Kunststof dakbaan van ECB en FPO/TPO - Lucobit AG
Kunststof dakbaan van ECB en FPO/TPO - Lucobit AG
Kunststof dakbaan van ECB en FPO/TPO - Lucobit AG
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Kunststof</strong> <strong>dakbaan</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>ECB</strong> <strong>en</strong> <strong>FPO</strong>/<strong>TPO</strong><br />
- 30 jr oude refer<strong>en</strong>ties<br />
- niet milieubelast<strong>en</strong>d<br />
- tot 20 jaar verzekerbaar<br />
Nieuw! Met kwaliteitsprofiel<br />
conform ddDach<br />
G e t e s t a a n d e<br />
Kwaliteitsprofiel<br />
conform ddDach<br />
Stand der techniek<br />
T U - M ü n c h e n
UW HULP BIJ HET<br />
KIEZEN VAN DE JUISTE<br />
DAKAFDICHTING<br />
G e t e s t a a n d e<br />
Kwaliteitsprofiel<br />
conform ddDach<br />
Stand der techniek<br />
T U - M ü n c h e n
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
Kwaliteitsprofiel voor alle<br />
polymere afdichting<strong>en</strong> conform<br />
ddDach (2005)<br />
Inleiding - E<strong>en</strong> veilig <strong>en</strong> dicht plat dak<br />
A. Plooibaarheid bij koude<br />
B. Ponsweerstand<br />
C. Hagelbest<strong>en</strong>digheid<br />
D. Invloed <strong>van</strong> sigarett<strong>en</strong>gloed<br />
E. Rechtheid <strong>en</strong> vlakheid<br />
F. Lasbaarheid<br />
G. Gedrag na het bestrijk<strong>en</strong> met vet<br />
H. Gedrag na opslag in warm water<br />
I. Gedrag na opslag in kalkmelk<br />
J. Gedrag na opslag in e<strong>en</strong> zuuroplossing<br />
K. Best<strong>en</strong>digheid teg<strong>en</strong> micro-organism<strong>en</strong><br />
L. Hydrolysebest<strong>en</strong>digheid<br />
M. Ozon best<strong>en</strong>digheid<br />
N. Thermische veroudering<br />
O. UV Best<strong>en</strong>digheid<br />
P. Viss<strong>en</strong>test<br />
Q. Contractie bij koud<br />
R. Bewijs <strong>van</strong> de wortelbest<strong>en</strong>digheid<br />
S. Declaratie <strong>van</strong> ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
T. Besluit<br />
U. Kleur<strong>en</strong><br />
V. Toebehor<strong>en</strong><br />
W. Verzekering<br />
X. Vakliteratuur<br />
INHOUD<br />
1
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
E<strong>en</strong> veilig <strong>en</strong> plat dak<br />
Dakafdichting<strong>en</strong> zijn blootgesteld aan verschill<strong>en</strong>de<br />
mechanische, chemische <strong>en</strong> biologische<br />
belasting<strong>en</strong>. De bouwfysische eis<strong>en</strong> zijn hoog.<br />
Hoe veilig zijn de afdichting<strong>en</strong> dus? E<strong>en</strong><br />
vergelijk<strong>en</strong>de beoordeling <strong>van</strong> de verschill<strong>en</strong>de<br />
afdichting<strong>en</strong> (materiaalklass<strong>en</strong>: <strong>ECB</strong>/OCB,<br />
EPDM/IIR, EVA-PVC, PIB, PEC, <strong>TPO</strong>/<strong>FPO</strong>/OCC, PVC,<br />
PYE <strong>en</strong> vloeibare kunststoff<strong>en</strong>) werd pas mogelijk<br />
door de praktijkgerichte <strong>en</strong> uniform uitgevoerde<br />
onderzoek<strong>en</strong> <strong>van</strong> W. ERNST (1992, 1999). Deze<br />
kunn<strong>en</strong> u behulpzaam zijn bij uw keuze <strong>van</strong> de<br />
juiste dakafdichting.<br />
De deskundige <strong>en</strong> vakliteratuurauteur W.Ernst<br />
komt daarbij tot de conclusie:<br />
„Wordt aan alle voorgegev<strong>en</strong> minimumvereist<strong>en</strong><br />
voldaan, dan kan m<strong>en</strong> er<strong>van</strong> uitgaan dat<br />
de ban<strong>en</strong> in de praktijk goed verwerkt kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>, voldo<strong>en</strong> aan alle eis<strong>en</strong> <strong>van</strong> de bouwplaats,<br />
niet milieubelast<strong>en</strong>d zijn, volg<strong>en</strong>s de<br />
regels <strong>van</strong> het vak gelegd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
dat de dakafdichting standhoudt”.<br />
ERNST (1999, 2003)<br />
INLEIDING<br />
2
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1], [2], koudebreuk bij proefstuk; [3] afroll<strong>en</strong>gtes<br />
<strong>van</strong> verschill<strong>en</strong>de ban<strong>en</strong> bij lage temperatur<strong>en</strong><br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> op de bouwplaats onafhankelijk<br />
<strong>van</strong> de weersomstandighed<strong>en</strong> verwerkt<br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Vanwege klimaatverandering<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in de<br />
winter in midd<strong>en</strong> Europa minimumtemperatur<strong>en</strong><br />
voorkom<strong>en</strong> <strong>van</strong> - 30ºC of zelfs lager. Deze waard<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> daarom ook word<strong>en</strong> toegepast op<br />
de eis<strong>en</strong> die geld<strong>en</strong> voor dakban<strong>en</strong>, zodat de<br />
daaruit voortkom<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> beter kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> ingeschat ( ERNST, 2005 )<br />
Uit de aangetoonde waard<strong>en</strong> <strong>van</strong> de plooibaarheid<br />
bij koude kan ook e<strong>en</strong> betere flexibiliteit bij<br />
koude word<strong>en</strong> afgeleid, die e<strong>en</strong> onmiddellijke<br />
invloed heeft op de verwerking in ongunstige seizo<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
bij lage temperatur<strong>en</strong>. De ban<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
gemakkelijker word<strong>en</strong> uitgerold, de lastemperatuur<br />
wordt (<strong>en</strong>ergiebespar<strong>en</strong>d) verlaagd. Het<br />
verwerkingsrisico bij ongunstige weersomstandighed<strong>en</strong><br />
wordt geminimaliseerd, in het bijzonder<br />
bij de detailafwerking.<br />
- 30°C<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
A. Plooibaarheid bij lage<br />
temperatur<strong>en</strong> 3<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 495-5 - <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />
ge<strong>en</strong> breuk of scheurvorming<br />
bij<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
[3]<br />
PLOOIBAARHEID BIJ KOUDE<br />
vervuld<br />
A.
B. Ponsweerstand<br />
[1] [2]<br />
[3]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] lood- <strong>en</strong> zinkwerkzaamhed<strong>en</strong>;<br />
[2] asfaltnagel; [3] plat dak als opslagplaats<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hoge perforatiezekerheid<br />
bied<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> hoge mechanische weerstand teg<strong>en</strong> de<br />
gebruikelijke belasting<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de verwerking<br />
op de bouwplaats <strong>en</strong> teg<strong>en</strong> het verwijder<strong>en</strong> of<br />
aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>van</strong> beschermlag<strong>en</strong> betek<strong>en</strong>t e<strong>en</strong><br />
grote zekerheid teg<strong>en</strong> schade die evt. door andere<br />
bouwvakarbeiders zou kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aangebracht.<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> daarom bestand zijn teg<strong>en</strong><br />
alle mogelijke belasting<strong>en</strong> waar ze op e<strong>en</strong><br />
bouwplaats aan kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> blootgesteld.<br />
E<strong>en</strong> baandikte <strong>van</strong> 2 mm <strong>en</strong> het c<strong>en</strong>traal ingelegde<br />
glasvlies beperk<strong>en</strong> het risico op e<strong>en</strong> beschadiging<br />
tijd<strong>en</strong>s de bouw tot e<strong>en</strong> minimum. Bij blootligg<strong>en</strong>de<br />
dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> daar<strong>en</strong>bov<strong>en</strong> ook<br />
rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong> met to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de onweersbui<strong>en</strong>.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 12 691<br />
Methode A: hard<br />
metal<strong>en</strong> ondergrond<br />
Vallichaam 500 gr.<br />
• Valhoogte > 700 mm<br />
dicht<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
(getest tot<br />
800 mm)<br />
dicht<br />
MECHANISCHE<br />
DOORSL<strong>AG</strong>VASTHEID<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
(getest tot<br />
800 mm)<br />
dicht<br />
B.<br />
4
C. Oost<strong>en</strong>rijk<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
[1] [2]<br />
[3]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: (1) Hagelst<strong>en</strong><strong>en</strong>; ( 2 ) & ( 3 ) Beschadigde<br />
dakoppervlakk<strong>en</strong><br />
Statistisch gezi<strong>en</strong> moet m<strong>en</strong> iedere 10 – 15<br />
jaar rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> catastrofale<br />
hagelbui.<br />
Hagelgevoelige regio’s in Europa zijn: Zuid Duitsland,<br />
Oost<strong>en</strong>rijk, Noord Italië, Savoy, Jura, Elzas,<br />
<strong>en</strong> Zwitserland.<br />
Op grond <strong>van</strong> ervaring<strong>en</strong> in de 70er jar<strong>en</strong>, werd<br />
er in Zwitserland voor nieuwe material<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
minimale eis ontwikkeld voor hagelbest<strong>en</strong>digheid<br />
<strong>van</strong> > 17m/s. Onderzoek resultat<strong>en</strong> <strong>van</strong> het<br />
EMPA hebb<strong>en</strong> aangetoond dat de veroudering<br />
e<strong>en</strong> belangrijke beïnvloeding parameter is.<br />
Dat heeft geresulteerd in e<strong>en</strong> minimumvoorschrift<br />
<strong>van</strong> >25m/s. Deze waarde is in dit profiel<br />
gehanteerd. Deze waarde komt overe<strong>en</strong> met<br />
hagelweerstandsklasse 3 volg<strong>en</strong>s de nieuwste<br />
Zwitserse norm.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 13583<br />
Schadesnelheid<br />
> 25 m/s<br />
<strong>ECB</strong> <strong>Kunststof</strong><br />
baan<br />
dicht<br />
H<strong>AG</strong>ELBESTENDIGHEID<br />
<strong>FPO</strong>/<strong>TPO</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
dicht<br />
C.<br />
5
D. Invloed <strong>van</strong> sigarett<strong>en</strong>gloed<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] brandgat<strong>en</strong> <strong>van</strong> sigarett<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> v<strong>en</strong>stergevel;<br />
[2] druppels hardsoldeermassa; [3] sigarett<strong>en</strong>peuk<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1399<br />
dicht<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
[1] [2]<br />
[3]<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> stukk<strong>en</strong><br />
vuurwerk <strong>en</strong> sigarett<strong>en</strong>gloed.<br />
Het is niet uitzonderlijk dat om tijdsred<strong>en</strong><strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de<br />
vakbedrijv<strong>en</strong> naast elkaar op het plat<br />
dak werk<strong>en</strong>. Las- <strong>en</strong> soldeerwerkzaamhed<strong>en</strong>,<br />
metaalzaag- <strong>en</strong> -slijpwerkzaamhed<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> vaak tegelijk met de afdichtingwerkzaamhed<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> uitgevoerd. Hierbij ontstaan<br />
steeds weer thermische puntbelasting<strong>en</strong> door<br />
heet metaal.<br />
Bij blootligg<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong> in woongebied<strong>en</strong><br />
bestaat bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de noodzaak <strong>van</strong> best<strong>en</strong>digheid<br />
teg<strong>en</strong> stukk<strong>en</strong> vuurwerk <strong>en</strong> onbezonn<strong>en</strong><br />
uit v<strong>en</strong>sters <strong>en</strong> <strong>van</strong> balkons weggeworp<strong>en</strong><br />
sigarett<strong>en</strong>.<br />
Dakban<strong>en</strong> die de belasting door sigarett<strong>en</strong>gloed<br />
doorstaan, bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> optimale bescherming<br />
teg<strong>en</strong> de gebruikelijke belasting<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> bouwplaats.<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
dicht<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
dicht<br />
INVLOED VAN SIGARETTENGLOED<br />
D.<br />
6
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
E. Rechtheid <strong>en</strong> vlakheid<br />
[1]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] rechtheid <strong>en</strong> vlakheid; [2] verloop bij het<br />
aan elkaar lass<strong>en</strong> met hete lucht; [3] plooivorming in de naad<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1848-2<br />
Afwijking (g) < 30 mm<br />
Afstand (p) < 10 mm<br />
[3]<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zonder plooivorming <strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige <strong>en</strong> zekere naadvoegtechniek<br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gelegd.<br />
Volg<strong>en</strong>s EN 1848-2 word de rechtheid (g) <strong>en</strong> de<br />
vlakheid (p) getest.<br />
[2]<br />
De <strong>dakbaan</strong> wordt bij e<strong>en</strong> kamertemperatuur <strong>van</strong><br />
18º tot 28ºC in e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gte <strong>van</strong> minimaal 10 meter<br />
op e<strong>en</strong> vlakke ondergrond spanningsvrij uitgerold.<br />
De afwijking <strong>van</strong> de rechtheid <strong>van</strong> de baan wordt<br />
volg<strong>en</strong>s het beschrev<strong>en</strong> principe gemet<strong>en</strong> als de<br />
grootste afstand (g) in mm tuss<strong>en</strong> de rand <strong>van</strong> de<br />
afgerolde baan <strong>en</strong> de lijn AB. De rechtheid (g) <strong>en</strong><br />
vlakheid (p) kan word<strong>en</strong> gebruikt als e<strong>en</strong> visuele<br />
controle <strong>van</strong> de productiekwaliteit <strong>van</strong> de baan.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> is deze waarde e<strong>en</strong> parameter voor de<br />
verwerkingszekerheid.<br />
Dakban<strong>en</strong> met grote afwijking<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de<br />
neiging te “gaan lop<strong>en</strong>” bij het aan elkaar lass<strong>en</strong><br />
met hete lucht; e<strong>en</strong> gebrekkige naadvoeg<br />
(plooivorming) is het gevolg.<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
vervuld<br />
RECHTHEID EN VLAKHEID<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
vervuld<br />
E.<br />
7
F. Lasbaarheid<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
Afbeelding: lasv<strong>en</strong>ster<br />
Bron: ERNST, Dakafdichting-Gro<strong>en</strong>dak<strong>en</strong> Deel 2, p. 90.<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> op de bouwplaats gemakkelijk<br />
<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> optimale naadverbinding<br />
aan elkaar kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gelast.<br />
De maatstaf voor de lasbaarheid <strong>van</strong> e<strong>en</strong> baan<br />
wordt uitgedrukt in e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamd “lasv<strong>en</strong>ster”.<br />
Hierbij geldt: hoe groter het lasv<strong>en</strong>ster, hoe beter<br />
de baan kan word<strong>en</strong> gelast; de voegtechniek is<br />
zekerder <strong>en</strong> dus ook de dichtheid <strong>en</strong> homog<strong>en</strong>iteit<br />
<strong>van</strong> de voegnad<strong>en</strong>. Ess<strong>en</strong>tiële invloedsparameters<br />
voor de lasbaarheid met hete lucht zijn<br />
onder andere:<br />
materiaalkwaliteit <strong>van</strong> de baan<br />
materiaalsoort <strong>en</strong> uitrusting (tuss<strong>en</strong>lag<strong>en</strong>)<br />
ondergrond<br />
omgevingstemperatuur<br />
vochtigheidsgehalte<br />
verouderingsgraad <strong>van</strong> de baan<br />
aard <strong>en</strong> constructie <strong>van</strong> de lasautomat<strong>en</strong><br />
stroomfluctuaties<br />
E<strong>en</strong> met hete lucht gelaste naadverbinding, <strong>van</strong><br />
homoge<strong>en</strong> materiaal, zorgt voor meer zekerheid,<br />
want alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dak met dichte voegnad<strong>en</strong> geeft<br />
het gebouw e<strong>en</strong> duurzame bescherming.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
• Lasv<strong>en</strong>ster volg<strong>en</strong>s ERNST <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />
geschiktheid<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />
(ja/nee)<br />
ja<br />
LASBAARHEID<br />
ja<br />
F.<br />
8
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
G. Gedrag na het<br />
bestrijk<strong>en</strong> met vet<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] baanmonster na behandeling met vet;<br />
[2] plat dak met buit<strong>en</strong>installatie<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> de<br />
inwerking <strong>van</strong> vett<strong>en</strong> <strong>en</strong> oliën.<br />
Vett<strong>en</strong> <strong>en</strong> oliën (laagmoleculaire vloeibare vett<strong>en</strong>)<br />
spel<strong>en</strong> in de praktijk e<strong>en</strong> belangrijke rol, want:<br />
vet <strong>en</strong> olie word<strong>en</strong> bijv. gebruik bij<br />
onderhoudswerkzaamhed<strong>en</strong> op het dak<br />
(lift, v<strong>en</strong>tilator<strong>en</strong>, airco);<br />
vet- <strong>en</strong> oli<strong>en</strong>evel zijn in verhoogde<br />
conc<strong>en</strong>traties aanwezig in de uitlaatgass<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
industriële installaties (bijv. machinefabriek<strong>en</strong>,<br />
chocolade- <strong>en</strong> melkverwerking);<br />
kerosin<strong>en</strong>evel komt voor in de buurt <strong>van</strong><br />
luchthav<strong>en</strong>s;<br />
op platte dak<strong>en</strong> bevind<strong>en</strong> zich erg vaak<br />
dakv<strong>en</strong>tilator<strong>en</strong> die vet- <strong>en</strong> oliehoud<strong>en</strong>de<br />
uitlaatlucht <strong>van</strong> keuk<strong>en</strong>s afvoer<strong>en</strong>.<br />
niet te verget<strong>en</strong> zijn bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de<br />
bedrijvigheid op de bouwplaats, het verkeer <strong>en</strong><br />
de tuinwerkzaamhed<strong>en</strong> (bijv. onvolledig<br />
verbrande uitlaatgass<strong>en</strong> <strong>van</strong> 2-taktmotor<strong>en</strong>).<br />
De materiaalbeproeving<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dergelijke<br />
belasting in de praktijk niet. Dakban<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s het<br />
kwaliteitsprofiel ddDach doorstaan ook deze test.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test, breukrek DIN 16<br />
726/5.6 in vergelijking<br />
met nieuw materiaal<br />
< 25% relatief<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
GEDR<strong>AG</strong> NA HET BESTRIJKEN<br />
MET VET<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
G.<br />
9
H. Gedrag na opslag in<br />
warm water<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1], [2] tijdelijke aanwezigheid <strong>van</strong> overtollig<br />
water; [3] kiezel met staand water<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> de<br />
invloed <strong>van</strong> warmte <strong>en</strong> water.<br />
Op warme zomerdag<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> op het dak<br />
oppervlaktetemperatur<strong>en</strong> <strong>van</strong> meer dan 50 °C<br />
ontstaan.<br />
Dit wordt in de test volg<strong>en</strong>s EN 1847 gesimuleerd<br />
<strong>en</strong> daarbij word<strong>en</strong> de verandering<strong>en</strong> in de<br />
breukrek t<strong>en</strong> opzichte <strong>van</strong> nieuw materiaal<br />
gecontroleerd.<br />
Op de meeste dakvlakk<strong>en</strong> moet er rek<strong>en</strong>ing<br />
word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met stilstaand water over<br />
langere tijd. De testregel uitgaande <strong>van</strong> 50ºC <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> proeftijd <strong>van</strong> 16 wek<strong>en</strong> wordt tot e<strong>en</strong> praktijkgerichte<br />
methode gerek<strong>en</strong>d.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1847 50ºC<br />
Duur: 16 wek<strong>en</strong><br />
• Trekbelasting volg<strong>en</strong>s EN<br />
12311-2 in vergelijk met<br />
nieuw materiaal<br />
< 25% relatief<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
[1] [2]<br />
[3]<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
GEDR<strong>AG</strong> NA OPSL<strong>AG</strong> IN<br />
WARM WATER<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
10<br />
H.
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
I. Gedrag na opslag<br />
in kalkmelk<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] fal<strong>en</strong> <strong>van</strong> het materiaal onder kiezel; [2]<br />
minderwaardige mortel; [3] versintering in dakafvoer<strong>en</strong><br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1847,<br />
• Trekbelasting volg<strong>en</strong>s EN<br />
12311-2 in vergelijking met<br />
nieuw materiaal<br />
< 25% relatief<br />
[3]<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> de invloed<br />
<strong>van</strong> kalkmelk.<br />
Test „opslag in kalkmelk” bijv. in e<strong>en</strong> gebied <strong>van</strong><br />
kalkafzetting<strong>en</strong>: „Het uitgangspunt war<strong>en</strong><br />
optisch zichtbare brosheidverschijnsel<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
e<strong>en</strong> zachte „pvc-<strong>dakbaan</strong> met kiezel”. Op de<br />
<strong>dakbaan</strong> bevond zich e<strong>en</strong> dichte stoflaag <strong>en</strong> grit<br />
<strong>van</strong> de kiezel <strong>van</strong> kalkhoud<strong>en</strong>de ste<strong>en</strong>. Hetzelfde<br />
materiaal op het ernaast geleg<strong>en</strong> beplante dak<br />
vertoonde ge<strong>en</strong> brosheidverschijnsel<strong>en</strong>.<br />
Uitvoering:<br />
Monsters werd<strong>en</strong> 16 wek<strong>en</strong> in kalkmelk getest bij<br />
e<strong>en</strong> proeftemperatuur <strong>van</strong> 50ºC.<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
GEDR<strong>AG</strong> NA OPSL<strong>AG</strong><br />
IN KALKMELK<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
11<br />
I.
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
J. Gedrag na opslag in<br />
e<strong>en</strong> zuuroplossing<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] BASF-gebouw; [2] plat dak dicht bij de<br />
zee (Sylt); [3] oplossingsverschijnsel<strong>en</strong> na opslag in e<strong>en</strong><br />
zuuroplossing<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1847<br />
• Trekbelasting EN 12311-2<br />
[3]<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong><br />
chemische invloed<strong>en</strong> <strong>van</strong> het milieu.<br />
Uitgangspunt voor de test war<strong>en</strong> partiële brosheidsverschijnsel<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> dakban<strong>en</strong> onder<br />
invloed <strong>van</strong> zure reg<strong>en</strong> in de buurt <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
schoorste<strong>en</strong>. Er kunn<strong>en</strong> ook zuurhoud<strong>en</strong>de substanties<br />
ontstaan door afzetting<strong>en</strong> <strong>van</strong> bijv. vogeluitwerpsel<strong>en</strong>,<br />
loof, poll<strong>en</strong> <strong>en</strong> de natuurlijke<br />
afbraak er<strong>van</strong>. De test moet de verandering in de<br />
chemische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> kunstmatig naboots<strong>en</strong><br />
om de kwaliteit, stabiliteit <strong>en</strong> duurzaamheid<br />
<strong>van</strong> het materiaal vast te stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> moet tev<strong>en</strong>s<br />
de wisselwerking in de ban<strong>en</strong>constructie onder<br />
invloed <strong>van</strong> zur<strong>en</strong> (bijv. uitscheiding<strong>en</strong> <strong>van</strong> afgestorv<strong>en</strong><br />
wortels, humuszuur, zure reg<strong>en</strong>, uitstoot<br />
<strong>van</strong> verwarmingsinstallaties op stookolie <strong>en</strong>z.) in<br />
realistische omstandighed<strong>en</strong> simuler<strong>en</strong>.<br />
< 15% relatief<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
GEDR<strong>AG</strong> NA OPSL<strong>AG</strong> IN EEN<br />
ZUUROPLOSSING<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
J.<br />
12
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
K. Best<strong>en</strong>digheid teg<strong>en</strong><br />
micro-organism<strong>en</strong><br />
[1] [2]<br />
[3]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] kiezeldak zonder afschot; [2] vorming <strong>van</strong><br />
rode alg<strong>en</strong>; [3] schimmelgroei op de onderkant <strong>van</strong> e<strong>en</strong> bitum<strong>en</strong><br />
baan; [4] verkleuring<strong>en</strong> aan de bov<strong>en</strong>kant <strong>van</strong> de baan<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong><br />
biologische invloed<strong>en</strong>.<br />
Platte dak<strong>en</strong> zijn blootgesteld aan erg diverse<br />
belasting<strong>en</strong>, zoals bijv. alkalische substanties, besmetting<br />
met alg<strong>en</strong>, invloed <strong>van</strong> microb<strong>en</strong> <strong>en</strong>z.<br />
Al deze factor<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de materiaaleig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> <strong>dakbaan</strong> negatief beînvloed<strong>en</strong>.<br />
De veroudering wordt daarmee versneld.<br />
In de richtlijn voor platte dak<strong>en</strong> 2003 wordt expliciet<br />
gewez<strong>en</strong> op het feit dat aangroeing<strong>en</strong> voedingsbodems<br />
vorm<strong>en</strong> voor bacteri<strong>en</strong> <strong>en</strong> microb<strong>en</strong>.<br />
De grondstofnorm schreef tot voor kort<br />
alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> korte termijntest voor. Deze test is in<br />
betrekking tot de daadwerkelijke eis<strong>en</strong> die aan<br />
dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld, <strong>en</strong> in het bijzonder op<br />
langere termijn slechts t<strong>en</strong>dele zwaarweg<strong>en</strong>d. Met<br />
de hier gebruikte langetermijn test <strong>van</strong> 32 wek<strong>en</strong>,<br />
inclusief veroudering voorbehandeling, ( warmwater,<br />
14 dag<strong>en</strong> ) wordt er onder laboratoriumomstandighed<strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met de<br />
werkelijke beinvloedingsfactor<strong>en</strong>.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN-ISO846, <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />
Verouderingsvoorbehandeling,<br />
Duur 32 wek<strong>en</strong><br />
• Gewichtsverlies in<br />
vergelijking tot nieuw<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />
materiaal. < 4% relatief<br />
vervuld<br />
vervuld<br />
[4]<br />
BESTENDIGHEID TEGEN<br />
MICRO-ORGANISMEN<br />
K.<br />
13
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
L. Hydrolysebest<strong>en</strong>digheid<br />
[1] [2]<br />
[3]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] airco-installatie op plat dak; [2] verbrossing<br />
<strong>van</strong> dakban<strong>en</strong>; [3] afgedichte vijver in Münch<strong>en</strong><br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> hydrolysebest<strong>en</strong>dig zijn.<br />
Hydrolyse betek<strong>en</strong>t de ontbinding <strong>van</strong> e<strong>en</strong> stof<br />
door water. Stoff<strong>en</strong> word<strong>en</strong> onder bepaalde<br />
omstandighed<strong>en</strong> ontleed in hun sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>de<br />
elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Wateroplosbare bestanddel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> toxische<br />
invloed kunn<strong>en</strong> daarbij e<strong>en</strong> belasting <strong>van</strong> het<br />
afvoerwater <strong>en</strong> de natuur vorm<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> hydrolyse kan bijvoorbeeld ook plaatsvind<strong>en</strong><br />
bij plass<strong>en</strong>, op blootligg<strong>en</strong>de dakoppervlakk<strong>en</strong><br />
zonder voldo<strong>en</strong>de afschot <strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> dakbeplanting<br />
met staand water.<br />
De hydrolysebest<strong>en</strong>digheid is e<strong>en</strong> vereiste <strong>van</strong> de<br />
“dakbeplantingsrichtlijn” (FLL, 2008). Ze moet<br />
indi<strong>en</strong> nodig word<strong>en</strong> aangetoond.<br />
E<strong>en</strong> materiaaltest volg<strong>en</strong>s EN bestaat niet.<br />
Dakban<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s het kwaliteitsprofiel bewijz<strong>en</strong><br />
hun hydrolysebest<strong>en</strong>digheid volg<strong>en</strong>s de daar<br />
gedefinieerde vereist<strong>en</strong>.<br />
ERNST (1992, 1999)<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test. Verandering <strong>van</strong> de<br />
trekbelasting volg<strong>en</strong>s<br />
EN12311-2/5.6 in vergelijking<br />
tot nieuw materiaal.<br />
< 25% relatief<br />
< 3% massaverandering<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
vervuld<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
HYDROLYSEBESTENDIGHEID<br />
vervuld<br />
vervuld<br />
L.<br />
14
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
M. Ozon best<strong>en</strong>digheid<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] beplant plat dak als bescherming teg<strong>en</strong> uv;<br />
[2] zonn<strong>en</strong>straling; [3] plat dak onbeschermd aan uv-stral<strong>en</strong><br />
blootgesteld<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> bestand zijn teg<strong>en</strong> zonnestraling<br />
<strong>en</strong> ozon.<br />
Met het dunner word<strong>en</strong> <strong>van</strong> de ozonlaag in de<br />
stratosfeer (op e<strong>en</strong> hoogte <strong>van</strong> 10 tot 40 km) word<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>erzijds de temperatur<strong>en</strong> hierin verlaagd <strong>en</strong><br />
anderzijds de reactieve uvb-stral<strong>en</strong> verhoogd<br />
doorgelat<strong>en</strong>.<br />
Met betrekking tot de uvb-stral<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> actuele<br />
studies in de Europese bergstrek<strong>en</strong> aan dat de<br />
stralingssterkte in de laatste 15 jaar duidelijk is<br />
toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Met het to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d wegverkeer wordt steeds<br />
meer stikstofoxide <strong>en</strong> koolwaterstof door de verbrandingsmotor<strong>en</strong><br />
in de atmosfeer gebracht.<br />
Deze uitlaatgass<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> op warme <strong>en</strong> wolk<strong>en</strong>loze<br />
zomerdag<strong>en</strong> tot de productie <strong>van</strong> ozon teg<strong>en</strong><br />
de aardbodem. Ozon is echter niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
de giftigste gass<strong>en</strong> die m<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t, maar ook e<strong>en</strong><br />
sterk oxider<strong>en</strong>d gas. Het kan vroegtijdige veroudering<br />
veroorzak<strong>en</strong>.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1844, ge<strong>en</strong><br />
scheur<strong>en</strong> bij 6-voudige vergroting<br />
Fase 0<br />
[3]<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
OZON BESTENDIGHEID<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
M.<br />
15
N. Thermische veroudering<br />
Afbeelding: vergelijking <strong>van</strong> de functieduur <strong>van</strong> e<strong>en</strong> gelijkwaardige<br />
afdichting bij verschill<strong>en</strong>de uitvoering<strong>en</strong><br />
Bron: ERNST, Dachabdichtung - Dachbegrünung, Teil III, p.19<br />
Dakban<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> verouderingsverschijnsel<strong>en</strong><br />
verton<strong>en</strong>.<br />
Tot de bestudering <strong>van</strong> de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
materiaal behoort ook de studie <strong>van</strong> het natuurlijk<br />
verouderingsproces Het verouderingsproces <strong>van</strong><br />
alle dakban<strong>en</strong> wordt in de eerste plaats bepaald<br />
door de kwaliteit <strong>van</strong> het materiaal, waarbij de<br />
aard <strong>en</strong> kwaliteit <strong>van</strong> de grondstoff<strong>en</strong> <strong>en</strong> het productie<br />
– <strong>en</strong> verwerkingsproces e<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tiële rol<br />
spel<strong>en</strong>. Rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>d met alle milieu-invloed<strong>en</strong><br />
waar e<strong>en</strong> <strong>dakbaan</strong> - hetzij blootligg<strong>en</strong>d, met<br />
kiezel bedekt of beplant - aan is blootgesteld,<br />
wordt het verouderingsproces <strong>en</strong> dus de degelijkheid<br />
op lange termijn in wez<strong>en</strong> bepaald door:<br />
extractie<br />
migratie<br />
hydrolysebest<strong>en</strong>digheid<br />
best<strong>en</strong>digheid teg<strong>en</strong> micro-organism<strong>en</strong><br />
weersbest<strong>en</strong>digheid<br />
ozonbest<strong>en</strong>digheid<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1296<br />
Trekbelasting EN 12311-2<br />
Verandering <strong>van</strong> de rek bij<br />
breuk<br />
In vergelijking met nieuw<br />
materiaal.<br />
< 25% relatief<br />
< 3% massaverandering<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
vervuld<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
THERMISCHE VEROUDERING<br />
vervuld<br />
vervuld<br />
N.<br />
16
O. UV Best<strong>en</strong>digheid<br />
Afbeelding: vere<strong>en</strong>voudigde, schematische opbouw <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
QUV-versnelde-weersisimulatie, bron: (Q-Panel-Company)<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> duurzaam bestand zijn<br />
teg<strong>en</strong> weersinvloed<strong>en</strong>.<br />
Weersinvloed<strong>en</strong> zoals zonnestraling, temperatur<strong>en</strong>,<br />
neerslag <strong>en</strong> zuurstof br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> bij kunststoff<strong>en</strong>/bitum<strong>en</strong><br />
afbraakprocess<strong>en</strong> op gang<br />
(veroudering). Het materiaal kan bijv. verbross<strong>en</strong><br />
of verkleur<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> weerssimulatietoestel heeft als doel door<br />
e<strong>en</strong> simulatie <strong>en</strong> gelijktijdige versterking <strong>van</strong><br />
de natuurlijke klimaatfactor<strong>en</strong> het verouderingsproces<br />
versneld <strong>en</strong> reproduceerbaar na te<br />
boots<strong>en</strong>. De globale straling wordt gesimuleerd<br />
door e<strong>en</strong> gefilterde x<strong>en</strong>onboogstraling.<br />
Door de testobject<strong>en</strong> regelmatig nat te mak<strong>en</strong>,<br />
word<strong>en</strong> omstandighed<strong>en</strong> gecreëerd zoals die<br />
in op<strong>en</strong>lucht door de reg<strong>en</strong> ontstaan.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s EN 1297<br />
(5.000/3.000h)<br />
• Massaverandering in<br />
vergelijking met nieuw<br />
materiaal<br />
• Ge<strong>en</strong> scheur<strong>en</strong> bij<br />
6-voudige vergroting<br />
< 3%<br />
Niveau 0<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
vervuld<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
vervuld<br />
KUNSTMATIGE WEERSSIMULATIE<br />
O.<br />
17
P. Viss<strong>en</strong>test<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] kunstmatige waterval; [2] tijdelijke aanwezigheid<br />
<strong>van</strong> overtollig water; [3] goudwind<strong>en</strong><br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
• Test volg<strong>en</strong>s ERNST ( 1999 ) <strong>Kunststof</strong> baan <strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>en</strong> OECD/EEC<br />
Testmedium: Poecilla<br />
reticulata ( Guppy )<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-Flex<br />
> 24 uur.<br />
[3]<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> uit niet milieubelast<strong>en</strong>de<br />
material<strong>en</strong> bestaan.<br />
Doel <strong>van</strong> de ag<strong>en</strong>da 21, 1992 is e<strong>en</strong> op de totaliteit<br />
gerichte, ecologische b<strong>en</strong>aderingswijze <strong>van</strong><br />
moderne gebouw<strong>en</strong>, waarbij bijzondere aandacht<br />
uitgaat naar de bescherming <strong>van</strong> bodem, water <strong>en</strong><br />
lucht als natuurlijke bestaansvoorwaard<strong>en</strong>; verder<br />
is het de bedoeling de belasting <strong>van</strong> deze<br />
bestaansvoorwaard<strong>en</strong> zoveel mogelijk te voorkom<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> spaarzaam omgaan met de resources<br />
in het algeme<strong>en</strong> te lett<strong>en</strong>. Dakbouwmaterial<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> steeds vaker aan e<strong>en</strong> kritisch ecologisch <strong>en</strong><br />
(bouw)biologisch onderzoek onderworp<strong>en</strong>. Hiertoe<br />
behoort ook de reductie <strong>van</strong> het material<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>ergieverbruik bij productie <strong>en</strong> transport. ERNST<br />
heeft daarom de zog<strong>en</strong>oemde “viss<strong>en</strong>test” voor<br />
afdichtingban<strong>en</strong> ontwikkeld. Hierbij wordt getest<br />
of wateroplosbare bestanddel<strong>en</strong> <strong>van</strong> de gelegde<br />
dakban<strong>en</strong> invloed hebb<strong>en</strong> op de kwaliteit <strong>van</strong> het<br />
afvoerwater, want e<strong>en</strong> belasting <strong>van</strong> het reg<strong>en</strong>water<br />
door wateroplosbare stoff<strong>en</strong> moet vermed<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>.<br />
vervuld<br />
VISSENTEST<br />
vervuld<br />
P.<br />
18
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
Q. Contractie bij koude<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1], [2] schade door contractie bij koude<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> contractieproef<br />
word<strong>en</strong> onderworp<strong>en</strong>.<br />
De jar<strong>en</strong>lange praktijkervaring heeft geleerd<br />
dat schade bij los gelegde dakban<strong>en</strong> vaak in het<br />
koude seizo<strong>en</strong> optreedt. De oorzaak is dikwijls<br />
te zoek<strong>en</strong> bij door de temperatuur bepaalde<br />
trekkracht<strong>en</strong>, die opred<strong>en</strong> bij contractie <strong>van</strong> het<br />
materiaal t<strong>en</strong> gevolge <strong>van</strong> de koude. De koudecontractiekracht<strong>en</strong><br />
werk<strong>en</strong> zowel in de l<strong>en</strong>gteals<br />
in de dwarsrichting <strong>van</strong> de baan. Dat wil<br />
zegg<strong>en</strong> dat de optred<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> hierbij de<br />
bevestigingspunt<strong>en</strong> <strong>en</strong> nad<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> belast<strong>en</strong>.<br />
Welke trekkracht<strong>en</strong> in de winter bij lage temperatur<strong>en</strong><br />
in de dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgebouwd -<br />
vooral als ze in de zomer bij hogere temperatur<strong>en</strong><br />
werd<strong>en</strong> gelegd - kan uit de technische<br />
gegev<strong>en</strong>sblad<strong>en</strong> <strong>en</strong> normwaarde <strong>van</strong> de dakban<strong>en</strong><br />
niet word<strong>en</strong> afgeleid. Daarom moet<strong>en</strong> de<br />
koudecontractiekracht<strong>en</strong> bij dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
aangetoond, zodat bij de verwerking<br />
rek<strong>en</strong>ing kan word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met de invloed<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> de trekkracht<strong>en</strong>. Tot <strong>van</strong>daag ontbreekt<br />
het nog aan e<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ormaliseerde test <strong>van</strong><br />
afdichting<strong>en</strong>. Dakban<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s het kwaliteitsprofiel<br />
voldo<strong>en</strong> aan de vereist<strong>en</strong> <strong>van</strong> de koudecontractie<br />
met inachtneming <strong>van</strong> de geld<strong>en</strong>de<br />
verwerkingsrichtlijn<strong>en</strong>.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Test volg<strong>en</strong>s ERNST (1999)<br />
< 200 kg/m<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
CONTRACITE BIJ KOUDE<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
Q.<br />
19
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
R. Bewijs <strong>van</strong> de<br />
wortelbest<strong>en</strong>digheid<br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] berk<strong>en</strong>groei; [2], [3] kweekgrasgroei<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> wortelbest<strong>en</strong>dig zijn.<br />
Wortelbest<strong>en</strong>dig volg<strong>en</strong>s EN 14416 (DIN 4062) is<br />
e<strong>en</strong> testresultaat dat teg<strong>en</strong>woordig nog voor<br />
reclamedoeleind<strong>en</strong> wordt gebruikt. De ontoereik<strong>en</strong>dheid<br />
er<strong>van</strong> is voldo<strong>en</strong>de bek<strong>en</strong>d. De motivatie<br />
kan word<strong>en</strong> nagelez<strong>en</strong> in de desbetreff<strong>en</strong>de<br />
deskundig<strong>en</strong>rapport<strong>en</strong>.<br />
„Om bij dakbeplanting de door vegetatie veroorzaakte<br />
schade aan de gebouw<strong>en</strong> in de toekomst<br />
uit te sluit<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> dakban<strong>en</strong> word<strong>en</strong> getest<br />
volg<strong>en</strong>s de FLL-dakbeplantingsrichtlijn. Het aanwaai<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> zaad kan niet word<strong>en</strong> verhinderd,<br />
e<strong>en</strong> merel kan m<strong>en</strong> niet verbied<strong>en</strong> kers<strong>en</strong>pitt<strong>en</strong><br />
op <strong>en</strong> dak te lat<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> <strong>en</strong> de groei <strong>van</strong> kweekgras<br />
kan m<strong>en</strong> gewoon niet teg<strong>en</strong>houd<strong>en</strong>.”<br />
Wortel- <strong>en</strong> rizoombest<strong>en</strong>digheid aangetoond<br />
door e<strong>en</strong> FLL-testverslag is de stand der techniek.<br />
W. ERNST (1999)<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Bewijs <strong>van</strong> wortelbest<strong>en</strong>digheid<br />
door FLL Testrapport<br />
(<strong>van</strong>af 1999)<br />
[3]<br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
vervuld<br />
BEWIJS VAN DE<br />
WORTELBESTENDIGHEID<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
vervuld<br />
20<br />
R.
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
S. Declaratie <strong>van</strong><br />
ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
[1] [2]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] kunstmatige waterval afgedicht; [2] vijver<br />
met kunststof ban<strong>en</strong> afgedicht<br />
Dakban<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> niet milieu belast<strong>en</strong>d zijn.<br />
De discussie over de ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> bouwproduct<strong>en</strong> wordt steeds belangrijker.<br />
De SIA (Zwitserse Ing<strong>en</strong>ieurs- <strong>en</strong> Architect<strong>en</strong>ver<strong>en</strong>iging)<br />
heeft met de SIA 493 (1997) e<strong>en</strong> norm<br />
voor de ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>van</strong> bouwproduct<strong>en</strong><br />
gecreëerd met het oog op e<strong>en</strong> duidelijkere<br />
communicatie tuss<strong>en</strong> fabrikant<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
gebruikers. Bij ecologisch bouw<strong>en</strong> gaat het er<br />
vooral om tijd<strong>en</strong>s het bouwproces de juiste overweging<strong>en</strong><br />
op het juiste og<strong>en</strong>blik te mak<strong>en</strong>. Daarbij<br />
bestaat de grootste speelruimte voor ecologisch<br />
rele<strong>van</strong>te beslissing<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het vroege<br />
ontwerpstadium, waar de ecologische doelstelling<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gedefinieerd, zoals bijv.:<br />
e<strong>en</strong> gebouw met lage <strong>en</strong>ergiebehoefte<br />
vermijd<strong>en</strong> <strong>van</strong> materiaalint<strong>en</strong>sieve<br />
bouwproduct<strong>en</strong><br />
op de duurzaamheid <strong>van</strong> de product<strong>en</strong> lett<strong>en</strong><br />
opnieuw bruikbare <strong>en</strong> recyclebare product<strong>en</strong><br />
kiez<strong>en</strong><br />
product<strong>en</strong> met zo weinig mogelijk schadelijke<br />
stoff<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong>.<br />
Voorstell<strong>en</strong> <strong>en</strong> instructies voor dergelijke doelstelling<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> in de declaratie <strong>van</strong> de<br />
ecologische eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>van</strong> bouwproduct<strong>en</strong>.<br />
Vereiste volg<strong>en</strong>s ddDach<br />
• Declaratie volg<strong>en</strong>s SIA 493<br />
Individueel bewijs<br />
voorhand<strong>en</strong><br />
Resultaat <strong>van</strong> de TU Münch<strong>en</strong><br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong><br />
DECLARATIE VAN ECOLOGISCHE<br />
EIGENSCHAPPEN<br />
ja<br />
<strong>Kunststof</strong> baan<br />
<strong>van</strong> KB-Flex<br />
ja<br />
21<br />
S.
T. Conclusie<br />
Voorwaard<strong>en</strong> voor de duurzaam optimale toestand<br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> plat dak of e<strong>en</strong> duurzame sanering<br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> plat dak zijn:<br />
e<strong>en</strong> vak- <strong>en</strong> materiaalkundige planning<br />
e<strong>en</strong> aanbesteding die e<strong>en</strong> duidelijke <strong>en</strong><br />
ondubbelzinnige beschrijving <strong>van</strong> de kwaliteit<br />
<strong>van</strong> de dakban<strong>en</strong> bevat<br />
e<strong>en</strong> uitvoering door e<strong>en</strong> gekwalificeerde,<br />
vakkundige <strong>en</strong> ervar<strong>en</strong> dakdekker<br />
e<strong>en</strong> uitvoering overe<strong>en</strong>komstig de richtlijn<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> de fabrikant <strong>en</strong> de regels <strong>van</strong> het vak<br />
gevolgd door <strong>en</strong> jaarlijks onderhoud.<br />
Selectiecriteria voor de juiste keuze <strong>van</strong> e<strong>en</strong> polymere<br />
afdichtingsbaan zijn volg<strong>en</strong>s de stand der<br />
techniek gegev<strong>en</strong> door het kwaliteitsprofiel <strong>van</strong><br />
ERNST (1999).<br />
„Bij ban<strong>en</strong> die aan alle minimumvereist<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>,<br />
kan m<strong>en</strong> er<strong>van</strong> uitgaan dat het verouderingsproces<br />
beperkt zal blijv<strong>en</strong>, zodat e<strong>en</strong> langdurig<br />
gebruik <strong>van</strong> de dichtingsban<strong>en</strong> gegarandeerd<br />
is.”<br />
ddDach (2005)<br />
Afbeelding: W. ERNST,<br />
Dachabdichtung - Dachbegrünung,<br />
Deel 5, p. 201<br />
HET KWALITEITSPROFIEL ddDach<br />
CONCLUSIE T.<br />
22
U. Kleur<strong>en</strong><br />
zwart<br />
grijs blauw rood gro<strong>en</strong><br />
grijs wit blauw rood gro<strong>en</strong><br />
Wat doelmatig is, mag ook mooi zijn - dat geldt<br />
zeker voor platte dak<strong>en</strong>, want hier werd het esthetisch<br />
aspect <strong>en</strong> de integratie in de omgeving veel<br />
te lang verwaarloosd. Wit, blauw, gro<strong>en</strong>, rood,<br />
wart of grijs, de gekleurde dakban<strong>en</strong> bied<strong>en</strong> u talrijke<br />
mogelijkhed<strong>en</strong> om architectonische acc<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
te plaats<strong>en</strong> <strong>en</strong> bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote creatieve vrijheid,<br />
zonder af te zi<strong>en</strong> <strong>van</strong> de hoge eis<strong>en</strong> waar e<strong>en</strong> veilig<br />
<strong>en</strong> dicht product aan moet voldo<strong>en</strong>! Informeer<br />
voor uw bestek naar de beschikbaarheid <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
bepaalde kleur.<br />
KLEUREN U.<br />
23
V. Toebehor<strong>en</strong><br />
[3]<br />
[1]<br />
Afbeelding<strong>en</strong>: [1] buit<strong>en</strong>hoek<strong>en</strong> [2] zijuitlop<strong>en</strong>;<br />
3] dakontluchters<br />
Voor het praktijkgericht legg<strong>en</strong> <strong>en</strong> homoge<strong>en</strong><br />
lass<strong>en</strong> <strong>van</strong> dak- <strong>en</strong> afdichtingsban<strong>en</strong> is e<strong>en</strong><br />
om<strong>van</strong>grijk assortim<strong>en</strong>t beproefde accessoires<br />
verkrijgbaar, zoals diverse gietstukk<strong>en</strong> zoals binn<strong>en</strong>-<br />
<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>hoek<strong>en</strong>, dakafvoer<strong>en</strong>, voegstrok<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> met kunststof beklede staalplat<strong>en</strong>. U hebt<br />
dakafdichting, toebehor<strong>en</strong> <strong>en</strong> compet<strong>en</strong>t advies<br />
dus uit één hand. E<strong>en</strong> maximale zekerheid <strong>en</strong><br />
hoog comfort tijd<strong>en</strong>s het legg<strong>en</strong> is de garantie<br />
voor uw succes.<br />
[2]<br />
TOEBEHOREN V.<br />
24
W. Tot 20 jaar verzekerbaar<br />
Afbeelding: voorbeeldcertificaat<br />
Köster kunststof dakban<strong>en</strong> <strong>van</strong> KB-L<strong>en</strong> of<br />
KB-Flex op basis <strong>van</strong> de grondstoff<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>Lucobit</strong> <strong>AG</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
verzekering met e<strong>en</strong> maximum duur tot 20 jaar.<br />
Zowel complete, nieuwgebouwde platte dak<strong>en</strong><br />
als nieuw gesaneerde dakdel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
verzekerd. Voorwaarde is het gebruik <strong>van</strong> dakban<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> Köster <strong>ECB</strong> of <strong>FPO</strong>/<strong>TPO</strong> op basis <strong>van</strong> de<br />
grondstoff<strong>en</strong> <strong>van</strong> de LUCOBIT <strong>AG</strong> <strong>en</strong> de afsluiting<br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> onderhoudscontract. Indi<strong>en</strong> gew<strong>en</strong>st<br />
wordt zelfs de volledige lag<strong>en</strong>opbouw (inclusief<br />
dampremmer <strong>en</strong> isolatie) meeverzekerd. De looptijd<br />
<strong>van</strong> het contract kan vrij word<strong>en</strong> gekoz<strong>en</strong> tot<br />
e<strong>en</strong> maximum <strong>van</strong> 20 jaar. Voor de afsluiting <strong>van</strong><br />
de verzekering is Köster Afdichtingssystem<strong>en</strong> te<br />
Harderwijk uw aanspreekpunt.<br />
VERZEKERING<br />
25<br />
W.
X. Vakliteratuur<br />
Aanvull<strong>en</strong>de <strong>en</strong> verder voer<strong>en</strong>de vakliteratuur:<br />
Dachabdichtung - Dachbegrünung<br />
Deel III ( 2002), Deel IV ( 2003 ) -Deel V ( 2005 ), <strong>en</strong><br />
de speciale uitgave Afdichting ( 2004 ), uitgeverij<br />
Frauhofer IRB.<br />
In de nog steeds actuele uitgave <strong>van</strong> W.ERNST met<br />
mede auteur<strong>en</strong> Fischer, Jauch, <strong>en</strong> Liesecke, waarin<br />
de huidige maakbare kwaliteit <strong>en</strong> daarmee de<br />
stand der techniek wordt gedocum<strong>en</strong>teerd.<br />
„Het door ERNST (1999) ontwikkelde <strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
ddDach (2005) verder bewerkte <strong>en</strong> het aan de<br />
Europese norm<strong>en</strong> aangepaste kwaliteitsprofiel<br />
voor afdichting<strong>en</strong> (AfP) , draagt bij e<strong>en</strong> brede toepassing<br />
bij aan e<strong>en</strong> transparantere afdichtingsmarkt.<br />
En is dus daarom aanbevelingswaardig.<br />
(Prof. Oswald – Bouwspecialist<strong>en</strong>dag<strong>en</strong> Ak<strong>en</strong> 2005)<br />
26<br />
I.<br />
VAKLITERATUUR X.
Wij bedank<strong>en</strong> dd Dak voor de terbeschikkingstelling <strong>van</strong><br />
de tekst<strong>en</strong>, docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> afbeelding<strong>en</strong>.<br />
dd Dak is de Europese ver<strong>en</strong>iging voor duurzaam dichte<br />
dak<strong>en</strong>.<br />
De juistheid <strong>van</strong> de gegev<strong>en</strong> informatie <strong>en</strong> de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
die voor de in de brochure beschrev<strong>en</strong> product<strong>en</strong><br />
uit het kwaliteitsprofiel kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgeleid,<br />
kunn<strong>en</strong> niet gegarandeerd word<strong>en</strong>.<br />
KÖSTER AFDICHTINGSSYSTEMEN BV<br />
Postbus 432 • 3840 AK Harderwijk<br />
Telefon: 0031-(0)341-467090<br />
Telefax: 0031-(0)341-467099<br />
info@koster-afdichtingssystem<strong>en</strong>.nl<br />
www.koster-afdichtingssystem<strong>en</strong>.nl