeist en toen zei Jan Peters dat die 24 gulden op het vonnis zou

worden ondertekend dat hij toen in zijn hand had maar van Gerwen wilde
die 24 gulden op het kontrakt ondertekend hebben en dat Jan Peters
verklaarde dat kontrakt alsnog dan op de griffie te lichten maar zei zodra
van Gerwen de andere resterende pachten zou hebben betaald hij een
algemene en volle kwitantie zou geven. Datum 20 januari 1597.
=================478===================
Aktennr : 478
Folio : 224-r
Soort akte : machtiging
Datum : 24-01-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Peter Tonis Joosten en Rutger
Janssen van Griensven verklaren dat voor ons is verschenen de edele heer
Henrick van de Riviere heer tot Yseren etc. en diens huidige vrouw Adriana
van Brederode met haar man hierin als haar voogd en machtigen hierbij
Henrick zoon wijlen Gielis Stevens als hun rentmeester, om in de stad
Lueven (Leuven) aldaar namens hen hun bezit te belasten gelegen onder
de *omfanck* van Brussel, van welk bezit genoemde Henrick Stevens de
ontvangsten en de administratie heeft en dat voor een kapitaal van 100
karolusguldens, elk gulden van 20 stuivers, het kapitaal met een rente
tegen de penning zestien of zoals hun gemachtigde dat geld daar kan
lenen, danwel zoveel van hun bezit aan landerijen, weides, bossen, rentes
etc. te verkopen zoals is gelegen in het kwartier van Gaesbeecke (bij
Brussel), Assche, Ternat, Grimbergen, Laecken, Sint Joos, ten Noode en te
Huvelghem tot aan een bedrag toe van 1600 karolusguldens kapitaal. De
gemachtigde moet van het verkochte of veronderpande bezit een goed
dokument laten maken en garantie geven in de plaats waar dat nodig is en
daarbij alles doen dat de opdrachtgevers zelf ook gedaan zouden hebben.
De gemachtigde moet het geld ervan ontvangen en daarvoor kwijting
geven. De opdrachtgevers beloven alles na te komen wat daarin door hun
gemachtigde zal worden gedaan en zullen hem daarvoor vrijwaren. Verder
doen ze afstand van enig privilege etc. hetgeen een bezwaar zou kunnen
zijn voor de lening. Datum 24 januari 1597.
=================479===================
Aktennr : 479
Folio : 224-v
Soort akte : verkoop
Datum : 01-02-1597
Wij Peter Antonis Joosten en Rutger Jans van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Constantinus Adriaen Constantinus en
verkoopt aan Rutger zoon wijlen Jan Robben, de twee derde delen in een

stuk akkerland, in totaal groot ca. 6 lopenzaad gelegen hier te Gestel op de
Mideckers, b.p. Rutten Rutten van Griensven, de erfgenamen van Joost
Hessels. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten
daarin af te handelen. Datum 1 februari 1597.
=================480===================
Aktennr : 480
Folio : 225-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 05-02-1597
Wij Peter Antonis Joosten van Gemert en Rombout Adriaens Shuijsen,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Catarina weduwe van
Daem Joris met haar voogd en met haar haar wettige zoon Joris verwekt bij
genoemde Daemen en beloven als schuldenaars aan heer Carolo Viruli,
priester en kanunnik van de St. Peterskerk te Turnhout, per a.s. St.
Catarinadag de som van 7 karolus guldens te betalen, per a.s. St.
Catarinadag over een jaar een som van 7 karolusguldens en per a.s. St.
Catarinadsag over twee jaar de som van 107 karolusguldens, elke gulden
van 20 stuivers, vrij alle heffingen of belastingen. Datum 5 februari 1597.
=================481===================
Aktennr : 481
Folio : 225-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 05-02-1597
Voor heren schepenen zijn verschenen genoemde Catarina en Joris uit de
vorige akte en beloven op onderpand van hun persoon en bezit, aan
Adriaen Leonis van Heeze per a.s Allerheiligendag 3 en een halve
karolusgulden te betalen, nog per a.s. Allerheiligendag over een jaar een
som van 3 en een halve karolusguldens en per a.s. Allerheiligendag over
twee jaar de som van 53 en een halve karolusguldens, alles in goed
gangbaar geld, vrij van alle belastingen of heffingen. Datum 5 februari
1597.
=================482===================
Aktennr : 482
Folio : 225-v
Soort akte : verklaring over pacht en schapenhandel
Datum : 07-02-1597
Al degenen die deze brief zuillen lezen, etc. Wij Peter Tonis Joosten en Rut
Janssen van Griensven schepenen verklaren dat voor ons is verschenen

Henrick zoon wijlen Franck Brock oud ca. 56 jaar, inwoner te Vught in de
St. Petersparochie, daarvoor gearresteerd zijnde door onze vorster Willem
Joris en heeft op verzoek van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen onder
ede nadat hij daarvoor was ondervraagd, het volgende verklaard.
Omstreeks 14 jaar lang heeft hij deponent op de hoeve van de producent
(van Gerwen) gewoond alhier gelegen te Teede, zonder dat hij met de
producent een pachtceduul had gemaakt en dat hij deponent met de
producent inzake die pacht van de hoeve en van meer andere handel en
koopmanschap van schapen die ze met elkaar hebben gedaan, er diverse
afrekeningen zijn geweest en dat er daarover nooit enige twist was met de
producent, maar dat zulks altijd in pais en vrede is gebeurd. Verder dat de
deponent dikwijls ten huize van producent is geroepen over diverse andere
rekeningen die de producent met zijn andere pachters had gedaan en
waarbij hij deponent dan als getuige optradt, maar dat hij nooit heeft
gezien of gehoord dat de producent of diens hoevenaars of pachters enig
krakeel met elkaar hadden of dat de producent ontrouw aan de waarheid
was geweest of *onvroom*. Datum 7 februari 1597.
=================483===================
Aktennr : 483
Folio : 225-v
Soort akte : geweldpleging door soldaten
Datum : 15-02-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Adriaen Elias en Eijmert
Peter Willems, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Gerard
zoon Adriaen Janssen oud ca. 22 jaar inwoner alhier, dienstknecht van onze
borgemeester Peter Willems van de Ven daartoe opgeroepen door onze
vorster Willem Joris en heeft onder ede verklaard dat op Maria Lichtmisdag
in januari j.l. hij deponent op wacht is gegaan nabij het huis van jonker
Boecop en dat daar toen 8 of 9 of meer soldaten waren aangekomen,
waarbij er zoals hij naderhand heeft begrepen, een zekere Gijsbert Matheus
Pels was, die onder kapitein Berneveldt (?) diende in Worcum en dat ze van
hem deponent een goede hoed hadden afgenomen en hem daarvoor een
slechte in de plaats gegeven en van hem deponent ook zijn eetmes
afgenomen met zijn schede, nog zijn jaagstok, zijn ene w... (?) en verder
diens buidel met ongeveer 25 of 26 stuivers in geld. Hij deponent wilde niet
graag weggaan zonder die zaken weer terug te hebben, maar de soldaten
zeiden dat hij deponent hem zou laten gaan of ze zouden hem
*doorstoten* en toen is de deponent naar de kerk gegaan bij de wacht en
die heeft toen de klok geluid hetgeen gebruikelijk was bij zulk geweld in het
dorp. Datum 15 februari 1597.
=================484===================

Aktennr : 484
Folio : 226-r
Soort akte : probleem over niet-betaling
Datum : 15-02-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Tonis Joosten van
Gemert en Jan Jan Hermans, schepenen verklaren dat voor ons is gekomen
jonker Johan Koenen zoonj wijlen jonker Johan Koenen oud ca. 55 jaar en
Adriaen Leonis van Heeze onze secretaris oud ca. 67 jaar, (in 1595 was hij
nog pas 64 jaar, JT) beiden inwoners alhier daarvoor opgeroepen zijnde
door onze vorster Willem Joris en hebben de eed afgelegd bij onze schout
meester Henrick van der Cluijsen en op verzoek van jonker Gerard van
Boeckop nadat ze daarover waren ondervraagd het volgende verklaard.
Volgens hun beste weten in het jaar 1592 zijn ze erbij aanwezig geweest in
het huis van de secretaris met joffrouw Margareta van der Cappelle
weduwe van Christoffel Spierincks met haar zoon jonker Aernden en
hadden toen mer jonker Gerard Boeckop afgesproken dat deze van
Boeckop alle schulden zou betalen van genoemde joffrouw en van
genoemde Aernt die ze tijdens haar huwelijk met jonker Christoffel hadden
gemaakt en dat de joffrouwe en haar zoon Aernt als borg voor die schulden
kontant geld zouden geven of deze van Boeckop het geld zou laten
ontvangen van een hoeve die men zou verkopen gelegen te Os en wel 280
karolusguldens en omdat van Boeckop toen van die som 180 gulden had
ontvangen, resteert er daarom nog 100 gulden, die genoemde jonker Aernt
niet aan jonker Boeckop wilde betalen omdat zoals die verklaarde andere
bedragen voor hem te hebben betaald die van Boeckop diende te betalen
en dergelijke zaken. Daarna hebben zij deponenten genoemde van Boeckop
en Aernden diverse keren vermaand om tot een vergelijk te komen over de
resterende som geld en speciaal nog inzake hetgeen jonker Aernt Spierinks
in het jaar 1596 toen hij naar het land van Cleef trok had uitstaan. De
deponenten hadden graag gezien dat er bemiddeling zou plaatsvinden zoals
van Boeckop eerder had gewild, maar waarbij zij deponenten van Boeckop
van diens 100 gulden er 50 gulden van toegezegd zouden hebben, maar
toen wilde van Boecop niet meer laten bemiddelen. Datum 15 februari
1597.
=================485===================
Aktennr : 485
Folio : 226-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 19-02-1597
Wij Peter Tonis Joosten, Rutger Jan Robben en Rutger Jans van Griensven,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Hubrecht zoon wijlen

Anthonis Dirck van de Steen en belooft als schuldenaar op onderpand van
zijn persoon en bezit aan Adriaen Leonis van Heeze ten behoeve van
Emken en Adriaentgen dochters van Willem van Andel per a.s. Kerstmis die
3 en een halve karolusgulden te betalen en met a.s. Kerstmis over een jaar
de som van 53 en een halve karolusguldens, elke gulden van 20 stuivers,
vrij van alle contributies of heffingen. Datum 19 februari 1597.
=================486===================
Aktennr : 486
Folio : 227-r
Soort akte : verkoop
Datum : 25-02-1597
Wij Peter Tonis Joosten en Rutger van Griensven, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Henrick Jan Glavimans voor hemzelf
handelend als ook voor zijn broer Goijaert, verder Dirck zoon wijlen Jan
Rutten als man van Marie dochter van genoemde Henrick Jan Glavimans,
en genoemde Jan en Dirck samen nog vanwege Agatha en Heijlwig
gezusters en dochters wijlen genoemde Henrick Jan Glavimans hierin
samen voor de helft, verder genoemde Jan en Dirck nog namens Peter zoon
wijlen Henrick Wijnants als man van Henricxken dochter wijlen Evert Gerits
volgens de opdracht voor een notaris d.d. 15 januari j.l. daarin voor de
andere helft, verkopen aan Henrick zoon wijlen Jan Henricks van Kempen
een stuk hopland van ca. 600 hopkuilen, alhier te Gestel met de
houtopstand, b.p. Willem Janssen van Berckel, Goijaert Anthonis van
Meerendonck, Adriaen Jan Peters. De verkopers beloven de verkoop
gestand te doen en alle lasten hierin af te handelen, behalve jaarlijks als
grondchijns aan de heer van Herlaer 6 stuivers en twee en een half
oortstuivers. Datum 25 februari 1597.
=================487===================
Aktennr : 487
Folio : 227-r
Soort akte : verkoop
Datum : 25-02-1597
Wij Peter Antonis Joosten en Rutger Jans van Griensven, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Henrick Jan Glavimans
voor hemzelf handelend als ook voor zijn broer Goijaert, verder Dirck zoon
wijlen Jan Rutten als man van Marie dochter van genoemde Henrick Jan
Glavimans, en genoemde Jan en Dirck samen nog vanwege Agatha en
Heijlwig gezusters en dochters wijlen genoemde Henrick Jan Glavimans
verkopen aan Mercelis zoon wijlen Jan Mercelis een stuk akkerland groot
ca. een zesterzaad alhier gelegen te Haenwijck, genoemd de

Teemelenberch (Seemelenberch?), b.p. Margriet dochter van Jan Dircks,
Anna dochter wijlen Goessen Peters, Rut Rutten van Griensven, de
gemeenschappelijke straat. De verkopers beloven de verkoop gestand te
doen en alle lasten daarin af te handelen. Datum 25 februari 1597.
=================488===================
Aktennr : 488
Folio : 227-v
Soort akte : ruzie over legaat
Datum : 28-02-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Peter Antonis Joosten en Rut
Janssen van Griensven verklaren dat voor ons is verschenen Gerard zoon
wijlen Andries Cornelis oud ca. 54 jaar inwoner alhier, die daarvoor is
opgeroepen door onze vorster Willem Joris, verder Jan zoon wijlen Eijmert
Mercelis oud ca. 45 jaar inwoner van de St. Petersparochie te Vught
daarvoor gearresteerd zijnde, en hebben op verzoek van Henrick zoon
wijlen Willem Aernts onder ede, nadat ze daaroverz ijn ondervraagd, het
volgende verklaard. Een zekere persoon genoemd Anthonij Eijmert Mercelis
was voor de eerste keer getrouwd met Peterken dochter van Gerard van
Beeck en had daarbij een zoon verwekt en na de dood van deze Peterken is
Antonis hetrouwd met Jacop dochter van Goijart Jansen of ook wel
genoemd Jaecxken van Boxtel en had daarbij een dochter Marijken verwekt
volgens zeggen van genoemde Jan als deponent. Verder weten ze dat
genoemde Anthonis het kind dat hij bij zijn eerste vrouw Peterken had
verwekt bij testamente een som van 100 karolusguldens had vermaakt en
dat de voogden van dat kind genoemde Gerit als deponent hier en wijlen
Adriaen Eijmert Mercelis waren, welke voogden ruzie hadden gemaakt over
die honderd gulden en met genoemde Jaecxken proces hadden gevoerd en
de deponenten weten nog zeer goed dat Jaecxken die honderd gulden nooit
betaald heeft gekregen. Datum 28 februari 1597.
=================489===================
Aktennr : 489
Folio : 228-r
Soort akte : machtiging
Datum : 24-03-1597
Jonker Lambrecht Millinck van Gerwen machtigt hierbij Herman van
Middegael en Gerard van Roije als rentmeester van de stad Leerdam en
Cornelissen Florenzoon, waard in de Ancker in die stad om samen en
afzonderlijk voor hem in het openbaar of uit de hand een bepaalde hoeve
land te verpachten, genoemd de Millincxhoeve, in die stad gelegen ter
plaatse genoemd de Oisterwijck, voor een periode van 3, 4 of meer jaren

zoals de gemachtigde dat het meest geschikt lijkt en de pacht daarin te
garanderen etc. en daarbij alles te doen dat de opdrachtgever zelf ook
gedaan zou hebben. De opdrachtgever belooft op onderpand van zijn
persoon en bezit om alles na te komen wat daarin door zijn gemachtigden
wordt afgesproken en hen daarvoor zal vrijwaren. Getuigen hierbij als
schepenen Rut Janssen van Griensven en Pouwels Dirck Horcx. Datum 24
maart 1597.
=================490===================
Aktennr : 490
Folio : 228-v
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 29-03-1597
Wij Anthonis Joosten van Gemert en Rutger Jan Robben, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Adriaen zoon wijlen Jans van der
Merendonck als man van Dircxken dochter wijlen Gielis Jeronimus, door
wijlen deze Gielis verwekt bij diens vrouw Elisabeth dochter wijlen Joost
Joostens van den Venne, die ons heeft verklaard dat deze Gielis en
Elisabeth de ouders waren van genoemde Diercxken en dat beiden zijn
overleden en hebben behalve deze Dierxken ook nog een zoon Henrick
nagelaten die nog minderjarig is en dat deze Henrick en genoemde
Dircsken graag tot een boedeldeling komen van het bezit dat hen is
nagelaten van hun ouders, maar dat zulks onmogelijk is zonder dat er
voogden worden benoemd voor het minderjarige kind, hetgeen ze hierbij
verzoeken. Daarom hebben wij schepenen volgens oude gewoontes daarin
en ook daarvoor gemachtigd zijnde middels het octrooi van keizer Karel V,
met instemming hierin van onze vorster Willem Joris bij afwezigheid van de
schout, als voogden benoemd Adriaen Henricks van der Aa en Peter zoon
wijlen Jeronimus Gerits, beiden wonend in Den Dungen onder de vrijdom
van Den Bosch die daarvoor zijn gearresteerd, verder Goverden zoon wijlen
Gerard Joosten van de Venne alhier wonend en daarvoor opgeroepen. Wij
geven hen de bevoegdheid om tot een boedeldeling te komen ten behoeve
van het minderjarige kind en verder het beheer te voeren over het bezit
van dat kind en daarvoor later rekenschap af te leggen, hetgeen deze
voogden hierbij onder ede beloven. Datum 29 maart 1597.
=================491===================
Aktennr : 491
Folio : 229-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 29-03-1597

Wij Jan Antonis Joosten van Gemert en Rutger Jan Robben, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Adriaen zoon wijlen Jans van de
Merendonck als man van Diercxken dochter van wijlen Gielis Jeronimus
door wijlen deze Gielis verwekt bij diens vrouw wijlen Elisabeth dochter
wijlen Joost Joostens van de Venne, verder Adriaen Henricks van der Aa,
Peter zoon wijlen Jeronimus Gerits en Govert zoon wijlen Gerard Joostens
van de Venne als aangestelde voogden over Henrick minderjarige zoon van
wijlen genoemde Gielis en Elisabeth en hebben een deling gemaakt van het
bezit dat ze na dood van hun ouders hebben geerfd alhier gelegen te Gestel
en ook in de vrijheid van Den Bosch.
Genoemde Adriaen zoon wijlen Jan van de Merendonck krijgt een stuk
weiland groot ca. 5 morgens genoemd de Hooge Camp, gelegen in de
vrijheid van de stad Den Bosch, b.p Jan Delis op de Poeldonck, Huibert
Adriaens, Aert Lauwrens en meer anderen, Michiel Jan Dircks en Jan
Lauwrens op de Poeldonck, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij
een hopveld groot 10 hond aan de vaargraaf daar onder de genoemde
vrijdom, b.p. Dirk Adriaen Huijben, Jan Delis Weijgergancks, de genoemde
vaargraaf, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk hopland
van 4 lopenzaad gelegen in de genoemde vrijdom in het Campzevelt, b.p.
Henrick Peter Broeren, Henrick Henrick Wernerts, Gerard Adriaen Jacops,
de kinderen van Jacop Adriaens, Huijbrecht Adriaens, de
gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk akkerland, groot ca. 10
lopenzaad, alhier gelegen te Teede, b.p. Philips Sanders, Lauwreijs
Lenaerts, jonker Lambrecht Millinck van Gerwen, de gemeenschappelijke
straat. Nog krijgt hij een jaarlijks aflosbare rente van 6 karolusguldens op
onderpand van het bezit van Gerard Aernt Heesters, nog een jaarlijkse
rente van 3 pond paijment uit een rente van 6 pond te betalen door de
erfgenamen van Beatricx Peter Matheus te Haenwijck, nog een jaarlijkse
rente van 25 stuivers te vorderen van de erfgenamen van Jan Driessen op
Den Dungen. Uit dit erfdeel moet Adriaen zelf jaarlijks aan het klooster van
Coudenwater een aflosbare pacht van 1 mud rogge betalen, nog jaarlijks
aan de Bonifanten in Den Bosch een pacht van 1 mud rogge uit de akker
hier te Teede, nog jaarlijks aan Jenneken Millinck te St. Oedenrode 4
gulden 11 stuivers een oort, nog jaarlijks aan het klooster van de
Baseldonck 5 en een halve stuiver en aan de zelfde ook nog een achtste
deel van een Hoijdoncks vat, nog jaarlijks aan Daniel van Vlierden als
gemachtigde 35 stuivers, nog jaarlijks aan de H. Geest in Den Bosch het
derde deel van 35 stuivers.
Genoemde Henrick als minderjarige krijgt een woonhuis, esthuis, tuin hopen
akkerland samen groot ca. 5 lopenzaad alhier gelegen op Emaus, b.p.
Mercelis van Casteren, Geerling Willems, Adriaen Peters, de erfgenamen
van Willem Jan Pijnappel, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een

weiland genoemd het Hazeputs Camp groot ca. 4 morgens gelegen in de
Buenre, b.p. Arnt Lauwrens, Neesken Jan Henrick Delis, Wouter Claes,
genoemde Adriaen Janssen van den Merendonck, de gemeenschappelijke
straat. Nog krijgt hij een hooiveld groot ca 2 morgens gelegen in de
genoemde vrijheid aan de Hofstad daar, b.p. Goijaert van de Merendonck,
Cornelis die Schuijtmaecker en meer anderen, Mathijs Willems van de
Merendonck, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk
akkerland groot ca. anderhalf lopenzaad, alhier te Gestel op de Midackeren,
b.p. Jan Gerits van Beeck, Matheus Peter Willems van de Merendonck, de
gemeenschappelijke rijweg, Anneken van Ravesteijn. Nog krijgt hij een stuk
akkerland groot ca. een zesterzaad, alhier te Gestel ter zelfder plaatse, b.p.
het land van de pastorij te Geffen, Jan Joosten en meer anderen, de
gemeenschappelijke rijweg, de Ruijmelsche beemden. Nog krijgt hij het
zesde deel van een woonhuis en tuin alhier te Gestel op Nieuw Herlaer, b.p.
de Dommel (?), de gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij het zesde deel
van een stuk akkerland alhier op de Herlaersche akkers, b.p. Joost Claes,
Govert Gerits. Deze twee zesde delen zijn afkomstig van wijlen Joost Jan
Joosten. Verder krijgt hij een jaarlijkse rente van 25 stuivers te Schijndel
bvan Goessen Jan Goessens. Uit dit erfdeel moet Henrick zelf aan de heer
van Herlaer als grondchijns 4 hoenderen betalen, nog jaarlijks aan de
kinderen van wijlen Henrick Henrick Rutten een aflosbare rente van 9
gulden, nog jaarlijks een aflosbare rente van 12 gulden aan de kinderen
van Peter Adriaens, nog jaarlijks uit de 2 zesde delen het zesde deel van 2
guldens en van een malder rogge.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Als iemands bezit minder
waard wordt of als er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen
betalen. Verder zal elk de lasten op het eigen erfdeel zodanig betalen dat
het erfdeel van de ander ervoor blijft gevrijwaard. Verder moet men elkaar
overpad verlenen en aan anderen die er recht op hebben. Datum 29 maart
1597.
=================492===================
Aktennr : 492
Folio : 231-r
Soort akte : boedeldeling
Datum : 29-03-1597
De delers (Merendonck, van de Venne) uit de vorige akte hebben elkaar
over en weer beloofd om alle achterstallige schulden, rentes en pachten
samen af te betalen tot aan een vervallen en de lopende termijn toe, elk
voor de helft ervan en daarna vervolgens door elk van hen zelf betaald te
gaan worden. De rentes die hen beiden zijn toebedeeld en die na datum

van vandaag vervallen en de achterstand ervan komen ten gunste van
diegene aan wie ze werden toebedeeld zonder dat men elkaar daarvan een
afrekening hoeft te overleggen. Actum 29 maart 1597.
=================493===================
Aktennr : 493
Folio : 231-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-04-1597
Wij Rombout Adriaens en Pouwels Dirck Horcx, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Goijaert zoon wijlen Dirck Horcx en belooft als
schuldenaar op onderpand van zijn persoon en bezit om aan Andries
Daniels ten tehoeve van de 3 minderjarige kinderen van wijlen Lamberden
Daniels die per a.s. St Jan Baptistdag over een jaar de som van 30 stuivers
te betalen, per a.s. St. Jan Baptistdag over 2 jaar nog eens 30 stuivers, per
a.s. St. Jan Baptistdag over 3 jaar de som van 30 stuivers en per a.s. St.
Jan Baptistdag over 4 jaar de som van 25 karolusguldens en 10 stuivers.
Datum 9 april 1597.
=================494===================
Aktennr : 494
Folio : 231-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-04-1597
Wij Rombout Adriaens en Pouwels Dircks Horcx, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Willem Mercelis van de Merendonck,
en verkoopt (=belooft) Henrick zoon wijlen Merten Peters ten behoeve van
Goertgen minderjarige en natuurlijke dochter van wijlen Goijaert van de
Merendonck een jaarlijkse rente van 2 gulden en 15 stuivers, steeds te
betalen op Maria Lichtmisdag en voor de eerste keer per a.s. Maria
Lichtmisdag, vrij van alle belastingen etc. op onderpand van een stuk
akkerland, genoemd de Driessen, groot ca. 7 lopenzaad gelegen in de
parochie van Gemonde alhier te Gestel, b.p.de erfgenamen van wijlen Gerit
Janssen van de Loo, Goessen Janssen, de erfgenamen van Henrick die
Raet, Gijsbert Peters en meer anderen. De verkoper (schuldenaar) belooft
de rente te garanderen en alle lasten op zijn onderpand af te handelen
behalve daaruit jaarlijks 10 zesters rogge staan te betalen. Verder zal hij
het onderpand in goede staat houden voor de jaarlijkse betaling van de
rente. Datum 9 april 1597.
=================495===================
Aktennr : 495

Folio : 232-r
Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 09-04-1597
Genoemde rente uit de vorige akte kan Jan en diens nakomelingen altijd
aflossen tegen betaling van 45 karolusgulden, samen met alle
achterstanden ervan, mits er een half jaar vooraf is opgezegd. Maar als
Goertgen wettige kinderen zou hebben verwekt moet Jan Willem Mercelis
deze rente direkt aflossen ook met 45 gulden. Als Goertgen komt te sterven
zonder wettig nageslacht, versterft de rente op de erfgenamen van wijlen
Goijaert Willems van de Merendonck volgens diens testament daarover.
Actum ut supra.
=================496===================
Aktennr : 496
Folio : 232-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-04-1597
Jan zoon wijlen Willem Mercelis van de Merendonck belooft als schuldenaar
op onderpand van zijn persoon en bezit om aan Henrick zoon wijlen Merten
Peters ten behoeve van Goertgen minderjarige natuurlijke dochter wijlen
Goijaert Willems van de Merendonck, de som van 26 en een halve
karolusguldens te betalen, waarvan per a.s. St. Jacopsdag daarin een derde
deel, per a.s. St. Jacopsdag over een jaar het andere derde deel en per a.s.
St. Jacopsdag over 2 jaar nog een derde deel, alles courant geld. Actum ut
supra.
=================497===================
Aktennr : 497
Folio : 232-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-04-1597
Wij Rombout Adriaens en Pouwels Dirck Horcx, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Willem zoon wijlen Willem Mercelis van de
Merendonck en verkoopt (belooft) aan Henrick zoon wijlen Merten Peters
ten behoeve van Goertgen minderjarige natuurlijke dochter van wijlen
Goijaert Willems van de Merendonck een jaarlijkse rente van 3 gulden en 5
stuivers, steeds te betalen op Maria Lichtmisdag en voor de eerste keer per
a.s. Maria Lichtmisdag, vrij van alle belastingen en heffingen op onderpand
van een stuk akkerland groot ca. 4 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen aan
de Braeckstraat, genoemd de Molenecker, b.p. de weduwe van Dirck Horcx,
de erfgenamen van Leonaert Geerlincks, de Braeckstraat, de weduwe van

Rut Peters. De verkoper (schuldenaar) belooft de rente te garanderen en
alle lasten op het onderpand af te lossen en verder het onderpand in goede
staat te houden voor de betaling van de rente. Datum 9 april 1597.
=================498===================
Aktennr : 498
Folio : 232-v
Soort akte : aflossingsclausule
Datum : 09-04-1597
De rente uit de vorige akte kan door Willem en diens nakomelingen altijd
worden afgelost tegen betaling van 55 gulden, samen met alle achterstand
mits er een half jaar vooraf is opgezegd. Maar als Goertgen wettige
kinderen zoiu hebben verwekt moet Willem deze rente direkt met 55 gulden
aflossen. Als Goertgen komt te sterven zonder wettig nageslacht, versterft
de rente op de erfgenamen van wijlen Goijaert Willems van de Merendonck
volgens diens testament daarover. Actum ut supra.
=================499===================
Aktennr : 499
Folio : 233-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-04-1597
Willem zoon wijlen Willem Mercelis van den Merendonck heeft beloofd als
sculdenaar op onderpand van zijn persoon en bezit aan Henrick zoon wijlen
Merten Peters ten behoeve van Goertgen minderjarige en natuurlijke
dochter van wijlen Goijaert Willems van de Merendonck die de som van 20
karolusguldens te betalen, per a.s. St. Jacopsag daarvan het derde deel,
per a.s. St. Jacopsdag over een jaar een derde deel en per a.s. St.
Jacopsdag over twee haaar nog een derde deel, alles lopend geld. Als men
onderwijl ontdekt dat er minder verschuldigd is komt dat op die som ook in
mindering. Actum ut supra.
=================500===================
Aktennr : 500
Folio : 233-r
Soort akte : verkoop
Datum : 10-04-1597
Wij Ruth Janssen van Griensven en Pouwels Dircks Horcx, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jan zoon wijlen Gijsbert Henricks en
verkoopt aan Bartholomeus zoon wijen Willem Hagelaer het zevende deel
van een woonhuis, esthuis, tuin, boomgaard, hop- en akkerland, in totaal

groot ca. 12 lopenzaad alhier te Gestel gelegen onder Teede, b.p. de
erfgenamen van Jan Goijaerts, de weduwe van Gerit Gerits, de
gemeenschappelijke straat. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten daarin af te handelen, behalve daaruit jaarlijks het
zevende deel van een halve stuiver grondchijns aan de abt van
Echternaken, nog jaarlijks het zevende deel van een mud rogge aan het
grote gasthuis en het zevende deel van een malder rogge aan het klooster
van Coudenwater, nog het zevende deel van 8 guldens 5 stuivers per jaar
aan het klooster van Uijlenburch, nog jaarlijks het zevende deel van 3 pond
paijment aan het grote begijnhof in Den Bosch, nog jaarlkijks het zevende
deel van 3 pond paijment aan de erfgenamen van Hessel Aernts. Datum 10
april 1597.
=================501===================
Aktennr : 501
Folio : 233-v
Soort akte : verklaring voor de stad Rotterdam
Datum : 11-04-1597
Verzoekschrift :
Aan de schout, borgemeesters en schepenen van de stad Rotterdam nadat
we uw brief van *requisitoir* (verzoek) d.d. 22 februari j.l. ontvingen die
hierbij is aangehecht, zijn voor ons Jan Antonis Joosten van Gemert en
Goverden Gerit Joosten van de Venne als schepenen van St. Michielsgestel
verschenen Leonaert zoon wijlen Jan Glavimans onze inwoner oud ca. 88
jaar, die op verzoek van Corstiaen en Jan Vercuijlen als broers en zoons
van Jan Vercuijlen en op verzoek van Andriessen Huijbrechts in de vorm
van *recolement* ( verhoor) gestudeerd heben over een zekere certificatie
d.d. 19 september 1587 alhier opgemaakt, welke certificatie wij hen van
begin tot einde hebben voorgelezen en deze certificatie opnieuw hebben
bevestigd en wij als schepenen hierbij ook bevestigen en met ons nog
genoemde Leonaert op verzoek van genoemde Corstiaen en de zijnen, dat
Jan zoon wijlen Jan Mertens is komen te overlijden en dat Peter zoon wijlen
Dirck Cornelis buiten de Meierij van Den Bosch is vertrokken naar het land
van Cuijck zoals in de certificatie van 9 september 1587 staat beschreven
op verzoek van genoemde Corstiaen. Verder is het zo dat deze Corstiaen en
de zijnen destijds *geestimeerd * (beoordeeld) zijn geweest als lieden met
een goede naam en faam en nooit anders over hen hebben gehoord. Als
oorkonde opgemaakt. Datum 11 april 1597.
=================502===================
Aktennr : 502
Folio : 233-v
Soort akte : verklaring over reputatie

Datum : 19-04-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Rutger Jan Rutgers van
Griensven en Govert Gerit Joosten van den Venne, schepenen verklaren dat
Henrick zoon wijlen Goijaert Henricks, verwer van beroep en burger van de
stad Eindhoven ons te kennen heeft gegeven dat hij ervan wordt
beschuldigd dat hij *geconverseert ende vleeselijk * kontakt zou hebben
gehad met Margareta weduwe van Cornelis Coenraet Janssen die thans
alhier op het kasteel van Oud Herlaer gevangen zit en hij wenst zich te
verantwoorden. Daarom hebben wij ons op verzoek van Henrick vervoegd
bij genoemde Magareta op het kasteel en haar gevraagd of dat Henrick nu
wel of geen *conversatie* had gehad of haar *vleseleijk* had bekend.
Daarop had Margareta gezegd dat Henrick haar nooit heeft *bekend* noch
met haar heeft geconverseerd maar haar wel diverse keren had bezocht om
geld te brengen dat hij voor haar had ontvangen van haar neef Jan
Timmermans inzake een kleine rente, welke rente ze van deze Jan had
gekocht. Verder verklaard Margareta op die tijd niet thuis te zijn geweest.
Henrick heeft gevraagd hiervan een verklaring te krijgen en de akte is
voorzien van het schependomszegel. Datum 19 april 1597.
=================503===================
Aktennr : 503
Folio : 234-r
Soort akte : vernadering
Datum : 19-04-1597
Wij Rutger Jan Rutgers van Griensven en Rutger Jan Robben, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Herman van Middegael zoon wijlen
meester Peter van Middegael en heeft in aanwezigheid van Govert zoon
wijlen Gerit Joosten van Gerwen kontant aangeboden dat zijn eigendom is
om daarmee een beroep te doen op het recht van vernadering inzake de
helft van een stuk akkerland, in totaal groot ca. 9 lopenzaad, met de
houtwas en de sloot er rondom, alhier gelegen in de Herlaersche akkers,
b.p. jonker Lambrecht Millinck van Gerwen, genoemde Govert Gerits en
meer anderen, de erfgenamen van wijlen Aelbrecht en Henrick van
Deventher, welke en helft van dit perceel Govert had verkregen van Aernd,
Willem, Henrick en Peter, broers en zoons wijlen Roelof Henricks volgens de
schepenbrief van Gestel d.d. 27 april j.l. Govert doet er nu afstand van en
draagt het bezit over aan Herman van Middegael en Herman beloft Govert
diens koopsom van 100 karolusguldens terug te betalen en wel zodanig dat
Govert en diens erfgenamen daarvoor zijn gevrijwaard. Datum 19 april
1597.
=================504===================

Aktennr : 504
Folio : 234-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 10-05-1597
Wij Rutger Jan van Griensven en Pouwels Dircxk Horcks, schepenen,
verklaren dat voor ons is verschenen Goijaert zoon wijlen Thijs Willems van
Beeck en belooft aan Lauwrens zoon wijlen Willem Dircks die Smit voortaan
een jaarlijkse rente van 7 karolusguldens te gaan betalen, elke gulden van
20 stuivers, steeds te betalen met 1 augustus en voor de eerste keer per
a.s. 1 augustus, op onderpand van een woonhuis, schuur, tuin, boomgaard,
hop- en akker land groot ca. 24 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen te
Teede, b.p. de erfgenamen van Jan zoon wijlen Goijaert Jan Adriaens, de
weduwe van Gerit Gerits, de weduwe van Peter van Eijck, jonker Lambrecht
Millinck van Gerwen, de gemeenschappelijke straat. Lauwrens krijgt er het
vruchtgebruik van zolang hij leeft en Joost zoon wijlen Dirck van Donstvelt
het erfrecht. Goijaert als schuldenaar belooft de rente te garanderen en alle
lasten op het onderpand af te lossen behalve een pacht van een mud
rogge aan het altaar van St. Antonis en St. Barbara in de kerk van Gestel
en nog 3 en een halve gulden per jaar uit een chijns van 5 gulden. Verder
zal hij het onderpand in goede staat houden voor de betaling van de rente.
Datum 10 mei 1597.
=================505===================
Aktennr : 505
Folio : 235-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 10-05-1597
Wij Rutger Jans van Griensven en Pouwels Dirck Horcks, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Goijart zoon Mathijs Willems van
Beeck uit de vorige akte en verkoopt (=beloooft) aan Lauwrens zoon wijlen
Willem Dirck Smit de jaarlijkse rente van 7 karolusguldens, elke gulden van
20 stuivers, steeds te betalen met 1 augustus en voor de eerste keer per
a.s. 1 augustus, op onderpand van een woonhuis, schuur, tuin, boomgaard,
hop- en akker land groot ca. 24 lopenzaad alhier te Gestel gelegen te
Teede, b.p. de erfgenamen van Jan zoon wijlen Goijaert Jan Adriaens, de
weduwe van Gerit Gerits, de weduwe van Peter van Eijck, jonker Lambrecht
Millinck van Gerwen, de gemeenschappelijke straat. Lauwrens krijgt er het
erfrecht van. Goijaert als schuldenaar belooft de rente te garanderen en
alle lasten op het onderpand af te lossen behalve een pacht van een mud
rogge aan het altaar van St. Antonis en St. Barbara in de kerk van Gestel
en nog 3 en een halve gulden en nog een rente van 5 gulden. Verder

elooft hij het onderpand in goede staat te houden voor de betaling van de
rente. Datum 10 mei 1597.
=================506===================
Aktennr : 506
Folio : 235-v
Soort akte : verkoop
Datum : 10-05-1597
Wij Rutger Jans van Griensven en Pouwels Dirck Horcks, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Goijart zoon Mathijs Willems van
Beeck uit de vorige akte en verkoopt aan Lauwrens zoon wijlen Willem
Dirck Smit de jaarlijkse rente van 7 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers, steeds te betalen met 1 augustus en voor de eerste keer per a.s.
1 augustus op onderpand van een woonhuis, schuur, tuin, boomgaard, hopen
akker land groot ca. 24 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen te Teede,
b.p. de erfgenamen van Jan zoon wijlen Goijaert Jan Adriaens, de weduwe
van Gerit Gerits, de weduwe van Peter van Eijck, jonker Lambrecht Millinck
van Gerwen, de gemeenschappelijke straat. Lauwrens krijgt er het erfrecht
van. Goijaert als schuldenaar belooft de rente te garanderen etc. zoals in de
vorige akte. Actum ut supra.
=================507===================
Aktennr : 507
Folio : 235-v
Soort akte : verkoop
Datum : 10-05-1597
Wij Rutger Jans van Griensven en Pouwels Dirck Horcks, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Goijart zoon Mathijs Willems van
Beeck uit de vorige akte en verkoopt aan Lauwrens zoon wijlen Willem
Dirck Smit de jaarlijkse rente van 7 karolusguldens, elke gulden van 20
stuivers, steeds te betalen met 1 augustus en voor de eerste keer per a.s.
1 augustus, op onderpand van een woonhuis, schuur, tuin, boomgaard,
hop- en akkerland groot ca. 24 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen te
Teede, b.p. de erfgenamen van Jan zoon wijlen Goijaert Jan Adriaens, de
weduwe van Gerit Gerits, de weduwe van Peter van Eijck, jonker Lambrecht
Millinck van Gerwen, de gemeenschappelijke straat. Lauwrens krijgt er het
erfrecht van. Goijaert als schuldenaar belooft de rente te garanderen etc.
zoals in de vorige akte. Actum ut supra.
=================508===================
Aktennr : 508
Folio : 236-r

Soort akte : aflossingsclausules
Datum : 10-05-1597
De vorige 4 jaarlijkse rentes elk van 7 gulden, mogen elk door Goijaert en
diens nakomelingen afgelost worden met 100 karolusguldens, elke gulden
van 20 stuivers, samen met alle betalingsachterstand, mits er een half jaar
vooraf is opgezegd. Omdat Lauwrens aan het genoemde altaar na zijn dood
omstreeks 19 karolusgulden zal worden betaald en 5 mud rogge volgens de
schepenbrief van Gestel en als Lauwreijs na diens dood gebruiker van de
onderpanden wordt, mag Goijaert bij de aflossing van de rente de
genoemde 19 karolusguldens en de 5 mud rogge in mindering brengen of
zoveel meer of minder als zal blijken dat er betaald is. Actum ut supra.
=================509===================
Aktennr : 509
Folio : 236-r
Soort akte : verkoop
Datum : 10-05-1597
Wij Rutger Jans van Griensven en Pouwels Dirck Horck, schepenen
verklaarbn dat voor ons is verschenne Lauwrens zoon wijlen Willem Dirckx
Smit, en verkoopt aan Leonartken de vrouw van Willem Joris (vorster, JT),
ten behoeve ook van haar man, een gemetselde overwelfde kelder met tuin
en boomhgaard alhier te Gestel aan de Plaets gelegen, b.p. Driessen Jan
Driessen, het erf eerder van Dirck Schuermans, de vestgraaf daar, de
gemeenschappelijke straat. De verkoper belooft de verkoop gestand te
doen en die te garanderen en alle lasten af te handelen. Actum 10 mei
1597.
=================510===================
Aktennr : 510
Folio : 236-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 10-05-1597
Adriaen Leonis van Heeze en Goijaert Mathijs van Beeck beloven samen en
hoofdelijk op onderpand van hun persoon en bezit om aan genoemde
Lauwrens (Smits, JT) die per a.s. Pinksteren of enige dagen later de som
van 15 karolusguldens te betalen met een goede afrekening ervan inzake
de koop van de kelder, tuin en boomgaard uit de vorige akte. Actum ut
supra.
=================511===================
Aktennr : 511

Folio : 236-v
Soort akte : verklaring over impotente zoon
Datum : 17-05-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Rutger Jans van Griensven en
Govert Gerits van de Venne, schepenen verklaren dat voor ons zijn
verschenen Corstiaen zoon wijlen Jan Vercuijlen oud ca. 41 jaar en Peter
zoon Evert Adriaens oud ca. 30 jaar, beiden inwoners alhier die daarvoor
door onze vorster Willem Joris zijn opgeroepen en hebben onder ede op
verzoek van Margriet weduwe van Joost Gerits van de Venne verklaart dat
Gerard zoon wijlen genoemde Joost Gerits verwekt bij deze Margriet van
jongsaf aan *impotent* en gebrekkig is en zijn brood niet kan verdienen
door arbeid en dat zijn vader al lang geleden is overleden en dat de
weduwe niet bij machte is om haar zoon naar school te laten gaan. Datum
17 mei 1597.
=================512===================
Aktennr : 512
Folio : 236-v
Soort akte : machtiging
Datum : 24-05-1597
Al degenen die deze brief zullen lezen etc. Wij Eijmbrecht Peter Willems en
Rutgher Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Henrick zoon Goessen Goijaerts onze schoolmeester en koster
en machtigt hierbij zijn vader Goessen (boven de akte staat Goessen
Goijaerts te Oirschot, JT) om namens hem al zijn vorderingen, rentes,
chijnsen, pachten etc. te innen die men hem thans achterstallig is te
betalen of nog schuldig zullen worden, waar die ook staan te vorderen. De
gemachtigde moet bij ontvangst daarvoor kwijting geven en bij niet
betaling de vorderingen met rechtsmiddelen invorderen, voor alle
rechtbanken, geestelijk of wereldlijk, zowel als eisende of als verdedigende
partij. De gemachtigde moet daarbij alles doen dat rechtens nodig is en
de opdrachtgever belooft alles na te komen wat daarin door zijn
gemachtigde wordt gedaan en zal hem daarvoor vrijwaren, maar de
gemachtigde moet er later wel verantwoording over afleggen. Datum 24
mei 1597.
=================513===================
Aktennr : 513
Folio : 237-r
Soort akte : verklaring over afgesproken ruil
Datum : 11-06-1597

Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Rutger Jans van Griensven en
Pouwels Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen
Aernt zoon wijlen Henrick Aernts oud ca. 24 of 25 jaar en Lambrecht
Udemans van Brouheeze, oud ca. 42 jaar, beiden inwoners alhier en
daarvoor opgeroepen door onze vorster Willem Joris en hebben ter instantie
van Henrick zoon Lauwrens Michiels nadat ze daarover waren ondervraagd,
en nadat ze de eed hadden afgelegd bij onze vorster, het volgende
verklaard. Genoemde Aernt Henricks verklaart dat afgelopen winter alhier
te Gestel onder de lindenboom hij erbij was toen daar genoemde Henrick
Lauwrens, Aert Roelof Henricks hem hadden ondervraagd of zij niet geruild
hadden, te weten dat genoemde Henrick voor 2 jaar ongemoeid de halve
Ruesenakker hier onder Teede zou gebruiken die eigendom was van zijn
broer Aernt, en in plaats ervan de helft van het land van Aernt Roelofs zou
gebruiken voor twee volle jaren en wel zoveel van de Casteleijnsakker die
nu eigendom is van genoemde Lauwrens Michiels. En dat genoemde Aernt
Roelofs toen tegen genoemde Henrick Lauwrens antwoordde en verklaarde
dat zulks zo was afgeproken. Genoemde Lambrecht verklaart dat een
maand of ongeveer 5 weken geleden hij zittend in het huis van Niclaes
Lombarts in de stad Den Bosch, bij genoemde Aernt Roelofs zat als
deponent hier en dat hij Lambrecht hem o.a. vroeg over het genoemde
land, waarbij die zelfde Aernt daarop antwoordde dat hij Aernt met
genoemde Lauwrens grond had geruild en dat genoemde Henrick voor 2
volle jaren diens Ruesenakker zou gebruiken en het tweede jaar die
stoppelbloot zou achterlaten en dat Aernt daarentegen 2 volle jaren net
zoveel land van de genoemde Castelijnsakker zou gebruiken en die ook na
2 jaar stoppelbloot zou achterlaten en dat Aernt destijds bekende de akker
een jaar te hebben gebruikt en het tweede jaar weer zou overdrage aan
Goverden Gerits en dat perceel in de oogsttijd stoppelbloot zou
aanvaarden, welke Govert daar destijds ook bij aanwezig was en hetzelfde
bevestigde en dat Aernt dat zelfde bij het verkopen van de Ruesenakker
ook zo had laten beschrijven. Daarna is de deponent op Zaterdag j.l. in het
huis van genoemde Aernt op Mughovel geweest en heeft daar gehoord dat
deze Henrick Lauwrens de genoemde Aernt had gevraagd of hij wel wist dat
hij getuigen had dat hij aan Henrick die halve Ruesenakker zou laten
gebruiken. Daarop had deze Aernt aan Henrick gezegd *wat meijne oft ghij
daer egheen getuigen af en haddet, meijnt gij dat ick mijn woort nijet
houden* en zei tegen de zelve Aert *dat bekenne ick en zulks is zo geschiet
en gij zult den zelven halven Ruesenekker twee jaar gebruijcken* zeggend
*wije molesteert U*. Datum 11 juni 1597.
=================514===================
Aktennr : 514
Folio : 237-v
Soort akte : verklaring over domicilie

Datum : 28-06-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Antonis Joosten van
Gemert en Ruth Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat jonker
Johan Koenen zoon wijlen jonker Johan Koenen alhier buikvast in deze
heerlijkheid woont sinds het jaar 1596, en zoals hij hier vandaag de dag
nog woont en ook steeds met de andere inwoners heeft omgegaan en nog
doet en dat hij in de koningsbede en in alle andere lasten bijdrage
meebetaalt zowel de gewone als de buitengewone zoals onze andere
inwoners. Datum 28 juni 1597.
=================515===================
Aktennr : 515
Folio : 238-r
Soort akte : machtiging
Datum : 28-06-1597
Wij Rutger Janssen van Griensven en Rombout Adriaens, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen jonker Lambrecht Millinck van Gerwen
en machtigt hierbij Rutger Johannes van Kerkoerle (hij woont in Oirschot,
JT) om namens hem al zijn zaken en geschillen en processen te behartigen
die hij opdrachtgever nu heeft lopen of nog zal hebben tegen Goijaert van
der Ameijden, voor alle rechtbanken zowel geestelijk als wereldlijk, zowel
als eisende partij als verdedigende en daarin alles te moeten doen dat
rechtens nodig is. De opdrachtgever belooft de gemachtigde daarvoor te
vrijwaren. Datum 28 juni 1597.
=================516===================
Aktennr : 516
Folio : 238-r
Soort akte : verklaring over domicilie
Datum : 03-07-1597
Al degenen die deze brief zullen zien, etc. Wij Jan Antonis Joosten van
Gemert en Rutger Jan Robben, schepenen verklaren dat Wouter Jan
Goessens en diens vrouw Catarina dochter wijlen Gijsbrecht Jan Olislagers
vanuit Den Bosch sinds vastenavond hier in de heerlijkheid Gestel zijn
komen wonen en er sindsdien buikvast hun verblijf hebben zoals nog steeds
het geval is. Verder dat de zelfde Wouter en Catarina zoals onze andere
inwoners hebben bijgedragen aan de dorpscontributies en nog doen in de
koningsbedes en in alle andere lasten die ons worden opgelegd zowel van
de ene zijde als van de andere zijde. Datum 3 juli 1597.
=================517===================

Aktennr : 517
Folio : 238-r
Soort akte : verkoop
Datum : 08-07-1597
Wij Eijmert Peter Willems en Pouwels Dirck Horcx, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Aernt zoon wijlen Bartholomeus Gerits door deze
Bartholomeus verwekt bij diens vrouw Mechteld dochter wijlen Goijaert
Aernts, welke Aernt ook handelt voor zijn zuster Geertruijd en verkoopt aan
Pouwels zoon wijlen Pouwels Pouwels een stuk akkerland, dat hij en zijn
zuster in eigendom hebben, groot ca. Een zesterzaad, gelegen in de
parochie van Gemonde en jurisdictie van Gestel aan de Cruijsstraat, b.p de
kerk van Gemonde, meester Jan Cornelis, de *vaarweg* daar. De verkoper
ook namens Geertruijt belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af
te handelen. Datum 8 juli 1597.
=================518===================
Aktennr : 518
Folio : 238-v
Soort akte : goedkeuring door gemeentebestuur
Datum : 12-07-1597
Wij Jan Antonis Joosten van Gemert en Rut Janssen van Griensven, Eijmert
Peter Willems, Rutger Jan Robben, Rombout Adriaen Shuijsen, Govert Gerit
Joosten van den Venne en Pouwels Dirck Horcx, schepenen, verder Jan
Adriaens van Rode kerkmeester, Peter Willems van de Venne en Jacop
Dircks van Rode, H. Geestmeesters alhier en nog andere beedigde
personen van Gestel in het kwartier van Oisterwijk en de Meierij van de
stad Den Bosch, die het gehele corpus vertegenwoordigen, verklaren dat
wij een herziening hebben verkregen of verdeling van de gewone jaarlijkse
rentes ten laste staande van de 4 kwartieren van deze Meierij, zijnde
Peelland, Oisterwijk, Kempenland en Maasland en daarna weer
onderverdeeld per dorp en plaats binnen de kwartieren, zoals door de
afgevaardigden van de kwartieren op 28 januari 1594 is vastgesteld en
onderling verdeeld en zoals ons door de schout van het kwartier Oisterwijk
is overgestuurd zodat wij de herverdeling weer kunnen vaststellen. Daarop
zijn wij in vergadering bijeen geweest met de andere collegas in
aanwezigheid van de schout ten huize van Adriaen Peijnenburch in de
vrijheid van Oisterwijk op 25 (?) mei j.l. en de zaak goed hebben
bestudeerd en hebben bevonden dat de verdeling zeer voordelig is en dat
we daarmee een einde kunnen maken aan de grote onkosten die werden
gemaakt vanwege salaris en vergoedingen van de rentmeesters, het
uitzenden (opleggen) van de taxen, exempten en andere dergelijke lasten
en wel tot aan grote bedragen toe. Daarom hebben wij deze nieuwe

verdeling goedgekeurd en zullen die op alle punten nakomen, die per
eerstvolgende gelegenheid zal worden toegepast en we onderwerpen ons
tot nakoming ervan vrijwillig aan de uitspraken van de Raad van Brabant.
Daarvoor machtigen wij heer en meester Huijbrechten van der Cluijsen,
licentiaat in de rechten, heer te Waalre, Weert (Valkenswaard) en Aelst en
verder meester Gerard Goessens, procureur verbonden aan de Raad van
Brabant en geven hen samen en elk de bevoegdheid om namens ons op te
treden in zaken van de aan ons op te leggen rentes etc ook al onderwerpen
wij ons vrijwillig aan de rechtspraak daaromtrent. Wij beloven alles na te
komen wat daarin door onze gemachtigden zal worden gedaan en zullen
hen daarvoor vrijwaren. Datum 12 juli 1597.
=================519===================
Aktennr : 519
Folio : 239-v
Soort akte : afstand recht van vruchtgebruik
Datum : 16-07-1597
Wij Jan Antonis Joosten van Gemert en Rutger Jan Robben, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Tomas dochter van wijlen Herman
Henricks weduwe van Adriaen Gerits van Empel met haar voogd en doet
afstand van haar recht van vruchtgebruik inzake de helft van een woonhuis,
tuin, hopland, akker- en weiland gelegen te Gestel aan de Twee Hecken,
b.p. de gemeenschappelijke straat, het Schildersgasthuis, Jan van Campen.
Ze draagt haar vruchtgebruik nu over aan haar dochter Margriet verwekt bij
wijlen haar man Adriaen als weduwe van Cornelis Coenraet Janssen en
belooft de overdracht gestand te doen. Datum 16 juli 1597. (Margriet zit in
de gevangenis, JT)
=================520===================
Aktennr : 519
Folio : 239-v
Soort akte : machtiging
Datum : 16-07-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Jan Antonis Joosten van
Gemert en Rut Jan Robben, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Margriet dochter van wijlen Adriaen Gerits van Empel weduwe
van Cornelis Coenraet Janssen en haar voogd en machtigt hierbij Frans
Janssen, Adam Dirck Koenen en Dirck Guebels (?) samen en elk om
namens haar voor wethouders van de stad Den Bosch aan Pouwels Dirck
Horcx het huis over te dragen alhier gelegen aan de Twee Hecken zoals
vermeld in de vorige akte. Verder nog een zesterzaad akkerland alhier
gelegen op de Geenenberch, b.p. Henrick die Wit de oude, de heren

Kartuizers, de beek daar, de Woeste Hoeve. Nog een jaarlijkse aflosbare
rente van 6 karolusguldens die zij jaarlijks ontvangt van Leonaert Jan
Glavimans volgens de schepenbrief van de stad Den Bosch. De
gemachtigde moet er een goede transportakte van laten maken en mag het
geld ervan ontvangen en verder alles doen daar daarin rechtens nodig is en
zij zelf ook gedaan zou hebben. Ze belooft alles na te komen wat door haar
gemachtigde zal worden gedaan. Datum 16 juli 1597.
=================521===================
Aktennr : 521
Folio : 240-r
Soort akte : waardetaxatie eikenbomen
Datum : 20-07-1597
Al degenen die deze brief zullen zien of lezen, etc. Wij Rutger Jan van
Griensven en Pouwels Dirck Horcx, schepenen verklaren dat voor ons is
verschenen Herman Jans Raijmaecker, oud ca. 41 jaar, Henrick zoon wijlen
Huibrecht Janssen, molenaar te Herlaer oud ca. 59 jaar en Govert zoon
wijlen Gerard Joosten van de Ven onze collegaschepen oud ca. 32 jaar, alle
3 inwoners te Gestel die hiertoe zijn opgeroepen door onze vorster Willem
Joris en hebben op verzoek van Herman van Middegael en van Peter zoon
wijlen Jan Hermans onder ede, nadat ze daarover zijn ondervraagd, het
volgende verklaard. De deponenten hebben gehoord dat op het bezit van
Nieuw Herlaer alhier te Gestel eigendom van heer en meester Gerard van
Deventher licentiaat in de rechten, dat daar 43 stuk opgaande eikenbomen
te koop stonden en dat ze die hadden bekeken en hadden gewaardeerd.
Henrick Lenaert Raijmakers verklaart dat die bomen niet meer waard waren
dan 135 gulden, Henrick Huiberts en Govert verklaren dat zij voor die 32
eiken niet meer hadden geschat bij verkoop dan 143 of 144 gulden. De
deponenten verklaren dat onder die 32 bomen er enkele bij waren zonder
top en veel van de takken daarvan door soldaten of door anderen waren
afgekapt zodat sommige bomen alleen als brandhout gebruikt worden en
als men ze langer zou laten staan totdat die weer aangegroeid zouden zijn
ze niet veel meer opbrengen. Datum 20 juli 1597.
=================522===================
Aktennr : 522
Folio : 240-v
Soort akte : verklaring over Jan Peter Swertveger
Datum : 12-08-1597
Al degenen diegenen deze brief lezen, etc. Wij Jan Tonis Joosten van
Gemert en Govert Gerard Joosten van de Ven, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Magdalena wettige dochter van wijlen Jan Vercuijlen

oud ca. 24 jaar die alhier woont in het huis van Peter Jan Hermans die
hiervoor is opgeroepen door onze vorster Willem Joris, en heeft op verzoek
van jonker Lambrecht Millinck van Gerwen onder ede nadat ze daarover
was ondervraagd het volgende verklaard. Toen ze bij jonker Lambrecht
woonde had die haar met een brief met daarin geld naar een lakenverkoper
gestuurd genoemd Jan Peters Swertveger die op de hoek woont van het
Fraderstraatgen (Frater?) aan de markt in Den Bosch en dat daar tevoren
de zelfde van Gerwen daar ook al was geweest met de brief en het geld
zoals ze deze van Gerwen dikwijls in een kwaaie bui had horen grommen
tegen de kinderen van zijn vrouw, dat er geen groter onverstandig stuk
schelm was dan hij omdat die hem steeds aanmaande en dreigde met
inbeslagnames en dat genoemde van Gerwen zei dat de zelfde Jan Peter
zeer kort geleden in aanwezigheid van Herman van Middegael geld of een
pacht had ontvangen in het huis van Jan Peters dat die nu bezat en dat de
zoon van van Gerwen die dat geld bracht omdat van Middegael destijds in
Spanje was en omdat deze van Middegael niet uit Spanje terugkwam, hij
deze Jan Peters nog eens een keer zou moeten betalen. De zelfde van
Gerwen verklaart dat van alle geld hij nooit een kwitantie had kunnen
krijgen en dat zij deponente toen ze deze Jan Peter de brief met het geld
ging brengen deze toen tegen haar zei dat hij de *patientia* voor een korte
tijd zou meenemen (hij zou nog wat geduld hebben) en geen schade doen
en *de zelfde van Gerwen zou hem de rest komen korten en de rest
afbetalen*. Datum 12 augustus 1597.
=================523===================
Aktennr : 523
Folio : 241-r
Soort akte : verkoop
Datum : 09-04-1597
Wij Ruth Janssen van Griensven en Pouwels Dirck Horcx, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Henrick zoon wijlen Merten Peters en
verkoopt aan Aert Huijbrecht Aernts een stuk akkerland, groot ca. 4
lopenzaad, gelegen in de jurisdictie van Gestel in de parochie van Gemonde
op Dochel, b.p. Dirxck Dirck Horcx, Anthonij die Raet, Gijsbrecht Peters, de
kerk van Gemonde. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten van zijn kant af te handelen. Datum 9 april 1597.
=================524===================
Aktennr : 524
Folio : 241-r
Soort akte : verklaring over testament en interpretatie woorden
Datum : 04-10-1597

Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij, Eijmert Peters en Rombout
Adriaen Shuijsen, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen heer
Gielis Doolvoet, priester en pastoor van deze parochiekerk te Gestel oud ca.
60 jaar, Rutger zoon wijlen Jan Robben oud ca. 48 jaar, Pouwels zoon
wijlen Dirck Horcx oud ca. 45 jaar en Michiel zoon wijlen Jan van de Venne
oud ca. 54 jaar, welke heer Gielis, Rutger Jan Robben en Pouwels inwoners
van Gestel zijn en door onze vorster Willem Joris werden opgeroepen en
genoemde Michiel die onder Schijndel woont en daarvoor door Willem Delis
onze substituut-vorster is gearresteerd, hebben op verzoek van Jan zoon
wijlen Michiel Lauwrens nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende
verklaard. Heer Gielis verklaart dat hij als pastoor op 30 augustus 1593 het
testament heeft gemaakt van wijlen Gijsbert Willems en dat zijn wettige
vrouw Catarina daarin alle roerend bezit kreeg waarmee ze naar eigen
keuze mocht handelen en niet alleen het vruchtgebruik kreeg, want dat is
wat hij als pastoor zich daarvan herinnert. De pastoor verklaart nog dat
toen hij het testament schreef dat hij niet wist dat alhier te Gestel er
onderscheid was tussen *gerede haefelijke goederen* en tussen
*erfhaefelijke goederen* en dat hij ook niet had geloofd toen hij dat
testament schreef of had gedacht dat Gijsbrecht wel dat verschil wist
tussen *gerede haefeleijk en erfhaefelijk bezit*. Genoemde Rutger Pouwels
en Michiel verklaren dat bij het maken van het testament ze daarbij
aanwezig waren en daarbij vermaakte hij testateur genoemde Catarijn de
genoemde *gerede* goederen die men *gerede* goederen mag noemen,
en dat zij deponenten niet geloven en het hun mening is dat Gijsbert onder
*gerede* goederen niets anders bedoelde dan dat Catarina zowel de
*erfhaefelijke* goederen zou krijgen als de gerede goederen, waarmee ze
haar wil kon doen en ze destijds niet hebben kunnen merken of Gijsbrecht
tussen het begrip van *gerede haefelijke *goederen en de erfhaefelijke*
enig onderscheid maakte. Datum 4 oktober 1597.
=================525===================
Aktennr : 525
Folio : 241-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 04-10-1597
Peter zoon wijlen Matheus Pels heeft als schuldenaar belooft op onderpand
van zijn persoon en bezit om aan Huijberden Tonis Delis die per a.s. 1
oktober zijnde St. Remigius en Bavonisdag de som van 18 karolusguldens
te betalen, elke gulden van 20 stuivers, ten behoeve van Antonis zoon
wijlen Andries Tonis, elke gukden van 20 stuivers. Actum ut supra.
=================526===================
Aktennr : 526

Folio : 241-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 04-10-1597
Peter zoon wijlen Matheus Pels heeft als schuldenaar beloofd op onderpand
van zijn persoon en bezit om aan Huijberden Delis ten behoeve van Marijke
minderjarige dochter van wijlen genoemde Matheus, op 1 oktober a.s.
zijnde St. Remigius en St. Bavodag, de som van 62 karolusguldens en 9
stuivers te betalen, elke gulden van 20 stuivers, waarmee een bedrag van
13 gulden komt te vervallen dar haar vanwege haar erfdeel in de deling
d.d. 2 maart 1593 was toegezegd uit de portie van deze Peter. Nog een
bedrag van 26 gulden en 3 stuivers dat Niclaes zoon Matheus Pels uit diens
erfdeel aan Marijke moest betalen en nog een bedrag van 13 gulden dat
Claes aan Marijke bij testament had vermaakt . Verder komen hiermee te
vervallen 6 gulden en 11 en een halve stuiver die Catarina dochter van
Matheus Pels, deze Marijke in de zelfde boedeldeling moet betalen en met
die 62 gulden en 9 stuivers zijn ook betaald de landhuur van Marijke die
per a.s. St. Maartensdag vervallen zal, welke bedragen alle aan Peter
werden voldaan. Actum ut supra.
=================527===================
Aktennr : 527
Folio : 241-v
Soort akte : overdracht rechten
Datum : 01-10-1597
Wij Eijmert Peters en Ruth Janssen van Griensven, schepenen verklaren dat
voor ons is verschenen Antonis Andries Antonis, Huijbrecht Claes Delis en
Henrick Jan Claessen als aangestelde voogden over Michiel en Marijke
minderjarige kinderen van wijlen Matheus Gijsbert Pels door wijlen deze
Matheus verwekt bij diens vrouw Geertruijden dochter wijlen Andries
Antonissen (van Mughovel, JT), dragen hierbij aan Peter Matheus Pels hun
rechten en deel over dat deze minderjarige kinderen hebben in de bedes en
andere *commeren* (lasten) die nog onbetaald zijn en eerder aan wijlen
hun vader Matheus Gijsbert Pels aan hem werden opgedragen om te
ontvangen. Peter mag die bedes innen en voor zijn eigen voordeel
aanwenden, zonder dat hij daarover aan Michiel of Marijcken rekenschap
hoeft af te leggen. Datum 1 oktober 1597. (is aan mij aangedragen door
schepenen)
=================528===================
Aktennr : 528
Folio : 242-r
Soort akte : verkoop

Datum : 10-10-1597
Wij Rutger Jans van Griensven en Pouwels Dirck Horcx, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jutta dochter wijlen Gijsbrecht
Henricks met haar voogd en verkoopt aan Bartholomeus zoon wijlen Willem
Hagelaer het zevende deel van een woonhuis, esthuis, tuin, boomgaard,
hop- en akkerland, samen groot ca. 12 lopenzaad, alhier gelegen te Teede,
b.p. de erfgenamen van Jan Goijaerts, de weduwe van Gerit Gerits, de
gemeenschappelijke straat. De verkoopster belooft de verkoop gestand te
doen en alle lasten af te handelen, behalve daaruit jaarlijks het zevende
deel van twee en een halve stuiver grondchijns aan de abt van
Echternaken, nog het zevende deel van 3 malders rogge, nog het zevende
deel van 8 gulden en 5 stuivers, nog het zevende deel van 6 ponden
paijment aan diverse personen. Datum 10 oktober 1597.
=================529===================
Aktennr : 529
Folio : 242-r
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 10-10-1597
Bartholomeus zoon wijlen Willem Hagelaer belooft als schuldenaar om aan
Jutta dochter wijlen Gijsbrecht Henricks die per a.s. St. Dionijsdag 3
karolusguldens te betalen, per a.s. St. Dionijsdag over een jaar nog eens 3
karolusguldens en per a.s. St. Dionijsdag over twee jaar 46 karolusguldens,
elke gulden van 20 stuivers. Actum ut supra.
=================530===================
Aktennr : 530
Folio : 242-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 10-10-1597
Wij Jan Antonis Joosten van Gemert en Rutger Jans van Griensven,
schepenen verklaren dat voor ons zijn gekomen Willem, Antonis, Goijaert
en Pouwels, broers, verder Geertruit, Oda en Henricka, gezusters met hun
gekozen voogden, alle wettige kinderen van wijlen Mathijs Willems van
Beeck, door wijlen deze Mathijs verwekt bij diens tweede vrouw wijlen
Merijcken dochter wijlen Goijaert Hermans, verder Henrick zoon Hendrick
Henricks als man van Elisabeth dochter van wijlen genoemde Mathijs en
Marijken, hebben een boedeldeling gemaakt van het bezit dat ze na de
dood van hun ouders hebben geerfd, het meeste deel gelegen in St.
Michielsgestel.

Genoemde Willem krijgt een weiland groot ca. 3 morgens gelegen te
Schijndel in het Wout, b.p. Heijlwig weduwe van Wouter Everts, Henrick
Henrick Rutten, de gemeenschappelijke straat, Marijcken weduwe van Rut
Henricks. Nog krijgt hij een stuk akkerland, genoemd de Rondenecker groot
ca. 4 lopenzaad, alhier te Gestel ter plaatse genoemd Hezacker, b.p.
Wouter Gerits, Goijaert Mathijssen, de erfgenamen van Rut Wouters,
Henrick Mertens. Nog krijgt hij een stuk hopland, deels weide, groot
anderhalf lopenzaad, alhier te Gestel gelegen aan de Beeckstraat, b.p.
genoemde Pouwels en Oda. Hieruit jaarlijks uit het weiland 15 penningen te
betalen aan de hertog van Brabant, uit de anderhalve lopenzaad 2
penningen en uit de Rondenecker jaarlijks 2 gulden aan de kinderen van
Matheus Pels. Verder overpad te moeten verlenen aan Goijaert Mathijssen.
Genoemde Antonis krijgt een stuk hopland groot ca. 6 lopenzaad, alhier te
Gestel gelegen in de Houw, b.p. Henrick Bogaerts, de erfgenamen van Jan
Dircks, de gemeenschappelijke straat, Goijaert Willems van de Merendonck.
Nog krijgt hij een weiland groot ca. 1 morgen, alhier te Gestel gelegen in de
Gestelschen Bosch, b.p. het Schildersgasthuis in Den Bosch, Goijaert
Willems van de Merendonck, jonker Lambrecht Milinck van Gerwen,
Lauwrens Michiels. Nog krijgt hij een jaarlijkse rente van 2 gulden 15 en
een halve stuivers te ontvangen van de stad Den Bosch, nog jaarlijks 3
ponden paijment uit het bezit van Gerard Verhondelaer (?). Uit het weiland
moet Antonis jaarlijks aan de pastoor, koster en kerk van Gestel een rente
betalen van anderhalve stuiver.
Genoemde Gerard krijgt een stuk land deels hop- en deels akkerland en
weiland, alhier te Gestel gelegen in het Moerschot, b.p. Huijbert Tonis,
Henrick Jan Claes, vrouwe Raessen, de gemeenschappelijke straat. Nog
krijgt hij een stuk hopland, alhier te Gestel gelegen aan de Beeckant, b.p.
Rut Henrick Janssen, de gemeenschappelijke straat, genoemde Pouwels en
Oda, Rut Janssen van Griensven. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca.
een zesterzaad, alhier te Gestel op de Hezecker, b.p. de erfgenamen van
Matheus Pels, Willem Mathijssen, de kinderen van Jan Willem Geverts.
Henrick Mertens. Uit dit erfdeel moet Goijaert jaarlijks aan de heer van
Herlaer als grondchijns 8 chijnshoenderen betalen, nog jaarlijks aan het
O.L. Vrouwenaltaar in de kerk van Gestel een lopen rogge en aan het
klooster in het land van Heusden jaarlijks 10 en een halve stuiver. Verder
moet Goijart overpad verlenen aan de kinderen van Matheus Pels en
Goijaert zelf mag wegen over het erf van Willem Mathijssen.
Genoemde Pouwels en Oda krijgen samen een stuk akkerland met
houtopstand, groot ca. 14 lopenzaad met de halve pad, gelegen te Gestel in
de Craeckensteijnse Hoeve, b.p. de kinderen van Henrick Henrick Rutten,
Jan Peter Eijckmans, Henricxken dochter Henrick Rutten, de

gemeenschappelijke straat. Nog krijgen ze een stuk akkerland alhier
gelegen op de Huelteren, b.p. de gemeenschappelijke straat, de kerk en
het land van O.L. Vrouw, jonker Gerard van Boeckop, Lauwrens Michiels.
Nog krijgen ze een stuk hopland, alhier te Gestel aan de Beeckant,
genoemd de Streep, b.p. Jan Goijaerts Cornelis, Willem Mathijssen, Rut
Henrick Henricks, de gemeenschappelijke straat. Nog krijgen ze een
hooiveld groot ca. 3 morgens genoemd de Bultcamp (?) gelegen nabij de
Liescamp. b.p. de erfgenamen van Gerit Rombouts, Jan van Campen,
Mercelis van Casteren, Jan Goijaert Cornelis, Jan Delis Weijgergancks en
meer anderen. Ze moeten overpad verlenen aan een stuk hooiland dat
eigendom is van Jan Goijaert Cornelis, behalve over het genoemde
houtcamp.
Genoemde Henrick zoon wijlen Willem Henricks krijgt een stuk akkerland
groot ca. 10 lopenzaad, alhier te Gestel gelegen nabij de kerk van Gestel,
genoemd de Gestelschen Ecker, b.p. de secretaris alhier, het
Schildersgasthuis in Den Bosch, Willem Willems van Beeck, de
gemeenschappelijke straat. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. een
zesterzaad, alhier gelegen op de Beeckgraaf, b.p. Henrick Mertens, Matheus
Peter Willems, Wouter Gerits, de Beeckgraaf daar. Nog krijgt hij een
weiland groot ca. een bunder, gelegen onder Schijndel, b.p. Gerard
Willems, Henrick Jan Claes, Eijmert en Delis Peters, Mathijs Adriaen
Spierincks.
Genoemde Geertruijd krijgt een woonhuis, schuur, esthuis, schop,
wagenschop, tuin, boomgaard, land weiland etc. samen groot ca. 10
lopenzaad, alhier te Gestel gelegen aan de Beeckant, b.p. Jacop Jan
Dancken, Gijsbert Matheus Pels, de gemeenschappelijke straat, het Ven.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Als iemand erfdeel minder
waard wordt of er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen
betalen. Ieder zal de lasten op het eigen erfdeel ook zodanig betalen dat de
erfdelen van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Datum 10 oktober 1597.
=================531===================
Aktennr : 531
Folio : 244-r
Soort akte : testament
Datum : 11-10-1597
Wij Jan Antonis Joosten Van Gemert en Rutger Janssen van Griensven,
schepenen verklaren dat voor ons is verschenen Willem zoon wijlen Willem
Mathijs Willems van Beeck weduwnaar van Margareta dochter wijlen Jacob

Zebrechts van Grueningen, onze inwoner, gezond van lijf en leden en in het
bezit van de 5 zinnen en verstand en heeft na rijpe overwegingen zijn
testament opgemaakt. Hij herroept alle eerdere testamenten en codillen
van voor deze datum die hij als weduwnaar heeft gemaakt voor schepenen
en secretaris, notaris of voor een ander geestelijk of wereldlijk persoon en
wil dat uitsluitend dit testament wordt nagevolgd. Ter ere van zijn patroons
vermaakt hij aan de St. Janskerk in Den Bosch, de St. Michielskerk te
Gestel, de 4 biddende ordes die in Gestel zijn vertegenwoordigd, elk van
hen vanwege eventueel begaan onrecht, hetgeen hem onbekend is, een
stuiver eens, na zijn dood te betalen. Verder vermaakt hij de parochiekerk
van Gestel een bedrag van 6 karolusguldens elk van 20 stuivers, ook na
zijn dood te betalen. Als zijn enige erfgename benoemt hij zijn dochter
Anna verwekt bij genoemde Margareta die al zijn roerend en onroerend
bezit krijgt van welk aard dan ook en w aar het bezit zich ook bevindt, na
zijn dood te aanvaarden tenzij Anna komt te trouwen zonder zijn
instemming of na zijn dood zonder de instemming van de broers en zusters
van de testateur, of als die zijn overleden zonder instemming van de
andere naaste familie van de testateur, want in dat geval sluit hij zijn
dochter Anna uit van al zijn bezit met de som van 100 karolusguldens en
dan krijgt zij van alle ander bezit dan alleen het vruchtgebruik zolang ze
leeft en haar kinderen daarvan het erfrecht. Indien zijn dochter komt te
sterven zonder wettig nageslacht wil de testateur dat al zijn bezit dan naar
de broers en zusters van de testateur gaat, of hun kinderen of
kindskinderen of bij hun overlijden naar hun naaste erfgenamen van zijn
kant, waarbij de dode partij altijd met de levende moet delen. Vanwege
enige aanspraken die Jenneken, Jaexcken en Henricxken als gezusters en
kinderen van wijlen Henrik Henrick Rutten verwekt bij genoemde Margareta
mochten hebben op het bezit van de testateur, indien zijn eigen dochter
Anna zonder wettig nageslacht sterft, vermaakt hij genoemde vier (het zijn
er maar 3, JT) gezusters samen 50 karolusguldens eens en sluit hen verder
van zijn nalatenschap uit. Als een van die vier zusters of iemand van zijn
familie en ook speciaal Anna zijn eigen dochter het niet eens zijn met zijn
testament, maar zich hiertegen verzetten, sluit hij die uit met een oude
grote of twee stuivers. De testateur behoudt zich het recht voor om dit
testament geheel of ten dele te herzien en verklaart verder dat dit zijn
testament is. Aldus gepasseerd in het woonhuis van de secretaris alhier.
Datum 11 oktober 1597.
=================532===================
Aktennr : 532
Folio : 244-v
Soort akte : verzoek om toewijzing voogden
Datum : 18-11-1597

Wij Rutger Janssen van Griensven en Pouwels Dirk Horcx, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Peter, Jan en Willem, broers en
zoons wijlen Willem Peter Willems van Griensven door deze Willem verwekt
bij diens vrouw Hersula dochter wijlen Peter Eijckmans, die ons hebben
verklaard dat wijlen hun vader Willem en hun moeder Hersula zijn
overleden en bezit hebben nagelaten, deels alhier te Gestel en deels onder
Schijndel dat ze graag zouden delen, maar zulks niet mogelijk is tenzij
Elisabeth als minderjarige dochter van wijlen Antonis Michiel Teuwens door
wijlen deze Antonis verwekt bij diens vrouw Barbara dochter van genoemde
Willem en Hersula van voogden wordt voorzien, hetgeen ze hierbij
verzoeken. Daarom hebben wij schepenen volgens oud gebruik hierin en
ook volgens het octrooi van keizer Karel V, als voogden Gerard zoon wijlen
Peter Eijckmans benoemd die in de vrijdom van de stad Den Bosch woont
en daarvoor is gearresteerd en nog Goverden zoon wijlen Geraerts Joosten
van de Venne die alhier te Gestel woont en daarvoor is opgeroepen en
hierbij ook aanwezig is. Wij geven hen de volmacht om tot een
boedeldeling voor het minderjarige kind te komen en daarin alles te doen
wat nodig is en daarna ook het verdere beheer te voeren van het bezit van
dat kind, zoals voogden schuldig zijn te doen en hetgeen zij hierbij ook
onder ede beloven te zullen doen. Datum 18 november 1597.
=================533===================
Aktennr : 533
Folio : 245-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 18-11-1597
Wij Rutger Janssen van Griensven en Pouwels Dirck Horcx, schepenen
verklaren dat voor ons zijn verschenen Peter, Jan en Willem, broers en
zoons wijlen Willem Peters van Griensven door wijlen deze Willem verwekt
bij diens vrouw wijlen Hersela dochter wijlen Peter Eijckmans, verder
Herman zoon wijlen Dirck Schuermans als man van Geertruijden, Mathijs
Gijsberts als man van Elisabeth, beiden dochters van wijlen genoemde
Willem en Hersela, verder Gerard zoon wijlen Peter Eijckmans en Govert
zoon wijlen Gerard Joosten van de Venne als aangestelde voogden over
Elisabeth minderjarige dochter van wijlen Antonis zoon wijlen Michiel
Teuwens door deze Antonis verwekt bij diens vrouw Barbara dochter wijlen
genoemde Willem en Hersela en hebben een deling gemaakt van het bezit
dat ze na de dood van hun ouders hebben geerfd, gelegen te Gestel en
deels onder Schijndel.
Genoemde Peter krijgt een stukje akkerland en weiland, gelegen in de
jurisdictie van Schijndel naast Seijensrot (?) b.p. Mathijs Gijsberts, de H.
Geest van Den Bosch, de erfgenamen van wijlen Geerling Lenaerts. Uit dit

stuk land en weiland moet jaarlijks 6 gulden worden betaald in Heeswijk,
uit een rente van 18 gulden. Verder moet dit perceel overpad verlenen aan
een malderzaad land en de akker en weiland dat aan Mathijs is toebedeeld.
Ook nog de oude *vrede * te onderhouden.
Genoemde Jan krijgt een stuk akkerland groot ca. 9 lopenzaad, alhier te
Gestel gelegen genoemd de Pael, b.p. het pastorieland van Gestel, de
gemeenschappelijke straat, de erfgenamen van Goijaert Henricks. Hieruit
jaarlijks aan de kerk van Gestel 5 lopen rogge te betalen, nog jaarlijks aan
Margriet weduwe van Antonis Antonissen 14 gulden.
Genoemde Willem krijgt het kleine woonhuis met de schuur en de helft van
het binnenland zodat ligt naast het grote huis en daar is afgedeeld, alhier
te Gestel gelegen aan de Hezelaer, b.p. genoemde Herman Dircks, Peter
Claes, de gemeenschappelijke straat. Hieruit moet Willem jaarlijks aan de
hertog van Brabant als grondchijns 10 stuivers en een penning betalen, nog
jaarlijks een mud rogge aflosbare pacht, nog jaarlijks 2 gulden en nog 2 en
een halve gulden, nog jaarlijks 31 en een halve stuiver aan diverse
personen, nog jaarlijks aan de kapel op Den Dungen 28 stuivers, nog
jaarlijks 14 stuivers nog jaarlijks te Heeswijk 3 gulden uit een rente van 18
guldens. Dit lot krijgt jaarlijks zelf een rente van 17 en een halve stuiver
van Peter Claes en nog krijgt dit lot eenmalig 10 karolusguldens van het lot
van Herman Dircks.
Genoemde Herman krijgt een woonhuis met het halve binnenland,
afgepaald met het erf van het kleine huis, met de aanplant rond de kuil op
de gemeenschappelijke straat alhier te Gestel op de Hezelaer, b.p.
genoemde Willem Willems, de gemeenschappelijke straat. Hieruit jaarlijks
aan de heer van Herlaer als grondchijns 14 stuivers, nog jaarlijks aan de
erfgenamen van meester Gerard van Herzel een mud aflosbare rogpacht.
nog jaarlijks 6 gulden, nog jaarlijks 2 Wilhelmustuin, nog jaarlijks 3 gulden
te Heeswijk uit de rente van 18 gulden. Verder moet Herman 10 gulden
eens geven aan het erfdeel van het kleine huis.
Genoemde Mathijs Gijsberts krijgt twee stepen akkerland, samen 5
lopenzaad, gelegen in de jurisdictie van Schijndel in de Engel, met het
achterste weiland in de Engel, b.p. Elisabeth minderjarige dochter van
Anthonis Michiels, genoemde Peter Willems, de H. Geest van Den Bosch,
jonker Gerard van Boeckop. Nog krijgt hij een zesterzaad hopland gelegen
in de zelfde jurisdictie (Schijndel), b.p. Peter Willems, de erfgenamen van
Geerling Lenarts. Dit perceel heeft overpad over het erf van Peter Willems.
Mathijs zelf moet overpad verlenen aan het genoemde minderjarige kind.
Hieruit moet Mathijs jaarlijks 6 gulden te Heeswijk betalen uit een rente
van 18 gulden.

Genoemde Elisabeth krijgt een stuk akkerland groot ca. een malderzaad
gelegen in de jurisdictie van Schijndel in de Engel, b.p. Mathijs Gijsbrechts,
genoemde Peter Willems. Dit perceel moet wegen over het erf van
genoemde Peter en van Mathijs. Dit lot moet jaarlijks het hek onderhouden
met de post hangend op de middelste streep.
Genoemde delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars
erfdeel en beloven de deling gestand te doen. Als iemands erfdeel minder
waard wordtr of er meer lasten op blijken te drukken zullen ze die samen
betalen. Verder zal elk de lasten op het eigen erfdeel zodanig betalen dat
de erfdelen van de anderen ervoor zijn gevrijwaard. Datum 18 november
1597.
=================534===================
Aktennr : 534
Folio : 246-v
Soort akte : boedeldeling
Datum : 18-11-1597
Genoemde delers uit de vorige akte hebben elkaar over en weer beloofd op
onderpand van hun persoon en bezit, dat als Herman Dirck Schuermans al
zijn achterstand zal hebben afbetaald uit het bezit waarop hij tegenwoordig
woont, dat zij daarna samen de rentes etc. zullen betalen die op al hun
bezit en efddelen samen drukken vervallend tot en met a.s. Pinksteren en
na Pinksteren zal elk apart de rentes gaan betalen die op het eigen erfdeel
drukken. Verder zullen de delers de grondchijnsen helpen afwinnen die
jaarlijks betaald moeten worden en daarna zelf betalen zonder overlast
voor elkaar. Actum ut supra.
=================535===================
Aktennr : 535
Folio : 247-r
Soort akte : verkoop
Datum : 01-12-1597
Wij Rutger Janssen van Griensven en Eijmert Peter Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Jacop zoon wijlen Henrick Sebastiaens
als man van Jenneken dochter wijlen Andries Cornelis Henricks, door wijlen
deze Andries verwekt bij diens vrouw Heijlwig dochter van wijlen Jan
Henricks van de Verdonck en verkoopt aan Peter zoon wijlen Zebrecht
Jacops een stuk land deels akker en deels heiland, samen groot ca. 3
lopenzaad, alhier gelegen aan het Rootven, b.p. de halve garve daar, Jan
zoon wijlen genoemde Andries, Gerard en Anna kinderen van wijlen Jacop

Rutten, de erfgenamen van Leonaert Gijsbrechts, de gemeenschappelijke
straat. Dit erf mag wegen over het erf van wijlen Cornelis Henrick Driessen
volgens de schepenbrief van Gestel d.d. 19 oktober 1563. De verkoper
belooft de verkoop gestand te doen. De koper moet de *grave* die aan de
kant van het erf van genoemde Anna en Gerard wordt gemaakt voor de
helft mee helpen graven. Datum 1 december 1597.
=================536===================
Aktennr : 536
Folio : 247-r
Soort akte : verkoop
Datum : 09-12-1597
Wij Jan Tonis Joosten, Rut Jan Robben, Eijmert Peter Willems en .... Gerits
van de Venne, schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Henrick
en Jacop, broers en zoons wijlen Gijsbrecht Henricks door wijlen deze
Gijsbrecht verwekt bij diens vrouw Elisabeth dochter wijlen Adriaen van
Brouheeze, verder Aernt zoon wijlen Mathijs Claes als man van Luijtgaerd
dochter van wijlen genoemde Gijsbrecht en Elisabeth, elk daarin voor een
zevende deel, verkopen voor 3 zevende deel aan Henrick zoon Leonaert
Janssen Raijmaeckers hun recht in een woonhuis, esthuis, tuin, boomgaard,
hopland en akkerland in totaal groot ca. 12 lopenzaad alhier gelegen te
Teede, b.p. de erfgenamen van Jan Goijaerts, de weduwe van Gerit Gerits,
de gemeijnte. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle
lasten van hun kant af te handelen, behalve de 3 zevende delen van een
chijns van 2 en een halve stuiver aan de abt van Echternaken, nog de 3
zevende delen van drie malders rogge en van 8 gulden 5 stuivers en van 6
pond paijment aan diverse personen. Datum 9 december 1597.
=================537===================
Aktennr : 537
Folio : 247-v
Soort akte : betalingsbelofte
Datum : 09-12-1597
Genoemde Henrick zoon Leonaert Jans de Raijmaecker uit de vorige akte
belooft als schuldenaar dat hij voor die 3 zevende delen alle achterstand
van de rentes en pachten zal afhandelen tot aan vandaag de dag toe,
behalve de achterstand ten tijde van het jaar dat Bartholomeus
(=Bartholopemeus Willem Hagelaer, JT) pachter en gebruiker van het bezit
is geworden die ten laste van deze Bartholomeus komen. Actum ut supra.
=================538===================
Aktennr : 538

Folio : 247-v
Soort akte : verkoop
Datum : 00-12-1597
Wij Rutger Janssen van Griensven en Eijmert Peter Willems, schepenen
verklaren dat voor ons is verschenen Cornelis zoon wijlen Willem van
Mughovel en verkoopt aan Marie dochter wijlen Adriaen Dircks een huis,
erf, esthuis, bakhuis, boomgaard met een aanliggend beemdje, alhier te St.
Michielsgestel, b.p. Stans Adriaens, Joost Claes de Molder de oude, de
gemeenschappelijke straat, de Brugbeemd, welke huis etc. Cornelis had
gekocht van Joost zoon wijlen Gijsbrecht Jans Olislager, van Wouter Jan
Goessens als man van Catarijna en van Niclaes Adriaen van Hulst als man
van Jenneken, dochters van wijlen genoemde Gijsberten Olislagers, daarin
voor een derde deel en van Cornelis, Marijken, Jenneken en Beelken diens
zusters kinderen van wijlen Jan Jan Olislagers samen voor een derde deel
en verder van genoemde Joost Gijsbrechts (Olislagers) die handelde voor
Marijke dochter van wijlen Jan Jan Olislagers en nog handelde voor Willem
zoon van genoemde... Olislager alias Buerden, welke Gijsbrecht Willem
Janssen alias Buerden voor genoemde Arnden, Berbel van Suemeren
handelt en verder Bernaert Henricks van Zoemeren als voogd handelend
over de minderjarige kinderen van genoemde ... Olislagers alias Buerden
daarin door schepenen van de stad Den Bosch als zodanig aangesteld en
daarin gemachtigd volgens de voogdijbrief ervan, samen daarin voor het
overige derde deel, zijnde allen erfgenamen van wijlen Joachim zoon wijlen
Jan Gijsbrecht Olislagers volgens de schepenbrief van Den Bosch d.d. 11
december 1590. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle
lasten af te handelen. Datum ... december 1597.
=================539===================
Aktennr : 539
Folio : 248-r
Soort akte : verklaring over een opgesteld testament
Datum : 00-00-1597
Al degenen die deze brief zullen zien etc. Wij Jan Tonis Joosten en Rombout
(Shuijsen), schepenen verklaren dat voor ons zijn verschenen Rutger zoon
wijlen.... oud ca. 41 jaar, Henrick zoon wijlen Antonis Scellekens oud ca. 30
jaar, Willem zoon wijlen Willem Kemps oud ca. .. jaar en Henrick zoon
wijlen Jan Scellekens oud ca. .. jaar (blad is beschadigd) alle inwoners van
de heerlijkheid Boxtel, daarvoor door onze substituut-vorster Willem Delis
gearresteerd, hebben op verzoek van Henrick zoon wijlen Evert Heesacker,
onder ede nadat ze daarover zijn ondervraagd, het volgende verklaard.
Rutger en Henrick Antonis Scellekens verklaren dat ze erbij waren in de
hooimaand j.l. op de 13e en als getuigen erbij zijn geroepen door heer en

meester Goessen Gerit Goessens als pastoor van de St. Lambrechtskerk te
Gemonde, voor een bepaald testament voor Aernt zoon Peter Henrick
Goijaerts toen diens vrouw Catarina dochter van wijlen Adriaen Henrick
Scellekens samen dat testament met heer Goossen hebben opgezet, dat
deze heer Goessen toen tegen hen als getuigen zei dat hij dat ontwerp van
het testament op een behoorlijke wijze zou opstellen en het hen als
getuigen daarna dan zou oplezen en dat is door heer Goosen ook gedaan
en heeft het hen voorgelezen en dat toen de zelfde Caterijn al was
overleden en daarna amodeerden (wijzigden) ze destijds de inhoud van het
testament dat was gemaakt aan de hand van het ontwerp ten huize van
genoemde Peter en daarna werd het testament nogmaals opgelezen en
daarna hebben zij deponenten verklaard dat het juist was opgesteld en dat
zij toen dat testament als getuigen hebben gezien en erbij blijven. Maar ze
verklaren wel dat voordat het ontwerp werd gemaakt tussen genoemde
Aernden en Catarina er wel woorden waren geweest, maar die hebben ze
niet goed kunnen verstaan. (akte is niet helemaal afgemaakt, het volgende
folio ontbreekt)
=================los1===================
Aktennr : los1
Folio : ongenummerd
Soort akte : verklaring over Oud Herlaer
Datum : 02-07-1595
Los blad :
Michiel zoon wijlen Frans Jacops pachter van de hoeve van de heer van
Herlaer, oud ca. 42 (?) jaar en Jan zoon wijlen Bartholomeus Tonis, dienaar
van genoemde Michiel oud ca. 20 jaar en Andries Leonis van Heeze oud ca.
64 jaar, daartoe opgeroepen zijnde hebben onder ede afgelegd voor de
schout meester Henrick van de Cluijsen op verzoek van deze kastelein
nadat ze daarover zijn ondervraagd het volgende verklaard. Genoemde
Michiel en Jan Bartholomeus hebben sinds dat de mond van de Dieze
(rivier) is toegedamd geweest, al de beemdes en weilanden die tot de
hoeve behoren en ook andere beemden van de heer van Herlaer, tot ca. 52
morgens toe, steeds onder water hebben gestaan en zijn niet gebruikt
kunnen worden en hij heeft het land van die hoeve in al die jaren soms
meermalen moeten inzaaien omdat het land was ondergelopen zodat er
daardoor veel minder opbrengsten van zijn gekomen dan waarvoor die
hoeve wordt getaxeerd en dat de zelfde Michiel aan het dorp van Gestel of
de borgemeesters al die opbrengsten en oogst van de hoeve heeft
gepresenteerd waaruit hij voor hun contributries wordt ontlast. De zelfde
Michiel verklaart nog dat dat hij weet dat gedurende deze troebele
tegenwoordige tijd de huizen van de heer van Oud Herlaer vervallen en
vernield zijn geweest en dat nabij die zelfde hoeve het grootse deel ervan

door de soldaten die van Den Bosch kwamen met schuiten weg is gevoerd
zodat de heer van Herlaer voor zijn pachters een nieuw huis op een andere
plaats heeft laten timmeren en dat het kasteel van Herlaer ... ..in zolders,
het dak, ... vensters vernield zijn en afgebroken .. en vervallen 2000
gulden .. (nauwelijks leesbaar gekriebel). Genoemde Adriaen Leonis van
Heeze verklaart dat enkele beemden van de heer van Herlaer van
genoemde hoeve in de troebele tijden ...wel 300 .. in geld...
met deze tegenwoordige .... 50, 60 en meer belopen .. niet opbrengt en dat
de chijnsboeken van de heer van Herlaer zijn verslechterd en veel chijnzen
*verdoolt* (niet zijn te achterhalen) zijn. Datum 2 juli 1595, schepenen
waren Peter Tonis Joosten en Jan Adriaen Elias.
=================los2===================
Aktennr : los2
Folio : ongenummerd
Soort akte : machtiging
Datum : 00-00-0000
Los blad achterkant :
Peter... Tielemans heeft voor de zelfde secretaris machtiging gegeven aan
meester Jan ... voor zijn zaak in de Raad van Brabant om daar al zijn
kwesties te behartigen. Actum als boven.
======================================
Einde van dit protocol.
J. Toirkens, Chile, september 2011