Magnetisme

– De aantrekkingskracht manifesteert zich vooral aan de uiteinden van de staaf. Die uiteinden,
waar de aantrekkingskracht het grootst is, noem je de polen van de magneet. Het zwaartepunt
van de magnetische werking ligt niet in het eindvlak, wel iets meer (ongeveer 1/12 tot 1/10 van
de staafl engte) naar binnen toe, dat is het poolpunt.
De lijn die de zwaartepunten van beide polen verbindt, noem je de poollijn of poolas. De afstand
tussen de poolpunten, gemeten op de poolas, is de poolafstand.
– In het midden van de staaf blijft praktisch geen ijzervijlsel kleven, daar is dus geen magnetische
werking. Het vlak dat beide polen scheidt, noem je het neutrale vlak. Het staat loodrecht op de
poolas.
b Noord- en zuidpool
Als een staaf- of een naaldmagneet draaibaar is opgesteld op een verticale as, merk je dat dezelfde
pool van de magneet altijd naar het geografi sche noorden wijst. De andere pool duidt altijd het
geografi sche zuiden aan. Beide polen zijn niet identiek. De pool die het geografi sche noorden
aanwijst, noem je de noordpool (N) van de magneet. De andere pool is de zuidpool (Z).
c Aantrekking – afstoting
Als je twee gemerkte magneetstaven in elkaars nabijheid brengt, dan stel je vast dat de twee noord-
of de twee zuidpolen elkaar onderling afstoten, terwijl een noordpool altijd een zuidpool aantrekt
(Fig. 1.3).
12
Gelijknamige polen stoten elkaar af, ongelijknamige polen trekken elkaar aan.
N
Z
Fig. 1.3 Zin van de kracht tussen magneetpolen
Z
N
De polariteit van een vaste magneet kun je altijd bepalen met behulp van een draaibare naaldmagneet
(kompasnaald). De zuidpool (noordpool) van de magneetnaald zal steeds de noordpool
(zuidpool) van de vaste magneet aanwijzen.
In het labboek vind je mogelijke opdrachten en demonstraties rond soorten magneten,
veldlijnen van een staafmagneet, aantrekking en afstoting, de polen van een magneet.
N
N
Z
Z