07.08.2013 Views

Kunststof dakbaan van ECB en FPO/TPO - Lucobit AG

Kunststof dakbaan van ECB en FPO/TPO - Lucobit AG

Kunststof dakbaan van ECB en FPO/TPO - Lucobit AG

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Kunststof</strong> <strong>dakbaan</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>ECB</strong> <strong>en</strong> <strong>FPO</strong>/<strong>TPO</strong><br />

- 30 jr oude refer<strong>en</strong>ties<br />

- niet milieubelast<strong>en</strong>d<br />

- tot 20 jaar verzekerbaar<br />

Nieuw! Met kwaliteitsprofiel<br />

conform ddDach<br />

G e t e s t a a n d e<br />

Kwaliteitsprofiel<br />

conform ddDach<br />

Stand der techniek<br />

T U - M ü n c h e n


UW HULP BIJ HET<br />

KIEZEN VAN DE JUISTE<br />

DAKAFDICHTING<br />

G e t e s t a a n d e<br />

Kwaliteitsprofiel<br />

conform ddDach<br />

Stand der techniek<br />

T U - M ü n c h e n


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

Kwaliteitsprofiel voor alle<br />

polymere afdichting<strong>en</strong> conform<br />

ddDach (2005)<br />

Inleiding - E<strong>en</strong> veilig <strong>en</strong> dicht plat dak<br />

A. Plooibaarheid bij koude<br />

B. Ponsweerstand<br />

C. Hagelbest<strong>en</strong>digheid<br />

D. Invloed <strong>van</strong> sigarett<strong>en</strong>gloed<br />

E. Rechtheid <strong>en</strong> vlakheid<br />

F. Lasbaarheid<br />

G. Gedrag na het bestrijk<strong>en</strong> met vet<br />

H. Gedrag na opslag in warm water<br />

I. Gedrag na opslag in kalkmelk<br />

J. Gedrag na opslag in e<strong>en</strong> zuuroplossing<br />

K. Best<strong>en</strong>digheid teg<strong>en</strong> micro-organism<strong>en</strong><br />

L. Hydrolysebest<strong>en</strong>digheid<br />

M. Ozon best<strong>en</strong>digheid<br />

N. Thermische veroudering<br />

O. UV Best<strong>en</strong>digheid<br />

P. Viss<strong>en</strong>test<br />

Q. Contractie bij koud<br />

R. Bewijs <strong>van</strong> de wortelbest<strong>en</strong>digheid<br />

S. Declaratie <strong>van</strong> ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />

T. Besluit<br />

U. Kleur<strong>en</strong><br />

V. Toebehor<strong>en</strong><br />

W. Verzekering<br />

X. Vakliteratuur<br />

INHOUD<br />

1


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

E<strong>en</strong> veilig <strong>en</strong> plat dak<br />

Dakafdichting<strong>en</strong> zijn blootgesteld aan verschill<strong>en</strong>de<br />

mechanische, chemische <strong>en</strong> biologische<br />

belasting<strong>en</strong>. De bouwfysische eis<strong>en</strong> zijn hoog.<br />

Hoe veilig zijn de afdichting<strong>en</strong> dus? E<strong>en</strong><br />

vergelijk<strong>en</strong>de beoordeling <strong>van</strong> de verschill<strong>en</strong>de<br />

afdichting<strong>en</strong> (materiaalklass<strong>en</strong>: <strong>ECB</strong>/OCB,<br />

EPDM/IIR, EVA-PVC, PIB, PEC, <strong>TPO</strong>/<strong>FPO</strong>/OCC, PVC,<br />

PYE <strong>en</strong> vloeibare kunststoff<strong>en</strong>) werd pas mogelijk<br />

door de praktijkgerichte <strong>en</strong> uniform uitgevoerde<br />

onderzoek<strong>en</strong> <strong>van</strong> W. ERNST (1992, 1999). Deze<br />

kunn<strong>en</strong> u behulpzaam zijn bij uw keuze <strong>van</strong> de<br />

juiste dakafdichting.<br />

De deskundige <strong>en</strong> vakliteratuurauteur W.Ernst<br />

komt daarbij tot de conclusie:<br />

„Wordt aan alle voorgegev<strong>en</strong> minimumvereist<strong>en</strong><br />

voldaan, dan kan m<strong>en</strong> er<strong>van</strong> uitgaan dat<br />

de ban<strong>en</strong> in de praktijk goed verwerkt kunn<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong>, voldo<strong>en</strong> aan alle eis<strong>en</strong> <strong>van</strong> de bouwplaats,<br />

niet milieubelast<strong>en</strong>d zijn, volg<strong>en</strong>s de<br />

regels <strong>van</strong> het vak gelegd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

dat de dakafdichting standhoudt”.<br />

ERNST (1999, 2003)<br />

INLEIDING<br />

2


[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1], [2], koudebreuk bij proefstuk; [3] afroll<strong>en</strong>gtes<br />

<strong>van</strong> verschill<strong>en</strong>de ban<strong>en</strong> bij lage temperatur<strong>en</strong><br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> op de bouwplaats onafhankelijk<br />

<strong>van</strong> de weersomstandighed<strong>en</strong> verwerkt<br />

kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />

Vanwege klimaatverandering<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in de<br />

winter in midd<strong>en</strong> Europa minimumtemperatur<strong>en</strong><br />

voorkom<strong>en</strong> <strong>van</strong> - 30ºC of zelfs lager. Deze waard<strong>en</strong><br />

moet<strong>en</strong> daarom ook word<strong>en</strong> toegepast op<br />

de eis<strong>en</strong> die geld<strong>en</strong> voor dakban<strong>en</strong>, zodat de<br />

daaruit voortkom<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> beter kunn<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> ingeschat ( ERNST, 2005 )<br />

Uit de aangetoonde waard<strong>en</strong> <strong>van</strong> de plooibaarheid<br />

bij koude kan ook e<strong>en</strong> betere flexibiliteit bij<br />

koude word<strong>en</strong> afgeleid, die e<strong>en</strong> onmiddellijke<br />

invloed heeft op de verwerking in ongunstige seizo<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

bij lage temperatur<strong>en</strong>. De ban<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

gemakkelijker word<strong>en</strong> uitgerold, de lastemperatuur<br />

wordt (<strong>en</strong>ergiebespar<strong>en</strong>d) verlaagd. Het<br />

verwerkingsrisico bij ongunstige weersomstandighed<strong>en</strong><br />

wordt geminimaliseerd, in het bijzonder<br />

bij de detailafwerking.<br />

- 30°C<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

A. Plooibaarheid bij lage<br />

temperatur<strong>en</strong> 3<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 495-5 - <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />

ge<strong>en</strong> breuk of scheurvorming<br />

bij<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

[3]<br />

PLOOIBAARHEID BIJ KOUDE<br />

vervuld<br />

A.


B. Ponsweerstand<br />

[1] [2]<br />

[3]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] lood- <strong>en</strong> zinkwerkzaamhed<strong>en</strong>;<br />

[2] asfaltnagel; [3] plat dak als opslagplaats<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hoge perforatiezekerheid<br />

bied<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> hoge mechanische weerstand teg<strong>en</strong> de<br />

gebruikelijke belasting<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de verwerking<br />

op de bouwplaats <strong>en</strong> teg<strong>en</strong> het verwijder<strong>en</strong> of<br />

aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>van</strong> beschermlag<strong>en</strong> betek<strong>en</strong>t e<strong>en</strong><br />

grote zekerheid teg<strong>en</strong> schade die evt. door andere<br />

bouwvakarbeiders zou kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aangebracht.<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> daarom bestand zijn teg<strong>en</strong><br />

alle mogelijke belasting<strong>en</strong> waar ze op e<strong>en</strong><br />

bouwplaats aan kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> blootgesteld.<br />

E<strong>en</strong> baandikte <strong>van</strong> 2 mm <strong>en</strong> het c<strong>en</strong>traal ingelegde<br />

glasvlies beperk<strong>en</strong> het risico op e<strong>en</strong> beschadiging<br />

tijd<strong>en</strong>s de bouw tot e<strong>en</strong> minimum. Bij blootligg<strong>en</strong>de<br />

dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> daar<strong>en</strong>bov<strong>en</strong> ook<br />

rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong> met to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de onweersbui<strong>en</strong>.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 12 691<br />

Methode A: hard<br />

metal<strong>en</strong> ondergrond<br />

Vallichaam 500 gr.<br />

• Valhoogte > 700 mm<br />

dicht<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

(getest tot<br />

800 mm)<br />

dicht<br />

MECHANISCHE<br />

DOORSL<strong>AG</strong>VASTHEID<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

(getest tot<br />

800 mm)<br />

dicht<br />

B.<br />

4


C. Oost<strong>en</strong>rijk<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

[1] [2]<br />

[3]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: (1) Hagelst<strong>en</strong><strong>en</strong>; ( 2 ) & ( 3 ) Beschadigde<br />

dakoppervlakk<strong>en</strong><br />

Statistisch gezi<strong>en</strong> moet m<strong>en</strong> iedere 10 – 15<br />

jaar rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> catastrofale<br />

hagelbui.<br />

Hagelgevoelige regio’s in Europa zijn: Zuid Duitsland,<br />

Oost<strong>en</strong>rijk, Noord Italië, Savoy, Jura, Elzas,<br />

<strong>en</strong> Zwitserland.<br />

Op grond <strong>van</strong> ervaring<strong>en</strong> in de 70er jar<strong>en</strong>, werd<br />

er in Zwitserland voor nieuwe material<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

minimale eis ontwikkeld voor hagelbest<strong>en</strong>digheid<br />

<strong>van</strong> > 17m/s. Onderzoek resultat<strong>en</strong> <strong>van</strong> het<br />

EMPA hebb<strong>en</strong> aangetoond dat de veroudering<br />

e<strong>en</strong> belangrijke beïnvloeding parameter is.<br />

Dat heeft geresulteerd in e<strong>en</strong> minimumvoorschrift<br />

<strong>van</strong> >25m/s. Deze waarde is in dit profiel<br />

gehanteerd. Deze waarde komt overe<strong>en</strong> met<br />

hagelweerstandsklasse 3 volg<strong>en</strong>s de nieuwste<br />

Zwitserse norm.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 13583<br />

Schadesnelheid<br />

> 25 m/s<br />

<strong>ECB</strong> <strong>Kunststof</strong><br />

baan<br />

dicht<br />

H<strong>AG</strong>ELBESTENDIGHEID<br />

<strong>FPO</strong>/<strong>TPO</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

dicht<br />

C.<br />

5


D. Invloed <strong>van</strong> sigarett<strong>en</strong>gloed<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] brandgat<strong>en</strong> <strong>van</strong> sigarett<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> v<strong>en</strong>stergevel;<br />

[2] druppels hardsoldeermassa; [3] sigarett<strong>en</strong>peuk<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1399<br />

dicht<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

[1] [2]<br />

[3]<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> stukk<strong>en</strong><br />

vuurwerk <strong>en</strong> sigarett<strong>en</strong>gloed.<br />

Het is niet uitzonderlijk dat om tijdsred<strong>en</strong><strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de<br />

vakbedrijv<strong>en</strong> naast elkaar op het plat<br />

dak werk<strong>en</strong>. Las- <strong>en</strong> soldeerwerkzaamhed<strong>en</strong>,<br />

metaalzaag- <strong>en</strong> -slijpwerkzaamhed<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />

moet<strong>en</strong> vaak tegelijk met de afdichtingwerkzaamhed<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> uitgevoerd. Hierbij ontstaan<br />

steeds weer thermische puntbelasting<strong>en</strong> door<br />

heet metaal.<br />

Bij blootligg<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong> in woongebied<strong>en</strong><br />

bestaat bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de noodzaak <strong>van</strong> best<strong>en</strong>digheid<br />

teg<strong>en</strong> stukk<strong>en</strong> vuurwerk <strong>en</strong> onbezonn<strong>en</strong><br />

uit v<strong>en</strong>sters <strong>en</strong> <strong>van</strong> balkons weggeworp<strong>en</strong><br />

sigarett<strong>en</strong>.<br />

Dakban<strong>en</strong> die de belasting door sigarett<strong>en</strong>gloed<br />

doorstaan, bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> optimale bescherming<br />

teg<strong>en</strong> de gebruikelijke belasting<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> bouwplaats.<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

dicht<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

dicht<br />

INVLOED VAN SIGARETTENGLOED<br />

D.<br />

6


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

E. Rechtheid <strong>en</strong> vlakheid<br />

[1]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] rechtheid <strong>en</strong> vlakheid; [2] verloop bij het<br />

aan elkaar lass<strong>en</strong> met hete lucht; [3] plooivorming in de naad<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1848-2<br />

Afwijking (g) < 30 mm<br />

Afstand (p) < 10 mm<br />

[3]<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zonder plooivorming <strong>en</strong><br />

met e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige <strong>en</strong> zekere naadvoegtechniek<br />

kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gelegd.<br />

Volg<strong>en</strong>s EN 1848-2 word de rechtheid (g) <strong>en</strong> de<br />

vlakheid (p) getest.<br />

[2]<br />

De <strong>dakbaan</strong> wordt bij e<strong>en</strong> kamertemperatuur <strong>van</strong><br />

18º tot 28ºC in e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gte <strong>van</strong> minimaal 10 meter<br />

op e<strong>en</strong> vlakke ondergrond spanningsvrij uitgerold.<br />

De afwijking <strong>van</strong> de rechtheid <strong>van</strong> de baan wordt<br />

volg<strong>en</strong>s het beschrev<strong>en</strong> principe gemet<strong>en</strong> als de<br />

grootste afstand (g) in mm tuss<strong>en</strong> de rand <strong>van</strong> de<br />

afgerolde baan <strong>en</strong> de lijn AB. De rechtheid (g) <strong>en</strong><br />

vlakheid (p) kan word<strong>en</strong> gebruikt als e<strong>en</strong> visuele<br />

controle <strong>van</strong> de productiekwaliteit <strong>van</strong> de baan.<br />

Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> is deze waarde e<strong>en</strong> parameter voor de<br />

verwerkingszekerheid.<br />

Dakban<strong>en</strong> met grote afwijking<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de<br />

neiging te “gaan lop<strong>en</strong>” bij het aan elkaar lass<strong>en</strong><br />

met hete lucht; e<strong>en</strong> gebrekkige naadvoeg<br />

(plooivorming) is het gevolg.<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

vervuld<br />

RECHTHEID EN VLAKHEID<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

vervuld<br />

E.<br />

7


F. Lasbaarheid<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

Afbeelding: lasv<strong>en</strong>ster<br />

Bron: ERNST, Dakafdichting-Gro<strong>en</strong>dak<strong>en</strong> Deel 2, p. 90.<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> op de bouwplaats gemakkelijk<br />

<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> optimale naadverbinding<br />

aan elkaar kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gelast.<br />

De maatstaf voor de lasbaarheid <strong>van</strong> e<strong>en</strong> baan<br />

wordt uitgedrukt in e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamd “lasv<strong>en</strong>ster”.<br />

Hierbij geldt: hoe groter het lasv<strong>en</strong>ster, hoe beter<br />

de baan kan word<strong>en</strong> gelast; de voegtechniek is<br />

zekerder <strong>en</strong> dus ook de dichtheid <strong>en</strong> homog<strong>en</strong>iteit<br />

<strong>van</strong> de voegnad<strong>en</strong>. Ess<strong>en</strong>tiële invloedsparameters<br />

voor de lasbaarheid met hete lucht zijn<br />

onder andere:<br />

materiaalkwaliteit <strong>van</strong> de baan<br />

materiaalsoort <strong>en</strong> uitrusting (tuss<strong>en</strong>lag<strong>en</strong>)<br />

ondergrond<br />

omgevingstemperatuur<br />

vochtigheidsgehalte<br />

verouderingsgraad <strong>van</strong> de baan<br />

aard <strong>en</strong> constructie <strong>van</strong> de lasautomat<strong>en</strong><br />

stroomfluctuaties<br />

E<strong>en</strong> met hete lucht gelaste naadverbinding, <strong>van</strong><br />

homoge<strong>en</strong> materiaal, zorgt voor meer zekerheid,<br />

want alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dak met dichte voegnad<strong>en</strong> geeft<br />

het gebouw e<strong>en</strong> duurzame bescherming.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

• Lasv<strong>en</strong>ster volg<strong>en</strong>s ERNST <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />

geschiktheid<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />

(ja/nee)<br />

ja<br />

LASBAARHEID<br />

ja<br />

F.<br />

8


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

G. Gedrag na het<br />

bestrijk<strong>en</strong> met vet<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] baanmonster na behandeling met vet;<br />

[2] plat dak met buit<strong>en</strong>installatie<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> de<br />

inwerking <strong>van</strong> vett<strong>en</strong> <strong>en</strong> oliën.<br />

Vett<strong>en</strong> <strong>en</strong> oliën (laagmoleculaire vloeibare vett<strong>en</strong>)<br />

spel<strong>en</strong> in de praktijk e<strong>en</strong> belangrijke rol, want:<br />

vet <strong>en</strong> olie word<strong>en</strong> bijv. gebruik bij<br />

onderhoudswerkzaamhed<strong>en</strong> op het dak<br />

(lift, v<strong>en</strong>tilator<strong>en</strong>, airco);<br />

vet- <strong>en</strong> oli<strong>en</strong>evel zijn in verhoogde<br />

conc<strong>en</strong>traties aanwezig in de uitlaatgass<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

industriële installaties (bijv. machinefabriek<strong>en</strong>,<br />

chocolade- <strong>en</strong> melkverwerking);<br />

kerosin<strong>en</strong>evel komt voor in de buurt <strong>van</strong><br />

luchthav<strong>en</strong>s;<br />

op platte dak<strong>en</strong> bevind<strong>en</strong> zich erg vaak<br />

dakv<strong>en</strong>tilator<strong>en</strong> die vet- <strong>en</strong> oliehoud<strong>en</strong>de<br />

uitlaatlucht <strong>van</strong> keuk<strong>en</strong>s afvoer<strong>en</strong>.<br />

niet te verget<strong>en</strong> zijn bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de<br />

bedrijvigheid op de bouwplaats, het verkeer <strong>en</strong><br />

de tuinwerkzaamhed<strong>en</strong> (bijv. onvolledig<br />

verbrande uitlaatgass<strong>en</strong> <strong>van</strong> 2-taktmotor<strong>en</strong>).<br />

De materiaalbeproeving<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dergelijke<br />

belasting in de praktijk niet. Dakban<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s het<br />

kwaliteitsprofiel ddDach doorstaan ook deze test.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test, breukrek DIN 16<br />

726/5.6 in vergelijking<br />

met nieuw materiaal<br />

< 25% relatief<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

GEDR<strong>AG</strong> NA HET BESTRIJKEN<br />

MET VET<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

G.<br />

9


H. Gedrag na opslag in<br />

warm water<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1], [2] tijdelijke aanwezigheid <strong>van</strong> overtollig<br />

water; [3] kiezel met staand water<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> de<br />

invloed <strong>van</strong> warmte <strong>en</strong> water.<br />

Op warme zomerdag<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> op het dak<br />

oppervlaktetemperatur<strong>en</strong> <strong>van</strong> meer dan 50 °C<br />

ontstaan.<br />

Dit wordt in de test volg<strong>en</strong>s EN 1847 gesimuleerd<br />

<strong>en</strong> daarbij word<strong>en</strong> de verandering<strong>en</strong> in de<br />

breukrek t<strong>en</strong> opzichte <strong>van</strong> nieuw materiaal<br />

gecontroleerd.<br />

Op de meeste dakvlakk<strong>en</strong> moet er rek<strong>en</strong>ing<br />

word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met stilstaand water over<br />

langere tijd. De testregel uitgaande <strong>van</strong> 50ºC <strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> proeftijd <strong>van</strong> 16 wek<strong>en</strong> wordt tot e<strong>en</strong> praktijkgerichte<br />

methode gerek<strong>en</strong>d.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1847 50ºC<br />

Duur: 16 wek<strong>en</strong><br />

• Trekbelasting volg<strong>en</strong>s EN<br />

12311-2 in vergelijk met<br />

nieuw materiaal<br />

< 25% relatief<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

[1] [2]<br />

[3]<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

GEDR<strong>AG</strong> NA OPSL<strong>AG</strong> IN<br />

WARM WATER<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

10<br />

H.


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

I. Gedrag na opslag<br />

in kalkmelk<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] fal<strong>en</strong> <strong>van</strong> het materiaal onder kiezel; [2]<br />

minderwaardige mortel; [3] versintering in dakafvoer<strong>en</strong><br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1847,<br />

• Trekbelasting volg<strong>en</strong>s EN<br />

12311-2 in vergelijking met<br />

nieuw materiaal<br />

< 25% relatief<br />

[3]<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> de invloed<br />

<strong>van</strong> kalkmelk.<br />

Test „opslag in kalkmelk” bijv. in e<strong>en</strong> gebied <strong>van</strong><br />

kalkafzetting<strong>en</strong>: „Het uitgangspunt war<strong>en</strong><br />

optisch zichtbare brosheidverschijnsel<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

e<strong>en</strong> zachte „pvc-<strong>dakbaan</strong> met kiezel”. Op de<br />

<strong>dakbaan</strong> bevond zich e<strong>en</strong> dichte stoflaag <strong>en</strong> grit<br />

<strong>van</strong> de kiezel <strong>van</strong> kalkhoud<strong>en</strong>de ste<strong>en</strong>. Hetzelfde<br />

materiaal op het ernaast geleg<strong>en</strong> beplante dak<br />

vertoonde ge<strong>en</strong> brosheidverschijnsel<strong>en</strong>.<br />

Uitvoering:<br />

Monsters werd<strong>en</strong> 16 wek<strong>en</strong> in kalkmelk getest bij<br />

e<strong>en</strong> proeftemperatuur <strong>van</strong> 50ºC.<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

GEDR<strong>AG</strong> NA OPSL<strong>AG</strong><br />

IN KALKMELK<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

11<br />

I.


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

J. Gedrag na opslag in<br />

e<strong>en</strong> zuuroplossing<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] BASF-gebouw; [2] plat dak dicht bij de<br />

zee (Sylt); [3] oplossingsverschijnsel<strong>en</strong> na opslag in e<strong>en</strong><br />

zuuroplossing<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1847<br />

• Trekbelasting EN 12311-2<br />

[3]<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong><br />

chemische invloed<strong>en</strong> <strong>van</strong> het milieu.<br />

Uitgangspunt voor de test war<strong>en</strong> partiële brosheidsverschijnsel<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> dakban<strong>en</strong> onder<br />

invloed <strong>van</strong> zure reg<strong>en</strong> in de buurt <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

schoorste<strong>en</strong>. Er kunn<strong>en</strong> ook zuurhoud<strong>en</strong>de substanties<br />

ontstaan door afzetting<strong>en</strong> <strong>van</strong> bijv. vogeluitwerpsel<strong>en</strong>,<br />

loof, poll<strong>en</strong> <strong>en</strong> de natuurlijke<br />

afbraak er<strong>van</strong>. De test moet de verandering in de<br />

chemische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> kunstmatig naboots<strong>en</strong><br />

om de kwaliteit, stabiliteit <strong>en</strong> duurzaamheid<br />

<strong>van</strong> het materiaal vast te stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> moet tev<strong>en</strong>s<br />

de wisselwerking in de ban<strong>en</strong>constructie onder<br />

invloed <strong>van</strong> zur<strong>en</strong> (bijv. uitscheiding<strong>en</strong> <strong>van</strong> afgestorv<strong>en</strong><br />

wortels, humuszuur, zure reg<strong>en</strong>, uitstoot<br />

<strong>van</strong> verwarmingsinstallaties op stookolie <strong>en</strong>z.) in<br />

realistische omstandighed<strong>en</strong> simuler<strong>en</strong>.<br />

< 15% relatief<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

GEDR<strong>AG</strong> NA OPSL<strong>AG</strong> IN EEN<br />

ZUUROPLOSSING<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

J.<br />

12


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

K. Best<strong>en</strong>digheid teg<strong>en</strong><br />

micro-organism<strong>en</strong><br />

[1] [2]<br />

[3]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] kiezeldak zonder afschot; [2] vorming <strong>van</strong><br />

rode alg<strong>en</strong>; [3] schimmelgroei op de onderkant <strong>van</strong> e<strong>en</strong> bitum<strong>en</strong><br />

baan; [4] verkleuring<strong>en</strong> aan de bov<strong>en</strong>kant <strong>van</strong> de baan<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong><br />

biologische invloed<strong>en</strong>.<br />

Platte dak<strong>en</strong> zijn blootgesteld aan erg diverse<br />

belasting<strong>en</strong>, zoals bijv. alkalische substanties, besmetting<br />

met alg<strong>en</strong>, invloed <strong>van</strong> microb<strong>en</strong> <strong>en</strong>z.<br />

Al deze factor<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de materiaaleig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> e<strong>en</strong> <strong>dakbaan</strong> negatief beînvloed<strong>en</strong>.<br />

De veroudering wordt daarmee versneld.<br />

In de richtlijn voor platte dak<strong>en</strong> 2003 wordt expliciet<br />

gewez<strong>en</strong> op het feit dat aangroeing<strong>en</strong> voedingsbodems<br />

vorm<strong>en</strong> voor bacteri<strong>en</strong> <strong>en</strong> microb<strong>en</strong>.<br />

De grondstofnorm schreef tot voor kort<br />

alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> korte termijntest voor. Deze test is in<br />

betrekking tot de daadwerkelijke eis<strong>en</strong> die aan<br />

dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld, <strong>en</strong> in het bijzonder op<br />

langere termijn slechts t<strong>en</strong>dele zwaarweg<strong>en</strong>d. Met<br />

de hier gebruikte langetermijn test <strong>van</strong> 32 wek<strong>en</strong>,<br />

inclusief veroudering voorbehandeling, ( warmwater,<br />

14 dag<strong>en</strong> ) wordt er onder laboratoriumomstandighed<strong>en</strong><br />

rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met de<br />

werkelijke beinvloedingsfactor<strong>en</strong>.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN-ISO846, <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />

Verouderingsvoorbehandeling,<br />

Duur 32 wek<strong>en</strong><br />

• Gewichtsverlies in<br />

vergelijking tot nieuw<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />

materiaal. < 4% relatief<br />

vervuld<br />

vervuld<br />

[4]<br />

BESTENDIGHEID TEGEN<br />

MICRO-ORGANISMEN<br />

K.<br />

13


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

L. Hydrolysebest<strong>en</strong>digheid<br />

[1] [2]<br />

[3]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] airco-installatie op plat dak; [2] verbrossing<br />

<strong>van</strong> dakban<strong>en</strong>; [3] afgedichte vijver in Münch<strong>en</strong><br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> hydrolysebest<strong>en</strong>dig zijn.<br />

Hydrolyse betek<strong>en</strong>t de ontbinding <strong>van</strong> e<strong>en</strong> stof<br />

door water. Stoff<strong>en</strong> word<strong>en</strong> onder bepaalde<br />

omstandighed<strong>en</strong> ontleed in hun sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>de<br />

elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />

Wateroplosbare bestanddel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> toxische<br />

invloed kunn<strong>en</strong> daarbij e<strong>en</strong> belasting <strong>van</strong> het<br />

afvoerwater <strong>en</strong> de natuur vorm<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> hydrolyse kan bijvoorbeeld ook plaatsvind<strong>en</strong><br />

bij plass<strong>en</strong>, op blootligg<strong>en</strong>de dakoppervlakk<strong>en</strong><br />

zonder voldo<strong>en</strong>de afschot <strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> dakbeplanting<br />

met staand water.<br />

De hydrolysebest<strong>en</strong>digheid is e<strong>en</strong> vereiste <strong>van</strong> de<br />

“dakbeplantingsrichtlijn” (FLL, 2008). Ze moet<br />

indi<strong>en</strong> nodig word<strong>en</strong> aangetoond.<br />

E<strong>en</strong> materiaaltest volg<strong>en</strong>s EN bestaat niet.<br />

Dakban<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s het kwaliteitsprofiel bewijz<strong>en</strong><br />

hun hydrolysebest<strong>en</strong>digheid volg<strong>en</strong>s de daar<br />

gedefinieerde vereist<strong>en</strong>.<br />

ERNST (1992, 1999)<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test. Verandering <strong>van</strong> de<br />

trekbelasting volg<strong>en</strong>s<br />

EN12311-2/5.6 in vergelijking<br />

tot nieuw materiaal.<br />

< 25% relatief<br />

< 3% massaverandering<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

vervuld<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

HYDROLYSEBESTENDIGHEID<br />

vervuld<br />

vervuld<br />

L.<br />

14


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

M. Ozon best<strong>en</strong>digheid<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] beplant plat dak als bescherming teg<strong>en</strong> uv;<br />

[2] zonn<strong>en</strong>straling; [3] plat dak onbeschermd aan uv-stral<strong>en</strong><br />

blootgesteld<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> zonnestraling<br />

<strong>en</strong> ozon.<br />

Met het dunner word<strong>en</strong> <strong>van</strong> de ozonlaag in de<br />

stratosfeer (op e<strong>en</strong> hoogte <strong>van</strong> 10 tot 40 km) word<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong>erzijds de temperatur<strong>en</strong> hierin verlaagd <strong>en</strong><br />

anderzijds de reactieve uvb-stral<strong>en</strong> verhoogd<br />

doorgelat<strong>en</strong>.<br />

Met betrekking tot de uvb-stral<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> actuele<br />

studies in de Europese bergstrek<strong>en</strong> aan dat de<br />

stralingssterkte in de laatste 15 jaar duidelijk is<br />

toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />

Met het to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d wegverkeer wordt steeds<br />

meer stikstofoxide <strong>en</strong> koolwaterstof door de verbrandingsmotor<strong>en</strong><br />

in de atmosfeer gebracht.<br />

Deze uitlaatgass<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> op warme <strong>en</strong> wolk<strong>en</strong>loze<br />

zomerdag<strong>en</strong> tot de productie <strong>van</strong> ozon teg<strong>en</strong><br />

de aardbodem. Ozon is echter niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

de giftigste gass<strong>en</strong> die m<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t, maar ook e<strong>en</strong><br />

sterk oxider<strong>en</strong>d gas. Het kan vroegtijdige veroudering<br />

veroorzak<strong>en</strong>.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1844, ge<strong>en</strong><br />

scheur<strong>en</strong> bij 6-voudige vergroting<br />

Fase 0<br />

[3]<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

OZON BESTENDIGHEID<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

M.<br />

15


N. Thermische veroudering<br />

Afbeelding: vergelijking <strong>van</strong> de functieduur <strong>van</strong> e<strong>en</strong> gelijkwaardige<br />

afdichting bij verschill<strong>en</strong>de uitvoering<strong>en</strong><br />

Bron: ERNST, Dachabdichtung - Dachbegrünung, Teil III, p.19<br />

Dakban<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> verouderingsverschijnsel<strong>en</strong><br />

verton<strong>en</strong>.<br />

Tot de bestudering <strong>van</strong> de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

materiaal behoort ook de studie <strong>van</strong> het natuurlijk<br />

verouderingsproces Het verouderingsproces <strong>van</strong><br />

alle dakban<strong>en</strong> wordt in de eerste plaats bepaald<br />

door de kwaliteit <strong>van</strong> het materiaal, waarbij de<br />

aard <strong>en</strong> kwaliteit <strong>van</strong> de grondstoff<strong>en</strong> <strong>en</strong> het productie<br />

– <strong>en</strong> verwerkingsproces e<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tiële rol<br />

spel<strong>en</strong>. Rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>d met alle milieu-invloed<strong>en</strong><br />

waar e<strong>en</strong> <strong>dakbaan</strong> - hetzij blootligg<strong>en</strong>d, met<br />

kiezel bedekt of beplant - aan is blootgesteld,<br />

wordt het verouderingsproces <strong>en</strong> dus de degelijkheid<br />

op lange termijn in wez<strong>en</strong> bepaald door:<br />

extractie<br />

migratie<br />

hydrolysebest<strong>en</strong>digheid<br />

best<strong>en</strong>digheid teg<strong>en</strong> micro-organism<strong>en</strong><br />

weersbest<strong>en</strong>digheid<br />

ozonbest<strong>en</strong>digheid<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1296<br />

Trekbelasting EN 12311-2<br />

Verandering <strong>van</strong> de rek bij<br />

breuk<br />

In vergelijking met nieuw<br />

materiaal.<br />

< 25% relatief<br />

< 3% massaverandering<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

vervuld<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

THERMISCHE VEROUDERING<br />

vervuld<br />

vervuld<br />

N.<br />

16


O. UV Best<strong>en</strong>digheid<br />

Afbeelding: vere<strong>en</strong>voudigde, schematische opbouw <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

QUV-versnelde-weersisimulatie, bron: (Q-Panel-Company)<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> duurzaam bestand zijn<br />

teg<strong>en</strong> weersinvloed<strong>en</strong>.<br />

Weersinvloed<strong>en</strong> zoals zonnestraling, temperatur<strong>en</strong>,<br />

neerslag <strong>en</strong> zuurstof br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> bij kunststoff<strong>en</strong>/bitum<strong>en</strong><br />

afbraakprocess<strong>en</strong> op gang<br />

(veroudering). Het materiaal kan bijv. verbross<strong>en</strong><br />

of verkleur<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> weerssimulatietoestel heeft als doel door<br />

e<strong>en</strong> simulatie <strong>en</strong> gelijktijdige versterking <strong>van</strong><br />

de natuurlijke klimaatfactor<strong>en</strong> het verouderingsproces<br />

versneld <strong>en</strong> reproduceerbaar na te<br />

boots<strong>en</strong>. De globale straling wordt gesimuleerd<br />

door e<strong>en</strong> gefilterde x<strong>en</strong>onboogstraling.<br />

Door de testobject<strong>en</strong> regelmatig nat te mak<strong>en</strong>,<br />

word<strong>en</strong> omstandighed<strong>en</strong> gecreëerd zoals die<br />

in op<strong>en</strong>lucht door de reg<strong>en</strong> ontstaan.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s EN 1297<br />

(5.000/3.000h)<br />

• Massaverandering in<br />

vergelijking met nieuw<br />

materiaal<br />

• Ge<strong>en</strong> scheur<strong>en</strong> bij<br />

6-voudige vergroting<br />

< 3%<br />

Niveau 0<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

vervuld<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

vervuld<br />

KUNSTMATIGE WEERSSIMULATIE<br />

O.<br />

17


P. Viss<strong>en</strong>test<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] kunstmatige waterval; [2] tijdelijke aanwezigheid<br />

<strong>van</strong> overtollig water; [3] goudwind<strong>en</strong><br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

• Test volg<strong>en</strong>s ERNST ( 1999 ) <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>en</strong> OECD/EEC<br />

Testmedium: Poecilla<br />

reticulata ( Guppy )<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />

> 24 uur.<br />

[3]<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> uit niet milieubelast<strong>en</strong>de<br />

material<strong>en</strong> bestaan.<br />

Doel <strong>van</strong> de ag<strong>en</strong>da 21, 1992 is e<strong>en</strong> op de totaliteit<br />

gerichte, ecologische b<strong>en</strong>aderingswijze <strong>van</strong><br />

moderne gebouw<strong>en</strong>, waarbij bijzondere aandacht<br />

uitgaat naar de bescherming <strong>van</strong> bodem, water <strong>en</strong><br />

lucht als natuurlijke bestaansvoorwaard<strong>en</strong>; verder<br />

is het de bedoeling de belasting <strong>van</strong> deze<br />

bestaansvoorwaard<strong>en</strong> zoveel mogelijk te voorkom<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> spaarzaam omgaan met de resources<br />

in het algeme<strong>en</strong> te lett<strong>en</strong>. Dakbouwmaterial<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> steeds vaker aan e<strong>en</strong> kritisch ecologisch <strong>en</strong><br />

(bouw)biologisch onderzoek onderworp<strong>en</strong>. Hiertoe<br />

behoort ook de reductie <strong>van</strong> het material<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong>ergieverbruik bij productie <strong>en</strong> transport. ERNST<br />

heeft daarom de zog<strong>en</strong>oemde “viss<strong>en</strong>test” voor<br />

afdichtingban<strong>en</strong> ontwikkeld. Hierbij wordt getest<br />

of wateroplosbare bestanddel<strong>en</strong> <strong>van</strong> de gelegde<br />

dakban<strong>en</strong> invloed hebb<strong>en</strong> op de kwaliteit <strong>van</strong> het<br />

afvoerwater, want e<strong>en</strong> belasting <strong>van</strong> het reg<strong>en</strong>water<br />

door wateroplosbare stoff<strong>en</strong> moet vermed<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong>.<br />

vervuld<br />

VISSENTEST<br />

vervuld<br />

P.<br />

18


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

Q. Contractie bij koude<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1], [2] schade door contractie bij koude<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> contractieproef<br />

word<strong>en</strong> onderworp<strong>en</strong>.<br />

De jar<strong>en</strong>lange praktijkervaring heeft geleerd<br />

dat schade bij los gelegde dakban<strong>en</strong> vaak in het<br />

koude seizo<strong>en</strong> optreedt. De oorzaak is dikwijls<br />

te zoek<strong>en</strong> bij door de temperatuur bepaalde<br />

trekkracht<strong>en</strong>, die opred<strong>en</strong> bij contractie <strong>van</strong> het<br />

materiaal t<strong>en</strong> gevolge <strong>van</strong> de koude. De koudecontractiekracht<strong>en</strong><br />

werk<strong>en</strong> zowel in de l<strong>en</strong>gteals<br />

in de dwarsrichting <strong>van</strong> de baan. Dat wil<br />

zegg<strong>en</strong> dat de optred<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> hierbij de<br />

bevestigingspunt<strong>en</strong> <strong>en</strong> nad<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> belast<strong>en</strong>.<br />

Welke trekkracht<strong>en</strong> in de winter bij lage temperatur<strong>en</strong><br />

in de dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgebouwd -<br />

vooral als ze in de zomer bij hogere temperatur<strong>en</strong><br />

werd<strong>en</strong> gelegd - kan uit de technische<br />

gegev<strong>en</strong>sblad<strong>en</strong> <strong>en</strong> normwaarde <strong>van</strong> de dakban<strong>en</strong><br />

niet word<strong>en</strong> afgeleid. Daarom moet<strong>en</strong> de<br />

koudecontractiekracht<strong>en</strong> bij dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

aangetoond, zodat bij de verwerking<br />

rek<strong>en</strong>ing kan word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met de invloed<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> de trekkracht<strong>en</strong>. Tot <strong>van</strong>daag ontbreekt<br />

het nog aan e<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ormaliseerde test <strong>van</strong><br />

afdichting<strong>en</strong>. Dakban<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s het kwaliteitsprofiel<br />

voldo<strong>en</strong> aan de vereist<strong>en</strong> <strong>van</strong> de koudecontractie<br />

met inachtneming <strong>van</strong> de geld<strong>en</strong>de<br />

verwerkingsrichtlijn<strong>en</strong>.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Test volg<strong>en</strong>s ERNST (1999)<br />

< 200 kg/m<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

CONTRACITE BIJ KOUDE<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

Q.<br />

19


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

R. Bewijs <strong>van</strong> de<br />

wortelbest<strong>en</strong>digheid<br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] berk<strong>en</strong>groei; [2], [3] kweekgrasgroei<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> wortelbest<strong>en</strong>dig zijn.<br />

Wortelbest<strong>en</strong>dig volg<strong>en</strong>s EN 14416 (DIN 4062) is<br />

e<strong>en</strong> testresultaat dat teg<strong>en</strong>woordig nog voor<br />

reclamedoeleind<strong>en</strong> wordt gebruikt. De ontoereik<strong>en</strong>dheid<br />

er<strong>van</strong> is voldo<strong>en</strong>de bek<strong>en</strong>d. De motivatie<br />

kan word<strong>en</strong> nagelez<strong>en</strong> in de desbetreff<strong>en</strong>de<br />

deskundig<strong>en</strong>rapport<strong>en</strong>.<br />

„Om bij dakbeplanting de door vegetatie veroorzaakte<br />

schade aan de gebouw<strong>en</strong> in de toekomst<br />

uit te sluit<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong> getest<br />

volg<strong>en</strong>s de FLL-dakbeplantingsrichtlijn. Het aanwaai<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> zaad kan niet word<strong>en</strong> verhinderd,<br />

e<strong>en</strong> merel kan m<strong>en</strong> niet verbied<strong>en</strong> kers<strong>en</strong>pitt<strong>en</strong><br />

op <strong>en</strong> dak te lat<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> <strong>en</strong> de groei <strong>van</strong> kweekgras<br />

kan m<strong>en</strong> gewoon niet teg<strong>en</strong>houd<strong>en</strong>.”<br />

Wortel- <strong>en</strong> rizoombest<strong>en</strong>digheid aangetoond<br />

door e<strong>en</strong> FLL-testverslag is de stand der techniek.<br />

W. ERNST (1999)<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Bewijs <strong>van</strong> wortelbest<strong>en</strong>digheid<br />

door FLL Testrapport<br />

(<strong>van</strong>af 1999)<br />

[3]<br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

vervuld<br />

BEWIJS VAN DE<br />

WORTELBESTENDIGHEID<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

vervuld<br />

20<br />

R.


HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

S. Declaratie <strong>van</strong><br />

ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />

[1] [2]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] kunstmatige waterval afgedicht; [2] vijver<br />

met kunststof ban<strong>en</strong> afgedicht<br />

Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> niet milieu belast<strong>en</strong>d zijn.<br />

De discussie over de ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> bouwproduct<strong>en</strong> wordt steeds belangrijker.<br />

De SIA (Zwitserse Ing<strong>en</strong>ieurs- <strong>en</strong> Architect<strong>en</strong>ver<strong>en</strong>iging)<br />

heeft met de SIA 493 (1997) e<strong>en</strong> norm<br />

voor de ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>van</strong> bouwproduct<strong>en</strong><br />

gecreëerd met het oog op e<strong>en</strong> duidelijkere<br />

communicatie tuss<strong>en</strong> fabrikant<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

gebruikers. Bij ecologisch bouw<strong>en</strong> gaat het er<br />

vooral om tijd<strong>en</strong>s het bouwproces de juiste overweging<strong>en</strong><br />

op het juiste og<strong>en</strong>blik te mak<strong>en</strong>. Daarbij<br />

bestaat de grootste speelruimte voor ecologisch<br />

rele<strong>van</strong>te beslissing<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het vroege<br />

ontwerpstadium, waar de ecologische doelstelling<strong>en</strong><br />

moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gedefinieerd, zoals bijv.:<br />

e<strong>en</strong> gebouw met lage <strong>en</strong>ergiebehoefte<br />

vermijd<strong>en</strong> <strong>van</strong> materiaalint<strong>en</strong>sieve<br />

bouwproduct<strong>en</strong><br />

op de duurzaamheid <strong>van</strong> de product<strong>en</strong> lett<strong>en</strong><br />

opnieuw bruikbare <strong>en</strong> recyclebare product<strong>en</strong><br />

kiez<strong>en</strong><br />

product<strong>en</strong> met zo weinig mogelijk schadelijke<br />

stoff<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong>.<br />

Voorstell<strong>en</strong> <strong>en</strong> instructies voor dergelijke doelstelling<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> in de declaratie <strong>van</strong> de<br />

ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>van</strong> bouwproduct<strong>en</strong>.<br />

Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />

• Declaratie volg<strong>en</strong>s SIA 493<br />

Individueel bewijs<br />

voorhand<strong>en</strong><br />

Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />

DECLARATIE VAN ECOLOGISCHE<br />

EIGENSCHAPPEN<br />

ja<br />

<strong>Kunststof</strong> baan<br />

<strong>van</strong> KB-Flex<br />

ja<br />

21<br />

S.


T. Conclusie<br />

Voorwaard<strong>en</strong> voor de duurzaam optimale toestand<br />

<strong>van</strong> e<strong>en</strong> plat dak of e<strong>en</strong> duurzame sanering<br />

<strong>van</strong> e<strong>en</strong> plat dak zijn:<br />

e<strong>en</strong> vak- <strong>en</strong> materiaalkundige planning<br />

e<strong>en</strong> aanbesteding die e<strong>en</strong> duidelijke <strong>en</strong><br />

ondubbelzinnige beschrijving <strong>van</strong> de kwaliteit<br />

<strong>van</strong> de dakban<strong>en</strong> bevat<br />

e<strong>en</strong> uitvoering door e<strong>en</strong> gekwalificeerde,<br />

vakkundige <strong>en</strong> ervar<strong>en</strong> dakdekker<br />

e<strong>en</strong> uitvoering overe<strong>en</strong>komstig de richtlijn<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> de fabrikant <strong>en</strong> de regels <strong>van</strong> het vak<br />

gevolgd door <strong>en</strong> jaarlijks onderhoud.<br />

Selectiecriteria voor de juiste keuze <strong>van</strong> e<strong>en</strong> polymere<br />

afdichtingsbaan zijn volg<strong>en</strong>s de stand der<br />

techniek gegev<strong>en</strong> door het kwaliteitsprofiel <strong>van</strong><br />

ERNST (1999).<br />

„Bij ban<strong>en</strong> die aan alle minimumvereist<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>,<br />

kan m<strong>en</strong> er<strong>van</strong> uitgaan dat het verouderingsproces<br />

beperkt zal blijv<strong>en</strong>, zodat e<strong>en</strong> langdurig<br />

gebruik <strong>van</strong> de dichtingsban<strong>en</strong> gegarandeerd<br />

is.”<br />

ddDach (2005)<br />

Afbeelding: W. ERNST,<br />

Dachabdichtung - Dachbegrünung,<br />

Deel 5, p. 201<br />

HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />

CONCLUSIE T.<br />

22


U. Kleur<strong>en</strong><br />

zwart<br />

grijs blauw rood gro<strong>en</strong><br />

grijs wit blauw rood gro<strong>en</strong><br />

Wat doelmatig is, mag ook mooi zijn - dat geldt<br />

zeker voor platte dak<strong>en</strong>, want hier werd het esthetisch<br />

aspect <strong>en</strong> de integratie in de omgeving veel<br />

te lang verwaarloosd. Wit, blauw, gro<strong>en</strong>, rood,<br />

wart of grijs, de gekleurde dakban<strong>en</strong> bied<strong>en</strong> u talrijke<br />

mogelijkhed<strong>en</strong> om architectonische acc<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

te plaats<strong>en</strong> <strong>en</strong> bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote creatieve vrijheid,<br />

zonder af te zi<strong>en</strong> <strong>van</strong> de hoge eis<strong>en</strong> waar e<strong>en</strong> veilig<br />

<strong>en</strong> dicht product aan moet voldo<strong>en</strong>! Informeer<br />

voor uw bestek naar de beschikbaarheid <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

bepaalde kleur.<br />

KLEUREN U.<br />

23


V. Toebehor<strong>en</strong><br />

[3]<br />

[1]<br />

Afbeelding<strong>en</strong>: [1] buit<strong>en</strong>hoek<strong>en</strong> [2] zijuitlop<strong>en</strong>;<br />

3] dakontluchters<br />

Voor het praktijkgericht legg<strong>en</strong> <strong>en</strong> homoge<strong>en</strong><br />

lass<strong>en</strong> <strong>van</strong> dak- <strong>en</strong> afdichtingsban<strong>en</strong> is e<strong>en</strong><br />

om<strong>van</strong>grijk assortim<strong>en</strong>t beproefde accessoires<br />

verkrijgbaar, zoals diverse gietstukk<strong>en</strong> zoals binn<strong>en</strong>-<br />

<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>hoek<strong>en</strong>, dakafvoer<strong>en</strong>, voegstrok<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> met kunststof beklede staalplat<strong>en</strong>. U hebt<br />

dakafdichting, toebehor<strong>en</strong> <strong>en</strong> compet<strong>en</strong>t advies<br />

dus uit één hand. E<strong>en</strong> maximale zekerheid <strong>en</strong><br />

hoog comfort tijd<strong>en</strong>s het legg<strong>en</strong> is de garantie<br />

voor uw succes.<br />

[2]<br />

TOEBEHOREN V.<br />

24


W. Tot 20 jaar verzekerbaar<br />

Afbeelding: voorbeeldcertificaat<br />

Köster kunststof dakban<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> of<br />

KB-Flex op basis <strong>van</strong> de grondstoff<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>Lucobit</strong> <strong>AG</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

verzekering met e<strong>en</strong> maximum duur tot 20 jaar.<br />

Zowel complete, nieuwgebouwde platte dak<strong>en</strong><br />

als nieuw gesaneerde dakdel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

verzekerd. Voorwaarde is het gebruik <strong>van</strong> dakban<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> Köster <strong>ECB</strong> of <strong>FPO</strong>/<strong>TPO</strong> op basis <strong>van</strong> de<br />

grondstoff<strong>en</strong> <strong>van</strong> de LUCOBIT <strong>AG</strong> <strong>en</strong> de afsluiting<br />

<strong>van</strong> e<strong>en</strong> onderhoudscontract. Indi<strong>en</strong> gew<strong>en</strong>st<br />

wordt zelfs de volledige lag<strong>en</strong>opbouw (inclusief<br />

dampremmer <strong>en</strong> isolatie) meeverzekerd. De looptijd<br />

<strong>van</strong> het contract kan vrij word<strong>en</strong> gekoz<strong>en</strong> tot<br />

e<strong>en</strong> maximum <strong>van</strong> 20 jaar. Voor de afsluiting <strong>van</strong><br />

de verzekering is Köster Afdichtingssystem<strong>en</strong> te<br />

Harderwijk uw aanspreekpunt.<br />

VERZEKERING<br />

25<br />

W.


X. Vakliteratuur<br />

Aanvull<strong>en</strong>de <strong>en</strong> verder voer<strong>en</strong>de vakliteratuur:<br />

Dachabdichtung - Dachbegrünung<br />

Deel III ( 2002), Deel IV ( 2003 ) -Deel V ( 2005 ), <strong>en</strong><br />

de speciale uitgave Afdichting ( 2004 ), uitgeverij<br />

Frauhofer IRB.<br />

In de nog steeds actuele uitgave <strong>van</strong> W.ERNST met<br />

mede auteur<strong>en</strong> Fischer, Jauch, <strong>en</strong> Liesecke, waarin<br />

de huidige maakbare kwaliteit <strong>en</strong> daarmee de<br />

stand der techniek wordt gedocum<strong>en</strong>teerd.<br />

„Het door ERNST (1999) ontwikkelde <strong>en</strong> <strong>van</strong><br />

ddDach (2005) verder bewerkte <strong>en</strong> het aan de<br />

Europese norm<strong>en</strong> aangepaste kwaliteitsprofiel<br />

voor afdichting<strong>en</strong> (AfP) , draagt bij e<strong>en</strong> brede toepassing<br />

bij aan e<strong>en</strong> transparantere afdichtingsmarkt.<br />

En is dus daarom aanbevelingswaardig.<br />

(Prof. Oswald – Bouwspecialist<strong>en</strong>dag<strong>en</strong> Ak<strong>en</strong> 2005)<br />

26<br />

I.<br />

VAKLITERATUUR X.


Wij bedank<strong>en</strong> dd Dak voor de terbeschikkingstelling <strong>van</strong><br />

de tekst<strong>en</strong>, docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> afbeelding<strong>en</strong>.<br />

dd Dak is de Europese ver<strong>en</strong>iging voor duurzaam dichte<br />

dak<strong>en</strong>.<br />

De juistheid <strong>van</strong> de gegev<strong>en</strong> informatie <strong>en</strong> de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />

die voor de in de brochure beschrev<strong>en</strong> product<strong>en</strong><br />

uit het kwaliteitsprofiel kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgeleid,<br />

kunn<strong>en</strong> niet gegarandeerd word<strong>en</strong>.<br />

KÖSTER AFDICHTINGSSYSTEMEN BV<br />

Postbus 432 • 3840 AK Harderwijk<br />

Telefon: 0031-(0)341-467090<br />

Telefax: 0031-(0)341-467099<br />

info@koster-afdichtingssystem<strong>en</strong>.nl<br />

www.koster-afdichtingssystem<strong>en</strong>.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!